การเงินเพื่อชีวิต 3

241 กจิ กรรมท่ี 2.3 พจิ ารณาขอ้ มูลทก่ี ำหนดให้ และนำไปตอบคำถามใหถ้ กู ต้อง รถกระบะย่ีหอ้ A 850,000 บาท รถกระบะยหี่ อ้ B 700,000 บาท ดาวน์ 170,000 บาท ดาวน์ 140,000 บาท ยอดเงนิ กู้ 680,000 บาท ยอดเงินกู้ 560,000 บาท อตั ราดอกเบ้ีย (flat rate) 4% ตอ่ ปี อตั ราดอกเบีย้ (flat rate) 4% ต่อปี ระยะเวลาผอ่ นชำระ 60 เดือน ระยะเวลาผอ่ นชำระ 60 เดือน (5 ปี) (5 ปี) 1. ให้คำนวณหาดอกเบี้ยที่ต้องชำระทั้งหมด และจำนวนเงินผ่อนชำระต่อเดือนของ รถกระบะท้ัง 2 ย่ีหอ้ รถกระบะยหี่ อ้ A รถกระบะยี่หอ้ B 2. หากผู้เรยี นมรี ายได้ 40,000 บาทตอ่ เดอื น 2.1 ภาระผ่อนหนี้ของผู้เรียนต่อเดือนไม่ควรเกินเท่าใด (ภาระผ่อนหนี้ไม่ควร 1 ใน 3 หรือ 33% ของรายไดต้ ่อเดือน) ภาระผอ่ นหนตี้ อ่ เดือนไม่ควรเกนิ 13,333.33 บาท (40,000 ÷ 3) เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมท้ายเรอ่ื ง ชุดวิชาการเงนิ เพื่อชวี ิต 3 (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. 2564) l ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

242 2.2 หากผู้เรียนมีภาระผ่อนชำระหนี้อื่นอยู่แล้วเดือนละ 1,500 บาท ผู้เรียนควรเลือกเช่าซ้ือ รถยนตย์ ีห่ ้อใดจงึ จะไม่เดือดร้อน พรอ้ มใหเ้ หตุผล เลือกซื้อรถกระบะยี่ห้อ B เพราะปัจจุบันมีผ่อนชำระหนี้อยู่แล้วเดือนละ 1,500 บาท หากรวม กับค่าผ่อนรถยี่ห้อ B รวมภาระหนี้ทั้งสิ้น 12,700 บาท (1,500 + 11,200) จึงไม่เกิน ความสามารถในการผ่อนชำระ (ถ้าผอ่ นรถย่หี อ้ A จะมีภาระหน้ีทั้งสิ้น 15,100 บาท (1,500 + 13,600) ซ่งึ เกินความสามารถในการผอ่ นชำระ) กจิ กรรมทา้ ยเรือ่ งท่ี 3 เครดติ บูโร ทำเครื่องหมาย ✓ หน้าข้อ หากเห็นว่าถูกต้อง และทำเครื่องหมาย X หน้าข้อ หากเห็นว่า ไม่ถูกตอ้ ง ✓ 1. เครดิตบโู รมีความสำคญั ในระบบเศรษฐกจิ ไทย ✓ 2. รายงานข้อมูลเครดิตจะมีรายละเอียดเกี่ยวกับข้อมูลส่วนบุคคลของผู้ขอ สนิ เชือ่ และรายละเอียดของบัญชสี นิ เช่ือที่ใชบ้ รกิ าร ✓ 3. หากคา้ งชำระหนี้ ประวตั กิ ารค้างชำระหนจ้ี ะถกู บนั ทกึ อยใู่ นประวตั เิ ครดติ X 4. เครดติ บูโรจัดเก็บเฉพาะข้อมูลผ้ทู ี่ค้างชำระหนี้ ✓ 5. เครดิตบูโรจะจัดเก็บข้อมูลเครดิตไว้เพื่อเป็นข้อมูลกลางแก่สถาบันการเงินท่ี เป็นสมาชกิ เพื่อพิจารณาประกอบในการพจิ ารณาสนิ เช่อื ✓ 6. สถาบันการเงินใช้ข้อมูลดา้ นภาระหน้สี ินและประวัติการชำระหนที้ ผ่ี า่ นมาของ ลกู คา้ จากเครดิตบโู ร เพื่อประกอบพจิ ารณาสินเช่ือ X 7. เครดติ บูโรทำหน้าทจี่ ัดเกบ็ ข้อมลู ผ้คู ำ้ ประกนั ✓ 8. เครดิตบูโรมไิ ด้จดั เกบ็ ข้อมูลเงนิ ฝาก ✓ 9. เครดติ บโู รไม่มกี ารจดั เกบ็ ขอ้ มูลบัญชดี ำ หรอื ทำให้ผู้ใดผู้หนึง่ ตดิ เครดติ บโู ร X 10. การพจิ ารณาสนิ เช่อื ข้ึนอยกู่ บั ข้อมลู เครดติ บโู รเพยี งอย่างเดียว เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมทา้ ยเร่ือง ชุดวิชาการเงนิ เพ่อื ชวี ติ 3 (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. 2564) l ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย

243 กจิ กรรมท้ายเรื่องที่ 4 วิธีการป้องกันปญั หาหนี้ อ่านพฤติกรรมตามโจทย์ที่ให้ต่อไปนี้ และวิเคราะห์ว่าเป็นพฤติกรรมที่ดีหรือควรปรับปรุง พร้อมท้ังระบเุ หตุผล พฤติกรรม ดี ควร เหตผุ ล ปรับปรงุ 1. สมหญงิ มีรายได้ 18,000 บาท ✓ ภาระผ่อนหนี้ไม่ควรเกิน 1 ใน 3 ของ ปจั จบุ ันผ่อนหนี้เดือนละ 8,000 บาท รายได้ต่อเดือน ในกรณีนี้คือ 6,000 บาท (18,000 ÷ 3) ดังนั้น สมหญิงควร พยายามลดรายจ่าย หรือหารายได้เพ่ิม เพื่อนำเงินมาลดภาระผ่อนหนี้ (เช่น โปะหนี้) เพื่อให้ภาระผ่อนหนี้ต่อเดือน ลดลง 2. สมยศชำระหนป้ี ดิ บญั ชี ✓ เพราะการปิดบัญชีค่าเช่าซื้อก่อนครบ ค่าเชา่ ซื้อรถกอ่ นครบกำหนด กำหนดทำให้เราหมดภาระหนี้ไวข้ึน และยังได้รับส่วนลดไม่น้อยกว่า 50% ของดอกเบี้ยเช่าซื้อที่ยังไม่ถึงกำหนด ชำระด้วย 3. สมหวังขอก้เู งินเพอื่ เปิดรา้ นขาย ✓ ควรนำเงินไปใช้ให้ตรงตามวตั ถุประสงค์ อาหาร แตพ่ อได้เงนิ มา ก็เอาเงนิ ไป (ถ้ารถยนต์ไม่มีประโยชน์ต่อการ ซื้อรถยนตม์ าไว้ขบั ประกอบอาชีพก็ไม่ควรซื้อมาตั้งแต่แรก หรือควรนำไปขาย เพื่อนำเงินมาใช้ใน ก า ร ท ำ ร ้ า น อ า ห า ร อ ย ่ า ง เ ต ็ ม เ ม็ ด เตม็ หนว่ ย และสรา้ งรายไดใ้ นอนาคต) เฉลย/แนวตอบกิจกรรมท้ายเร่อื ง ชุดวิชาการเงนิ เพือ่ ชวี ิต 3 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

244 พฤตกิ รรม ดี ควร เหตุผล ปรบั ปรงุ 4. นารีรีบตดิ ตอ่ บริษัทบตั รเครดติ ✓ ห า ก พ บ ว ่ า ร า ย ก า ร เ ร ี ย ก เ ก ็ บ ห นี้ เม่อื พบวา่ มีรายการท่ตี นเองไมไ่ ด้ใช้ ไม่ถูกต้องควรรีบติดต่อเจ้าหนี้เพื่อ ดำเนนิ การตรวจสอบโดยเร็ว 5. คมกฤชได้รับโบนสั และนำเงนิ ✓ เพื่อจะได้ไม่ต้องแบกภาระดอกเบ้ีย ไปชำระหน้ที ้งั หมดทนั ที แต่ต้องตรวจสอบก่อนว่ามีค่าปรับใน การชำระหนี้ก่อนกำหนดด้วยหรือไม่ ถ้ามีให้ลองคำนวณก่อนว่าคุ้มหรือไม่ ที่จะจ่ายค่าปรับเมื่อเปรียบเทียบกับ ดอกเบ้ียทีจ่ ะประหยดั ได้ 6. สุพัฒนไ์ ปหาแหล่งเงินกูน้ อก ✓ เพราะหนี้นอกระบบอัตราดอกเบ้ีย ระบบเพือ่ นำเงนิ ไปชำระหน้ีใน สูงมาก สิ่งที่สุพัฒน์ทำยิ่งเป็นการเพ่ิม ระบบ ภาระหนีใ้ ห้มากข้นึ อกี 7. ดนัยผ่อนรถจักรยานยนต์ ✓ การชำระล่าช้าทำให้เสียค่าปรับ หรือ บางคร้ังก็จ่ายตรงเวลา บางคร้งั คา่ ตดิ ตามทวงถามหนี้ กช็ ำระลา่ ช้าบ้าง แต่ก็จา่ ยทกุ งวด 8. สมใจลมื บอกเจ้าหนีว้ ่าตนเอง ✓ ควรแจ้งเจ้าหนี้ทราบหากเปลี่ยนแปลง ยา้ ยบ้าน ทอี่ ยู่ เพอ่ื ไม่ใหข้ าดการตดิ ต่อโดยเฉพาะ เรอ่ื งทส่ี ำคญั เฉลย/แนวตอบกิจกรรมทา้ ยเร่อื ง ชุดวชิ าการเงินเพ่ือชวี ติ 3 (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. 2564) l ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย

245 กิจกรรมทา้ ยเรื่องที่ 5 วิธีการแก้ไขปญั หาหน้ี ให้ศกึ ษาปัญหาหนขี้ องนายณรงค์ แลว้ ตอบคำถามใหถ้ ูกตอ้ ง ในสถานการณ์นี้ ณรงค์ควรแก้ไขปัญหาหนี้ด้วยวิธีการใดจึงเหมาะสมที่สุด พร้อมอธิบาย เหตุผล แก้ไขปญั หาหนี้ด้วยตนเอง  เจรจากบั เจา้ หนี้ เน่อื งจากณรงค์มภี าระผ่อนหนี้สูงมากเมอื่ เทยี บกบั รายได้ ดังนนั้ เม่ือเห็นว่ามปี ัญหาทางการเงิน และเริ่มที่จะไม่สามารถผ่อนชำระหนี้ได้ เขาควรรีบเจรจาและชี้แจงเหตุผลให้เจ้าหนี้ทราบ โดยเร็วเพื่อขอความช่วยเหลือ ซึ่งณรงค์อาจเจรจาขอขยายระยะเวลาการชำระหนี้ ขอลดอัตรา ดอกเบี้ย ขอลดค่างวดในการผ่อนชำระต่อเดือน ขอลดค่าปรับค่าธรรมเนียมต่าง ๆ ซึ่งจะทำให้มี เงินเหลือในแต่ละเดือนเพิ่มมากขึ้น ทั้งนี้ หากณรงค์ไม่สามารถชำระหนี้ได้และเลือกที่จะไม่รับ โทรศัพท์ หรือไม่ติดต่อกลับเจ้าหนี้เลย จนปล่อยให้สินเชื่อที่มีอยู่ค้างชำระเกิน 90 วันและ กลายเป็นหนี้เสียหรือ NPL จะส่งผลเสียต่อข้อมูลของณรงค์ในเครดิตบูโร เนื่องจากจะมีการ แสดงข้อมูลว่าณรงค์ค้างชำระมาแล้วกี่วัน และอาจทำให้ขอสินเชื่อกับสถาบันการเงินได้ยาก หากมีความจำเป็นตอ้ งใชส้ นิ เช่ือในอนาคต เฉลย/แนวตอบกิจกรรมท้ายเรอ่ื ง ชุดวชิ าการเงนิ เพอื่ ชวี ิต 3 (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

246 กิจกรรมทา้ ยเรือ่ งท่ี 6 หนว่ ยงานทใี่ หค้ ำปรึกษาวธิ ีการแกไ้ ขปัญหาหนี้ อ่านสถานการณใ์ นแต่ละขอ้ ตอ่ ไปนี้ และตอบคำถามใหถ้ กู ตอ้ ง 1. สมหวังไปกู้ยืมเงินจากธนาคาร A ต่อมาสมหวงั มีปญั หาไมส่ ามารถชำระหนีไ้ ด้ แต่สมหวังไม่ รจู้ ะแกไ้ ขปัญหาหนีข้ องตนเองอย่างไร กรณีดังกล่าวนี้ ทา่ นคดิ ว่าสมหวังควรขอคำปรึกษาไปยังหน่วยงานใด ตอบ ศนู ย์คมุ้ ครองผูใ้ ช้บรกิ ารทางการเงิน (ศคง.) ธนาคารแหง่ ประเทศไทย 2. สายใจหลวมตัวไปกู้ยืมเงนิ จากนายบซี ึ่งเปน็ เจา้ หนนี้ อกระบบ คิดดอกเบ้ยี สูงถึง 365% ต่อปี ทำใหเ้ งินที่จา่ ยไปหมดไปกบั การจา่ ยดอกเบีย้ ท่านคิดว่าสายใจควรขอคำปรึกษาหรือร้องเรียนหน่วยงานใด (สามารถตอบได้มากกว่า 1 หนว่ ยงาน) ตอบ ตัวอยา่ งหน่วยงาน 1) ศนู ย์รบั แจ้งการเงินนอกระบบ กระทรวงการคลัง โทร. 1359 2) ศูนย์ช่วยเหลือลูกหนี้และประชาชนที่ไม่ได้รับความเป็นธรรม สังกัดกระทรวงยุติธรรม โทร. 0 2575 3344 3. วัลลภเช่าซื้อรถยนต์จากบริษัทมั่งมี ต่อมามีปัญหาค้างชำระ 3 งวดติดต่อกัน บริษัทมั่งมีจึง ได้มีหนังสือติดต่อให้ไปชำระหนี้ภายใน 30 วัน มิฉะนั้นจะยกเลิกสัญญา วัลลภก็ยังไม่ยอมจ่าย อยู่ดี ในที่สุด บริษัทได้ส่งเจ้าหน้าที่มายึดรถ โดยเข้ามากระชากกุญแจรถและทำร้ายร่างกาย วัลลภ จากสถานการณ์น้ีวลั ลภควรรอ้ งเรียนไปทใ่ี ด (สามารถตอบได้มากกวา่ 1 หน่วยงาน) ตอบ หากมีการกระทำดังกล่าวให้แจ้งความดำเนินคดี และร้องเรียนตาม พ.ร.บ. การทวงถามหนี้ พ.ศ. 2558 โดยสามารถร้องเรยี นไดท้ ี่กรมการปกครอง สถานีตำรวจทอ้ งที่ สำนักงานเศรษฐกิจ การคลงั กองบญั ชาการตำรวจนครบาล ทท่ี ำการปกครองจังหวดั และทว่ี า่ การอำเภอ เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมทา้ ยเร่อื ง ชุดวชิ าการเงนิ เพ่อื ชวี ติ 3 (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

247 หน่วยการเรียนรู้ที่ 4 สิทธแิ ละหนา้ ทขี่ องผ้ใู ชบ้ ริการทางการเงิน กิจกรรมท้ายเร่ืองที่ 1 สิทธิของผู้ใช้บรกิ ารทางการเงิน กจิ กรรมท่ี 1.1 ตอบคำถามต่อไปนี้ สทิ ธิของผู้ใช้บริการทางการเงนิ มีอะไรบา้ ง ให้อธบิ าย ตอบ 1) สิทธิที่จะได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง (right to be informed) ผู้ใช้บริการทาง การเงินมีสิทธทิ ่ีจะได้รบั ข้อมลู ท่ถี ูกตอ้ งเก่ยี วกบั บริการทส่ี นใจ โดยเจา้ หนา้ ที่สถาบันการเงินต้อง อธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์และเงื่อนไขต่าง ๆ อย่างถูกต้อง ชัดเจน และครบถ้วน เพียงพอต่อการตัดสินใจในการใช้บริการ เช่น ลักษณะสำคัญของผลิตภัณฑ์ ผลประโยชน์ที่คาด ว่าจะได้รับ ความเสี่ยง ค่าปรับ ค่าธรรมเนียม ตลอดจนค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นเมื่อไม่ทำตามเงื่อนไข และการใช้สื่อทางการตลาดเพือ่ สง่ เสริมการขายตอ้ งไมช่ วนเชื่อเกินจริง ไมท่ ำใหผ้ ้ใู ชบ้ รกิ ารเขา้ ใจผดิ เมื่อได้รับข้อมูลที่ถูกต้องและครบถ้วนแล้ว ผู้ใช้บริการทางการเงินก็ควรพิจารณา ตรวจสอบ และสอบถามรายละเอียดให้แน่ใจก่อนตัดสินใจใช้บริการ เพื่อให้ได้ผลิตภัณฑ์และ บริการทีเ่ หมาะสมและตรงความต้องการของผใู้ ช้บริการ 2) สิทธิที่จะเลือกใช้ผลิตภัณฑ์และบริการได้อย่างอิสระ (right to choose) เจ้าหน้าที่สถาบันการเงินสามารถนำเสนอผลิตภัณฑ์และบริการอื่น ๆ ควบคู่กับผลิตภัณฑ์ที่ ผู้ใช้บริการทางการเงินต้องการ แต่ผู้ใช้บริการทางการเงินควรเลือกผลิตภัณฑ์และบริการทาง การเงินท่ีตอ้ งการจรงิ ๆ เทา่ น้นั โดยคำนึงถึงความจำเป็น ประโยชนท์ ไี่ ดร้ ับ ความคุม้ คา่ รวมถึง ความสามารถในการรับภาระค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้อง หากผู้ใช้บริการไม่ต้องการผลิตภัณฑ์และ บรกิ ารที่เจา้ หนา้ ที่เสนอขาย กส็ ามารถปฏิเสธได้ ไมต่ อ้ งเกรงใจหรือรู้สกึ ไม่ดใี ด ๆ 3) สิทธิที่จะร้องเรียนเพื่อความเป็นธรรม (right to be heard) หากผู้ใช้บริการ ทางการเงินพบว่าตนเองได้รับการปฏิบัติที่ไม่ถูกต้องหรือถูกเอาเปรียบ เช่น ได้รับข้อมูลที่ไม่ เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมทา้ ยเรื่อง ชุดวชิ าการเงนิ เพ่อื ชีวติ 3 (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

248 ถูกต้อง ไม่ครบถ้วน ถูกบังคับให้ซื้อผลิตภัณฑ์ทางการเงินที่ไม่ต้องการ ถูกทำให้เข้าใจผิด เกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ คำนวณดอกเบี้ยผิด สามารถร้องเรียนไปยังสถาบันการเงินที่ใช้บริการ และ หากยังไมไ่ ด้รบั ความเปน็ ธรรม กส็ ามารถรอ้ งเรยี นไปยงั หน่วยงานที่กำกบั ดูแลได้ 4) สิทธิที่จะได้รับการพิจารณาค่าชดเชยหากเกิดความเสียหาย ( right to redress) หากไดร้ ับความเสยี หายจากการใช้บริการของสถาบันการเงิน เชน่ เจ้าหน้าท่ีธนาคาร ขโมยเงินฝากจากบัญชี กดเงินจากตู้เอทีเอ็มแล้วไม่ได้รับเงิน และพิสูจน์แล้วว่าเป็นความผิด พลาดของสถาบันการเงิน เช่น ไม่ได้ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์การบรหิ ารจัดการด้านการใหบ้ ริการ แก่ลูกค้าอย่างเป็นธรรม (market conduct) หรือปฏิบัติงานที่เกี่ยวข้องกับการให้บริการทาง การเงินอย่างไม่เหมาะสม ไม่ว่าจะจงใจหรือประมาทเลินเล่อ เป็นเหตุให้ผู้ใช้บริการได้รับความ เสียหาย ผู้ใช้บริการทางการเงินมีสิทธิได้รับการชดเชย แต่หากความผิดพลาดนั้นเกิดจาก ผู้ใช้บริการเอง เช่น ฝากสมุดบัญชีไว้กับเจ้าหน้าที่ธนาคารเพื่อทำรายการแทน โอนเงินจาก เคร่อื งเอทีเอ็มไปผดิ บญั ชีหรือใสต่ ัวเลขจำนวนเงนิ ผิด สถาบันการเงินไม่จำเป็นต้องชดเชยความ เสียหายให้แก่ผใู้ ชบ้ ริการทางการเงนิ กจิ กรรมที่ 1.2 ให้ศกึ ษากรณีตวั อย่างทก่ี ำหนด แล้วตอบคำถามต่อไปนี้ 1. กรณีที่ 1 บัตรเดบิตพ่วงประกัน: จากกรณีตัวอย่าง การกระทำดังกล่าวเกี่ยวข้องกับสิทธิ ในขอ้ ใด ตอบ 1) สิทธิที่จะเลือกใช้ผลิตภัณฑ์และบริการได้อย่างอิสระ (right to choose) ผู้ใช้บริการทางการเงินมีสิทธิที่จะเลือกใช้หรือไม่ใช้บริการใด ๆ ก็ได้ ตามความจำเป็นและ ประโยชน์ทจ่ี ะไดร้ ับ 2) สิทธิที่จะร้องเรียนเพื่อความเป็นธรรม (right to be heard) หากผู้ใช้บริการ ทางการเงินยืนยันว่าต้องการบัตรธรรมดาหรือเปิดบัญชีเพียงอย่างเดียว และพนักงานปฏิเสธ การเปดิ บัญชใี ห้ สามารถร้องเรียนตามข้ันตอนดังนี้ เฉลย/แนวตอบกิจกรรมทา้ ยเรือ่ ง ชุดวชิ าการเงนิ เพ่ือชวี ิต 3 (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย

249 1) ร้องเรียนท่ีศูนย์บรกิ ารลูกคา้ (call center) ของสถาบันการเงินหรือผู้ให้บริการ ทางการเงินนน้ั ๆ เพ่ือแจง้ เรื่องร้องเรยี นหรือปัญหาทพี่ บ 2) หากไม่ได้รับการติดต่อกลับภายในระยะเวลาการให้บริการมาตรฐาน หรือ ไม่ได้รับการปฏิบัติที่เหมาะสม สามารถขอรับคำปรึกษาหรือร้องเรียนได้ที่ศูนย์คุ้มครอง ผู้ใช้บริการทางการเงิน (ศคง.) โทร. 1213 (ผู้เรียนอาจกล่าวถึงช่องทางอื่น ๆ ด้วยก็ได้ เช่น อีเมล เว็บไซต์ การรอ้ งเรียนด้วยตนเอง และจดหมาย/โทรสาร) 2. กรณีที่ 2 กดเงินแต่ได้เงินไม่ครบ: จากกรณีตัวอย่าง การกระทำดังกล่าวเกี่ยวข้องกับ สทิ ธใิ นขอ้ ใด ตอบ สิทธิที่จะได้รับการพิจารณาค่าชดเชยหากเกิดความเสียหาย (right to redress) หากพิสจู นแ์ ลว้ วา่ เกิดจากความขัดข้องของเคร่ืองเอทีเอ็มจริง ผใู้ ช้บริการทางการเงินมีสิทธิท่ีจะ ได้รับการพิจารณาค่าชดเชย โดยจะต้องรีบโทรศัพท์แจ้งศูนย์บริการลูกค้าของธนาคารที่เป็น เจ้าของบัตรทันที (เช่น บัตรของธนาคาร ก แต่ไปกดเงินที่เครื่องเอทีเอ็มของธนาคาร ข ถ้ากด แล้วเงนิ ไม่ออกหรอื ไดเ้ งินไม่ครบ ให้แจ้ง ธนาคาร ก) อย่าปลอ่ ยใหเ้ วลาผา่ นไปนาน เพราะย่ิงทำ ใหก้ ารพิสจู นล์ ำบากข้ึน เฉลย/แนวตอบกิจกรรมท้ายเรอ่ื ง ชุดวชิ าการเงินเพ่อื ชีวติ 3 (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. 2564) l ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย

250 กิจกรรมทา้ ยเรื่องที่ 2 หน้าทีข่ องผูใ้ ช้บรกิ ารทางการเงิน กจิ กรรมที่ 2.1 ให้เตมิ คำในช่องวา่ งให้ถกู ต้อง 1. ผ้ใู ช้บรกิ ารทางการเงินมีหน้าทอ่ี ะไรบา้ ง ใหอ้ ธิบาย ตอบ 1. วางแผนการเงิน เพื่อให้รู้ฐานะทางการเงินของตนเอง จัดการกับรายรับ-รายจ่าย ได้อย่างเหมาะสม สามารถตั้งเป้าหมายการเงินของตนเองได้ สามารถมองเห็นสัญญาณและ วางแผนรบั มือกบั ปญั หาทางการเงินท่อี าจจะเกดิ ข้นึ ได้ 2. ติดตามข้อมูลข่าวสารทางการเงินอย่างสม่ำเสมอ เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการ ตัดสินใจเลือกใช้บริการให้เหมาะสมและตรงกับความต้องการของตนเอง ศึกษาและเรียนรู้ บริการทางการเงินในรูปแบบใหม่ ๆ ที่เปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัย นอกจากข่าวสารเกี่ยวกับ บริการทางการเงินแล้ว ภัยทางการเงินก็เป็นสิ่งหนึ่งที่ผู้ใช้บริการทางการเงินไม่ควรละเลย เพราะการติดตามข่าวสารจะทำให้เข้าใจและรู้เท่าทันรูปแบบการหลอกลวงของมิจฉาชีพ สามารถปอ้ งกันตวั เองจากมิจฉาชพี ได้ ไมต่ กเป็นเหย่ือภยั ทางการเงินรูปแบบต่าง ๆ 3. ศึกษารายละเอียดและเปรียบเทียบข้อมูลก่อนเลือกใช้ เพื่อให้เข้าใจลักษณะของ ผลติ ภัณฑแ์ ละบริการ เง่ือนไขท่เี กย่ี วข้อง ผลประโยชน์ทจ่ี ะได้รบั ความเสีย่ ง และตอ้ งไม่ลืมทจี่ ะ เปรียบเทียบผลติ ภณั ฑท์ ส่ี นใจจากหลาย ๆ แหล่ง เชน่ สถาบันการเงนิ ผปู้ ระกอบธรุ กจิ สนิ เชื่อท่ี ไม่ใช่สถาบันการเงิน (non-bank) เพื่อเลือกใช้ผลิตภัณฑ์และบริการทางการเงินให้เหมาะสม และตรงกับความต้องการของตนเองมากที่สุด เช่น สอบถามพนักงาน อ่านและทำความเข้าใจ หนังสือชี้ชวนหรือเอกสารสรุปข้อมูลสำคัญประกอบการเสนอขายผลิตภัณฑ์ (fact sheet) เพื่อเปรียบเทียบผลิตภัณฑ์ นอกจากนี้ ก่อนลงนามหรือเซ็นชื่อในสัญญาทำธุรกรรมใด ๆ ผู้ใช้บริการทางการเงินควรอ่านรายละเอียดสัญญาให้ถี่ถ้วน และต้องเข้าใจเงื่อนไขของสัญญา ก่อนลงนาม หากไม่เขา้ ใจ ให้สอบถามเจ้าหน้าที่ เพอ่ื ป้องกันปัญหาท่อี าจเกดิ ข้นึ ภายหลงั เฉลย/แนวตอบกิจกรรมท้ายเรื่อง ชุดวชิ าการเงินเพอื่ ชีวิต 3 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

251 4. ตรวจทานความถูกต้องของธุรกรรมทางการเงินทุกครั้ง เพื่อรักษาผลประโยชน์ ของตนเอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งข้อมูลท่ีสำคัญ เช่น ชื่อบัญชี เลขที่บัญชี จำนวนเงิน หากพบว่า ไม่ถูกต้อง ควรรบี แจง้ เจ้าหนา้ ทที่ ันที 5. ชำระหน้ีเมื่อเป็นหนี้ กอ่ นจะก่อหนี้ให้คำนึงถงึ 2 ขอ้ คอื (1) กอ่ หน้ีเท่าท่ีจำเป็นและ จา่ ยไหว ดูความสามารถในการชำระหน้ีของตนเอง หากมคี วามจำเปน็ และสามารถผ่อนชำระไหว ก็สามารถก่อหนี้ได้ และ (2) เป็นหนี้ต้องใช้ ผู้ใช้บริการทางการเงินมีหน้าที่ทีจ่ ะต้องชำระหนีน้ น้ั หากไม่ชำระหนี้ นอกจากจะทำให้หนี้เพิ่มขึ้นเพราะดอกเบี้ยแล้ว ก็จะทำให้ประวัติเครดิตเสีย และเมอื่ ตอ้ งการกู้เงินเพ่ือสง่ิ จำเปน็ ในอนาคต อาจถูกปฏิเสธการขอก้ไู ด้ 2. จงอธิบายเกี่ยวกับเอกสารสรุปข้อมูลสำคัญประกอบการเสนอขายผลิตภัณฑ์ หรือ fact sheet ตามหวั ขอ้ ตอ่ ไปน้ี ตอบ ความหมาย fact sheet หรือเอกสารสรุปข้อมูลสำคัญของผลิตภัณฑ์ คือ ข้อมูลที่ สถาบันการเงินจัดทำขึ้นเพื่อเปิดเผยให้ลูกค้าได้ทราบข้อมูลเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์หรือบริการทาง การเงิน องคป์ ระกอบ 1) ลกั ษณะสำคัญของผลิตภัณฑ์ทางการเงนิ 2) ค่าบริการหรือค่าธรรมเนียมที่สถาบันการเงินอาจเรียกเก็บจากการใช้บริการ ผลิตภณั ฑน์ ั้น 3) เง่ือนไขและขอ้ กำหนดท่ีควรทราบ ความสำคัญ 1) ช่วยทำให้รู้จกั ผลิตภณั ฑ์นั้น ๆ มากขน้ึ 2) สามารถใช้เปรยี บเทยี บกับผลติ ภัณฑป์ ระเภทเดยี วกนั ของสถาบันการเงินอืน่ ๆ 3) ช่วยใหส้ ามารถตัดสินใจเลอื กผลิตภณั ฑ์ได้งา่ ย และตรงกบั ความตอ้ งการ เฉลย/แนวตอบกิจกรรมทา้ ยเรือ่ ง ชุดวิชาการเงนิ เพือ่ ชีวติ 3 (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

