Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore 4. SINIF FEN BİLİMLERİ ETKİLEŞİMLİ DERS KİTABI

4. SINIF FEN BİLİMLERİ ETKİLEŞİMLİ DERS KİTABI

Published by ZAFER KOÇ, 2023-09-16 19:40:13

Description: 4. SINIF FEN BİLİMLERİ ETKİLEŞİMLİ DERS KİTABI
MEB YAYINLARI

Search

Read the Text Version

[" ","ETK\u0130LE\u015e\u0130ML\u0130 K\u0130TAP \nZafer KO\u00c7","\u0130LKOKUL \nFEN \nDERS K\u0130TABI \nB\u0130L\u0130MLER\u0130 \n4. SINIF \nYAZARLAR \nDr. Fadime MENG\u0130 US \nEsma \u00d6zlem \u00dcNL\u00dc \nTuba ALGAN \n\u015eebnem Nimet K\u00d6SEMEN \n\u0130lknur MAZMAN \nDEVLET K\u0130TAPLARI \n\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026\u2026., 20 \n2 3","Edit\u00f6r \nEdit\u00f6r \nDo\u00e7. Dr. P\u0131nar FETTAHLIO\u011eLU \nDo\u00e7 \n. D \nr \n. P \n\u0131nar FE \nT T \nAHLIO\u011eL \nU \nDil Uzman\u0131 \nD \nil U \nzman\u0131 \n\u015e\u00fckr\u00fc BA\u015eKAYA \n\u015e\u00fck \nr\u00fc B \nA\u015eK \nA Y A \n\u00d6l\u00e7me ve De\u011ferlendirme Uzman\u0131 \n\u00d6l\u00e7me v \ne De\u011ferlendirme U \nzman\u0131 \nH\u00fcseyin B\u00dcY\u00dcKB\u0130\u00c7ER \nH\u00fcse \nyin B\u00dcY\u00dcKB\u0130\u00c7ER \nProgram Geli\u015ftirme Uzman\u0131 \nP r \nog \nr \nam G \neli\u015ftirme U \nzman\u0131 \nErsin VARDAN\u0130LL\u0130 \nErsin V \nARD \nAN\u0130LL\u0130 \nRehberlik Uzman\u0131 \nR \nehberlik U \nzman\u0131 \nBur\u00e7in ANAR C\u0130R\u0130TC\u0130 \nBur \n\u00e7in ANAR C\u0130R\u0130T \nC\u0130 \nG\u00f6rsel Tasar\u0131mc\u0131 \nG \n\u00f6rsel T \nasar\u0131mc\u0131 \nNeslihan BAL \nNeslihan B \nAL \nMehmet METL\u0130O\u011eLU \nM \nehmet ME \nTL\u0130O\u011eL \nU \nHer hakk sakl d r ve Mill\u00ee E itim Bakanl \n\u0131 \n\u0131 \u0131 \n\u011f \n\u0131 \u0131 \u011f \nna aittir. Kitab n metin, soru ve ekilleri \n\u0131 \n\u015f \nk smen de olsa hi\u00e7bir surette al n p yay mlanamaz. \n\u0131 \n\u0131 \u0131 \n\u0131 \n0\u00f8\/\/\u00cc (\u00f6\u00f87\u00f80 %$.$1\/,\u00f6, <$<,1\/$5, \n8824 \nDERS .\u00f87$3\/$5I '\u00f8=\u00f86\u00f8 ............................ . \n1877 \nMill\u00ee E itim Bakanl \n\u00f7 \n\u0131 \u0131 \n\u00f7 \n, Talim ve Terbiye Kurulunun \n28 \n11 \n22 \ng\u00fcn ve \n95 \n say l \n\u0131 \u0131 \nkarar\u0131 \nile \nders kitab\u0131 \n olarak kabul edilmi \n\u00fa \ntir. \nISBN \n978-975-11-6659-3","Korkma, s\u00f6nmez bu \u00faafaklarda y\u00fczen al sancak; \nS\u00f6nmeden yurdumun \u00fcst\u00fcnde t\u00fcten en son ocak. \nO benim milletimin y\u00d5ld\u00d5z\u00d5d\u00d5r, parlayacak; \nO benimdir, o benim milletimindir ancak. \n\u00c7atma, kurban olay\u00d5m, \u00e7ehreni ey nazl\u00d5 hil\u00e2l! \nKahraman \u00d5rk\u00d5ma bir g\u00fcl! Ne bu \u00faiddet, bu cel\u00e2l? \nSana olmaz d\u00f6k\u00fclen kanlar\u00d5m\u00d5z sonra hel\u00e2l. \nHakk\u00d5d\u00d5r Hakk\u2019a tapan milletimin istikl\u00e2l. \nBen ezelden beridir h\u00fcr ya\u00faad\u00d5m, h\u00fcr ya\u00faar\u00d5m. \nHangi \u00e7\u00d5lg\u00d5n bana zincir vuracakm\u00d5\u00fa? \u00f9a\u00faar\u00d5m! \nK\u00fckremi\u00fa sel gibiyim, bendimi \u00e7i\u00f7ner, a\u00faar\u00d5m. \nY\u00d5rtar\u00d5m da\u00f7lar\u00d5, enginlere s\u00d5\u00f7mam, ta\u00faar\u00d5m. \nGarb\u00d5n \u00e2f\u00e2k\u00d5n\u00d5 sarm\u00d5\u00fasa \u00e7elik z\u00d5rhl\u00d5 duvar, \nBenim iman dolu g\u00f6\u00f7s\u00fcm gibi serhaddim var. \nUlusun, korkma! Nas\u00d5l b\u00f6yle bir iman\u00d5 bo\u00f7ar, \nMedeniyyet dedi\u00f7in tek di\u00fai kalm\u00d5\u00fa canavar? \nArkada\u00fa, yurduma al\u00e7aklar\u00d5 u\u00f7ratma sak\u00d5n; \nSiper et g\u00f6vdeni, dursun bu hay\u00e2s\u00d5zca ak\u00d5n. \nDo\u00f7acakt\u00d5r sana va\u2019detti\u00f7i g\u00fcnler Hakk\u2019\u00d5n; \nKim bilir, belki yar\u00d5n, belki yar\u00d5ndan da yak\u00d5n \nBast\u00d5\u00f7\u00d5n yerleri toprak diyerek ge\u00e7me, tan\u00d5: \nD\u00fc\u00fa\u00fcn alt\u00d5ndaki binlerce kefensiz yatan\u00d5. \nSen \u00faehit o\u00f7lusun, incitme, yaz\u00d5kt\u00d5r, atan\u00d5: \nVerme, d\u00fcnyalar\u00d5 alsan da bu cennet vatan\u00d5. \nKim bu cennet vatan\u00d5n u\u00f7runa olmaz ki feda? \n\u00f9\u00fcheda f\u00d5\u00fak\u00d5racak topra\u00f7\u00d5 s\u00d5ksan, \u00fa\u00fcheda! \nC\u00e2n\u00d5, c\u00e2n\u00e2n\u00d5, b\u00fct\u00fcn var\u00d5m\u00d5 als\u00d5n da Huda, \nEtmesin tek vatan\u00d5mdan beni d\u00fcnyada c\u00fcda. \nRuhumun senden \u00f8l\u00e2h\u00ee, \u00faudur ancak emeli: \nDe\u00f7mesin mabedimin g\u00f6\u00f7s\u00fcne n\u00e2mahrem eli. \nBu ezanlar -ki \u00faehadetleri dinin temeli- \nEbed\u00ee yurdumun \u00fcst\u00fcnde benim inlemeli. \nO zaman vecd ile bin secde eder -varsa- ta\u00fa\u00d5m, \nHer cer\u00eehamdan \u00f8l\u00e2h\u00ee, bo\u00faan\u00d5p kanl\u00d5 ya\u00fa\u00d5m, \nF\u00d5\u00fak\u00d5r\u00d5r ruh-\u00d5 m\u00fccerret gibi yerden na\u2019\u00fa\u00d5m; \nO zaman y\u00fckselerek ar\u00faa de\u00f7er belki ba\u00fa\u00d5m. \nDalgalan sen de \u00faafaklar gibi ey \u00faanl\u00d5 hil\u00e2l! \nOlsun art\u00d5k d\u00f6k\u00fclen kanlar\u00d5m\u00d5n hepsi hel\u00e2l. \nEbediyyen sana yok, \u00d5rk\u00d5ma yok izmihl\u00e2l; \nHakk\u00d5d\u00d5r h\u00fcr ya\u00faam\u00d5\u00fa bayra\u00f7\u00d5m\u00d5n h\u00fcrriyyet; \nHakk\u00d5d\u00d5r Hakk\u2019a tapan milletimin istikl\u00e2l! \nMehmet \u00c2kif Ersoy ","GEN\u00c7L\u00f8\u00f6E H\u00f8TABE \nEy T\u00fcrk gen\u00e7li\u00f7i! Birinci vazifen, T\u00fcrk istikl\u00e2lini, T\u00fcrk Cumhuriyetini, \nilelebet muhafaza ve m\u00fcdafaa etmektir. \nMevcudiyetinin ve istikbalinin yeg\u00e2ne temeli budur. Bu temel, senin en \nk\u00d5ymetli hazinendir. \u00f8stikbalde dahi, seni bu hazineden mahrum etmek \nisteyecek d\u00e2hil\u00ee ve h\u00e2ric\u00ee bedhahlar\u00d5n olacakt\u00d5r. Bir g\u00fcn, istikl\u00e2l ve cumhuriyeti \nm\u00fcdafaa mecburiyetine d\u00fc\u00faersen, vazifeye at\u00d5lmak i\u00e7in, i\u00e7inde bulunaca\u00f7\u00d5n \nvaziyetin imk\u00e2n ve \u00faeraitini d\u00fc\u00fa\u00fcnmeyeceksin! Bu imk\u00e2n ve \u00faerait, \u00e7ok \nnam\u00fcsait bir mahiyette tezah\u00fcr edebilir. \u00f8stikl\u00e2l ve cumhuriyetine kastedecek \nd\u00fc\u00famanlar, b\u00fct\u00fcn d\u00fcnyada emsali g\u00f6r\u00fclmemi\u00fa bir galibiyetin m\u00fcmessili \nolabilirler. Cebren ve hile ile aziz vatan\u00d5n b\u00fct\u00fcn kaleleri zapt edilmi\u00fa, b\u00fct\u00fcn \ntersanelerine girilmi\u00fa, b\u00fct\u00fcn ordular\u00d5 da\u00f7\u00d5t\u00d5lm\u00d5\u00fa ve memleketin her k\u00f6\u00faesi bilfiil \ni\u00fagal edilmi\u00fa olabilir. B\u00fct\u00fcn bu \u00faeraitten daha el\u00eem ve daha vahim olmak \u00fczere, \nmemleketin d\u00e2hilinde iktidara sahip olanlar gaflet ve dal\u00e2let ve hatt\u00e2 h\u00d5yanet \ni\u00e7inde bulunabilirler. Hatt\u00e2 bu iktidar sahipleri \u00faahs\u00ee