การจราจร

วิชา จร. (TC) ๒๒๖๐๑ การจราจร

ตาํ ÃÒàÃÂÕ ¹ หลกั สตู ร นกั เรียนนายสบิ ตํารวจ วิชา จร. (TC) òòöðñ การจราจร เอกสารน้ี “໚¹¤ÇÒÁÅѺ¢Í§·Ò§ÃÒª¡ÒÔ หามมิใหผูหน่ึงผูใดเผยแพร คัดลอก ถอดความ หรอื แปลสว นหนงึ่ สว นใด หรอื ทงั้ หมดของเอกสารนเี้ พอ่ื การอยา งอน่ื นอกจาก “à¾Íè× ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒͺÃÁ” ของขาราชการตํารวจเทาน้ัน การเปดเผยขอความแกบุคคลอ่ืนท่ีไมมีอํานาจหนาท่ีจะมีความผิดตาม ประมวลกฎหมายอาญา กองบญั ชาการศึกษา สาํ นกั งานตํารวจแหง ชาติ พ.ศ.๒๕๖๔

1

คํานํา หลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจ (นสต.) เปนหลักสูตรการศึกษาอบรมท่ีมีเปาหมาย เพื่อเสริมสรางใหบุคคลภายนอกผูมีวุฒิประกาศนียบัตรมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๖) หรือ ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) หรือเทียบเทา ที่เขารับการฝกอบรมมีความรู ความสามารถ และ ทักษะวิชาชีพตาํ รวจ รวมถึงพัฒนาบุคลิกภาพรางกายใหเหมาะสมสําหรับการปฏิบัติงานตํารวจ ในกลุมสายงานปองกันปราบปราม ตลอดจนเตรียมความพรอมทางดานจิตใจและวุฒิภาวะใหมี จติ สํานกึ ในการใหบ ริการเพอ่ื บําบัดทกุ ขบ ํารุงสขุ ของประชาชนเปน สาํ คญั กองบัญชาการศึกษา ไดรวมกับ ครู อาจารย และครูฝก ในสังกัดกองบังคับการ ฝกอบรมตาํ รวจกลาง และกลมุ งานอาจารย กองบัญชาการศึกษา ศูนยฝกอบรมตํารวจภูธรภาค ๑ - ๙ และกองบัญชาการตาํ รวจตระเวนชายแดน ตลอดจนผูทรงคุณวุฒิจากภายนอก จัดทําตาํ ราเรียน หลกั สตู รนกั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจชดุ นี้ ซงึ่ ประกอบดว ยองคค วามรตู า งๆ ทจ่ี ําเปน ตอ การพฒั นาศกั ยภาพ ของนกั เรยี นนายสบิ ตํารวจใหเ ปน ขา ราชการตาํ รวจทพี่ งึ ประสงคข องประชาชน เพอ่ื ใชส ําหรบั ประกอบ การเรียนการสอนนักเรียนนายสิบตํารวจใหมีความพรอมทั้งดานความรู ความสามารถ กําลังกาย และจติ ใจ จนสามารถเปน ขา ราชการตาํ รวจทป่ี ฏบิ ตั งิ านใหบ รกิ ารสงั คมและประชาชนไดอ ยา งตรงตาม ความตอ งการอยางแทจ รงิ และมคี วามพรอมในการเขาสปู ระชาคมอาเซยี น ขอขอบคุณครู อาจารย ครูฝก และผูทรงคุณวุฒิทุกทาน ที่ไดรวมกันระดมความคิด ใหคาํ ปรึกษา คาํ แนะนาํ ประสบการณที่เปนประโยชน รวมถึงการถายทอดองคความรู ที่เปนประโยชน จนทาํ ใหการจัดทําตาํ ราเรียนหลักสูตรนักเรียนนายสิบตาํ รวจสําเร็จลุลวงไดดวยดี ซ่ึงกองบัญชาการศึกษาหวังเปนอยางย่ิงวาตําราเรียนชุดน้ีคงเปนประโยชนตอการจัดการเรียน การสอนและการจัดการฝกอบรมของครู อาจารย และครูฝก รวมตลอดถึงใชเปนคูมือการปฏิบัติงาน ของขาราชการตํารวจ อันจะสงผลทาํ ใหสํานักงานตํารวจแหงชาติสามารถสรางความเชื่อมั่น ศรัทธา และความผาสุกใหแ กประชาชนไดอ ยา งแทจ ริง พลตํารวจโท ( อภิรตั นยิ มการ ) ผูบ ัญชาการศกึ ษา

1

ÊÒúÞÑ ÇÔªÒ ¡ÒèÃҨà ˹ŒÒ º··Õè ñ º··ÇèÑ ä» ñ ๑.๑ ประวัตคิ วามเปน มาของการจราจร ๑ ๑.๒ การสรา งจติ สาํ นึกการเปนตาํ รวจจราจร ๖ ๑.๓ บทบาทและอาํ นาจหนาท่ขี องเจา หนา ที่ตํารวจจราจร ๒๒ ๑.๔ องคป ระกอบของการจราจร ๔๖ º··èÕ ò ËÅ¡Ñ áÅÐÇ¸Ô Õ»¯ÔºÑμãÔ ¹¡ÒèѴ¡ÒÃáÅСÒäǺ¤ØÁ¡ÒèÃҨà õ÷ ๒.๑ การจัดการและการควบคุมการจราจรในสถานการณต าง ๆ ๕๗ ๒.๒ การจัดการและควบคุมจราจรโดยใชส ญั ญาณไฟจราจร ๘๗ ๒.๓ การจดั การและควบคมุ จราจรโดยเทคโนโลยจี ราจร ๙๙ ๒.๔ สญั ญาณจราจรและเคร่อื งหมายจราจร ๑๐๖ º··Õè ó ËÅÑ¡áÅÐÇÔ¸»Õ ¯ÔºμÑ Ô¡Ã³Õà¡Ô´ÍغμÑ àÔ ËμØ¡ÒèÃҨà ññù ๓.๑ สภาวการณและสภาพปญ หาอุบัตเิ หตทุ างถนน ๑๑๙ ๓.๒ การแกไ ขและปอ งกนั อุบตั เิ หตุทางถนน ๑๒๓ ๓.๓ การปฏบิ ัติหนาทขี่ องเจา หนา ที่ตํารวจจราจรเม่ือเกิดอบุ ตั ิเหตทุ างถนน ๑๓๑ º··èÕ ô ¡ÒÃμ§éÑ ¨Ø´μÃǨ¨ÃÒ¨ÃãËŒà¡´Ô »ÃÐÊÔ·¸ÔÀÒ¾áÅФÇÒÁ»ÅÍ´ÀÑ ñôó ๔.๑ มาตรการการปฏบิ ตั ิเก่ยี วกับการต้ังดา น จุดตรวจ จดุ สกดั ๑๔๓ ๔.๒ วัตถปุ ระสงคของการตงั้ จุดตรวจจราจร ๑๔๙ ๔.๓ การแสดงตวั ในการตรวจจับและการตรวจคน รถ ๑๕๐ ๔.๔ หลกั ในการตงั้ จุดตรวจจราจร ๑๕๒

º··èÕ õ ¡Òú§Ñ ¤ºÑ 㪡Œ ®ËÁÒÂãËŒÁ»Õ ÃÐÊ·Ô ¸ÔÀÒ¾ ˹ŒÒ ๕.๑ จิตวิทยาในการบังคบั ใชก ฎหมาย ñøñ ๕.๒ ทักษะในการบงั คับใชก ฎหมาย ๑๘๑ ๕.๓ ยุทธวิธีในการจับกมุ ผูก ระทําผิดกฎจราจรในลกั ษณะตางๆ ๑๙๐ ๕.๔ แนวทางการบงั คบั ใชก ฎหมายกับรถตางประเทศ ๑๙๓ ๑๙๘ ÀÒ¤¼¹Ç¡ òòñ òõñ ºÃóҹ¡Ø ÃÁ

๑ º··Õè ñ º··ÑÇè ä» ñ.ñ »ÃÐÇÑμ¤Ô ÇÒÁ໚¹ÁҢͧ¡ÒèÃÒ¨Ãñ การจราจร ถูกจัดใหเปนปญหาสังคมโดยเฉพาะในเมืองใหญ ไมวาจะเปนประเทศไทย หรือตางประเทศ ตางก็ประสบปญหาดวยกันทั้งน้ันจึงกลาวไดวาปญหาการจราจรเปนผลอันเน่ือง มาจากความเจริญกาวหนาทางวตั ถุ และวทิ ยาการสมัยใหม ผลจากความเจริญกาวหนาทางวัตถุ เร่ิมตนต้ังแตประมาณป ค.ศ.๑๗๖๙ หรือป พ.ศ.๒๓๑๒ แมท พั ชาวฝร่งั เศสชือ่ นโิ คลัส กูโน (Nicolas Gugnot) ไดค ดิ คนประดษิ ฐเคร่ืองจักรไอน้าํ ซ่ึงเปนส่ิงประดิษฐตนแบบเคร่ืองจักรท่ีทันสมัย ตอมาในป ค.ศ.๑๘๖๔ นักประดิษฐไดคิดคนรถยนต โดยอาศัยถานหินเปนเช้ือเพลิงแทนรถจักรไอนํ้า ตอมาป ค.ศ.๑๘๖๗ ไดพัฒนารถมาเปนรูปแบบ เครอื่ งจกั รขบั เคลอื่ นแบบสล่ี อ และในป ค.ศ.๑๘๘๕ กไ็ ดป รบั ปรงุ เปน เครอ่ื งจกั รแบบอาศยั นา้ํ มนั เชอื้ เพลงิ ในป ค.ศ.๑๘๙๓ Duryia ไดป ระสบความสําเร็จในการใชแกสโซลนี ในการขับเคลือ่ นรถ จนกระท่งั มบี ริษทั รถยนตข องเยอรมันเกิดข้ึน เชน บริษทั เบนซ (Benz) ในป ค.ศ.๑๙๐๐ มอี งคการบางองคการทเ่ี กิดความสับสนเก่ียวกบั การใหความปลอดภยั โดยอาศัยวตั ถุตางๆ เพ่ือควบคุมการจราจรในเมืองคอนเนตทิคัต (Connecticut) มีการออกกฎในการ ขับขี่และจดทะเบียนรถ (Registration) นอกจากนี้เมืองมินนิโซตา (Minnesota) ก็ไดมีการออกกฎ ในการขับขี่และจดทะเบียนรถเชนกนั และมีการปรับ ๑๐ ดอลลาร กับผกู ระทาํ ผดิ ในป ค.ศ.๑๙๐๕ มรี ถยนตม ากกวา ๗๘,๐๐๐ คนั วิ่งระหวา งนวิ ยอรกถงึ ซานฟรานซิสโก โดยใชเ วลา ๕๒ วัน ในปค.ศ.๑๙๐๘ เฮนรี่ ฟอรด (Henry Ford) ไดประดษิ ฐรถยนตฟอรดแบบ T จนกระท่ังป ค.ศ.๑๙๒๗ ฟอรดไดผลิตรถยนตแบบนี้ถึง ๑๕,๐๐๗,๐๐๓ คัน การผลิตแบบรถยนต และรถยนตจ ึงปรากฏขึ้นมากมาย ผูขับข่ีก็เพิ่มมากขึ้น จาํ นวนอบุ ตั ิเหตุกเ็ พ่มิ มากขน้ึ เชนกัน ในป ค.ศ.๑๙๒๔ อัตราการตายท่ีเกิดจากการจราจรเพ่ิมมากขึ้น จึงมีการตรากฎหมาย จราจรข้ึน (Federal Road Aid Act) โดยประธานาธิบดี วูดโร วิลสัน (Woodrow Wilson) ใน วนั ท่ี ๑๑ กรกฎาคม ค.ศ.๑๙๑๖ เพอื่ ใชใ นการควบคมุ การสญั จรของคนอเมรกิ นั ในทอ งถนน ตอ มาในป ค.ศ.๑๙๕๔ ประธานาธิบดีดไวท ไอเซนฮาวร (Dwight D. Eisenhower) ไดตรากฎหมายเพื่อรักษา ความปลอดภัยบนทางหลวงข้ึน สําหรับประเทศไทยรถรุนแรกที่มีบทบาทคือ รถลาก (Rickshaw) หรือท่ีเรียกกันวา รถเจกเพราะพาหนะประเภทน้ีมีแตคนจีนเปนผูมีอาชีพรับจางลาก ดั้งเดิมเปนของญี่ปุน แตแรกเม่ือ ๑ ๑. พล.ต.ต.สมานชัย หงษทอง, ๒๕๓๕. ปญหาการจราจร. เอกสารเผยแพรทางวิชาการของกองบงั คับการตาํ รวจจราจร. ๒.เรื่องเลา ชาวเมืองสยาม เขาถึงไดจาก http://storyofsiam.blogspot.com (๑๗ มถิ นุ ายน ๒๕๕๙) ๓.รถลาก รถยนต เขา ถึงไดจาก https://th.wikipedia.org (๑๗ มถิ นุ ายน ๒๕๕๙)

๒ ในรัชกาลท่ี ๔ น้ันพวกพอคาสําเภานํามานอมเกลาฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระจอมเกลาฯ ตอมา พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา ฯจงึ โปรดเกลา ฯ ใหซ อ้ื เขา มาพระราชทานเจา นาย และขนุ นางผใู หญบ า ง สงั่ ซอื้ กนั เองบา ง ใชเ ปน พาหนะสว นพระองคแ ละสว นตวั แตท ส่ี งั่ มาใชว ง่ิ รบั สง คนโดยสารและบรรทกุ ของ นน้ั ผสู ง่ั เขามา เมอ่ื พ.ศ.๒๔๑๗ ตนรชั กาลท่ี ๕ เมื่อผูค นนยิ มกันมากขนึ้ พระยาโชฎกึ ราชเศรษฐี (พุก) จึงตั้งโรงงานทํารถลากขึ้นในเมืองไทยเสียเองโดยส่ังชางมาจากเมืองจีน รถลากรับจางเริ่มมีบนถนน มากข้ึนจนกระท่ังจาํ เปนตอ งควบคุม พระบาทสมเด็จพระพทุ ธเจา หลวง จงึ โปรดเกลาฯใหต ราพระราช บญั ญตั ิรถลาก ร.ศ.๑๒๐ (พ.ศ.๒๔๔๔) ข้นึ โดยมพี ระราชปรารภวา “กรุงเทพพระมหานครในทุกวันน้ี มีรถคนลากสําหรับรับจางคนโดยสารและรับบรรทุก ของเดินในถนนหนทางทวียิ่งข้ึนเปนอันมาก แตรถที่ใชน้ันไมแข็งแรงม่ันคงแลไมมีสิ่งที่สําหรับปองกัน อนั ตรายของผูโ ดยสาร กับทง้ั ไมสะอาดเรยี บรอยตลอดไปจนคนลากรถดวยยอ มเปนทรี่ งั เกียจราํ คาญ แกผูท ีจ่ ะใชร ถ หรือผูเดินทางในทอ งถนนรวมกนั อีกประการหนึง่ คนทล่ี ากรถน้นั บางทีรบั คนโดยสาร หรือรับบรรทุกส่ิงของที่มากหรือหนักเกินกําลังรถท่ีจะพาไปไดจนเปนเหตุเกิดอันตรายแกคนโดยสาร แลคนเดินทางกบั ทั้งรถแลไมเ ปนความเรยี บรอยในทองถนนอีกดวย” พระราชบญั ญตั นิ ้ี บงั คบั ใหต อ งจดทะเบยี นรถแลตอ งนาํ รถมาตรวจสภาพตอ เจา พนกั งาน จดทะเบียน หลังจดทะเบียนแลว เจาหนาที่จะใหเลขหมายติดรถและใหเครื่องหมายท่ีมีเลขตรงกัน กับทะเบียนรถใหคนลากติดหนาอกไวใหตรงกัน บังคับใหจุดโคมไฟเวลากลางคืน และยังมีขอบังคับ ปลีกยอยอีกหลายขอ เชน หามบรรทุกศพคน ใหจอดพักรถตามท่ีพนักงานกําหนดไวเทานั้น ฯลฯ รถลากหรอื รถเจก น้ี วงิ่ ในถนนตงั้ แต พ.ศ.๒๔๑๗ เลกิ ใชต ามกฎหมาย เมอ่ื พ.ศ.๒๔๗๘ หลงั เปลยี่ นแปลง การปกครอง ÀÒ¾·Õè ñ öÅÒ¡ËÃÍ× Ã¶à¨¡ ã¹ÊÁÂÑ ÃѪ¡ÒÅ·èÕ õ ทีม่ า : เร่ืองเลาชาวเมืองสยาม http://storyofsiam.blogspot.com

๓ หลังจากรถลากแลว รถสามลอ จึงเกิดข้ึนแทนที่ เรื่องของรถสามลอไทยน้ันเปน วิวัฒนาการมาจาก รถจักรยานสองลอ น่ันเอง แรกทีเดียวมีรถสองลอเขามาในกรุงเทพฯ ประมาณ ป พ.ศ.๒๔๒๗ – ๒๔๓๐ โดยรถจกั รยานสองลอ ที่แรกมใี นบางกอกน้ันเปน รถจกั รยานสองลอ ประเภท ที่ลอหนาสูง และลอหลังเล็ก แบบรถจักรยานท่ีพวกละครสัตวใชกัน ครั้นตอมารถจักรยานสองลอ จงึ ไดเปลย่ี นรปู มาเปน มสี องลอเทานน้ั เหมือนจักรยานสองลอ ในปจ จุบัน เมอื่ รถสองลอ แพรห ลายไปทวั่ กรงุ เทพฯ และหวั เมอื งตา ง ๆ แลว ตอ มากม็ ผี คู ดิ ประดษิ ฐ ดัดแปลงรถจกั รยานสองลอ เปน รถจกั รยานสามลอ เพอ่ื ประโยชนในการใชสอยไดมากขนึ้ ทง้ั ทางดา น การโดยสารและบรรทกุ สง่ิ ของ ผเู ปน ตน คดิ ประดษิ ฐส ามลอ ไทยขน้ึ กค็ อื นายเลอ่ื น พงษโ สภณประดษิ ฐ สามลอไทยคนั แรกข้ึนสําเรจ็ เมอ่ื ป พ.ศ.๒๔๗๖ ÀÒ¾ öÊÒÁÅÍŒ ã¹Â¤Ø ááàÁ×ͧä·Â ที่มา : เร่ืองเลา ชาวเมืองสยาม http://storyofsiam.blogspot.com สามลอ ไทยคนั แรกเมอื่ ป พ.ศ.๒๔๗๖ นบั วา เปน ของใหมเ อยี่ มของกรงุ เทพฯ ตามปรกตนิ นั้ เม่ือทําขึ้นมาแลว กอนท่ีจะออกว่ิงรับสงผูโดยสารหรือขนสงสิ่งของก็ยอมจะตองนําไปขอจดทะเบียน กับตํารวจเสียกอน แตก็ปรากฏวา รถสามลอเปนของใหมไมเคยมีมากอนจึงยังไมมีพระราชบัญญัติ เกย่ี วกบั รถสามลอ จนในทสี่ ดุ เจา หนา ทอ่ี นโุ ลมใหใ ชพ ระราชบญั ญตั ลิ อ เลอ่ื น ป พ.ศ.๒๔๖๐ จงึ สามารถ จดทะเบยี นรถสามลอ ไทยได ครนั้ ตอ มาเมอ่ื รถสามลอ ไดร บั ความนยิ มแพรห ลายนนั้ กป็ รากฏวา ทางราชการ ตอ งออกกฎกระทรวงเกย่ี วกบั สามลอ เมอ่ื วนั ท่ี ๑ พฤษภาคม พ.ศ.๒๔๗๙ ซงึ่ ออกตามความในมาตรา ๕ แหงพระราชบัญญตั ิลอเล่อื น ป พ.ศ.๒๔๗๘ รถยนตคันแรกท่ีเขามากรุงสยามน้ัน ไมปรากฏหลักฐานท่ีแนชัดวาเปนรถย่ีหอใด ใครเปนเจา ของ แตเ ชื่อกันวาชาวตางชาตเิ ปนผูนาํ เขามาในสมัยรัชกาลที่ ๕ ซงึ่ หนังสือ“สาสน สมเด็จ” กลา ววา สมเดจ็ พระเจา บรมวงศเ ธอ เจา ฟา กรมพระยานรศิ รานวุ ดั ตวิ งศท รงมลี ายพระหตั ถไ ปกราบทลู สมเดจ็ พระเจาบรมวงศเ ธอ กรมพระยาดาํ รงราชานุภาพ วา “รถคนั แรกในเมอื งไทย รปู รา งคลา ยรถบดถนน ลอ ยางตนั หลงั คาเปน ปะราํ มที น่ี งั่ สองแถว ใชน า้ํ มันปโ ตรเลียม ไฟหนา ลักษณะคลายเตาฟ”ู

๔ ในลายพระหัตถกลาวอีกวา รถคันน้ีมีกําลังวิ่งไดแคพ้ืนราบแตสะพานขามคลองในสมัย นั้นสูงมากขึ้นไมไหว เลยขายใหเจาพระยาสุรศักด์ิมนตรี (เจิม แสง-ชูโต) ซึ่งมีนองชาย คือ พระยา อานทุ ตู วาที (เขม็ แสง-ชโู ต) ซง่ึ เปน คนไทยคนแรกทไ่ี ปรบั จา งทาํ งานในองั กฤษรเู รอ่ื งเครอื่ งยนตก ลไกดี เลยเปน คนแรกทข่ี บั รถในกรงุ สยามดว ยในป พ.ศ.๒๔๗๑ สมเดจ็ ฯ กรมพระยาดาํ รงราชานภุ าพ ทรงจดั ตง้ั “พิพิธภัณฑสถานสําหรับพระนคร” ข้ึน จึงขอรถคันน้ีไปเขาพิพิธภัณฑ และไดขอใหพระเจาลูกยาเธอ กรมหลวงราชบรุ ดี เิ รกฤทธทิ์ รงนาํ ไปซอ มทก่ี องลหโุ ทษ แตพ ระองคไ ดส น้ิ พระชนมก อ นทรี่ ถจะซอ มเสรจ็ และเม่อื สมเดจ็ ฯ กรมพระยาดํารงฯ ทรงตามไปที่กองลหุโทษกพ็ บแตเศษเหล็กช้ินสวนรถคันแรกของ กรุงสยามถูกชาํ แหละไปเรียบรอ ย สว นรถยนตค นั แรกทคี่ นไทยนาํ เขา มา ปรากฏหลกั ฐานอกี วา ในป พ.ศ.๒๔๔๔ กรมหลวง ราชบุรีดิเรกฤทธ์ิทรงประชวร เสด็จไปรักษาพระองคที่กรุงปารีส และไดสั่งซ้ือรถเดมเลอร รุนป ค.ศ.๑๙๐๑ จากตัวแทนจําหนายที่ฝรั่งเศสและนําเขามากรุงเทพฯ ในปลายปน้ันนําข้ึนทูลเกลาฯ ถวายพระราชบิดา พระบาทสมเด็จพระจลุ จอมเกลา ฯ โปรดรถพระทน่ี ่งั คันนมี้ าก เพราะสะดวกสบาย และเดนิ ทางไดเ รว็ กวา รถมา นบั เปน รถยนตพ ระทนี่ ง่ั คนั แรกในประวตั ศิ าสตร ตอ มาจงึ โปรดเกลา ฯ ใหก รมหลวง ราชบรุ ฯี สง่ั เขา มาอกี คนั หนง่ึ จากผผู ลติ ในเยอรมนั โดยตรง รถพระทน่ี งั่ คนั ใหมย หี่ อ เดมิ แตไ ดเ ปลยี่ นชอ่ื เปน “เมอรเซเดสเบนช” รนุ ป ค.ศ.๑๙๐๕ สีแดง เคร่อื งยนต ๗๒ แรงมา ๔ สูบ เดินหนา ๔ เกียร ถอยหลัง ๑ เกียร ความเรว็ ๔๖ ไมลตอชั่วโมง แตข ณะเทนํ้ามันจากปบ เติมรถไดเ กิดไฟไหมเ สียหายไป แถบหนง่ึ หลงั จากซอ มแลว จงึ เขา ประจาํ การเปน รถพระทน่ี ง่ั คนั ท่ี ๒ พระราชทานนามวา “แกว จกั รพรรด”ิ ÃҪö “á¡ŒÇ ¨¡Ñ þÃô”Ô ท่มี า : เรอื่ งเลาชาวเมืองสยาม http://storyofsiam.blogspot.com ตอ มารชั กาลท่ี ๕ ไดโ ปรดเกลา ฯ ใหก รมหมนื่ ราชบรุ ดี เิ รกฤทธสิ์ งั่ รถเขา มาเพอ่ื พระราชทาน แกเจานายและในรชั กาลที่ ๕ นเี้ อง ไดม ีการริเร่ิมรถเมล หรือรถประจําทางขึ้น เจา ของรถเมลค นั แรก

