รวมเรื่องสั้น-บ้านเรา วันที่ความรักผลิบาน ณ บ้านแห่งเรา

“กระผมหาได้มาด้วยโอกาสอันใดหรอกคุณหมอ นอกเสียจากจะเป็นตัวแทนใน การขอบคุณ” ชายผู้มนี ามวา่ บาบอน�ำหน้ากลา่ วด้วยเสยี งแผ่วเบา สำ� เนยี งภาษาไทยชา้ ทว่า ชดั และสุภาพ  “ตัวแทนของใครกันคะท่าน”    “ของนายคนน้ี” พลางก็ปรากฏชายคนหนึ่งเดินซึ่งหลบหลังบาบอสุลัยมาน เขามี รปู รา่ งบาง ผวิ ดำ� ตาโต ไมใ่ ชค่ นเชอื้ ชาตไิ ทยหรอื มลายแู น่ อาจจะเปน็ บงั คลาเทศหรอื อนิ เดยี     บาบอสุลัยมานเล่าให้หล่อนฟังว่า ชายคนนี้ชื่อ “ซาดิก” เป็นโรฮิงญาท่ีเข้ามาท�ำ มาหากินในประเทศไทยมานานแล้ว อาศัยอยู่ใกล้เคียงปอเนาะของบาบอสุลัยมาน ลูกของ ซาดกิ สามคนตดิ โรคหดั ไมก่ ลา้ ไปนอนโรงพยาบาล แตท่ มี งานของหมอระดาไดเ้ ขา้ มาตงั้ หนว่ ย บริเวณปอเนาะพอดี จึงได้มีการช่วยเหลือและรักษาอย่างทันท่วงที บัดน้ีลูกท้ังสามคนหาย ดีแล้ว เมื่อบาบอเกริ่นให้หล่อนฟังถงึ ทม่ี าท่ีไป ซาดิกกกล็ า่ วขอบคณุ แกห่ ลอ่ นด้วยภาษาไทย ในสำ� เนยี งของคนไทย หลอ่ นคดิ วา่ หากหลบั ตาแลว้ ฟงั ซาดกิ พดู หลอ่ นคงคดิ วา่ นเ่ี ปน็ เสยี งของ คนไทยแตก่ ำ� เนดิ คนหนงึ่ เพราะซาดกิ สนทนาภาษาไทยชดั เจน ประดจุ คนเคยผา่ นการศกึ ษา ในระบบโรงเรยี นไทย ทวา่ ความเปน็ จรงิ เขาเปน็ เพยี งแขกขายโรตรี ถเขน็ อาศยั ความกลา้ ทจี่ ะ เขา้ หาและคยุ กบั คนไปเร่ือยเทา่ นัน้ เอง   “คณุ หมอเป็นคนดีมากนะ กระผมช่นื ชมจากใจจรงิ ” บาบอสุลยั มาน กลา่ วกอ่ นลา “ดิฉันท�ำตามหนา้ ที่ค่ะทา่ น เรียนมาด้านน้ี รฐั บาลก็เลยใชใ้ ห้เปน็ ประโยชน”์ สหี นา้ และแววตาของบาบอสลุ ยั มาน ผแู้ ตง่ กายประหลาดคลา้ ยนกั บวชแลดสู ขุ มุ นนั้ ประกาย ออกมาจนหล่อนสัมผัสได้ว่ามีแวววิตกกังวลบางอย่างขณะที่หล่อนพูดว่ารัฐบาลใช้มา ทวา่ หล่อนกย็ ังไมแ่ น่ใจนัก “ขอใหภ้ ารกจิ ลลุ ว่ งดว้ ยดนี ะครบั ยามนคี้ ณุ หมอเปน็ ความหวงั ของคนบา้ นเรา แมว้ า่ คณุ หมอมใิ ชค่ นทน่ี ่ี แตก่ ระผมไดป้ ระจกั ษแ์ ลว้ วา่ การทำ� งานของคณุ หมอจรงิ ใจกวา่ คนทนี่ โ่ี ดย แท้เสยี อกี ” แววตาของบาบอหมน่ หมองอกี ครัง้ “ส�ำเนียงของท่านชัดเจน แต่ฉันไม่เข้าใจในความหมายท่ีแฝงอยู่หรอกค่ะ เออ เร่ืองเล่าจากบา้ นเรา 175

ฉันเองก็มีค�ำถาม ด้วยความสงสัยอยู่เหมือนกัน ค�ำว่า ‘บาบอ’กับค�ำว่า ‘อุสต๊าซ’ คือ ค�ำเดียวกันหรือไม่”  คราวน้ีบาบอสุลัยมานเงยหน้ายิ้มแก่หล่อน เม่ือหล่อนสบตาก็รีบหลบ โดยเร็วก้มหน้าลงต�ำ่ แลว้ พูดข้นึ “คลา้ ยกนั เเตไ่ ม่เหมอื นกัน คนท่ัวไปมักเขา้ ใจวา่ มีความหมายเดยี วกันแต่ความจรงิ แล้วมันมีความต่างอยู่ อุสต๊าซคือครูท่ีมีความเช่ียวชาญด้านศาสนาด้านใดด้านหนึ่ง วิชาใด วิชาหนึ่งเป็นความรู้ในระดับที่ถ่ายทอดให้คนอื่นได้ แต่บาบอคือครูท่ีมีความเช่ียวชาญใน ทกุ ดา้ นเกย่ี วกบั การเรยี นการสอนศาสนา มบี าบอหนง่ึ คนกเ็ พยี งพอทจ่ี ะสามารถเปดิ ปอเนาะ สอนนักเรียนได้เพราะสอนได้ทุกวิชา บาบอสอนในส่ิงอุสต๊าซสอนได้ แต่อุสต๊าซจะสอนทุก อยา่ งแบบทบี่ าบอสอนไม่ได้ แตว่ ่านานเข้าอสุ ต๊าซก็ขึ้นเป็นบาบอไดเ้ หมอื นกัน หากเขาหมั่น ศกึ ษาหาความร”ู้ บดั นน้ั เองหลอ่ นจงึ ทราบสงิ่ ทค่ี า้ งคาใจมานมนาน กอ่ นจะจากลากนั สง่ิ หนงึ่ ท่ีบาบอสุลัยมานพึมพ�ำเป็นเสียงเบา เหมือนตั้งใจจะแจ้งอะไรบางอย่างให้หล่อนได้ยินก็คือ ถอ้ ยคำ� อนั ตดิ อยใู่ นหวั ของหลอ่ นอยขู่ ณะน้ี เสยี งพมึ พำ� นน้ั ความวา่ “รฐั มนตรรี าเชนเขาฉลาดนะ สง่ คนแบบคณุ หมอซง่ึ ชาวบา้ นรกั   เพอ่ื ทวี่ า่ เรอ่ื งทผี่ า่ นมาของเขาจะถกู อภยั ให้ เขาฉลาดจรงิ ๆ ”   หลังจากท่ีหล่อนพบเจอกับบาบอสุลัยมานในวันน้ัน เสียงของบาบอสุลัยมานก็ ก้องอยู่ในความคิดเสมอ “เขาฉลาดจริงๆ ” หล่อนไม่เข้าใจนัก ฉลาด ท�ำไมเขาถึงฉลาด หมายถงึ วา่ หลอ่ นโงห่ รอื อยา่ งไร พลางเมอื่ หลอ่ นนง่ั รถสญั จรตามรายทาง สง่ิ ทคี่ า้ งคาใจเหมอื น ถูกสะกิดอยู่เล็กน้อย มันเป็นป้ายท่ีมีรูปราเชน และมีนโยบายประกอบ จึงนึกขึ้นได้ว่าเวลา เลือกต้ังใกล้เข้ามาแล้วทุกขณะ นักการเมืองเข้าสู่ฤดูกาลหาเสียงอย่างเต็มตัว “เราไม่ช่วย กนั แลว้ ใครจะชว่ ยเรา” สโลแกนบางปา้ ยปรากฎเปน็ อกั ขระเดน่ ชดั บางปา้ ยกป็ รากฏถอ้ ยคำ� “กาให้ผม ชุมชนปลอดโรค”     ตลอดระยะเวลาท่ีผ่านมา ตั้งเเต่มาปฏิบัติงานในพ้ืนท่ี หล่อนให้สัมภาษณ์เกือบ ทุกสามวันแก่ส�ำนักข่าวเพ่ือติดตามความคืบหน้าสถานการณ์โรคระบาด และทุกคร้ังจะมี การสอบถามเพื่อให้กล่าวถึงราเชน บินระเด่นเเทรกอยู่ในค�ำถามตลอดมา  น่ีหล่อนก�ำลัง ถูกดึงสกู่ ารเมืองหรอื วา่ หล่อนกำ� ลงั คดิ มากไปเอง ? รัฐมนตรีราเชนและนายก�ำจรกลับไปแล้ว หล่อนยังคงน่ังคิดอยู่ท่ีเดิม ถ้อยค�ำของ บาบอสลุ ยั มานก้องอย่ใู นความคิดของหลอ่ นแทบจะตลอดเวลา “เขาฉลาดจริงๆ ” เสียงอัน 176 วันที่ความรักผลบิ าน ณ บ้านแห่งเรา

สุภาพระดบั เบาคงกอ้ งอยู่ ระหว่างที่หล่อนคิดอยู่นั้นเอง ใครคนหนึ่งก็ปรากฏตัว เขามาในชุดเส้ือยืดเเละ บลยู นี สธ์ รรมดา แนะนำ� ตัวว่าชือ่ “พนั ต�ำรวจเอกอศั วิน กลุ วาริณ”   ความคลางแคลงใจของ หล่อนในข้อท่ีว่าต�ำรวจจริงหรือต�ำรวจปลอมหายไปส้ินเม่ือเขาได้แสดงบัตรแก่หล่อน และ ร้องขอให้หล่อนตรวจเช็คผ่านระบบฐานข้อมูลในอินเทอร์เน็ตเพื่อความสบายใจ ส่ิงที่เขา พยายามพิสูจน์น้ันเป็นการบอกแก่หล่อนว่าเขามาดี  ในสารบบเขาคือรองผู้บังคับการกอง ปราบปราม รับผิดชอบงานด้านตรวจสอบเรื่องไม่ชอบมาพากลของนักการเมือง แน่นอนว่า เขาไม่ใชต่ �ำรวจในพ้ืนทหี่ ากแตม่ าจากสว่ นกลางหล่อนจึงเรยี กเขาวา่ ท่านรอง “ขอถามสน้ั ๆ เถอะครบั อาจารย”์   “ได้เก็บเชอ้ื หดั ทรี่ ะบาดในพนื้ ไวบ้ า้ งไหม” “ฉันมอี ยู่ จะเอาไปทำ� อะไรคะท่านรอง” เขาไมต่ อบ แตถ่ ามเพิม่ “โรคหัดในประเทศไทยมีอยู่ แต่ไม่เคยระบาดข้ันรุนแรงเช่นน้ีจริงหรือไม่ครับ อาจารย์” หลอ่ นเรมิ่ นกึ ทบทวนขอ้ มลู ทไี่ ดศ้ กึ ษามา ไตรต่ รองใหถ้ ว้ น กเ็ ปน็ ดงั ทรี องอศั วนิ กลา่ ว “จรงิ ค่ะ” หลอ่ นตอบ  “เราจับสญั ญาณความผดิ ปกตมิ าสกั ระยะหน่งึ แล้ว”   “อยา่ งไรคะ” หลอ่ นรสู้ กึ ฉงนเล็กนอ้ ย ในส่งิ ที่ได้ยนิ   “วคั ซนี โรคหัดถกู น�ำเข้าจากตา่ งประเทศอย่างมหาศาล ในช่วงระยะเวลาหกเดือนที่ ผ่านมาน่ีเอง ภายใต้บริษทั แหง่ หนง่ึ อันมชี ื่อวา่ รเดนทป์ ามาซี” “หกเดือนที่แล้วยงั ไมม่ โี รคหัดระบาดด้วยซ้ำ� ...” หล่อนคราง “บริษัทแห่งนนั้ จดทะเบยี นโดยกลุม่ ทนุ หน่งึ ซึ่งหนึ่งในคณะผบู้ ริหารชอ่ื นางวาสนา ขาวเครอื ” “หล่อนคือใครกัน ?” หล่อนถามต่อ เพราะประเด็นนี้ชกั จะตงดิ ในใจวา่ จะมคี วาม เกี่ยวขอ้ งกบั หล่อน เรื่องเล่าจากบ้านเรา 177

“วาสนาเปน็ อดีตภภรรยาคุณกำ� จรครบั ” “เลขารัฐมนตรีราเชน บนิ ระเดน่ ?” “ครบั ” “ต่อมา เรือ่ งที่งานกองปราบประหลาดใจกค็ ือเมื่อส่ีเดอื นท่แี ล้วเช้ือโรคทถี่ ูกเก็บไว้ ในศนู ยเ์ กบ็ รักษาสายพนั ธ์ุ จุลนิ ทรีย์ทางการแพทยแ์ ห่งชาติถกู จารกรรมไป” รองอัศวนิ กล่าวตอ่ ไป  “หมายความวา่ ทา่ นกำ� ลังสงสัยว่ามวี างแผนเพอ่ื กินเรียบในสถานการณค์ ร้งั น้ี ?”   “หลักฐานตอนน้ียังไม่ชัดเจนเท่าไรนัก เเต่ยอมรับว่าเราต้ังข้อสงสัย เเต่วางใจ เถอะครับ ไม่มีรายชื่ออาจารย์ในบัญชีด�ำหรอกครับ ไม่อย่างนั้นจะมาปรากฏตัวให้รู้ตัวเด็ด ขาด เพราะงานของเราคอื ความลบั ใหอ้ าจารย์ลองทายหน่อยสคิ รับว่า เชื้อโรคทหี่ ายไปจาก ธนาคารเชื้อโรคน่ะ คือเช้ืออะไร”   “ไวรสั โรคหดั รบู โิ อลา ?” หลอ่ นตอบดว้ ยเสยี งเบา เหลอื บตาขนึ้ หวั ควิ้ ทงั้ คกู่ ระดก  “แสดงวา่ อาจารยเ์ ชอ่ื มโยงเรอื่ งทกุ อยา่ งไดแ้ ลว้ ” รองอศั วนิ ยม้ิ มมุ ปากสบตาหลอ่ น บดั นภ้ี ายในใจของหลอ่ นรสู้ กึ หนาวเหนบ็ อยา่ งประหลาดเสยี งของบาบอสลุ ยั มานยงั กอ้ งอยใู่ น อนุสติ “ท่านบณิ เขาฉลาดนะ!”    สัปดาห์ถัดมารองอัศวินเข้ามาพบหล่อนอีกคร้ัง และน�ำผลตรวจมายืนยันว่าเชื้อ ทร่ี ะบาดในสามจงั หวดั ชายแดนนน้ั คอื เชอื้ สายพนั ธเ์ุ ดยี วกบั ทถี่ กู จารกรรมในธนาคารเชอ้ื โรค ท�ำให้หล่อนเข้าใจในทันทีว่า เหตุการณ์ทุกอย่างมันถูกวางไว้ตั้งแต่แรกแล้วจริงๆ หล่อนคือ เบ้ยี หนึ่งในหมากการเมืองที่ถกู วางไว้ เเละเร่ืองทท่ี ำ� ใหห้ ล่อนตัดสนิ ใจอยู่ต่อก็คือเรอื่ งน้ีน่เี อง เสาะหาขอ้ มูลว่าในอดตี นัน้ รฐั มนตรมี ีความไมช่ อบมาพากลเรื่องใดอกี บ้าง สถานการณโ์ รคหดั ดขี นึ้ เปน็ ลำ� ดบั สามเดอื นทที่ างทา่ นรฐั มนตรปี ระเมนิ วา่ ใกลเ้ ขา้ ระยะวกิ ฤตเเลว้ นนั้ บดั นท้ี กุ อยา่ งคลคี่ ลายลง เสน้ กราฟทเี่ คยสงู กด็ ง่ิ ลงมา สรา้ งความสบายใจ แกป่ ระชาชนในสามจงั หวดั เเหง่ นถ้ี ว้ นหนา้ เชน่ เดยี วกบั สถานการณก์ ารเมอื ง เวทปี ราศยั ในตวั เมืองก็มีถ่ีข้ึน รัฐมนตรีราเชนบินลงมาเยี่ยมหล่อนเเละติดตามสถานการณ์ของหล่อนอยู่เป็น 178 วันท่คี วามรกั ผลิบาน ณ บ้านแห่งเรา

ระยะ เขาลงมาปราศัย เเละทกุ ครง้ั ทป่ี ราศัยประเดน็ ท่ีถูกข้ึนพดู ก็คือ ฝีมอื สดๆ ร้อนๆ ในการ จดั การกบั การระบาดของโรคหัดในพ้นื ท่ี เขาสามารถทจ่ี ะลดอตั ราเดก็ ท่เี สยี ชวี ิตจากโรคน้ีได้ อย่างทนั ที โดยทีมงานคุณภาพ ซง่ึ ปรากฏช่ือของหล่อนอย่บู ่อยๆ “อาจารยห์ มอระดากับผม เพอ่ื นกัน เราสนิทกนั ท�ำเพอื่ ประชาชนด้วยใจบรสิ ุทธิ์ ขนาดเขาไม่ใชม่ ลายนู ะ พอ่ เเม่พีน่ อ้ ง ทรี่ กั เขายงั ตอ้ งลงทนุ ฝกึ ฝนภาษาของเรา เพอ่ื สอื่ สารกบั เรา  เขารกั พน่ี อ้ งทกุ ทา่ นเหมอื นทผ่ี ม รกั หากพนี่ อ้ งอยากทราบวา่ ผมเปน็ หว่ งทกุ ทา่ นมากเพยี งไร จงดกู ารทำ� งานของอาจารยร์ ะดา ผนู้ จี้ งรไู้ ว้ ทมี งานเบอื้ งหลงั ทำ� งานหนกั ยงิ่ กวา่ พน่ี อ้ งทร่ี กั ” เขาปราศยั ดว้ ยภาษายาวี ซง่ึ หลอ่ น ฟังออกทกุ คำ� พูด เเละนึกไปถงึ สิ่งทรี่ องอัศวินได้เผยให้หล่อนทราบ ถา้ หากว่ารฐั มนตรรี าเชน เป็นผู้อยู่เบื้องหลังจริงหล่อนก็ไร้ข้อกังขา ยอมจ�ำนนต่อเเผนการอันเเยบยล ลองนึกดูเล่นๆ เขาเป็นคนแพร่เชื้อโรคเองขายวัคซีนเองหยุดการระบาดเองได้คะเนนเสียงเอง เป็นวีรบุรุษ เอง เเละท้ายที่สุดได้เป็นคณะจัดต้ังรัฐบาลอีกสมัยเอง คือการยิงปืนนัดเดียวได้นกหลายตัว เขามีเเตไ่ ดก้ บั ได ้   “...เพ่ือท่ีว่าเร่ืองที่ผ่านมาของเขาจะถูกอภัยให้ เขาฉลาดจริงๆ ” ค�ำพูดของ บาบอสลุ ัยมานยงั คงตดิ หูของหล่อน เรอ่ื งท่ผี า่ นมาเรอื่ งใดทเ่ี ขาตอ้ งการได้รบั การอภัย บัดนี้ ครบก�ำหนดเวลาสามเดือนเเล้ว โรคหัดในพ้ืนท่ีหมดส้ิน จากภูมิภาคสีเเดงกลายเป็นสีเขียว หมายถงึ ไมม่ ผี ปู้ ว่ ยเหลอื อยเู่ ลยเเมน้ เพยี งคนเดยี วกต็ าม เเนน่ อนวา่ เปน็ ผลของความพยายาม ของหลอ่ นโดยเเท้ “ชา่ งมนั เถอะ” หลอ่ นคดิ ในใจ เพราะหลอ่ นพยายามหาหลกั ฐานเรอื่ งมลทลิ รัฐมนตรีราเชนแรมเดือนเเล้ว ไม่พบอะไรเลยเขาเป็นนักการเมืองหลายสมัยเเละเป็นบุคคล ที่ท่วั ประเทศใหก้ ารยอมรับ เทา่ นี้จรงิ ๆ ทห่ี ล่อนเสาะหามาได้   “จะกลับเเล้วรึครับคุณหมอ” เสียงเบาเเละสุภาพของใครคนหนึ่งดังข้ึน หล่อน สามารถจำ� ไดใ้ นทนั ที เพราะผทู้ ม่ี เี สยี งระดบั น้ี เเละการเเตง่ กายอนั ไมค่ นุ้ ตา มเี พยี งเขาเทา่ นนั้ บาบอสุลยั มาน ยะรัง คนที่มาดว้ ยก็คือโรฮงิ ญาซาดกิ เขาทราบว่าหล่อยจบภารกิจเเล้ว เเละ กำ� ลงั จะกลบั กรุงเทพจึงอยากมาส่งเเละจากลา เพือ่ สร้างความทรงจ�ำท่ดี ีต่อกนั หลอ่ นยิ้มให้ ทั้งคู่ในรอยยิม้ มนี �้ำตา ในเเววตาไร้วญิ ญาณ บาบอสลุ ยั มานมองออก “ไม่สดใส” บาบอกลา่ ว “มีสง่ิ ใดติดขัดในใจรึครบั คุณหมอ” “คะ่ ” หลอ่ นตอบสนั้ ๆ “ฉนั กำ� ลงั รสู้ กึ วา่ ตวั เองถกู ใชเ้ ปน็ เครอ่ื งมอื ทางการเมอื ง เเม้ เรอ่ื งเลา่ จากบ้านเรา 179

ว่าจะไม่มีหลักฐานประจักษ์มายืนยัน ไม่รู้สิ บอกตรงๆ นะคะท่าน ฉันรู้สึกประหลาดใจกับ ค�ำพูดของท่านเหลือเกิน” คราวน้ีหล่อนตอบเป็นภาษายาวีใบหน้าอันเรียบนิ่งเเละสายตาที่ ก้มลงต�ำ่ ของบาบอเหลอื บขน้ึ สบตาหล่อน “เร่ืองอะไรกนั ทป่ี ระหลาดใจ”   “ถ้อยค�ำท่ีท่านเคยกล่าวว่า “...เร่ืองท่ีผ่านมาของเขาจะถูกอภัยให้...”  ผู้ทรง ความรู้อยา่ งทา่ นคงไม่ตั้งใจพดู ลอยๆ ” บาบอสุลยั มานไม่ไดต้ อบอะไรหล่อน เขาขออนุญาต พาหล่อนไปยังสถานท่ีเเห่งหนึ่ง หล่อนเห็นว่าจากนี้คงไม่มีโอกาสได้พบเจอกันอีก จึงรับค�ำ ชวนของบาบอ ไม่นานท้ังสามก็ยืนอยู่บริเวณสถานที่เเห่งน้ันซึ่ง มีลักษณะเป็นศาลาคล้าย อาศรมของฤาษีเเต่ไม่เชิงเสียทีเดียว มันรกชัฏเสียจนมองเห็นเเต่หลังคาจ่ัว กระเบื้อง เเตกเป็นรู ไม้เลื้อยปกคลุมทั่ว เวลาพลบค�่ำท�ำให้อากาศกดอ้าวต�่ำ เสียงจ้ิงหรีดเเว่วก้อง บาบอสุลยั มานชีม้ ือไปทางศาลาเเหง่ นัน้   “ตรงนเี้ คยเปน็ สถานธรรมของลทั ธหิ นง่ึ เมอ่ื สบิ ปกี อ่ น  มอี คั รสาวก มหี วั หนา้ ชอื่ นาย ปัจลี” บาบอเว้นระยะ “ตอนนั้นมีนักการเมืองคนหน่ึงติดต่อผ่านสภาผู้รู้ปัตตานีเพื่อสรรหา นกั เรยี นปอเนาะทมี่ คี วามฉลาดเเละเกง่ กาจ เพอื่ ออกมาอธบิ ายศาสนาแกป่ ระชาชนในพนื้ ทไ่ี ม่ ใหห้ ลงกลในลทั ธนิ  ี้ ตอนนนั้ บาบอทเี่ ปน็ อาจารยข์ องผมเปน็ สมาชกิ สภาผรู้ ปู้ ตั ตานี ไดเ้ สนอชอื่ ของผม เพราะทา่ นเหน็ ดเี หน็ งามสำ� หรบั การเพม่ิ วคั ซนี ทางปญั ญาแกป่ ระชาชน เพอ่ื ไมใ่ หห้ ลง ผดิ จากเเนวทางอนั เทย่ี งตรงแหง่ ศาสนา นกั การเมอื งคนนน้ั บอกแกเ่ ราวา่ เพอ่ื นๆ ตำ� รวจของ เขาแอบสบื มาเเลว้ ขอ้ มลู ชว้ี า่ นายปจั ลคี อื ตวั เเทนขององคก์ รตา่ งชาตมิ ผี ลประโยชนแ์ อบแฝง ในรูปของนกั การศาสนา เราจะยอมให้ดึงประชาชนใหห้ ลงไปจากเเนวทางทีถ่ ูกตอ้ งเเบบนีไ้ ม่ ได้  ด้วยพลงั หนุ่ม ผมจงึ ขันอาสาตอบรับค�ำเชิญเปน็ ตวั เเทน ตระเวนตามมัสยิดต่างๆ ทั่วไป หมดเพอ่ื พดู เกยี่ วกบั ลทั ธปิ ระหลาดซง่ึ พน้ื ทขี่ องเรากำ� ลงั ประสบอยนู่ ้ี ทกุ ครงั้ ทล่ี งพนื้ ที่ นกั การ เมืองคนน้ันไปด้วย เเละช่วยเหลือจุนเจือทุกอย่าง เขาเป็นคนรักในธรรมะแห่งอิสลามจริงๆ ผมคดิ อยา่ งนั้น”    “ด้วยความอุตสาหะ ผมกับเขาท�ำงานให้ข้อมูลกับประชาชนร่วมกัน เป็นที่ ประจักษ์เเล้วว่าท�ำงานกันหนักจริงๆ ท�ำให้เขาชนะเลือกตั้ง ขณะเดียวกันน้ันลัทธิประ หลาดเเละปัจลี ก็หายไปจุดนี้เองผมเร่ิมผิดสังเกต มันรวดเร็วเกินไปการอันตรธานหายไป ของลัทธิน้ีใช้เวลาชั่วข้ามคืนเเต่สภาผู้รู้ปัตตานีไม่ได้ตะขิดตะขวงใจเลย ช่ืนมื่นกันถ้วนหน้า 180 วันทีค่ วามรกั ผลบิ าน ณ บ้านแหง่ เรา