252 กจิ กรรมที่ 2.2 ให้ศกึ ษากรณตี วั อยา่ งทกี่ ำหนด แล้วตอบคำถามตอ่ ไปนี้ 1. กรณีที่ 1 ทีวีหรือค่าเทอม: จากกรณีตัวอย่าง ปัญหาที่เกิดขึ้นมีสาเหตุมาจากอะไร และสามารถป้องกันปัญหาได้อย่างไร ตอบ สาเหตุ เกิดจากการไม่วางแผนการเงิน เมอ่ื จำเป็นต้องใช้เงินจึงไม่มีเงินใช้ ในกรณีนี้ คือ ไม่ไดเ้ ตรยี มเงนิ สำหรบั คา่ ใชจ้ า่ ยกอ้ นใหญ่ คอื ค่าเทอมของลกู แม้วา่ จะได้รบั โบนสั มา กย็ ังนำไป ซ้อื ของ (ทีว)ี ทม่ี คี วามจำเปน็ น้อยกว่าคา่ เทอม วธิ ีป้องกัน ลงมือวางแผนการเงิน หรือเรม่ิ ต้นจดั การกับรายจา่ ยแบบง่าย ๆ ด้วยการจด รายจ่ายที่อาจเกิดขึ้นในแต่ละเดือนลงบนปฏิทิน ก็จะทำให้ทราบว่าแต่ละเดือนมีค่าใช้จ่าย อะไรบ้างที่ต้องเตรียมไว้ และหากมีปัญหาทางการเงิน เช่น ดูแล้วคิดว่าจะหมุนเงินไม่ทันในช่วง เปิดเทอม ก็จะสามารถวางแผนรับมือกับปัญหาล่วงหน้าได้ โดยการทยอยออมเงินทุกเดือนเปน็ คา่ เทอม 2. กรณีท่ี 2 สองลา้ นเหลือสองแสน: จากกรณตี ัวอย่าง ปัญหาท่เี กดิ ข้ึนมสี าเหตุมาจากอะไร และสามารถปอ้ งกันปัญหาไดอ้ ยา่ งไร ตอบ สาเหตุ เกิดจากความผิดพลาดของพนักงาน และการที่ผู้ใช้บริการไม่ตรวจสอบความ ถูกตอ้ งของธุรกรรมการเงินท่ีทำ วิธีป้องกัน ต้องตรวจทานความถูกต้องของธุรกรรมที่เราทำทุกครั้ง โดยเฉพาะอย่างย่ิง ข้อมูลที่สำคัญ เช่น ชื่อบัญชี เลขที่บัญชี จำนวนเงิน หากพบว่าไม่ถูกต้อง ต้องแจ้งเจ้ าหน้าท่ี ทันที อยา่ ปลอ่ ยไวน้ านเพราะทำใหแ้ กไ้ ขลำบาก เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมท้ายเรื่อง ชุดวชิ าการเงินเพ่อื ชวี ติ 3 (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

253 กจิ กรรมท้ายเรือ่ งท่ี 3 ผ้ใู ห้บริการทางการเงนิ ในประเทศไทย ขีดเส้นใตผ้ ใู้ หบ้ ริการทางการเงนิ ที่อยูภ่ ายใตก้ ารกำกับดูแลของธนาคารแห่งประเทศไทย ธนาคารพาณิชย์ บรษิ ัทประกันชีวติ ตลาดหลกั ทรพั ย์ ผูป้ ระกอบธุรกิจบัตรเครดิต บรษิ ทั หลกั ทรพั ย์ บรษิ ัทหลกั ทรัพย์จดั การกองทนุ สหกรณ์ บรษิ ทั บรหิ ารสนิ ทรพั ย์ กิจกรรมทา้ ยเรอื่ งท่ี 4 บทบาทหนา้ ทีด่ ้านการคมุ้ ครองผใู้ ชบ้ รกิ ารทางการเงินของธนาคาร แหง่ ประเทศไทย และหนว่ ยงานที่รับเรอ่ื งร้องเรยี นอ่ืน ๆ ตอบคำถามตอ่ ไปน้ี การให้บริการแกล่ กู คา้ ท่เี ป็นธรรมของสถาบนั การเงนิ ประกอบไปดว้ ย 4 ขอ้ หลัก ไดแ้ ก่ 1) ไม่หลอก ผู้ให้บริการต้องให้ข้อมูลที่ครบถ้วนชัดเจน ไม่เกินจริง ไม่บิดเบือนและ เพียงพอต่อการตดั สินใจ สรา้ งความเขา้ ใจท่ถี กู ต้อง และเพียงพอต่อการใช้บริการตอ่ ไป 2) ไม่บังคบั ลกู คา้ ได้รบั การเสนอทางเลอื กในการซอื้ ผลิตภณั ฑ์ทล่ี ูกค้าสนใจ ผใู้ หบ้ รกิ าร มีระบบและกระบวนการในการตรวจสอบคุณภาพการขายในทุกช่องทางเพื่อให้มั่นใจว่า การเสนอขาย ไมเ่ ป็นการบังคับ ไมห่ ลอก ไม่รบกวน เปิดเผยโปร่งใส 3) ไม่รบกวน ผู้ให้บริการมีการกำหนดช่วงเวลาและจำนวนครั้งในการติดต่อเสนอขาย ทางโทรศัพท์ มีแนวปฏิบัติที่ชัดเจนเมื่อลูกค้าไม่สนใจ มีการลงโทษกรณีพบการขายที่รบเ ร้า ลูกค้าหรือบังคับ มีระบบรายชื่อผู้ห้ามติดต่อ (do not call list) สำหรับลูกค้าที่ไม่ประสงค์ให้ ติดต่ออีก และมีการปรับปรุงรายชื่อดังกล่าวให้เป็นปัจจุบันตลอดเวลา มีการจัดทำเว็บไซต์หรือ อเี มลเพื่อประชาสมั พนั ธ์ผลติ ภัณฑ์และให้ลกู ค้าทมี่ ีความสนใจแจ้งหมายเลขโทรศพั ท์เพื่อให้ผู้ให้ บริการติดตอ่ กลับมาเสนอขายได้ 4) ไม่เอาเปรียบ ลูกค้าได้รับผลิตภัณฑ์และบริการที่เป็นธรรมทั้งด้านราคาและเงื่อนไข ตรงกับความประสงค์และความสามารถของลูกค้า และเป็นไปตามความคาดหวังของลูกค้า รวมถงึ ข้อมูลและสินทรัพย์ของลกู คา้ ที่ไดร้ บั การดูแลไม่ให้นำไปใชใ้ นทางทีไ่ มเ่ หมาะสม เฉลย/แนวตอบกิจกรรมทา้ ยเรอ่ื ง ชุดวชิ าการเงินเพ่อื ชีวติ 3 (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย

254 กิจกรรมทา้ ยเร่ืองท่ี 5 ขน้ั ตอนการรอ้ งเรียนและหลกั การเขยี นหนังสือร้องเรียน ตอบคำถามต่อไปน้ี 1. การรอ้ งเรยี นเกย่ี วกับบรกิ ารทางการเงินมีขั้นตอนอย่างไร ตอบ 1) ร้องเรียนที่ศูนย์บริการลูกค้า (call center) ของสถาบันการเงินหรือผู้ให้บริการ ทางการเงนิ นน้ั ๆ เพ่อื แจง้ เรอ่ื งรอ้ งเรยี นหรอื ปัญหาท่ีพบ 2) หากไม่ได้รับการติดต่อกลับภายในระยะเวลาการให้บริการมาตรฐาน หรือไม่ได้รับ การปฏิบตั ทิ ี่เหมาะสม สามารถขอรับคำปรึกษาไดท้ ่ีศูนย์ค้มุ ครองผู้ใช้บริการทางการเงิน (ศคง.) โทร. 1213 (ผู้เรียนอาจกล่าวถึงช่องทางอื่น ๆ ด้วยก็ได้ เช่น อีเมล เว็บไซต์ การร้องเรียนด้วย ตนเอง จดหมาย/โทรสาร) 2. การเขยี นหนังสือรอ้ งเรียนมีหลักการเขียนอยา่ งไร ตอบ 1) เล่าเหตุการณ์สำคัญมกี ารเรียงลำดบั เหตุการณ์และใชถ้ ้อยคำทีส่ ุภาพ 2) ให้ขอ้ มลู ทสี่ ำคัญและจำเปน็ ใหค้ รบถ้วน 3) แจ้งสง่ิ ที่ต้องการใหส้ ถาบันการเงินดำเนนิ การ 4) แจ้งขอ้ มลู ส่วนตัว เชน่ ช่ือ ทอี่ ยู่ เบอร์โทรศัพท์ทสี่ ามารถตดิ ตอ่ ได้ 5) แนบเอกสารที่เกี่ยวข้องให้ครบถ้วน (ผู้เรียนอาจยกตัวอย่างเอกสารที่เกี่ยวข้อง ประกอบดว้ ย เช่น สำเนาบตั รประจำตวั ประชาชน สำเนาใบแจง้ หน้ี) เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมท้ายเร่ือง ชุดวิชาการเงนิ เพ่อื ชวี ติ 3 (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย

255 หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 5 ภยั ทางการเงนิ กจิ กรรมท้ายเร่ืองที่ 1 หนี้นอกระบบ กิจกรรมที่ 1.1 หาภาพข่าวจากหนังสือพิมพ์เกี่ยวกับกลโกงของหนี้นอกระบบมา พร้อมท้ัง อธิบายลกั ษณะกลโกงดังกล่าว ตอบ ลกั ษณะกลโกง มีดงั นี้ 1) ใชต้ ัวเลขนอ้ ย ๆ เพ่ือจงู ใจ 2) ให้เซน็ เอกสารท่ไี มไ่ ด้กรอกตัวเลข 3) บีบใหเ้ ซน็ สัญญาเงินก้จู ริง 4) หลกี เลย่ี งให้กู้โดยตรง 5) ทวงหนีโ้ หด กิจกรรมที่ 1.2 ศกึ ษากรณตี วั อย่างท่ีกำหนดให้และตอบคำถามต่อไปน้ี กรณตี วั อยา่ ง เจเ๊ คียวเงนิ ดว่ น 1. เราจะป้องกันตนเองจากภยั เงนิ กูน้ อกระบบได้อยา่ งไร ตอบ 1) ไม่ใช้เงินเกินตัว – ตรวจสอบพฤติกรรมการใช้เงินของตนเองโดยการจดบันทึก รายรบั -รายจา่ ย แล้ววางแผนใชเ้ งนิ อย่างเหมาะสมกบั รายได้และความจำเปน็ 2) วางแผนการเงินล่วงหน้า – คำนึงถงึ คา่ ใช้จา่ ยกอ้ นใหญท่ ี่อาจเกิดขึน้ ในอนาคต เช่น คา่ เลา่ เรียนลูก แล้ววางแผนทยอยออมลว่ งหนา้ รวมถงึ ออมเงินเผ่ือเหตุการณ์ฉกุ เฉินดว้ ย 3) คิดให้ดีก่อนตัดสินใจก่อหน้ี – ทบทวนดูความจำเป็นว่าต้องใช้เงินจริง ๆ หรือไม่ และหากต้องกู้จริง ๆ จะสามารถชำระหนี้ได้หรือไม่ เพราะนอกจากดอกเบี้ยที่แสนแพงแล้ว อาจตอ้ งเจอกับเหตกุ ารณท์ วงหนแี้ บบโหด ๆ อกี ด้วย เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมท้ายเรือ่ ง ชุดวิชาการเงนิ เพอื่ ชวี ติ 3 (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. 2564) l ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