๕ คือ นายเลิศสมันเตา ซึ่งตอมาภายหลังไดรับพระราชทานนามสกุลวา เศรษฐบุตร ในรัชกาลท่ี ๖ และมยี ศถาบรรดาศกั ดเิ์ ปน พระยาภกั ดนี รเศรษฐ เปน อนั วา ชาวสยามไดม ที งั้ รถไฟ รถเมล รถราง รถยนต รถมา รถลาก และรถจกั รยานตงั้ แตใ นรชั กาลที่ ๕ เปน ตน มา ตอ มารถยนตเ รมิ่ เปน ทนี่ ยิ มในหมพู ระบรม วงศานวุ งศต ลอดจนคหบดีจงึ ทรงพระดาํ รใิ หจัดงานชมุ นุมขน้ึ ในวันที่ ๗ ตลุ าคม พ.ศ.๒๔๔๘ ซงึ่ เปน วนั ชมุ นมุ รถยนตค รง้ั แรกในกรงุ รตั นโกสนิ ทร ปรากฏวา มรี ถยนตไ ปรว มชมุ นมุ ในบรเิ วณพระบรมมหาราชวงั เปนจํานวนถึง ๓๐ คัน ทรงมีพระราชปฏิสันถารกับเจาของรถทุกคัน เมื่อถึงเวลาประมาณบายสี่โมง จึงไดเคลื่อนขบวนรถไปตามถนนสามเสน เมื่อรถยนตไดรับความนิยมมากขึ้นจึงมีการตัดถนนใหม เพอ่ื รองรบั ผลทตี่ ามมา คอื มคี ดเี กย่ี วกบั รถเกดิ ขนึ้ ในศาล ทงั้ ชนกนั ขโมย และฉอ โกงรถจงึ มกี ารตรวจตรา พระราชบัญญัติรถยนตฉบับแรกขึ้นในป พ.ศ.๒๔๕๒ มีผลบังคับในปตอมากําหนดใหเจาของรถ ตองจดทะเบียนกับกระทรวงมหาดไทย โดยเสียคา ธรรมเนยี มคันละ ๑๐ บาท สาํ หรบั รถแทก็ ซ่ี หรอื รถเกง รบั จา ง พระยาเทพหสั ดนิ ณ อยธุ ยาไดใ หล กู หลานเอารถออก ว่งิ รบั จา งคนเปนครง้ั แรก เมอ่ื พ.ศ.๒๔๖๗ สมัยน้นั เรียกวา “รถไมล”เพราะคิดราคาเปนไมล ตกไมลล ะ ๑๕ สตางค ถา เชา เปน ชวั่ โมง คดิ ชว่ั โมงละ ๑ บาท สว นคาํ วา “แทก็ ซ”่ี เพงิ่ จะมาเรยี กตามฝรง่ั ในภายหลงั จํานวนรถยนตท้ังในเขตกรุงเทพมหานคร เมื่อ พ.ศ.๒๔๗๐ มีอยูไมเกิน ๑,๐๐๐ คัน และมีถนนอยู ไมก ี่สายที่เดนิ รถไดสะดวก ถนนระหวางจังหวัดในขณะนั้นยังไมมีแมในจังหวดั ธนบรุ ที ีต่ ิดกับกรุงเทพฯ กย็ งั ไมม ที างรถและไมม รี ถ แมก ระนนั้ การกดี ขวางทางและอบุ ตั เิ หตใุ นการจราจรกม็ อี ยู กฎหมายไดใ ห อาํ นาจตาํ รวจในการปฏบิ ตั งิ านมเี พยี งอาํ นาจตามพระราชบญั ญตั ริ ถยนต พ.ศ.๒๔๖๓ กบั กฎกระทรวง ทีอ่ อกเน่อื งจากพระราชบัญญตั นิ ั้น ประกอบกบั บางมาตราในกฎหมายลกั ษณะอาญา ร.ศ.๑๒๑ และ เวลานนั้ กไ็ มม ตี าํ รวจจราจรโดยเฉพาะ ยงั ไมม พี ระราชบญั ญตั จิ ราจรสาํ หรบั ใชบ งั คบั คดดี งั เชน ในปจ จบุ นั น้ี แมแตคําวา “จราจร” ก็ยังไมเกิดข้ึน ดังน้ันอํานาจหนาท่ีตามพระราชบัญญัติรถยนตฉบับดังกลาว จงึ ตกเปน ของนายทะเบยี น และเจา หนา ทก่ี องทะเบยี นสงั กดั อยกู บั กองพเิ ศษตาํ รวจนครบาลมสี าํ นกั งาน อยใู นกรมตาํ รวจกระทรวงมหาดไทย สาํ หรบั การกดี ขวางทางในเวลานนั้ รถลากและรถมา บรรทกุ หญา ของแขกเล้ียงวัว กับลอเล่ือนลากเข็นดวยแรงคน (รถสาลี่) กอการกีดขวางการจราจรเปนอยางมาก เพราะผูลากรถมาถาไมมีผูใดโดยสารก็มักจะลากรถเดินเอื่อยๆ ไปจากถนนตกจนถึงหลักเมืองบาง จากวงั บรู พาไปถงึ เชยี งกงบา ง และมากทส่ี ดุ ในถนนเจรญิ กรงุ และถนนเยาวราชซงึ่ กอ ใหเ กดิ การกดี ขวาง การจราจรมากทสี่ ดุ ตอ มา พ.ศ.๒๔๗๕ จาํ นวนรถชนดิ ตา งๆ ไดเ พมิ่ มากขนึ้ ประกอบกบั สะพานพระพทุ ธยอดฟา กไ็ ดส รา งเสรจ็ เปด ใชง านแลว ทางสาํ หรบั การจราจรจงึ เพมิ่ มากขนึ้ พรอ มกบั จาํ นวนรถยนต ป พ.ศ.๒๔๗๗ กรมตํารวจไดจัดตั้ง “กองจัดยวดยาน” เปนหนวยขึ้นตรงตอกรมตํารวจออกตรวจตราและควบคุม การจราจรโดยเฉพาะในถนนเจริญกรุงและเยาวราชมีความยุงยากในการจราจรมากท่ีสุด เพราะเปน ถนนธรุ กจิ และมโี รงมหรสพมากมายทง้ั กลางวนั และกลางคนื ยานพาหนะของตาํ รวจกม็ เี พยี งจกั รยาน สองลอตระเวนไปตามจดุ ตางๆ ที่กําหนดเทา นั้น

๖ ป พ.ศ.๒๔๗๗ เปนปท่ีเกดิ คาํ วา “จราจร” (Traffic) ขนึ้ ในประเทศไทยโดยกรมตาํ รวจ ไดเสนอรางพระราชบัญญัติจราจรทางบก ตอกระทรวงมหาดไทย เพื่อขอใหออกเปนกฎหมายราง พระราชบัญญัติฉบับนี้ พันตํารวจเอก ซี.บี.ฟอลเล็ต เปนผูรางข้ึนเปนภาษาอังกฤษโดยอาศัยหลัก กฎหมายจราจรของประเทศอังกฤษมาดัดแปลง และไดออกกฎหมายเมื่อ พ.ศ.๒๔๗๗ เปนพระราช บัญญตั ิจราจรทางบก พ.ศ.๒๔๗๗ จากนนั้ คาํ วา “จราจร” ก็แพรก ระจายไปถงึ ประชาชนโดยทั่วไปดว ย ความเจรญิ ของสงั คมทาํ ใหก ารใชร ถใชถ นนมคี วามสาํ คญั และจาํ เปน ตอ ชวี ติ ประจาํ วนั ของมนษุ ยม ากขนึ้ ประกอบกบั ความเจรญิ ทางเทคโนโลยี ทาํ ใหม กี ารพฒั นารปู แบบและเครอ่ื งยนตก ลไกของยานพาหนะ ท่นี ํามาใชบนถนน กฎหมายเหลานจ้ี งึ ไดมกี ารปรับปรงุ แกไขใหมีความทนั สมัย รองรับสภาพการใชร ถ ใชถนนใหด ียิง่ ขึ้นมาเปนลําดับ การแกไขกฎหมายเก่ียวกับการจราจรท่ีนับไดวาเปนครั้งใหญที่สุดเทาท่ีเคยมีมา ก็คือ ในป พ.ศ.๒๕๒๒ โดยไดมีการประกาศใชพ ระราชบญั ญัติจราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ พระราชบญั ญตั ิ รถยนต พ.ศ.๒๕๒๒ ข้ึนใชบ งั คับแทนกฎหมายทีเ่ ก่ียวกบั การจราจรทีใ่ ชบงั คับแตเดมิ เพ่อื ใหสามารถ ควบคุม บงั คบั ผูขบั ข่ี ผูประกอบการ และตวั รถ ใหเ กดิ ความปลอดภัยและสะดวกในการสญั จรยิง่ ขึน้ การทกี่ ารจราจรและขนสง ไดม กี ารขยายตวั ไปในสว นภมู ภิ าค ทาํ ใหม กี ารสญั จรบนทางหลวงเพมิ่ มากขนึ้ ในป พ.ศ.๒๕๓๕ จงึ ไดม ตี ราพระราชบญั ญตั ทิ างหลวง พ.ศ.๒๕๓๕ ขนึ้ เพอื่ ใชแ ทนประกาศคณะปฏวิ ตั ิ ฉบบั ที่ ๒๙๕ ลงวนั ที่ ๒๘ พฤศจกิ ายน พ.ศ.๒๕๑๕ ซง่ึ เปน กฎหมายวา ดว ยทางหลวงทใี่ ชบ งั คบั ในขณะนน้ั ใหสอดคลองกับความเจริญและการพัฒนาของประเทศ กฎหมายจราจรเหลานี้ไดมีการแกไขเพ่ิมเติม ใหมีความทันสมัยเหมาะสมกับสภาพของการสญั จรมาโดยตลอดจนถึงปจจบุ ัน ñ.ò ¡ÒÃÊÌҧ¨Ôμสาํ ¹¡Ö ¡ÒÃ໹š ตาํ ÃǨ¨ÃҨà ขา ราชการตาํ รวจผปู ฏบิ ตั หิ นา ทดี่ า นการจราจร มหี นา ทอ่ี าํ นวยความสะดวกดา นการจราจร และรกั ษาความปลอดภยั ในชวี ติ และทรพั ยส นิ ของประชาชนทอี่ าจเกดิ ขนึ้ จากอบุ ตั เิ หตจุ ราจร นอกจากนี้ ยงั มหี นา ทปี่ อ งกนั ปราบปรามอาชญากรรมทเ่ี กดิ ขนึ้ บนทอ งถนนจงึ เปน กลมุ ขา ราชการตาํ รวจทต่ี อ งปฏบิ ตั ิ หนาที่ใกลชิดประชาชนมากท่ีสุด การปฏิบัติตนของตํารวจจราจรที่ปรากฏตอสายตาของประชาชน จึงเปนภาพลักษณของสํานักงานตํารวจแหงชาติ ประมวลจริยธรรมและจรรยาบรรณของตํารวจ พ.ศ.๒๕๕๓ จงึ เปน กรอบในการประพฤตปิ ฏบิ ตั ติ นของขา ราชการตาํ รวจในการปฏบิ ตั หิ นา ทจ่ี ากการที่ ตาํ รวจจราจรเปน กลมุ ขา ราชการตาํ รวจทตี่ อ งปฏบิ ตั หิ นา ทใ่ี กลช ดิ ประชาชนมากทสี่ ดุ อกี ทงั้ ลกั ษณะงาน บางประเภททป่ี ฏบิ ตั อิ าจกระทบเสรภี าพและผลประโยชนข องประชาชนมกั จะไปขดั ขวางการกระทาํ ตา งๆ ท่ีละเมิดกฎหมายและระเบียบหลักเกณฑของสังคมท่ีดีจึงมักไดรับการวิพากษวิจารณทั้งในดานวินัย ความประพฤติและการปฏิบัติงานจากประชาชนอยูเสมอๆ ทําใหภาพพจนของตํารวจจราจรอยูใน ระดับไมนาพึงพอใจแมวาสํานักงานตํารวจแหงชาติไดพยายามดําเนินการเนนรูปแบบการอํานวย ความสะดวกและใหบ รกิ ารดา นการจราจร การสรา งความรคู วามเขา ใจกบั ประชาชนใหม ากขน้ึ การทจี่ ะ

๗ ใหง านดา นการจราจรทง้ั การอาํ นวยความสะดวกดา นการจราจรและการใหค วามปลอดภยั เกดิ ขนึ้ บรรลุ ผลสําเร็จจะตองใหบุคคลท่ีมีคุณสมบัติเฉพาะเปนกรณีพิเศษนอกเหนือจากมีความรู มีความสามารถ มีความทรหดอดทนแลว จะตองเปนผูมี ¤Ø³¸ÃÃÁ¨ÃÔ¸ÃÃÁáÅШÃÃÂÒºÃóã¹ÇÔªÒªÕ¾ เปนกรอบ ในการนาํ ทางไปสเู ปา หมายของการเปน ตาํ รวจจราจรมอื อาชพี ดง่ั วสิ ยั ทศั นข องสาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติ “໹š ตาํ ÃǨÁÍ× ÍÒª¾Õ à¾×Íè ¤ÇÒÁ¼ÒÊ¡Ø ¢Í§»ÃЪҪ¹” “¨ÃÔ¸ÃÃÁ” คือ หลกั การทม่ี นษุ ยในสังคมยึดถอื ปฏิบัติ เพ่อื การอยรู วมกันอยางเปนสขุ ในสังคมและเมื่อนําไปใชกับการประกอบวิชาชีพ หรือการทํางานซึ่งเปนกิจกรรมท่ีมีความสําคัญ ที่สุดอยางหน่ึงของมนุษย ก็ยอมหมายความวามนุษยยอมจะตองมีจริยธรรมในการทํางาน หรือการ ประกอบวิชาชีพ เพราะในการทํางานมนุษยยอมตองมีสังคมซ่ึงประกอบดวยคนหลายคน เนื่องจาก ในวงการของการทํางานนั้นการทํางานคนเดียวยอมเปนไปไดยาก ดังนั้นจึงสมควรมีการวางกรอบให มนษุ ยป ระพฤตปิ ฏบิ ตั เิ พอื่ การทาํ งานรว มกนั อยา งสงบสขุ คาํ วา จรยิ ธรรม มกั จะใชค กู บั คาํ วา คณุ ธรรม เปน คณุ ธรรม จรยิ ธรรม “¤Ø³¸ÃÃÁ” หมายถึงคุณงามความดีท่ีสั่งสมอยูในจิตใจมนุษยโดยผานประสบการณ จากการไดสัมผสั ซงึ่ จะแสดงออกมาโดยการกระทําทางกาย วาจาและจิตใจของแตล ะบุคคลเปนสง่ิ ที่มี ประโยชนตอตนเอง ผูอื่นและสังคม คุณธรรมจึงเปนคุณสมบัติภายในใจใดๆ ก็ตามท่ีเปนคุณสมบัติ ไมเ ปน โทษ สว นจรยิ ธรรม หมายถงึ สง่ิ ควรประพฤตอิ นั ไดแ ก พฤตกิ รรมเปน การกระทาํ ทางกาย วาจา ใจ อันดงี ามที่ควรปฏิบตั ิ ความแตกตางระหวางจรยิ ธรรมกบั คุณธรรม “จริยธรรม” หมายถงึ ความประพฤติปฏบิ ัติ ทมี่ ธี รรมะเปน ตวั กาํ กบั จรยิ ธรรม กค็ อื ธรรมทเี่ ปน ไป ธรรมทเี่ ปน ขอ ประพฤตปิ ฏบิ ตั ศิ ลี ธรรม กฎศลี ธรรม “คณุ ธรรม” คอื นามธรรมอยา งหนง่ึ ซงึ่ เกย่ี วขอ งกบั จติ สาํ นกึ ของมนษุ ยท ตี่ ระหนกั ถงึ ความผดิ ชอบชว่ั ดี (พระเทวินทร เทวินโท, ๒๕๔๔) “¨ÃÃÂÒºÃó” เปนหลักความประพฤติในการประกอบอาชีพท่ีกลุมบุคคลแตละสาขา อาชพี ประมวลจดั ทาํ ขนึ้ ไวเ ปน หลกั เพอ่ื ใหส มาชกิ ในสาขาวชิ าชพี นนั้ ๆ ยดึ ถอื ปฏบิ ตั ิ เพอื่ รกั ษาชอ่ื เสยี ง ภาพพจนท ด่ี ขี ององคก ร และสง เสรมิ เกยี รตคิ ณุ ของวชิ าชพี ของตน จงึ ถอื เปน หวั ใจสาํ คญั อยา งหนงึ่ ของ องคกรในปจจุบันเพราะถาบุคลากรในองคกรใดขาดในเร่ืองน้ีแลว โอกาสที่องคกรจะกาวหนาก็จะลด แนนอน โอกาสลมเหลวก็จะมีมากข้ึน จรรยาบรรณจึงเปรียบเสมือนภูมิคุมกันการทุจริตใหกับองคกร จรรยาบรรณ เปนประมวลความประพฤติท่ีผูประกอบอาชีพการงานแตละอาชีพกําหนดขึ้นเพื่อรักษา และสง เสรมิ เกยี รตคิ ณุ ชอื่ เสยี งและฐานะของสมาชกิ อาจเขยี นเปน ลายลกั ษณอ กั ษรหรอื ไมก ไ็ ด สาํ หรบั จรยิ ธรรมเปน หลักประพฤติ มารยาท ทท่ี ุกคนเชือ่ วาเปนส่ิงทถี่ กู ตอ งดีงามที่ผูร ว มอาชีพควรจะรว มกนั รักษาไวเพือ่ ธํารงเกยี รติและศรทั ธาจากประชาชน ซงึ่ ละเมยี ดละไมกวา กฎ ระเบียบลกึ ซ้งึ กวา วินยั งานตาํ รวจถอื ไดว า เปน วชิ าชพี (Profession) อยา งหนงึ่ กลา วคอื มคี วามชาํ นาญเฉพาะทาง ในการใหบริการเก่ียวกับความมั่นคงในการดํารงชีวิตแกประชาชน มีการเรียนรูความชํานาญ

๘ เฉพาะทางนน้ั กอ นเขา สวู ชิ าชพี และตอ งเรยี นรอู ยา งตอ เนอื่ งเปน องคก รทางกฎหมายทมี่ คี วามเปน อสิ ระ ในการกาํ หนดกตกิ าและควบคมุ การปฏบิ ตั วิ ชิ าชพี ตาํ รวจใหอ ยใู นกรอบจรยิ ธรรมวชิ าชพี ตาํ รวจ เหตผุ ล ทท่ี าํ ใหต าํ รวจตอ งมจี รยิ ธรรมวชิ าชพี เนอ่ื งจากตาํ รวจมอี าํ นาจใชด ลุ พนิ จิ ตามกฎหมายอยา งกวา งขวาง กระทบตอความมั่นคง สิทธิ และเสรีภาพ จึงตองการมาตรฐานเชิงจริยธรรมขั้นสูง และสาธารณชน ตองการใหตํารวจมีกรอบการปฏิบัติหนาท่ีและใชดุลพินิจ มีการลงโทษ ถาประพฤติปฏิบัตินอกกรอบ (สาํ นกั งานจเรตํารวจ, ๒๕๕๕) เพอื่ เปนกรอบจรยิ ธรรมอาชพี ตํารวจสําหรบั สํานกั งานตาํ รวจแหง ชาติ ไดอ อก กฎ ก.ตร.วาดวยประมวลจรยิ ธรรมและจรรยาบรรณของตํารวจสาํ หรบั เปน กรอบการประพฤติ ปฏิบตั ติ นของขาราชการตํารวจข้ึนคร้ังแรก ในป พ.ศ.๒๕๕๑ ตอ มาไดม กี ารแกไขปรบั ปรุง กฎ ก.ตร. ดังกลาวใหเหมาะสมกับสถานการณและกาลเวลา จึงไดออก กฎ ก.ตร.วาดวยประมวลจริยธรรม และจรรยาบรรณของตาํ รวจ (ฉบับที่ ๒) พ.ศ.๒๕๕๓ ขึ้นมาและมีผลบงั คับใชต งั้ แตว นั ที่ ๑๒ มนี าคม พ.ศ.๒๕๕๓ เปนตนไป โดยใหกองบัญชาการศึกษาทําหนาที่เปนศูนยสงเสริมจริยธรรมและพัฒนา คุณธรรมของขาราชการตํารวจมีจเรตํารวจเปนหนวยงานหลักที่มีหนาที่สอดสอง ดูแล รักษา ใหข า ราชการตาํ รวจประพฤติปฏบิ ัตติ นใหเ ปนไปตามประมวลจรยิ ธรรมและจรรยาบรรณของตาํ รวจ ñ.ò.ñ ¡Ãͺ¢Í§¡ÒûÃоÄμÔ»¯ÔºÑμԢͧ¢ŒÒÃÒª¡ÒÃตําÃǨμÒÁ»ÃÐÁÇŨÃÔ¸ÃÃÁ áÅШÃÃÂÒºÃó¢Í§ตาํ ÃǨ ประมวลจริยธรรมและจรรยาบรรณของตํารวจ (ฉบับท่ี ๒) พ.ศ.๒๕๕๓ ตาม กฎ ก.ตร.วาดว ยประมวลจริยธรรมและจรรยาบรรณของตํารวจ (ฉบับท่ี ๒) พ.ศ.๒๕๕๓ ไดว างกรอบ แหง การประพฤตปิ ฏบิ ตั ขิ องขา ราชการตาํ รวจ ซง่ึ ประกอบดว ย ๒ สว น (สาํ นกั งานจเรตาํ รวจ, ๒๕๕๕) คอื ʋǹ·Õè ñ ÁÒμðҹ¤³Ø ¸ÃÃÁ áÅÐÍ´Ø Á¤μ¢Ô ͧตําÃǨ เปน เครื่องเหนยี่ วรั้งให ขาราชการตาํ รวจอยใู นกรอบของศีลธรรมและคณุ ธรรม ขณะเดยี วกนั ก็เปน แนวทางชนี้ ําใหขา ราชการ ตํารวจบรรลถุ งึ ปณิธานของการเปนผูพ ิทกั ษส นั ตริ าษฎร กําหนดกรอบการประพฤติปฏิบตั ิไวใ น ๓ ดา น คือ ñ. ÁÒμðҹ¤Ø³¸ÃÃÁ ตามประมวลจริยธรรมและจรรยาบรรณของตํารวจ ขอ ๔ กําหนดวา “ขาราชการตํารวจพึงยึดถือคุณธรรมสี่ประการตามพระบรมราโชวาทเปนเครื่อง เหน่ยี วร้ังในการประพฤตติ นและปฏิบตั หิ นา ที”่ ดังน้ี ๑.๑ การรักษาความสัจ ความจริงใจตอตัวเองท่ีจะประพฤติปฏิบัติ แตส่งิ ที่เปน ประโยชน และเปน ธรรม ๑.๒ การรูจักขมใจตนเอง ฝกตนเองใหประพฤติปฏิบัติอยูในความสัจ ความดเี ทานน้ั ๑.๓ การอดทน อดกลั้น และอดออม ทจี่ ะไมประพฤตลิ วงความสัจสุจริต ไมวา ดว ยเหตปุ ระการใด ๑.๔ การรจู กั ละวางความชวั่ ความทจุ รติ และรจู กั สละประโยชนส ว นนอ ย ของตน เพอ่ื ประโยชนสว นใหญของบา นเมอื ง

๙ ò. ÍØ´Á¤μԢͧตําÃǨ ตามประมวลจริยธรรมและจรรยาบรรณของตํารวจ ขอ ๕ กําหนดวา “ขาราชการตํารวจพึงยึดถืออุดมคติของตํารวจ ๙ ประการเปนแนวทางช้ีนํา การประพฤตติ นและปฏบิ ัตหิ นา ท่ีเพ่ือบรรลุถึงปณธิ านของการเปนผูพ ิทกั ษสนั ติราษฎร” ดังนี้ ๒.๑ เคารพเอ้อื เฟอตอหนา ท่ี ๒.๒ กรุณาปราณีตอ ประชาชน ๒.๓ อดทนตอ ความเจ็บใจ ๒.๔ ไมหวัน่ ไหวตอ ความยากลําบาก ๒.๕ ไมมกั มากในลาภผล ๒.๖ มงุ บําเพญ็ ตนใหเปน ประโยชนแ กประชาชน ๒.๗ ดาํ รงตนในยุตธิ รรม ๒.๘ กระทําการดว ยปญ ญา ๒.๙ รักษาความไมประมาทเสมอชวี ติ ó. ¡ÒÃËÁè¹Ñ ÈÖ¡ÉÒËÒ¤ÇÒÁÃÙŒ (Continuous Study) ประมวลจรยิ ธรรมและจรรยาบรรณของตาํ รวจฯ ขอ ๖ กาํ หนดวา “ขา ราชการ ตํารวจพึงหมั่นศึกษาหาความรูอยูตลอดเวลา เพ่ือพัฒนาตนเองใหทันโลกทันเหตุการณและมีความ ชํานาญการในงานท่ีอยูในความรับผิดชอบ รวมทั้งตองศึกษาหาความรูเกี่ยวกับกฎหมาย ระเบียบ ธรรมเนยี มการปฏบิ ตั ขิ องสว นราชการในกระบวนการยตุ ธิ รรมอน่ื ทเี่ กย่ี วขอ งกบั หนา ทแี่ ละความรบั ผดิ ชอบ ของตน เพื่อสามารถประสานงานไดอยางกลมกลืนแนบเนียนและเปนประโยชนตอราชการของ สํานักงานตํารวจแหงชาติ เชน ในการประสานงานกับกระบวนการยุติธรรม ไดแก ฝายอัยการ ศาล ราชทัณฑ และกระทรวง ทบวง กรม ตาง ๆ สวนที่ ๒ มาตรฐานทางจริยธรรม และจรรยาบรรณของตํารวจ ประกอบดวย ๒ ดา น คอื มาตรฐานทางจริยธรรมตํารวจ และมาตรฐานทางจรรยาบรรณตํารวจ ดังน้ี ñ. ÁÒμðҹ·Ò§¨ÃÔ¸ÃÃÁตําÃǨ คือ คุณความดีท่ีเปนขอประพฤติตน และปฏบิ ตั หิ นา ที่ของขา ราชการตํารวจเพือ่ ใหป ระชาชนศรทั ธา เช่ือมัน่ และยอมรับ กาํ หนดกรอบการประพฤติปฏบิ ัติ ไวใ น ๙ ดา น คอื ๑.๑ การเคารพยึดม่ันในการปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมี พระมหากษัตริยทรงเปนประมุข (RESPECT) ประมวลจริยธรรมและจรรยาบรรณของตํารวจฯ ขอ ๗ กําหนดวา “ขาราชการตาํ รวจตอ งเคารพ ศรทั ธาและยึดมัน่ การปกครองระบอบประชาธปิ ไตย อันมพี ระมหากษัตริยท รงเปน ประมุข” ซึ่งตอ งประพฤตปิ ฏบิ ัติ ดงั น้ี ๑) จงรักภักดีและเทิดทูนพระมหากษัตริย พระราชินี และ พระรชั ทายาท และไมย อมใหผูใ ดลวงละเมิด ๒) สนับสนุนการเมืองประชาธิปไตยดวยศรัทธา มีความเปนกลาง ทางการเมือง ไมเปนผูบริหารหรือกรรมการพรรคการเมือง และไมกระทําการใดๆ อันเปนคุณ หรือเปน โทษแกพ รรคการเมือง หรอื ผสู มัครรับเลือกต้งั ท้ังในระดบั ชาติและทองถิน่