menfaatlerini, \nm\u00fcstevl\u00eelerin siyas\u00ee emelleriyle tevhit edebilirler. Millet, fakr u zaruret i\u00e7inde \nharap ve b\u00eetap d\u00fc\u00fam\u00fc\u00fa olabilir. \nEy T\u00fcrk istikbalinin evl\u00e2d\u00d5! \u00f8\u00fate, bu ahval ve \u00faerait i\u00e7inde dahi vazifen, \nT\u00fcrk istikl\u00e2l ve cumhuriyetini kurtarmakt\u00d5r. Muhta\u00e7 oldu\u00f7un kudret, \ndamarlar\u00d5ndaki asil kanda mevcuttur. \n Mustafa Kemal Atat\u00fcrk "," "," ","7 \n\u0130\u00c7\u0130NDEK\u0130LER \n2. \u00dcN\u0130TE \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nKUVVET\u0130N ETK\u0130LER\u0130 \n3. \u00dcN\u0130TE \n1. B\u00d6L\u00dcM \nYER KABU\u011eUNUN YAPISI \nYER KABU\u011eUNUN YAPISI. \n.............................................................................. \n 22 \nKaya\u00e7lar \n.................................................................................................................................... \n 22 \nFosiller \n............................................................................................................................ \n 29 \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n1 \n. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n................................................................... \nD\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \nD\u00dc \nNYA \n\u2019MI \nZIN \nH \nAR \nEKET \nLER \n\u0130 \n........................................................................ \n2. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n2. \nB\u00f6l\u00fcm \nSonu \nDe\u011ferlendirme \n.................................................................... \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n............................................................... \nK\u0130TABIMIZI TANIYALIM \nK\u0130TABIMIZI TANIYALIM \n....................................................................................................... \n10 \nG\u00dcVENL\u0130K UYARILARI \nG\u00dcVENL\u0130K UYARILARI \n.......................................................................................................... \n13 \nFEN, M\u00dcHEND\u0130SL\u0130K VE G\u0130R\u0130\u015e\u0130MC\u0130L\u0130K UYGULAMALARI \nFEN, M\u00dcHEND\u0130SL\u0130K VE G\u0130R\u0130\u015e\u0130MC\u0130L\u0130K UYGULAMALARI \n............................................ \n14 \n1. B\u00d6L\u00dcM \n1. B\u00d6L\u00dcM \n2. B\u00d6L\u00dcM \nBES\u0130NLER VE \u00d6ZELL\u0130KLER\u0130 \nBES\u0130NLER VE \u00d6ZELL\u0130KLER\u0130 \n.......................................................................... \nSa\u011fl\u0131kl\u0131 Ya\u015fam \u0130\u00e7in Besinlerin \u00d6nemi \n................................................................................... \nBeslenme ve Sa\u011fl\u0131k \n....................................................................................................................... \nAlkol\u00fcn V\u00fccuda Verdi\u011fi Zararlar \n....................................................................................... \nSigaran\u0131n V\u00fccuda Verdi\u011fi Zararlar \n.................................................................................... \nKUVVET\u0130N C\u0130S\u0130MLER \u00dcZER\u0130NDEK\u0130 ETK\u0130LER\u0130 \nKUVVET\u0130N \nC\u0130S\u0130MLER \n\u00dcZER\u0130NDEK\u0130 \nETK\u0130LER\u0130 \n........................................... \nKuvvetin H\u0131zland\u0131r\u0131c\u0131 Etkisi \n......................................................................................................... \nKuvvetin Yava\u015flat\u0131c\u0131 Etkisi \n......................................................................................................... \nKuvvetin Y\u00f6n De\u011fi\u015ftirici Etkisi \n................................................................................................ \nKuvvetin \u015eekil De\u011fi\u015ftirici Etkisi..................................................................................... \nMIKNATISLARIN UYGULADI\u011eI KUVVET \nMIKNATISLARIN UYGULADI\u011eI KUVVET \n.............................................................. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n Etki Etti\u011fi Maddeler \n............................................................................................. \nM\u0131knat\u0131s\u0131n G\u00fcnl\u00fck Ya\u015famdaki Kullan\u0131m Alanlar\u0131 \n.......................................................... \nM\u0131knat\u0131s\u0131n Yeni Kullan\u0131m Alanlar\u0131 \n........................................................................................ \n1. \u00dcN\u0130TE YER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \n2. B\u00d6L\u00dcM \n32 \n33 \n37 \n38 \n46 \n55 \n59 \n63 \n64 \n74 \n75 \n75 \n75 \n77 \n79 \n80 \n82 \n84 \n85 \n89 \n90 \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n...................................................................... \n67 \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n................................................................. \n 68 \n2. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n2. \nB\u00f6l\u00fcm \nSonu \nDe\u011ferlendirme \n..................................................................... \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n\u00dcN\u0130TE \nSONU \nDE\u011eERLEND\u0130RME \n................................................................. \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n....................................................................","8 \n3. B\u00d6L\u00dcM \nMADDEN\u0130N H\u00c2LLER\u0130 \nMADDEN\u0130N H\u00c2LLER\u0130 \n..................................................................................... \nKat\u0131 Maddeler \n................................................................................................................................ \nS\u0131v\u0131 Maddeler \n................................................................................................................................. \nGaz Maddeler \n............................................................................................................................... \n5. \u00dcN\u0130TE \nAYDINLATMA VE SES TEKNOLOJ\u0130LER\u0130 \nMADDEN\u0130N ISI ETK\u0130S\u0130YLE DE\u011e\u0130\u015e\u0130M\u0130 \nMADDEN\u0130N ISI ETK\u0130S\u0130YLE DE\u011e\u0130\u015e\u0130M\u0130 \n......................................................... \nMaddenin H\u00e2l De\u011fi\u015fimi \n............................................................................................................. \nSAF MADDE VE KARI\u015eIM \nSAF MADDE VE KARI\u015eIM \n............................................................................ \nKar\u0131\u015f\u0131mlar\u0131n Ayr\u0131lmas\u0131 \n................................................................................................................. \nKar\u0131\u015f\u0131mlar\u0131n Ayr\u0131lmas\u0131n\u0131n \u00dclke Ekonomisine Katk\u0131s\u0131 \n....................................................... \n1. B\u00d6L\u00dcM \n2. B\u00d6L\u00dcM \n3. B\u00d6L\u00dcM \nAYDINLATMA TEKNOLOJ\u0130LER\u0130 \nAYDINLATMA TEKNOLOJ\u0130LER\u0130 \n.................................................................. \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n..................................................................... \nUYGUN AYDINLATMA \nUYGUN AYDINLATMA \n................................................................................ \nAyd\u0131nlatma Ara\u00e7lar\u0131n\u0131n Tasarruflu Kullan\u0131m\u0131 \n................................................................. \n2. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n2. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n.................................................................... \nI\u015eIK K\u0130RL\u0130L\u0130\u011e\u0130 \nI\u015eIK K\u0130RL\u0130L\u0130\u011e\u0130 \n.................................................................................................... \nI\u015f\u0131k Kirlili\u011finin Etkileri...................................................................................................... \nI\u015f\u0131k Kirlili\u011fini Azaltmaya Y\u00f6nelik \u00d6nlemler \n....................................................................... \n3. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n3. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n.................................................................... \n4. B\u00d6L\u00dcM \n5. B\u00d6L\u00dcM \n115 \n116 \n118 \n123 \n124 \n126 \n128 \n131 \n 132 \n140 \n146 \n147 \n151 \n153 \n154 \n155 \n156 \n159 \n112 \n112 \n113 \n113 \n2. B\u00d6L\u00dcM \nMADDEN\u0130N \u00d6L\u00c7\u00dcLEB\u0130L\u0130R \u00d6ZELL\u0130KLER\u0130 \nMADDEN\u0130N \u00d6L\u00c7\u00dcLEB\u0130L\u0130R \u00d6ZELL\u0130KLER\u0130 \n.................................................. \nK\u00fctle \n................................................................................................................................................... \n 103 \nHacim \n.................................................................................................................................................. \n103 \n107 \n 111 \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n.................................................................. \nMADDEN\u0130N \u00d6ZELL\u0130KLER\u0130 \n4. \u00dcN\u0130TE \n1. B\u00d6L\u00dcM \nMADDEY\u0130 N\u0130TELEYEN \u00d6ZELL\u0130KLER \nMADDEY\u0130 N\u0130TELEYEN \u00d6ZELL\u0130KLER \n.......................................................... \nSuda Y\u00fczen veya Batan Maddeler \n..................................................................................... \nSuyu Emen veya Emmeyen Maddeler \n............................................................................... \nM\u0131knat\u0131sla \u00c7ekilen ve \u00c7ekilmeyen Maddeler \n.................................................................. \n98 \n98 \n99 \n99 \n 102 \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n...................................................................... \n2. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n2. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n..................................................................... \n3. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n3. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n.................................................................... \n4. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n4. \nB\u00f6l\u00fcm \nSonu \nDe\u011ferlendirme \n.................................................................... \n5. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n5. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n....................................................................","9 \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n................................................................. \n 173 \n6. \u00dcN\u0130TE \n7. \u00dcN\u0130TE \n\u0130NSAN VE \u00c7EVRE \nBAS\u0130T ELEKTR\u0130K DEVRELER\u0130 \n5. B\u00d6L\u00dcM \nB\u0130L\u0130N\u00c7L\u0130 T\u00dcKET\u0130C\u0130 \nB\u0130L\u0130N\u00c7L\u0130 T\u00dcKET\u0130C\u0130 \n........................................................................................ \nSuyu Tasarruflu Kullanmak \u0130\u00e7in Neler Yap\u0131labilir? \n.................................................... \nBesinleri Tasarruflu Kullanmak \u0130\u00e7in Neler Yap\u0131labilir? \n............................................ \nElektri\u011fi Tasarruflu Kullanmak \u0130\u00e7in Neler Yap\u0131labilir? \n.............................................. \nYa\u015fam \u0130\u00e7in Gerekli Kaynaklar\u0131n \u00d6nemi \n............................................................................. \nYeniden Kullanman\u0131n \u00d6nemi \n.................................................................................................. \nGeri D\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm\u00fcn \u00d6nemi............................................................................................. \nBAS\u0130T ELEKTR\u0130K DEVRELER\u0130 \nBAS\u0130T ELEKTR\u0130K DEVRELER\u0130 \n........................................................................ \nEvimizdeki ve Okulumuzdaki Devre Elemanlar\u0131 \n............................................................ \n1. B\u00d6L\u00dcM \n1. B\u00d6L\u00dcM \n1. Proje \u00d6devi \n1. Proje \u00d6devi. \n............................................................................................................................. \n2. Proje \u00d6devi \n2. \nPro \nje \n\u00d6devi \n............................................................................................................................... \n3. Proje \u00d6devi \n3. Pro \nje \u00d6devi \n.............................................................................................................................. \nProje De\u011ferlendirme Formu \nPro \nje De\u011ferlendirme Formu \n............................................................................................... \nS\u00d6ZL\u00dcK \nS \n\u00d6 Z L \n\u00dc K \n............................................................................................................................................ \nCEVAP ANAHTARI \nCEVAP \nANAHTARI \n...................................................................................................................... \nKAYNAK\u00c7A \nK \nAY \nN A \nK\u00c7 \nA \n..................................................................................................................................... \n180 \n182 \n183 \n184 \n187 \n187 \n189 \n160 \n166 \n160 \n166 \n191 \n192 \n167 \n169 \n172 \n209 \n210 \n211 \n212 \n213 \n215 \n223 \n198 \n203 \n204 \n205 \nSES K\u0130RL\u0130L\u0130\u011e\u0130 \nSES K\u0130RL\u0130L\u0130\u011e\u0130 \n................................................................................................... \nSes Kirlili\u011finin \u0130nsan Sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ve \u00c7evre \u00dczerindeki Olumsuz Etkileri \n................... \n5. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n5. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n................................................................... \n4. B\u00d6L\u00dcM \nGE\u00c7M\u0130\u015eTEN G\u00dcN\u00dcM\u00dcZE SES TEKNOLOJ\u0130LER\u0130 \nGE\u00c7M\u0130\u015eTEN G\u00dcN\u00dcM\u00dcZE SES TEKNOLOJ\u0130LER\u0130 \n............................... \n4. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n4. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n.................................................................. \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n.................................................................... \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n................................................................ \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n1. B\u00f6l\u00fcm Sonu De\u011ferlendirme \n.................................................................... \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n.................................................................","10 \nK\u0130TABIMIZI TANIYALIM \n\u00dcniteyi olu\u015fturan \nb\u00f6l\u00fcm isimlerini \ng\u00f6receksiniz. \n\u00dcnite numaras\u0131n\u0131 ve \u00fcnite \nismini g\u00f6receksiniz. \n\u00dcnitede \u00f6\u011frenece\u011finiz \nkavramlar\u0131 g\u00f6receksiniz. \n\u00dcnitede neler \n\u00f6\u011frenece\u011finizi g\u00f6receksiniz. \nBu b\u00f6l\u00fcmdeki \nkarekod, sizi \u00fcnite \nile ilgili EBA\u2019daki \ni\u00e7eriklere y\u00f6nlendi- \nrecektir. \nBu b\u00f6l\u00fcmde uygulamalar s\u0131ras\u0131nda \nkullanaca\u011f\u0131n\u0131z g\u00fcvenlik \u00f6nlemlerini \ntan\u0131yacaks\u0131n\u0131z. \nBu b\u00f6l\u00fcmde \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131n\u0131zda kullanaca\u011f\u0131n\u0131z m\u00fchendislik tasar\u0131m \nd\u00f6ng\u00fcs\u00fc ve bilimsel y\u00f6ntem basamaklar\u0131n\u0131 tan\u0131yacaks\u0131n\u0131z. \nBu b\u00f6l\u00fcmde projelerinizi haz\u0131rlarken size \nrehberlik edecek bir proje uygulamas\u0131 \ng\u00f6receksiniz. \nBu b\u00f6l\u00fcmdeki \nkarekod, sizi \nEBA\u2019daki \u00fcnite \n\u00f6zetine y\u00f6nlendire- \ncektir.","11 \nBu b\u00f6l\u00fcmde \u00fcnite konular\u0131n\u0131z\u0131 \ndestekleyecek ilgi \u00e7ekici bilgiler \nokuyacayaks\u0131n\u0131z. \nBu b\u00f6l\u00fcmde \u00fcnitede \u00f6\u011frendi\u011finiz \nbilgileri uygulama yaparak \npeki\u015ftireceksiniz. \nDaha fazla etkinlik i\u00e7in \nkarekodu okutacacaks\u0131n\u0131z. \nB\u00f6l\u00fcm isimlerini \ng\u00f6receksiniz. \n\u00dcnitedeki her b\u00f6l\u00fcm i\u00e7in ilgi \u00e7ekici ve \nd\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fcr\u00fcc\u00fc sorularla kar\u015f\u0131la\u015facaks\u0131n\u0131z. \n\u00dcnitede i\u015fledi\u011fimiz \nkonular\u0131 bu b\u00f6l\u00fcmde etkinliklerle \npeki\u015ftireceksiniz. \nDaha \u00e7ok \netkinlik i\u00e7in \nkarekodu \nokutunuz.","12 \nBu b\u00f6l\u00fcmde hem \u00f6\u011frendiklerinizi \npeki\u015ftireceksiniz hem de \u00fcst d\u00fczey \nd\u00fc\u015f\u00fcnme becerilerimizi \ngeli\u015ftireceksiniz. \nBu b\u00f6l\u00fcmde \u00fcnitenin tamam\u0131ndaki konular\u0131n peki\u015fti- \nrilmesine y\u00f6nelik \u00e7e\u015fitli tekniklerle haz\u0131rlanm\u0131\u015f \u00f6l\u00e7me \nve de\u011ferlendirme uygulamalar\u0131n\u0131 g\u00f6receksiniz. \nBu b\u00f6l\u00fcmde \u00f6\u011frendi\u011finiz konularla \nilgili ara\u015ft\u0131rmalar yap\u0131p, \u00fcr\u00fcnler \ntasarlay\u0131p bunlar\u0131 sunacaks\u0131n\u0131z. \nBu b\u00f6l\u00fcmde i\u015fledi\u011finiz konularla ilgili \nara\u015ft\u0131rmalar ve sunum \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 \nyapacaks\u0131n\u0131z. \nDaha fazla soru i\u00e7in \nkarekodu okutacaks\u0131n\u0131z. \nBu b\u00f6l\u00fcmde \u00f6\u011frendiklerinizi \nuygulayabilece\u011finiz projeleri \ng\u00f6receksiniz. \nDaha \u00e7ok \nsoru i\u00e7in \nkarekodu \nokutunuz.","13 \nG\u00dcVENL\u0130K UYARILARI \nEtkinliklerde kesici ve delici aletler \nkullan\u0131rken yaralanmalara kar\u015f\u0131 \u00e7ok dikkatli \nolmal\u0131 ve b\u00fcy\u00fcklerinizden yard\u0131m almal\u0131s\u0131n\u0131z. \nKesici Cisim G\u00fcvenli\u011fi \nEtkinliklerde v\u00fccudunuza ve giysileri- \nnize zarar verecek tehlikelerden korunmak i\u00e7in \n\u00f6nl\u00fck giymelisiniz. \nGiysi G\u00fcvenli\u011fi \nEtkinliklerde \u0131s\u0131 kayna\u011f\u0131 kulland\u0131\u011f\u0131n\u0131z \ndurumlarda dikkatli olmal\u0131s\u0131n\u0131z. Baz\u0131 kimya- \nsal maddelerin patlama veya yang\u0131n \u00e7\u0131karma \ntehlikesi oldu\u011funu unutmamal\u0131s\u0131n\u0131z. Is\u0131 kay- \nnaklar\u0131n\u0131 kullan\u0131rken b\u00fcy\u00fcklerinizden yard\u0131m \nalmal\u0131s\u0131n\u0131z. \nPatlama ve Is\u0131 G\u00fcvenli\u011fi \nCam ara\u00e7 ve gere\u00e7leri kullan\u0131rken \nk\u0131r\u0131labileceklerini d\u00fc\u015f\u00fcnerek dikkatli olmal\u0131s\u0131n\u0131z. \nK\u0131r\u0131labilir Madde G\u00fcvenli\u011fi \nEtkinliklerde g\u00f6zlerinizi tehlikelere \nkar\u015f\u0131 korumak i\u00e7in g\u00f6zl\u00fck takmal\u0131s\u0131n\u0131z. \nG\u00f6z G\u00fcvenli\u011fi \nElektrikli ara\u00e7lar\u0131 kullan\u0131rken can \nveya mal kayb\u0131 ya\u015fanmamas\u0131 i\u00e7in dikkatli ol- \nmal\u0131s\u0131n\u0131z. Elektrikli aletlere \u0131slak elle dokun- \nmamal\u0131s\u0131n\u0131z. Etkinlik bittikten sonra fi\u015fi priz- \nden \u00e7ekmeyi unutmamal\u0131s\u0131n\u0131z. \nElektrik G\u00fcvenli\u011fi \nEtkinliklerde kullan\u0131lan baz\u0131 kimya- \nsallar ve \u00e7ok s\u0131cak maddeler elinize zarar \nverebilece\u011fi i\u00e7in mutlaka eldiven giymeli, de- \nrinizi bu maddelerin verebilece\u011fi hasardan \nkorumal\u0131s\u0131n\u0131z. \nEl G\u00fcvenli\u011fi \n Etkinliklerde kullan\u0131lan malzemeler zehir- \nlenmelere neden olabilir. Kimyasal maddeleri \nsolumaktan ve onlara