ชูประเด็นว่า เม่ือความจริงปรากฏความเทจ็ ยอ่ มมลาย  ผมเปดิ โปงการกระทำ� ของนายปจั ลี ทุกทาง ท้ังในเรื่องวิธีการนมัสการท่ีบิดเบือน เเละความเชื่ออันบิดเบี้ยวเเต่นายนั่นไม่เคย ตอบโตผ้ มเลย ลัทธิประหลาดเช่นนนั้ ไม่ผิดกฏหมายไทยเเต่สงั คมมสุ ลมิ รับไม่ได้ ถอื เป็นพวก นอกรีต”    “นักการเมอื งคนน้นั คอื ราเชน บินระเดน่ รึคะ ?” หล่อนถาม “ถูกต้อง เวลานั้นตอนเขายังหนุ่มเเละชนะใจประชาชนอย่างถล่มทลายเมื่อเขาได้ เป็น ส.ส. ผมจึงถามข่าวคราวของนายปัจลี ว่าบัดนี้ไปอยู่ไหนเสียเเล้วเขาตอบว่าไม่ทราบ หากเเต่ภายหลังนั้นเขาสร้างความประหลาดใจให้ผมอีกคครั้ง เมื่อผมเห็นภาพนายปัจลียืน อยู่ด้านหลังเขาปรากฏในหนังสือพิมพ์ เขาคือคนท่ีใช้ชื่อว่าก�ำจรนั้นเเหละครับ คนๆ นั้น เเหละคือนายปัจลี ผู้เป็นเจ้าของลัทธิประหลาด ความมันเเตกเมื่อเหล่าสภาผู้รู้ปัตตานีเห็น ภาพนนั้ แหละ สรา้ งความเคอื งโกรธตอ่ บรรดานกั วชิ าการศาสนา บรรดาอหี มา่ มในพน้ื ทอี่ ยา่ ง มากทเี ดียว เพราะเขาเองเป็นคนสรา้ งนายปัจลขี ึ้นมา เเลว้ ตดิ ต่อใหผ้ มไปกำ� ราบผ่านสภาผู้รู้ เรากท็ ำ� ดว้ ยจรรยาบรรณทต่ี อ้ งธำ� รงศาสนาอยา่ งนกั วชิ าการ เเตเ่ ขาทำ� เพอื่ สรา้ งคะเเนนเสยี ง สู่การเป็น ส.ส. ” หล่อนเย็นวาบไปทงั้ กาย “สถานการณป์ ระหลาด” หลอ่ นคิด   “เเล้วท่านได้ด�ำเนินการอย่างไรต่อไปบ้างเพื่อเป็นการตอบโต้” หล่อนถาม บาบอสุลัยมาน ผู้ยังไม่ทราบว่า สตรีที่เเลดูปราดเปรียวซึ่งอยู่ข้างๆ เขาในขณะน้ีตกอยู่ใน สถานการณเ์ ดียวกันกบั บาบอสลุ ยั มานเคยประสบมาก่อน “เราจะทำ� อะไรไดเ้ ลา่ ครบั คณุ หมอ เราไมส่ ามารถนำ� อดตี มาเอาชนะกนั ไดห้ รอกครบั ยิง่ ผมเปน็ นกั วชิ าการทสี่ อนศาสนาด้วยเเล้ว มหี ลกั ขนั ติ หลกั การอภัย หากผมเปน็ คนเจา้ คิด เจา้ เเค้นละก็ ผมคงอายท่จี ะเรยี กตนเองเปน็ ผู้สอนศาสนา ในข้อหาว่าผมสอนในสงิ่ ทตี่ นเอง ไม่ได้ปฏิบัติ สิ่งที่ท�ำได้ก็คือป้องกันไม่ให้เหตุลักษณะน้ีเกิดขึ้นอีก อภัยเเละขันติคือทางออก ของผม” บาบอหันสบตาหล่อนจากน้ันก็ก้มลงต�่ำตามลักษณะเดิมของผู้ถ่อมตน ได้ยินเสียง ผอ่ นลมหายใจยาว หลอ่ นรสู้ กึ วา่ ถอ้ ยคำ� นนั้ บาบอกำ� ลงั สำ� ทบั หลอ่ น ทวา่ เมอ่ื สงั เกตลกั ษณะทา่ ทางของ เรอ่ื งเลา่ จากบ้านเรา 181

เขา ไม่พบว่าบาบอมีลกั ษณะอาการลว่ งรู้ในสถานการณ์ที่เกิดขึ้นกบั หลอ่ น บาบอคงเข้าใจวา่ การลงมาสู้กับโรคหัดคร้ังน้ีของหล่อน คือการท่ีท่านรัฐมนตรีก�ำลังกระท�ำการเเก้ตัว เพ่ือให้ เหลา่ สมาชกิ สภาผรู้ ปู้ ตั ตานอี ภยั ในความผดิ ครง้ั กอ่ นโนน้ โดยการสง่ คนมอื ดมี าดเู เเลประชาชน อยา่ งเตม็ ความสามารถ อยา่ งนอ้ ยทส่ี ดุ การทมุ่ เทของหลอ่ นครงั้ นก้ี ส็ รา้ งความเขา้ ใจลกั ษณะ นแ้ี กบ่ าบอสุลัยมาน หล่อนหันหลังกลบั ท้ิงอาศรมรา้ ง หนง่ึ วนั กอ่ นเลอื กตงั้ ปรากฏขา่ วใหญใ่ นหนา้ หนงั สอื พมิ พ์ วา่ ดว้ ยเรอ่ื งรฐั มนตรรี าเชน ถกู ตรวจสอบเก่ยี วกับบรษิ ทั น�ำเขา้ วคั ซนี ส่วนหมอระดานน้ั ลาพกั ร้อนอยูใ่ นสวีเดน… 182 วันที่ความรักผลบิ าน ณ บา้ นแห่งเรา

ฮิญาบสันตภิ าพ นางสาวพาซียะ อาแซ จังหวัดยะลา ซาเรียเด็กหญิงจากนราธิวาส อายุ ๑๑ ปี เป็นเด็กก�ำพร้าพ่อได้ติดตามแม่ซึ่งมา ท�ำงานที่โรงงานแห่งหนึ่งในจังหวัดสงขลาตอนน้ันเป็นช่วงเปิดเทอมใหม่พอดีปลายเดือน พฤษภาคมคุณแม่ของซาเรียได้พาเธอมาสมัครเรียนโรงเรียนแห่งเดียวกับที่ฉันสอนอยู่ วันแรกที่ซาเรียมาสมัครเรียนเธอสวมเส้ือแขนยาว กางเกงขายาวและสวมฮิญาบ สดี ำ� ใบหนา้ ยม้ิ แยม้ สดใส ซาเรยี และแมพ่ ดู ภาษาไทยไมช่ ดั แตส่ อื่ สารกนั พอเขา้ ใจ ครปู รชี าฝา่ ย รบั สมัครนกั เรียนไดส้ อบถามประวตั จิ งึ ไดท้ ราบวา่ ซาเรียเคยเรยี นในชน้ั อนบุ าลทีเ่ จาะไอรอ้ ง มากอ่ นและไดอ้ อกจากโรงเรยี นปลายปชี นั้ อนบุ าล ๒เพราะตดิ ตามแมไ่ ปทำ� งานทมี่ าเลเซยี หลงั พอ่ เสยี ชวี ติ จากเหตกุ ารณล์ อบวางระเบดิ ระหวา่ งสง่ ซาเรยี ไปโรงเรยี นดว้ ยอายขุ องซาเรยี เทยี บ เทา่ เดก็ ชนั้ ป.๕ แตย่ งั อา่ นและเขยี นหนงั สอื ไมไ่ ดจ้ งึ ใหซ้ าเรยี อยชู่ นั้ ป.๑ ซงึ่ ฉนั เปน็ ครปู ระจำ� ชนั้ ฉนั พาซาเรียมาท�ำความร้จู กั กบั เพื่อนๆ ซาเรียมอี ายหุ ่างกับเด็กป.๑ หลายปี เดก็ ๆ เรยี กซาเรยี วา่ “พซี่ า” เดก็ นกั เรยี นตา่ งตน่ื เตน้ มากทไ่ี ดเ้ พอื่ นใหมม่ าเรยี นดว้ ย ในทางกลบั กนั ซาเรียเองกค็ งตื่นเต้นไมน่ อ้ ยเชน่ กนั สัปดาหแ์ รกซาเรยี มาโรงเรยี นด้วยชุดบ้าน กางเกงขายาว เสื้อแขนยาวและคลมุ ผม ด้วยฮิญาบซาเรียจะเปน็ ท่สี นใจแกเ่ ด็กๆ ในโรงเรยี นเป็นพิเศษ อาจเปน็ เพราะความแตกตา่ ง ท่ีเห็นได้ชัด นกั เรยี นใหมร่ ่างสงู ตัวขาวตาคมจมกู โด่งยิ้มสวยใส่ชุดบา้ นมาโรงเรียน แตอ่ ยูช่ น้ั ป.๑และทแี่ ปลกตาคอื คลมุ ผมด้วยฮญิ าบสดี ำ� ฮญิ าบเปน็ คำ� รากศพั ทจ์ ากภาษาอาหรบั ความหมายทางภาษาศาสตรค์ อื การปกปดิ ทง้ั นฮี้ ญิ าบกถ็ กู นำ� มาใชแ้ ทนผา้ ทใ่ี ชป้ กปดิ หรอื ปกคลกุ ศรี ษะของสตรเี พศ (ปกปดิ เพอื่ ปกปอ้ ง หรือป้องกันให้ปลอดภยั ) แมซ้ าเรยี จะตา่ งจากเด็กอน่ื ๆ ซาเรียก็เขา้ กับเพ่ือนๆ ไดด้ ี เด็กๆ คอยแนะนำ� สถาน ทชี่ ว่ ยสอนอา่ นเขยี นชวนกนั เลน่ ดสู นกุ สนานความแตกตา่ งภายนอกไมไ่ ดท้ ำ� ใหซ้ าเรยี ถกู แยก เรื่องเลา่ จากบา้ นเรา 183

ออกอย่างล�ำพังเหมอื นความนกึ คดิ ของฉันในครง้ั แรก ความกงั วลใจของฉันค่อยๆ จางลงเม่ือ เหน็ ซาเรยี ยิ้มแย้มกบั เพ่ือนต่างวัยต่างถิน่ ตา่ งภาษาและต่างศาสนาของเขา สองสัปดาห์ต่อมาเม่ือทางโรงเรียนได้มอบเงินอุดหนุนค่าเคร่ืองแบบชุดนักเรียน ซาเรียใส่ชุดนักเรียนเป็นครั้งแรกซาเรียตัดผมสั้นเหมือนเด็กนักเรียนหญิงท่ัวไป ความเป็น ตัวตนของซาเรียถูกกลืนเข้ากับนักเรียนคนอ่ืนๆ ความสดใสของซาเรียยังคงอยู่ แต่นัยน์ตา คมโตนอ้ ยกเ็ ผยความอึดอัดใจบางอย่าง ฉนั สงั เกตเหน็ ความเคอะเขนิ ไมค่ นุ้ เคย ความไมเ่ ปน็ ตวั ของตวั เอง ในขณะทเ่ี พอื่ นๆ ต่างตนื่ เตน้ ทไ่ี ด้เหน็ ซาเรยี ในชดุ นักเรยี น และไดเ้ ห็นเส้นผมอันเงางามของซาเรยี ครง้ั แรก “ครูขาวนั นีพ้ ีซ่ าใสช่ ุดนกั เรียนมาคะ่ วันนพี้ ี่ซาสวยมากเลยคะ่ คร”ู “วันนีห้ นูเห็นผมพ่ีซาดว้ ย พซ่ี าผมสน้ั วันนพี้ ซ่ี าสวยคะ่ ครู” เสียงสะทอ้ นความรสู้ ึก ของเพื่อนต่างวยั ของซาเรียบอกเล่า ในเย็นของวันน้ันหลังโรงเรียนเลิกระหว่างรอแม่มารับซาเรียเดินมาหาฉันและถาม เป็นภาษามลายูถิ่นว่า “ครู…เนาะปากากาดะวะฮบูเละฮเดาะ ? วาซอเนาะปากาดะวะฮมารีฺ กอเลาะฮ” (ครูขา…หนสู วมฮญิ าบไดไ้ หม หนอู ยากสวมฮญิ าบมาโรงเรียน) สีหน้าซาเรียเผย ความเศรา้ แตน่ ัยนต์ าคมกลมคนู่ นั้ ก็แฝงด้วยประกายแหง่ ความหวัง “ซาเรียใส่ฮิญาบมาเรียนได้ม้ัยครู” ค�ำถามแรกท่ีแม่ของซาเรียถามฉัน คุณแม่ได้ บอกเล่าความอึดอดั ใจมากมาย ฉนั เป็นมสุ ลิมเหมือนกัน ฉนั เข้าใจความอึดอดั ใจของเขาได้ดี “เดี๋ยวครูจะน�ำเร่ืองน้ีเสนอครูใหญ่ทราบนะคะ คุณแม่สบายใจได้” ฉันรับข้อคิดเห็นพร้อม พูดให้ก�ำลังใจเขา ท้ังๆ ที่ฉันก็หนักใจไม่น้อย “เราเป็นคนส่วนน้อย และน่ีก็ไม่ใช่ถ่ินเรา” ฉนั คดิ ในใจ ซาเรยี รา่ งสงู ตวั ขาวตาคมจมกู โดง่ วยั ๑๑ ปี ใกล้บรรลุศาสนภาวะเร่ิมเขา้ สูว่ ัยสาว ช่วงตน้ (ใกล้มาประจ�ำเดือน) ถ้าตามบทบญั ญตั คิ ำ� สอนของศาสนาอิสลาม เด็กท่ีใกลบ้ รรลุ ศาสนภาวะ ควรส่งเสริมให้เด็กคลมุ ฮญิ าบ เพอ่ื ป้องกันการล่วงละเมดิ ทางเพศ และยกเกียรติ ของสตรใี หส้ งู สง่ ทงั้ นก้ี เ็ พอื่ ฝกึ ใหเ้ ดก็ คนุ้ เคยกบั บรบิ ทคำ� สอนทด่ี ขี องอสิ ลาม เมอื่ ถงึ วยั ทศ่ี าสนา 184 วนั ท่ีความรักผลิบาน ณ บ้านแห่งเรา

บัญญัตซิ าเรยี จะไดค้ ุ้นชนิ กบั การคลมุ ฮญิ าบ ฮิญาบเป็นเอกลักษณ์หนึ่งบ่งบอกถึงความเป็นตัวตนของสตรีเพศที่นับถือศาสนา อิสลามซึ่งมีเป้าหมายปกปิดเพ่ือปกป้องผู้สวมใส่ให้ปลอดภัยจากสิ่งไม่ดีต่างๆ โดยเฉพาะ การถกู ล่วงละเมดิ ทางเพศ ทกุ เชา้ กอ่ นไปทำ� งานระหวา่ งกนิ ขา้ วเชา้ ฉนั เปดิ วทิ ยฟุ งั ขา่ วเสมอวนั นผี้ ปู้ ระกาศขา่ ว เลา่ ถงึ เหตกุ ารณล์ อบวางระเบดิ และเผาโรงเรยี นใน ๓ จงั หวดั ชายแดนภาคใต้ ฉนั รสู้ กึ กงั วลใจ มากแมฉ้ ันจะทำ� งานต่างถ่ิน ในห้วงเวลาเดียวกันนี้ โรงเรียนช่ือดังในปัตตานีเกิดความวุ่นวายขัดแย้งกัน ข่าวกระจายในโลกโซเชียลหน้าฟีดข่าวในเฟซบุ๊กของฉันเต็มไปด้วย เรื่องฮิญาบนักเรียนใน โรงเรียนวัดช่ือดังใจกลางเมืองปัตตานี กรณีมีนักเรียนคลุมฮิญาบไปโรงเรียนในวันเปิดเทอม วันแรกผอ.โรงเรยี นมาต้อนรับนักเรียนดว้ ยดี ชว่ งแรกผอ.อนญุ าตให้แตง่ กายได้ตามระเบียบ กระทรวงศึกษาธิการเกย่ี วกบั เครือ่ งแบบนักเรียนท่ีประกาศใชป้ ี พ.ศ. ๒๕๕๑ กระน้ัน ครูในโรงเรียนบางส่วนก็ได้แสดงความความไม่พอใจวันต่อมามีครูลาป่วย ลากจิ เกอื บคร่ึงของโรงเรียน กลุ่มผูป้ กครองนักเรียนท่ีนับถือศาสนาพุทธเชิญชวนชมุ นุมเพ่อื ตอ่ ตา้ นข้อเสนออนุญาตใหน้ กั เรยี นมสุ ลมิ คลมุ ฮิญาบในโรงเรยี น วันน้ีทั้งวัน เรื่องฮิญาบยังคงวนเวียนอยู่ในห้วงค�ำนึงของฉัน รวมถึงฮิญาบของ ซาเรียด้วย เย็นวันนี้ฉันได้ปรึกษาครูปรีชาซ่ึงเป็นครูอาวุโสท่ีเคารพนับถือคนหน่ึง บ้านเกิด ของท่านอยทู่ ่ยี โุ ปในจังหวัดยะลา ใกล้ๆ บ้านเกิดของฉนั ทา่ นเคยสอนทีเ่ บตงมาหลายปีกอ่ น ยา้ ยภูมลิ ำ� เนามาอยูท่ ่อี �ำเภอนาทวี ครูปรีชาเคยสัมผสั และคลุกคลีกับคนมุสลมิ มากอ่ น ฉันคิดว่าครนู า่ จะใหค้ ำ� แนะนำ� ได้ แม้เราจะต่างศาสนากัน ฉันเองก็ไม่ต่างจากซาเรียและแม่ของเขามากนัก เรามักจะ ขอคำ� แนะนำ� และบอกเลา่ ความอดึ อดั ใจใหค้ นทมี่ จี ดุ รว่ มของบางสงิ่ บางอยา่ งรว่ มกนั ฉนั ตดั สนิ ใจบอกครปู รชี า เรอื่ งฮญิ าบของซาเรยี ครปู รชี ายม้ิ หนั ไปมองทางครใู หญซ่ งึ่ กำ� ลงั ตดั แตง่ กง่ิ ไม้ อยูห่ นา้ อาคารเรียนฝั่งตรงข้าม เรอ่ื งเลา่ จากบา้ นเรา 185

“ไปถามครใู หญเ่ ลยครใู หญใ่ จด”ี ค�ำตอบของครูปรีชาท�ำให้ความกังวลใจคลายลง แต่ฉันก็ยังไม่กล้าบอกครูใหญ่อยู่ดีเน่ืองจากช่วงนั้นเจ้าหน้าที่ส�ำนักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษา จะมาตรวจสอบประเมนิ ฝา่ ยการเงนิ พัสดขุ องโรงเรียนการเตรียมเอกสารเพื่อรับการประเมิน ตรวจสอบท�ำให้ฉันไม่ได้พูดกับครูใหญ่ถึงเร่ืองฮิญาบของซาเรียเลย เวลาผ่านไปหนึ่งสัปดาห์บ่ายวันหนึ่งขณะที่ฉันสอบนักเรียนอ่านเป็นรายบุคคล ซาเรียจ้องมายังผ้าฮิญาบของฉันพร้อมช้ี แล้วถามว่า “เม่ือไหร่หนูจะได้ใส่แบบนี้เหมือนครู บา้ ง” ฉนั รสู้ กึ ใจหายวบู ขน้ึ มาทนั ที ฉนั รสู้ กึ ผดิ มากทไ่ี มไ่ ดเ้ สนอครใู หญ่ พฤตกิ รรมและทา่ ทาง รวมถงึ ค�ำถามของซาเรยี ติดค้างอยใู่ นใจของฉัน “อีกไม่นานหนูจะได้ใส่ฮิญาบมาโรงเรียนแล้วน่ะ” ฉันแกล้งย้ิมพร้อมพูดให้ก�ำลัง ใจซาเรยี ทัง้ ๆ ท่ฉี ันเองกไ็ มม่ ัน่ ใจว่าฮญิ าบนักเรียนจะเป็นท่ียอมรับของคนทีน่ ี่หรือเปลา่ ฉนั ไม่ อยากใหฮ้ ิญาบเป็นประเด็นน�ำมาซ่ึงปญั หาความขัดแยง้ เชน่ ทปี่ ตั ตาน!ี “ครูใหญ่ค่ะมีเด็กปอหนึ่งบอกว่าอยากใส่ฮิญาบมาโรงเรียนค่ะ คุณแม่เขาฝากถาม ครูใหญ่ว่าอยากให้ซาเรียใส่ฮิญาบมาโรงเรียนได้ม้ัยคะ” เย็นวันนี้ฉันได้น�ำข้อเสนอของซา เรียและแม่แจ้งให้ครูใหญ่ทราบครูใหญ่ย้ิมพลางตอบว่า “ตอนเที่ยงเด็กคนนั้นมาขอผมด้วย เหมือนกัน เขาบอกว่าอยากคลุมฮิญาบมาโรงเรียน” ฉันสะดุ้งใจไม่คิดว่าซาเรียจะกล้าบอก ครใู หญ่ แต่เดก็ ก็คอื เดก็ คดิ อะไรเขากจ็ ะแสดงออกอยา่ งตรงไปตรงมา การบอกกลา่ วกอ่ นท�ำ อะไรกถ็ อื เปน็ การใหเ้ กียรติวิธีหนึ่งเป็นคำ� สอนท่อี ิสลามส่งเสรมิ ซ่งึ เผยจดุ ยืนความเป็นมุสลิม ที่เตม็ เป่ียม “ส�ำหรับผมน้ันไม่มีปัญหานะ ฮิญาบก็ไม่ได้เก่ียวข้องกับสติปัญญาอะไร เด็กเคย ใส่เขาก็อยากใส่ถือเป็นสิ่งดีมีเอกลักษณ์เฉพาะตัว แต่ผมต้องน�ำเร่ืองน้ีเสนอที่ประชุมคณะ กรรมการสถานศกึ ษากอ่ นนะ่ ” ครใู หญพ่ ดู พรอ้ มเลา่ เหตกุ ารณเ์ กยี่ วกบั ฮญิ าบเมอ่ื ๑๐ ปที แี่ ลว้ เยน็ วนั นฉ้ี นั กลบั จากโรงเรยี นดว้ ยความกงั วลใจทสี่ ดุ ฉนั ไดโ้ ทรหาแมท่ อ่ี ยยู่ ะลาบอก เลา่ เหตกุ ารณข์ อ้ เสนอฮญิ าบนกั เรยี นในโรงเรยี นใหแ้ มร่ แู้ ละบอกแมช่ ว่ ยดอุ าอฺ (อธษิ ฐานขอพร จากพระเจ้า) ให้ข้อเสนอนีถ้ กู ตอบรับด้วย ฉันแชทปรึกษาเพื่อนที่เป็นครูสอนอยู่ปะนาเระในจังหวัดปัตตานี เพื่อนได้เล่าถึง 186 วนั ที่ความรักผลบิ าน ณ บ้านแหง่ เรา

เหตกุ ารณท์ ไ่ี มน่ า่ จะเกดิ ขน้ึ ในปตั ตานที ผี่ า่ นมาไมก่ ส่ี ปั ดาหก์ ลมุ่ พระสงฆแ์ ละชาวพทุ ธประทว้ ง ต่อต้านไม่เอาฮิญาบในโรงเรียน มีกลุ่มมุสลิมเดินประท้วงจะเอาฮิญาบในโรงเรียน มีเพจใน เฟซบกุ๊ ขม่ ขฆู่ า่ พระครู ฝา่ ยนกั เลงคบี อรด์ กร็ มุ่ แสดงความเหน็ ท้ังฝ่ายพุทธและมุสลิมท่ีรู้เท่า ไม่ถึงการณ์ก็ด่ากันในโลกโซเชียลอย่างเอาเป็นเอาตายต่างมีความเห็นท่ีเข้าข้างฝ่ายตน ส่วนนอ้ ยเทา่ นั้นทจี่ ะแสดงทัศนะเป็นกลางและชวนให้ปรองดองค่อยๆ คดิ แกป้ ัญหา ดว้ ยโรงเรยี นนนั้ ตงั้ อยใู่ นทด่ี นิ ของวดั กอ่ นสรา้ งโรงเรยี นไดม้ ขี อ้ ตกลงกบั เจา้ อาวาส ไวเ้ หมอื นเปน็ การผกู มดั หากจะมกี ฎระเบยี บใดตอ้ งผา่ นความเหน็ ชอบของเจา้ อาวาสรว่ มดว้ ย เม่ือตา่ งฝ่ายต่างไมย่ อมกัน เร่อื งดงั รอ้ นไปถึงเก้าอ้ีรฐั มนตรวี ่าการกระทรวงศึกษาธิการ และ สดุ ทา้ ยกม็ ปี ระกาศในราชกจิ จานเุ บกษาวา่ ดว้ ยเครอื่ งแบบนกั เรยี นแกไ้ ขเพมิ่ เตมิ พ.ศ.๒๕๖๑ เม่อื ต้นเดอื นมิถนุ ายน ๒๕๖๑ โดยสรุปใจความเขา้ ใจง่ายๆ ว่า กฎหมายที่ให้สิทธินักเรียน มุสลิมคลุมฮิญาบได้ในสถานศึกษาที่เป็นของรัฐและเอกชนแก้ไขเป็นกรณีโรงเรียนต้ัง อยู่บนที่ธรณีสงฆ์ กฎระเบยี บตา่ งๆ รวมถงึ การแตง่ กายจะขนึ้ กบั ขอ้ ตกลงของเจา้ เอาวาสกบั คณะกรรมการสถานศกึ ษาเหน็ ชอบ การไมเ่ หน็ ชอบของเจา้ อาวาสกรณโี รงเรยี นชอ่ื ดงั ใจกลาง เมืองปัตตานี ทำ� ใหน้ ักเรยี นมุสลิมในโรงเรยี นไม่สามารถจะสวมฮิญาบมาโรงเรียนได้ เหมือน นกั เรียนมสุ ลิมอื่นทเ่ี รยี นในโรงเรียนของรัฐ เมอ่ื เรอื่ งถกู กดแชรใ์ นโลกโซเชยี ลกเ็ หมอื นความอคตถิ กู แผข่ ยายใหญข่ นึ้ การรบี เรง่ ประท้วงเพ่ือหาข้อสรุปของผู้เก่ียวข้องท้ังสองฝ่าย ท�ำให้หน่วยเหนือต้องออกกฎหมายอย่าง รบี เรง่ ด้วย หลังจากนน้ั ไม่กว่ี ันต้นเดอื นมถิ ุนายนไดม้ ีประกาศเปลย่ี นแปลงกฎหมายเกีย่ วกบั เครอื่ งแบบนกั เรยี นเพอื่ คลคี่ ลายปญั หา จรงิ ๆ แลว้ ปมฮญิ าบในปตั ตานแี มจ้ ะยตุ ทิ างกฎหมาย แต่ไมย่ ุติทางความรสู้ ึกไดง้ า่ ยๆ ผทู้ ซ่ี มึ ซบั ความอคตเิ หล่านีโ้ ดยตรงก็คือนักเรียน ทง้ั เด็กพุทธและมุสลิมในโรงเรยี น ยงิ่ ชนกลมุ่ นอ้ ยยง่ิ กดดนั นกั เรยี นทเ่ี ลอื กปฏบิ ตั ติ ามหลกั ของอสิ ลามถดู กกดดนั จากผใู้ หญข่ อง หน่วยงานรัฐฯระหว่างมาเยี่ยมโรงเรียน ผู้ปกครองนักเรียนมุสลิมบางคนได้ย้ายเด็กออกไป เรียนท่ีอ่ืนบนเส้นทางเลือกท่ีดีกว่าทางตันท่ีคลุ้งกลิ่นอายแห่งอคติ โรงเรียนได้กลายเป็นจุด ขัดแย้ง เหมือนปลุกระดมความอคติแก่นักเรียนสร้างความแตกแยกทางความคิดให้เด็กได้ สัมผัสกันทั้งๆ ท่ีโรงเรียนควรจะเป็นจุดหลอมรวมผู้คนให้เข้าใจซึ่งความต่าง เรียนรู้ยอมรับ เรอื่ งเล่าจากบา้ นเรา 187