๑๐ ๑.๒ การเคารพสทิ ธเิ สรภี าพของประชาชน (HUMAN RIGHT) ประมวล จรยิ ธรรมและจรรยาบรรณของตาํ รวจฯ ขอ ๘ กาํ หนดวา “ขา ราชการตาํ รวจตอ งเคารพสทิ ธแิ ละเสรภี าพ ของประชาชนตามบทบัญญตั ิแหง รัฐธรรมนญู และตามกฎหมายอ่ืนโดยเครงครัด โดยไมเ ลือกปฏิบตั ”ิ ๑.๓ การปฏบิ ตั หิ นา ทอ่ี ยา งมปี ระสทิ ธภิ าพและประสทิ ธผิ ล (Efficiency & Effectiveness) ประมวลจริยธรรมและจรรยาบรรณของตํารวจฯ ขอ ๙ กําหนดวา “ขาราชการตํารวจ ตองปฏบิ ตั หิ นา ท่ีอยางมปี ระสทิ ธิภาพ ประสทิ ธผิ ล และเกิดประโยชนสงู สุดโดยคํานึงถงึ ประโยชนของ ทางราชการ ประชาชน ชมุ ชน และประเทศชาติเปน สาํ คัญ” ซ่ึงตอ งประพฤติปฏบิ ตั ิ ดังน้ี ๑) ปฏิบัติหนาท่ีดว ยความรวดเรว็ กระตอื รือรน รอบคอบ โปรงใส ตรวจสอบได และเปนธรรม ๒) ปฏบิ ัตหิ นาทดี่ ว ยความวริ ิยะ อุตสาหะ ขยันหมั่นเพียร เสียสละ ใชป ฏิภาณ ไหวพริบ กลา หาญและอดทน ๓) ปฏบิ ตั หิ นา ทีด่ ว ยความรับผดิ ชอบ ความเตม็ ใจ ไมละทงิ้ หนา ท่ี ไมหลีกเล่ียง หรือปด ความรบั ผดิ ชอบ ๔) ดูแลรักษา และใชทรัพยสินของทางราชการอยางประหยัด คุมคาโดยระมดั ระวังมิใหเสียหายหรือสิ้นเปลอื งเยี่ยงวญิ ชู นจะพงึ ปฏิบัตติ อ ทรัพยสินของตนเอง ๕) รักษาความลับของทางราชการ และความลับท่ีไดมาจากการ ปฏบิ ตั หิ นา ทห่ี รอื จากประชาชนผมู าตดิ ตอ ราชการ เวน แตเ ปน การเปด เผยเพอ่ื ประโยชนใ นกระบวนการ ยตุ ธิ รรมหรือการตรวจสอบตามที่กฎหมาย กฎ ขอ บังคบั กําหนด ๑.๔ จิตสํานึกความเปนผูพิทักษสันติราษฎร (Trust) ประมวลจริยธรรม และจรรยาบรรณของตํารวจฯ ขอ ๑๐ กําหนดวา “ขาราชการตํารวจตองมีจิตสํานึกของความเปน ผูพทิ ักษสันติราษฎรเ พอื่ ใหป ระชาชนศรทั ธาและเช่อื มั่น” ซ่ึงตองประพฤตปิ ฏิบตั ิ ดังนี้ ๑) มที า ทเี ปน มติ ร มมี นษุ ยสมั พนั ธอ นั ดี และมคี วามสภุ าพออ นโยน ตอประชาชนผูร บั บริการรวมทงั้ ใหบ ริการประชาชนดวยความเตม็ ใจ รวดเรว็ และไมเ ลือกปฏิบตั ิ ๒) ปฏิบัติตนใหเปนที่เชื่อถือไววางใจของประชาชน ไมเบียดเบียน ไมแ สดงกิริยาหรอื ทาทางไมสภุ าพหรือไมใ หเกยี รติ รวมทงั้ ไมใ ชถอยคาํ กริ ิยาหรอื ทาทาง ทมี่ ลี ักษณะ หยาบคายดูหมนิ่ หรอื เหยียดหยามประชาชน ๓) เอ้ือเฟอ สงเคราะหและชวยเหลือประชาชนเมื่ออยูในฐานะ ทจ่ี าํ เปน ตอ งไดร บั ความชว ยเหลอื หรอื ประสบเคราะหจ ากอบุ ตั เิ หตุ การละเมดิ กฎหมาย หรอื ภยั อนื่ ๆ ไมวา บคุ คลนั้นจะเปน ผตู อ งสงสยั หรือผูกระทาํ ผดิ กฎหมายหรือไม ๔) ปฏบิ ตั ติ ามกฎหมาย และระเบยี บ วา ดว ยขอ มลู ขา วสารของทาง ราชการอยางเครงครัด การใหขอมูลขาวสารแกประชาชนที่รองขอ ตองดําเนินการดวยความรวดเร็ว ไมถ ว งเวลาใหเ นิน่ ชา และไมใหข อ มูลขา วสารอนั เปนเทจ็ แกป ระชาชน”

๑๑ ๑.๕ ซื่อสัตยสุจริต ยึดมั่นในศีลธรรม (Integrity) ประมวลจริยธรรม และจรรยาบรรณของตํารวจฯ ขอ ๑๑ กําหนดวา “ขาราชการตํารวจตองมีความซื่อสัตยสุจริต และยดึ ม่ันในศลี ธรรมโดยยดึ ประโยชนส ว นรวมเหนอื ประโยชนสว นตน” ซึง่ ตองประพฤติปฏิบตั ิ ดังน้ี ๑) ไมใชตําแหนง อํานาจหนาท่ี หรือไมยอมใหผูอ่ืนใชตําแหนง อาํ นาจ หรอื หนา ทีข่ องตนแสวงหาประโยชนส ําหรบั ตนเอง หรอื ผอู ่ืน ๒) ไมใ ชต าํ แหนง อาํ นาจ หรอื หนา ที่ หรอื ไมย อมใหผ อู นื่ ใชต าํ แหนง อํานาจหรือหนาทีข่ องตน ไปในทางจงู ใจ หรอื มีอิทธพิ ลตอการตดั สนิ ใจ การใชด ุลพนิ จิ หรือการกระทาํ ของขาราชการตํารวจ หรือเจาหนาท่ีของรัฐอื่น อันเปนผลใหการตัดสินใจ การใชดุลพินิจหรือการ กระทาํ ของผูน ้นั สูญเสียความเท่ยี งธรรม และยุติธรรม ๓) ไมร บั ของขวญั นอกเหนอื จากโอกาส และกาลตามประเพณนี ยิ ม และของขวัญน้ันตองมีมูลคาตามที่คณะกรรมการปองกันและปราบปรามการทุจริตแหงชาติประกาศ กําหนด ๔) ไมใ ชเ วลาราชการ หรอื ทรพั ยข องราชการเพอ่ื ธรุ กจิ หรอื ประโยชน สวนตน ๕) ไมประกอบอาชีพเสริมซึ่งมีลักษณะเปนผลประโยชนทับซอน หรือเปนการขดั กนั ระหวา งประโยชนส วนตนกับประโยชนส ว นรวม ๖) ดํารงชีวิตสวนตัวไมใหเกิดมลทินมัวหมองตอตําแหนงหนาที่ ไมทําผิดกฎหมายแมเห็นวาเปนเรื่องเล็กนอย ไมหมกมุนในอบายมุขท้ังหลาย ไมฟุงเฟอหรูหรา และใชจายประหยดั ตามฐานะแหง ตน ๑.๖. กลา ยนื หยัดกระทําในสงิ่ ท่ีถูกตอ ง (Ethical Rightfulness) ประมวล จรยิ ธรรมและจรรยาบรรณของตํารวจฯ ขอ ๑๒ กาํ หนดวา “ขาราชการตาํ รวจตอ งภาคภมู ใิ จในวิชาชพี กลายืนหยัดกระทําในส่ิงท่ีถูกตองดีงามเพ่ือเกียรติศักดิ์และศักดิ์ศรีของความเปนตํารวจ” ซ่ึงตอง ประพฤติปฏบิ ตั ิ ดังน้ี ๑) ปฏิบัติหนาท่ีอยางตรงไปตรงมาตามครรลองของการปกครอง ระบอบประชาธปิ ไตยอนั มพี ระมหากษตั รยิ ท รงเปน ประมขุ ตามรฐั ธรรมนญู และกฎหมายอยา งเครง ครดั ๒) ไมส งั่ ใหผ ใู ตบ ังคับบญั ชาปฏบิ ัติการในสง่ิ ท่ีไมช อบดว ยกฎหมาย หรอื ขดั ตอ คุณธรรมและศลี ธรรม ๓) ไมปฏิบัติตามคําสั่งที่ตนรู หรือควรจะรูวาไมชอบดวยกฎหมาย ในการน้ใี หทักทว งเปนลายลักษณอกั ษรตอ ผูบังคบั บญั ชาผูส่ัง ๔) ไมเลี่ยงกฎหมายใชหรือแนะนําใหใชชองโหวของกฎหมาย เพื่อประโยชนส ําหรบั ตนเองหรอื ผอู ่นื หรือทาํ ใหส ูญเสยี ความเปนธรรมในกระบวนการยตุ ิธรรม

๑๒ ๑.๗ หลักปฏบิ ัตใิ นฐานะผบู งั คบั บัญชา (Good Practice – Leadership) ประมวลจรยิ ธรรมและจรรยาบรรณของตาํ รวจฯ ขอ ๑๓ กาํ หนดวา “ในฐานะเปน ผบู งั คบั บญั ชาขา ราชการ ตํารวจตองประพฤตปิ ฏิบัต”ิ ดงั นี้ ๑) ประพฤติปฏิบัติตนเปนผูนําและเปนแบบอยางที่ดี รวมทั้งเปน ท่ีปรกึ ษาและท่ีพึ่งของผูใตบงั คบั บญั ชา ๒) หมน่ั อบรมใหผ ใู ตบ งั คบั บญั ชายดึ ถอื ปฏบิ ตั ติ ามประมวลจรยิ ธรรม และจรรยาบรรณวากลาวตักเตือนดวยจิตเมตตา และใหค วามรูเก่ียวกับงานในหนา ที่ ๓) ปกครองบงั คบั บญั ชาดว ยหลกั การและเหตผุ ลทถี่ กู ตอ งตามทาํ นอง คลองธรรม ยอมรบั ฟงความคิดเห็น และไมผ ลกั ความรบั ผดิ ชอบใหผูใ ตบ งั คบั บัญชา ๔) ใชห ลกั คณุ ธรรมในการบรหิ ารงานบคุ คลทอี่ ยใู นความรบั ผดิ ชอบ ของตนอยา งเครง ครดั และปราศจากความลําเอียง ๑.๘ หลกั ปฏบิ ตั ใิ นฐานะผใู ตบ งั คบั บญั ชา เพอื่ นรว มงาน (Good Practice –Follower) ประมวลจรยิ ธรรมและจรรยาบรรณของตาํ รวจฯ ขอ ๑๔ กาํ หนดวา “ในฐานะผใู ตบ งั คบั บญั ชา และเพ่ือนรวมงาน ขา ราชการตํารวจตอ งประพฤติปฏิบตั ิ” ดังนี้ ๑) เคารพเชื่อฟง และปฏิบัติตามคําสั่งผูบังคับบัญชาท่ีชอบดวย กฎหมาย ๒) รกั ษาวินยั และความสามคั คใี นหมูคณะ ๓) ปฏิบัติตอผูบังคับบัญชาและเพื่อนรวมงานดวยความสุภาพ มีนํา้ ใจ รักใคร สมานฉนั ทแ ละมมี นุษยสัมพนั ธ รวมท้งั รับฟง ความคิดเห็นของเพื่อนรวมงาน ๔) อทุ ศิ ตนเอง ไมห ลกี เลย่ี งหรอื เกย่ี งงาน รว มมอื รว มใจปฏบิ ตั หิ นา ท่ี โดยยดึ ความสําเรจ็ ของงานและชอ่ื เสยี งของหนวยเปนทีต่ งั้ ๑.๙ คานิยมหลัก ๙ ประการ ตามประมวลจริยธรรมและจรรยาบรรณ ของตาํ รวจฯ ขอ ๑๕ กาํ หนดวา “ขา ราชการตาํ รวจตอ งปฏบิ ตั ติ ามคา นยิ มหลกั ของมาตรฐานจรยิ ธรรม สําหรับเจา หนา ทีข่ องรฐั ตามที่ผูตรวจการแผนดนิ กําหนด” ดังนี้ ๑) การยึดม่ันในคณุ ธรรมและจรยิ ธรรม ๒) การมจี ิตสาํ นกึ ท่ดี ี ซอ่ื สตั ย สุจรติ และรับผดิ ชอบ ๓) ยึดถือประโยชนของประเทศชาติเหนือกวาประโยชนสวนตน และไมม ีผลประโยชนทับซอ น ๔) ยนื หยัดทาํ ในส่งิ ที่ถูกตอง เปนธรรม และถกู กฎหมาย ๕) ใหบริการประชาชนดวยความรวดเร็ว มีอัธยาศัย และไมเลือก ปฏบิ ตั ิ ๖) ใหข อ มลู ขาวสารแกประชาชนครบถว นถูกตอง และไมบ ดิ เบอื น ขอเทจ็ จรงิ

๑๓ ๗) มุงผลสมั ฤทธิ์ของงาน รักษามาตรฐาน มีคุณภาพ โปรงใส และ ตรวจสอบได ๘) ยึดมั่นในระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริยทรงเปน ประมขุ ๙) ยดึ ม่นั ในหลักจรรยาวชิ าชีพขององคก าร ๑.๒.๒ ¨ÃÃÂÒºÃó¢Í§ตําÃǨ คือ ประมวลความประพฤติในการปฏิบัติหนาที่ของ วิชาชีพตํารวจท่ีขาราชการตํารวจตองยึดถือปฏิบัติเพ่ือธํารงไวซึ่งศักดิ์ศรีและเกียรติภูมิของขาราชการ ตํารวจและวชิ าชีพตาํ รวจ กาํ หนดกรอบการประพฤติปฏิบัติไวใน ๖ ดานดวยกนั คือ ๑. สํานึกในการอํานวยความยุติธรรมและรักษาความปลอดภัยในชีวิตและทรัพยสิน ของประชาชน (Service – Minded) ตามประมวลจริยธรรมและจรรยาบรรณของตํารวจฯ ขอ ๑๖ กําหนดวา “ขาราชการตํารวจจะตองสํานึกในการใหบริการประชาชนดานอํานวยความยุติธรรม และความปลอดภัยในชีวิตและทรัพยสิน ใหสอดคลองกับรัฐธรรมนูญและสิทธิมนุษยชน เพื่อใหประชาชนมคี วามเลอ่ื มใส เชอื่ ม่ัน และศรทั ธา ซึ่งตองประพฤตปิ ฏิบัต”ิ ดังนี้ ๑) อํานวยความสะดวกแกประชาชนในการรองทุกข กลาวโทษ ขออนุญาต ขอขอ มูลขา วสารหรือติดตอ ราชการอนื่ ดวยความเต็มใจ เปน มิตร ไมเ ลอื กปฏบิ ัติและรวดเรว็ เพอ่ื ไมใ ห ประชาชนเสยี สิทธหิ รอื เสรภี าพตามกฎหมาย ๒) สุภาพ ออนนอม และใหเกียรติประชาชน เพ่ือใหเกิดความนาเคารพยําเกรง ไมใ ชถ อ ยคาํ กิริยา หรอื ทาทางท่มี ีลกั ษณะหยาบคาย ดูหมนิ่ หรือเหยยี ดหยามประชาชน ๓) ในขณะปฏิบัติหนาที่ตองดํารงตนใหอยูในสภาพท่ีพรอมและเหมาะสมแกการ ปฏบิ ัติหนา ทดี่ ว ยความนาเชอ่ื ถือและนาไววางใจ ๔) พกพาอาวธุ ตามระเบยี บแบบแผน ไมจ บั หรอื ถอื อาวธุ หรอื เลง็ อาวธุ ไปยงั บคุ คล โดยปราศจากเหตอุ ันสมควร ๕) พกพาเอกสารหรือตราประจําตัว และแสดงเอกสารหรือตราประจําตัวเม่ือมี บุคคลรอ งขอ ๒. ¡ÒÃÃЧѺàËμØ ¨Ñº¡ØÁ¼ÙŒ¡ÃÐทํา¼Ô´ (Order & Arrest) ประมวลจริยธรรม และจรรยาบรรณของตํารวจฯ จรรยาบรรณของตํารวจ ขอ ๑๗ กําหนดวา “เมือ่ เขา จับกมุ หรอื ระงับ การกระทําผิดขาราชการตํารวจตองยึดถือและปฏิบัติตามรัฐธรรมนูญและกฎหมายอยางเครงครัด” ซงึ่ ตอ งประพฤติปฏิบัติดังน้ี ๑) แสดงถึงการอุทิศตนและจิตใจใหแกการปฏิบัติหนาที่อยางกลาหาญและมี สตปิ ญญา

๑๔ ๒) ยืนหยัดเจตนารมณในการรักษากฎหมายใหถึงท่ีสุด ไมประนีประนอม ผอนปรนหรือละเลยการดําเนินการตามกฎหมายตอผูกระทําความผิด ทั้งน้ีใหระลึกเสมอวา การใชกฎหมายจะตองคํานึงถึงหลกั มนษุ ยธรรมดว ย ๓) ไมใชมาตรการรุนแรง เวนแตการใชมาตรการปกติแลวไมเพียงพอท่ีจะ หยุดยง้ั ผูกระทาํ ความผิดหรอื ผูต อ งสงสัยได ๓. ¡ÒÃ㪌กําÅѧÍÒÇظáÅÐกําÅѧ (Force & Firearm) ประมวลจริยธรรม และจรรยาบรรณของตํารวจฯ ขอ ๑๘ กาํ หนดวา “ขา ราชการตาํ รวจตองตระหนักวาการใชอาวุธ กําลงั หรือความรุนแรงเปนมาตรการท่ีรุนแรงท่ีสุด ขาราชการตํารวจอาจใชอาวุธ กําลังหรือความรุนแรงได ตอเม่ือมีความจําเปนภายใตกรอบของกฎหมายและระเบียบแบบแผนหรือเม่ือผูกระทําความผิด หรอื ผตู องสงสยั ใชอาวธุ ตอ สขู ัดขวางการจับกมุ หรือเพ่อื ชวยบคุ คลอ่นื ทอี่ ยูในอันตรายตอชีวิต เม่อื มกี ารใชอาวธุ กาํ ลงั หรอื ความรุนแรง ไมว า จะมีผูบาดเจ็บหรือเสยี ชวี ติ หรือไม ขา ราชการตาํ รวจตองรายงานเปน หนังสอื ตอ ผบู งั คบั บัญชาตามระเบียบแบบแผนทนั ที” ๔. ¡ÒÃÊ׺ÊǹÊͺÊǹ (Evidence & Investigation) ประมวลจริยธรรม และจรรยาบรรณของตํารวจฯ ขอ ๑๙ กาํ หนดวา “ในการรวบรวมพยานหลักฐานการสบื สวนสอบสวน การสอบปากคํา หรือการซักถามผูกระทําความผิด ผูตองหาผูท่ีอยูในความควบคุมตามกฎหมาย ผูเสียหาย ผูรูเห็นเหตุการณ หรือบุคคลอ่ืน ขาราชการตํารวจตองแสดงความเปนมืออาชีพโดยใช ความรคู วามสามารถทางวชิ าการตาํ รวจรวมทงั้ ใชป ฏภิ าณไหวพรบิ และสตปิ ญ ญา เพอื่ ใหไ ดข อ เทจ็ จรงิ และธํารงไวซ่ึงความยตุ ิธรรม” ซง่ึ ตอ งประพฤติปฏิบตั ิ ดงั น้ี ๑) ไมท าํ การทารณุ หรอื ทารณุ กรรมตอ บคุ คลหรอื ตอ บคุ คลอนื่ ทเี่ กยี่ วขอ งสมั พนั ธ กบั บุคคลน้นั ๒) ไมใช จาง วาน หรือยุยงสงเสริมหรือปลอยปละละเลยใหมีการทารุณ หรือทารุณกรรมตอบคุ คลหรอื ตอบุคคลอืน่ ทเี่ กย่ี วขอ งสัมพนั ธก บั บคุ คลน้ัน ๓) ไมก ระทาํ การขม ขหู รอื รงั ควาน หรอื ไมใ ชอ าํ นาจทมี่ ชิ อบหรอื แนะนาํ เสยี้ มสอน บคุ คลใหถอยคําอนั เปนเท็จหรือปรักปรําผูอน่ื ๔) ไมกักขังหรือหนวงเหนี่ยวบุคคลที่ยังไมไดถูกจับกุมตามกฎหมาย เพื่อการ สอบปากคํา ๕) ไมใ ชอาํ นาจท่ีมชิ อบเพ่ือใหไดม าซง่ึ พยานหลกั ฐาน ๕. ¡ÒôÙáżٌμŒÍ§ËÒ㹤ÇÒÁ¤Çº¤ØÁ (In-custody) ประมวลจริยธรรม และจรรยาบรรณของตาํ รวจฯ ขอ ๒๐ กาํ หนดวา “ขา ราชการตาํ รวจตอ งควบคมุ ดแู ลบคุ คลทอ่ี ยใู นการ ควบคุมของตนอยางเครงครัดตามกฎหมายและมีมนษุ ยธรรม” ซงึ่ ตอ งประพฤตปิ ฏิบัติ ดงั น้ี ๑) ไมผอนปรนใหบุคคลน้ันมีสิทธิหรือไดประโยชนโดยไมชอบดวยกฎหมาย และระเบยี บแบบแผน ๒) ไมร บกวนการตดิ ตอ สอ่ื สารระหวา งบคุ คลกบั ทนายความตามสทิ ธแิ หง กฎหมาย

๑๕ ๓) จัดใหบุคคลไดรับการรักษาพยาบาลหรือการดูแลทางการแพทยตามสมควร แกก รณีเมอื่ บุคคลนัน้ มีอาการเจ็บปวยหรือรองขอ ๔) ไมควบคุมเด็กและเยาวชนรวมกับผูกระทําความผิดท่ีเปนผูใหญหรือไมคุมขัง ผูหญงิ รวมกับผูชาย เวน แตเปนกรณีท่ีมีกฎหมายและระเบยี บแบบแผนอนญุ าต ๖. ¡ÒÃÃ¡Ñ ÉÒ¤ÇÒÁÅºÑ ·äèÕ ´¨Œ Ò¡¡Òû¯ºÔ μÑ ÃÔ Òª¡Òà (Confidentiality) ประมวลจรยิ ธรรม และจรรยาบรรณของตํารวจฯ ขอ ๒๑ กําหนดวา “ขอมูลขาวสารที่ขาราชการตํารวจไดมาจากการ ปฏบิ ตั หิ นา ทต่ี ามขอ ๑๙ หรอื จากการปฏบิ ตั หิ นา ทอ่ี นื่ ขา ราชการตาํ รวจจะตอ งรกั ษาขอ มลู ขา วสารนน้ั เปนความลับอยางเครงครัดเพราะอาจเปนอันตรายตอผลประโยชนหรือช่ือเสียงของบุคคล หรืออาจเปนคุณหรือเปน โทษทงั้ ตอผเู สยี หายหรอื ผกู ระทาํ ความผดิ ขาราชการตํารวจจะเปดเผยขอมูลนั้นไดตอเมื่อมีความจําเปนตอการปฏิบัติหนาที่ หรือเพ่ือประโยชนในราชการตํารวจที่ชอบดวยกฎหมาย หรือเพื่อการดําเนินการตามกระบวนการ ยุติธรรมเทานนั้ ” »ÃÐ⪹¢Í§¢ÒŒ ÃÒª¡ÒÃตําÃǨ·ÕèÁÕ¤³Ø ¸ÃÃÁáÅШÃÂÔ ¸ÃÃÁ ขา ราชการตาํ รวจผปู ฏบิ ตั หิ นา ทส่ี ายงานจราจรถอื เปน ผทู อ่ี ยใู กลช ดิ และสมั ผสั กบั ประชาชน มากทสี่ ดุ ดงั นนั้ ตาํ รวจจราจรจงึ ตอ งทาํ ตวั ใหเ ปน ตาํ รวจทดี่ ี เปน ทไี่ วว างใจของประชาชนซง่ึ การปฏบิ ตั ติ น ใหเ ปน ขา ราชการตาํ รวจทดี่ ี ทาํ ใหม คี ณุ คา และเปน ประโยชนต อ ตนเองและสงั คม (กองบญั ชาการศกึ ษา, ๒๕๕๑) ดังน้ี ๑. เปนประโยชนตอ ตวั ตาํ รวจเองและครอบครวั เชน ถาหากตาํ รวจเลิกละอบายมขุ ได ไมด ม่ื สรุ า ไมส บู บหุ รี่ ไมเ ลน การพนนั ไมเ ทย่ี วกลางคนื ไมค บมติ รชวั่ อนั จะพาใหต วั พลอยประพฤตชิ ว่ั ไปดว ยแลวเงินรายไดก็จะมีเพียงพอยงั ชพี ไมเ ดอื ดรอน ครอบครวั ก็จะมีความสขุ ๒. เปนประโยชนตอสํานักงานตํารวจแหงชาติในการที่ทําใหภาพพจนหรือภาพลักษณ ของตาํ รวจดขี นึ้ เปน ที่พอใจของประชาชน และเปน แบบอยางท่ีดี ๓. เปนประโยชนตอการปฏิบัติหนาท่ีการงานของตํารวจเพราะนอกจากเปนการทําให ตนเองไมมีปญหาอันอาจเปนอุปสรรคในการปฏิบัติหนาที่การงานแลวผูมีคุณธรรมยอมเปนผูที่มี ความขยันขันแข็ง เสียสละและสามัคคีอันเกิดจากความไมเห็นแกตัว อันจะทําใหการปฏิบัติงาน มีประสิทธภิ าพมากขน้ึ อีกดว ย ๔. ไดรับความรวมมือรวมใจจากประชาชน เพราะเมื่อตํารวจทําตนเปนคนดี มีความ ซื่อสัตยยอมเปนที่รักใครนับถือของประชาชน ประชาชนยอมมีความศรัทธาเลื่อมใส มีความเชื่อม่ัน ในการทํางานของตํารวจ ประชาชนก็จะใหความรวมมือในการทํางานของตํารวจ ไมฝาฝนกฎหมาย ใหข าวสารและยินดเี ปนพยานใหต าํ รวจ เปนตน การกระทาํ ผดิ กฎหมายจะลดนอ ยลง จริยธรรมตํารวจน้ันนอกจากจะเปนเคร่ืองวัดหรือทดสอบวาบุคคลใดจะเปนขาราชการ ตํารวจที่นายกยองแลว ยังเปนเหตุใหบุคคลผูเปนขาราชการตํารวจนั้นเองไดรับความเจริญงอกงาม ในตําแหนงหนา ที่ของตนดวย