256 4) เลือกกู้ในระบบ – หากจำเปน็ ต้องกู้ ควรเลอื กกู้ในระบบดีกว่า เพราะนอกจากจะมี หน่วยงานภาครฐั คอยดแู ลแลว้ ยงั ระบดุ อกเบ้ียในสญั ญาชดั เจนและเป็นธรรมกว่า 5) ศึกษารายละเอียดผู้ให้กู้ – ดูว่าผู้ให้กู้นั้นน่าเชื่อถือหรือไม่ มีเงื่อนไขชำระเงินหรือ อตั ราดอกเบย้ี ที่เอาเปรียบผู้ก้เู กนิ ไปหรือไม่ 6) ศึกษาวิธีคิดดอกเบี้ย – หนี้นอกระบบมักคิดอัตราดอกเบี้ยด้วยวิธีเงินต้นคงท่ี (flat rate) ซึ่งทำให้ลูกหนี้ต้องจ่ายดอกเบี้ยมากกว่าการคิดดอกเบี้ยแบบลดต้นลดดอก (effective rate) เพราะดอกเบ้ยี จะถูกคิดจากเงนิ ต้นท้งั ก้อนแม้ว่าจะทยอยจ่ายคืนทกุ เดือนก็ตาม 7) หากจำเป็นตอ้ งกู้เงนิ นอกระบบต้องใส่ใจ •ไม่เซน็ สัญญาในเอกสารท่ยี ังไม่ได้กรอกข้อความหรือวงเงินกูไ้ มต่ รงกบั ความจรงิ •ตรวจสอบข้อความในสัญญาเงนิ กู้ รวมถึงดูว่าเป็นเง่ือนไขทเ่ี ราทำได้จริง ๆ •เก็บสญั ญาคู่ฉบบั ไวก้ บั ตวั เพ่ือเป็นหลกั ฐานการกู้ 8) ติดตามขา่ วสารกลโกงเปน็ ประจำ 2. จากกรณีตามภาพข้างตน้ ชายในภาพควรแก้ไขปัญหาของตนเองอยา่ งไร ตอบ 1) หาแหลง่ เงินกใู้ นระบบทม่ี ดี อกเบ้ียถกู กวา่ มาชำระคนื 2) หากไม่สามารถกู้ยืมเงินในระบบได้ ผู้กู้อาจต้องยอมขายทรัพย์สินบางส่วนเพ่ือ นำมาชำระหนี้ 3) ขอรับคำปรึกษาไดจ้ ากองคก์ ร/หนว่ ยงานท่เี กีย่ วขอ้ ง เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมท้ายเร่อื ง ชุดวิชาการเงินเพอื่ ชีวิต 3 (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

257 กจิ กรรมท้ายเร่อื งที่ 2 แชรล์ ูกโซ่ กิจกรรมที่ 2.1 ตอบคำถามตอ่ ไปน้ี 1. อธบิ ายลักษณะกลโกงแชร์ลูกโซ่ในคราบธรุ กิจขายตรง ตอบ มิจฉาชีพจะโฆษณาชวนเชื่อให้เหยื่อทำธุรกิจขายตรงที่มีผลตอบแทนสูง โดยที่เหยื่อไม่ ต้องทำอะไร เพยี งแคช่ กั ชวนเพอ่ื นหรอื ญาติพ่ีนอ้ งใหร้ ว่ มทำธุรกิจ ไม่เน้นการขาย สาธติ หรอื ทำ ใหส้ มาชิกเข้าใจในตัวสนิ ค้า เมือ่ เหยอื่ เร่ิมสนใจ จะใหเ้ หย่ือเข้าร่วมฟงั สมั มนา และโน้มน้าวหรือ หลอกล่อให้เหยื่อจ่ายค่าสมัครสมาชิก หรือซื้อสินค้าแรกเข้าซึ่งมีมูลค่าที่ค่อนข้างสูง (สินค้า ส่วนมากมักไม่มีคุณภาพ) หรืออาจให้เหยื่อซื้อหุ้นหรือหน่วยลงทุนโดยไม่ต้องรับสินค้าไปขาย แล้วกร็ อรบั เงนิ ปันผลไดเ้ ลย ค่าสมัครสมาชิก ค่าซื้อสินค้าแรกเข้า ค่าหุ้นหรือค่าหน่วยลงทุนของสมาชิกใหม่จะถูก นำมาจ่ายเป็นผลตอบแทนให้แก่สมาชิกเก่า เมื่อใดที่ไม่สามารถหาสมาชิกใหม่ได้ แชร์ก็จะล้ม เพราะไม่สามารถหาเงนิ มาจ่ายผลตอบแทนและเงนิ ที่ลงทุนคืนสมาชกิ ได้ ปัจจุบนั ยงั มีการโฆษณาชักชวนผู้ลงทุนผ่านอินเทอร์เนต็ และสังคมออนไลน์ เช่น เฟซบุ๊ก กลุ่มต่าง ๆ ในแอปพลเิ คชัน LINE อกี ดว้ ย โดยมิจฉาชพี จะหลอกให้เหยอ่ื กรอกข้อมูลส่วนตัวใน อินเทอร์เน็ต แล้วติดต่อเหยื่อเพื่อชักชวนให้เข้าร่วมทำธุรกิจโดยอ้างว่ามีบุคคลที่มีชื่อเสียงเข้า ร่วมด้วย และอาจจัดกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อเสริมความน่าเชื่อถือ เช่น งานสัมมนาโดยเช่าห้อง ประชุมโรงแรมหรือหอประชุมมหาวทิ ยาลัย 2. อธบิ ายลักษณะกลโกงแชรล์ ูกโซห่ ลอกลงทนุ ตอบ มจิ ฉาชพี มกั อา้ งว่ามีการลงทนุ ท่ีให้ผลตอบแทนสูงและแน่นอน หรือมสี ิทธิพิเศษ หรือได้ โควตาซื้อสินค้าราคาถูกเป็นจำนวนมาก จึงอยากชักชวนให้เหยื่อลงทุนร่วมกัน เช่น โควตา จำหน่ายสลากกินแบ่งรัฐบาล (แชร์ลอตเตอรี่) อุตสาหกรรมปลูกป่าเพื่อส่งขายตลาดใน ต่างประเทศ (แชร์ไม้) เก็งกำไรจากอัตราแลกเปลี่ยน (แชร์ FOREX) โดยสร้างเว็บไซต์เพื่อให้ดู น่าเชื่อถือ หรือบางรายก็อ้างว่ามีสาขาในต่างประเทศ และอาจจัดกิจกรรมเพื่อเสริมความ เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมท้ายเรื่อง ชุดวชิ าการเงนิ เพื่อชวี ติ 3 (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย

258 น่าเชื่อถือเช่นเดียวกับแชร์ลูกโซ่ในคราบธุรกิจขายตรง แต่ความจริงแล้ว ไม่ได้มีการทำธุรกิจ ตามทกี่ ลา่ วอ้างจริง มิจฉาชีพจะใช้วิธีหมุนเงินจากผู้ลงทุนรายใหม่ไปจ่ายเป็นผลตอบแทนให้แก่ผู้ลงทุน รายเก่า จึงต้องพยายามหาผู้ลงทุนรายใหม่อยู่เรื่อย ๆ เพื่อให้มีเงินไปจ่ายเป็นผลตอบแทน แต่หากไมส่ ามารถหาผลู้ งทุนรายใหมไ่ ด้ กจ็ ะไม่สามารถจ่ายผลตอบแทนคนื ใหแ้ กร่ ายเกา่ ได้ 3. อธบิ ายลักษณะกลโกงแชรล์ กู โซห่ ลอกขายสนิ คา้ ผ่านอนิ เทอร์เนต็ ตอบ มิจฉาชีพจะแฝงตัวเป็นพ่อคา้ หรือแม่ค้า แลว้ อา้ งวา่ สามารถหาสนิ ค้าหายากหรือสินค้าที่ กำลังอยู่ในความต้องการของตลาด (เช่น สินค้ารุ่นใหม่ล่าสุด หรือยังไม่มีขายในประเทศไทย) ได้ในราคาถูก จงึ ประกาศขายสินค้าดงั กล่าวในราคาทถ่ี กู กว่าทอ้ งตลาดเป็นจำนวนมากผ่านทาง อินเทอรเ์ นต็ เมื่อเหย่อื หลงเช่อื สัง่ ซ้อื สินคา้ และโอนเงนิ ใหแ้ ก่มิจฉาชีพในครัง้ แรก มจิ ฉาชีพจะส่งสินคา้ ให้เหยื่อตามจำนวนที่สั่งซื้อ และเมื่อเหยื่อได้สินค้าในราคาถูก ก็จะบอกต่อชักชวนญาติพี่น้อง หรือเพอ่ื นฝงู ให้มาซ้ือสินค้าเป็นจำนวนมากแล้วโอนเงินค่าสินค้าทัง้ หมดให้แก่มิจฉาชีพ หลงั จากน้ัน มจิ ฉาชพี กจ็ ะเชิดเงนิ น้นั หนีไปโดยไมส่ ง่ สินคา้ ใด ๆ ให้แกเ่ หยื่อเลย กิจกรรมที่ 2.2 ศกึ ษากรณตี ัวอย่างที่กำหนดให้ และตอบคำถามต่อไปน้ี 1. กรณตี วั อยา่ งเป็นกลโกงลกั ษณะใด ตอบ แชร์ลูกโซ่ในคราบธรุ กจิ ขายตรง 2. หากไม่ตอ้ งการตกเปน็ เหยื่อเหมือนบุคคลในเร่ือง ควรมวี ิธีปอ้ งกันอย่างไร ตอบ 1) ไมโ่ ลภไปกับผลตอบแทนหรือสินค้าราคาถูกท่นี ำมาหลอกล่อ เพราะผลตอบแทนย่ิงสูง ยง่ิ มีความเส่ียงมากท่จี ะเปน็ แชรล์ ูกโซ่ เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมท้ายเรอื่ ง ชุดวชิ าการเงินเพอ่ื ชีวิต 3 (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย

259 2) ไม่กรอกข้อมูลหรือให้ข้อมูลส่วนตัวในเว็บไซต์ หรือตอบกลับอีเมลที่ไม่น่าเชื่อถือ เพราะอาจกลายเปน็ เหย่ือแชรล์ ูกโซ่ 3) หลีกเลี่ยงการเข้าร่วมกิจกรรมกับกลุ่มธุรกิจที่ไม่แน่ใจ เพราะอาจถูกหว่านล้อมให้ ร่วมลงทุนในธรุ กจิ แชรล์ กู โซ่ 4) อย่าเกรงใจจนไม่กล้าปฏิเสธ เมื่อมีคนชักชวนทำธุรกิจที่มีลักษณะคล้ายแชร์ลูกโซ่ เพราะอาจทำใหส้ ูญเสยี เงินได้ 5) ศึกษาที่มาที่ไปของการลงทุนหรือสินค้าให้ดีก่อนการลงทุน โดยเฉพาะธุรกิจหรือ สนิ คา้ ทใี่ ห้ผลตอบแทนสงู มากในเวลาอนั สั้น หรอื มรี าคาถูกผดิ ปกติ 6) ติดตามข่าวสารกลโกงเป็นประจำ 3. หากตกเป็นเหยื่อกลโกงดังกลา่ ว จะขอรบั คำปรกึ ษาจากองค์กรหรือหนว่ ยงานใด ตอบ ส่วนป้องปรามการเงินนอกระบบ สำนักนโยบายพัฒนาระบบการเงินภาคประชาชน สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง กระทรวงการคลัง ซอยอารีย์สัมพันธ์ ถนนพระราม 6 สามเสนใน พญาไท กรงุ เทพฯ 10400 โทร. 1359 หรอื แจง้ ความทีส่ ถานีตำรวจ โดยแจ้งความได้ทสี่ ถานีตำรวจในทอ้ งที่เกดิ เหตุ กองบังคับ การปราบปราม หรือกองบังคับการปราบปรามการกระทำความผิดเกี่ยวกับอาชญากรรมทาง เศรษฐกิจ (ปอศ.) เฉลย/แนวตอบกิจกรรมทา้ ยเรื่อง ชุดวิชาการเงินเพือ่ ชีวิต 3 (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย

260 กจิ กรรมท้ายเรื่องที่ 3 ภัยใกล้ตัว กจิ กรรมที่ 3 ศกึ ษากรณตี ัวอย่างทีก่ ำหนดให้ และตอบคำถามต่อไปน้ี 1. จากกรณตี วั อยา่ ง เราจะมีวธิ ีการป้องกนั ตนเองอยา่ งไร ตอบ 1) ไม่โลภ ไม่อยากได้เงินรางวัลที่ไม่มีที่มา หากมีคนเสนอให้ ควรสงสัยไว้ก่อนว่าอาจ เปน็ ภัยทางการเงนิ 2) ศึกษาหาข้อมลู ก่อนเซน็ สัญญา ตกลงจ่ายเงิน หรือโอนเงนิ ให้ใคร ควรศึกษาข้อมูล เงื่อนไข ขอ้ ตกลง ความน่าเช่อื ถือและความน่าจะเปน็ ไปไดก้ ่อน 3) อ้างใคร ถามคนนั้น อ้างถึงใครให้สอบถามคนนั้น เช่น ธนาคารแห่งประเทศไทย โทร. 1213 กรมสอบสวนคดีพิเศษ (DSI) โทร. 1202 ธนาคาร บริษัทประกันที่ถูกอ้างถึง สามารถดเู บอร์โทรศัพทไ์ ด้จากเวบ็ ไซตข์ องผปู้ ระกอบธุรกิจนน้ั ๆ 4) สงสัยให้ปรึกษา ควรหาที่ปรึกษาที่ไวใ้ จได้ หรือปรึกษาเกี่ยวกับภัยทางการเงินได้ท่ี ศูนย์คุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน (ศคง.) โทร. 1213 และศูนย์รับแจ้งการเงินนอกระบบ โทร. 1359 5) ตดิ ตามขา่ วสารกลโกงเป็นประจำ เพ่ือรเู้ ทา่ ทนั เล่ห์เหลย่ี มกลโกง เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมท้ายเรอื่ ง ชุดวิชาการเงินเพอ่ื ชีวติ 3 (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

261 กจิ กรรมท้ายเรอ่ื งท่ี 4 แกง๊ คอลเซนเตอร์ กจิ กรรมที่ 4.1 ศกึ ษากรณตี วั อย่างเพื่อตอบคำถามขอ้ ท่ี 1 – 3 กรณตี วั อยา่ ง กริ๊งเดยี ว...เงนิ ก็หายได้ 1. จากกรณตี ัวอย่าง เปน็ ลักษณะของกลโกงประเภทใด ตอบ แก๊งคอลเซนเตอร์/หลอกว่าเปน็ หน้บี ตั รเครดติ 2. หากไมต่ ้องการตกเปน็ เหยอ่ื เหมือนสมชาย จะมวี ธิ ปี อ้ งกนั อยา่ งไร ตอบ 1) คิดทบทวน ว่าเรื่องราวที่ได้ยินมามีความเป็นไปได้มากน้อยแค่ไหน เคยทำธุรกรรม กบั หน่วยงานทถ่ี ูกอ้างถึงหรือไม่ หรือเคยเข้าร่วมชงิ รางวลั กบั องคก์ รไหนจรงิ หรือเปลา่ 2) ไมร่ จู้ ัก ไม่คนุ้ เคย ไมใ่ ห้ขอ้ มลู ทัง้ ขอ้ มลู ส่วนตวั เช่น เลขทบี่ ัตรประชาชน วนั /เดือน/ ปีเกิด และข้อมูลทางการเงิน เชน่ เลขที่บญั ชี รหสั กดเงิน 3) ไม่ทำรายการที่เครื่องเอทีเอ็มตามคำบอก แม้คนที่โทรมาจะบอกว่าเป็นเจ้าหน้าที่ ของรัฐหรือสถาบันการเงิน เพราะหน่วยงานของรัฐและสถาบันการเงินไม่มีนโยบายสอบถาม ข้อมลู ส่วนตวั ของประชาชนหรือลกู คา้ ผา่ นทางโทรศพั ท์ สำหรบั การคนื ภาษี มีเพยี ง 2 วิธีเทา่ นั้น คือ โอนผา่ นระบบพรอ้ มเพยท์ ีล่ งทะเบยี นดว้ ยเลขประจำตวั ประชาชน และสง่ เปน็ เชค็ ธนาคาร 4) ตรวจสอบข้อมูลก่อนโอนเงิน สอบถามสถาบันการเงินหรือหน่วยงานที่ถูกอ้างถึง โดยตรง โดยตดิ ตอ่ ฝา่ ยบรกิ ารลกู ค้า (call center) หรอื สาขาของสถาบนั การเงินนนั้ ๆ ด้วยตนเอง 3. หากสมชายตกเป็นเหยื่อแก๊งคอลเซนเตอรแ์ ลว้ ควรทำอยา่ งไร ตอบ 1) ติดต่อฝ่ายบริการลูกค้า (call center) ของธนาคารต้นทาง (บัญชีของเราที่ใช้โอน เงินไปให้มิจฉาชีพ) และธนาคารปลายทาง (บัญชีของมิจฉาชีพ) เพื่อระงับการโอนและถอนเงิน โดยรวบรวมเอกสารเพื่อเป็นข้อมูลประกอบการขอระงับการโอนและถอนเงิน ทั้งนี้ แต่ละ สถาบันการเงินมีวิธปี ฏิบัตทิ แ่ี ตกต่างกัน ควรติดต่อสอบถามขั้นตอนจากสถาบันการเงนิ โดยตรง เฉลย/แนวตอบกิจกรรมทา้ ยเรือ่ ง ชุดวิชาการเงนิ เพอื่ ชีวติ 3 (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. 2564) l ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย

262 2) แจ้งสำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (สำนักงาน ปปง.) สายด่วน โทร. 1710 หรือเวบ็ ไซต์ https://www.amlo.go.th/ กิจกรรมที่ 4.2 หากมีคนโทรมาบอกวา่ โอนเงินผดิ มาที่บญั ชีเรา เราควรทำอย่างไร ตอบ • ไม่ต้องรีบโอนคืนทันทีหากมีคนติดต่อมาให้โอนกลับหรือโอนต่อไปอีกบัญชีหน่ึง เพราะอาจเปน็ มิจฉาชีพมาใชบ้ ญั ชขี องเราเป็นทางผา่ นในการกระทำผิดกฎหมาย • ควรสอบถาม call center หรือสาขาของธนาคารที่เรามีบัญชีอยู่ ให้ดำเนินการ ตรวจสอบรายละเอยี ด • หากตรวจสอบกับเจ้าหน้าที่ธนาคารแล้วเป็นเงินที่โอนผิดบัญชีมาจริง ให้เราไปท่ี ธนาคารเพื่อเซ็นยินยอมให้ธนาคารดำเนินการโอนกลับไปยังบัญชีต้นทางต่อไป (อย่าโอนกลับ ดว้ ยตนเอง) เฉลย/แนวตอบกิจกรรมทา้ ยเรอ่ื ง ชุดวิชาการเงินเพื่อชีวติ 3 (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย

263 กจิ กรรมท้ายเรือ่ งที่ 5 ภัยออนไลน์ กิจกรรมท่ี 5 ศกึ ษากรณตี วั อยา่ งต่อไปนี้ แลว้ ตอบคำถามในข้อ 1 – 3 1. จากกรณีตัวอย่าง เปน็ ลกั ษณะของกลโกงประเภทใด ตอบ ภัยออนไลน์/เงนิ กอู้ อนไลน์ 2. หากไมต่ ้องการตกเปน็ เหยอื่ เหมอื นนายชัย จะมีวธิ ีป้องกนั อย่างไร ตอบ 1) คิดทบทวนว่าเรื่องที่เจอหรือได้ยินมามีความน่าเชื่อถือมากน้อยแค่ไหน หากโอน เงินไปแล้ว มโี อกาสได้เงนิ ก้อนตามทตี่ อ้ งการกหู้ รือไม่ 2) ตรวจสอบข้อมูลก่อนโอนเงิน หากอ้างถึงบุคคล หน่วยงาน หรือองค์กรใด ๆ ควรติดตอ่ สอบถามบคุ คลนนั้ หรือองคก์ รน้ัน ๆ โดยตรง 3) ตดิ ตามขา่ วสารกลโกงเปน็ ประจำ เพ่อื ร้เู ท่าทันเลห่ ์เหลยี่ มกลโกง 3. ในกรณนี ้ี นายชยั ควรแก้ไขปัญหานอี้ ย่างไร ตอบ 1) ติดต่อฝ่ายบริการลูกค้า (call center) ของธนาคารเพื่อระงับการโอนและถอนเงนิ โดยรวบรวมเอกสารเพื่อเป็นข้อมูลประกอบด้วย ทั้งนี้ แต่ละธนาคารมีวิธีปฏิบัติที่แตกต่างกัน ควรติดต่อสอบถามขน้ั ตอนจากธนาคารโดยตรง 2) แจ้งความดำเนินคดีที่สถานีตำรวจท้องที่ที่เกิดเหตุเพื่อติดตามคนร้าย หรือปรึกษา ได้ที่ ศูนยป์ ราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยสี ารสนเทศ โทร. 1599 เฉลย/แนวตอบกิจกรรมทา้ ยเร่อื ง ชุดวชิ าการเงนิ เพอื่ ชีวติ 3 (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

264 กิจกรรมทา้ ยเรอ่ื งที่ 6 ภยั ธนาคารออนไลน์ กจิ กรรมท่ี 6 ศกึ ษากรณีตัวอยา่ งเพอ่ื ตอบคำถามขอ้ ท่ี 1 - 3 1. กรณีตวั อย่างเปน็ ลักษณะของกลโกงประเภทใด ตอบ ภยั ธนาคารออนไลน์/แฝงโปรแกรมร้ายหรือมลั แวร์มาใหด้ าวนโ์ หลดในคอมพิวเตอร์ 2. หากไมต่ ้องการตกเป็นเหยื่อเหมอื นวัลลภ จะมีวิธปี อ้ งกันอยา่ งไร ตอบ 1. ไม่ติดตั้งหรือดาวน์โหลดโปรแกรมแปลก ๆ หรือละเมิดลิขสิทธิ์ หรือผิดกฎหมาย เพราะอาจเป็นช่องทางให้มัลแวร์เข้ามาในอุปกรณท์ ีใ่ ช้ (คอมพิวเตอร์ สมารต์ โฟน หรือแท็บเลต็ ) ได้ 2. หลีกเลี่ยงการใช้งานธนาคารออนไลน์ผ่านอุปกรณ์ที่มีการดัดแปลง หรือแก้ไข ระบบปฏิบัติการ เพราะมีความเสย่ี งสงู ทจี่ ะถกู ขโมยข้อมูล 3. หลีกเลี่ยงการทำธุรกรรมทางการเงินผ่านอินเทอร์เน็ตสาธารณะ หรือ ฟรี Wi-Fi เพื่อป้องกันการดักขโมยข้อมูล แต่หากจำเป็นต้องใช้ ให้รีบเปลี่ยนรหัสผ่านหลังจาก การใช้งาน 4. ตรวจสอบอุปกรณ์ที่ใช้ทำธุรกรรมออนไลน์เป็นประจำ ว่ามีมัลแวร์แฝงอยู่หรือไม่ โดยใช้โปรแกรมตรวจสอบและป้องกนั ไวรัสทถี่ กู กฎหมายและเปน็ ปจั จุบนั 5. สังเกตอีเมลและเวบ็ ไซต์ กอ่ นคลิกลิงก์หรือลงชอ่ื เข้าใช้งานธนาคารออนไลน์ 6. สังเกตกอ่ นดาวนโ์ หลดแอปพลเิ คชัน พจิ ารณาวา่ แอปพลเิ คชนั ของธนาคารตา่ ง ๆ ที่ กำลังจะดาวน์โหลดมาใช้ เป็นแอปพลิเคชันจริงที่พัฒนาขึ้นโดยธนาคารต่าง ๆ ไม่ใช่การทำ สญั ลักษณ์ หรือไอคอน (icon) ของแอปพลเิ คชนั ให้คลา้ ยคลงึ กบั ของจรงิ 7. จำกัดวงเงินในการทำธุรกรรมผ่านธนาคารออนไลน์ เพื่อลดความเสียหายหากถูก แอบเข้าใชบ้ ัญชี 8. ตรวจสอบรายการเคลื่อนไหวในบัญชี และการเข้าใช้ระบบธนาคารออนไลน์อยู่ เสมอวา่ เป็นรายการทไ่ี ดท้ ำไวห้ รอื ไม่ 9. ควรกดปมุ่ “ออกจากระบบ” (log out) ทุกครงั้ เมือ่ ไม่ใชง้ าน เฉลย/แนวตอบกิจกรรมทา้ ยเรอ่ื ง ชุดวิชาการเงินเพ่อื ชีวิต 3 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย

265 3. วลั ลภควรแกไ้ ขปญั หาน้อี ยา่ งไร ตอบ แจง้ เหตุการณแ์ กเ่ จา้ หน้าทธี่ นาคารหรอื ฝ่ายบรกิ ารลกู ค้า (call center) ของธนาคาร ทนั ที พรอ้ มทัง้ ขอคำปรกึ ษาเก่ยี วกับวิธแี กไ้ ขและการใชง้ านท่ปี ลอดภยั กิจกรรมท้ายเรอื่ งท่ี 7 ภยั บตั รอิเลก็ ทรอนิกส์ กิจกรรมที่ 7 ศึกษากรณีตวั อย่างเพอ่ื ตอบคำถามข้อที่ 1 - 3 1. จากกรณตี วั อย่าง เป็นลักษณะของกลโกงประเภทใด ตอบ ขโมยข้อมลู ในบัตรแถบแมเ่ หลก็ ผ่านเคร่ือง skimmer 2. หากไมต่ อ้ งการตกเป็นเหยื่อในลักษณะน้ี จะมวี ิธปี ้องกันอย่างไร ตอบ 1) ไม่บอกข้อมูลส่วนตัวแก่บุคคลอื่น ไม่ว่าจะเป็นรหัสบัตรเอทีเอ็ม บัตรเครดิต หรือ ขอ้ มูลทางการเงนิ หรือให้คนอ่นื ทำธรุ กรรมแทน 2) สังเกตเครื่องเอทีเอ็ม ว่ามีสิ่งแปลกปลอมติดอยู่ที่ช่องสอดบตั ร แป้นกดตัวเลข และ บริเวณโดยรอบวา่ มีกลอ้ งขนาดจวิ๋ แอบดูการกดรหสั หรือไม่ 3) เปลี่ยนรหัสผ่านอย่างน้อยทุก 3 เดือน หรือบ่อยกว่า โดยรหัสผ่านจะต้องเดายาก เป็นความลับ แตเ่ จา้ ของบัตรต้องจำได้ 4) อยู่ในระยะที่มองเห็นการทำรายการเมื่อใช้บัตรที่ร้านค้า เพื่อป้องกันพนักงานนำ บตั รไปรดู กบั เครื่องขโมยข้อมลู 5) ตรวจสอบใบบนั ทกึ รายการของบัตรเอทเี อ็มทุกคร้งั และควรเก็บไวเ้ พอ่ื เป็นหลกั ฐาน ในการตรวจสอบ 6) ตรวจสอบรายการใช้จ่ายของบัตรเครดติ อย่างสมำ่ เสมอ 7) แจ้งธนาคารผอู้ อกบัตรทนั ที หากมีรายการผดิ ปกติ เฉลย/แนวตอบกิจกรรมทา้ ยเร่ือง ชุดวิชาการเงนิ เพื่อชวี ติ 3 (ฉบบั ปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย

266 3. หากเราตกเป็นเหยอื่ เราควรแกไ้ ขปญั หาอยา่ งไร ตอบ 1) ทบทวนเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น แล้วรีบติดต่อฝ่ายบริการลูกค้า (call center) ของ ธนาคารเพือ่ อายดั บัตรและขอทราบวิธีการและข้ันตอนการแก้ไขปัญหา ท้งั น้ี แตล่ ะธนาคารมีวิธี ปฏบิ ตั ทิ ่แี ตกต่างกนั ไป 2) รวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้อง เช่น ตำแหน่งที่ตั้งเครื่องเอทีเอ็ม และไปแจ้งความ ณ สถานตี ำรวจในทอ้ งทท่ี ี่เกดิ เหตุ เฉลย/แนวตอบกจิ กรรมท้ายเรือ่ ง ชุดวชิ าการเงนิ เพือ่ ชีวิต 3 (ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

267 บรรณานกุ รม ตลาดหลักทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย. (2553). การบริหารการเงนิ ส่วนบคุ คล. กรุงเทพฯ: ตลาด หลกั ทรพั ยแ์ ห่งประเทศไทย. ธนาคารแห่งประเทศไทย. (2559). รู้รอบเร่อื งการเงิน. กรงุ เทพฯ: ธนาคารแห่งประเทศไทย. พ.ต.ท. มนพุ ัศ ศรบี ญุ ลอื . (2562). หลกั สตู รการบรู ณาการเพือ่ ป้องกนั อาชญากรรมทาง เศรษฐกิจ ประจำปี 2562: Fraud in E-Banking. ศนู ยส์ ่งเสริมการพัฒนาความรู้ตลาดทุน ตลาดหลักทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย. (2553). หลกั สตู ร วางแผนการเงนิ : ชุดที่ 1 พ้นื ฐานการวางแผนการเงิน. กรงุ เทพฯ: ตลาด หลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. Australian Securities and Investment Commission. (2012). Managing Your Money. Australia: Australian Securities and Investment Commission. Commission for Financial Capability. (2014). Set Your Goals. New Zealand: Commission for Financial Capability. Securities and Exchange Board of India. (2011). Financial Education for Middle Income. Mumbai: Securities and Exchange Board of India. The Investor Education Center. (2014). Financial Planning. Hong Kong: The Investor Education Center. บรรณานุกรม ชุดวชิ าการเงนิ เพื่อชวี ิต 3 (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. 2564) l ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย

268 แหล่งอ้างอิงออนไลน์ ตลาดหลกั ทรัพย์แหง่ ประเทศไทย. (2558) การวางแผนการเงินคืออะไร. [ออนไลน์]. เขา้ ถึงได้ จาก: https://www.set.or.th/education/th/start/start_start.pdf. (วันที่ คน้ ขอ้ มูล: 22 เมษายน 2559). ศนู ยป์ ระสานการรักษาความมัน่ คงปลอดภยั ระบบคอมพวิ เตอร์ประเทศไทย (ไทยเซริ ต์ ). เตือน ภัยมลั แวร์ CTB Locker ระบาดหนกั ทว่ั โลก เรยี กค่าไถ่ผ้ใู ชง้ านในการกไู้ ฟล์ ท่ถี ูกเข้ารหสั ลับ. [ออนไลน]์ . เขา้ ถึงไดจ้ าก: https://www.thaicert.or.th/alerts/user/2015/al2015us001.html (วันท่ีค้นข้อมลู : 7 กรกฎาคม 2558). ศนู ยป์ ระสานการรกั ษาความมนั่ คงปลอดภัยระบบคอมพวิ เตอร์ประเทศไทย (ไทยเซิรต์ ). CryptoLocker: เร่อื งเก่าทถี่ กู เอามาเล่าใหม่. [ออนไลน]์ . เขา้ ถึงไดจ้ าก: https://www.thaicert.or.th/papers/technical/2013/pa2013te011.html (วันทีค่ น้ ขอ้ มูล: 7 กรกฎาคม 2558). บรรณานุกรม ชุดวิชาการเงนิ เพอื่ ชีวิต 3 (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. 2564) l ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย

269 ขอขอบคณุ กรมธนารกั ษ์ กองทนุ การออมแหง่ ชาติ บรษิ ทั ข้อมูลเครดิตแห่งชาติ จำกัด สถาบันคมุ้ ครองเงนิ ฝาก สำนักงานคณะกรรมการกำกับและส่งเสรมิ การประกอบธรุ กิจประกนั ภัย สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลกั ทรพั ย์และตลาดหลกั ทรพั ย์ สำนักงานประกนั สงั คม ตลาดหลกั ทรพั ยแ์ หง่ ประเทศไทย ชดุ วิชาการเงินเพอ่ื ชวี ิต 3 (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. 2564) l ขอบคุณ

270 คณะผจู้ ัดทำ คณะที่ปรกึ ษา เลขาธิการ กศน. สำนกั งาน กศน. นายสุรพงษ์ จำจด รองเลขาธกิ าร กศน. สำนกั งาน กศน. นายประเสรฐิ หอมดี ผู้เชีย่ วชาญเฉพาะดา้ นพัฒนาหลักสตู ร นางศุทธนิ ี งามเขตต์ ผู้อำนวยการศูนย์คุ้มครองผู้ใช้บริการทางการเงิน นางชนาธิป จรยิ าวโิ รจน์ ธนาคารแหง่ ประเทศไทย ผู้อำนวยการกล่มุ พัฒนาการศกึ ษานอกระบบ นางตรีนุช สขุ สเุ ดช และการศกึ ษาตามอัธยาศยั ผูบ้ ริหารส่วน สว่ นส่งเสรมิ การใหค้ วามรทู้ างการเงิน นางสาวชญานิน พนมยงค์ ธนาคารแห่งประเทศไทย คณะทำงาน ธนาคารแหง่ ประเทศไทย นายพิชญา สฤษเนตร ธนาคารแห่งประเทศไทย นางสาวจฬุ าลักษณ์ พิบลู ชล ธนาคารแหง่ ประเทศไทย นางสาวนริ ชั รา ปัญญาจกั ร ธนาคารแหง่ ประเทศไทย นางสาวจันทร์ธิดา พัวรัตนอรุณกร สถาบนั กศน.ภาคเหนอื นางอบุ ลรัตน์ มโี ชค สำนักงาน กศน.จังหวดั สรุ นิ ทร์ นางวิมลพรรณ กุลตั ถ์นาม สำนักงาน กศน. จังหวดั พษิ ณโุ ลก นางอนงค์ ฉนั ทโชติ สำนักงาน กศน. จงั หวัดพิจิตร นางอมรา เหล่าวิชยา กศน.เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร นายบุญชนะ ล้อมสริ ิอุดม กศน.เขตหนองแขม กรุงเทพมหานคร นายธณัลธวิ รรธน์ ภคพัฑวฒั นฐากูร กศน.อำเภอเมือง จังหวัดแมฮ่ อ่ งสอน นางมัณฑนา กาศสนุก กศน.อำเภอเมอื ง จงั หวัดอุทยั ธานี นางสาวอนงค์ ชชู ยั มงคล คณะผู้จดั ทำ ชุดวิชาการเงนิ เพื่อชวี ติ 3 (ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2564) l ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย

271 คณะทำงาน (ตอ่ ) กศน.อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น นางยุพิน อาษานอก กศน.อำเภอพล จังหวัดขอนแกน่ นางพิสมยั คำแก้ว กศน.อำเภอหางดง จังหวดั เชยี งใหม่ นางกมลวรรณ มโนวงศ์ กศน.อำเภอสะเดา จงั หวดั ขอนแกน่ นางสพุ ตั รา ณ วาโย กศน.อำเภอเมือง จงั หวดั กำแพงเพชร นางสาวพจนีย์ สวัสดิรัตน์ ศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษา นางกัลยา หอมดี ตามอัธยาศยั กล่มุ เป้าหมายพเิ ศษ ศูนย์วิทยาศาสตรเ์ พือ่ การศกึ ษารังสิต นางสาวมนทา เกรียงทวีทรพั ย์ หนว่ ยศกึ ษานเิ ทศก์ นางสาวจรรยา สิงหท์ อง กลมุ่ พัฒนาระบบการทดสอบ นางพรรณทพิ า ชนิ ชัชวาล กลุ่มพัฒนาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษา นายสรุ พงษ์ มน่ั มะโน ตามอธั ยาศัย กลุ่มพัฒนาการศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษา นางญานศิ า สขุ อุดม ตามอัธยาศัย กลุ่มพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษา นายศุภโชค ศรรี ตั นศิลป์ ตามอัธยาศยั กลุม่ พัฒนาการศึกษานอกระบบและการศึกษา นางสาววรรณพร ปัทมานนท์ ตามอัธยาศัย กลมุ่ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษา นางสาวสุลาง เพช็ รสวา่ ง ตามอัธยาศยั กลุ่มพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษา นางกมลทิพย์ ชว่ ยแกว้ ตามอัธยาศยั กลมุ่ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษา นางสาวทพิ วรรณ วงค์เรือน ตามอัธยาศยั คณะผูจ้ ดั ทำ ชุดวชิ าการเงินเพอื่ ชวี ิต 3 (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย

คณะทำงาน (ตอ่ ) 272 นางวรรณี ศรศี ิรวิ รรณกุล กลมุ่ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษา นางสาวชาลินี ธรรมธษิ า ตามอัธยาศยั กลมุ่ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษา นางสาวชมพูนท สังขพ์ ิชยั ตามอัธยาศยั กลุ่มพฒั นาการศึกษานอกระบบและการศึกษา คณะบรรณาธกิ าร ตามอัธยาศยั นางชนาธิป จริยาวโิ รจน์ ผู้อำนวยการศูนย์คุ้มครองผู้ใช้บริการทางการ นางสาวชญานิน พนมยงค์ เงิน ธนาคารแห่งประเทศไทย นายพิชญา สฤษเนตร ธนาคารแห่งประเทศไทย นางสาวจุฬาลกั ษณ์ พบิ ูลชล ธนาคารแห่งประเทศไทย นางสาวนริ ัชรา ปัญญาจักร ธนาคารแห่งประเทศไทย นางสาวจันทร์ธิดา พวั รัตนอรณุ กร ธนาคารแห่งประเทศไทย ผอู้ อกแบบปก ธนาคารแห่งประเทศไทย นายศภุ โชค ศรีรตั นศิลป์ กลมุ่ พฒั นาการศึกษานอกระบบและการศกึ ษา ตามอัธยาศยั คณะผูจ้ ัดทำ ชุดวชิ าการเงนิ เพื่อชวี ิต 3 (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย

273 รายช่ือคณะทำงานปรบั ปรุงหลักสตู รและสื่อการเรยี นรรู้ ายวชิ าการเงินเพือ่ ชวี ติ (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. 2564) คณะท่ีปรึกษา นายสมชาย เลศิ ลาภวศิน ผอู้ ำนวยการอาวุโส ฝา่ ยส่งเสริมความรทู้ างการเงนิ ธนาคารแห่งประเทศไทย นายนรศิ พกุ กะมาน ผู้อำนวยการ ฝ่ายสง่ เสรมิ ความรทู้ างการเงนิ ธนาคารแห่งประเทศไทย นางสาวชญานนิ พนมยงค์ รองผู้อำนวยการ ส่วนกลยทุ ธก์ ารสง่ เสริมความร้ทู างการเงนิ 1-3 ธนาคารแหง่ ประเทศไทย คณะทำงาน นางสาวจุฬาลกั ษณ์ พบิ ลู ชล ธนาคารแหง่ ประเทศไทย นางสาวนารีรตั น์ สายสดุ ธนาคารแห่งประเทศไทย นางศริ ินทร์ ธรรมไพศาล ธนาคารแหง่ ประเทศไทย นางสาวผุสดี พรเกษมศาสตร์ ธนาคารแห่งประเทศไทย คณะบรรณาธกิ าร นายสมชาย เลิศลาภวศนิ ผู้อำนวยการอาวุโส ฝา่ ยส่งเสรมิ ความรทู้ างการเงนิ ธนาคารแหง่ ประเทศไทย นายนรศิ พุกกะมาน ธนาคารแห่งประเทศไทย นางสาวชญานิน พนมยงค์ ธนาคารแหง่ ประเทศไทย นางสาวจฬุ าลกั ษณ์ พิบูลชล ธนาคารแหง่ ประเทศไทย นางสาวนารรี ัตน์ สายสดุ ธนาคารแหง่ ประเทศไทย นางศริ ินทร์ ธรรมไพศาล ธนาคารแห่งประเทศไทย นางสาวผุสดี พรเกษมศาสตร์ ธนาคารแหง่ ประเทศไทย คณะทำงานปรบั ปรงุ หลักสูตรและสือ่ การเรยี นรู้ ชุดวชิ าการเงินเพอ่ื ชีวติ 3 (ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย

274 คณะทำงานปรับปรุงหลกั สตู รและสอ่ื การเรียนรู้ ชุดวิชาการเงินเพ่ือชีวติ 3 (ฉบับปรบั ปรงุ พ.ศ. 2564) l ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย