หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 สารบริสุทธิ์

ตารางเปรียบเทยี บสมบตั บิ างประการของโลหะ อโลหะ และกึ่งโลหะ

































































การเรียกชื่อธาตุ จอห์น ดอลตนั (John Dalton)(1766-1844)นกั เคมี ชาวองั กฤษ เป็นคนแรกท่ี เสนอใหใ้ ช้ สญั ลกั ษณ์ธาตุ

การเรียกช่ือธาตุ พ.ศ. 2361 นกั เคมีชาว สวเี ดนช่ือ จาคอบ เบอร์ซี เลียส (Jacob BerZlius) เสนอใหใ้ ช้ ตวั อกั ษรแทน ชื่อธาตุ

การเขยี นสัญลกั ษณ์ของธาตุมหี ลกั การดงั นี้ 1.ถา้ ธาตุมีช่ือในภาษาละตินใหใ้ ชอ้ กั ษรตวั แรก เป็นสญั ลกั ษณ์ โดยเขียนเป็นตวั อกั ษรภาษาองั กฤษ ตวั พิมพใ์ หญ่เช่น โซเดียม (Sodium) มีชื่อในภาษาละติน Natrium จึงใชส้ ัญลกั ษณ์คือ Na 2. ถา้ ธาตุน้นั ไม่มีช่ือในภาษาละตินใหใ้ ชอ้ กั ษร ตวั แรกของช่ือในภาษาองั กฤษตวั พมิ พใ์ หญ่เป็น สญั ลกั ษณ์ เช่น H แทนไฮโดรเจน 3. กรณีภาษาละตินและภาษาองั กฤษมีอกั ษรตวั แรกเหมือนกนั ใหใ้ ชต้ วั ถดั ไปเพม่ิ เขา้ ไปอีกตวั หน่ึงดว้ ย ตวั พิมพเ์ ลก็

การเขยี นสัญลกั ษณ์ ชื่อภาษาไทย ชื่อภาษาองั กฤษ ชื่อภาษาละติน สัญลกั ษณ์ คาร์บอน Carbon - C แคลเซียม Calcium - Ca ทองแดง Copper Cu โซเดียม Sodium Cuprum Na ไอโอดีน Iodine Natrium I เหลก็ Iron Fe - Ferrum

เป็ นสารบริสุทธ์ิทปี่ ระกอบด้วยอะตอมต่างชนิดกนั สร้างพนั ธะเคมตี ่อกนั ด้วยอตั ราส่วนทคี่ งที่ เกดิ เป็ นโมเลกุล เขยี นแทนด้วย สูตรเคมี เช่น นา้ (H2O) เกลือแกง (NaCl) แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) นา้ ส้มสายชู (CH3COOH)จะพบว่าสารประกอบมสี ูตรเดยี ว ถ้าสูตรเคมเี ปลย่ี นไปจะไม่ใช่ สารเดมิ เช่นธาตุคาร์บอน (C)ทาปฏิกริ ิยากบั ออกซิเจน (O2)เกดิ เป็ นแก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2)หรือแก๊สคาร์บอนมอนนอกไซด์ (CO) ซ่ึงมสี มบตั ิแตกต่างกนั สารประกอบสามารถแยกสะลายได้องค์ประกอบย่อย เช่นเม่ือเผาสารประกอบด่างทบั ทมิ (KMnO4) จะได้แก๊สออกซิเจน ของแขง็ สีเขยี ว (K2MnO2)และของแขง็ สีดา (MnO2)

การเกดิ สารประกอบ สารประกอบเกิดจากการสร้างพนั ธะเคมีของอะตอมตา่ งชนิดกนั เกิดเป็นโมเลกลุ ของ สารประกอบดงั น้ี

สูตรเคมี คือกลุม่ ของสญั ลกั ษณ์ของธาตุที่เขียนข้ึนเพือ่ แสดงจานวนอะตอมของ ธาตุที่เป็นองคป์ ระกอบของสาร สูตรเคมีที่แสดงชนิดของธาตุและจานวนอะตอมที่เป็น องคป์ ระกอบใน 1 โมเลกลุ เรียกวา่ สูตรโมเลกลุ ดงั ตวั อยา่ งสูตรโมเลกลุ ของ สารประกอบดงั น้ี

ประเภทของ สารประกอบ สูตรเคมี ธาตุทเ่ี ป็ น สารประกอบ H2CO3 องค์ประกอบ กรด คาร์บอนิก ธาตุไฮโดรเจน 2 อะตอม ธาตุคาร์บอน 1 อะตอม ธาตุออกซิเจน 3 อะตอม ไฮโดรคลอ HCl ธาตุไฮโดรเจน 1 อะตอม ริก CH3COOH ธาตุคลอรีน 1 อะตอม (กรดเกลือ) ธาตุคาร์บอน 2 อะตอม ธาตุไฮโดรเจน 4 อะตอม แอซีติก ธาตุออกซิเจน 2 อะตอม (น้าส้มสายชู)