และอยดู่ ว้ ยกนั บนความตา่ งอยา่ งเขา้ ใจ ฉนั รสู้ กึ เศรา้ ใจเหลอื เกนิ และหวงั วา่ เหตกุ ารณล์ กั ษณะ เดียวกันนี้จะไม่เกดิ กบั ซาเรยี นกั เรยี นของฉัน “ครูใหญ่ว่าอย่างไรบ้างคะครู” แม่ของซาเรียเอ่ยถามด้วยรอยย้ิมสายตาจ้องมอง อย่างมีความหวัง “ครใู หญบ่ อกวา่ ฮญิ าบสำ� หรบั ครใู หญน่ น้ั ไมเ่ ปน็ ปญั หาแตค่ รใู หญจ่ ะเสนอทปี่ ระชมุ ให้คณะกรรมการสถานศกึ ษาทราบกอ่ นค่ะ” และฉันก็ได้เล่าเร่อื งฮญิ าบเหตกุ ารณเ์ มอ่ื ๑๐ ปี กอ่ นท่ีครูใหญ่เคยเลา่ ให้ฉนั ฟงั กรณีมีคนจากสามจังหวดั มาทำ� งานรับจ้างกรีดยาง แลว้ พาลกู มาสมัครเรียนท่ีนี่ ตอนนั้นมีเด็กมุสลิมจากสามจังหวัด ๕คน ผู้ปกครองเขาเคยขอใส่ฮิญาบ แต่คณะกรรมการสถานศกึ ษาไม่อนุญาต แลว้ พวกเขาก็มาเรียนได้ปกติ เมื่อฉันเล่าเรื่องนี้จบ สีหน้าของแม่ซาเรียเผยความเศร้ากังวลใจอย่างอธิบายไม่ถูก แต่ฉันจ�ำเปน็ ต้องบอกใหร้ ถู้ ึงเหตกุ ารณ์ทีผ่ า่ นมาเพอื่ จะได้เตรยี มใจไว้หากขอ้ เสนอไมถ่ กู ตอบ รบั เหมอื นครูใหญ่ไดบ้ อกเล่าใหฉ้ นั เตรยี มใจมากอ่ นหนา้ เย็นวนั น้นั เปน็ วันแรกทฉ่ี นั ไดส้ มั ผัส ความหวงั ทรี่ ิบร่ี แมพ่ าซาเรยี กลบั จากโรงเรยี นอยา่ งกงั วลใจ ฉนั รู้และเข้าใจความร้สู กึ นน้ั ดี โรงเรียนของซาเรียนั้นไม่ได้ตั้งบนที่ดินของวัดเหมือนโรงเรียนชื่อดังในปัตตานี ก็จริง แม้จะมีกฎระเบียบของกระทรวงศึกษาธิการอนุญาตให้นักเรียนมุสลิมแต่งกายด้วย ชดุ เครอ่ื งแบบนกั เรยี นตามหลกั ศาสนาอสิ ลามหมายถงึ คลมุ ฮญิ าบได้ แตต่ ลอดระยะเวลาราว ๔๐ กวา่ ปี ตง้ั แต่เริ่มก่อตงั้ โรงเรียนยังไมม่ ีนักเรียนมสุ ลิมสวมฮญิ าบมาโรงเรยี นอีก ทกุ คนตา่ ง อยากอยู่ในถ่นิ ท่มี ีผูค้ นยอมรับ หากคณะกรรมการสถานศกึ ษาอนุญาตซาเรยี จะเปน็ นกั เรียน มุสลมิ คนแรกท่ไี ดส้ วมฮิญาบมาโรงเรยี น และนน่ั ก็เป็นความหวังของซาเรียและแมข่ องเขา โรงเรียนของซาเรียต้ังอยู่ในหมู่บ้านหน่�ำฮ้ัวใกล้ตีนเขาควนกุน ต�ำบลส�ำนักขาม อ�ำเภอสะเดา จังหวัดสงขลา หากขับรถเข้าเส้นทางหลักตรงขึ้นควนไปยังหมู่บ้านควนกุน ก็จะเห็นรั้วเรียงยาวออกไปก้ันระหว่างประเทศไทยกับมาเลเซีย ครูใหญ่เคยพาฉันไปรู้จัก สถานท่ีตอนไปงานบุญมสั ยดิ ในหมบู่ ้านควนกนุ มผี ู้น�ำชมุ ชน (ทา่ นอหิ มา่ ม) ซ่ึงด้ังเดมิ เป็นคน จากสะบ้าย้อยได้มาท�ำงานและตั้งถิ่นฐานท่ีนี่ หากท่านอิหม่ามไม่บอกว่าเป็นคนสะบ้าย้อย ฉันคดิ ว่าท่านอิหมา่ มคอื คนดง้ั เดมิ ทนี่ ่ี เพราะทา่ นอิหมา่ มพดู ภาษาถนิ่ ใต้ได้คล่องมาก ฉนั ฟัง 188 วันที่ความรักผลบิ าน ณ บ้านแหง่ เรา

บทสนทนาระหว่างท่านอิหม่ามกับครูใหญ่แล้ว ฉันรู้สึกอึ้งมาก แต่ท่านก็พูดภาษามลายูถ่ิน ได้ แม้วา่ ส�ำเนียงจะเพย้ี นไปบ้าง กระนนั้ เราก็ยงั สื่อสารกนั เข้าใจดี “ดูเมาะฮคือรูโดะมานอ ?” (บ้านครูอยู่ที่ไหน) ท่านอิหม่ามเอ่ยถามด้วยภาษา มลายถู นิ่ เมือ่ ครูใหญ่แนะนำ� ว่ามคี รใู หมม่ าจากสามจงั หวดั “ดูเมาะฮกตี อโดะนีบง ดีตาเซะ” (บ้านหนอู ยูท่ ีต่ าเซะนีบง) ฉันตอบ “ออ่ ๆ นบี ง ยาฺ ลา กาปงตาเซะ เฮาะอาดอแกตออาปบี อื ลง มาโซะ บานายาฺ ลาเดาะ ?” (ออ่ ๆ นบี งยะลาตาเซะทม่ี สี ถานรี ถไฟกอ่ นถงึ ตวั เมอื งยะลาใชไ่ หม) ทา่ นอหิ มา่ มถามตอ่ เหมอื น เคยข้นึ รถไฟสายน้มี าก่อน “ยอๆ ตาเซะ อาดอแตแซ็งแกตออาปีบือลง มาโซะบานานีบง” (ใช่ค่ะ ท่ีตาเซะ จะมีสถานรี ถไฟเปน็ สถานสี ดุ ทา้ ยก่อนเขา้ ตวั เมืองยะลาค่ะ) ฉนั ตอบท่านอิหมา่ ม เราสนทนา กันดว้ ยภาษามลายูถ่นิ ปนกับภาษาไทยกลางนานพอสมควร ฉนั คดิ วา่ ทา่ นอหิ มา่ มเปน็ คนทโ่ี ชคดมี ากไดร้ หู้ ลายภาษา พดู ภาษาไทยกลางได้ ภาษา ใต้ก็ได้ ภาษามลายูถ่ินก็ได้ ทำ� ใหน้ ึกถึงสมัยเรียนมหาวิทยาลยั การสัมผัสทางภาษาจะเกิดขึ้น ระหวา่ งผพู้ ดู สองภาษาขนึ้ ไป เราพดู สลบั ภาษาไปมา ฉนั เหน็ ครเู อมอรสงั เกตอยา่ งใจจดใจจอ่ พวกเราไดพ้ ดู ถงึ อาหารพนื้ เมอื งทเ่ี ดน่ ของสามจงั หวดั นนั้ คอื นาซกิ าบู (ขา้ วยำ� ) และ กต็ ้องพดู ถึงบดู ู โดยเฉพาะบูดูสายบุรี ท่านอิหม่ามเอย่ ข้ึนเชงิ หยอกลอ้ วา่ “ครูกลบั ยะลาซ้อื ของฝากมาบา้ งนะครนู ะ บดู สู ายบรุ ซี อื ดะซโู งะฮ” (บดู สู ายบรุ อี รอ่ ยมากๆ ) ชวนใหน้ กึ ถงึ สมยั เรยี นมัธยมท่ปี อเนาะซายะ (โรงเรยี นศาสนศกึ ษา) ในอำ� เภอสายบุรี บูดสู ายบรุ ีจัดเป็นสนิ คา้ OTOP ทีข่ นึ้ ชื่อเปน็ ท่กี ลา่ วขานมาเนิน่ นาน ตั้งแตว่ นั นั้นฉันไม่ไดไ้ ปเย่ยี มท่านอิหมา่ มอีกเลย บดู สู ายบรุ กี ็ไม่ไดซ้ อ้ื ไปฝากเพราะ บา้ นฉนั อยยู่ ะลาแตท่ า่ นอหิ มา่ มยงั แวะเวยี นมาเยย่ี มถามขา่ วคราวและมขี องฝากมาใหฉ้ นั เสมอ ฉนั คดิ วา่ ชว่ งปดิ เทอมนต้ี อ้ งแวะไปเยย่ี มโตะ๊ ครทู ปี่ อเนาะและซอื้ บดู สู ายบรุ มี าฝากทา่ นอหิ มา่ ม ฉนั ใหส้ ญั ญากบั ตนเองในใจ อนิ ชาอลั ลอฮฺ หากอลั ลอฮทฺ รงประสงค์ (คำ� วา่ อนิ ชาอลั ลอฮฺ มสุ ลมิ จะกล่าวเม่อื สัญญาวา่ จะทำ� สง่ิ ใดสิ่งหนงึ่ โดยการผกู มอบหมายกับพระเจา้ อัลลอฮ)ฺ เรอ่ื งเล่าจากบา้ นเรา 189

โรงเรียนบ้านหน่�ำฮั้วถูกบุกเบิกโดยคนจีนสมัยพรรคอมมิวนิสต์มลายาเข้ามาหลบ ในประเทศไทยกบฏในรัฐมาเลเซียช่วงอังกฤษยึดครองมาเลเซียสมัยสงครามโลกครั้งที่สอง มีร่องรอยทางประวัติศาสตร์เป็นโบราณสถานคืออุโมงค์ปิยะมิตรตั้งอยู่ที่เขาน้�ำค้าง อ�ำเภอ นาทวี อุโมงค์ที่ถูกขุดข้ึนโดยพรรคคอมมิวนิสต์มาลายา เป็นอุโมงค์ท่ีใหญ่และยาวท่ีสุด ในประเทศไทยก็ว่าได้และเป็นช่วงเวลาเดียวกันกับพรรคคอมมิวนิตส์มลายาอีกกลุ่มมาหลบ ซ่อนภัยทางอากาศอยู่บนเนินเขาท่ีปกคลุมด้วยป่าทึบบริเวณตะเข็บแนวชายแดนไทยและ มาเลเซียที่เบตง ฉันเคยไปทัศนศึกษาตอนเรียนมหาวิทยาลัยช้ันปีที่สามอุโมงค์ปิยะมิตร ตัง้ อยหู่ ม่บู า้ นตาเนาะแมเราะ อำ� เภอเบตง จังหวดั ยะลา ตอนน้นั ฉนั ไมไ่ ดส้ นใจเรือ่ งสนั ตภิ าพ เสรีภาพ เอกราชมากนัก การได้มาเป็นครูที่นี่ท�ำให้ฉันได้มีโอกาสศึกษาประวัติศาสตร์ สันติภาพ อิสรภาพ สิทธิในฐานะพลเมืองมากข้ึน ท�ำให้รู้ว่าพรรคคอมมิวนิตส์มลายาที่ถูกเรียกว่า โจรจีน กบฏ ตอ่ รัฐมาเลเซยี หากแค่ฟังชื่อเรยี กโดยไมร่ คู้ วามเป็นมาน้นั พวกเขาเหมือนเป็นคนไมด่ ี ฉันเปิด อ่านหนังสือของนักเขียนท่ีสนใจแหล่งท่องเที่ยวเชิงประวัติศาสตร์ สอบถามประวัติความ เป็นมาจากผู้อาวุโสเช้ือสายจีน ท�ำให้รู้ว่ากรณีกบฏของพรรคมิวนิสต์มลายาพวกเขาคือ ผูป้ กป้องสนั ติภาพผกู้ ลา้ ผเู้ รยี กร้องเอกราชท่แี ท้ ยคุ ลา่ อานานคิ มญปี่ นุ่ บกุ มาเลเซยี กองทพั องั กฤษแพก้ องทพั ญปี่ นุ่ ตอนนน้ั องั กฤษ ได้ใช้แผนใต้ดินให้พรรคคอมมิวนิสต์มลายูช่วยรบกับกองทัพญี่ปุ่นก่อน เมื่อสงครามสงบจะ แบ่งปันผลประโยชน์กัน เม่ือกองทัพญี่ปุ่นแพ้พรรคคอมมิวนิสต์มลายูกลายเป็นกลุ่มนอก กฎหมาย จงึ เปน็ ทม่ี าของกบฏตอ่ ตา้ นรฐั มาเลเซยี เลยตอ้ งรบกบั ทางการมาเลเซยี ประเทศไทย อยู่ติดชายแดนมาเลเซีย การเข้ามาของพรรคคอมมิวนิตส์มลายาน้ีท�ำให้เรามีประวัติศาสตร์ บางอย่างรว่ มกนั ครูเอมอรได้เล่าความเป็นมาของโรงเรียนอย่างละเอียดว่า สมัยก่อนน้ัน นายปักชิน แซ่ฉิ้น ซ่ึงเป็นคนจีนได้มาค้าขายในประเทศไทยเป็นผู้ริเริ่มก่อต้ังหมู่บ้านชื่อ ว่า บ้านหน่�ำฮ้วั สมยั โจรคอมมวิ นติ ส์มาหลบในไทย ตอ่ มาทา่ นก�ำนนั อะเล็ก ศภุ กิจธนวัฒน์ ซึ่งเป็นคนจีนรุ่นหลังจากนั้น ได้ก่อต้ังโรงเรียนข้ึนในหมู่บ้านหน�่ำฮั้ว ยุคแรกใช้เป็นสถานท่ี สอนภาษาจีน ลูกหลานจีนจะมาเล่าเรียนท่ีโรงเรียนแห่งน้ี ท่านก�ำนันอะเล็กนอกจากเป็น 190 วนั ทีค่ วามรกั ผลิบาน ณ บา้ นแห่งเรา

ผู้ก่อต้ังโรงเรียนแล้ว ท่านยังมีคุณูปการมากมาย สมัยน้ันมีโจรจีนเยอะ ท่านเป็นคนหนึ่งใน คณะเจรจาพดู คุยให้โจรจีนมอบตวั กบั รัฐบาลไทยโดยเอาชีวิตของทา่ นเป็นประกนั เมือ่ การ เจรจาส้ินสุดลง โจรจีนได้มอบตัวทางรัฐบาลได้มอบที่ดินทำ� กินคนประมาณละ ๑๐-๑๕ ไร่ จะเห็นได้ว่าเมืองสะเดาจะมีลูกหลานจีนอยู่ท่ัวเมืองและช่วงหลังโรงเรียนน้ีถูกจดทะเบียน ภายใต้การดูแลของรัฐบาลไทยชื่อว่า “โรงเรียนบา้ นหนำ�่ ฮัว้ ” ในเชา้ วันหนึ่ง ขณะฉันท�ำความสะอาดบริเวณหนา้ หอ้ งเรยี นรว่ มกับเด็กๆ ครใู หญ่ เดินย้มิ ตรงมา “เด็กๆ ยกมอื ไหว้ สวัสดคี รบั สวัสดีค่ะครใู หญ่” ครูใหญม่ องไปยงั ซาเรียแล้ว ยม้ิ และบอกว่า “พรงุ่ นี้ใสฮ่ ญิ าบมาโรงเรียนไดแ้ ล้วนะ่ ” ซาเรียดีใจมาก รอ้ งเย่! แล้วพนมมือ ไหว้กล่าวขอบคณุ ครใู หญ่จากนน้ั ก็หนั มากอดฉนั ใบหนา้ ซาเรยี แต่งแต้มด้วยรอยยิ้ม “พรุ่งน้ี พี่ซาจะไดใ้ ส่ฮญิ าบเหมอื นครู พร่งุ นพ้ี ซ่ี าจะคลุมผมเหมอื นครูได้แลว้ ” เด็กๆ ตา่ งหันมามอง และเปล่งแสดงความยนิ ดีกบั ซาเรยี ครูใหญ่หันมาบอกเล่ากับฉันว่า “เมื่อวานผมเสนอที่ประชุมแล้วนะ ท่านก�ำนัน อนญุ าต ผมดใี จด้วย” “ขอบคณุ มากค่ะครใู หญ่” ฉนั พนมมอื ไหวข้ อบคุณครูใหญ่ และฝาก ขอบคุณท่านก�ำนันอะเล็กและคณะกรรมการทุกคนท่ีเปิดโอกาสให้ซาเรียเด็กน้อยต่างถ่ิน ได้สวมฮิญาบมาเรียนหนังสืออย่างสบายใจ หลงั จากนซี้ าเรยี และแมข่ องเขาไมต่ อ้ งกงั วลเรอ่ื ง ฮญิ าบอกี ต่อไป เย็นวันน้ันเมื่อแม่ของซาเรียมารับ ฉันเห็นซาเรียวิ่งตรงไปหาคุณแม่แล้วพูดเป็น ภาษามลายูถิ่นว่า “มามา…เดะบูเละฮปากาดะวะฮมารฺีกอเลาะฮ เดาะฮมาโอ” (แม่จ๋าหนู ใส่ฮิญาบมาโรงเรียนได้แล้วค่ะ) น้�ำเสียงของซาเรียแสดงออกถึงความดีอกดีใจเกินจะอธิบาย วนั นีซ้ าเรียและคุณแมก่ ลบั บา้ นพกั ดว้ ยใบหนา้ ที่ช่นื บานเป่ยี มสุข “ท่านก�ำนันอนุญาต” ประโยคสั้นๆ ที่ก้องอยู่ในห้วงค�ำนึงของฉันน�้ำใสๆ เอ่อ ริมเบ้าตา ฉันน่ิงขอบคุณพระเจ้า “อัลอัมดูลิลลาฮฺ” ข้อเสนอน้ีถูกตอบรับแล้ว (ค�ำว่า “อัลฮัมดูลิลลาอฮฺ” หมายถึง มวลการสรรเสริญเป็นของอัลลอฮฺ มุสลิมใช้กล่าวขอบคุณ พระเจ้าในทุกโอกาส) เชา้ วนั จนั ทรซ์ าเรยี ใสช่ ดุ นกั เรยี นปกติ แตส่ ง่ิ ทพี่ เิ ศษอกี อยา่ งคอื เธอสวมฮญิ าบสขี าว เรอ่ื งเล่าจากบา้ นเรา 191

มาด้วย เดก็ ๆ วิ่งตรงไปจับดฮู ิญาบของซาเรีย นักเรยี นบางส่วนกว็ ง่ิ มาบอกฉนั อยา่ งตื่นเต้นวา่ “ครขู า…วนั นพี้ ซี่ าคลมุ ฮญิ าบมาคะ่ พซ่ี าสวยมาก” ฉนั ยม้ิ แลว้ มองไปยงั ซาเรยี ในชดุ นกั เรยี นที่ มเี กยี รตอิ นั เนอ่ื งจากฮญิ าบคลมุ ศรี ษะปกปดิ จดุ ทพี่ งึ สงวนตามหลกั บญั ญตั ขิ องศาสนาอสิ ลาม แล้ว ท�ำให้ระลึกถึงวันที่ซาเรียชี้มายังฮิญาบของฉันแล้วถามว่าเม่ือไรหนูจะได้ใส่เหมือนครู วนั นเ้ี ปน็ จริงแล้ว ซาเรยี ไดส้ วมฮิญาบมาเรียนสมดั่งปรารถนาแล้ว ยอ้ นไปตอนฉนั มาบรรจเุ ปน็ ครใู หมๆ่ ทา่ นกำ� นนั อะเลก็ ศภุ กจิ ธนวฒั น์ เปน็ ประธาน คณะกรรมการสถานศกึ ษา ทา่ นเป็นคนจนี ท่ผี ูค้ นนับถอื ท่านใจดมี เี มตตา ได้บริจาคเงนิ เป็น จำ� นวนมากสรา้ งอาคารเรยี น โดยเฉพาะหอ้ งสมดุ ทฉ่ี นั ดแู ลอยกู่ เ็ ปน็ งบทไี่ ดจ้ ากทา่ น หนา้ หอ้ ง สมดุ มปี า้ ยเขยี นกำ� กบั วา่ หอ้ งสมดุ กำ� นนั อะเลก็ เนอ่ื งจากทา่ นเคยเปน็ กำ� นนั ในหมบู่ า้ นหนำ�่ ฮวั้ มาก่อน ช่วงเทศกาลวันตรุษจีนเม่ือปีท่ีแล้ว ครูใหญ่พาพวกเราไปเย่ียมท่านก�ำนันท่ีบ้าน ตรษุ จนี เปน็ ชว่ งเวลาดๆี ของคนจนี ทจ่ี ะรวมตวั ไปพบปะผอู้ าวโุ สเพอ่ื ขอพรและอวยพรระหวา่ ง กัน พวกเราได้อวยพรและรับพรจากท่านก�ำนันด้วย ท้ังนี้ ท่านได้มอบของท่ีระลึกเป็นขนม เข่ง ส้มและน้�ำผลไม้ ท่านก�ำนันอะเล็กได้ไถ่ถามความเป็นอยู่ของฉัน “ครูใหม่เป็นยังไงบ้าง ทีน่ ีข่ องกินที่คนอิสลามท�ำมเี ยอะ ครูอยู่ไดใ้ ชไ่ หม หากมีใครทำ� อะไรบอกผูช้ ว่ ยหนา้ โรงเรียน ได้เลยนะ่ ” ฉันยงั จำ� คำ� ถามสำ� เนยี งจีนๆ นี้ได้ดี เปน็ คำ� ถามท่ีแสดงความห่วงใยและใส่ใจคน ต่างถิ่นตัวน้อยๆ อย่างฉัน ในเช้าวันถัดมาท่านได้มาเยี่ยมเด็กๆ ที่โรงเรียน พวกเราถ่ายรูป หมู่ด้วยกัน ตัวแทนนักเรียนกล่าวอวยพรให้ท่านก�ำนัน ท่านก�ำนันก็กล่าวอวยพรให้เด็กๆ ก่อนกลับท่านได้แจกอั่งเปาให้เด็กนักเรียนทุกคน เด็กๆ ต่างย้ิมดีใจ การแจกอ่ังเปามีความ คลา้ ยกบั วัฒนธรรมคนมลายวู นั ฮารรี ายอ (วนั เฉลมิ ฉลองของศาสนาอิสลาม) อีกดว้ ย แมป้ ีน้ที ่านจะจากเราไปแลว้ คณุ ความดีของท่านกป็ ระจักษแ์ ก่สายตาฉนั ด่งั ท่ีผู้คน กล่าวขาน ฉันได้สัมผัสถึงความเสียสละ ความใจดีมีเมตตา การให้โอกาส และการเห็นอก เห็นใจรวมถงึ การใหเ้ กยี รตชิ นกลมุ่ นอ้ ย ฉันจ�ำได้ว่าก่อนวันฝังศพท่านก�ำนัน ฉันได้ไปแสดงความเสียใจกับครอบครัวของ ท่านที่แป๊ะกง ภรรยาท่านก�ำนันอะเล็กให้ผ้าสีแดงช้ินเล็กๆ แก่พวกเรา ครูเอมอรบอกว่า ผ้าสีแดงนี้เสมือนแทนค�ำขอบคุณ คนจีนเขามีความเช่ือว่า การเสียชีวิตคือการได้เข้าสวรรค์ 192 วนั ท่ีความรกั ผลิบาน ณ บ้านแห่งเรา

ไปภพท่ีดีกว่า ตอนหวั ค่�ำจะมพี ธิ กี งเต๊ก ลูกหลานทา่ นก�ำนนั จะเตน้ กงเต๊กกนั เปน็ ครัง้ แรกท่ี ฉนั ได้สัมผสั และเรยี นรู้วฒั นธรรมของคนจีนด้วยตาตนเอง ฮิญาบนกั เรยี นผืนแรกได้มีชีวติ ข้ึนในโรงเรยี นแห่งนี้ เพราะทา่ นก�ำนันอนุญาตบ่งช้ี เสรภี าพ สนั ติภาพบนความแตกตา่ งหลากหลายทีล่ งตวั แสดงถึงการใหเ้ กยี รติซึง่ กันและกนั ความสุขแต่งแต้มบนใบหน้าซาเรียและเพื่อนๆ ของเขา โรงเรียนเป็นศูนย์รวมความหลาก หลาย ซาเรยี ไม่ใช่คนแปลกหน้าคนเดยี วในโรงเรียนน้ี ยงั มชี าวต่างชาติซ่ึงผ้ปู กครองนกั เรยี น ชนชาตพิ มา่ ลาว และกมั พชู า ทาแปง้ อยา่ งมเี อกลกั ษณเ์ ฉพาะแสดงความเปน็ ตวั ตนมารบั ลกู หลานท่โี รงเรียนอกี ดว้ ย เมื่อไม่นานมานี้ เพื่อนที่ปัตตานีได้แจ้งเร่ืองท่ีน่ายินดี ครูสาวจากสุราษฎร์ธานี พทุ ธศาสนกิ ชนผูอ้ ยู่ในเหตกุ ารณ์ขัดแย้งกลบั ยอมรบั ฮิญาบ เธอสวมฮิญาบอนั มเี กียรตเิ ข้ารบั อสิ ลามดว้ ยใบหนา้ ยม้ิ แย้มสดใส หลงั เกิดปมปัญหาเร่อื งฮญิ าบขน้ึ ในโรงเรียนท่เี ธอท�ำงานอยู่ ซ่ึงเหตุการณ์นี้ถือเป็นจุดเร่ิมต้นเล็กๆ ของประตูแห่งสันติภาพ ซาเรียคือตัวแทนของฮิญาบ สันติภาพต่างถ่ิน ในขณะที่ครูสาวโรงเรียนช่ือดังใจกลางเมืองปัตตานีคือตัวแทนของฮิญาบ สันติภาพในสามจงั หวดั ชายแดนภาคใต้ เร่ืองเล่าจากบา้ นเรา 193