dokunmaktan ka\u00e7\u0131n- \nmal\u0131s\u0131n\u0131z. \nZehirli Madde G\u00fcvenli\u011fi","14 \nFEN, M\u00dcHEND\u0130SL\u0130K VE G\u0130R\u0130\u015e\u0130MC\u0130L\u0130K UYGULAMALARI \nG\u00f6rsel 1. \n\u00c7ocuklar\u0131n Ara\u015ft\u0131rma ve \u0130nceleme Merak\u0131 \nBilimsel \u00e7al\u0131\u015fmalar laboratuvarlar d\u0131\u015f\u0131nda nerelerde yap\u0131labilir? \n Merak duygusu ve ara\u015ft\u0131rma iste\u011fi, bilimin ve bilimsel ilerlemelerin temelini olu\u015fturur. Bu \nmerak ve tutku, insan\u0131n giri\u015fimci karakteriyle birle\u015ferek hayat\u0131 kolayla\u015ft\u0131ran pek \u00e7ok icat ve ke\u015f- \nfin ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131n\u0131 sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r. Tarih boyunca insan, hayat\u0131n\u0131 devam ettirebilmek i\u00e7in ya\u015fad\u0131- \n\u011f\u0131 do\u011fay\u0131 g\u00f6zlemlemi\u015ftir. G\u00f6zlemlerine dayanarak bilimsel s\u00fcre\u00e7 basamaklar\u0131n\u0131 olu\u015fturmu\u015ftur. \n Bilim, hayat\u0131n vazge\u00e7ilmez bir par\u00e7as\u0131d\u0131r. \u0130nsan, daha bebekken \u00e7evresini merak etmeye ba\u015flar. Bu \nmerak\u0131n\u0131 gidermek i\u00e7in be\u015f duyu organ\u0131yla bir bilim insan\u0131 gibi \u00e7evresini tan\u0131maya \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. Bir bebe- \n\u011fin buldu\u011fu her \u015feyi a\u011fz\u0131na g\u00f6t\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fcne, kapal\u0131 dolaplar\u0131 a\u00e7maya \u00e7al\u0131\u015ft\u0131\u011f\u0131na \u015fahit olmu\u015fsunuzdur. \nG\u00f6rsel 2. \n\u0130nsanlar\u0131n Bilime Olan Tutkusu","15 \n G\u00fcn i\u00e7erisinde kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z durumlar\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcn\u00fcz. G\u00fcnl\u00fck hayat\u0131n\u0131zda kar\u015f\u0131n\u0131za \u00e7\u0131kan \nproblemlerin \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fcnde bilimsel s\u00fcre\u00e7lerden yararlanabilirsiniz. D\u00f6rd\u00fcnc\u00fc s\u0131n\u0131fa ba\u015flad\u0131\u011f\u0131- \nn\u0131zda yeni kitap ve defterlerinizin di\u011fer arkada\u015flar\u0131n\u0131z\u0131n e\u015fyalar\u0131yla kar\u0131\u015fma ihtimali bir problem \ndurumudur. Bu problem i\u00e7in kaplama k\u00e2\u011f\u0131d\u0131 kullanmak, etiketlemek veya isim yazmak gibi \u00e7\u00f6- \nz\u00fcm \u00f6nerileri sunulabilir. \u00c7\u00f6z\u00fcm \u00f6nerilerini uygulayabilmek i\u00e7in planlama yapmal\u0131, plan\u0131n\u0131z\u0131 ha- \nyata ge\u00e7irmelisiniz. Planlay\u0131p uygulad\u0131\u011f\u0131n\u0131z \u00e7\u00f6z\u00fcm \u00f6nerilerinin i\u015fe yaray\u0131p yaramad\u0131\u011f\u0131n\u0131, y\u0131l i\u00e7e- \nrisinde kitap ve defterlerinizin kar\u0131\u015fmamas\u0131yla test etmi\u015f olursunuz. Kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z bu problemin \n\u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fcne y\u00f6nelik uygulad\u0131\u011f\u0131n\u0131z ad\u0131mlar bilimsel s\u00fcre\u00e7 basamaklar\u0131n\u0131n uygulanmas\u0131na \u00f6rnektir. \n Bilim insanlar\u0131, toplumun ihtiya\u00e7lar\u0131 do\u011frultusunda bilimsel y\u00f6ntemlerle ara\u015ft\u0131rma- \nlar yapar. Bilim insanlar\u0131n\u0131n ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 sonu\u00e7lar \u00e7e\u015fitli teknolojik ara\u00e7lar\u0131n tasarlanmas\u0131 ve \u00fcretil- \nmesi i\u00e7in kullan\u0131l\u0131r. Fen bilimlerinin ara\u015ft\u0131rma sonu\u00e7lar\u0131, tasar\u0131m ve m\u00fchendislik \u00e7al\u0131\u015fmala- \nr\u0131 sayesinde teknolojinin ilerlemesini ve bug\u00fcn\u00fcn \u00e7a\u011fda\u015f d\u00fcnyas\u0131n\u0131n olu\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flam\u0131\u015ft\u0131r. \nG\u00f6rsel 3. \nBilim ve M\u00fchendislik \nG\u00f6rsel 4. \nM\u00fchendislik ve Tasar\u0131m \u00c7al\u0131\u015fmalar\u0131","16 \n Bir M\u00fchendis Nas\u0131l \u00c7al\u0131\u015f\u0131r? \n M\u00fchendisler de bir bilim insan\u0131 oldu\u011funa g\u00f6re \u00e7al\u0131\u015f\u0131rken plana ihtiya\u00e7 duyarlar. Bu plana \nm\u00fchendislik tasar\u0131m d\u00f6ng\u00fcs\u00fc \n denir. M\u00fchendislik tasar\u0131m d\u00f6ng\u00fcs\u00fc \u015fu \u015fekildedir: \n1) Problemi Belirlemek: \n M\u00fchendis, yeni bir \u00fcr\u00fcn tasarlamak ya da var olan bir \u00fcr\u00fcn\u00fc geli\u015ftirmek \ni\u00e7in ara\u015ft\u0131rma yaparak problemi belirler. \n2) \u00c7\u00f6z\u00fcm \u00d6nerileri \u00dcretmek: \n Bu a\u015famada m\u00fchendis, hayal g\u00fcc\u00fcn\u00fc ortaya koyar. Maliyet, g\u00fcven- \nlik, hayata uyarlama ve yeniden kullanma gibi etkenleri g\u00f6z \u00f6n\u00fcnde bulundurur. \n3) Planlamak: \n M\u00fchendis, bilimsel bilgiden ve m\u00fchendislik becerilerinden yararlanarak \u00e7\u00f6z\u00fcm \nyollar\u0131ndan en uygun olan\u0131 hayata ge\u00e7irmek i\u00e7in plan yapar. \u0130zlenecek plan, bir d\u00fczen i\u00e7erisinde \nilerlemeyi sa\u011flayarak hata yapma olas\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 en aza indirir. \n4) Tasarlamak: \nPlan\u0131n hayata ge\u00e7irildi\u011fi a\u015famad\u0131r. Tasarlanan \u00fcr\u00fcn\u00fcn par\u00e7alar\u0131 \u00fcretilerek uygun \n\u015fekilde birle\u015ftirilir. \n5) Test Etmek ve Geli\u015ftirmek: \n Birle\u015ftirilen \u00fcr\u00fcn bu a\u015famada test edilir. \u00dcr\u00fcn\u00fcn problemi \u00e7\u00f6z\u00fcp \n\u00e7\u00f6zmedi\u011fine bak\u0131l\u0131r. \u00dcr\u00fcn problemi \u00e7\u00f6zmek i\u00e7in yeterli de\u011filse s\u00fcre\u00e7 ba\u015ftan tekrar edilir. \nBilgiye ula\u015fman\u0131n en do\u011fru ve g\u00fcvenilir yolu bilimsel y\u00f6ntemdir. Bilimsel y\u00f6ntem, bilim in- \nsanlar\u0131n\u0131n ara\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131 ya da kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131 bir problemi \u00e7\u00f6zmek i\u00e7in ortakla\u015fa kulland\u0131klar\u0131 bir s\u00fcre\u00e7tir. \nBu s\u00fcre\u00e7te ad\u0131m ad\u0131m izlenen a\u015famalar bulunmaktad\u0131r. Buna \nbilimsel y\u00f6ntem basamaklar\u0131 \n denir. \n\u015eekil 1. \nM\u00fchendislik Tasar\u0131m D\u00f6ng\u00fcs\u00fc \nProblemi \nBelirlemek \n\u00c7\u00f6z\u00fcm \n \u00d6nerileri \n \u00dcretmek \nPlanlamak \nTasarlamak \nTest \nEtmek ve \nGeli\u015ftirmek","17 \n(...) Ge\u00e7en zamana oranla daha \u00e7ok \u00e7al\u0131\u015faca\u011f\u0131z. \nDaha az zamanda daha b\u00fcy\u00fck i\u015fler ba\u015faraca\u011f\u0131z. Bun- \nda da ba\u015far\u0131l\u0131 olaca\u011f\u0131m\u0131za \u015f\u00fcphem yoktur. \u00c7\u00fcnk\u00fc T\u00fcrk \nmilletinin karakteri y\u00fcksektir, T\u00fcrk milleti \u00e7al\u0131\u015fkand\u0131r, T\u00fcrk \nmilleti zekidir. \u00c7\u00fcnk\u00fc T\u00fcrk milleti