๑๖ ñ.๒.๓ ÊÀØ Ò¾ºØÃØɨÃҨà ตํารวจจราจร เปนตํารวจท่ีใกลชิดประชาชนมากท่ีสุด ภาพการปฏิบัติหนาท่ี ของตาํ รวจจราจรทปี่ รากฏตอ ประชาชนจงึ เปน ภาพลกั ษณอ งคก รทป่ี ระชาชนรบั รผู า นตวั บคุ คลและอาจ สงผลตอภาพลักษณขององคกรสํานักงานตํารวจแหงชาติ ในท่ีสุดภาพการปฏิบัติหนาท่ีของตํารวจ จราจรทถี่ กู สะทอ นในมมุ มองของประชาชนจงึ ทาํ ใหเ หน็ ถงึ มมุ หนง่ึ ในการแกป ญ หาในองคก ร ประมวล จริยธรรมและจรรยาบรรณของตํารวจสําหรับเปนกรอบการประพฤติปฏิบัติตนของขาราชการตํารวจ จงึ อาจไมเ พยี งพอในการแกป ญ หา “Ç¡Ô ÄμÈÃ·Ñ ¸Ò” จากประชาชน โจทยท ต่ี าํ รวจทกุ คนรวมถงึ ผบู รหิ าร องคกรสํานักงานตํารวจแหงชาติตองชวยกันแก คือ “ทําอยางไรสํานักงานตํารวจแหงชาติจะสามารถ สื่อสารใหประชาชนรับรูไดวาตํารวจจราจรปฏิบัติหนาที่อยางเขมแข็ง ตองฝาฟนปญหาอุปสรรค มากมายเพอ่ื ใหป ระชาชนคนไทยใชร ถใชถ นนอยา งปลอดภยั และสะดวก” (ปนดั ดา ชาํ นาญสขุ , ๒๕๕๖) สภุ าพบรุ ษุ จราจร จงึ เปน ภาพลกั ษณใ หมข องตาํ รวจจราจรทพ่ี ลตาํ รวจเอก อดลุ ย แสงสงิ แกว ผบู ญั ชาการ ตํารวจแหงชาติกําหนดขึ้นเพื่อใหตํารวจจราจรทําหนาที่เปรียบเสมือนทูตขององคกรหรือส่ือบุคคล ท่จี ะเสรมิ ความนาเชือ่ ถอื และไววางใจจากประชาชน โดยมงุ เนน ให “สุภาพบุรุษจราจร เปน ตํารวจทดี่ ี หรือตํารวจท่ีมีความรับผิดชอบและตองอยูบนพื้นฐานแหงความดีและความถูกตองตามกฎหมาย ตามจรรยาบรรณวิชาชีพ ตามศีลธรรมและจริยธรรม มีความกลาคิด กลาพูด กลาทํา กลาตัดสินใจ และกลา เสยี สละ” (กองบญั ชาการตาํ รวจนครบาล, ๒๕๔๒) คาํ วา สภุ าพบรุ ษุ จราจรเปน คาํ กลา วทปี่ รากฏ คร้ังแรก ในหนังสือคูมอื การปฏบิ ัตงิ านตาํ รวจจราจรของ กองบงั คบั การตาํ รวจจราจร กองบญั ชาการ ตํารวจนครบาล ในสมัยที่ พลตํารวจเอก อดุลย แสงสิงแกว ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติขณะดํารง ตําแหนง ผูบงั คบั การกองบังคบั การตํารวจจราจร ใน พ.ศ.๒๕๔๒ และในเวลาตอ มา คาํ วาสภุ าพบรุ ุษ จราจร ก็ไดนํามาเปนขอกําหนดในนโยบายการบริหารราชการดานงานจราจรของสํานักงานตํารวจ แหง ชาติ ตงั้ แตปง บประมาณ พ.ศ.๒๕๕๖ เปน ตน มา ¤³Ø ÅѡɳТͧÊÀØ Ò¾ºÃØ ÉØ ¨ÃҨà จากนโยบายการบรหิ ารราชการของพลตาํ รวจเอก อดลุ ย แสงสงิ แกว ผบู ญั ชาการ ตํารวจแหงชาติประจําปงบประมาณ พ.ศ.๒๕๕๗ ขอ ๓.๑.๘ การปฏิบัติงานดานการจราจรเนนให ตํารวจจราจรปฏิบัติหนาที่ดวยความโปรงใส มีความซ่ือสัตยสุจริตและบริการประชาชนอยางสุภาพ เทา เทยี มโดยยดึ ประชาชนเปน ศนู ยกลางและเปนท่ีพึ่งของประชาชนไดอ ยา งแทจริง รวมทั้งใหพ ฒั นา ระบบการบริการจราจรใหมีความสะดวก รวดเร็ว ปลอดภัย และมุงเนนการเปน “สุภาพบุรุษ จราจร” อันเปนการรักษาและสรางภาพลักษณที่ดีของสํานักงานตํารวจแหงชาติ (สํานักงานตํารวจ แหงชาติ, ๒๕๕๗) โดยสุภาพบุรุษจราจรถูกกลาวถึงในหนังสือคูมือการปฏิบัติงานตํารวจจราจร ของกองบงั คบั การตาํ รวจจราจร กองบัญชาการตํารวจนครบาล กําหนดวาตอ งคณุ ลกั ษณะดงั ตอไปนี้ (กองบญั ชาการตาํ รวจนครบาล, ๒๕๔๒)

๑๗ ๑. ¡ÒÃá싧¡ÒÂ´Õ เคร่ืองแตงกายเปนเครื่องที่สามารถบอกไดวาคนที่สวมใส เปน บคุ คลเชน ไร มคี วามเอาใจใสต อ ตนเองและหนา ทก่ี ารงานมากนอ ยเพยี งใด คนทม่ี องจะมองศรี ษะ จนถงึ ปลายเทา โดยเฉพาะตาํ รวจจราจรทย่ี นื อาํ นวยการจราจรตามจดุ ตา งๆ วา มคี วามพรอ มทจี่ ะออก ไปปฏบิ ตั หิ นา ทเี่ พอื่ เกดิ ความผาสกุ และความปลอดภยั แกผ ใู ชร ถใชถ นนมากนอ ยเพยี งใด “ตาํ รวจจราจร” มเี อกลกั ษณท แ่ี ตกตา งจากตาํ รวจทว่ั ไปคอื ขณะปฏบิ ตั หิ นา ทจี่ ะตอ งตดิ ปลอกแขนสขี าวทดี่ า นขวาตง้ั แต ระดับ จ.ส.ต. ข้ึนไป และคาดเข็มขัดสายโยงสีขาว ต้ังแต ส.ต.อ. ลงมาตองสวมถุงมือสีขาวทุกคร้ัง ในขณะท่คี วบคมุ การจราจรมีความสะอาดเรยี บรอย ดงั น้นั การแตง กายทีด่ คี วรมลี ักษณะดังตอไปน้ี คอื ๑.๑ หมวกตอ งใหมและสะอาด ๑.๒ หนา หมวกเครือ่ งหมายที่เปนโลหะตองขัดใหใหมและเงา ๑.๓ ปลอกแขนหรือเข็มขัดสายโยงสขี าว ตองสีขาว สะอาด ๑.๔ ถงุ มอื ตองสีขาว สะอาด ๑.๕ สายนกหวดี สะอาดและใหม พรอมนกหวีด ๑.๖ รองเทา ตอ งขดั ใหส ะอาดและเปนเงา ๑.๗ ตัดผมรองทรง โกนหนวดและเคราใหแ ลดูเรยี บรอ ย ๑.๘ ไมส วมสรอยขอมอื (นอกจากนาฬกา) ๑.๙ ไมค วรสวมสรอ ยทอง สวมแหวนเพชร ทเ่ี หน็ จากภายนอกวา มรี าคาแพง เปนการแสดงถึงมฐี านะราํ่ รวย ๑.๑๐ นอกจากวิทยุส่ือสารกับอาวุธปนแลวไมควรพกวิทยุติดตามตัว หรอื โทรศพั ทมอื ถอื หรือซองแวนตาไวโ ดยรอบเขม็ ขดั ๑.๑๑ ดูแลยานพาหนะ จะเปนรถยนตหรือรถจักรยานยนตใหสะอาด ตลอดเวลาที่นํารถออกไปปฏิบัตหิ นาที่ ๒. ºØ¤ÅÔ¡´Õ จากคาํ ทีว่ า กิริยาสอสกุล เปนคาํ พังเพยใหเห็นวา เปนคนอยา งไร นอกจากจะเครื่องแตงกายดีแลว บุคลิกกเ็ ปน เคร่ืองประกอบกนั เปนการเสรมิ ใหแ ลดูงดงามมากยง่ิ ขนึ้ โดยเฉพาะตํารวจจราจรท่ีตองออกปฏิบัติหนาท่ีหรือควบคุมการจราจร ตํารวจจราจรจะตองสวม เครื่องแบบที่สงางามแลวยังตองมีบุคลิกภาพเปนท่ีนาอบอุนและเปนท่ีเกรงขามควบคูกันไปดวย นอกจากนนั้ การหาตาํ แหนงจดุ ยืนจะตอ งใหผ ขู บั ขม่ี องเห็นอยา งชดั เจนแสดงใหเ หน็ ถึงการปอ งปราม ผูกระทําผิดดวย สวนตัวตํารวจจราจรเองจะตองยืนอยูในบริเวณท่ีสามารถมองเห็นรถและควบคุม การจราจรทุกดานไดและประเด็นสําคัญจุดยืนของตํารวจจราจร จะตองใหเกิดความปลอดภัยท้ังตัว เจาหนาท่ีตํารวจเองและผูใชรถใชถนนดวย ดังนั้นการจะยืน การจะนั่งหรือการเคล่ือนไหวใหเปน ไปตามธรรมชาติ รวมท้ังการอํานวยความสะดวกดานการจราจรจะตองโบกรถดวยทาสัญญาณตาม ท่ีกฎหมายกําหนดและหมั่นฝกฝนใหเ กิดความชํานาญตลอดเวลา

๑๘ ดงั น้ัน เจา หนาที่ตํารวจที่มบี ุคลกิ ดคี วรมลี ักษณะดังตอ ไปนี้ คือ ๒.๑ การยืนควรยืนตัวตรงกึ่งตามระเบียบพักพรอมท่ีจะเคลื่อนไหว และสงั เกตการณสภาพปญ หารอบดา น ๒.๒ หาจุดยืนท่ีเหมาะสม ที่เห็นเดนชัด สามารถมองเห็นรถทุกดาน และผูขับข่ีรถมองเห็นไมเ ปนจดุ อับสายตา ๒.๓ ไมค วรยืนสูบบหุ รี่ขณะปฏิบัตหิ นาท่ี ๒.๔ ไมถ กหรอื พบั แขนเสือ้ ๒.๕ ไมควรสวมแวน กันแดด เปนการแสดงใหเ หน็ ถึงการซอ นเรน แววตา ๒.๖ สวมถุงมอื และหมวกทกุ ครงั้ เม่อื ปฏิบัตหิ นา ที่ ๒.๗ ไมควรอานหนังสือพิมพหรืออานหนังสืออานเลน หรือฟงวิทยุ หรือดโู ทรทัศนร ะหวา งปฏบิ ตั หิ นาท่ี ๒.๘ มีความต่นื ตวั ในการปฏิบัติหนา ท่ตี ลอดเวลา ๒.๙ ระมดั ระวังบุคลิกภาพในการแสดงออกตอ สายตาประชาชน ๒.๑๐ การเขา หาระหวางท่จี ะทาํ การจบั กมุ ใหเ ขาหาทางดา นผถู ูกจับกมุ นง่ั แสดงการทักทายดว ยทา วันทยหัตถ พรอมกับใชว าจาสภุ าพวา “ÊÇÑÊ´¤Õ ÃºÑ ” ๒.๑๑ หา มยดึ กญุ แจรถ โดยไมม เี หตสุ มควรและหา มใชม อื หรอื วสั ดทุ ถ่ี อื อยู เชน วิทยุส่อื สารหรอื เสาอากาศเคาะรถของผถู กู จับกุมโดยเดด็ ขาด ๓. ÇÒ¨Ò´Õ การพูด สามารถทําเรื่องเล็กกลายเปนเรื่องใหญ และทําเรื่องใหญ กลายเปน เรอ่ื งเลก็ ได การใชค าํ พดู จะตอ งรกู าลเทศะ สถานการณใ นขณะนน้ั ๆ ตอ งยอมรบั วา เจา หนา ท่ี ตาํ รวจจราจรเหนด็ เหนอื่ ยตอ การตรากตราํ ตอ การทาํ งาน เกดิ ความเครยี ดในขณะปฏบิ ตั หิ นา ที่ การใชค าํ พดู อาจกอใหเกดิ จากเร่อื งเลก็ กลายเปน เรื่องใหญได ดงั นนั้ ตํารวจจราจรขณะปฏบิ ัตหิ นาทีค่ วรระมดั ระวงั คาํ พดู อาจทาํ ใหเ กดิ ความไมเ ขา ใจกนั ระหวา งเจา หนา ทต่ี าํ รวจจราจรกบั ผขู บั ขรี่ ถได จะเหน็ วา ความรสู กึ ของประชาชนทั้งๆ ที่ตนเองทําผิด เมื่อตํารวจจับกุม หาวาตํารวจแกลงจับ ดังน้ันการเรียกรถหยุด ตองแสดงกิริยาสุภาพและคําพูดที่สุภาพออนโยน ตองใชคําพูด “ÊÇÑÊ´Õ¤ÃѺ” หรือ “¢Íº¤Ø³¤ÃѺ” ใหเปน และพยายามหลีกเล่ียงการโตแ ยง คือ ๓.๑ ตองใชค าํ วา ÊÇÊÑ ´¤Õ ÃºÑ และ ¢Íº¤³Ø ใหเปน และใชท ุกครั้งเมอ่ื เรยี ก รถหยุด ๓.๒ เม่ือรถหยุดเพ่อื สอบถาม ตองรีบใหการตอนรับและใชคาํ วา “ÁÕÍÐäà ãËÃŒ Ѻ㪌¤ÃѺ” ๓.๓ การใชค าํ พดู และนาํ้ เสยี ง ฟง แลว ตอ งสภุ าพออ นโยน ไมต ะคอก หรอื พดู จา แบบหวนๆ ๓.๔ ไมใชแ ววตาแบบยียวนหรือมองดว ยความดูถูกเหยียดหยาม

๑๙ หยดุ พกั ผอ นชว่ั ขณะ ๓.๕ ไมใ ชค าํ พูดวกวน แกลง ต้ังขอ หา หรอื แกลง จบั ผดิ ๓.๖ เมอื่ เรยี กใหร ถหยดุ ตอ งต้งั ขอ หาอยางชดั เจน ๓.๗ หามใชค าํ พูด “ลือ้ อว๊ั มึง กู หรอื ถอ ยคาํ ท่ีไมสุภาพ” อยา งเด็ดขาด ๓.๘ หากรูวาตัวเองมีอารมณเครียด ควรใหผูอื่นปฏิบัติหนาท่ีแทน และ ๓.๙ หา มโตแ ยง หากมปี ญ หาแจง ใหน ายตาํ รวจผคู วบคมุ หรอื หวั หนา ชดุ ทราบ ๔. ¡ÒÃã˺Œ Ã¡Ô ÒÃ´Õ ปรชั ญาของการบรกิ าร ใหค วามหมายของคาํ วา การบรกิ าร คอื การพฒั นาตนเองแบบหนงึ่ การบรกิ ารคอื คา เชา ทเี่ ราตอ งจา ยในการทจ่ี ะอยใู นโลกนอี้ ยา งมคี วามสขุ การบรกิ ารคือ จติ ท่คี ดิ จะใหย อ มสุขใจกวาจิตทีค่ อยแตจะรบั การบริการคือทําประโยชนใ หประชาชน เกินกวาที่ประชาชนคาดหวัง การบริการจึงเปนการสรางจุดยืนแหงชีวิตเกี่ยวกับทัศนคติที่มีตอตนเอง และสังคมเปนการพัฒนาจิตใจตนเอง เมื่อใหบริการแลวจะเกิดความสุขและมีความปติเกิดข้ึนภายใน จติ ใจโดยไมร ตู วั สาํ หรบั ตาํ รวจจราจรหากพรอ มทจี่ ะใหบ รกิ ารแลว สามารถสรา งความประทบั ใจใหก บั ประชาชนได คือ ๔.๑ ตอ งมีความเตม็ ใจ และรสู ํานกึ ในหนา ที่ ๔.๒ ตอ งชว ยเหลอื ดว ยความบรสิ ทุ ธใ์ิ จ และไมห วงั ผลประโยชนต อบแทน ๔.๓ ตอ งมคี วามรับผิดชอบตอหนาที่ ทั้งในและนอกหนา ที่ราชการ ๔.๔ ใหคําแนะนําตอประชาชนที่มาติดตอ และสามารถตอบคําถาม ขอปญหาไดอ ยางถกู ตอ ง ๔.๕ ตองมคี วามชดั เจน สะดวก รวดเรว็ ๔.๖ ตอ งมีความเปน กนั เอง และย้มิ แยมแจมใส ๔.๗ เตรยี มความพรอ มเพ่ือชว ยเหลือ เมือ่ ไดร บั การรอ งขอ ๕. Á¤Õ ÇÒÁÂμØ ¸Ô ÃÃÁ ประชาชนมองตาํ รวจจราจร วา เลอื กปฏบิ ตั ิ ไมใ หค วามยตุ ธิ รรม คอยจอ งจบั ผดิ รถจกั รยานยนต รถยนตส ามลอ รบั จา ง รถแทก็ ซแ่ี ละรถบรรทกุ ฯลฯ ไมค วรเลอื กปฏบิ ตั ิ หากทาํ การจบั กมุ ในขอ หาเดยี วกนั หลายๆ คนั การปฏบิ ตั หิ นา ทคี่ วรตอ งยดึ ความยตุ ธิ รรมเปน หลกั คอื ๕.๑ ไมเลอื กปฏิบัติ ๕.๒ ปฏบิ ตั หิ นา ทีอ่ ยางตรงไปตรงมา ๕.๓ พยายามหลกี เลี่ยงปญหาขอขัดแยง ๕.๔ แสดงตวั อยา งเปด เผยใหป ระชาชนเหน็ เดน ชดั หา มดกั จบั โดยอาํ พราง หรือซมุ ดกั จบั โดยเดด็ ขาด ๕.๕ ไมควรเดนิ รอบรถเพอื่ คน หาความผิด ๕.๖ การวา กลา วตักเตือน ตองใชก ิริยาวาจาท่สี ุภาพ หา มใชค าํ ในลักษณะ ตอ รอง เชน จะเอาอยางไร จะเสียคา ปรับทโ่ี รงพักหรือที่น่ี อนั เปน การแสดงเจตนาท่ไี มบรสิ ุทธิ์

๒๐ ๖. μÍŒ §ÁนÕ ํ้า㨠ตาํ รวจจราจรจะตอ งราํ ลกึ ไวเ สมอวา การใหย อ มสขุ กวา การรบั การชวยเหลือบุคคลอ่ืนยอมสุขใจเกิดความปล้ืมปติ นอกจากน้ันตองเขาใจวาความผิดเก่ียวกับการ จราจร ไมใชเปนความผิดเก่ียวกับอาชญากรรม ตํารวจจราจรสามารถใชวิจารณญาณในขณะน้ัน ดว ยการผอนปรน บางกรณีดวยการวากลา วตกั เตือนและบางโอกาสใหความชวยเหลอื ตามควร คอื ๖.๑ เมอ่ื พบผเู จบ็ ปว ยหรือมอี บุ ตั ิเหตุ ชวยรีบนําสงโรงพยาบาล ๖.๒ ชวยพาหรอื จงู คนตาบอด คนชรา เด็กขา มถนน ๖.๓ ใหคาํ แนะนําและช้ีแนะเมอ่ื ประชาชนสอบถาม ๖.๔ ใหคําแนะนําและชี้เสนทางจราจรไดอ ยางถูกตอ ง ๖.๕ พบรถจอดเสยี ใหค วามชว ยเหลอื แนะนาํ วธิ กี ารเคลอื่ นยา ยและประสานงาน กับอูซอ มรถ ๖.๖ พบอุบัติเหตุ ใหการชวยเหลือ ประสานงานหนวยงานท่ีเกี่ยวของ และนาํ ผูบ าดเจบ็ สง โรงพยาบาล และติดตอญาติทนั ที ๖.๗ พบคนชราหรือเด็กพลัดหลงประสานงานหนวยงานท่ีเกี่ยวของ หรอื หาวิธสี งกลับบานหรอื พยายามติดตอญาติ ๖.๘ ลากหรอื เขน็ และดแู ลใหการชว ยเหลือ รถยางแตกหรือนาํ้ มนั หมด ๖.๙ ลากหรือเข็น และดแู ลชว ยเหลือรถเสยี บรเิ วณน้าํ ทว ม ๗. ໚¹μÑÇÍ‹ҧ·Õè´Õ ตํารวจจราจรตองไมทําผิดเสียเอง อยาใหประชาชน มองตํารวจจราจรวา เปนผรู ักษากฎหมายแลวจะทําอยางไรกไ็ ดจ ะทาํ ใหเ ปนขอ อางหรอื ทําตามได เชน ๗.๑ การขบั ข่ีรถจกั รยานยนตหรอื ซอ นทายโดยไมส วมหมวกนริ ภัย ๗.๒ การขับรถยอ นทาง ๗.๓ การขบั รถยนตไมค าดเขม็ ขดั นิรภัย ๗.๔ การหยดุ หรอื จอดบรเิ วณเครอื่ งหมายหา ม หรอื เครอื่ งหมายขาว แดง ๗.๕ การนาํ รถไปจอดบนทางเทา ๗.๖ การขับข่รี ถขึน้ ไปบนทางเทา ๗.๗ การขบั ข่รี ถฝา สญั ญาณไฟแดง ๗.๘ การจอดรถหรอื หยดุ รถกีดขวางการจราจร ๗.๙ การจอดรถในเขตปา ยรถประจําทาง ๗.๑๐ การหยุดรถทบั บริเวณทางขาม และบรเิ วณเสน ทแยงเหลือง ๗.๑๑ การเลีย้ วกลับรถบริเวณท่มี ีเครอ่ื งหมายหาม ๗.๑๒ ใชรถยนตหรือรถจักรยานยนตไมต ิดแผนปายทะเบยี น ๗.๑๓ ใชรถยนตหรอื รถจักรยานยนตตราโล ไมแตงเครือ่ งแบบ ๗.๑๔ ทงิ้ กนบหุ รี่หรือเศษกระดาษบนทอ งถนน ๗.๑๕ ไมขา มถนนบรเิ วณทางขา ม

๒๑ นอกจากนส้ี ง่ิ สาํ คญั ทป่ี ระชาชนตอ งการจากอาชพี ตาํ รวจคอื สงิ่ ทลี่ งทา ยดว ยคาํ วา “ธรรม” เชน ศีลธรรม คณุ ธรรม ยตุ ิธรรม มนุษยธรรม และเมตตาธรรม ซึ่งก็คือจรยิ ธรรมหรอื จรรยาบรรณของ วชิ าชพี ท่ีผปู ฏิบัตงิ านสายจราจรควรยดึ ถอื เปนหลักจรยิ ธรรมและจรรยาบรรณพนื้ ฐานในการประพฤติ ปฏิบตั ติ นนัน่ เอง ๓.๒ หลักเกณฑการปฏิบัติตนของตํารวจจราจรที่จะนําไปสูภาพลักษณของความเปน สภุ าพบุรุษจราจร เพอ่ื ใหเ ปน ไปตามนโยบายสาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติ และเปน การเสรมิ สรา งภาพพจน ความสัมพันธ และความเขาใจอันดี ระหวางขาราชการตํารวจกับประชาชน กองบังคับการตํารวจ จราจร โดยพลตาํ รวจตรี ปย ะ ตะ วชิ ยั ขณะดาํ รงตาํ แหนง ผูบังคับการตํารวจจราจร ไดจ ัดทาํ โครงการ “จราจร ๕ S สุภาพบุรุษจราจรในดวงใจ อุนใจปลอดภัย บนทองถนน” เพื่อใหขาราชการตํารวจ ฝายจราจรของกองบังคับการตํารวจจราจรเปนตัวแทนสวนหน่ึงในการขับเคล่ือนตามนโยบาย ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติไปสูเปาหมายท่ีเปนรูปธรรมอยางแทจริง ซึ่งมีกระบวนการ (Process) ในการดําเนนิ การ ดังน้ี ๑) SMILE คือ การปฏบิ ัตหิ นา ท่ีดว ยความยิ้มแยม แจมใส ๒) SMART คือ การปฏิบัติหนาที่ดวยความมีบุคลิกภาพ ทั้งดานรางกาย และการแตง กาย ๓) SALUTE คอื การปฏิบตั ิหนา ท่พี รอ มท้งั ทาํ ความเคารพดว ยทา ทางทถ่ี กู ตอ ง และเขม แข็งอยา งสมํ่าเสมอ ๔) SERVICE MIND คือ การปฏิบัติหนาที่ดวยจิตวิญญาณการใหบริการของ ตาํ รวจทีด่ ี ๕) STANDARD คือ การสรางมาตรฐานการปฏิบัติงานและการดําเนินการ ตามมาตรฐานทกี่ าํ หนดไว ตาํ รวจจราจรทกุ นายมจี ติ วญิ ญาณในการใหบ รกิ ารทด่ี แี ก ประชาชน ยมิ้ แยม แจมใส โดยตํารวจจราจรทุกนายจะตองปฏิบัติตอประชาชนผูสัญจรไปมาหรือประชาชนท่ีมาติดตอ ราชการดวยจิตใจในการใหบริการ (Service Mind) โดยใหระลึกไวเสมอวา ใหดูแลประชาชน เหมือนดงั เชน ดูแลญาติของตนเอง ดังวิสยั ทศั นข องกองบังคับการตํารวจจราจร ทวี่ า “บริการดุจญาติ พิทักษราษฎร ดจุ ครอบครวั ” การใหบริการดวยความเต็มใจและมีอัธยาศัยไมตรีดวยใบหนาที่ยิ้มแยมแจมใส ไมว า จะเปน การใหก ารชว ยเหลอื ประชาชนเมอื่ รถยนตเ ครอ่ื งยนตข ดั ขอ ง หรอื กรณที รี่ ถยนตเ ฉย่ี วชนกนั หรือเกดิ อบุ ตั เิ หตุ เปน ตน ยังมีการใหบรกิ ารอื่นๆ ในหนาที่จราจร เชน การชว ยเหลือผสู ูงอายใุ นการ ขา มถนน เปน ตน

๒๒ เพอื่ ใหต าํ รวจจราจรทกุ นายเขา ใจถงึ บทบาทหนา ที่ วธิ ปี ฏบิ ตั ิ และการบรกิ ารประชาชน ท่ีเปน แนวทางของกองบังคับการตํารวจจราจร สะทอ นถึงวิสยั ทัศนขององคก รรวมทัง้ พฤตกิ รรมท่คี วร ปฏิบัตติ อประชาชน เปนมาตรฐานเดียวกนั (Standard of Work) การศกึ ษาขัน้ ตอน และวธิ กี ารปฏบิ ตั ิ ทเี่ ปน ทยี่ อมรบั ของประชาชนตามหลกั สากลอนั จะนาํ ไปสกู ารบรรลเุ ปา หมายสงู สดุ ของการบรหิ ารจดั การ จราจร ตามสโลแกน (Slogan) ที่วา “ยิ้มแยมแจมใส (Smile) แตง กายถูกตอ ง (Smart) แคลวคลอ ง ทาํ ความเคารพ (Salute) เจนจบใหบรกิ าร (Service mind) มีมาตรฐานการทาํ งานทด่ี ี (Standard)” การอํานวยความดานการจราจร ใหประชาชนเดินทางไปยังท่ีหมายดวยความ สะดวก รวดเรว็ และปลอดภยั การใหบ รกิ ารทดี่ โี ดยการสรา งความสมั พนั ธท ด่ี กี บั ประชาชนและกบั สงั คม ตํารวจจราจรจึงเปรียบเหมือนกระบอกเสียงท่ีสําคัญในการกระจายช่ือเสียงและภาพลักษณของ สํานักงานตํารวจแหงชาติ แตในทางตรงกันขาม ถาขาดการสื่อสารท่ีดีกับประชาชน ขาดความ เขาใจที่ตรงกัน การส่ือสารภาพลักษณโดยผานตํารวจจราจรก็จะกลับกลายเปนภาพลบและภาพลบ จากการปฏบิ ตั งิ านของตาํ รวจจราจรหากถกู เผยแพรก ม็ กั จะเปน สง่ิ ทที่ กุ คนเชอื่ มากทส่ี ดุ อยา งไรกต็ าม ภาพลักษณเปนส่ิงท่ีเกิดขึ้นได และเปลี่ยนแปลงไดเสมอซ่ึงอาจเปล่ียนจากภาพลักษณที่ดี เปน ภาพลกั ษณท ไ่ี มด ี หรอื เปลย่ี นจากไมด กี ลายเปน ดกี ไ็ ด การสรา งภาพลกั ษณจ าํ เปน ตอ งอาศยั ระยะเวลา การสรา งภาพลกั ษณท ด่ี จี งึ ไมส ามารถทาํ ไดใ นระยะเวลาอนั รวดเรว็ หรอื ใชเ วลาเพยี งชว งสน้ั ๆ เนอ่ื งจาก ภาพลักษณเปนสิ่งท่ีเกิดข้ึนทีละนอย และสะสมเพิ่มพูนมากขึ้นจนสามารถฝงรากฐานม่ันคงแนนหนา อยใู นจติ ใจและทศั นคตหิ รอื ความรสู กึ นกึ คดิ ของประชาชนซง่ึ ผลทไี่ ดร บั ตามมากค็ อื ชอ่ื เสยี ง เกยี รตคิ ณุ ความนยิ มชมชอบ ความเชอื่ ถือ ศรัทธา ดังนน้ั ภาพลกั ษณจ ึงเปน ส่ิงที่สามารถสรางขน้ึ ได หากตํารวจ จราจรทุกคนรูจักบทบาทหนาที่ของตนเองและออกปฏิบัติหนาที่อยางเต็มกําลัง ก็จะประชาสัมพันธ ตนเองได การใหบริการ การแสดงกิริยามารยาทการใชคําพูด การมีนํ้าใจ กับการท่ีตํารวจจราจร ปรากฏตอ สายตาประชาชนดว ยความเหนด็ เหนอ่ื ย อดทนทง้ั ตอ สง่ิ แวดลอ มบนถนน สภาพอากาศรอ น ฝุนละออง กลายเปนส่ิงที่สรางความประทับใจใหกับประชาชนจากท่ีมองวาตํารวจจราจรแกลงจับ เพื่อผลประโยชนเปนตํารวจทําตามหนาที่เพราะมีการฝาฝนกฎหมายจราจร ไดดังนี้ตํารวจจราจร กจ็ ะเปนตาํ รวจจราจรท่ดี ีเปน ตํารวจของประชาชน สมกับคําวา “ÊØÀÒ¾ºØÃØɨÃҨÔ ñ.ó º·ºÒ·áÅÐอาํ ¹Ò¨Ë¹ÒŒ ·¢Õè ͧà¨ÒŒ ˹ŒÒ·ตÕè ําÃǨ¨ÃÒ¨Ãò คาํ วา “การจราจร” ตาม พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ มาตรา ๔(๑) หมายความวา การใชท างของผขู บั ข่ี คนเดนิ เทา หรอื คนทจ่ี งู ข่ี หรอื ไลต อ นสตั ว จากความหมายจงึ เหน็ ไดว า การจราจร สง ผลกระทบตอ การดาํ เนนิ ชวี ติ ประจาํ วนั ของบคุ คลทจี่ าํ เปน ตอ งเดนิ ทางเพอื่ ประกอบภารกจิ ประจาํ วนั และมโี อกาสทจ่ี ะเผชญิ หนา กบั ตาํ รวจจราจรทที่ าํ หนา ทปี่ ฏบิ ตั งิ านการควบคมุ หรอื อาํ นวยความสะดวก ในดานการจราจรบนทอ งถนน ดวยภาวะการตงึ เครียดจากการจราจรติดขดั และการเรง รบี ในแตล ะวนั ๒ ๑. พ.ต.อ.หญงิ จนิ ดา กลบั กลาย. ๒๕๕๖. อํานาจหนาทเี่ จา พนักงานจราจร. กรุงเทพฯ : สํานกั พิมพโอเอ. ๒. พ.ต.อ.วีระวิทย วัจนะพกุ กะ. เอกสารประกอบการบรรยายหลักสตู ร ผกก. หลักสูตร สว. ประจาํ ป พ.ศ.๒๕๕๙

๒๓ อาจสงผลใหประชาชนผูใชรถใชถนนมีปญหากระทบกระท่ังกับตํารวจจราจร ดังปรากฏเปนขาว ตามสอื่ ตา งๆ อยเู นอื งๆ ดงั นน้ั หากตาํ รวจจราจรไดป ฏบิ ตั หิ นา ทภี่ ายในกรอบระเบยี บตามทกี่ ฎหมายกาํ หนดไว ยอมเปน เกราะกําบังตวั ผูปฏบิ ตั งิ านไดเปนอยา งดี แตห ากปฏิบัติหนา ทโี่ ดยไมย ึดถือระเบียบแบบแผน ทก่ี าํ หนดไวแ ลว อาจถกู ประชาชนรอ งเรยี นหรอื ถกู สงั คมตาํ หนิ ทาํ ใหส ง ผลกระทบตอ ภาพพจนต อ องคก ร ตาํ รวจ รวมทงั้ อาจถกู ดาํ เนนิ คดที างวนิ ยั จากหนว ยงานอกี ดว ย การไดศ กึ ษาหาความรตู ามอาํ นาจหนา ที่ ของตนเองและฝกฝนปฏิบัติตนตามยุทธวิธีตํารวจใหมีความชํานาญจึงเปนแนวทางในการปฏิบัติงาน และสรางความม่นั ใจใหแ กผูป ฏิบตั ิงานในอนั ท่ีจะปฏิบัตหิ นา ที่ใหบรรลุประสงคอยา งมปี ระสิทธิภาพ บทบาทและอาํ นาจหนาที่ของเจาหนาที่ตํารวจจราจร มีความเกี่ยวของกับงานดาน การจราจร ทั้งในดานการจัดการจราจร การบังคับใชกฎหมาย การรักษาความปลอดภัยทางถนน และงานดานอืน่ ๆ ท่ีเกย่ี วของ ดังนี้ ñ.ó.ñ º·ºÒ·Ë¹ÒŒ ·Õ¢è ͧตําÃǨ㹡ÒèѴ¡ÒèÃҨà การจดั การจราจร หมายถงึ การดาํ เนินการใดๆ ทเี่ ปน การควบคุม กาํ กบั ดูแล และการอํานวยความสะดวก เพ่ือใหการใชรถใชถนนท่ีมีอยูเกิดประสิทธิภาพและประโยชนสูงสุดแลว นอกจากนั้นยังเปนการปองกันและลดอุบัติเหตุท่ีเกิดจากการจราจรอีกดวย รวมทั้งลดปญหาเกี่ยวกับ ภาวะสง่ิ แวดลอ ม ทง้ั ดา นอากาศและเสยี ง ซง่ึ การจดั การจราจรอาจทาํ ไดท งั้ ในสว นกวา ง และสว นเฉพาะ จดุ ใดจุดหน่งึ หรือถนนสายใดสายหน่งึ ¢ÍŒ ¤Çû¯ºÔ ÑμãÔ ¹¡ÒúÃËÔ Òè´Ñ ¡ÒèÃҨ÷´Õè Õ ๑) กอ นการบริหารจดั การจราจร ๑. ศึกษารวบรวมขอมูลพื้นฐานดานการจราจรในเขตพื้นท่ีท่ีรับผิดชอบ เชน จํานวนพื้นที่ ถนน จํานวน ความยาวของถนน ทางดวน รถไฟฟา ประชากร ยานพาหนะ สถานที่สาํ คญั โรงเรียน หา งสรรพสนิ คา พ้ืนทีใ่ กลเคยี งตอเนอื่ ง จาํ นวนตํารวจจราจร เปน ตน ๒. ศกึ ษาสถานการณห รอื การจดั งานกจิ กรรมพเิ ศษในเขตพน้ื ทท่ี ร่ี บั ผดิ ชอบ - ศกึ ษาวา มเี หตกุ ารณพ เิ ศษหรอื ไม อยา งไรทอี่ าจกระทบตอ การเลอื่ นไหล ของกระแสการจราจร หรือจํานวนปริมาณรถที่มากกวาปกติ เชน อุบัติเหตุขนาดใหญ นํ้าทวมขัง สงิ่ กีดขวางชองการจราจร - มกี ารจดั งานพธิ หี รอื กจิ กรรมพเิ ศษตา งๆ หรอื ไม อยา งไรทอ่ี าจจะกระทบ ตอ การเลอื่ นไหลของกระแสการจราจร หรอื ปรมิ าณรถทม่ี ากกวา ปกติ เชน พธิ พี ระราชทานปรญิ ญาบตั ร, การจดั งานแตง งานขนาดใหญ การจัดคอนเสริ ต การจดั งานแสดงสินคา การสอบคดั เลอื กเขาสถาบัน ตาง ๆ ฯลฯ - การชุมนุมเรียกรองตาง ๆ ที่อาจกระทบตอการเลื่อนไหลกระแส การจราจรหรือชอ งการจราจร - จํานวนคนท่ีจะมารวมกิจกรรมและจํานวนยานพาหนะทุกประเภท ท่จี ะมาบริเวณการจดั งาน รวมท้งั สถานทรี่ องรับการจอดรถ

๒๔ ๒) ขณะบรหิ ารจัดการจราจร ๑. ตอ งพจิ ารณาจดั กาํ ลงั ใหเ หมาะสมสบั เปลยี่ นหมนุ เวยี นเปน ผลดั โดยควร มีระยะเวลาในการปฏิบัติในแตละครัง้ ไมควรเกนิ ๘-๑๐ ช่ัวโมง และมกี ารมอบหมายผูควบคุมกําลงั ระดบั สญั ญาบตั รไวอยา งชัดเจน ๒. มกี ารกาํ หนดแผนการปฏบิ ตั ไิ วล ว งหนา ตามทไ่ี ดม กี ารประเมนิ สถานการณ ดานการจราจรไวและประสานการรวมปฏิบัติกับหนวยงานอ่ืน ๆ ที่เก่ียวของอยางเหมาะสม เชน ทองท่ีใกลเ คยี ง เจา หนาที่จงั หวดั อําเภอ เขต อาสาจราจร ฯลฯ ๓. ประชาสมั พนั ธด า นการจราจรผา นสอ่ื ตา ง ๆ ทกุ แขนง เชน วทิ ยุ โทรทศั น การส่ือสารออนไลน หนังสือพิมพ ฯลฯ ในการบรหิ ารจัดการจราจรอยา งมปี ระสทิ ธิภาพ ๓) หลังการบริหารจัดการจราจร ๑. รวบรวมผลการปฏบิ ตั ภิ ารกจิ แตล ะครง้ั สรปุ รายงานผลการปฏบิ ตั ิ ปญ หา อุปสรรค ขอขัดของ ขอเสนอแนะ พรอมภาพถายการปฏิบัติในกรณีเหตุ/สถานการณพิเศษรายงาน ผูบ ังคบั บัญชาตามลาํ ดับชน้ั โดยเรว็ ๒. เก็บรวบรวมบทเรียนกรณีศึกษาเหตุการณ/สถานการณพิเศษ ทีน่ าสนใจไวเปนแนวทางการปรบั ปรุงการบริหารจัดการในครัง้ ตอไป ๓. รวบรวมหลักฐานการเบิกงบประมาณ (กรณีมีงบประมาณจัดสรรให) รวมทัง้ เปนขอ มลู ในการจัดทาํ คําของบประมาณในการปฏิบตั ิครั้งตอ ไป ñ.ó.ò º·ºÒ·Ë¹ÒŒ ·èբͧตําÃǨ㹡Òúѧ¤Ñºãª¡Œ ®ËÁÒ ๑) หนาท่ีในฐานะที่เปนเจาพนักงานตํารวจถือวาเปนผูที่มีอํานาจหนาท่ี โดยตรงในการบังคับใชกฎหมายอาญาดําเนินคดีกับผูฝาฝนกระทําผิดกฎหมายในทางอาญา ไดแก ความผดิ ตามประมวลกฎหมายอาญาหรอื กฎหมายอนื่ ทม่ี โี ทษทางอาญา เชน พระราชบญั ญตั ทิ มี่ โี ทษ ทางอาญาตา งๆ อาทิ พระราชบญั ญตั ยิ าเสพตดิ ใหโ ทษ พระราชบญั ญตั แิ รงงานตา งดา ว พระราชบญั ญตั ิ อาวุธปนฯ พระราชบัญญัติขนสงทางบก พระราชบัญญัติรถยนต เปนตน ดังน้ันเมื่อตํารวจจราจร พบการกระทาํ ความผดิ ใดทเ่ี ปน การฝา ฝน บทบญั ญตั ติ ามกฎหมายทางอาญา ตาํ รวจจราจรยอ มมอี าํ นาจ จบั กุม ตรวจคน ในฐานะทเ่ี ปน เจาพนักงานตํารวจตามประมวลกฎหมายวิธพี ิจารณาความอาญาได ๒) หนาท่ีในฐานะของตํารวจจราจร ซึ่งถูกกําหนดอยูในกฎหมายและระเบียบ คาํ สัง่ ตางๆ อาทิ พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ ระเบยี บการตาํ รวจไมเ กีย่ วกบั คดี คาํ สัง่ สาํ นักงาน ตํารวจแหงชาติซึ่งกําหนดบทบาทอํานาจหนาที่ของตํารวจจราจรตามเนื้อหาของบทกฎหมาย หรือ ระเบยี บน้นั ๆ สามารถแยกประเดน็ เรือ่ งอาํ นาจหนาท่ี ไดแก อํานาจหนา ทต่ี ามกฎหมาย และอาํ นาจ หนาทตี่ ามระเบยี บของสาํ นักงานตาํ รวจแหง ชาติ

๒๕ อํา¹Ò¨Ë¹ÒŒ ·ÕèμÒÁ¡®ËÁÒ พระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ ถือเปนกฎหมายหลักในการ ปฏิบัติงานในหนาท่ีของตํารวจจราจรโดยไดบัญญัติบทบาทและอํานาจหนาท่ีของตํารวจจราจร ไวเฉพาะในลักษณะ ๑๘ มาตรา ๑๓๕-๑๔๕ และไดนิยามศัพทผูปฏิบัติหนาท่ีดานการจราจรไวเปน ๒ ประเภท คอื หวั หนาเจาพนกั งานจราจร และเจา พนกั งานจราจร ในมาตรา ๔ ดงั นี้ เจาพนักงานตามพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ ซ่ึงแกไขเพ่ิมเติม โดยพระราชบัญญตั จิ ราจรทางบก (ฉบบั ท่ี ๑๒) พ.ศ.๒๕๖๒ ñ. ËÇÑ Ë¹ŒÒ਌Ҿ¹¡Ñ §Ò¹¨ÃҨà มดี งั ตอไปนี้ ๑. ผบู ญั ชาการตาํ รวจแหง ชาติ เปน หวั หนา เจา พนกั งานจราจรทวั่ ราชอาณาจกั ร ๒. ผบู ญั ชาการตาํ รวจนครบาล ผบู งั คบั การตาํ รวจจราจร เปน หวั หนา เจา พนกั งาน จราจรในเขตกรุงเทพมหานคร ๓. ผบู ญั ชาการตาํ รวจสอบสวนกลาง ผบู งั คบั การตาํ รวจทางหลวง เปน หวั หนา เจาพนักงานจราจรในเขตพื้นทท่ี างหลวงท่รี บั ผิดชอบทว่ั ราชอาณาจกั ร ๔. ผูบัญชาการตํารวจภูธรภาค เปนหัวหนาเจาพนักงานจราจรในเขตอํานาจ การรบั ผิดชอบและเขตพื้นท่กี ารปกครองของแตล ะตาํ รวจภธู รภาค ๕. ผบู ังคับการตาํ รวจภูธรจังหวัด เปนหวั หนา เจาพนกั งานจราจรในเขตอาํ นาจ การรบั ผิดชอบและเขตพ้ืนทีก่ ารปกครองของแตล ะตํารวจภธู รจังหวดั ๖. ผบู งั คบั การตาํ รวจรถไฟ เปน หวั หนา เจา พนกั งานจราจรในเขตพนื้ ทร่ี บั ผดิ ชอบ ๗. ผกู าํ กบั การในกองบงั คบั การตาํ รวจทางหลวง เปน หวั หนา เจา พนกั งานจราจร ในเขตพน้ื ทท่ี างหลวงทไ่ี ดรับมอบหมายใหร ับผดิ ชอบ ๘. หวั หนา สถานตี าํ รวจซงึ่ ดาํ รงตาํ แหนง ไมต า่ํ กวา รองผกู าํ กบั การหรอื เทยี บเทา ผกู าํ กบั การ ๑ ถงึ ผกู าํ กบั การ ๕ กองบงั คบั การตาํ รวจรถไฟ ผกู าํ กบั การ ๑ ผกู าํ กบั การ ๒ กองบงั คบั การ ตํารวจจราจร ผูกํากับการกลุมงานจราจร ตํารวจภูธรจังหวัดเชียงใหม และสารวัตรใหญสถานีตํารวจ รถไฟนพวงศ กองกาํ กบั การ ๑ กองบงั คบั การตาํ รวจรถไฟ เปน หวั หนา เจา พนกั งานจราจรในเขตอาํ นาจ การรับผดิ ชอบและเขตพืน้ ทก่ี ารปกครอง ยกเวนอาํ นาจตามมาตรา ๑๓๙ แหง พระราชบัญญตั ิจราจร ทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ ๙. ผูกาํ กบั การ ๕ กองบังคบั การตาํ รวจจราจร เปนหวั หนา เจาพนกั งานจราจร เฉพาะตามความในมาตรา ๑๔๒ มาตรา ๑๔๓ มาตรา ๑๔๓ ทวิ และมาตรา ๑๔๔ แหง พระราชบญั ญตั ิ จราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ ในเขตอาํ นาจการรบั ผิดชอบ ๑๐. ผูกํากับการ ๖ กองบังคับการตํารวจจราจร เปนหัวหนาเจาพนักงาน จราจรเฉพาะตามความในมาตรา ๑๔๒ แหงพระราชบัญญตั ิจราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ ในเขตอํานาจ การรับผดิ ชอบ

๒๖ ๑๑. ผูกํากับการฝายอํานวยการ กองบังคับการตํารวจจราจร เปนหัวหนา เจา พนกั งานจราจรเฉพาะตามความในมาตรา ๑๙ มาตรา ๑๑๔ และมาตรา ๑๓๓ แหง พระราชบญั ญตั ิ จราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ ๑๒. รองผกู าํ กบั การงานศูนยควบคมุ จราจร ดว น ๑ รองผกู าํ กบั การงานศูนย ควบคุมจราจร ดวน ๒ และรองผกู ํากับการงานศนู ยค วบคมุ จราจร วิภาวดี/ทางพเิ ศษ กองกาํ กบั การ ๒ กองบงั คบั การตาํ รวจจราจร เปน หวั หนา เจา พนกั งานจราจรเฉพาะตามความในมาตรา ๑๙ มาตรา ๑๑๔ มาตรา ๑๓๓ มาตรา ๑๔๒ มาตรา ๑๔๓ มาตรา ๑๔๓ ทวิ และมาตรา ๑๔๔ แหงพระราชบญั ญัติ จราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ ในเขตอาํ นาจการรับผิดชอบ ท้งั นี้ ใหหมายความรวมถงึ ผรู ักษาราชการแทน ในตาํ แหนง ดังกลา วดวย อาํ ¹Ò¨¢Í§à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹¨ÃҨà ๑. อาํ นาจในการกาํ หนด “ทาง” ตามความหมายของพระราชบญั ญตั จิ ราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ (มาตรา ๑๓๕) ตามพระราชบญั ญตั จิ ราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ ไดใ หค าํ จาํ กดั ความ คาํ วา “ทาง” หมายความวา ทางเดินรถ ชองเดินรถ ชองเดินรถประจําทาง ไหลทาง ทางเทา ทางขาม ทางรวม ทางแยก ทางลาด ทางโคง สะพาน และลานที่ประชาชนใชในการจราจร และใหหมายความรวมถึง ทางสว นบคุ คลทเี่ จา ของยนิ ยอมใหป ระชาชนใชใ นการจราจรหรอื ทห่ี วั หนา เจา พนกั งานจราจรไดป ระกาศ ใหเ ปน ทางตามพระราชบญั ญตั นิ ด้ี ว ย แตไ มร วมถงึ ทางรถไฟ “ทาง” ถอื วา มคี วามสาํ คญั อยา งยง่ิ เพราะสถานที่ เกดิ เหตใุ นคดจี ราจรจะตอ งเกดิ ขนึ้ ในทางเสยี กอ นเมอื่ คดเี กดิ ขน้ึ ในทางแลว จงึ จะนาํ เอาพระราชบญั ญตั ิ จราจรทางบกฯ ไปพิจารณามีความเห็นทางคดีได แตถาเม่ือใดสถานท่ีเกิดเหตุไมใชทางตามพระราช บัญญตั ิจราจรทางบกฯ แลว พนกั งานสอบสวนกไ็ มสามารถจะนําเอาพระราชบัญญตั ิจราจรทางบกฯ เขา ไปปรบั เพอื่ มคี วามเหน็ ทางคดไี ดเ มอื่ พจิ ารณาตามคาํ จาํ กดั ความของคาํ วา “ทาง” ตามมาตรา ๔(๒) แลว สามารถอธิบายไดเปน ๒ ประการ คือ ๑) “·Ò§” ตามความหมายที่ ๑ หมายถึง ถนนหนทางตางๆ ตรอก ซอย โดยสภาพมองเห็นชัดเจนและอยูในความดูแลของทางราชการหรือของแผนดินในการพิจารณาใชเปน สถานท่ีเกิดเหตุของพนักงานสอบสวนในทางปฏิบัติน้ันไมมีปญหาเพราะสามารถพิจารณาดูได เชน ถนนพหลโยธิน ถนนวิภาวดีรังสิต ถนนเพชรเกษม ฯลฯ ซอยตางๆ ท่ีแยกออกจากถนนเชนวาน้ี และตามถนนเหลา นกี้ จ็ ะมเี ครอ่ื งหมายการจราจรกาํ หนดไว ๒) “·Ò§” ตามความหมายที่ ๒ หมายถงึ ทางสว นบคุ คลไมว าจะเปน ของ บุคคลธรรมดาหรือนิติบุคคลก็ได แตจะตองไมใชของทางราชการหรือแผนดิน แตเปน “ทาง” เพราะ พระราชบัญญัติจราจรทางบกฯ กําหนดใหเปนทาง ทางท่ีเปนของสวนบุคคลท่ีจะจัดวาเปนทาง ตาม พ.ร.บ.จราจรทางบกฯ นนั้ หมายถงึ ทางทสี่ ว นบคุ คลนน้ั เจา ของยนิ ยอมใหป ระชาชนใชใ นการจราจร

๒๗ สําหรับ “ทาง” ในความหมายที่ ๒ น้ี มกั เปนปญหาตอพนักงานสอบสวน คอ นขา งมากเพราะบางสถานทไ่ี มส ามารถจะพจิ ารณาไดช ดั เจนวา เจา ของทางนนั้ “ยนิ ยอม” ใหป ระชาชน ใชใ นการจราจรหรอื ไม และคาํ วายินยอมนั้นมีความหมายเพียงใดถงึ จะถอื วา ยนิ ยอม กรณนี จี้ งึ เปน อาํ นาจของหวั หนา เจา พนกั งานจราจรเทา นน้ั ในการทจ่ี ะกาํ หนดให บริเวณหรือพื้นที่ใด ท่ีเจาของที่ดินไดเปดหรือยินยอมใหประชาชนใชในการจราจรเปนทาง เชน ถนนสวนบุคคลภายในหมูบานตางๆ หากเจาของไมไดเปดหรือยินยอมใหใชเปนทางตามความหมาย ของพระราชบัญญัติจราจรทางบกฯ ก็ไมสามารถนํามาตรการทางกฎหมายไปใชบังคับได ดังนั้น หากเจาของยินยอมใหประชาชนใชและใหหัวหนาเจาพนักงานจราจรไดประกาศใชเปน “ทาง” ตาม ความหมายของพระราชบัญญตั จิ ราจรทางบกฯ แลว กย็ อ มอยูภายใตก ารบงั คับใชข องพระราชบญั ญัติ จราจรทางบกฯ ตวั อยา งเชน บรษิ ทั ทา อากาศยานไทย จาํ กดั (มหาชน) ไดม อบพนื้ ทถ่ี นนเสน ทางหลกั ภายในทาอากาศยานสุวรรณภูมิใหเจาหนาท่ีตํารวจจัดการจราจร หัวหนาเจาพนักงานจราจรจึงไดมี ประกาศเปนทาง ตามประกาศของหวั หนา เจา พนักงานจราจรจังหวดั สมทุ รปราการ เปน ตน ๒. อาํ นาจผบู ญั ชาการตาํ รวจแหง ชาตใิ นการแตง ตงั้ อาสาจราจร ( มาตรา ๑๓๖ ) “มาตรา ๑๓๗ ในการปฏิบัติหนาท่ีที่ไดรับมอบหมายของอาสาจราจร ตามพระราชบญั ญัตินี้ใหอาสาจราจรเปนเจาพนักงานตามประมวลกฎหมายอาญา” อาํ นาจในการแตง ตง้ั อาสาจราจรเพอ่ื ทาํ หนา ทช่ี ว ยเหลอื การปฏบิ ตั งิ านของเจา พนกั งาน จราจรเปน อาํ นาจของผบู ญั ชาการตาํ รวจแหง ชาตหิ รอื บคุ คลทไี่ ดร บั มอบหมายจากผบู ญั ชาการตาํ รวจ แหง ชาตโิ ดยการแตง ตงั้ จะตอ งแตง ตง้ั จากบคุ คลทผี่ า นการอบรมตามหลกั สตู รอาสาจราจรในการปฏบิ ตั หิ นา ที่ ท่ีไดรับมอบหมายของอาสาจราจรตามพระราชบัญญัติจราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ โดยกําหนดให อาสาจราจรเปนเจาพนักงานตามกฎหมายอาญา ตามขอกําหนดสํานักงานตํารวจแหงชาติ เร่ือง อาสาจราจร กําหนดใหผ ูทผ่ี า นการศกึ ษาอบรมและทดสอบหลักสตู รอาสาจราจรครบถว นแลว เม่ือได รับการพิจารณาแตงต้ังเปนอาสาจราจรใหหนวยงานท่ีรับผิดชอบดําเนินการจัดทําทะเบียนประวัติ กําหนดหมายเลขประจําตัว และจัดใหทําหนาท่ีชวยเหลือการปฏิบัติหนาที่ของพนักงานเจาหนาที่ ตามพระราชบญั ญัตจิ ราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ ดังตอ ไปน้ี (๑) ตรวจ ควบคุม และจัดการจราจร บริเวณท่ีมีการจราจรติดขัดคับค่ัง หรือในกรณีท่ีมีเหตุฉุกเฉินเกิดขึ้น เม่ือพนักงานเจาหนาท่ีรองขอ เวนแตกรณีไมมีพนักงานเจาหนาท่ี อยูในท่นี ้ันจึงปฏบิ ัตหิ นาทีโ่ ดยลําพังได (๒) ดูแล การหยุดรถ จอดรถ การขามทาง เพื่อใหการจราจรสะดวก และปลอดภัยในบรเิ วณทมี่ ีการฝา ฝนกฎหมาย จนการจราจรไมสะดวก (๓) ชแ้ี จง ตกั เตือน แนะนาํ ตลอดจนการโฆษณาประชาสัมพันธใหผูใชทาง ทราบระเบียบ วธิ กี ารที่ถูกตอ งและปฏิบัตติ าม

๒๘ (๔) รายงานการกระทําความผิดของผูขับรถ การชํารุดเสียหาย ขอขัดของ ของเครื่องหมายและสญั ญาณจราจร ใหเจา หนาทตี่ ํารวจทราบเพื่อดาํ เนนิ การตอไป (๕) แจงอุบัติเหตุจราจรใหพนักงานเจาหนาท่ีทราบเพื่อดําเนินการโดยไม ชักชา จากขอกําหนดดังกลาว อาสาจราจรจึงมีหนาท่ีเปนเพียงผูชวยเหลือ การปฏิบัติงานของเจาพนักงานจราจรตามแตเจาหนาท่ีจะมอบหมายโดยมีหนาที่เพียง ๕ ประการ ตามที่กาํ หนด แตอาสาจราจรกไ็ มม ีอาํ นาจในการจับกุมผกู ระทําผดิ ตามพระราชบญั ญัตจิ ราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ แตอ ยา งใด ถงึ แมม าตรา ๑๓๗ จะไดก าํ หนดใหอ าสาจราจรเปน เจา พนกั งานตามกฎหมาย อาญากต็ าม ๓. อํานาจของหัวหนาเจาพนักงานจราจรในการออกประกาศ ขอบังคับ หรือระเบยี บเกย่ี วกับการจราจร (มาตรา ๑๓๙) มาตรา ๑๓๙ เปนบทบัญญัติที่ใหอํานาจแกหัวหนาเจาพนักงานจราจรในการ อาํ นวยความสะดวกและความปลอดภยั ในการจราจรในทางสายใดหรอื เฉพาะทางตอนใดกไ็ ด หวั หนา เจา พนกั งานจราจรจงึ ไดอ าศยั อาํ นาจตามมาตรานอี้ อกประกาศขอ บงั คบั หรอื ระเบยี บเกย่ี วกบั การจดั การ จราจรไวหลายเร่อื ง “มาตรา ๑๓๙ ในทางสายใดหรอื เฉพาะทางตอนใดทห่ี วั หนา เจา พนกั งานจราจร เหน็ วา ถา ไดอ อกประกาศขอ บงั คบั หรอื ระเบยี บเกย่ี วกบั การจราจรแลว จะเปน การปลอดภยั และสะดวก ในการจราจรใหห ัวหนาเจา พนักงานจราจรมอี าํ นาจออกประกาศ ขอ บังคับ หรือระเบยี บดงั ตอไปนี้ (๑) หา มรถทุกชนิดหรอื บางชนิดเดิน (๒) หา มหยดุ หรอื จอด (๓) หา มเล้ยี วรถ กลบั รถ หรอื ถอยหลงั รถ (๔) กาํ หนดใหร ถเดินไดทางเดียว (๕) กาํ หนดระยะเวลาจอดรถในทางแคบหรอื ที่คับขัน (๖) กาํ หนดอตั ราความเรว็ ของรถในทางภายในอตั ราท่ีกาํ หนดในกฎกระทรวง (๗) กาํ หนดชอ งหรอื แนวทางเดินรถขึน้ และลอง (๘) กาํ หนดทางเดินรถทางเอกและทางเดนิ รถทางโท (๙) กําหนดการจอดรถหรอื ที่จอดพักรถ (๑๐) กาํ หนดระเบียบการใชท างหรือชอ งเดินรถสาํ หรับรถบางประเภท (๑๑) กําหนดระเบยี บเก่ยี วกับการใชรถโรงเรียน (๑๒) กําหนดระเบียบเก่ียวกบั การบรรทุกคนโดยสารสาํ หรบั รถจักรยาน (๑๓) ควบคุมขบวนแหห รือการชมุ นมุ สาธารณะ (๑๔) ควบคมุ หรือหามเล้ยี วรถในทางรว มทางแยก

๒๙ (๑๕) ขีดเสนหรือทําเครื่องหมายจราจรบนผิวทางหรือติดต้ังสัญญาณจราจร หรอื เครือ่ งหมายจราจร (๑๖) กําหนดระยะทางตอนใดใหขับรถล้ําเขาไปในเสนก่ึงกลางของทาง ทเ่ี จาพนกั งานจราจรกาํ หนดไวได (๑๗) กาํ หนดระเบียบเกยี่ วกับการจอดรถที่ชาํ รดุ หักพงั ตลอดจนรถทซ่ี อ มแซม ในทาง (๑๘) กําหนดระเบยี บการขา มทางของคนเดนิ เทาบนทางท่ไี มมที างขาม (๑๙) กาํ หนดการใชโ คมไฟ (๒๐) กําหนดการใชเสียงสญั ญาณ (๒๑) กาํ หนดระเบยี บการอนญุ าตและการใชร ถทม่ี ลี อ หรอื สว นทสี่ มั ผสั กบั ผวิ ทาง ไมใ ชยาง” ๔. อํานาจของหัวหนาเจาพนักงานจราจรจะรื้อถอนหรือเคล่ือนยายส่ิงใดๆ ทีเ่ ปนการกดี ขวางการจราจร (มาตรา ๑๑๔) อํานาจของหัวหนาเจาพนักงานจราจรท่ีจะร้ือถอนหรือเคลื่อนยายสิ่งหน่ึงส่ิงใด ท่ีมีผูวาง ตั้งย่ืนหรือแขวน หรือกระทําดวยประการใดๆ ในลักษณะที่เปนการกีดขวางการจราจร โดยไมไ ดร ับอนญุ าต “มาตรา ๑๑๔ หา มมใิ หผูใดวาง ตง้ั ย่นื หรอื แขวนส่ิงใดสิ่งหน่งึ หรือกระทําดวย ประการใดๆ ในลักษณะที่เปนการกีดขวางการจราจร เวนแตไดรับอนุญาตเปนหนังสือจากหัวหนา เจาพนักงานจราจรแตหัวหนาเจาพนักงานจราจรจะอนุญาตไดตอเม่ือมีเหตุอันจําเปนและ เปนการชัว่ คราวเทานั้น ผูฝาฝนบทบัญญัติในวรรคหน่ึง นอกจากจะมีความผิดตามมาตรา ๑๔๘ แลว หวั หนา เจา พนกั งานจราจรมอี าํ นาจสง่ั ใหผ ฝู า ฝน รอื้ ถอนหรอื เคลอื่ นยา ยสง่ิ กดี ขวางดงั กลา วได ถา ไมย อม ร้ือถอนหรือเคล่ือนยา ย ใหห วั หนา เจาพนกั งานจราจรมอี าํ นาจรือ้ ถอนหรอื เคลอ่ื นยา ยได” โทษ ผูใดฝา ฝนหรอื ไมปฏบิ ัตติ ามมาตรา ๑๑๔ วรรคหนงึ่ ตอ งระวางโทษไมเกนิ หา รอยบาท (มาตรา ๑๔๘) กรณนี เี้ ปน บทบญั ญตั เิ พอ่ื มใิ หส ง่ิ ใดสงิ่ หนงึ่ หรอื กระทาํ ดว ยประการใดๆ ในลกั ษณะ ทเ่ี ปน การกดี ขวางการจราจร เชน รา นคา ทวี่ างของลว งลา้ํ เขา มาในทาง รา นซอ มรถยนตห รอื จกั รยานยนต เอารถทนี่ าํ มาซอ มจอดไวร มิ ทางเดนิ รถ ทาํ ใหร ถอน่ื แลน ผา นไปมาไมส ะดวก หวั หนา เจา พนกั งานจราจร มอี าํ นาจสงั่ ใหผ ฝู า ฝน ทาํ การรอ้ื ถอนสว นทลี่ ว งลา้ํ เขา มาในทาง หรอื เคลอ่ื นยา ยรถยนตห รอื รถจกั รยานยนต ออกไปนอกทางเดินรถกอน โดยกําหนดเวลาใหกระทําภายในเวลาอันสมควร ถาผูฝาฝนยังไมยอม รอ้ื ถอนหรอื เคลอ่ื นยา ย หวั หนา เจา พนกั งานจราจรมอี าํ นาจทจี่ ะทาํ การรอื้ ถอนหรอื เคลอ่ื นยา ยเสยี เองได แมผ ูฝาฝน จะยนิ ยอมหรอื ไมกต็ าม เวน แตจ ะไดรบั อนุญาตเปนหนังสือจากหวั หนา เจาพนักงานจราจร ซ่งึ จะอนุญาตตอเม่อื มเี หตุอันจาํ เปนและเปน การชั่วคราวเทานน้ั

๓๐ การจอดในที่มีเคร่ืองหมายจราจรหามจอด เชน ริมทางที่มีสีเหลืองแดง ถือเปนการกระทําดวยประการใดๆ ในลักษณะที่เปนการกีดขวางการจราจร หัวหนาเจาพนักงาน จราจรจะส่ังใหเคลื่อนยายรถคันน้ันออกไปเสียกอน ถาเจาของหรือผูขับขี่ไมยอมเคลื่อนยายไปเอง หวั หนาเจาพนักงานจราจรมอี าํ นาจใชรถยกมาลาก หรอื ยกรถคันน้นั ออกไปใหพ น ทางเดินรถได อํา¹Ò¨¢Í§ËÇÑ Ë¹ÒŒ à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹¨ÃÒ¨ÃáÅÐ਌Ҿ¹¡Ñ §Ò¹¨ÃҨà “à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹¨ÃҨÔ หมายความวา หวั หนา เจา พนกั งานจราจร และขา ราชการ ตํารวจ ซึ่งดํารงตําแหนง รองผูกํากับการจราจร, สารวัตรจราจร, รองสารวัตรจราจร, ผูบังคับหมู งานจราจร, รองผูบังคับหมูงานจราจร รวมถึงขาราชการตําแหนงอื่นซึ่งหัวหนาเจาพนักงานจราจร แตง ตง้ั ใหป ฏบิ ตั หิ นา ทคี่ วบคมุ การจราจร ตามพระราชบญั ญตั จิ ราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ แกไ ขเพม่ิ เตมิ โดยพระราชบัญญตั จิ ราจรทางบก (ฉบับท่ี ๑๒) พ.ศ.๒๕๖๒ มาตรา ๑ (๓๗) หรือท่ีเรียกกนั วา “ตํารวจ จราจร” นัน่ เอง อาํ นาจของหวั หนา เจา พนกั งานจราจรและเจา พนกั งานจราจร นอกจากทบี่ ญั ญตั ิ ในลกั ษณะ ๑๘ ดังทไี่ ดก ลาวมาแลว ยงั มกี รณีท่ีกฎหมายใหอ าํ นาจไวตามมาตราอ่ืนๆ อีก ดงั ตอ ไปนี้ ñ) ¡ÒÃãËŒÊÑÞÞÒ³¨ÃҨà ดวยสัญญาณมือ และสัญญาณนกหวีด ตาม พ.ร.บ.จราจรทางบกฯ มาตรา ๒๔ และ ๒๕ “มาตรา ๒๔ ผูขับข่ีตองปฏิบัติตามสัญญาณจราจรที่เจาพนักงานจราจรแสดง ใหปรากฏขางหนา ในกรณตี อ ไปนี้ (๑) เมื่อเจาพนักงานจราจรยืนและเหยียดแขนซายออกไปเสมอระดับไหล ผขู บั ขซี่ ง่ึ ขบั รถมาทางดา นหลงั ของพนกั งานเจา หนา ทตี่ อ งหยดุ รถ แตถ า พนกั งานเจา หนา ทลี่ ดแขนขา ง ท่ีเหยียดออกไปนน้ั ลงและโบกมอื ไปขา งหนา ใหผ ขู บั ขซี่ ึ่งหยุดรถอยทู างดา นหลงั ขบั รถผานไปได (๒) เม่ือเจาพนักงานจราจรยืนและเหยียดแขนขางใดขางหนึ่งออกไปเสมอ ระดับไหลและตั้งฝามือขึ้น ผูขับขี่ซ่ึงขับรถมาทางดานที่เหยียดแขนขางนั้นของพนักงานเจาหนาท่ี ตอ งหยดุ รถ แตถ า พนกั งานเจา หนา ทพี่ ลกิ ฝา มอื ทต่ี ง้ั อยนู นั้ แลว โบกผา นศรี ษะไปทางดา นหลงั ใหผ ขู บั ข่ี ซ่ึงหยดุ รถอยูนัน้ ขับรถผา นไปได (๓) เมื่อเจาพนักงานจราจรยืนและเหยียดแขนทั้งสองขางออกไปเสมอ ระดับไหลและต้ังฝามือข้ึน ผูขับขี่ซึ่งขับรถมาทางดานท่ีเหยียดแขนทั้งสองขางของเจาพนักงานจราจร ตองหยดุ รถ (๔) เม่ือเจาพนักงานจราจรยืนและยกแขนขวาทอนลางตั้งฉากกับแขน ทอนบนและตั้งฝามือขึ้น ผูขับขี่ซ่ึงขับรถมาทางดานหนาของเจาพนักงานจราจรตองหยุดรถ แตถาเจาพนักงานจราจรพลิกฝามือที่ตั้งอยูน้ันโบกไปดานหลัง ใหผูขับข่ีซึ่งหยุดรถอยูทางดานหนา ของเจาพนกั งานจราจรขับรถผา นไปได

๓๑ (๕) เม่ือเจาพนักงานจราจรยืนและยกแขนขวาทอนลางตั้งฉากกับแขน ทอนบนและต้ังฝามือขึ้น สวนแขนซายเหยียดออกไปเสมอระดับไหล ผูขับขี่ซึ่งขับรถมาทางดานหนา และดา นหลงั ของเจาพนักงานจราจรตองหยดุ รถ การหยดุ รถตามมาตรานี้ ใหห ยุดหลงั เสนใหรถหยดุ ในกรณีทท่ี างเดนิ รถใด ไมม ีเสนใหร ถหยดุ ใหผ ขู บั ขห่ี ยุดรถหางจากเจาพนักงานจราจรในระยะไมน อยกวา สามเมตร” “มาตรา ๒๕ ผูขับข่ีตองปฏิบัติตามสัญญาณจราจรที่เจาพนักงานจราจร ไดแ สดงดวยเสียงสญั ญาณนกหวดี ในกรณีตอไปนี้ (๑) เม่ือเจาพนักงานจราจรใชเสียงสัญญาณนกหวีดยาวหนึ่งครั้ง ใหผูขับขี่ หยุดรถทันที (๒) เม่ือเจาพนักงานจราจรใชเสียงสัญญาณนกหวีดส้ันสองครั้งติดตอกัน ใหผ ขู บั ขข่ี บั รถผา นไปได โทษ ผใู ดฝา ฝน หรอื ไมป ฏบิ ตั ติ าม มาตรา ๒๔ มาตรา ๒๕ ตอ งระวางโทษปรบั ไมเกนิ หนึ่งพนั บาท (มาตรา ๑๕๒) ò) áÊ´§ÊÞÑ ÞÒ³ËÃÍ× à¤ÃÍ×è §ËÁÒ¨ÃҨà ตามพ.ร.บ.จราจรทางบกฯ มาตรา ๒๑ มาตรา ๒๘ กําหนดใหเจา พนกั งานจราจรหรอื หัวหนาเจา พนกั งานจราจรมอี ํานาจหนา ทใ่ี นการตดิ ต้งั หรอื ทาํ ใหป รากฏซง่ึ สญั ญาณจราจรหรอื เครอื่ งหมายจราจรในทาง และมอี าํ นาจในการรอ้ื ถอน ทาํ ลาย หรือทาํ ใหสน้ิ ไปซง่ึ สัญญาณจราจรหรือเครอ่ื งหมายจราจรนน้ั ได ตามมาตรา ๓๐ “มาตรา ๒๑ ผูขบั ขต่ี อ งปฏิบัติใหถ กู ตองตามสญั ญาณจราจรและเครือ่ งหมาย จราจรท่ีไดต ดิ ตง้ั ไวห รือทําใหป รากฏในทางหรอื ที่เจา พนกั งานจราจรแสดงใหทราบ สัญญาณจราจร เคร่ืองหมายจราจรและความหมายของสัญญาณจราจร และเครื่องหมายจราจรใหผูบัญชาการตํารวจแหงชาติกําหนดโดยประกาศในราชกิจจานุเบกษาและ ใหม ีรูปตวั อยางแสดงไวใ นประกาศดว ย” “มาตรา ๒๘ หา มมใิ หผ ใู ดนอกจากเจา พนกั งานจราจรหรอื เจา พนกั งาน ทาํ ตดิ ตงั้ หรือทําใหปรากฏซึ่งสัญญาณจราจร หรือเคร่ืองหมายจราจร ในทางที่ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติ กาํ หนดตามมาตรา ๒๑” “มาตรา ๒๙ หามมิใหผูใดทําใหเสียหาย ทําลาย ซอนเรน เปลี่ยนแปลง เคล่ือนยาย ขีดเขียนหรือทําใหไรประโยชนซ่ึงสัญญาณจราจรหรือเคร่ืองหมายจราจรที่เจาพนักงาน จราจรหรอื เจา พนกั งานตดิ ต้งั ไวห รือทําใหปรากฏในทาง” “มาตรา ๓๐ สญั ญาณจราจรหรอื เครอื่ งหมายจราจรทที่ าํ ตดิ ตงั้ หรอื ทาํ ใหป รากฏ ในทางโดยฝา ฝน มาตรา ๒๘ หรอื มาตรา ๒๙ หวั หนา เจา พนกั งานจราจรมอี าํ นาจยดึ รอ้ื ถอน ทาํ ลาย หรือทําใหส น้ิ ไปซง่ึ สญั ญาณจราจรหรอื เครอ่ื งหมายจราจรน้ันได” โทษ ผูใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตาม มาตรา ๒๑ วรรคหนึ่ง มาตรา ๒๙ ตอ งระวางโทษปรับไมเ กินหนึง่ พันบาท (มาตรา ๑๕๒)

๓๒ ó) อาํ ¹Ò¨¢Í§ËÇÑ Ë¹ÒŒ à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹¨ÃÒ¨ÃËÃÍ× à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹¨ÃÒ¨Ã㹡ÒÃดาํ à¹¹Ô ¡Òà à¡èÕÂǡѺ¡ÒèÃÒ¨Ã㹺ÃÔàdz㴺ÃÔàdz˹Öè§à»š¹¡ÒêèÑǤÃÒÇ ã¹¡Ã³Õ©Ø¡à©Ô¹ËÃ×ÍÁÕÍغÑμÔàËμØ (ÁÒμÃÒ ñóø) “มาตรา ๑๓๘ ในกรณีท่ีมีเหตุฉุกเฉินหรืออุบัติเหตุเกิดข้ึนทําใหไมปลอดภัย หรือไมสะดวกในการจราจรในอาณาบริเวณใด หัวหนาเจาพนักงานจราจรหรือเจาพนักงานจราจร มีอํานาจดําเนินการไดตามท่ีเห็นสมควรและจําเปนเก่ียวกับการจัดการจราจรในอาณาบริเวณน้ัน เพือ่ ใหเ กดิ ความปลอดภยั หรอื ความสะดวกในการจราจรดงั ตอไปนี้ (๑) หา มรถทกุ ชนดิ หรอื บางชนดิ หรอื คนเดนิ เทา เดนิ ในทางสายใด หรอื เฉพาะทาง ตอนใด (๒) หา มหยุดหรอื จอดรถในทางสายใดหรือเฉพาะทางตอนใด (๓) หา มเล้ยี วรถ กลบั รถ หรอื ถอยหลังรถ ในทางสายใดหรือทางตอนใด (๔) กําหนดทางสายใดหรือเฉพาะทางตอนใดใหร ถเดนิ ไดทางเดียว ท้ังน้ี ช่ัวระยะเวลาเทา ทจี่ ําเปน โทษ ผูใดฝาฝนคําสั่งหัวหนาเจาพนักงานจราจรหรือเจาพนักงานจราจร ตาม มาตรา ๑๓๘ วรรคหน่ึง ..ถาไมเปนความผิดที่ไดกําหนดโทษไวแลวในพระราชบัญญัตินี้ ตองระวางโทษ ปรบั ไมเกนิ หนง่ึ พันบาท (มาตรา ๑๕๔) การใชอ าํ นาจตามมาตรา ๑๓๘ นจ้ี ะเปน ในกรณที ม่ี เี หตฉุ กุ เฉนิ หรอื มอี บุ ตั เิ หตเุ กดิ ขนึ้ ทําใหไมปลอดภัยหรือไมสะดวกในการจราจรในบริเวณนั้นๆ ดังน้ันเพ่ือใหเกิดความปลอดภัย หรอื ความสะดวกในการจราจร หวั หนา เจา พนกั งานจราจรหรอื เจา พนกั งานจราจร กลา วคอื ตาํ รวจจราจร ทกุ ชน้ั ยศมอี าํ นาจในการดาํ เนนิ การเกยี่ วกบั การจราจรในเขตอาณาบรเิ วณใดอาณาบรเิ วณหนงึ่ ตามทกี่ ฎหมาย บัญญัติไวในมาตรา ๑๓๘ โดยเปนการดําเนินการในชวงเวลาใดชวงเวลาหน่ึงเทาที่จําเปนเทาน้ัน ถาผูใดฝาฝนคําส่ังน้ีจะมีความผิดฐานฝาฝนคําสั่งหัวหนาเจาพนักงานจราจรหรือเจาพนักงานจราจร เกี่ยวกับการหามรถหรือคนเดินเทาเดินบนถนนทางสายใด หามหยุดหรือจอดในทางใด หามเลี้ยวรถ กลับรถหรือถอยหลังรถในทางสายใดหรือทางตอนใดหรือเก่ียวกับกําหนดใหทางสายใดหรือเฉพาะ ตอนใดท่ใี หเดนิ รถไดทางเดยี ว ô) อาํ ¹Ò¨¢Í§ËÇÑ Ë¹ÒŒ à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹¨ÃÒ¨ÃËÃÍ× à¨ÒŒ ¾¹¡Ñ §Ò¹¨ÃҨà 㹡ÒÃÇÒ‹ ¡ÅÒ‹ Ç μÑ¡àμ×͹ËÃÍ× ÍÍ¡ãºÊèѧãËŒ¼ŒÙ¢ºÑ ¢Õè (ÁÒμÃÒ ñôð) “มาตรา ๑๔๐ เม่ือปรากฏแกเจาพนักงานจราจร ไมวาพบดวยตนเอง หรือ โดยการใชเครื่องอุปกรณหรือโดยวิธีการอ่ืนใดวา ผูขับข่ีผูใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามบทบัญญัติแหง พระราชบัญญัติน้ีหรือตามกฎหมายอ่ืนอันเกี่ยวกับรถหรือการใชทาง ที่เปนความผิดท่ีมีโทษปรับ สถานเดียว หรือมีโทษจําคุกไมเกินหนึ่งเดือนและมีโทษปรับ เจาพนักงานจราจรจะวากลาวตักเตือน หรอื ออกใบสัง่ ใหผขู ับข่ีผนู ้นั ชําระคาปรับตามทเี่ ปรยี บเทียบก็ได