บอมอฮาตูกบั การต่อสคู้ รงั้ ส�ำคญั นางสาวรตธิ รณ ใจห้าว จงั หวัดสงขลา อดุ มการณข์ องผมกรรโชกกระชากรนุ แรงเหมอื นคล่นื กลางทะเลยามพายุกระหนำ�่ มันได้น�ำพาผมเคลื่อนข้ามมหาสมุทรแห่งอยุติธรรมมาหลายร้อยไมล์ทะเล เพื่อพร้อมขึ้นฝั่ง ของความถูกต้อง สำ� หรบั ผมขอบฝ่งั ของความถูกและผิดแยกขาดออกจากกนั ตั้งอยูบ่ นพกิ ัด ที่หา่ งไกลคนละขอบขวั้ หลกั การด�ำรงอย่ขู องทัง้ สองฝา่ ยถูกเขียนขึ้นจากความแตกต่าง และ บอ่ ยคร้ังที่บุคคลจากสองฝ่งั ความคดิ ต้องเผชญิ หนา้ กนั ผมเติบโตข้ึนมาพรอ้ มกับการปลูกฝงั เมล็ดพันธอุ์ ดุ มการณด์ ้านดี และเม่อื เวลาผา่ น ไปตน้ กล้าแห่งคุณธรรมกเ็ ติบโตอย่างแข็งแรงในหวั ใจอยา่ งไมไ่ หวคลอน ศรทั ธาน�ำทางผมให้ มงุ่ หนา้ สฝู่ ง่ั ของความถกู ตอ้ งโดยไมเ่ คยหลงทศิ แตแ่ คก่ า้ วแรกทเี่ หยยี บฝง่ั ผมกลบั ลงั เล...ทำ� ไม จงึ ไมเ่ ปน็ เหมอื นทเ่ี คยคดิ หวงั ไว้ หาดสขี าวในจนิ ตนาการกลบั กระดำ� กระดา่ งราวกบั ถกู ปา้ ยสี ค�ำถามมากมายผุดพราวขึ้นในหัว หรือความดีจะมีความหมายซับซ้อนกว่าท่ีผมเคยนิยามไว้ หรือผมข้นึ ผิดฝ่ัง หรอื หลกั การยงั ไมถ่ กู ต้อง หรือยังมสี ่งิ อนื่ ใดอีก หรือโลกไมไ่ ด้มีเพียงสองฝั่ง –๑– ลมรอ้ นพดั พาความแหง้ แลง้ ระบายไปทวั่ ใบไมส้ เี หลอื งกรอบปลดิ ขว้ั บอกลากงิ่ กา้ น ท่ีคุ้นเคย ท้ิงตัวหมุนคว้างสู่พ้ืนเบื้องล่างราวกับจะไม่อนาทรต่ออนาคต ละอองฝุ่นถูกลมพัด หอบขน้ึ จากพ้นื ระลอกแลว้ ระลอกเลา่ แตอ่ ย่างไรกด็ รู าวกับจะไม่มีวนั หมดไปจากถนน ที่น่ีเริ่มจะกลายเป็นเมืองร้างเข้าไปทุกที ร้านรวงในตลาดท่ีเคยคลาคล่�ำด้วยผู้คน บัดนี้กลับเงียบเหงา สถานบันเทิงโบกมอื ลาชุมชนแหง่ น้ไี ปนานแลว้ ตง้ั แต่ถกู ขวู่ างระเบดิ เมื่อ หลายปีก่อน แต่ถึงจะเปิดต่อไปก็เห็นท่าว่าคงไม่รอด เพราะหลังพลบค่�ำเมืองแห่งนี้ก็ร้างไร้ ผคู้ นเสยี แล้ว เสียงกรีดร้องแหลมสูงดังขึ้นไม่ไกล มันท�ำลายบรรยากาศเงียบเชียบในเช้าวันนั้น 194 วนั ทคี่ วามรกั ผลบิ าน ณ บา้ นแหง่ เรา

แถมยังไดก้ ระชากผมจนหวั แทบคะม�ำออกจากอาการเหมอ่ ลอยคิดถึงบา้ น ลูกค้าในร้านน�้ำชาที่มีอยู่สามสี่คนต่างตกอยู่ในอาการเดียวกัน ทั้งต่ืนกลัวท้ังเลิก ลัก ชายชราบางคนถึงกับมอื ไมส้ ัน่ หยบิ จบั อะไรไมถ่ กู จะไมใ่ หห้ วาดผวาไดอ้ ยา่ งไรในเมือ่ รา้ น นำ้� ชาแหง่ นเ้ี พงิ่ ถกู ลอบวางระเบดิ ไปเมอ่ื เดอื นกอ่ น ระเบดิ แสวงเครอื่ งขนาดเลก็ ถกู ซกุ ซอ่ นไว้ ภายในรถจกั รยานยนตห์ นา้ รา้ น แรงระเบดิ ทำ� ลายขา้ วของเสยี หายไปไมน่ อ้ ย แมไ้ มม่ ใี ครไดร้ บั อนั ตรายแตเ่ สียงระเบิดในคร้งั น้นั ก็ทำ� ลายขวัญของคนทน่ี เ่ี สียสิน้ สายตาทุกคู่ภายในร้านจับจ้องมายังผมอย่างคาดหวัง ราวกับว่าในบัดนั้นผมจะ กระชากชุดที่สวมอยู่แล้วกลายร่างเป็นซุปเปอร์ฮีโร่ออกมาปกป้องพวกเขา ผมเป็นทหาร ไมใ่ ชย่ อดมนุษย์ จงึ ไมใ่ ชเ่ ร่ืองแปลกทจ่ี ะเหน็ ว่าผมเองกต็ กใจไมต่ า่ งกัน แต่สิ่งทสี่ ่ันระริกอยู่ใน แววตาเหล่านั้นบบี บังคับใหผ้ มต้องเล่นบทตามที่ไดร้ บั “เสียงอะไรวะ” อดุลย์ต้ังสติได้ก่อนผม เขารีบถลาออกไปภายนอกร้าน ผมอ้าปากค้างไม่ทันกับความว่องไวของเขา ค�ำเตือนให้ระวังตัวจึงชะงักอยู่แค่ริมฝีปาก ไม่ไดเ้ อ่ยออกไป ผมกล้ันหายใจชั่วครู่ขณะท่ีอดุลย์ก้าวออกไปยืนหันรีหันขวางอยู่ด้านหน้า โชคอยู่ กับเราในเช้าวันน้ี ไม่มีเสียงตูมตามอะไรทั้งนั้น ผมลอบถอนใจยาวอย่างโล่งอก คนในร้านก็ คงเช่นเดียวกัน ขอบคุณส่ิงศักดิ์สิทธ์ิที่วันนี้เพื่อนของผมยังคงมีช้ินส่วนในร่างกายครบถ้วน ไมป่ ลิวหายไปเพราะความทะเร่อทะร่าของเขา “ไม่เห็นมีอะไรเลย” เขาตะโกนกลับเข้ามา หญิงสาวสักคนคงตกใจอะไรสักอย่าง ไม่นา่ จะมีอะไรมากไปกว่านนั้ อดุลย์กลับมานั่งจิบชาตรงท่ีเดิมซึ่งเป็นที่ประจ�ำของเรา ตั้งแต่ผมได้รับค�ำส่ังให้มา ประจำ� อยทู่ นี่ ก่ี เ็ กอื บสองปแี ลว้ พอ่ แมท่ ก่ี รงุ เทพคงบนบานสง่ิ ศกั ดสิ์ ทิ ธจิ์ นจะหมดประเทศแลว้ กระมงั เพอ่ื ใหผ้ มปลอดภยั ปตั ตานไี มใ่ ชช่ อื่ ทที่ ำ� ใหพ้ อ่ แมน่ อนหลบั สนทิ นกั หากลกู ชายตอ้ งมา เป็นทหารอยู่ทน่ี ่ี ระยะหลังมานี้ผมคดิ ถงึ พวกทา่ นบอ่ ยขนึ้ ครั้งล่าสุดเพ่ิงไดข้ า่ วว่าแม่ความดันข้ึนจน เรื่องเล่าจากบา้ นเรา 195

ต้องเข้าโรงพยาบาลตอนที่รู้ว่าหน่วยอารักขาครูถูกลอบยิง สนามรบส�ำหรับผมไม่น่ากลัวไป กว่าสงครามน�้ำตาของแม่ “จะลกู หลานใครแม่ก็เสยี ใจท้ังนน้ั ” ท่านสะอื้นบอกตอนที่รูว้ า่ ผม ยังปลอดภัยดี หากต้องเป็นบาปทุกคร้ังที่แม่ร้องไห้ ป่านน้ีแต้มบุญของผมคงหมดไม่มีเหลือ แล้ว เพราะการมาอยู่ท่ีนี่ท�ำให้ท่านต้องร้องไห้แทบทุกวันผมจึงได้แต่ภาวนาให้ท่านแข็งแรง ปลอดภัย อกี ไมน่ านผมคงไดก้ ลับบา้ น นกกรงหัวจุกที่แขวนไว้ตรงชายคาคงหายตกใจจึงกลับมาร้องเสียงใดเช่นเดิม ผมเหลอื บมองเพอ่ื นสนทิ ทยี่ งั คงจบิ ชาอยา่ งสบายอารมณ์ อดลุ ยเ์ ปน็ คนพนื้ เพทน่ี ่ี บา้ นของเขา อยหู่ า่ งจากตลาดเพยี งไมถ่ งึ หนง่ึ กิโลเมตร เขาจงึ ไมค่ ่อยทุกข์ร้อนอะไรมากนัก “อดลุ ย์” เสียงตะโกนดังมาจากหนา้ รา้ น “จา่ อดลุ ย์อย่ทู น่ี ่ไี หม” เสียงรอ้ นรนจากชายวัยกลางคนทำ� ให้ผมและเพอ่ื นตอ้ งรบี ออกมาดู “อ้าว! บังหมัดมีอะไร ใจเย็นๆ ” อดุลยก์ ล่าวทกั ทายชายผูน้ ัน้ ดูเหมือนวา่ คนท้ังคู่ รู้จักกันเปน็ อยา่ งดี “อดลุ ยไ์ ปตามบอมอฮาตใู หห้ นอ่ ย ฟยี ะหถ์ กู ญนิ เขา้ ” คำ� วา่ ญนิ ทำ� ใหค้ นในรา้ นลกุ ฮอื และออกวิง่ ตามบังหมัดไปทนั ที “ก�ำพล นายล่วงหน้าไปก่อน ฉันจะไปตามป๊ะแล้วจะรีบตามไปทีหลัง” เขาคว้า กระเป๋าแล้ววิ่งออกไปอีกทาง ผมสับสนอยู่ครู่ใหญ่ก่อนจะควักเงินอย่างเงอะงะเพื่อจ่าย ค่าน้�ำชาใหอ้ าโกเจา้ ของร้าน แล้วจึงรบี ว่งิ ตามคนกล่มุ นัน้ ไป หญิงสาววัยไม่เกินยี่สิบปีนั่งตัวส่ันราวกับหนาวเย็นอยู่ในอ้อมกอดของมารดาแม้ เหง่ือจะชุ่มโชกไปท่ัวตัว หากมองขา้ มใบหนา้ ขาวซีดเหมือนกระดาษและตาขวางๆ จะพบวา่ เธอเป็นเด็กสาวทหี่ นา้ ตาดีทีเดียว “บงั หมดั บอกวา่ เธอถกู ญนิ เขา้ ใครบางคนทำ� สง่ิ ชว่ั รา้ ยใสต่ วั เธอ” อดลุ ยล์ อบกระซบิ บอก ในขณะทพ่ี ธิ กี รรมแปลกตาสำ� หรบั ผมกำ� ลงั เรมิ่ ชายชราทถี่ กู เรยี กวา่ บอมอฮาตนู ง่ั อยเู่ บอื้ งหนา้ หญงิ สาว เขากำ� ลงั ทอ่ งอะไรสกั อยา่ ง 196 วันท่คี วามรกั ผลิบาน ณ บ้านแหง่ เรา

ทีผ่ มฟังไมเ่ ขา้ ใจ เสียงพมึ พ�ำดงั สบั สนกบั เสียงร้องไห้สะอึกสะอืน้ และเสยี งกรดี ร้องเป็นระยะ ของฟียะห์ ผมเคยได้ยินมาว่าพ่อของอดุลย์ท�ำหน้าท่ีขับไล่ส่ิงชั่วร้ายท่ีเข้ามาสร้างความเดือด ร้อนให้แก่มนุษย์ แต่ไม่เคยเห็นกับตาสักทีจนกระท่ังวันนี้ เขาถูกเรียกว่าบอมอฮาตูซ่ึงคงมี สถานะคลา้ ยๆ กบั หมอผีของชาวพุทธ “ญินคอื อะไร” ผมถามเพือ่ น แม้จะเคยได้ยินช่ือน้หี ลายครงั้ ตั้งแตม่ าอยู่ท่นี ่ี แต่กไ็ ม่ เคยใส่ใจจะถามรายละเอยี ด ครง้ั นเี้ ม่อื สถานการณเ์ กดิ ข้ึนตรงหนา้ ผมจงึ ควรหาความรเู้ อาไว้ บา้ ง อดลุ ยห์ นั มาอธบิ ายแบบรวบรดั ชดั เจนในเวลาอนั สนั้ เพอ่ื สรา้ งความเขา้ ใจแกผ่ ม และนน่ั ทำ� ใหผ้ มถงึ กบั นง่ิ องึ้ ไป เพราะในเบอื้ งตน้ ผมเขา้ ใจวา่ ญนิ คอื ผที วั่ ๆ ไป แตก่ ลบั กลายเปน็ วา่ ญนิ ไม่ใช่ผหี รอื วิญญาณของคนตายแตอ่ ยา่ งใด ญินคงคล้ายๆ กบั อมนษุ ยห์ รืออะไรสักอยา่ งที่ถกู สรา้ งขนึ้ เชน่ เดยี วกบั มนษุ ยห์ รอื สงิ่ อน่ื ๆ มนั อาศยั อยบู่ นโลกนมี้ าชา้ นาน อาจแปลงกายเปน็ สง่ิ ตา่ งๆ ไดม้ ากมายไมเ่ วน้ แมแ้ ตร่ ปู กายของสตั ว์ มนั สามารถเหน็ เราไดแ้ ตเ่ รากลบั ไมเ่ หน็ พวกมนั ญินอาจมีทงั้ ฝา่ ยดีและฝา่ ยรา้ ย ญนิ ทร่ี ้ายๆ อาจสิงสูอ่ ย่ตู ามสถานท่ตี ่างๆ คอยกระซิบบอกให้ คนทำ� ในสิ่งช่ัวรา้ ย หรือเข้าสิงผ้คู นใหเ้ ดือดร้อน บอมอฮาตจู ะคอยทำ� หนา้ ท่ขี ับไลญ่ ินชวั่ ร้าย เหลา่ นั้นเมื่อมันกล�้ำกรายมนุษย์ เสียงกรีดร้องเงียบลงไปแล้ว แม่ของเธอประคองหญิงสาวให้นอนราบลงบนพ้ืน ฟยี ะหย์ งั ดซู ดี เซยี วจนผมอดหว่ งไมไ่ ด้ บางทเี ธออาจตอ้ งการหมอจรงิ ๆ มากกวา่ หมอผี แตก่ าร มาอยใู่ นสงั คมพหวุ ฒั นธรรมเชน่ นสี้ อนใหผ้ มหบุ ปากไวจ้ ะเปน็ การดี ความเชอื่ เปน็ สง่ิ ทล่ี ะเอยี ด ออ่ นเกินไป ผมในฐานะคนนอกและเปน็ เพียงผชู้ มไมค่ วรเขา้ ไปย่งุ เกีย่ วหากยงั ตอ้ งการชีวติ ท่ี สงบสุขท่ามกลางชาวบ้านท่นี ี่ ผมกลบั ออกจากบา้ นของบงั หมดั พรอ้ มกบั คนอนื่ แตย่ งั แอบกระซบิ กบั เจา้ ของบา้ น วา่ หากตอ้ งการความชว่ ยเหลอื ใหร้ บี บอกทนั ที ผมหมายมนั่ ใจวา่ ไมเ่ กนิ คนื นบี้ งั หมดั ตอ้ งวง่ิ โร่ มาขอให้ผมเอารถออกไปส่งลูกสาวท่ีโรงพยาบาลเป็นแน่ เธอป่วยและผมคิดว่าเธอป่วยมาก เสยี ดว้ ย เรื่องเลา่ จากบ้านเรา 197

วันร่งุ ข้ึนผมกบั อดลุ ย์นงั่ อย่ทู ่ีเดิมในร้านนำ�้ ชา ฟยี ะหใ์ นฮิญาบสสี ดใสเดนิ มาซือ้ ของ ในรา้ น เธอดแู ขง็ แรง สดชน่ื และเปลง่ ปลง่ั ราวกบั ไมเ่ คยเจบ็ ไขใ้ ดๆ มากอ่ น ผมนง่ิ อง้ึ ไปอกี ครงั้ อับจนด้วยคำ� พดู และนน่ั เป็นครง้ั แรกทผี่ มได้รู้จักญิน –๒– พระจันทร์ดวงกลมโตเหมือนกระด้งในคืนร้างดาว ลมท่ีน่ีหนาวกว่ากรุงเทพนักใน ความคดิ ของผม แต่ในยามคำ่� คืนกลางหน้ารอ้ นเช่นน้ีกลบั ท�ำใหร้ สู้ ึกเย็นสบาย เวลาสองปีไม่ท�ำให้ความคิดถึงบ้านลดน้อยลงเลย ส่ิงเดียวที่พอช่วยให้บรรเทา ทุเลาลงได้บ้างคือยามที่นอนอยู่บนแคร่หน้าบ้านของอดุลย์ เสียงพูดคุยของผู้คนภายในบ้าน เสยี งโทรทศั นท์ ดี่ งั แวว่ ออกมา คำ� พดู ไตถ่ ามทกุ ขส์ ขุ จากปะ๊ และมะ๊ ของเขาทำ� ใหเ้ กดิ ความรสู้ กึ ใกลเ้ คียงกับการอยบู่ ้านมากทสี่ ดุ “บหุ รไ่ี หม” ชายชรายนื่ บหุ รใ่ี หผ้ มเสมอทง้ั ทรี่ วู้ า่ ผมไมเ่ คยสบู บหุ รที่ หี่ อ่ ดว้ ยใบจาก สง่ กล่นิ หอมไมน่ ้อยทเี ดียว พ่อของอดลุ ย์ หรือบังรอนสำ� หรับคนสนิทเปน็ คนหนง่ึ ทผี่ มนับถอื และใหค้ วามเคารพเปน็ อย่างมาก ไมใ่ ช่เพียงเพราะเขาเป็นพ่อของเพอ่ื นรกั แตบ่ งั รอนมักจะ วางตัวอยา่ งเหมาะสมกับทุกๆ เรอ่ื งอยู่เสมอ หลงั จากพธิ กี รรมในวนั นน้ั ผมกเ็ รมิ่ มคี วามอยากรมู้ ากมายหลายอยา่ งเกย่ี วกบั ความ เช่ือที่แตกต่างออกไปน้ี แต่ก็เกรงว่าอาจจะไม่เหมาะสมที่จะซักถามจึงได้แต่น่ังนิ่งจนกระทั่ง ชายชราจบั สังเกตได้ “ฟยี ะหถ์ ูกผูช้ ายท่แี อบรกั เธอใช้ส่ิงชว่ั รา้ ยบงั คบั ให้เธอรักเขา” บงั รอนพดู ขึน้ “คณุ ไสย ?” ผมเร่ิมกลา้ ถาม “เธอเรยี กแบบนนั้ กอ็ าจจะใชแ่ ตก่ ค็ งไมเ่ ชงิ คนสว่ นใหญอ่ าจชอบฟงั เรอื่ งของญนิ ใน ฐานะอมนุษยจ์ ำ� พวกหนงึ่ แตส่ �ำหรับฉันญนิ เปน็ เพียงกุศโลบายท่ีสรา้ งขึ้นเพ่ือใหม้ นุษย์หวาด กลวั ความชว่ั รา้ ย ญนิ จงึ อาจเปน็ แคด่ า้ นมดื ของมนษุ ยท์ ที่ กุ คนไมก่ ลา้ ยอมรบั ทกุ คนมญี นิ ของ ตนเองเสมอ” ชายชราหัวเราะเบาๆ 198 วนั ที่ความรกั ผลิบาน ณ บ้านแหง่ เรา

“ฉันต่อสู้กับญินหรือความช่ัวร้ายนี้มาตลอดชีวิต” ดวงตาขุ่นฝ้าเหม่อมองออกไป เบือ้ งหน้าราวกบั ภาพในอดตี ปรากฏอยตู่ รงนัน้ “ทกุ คนเชอ่ื เรอ่ื งญนิ หรือเปล่าครบั ” ผมยงิ คำ� ถามตรงๆ “ไม่เสมอไปหรอก” เขามองผมด้วยแววตาเอื้อเอ็นดู “แต่คนที่เช่ือต่างกันก็ไม่ได้ แปลว่าผดิ หากการกระท�ำนัน้ ไม่ผิด” ชายชราย้ิมอ่อน “ป๊ะตอ่ สู้กบั ญนิ ทว่ี ่าอยา่ งไรครับ” ผมเรียกบงั รอนวา่ ปะ๊ เชน่ เดยี วกบั อดลุ ย์ ตลอด เวลาที่ผ่านมาได้พิสูจน์ให้ผมเห็นว่า ชายชราตรงหน้าเป็นผู้มีคุณธรรมสูงส่งไม่น้อย เขามัก ช่วยเหลือคนอน่ื ๆ ในยามที่ยากลำ� บากอยเู่ สมอ บ่อยครงั้ ทผ่ี มและบรรดาลกู น้องได้รบั น้�ำใจ มากมายจากครอบครัวนี้ ไม่ว่าจะเป็นที่พักหรือข้าวต้มหม้อโตๆ ยามท่ีภารกิจรัดรึง ไม่เคย เลยสกั ครั้งทบี่ งั รอนจะปฏิเสธการใหค้ วามชว่ ยเหลอื ใครๆ หากเขาพอจะท�ำได้ ชายสูงวัยถอนใจยาว เบ้ืองหลังแววตาคู่น้ันซ่อนความเหนื่อยล้าบางประการที่ผม ไมอ่ าจเขา้ ใจ “สดู้ ว้ ยศรทั ธาอยา่ งไรละ่ ญนิ มที ง้ั ฝา่ ยรา้ ยและฝา่ ยดี ฉนั ใชญ้ นิ ฝา่ ยดขี บั ไลค่ วามชว่ั รา้ ยทร่ี งั ควานผู้คน” หากสังเกตใหด้ กี ว่าน้คี งเหน็ ว่ารอยยมิ้ ของบังรอนดูผิดแปลกไป แตผ่ มก็ ไม่ได้ทำ� เสียงล้างจานและเสียงพูดคุยของม๊ะกับอดุลย์แว่วมาจากครัว แสงไฟสีเหลืองนวล ท�ำให้ภายในบ้านดูอบอุ่นและปลอดภัย มันเป็นแสงสว่างเพียงอย่างเดียวท่ามกลางความมืด มิด แสงน่ันพยายามเปล่งเต็มก�ำลังเพ่ือขับไล่ความมืดโดยรอบและโอบกอดครอบครัวนี้เอา ไว้ ในขณะท่ีความมืดเองก็พยายามบีบตัวคุกคามเข้าไปเพื่อเอาชัยชนะในค�่ำคืนน้ี ผมไม่ได้ ดูตอ่ วา่ สดุ ท้ายใครเปน็ ผชู้ นะ เพราะใครสกั คนทผี่ มไมเ่ คยเหน็ หน้าเขา้ มาทำ� ลบั ๆ ลอ่ ๆ อยู่ที่ ประตูรัว้ ผมชักปืนพกออกมาแลว้ ครงึ่ หนึ่งแตบ่ งั รอนแตะมือของผมเอาไว้ เขาออกไปพดู คยุ อะไรกันสกั อยา่ งทีผ่ มไมเ่ ขา้ ใจเพราะเป็นภาษามลายู กอ่ นท่บี ังรอนจะรีบรุดออกไปพรอ้ มกับ ชายหนุ่มผู้นั้นโดยไม่แม้จะหันมาบอกผม ท้ังท่ีบทสนทนาระหว่างเรายังค้างเต่ิงอยู่อย่างนั้น คงเปน็ เรอื่ งเรง่ รอ้ นเช่นเดิม ผมคดิ เรือ่ งเลา่ จากบา้ นเรา 199

–๓– ผมว่ิงวุ่นจนเหนื่อยอ่อน ขากับร่างแทบจะหลุดแยกออกจากกันเพราะใช้งานมาก เกินไป เพ่ิงเกิดระเบิดข้ึนกว่าสิบจุดท่ัวพื้นท่ีจังหวัดปัตตานีและยะลา ทรัพย์สินประชาชน เสยี หายไปมากมาย และอีกหลายชีวิตต้องสังเวย ผมรับหน้าท่ีดูแลร่างหลังความตายของพวกเขาเหล่านั้น ลูกน้องใต้บังคับบัญชาท่ี ผมต้องส่งพวกเขากลับบ้านพร้อมกับค�ำพูดว่า “เสียใจ” ค�ำท่ีมีค่าน้อยกว่าน�้ำตาและความ รู้สึกท่ีพวกเราได้ฝากผ่านไปพร้อมกัน ยามมาถึงพวกเขาท้ังหนุ่มแน่นแข็งแรง ยามกลับอาจ หาชิ้นส่วนไม่ครบ จากไป...เดี๋ยวก็มีพวกใหม่มาแทน คร้ังแล้วครั้งเล่าที่ผมเห็นความฮึกเหิม ล�ำพองของทหารใหม่ท่ีมาด้วยจิตใจห้าวหาญ หวังปราบปรามความเลวร้ายให้หมดสิ้นไป แต่เปลา่ เลย...พริ าบขาวโบยบินข้ึนสู่ฟา้ เสรไี ด้เพียงคร่กู ็ถกู ธนูตกลงมาตายสนิ้ ไมเ่ คยมพี ริ าบ ขาวตัวไหนกางปกี บนิ ไปถึงเสน้ ชัยของความวาดหวงั ตวั แลว้ ตัวเล่า คนแลว้ คนเลา่ ครงั้ แล้ว ครัง้ เลา่ ทร่ี ่างถูกถมลงบนพน้ื ดินทัง้ ทมี่ นั ไมเ่ คยสงู ข้ึนเลยแม้สกั คืบ หรือแผ่นดินนจี้ ะไร้แล้วซึง่ สนั ตสิ ุข ผมรับมือกับสถานการณ์ตรงหน้าได้ไม่ยากล�ำบากสักเท่าไหร่เพราะถูกฝึกฝนมา แตก่ บั โทรศพั ทท์ เ่ี ปย่ี มนำ�้ ตาของแม่ ผมตอ้ งพา่ ยแพท้ กุ ครง้ั ตง้ั แตม่ ขี า่ วออกอากาศแมข่ องผม กโ็ ทรมาแทบจะทกุ ชวั่ โมงจนไม่เป็นอนั ต้องท�ำอะไร หลังๆ จึงตอ้ งมอบหมายหน้าทพี่ ิเศษใน การรับโทรศพั ทใ์ ห้ลูกนอ้ งท�ำแทน “ไหวหรอื เปลา่ วะ” ผมถามเพอื่ นสนทิ ตงั้ แตร่ ะเบดิ ลกู แรกทำ� งาน เขากม็ ที า่ ทเี ปลย่ี น ไป อดุลย์ดูเงยี บขรึมและเกบ็ ตัวผดิ ปกติ “แคเ่ หนอ่ื ยนดิ หนอ่ ย” นำ�้ เสยี งแหบโหยผดิ วสิ ยั ของเขา อาการหลบตานก่ี อ็ กี แตผ่ ม กย็ งุ่ เสียจนไมม่ เี วลาซกั ถามอะไรมาก แตแ่ ลว้ ขอ้ กงั ขาในใจก็ได้รบั การเฉลยในคืนน้นั เอง จดหมายลบั ทางราชการถกู สง่ มาถงึ มอื ผมในคนื นน้ั ซง่ึ นน่ั ทำ� ใหผ้ มตอ้ งคยุ กบั อดลุ ย์ ร่วมช่วั โมง 200 วันท่ีความรักผลิบาน ณ บ้านแห่งเรา