mill\u00ee birlik ve beraber- \nlikle g\u00fc\u00e7l\u00fckleri yenmesini bilmi\u015ftir. Ve \u00e7\u00fcnk\u00fc, T\u00fcrk mil- \nletinin y\u00fcr\u00fcmekte oldu\u011fu y\u00fckselme ve uygarl\u0131k yolunda, \nelinde ve kafas\u0131nda tuttu\u011fu me\u015fale, pozitif ilimdir. \u015eunu \nda \u00f6nemle belirtmeliyim ki y\u00fcksek bir insan toplulu\u011fu \nolan T\u00fcrk milletinin tarih\u00ee bir niteli\u011fi de g\u00fczel sanatlar\u0131 \nsevmek ve onda y\u00fckselmektir. Bunun i\u00e7indir ki milletimizin \ny\u00fcksek karakterini, yorulmaz \u00e7al\u0131\u015fkanl\u0131\u011f\u0131n\u0131, yarat\u0131l\u0131\u015f zek\u00e2- \ns\u0131n\u0131, ilme ba\u011fl\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131, g\u00fczel sanatlara sevgisini, mill\u00ee birlik \nduygusunu devaml\u0131 olarak ve her t\u00fcrl\u00fc ara\u00e7 ve \u00f6nlem- \nlerle besleyerek geli\u015ftirmek mill\u00ee idealimizdir. (...) \n(www.atam.gov.tr genel a\u011f adresinden al\u0131nm\u0131\u015ft\u0131r.) \nSoru sorma: Hayat\u0131m\u0131zda problem olu\u015fturdu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz sorunlar\u0131n \nSoru sorma: \nkayna\u011f\u0131n\u0131 bulmak i\u00e7in uygun soruyu sorar\u0131z. \nAra\u015ft\u0131rma: Problemin \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc i\u00e7in k\u00fct\u00fcphanelerden, genel a\u011fdan, dergi, gazete \nAra\u015ft\u0131rma: \nve ansiklopedi gibi kaynaklardan ara\u015ft\u0131rma yapar\u0131z. Ara\u015ft\u0131rmalar\u0131m\u0131zda zaman\u0131, \nara\u00e7 gereci ve maliyeti dikkate al\u0131r\u0131z. \nTahmin etme: Ara\u015ft\u0131rmalar\u0131m\u0131zdan yola \u00e7\u0131karak problemin \u00e7\u00f6z\u00fcm\u00fc i\u00e7in tahminde \nTahmin etme: \nbulunuruz. Olas\u0131 \u00e7\u00f6z\u00fcm yollar\u0131n\u0131 zaman ve maliyet bak\u0131m\u0131ndan de\u011ferlendirip \nlisteleriz. \nDeney yapma: \u00c7\u00f6z\u00fcm \u00f6nerilerini deneyerek sorunu \u00e7\u00f6zebilecek cevaba ula\u015f\u0131r\u0131z. \nDeney yapma: \nBu a\u015famada ortaya \u00e7\u0131kan verileri deftere ya da bilgisayara not ederiz. Gerekli \nolan tablo ve grafikleri matematik dersi bilgilerimizden yararlanarak \u00e7izebiliriz. \nSonu\u00e7lar\u0131 test etme: Buldu\u011fumuz sonu\u00e7lar\u0131n tahmin\u00ee sonu\u00e7larla uyu\u015fup uyu\u015f- \nSonu\u00e7lar\u0131 test etme: \nmad\u0131\u011f\u0131na bakar\u0131z. Uyu\u015fmayan bir durum varsa s\u00fcreci ba\u015fa al\u0131p basamaklar\u0131 \ntekrar ederiz. Bu d\u00f6ng\u00fcy\u00fc problemi \u00e7\u00f6zene kadar tekrarlar\u0131z. \n\u00c7\u00f6z\u00fcm\u00fcn sunulmas\u0131: Bilimsel y\u00f6ntemin en heyecan verici taraf\u0131 ortaya \u00e7\u0131kar- \n\u00c7\u00f6z\u00fcm\u00fcn sunulmas\u0131: \nd\u0131\u011f\u0131m\u0131z \u00fcr\u00fcn\u00fc di\u011fer insanlara sunmakt\u0131r. Poster, afi\u015f, slogan, dijital i\u00e7erikler \nhaz\u0131rlayarak arkada\u015flar\u0131m\u0131za, \u00f6\u011fretmenlerimize ve ailemize sunabiliriz. Bunun \ni\u00e7in okullarda d\u00fczenlenen bilim \u015fenlikleri en uygun yerlerden biridir. \nBilimsel Y\u00f6ntem Basamaklar\u0131n\u0131 Ayr\u0131nt\u0131l\u0131 \u0130nceleyelim: \nG\u00f6rsel 5. \nAtat\u00fcrk \"Onuncu Y\u0131l \nNutku\u201dnu Okurken \nAtat\u00fcrk\u2019\u00fcn Bilime Verdi\u011fi \u00d6nem","18 \n 4\/A s\u0131n\u0131f\u0131 \u00f6\u011frencileri, Fen Bilimleri dersinde \"\u0130nsan ve \u00c7evre\u201d \u00fcnitesini i\u015flerken a\u015fa\u011f\u0131daki \nkonu\u015fma ge\u00e7mi\u015ftir: \n \u00d6\u011fretmen: Etraf\u0131n\u0131zda sizi rahats\u0131z eden bir \u00e7evre sorunu var m\u0131? \n Elif: Okulun yan\u0131ndaki bo\u015f araziye at\u0131lan \u00e7\u00f6plerden rahats\u0131z oluyoruz. Bu durum bizi \u00e7ok \n\u00fcz\u00fcyor. \n \u00d6\u011fretmen: Sizce, o alan neden bu h\u00e2le geldi? \n Ali: \u0130nsanlar\u0131n her t\u00fcrl\u00fc at\u0131\u011f\u0131 geli\u015fig\u00fczel bir \u015fekilde bo\u015f araziye b\u0131rakmas\u0131 bu soruna neden \noluyor. \n \u00d6\u011fretmen: Peki, \u00e7evremizi temiz tutmak i\u00e7in neler yapmal\u0131y\u0131z? \n \u00c7i\u011fdem: \u00c7evreyi korumaya kendi ya\u015fam alan\u0131m\u0131zdan ba\u015flamal\u0131y\u0131z. \u00c7\u00fcnk\u00fc gelecek nesillere \nya\u015fanabilir bir d\u00fcnya b\u0131rakmak istiyoruz. \n \u00d6\u011fretmen: Nefes alan ye\u015fil bir d\u00fcnya i\u00e7in \u00f6ncelikle at\u0131klar\u0131n en aza indirilmesi gerekiyor. \nBunun i\u00e7in geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcmden faydalanabiliriz. Geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcm, \u00fclke ekonomisine katk\u0131 sa\u011flad\u0131\u011f\u0131 gibi \n\u00e7evre kirlili\u011fini de en aza indirir. Do\u011fal kaynaklar\u0131n korunmas\u0131nda rol oynar. At\u0131k madde miktar\u0131n\u0131 \nazaltarak enerji tasarrufu sa\u011flar. \n Ruhi: \u00d6\u011fretmenim, \u00e7evreyi korumaya evsel at\u0131klar\u0131 geri d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcrerek ba\u015flayabiliriz. \n \u00d6\u011fretmen: \u00d6yleyse evsel organik at\u0131klar\u0131 geri d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcme nas\u0131l kazand\u0131rabiliriz? \n \u00d6\u011frenciler; ki\u015fi ve kurumlardan, genel a\u011fdan, dergi ve gazetelerden probleme y\u00f6nelik bilgi \ntoplamaya ba\u015flad\u0131lar. Bu konuda yap\u0131lan \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 incelediler. Evsel organik at\u0131klar\u0131n geri d\u00f6n\u00fc\u015f- \nt\u00fcr\u00fclerek topra\u011f\u0131n verimini artt\u0131rmak i\u00e7in kullan\u0131labilece\u011fini \u00f6\u011frendiler. \nPROBLEM\u0130 TANIMLAYALIM \nPROBLEME Y\u00d6NEL\u0130K B\u0130LG\u0130 TOPLAYALIM \nORGAN\u0130K \nG\u00f6rsel 6. \nEvsel Organik At\u0131klar \n\u00d6RNEK PROJE","19 \nPROBLEMLE \u0130LG\u0130L\u0130 OLASI \u00c7\u00d6Z\u00dcM YOLLARI \u00dcRETEL\u0130M \n \u00d6\u011frenciler, \u00e7\u00f6z\u00fcm \u00f6nerilerini a\u015fa\u011f\u0131daki gibi listelediler: \n 1. \u00c7\u00f6z\u00fcm \u00d6nerisi: \n Ev, lokanta ve yemek fabrikalar\u0131nda ortaya \u00e7\u0131kan at\u0131k ya\u011flar, motorlu \nta\u015f\u0131tlar i\u00e7in yak\u0131ta d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclebilir. \n2. \u00c7\u00f6z\u00fcm \u00d6nerisi: \n At\u0131k plastikler sera \u00f6rt\u00fcs\u00fc yap\u0131m\u0131nda, plastik torba \u00fcretiminde kullan\u0131labi- \nlir. Bunun yan\u0131nda at\u0131k su borular\u0131na, deterjan \u015fi\u015felerine, \u00e7\u00f6p kutular\u0131na vb. \u00fcr\u00fcnlere d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fcle- \nbilir. \n3. \u00c7\u00f6z\u00fcm \u00d6nerisi: \n Evdeki meyve ve sebze at\u0131klar\u0131, \u00e7ay posas\u0131, yumurta kabuklar\u0131 k\u0131sa