ประเภทของ สารประกอบ สูตรเคมี ธาตุทเ่ี ป็ นองค์ประกอบ สารประกอบ โซเดียมไฮดรอกไซด์ NaOH ธาตุโซเดียม 1 อะตอม เบส (โซดาไฟ) ธาตุออกซิเจน 1 อะตอม ธาตุไฮโดรเจน 1 อะตอม โพแทสเซียมไฮดรอก KOH ธาตุโพแทสเซียม 1 ไซด์ อะตอม ธาตุออกซิเจน 1 อะตอม (ด่างคลี) ธาตุไฮโดรเจน 1 อะตอม แคลเซียมไฮดรอกไซด์ Ca(OH)2 ธาตุแคลเชียม อะตอม (ปูนขาวเมื่อละลายน้า ธาตุออกซิเจน 2 อะตอม ธาตุไฮโดรเจน 2 อะตอม เรียกน้าปูนใส)

ประเภทของ สารประกอบ สูตรเคมี ธาตุทเ่ี ป็ นองค์ประกอบ สารประกอบ โซเดียมคลอไรด์ NaCl ธาตุโซเดียม 1 อะตอม เกลือ (เกลือแกง) ธาตุคลอรีน 1 อะตอม โพแทสเซียมเปอร์ KMnO4 ธาตุโพแทสเซียม 1 อะตอม แมงกาเนต ธาตุแมงกานีส 1 อะตอม (ด่างทบั ทิม) ธาตุไออกซิเจน 4 อะตอม แคลเซียมคาร์บอเนต CaCO3 ธาตุแคลเชียม 1 อะตอม (หินปูน) ธาตุคาร์บอน 1 อะตอม ธาตุออกซิเจน 3 อะตอม

ประเภทของ สารประกอบ สูตรเคมี ธาตุทเี่ ป็ นองค์ประกอบ สารประกอบ มีเทน CH4 ธาตุคาร์บอน 1 อะตอม แก๊ส ธาตุไฮโดรเจน 4 อะตอม คาร์บอนไดออกไซด์ CO2 ธาตุคาร์บอน 1 อะตอม ธาตุไออกซิเจน 2 อะตอม แอมโมเนีย NH3 ธาตุไนโตรเจน1 อะตอม ธาตุไฮโดรเจน 3 อะตอม

สารประกอบจะมีสมบตั ิเฉพาะตวั ที่แตกต่างจากสมบตั ิของธาตุที่เป็น องคป์ ระกอบ เช่น ความสามารถในการละลายน้า ความเป็นกรด-เบส การ เกิดปฏิกิริยาทางเคมี และสามารถแยกธาตุเป็นองคป์ ระกอบไดเ้ มื่อใชพ้ ลงั งานบาง รูปเช่น พลงั งานไฟฟ้า พลงั งานความร้อน จะพบวา่ สารประกอบเป็นสารบริสทุ ธ์ิ ประกอบดว้ ยอะตอมต่างชนิดกนั ดงั น้นั จึงสามารถแยกสลายใหอ้ งคป์ ระกอบได้ เมื่อไดร้ ับพลงั งาน

ตัวอย่าง ในการเผาหินปูนจะสลายใหส้ ารประกอบ 2 ชนิด คือ แคลเซียมออกไซดแ์ ละแกส๊ คาร์บอนไดออกไซด์ เขียนสมการไดด้ งั น้ี CaCO3(s) CaO(s) CO2(g) หินปูน (แคลเซียมคาร์บอเนต) แคลเซียมออกไซด์ แก๊สคาร์บอนไดออกไซด์ สารประกอบและธาตุจดั เป็นสารบริสุทธ์ิ มีลกั ษณะเป็นสารเน้ือเดียว มีสมบตั ิคงท่ี แตส่ ารประกอบแยกสลายใหอ้ งคป์ ระกอบยอ่ ยได้ ส่วนธาตุไม่สามารถแยกสลายให้ องคป์ ระกอบยอ่ ยได้

1.ประโยชน์ของธาตุโลหะและอโลหะ ธาตุทมี่ สี มบตั ิเป็ นโลหะและอโลหะมปี ระโยชน์ต่อ มนุษย์ท้งั ในด้านสรีรวทิ ยาและการนาไปใช้ประโยชน์ในชีวติ ประจาวนั ดงั ตารางตอ่ ไปนี้ ธาตุ สญั ลกั ษณ์ ประโยชน์ อะลูมิเนียม Al ทองแดง Cu -ใชท้ าส่วนประกอบของเครื่องบิน -ใชท้ าสายไฟแรงสูง เหลก็ Fe -ใชท้ าสายไฟฟ้า -เป็นองคป์ ระกอบสาคญั ของเลือด ในสตั วพ์ วกแมลง -ใชใ้ นอุตสาหกรรมทุกประเภท -เป็นองคป์ ระกอบเฮโมโกลบินใน เมด็ เลือดแดง



จดุ เดอื ด  จุดเดอื ด คอื จดุ ทอี่ ุณหภมู ขิ องนา้ กาลังเดอื ด เปลยี่ นสถานะ  กลายเป็ นไอ