“ทำ� ไมนายถงึ ไมเ่ คยบอกวา่ มพี ชี่ ายอกี คน” ผมพยายามเลอื กประโยคทค่ี ดิ วา่ นา่ จะ ท�ำร้ายเขาน้อยที่สุดตลอดเวลาของการสนทนา แต่เขาน่ิงเงียบเสียมากกว่าราวกับพยายาม คน้ หาคำ� พดู ท่หี ายไป “เขาเป็นพ่ีชายคนละแม่” เรื่องราวเริ่มถ่ายทอดออกจากปากของเขาตอนน้ัน “แมข่ องเขาเลิกกับป๊ะไปนานแล้วกอ่ นทจ่ี ะยา้ ยไปอยู่กรุงเทพ เร่ืองน้มี ีคนรู้ไม่มากนักเพราะ มนั ผา่ นมานานมากต้งั แต่ปะ๊ ยงั หนุม่ ๆ ” เขาหยุดถอนใจบอ่ ยครั้ง “ม๊ะของฉันเลยี้ งอามีนเหมอื นลกู แทๆ้ เราทั้งคเู่ ตบิ โตมาด้วยกัน ไม่มีใครรู้วา่ อามีน เปน็ ลกู คนละแมก่ บั ฉนั จนกระทงั่ เขาเรมิ่ มคี วามคดิ ตา่ งออกไป” ชายหนมุ่ ซบหนา้ ลงกบั ฝา่ มอื และโดยไมต่ ้องพดู หรืออธบิ ายสงิ่ ใดอกี ผมก็เข้าใจ หนงั สอื ลบั สง่ มาพรอ้ มกบั รายชอื่ ผตู้ อ้ งสงสยั หนงึ่ ในนนั้ คอื พชี่ ายของอดลุ ย์ คำ� บอก เลา่ ของเขาเรม่ิ ทำ� ใหผ้ มเขา้ ใจลางๆ แลว้ วา่ ทำ� ไมตลอดเวลาทผี่ า่ นมาคนในครอบครวั จงึ ไมเ่ คย พูดถงึ ลกู ชายคนนเ้ี ลย “หน่วยเหนอื ขอใหน้ ายคยุ กบั ป๊ะเพ่อื หาท่ีกบดานของอามนี และพรรคพวกท่กี ำ� ลัง หลบหน”ี เขานิ่งเงยี บไปอกี ครง้ั “นายคดิ วา่ ปะ๊ รเู้ รอื่ งอามนี หรอื เปลา่ ” ความเงยี บยงั ขยายวงกวา้ งออกไปเหมอื นรวิ้ คลื่นตอนโยนเหรียญลงในสระน้�ำ ผมรู้ว่าเร่ืองน้ีเกิดขึ้นกับครอบครัวของใครคงท�ำใจได้ยาก รายช่ือในจดหมายนั่นท�ำให้ผมพอจะเดาออกว่าใครไปพบบังรอนในคืนนั้น และอะไรท�ำให้ ชายชราต้องรีบออกไปจากบ้านโดยไม่พูดอะไรแม้สักค�ำ อามีนคงมาพบพ่อเป็นคร้ังสุดท้าย ปฏิบตั ิการครง้ั ใหญ่ขนาดนเ้ี ขาเองก็คงไม่แน่ใจกับผลที่ออกมานกั เขาจึงมาลาพ่อ ส่งิ เดียวท่ี ยงั ไมส่ ามารถคาดเดาไดค้ ือบังรอนลว่ งรทู้ ซ่ี ่อนตวั ของบตุ รชายหรอื ไม่ “ฉนั เขา้ ใจ แตถ่ า้ นายยงั รกั เครอ่ื งแบบชดุ นนี้ ายควรตอ้ งตดั สนิ ใจ” ผมตบไหลเ่ พอื่ น เบาๆ ก่อนจะเล่ียงออกไปจากหอ้ ง เขาควรใช้เวลาให้มากทีส่ ดุ เทา่ ทโ่ี อกาสจะมี ผมมองเพ่ือนอีกครั้งผ่านหน้าต่างกระจกของห้องพัก อดุลย์จะตกท่ีน่ังล�ำบากหาก พอ่ ของเขาปฏเิ สธการชว่ ยเหลอื แตผ่ มยงั คงเชอ่ื มน่ั วา่ ชายผนู้ นั้ จะเลอื กทำ� ในสงิ่ ทถ่ี กู ตอ้ งเสมอ เร่ืองเล่าจากบ้านเรา 201

–๔– เวลาผา่ นไปพรอ้ มกบั แรงกดดนั จากหนว่ ยเหนอื อดลุ ยย์ งั คงไมไ่ ดค้ วามคบื หนา้ อะไร จากพอ่ ของเขา จนกระทง่ั ผมตดั สนิ ใจไปพบบงั รอนในคืนหน่งึ ผมประนมมือไหว้เขาเช่นทุกครั้ง ความทุกข์ใจเปลี่ยนชายชราใจดีให้ดูแก่ข้ึนอีก หลายปใี นเวลาเพยี งไมก่ ่วี นั ผมไตถ่ ามสารทกุ ข์ต่างๆ นานาทีผ่ มไม่ได้อยากรเู้ ลย บังรอนคงรู้ เทา่ ทนั ถึงวัตถุประสงค์ของผมในคร้งั นี้ เขาจงึ ตดั สนิ ใจเขา้ เรอื่ งโดยไมพ่ ดู พรำ่� ใหม้ ากความ “ฉนั คดิ อยเู่ หมอื นกนั วา่ สกั วนั เธอจะตอ้ งมาดว้ ยตวั เอง” นำ�้ เสยี งของเขาแสดงความ ออ่ นล้าอยา่ งชดั เจน “ฉนั ตอ่ สูก้ ับญินช่วั รา้ ยมานานโดยท่ีแอบกลัวอย่ลู ึกๆ วา่ สกั วนั ฉันอาจจะพา่ ยแพ้” เขาพ่นควันบหุ ร่ีใบจากเหมอื นเคย “ความดไี มเ่ คยพ่ายแพ้หรอกครบั แมจ้ ะเพลยี่ งพล�ำ้ ไปบา้ งแตห่ วั ใจที่ถูกตอ้ งจะนำ� ทกุ อยา่ งกลบั เข้าท่เี ข้าทางของมนั เอง” ผมจ้องสายตาที่ฝา้ มัวคนู่ ้นั อย่นู งิ่ นาน เขาหวั เราะเบาๆ “เธอยงั หนมุ่ เกนิ ไปทจี่ ะพดู เรอ่ื งแบบน้ี โลกไมไ่ ดม้ สี องฝง่ั เสยี หนอ่ ย อยา่ งนอ้ ยตรงกลางนฉ่ี นั กย็ งั ยนื อย”ู่ เขาวางยาเสน้ ไวบ้ นใบจากทต่ี ดั สน้ั และมว้ นมนั เปน็ บหุ รี่ อีกครัง้ “เอาล่ะ ฉันขอเวลาสักคนื พรุ่งน้ฉี ันจะใหค้ �ำตอบ” ชายชราถอนใจยาว “การตอ่ สคู้ รง้ั นยี้ ากทสี่ ดุ เทา่ ทเี่ คยเจอมา ไมร่ วู้ า่ ฉนั จะแพม้ นั เอาตอนแกห่ รอื เปลา่ ” เขาหัวเราะลงลูกคอราวกับไมย่ ีห่ ระอกี แล้ววา่ อะไรจะเกิดขน้ึ ในเวลาขา้ งหน้า “สกั วนั เธอจะตอ้ งตอ่ สกู้ บั ญนิ ของเธอเอง บางทเี รอื่ งของฉนั อาจจะคอยยำ้� เตอื นสติ ใหเ้ ธอไดบ้ า้ ง” เขานง่ิ เงยี บไปอกี ครใู่ หญ่ “ออ้ หมดเรอ่ื งนแ้ี ลว้ เธอควรกลบั บา้ นเสยี บา้ ง เพราะ ไม่มที ่ีไหนดไี ปกว่าบ้านของตวั เอง” แล้วชายชรากต็ บไหลผ่ มเบาๆ ก่อนจะหันหลังเข้าบา้ น ผมไม่รู้เลยว่าน่ันจะเป็นครั้งสุดท้ายท่ีผมได้พบเขา บอมอฮาตูผู้ต่อสู้ขับไล่ญิน 202 วันทค่ี วามรักผลิบาน ณ บา้ นแห่งเรา

ชว่ั รา้ ยมาตลอดชวี ติ กลบั พา่ ยแพใ้ นคนื นนั้ มคี นไปพบรา่ งของเขาผกู คอตายอยใู่ นสวนหลงั บา้ น ภรรยาของเขาเป็นลมส้ินสติทันทีที่เห็นร่างของสามี อดุลย์ร้องไห้ปิ่มว่าจะขาดใจ การฆ่า ตัวตายไม่ใช่เรื่องทถ่ี ูกต้องตามหลักศาสนาไม่ว่าจะเป็นศาสนาใดก็ตาม การที่บังรอนผู้ยึดมน่ั ในศรัทธาอย่างแรงกล้าตัดสินใจท�ำเช่นนี้แสดงว่าเขาคงไร้ทางออกทุกประการแล้ว ในเม่ือ มือทัง้ สองขา้ งตอ้ งกุมชีวิตของลูกชายสองคนไวค้ นละข้าง ผมเข้าใจดีและไม่อาจกล่าวโทษการตัดสินใจของเขาได้ เพราะหากเป็นผมเองก็ คงไม่รู้ว่าจะท�ำอย่างไร ด้วยหัวใจท่ีอ่อนแอของผู้เป็นพ่อท�ำให้บังรอนไม่อาจบอกที่ซ่อนของ ลูกชายคนโตได้ ในขณะเดียวกันการปิดบงั ก็อาจทำ� ให้ทกุ คนสงสัยในความบรสิ ุทธขิ์ องลูกคน เล็กอย่ไู มน่ ้อย เพราะในคืนนั้นอดลุ ยก์ อ็ ยู่ในบ้านหลงั นั้นดว้ ย ผมไปรว่ มฝังศพบงั รอนในวนั นน้ั พิธดี �ำเนนิ ไปอยา่ งโศกเศรา้ ไม่มใี ครพดู ถงึ สาเหตุ การตายของชายชรา มีแต่เร่ืองเลา่ เกี่ยวกบั ความทรงจ�ำดๆี ท่ชี ายผู้นนั้ เคยมอบไว้ให้ ผมบอกลาบงั รอนเปน็ ครง้ั สดุ ทา้ ย รสู้ กึ สะเทอื นใจอยไู่ มน่ อ้ ยไมค่ ดิ วา่ ชายผศู้ รทั ธาใน ความถกู ตอ้ งเชน่ เขาจะจำ� นนดว้ ยบททดสอบครง้ั นี้ การสญู เสยี คนใกลช้ ดิ ในเวลาไลๆ่ กนั ทำ� ให้ ผมหดหู่จนนึกอยากกลับบ้าน บังรอนก็บอกผมแบบน้ันเหมือนกันในคืนสุดท้าย หมดเรื่องน้ี แล้วผมควรกลบั บ้านเสียบา้ ง ป่านนีพ้ อ่ กับแม่จะเปน็ อยา่ งไรบา้ งก็ไม่รู้ กรุงเทพจะเปล่ียนไป สักแคไ่ หน...ผมสะดุดใจและน่ิงคดิ ไปครใู่ หญ่ –๕– เสียงหวูดรถไฟกระชั้นข้ึนเหมือนเตือนให้ทุกคนระวังตัว เพราะในไม่ก่ีวินาทีต่อไป จากน้ีการจากลาก�ำลังจะมาถึง กระเป๋าสะพายใบหนักกดทับบนไหล่ทั้งสองข้าง แต่ผมยัง สามารถโบกมือหยอยๆ ให้เพ่อื นรักท่มี าส่งได้ ผมกำ� ลังจะกลบั บ้าน หนา้ ท่ีของผมเสรจ็ ส้นิ ลง แล้ว “ฉนั จะโทรมาหาบอ่ ยๆ ” แมจ้ ะรสู้ กึ ตะขดิ ตะขวงใจเมอ่ื พดู ออกไปดว้ ยกลวั วา่ คนท่ี ไดย้ นิ จะคดิ วา่ ผมกบั อดลุ ยเ์ ปน็ ครู่ กั กนั แตก่ ค็ มุ้ คา่ เพราะเขายมิ้ ออกมาไดใ้ นทสี่ ดุ อนั ทจี่ รงิ ตอ่ เรอื่ งเล่าจากบ้านเรา 203

ใหเ้ ขาไมย่ ม้ิ หรอื หัวเราะผมกเ็ ขา้ ใจได้ คนทีผ่ ่านการสญู เสยี ขนาดนน้ั สมควรได้รับการยกเวน้ หลังจากฝังศพบังรอนไม่นาน ผมก็แจ้งข้อมูลลับกลับไปยังหน่วยเหนือเพื่อจับกุม อามนี กบั พรรคพวกอีกสามคนทีห่ ลบหนไี ปกบดานอยทู่ ่บี า้ นแมข่ องเขาที่กรุงเทพ บอมอฮาตูไม่เคยพ่ายแพ้ต่อญินฝ่ายร้ายแม้สักคร้ังในชีวิต ค�ำพูดที่ชายชราบอกผมว่าไม่มี ทไี่ หนดไี ปกวา่ บา้ นของตวั เอง ทำ� ใหต้ ำ� รวจและทหารสนธกิ ำ� ลงั กนั เขา้ จบั กมุ คนรา้ ยไดใ้ นทส่ี ดุ บอมอฮาตูไมเ่ คยพ่ายแพต้ อ่ ญินฝ่ายร้ายแม้สักครง้ั ในชีวิต แต่ชายชราไมอ่ าจทนอยู่ กบั ความสำ� นกึ ผดิ ตอ่ บตุ รชายคนโตได้ แมว้ า่ จะยนื อยบู่ นฝง่ั ไหนกต็ าม อยา่ งไรเขากเ็ ปน็ ลกู ชาย ทกุ วนั นแ้ี มเ้ วลาจะผา่ นมาเนนิ่ นานจนเครอ่ื งแบบของผมเรมิ่ เกา่ ซดี แตค่ วามทรงจำ� ถึงชายชราผนู้ นั้ ยงั คงชดั เจนไมร่ ูเ้ ลือน บนฝง่ั ที่ผมคิดว่าถูกต้อง แตผ่ มกลบั ลงั เล บางอย่างไมเ่ ปน็ เหมือนทีค่ ิด หรอื ความดี จะมคี วามหมายซบั ซอ้ นกวา่ ทเ่ี คยนยิ ามไว้ หรอื ผมขน้ึ ผดิ ฝง่ั หรอื หลกั การยงั ไมถ่ กู ตอ้ ง แนน่ อน วา่ ความถกู ตอ้ งมเี พยี งประการเดยี ว แตส่ ำ� หรบั บางคนโลกอาจไมไ่ ดม้ เี พยี งสองฝง่ั เหมอื นอยา่ ง ทบ่ี อมอฮาตเู คยพดู ไว้ และสกั วนั พวกเขาอาจตอ้ งตอ่ สกู้ บั ญนิ ของตวั เองเพอื่ หาทย่ี นื บนฝง่ั ของ ตน 204 วันทคี่ วามรักผลิบาน ณ บ้านแห่งเรา

พลงั พเิ ศษของมนุษย์ต่างดาว นางสาววิชุดา ราชพทิ ักษ์ จงั หวัดสงขลา พคี่ ดิ วา่ ถา้ เราเป็นมนุษยต์ า่ งดาว พลังเจง๋ ๆ ท่อี ยากมคี อื อะไรครบั ผมรบกวนหรอื เปลา่ ฮะ ผมเหน็ พ่ียืนอยู่หนา้ ช้นั หนงั สือ ไล้น้ิวไปตามหนงั สอื แตล่ ะ เล่ม ท่าทางของพ่ีเหมอื นกบั ปะ๊ ของผม ปะ๊ มักจะใส่ใจกับส่งิ ตรงหน้า เวลาที่ปะ๊ ฟังผคู้ น หรือ เฝา้ มองสง่ิ ตา่ งๆ ปะ๊ จะฟงั และมองในแบบทสี่ มั ผสั ไดว้ า่ ทา่ นอยตู่ รงนน้ั เพราะบางครงั้ ผคู้ นคยุ กัน แต่ต่างไม่ได้ใส่ใจกนั และกัน สวัสดีฮะผมอยู่ตรงนี้ บนเก้าอี้นวมนุ่มสบาย ตัวของผมเล็กกว่าเด็กวัยเดียวกัน ตอนแรกพ่ีเลยได้ยินแต่เสียงและต้องมองหาผมสินะครับ สูๆ ของผม สูหมายถึงน้าน่ะ... สๆู ของผมเลยเรียกผมวา่ หมาเอยี ด แปลว่าหมานอ้ ย แต่ผมโดนหมาไมไ่ ด้ฮะ ตามหลักการ ของอิสลาม น้�ำลายของหมาและเนอ้ื หมถู อื เป็นหนง่ึ ในส่ิงสกปรก วนั นีป้ รีชา เพ่ือนในห้องของผมถามตอนเข้าแถวดว้ ย เขาถามว่า “ฟาญรั นายกลวั อนั ยิง กบั บาบี ไหม” ผมบอกว่าไมร่ ู้ จากนั้นเขาก็ถามอีกวา่ “โดนตัว อันยงิ กบั บาบี ไดไ้ หม” ผมตอบ ไปว่าไมร่ ูส้ ิ เขาหมายถึงอะไร ผมเลยได้รวู้ า่ ท้ังคูเ่ ป็นภาษามลายู อันยิง หมายถงึ หมา ส่วน บาบี หมายถึงหมู แต่ผมไม่เข้าใจว่าท�ำไมเขาถึงคิดว่าผมจ�ำเป็นต้องรู้ด้วยนะ แน่นอนว่าการเรียนรู้ ภาษาอน่ื ๆ ถือเป็นเร่ืองท่ดี ี และถา้ มโี อกาสผมก็อยากพดู ไดห้ ลายๆ ภาษา ตอนนีผ้ มพดู ภาษา ไทย ภาษาอังกฤษนิดหน่อย อ้อ! ผมอา่ นภาษาอาหรบั ออกดว้ ยนะเพราะเป็นภาษาที่ถกู ใชใ้ น คมั ภรี ก์ รุ อาน ผมชอบฟงั ทว่ งทำ� นองไพเราะจากกรุ อาน ตอนนผ้ี มอา่ นไมเ่ กง่ เทา่ ไหร่ แตผ่ มจะ พยายามครับ พีก่ �ำลงั มองหาหนงั สอื อา่ นเหรอครับ นั่งข้างๆ ผมได้นะครบั ผมมานง่ั อา่ นหนังสอื ที่ห้องสมุดช่วงปิดเทอมบ่อยเพราะม๊ะของผมท�ำงานที่อ�ำเภอ และท่ีนั่งตรงน้ีสบายที่สุด เรอื่ งเล่าจากบา้ นเรา 205

บางทีนา้ ๆ บรรณารกั ษ์จะชวนผมทานขนมดว้ ย ขนมที่ผมชอบทีส่ ุดคอื ขนมขา้ วหมาก ทำ� มา จากข้าวเหนยี วดำ� ห่อใบตองเปน็ รปู สามเหล่ยี มแล้วหมักด้วยเชอื้ ราวสองวนั ...จากนั้นกจ็ ะได้ ขนมข้าวหมากหวานอร่อย ม๊ะแก่...คุณย่าของผมท�ำขนมข้าวหมากอร่อยที่สุดในโลกเลยนะ แต่ม๊ะแกท่ ำ� ขนมข้าวหมากแคช่ ว่ งวันรายา ซ่ึงปหี น่ึงมีแค่สองครัง้ เอง วันรายาคือวันเฉลิมฉลองของชาวมุสลิมครับ หน่ึงคือวันอีฎิลฟิตรีหรือ วันฮารีรายอปอซอ วนั ที่ ๑ เชาวลั  เปน็ วันสิน้ สดุ แห่งการถอื ศลี อดในเดอื นรอมฎอน วันที่สองคือวันอีฎิลอัฎฮา หรือวันฮารีรายอฮัจญี วันที่ ๑๐ ซุลฮิจญะฮ์ ที่ชาวมุสลิม ประกอบพธิ ฮี จั ญ ์ นครเมกกะฮ์ ผมเกง่ เหรอฮะ จนั ทรถ์ งึ ศกุ รผ์ มเรยี นโรงเรยี นภาคสามญั ปกตคิ รบั ตอนเยน็ วนั พธุ -พฤหสั จะไปเรยี น อา่ นกุรอานบ้านสมู า ส่วนเช้าเสาร์-อาทติ ยเ์ รียนศาสนาท่ีปอเนาะครบั วชิ าศาสนาก็มที ั้งหลัก ความเชอื่ หลกั ปฏบิ ัติ ภาษาอาหรบั ศึกษากุรอานและฮะดษี เรียนประวตั ศิ าสตร์อิสลาม ผมวา่ ทา่ นนบอี าดมั และทา่ นหญงิ ฮาวาในฐานะมนษุ ย์คแู่ รกของโลกเจ๋งมากฮะ คอื พวกทา่ นตอ้ งทำ� ทกุ อยา่ งเองหมดเลยไง และพวกทา่ นกเ็ ปน็ ตวั อยา่ งของการยอมรบั ผดิ เมอ่ื เรา ทำ� ผดิ รวมทงั้ ปรบั ปรงุ ตวั เปน็ คนทด่ี ขี นึ้ ปะ๊ บอกผมวา่ มนษุ ยถ์ กู สง่ มายงั โลกเพอ่ื ทดสอบตวั เอง สรา้ งประโยชนบ์ นหนา้ แผน่ ดนิ สะสมเสบยี งความดเี พอื่ ไปพบกบั อลั ลอฮใ์ นโลกอาคเิ ราะฮอ์ นั เป็นนริ ันดร์ โลกแหง่ นนั้ ทุกความดแี ละความชัว่ จะได้รับการตัดสนิ อย่างยุติธรรม ผมชอบอ่านชีวประวตั ิของเหล่าศาสดา รวมทั้งบรรดาศอฮาบะฮซ์ ่ึงเป็นชื่อเรยี กลุม่ ชนทไี่ ดพ้ บปะทา่ นนบมี ฮุ มั มดั -ศาสนทตู คนสดุ ทา้ ยของอสิ ลาม มคี วามศรทั ธาตอ่ ทา่ น และเสยี ชีวิตลงในฐานะมุสลิม ภาพทผ่ี มกำ� ลงั วาดนเี่ หรอครบั ผมกำ� ลงั ออกแบบมนษุ ยต์ า่ งดาวแบบทอี่ ยากเปน็ อยู่ ทำ� ไมถึงต้องเป็นมนษุ ยต์ ่างดาว... ก็พวกเขาเก่งนี่ครับ ฮีโร่หลายๆ คนที่คนท่ัวไปรู้จักต่างก็มาจากดาวดวงอ่ืน ท้ังซุปเปอร์แมนจากดาวคริปตัน อุลตร้าแมนจากดาวอุลตร้า นักรบอุลตร้าจากดาว M78 206 วันท่คี วามรักผลบิ าน ณ บา้ นแห่งเรา

ไทเกอรช์ ารก์ จากดาววอเทอร-์ โอแลว้ ยังมีอกี ถมเถ โอเค ผมรฮู้ ะวา่ มนั ฟงั ดตู ลก แนน่ อนวา่ ชว่ งปลายครสิ ตศ์ ตวรรษที่ ๑๙ การสงั เกตพบ คานาลี (ลักษณะคลา้ ยทางน�้ำบนดาวองั คาร) ของสเกียปปาเรลลี นกั ดาราศาสตร์ชาวอิตาลี รวมท้ังหนังสือของเพอร์ซิวัล โลเวลล์ ท�ำให้มีข้อสันนิษฐานถึงส่ิงมีชีวิตทรงภูมิปัญญาจาก ต่างดาวแต่หลักฐานจากยานมาริเนอร์และไวก้ิงก็ชัดเจน ยานเหล่านั้นส่งภาพดาวอังคารที่ ไรช้ ีวิต และปราศจากคลองใดๆ ต่อให้มนุษย์ต่างดาวมีอยู่จริง พวกเขาก็อาจไม่ได้มีรูปร่างหน้าตาเหมือนมนุษย์ แถมไม่ไดม้ พี ลงั พเิ ศษอะไรแบบในภาพยนตร์หรอื ในการ์ตนู เลยกไ็ ด้แตแ่ หม...การได้วาดภาพ วา่ เราสามารถมพี ลงั บางอยา่ งมนั กท็ ำ� ใหเ้ รามแี รงใจสตู้ อ่ ไปนะฮะ นนั่ คอื สงิ่ ทบี่ ทกวแี ละนยิ าย ท�ำนค่ี รบั ผมกำ� ลงั มองหาตน้ แบบเจง๋ ๆ ครบั มนษุ ยต์ า่ งดาวทผ่ี มอยากเปน็ ควรมลี กั ษณะนสิ ยั คล้ายๆ คนทผ่ี มชน่ื ชมน่นี า ทำ� ไมไม่ลองมองหาจากคนใกล้ตวั อย่างนน้ั เหรอครับ พ่จี ะชว่ ยผมคดิ เหรอ ไดจ้ ริงๆ เหรอครบั ไชโย โอเค มาเร่ิมกันเถอะ คนใกล้ตัวเหรอ...อืม...ตอนผมเป็นเด็ก ป๊ะกับม๊ะเพิ่งรับ ราชการใหม่ๆ พวกท่านต้องย้ายไปท�ำงานต่างจังหวัด ความทรงจ�ำของผมส่วนมากเลยเป็น เรอื่ งของป๊ะแก่กับมะ๊ แก่ครับ โธ่ ผมไม่ใชเ่ ดก็ แล้วนะครบั อกี ไมก่ ี่เดอื นผมกจ็ ะสบิ สองขวบแล้ว ผมโตเป็นผู้ใหญ่ แล้วนะฮะ ผมเรยี กปวู่ า่ ปะ๊ แก่ เรยี กยา่ วา่ มะแก่ ปะ๊ แกช่ อ่ื ดล พอกลบั จากทำ� ฮจั ญท์ น่ี ครเมกกะฮ์ ประเทศซาอดุ ิอาระเบีย ป๊ะแกก่ ก็ ลายเปน็ ปะ๊ ยดี ล ปะ๊ แก่ยี แลว้ แตจ่ ะเรยี กครับ แถวบ้านผม จะใชค้ ำ� นำ� หนา้ ชอื่ คนทผ่ี า่ นการไปแสวงบญุ แลว้ วา่ ยี เปน็ การใหเ้ กยี รตคิ รบั ถา้ ผมไปทำ� ฮจั ญ์ พี่จะเรียกผมว่า “ยฟี าญรั ” ก็ไดน้ ะครบั เรอ่ื งเล่าจากบา้ นเรา 207