๓๓ ในกรณเี จา พนกั งานจราจรทอ่ี อกใบสง่ั ไมพ บตวั ผขู บั ข่ี ใหต ดิ ผกู หรอื แสดงใบสงั่ ไวท่ีรถที่ผูขับข่ีสามารถเห็นไดงาย หากไมสามารถติด ผูก หรือแสดงใบส่ังไวท่ีรถไดไมวาดวยเหตุใด ใหส ง ใบสงั่ พรอ มดว ยพยานหลกั ฐานโดยทางไปรษณยี ล งทะเบยี นตอบรบั ไปยงั ภมู ลิ าํ เนาของเจา ของรถ หรือผูครอบครองรถ เพื่อใหชําระคาปรับภายในระยะเวลาท่ีกําหนดในใบสั่งนั้น ทั้งนี้ ตามระเบียบ ท่ผี ูบ ัญชาการตาํ รวจแหง ชาติกําหนด ใหนําความในวรรคสองมาใชบังคับกับกรณีท่ีเจาพนักงานจราจรพบการกระทํา ความผิดตามพระราชบัญญัตินี้หรือตามกฎหมายอื่นอันเก่ียวกับรถหรือการใชทาง แตไมอาจทราบ ตวั ผขู บั ข่ีดว ย โดยอนโุ ลม เกณฑการกําหนดจํานวนคาปรับตามท่ีเปรียบเทียบและแบบของใบสั่งตาม วรรคหนง่ึ ใหเปนไปตามทผี่ บู ัญชาการตํารวจแหงชาตปิ ระกาศกาํ หนด” มาตรา ๑๑ ใหเ พม่ิ ความตอ ไปนเ้ี ปน มาตรา ๑๔๐/๑ มาตรา ๑๔๐/๒ และมาตรา ๑๔๐/๓ แหง พระราชบญั ญตั ิจราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ “มาตรา ๑๔๐/๑ เม่ือเจาพนักงานจราจรไดติด ผูก หรือแสดงใบสั่งไวท่ีรถหรือ สง ใบสง่ั ไปรษณยี ต ามมาตรา ๑๔๐ วรรคสองและวรรคสาม แลว ใหถ อื วา เจา ของรถหรอื ผคู รอบครองรถ ไดรับใบสั่งเม่ือพนกําหนดสิบหาวันนับแตวันท่ีไดติด ผูก หรือแสดงใบสั่งไวท่ีรถหรือสงใบส่ังทาง ไปรษณียดังกลาว เวนแตจะมีการพิสูจนไดวาไมมีการไดรับหรือไดรับหลังจากวันน้ัน เมื่อเจาของรถ หรือผูครอบครองรถไดรับใบส่ังดังกลาวแลว ใหสันนิษฐานวาเจาของรถหรือผูครอบครองรถน้ันเปน ผกู ระทาํ ความผดิ ตามทร่ี ะบใุ นใบสง่ั เวน แตเ จา ของรถหรอื ผคู รอบครองรถจะไดแ จง ตอ พนกั งานสอบสวน ภายในสามสบิ วนั นบั แตว นั ทไ่ี ดร บั ใบสง่ั วา ผอู น่ื เปน ผขู บั ขแี่ ละผนู น้ั ยอมรบั วา ตนเปน ผขู บั ข่ี หรอื ในกรณี ท่ีไมมีผูใดยอมรับวาเปนผูขับข่ี เจาของรถหรือผูครอบครองรถซึ่งไมใชนิติบุคคลจะตองแสดงหลักฐาน ใหพนกั งานสอบสวนเชื่อไดว า ตนเองมไิ ดเ ปน ผูขับข่ีนัน้ มาตรา ๑๔๐/๒ ในกรณที ีเ่ จาพนักงานจราจรไดวากลา วตักเตอื นหรือออกใบสง่ั ใหผูขับข่ีผูใดตามมาตรา ๑๔๐ แลว หากเจาพนักงานจราจรเห็นวาผูขับขี่ผูนั้นอยูในสภาพที่หากให ขบั รถตอ ไปอาจเปน อนั ตรายตอ ชวี ติ รา งกาย หรอื ทรพั ยส นิ ของตนเองหรอื ผอู น่ื ใหเ จา พนกั งานจราจร มีอํานาจยึดใบอนญุ าตขบั ขี่ของผขู ับขี่ดงั กลาว หรอื บนั ทึกการยึดใบอนญุ าตขบั ขีด่ วยวธิ ีการทางขอมูล อิเล็กทรอนิกสหรือระงับการใชรถเปนการช่ัวคราวเพ่ือมิใหผูนั้นขับรถ และใหเจาพนักงานจราจรคืน ใบอนุญาตขับขี่หรือยกเลิกการบันทึกการยึดใบอนุญาตขับข่ีดวยวิธีการทางขอมูลอิเล็กทรอนิกส หรอื ยอมใหผ ขู บั ขขี่ บั รถได เมอื่ ผขู บั ขน่ี นั้ อยใู นสภาพทส่ี ามารถขบั รถตอ ไปไดห รอื เมอ่ื เจา พนกั งานจราจร แนใ จวา ผขู บั ขจ่ี ะไมข บั รถในขณะทอี่ ยใู นสภาพดงั กลา ว ทง้ั น้ี ตามระเบยี บทผ่ี บู ญั ชาการตาํ รวจแหง ชาติ และอธบิ ดกี รมการขนสง ทางบกรว มกนั กาํ หนด มาตรา ๑๔๐/๓ ในกรณที เ่ี จา พนกั งานจราจรพบวา ผขู บั ขผี่ ใู ดเปน ผขู าดคณุ สมบตั ิ หรือมีลักษณะตองหามในการไดรับใบอนุญาตขับขี่ ใหเจาพนักงานจราจรมีอํานาจยึดใบอนุญาตขับข่ี

๓๔ หรือบันทึกการยึดใบอนุญาตขับข่ีดวยวิธีการทางขอมูลอิเล็กทรอนิกสของผูขับข่ีผูน้ัน โดยแจงการสั่ง ยึดใบอนุญาตขบั ขี่พรอ มดว ยเหตผุ ลในการส่ังยึดใบอนญุ าตขบั ขใ่ี หผ ูข ับขีด่ ังกลาวทราบ พรอ มท้ังมอบ หลกั ฐานการส่งั ยดึ ใบอนญุ าตขับขน่ี นั้ ใหแ กผขู ับข่ไี วเปน หลกั ฐาน ในกรณีที่เจาพนักงานจราจรยึดใบอนุญาตขับขี่ตามวรรคหนึ่ง ใหจัดทําบันทึก การยึดใบอนุญาตขับข่ี และใหสงบันทึกนั้นพรอมดวยใบอนุญาตขับข่ีของบุคคลดังกลาว ไปยัง นายทะเบียนตามกฎหมายวาดวยรถยนตหรือกฎหมายวาดวยการขนสงทางบก เพื่อใหนายทะเบียน ดาํ เนินการตามกฎหมายตอไป” ตามบทบัญญัติในมาตรา ๑๔๐ นี้ กําหนดใหหัวหนาเจาพนักงานจราจรหรือ เจาพนักงานจราจรปฏิบัติเม่ือพบวา ผูขับขี่ผูใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามบทแหงพระราชบัญญัติน้ี หรือกฎหมายอันเก่ียวกับรถนั้นๆ (หมายถึงกฎหมายอื่นๆ ท่ีบัญญัติถึงรถที่จะนํามาใชในทาง เชน พระราชบญั ญตั ริ ถยนต พระราชบญั ญตั ขิ นสง ทางบก พระราชบญั ญตั ทิ างหลวง พระราชบญั ญตั คิ มุ ครอง ผปู ระสบภยั จากรถ เปน ตน ) โดยใหอ าํ นาจหวั หนา เจา พนกั งานจราจรหรอื เจา พนกั งานจราจรใชด ลุ พนิ จิ ในการท่ีจะดาํ เนินการบงั คบั ใชก ฎหมาย ๕) อํา¹Ò¨¢Í§ËÑÇ˹ŒÒ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹¨ÃÒ¨ÃËÃ×Í਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹¨ÃҨà 㹡ÒÃÊÑè§ ã˼Œ Ù¢Œ Ѻ¢ËÕè 嫯 ̦áÅÐทํา¡Ò÷´Êͺ¼¢ÙŒ Ѻ¢àÕè ¾×è;Ôʨ٠¹ÇÒ‹ Ë‹͹¤ÇÒÁÊÒÁÒö (ÁÒμÃÒ ñôò) อํานาจของหัวหนาเจาพนักงานจราจรหรือเจาพนักงานจราจรในการส่ัง ใหผ ูข ับข่หี ยดุ รถท่ีมสี ภาพไมถ กู ตอ งหรอื รถท่ผี ูมผี ขู บั ขฝี่ าฝน ไมปฏบิ ตั ิตามกฎจราจร มาตรา ๑๔๒ “มาตรา ๑๔๒ หัวหนา เจาพนกั งานจราจรหรอื เจาพนกั งานจราจรมอี าํ นาจ สง่ั ใหผูข บั ขห่ี ยุดรถในเม่อื (๑) รถนนั้ มีสภาพไมถ กู ตอ งตามทีบ่ ญั ญัติไวใ นมาตรา ๖ (๒) เหน็ วา ผขู บั ขหี่ รอื บคุ คลใดในรถนนั้ ไดฝ า ฝน หรอื ไมป ฏบิ ตั ติ ามบทบญั ญตั ิ แหงพระราชบัญญัตินหี้ รอื กฎหมายอันเก่ยี วกบั รถน้นั ๆ ในกรณีท่ีมีพฤติการณอันควรเชื่อวาผูขับขี่ฝาฝนมาตรา ๔๓ (๑) หรือ (๒) ใหหัวหนาเจาพนักงานจราจร พนักงานสอบสวนหรือเจาพนักงานจราจรส่ังใหมีการทดสอบผูขับข่ี ดงั กลา ววา หยอ นความสามารถในอันทจ่ี ะขับหรอื เมาสรุ าหรอื ของเมาอยางอ่ืนหรอื ไม ในกรณที ผี่ ขู บั ขตี่ ามวรรคสองไมย อมใหท ดสอบ ใหห วั หนา เจา พนกั งานจราจร พนกั งานสอบสวน หรอื เจา พนกั งานจราจรมอี าํ นาจกกั ตวั ผนู นั้ ไวด าํ เนนิ การทดสอบไดภ ายในระยะเวลา เทา ทจี่ าํ เปน แหง กรณเี พอื่ ใหก ารทดสอบเสรจ็ สนิ้ ไปโดยเรว็ หากผนู น้ั ยอมใหท ดสอบและผลการทดสอบ ปรากฏวาไมไ ดฝาฝน มาตรา ๔๓ (๑) หรอื (๒) กใ็ หปลอยตัวไปทนั ที ในกรณที ม่ี พี ฤตกิ ารณอ นั ควรเชอ่ื วา ผขู บั ขข่ี บั รถในขณะเมาสรุ าหรอื ของเมา อยางอ่ืน หากผูน้ันยังไมยอมใหทดสอบตามวรรคสามโดยไมมีเหตุอันสมควร ใหสันนิษฐานไวกอน วา ผูนัน้ ฝา ฝนมาตรา ๔๓ (๒)

๓๕ การทดสอบตามมาตราน้ีใหเปนไปตามหลักเกณฑและวิธีการท่ีกําหนดใน กฎกระทรวง”๖ “มาตรา ๑๔๒/๑ เพ่ือประโยชนในการควบคุมความประพฤติของ ผูไดรับใบอนุญาตขับข่ีใหเกิดความปลอดภัยในการจราจร ในกรณีที่ผูขับขี่ผูใดกระทําความผิดตาม พระราชบัญญัตินี้หรือตามกฎหมายอื่นอันเก่ียวกับรถหรือการใชทาง ใหสํานักงานตํารวจแหงชาติ จดั ใหม รี ะบบการบนั ทึกคะแนนความประพฤติในการขับรถของผูไดร บั ใบอนุญาตขบั ข่ี ระบบการบนั ทกึ คะแนนความประพฤตใิ นการขบั รถตามวรรคหนงึ่ อยา งนอ ย ตองประกอบดวยการกําหนดคะแนน การตัดคะแนน และการคืนคะแนน โดยวิธีดําเนินการดังกลาว ใหเ ปน ไปตามหลกั เกณฑ วธิ กี าร และเงอ่ื นไขทผี่ บู ญั ชาการตาํ รวจแหง ชาตแิ ละอธบิ ดกี รมการขนสง ทางบก รวมกันกําหนดโดยประกาศในราชกิจจานุเบกษา ท้ังนี้ ในการกําหนดคะแนนความประพฤติในการ ขับรถใหคาํ นึงถึงประเภทของใบอนุญาตขับข่ี และเหตแุ หง การกระทําความผดิ ดวย ในกรณที ผ่ี ไู ดร บั ใบอนญุ าตขบั ขผ่ี ใู ดถกู ตดั คะแนนความประพฤตใิ นการขบั รถ จนหมดคะแนนตามทก่ี าํ หนดไว ใหผ บู ญั ชาการตาํ รวจแหง ชาตหิ รอื ผซู งึ่ ไดร บั มอบหมายจากผบู ญั ชาการ ตาํ รวจแหง ชาตใิ นแตล ะทอ งทสี่ งั่ พกั ใชใ บอนญุ าตขบั ขขี่ องผไู ดร บั ใบอนญุ าตขบั ขผี่ นู นั้ คราวละเกา สบิ วนั ทงั้ น้ี ตามระเบยี บท่ีผบู ัญชาการตาํ รวจแหงชาตกิ ําหนด มาตรา ๑๔๒/๒ คาํ ส่ังพักใชใบอนญุ าตขับขตี่ ามมาตรา ๑๔๒/๑ วรรคสาม ใหท าํ เปน หนงั สอื และใหแ จง คาํ สง่ั พกั ใชใ บอนญุ าตขบั ขแี่ กผ ไู ดร บั ใบอนญุ าตขบั ขท่ี ราบ ตามหลกั เกณฑ และวธิ ีการท่ผี บู ัญชาการตํารวจแหง ชาตปิ ระกาศกําหนดในราชกจิ จานุเบกษา เมอื่ ไดแ จง คาํ สง่ั พกั ใชใ บอนญุ าตขบั ขตี่ ามวรรคหนง่ึ แลว ใหแ จง นายทะเบยี น ตามกฎหมายวาดวยรถยนตหรอื กฎหมายวา ดวยการขนสง ทางบกทราบโดยเร็ว พรอมทงั้ บันทกึ ขอ มลู ตามระเบียบท่ีกาํ หนดไวใ นมาตรา ๔/๑ มาตรา ๑๔๒/๓ ผูไดรับใบอนุญาตขับขี่ซ่ึงถูกตัดคะแนนความประพฤติ ในการขับรถหรือถูกสั่งพักใชใบอนุญาตขับขี่ตามมาตรา ๑๔๒/๑ วรรคสาม อาจเขารับการอบรม ความรูเกยี่ วกับการขบั รถและวนิ ยั จราจรตามท่กี รมการขนสง ทางบกกาํ หนดได ใหก รมการขนสง ทางบกจดั การอบรมความรเู กยี่ วกบั การขบั รถและวนิ ยั จราจร ตามหลักสตู รท่ีผูบญั ชาการตํารวจแหง ชาตแิ ละอธบิ ดกี รมการขนสง ทางบกรวมกนั กาํ หนด การจดั ใหม กี ารอบรมความรเู กย่ี วกบั การขบั รถและวนิ ยั จราจรตามวรรคสอง กรมการขนสงทางบก อาจมอบหมายใหโรงเรียนสอนขับรถที่กรมการขนสงทางบกรับรองดําเนินการ กไ็ ด ๖ กฎกระทรวง ฉบับท่ี ๑๖ (พ.ศ.๒๕๓๗) การทดสอบผูขับขเี่ มาสรุ าหรอื ของเมาอยางอ่นื

๓๖ ในการอบรมตามวรรคหน่ึง ใหผูเขารับการอบรมเสียคาใชจายตามท่ีอธิบดี กรมการขนสง ทางบกประกาศกําหนด มาตรา ๑๔๒/๔ ใหผูไดรับใบอนุญาตขับข่ีซึ่งผานการอบรมตามมาตรา ๑๔๒/๓ มสี ทิ ธไิ ดร บั คนื คะแนนความประพฤตใิ นการขบั รถทถ่ี กู ตดั ไปอนั เนอื่ งมาจากการกระทาํ ความผดิ ตามพระราชบญั ญัตนิ ้ี โดยยน่ื คําขอตอหวั หนา เจา พนกั งานจราจร ทัง้ นี้ ตามหลกั เกณฑ วธิ ีการ และ เงอื่ นไขทปี่ ระกาศกาํ หนดตามมาตรา ๑๔๒/๑ วรรคสอง มาตรา ๑๔๒/๕ ในกรณีทผี่ ไู ดร ับใบอนญุ าตขบั ขีผ่ ใู ดกระทําความผดิ ตาม พระราชบัญญัตินี้หรือตามกฎหมายอ่ืนอันเก่ียวกับรถหรือการใชทาง หากการกระทําความผิด ดังกลาวมีเหตุหรือกอใหเกิดหรือนาจะกอใหเกิดอันตรายอยางรายแรงตอสาธารณะ หรือมีลักษณะ เปน ภยั แกป ระชาชนอยา งรา ยแรง หรอื มพี ฤตกิ ารณห ลบหนเี มอื่ ตนเองกอ ใหเ กดิ ความเสยี หายแกบ คุ คล หรือทรัพยสินของผูอ่ืน ใหผูบัญชาการตํารวจแหงชาติหรือผูซึ่งดํารงตําแหนงไมตํ่ากวาผูบัญชาการ หรือเทียบเทาที่ไดรับมอบหมายจากผูบัญชาการตํารวจแหงชาติมีอํานาจส่ังพักใชใบอนุญาตขับข่ี ของผูไดรับใบอนุญาตขับขผ่ี ูนน้ั ไดไมเกนิ เกาสบิ วัน คําส่ังพักใชใบอนุญาตขับขี่ตามวรรคหนึ่ง ใหทําเปนหนังสือ และใหแจง คําส่ังพักใชใบอนุญาตขับขี่แกผูไดรับใบอนุญาตขับข่ีทราบ พรอมท้ังขอหาในการกระทําความผิด กําหนดเวลาเริ่มตนและสิ้นสุดการพักใชใบอนุญาตขับข่ี โดยแนบพยานหลักฐานท่ีเกี่ยวของไปดวย ตามหลักเกณฑและวิธีการที่ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติประกาศกําหนดในราชกิจจานุเบกษา พรอมท้ังบนั ทึกขอ มูลตามระเบยี บทก่ี าํ หนดไวใ นมาตรา ๔/๑ มาตรา ๑๔๒/๖ ในกรณที ผ่ี ไู ดร บั ใบอนญุ าตขบั ขผี่ ใู ดถกู สง่ั พกั ใชใ บอนญุ าตขบั ข่ี ตามพระราชบญั ญตั นิ เ้ี กนิ สองครงั้ ภายในระยะเวลาสามปน บั แตว นั ทถี่ กู สงั่ พกั ใชใ บอนญุ าตขบั ขคี่ รง้ั แรก หากผูบัญชาการตํารวจแหงชาติหรือผูซึ่งดํารงตําแหนงไมต่ํากวาผูบัญชาการหรือเทียบเทาท่ีไดรับ มอบหมายจากผบู ญั ชาการตาํ รวจแหง ชาตเิ หน็ วา ผไู ดร บั ใบอนญุ าตขบั ขผี่ นู น้ั สมควรถกู พกั ใชใ บอนญุ าต ขับขี่เกินเกาสิบวัน ใหแจงนายทะเบียนตามกฎหมายวาดวยรถยนตหรือกฎหมายวาดวยการขนสง ทางบก พรอมดวยขอหาในการกระทําความผิดและพยานหลักฐานที่เกี่ยวของ เพ่ือใหนายทะเบียน ดําเนินการพิจารณาส่ังยึดหรือพักใชใบอนุญาตขับข่ีตามกฎหมายวาดวยรถยนตหรือกฎหมายวาดวย การขนสง ทางบก แลวแตกรณี พรอมท้งั ทําการบนั ทกึ ขอ มูลตามระเบียบท่ีกาํ หนดไวในมาตรา ๔/๑ มาตรา ๑๔๒/๗ ในกรณีท่ีผูไดรับใบอนุญาตขับข่ีผูใดเคยถูกส่ังยึดหรือ พักใชใบอนุญาตขับขี่ตามกฎหมายวาดวยรถยนตหรือกฎหมายวาดวยการขนสงทางบกตาม มาตรา ๑๔๒/๖ มาแลว และไดกระทําความผิดและถูกพักใชใบอนุญาตขับข่ีตามพระราชบัญญัติน้ี อีกภายในระยะเวลาหน่ึงปนับแตวันที่พนกําหนดระยะเวลาท่ีถูกส่ังยึดหรือพักใชใบอนุญาตขับข่ีตาม มาตรา ๑๔๒/๖ หากผบู ญั ชาการตาํ รวจแหง ชาตหิ รอื ผซู ง่ึ ดาํ รงตาํ แหนง ไมต า่ํ กวา ผบู ญั ชาการหรอื เทยี บเทา ทไี่ ดร บั มอบหมายจากผบู ญั ชาการตาํ รวจแหง ชาตเิ หน็ วา ผไู ดร บั ใบอนญุ าตขบั ขผี่ นู น้ั สมควรถกู เพกิ ถอน

๓๗ ใบอนญุ าตขบั ขี่ ใหแ จง นายทะเบยี นตามกฎหมายวา ดว ยรถยนตห รอื กฎหมายวา ดว ยการขนสง ทางบก พรอมดว ยขอหาในการกระทําความผิดและพยานหลักฐานที่เกีย่ วของ เพอื่ ใหน ายทะเบยี นดาํ เนินการ พจิ ารณาสง่ั เพกิ ถอนใบอนญุ าตขบั ขตี่ ามกฎหมายวา ดว ยรถยนตห รอื กฎหมายวา ดว ยการขนสง ทางบก แลว แตก รณี พรอ มทัง้ ทําการบันทึกขอ มูลตามระเบียบที่กําหนดไวในมาตรา ๔/๑ มาตรา ๑๔๒/๘ ผูไดรับคําส่ังพักใชใบอนุญาตขับข่ีตามมาตรา ๑๔๒/๑ หรอื มาตรา ๑๔๒/๕ ใหมสี ิทธิอุทธรณภ ายในสิบหา วันนับแตวนั ทไ่ี ดรับแจง คาํ ส่ังตามมาตรา ๑๔๒/๒ วรรคหนง่ึ หรอื มาตรา ๑๔๒/๕ วรรคสอง แลวแตกรณี ดงั ตอไปน้ี (๑) ในกรณีผูซ่ึงดํารงตําแหนงผูบัญชาการตํารวจแหงชาติเปนผูออกคําส่ัง ใหอุทธรณต อ รฐั มนตรี (๒) ในกรณผี ซู งึ่ ดาํ รงตาํ แหนง ไมต า่ํ กวา ผบู ญั ชาการหรอื เทยี บเทา เปน ผอู อก คําสง่ั ใหอุทธรณตอ ผบู ัญชาการตาํ รวจแหง ชาติ (๓) ในกรณีผูซึ่งดาํ รงตาํ แหนงอ่ืนนอกจาก (๑) และ (๒) เปนผูออกคาํ ส่ัง ใหอ ุทธรณต อ ผบู ังคบั บัญชาเหนือขน้ึ ไปชั้นหนึง่ ใหผมู อี ํานาจพิจารณาอุทธรณตามวรรคหน่ึง พจิ ารณาอุทธรณใหแลว เสร็จ ภายในสามสิบวันนบั แตวันทีไ่ ดร บั อทุ ธรณ คําวนิ จิ ฉยั ของผมู อี ํานาจพจิ ารณาอุทธรณใ หเ ปนทส่ี ุด หลกั เกณฑแ ละวธิ กี ารในการแจง สทิ ธอิ ทุ ธรณ การยน่ื อทุ ธรณ และวธิ พี จิ ารณา อุทธรณ ใหเปนไปตามระเบยี บท่ีผบู ัญชาการตํารวจแหง ชาติกาํ หนด” ö) อํา¹Ò¨¢Í§ËÑÇ˹ŒÒ਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹¨ÃҨà ËÃ×Í਌Ҿ¹Ñ¡§Ò¹¨ÃÒ¨Ã㹡ÒÃÊèѧ ãˌ਌ҢͧöËÃ×ͼŒ¢Ù ºÑ ¢èÕ«Í‹ ÁËÃ×Íá¡äŒ ¢Ã¶ãËŒ¶¡Ù μŒÍ§ (ÁÒμÃÒ ñôó) อํานาจของหัวหนาเจาพนักงานจราจรหรือเจาพนักงานจราจรในการสั่ง เปนหนงั สือใหเ จาของรถหรือผูขับขซ่ี อมหรือแกไ ขรถใหถูกตอง “มาตรา ๑๔๓ ถาปรากฏวาผูขับข่ีนํารถที่มีสภาพไมถูกตองตาม มาตรา ๖ ไปใชใ นทางนอกจากจะตอ งรบั โทษตามบทบญั ญตั นิ น้ั ๆ แลว หวั หนา เจา พนกั งานจราจรหรอื เจาพนกั งานจราจรมีอํานาจสั่งเปนหนงั สือใหเ จาของรถหรอื ผูขับขซ่ี อ มหรอื แกไขรถใหถ ูกตอ ง” “มาตรา ๑๔๓ ทวิ หัวหนาเจาพนักงานจราจร เจาพนักงานจราจร หรือผูตรวจการมีอํานาจสั่งใหผูขับขี่หยุดรถเพื่อทําการตรวจสอบในเมื่อรถน้ันมีสภาพไมถูกตอง ตามท่ีบัญญัติไวในมาตรา ๑๐ ทวิ และมีอํานาจสั่งเปนหนังสือใหระงับการใชรถน้ันเปนการช่ัวคราว และใหเ จา ของรถหรอื ผูขับข่ซี อ มหรอื แกไ ขรถใหถกู ตอง” “มาตรา ๑๔๔ เม่ือเจาของรถหรือผูขับข่ีไดซอมหรือแกไขรถถูกตองตาม คําสั่งหัวหนาเจาพนักงานจราจร เจาพนักงานจราจรหรือผูตรวจการ ซ่ึงส่ังตามมาตรา ๑๔๓ หรือ มาตรา ๑๔๓ ทวิ แลวใหนาํ รถไปใหหวั หนาเจา พนกั งานจราจรหรือผบู ัญชาการตาํ รวจแหง ชาตแิ ตง ต้งั ใหม อี าํ นาจตรวจรถตรวจรบั รองเจา ของรถหรอื ผขู บั ขจ่ี ะนาํ รถออกใชใ นทางไดเ มอ่ื ไดร บั ใบตรวจรบั รอง