มะ๊ ของผมเปน็ คนตา่ งจงั หวดั ดังน้ันผมจึงมีโอกาสไปเยี่ยมคุณตากับคณุ ยายเฉพาะ ช่วงสงกรานตซ์ งึ่ เปน็ วันหยุดยาวฮะ ผมเรยี กตากบั ยายวา่ โต๊ะ...โตะ๊ หมาดและโตะ๊ รอ ปะ๊ แกแ่ ละโตะ๊ หมาดมหี อ้ งสมดุ ทเ่ี จง๋ มาก หอ้ งสมดุ ของปะ๊ แกเ่ ตม็ ไปดว้ ยตำ� ราศาสนา มหี นงั สือแบบท่มี ีภาพประกอบ ประวัตศิ าสดา ประวตั คิ อลีฟะหห์ รือประมขุ ท้งั ส่ขี องอิสลาม เรื่องของสวรรค-์ นรก เรอื่ งของญนิ การแตง่ งาน ชีวิตในหลุมฝังศพ ปะ๊ แกม่ คี วามสนใจเรื่อง ศาสนาเปรยี บเทยี บดว้ ยฮะ ผมวา่ พระพทุ ธเจา้ เจง๋ มากเลย ตอนทท่ี า่ นยงั เปน็ เจา้ ชายสทิ ธตั ถะ พระองค์มที กุ อย่าง ท้ังลาภยศสรรเสรญิ แต่พระองคก์ ค็ ิดว่าชีวิตมอี ะไรมากกวา่ น้นั เลยออก คน้ หาวิธีดบั ทกุ ขจ์ นคน้ พบหลกั อริยสัจ ๔ บางทีหนงั สอื ของปะ๊ แกก่ ท็ �ำผมสับสนฮะ ผมหยบิ หนงั สือเล่มหน่งึ มาอา่ น เป็นเรอ่ื ง ประสบการณช์ วี ติ ของคนๆ หนึง่ ผมอา่ นเจอเรอื่ งราวท่ขี ดั แยง้ เก่ียวกบั เร่ืองของประมุขทัง้ สี่ หลังการเสียชวี ิตของทา่ นนบีมฮุ มั มดั (ซ.ล.) เลยได้รู้จกั นกิ ายชอี ะห์ ซ่งึ มีความเชื่อท่ีตา่ งออก ไปเกยี่ วกบั คอลฟี ะห์อาลี ประมขุ คนทส่ี ี่ หนังสือในห้องสมุดของป๊ะแกช่ ่วยให้ผมละหมาดเปน็ ดว้ ยฮะ พ่อแม่หรอื ครทู โ่ี รงเรียนศาสนาไม่ได้สอนละหมาดหรอกเหรอ อย่างนั้นเหรอครับ คนอน่ื คงใช่ แตใ่ นกรณขี องผม อยา่ งทบ่ี อกวา่ ผมเรยี นโรงเรยี นสามญั ในวนั จนั ทรถ์ งึ ศกุ ร์ เรยี นอา่ นคมั ภรี อัลกรุ อ่านในตอนเย็น และเรยี นศาสนาทป่ี อเนาะวนั เสาร-์ อาทติ ย์ (ผม ชอบไปเรียนปอเนาะเพราะเพื่อนท่ีเรียนด้วยกันคนหนึ่งมักจะเอาน�้ำสับปะรดแช่เย็นมา ขายช่วงพักเที่ยง หวานอรอ่ ยมากครับ) ทุกคนคงคดิ วา่ อีกฝ่ายสอนแลว้ มัง้ ฮะ พอเหน็ เพอ่ื น ที่ปอเนาะละหมาดได้กันหมด ผมเลยไปค้นวิธีละหมาดจากหนังสือในห้องสมุดของป๊ะแก่มา อ่าน ท่องจ�ำค�ำอ่านที่ใช้ในการละหมาด และศึกษาความหมายน่ะครับ เพราะขั้นตอนและ ทา่ ทางผมมแี บบอยา่ งจากคนรอบตวั อยู่แล้ว หอ้ งสมดุ ของโตะ๊ หมาดเองกม็ หี นงั สอื เจง๋ ๆ เพยี บเลยฮะ มหี นงั สอื ศาสนาและนยิ าย ด้วย ผมชอบขลกุ ตวั อ่านเพชรพระอุมา ดาบมงั กรหยก บ้านเลก็ ในปา่ ใหญ่ ผมชอบห้องสมุดของป๊ะแก่และโต๊ะหมาดพอๆ กันเลยฮะ รองลงมาคือชอบห้อง สมดุ ที่น่ี 208 วันที่ความรกั ผลบิ าน ณ บ้านแห่งเรา

พี่ก็ชอบที่น่ีเหรอฮะ ผมรู้ ก็ผมเห็นพ่ีมาที่นี่หลายวันแล้วนี่นา ผมเลยกล้าคุยกับพี่ ไงครบั งั้นเหรอครับ พ่ีก�ำลังเขียนนิยายเรื่องหน่ึงอยู่เหรอครับ แถมเกี่ยวกับคนที่มีพลัง พเิ ศษดว้ ย ถ้าป๊ะแก่กับโต๊ะดลเป็นมนุษย์ต่างดาว จะเป็นมนุษย์ต่างดาวแบบไหนเหรอครับ พถี่ ามอะไรแปลกจงั อมื แตถ่ า้ ใหต้ อบกค็ งเปน็ มนษุ ยต์ า่ งดาวรกั การอา่ น มง้ั ครบั แถมยงั เปน็ มนุษย์ต่างดาวศาสตราจารย์ ด้วย เพราะป๊ะแก่จะสอนกุรอานให้เด็กเล็กๆ ทุกเย็น ยกเว้น วนั พฤหัส ส่วนโตะ๊ ดลจะสอนศาสนาคนเฒา่ คนแกใ่ นหมู่บ้านทุกวันเสาร์ บางครง้ั เย็นๆ กจ็ ะ มคี นในหม่บู ้านมาหาโต๊ะดลเพอื่ ปรึกษาปัญหาศาสนาครับ พอี่ ยากใหผ้ มเลา่ เรอ่ื งมะ๊ แกก่ บั โตะ๊ รอไหมครบั พวกทา่ นกเ็ ปน็ ฮโี รข่ องผมเหมอื นกนั ม๊ะแก่เป็น มนุษย์ต่างดาวอดทน ครับ เพราะป๊ะกับม๊ะเล่าให้ฟังว่าม๊ะแก่ย้ายมา จากอ�ำเภออ่ืน และตงั้ อกตั้งใจทำ� งานเก็บหอมรอมริบ ทัง้ ทีด่ ิน สวนยาง และสวนปาลม์ ที่เปน็ รายไดเ้ สรมิ ของครอบครวั เราในทกุ วนั นกี้ ม็ าจากนำ้� พกั นำ้� แรงของผหู้ ญงิ ตวั เลก็ ๆ อยา่ งมะ๊ แก่ เป็นหลกั ฮะ แถมมะ๊ แก่ยังใจดีมากๆ และจ�ำไดไ้ หมฮะ ฝีมอื ทำ� ขนมขา้ วหมากของมะ๊ แกอ่ ร่อย ทส่ี ดุ ในโลก เอาไวช้ ว่ งวนั รายา ผมจะแบง่ มาใหพ้ ชี่ มิ นะครบั เดอื นไหนนะ่ เหรอครบั อมื ...แตล่ ะ ปไี มแ่ นน่ อนหรอกครบั เพราะนบั ตามปฏทิ นิ อาหรบั แถมยงั เรม่ิ ตน้ เดอื นรอมฎอน และสน้ิ สดุ เดอื นรอมฎอนดว้ ยพระจนั ทร์ นอ้ งสาวของผมบอกวา่ โรแมนตกิ ดี สว่ นผมรสู้ กึ วา่ ไมเ่ หมอื นใคร ดีครบั โตะ๊ รอเปน็ มนษุ ยต์ า่ งดาวอดทน เหมอื นกนั ครบั แตค่ นละแบบกบั มะ๊ แก่ เทา่ ทจี่ ำ� ได้ โต๊ะรอเจ็บออดๆ แอดๆ มาตลอดเลย ท่านมักจะนอนอยู่บนเตียง ผมว่าท่านคงเบื่อนะฮะ กต็ อนอนบุ าลเวลาครบู งั คบั ใหน้ านกลางวนั ผมเบอื่ มาก ตอนผมเปน็ ไขเ้ ลอื ดออกแลว้ ตอ้ งนอน นงิ่ ๆ บนเตยี งพยาบาลกน็ า่ หงดุ หงดิ เหมอื นกนั ผมชอบวง่ิ เลน่ มากกวา่ นน่ี า แตถ่ งึ โตะ๊ รอจะปว่ ย บ่อย ผมกไ็ มเ่ คยได้ยนิ ทา่ นหงุดหงิดใส่ใคร หรอื บ่นอะไรเลย ท่านเคยบอกว่าทุกการเจบ็ ปวด ของมสุ ลมิ คอื การอภยั โทษของอลั ลอฮฺ เพราะวา่ ชวี ติ บนโลกดนุ ยาคอื การทดสอบวา่ เราจะเปน็ คนดคี คู่ วรกบั รางวลั คอื สวรรคท์ อี่ ลั ลอฮจฺ ะมอบใหไ้ หม ชอ่ื ตสั นมี ของนอ้ งสาวผมกม็ าจากชอ่ื เร่อื งเล่าจากบา้ นเรา 209

ของแมน่ �ำ้ บนสวรรคค์ รับ ชื่อของเธอเป็นช่ือท่ดี มี าก ผมอิจฉาเธอสุดๆ เลย ชอ่ื ของผมเหรอครบั ฟาญัร แปลวา่ รุ่งเชา้ ครบั พีช่ อบชอื่ ของผมเหรอครับ แหม...ผมไม่ได้เขินสักหน่อย ผมหน้าแดงเพราะอากาศร้อนต่างหาก...ว่าแต่ โทน่ี โทนี่ ช้อปเปอร์ จากการ์ตูนวันพีชเป็นใครฮะ ท�ำไมพี่ถึงบอกว่าท่าทางของผมเวลามีคนชม เหมือนเขาล่ะ กวางเรนเดยี รจ์ มกู นำ้� เงนิ ที่เป็นหมองน้ั เหรอฮะแต่ผมอยากเป็นเชฟทำ� ขนมนี่นา วา่ แตท่ ำ� ไมผมต้องอยากเป็นมนุษย์ต่างดาวทีม่ ีพลังพิเศษงั้นเหรอครับ พลงั พเิ ศษท่ผี มอยากมีเหรอครับ ผมตดั สนิ ใจแลว้ ...ผมอยากมพี ลงั ในการทำ� ใหค้ นเขา้ ใจกนั ครบั เทคโนโลยขี องมนษุ ย์ ในตอนนอี้ าจจะยงั ทำ� ไมไ่ ด้ แตถ่ า้ เปน็ มนษุ ยต์ า่ งดาว บางทพี วกเขาอาจมเี ทคโนโลยที ก่ี า้ วหนา้ และชว่ ยใหค้ นบนดาวของพวกเขามีความสามารถในรูปแบบตา่ งๆ ไงฮะ ผมเชื่อเรื่องมนุษย์ต่างดาวไหม...ไม่ค่อยครับ คือผมก็ไม่รู้เหมือนกัน ผมรู้ว่ามี มลาอกิ ะฮห์ รอื เทวทตู หลายๆ ทา่ นทมี่ หี นา้ ทแี่ ตกตา่ งกนั ไป ทง้ั มลาอกิ ะฮท์ นี่ ำ� สารจากอลั ลอฮ์ มาส่งให้ศาสนทูต มีมลาอิกะฮ์ที่คอยดูแลจักรวาล และน�ำปัจจัยยังชีพมอบให้กับบรรดาส่ิง ถกู สร้าง มลาอิกะฮ์บางท่านถอดวิญญาณมนุษย์ เปา่ แตรเปน็ สญั ญาณวันส้นิ โลก คอยบันทกึ ความดีความช่ัวของมนุษย์ สอบสวนคนตาย เฝ้าประตูสวรรค์ เฝ้าประตูนรก มลาอิกะฮ์ถูก สร้างจากแสงรัศมี มนุษยส์ รา้ งมาจากดนิ สว่ นญนิ ถกู สร้างขน้ึ จากไฟ แตเ่ รอ่ื งมนษุ ย์ต่างดาว ผมไมร่ คู้ รับ แต่ถา้ ผมสามารถมพี ลังพิเศษได้มันคงดมี ากๆ ใช่ฮะ พลังในการท�ำใหค้ นเข้าใจกันนั่นแหละ ผมอยากให้เพ่ือนๆ ท่ีโรงเรียนสามัญของผมเข้าใจว่ามุสลิมไม่จ�ำเป็นต้องพูด มลายูได้ คือถ้าพูดได้ก็ดีไงฮะ แต่ภาษาของอิสลามจริงๆ คือภาษาอาหรับซ่ึงเป็นภาษาใน คัมภีร์อัลกุรอาน ผมอยากให้เพื่อนๆ ท่ีโรงเรียนสามัญของผมเข้าใจด้วยว่าผมไม่ได้กลัวสุนัข 210 วันท่คี วามรกั ผลบิ าน ณ บ้านแหง่ เรา

และหมู ผมแคโ่ ดนมนั ไมไ่ ด้ เพราะในทางหลกั ศาสนาแลว้ พวกมนั ถอื เปน็ สง่ิ ทสี่ กปรก ผมชอบ หมานะฮะ พวกมนั น่ารักดี ผมแค่โดนมันไมไ่ ด้ ก็เหมือนกับผลไม้บนต้นไม้ท่ีอัลลอฮฺห้ามแก่ท่านนบีอาดัมและท่านหญิงฮาวานั่น แหละครับ ละหมาด ฮิญาบ ข้อบังคับเร่ืองการกิน บทบัญญัติตั้งแต่เกิดจนตาย มันคือ การทดสอบ และเป็นเครอื่ งหมายเตือนว่าชวี ติ บนโลกคือการสะสมเสบียงความดเี พ่ือไปตอบ ตอ่ พระพักตร์ของอลั ลอฮ์ในวันแหง่ การฟนื้ คนื ชพี ว่าเราได้ท�ำอะไรบ้างในช่ัวชีวิตของเรา แล้วท�ำไมถึงยังมีข่าวความรุนแรงมากมาย มีการก่อการร้ายมากมาย มีมุสลิม มากมายที่ท�ำร้ายคนอ่ืน พ่ีจะถามแบบนั้นหรือเปล่าครับ มีการต่อสู้มากมายในนาม ของการญิฮาดหรือการรบเพื่ออัลลอฮ์ และการรบในนามของศาสนาเหล่านั้นก็ท�ำลายชีวิต คนบรสิ ุทธิ์มากมาย ผมอยากใช้พลังในการท�ำความเข้าใจเกี่ยวกับเรื่องน้ีท่ีสุด ผมอยากให้นับรบ เหลา่ นนั้ เขา้ ใจวา่ พวกเขาไมไ่ ดก้ ำ� ลงั ปกป้องอะไรเลย และน่นั มันผดิ ผมอยากใหค้ นแก่เฒา่ ที่ ผมรจู้ กั บางคนเข้าใจว่าการพดู ภาษาไทย หรือการเรียนโรงเรยี นสามญั ไม่ใช่เรอ่ื งไม่ดี เพราะ เราต้องใหค้ วามใสใ่ จท้งั ชีวิตในโลกน้ี หนา้ ที่การงาน และใสใ่ จในเรอ่ื งของศาสนาควบค่กู ันไป ผมอยากให้คนอืน่ ๆ เข้าใจว่านน่ั ไม่ใช่สิ่งที่ถกู ตอ้ งเลยในมมุ ของศาสนา เพราะถ้าเราเข้าใจกัน ถา้ เราเรมิ่ จากการคอ่ ยๆ เรยี นรกู้ นั บางท.ี ..เชา้ ทต่ี น่ื มาโดยไมต่ อ้ งไดย้ นิ ขา่ ววา่ คนรจู้ กั ของใคร จากไป หรอื มกี ารวางระเบดิ มกี ารเผาโรงเรยี นทไี่ หน เปน็ แคย่ ามเชา้ ทเี่ งยี บสงบ เปน็ แคว่ นั ดๆี สกั วนั หน่ึง บางทวี ันแบบนนั้ จะมาถึงเรว็ ขึน้ ... มันมสี นามหญ้ากว้างๆ ในละแวกบา้ นของผมครับ ตอนท่ผี มเปน็ เด็ก (ผมบอกแล้ว ไงว่าผมจะสิบสองขวบแลว้ ผมเป็นผู้ใหญ่แลว้ นะฮะ) ตอนทผ่ี มยังเป็นเด็กเล็กๆ ปะ๊ จะไปตัด ไม้ไผ่ริมล�ำคลอง เหลาเป็นโครงว่าวลักษณะคล้ายวงเดือน ติดกระดาษหลายๆ สี เอามาให้ ผมเล่นว่าวกับเด็กๆ แถวบ้านครับ ตอนที่ว่าวลอยลมอย่างอิสระ ผมอยากจะบินไปกับมัน ด้วย เราไมไ่ ด้แขง่ กันว่าว่าวของใครจะสงู กวา่ ใคร พวกเราแค่ว่ิงเลน่ ไปดว้ ยกันถ้าเราว่งิ เร็วพอ เราจะลอยฟว้ิ ไปกบั ว่าวฮะ แต่ผมรกั ทนี่ ่ี ผมเลยพยายามไม่วิ่งเร็วจนเกนิ ไป เร่อื งเลา่ จากบ้านเรา 211

ผมคิดถึงตอนน้นั ครบั พีบ่ อกว่าให้เช่อื ในอนาคตเหรอครับ ถา้ ผมอธบิ ายอยา่ งจริงใจแบบตอนน้ี คนอ่นื ๆ จะตอ้ งเขา้ ใจแน่ๆ เหรอครับแต่ผมจะอธบิ ายให้ ทุกคน รู้ได้ยงั ไงล่ะครับ คนท่ีอยไู่ กลออกไป ล่ะ คนทไ่ี มร่ วู้ า่ อิสลามคืออะไร หรอื คนท่คี ดิ วา่ คนคลมุ ฮิญาบคือผกู้ ่อการรา้ ย ม๊ะเคยบน่ วา่ มี สนามบนิ บางแหง่ ขอคน้ ตวั คนทคี่ ลมุ ฮญิ าบทง้ั ทเ่ี ดนิ ผา่ นเครอื่ งตรวจจบั โลหะมาแลว้ ดว้ ยนะฮะ บางประเทศห้ามผู้หญิงคลุมฮิญาบด้วย ผมจะบอกพวกเขาถึงความเรียบง่ายและความรัก สงบของอสิ ลามยังไงละ่ ฮะ ตอ่ ให้ผมบอกกับคนหนึ่งคน แลว้ คนอีกพนั ลา้ นละ่ ฮะ หรอื แม้แต่ ชาวมุสลิมเอง บางคนก็เข้าใจผิดไป หรือบางคนก็ไมไ่ ดร้ ้จู กั ศาสนามากนกั แล้วเราจะเข้าใจ กนั ไดย้ งั ไงฮะ ผมจะบอกพวกเขาเหลา่ นน้ั ไดย้ งั ไงวา่ ผมเปน็ แคค่ นแปลกหนา้ มวี ฒั นธรรมและ ความเชอื่ ที่ต่างออกไป แต่ผมไม่ใชป่ ีศาจรา้ ย พ่ีว่าไงนะฮะ บอกด้วยการกระทำ� เหรอครบั แค่เป็นตัวผมเองเหรอฮะ...น่ันฟังดูง่ายนะครับ งั้นผมไม่ต้องมีพลังของมนุษย์ ตา่ งดาวกไ็ ด้ แคใ่ ช้พลังของตัวเองเหรอครับ ว่าแตพ่ ี่กำ� ลงั วาดภาพอะไรอยู่เหรอครับ ง้นั เหรอครบั มนษุ ย์ต่างดาวและพลังพเิ ศษทพ่ี ่ีอยากมีเหรอครับ 212 วันทค่ี วามรกั ผลิบาน ณ บา้ นแหง่ เรา

โศกนาฏกรรม นางสุนารีย์ พันธเุ มฆ จังหวัดนราธิวาส ผ่านการฉลองปีใหม่ช่วงเวลาของการตัดสินใจมาถึงอีกครั้งส�ำหรับชีวิตข้าราชการ ครูอย่างฉัน ในท่ามกลางสถานการณ์ที่เรียกว่าเลวร้าย คงมีครูหลายๆ คนรีบคว้าโอกาสใน การยา้ ยกลบั บา้ นสำ� หรบั คนตา่ งถนิ่ ทต่ี อ้ งมาทำ� งานอยใู่ นสามจงั หวดั ชายภาคใต้ ไดไ้ มไ่ ดเ้ ขยี น ไวก้ ่อน ค�ำพูดท่ีคนรอบข้างฉันพดู ย้�ำให้ไดย้ ินและสรา้ งความกดดันเสมอมา “หญงิ แกจะทนอยทู่ �ำไมทนี่ ี่ แกมโี อกาสจะเขยี นยา้ ยแกกค็ วรไปจากที่น่ี ทุกวันนี้ เราเปน็ กลมุ่ นอ้ ยทอ่ี ยทู่ น่ี ี่ พระเพง่ิ โดนฆา่ เปา้ หมายตอ่ ไปอาจจะเปน็ ครู แกจะอยรู่ อความตาย ทำ� ไม” เพอื่ นสนทิ ของฉนั พยายามสะกดฉนั พรอ้ มยนื่ แบบฟอรม์ เขยี นยา้ ยโรงเรยี นใหฉ้ นั เขยี น “ครนู าฏศลิ ปอ์ ยา่ งแก ควรมชี วี ติ ทดี่ กี วา่ น้ี แกมโี อกาสสรา้ งเดก็ ไทย สรา้ งความเปน็ ไทยในถิน่ ที่เขาต้องการ ฉนั ว่าแกยา้ ยเหอะ” เพ่อื นพยายามยำ้� ให้ฉันเขียนยา้ ย หรือฉันควรจะเขียนย้ายจากแผ่นดินนี้จริงๆ เพราะขณะน้ีฉันคือชีวิตสุดท้ายของ บ้านที่ยังเหลืออยู่ อย่าว่าจะเล่าให้ฟังเลยแค่ฉันคิดมันก็มีคล่ืนจากในช่องท้องข้ึนมาจุกแน่น อยู่ตรงหนา้ อก ตาของฉนั ก็เริม่ รื้นน�ำ้ ตาข้ึนมาทนั ที “ก็ฉันเกิดที่นี่ จะให้ฉันย้ายไปไหนล่ะ” มันเป็นค�ำตอบท่ีตอบซ�้ำๆ ทุกปีเมื่อ ฤดูกาลเขียนย้ายบรรจบมา ถ้าสืบสาวราวเร่ืองบรรพบุรุษฉันเป็นคนมีภูมิล�ำเนาแถบจังหวัด นครศรีธรรมราช แถวตะเข็บชายแดนระหว่างบางขันกับล�ำทับจังหวัดกระบ่ี ฉันมีญาติทาง ฝ่ายแม่อยู่ท่ีนั่นหลายคน แม่ฉันเป็นลูกคนดังแถบนั้น มันคงเป็นเหมือนนวนิยายได้ในยุค ก่อนแม่เก็บชีวิตข้ึนสะพายหนีตามพ่อแม่อยู่สุคิริน จังหวัดนราธิวาส ลองหลับตานึกฉาก ชีวิตในละครไทยในความทรงจ�ำ วา่ ตาจะโกรธพ่อกบั แมข่ นาดไหนทพ่ี ่อยกสะพายตามพอ่ มา ถึงกับตัดพ่อตัดลูกกันเลยทีเดียว ฉันคงย้อนเล่าความก่อนเกิดไปไม่มากเล่าให้รู้ท่ีมาที่ไปว่า เรื่องเลา่ จากบ้านเรา 213

เถอื กเถาเหลา่ กอฉนั มาจากไหน เพอ่ื ใหร้ วู้ า่ ในความโดดเดยี่ วบนแผน่ ดนิ นี้ ฉนั ยงั มบี า้ น มญี าติ พน่ี อ้ งของฉนั อย่ทู ีน่ ครศรีธรรมราช ทฉ่ี นั สามารถหอบชีวติ และลมหายใจไปพง่ึ พาที่นัน่ ได้ เม่ือ ๖๐ ปีท่ีแล้วพ่อกับแม่ฉันได้ชวนกับมาต้ังหลักปักฐานท่ีนี่ นั่นหมายความว่า ฉันและพี่ๆ ของฉันเป็นคนสุคิรินโดยก�ำเนิดฉันรักสุคิรินมาก แผ่นดินที่อยู่ในอ้อมกอดของ ธรรมชาติท่อี ดุ มสมบรู ณ์ การอย่รู ว่ มกันของคนต่างศาสนาท่อี ยูร่ ่วมกันอยา่ งมคี วามสขุ ฉันยัง จำ� ลางๆ วา่ ครงั้ หนง่ึ พอ่ กบั แมเ่ คยพาฉนั และพๆี่ ไปรบั เสดจ็ ในหลวงรชั กาลท่ี ๙ พระองคเ์ สดจ็ เยี่ยมเยยี นราษฎร ณ อำ� เภอสุคิรนิ จังหวัดนราธวิ าส ภาพแห่งความทรงจำ� และความประทับ ใจจากน้ัน หมู่บ้านของฉันเป็นหมู่บ้านไทยพุทธที่โอบล้อมไปด้วยชุมชนมุสลิมแต่เราก็อาศัย ร่วมกันอย่างมีความสุข หากใครตดิ ตามขา่ วกค็ งจะเคยผา่ นหผู า่ นตาหมบู่ า้ นทท่ี างแมท่ พั ภาค ที่ ๔ เปน็ โครงการชุมชนทีน่ �ำผหู้ ลงผิดมาอย่ทู ่นี ่ี เร่อื งมันผ่านไปแล้วฉนั คงไมต่ ้องพดู อะไรให้ มนั ยดื ยาวเพราะมนั อาจจะกระทบใจใครหลายๆ คน หน่ึงในน้ันกค็ งรวมฉนั ไปด้วย ฉนั กลา่ ว ต้ังแต่ตอนต้นแล้วว่าฉันคือส่ิงมีชีวิตสุดท้ายของครอบครัวท่ีเหลืออยู่ มันเป็นความเจ็บปวด ท่อี ยใู่ นใจฉนั ทุกคร้ังท่ฉี นั นกึ ถงึ พ่อ แม่ และพ่ที ้ังสองคนของฉันฉนั มพี ี่ ๒ คนเป็นพ่ชี ายกบั พส่ี าว เรามีครอบครัวเล็กๆ ที่อบอุ่น แตแ่ ล้วความสุขในครอบครวั ของฉนั กต็ อ้ งหยดุ ชะงกั ลง เมอื่ ราวปพี ทุ ธศกั ราช ๒๕๔๕ ขณะทฉ่ี นั กำ� ลงั ศกึ ษาอยใู่ นมหาวทิ ยาลยั ราชภฏั สงขลา โปรแกรม นาฏศิลป์ ฉันได้รับโทรศพั ท์ทางบา้ นพรอ้ มกับการเปดิ ดูขา่ วโทรศพั ท์ พ่อฉันถูกยงิ ตาย จนถึง บัดน้ีเวลาผ่านไปหลายสิบปี ฉันยังไม่รู้เลยว่าใครคือฆาตกรยิงพ่อของฉัน ทุกคนเข้าใจตรง กันว่า พ่อฉันถูกผู้ก่อการร้ายยิงตาย และไม่ว่าใครจะเสียชีวิตก่ีศพในหมู่บ้านทุกคนก็เข้าใจ เหมอื นกันเราชีวติ ของเราถกู คกุ คามด้วยผกู้ อ่ การรา้ ย หรอื โจรแบง่ แยกดนิ แดน แลว้ จะให้ฉนั และคนในหมู่บ้านของฉนั ยนิ ดีหรือกบั การตอ้ นรบั การกลบั มาของผ้กู ลบั ใจ ทีจ่ ะมาตง้ั รกราก อยู่ในหมบู่ า้ นของฉนั ฉันจ�ำได้ว่าพ่อจากพ่อเสียชีวิตครอบครัวเราต้องประสบชะตากรรมมากมาย แม่เอาแต่เสียใจร้องไห้ใชเ้ วลาหลายปกี วา่ จะเยียวยาจติ ใจของแม่ได้ พีช่ ายฝังใจจากการตาย ของพ่อจ้องแต่จะแก้แค้นล้างผลาญฆาตกรท่ีแฝงตัวอยู่ในม่านมืดไม่รู้ว่าเป็นใคร มีแต่จะเพิ่ม ความเกลยี ดชงั แบง่ แยกและแตกแยกกนั ในทสี่ ดุ ชมุ ชนทเ่ี คยสงบกลบั กลายเปน็ รอยบาดหมาง 214 วนั ทค่ี วามรักผลบิ าน ณ บา้ นแหง่ เรา

และความแตกแยกทางศาสนา แม้จะมีโครงการหรือมีหน่วยต่างๆ เข้ามาพยายามเชื่อมต่อ อาจจะเปน็ กลมกลืนในเชงิ นโยบายแต่สันตสิ ขุ ท่แี ทจ้ ริงมันหายไปนานแล้ว จากการตายของพ่อ ท�ำให้พ่ีชายหักเหจากชีวิตนักศึกษาในมหาวิทยาลัย มาสอบ โรงเรียนพลต�ำรวจ ภาค ๙ ท่ีจังหวัดยะลา ด้วยความเก่งที่มีในตัวท�ำให้พ่ีสอบได้ แต่เป้าหมายของพ่ีไม่ได้ต้องการเป็นข้าราชการต�ำรวจท่ีพิทักษ์สันติราษฎร์แต่เขาน�ำ ชีวิตเข้าสู่อาชีพที่เข้มแข็งเพื่อการแก้แค้นจากการตายของพ่อ หลงั จากพี่ชายของฉันบรรจุเป็นขา้ ราชการต�ำรวจไดไ้ ม่นาน พ่ีชายของฉันก็จากฉัน และครอบครัวไปดว้ ยเหตกุ ารณ์ลอบวางระเบดิ หน้าบา้ นผวู้ า่ ราชการจังหวดั ยะลา ฉนั สงสาร แม่เป็นที่สุดชีวิตแม่เหมือนคนส้ินสติแม่เอาแต่ร้องไห้แทบไม่เป็นอันกินอันนอน เพราะความ สูญเสยี ผเู้ ปน็ กำ� ลังหลกั ของครอบครัว และลูกชายคนเดยี วของบา้ น เรารูส้ กึ ว้าเหว่ อา้ งวา้ ง และหวาดกลวั ฉันยังพ่ีสาวอีกคนที่ยังเป็นเสาหลักให้แม่และฉันได้พ่ึงพา ตอนน้ันฉันเหมือนจะ ลาออกจากการเป็นนักศึกษาแล้วกลบั มาดูแลแม่ และเผชญิ กับชะตากรรมเลวร้ายในหมบู่ ้าน เพ่ือนบ้านหลายคนที่ต้องขายท่ีดิน ขายบ้านถูกๆ หรือบางคนท่ีมีญาติอยู่จังหวัดที่ไม่เผชิญ ชะตากรรมอย่างสามจังหวดั ชายแดนภาคใตย้ อมทิง้ บ้านทิ้งทรัพยส์ ินยา้ ยออกไปตั้งรกรากใน ทป่ี ลอดภัยหรือย้ายกลบั ภูมลิ ำ� เนา แมย่ งั คงยืนยนั ทจ่ี ะอยูบ่ า้ นหลงั เดมิ เพราะความทรงจำ� ความรักทีม่ ตี อ่ พอ่ ยังฝงั ใจ แมจ่ นไมอ่ ยากจากไปไหน ฉนั อยากออกจากมหาวทิ ยาลยั มาอยเู่ ปน็ เพอ่ื นแมป่ ระกอบกบั ชว่ ง เวลาทส่ี ญู เสยี พอ่ และพช่ี ายเราแทบจะไมม่ รี ายไดม้ าจนุ เจอื ครอบครวั โชคดีท่ีพี่สาวของฉันซึ่ง ก�ำลังเรียนจบปริญญาโทและสามารถขอทุนรัฐบาลไปเรียนต่อปริญญาเอกได้พร้อมกับการ สอบเข้าเป็นอาจารย์ประจ�ำมหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา พี่สาวจึงเปน็ กำ� ลงั สำ� คัญในการดแู ล แม่และฉัน และพยายามเกล้ียกล่อมให้ฉันเรียนต่อโดยพี่เป็นคนรับผิดชอบค่าใช้จ่ายท้ังหมด พ่ีสาวเป็นผูป้ กครองของฉนั ที่คอยดูแลท�ำหนา้ ทีแ่ ทนพอ่ ทกุ อยา่ งจนฉนั เรียนจบปรญิ ญาตรี หลงั สำ� เรจ็ การศกึ ษาฉนั มงุ่ หนา้ กลบั บา้ นโดยการเปน็ ครโู รงเรยี นเอกชนในตวั จงั หวดั นราธิวาส ฝา่ ยพสี่ าวกไ็ ดท้ ำ� หนา้ ทดี่ ูแลนอ้ งพก่ี ต็ ้องท�ำหน้าทข่ี องตนเองคือเรยี นตอ่ จนจบการ เร่ืองเล่าจากบ้านเรา 215

ศึกษาระดับดุษฎีบัณฑิตเป็นอาจารย์อยู่ในมหาวิทยาลัยราชภัฏยะลา และพบรักกับพี่เขย ของฉันตกลงปลงใจแต่งงานกัน และมีน้องเพชรที่ลืมตาดูโลกมาเป็นพยานรัก ดูเหมือนว่า ครอบครัวของพ่ีสาวก�ำลังจะเติบโตอย่างงดงามแต่แลว้ ความเลวร้ายก็เข้ามาครอบงำ� และกัด กินครอบครวั ของฉันอกี ครั้ง วนั ท่ีหมอนดั แมไ่ ปโรงพยาบาลวันนน้ั จริงๆ เป็นควิ ของฉนั ที่ตอ้ งพาแมไ่ ปตามหมอ นัดแต่ดว้ ยภารกิจของความเปน็ ครูทีส่ าวเลยอาสาพาแม่ไปแทน เหตุการณท์ ี่ฉันไม่ปรารถนา ให้มนั เกดิ มันกเ็ กิดขน้ึ มาอกี ครั้ง เหตุการณล์ อบวางระเบดิ ทางรถไฟทีส่ ุคริ นิ ขณะท่พี ส่ี าวกบั แมข่ บั รถผา่ นทางพส่ี าวขบั รถเหยยี บระเบดิ เปน็ เหตใุ หแ้ มก่ บั พสี่ าวตกเปน็ เหยอ่ื ของการกอ่ การ รา้ ยวางระเบดิ ทางรถไฟในครง้ั นน้ั ฉนั เหมอื นคนเสยี สตไิ ปชวั่ ขณะความตกใจและเสยี ใจแทบ ท�ำให้ฉันไม่เป็นผู้เป็นคน การตายของแม่กับพ่ีสาวนั่นคือการบอกว่าฉันไม่เหลือใครอีกแล้ว ความไม่สงบในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ได้พรากความสุขของฉันไปหมดสิ้น ความงาม ความสุขสงบ ความเป็นธรรมชาติในวัยเด็กท่ีอยู่ในความทรงจ�ำของฉันได้ถูกพรากไปจน หมดส้ิน พ่อ แม่ และพ่ีทั้งสองของฉันต่างก็จากฉันไปก่อนเวลาอันควร พ่อ แม่ และพี่ ไมร่ อให้ฉันไดต้ อบแทนบญุ คุณชีวติ ฉันเหมอื นมหี นี้ชวี ติ ทฉ่ี ันไม่อาจจะทดแทนได้ ในขณะนนั้ ฉันคิดอย่างเดียวว่าฉันจะมีชีวิตไปเพ่ือใคร สิ่งที่อยากท�ำที่สุดคืออยากปิดตาลง อย่างช้าๆ แล้วกลับลมหายใจเข้าออกของฉันให้หัวใจหยุดท�ำงาน ให้ร่างของฉันล้มลงแน่น่ิงอยู่กับพื้น ขณะทีฉ่ ันปล่อยใจให้ลอยไปกับความคดิ กร็ ู้สกึ มีมอื นอ้ ยๆ มาเขยา่ ทีข่ าฉนั พรอ้ มเสียงสะอนื้ เรียกฉันเบาๆ “น้าหญิง...น้าหญิง ....น้าหญิง” สติที่เตลิดของฉันก็ได้กลับมาอีกคร้ังเมื่อฉัน เห็นน้องเพชร หลานชายคนเดียวของฉันกับก�ำลังกอดขาฉันอยู่ ขณะที่ฉันยืนอาลัยอาวรณ์ อย่างไร้สติอยู่หน้าโลงศพของแม่และพ่ีสาวที่วางคู่อยู่ตรงหน้า ย่ิงเห็นหลานฉันย่ิงห้ามน�้ำตา ของตวั เองไม่ไดฉ้ ันทรุดรา่ งลงกอดหลานชายแลว้ ปล่อยเสยี งโฮรอ้ งไห้งอแงเหมือนเดก็ อมมอื แลว้ ฉนั ฉกุ คดิ ขนึ้ มาในใจวา่ ถา้ เราเปน็ ไปอะไรอกี คนแลว้ นอ้ งเพชรจะอยอู่ ยา่ งไร ฉนั ตอ้ งมชี วี ติ อยตู่ ่อไปเพอื่ หลานของฉัน การบ�ำเพ็ญกุศลศพแม่และพี่สาวจัดแบบเรียบง่ายและจัดแบบรวดเร็วท่ีสุดเพราะ เราแทบไม่มีญาติพี่น้องท่ีไหนเหลืออยู่ฉันแทบจะไม่ได้ส่งข่าวให้ญาติที่อยู่นครศรีธรรมราช ทราบเกี่ยวกับการตายของแม่และพี่สาวเพราะหากให้ญาติพ่ีน้องร่วมงานท่ีสุคิรินก็กลัวเร่ือง ความปลอดภัยในการเดินทาง สถานการณ์ช่วงนน้ั ไวใ้ จใครไม่ไดเ้ ลยเพราะเราไม่รวู้ ่าชวี ติ เรา 216 วนั ท่คี วามรกั ผลิบาน ณ บา้ นแห่งเรา

จะถกู คกุ คามในเวลาไหน ใครคอื คนรา้ ย ใครคอื มติ รยงั มรี เู้ ลย ชวี ติ เหมอื นแขวนอยบู่ นเสน้ ดา้ ย ตลอดเวลา หลายคนพยายามบอกว่าอย่าไปกลัวกับเหตุการณ์ความไม่สงบในสามจังหวัด ชายแดนภาคใต้ เขาไมท่ ำ� รา้ ยคนเลก็ ๆ อยา่ งพวกเราแตล่ ะวนั ทเ่ี สยี ชวี ติ กนั แบบใบไมร้ ว่ งไมใ่ ช่ คนเล็กๆ ไม่มีทางสู้อย่างพวกเราหรอื ฉันเชือ่ ว่าหลายคนไม่ใช่จะไมม่ ีทางไปอย่ทู ี่อื่นแต่จะให้ เขาย้ายไปไหนละ่ ? เพราะตงั้ แตเ่ กิดมาจ�ำความไดฉ้ ันกเ็ กดิ และเติบโตมาในแผ่นดินผนื นี้ หลงั จากเสรจ็ งานศพแมแ่ ละพส่ี าว ฉันก็ต้องกลับมาท�ำงานเป็นครูโรงเรียนเอกชน ในจังหวัดนราธิวาสฉันแทบจะไม่ได้กลับไปสุคิรินบ้านเกิดของฉันเพราะฉันรู้สึกเจ็บปวดทุก ครั้งเม่ือได้ยินค�ำว่าบ้าน บา้ นของฉนั ยงั มอี ยู่ ยงั ตง้ั อยทู่ เ่ี ดมิ แตเ่ มอื่ เปดิ ประตบู า้ นเขา้ ไปมนั เตม็ ไปด้วยความทรงจ�ำอนั แสนเจ็บปวด ฉนั เลือกจะปดิ ประตบู า้ นไวไ้ ม่อยากเดนิ เขา้ ไปเพราะฉัน ยงั อ่อนแอเกินกว่าจะเปิดประตูเดินเข้าไปได้ หลังจากพี่สาวเสียแล้วน้องเพชรก็ต้องพักอยู่กับพ่อ พี่เขยของฉันเป็นข้าราชการ ฝ่ายปกครองอ�ำเภอสุคิริน สุดสัปดาห์หากไม่ติดภารกิจ ฉันก็จะไปรับน้องเพชรมาอยู่กับฉัน เพอื่ เติมเตม็ ในสว่ นทช่ี ีวติ เขาขาดหายไป หลงั จากพส่ี าวเสยี ไปประมาณ ๑ ปี พเี่ ขยของฉนั กแ็ ตง่ งานใหมก่ บั ขา้ ราชการทำ� งาน อำ� เภอเชน่ กนั ตอนนน้ั ฉนั โตพอทจี่ ะเขา้ ใจชวี ติ ของพอ่ หมา้ ยหนมุ่ อยา่ งพเี่ ขยของฉนั ชวี ติ เขาตอ้ ง เดนิ ตอ่ ไปฉนั จงึ เขา้ ใจและยนิ ดกี บั ชวี ติ ใหมข่ องพเี่ ขยพรอ้ มกบั อาสาเปน็ ผดู้ แู ลนอ้ งเพชร แทน พ่อของเขา เพราะเขาคือญาติทางสายเลือดคนสดุ ทา้ ยของฉนั จรงิ ๆ น้องเพชรย้ายมาอยู่ในตัวเมืองนราธิวาสกับฉันโดยพี่เขยเป็นคนดูแลค่าใช้จ่าย ท้ังหมด เหตเุ พราะพเี่ ขยตอ้ งไปราชการตา่ งจงั หวดั บอ่ ยจงึ อนญุ าตใหน้ อ้ งเพชรมาอาศยั อยกู่ บั ฉัน เราอยูก่ นั ประสาน้าหลาน ฉนั พาน้องเพชรเข้าเรียนชั้นอนบุ าลโรงเรยี นเอกชนท่ีฉันสอน ฉนั พยายามเตมิ ความรกั ความใสใ่ จนอ้ งเพชรเทา่ ทนี่ า้ คนหนง่ึ ทตี่ อ้ งทำ� หนา้ ทแ่ี ทนแมด่ แู ลหลาน จนเพือ่ นๆ ในทท่ี ำ� งานหยอกฉนั วา่ ฉนั เป็นแม่ลกู ตดิ ต้ังแตย่ งั ไม่แต่งงาน รุ่งปีต่อมาจังหวัดนราธิวาสเปิดสอบบรรจุข้าราชการครูต�ำแหน่งครูนาฏศิลป์ฉัน จึงตัดสินใจไปสอบและฉันสอบเป็นข้าราชการครูได้ท่ีโรงเรียนบ้านแว้ง อ�ำเภอแว้ง จงั หวดั เรื่องเล่าจากบ้านเรา 217

นราธิวาส นอ้ งเพชรก็ตอ้ งย้ายมาอยู่กบั ฉันท่อี ำ� เภอแว้ง ฉันเคยต้ังปณิธานเอาไว้ตั้งแต่ในหลวงร.๙ เสด็จเย่ียมราษฎรท่ีอ�ำเภอสุคิรินว่า วันหน่ึงฉันจะเป็นข้าราชการรับใช้เบ้ืองพระยุคคลบาทของพระองค์ วันนี้ฉันท�ำได้ส�ำเร็จ ฉันเชื่อวา่ หากพ่อ แม่และพ่ีๆ ยังมชี วี ติ อย่เู ขาคงภมู ใิ จในตวั ฉัน การย้ายมาอยู่ท่ีแว้งในครั้งนี้เป็นเหมือนการเร่ิมต้นชีวิตใหม่ของฉันน่ันคือฉันได้มา พบรักกับณพล ปลดั หนมุ่ ประจำ� อำ� เภอแวง้ วนั นน้ั ฉนั ตอ้ งตดั สนิ ใจเองทกุ อยา่ งเพราะชวี ติ ฉนั ไม่เหลือใคร ฉันจึงตกลงปลงใจใช้ชีวิตครกู ับปลดั ณพลโดยการจัดงานเล็กๆ เพราะปลดั ณพล เองก็เป็นคนต่างถ่นิ เขามีภมู ิล�ำเนาอยู่ทีพ่ ษิ ณโุ ลก เราตัดสินใจสร้างครอบครัวเล็กๆ อยู่ในบ้านพักข้าราชการในศูนย์ราชการอ�ำเภอ แวง้ โดยมนี อ้ งเพชรอาศยั อยดู่ ว้ ย ฉนั มลี กู ชายกบั เขา ๑ คน ลูกคือทุกสิ่งทุกอย่างของชีวิตฉัน ตอนน้ันฉันคิดว่าฉันมีลูกคนเดียวก็พอเพราะมีน้องเพชรเป็นเหมือนลูกชายคนโตของฉัน ฉันต้ังช่ือลูกของฉันว่า น้องราม เพราะฉันเป็นครูนาฏศิลป์เม่ือมีลูกชายฉันจึงนึกถึงตัวละคร พระรามในเร่อื งรามเกียรต์ิ เพราะนารายณ์อวตารลงมาเกดิ เป็นพระราม เพ่ือปราบทศกัณฐ์ ซึ่งเป็นสญั ลักษณ์ของความช่ัวรา้ ย ฉนั กไ็ ดห้ วงั ให้ลกู ชายของฉนั ทีเ่ กดิ มาเม่อื โตขน้ึ เขาจะเปน็ ผู้ทป่ี กป้องแผ่นดินแม่ใหอ้ ย่เู ยน็ เปน็ สขุ เมื่อรามลูกชายของฉันอายุได้ ๓ ขวบหน่วยข่าวกรองมาแจ้งว่ามีคนตามปองร้าย ปลดั ณพล ใหร้ บี ยา้ ยออกจากพืน้ ท่ี วนั น้ันความตงึ เครียดก็เกิดขน้ึ ในบา้ นของฉันอีกครง้ั แต่ ฉนั ไมอ่ ยากสญู เสยี คนทฉี่ นั รกั อกี แลว้ ชีวิตฉันผ่านความเลวร้ายมาครั้งแล้วครั้งเล่าเราปรึกษา หารือกันและในท่ีสุดปลัดณพลก็ย้ายออกนอกพื้นที่กลับไปช่วยราชการท่ีพิษณุโลกบ้านเกิด โดยตกลงกนั วา่ ฉันจะย้ายติดตามไปเมอ่ื เขาลงหลักปักฐานได้อยา่ งมนั่ คง แต่แล้วเหตุการณ์ ไม่เป็นอย่างท่ีคิดเม่ือความจริงเปิดเผยว่าแท้ที่จริงปลัดณพลมีครอบครัวมาก่อนแต่งงาน กับฉันโดยฉันไม่รู้เลย เขามภี รรยาทไ่ี มไ่ ดจ้ ดทะเบยี นสมรสอยทู่ บ่ี า้ นกอ่ นทจ่ี ะลงมาเปน็ ปลดั อำ� เภออยทู่ อ่ี ำ� เภอแวง้ ฉนั สงสารชวี ติ ตนเองเหลอื เกนิ ฉนั ตดั สนิ ใจหยา่ กบั ปลดั ณพล หลงั จาก หยา่ กนั ฉนั เพงิ่ รวู้ า่ ฉนั กบั กำ� ลงั ตงั้ ครรภอ์ อ่ นๆ ลกู คนทสี่ อง ฉนั ขอเปน็ ผดู้ แู ลลกู โดยเขายนิ ยอม จ่ายเงินเลี้ยงดมู าตามกฎหมายกำ� หนด ฉนั คลอดลกู คนท่สี องฉันตั้งชื่อเขาวา่ นอ้ งรจุ เพอื่ ให้มี ตวั อกั ษร ร เรือคล้องกับพี่ราม ฉันเลย้ี งเขามาให้เตบิ โตมาพรอ้ มๆ กัน พ่เี พชร นอ้ งราม และ 218 วนั ท่ีความรักผลิบาน ณ บา้ นแห่งเรา

น้องรุจ โดยฉันจา้ งพเ่ี ลี้ยงดแู ลเขาท้งั สามขณะที่ฉันไปท�ำงาน ฉันน�ำความเจ็บปวดและความผิดหวังในชีวิตมาเป็นพลังในการท�ำงานของฉัน การเป็นครูนาฏศลิ ปใ์ นสามจงั หวดั ภาคใต้ไมใ่ ช่เรอ่ื งงา่ ย เพราะบางอยา่ งมันทา้ ทายเพลงบาง เพลงท่าบางท่า ชุดบางชุด มันขัดกับจารีตทางศาสนาฉันท�ำงานท่ามกลางความเปราะบาง แตฉ่ ันพยายามประยกุ ต์ สร้างสรรค์ และระมัดระวงั ไมใ่ ห้ความเปราะบางน้ันแตกหกั แต่ด้วย จติ วญิ ญาณแหง่ ความเปน็ ครนู าฏศลิ ป์ ฉนั ยงั ฝนั จะเหน็ นาฏลลี างดงามอนั เปน็ มนตเ์ สนห่ แ์ หง่ ดินแดนลังกาสะกา จะยงั คงโดดเดน่ บนแผน่ ดินปลายดา้ มขวานท่ีฉันรกั ฉันตัดสินใจมาเรียนต่อปริญญาโทด้านวัฒนธรรมเพื่อเพ่ิมทักษะของตนเพื่อสร้าง ความเขา้ ใจ ความเขา้ ใจ เขา้ ถงึ วถิ แี หง่ ชวี ติ และวฒั นธรรมทแ่ี ตกตา่ งหลอ่ หลอมจติ วญิ ญาณดว้ ย ศลิ ปวฒั นธรรมฉนั ตอ้ งเดนิ ทางจากอำ� เภอแวง้ จงั หวดั นราธวิ าสเพอ่ื มาเรยี นตอ่ ทมี่ หาวทิ ยาลยั ทกั ษณิ จงั หวดั สงขลา บางครง้ั ฉนั กร็ สู้ กึ เหนด็ เหนอ่ื ย ทอ้ ออ่ นลา้ แตด่ ว้ ยจติ วญิ ญาณของความ เปน็ ครนู าฏศลิ ปฉ์ นั ตอ้ งอดทนทจี่ ะสรา้ งใหถ้ งึ ทส่ี ดุ เพราะฉนั ไดม้ อบจติ วญิ ญาณใหแ้ กน่ าฏศลิ ป์ ไทยไปแลว้ ฉันหลับไปนานแค่ไหน ฉันลืมตาขึ้นมาอีกคร้ังเห็นสายเลือด สายน้�ำเกลือทอสาย ระโยงระยางมาทีต่ ัวฉนั ฉนั พยายามกระดกิ ตวั และยกมือขึ้นแตฉ่ ันยกไม่ได้ ฉนั ทำ� ไดเ้ พยี งตะแคงคอไปทางดา้ นขวาเหน็ พเี่ ลย้ี งอมุ้ นอ้ งรจุ ลกู ชายคนเลก็ ของฉนั และมีน้องเพชรนอ้ งราม ยน่ื ร้องไห้อยู่ข้างๆ พยาบาลบอกฉนั วา่ คณุ ครทู ำ� ใจดๆี นะคะ ขณะคณุ ครขู บั รถไปเรยี นทจ่ี งั หวดั สงขลา เกิดเหตคุ นร้ายลอบวางระเบิดบนถนน เปน็ เหตุให้รถคุณครูเหยยี บระเบิดเกิดแรงปะทะเป็น เหตใุ หค้ รเู กดิ อบุ ตั เิ หตตุ อ้ งสญู เสยี อวยั วะสำ� คญั คอื มอื ขา้ งขวาทางหมอไดช้ ว่ ยเหลอื เตม็ ทแ่ี ลว้ ฉนั ไมอ่ าจหา้ มนำ้� ตาใหห้ ยดุ ไหล ฉนั เหลอื เพยี งจติ วญิ ญาณของความเปน็ ครนู าฏศลิ ป์ ทฉ่ี นั ไมอ่ าจจะสอนรา่ ยรำ� ใหแ้ ก่เยาวชนบนดินแดนปลายดา้ มขวานอีกต่อไป สถานการณก์ อ่ การรา้ ยในสามจงั หวดั ชายแดนภาคใตจ้ ะพรากอะไรไปจากฉนั อกี และอีกก่ชี วี ติ จะตอ้ งสงั เวยสันตสิ ขุ จะไมก่ ลบั มาอีกแล้วหรือ ? เรอ่ื งเล่าจากบา้ นเรา 219

กะนิ นางสุธีมนต์ สกุลวศิ ัลย์ จงั หวัดนราธิวาส สายลมฤดแู ลง้ พดั หอบเอาไอแดด และฝนุ่ ละอองดนิ เมด็ เลก็ ๆ กระทบผวิ ใหพ้ อรสู้ กึ เสยี งกรอบแกรบดังขึ้นเป็นระยะๆ ตามจังหวะการยำ�่ เท้าเหยยี บใบไม้แห้ง ท้ังทด่ี เู หมือนว่า เจา้ ของฝเี ทา้ ทยี่ า่ งยำ�่ พยายามผอ่ นเทา้ ทกี่ ระทบพน้ื ใหม้ นี ำ้� หนกั เบามากทส่ี ดุ อาจเปน็ เพราะ ไรเ้ รย่ี วแรงดว้ ยความรสู้ กึ หอ่ เหย่ี วเสยี ใจ หรอื เปน็ การรกั ษามารยาททา่ มกลางเสยี งสะอนื้ ของ ผคู้ นทรี่ ายล้อมหลุมฝังศพ ในกุโบร์ทา้ ยหมูบ่ ้านก็ไมอ่ าจรไู้ ด้ “เด๊ะมิงตายแล้วครู เมื่อเช้าอาการดีขึ้นจนสามารถไปช่วยกีตอเก็บไข่เป็ดอยู่ เลย ยอบอกวา่ ยออยากให้ครูสอนทำ� ไขเ่ คม็ ยอชอบกินไข่เค็มที่ครทู ำ� ” น�ำ้ เสยี งปนสะอน้ื ของหญงิ วัยกลางคนรูปรา่ งผอมซบู พรัง่ พรอู อกมาทนั ทีทีเ่ หลียวมาเหน็ ฉนั ยืนอย่ขู ้างหลัง ความจรงิ ฉันยนื อยู่ตรงนั้นได้สกั พักใหญ่แล้ว ยืนอยนู่ านพอทีร่ ับรวู้ ่าเกิดอะไรขึ้นที่นัน่ “ถ้ากะนยิ งั อยู่ เดะ๊ มงิ อาจไมต่ าย” เสยี งแหบพรา่ แผ่วเบาดังมาจากหญงิ ชราที่ยืน อยูข่ ้างฉนั ซง่ึ ฉนั เรยี กติดปากมาตงั้ แตเ่ ดก็ วา่ “แมะแย” ฟงั จากน้�ำเสียงเหมอื นไม่เจตนาให้ ใครไดย้ นิ แตเ่ ปน็ เพยี งเสยี งพมึ พำ� ทอี่ อกมาจากความคดิ ความรสู้ กึ ดว้ ยความเชอ่ื และศรทั ธา ของคนพูด “อาแบๆ กะนิอยู่ไหม” น้�ำเสียงร้อนรนตะโกนถามพ่อของฉันดังมาจากประตูร้ัว หนา้ บา้ น ในขณะทพี่ อ่ และฉนั ชว่ ยกนั กรอกดนิ ผสมปยุ๋ ใสถ่ งุ ไวเ้ พาะชำ� กลา้ ไม้ เสยี งตะโกนดงั แขง่ กบั เสยี งสนุ ขั ๓ ตวั ทวี่ งิ่ สง่ เสยี งประชนั กนั ออกไปตอ้ นรบั ผมู้ าเยอื น เปน็ การตอ้ นรบั จรงิ ๆ นะ เพราะไมใ่ ชก่ ารสง่ เสยี งเห่ากรรโชก แตเ่ ป็นเพราะสุนัขท้ังสามตัวรจู้ ักมักค้นุ กบั เจ้าของ เสยี งเปน็ อยา่ งด ี แตก่ ระนน้ั ผมู้ าเยอื นกไ็ มว่ ายวิง่ หลบจนชุลมุน ฉันจึงยืนขึ้นชะโงกคอไปดู ก็พบวา่ เป็น “แมะแย” หญิงวัยกลางคนชาวมุสลมิ ในหมูบ่ ้านน่นั เอง เดิมทีครอบครวั ของ แมะแยอพยพมาจากทอี่ ่ืน รับจา้ งท�ำงานมาเรอื่ ยๆ จนมารู้จกั กบั แม่ของฉนั แมจ่ ึงชักชวน ใหแ้ มะแยและครอบครวั มารบั จา้ งกรดี ยางในสวนของญาตซิ งึ่ แมเ่ ปน็ ผดู้ แู ลให ้ เพราะญาตอิ ยู่ ตา่ งอำ� เภอ สวนยางของญาตเิ ปน็ สวนยางแกท่ ไ่ี มม่ ใี ครกรดี มาระยะหนง่ึ แลว้ ความจรงิ แมแ่ ละ พอ่ เปน็ คนกรดี แตพ่ อมฉี นั แมต่ อ้ งแบง่ เวลามาเลย้ี งฉนั จงึ ปลอ่ ยใหเ้ ปน็ สวนยางรา้ ง แมะแย 220 วันทีค่ วามรักผลิบาน ณ บ้านแห่งเรา

และครอบครวั ดีใจมากที่มีงานทำ� เป็นหลักแหล่ง พอ่ ช่วยสร้างกระทอ่ มหลังคามุงจากไว้ทา้ ย สวนให้แมะแยและครอบครวั ไดพ้ กั อาศยั แมะแยมลี ูกหลายคนลกู แมะแยคนหน่ึงเป็นเพ่ือน รนุ่ เดียวกับฉนั ช่ือ “ฮาบบี ะ๊ ” ซึ่งเปน็ เดก็ ผหู้ ญิงอ่อนแอข้ีโรค ป่วยงา่ ย ฉันกบั ฮาบบี ะ๊ เติบโต มาดว้ ยกนั แม่กบั แมะแยผลดั กนั เลีย้ งมาทง้ั สองคน ฉันจึงสนิทสนมกับครอบครวั น้มี ากจน สามารถนับถอื เปน็ ญาติกันเลยทเี ดียว และเม่ือครอบครัวแมะแยทำ� งานเก็บเงนิ ไดจ้ งึ ไปซือ้ ท่ีสร้างบา้ นเปน็ ของตัวเองอยูใ่ นหมบู่ ้าน เปิดร้านขายของช�ำเล็กๆ แต่กย็ ังมารับจา้ งกรีดยาง ใหญ้ าตขิ องฉัน ทำ� ให้ยังคงไปมาหาสู่กนั เหมอื นเดิม หมบู่ า้ นของฉนั อยใู่ นอำ� เภอแวง้ จงั หวดั นราธวิ าส ตง้ั อยใู่ นบรเิ วณเขตพนื้ ทชี่ ายแดน ประเทศไทยตดิ กบั ประเทศมาเลเซยี เปน็ หมบู่ า้ นทม่ี ที งั้ ชาวไทยพทุ ธและมสุ ลมิ อาศยั อยรู่ วม กนั แต่คอ่ นขา้ งแบ่งโซนกนั ชัดเจน บรเิ วณที่ฉนั เรียกตดิ ปากว่า “ในหม่บู ้าน” เป็นท่ที ชี่ าว ไทยมุสลิมอาศัยอยู่กันอย่างค่อนข้างหนาแน่นตั้งอยู่ติดถนนใหญ่ มีสุเหร่าหรือมัสยิดตั้งอยู่ กลางหมู่บ้านไว้ส�ำหรับประกอบศาสนกิจทางศาสนาอิสลาม ส่วนบ้านของชาวไทยพุทธ จะมีประมาณสิบหลังคาเรือนต้ังอยู่ลึกเข้าไปตามเส้นทางเล็กๆ ที่ตัดผ่านสวนยางเข้าไปทาง ทศิ ตะวนั ออก บ้านของชาวไทยพทุ ธแตล่ ะหลงั ตง้ั อย่หู า่ งกนั พอสมควรแต่ไมไ่ กลเกินกเู่ รียก กันได ้ และมศี าลาเล็กๆ ไว้นิมนต์พระสงฆม์ าฉันเพลในทกุ วันพระ เพือ่ ให้ชาวไทยพุทธได้ ทำ� บญุ สวดมนต์ และถวายภัตตาหารแดพ่ ระสงฆ์ เน่อื งจากวดั อยูไ่ กลออกไปจากหมูบ่ า้ น มาก การเดินทางก็ยากล�ำบาก แม่เล่าให้ฟังว่าตาของฉันเป็นคนรุ่นแรกๆ ท่ีมาบุกเบิก สร้างหมู่บา้ นที่น ่ี ท่านเดินทางมาจากพน้ื ท่ีอ�ำเภออ่ืนกบั เพอ่ื นรกั ชาวมุสลมิ ชือ่ “เจ๊ะอาแซ” ท้ังสองตระเวนรับจ้างถางสวนและฝึกลิงเพื่อรับจ้างข้ึนสะตอหรือมะพร้าว เม่ือเดินทางมา ถงึ ที่น่ีซ่ึงเปน็ ป่ารกชัฎ เดิมทีเปน็ ท่ที ่ไี ม่มีเจา้ ของ ตากบั เจะ๊ อาแซจึงถางป่าจบั จองพ้ืนทท่ี �ำ กินกนั ตามก�ำลังของตน และสร้างบา้ นตั้งครอบครัวทีน่ ่ ี ตอ่ มาได้ชักชวนเพ่อื นๆ ของทั้งสอง มาจับจองพ้ืนทีอ่ าศัยอยรู่ วมกนั อีกหลายหลงั คาเรือน แตเ่ นื่องจากชาวมสุ ลมิ นยิ มมีลกู เยอะ และแต่งงานมีครอบครัวกนั ตงั้ แต่อายุยังนอ้ ยจึงทำ� ให้มสี มาชกิ เพมื่ ขนึ้ อย่างรวดเรว็ บริเวณ ท่ตี ้ังบ้านของเจะ๊ อาแซจงึ เปน็ ศูนยก์ ลางหมบู่ า้ น รายลอ้ มไปดว้ ยบ้านเรอื นของลกู ๆ หลานๆ ท่ีแต่งงานแล้วแยกครอบครัวออกไป ท�ำให้บริเวณในหมู่บ้านมีบ้านเรือนตั้งกันอยู่อย่าง หนาแนน่ เมอ่ื ก่อนเวลาเกดิ โรคระบาดก็จะระบาดติดต่อกันแทบท้ังหมบู่ ้านกันเลยทีเดียว “เฮแ้ มะ มาไลส่ ุนัขเรว็ ๆ เขา้ เด๋ียวกีตอบาปนะ” เปน็ ทีร่ กู้ ันว่าชาวมสุ ลมิ แตะตอ้ ง เร่ืองเล่าจากบ้านเรา 221

ถกู ตัวสนุ ขั ไม่ได้โดยเฉพาะสุนัขท่เี ปยี กน�ำ้ เพราะถือว่าเป็นบาป ฉนั จงึ รีบควา้ ก่งิ ไม้แล้ววิง่ ออกไปชว่ ยห้ามสุนขั ไมใ่ ห้เขา้ ใกล้แมะแย “มีธุระอะไรหรือคะ” ฉันถามเพราะคาดเดาจากอาการร้อนรนของแมะแยแล้วจะ ตอ้ งมเี รือ่ งเดอื ดร้อนมาแนๆ่ “เตาฟสิ มีอาการแปลกๆ อีกแล้ว ไปตามกะนใิ ห้หนอ่ ย” ฉนั ยงั ไมท่ ันทีจ่ ะหนั กลับไปตะโกนเรียกแม่ ก็ได้ยินเสียงแม่ขับมอเตอร์ไซค์ออกมาจากใต้ถุนบ้านคงเป็นเพราะ แม่ได้ยนิ เสียงท่ีเราสนทนากัน “เรว็ ๆ เขา้ ขึน้ รถมา เตาฟิสเปน็ แบบนท้ี กุ ท ี คราวกอ่ นก็ตกใจแทบแย ่ คราวนี้ไม่ ใหเ้ ป็นลูกเปาะมะแล้ว กะนิจะผกู คอเอาเปน็ ลูกกะนิเอง” แมพ่ ดู พลางขับรถบง่ึ ไปบ้านแมะ แยโดยมีฉันและแมะแยซอ้ นทา้ ยไปดว้ ย พอไปถงึ บ้านแมะแย ซ่ึงเปน็ บ้านไมห้ ลงั คามงุ จาก ฝาบ้านเป็นไมไ้ ผ่สานขดั แตะ พืน้ บา้ นเป็นดินแต่กก็ ัน้ หอ้ งเป็นสัดเปน็ ส่วน มีหอ้ งครวั ห้องนอน บรเิ วณหนา้ บา้ นมีแคร่ ไม้ไผ่ไว้น่ังเล่นนอนเล่น และมีเพิงหมาแหงนอยู่ข้างบ้านไว้ส�ำหรับขายของช�ำเล็กๆ น้อยๆ แมะแยมีลกู หลายคน เมอ่ื ลกู ๆ มคี รอบครวั ก็จะน�ำหลานๆ มาฝากเล้ยี ง บา้ นแมะแยจึงเป็น ศูนยร์ วมของเด็กๆ ในหมู่บา้ น ท่มี ักมาเลน่ กนั ท่ีลานดนิ หน้าบ้าน แม่จอดรถมอเตอรไ์ ซค์แล้วกงึ่ วงิ่ ก่ึงเดินเข้าไปในบา้ นแมะแยทนั ท ี บนแคร่ในห้อง นอนพบ “เตาฟสิ ” เดก็ ผูช้ ายอายรุ าวๆ สี่ขวบ รูปรา่ งผอมซูบ จนแทบนับกระดูกซีโ่ ครงได้ ทุกซี่นอนร้องไห้ตัวงอเอามือกุมท้องอยู่บนแคร่ โดยมีแม่และพ่อของเด็กนั่งร้องไห้อยู่ข้างๆ เตาฟิสเป็นลูกของมูฮ�ำหมัด แม่มักเรียกว่า “เปาะมะ” ซ่ึงเป็นลูกชายคนโตของแมะแย เมื่อแม่เห็นอาการของเตาฟิส ก็จับให้นอนหงายขึ้นแล้วถามรายละเอียด พร้อมท้ังให้แม่ ของเตาฟิสใช้ผ้าชุบน�้ำละลายยาเขียวมาเช็ดโปะหัวและเช็ดตามตัว จากนั้นให้แมะแยหา หมากพลูมาให้แล้วบริกรรมคาถา และเค้ียวหมากพลูจนละเอียดแล้วบ้วนน้�ำหมากใส่มือ แม่บอกว่าเปน็ การสำ� รวจดูว่าเตาฟสิ มีตมุ่ อะไรในทอ้ งหรอื ไม ่ จากน้ันแมก่ ็พน่ น�ำ้ หมากลงไป ตรงหน้าท้องของเตาฟสิ เปน็ ทนี่ า่ ประหลาดใจว่าอาการของเตาฟสิ ดขี น้ึ ทันตาเห็น จากน้ัน แมก่ บ็ ริกรรมคาถาเสกหมากพลทู ่ีเหลอื ไว้ให้แมะแยเคยี้ วพ่นให้หลาน พธิ ีกรรมทัง้ หมดเปน็ 222 วันทค่ี วามรักผลบิ าน ณ บ้านแหง่ เรา

ความเชื่อท่สี ืบทอดกนั มาตง้ั แตร่ ุน่ ปู่ยา่ ตายาย ก่อให้เกิดความเชอ่ื ถอื ศรัทธา เน่ืองจากสมยั นนั้ วทิ ยาการทางการแพทยย์ งั ไมก่ า้ วหนา้ และทวั่ ถงึ ชาวบา้ นในชนบทหา่ งไกลจงึ ตอ้ งพงึ่ การ รกั ษาโรคตา่ งๆ ดว้ ยสมนุ ไพรและอาศยั พธิ กี รรมตามความเชอ่ื และความศรทั ธาในแตล่ ะพนื้ ท่ี เมอื่ เตาฟสิ มอี าการดขี นึ้ แลว้ แมแ่ กะชายพกดงึ เชอื กควน่ั ออกมาเสน้ หนง่ึ คลอ้ งคอ ใหเ้ ตาฟิส และบอกวา่ “ตอ่ จากนี้ไปเป็นลูกของกะนิแล้วนะ อย่าด้อื อย่าซน ใหเ้ ลย้ี งง่ายโต ไวๆ ” น่กี เ็ ปน็ เร่อื งทนี่ ่าประหลาดใจอกี เร่ืองหน่ึงเพราะเดก็ ๆ หลายคนในหมบู่ ้านทีเ่ ลยี้ งไม่ โตและข้โี รค เมอื่ น�ำมาให้แมผ่ ูกคอรบั เป็นลกู จะเลยี้ งงา่ ยโตไว อว้ นทว้ นสมบูรณ ์ ไมเ่ พยี ง เท่านีแ้ ม่ยงั เปน็ หมอตำ� แยจ�ำเป็น เม่อื เวลาทคี่ นในหมู่บา้ นเจ็บทอ้ งคลอดแตไ่ ปโรงพยาบาล ไมท่ นั แม่ก็จะชว่ ยท�ำคลอด ฉันเคยถามแมว่ ่า “แม่ไปเรยี นวิชาหมอมาจากไหน เพราะแม่ เคยเล่าใหฟ้ ังว่าแมไ่ มเ่ คยเรียนหนงั สอื ในโรงเรยี นเลย” แม่ตอบว่า “แม่ไมเ่ คยเรยี นวิชาหมอ อะไรหรอก แตจ่ ดจ�ำจากประสบการณท์ เี่ คยช่วยยายทำ� คลอด เนื่องจากยายเปน็ หมอตำ� แย ทำ� ใหแ้ มม่ คี วามรูม้ าบา้ ง” ส่วนพ่อของฉันก็เปน็ หมอสมุนไพรและเสกน�้ำมนต์ได้ ทำ� ให้บ้าน ของฉันเป็นบ้านหมอไปโดยปริยาย แต่ต้ังแต่ฉันจ�ำความได้พ่อกับแม่จะช่วยรักษาโรคเบ้ือง ตน้ เทา่ ทม่ี นั่ ใจวา่ จะรกั ษาได้เทา่ นั้นเชน่ โรคงสู วดั โรคตาแดง อาการคันตา่ งๆ อาการปวด ทอ้ ง ปวดฟัน หดิ กลาก เกล้ือน (รวมท้งั ไลผ่ ีดว้ ยนะ) แตห่ ากเหน็ ว่าอาการหนกั จน เหลอื บา่ กวา่ แรงกเ็ ปน็ ธรุ ะตดิ ตอ่ พาสง่ โรงพยาบาล ทำ� ใหค้ นในหมบู่ า้ นทง้ั ไทยพทุ ธและมสุ ลมิ รกั และศรัทธาในพ่อและแม่มาก บ้านของฉันเป็นบ้านสวนท่ีมีบริเวณกว้างมาก รอบๆ บ้านจะมีแปลงสมุนไพร ของพอ่ และแปลงผักสวนครัวของแม ่ ซึ่งความจรงิ แล้วเดมิ ทอี าจเรียกไดว้ ่าเปน็ สวนผกั สวน ครัวของคนในหมู่บ้านทงั้ ไทยพุทธและมสุ ลมิ เลยกว็ า่ ได ้ เพราะเมื่อมีใครขาดเหลืออะไรกจ็ ะ ว่งิ มาขอท่บี า้ นฉัน ท้งั ขงิ ขา่ ตะไคร้ ใบมะกรดู กะเพรา โหระพา พรกิ ขม้ิน ผักชีฝรัง่ ชะอม ผักหวาน ชะมวง และอืน่ ๆ อกี แมบ่ อกวา่ อะไรทแ่ี บง่ ปนั กนั ไดก้ ็ปันกันไป ผักพวก นี้เราไม่ต้องลงทุนดูแลมันมาก เพราะแค่ปักแค่หว่านแค่ฝังก็ข้ึนแล้ว บ้านเราน่ะดินดีผัก หญ้าข้ึนง่าย ดีเสียอกี มคี นชว่ ยเด็ดยอดใหแ้ ตกแขนงขนึ้ มาอกี เยอะๆ แตร่ ะยะหลังๆ แม่ได้ แจกจ่ายเมล็ดและกิ่งพันธุ์ให้เพ่ือนบ้านไปปลูกท�ำให้แต่ละบ้านมีผักสวนครัวเป็นของตัวเอง ห่างออกไปจากบ้านอีกหน่อยก็เป็นสวนผลไม้ของพ่อ พ่อปลูกผลไม้หลายชนิดให้มีไว้ พอได้กินและแบ่งเพื่อนบ้าน โดยเฉพาะมะพร้าวพ่อปลูกไว้หลายต้นเลยทีเดียวเอาไว้แบ่ง เรอื่ งเล่าจากบา้ นเรา 223

เพอื่ นบา้ นและเคย่ี วเอานำ้� มนั มาใชป้ ระกอบอาหารและทำ� ยา ม ะพรา้ วเปน็ สว่ นประกอบสำ� คญั ของ เครอ่ื งคาวหวานในเทศกาลตา่ งๆ ของทงั้ ชาวไทยพทุ ธและมสุ ลมิ โดยเฉพาะขา้ วตม้ สามเหลย่ี ม หรือ “ตูปะ” ทต่ี อ้ งใชน้ ้ำ� กระททิ ่ไี ดจ้ ากมะพร้าวเปน็ ส่วนส�ำคัญ ชาวมสุ ลิมนยิ มท�ำตูปะกันใน ชว่ งเทศกาลอารรี ายอ ซึ่งเป็นวันแห่งความสุขของชาวมุสลิมท่ีมีขึ้นหลังจากเทศกาลถือศีลอด ในเดือนรอมฎอนตามปฏิทินทางจันทรคติของศาสนาอิสลามความจริงแล้วฉันชอบเทศกาล ถือศีลอดนะ เพราะชาวมสุ ลมิ จะทำ� อาหารและขนมหวานหลากหลายชนดิ ออกมาวางขายใน หมู่บ้านเพ่อื ใช้ในพิธีละศลี อดในแต่ละวนั ซง่ึ การถอื ศลี อดนนั้ ชาวมุสลิมจะไม่กนิ อาหารและ น้�ำตงั้ แต่พระอาทศิ ยข์ ึน้ จนถึงพระอาทิตยต์ กตลอดทัง้ เดือนส่วนในวนั รายอนน้ั ชาวมสุ ลมิ จะ แต่งกายดว้ ยเสอ้ื ผ้าสีสันสวยงามออกไปเทีย่ วเย่ยี มญาติและเพอ่ื นบ้าน พรอ้ มทง้ั เอาตปู ะไป ฝากด้วย ในวันรายอของทกุ ปีฉันเองกต็ น่ื เต้นไม่แพเ้ พือ่ นบา้ นชาวมุสลมิ ฉนั จะตน่ื นอนแต่ เชา้ ลกุ ขึน้ มาช่วยแมเ่ กบ็ กวาดบ้านและอาบนำ้� แตง่ ตวั สวยๆ เพราะรวู้ ่าตอนสายๆ จะมเี พอื่ น บ้านและชาวมุสลมิ จากพื้นท่ีอ่ืนท่เี คารพนับถือพ่อกบั แม่แวะเวยี นเอาตูปะมาฝาก ซึง่ แม้จะ นำ� มาฝากกนั คนละเลก็ ละนอ้ ยแตร่ วมๆ แลว้ กเ็ ยอะจนกนิ กนั ไมห่ มด แตล่ ะปแี มจ่ ะตอ้ งนำ� มา ทบั รดี ใหแ้ บนแลว้ ทอดกรอบใสก่ ระปกุ เกบ็ ไวก้ นิ สว่ นชาวไทยพทุ ธนยิ มทำ� ขา้ วตม้ สามเหลยี่ ม หรอื ตูปะกันในชว่ งเทศกาลประเพณบี ุญเดอื นสิบ บา้ นฉันเรียกประเพณกี ารท�ำบุญเดือน สิบน้วี ่า “วนั ชงิ เปรต” ในวนั น้นั ชาวไทยพทุ ธจะนำ� ขา้ วต้มสามเหลย่ี มอาหารคาวหวานและ ผลไมไ้ ปถวายพระทว่ี ดั และไปใสร่ า้ นเปรตเพอ่ื ทำ� บญุ อทุ ศิ สว่ นกศุ ลใหว้ ญิ ญาณของบรรพบรุ ษุ ตามความเชอ่ื และประเพณ ี แต่เวลาชาวไทยพุทธทำ� ตูปะ จะไม่สามารถน�ำไปแบง่ ปนั ใหช้ าว มสุ ลิมได้ เนอ่ื งจากเคร่อื งครัวของชาวไทยพุทธปนเปือ้ นเนอ้ื หมู ซงึ่ เป็นอาหารต้องห้ามของ ชาวมสุ ลมิ แตใ่ นบางปแี มจ่ ะนำ� ขา้ วเหนยี วและมะพรา้ วไปทำ� ตปู ะบา้ นแมะแยเพราะจะไดแ้ บง่ ปนั ใหเ้ พ่ือนบ้านชาวมสุ ลิมกินได้ด้วย ฉนั ชอบตูปะของชาวมุสลมิ มากกวา่ เพราะบางคนเขา จะผสมถวั่ ดำ� และมรี สหวานไม่จดื เหมือนตูปะท่ีแม่ฉันทำ� บ้านฉนั มักจะไดก้ นิ ตปู ะอยเู่ รื่อยๆ เพราะเพอ่ื นบ้านจะนำ� ตปู ะมาเป็นค่าครูของพ่อกับแม่เวลามารักษาโรคตา่ งๆ หลงั จากที่เฝ้าดอู าการของเตาฟสิ สกั พักหน่งึ ฉนั รูส้ ึกหิวและกระหายนำ�้ มากจึงขอ อนญุ าตแมอ่ อกไปซอื้ นำ�้ แขง็ ใสทรี่ า้ นกะ๊ ซากนี ะลกู สาวคนเลก็ ของเจะ๊ อาแซ ซง่ึ อยไู่ มไ่ กลจาก บา้ นแมะแยมากนกั ฉนั เลอื กเสน้ ทางลดั ไปทางหลงั บา้ นของแมะแยซง่ึ จะผา่ นบา้ นของเมาะซู พ่สี าวของแมะแยท่ยี า้ ยครอบครวั ตามแมะแยมาตงั้ รกรากท่นี ี ่ เม่ือถึงบา้ นเมาซกู พ็ ลันได้ยิน 224 วันทค่ี วามรักผลบิ าน ณ บา้ นแห่งเรา