๓๘ การตรวจรับรองรถตามวรรคหน่ึง ใหเปนไปตามวิธีการท่ีกําหนดใน กฎกระทรวง” โทษ ผใู ดนาํ รถทหี่ วั หนา เจา พนกั งานจราจร เจา พนกั งานจราจรหรอื ผตู รวจการ ไดส่งั ใหเจาของรถหรือผูขับขซ่ี อ มหรอื แกไข มาตรา ๑๔๓ หรอื มาตรา ๑๔๓ ทวิ ไปใชใ นทางโดยยงั มไิ ดร บั ใบตรวจรบั รอง ตามมาตรา ๑๔๔ ตอ งระวางโทษปรบั ไมเ กนิ หนงึ่ พนั บาทและปรบั รายวนั อกี วนั ละ หา รอ ยบาทจนกวาจะปฏบิ ัติใหถกู ตอ งตามมาตรา ๑๕๖ อบุ ตั เิ หตจุ ราจรเกยี่ วกบั รถทเี่ กดิ ขนึ้ ในทางนน้ั สาเหตหุ นง่ึ เกดิ จากผขู บั ขน่ี าํ รถ ทมี่ สี ภาพไมม นั่ คง ไมแ ขง็ แรง เครอ่ื งยนตเ สอื่ มสภาพ อปุ กรณช าํ รดุ อนั เปน การฝา ฝน พ.ร.บ.จราจรทางบกฯ มาตรา ๖ ที่บญั ญัตไิ ววา “มาตรา ๖ หามมิใหผูใดนํารถท่ีมีสภาพไมม่ันคงแข็งแรง หรืออาจเกิด อนั ตรายหรอื อาจทาํ ใหเสือ่ มเสยี สขุ ภาพอนามยั แกผใู ช คนโดยสารหรือประชาชนมาใชใ นทางเดนิ รถ รถทใี่ ชในทางเดนิ รถ ผูขบั ขต่ี อ งจัดใหม ีเครื่องยนต เครื่องอุปกรณและหรอื สวนควบที่ครบถวนตามกฎหมายวาดวยรถยนต กฎหมายวาดวยการขนสง กฎหมายวาดวยลอเล่ือน กฎหมายวาดวยรถลาก หรอื กฎหมายวา ดว ยรถจา ง และใชก ารไดด ี สภาพของรถที่อาจทําใหเสื่อมเสียสุขภาพอนามัยตามวรรคหนึ่งและวิธีการ ทดสอบใหเ ปนไปตามหลกั เกณฑและวธิ ีการทีก่ าํ หนดในกฎกระทรวง” มาตรา ๑๔๓ และมาตรา ๑๔๔ จึงไดบัญญัติใหหัวหนาเจาพนักงานหรือ เจา พนกั งานจราจรมอี าํ นาจสง่ั ใหผ ขู บั ขหี่ ยดุ รถไดต ามมาตรา ๑๔๒(๑) ถา ไมห ยดุ รถตามคาํ สงั่ มโี ทษตาม มาตรา ๑๕๔ ปรบั ครง้ั ละไมเ กนิ หนงึ่ พนั บาทและมอี าํ นาจสง ผขู บั ขพี่ รอ มดว ยรถไปใหพ นกั งานสอบสวน ดาํ เนินคดีในความผิด ตามมาตรา ๖ ซง่ึ มโี ทษปรบั ไมเ กินหารอยบาทตามมาตรา ๑๔๘ ËÅѡࡳ±áÅÐÇÔ¸Õ¡Ò÷´ÊͺÊÀÒ¾¢Í§Ã¶·èÕÍÒ¨ทําãËŒàÊè×ÍÁàÊÕÂÊØ¢ÀÒ¾ ͹ÒÁÂÑ à»š¹ä»μÒÁ¡®¡ÃзÃǧ àÃÍè× § ¡ÒÃกํา˹´ËÅѡࡳ±áÅÐÇÔ¸Õ¡Ò÷´ÊͺÊÀÒ¾¢Í§Ã¶·èÍÕ Ò¨ ทําãËŒàÊ×èÍÁàÊÂÕ Ê¢Ø ÀҾ͹ÒÁÑ ¾.È.òõôö ´Ñ§μ‹Í仹Õé ขอ ๑ สภาพของรถทอ่ี าจทาํ ใหเ สอื่ มเสยี สขุ ภาพอนามยั แกผ ใู ช คนโดยสาร หรือประชาชน ไดแก รถที่กอใหเกิดมลพิษเกินกวาคามาตรฐานการควบคุมมลพิษจากยานพาหนะ ตามประกาศกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดลอมเกี่ยวกับมาตรฐานการควบคุมมลพิษจาก ยานพาหนะซ่งึ ออกตามกฎหมายวา ดวยการสงเสริมและรกั ษาคณุ ภาพสิง่ แวดลอ มแหง ชาต๘ิ ขอ ๒ วิธีการทดสอบสภาพของรถตามขอ ๑ ใหเปนไปตามประกาศ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมเกี่ยวกับมาตรฐานการควบคุมมลพิษจากยานพาหนะ ซงึ่ ออกตามกฎหมายวา ดว ยการสงเสรมิ และรักษาคณุ ภาพสิง่ แวดลอมแหงชาติ ๘ ประกาศกระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ มเกยี่ วกบั มาตรฐานการควบคมุ มลพษิ จากยานพาหนะซงึ่ ออกตามกฎหมาย วาดวยการสงเสรมิ และรักษาคุณภาพสิ่งแวดลอมแหง ชาติ

๓๙ หัวหนาเจาพนักงานจราจรหรือเจาพนักงานจราจรมีอํานาจสั่งเปนหนังสือ ใหเ จา ของรถหรอื ผขู บั ขจี่ ดั การซอ มหรอื แกไ ขรถใหถ กู ตอ ง อยใู นสภาพทใ่ี ชก ารไดด ี หากยงั ไมจ ดั การซอ ม หรือแกไขรถใหถูกตองตามคําสั่งจะนํารถมาใชในทางเดินรถไมได หากนํามาใชก็จะมีความผิด และอาจถูกดาํ เนนิ คดที กุ ครง้ั ทนี่ าํ มาใช เมื่อเจาของรถหรือผูขับข่ีไดซอมหรือแกไขรถถูกตองตามคําสั่งหัวหนา เจาพนักงานจราจร เจาพนักงานจราจร ซ่ึงส่ังตามมาตรา ๑๔๓ หรือมาตรา ๑๔๓ ทวิ แลวใหนํา รถไปใหหัวหนาเจาพนักงานจราจรหรือผูบัญชาการตํารวจแหงชาติแตงตั้งใหมีอํานาจตรวจรับรอง เม่ือทําการตรวจสอบถูกตองตามกฎกระทรวงแลวเมื่อไดรับใบตรวจรับรองเจาของรถหรือผูขับขี่ จงึ จะนาํ รถออกใชใ นทางได ¡ÒÃμÃÇ¨ÃºÑ Ãͧö ãËàŒ »¹š ä»μÒÁÇ¸Ô ¡Õ Ò÷กèÕ าํ ˹´ã¹¡®¡ÃзÃǧù ©ººÑ ·Õè ø (¾.È.òõòò) á¡Œä¢à¾ÁÔè àμÁÔ ¡®¡ÃзÃǧ ©ºÑº·èÕ ñø (¾.È.òõôö) ´Ñ§¹éÕ ขอ ๑ เมอ่ื ผขู บั ขไ่ี ดร บั หนงั สอื สงั่ ตามมาตรา ๑๔๓ แหง พ.ร.บ.จราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒ ใหเจาของรถหรือผูขับขี่ซอมหรือแกไขรถใหอยูในสภาพตามท่ีส่ังแลวนํารถพรอมหนังสือ สั่งใหหัวหนา เจาพนักงานจราจรในเขตทัง้ ท่ซี ่งึ ไดออกหนังสือสั่งน้ันตรวจรบั รอง ขอ ๒ เมื่อเจาพนักงานจราจร ตามขอ ๑ ไดรับรถพรอมหนังสือสั่งแลว ใหป ฏบิ ัตดิ ังตอไปนี้ (๑) ในกรณีเปนการตรวจรับรองที่ไมตองใชเคร่ืองมือทดสอบ ใหดําเนินการตรวจทนั ที เม่ือตรวจแลว เหน็ วา ถกู ตอ งตามหนังสือสั่ง ใหรบั รองโดยสลกั หลงั หนงั สือสัง่ นนั้ วา “ตรวจแลวเรยี บรอย” พรอ มกบั ลงลายมอื ชอื่ และวันเดือนปท่ตี รวจ (๒) ในกรณีเปนการตรวจรับรองท่ีตองใชเครื่องมือทดสอบ ใหเจาพนักงานจราจรรีบสงรถพรอมหนังสือสั่งใหผูซ่ึงผูบัญชาการตํารวจแหงชาติแตงตั้งตรวจรับรอง เม่ือผูตรวจรับรองรถไดตรวจแลว เห็นวาถูกตองตามหนังสือใหปฏิบัติตามขอ ๑ กลาวคือใหรับรอง โดยสลกั หลังหนงั สือนนั้ วา “ตรวจแลวเรียบรอย” พรอมกับลงลายมอื ชอื่ และวันเดอื นปท่ีตรวจ วิธีการตรวจรับรองรถ ตามขอ ๒ ใหเปนไปตามประกาศกระทรวง ทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอมเก่ียวกับมาตรฐานการควบคุมมลพิษจากยานพาหนะซึ่งออกตาม กฎหมายวา ดวยการสงเสริมและรักษาคณุ ภาพสิง่ แวดลอมแหง ชาติ กรณตี ามมาตรา ๑๔๓ ทวิ ใหห วั หนา เจา พนกั งานจราจร เจา พนกั งานจราจรหรอื ผตู รวจการมอี าํ นาจสงั่ ใหผ ขู บั ขหี่ ยดุ รถเพอ่ื ทาํ การตรวจสอบในเมอ่ื รถนน้ั มสี ภาพไมถ กู ตอ งตามทบี่ ญั ญตั ิ ไวใ นมาตรา ๑๐ ทวิ ทหี่ า มมใิ หผ ใู ดนาํ รถทเี่ ครอ่ื งยนตก อ ใหเ กดิ กา ซ ฝนุ ควนั ละออง เคมี หรอื เสยี งเกนิ เกณฑ ที่ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติกําหนด๑๐ มาใชในทางเดินรถ ถาผูขับข่ีไมยอมหยุดรถจะมีความผิด ๙ กฎกระทรวงฉบับท่ี ๘ (พ.ศ.๒๕๒๒) และดแู กไขเพิม่ เตมิ ในกฎกระทรวง ฉบบั ท่ี ๑๘ (พ.ศ.๒๕๔๖) ๑๐ ขอกําหนดกรมตํารวจ เรื่อง กําหนดมาตรฐานคาควันดํากาซและระดับเสียงของรถซึ่งอยูในเกณฑที่ยินยอมใหนํามาใชใน ทางเดนิ รถได และประกาศกระทรวงวทิ ยาศาสตรเทคโนโลยีและสิ่งแวดลอม

๔๐ และมีโทษตามมาตรา ๑๕๔(๔) ปรับครงั้ ละไมเ กินหนงึ่ พันบาทและมอี าํ นาจ “สั่งเปน หนงั สือ” ใหร ะงบั การใชรถน้ันเปนการชั่วคราวและใหเจาของรถหรือผูขับข่ีซอมหรือแกไขรถใหอยูในสภาพดีไมมีควัน หรือเสียงดังเกินเกณฑท่ีผูบัญชาการตํารวจแหงชาติกําหนดระหวางท่ีถูกใบสั่งดังกลาวจะนํารถออก มาใชในทางไมได และเม่ือเจาของรถหรือผูขับข่ีไดซอมหรือแกไขใหควันดําหรือเสียงหายไปแลวใหนํา รถไปใหเจาพนักงานจราจรหรือผูท่ีอธิบดีแตงตั้งใหมีอํานาจตรวจรับรองเมื่อทําการตรวจสอบถูกตอง ตามกฎกระทรวงแลว เม่ือไดร บั ใบตรวจรบั รองเจา ของรถหรือผขู บั ขี่จึงจะนํารถออกใชใ นทางได ÷) อาํ ¹Ò¨Â´Ö ö¤¹Ñ ·¼èÕ ¢ŒÙ ºÑ ¢ËÕè ź˹ËÕ ÃÍ× äÁá‹ Ê´§μ¹ÇÒ‹ ໹š ¼¢ŒÙ ºÑ ¢Õè ¾.Ã.º.¨ÃҨà ·Ò§º¡Ï (ÁÒμÃÒ ÷ø) “มาตรา ๗๘ ผูใดขับรถหรือข่ีหรือควบคุมสัตวในทางซ่ึงกอใหเกิดความ เสียหายแกบุคคลหรือทรัพยสินของผูอื่นไมวาจะเปนความผิดของผูขับข่ีหรือผูข่ีหรือควบคุมสัตว หรอื ไมก ต็ าม ตอ งหยดุ รถหรอื สตั วแ ละใหค วามชว ยเหลอื ตามสมควร และพรอ มทงั้ แสดงตวั และแจง เหตุ ตอตํารวจที่ใกลเคียงทันทีกับตองแจงชื่อตัว ช่ือสกุล และที่อยูของตนและหมายเลขทะเบียนรถแก ผูไดรับความเสยี หายดว ย ในกรณีท่ีผูขับขี่หรือผูข่ีหรือควบคุมสัตวหลบหนีไปหรือไมแสดงตัวตอ ตํารวจ ณ สถานท่ีเกิดเหตุใหสันนิษฐานวาเปนผูกระทําความผิดและใหตํารวจมีอํานาจยึดรถ คันที่ผูขับข่ีหลบหนีหรือไมแสดงตนวาเปนผูขับข่ี จนกวาคดีถึงที่สุดหรือไดตัวผูขับข่ีถาเจาของ หรือผูครอบครองไมแสดงตัวตอตํารวจภายในหกเดือนนับแตวันเกิดเหตุใหถือวารถนั้นเปนทรัพยสิน ซ่ึงไดใชใ นการกระทําความผิดหรอื เกี่ยวกับการกระทาํ ความผดิ และใหตกเปน ของรฐั ” โทษ ผูใดฝาฝนหรือไมปฏิบัติตามมาตรา ๗๘ ตองระวางโทษจําคุกไมเกิน สามเดือนหรือปรับตัง้ แตส องพนั บาทถงึ หนง่ึ หม่ืนบาท หรอื ท้ังจําทั้งปรับ ถาไมป ฏบิ ตั ติ ามมาตรา ๗๘ เปน เหตใุ หบ ุคคลอื่นไดร ับอนั ตรายสาหัส หรือ ตาย ผูไมปฏิบัติตามตองระวางโทษจําคุกไมเกินหกเดือน หรือปรับต้ังแตหาพันบาทถึงสองหมื่นบาท หรอื ท้งั จาํ ทัง้ ปรับ (มาตรา ๑๖๐ วรรคสอง) บทบญั ญตั มิ าตรา ๗๘ เปน กรณที ผี่ ขู บั ขรี่ ถเกดิ อบุ ตั เิ หตกุ อ ใหเ กดิ ความเสยี หาย แกบ คุ คลหรอื ทรพั ยส นิ ของผอู น่ื แลว หลบหนกี ฎหมายใหต าํ รวจจราจรหรอื พนกั งานสอบสวนมอี าํ นาจ ยดึ รถคันทผ่ี ขู บั ข่ีหลบหนีไวจนกวาคดถี ึงทส่ี ดุ หรือไดต วั ผูขบั ขี่ ถาเจา ของรถหรือผคู รอบครองรถคนั นั้น ไมแ สดงตวั ตอ ตาํ รวจภายในหกเดอื นนบั แตว นั เกดิ เหตใุ หร ถคนั นน้ั ตกเปน ของรฐั เปน บทบญั ญตั บิ งั คบั ใหผูขับขี่รถตองปฏิบัติหนาที่ทางศีลธรรมท่ีจะตองชวยเหลือผูท่ีไดรับอุบัติเหตุจราจรในทางจากการ กอ ใหเ กดิ ความเสยี หายของตนเอง โดยตองหยดุ รถ และตอ งใหความชว ยเหลอื ตามสมควร กลาวคือ นําผูบาดเจ็บสงโรงพยาบาลชวยพยาบาลเบ้ืองตน ชวยติดตอญาติ เปนตน และตองแสดงตนและ แจง เหตตุ อ ตาํ รวจทใี่ กลเ คยี งทนั ที หมายถงึ ทนั ทที พ่ี อจะแจง ไดแ ละตาํ รวจทนี่ ้ี นา จะหมายถงึ เจา หนา ที่ ตํารวจโดยท่วั ไป

๔๑ กรณีท่ีผูขับขี่หลบหนีไปหรือไมแสดงตัวตอตํารวจ ณ สถานท่ีเกิดเหตุมีผล ตามกฎหมาย คือ (๑) สนั นษิ ฐานวา เปน ผกู ระทาํ ผดิ กรณที ผ่ี ขู บั ขหี่ ลบหนไี ปหรอื ไมแ สดงตวั ตอ ตํารวจ ณ สถานท่ีเกิดเหตุ กฎหมายใหสันนิษฐานวาเปนผูกระทําผิด ดังนั้นหากผูขับขี่มาแสดงตัว ภายหลังและสูคดี ภาระการพิสูจนในการที่จะนําสืบพยานมาหักลางขอสันนิษฐานก็สามารถกระทํา ไดวา ตนไมไ ดเ ปนฝา ยกระทําผดิ (๒) ตาํ รวจมอี าํ นาจยดึ รถคนั ทผี่ ขู บั ขห่ี ลบหนหี รอื ไมแ สดงตวั สาํ หรบั ประเดน็ นี้ แมผูขับข่ีไมหลบหนี แตไ มย อมแสดงตนวา เปน ผขู บั ขีต่ อตาํ รวจ ณ สถานทเ่ี กดิ เหตุ กท็ าํ ใหร ถอาจถูก ยดึ ไดเ ชน เดยี วกนั สาํ หรบั ตาํ รวจทน่ี หี้ มายถงึ เจา หนา ทต่ี าํ รวจโดยทว่ั ไปและผทู ใี่ ชอ าํ นาจยดึ รถในสว นนี้ มกั จะเปน พนกั งานสอบสวน โดยการยึดรถตามมาตรา ๗๘ น้ี กฎหมายใหค าํ วา ใหต าํ รวจมอี าํ นาจ ยึดรถคันทีผ่ ูขับขีห่ ลบหนหี รอื ไมแสดงตนวา เปนผขู บั ขี่ ซงึ่ เปนอาํ นาจดุลพินิจ ดงั นั้นพนักงานสอบสวน จะยึดรถหรอื ไมก ไ็ ด (๓) การส้ินสุดอาํ นาจยดึ รถของตาํ รวจ มี ๒ กรณี คอื กรณีคดถี ึงทีส่ ุดหรอื ไดตัวผูขับข่ี ในกรณีที่ไดตัวผูกระทําผิด ไมวาจะเปนเพราะผูขับขี่มามอบตัวเองหรือถูกจับไดก็ตาม อํานาจในการยึดรถของตํารวจจะสิ้นสุดลงทันที แตหากยังไมไดตัวผูขับขี่อํานาจในการยึดรถก็ยังคงมี ตอ ไปจนกวาคดีจะถงึ ทส่ี ดุ ซ่ึงหมายถงึ จนกวา คดขี าดอายคุ วามทางอาญาหรือมีคาํ ส่ังเด็ดขาดไมฟอง โดยพิจารณาวาผูตองหาที่หลบหนีน้ันไมมีความผิดทางอาญาใดๆ นอกจากน้ี เนื่องจากการยึดรถ ในกรณีน้ีเปนอํานาจในการใชดุลยพินิจของตํารวจ ดังนั้น ตํารวจจะคืนรถใหแกเจาของหรือ ผูครอบครองรถเมื่อใดโดยมีเงื่อนไขอยางไรก็ได กลาวคือจะคืนรถทั้งๆ ที่ยังไมไดตัวผูขับข่ี และคดี ยังไมถ งึ ทีส่ ดุ กไ็ ด เพราะการยึดรถในกรณีนี้ เปน อํานาจดุลพนิ จิ อาํ ¹Ò¨Ë¹ŒÒ·èÕμÒÁ·èÃÕ ÐàºÂÕ ºสาํ ¹¡Ñ §Ò¹ตาํ ÃǨáË‹§ªÒμกÔ ํา˹´ ในการปฏบิ ตั หิ นา ทข่ี องเจา พนกั งานจราจร หรอื พนกั งานเจา หนา ทใ่ี นการบงั คบั ใช กฎหมายตางๆ ที่เกี่ยวของกับการจราจร เพื่อใหเกิดประโยชนสูงสุดในการอํานวยความสะดวก ดา นการจราจรและการรกั ษาความปลอดภยั ทางถนน สาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติ ไดม คี าํ สงั่ ท่ี ๕๓๗/๒๕๕๕ เร่อื ง การกาํ หนดอํานาจหนาท่ีของตําแหนงในสถานีตํารวจ ลงวนั ที่ ๑ ตลุ าคม ๒๕๕๕ ในสวนของ สายงานจราจร ระบไุ วในคาํ ส่ังขอ ๕.๖ - ๕.๗ มีใจความดังนี้ ËÑÇ˹ŒÒ§Ò¹¨ÃҨà มีหนา ท่ีดงั นี้ เปน หวั หนา ผปู ฏบิ ตั งิ านจราจร รบั ผดิ ชอบเกยี่ วกบั การปฏบิ ตั งิ านดา นการจราจร วางแผนอาํ นวยการสง่ั การ ควบคมุ ดแู ล ตรวจสอบ ตดิ ตาม และประเมนิ ผลงานดา นการควบคมุ จราจร จัดการและบังคับใชกฎหมายเกี่ยวกับการจราจร รวมทั้งงานจราจรตามโครงการพระราชดําริและงาน

๔๒ ที่มีลักษณะเก่ียวของหรือเปนสวนประกอบของงานนี้ เพ่ือปองกันไมใหเกิดปญหาดานการจราจร ตลอดจนพ้ืนทีท่ ี่มกี ารจราจรตอ เน่อื งกัน โดยจาํ แนกออกเปนงานตางๆ ดงั นี้ ๑. งานควบคมุ ดแู ล ใหค าํ ปรกึ ษา แนะนาํ ตลอดจนการปรบั ปรงุ แกไ ขการปฏบิ ตั งิ าน ของผูใ ตบังคบั บญั ชาในงานจราจร ๒. งานวางแผนจดั การและควบคมุ การจราจร ตลอดจนจดั ทาํ แผนทจ่ี ราจรของ พ้นื ทร่ี บั ผิดชอบและของพนื้ ท่ที มี่ กี ารจราจรตอ เนอื่ งกนั ๓. งานศกึ ษาเกบ็ รวบรวมสถติ ขิ อ มลู เกย่ี วกบั การจราจร แนะนาํ วทิ ยากรตา งๆ มาใชใ นงานจราจร ๔. งานใหค วามรแู ละการศึกษาอบรมผปู ฏบิ ตั หิ นา ท่ีจราจร ๕. งานสอดสอง ตรวจตรา แนะนํา ใหประชาชนผูใชรถใชถนนปฏิบัติตาม กฎหมาย ระเบยี บ คาํ สัง่ ขอบงั คับเกี่ยวกับการจราจร ๖. งานเก็บรวบรวมขอมูล ขาวสาร หรือขอเท็จจริงท่ีเปนประโยชนตอการ จัดการควบคมุ การจราจร ๗. งานการสงขอมูลขาวสาร หรือขอเท็จจริงที่เปนประโยชนตอการปองกัน ปราบปรามและสง ใหง านปองกนั ปราบปราม ๘. เม่ือไดรับคําสั่งไมวาจะเปนคําส่ังโดยฉับพลันทันทีหรือตามแผน ท่ีผูบังคับบัญชากําหนดใหปฏิบัติอยางหนึ่งอยางใดในการเขาระงับ ปราบปราม จับกุม สกัดจับ ก็ใหป ฏบิ ัติตามคาํ ส่งั ๙. กรณีมีการกระทําความผิดใหพิจารณาสั่งการใหผูปฏิบัติงานจราจร ดําเนนิ การจับกุมหรือดาํ เนินการจับกุมดว ยตนเอง ๑๐. ปฏิบัติหนาท่ีถวายความปลอดภัยแดองคพระมหากษัตริย พระราชินี และพระบรมวงศานุวงศทเ่ี สด็จพระราชดําเนินเขา มาในพ้ืนท่ขี องสถานตี าํ รวจ ๑๑. ปฏบิ ตั งิ านรว มกบั งานปอ งกนั ปราบปรามในการควบคมุ ความสงบเรยี บรอ ย กรณมี ีเหตุพิเศษตางๆ เชน การจดั งานตามประเพณี และอน่ื ๆ ๑๒. ปฏบิ ัติงานรว มกบั งานปอ งกันปราบปราม เพ่อื ทาํ การตรวจคน จบั กุม ๑๓. งานควบคมุ ตรวจสอบการปฏบิ ตั งิ านของขา ราชการตาํ รวจ ทง้ั ในดา นการ ปฏิบัตงิ านความประพฤตแิ ละระเบียบวินยั ๑๔. การปฏิบัติหนาที่หากมีเหตุจําเปนเรงดวนใหมีอํานาจมอบหมายให ผใู ตบ งั คบั บญั ชาปฏบิ ตั หิ นา ทอี่ นื่ ไดต ามความเหมาะสม แตท ง้ั นตี้ อ งไมเ สยี หายตอ หนา ทก่ี ารงานประจาํ ๑๕. ปฏิบตั งิ านอน่ื ๆ ทเี่ กี่ยวของกบั งานจราจร ๑๖. ปฏิบัตงิ านอ่นื ๆ ตามทผี่ บู ังคับบัญชามอบหมาย

๔๓ ÊÒÃÇμÑ Ã¨ÃҨà มีหนาท่ดี งั นี้ ๑. ควบคมุ ตรวจสอบ ใหค าํ ปรกึ ษา แนะนาํ ตลอดจนปรบั ปรงุ แกไ ขการปฏบิ ตั งิ านของ ผใู ตบงั คบั บัญชาในงานจราจร ๒. จดั และควบคุมการจราจร ๓. ศึกษาเก็บรวบรวมสถิติขอมูลเกี่ยวกับการจราจร และนําวิทยาการตางๆ มาใชใ นงานจราจร ๔. ใหค วามรูและการศกึ ษาอบรมแกข าราชการตํารวจ ๕. สอดสอ ง ตรวจตรา แนะนาํ ใหป ระชาชนผใู ชร ถใชถ นนปฏบิ ตั ติ ามกฎหมาย ระเบยี บ คําสงั่ ขอ บงั คับเกยี่ วกับการจราจร ๖. วากลาวตักเตือนกอนออกใบสั่งเจาพนักงานจราจร หรือออกใบส่ัง เจา พนักงานจราจรหรอื จบั กมุ ผลู ะเมดิ กฎหมาย ระเบียบ คําสัง่ ขอ บงั คบั เกยี่ วกบั การจราจร ๗. จัดการเบ้ืองตนเมอื่ เกิดอบุ ตั ิเหตุจราจร ๘. เก็บรวบรวมขอมลู ขา วสาร หรอื ขอเทจ็ จริงท่ีเปนประโยชนตอ การปองกัน ปราบปรามและสง ใหฝ ายปองกนั ปราบปราม ๙. ปฏิบตั หิ นา ทีถ่ วายความปลอดภยั แดองคพ ระมหากษัตรยิ  พระราชนิ ี และ พระบรมวงศานุวงศทเี่ สด็จพระราชดําเนินเขามาในพน้ื ทีข่ องสถานตี าํ รวจ ๑๐. ปฏบิ ตั งิ านรว มกบั งานปอ งกนั ปราบปรามในการควบคมุ ความสงบเรยี บรอ ย กรณีมเี หตุพเิ ศษตา งๆ เชน การจดั งานตามประเพณี การชมุ นมุ ประทว งและอื่นๆ ๑๑. ปฏิบัติงานรวมกบั งานปองกนั ปราบปราม เพอื่ ทาํ การตรวจคน จับกมุ ๑๒. เมื่อไดรับคําส่ังไมวาจะเปนคําส่ังโดยฉับพลันทันทีหรือตามแผนท่ี ผูบังคับบัญชากําหนดใหปฏิบัติอยางหน่ึงอยางใดในการเขาระงับ ปราบปราม จับกุม สกัดจับ กใ็ หป ฏิบัตติ ามคาํ ส่งั ๑๓. การปฏิบัติหนาที่หากมีเหตุจําเปนเรงดวนใหมีอํานาจมอบหมายให ผูใตบังคับบัญชาปฏิบัติหนาท่ีอื่นไดตามความเหมาะสม แตทั้งนี้ตองไมเสียหายตอหนาที่ การงานประจําและตอ งรีบรายงานใหห วั หนางานจราจรทราบทันที ๑๔. งานควบคุม ตรวจสอบการปฏิบัติงานของขาราชการตํารวจทั้งในดาน การปฏิบัติงาน ความประพฤติและระเบียบวินยั ๑๕. ปฏิบตั ิงานอื่นๆ ทเี่ กย่ี วขอ งกับงานจราจร ๑๖. ปฏบิ ตั งิ านอ่นื ๆ ตามทผี่ ูบงั คับบญั ชามอบหมาย