s\u00fcrede \n\u00e7\u00f6z\u00fcnerek yeniden do\u011faya kazand\u0131r\u0131labilecek kaynaklard\u0131r. Bu kaynaklar, evimizde yapabilece\u011fimiz \nkompost tur\u015fusu sayesinde g\u00fcbre olarak topra\u011fa geri d\u00f6nebilir. \n\u00d6\u011frenciler, zaman ve maliyet a\u00e7\u0131s\u0131ndan daha tasarruflu bulduklar\u0131 \u00fc\u00e7\u00fcnc\u00fc \u00e7\u00f6z\u00fcm \u00f6nerisi \nolan \u201ckompost tur\u015fusu yap\u0131m\u0131n\u0131\u201d se\u00e7tiler ve \u00fcr\u00fcn\u00fcn tasla\u011f\u0131n\u0131 \u00e7izdiler. \n\u00c7\u00d6Z\u00dcMLER\u0130 KAR\u015eILA\u015eTIRARAK UYGUN OLANI SE\u00c7EL\u0130M \n\u00d6\u011frenciler, s\u0131n\u0131fa getirdikleri plastik kaplar\u0131n alt\u0131na \u00f6\u011fret- \nmenlerinin yard\u0131m\u0131 ile delik a\u00e7t\u0131lar. Haz\u0131rlanan plastik kaplar\u0131n \nalt\u0131na saks\u0131 taba\u011f\u0131 koydular. Kompost tur\u015fusu i\u00e7in toprak ve ev- \nsel organik at\u0131klar (meyve ve sebze at\u0131klar\u0131, etsiz yemek at\u0131klar\u0131, \n\u00e7ay posas\u0131 ve kuru yapraklar) haz\u0131rlad\u0131lar. Kovan\u0131n i\u00e7ine katman \nolu\u015fturacak \u015fekilde \u00f6nce bir miktar toprak sonra organik at\u0131klar\u0131 \nyerle\u015ftirdiler. Haz\u0131rlad\u0131klar\u0131 d\u00fczene\u011fi iki hafta boyunca g\u00f6zlem- \nleyebilmek i\u00e7in uygun bir alana yerle\u015ftirdiler. \n\u00dcR\u00dcN\u00dc TASARLAYALIM \n Haz\u0131rlad\u0131klar\u0131 kompostun uygulama sonunda suyunu b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6zlemlediler. G\u00f6zlemleri \nsonucunda bu projenin uygulanmas\u0131yla evsel organik at\u0131klar\u0131n geri d\u00f6n\u00fc\u015ft\u00fcr\u00fclebilece\u011fi sonucuna \nula\u015ft\u0131lar. Kompost suyunun park, bah\u00e7e vb. alanlarda bitki yeti\u015ftirmek i\u00e7in organik g\u00fcbre olarak \nkullan\u0131labilece\u011fini ke\u015ffettiler. Elde edilen kompostun tar\u0131m alanlar\u0131 ve ormanlarda toprak verimlili\u011fini \nartt\u0131rarak s\u00fcrd\u00fcr\u00fclebilirli\u011fe katk\u0131 sa\u011flayabilece\u011fini ifade ettiler. \n 4\/A s\u0131n\u0131f\u0131 \u00f6\u011frencileri, tasarlad\u0131klar\u0131 \u00fcr\u00fcn\u00fcn tasla\u011f\u0131n\u0131 ve yap\u0131m a\u015famalar\u0131n\u0131 g\u00f6steren \u00fcr\u00fcnlerini \ny\u0131l sonu bilim \u015fenli\u011finde s\u0131n\u0131f arkada\u015flar\u0131, \u00f6\u011fretmenleri ve ailelerine sundular. \n\u00c7\u00d6Z\u00dcM\u00dc (\u00dcR\u00dcN\u00dc) TEST ETME \n\u00c7\u00d6Z\u00dcM\u00dcN (\u00dcR\u00dcN\u00dcN) SUNULMASI","2020 \n1. \u00dcN\u0130TE \n\u2022 \nYer kabu\u011funun kara tabakas\u0131n\u0131n kaya\u00e7lardan \n olu\u015ftu\u011funu, \n\u2022 \nKaya\u00e7larla madenlerin ili\u015fkisini ve kaya\u00e7lar\u0131n ham \nmadde olarak \u00f6nemini, \n\u2022 Fosillerin olu\u015fumunu, \n\u2022 D\u00fcnya\u2019n\u0131n d\u00f6nme ve dolanma hareketlerini ve bu \nhareketlerin sonu\u00e7lar\u0131n\u0131 \n\u00f6\u011frenece\u011fiz. \nBu \u00fcnitede; \n1. \u00dcN\u0130TE \nYER KABU\u011eU VE \nD\u00dcNYA\u2019MIZIN \nHAREKETLER\u0130 \n1. B\u00d6L\u00dcM: \nYER KABU\u011eUNUN YAPISI \n2. B\u00d6L\u00dcM: \nD\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130","21 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \n21 \ne-i\u00e7erik \nEBA \u00fcnite alan\u0131 \n\u2022 Kaya\u00e7 \n\u2022 Fosil \n\u2022 D\u00f6nme ve dolanma \n\u2022 G\u00fcn-Y\u0131l \n\u2022 Gece-G\u00fcnd\u00fcz \n\u00dcnitemizin Kavramlar\u0131","22 \n1. \u00dcN\u0130TE \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n katmanlardan olu\u015ftu\u011funu ge\u00e7en y\u0131l Fen Bilimleri dersinde \u00f6\u011frenmi\u015ftiniz. Canl\u0131lar, \nbu katmanlardan biri olan yer kabu\u011funda yani kara tabakas\u0131nda ya\u015far. Yer kabu\u011funda bir\u00e7ok \nyery\u00fcz\u00fc \u015fekli vard\u0131r ve bu yery\u00fcz\u00fc \u015fekilleri kaya\u00e7lardan olu\u015fur. Deniz ve okyanuslar\u0131n tabanlar\u0131nda \nyer kabu\u011fu daha ince, da\u011flar\u0131n bulundu\u011fu yerlerde daha kal\u0131nd\u0131r. D\u00fcnya\u2019n\u0131n katmanlar\u0131 G\u00f6rsel \n1.1.\u2019de verilmi\u015ftir. \nG\u00f6rsel 1.1. \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n Katmanlar\u0131 \nMagma, yer kabu\u011fundaki \u00e7atlaklardan kendine bir yol bularak yery\u00fcz\u00fcne ula\u015f\u0131r. Y\u00fcksek s\u0131cakl\u0131k- \ntaki magma yery\u00fcz\u00fcne ula\u015ft\u0131\u011f\u0131nda so\u011fuyarak kat\u0131la\u015f\u0131r ve \nkaya\u00e7 \nlar\u0131 olu\u015fturur. \nKaya\u00e7 \nlar, minerallerin \nbir araya gelmesiyle yer kabu\u011funun kara tabakas\u0131n\u0131 olu\u015fturan k\u0131sm\u0131d\u0131r. \n G\u00f6rsel 1.2. \nKaya\u00e7 Olu\u015fumu \nMagma \nMagma \nKaya\u00e7 \nKaya\u00e7 \n1. B\u00d6L\u00dcM: YER KABU\u011eUNUN YAPISI \nKaya\u00e7lar \n\u00c7evremizde bulunan ta\u015flar nas\u0131l olu\u015fmu\u015ftur? \nYer kabu\u011fu \nMagma \n\u00c7ekirdek \nD\u00dc\u015e\u00dcNEL\u0130M \nYa\u015fam\u0131m\u0131z\u0131 s\u00fcrd\u00fcrd\u00fc\u011f\u00fcm\u00fcz katman olan yer kabu\u011fu; su, toprak ve kayalar\u0131n olu\u015fturdu\u011fu da\u011f- \nlar, g\u00f6ller, denizler, ovalar gibi pek \u00e7ok yery\u00fcz\u00fc \u015feklini bar\u0131nd\u0131r\u0131r. Bu yery\u00fcz\u00fc \u015fekilleri kaya\u00e7lardan \nolu\u015fur.","23 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \n Kaya\u00e7lar, bulunduklar\u0131 \u00e7evrenin \u00f6zellikleri hakk\u0131nda bilgi verir. Yer kabu\u011funun yap\u0131s\u0131 ve ya\u015f\u0131 ile \nilgili inceleme yapan bilim dal\u0131na \njeoloji \n (yer bilimi), bu alanda ara\u015ft\u0131rma yapan bilim insanlar\u0131na \njeolog \n(yer bilimci) denir. \nYery\u00fcz\u00fcnde bulunan kaya\u00e7lar r\u00fczg\u00e2r, ya\u011fmur, s\u0131cakl\u0131k fark\u0131 gibi d\u0131\u015f etmenlerle a\u015f\u0131n\u0131p ufalanarak \ndaha k\u00fc\u00e7\u00fck par\u00e7alara ayr\u0131l\u0131r. \nDa\u011f, ova ve vadilerde bulunan kaya\u00e7lar\u0131n par\u00e7alanmas\u0131yla kaya, ta\u015f, \u00e7ak\u0131l ve kum tanecikleri \nolu\u015fur. \n\u00c7evrenizi g\u00f6zlemledi\u011finizde \u015fekil, renk ve parlakl\u0131klar\u0131 birbirinden farkl\u0131 kaya\u00e7lar g\u00f6rebilirsiniz. \nBunun sebebi kaya\u00e7lar\u0131n yap\u0131s\u0131nda bulunan minerallerdir. \nG\u00f6rsel 1.3. \nKaya\u00e7lar ve Par\u00e7alanm\u0131\u015f Kaya\u00e7 \u00d6rnekleri \nG\u00f6rsel 1.4. \nDamlata\u015f Ma\u011faras\u0131 \n \u00dclkemizde farkl\u0131 mineraller i\u00e7eren kaya\u00e7lara sahip do\u011fal g\u00fczelliklerimiz bulunmaktad\u0131r. Antal- \nya'da bulunan Damlata\u015f Ma\u011faras\u0131 ve Denizli'de bulunan Pamukkale Travertenleri do\u011fal g\u00fczellik \nolu\u015fturan kaya\u00e7 \u00e7e\u015fitlerine \u00f6rnektir. \nB\u0130LG\u0130 BANKASI \nG\u00f6rsel 1.5. \nPamukkale Travertenleri \nKaya\u00e7 \nKaya \n\u00c7ak\u0131l \nKum \nTa\u015f","24 \n1. \u00dcN\u0130TE \n\u2022 \nKahverengi oyun hamuruna da\u011f \u015feklini veriniz. \n\u2022 \nK\u0131rm\u0131z\u0131 oyun hamuruna da\u011fdan a\u015fa\u011f\u0131ya akan lav \u015feklini veriniz. \n\u2022 \nOlu\u015fturdu\u011funuz yanarda\u011f\u0131 mukavvan\u0131n \u00fczerine sabitleyiniz. \n\u2022 \nLavlar\u0131n bitti\u011fi yere b\u00fcy\u00fck ta\u015f par\u00e7as\u0131ndan ba\u015flayarak s\u0131ras\u0131yla \u00e7ak\u0131l ta\u015flar\u0131n\u0131 ve kumu ya- \np\u0131\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. \n\u2022 \nA4 k\u00e2\u011f\u0131d\u0131ndan makasla k\u00fc\u00e7\u00fck k\u00e2\u011f\u0131t par\u00e7alar\u0131 kesiniz. \n\u2022 \nKesti\u011finiz k\u00e2\u011f\u0131tlara kayac\u0131n olu\u015fum s\u00fcrecindeki yap\u0131lar\u0131n isimlerini yazarak uygun yerlere \nyap\u0131\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. \n Kaya\u00e7lar\u0131n nas\u0131l olu\u015ftu\u011funu a\u00e7\u0131klay\u0131n\u0131z. \n ........................................................................................................................................................................................ \n ........................................................................................................................................................................................ \n ........................................................................................................................................................................................ \n ........................................................................................................................................................................................ \n ........................................................................................................................................................................................ \n1 adet 50 cm x70 cm mukavva \n1 adet yap\u0131\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 \n1 adet A4 k\u00e2\u011f\u0131d\u0131 \n1 adet makas \n1 paket k\u0131rm\u0131z\u0131 oyun hamuru \n1 paket kahverengi oyun hamuru \n1 adet b\u00fcy\u00fck ta\u015f par\u00e7as\u0131 \n1 avu\u00e7 \u00e7ak\u0131l ta\u015f\u0131 \n1 avu\u00e7 kum \nUYGULAYALIM \nMALZEMELER \nUYGULAMANI DE\u011eERLEND\u0130R \nUYGULAMA BASAMAKLARI \nAma\u00e7: \nAma\u00e7: Yer kabu\u011funun kara tabakas\u0131n\u0131n kaya\u00e7lardan olu\u015ftu\u011funu fark etmek. \nKaya\u00e7lar Nas\u0131l Olu\u015fur? \n A\u015fa\u011f\u0131daki malzemeleri kullanarak etkinli\u011fin basamaklar\u0131n\u0131 uygulay\u0131n\u0131z. De\u011ferlendirme b\u00f6l\u00fc- \nm\u00fcndeki sorunun yan\u0131t\u0131n\u0131 noktal\u0131 alana yaz\u0131n\u0131z. \n \u00dclkemizde bulunan kaya\u00e7lar \"Eski\u015fehir Kaya\u00e7 Park\u0131\u201dnda sergilenmektedir. Buradaki kaya\u00e7lar\u0131 \nhttps:\/\/eskisehirobm.ogm.gov.tr\/Sayfalar\/Eskisehir_Kayac_Parki\/Tanitim.aspx \ngenel a\u011f adre- \nsini ziyaret ederek g\u00f6rebilir, tek tek inceleyebilirsiniz. \nB\u0130LG\u0130 BANKASI","25 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \n Do\u011fal g\u00fczellikler olu\u015fturan kaya\u00e7lar\u0131n yan\u0131 s\u0131ra ekonomik a\u00e7\u0131dan de\u011fer ta\u015f\u0131yan kaya\u00e7lar da \nbulunmaktad\u0131r. Bu kaya\u00e7lara \nmaden \n ad\u0131 verilir. Alt\u0131n, bak\u0131r, bor, civa, demir, elmas, kur\u015fun, linyit \ngibi madenler bu kaya\u00e7lara \u00f6rnektir. \n Madenler, yer kabu\u011funun farkl\u0131 derinliklerinde bulunabilir. Madenlerin yery\u00fcz\u00fcne \u00e7\u0131kar\u0131ld\u0131\u011f\u0131 \nyere \nmaden oca\u011f\u0131 \n denir. \u00c7\u0131kar\u0131lan maden; k\u0131rma, y\u00fcksek \u0131s\u0131da eritme gibi baz\u0131 i\u015flemler sonras\u0131 \nde\u011fersiz ta\u015f ve topraktan ar\u0131nd\u0131r\u0131l\u0131r. G\u00fcnl\u00fck hayatta kullan\u0131lan ara\u00e7 gere\u00e7ler ve de\u011ferli e\u015fyalar\u0131n \n\u00fcretimi i\u00e7in uygun h\u00e2le getirilir. \n Yer kabu\u011funda bulunan, insanlar taraf\u0131ndan farkl\u0131 ama\u00e7lar i\u00e7in kullan\u0131lan her \u015fey \nham \nmadde \n olarak adland\u0131r\u0131l\u0131r. Madenler de \u00fcretimde ham madde olarak kullan\u0131lan, ekonomik de\u011feri \nolan kaya\u00e7lard\u0131r. \n G\u00f6rsel 1.7.\u2019de verilen ham madde h\u00e2lindeki madenleri ve bu madenlerin kullan\u0131ld\u0131klar\u0131 \u00fcr\u00fcn \n\u00f6rneklerini inceleyiniz. \nG\u00f6rsel 1.7. \nMadenler ve Kullan\u0131ld\u0131klar\u0131 \u00dcr\u00fcn \u00d6rnekleri \nG\u00f6rsel 1.6. \nMaden Oca\u011f\u0131 \nAlt\u0131n \nBak\u0131r \nBor \nDemir \nY\u00fcz\u00fck \nKablo \nF\u0131r\u0131n Tepsisi \nKap\u0131 \n \u00dcr\u00fcnlerin ekonomik de\u011ferini yap\u0131ld\u0131klar\u0131 ham maddeler de belirler. Ekonomik de\u011fer ta\u015f\u0131yan \nkaya\u00e7lar\u0131n ham madde olarak \u00e7\u0131kar\u0131lmas\u0131n\u0131n \u00fclkemiz i\u00e7in \u00f6nemi nedir? Tart\u0131\u015f\u0131n\u0131z. \nARA\u015eTIRALIM","26 \n1. \u00dcN\u0130TE \n Madenler, \u00e7\u0131kar\u0131ld\u0131klar\u0131 \u00fclkelerin ekonomisi i\u00e7in olduk\u00e7a \u00f6nemlidir. \u00dclkemizin maden bak\u0131m\u0131ndan \nzengin olmas\u0131, \u00fclke ekonomimize b\u00fcy\u00fck katk\u0131 sa\u011flamaktad\u0131r. Alt\u0131n, bak\u0131r, bor, demir, g\u00fcm\u00fc\u015f, krom, \nlinyit, mermer, ta\u015f k\u00f6m\u00fcr\u00fc \u00fclkemizde \u00e7\u0131kar\u0131lan ve ekonomimize katk\u0131s\u0131 olan ba\u015fl\u0131ca madenlerdir. \nAlt\u0131n \nAlt\u0131n \n; kuyumculukta, elektrikli ve elektronik e\u015fyalar\u0131n \u00fcretiminde, sa\u011fl\u0131k alan\u0131nda, ma- \ndalya ve alt\u0131n para yap\u0131m\u0131nda kullan\u0131lmaktad\u0131r. \nBak\u0131r \nBak\u0131r \n iletken bir madendir. Elektrik, elektronik, in\u015faat ve ula\u015f\u0131m alanlar\u0131nda kullan\u0131lan \n\u00f6nemli bir ham maddedir. Ayr\u0131ca s\u00fcs ve ev e\u015fyas\u0131 \u00fcretiminde de kullan\u0131lmaktad\u0131r. \nBor; cam ve seramik \u00fcretiminde, temizlik maddelerinde, f\u00fcze ve u\u00e7ak yak\u0131tlar\u0131nda, suni \nBor \ng\u00fcbre yap\u0131m\u0131nda kullan\u0131lan bir madendir. D\u00fcnyadaki bor madeninin yakla\u015f\u0131k %73\u2019\u00fc \n\u00fclkemizde bulunmaktad\u0131r. \nG\u00fcm\u00fc\u015f \nG\u00fcm\u00fc\u015f \n, genellikle tak\u0131 ve s\u00fcs e\u015fyas\u0131 \u00fcretiminde kullan\u0131l\u0131r. Bunlar\u0131n yan\u0131nda elektronik \naletlerin \u00fcretiminde, ayna yap\u0131m\u0131nda, foto\u011fraf\u00e7\u0131l\u0131kta, di\u015f hekimli\u011finde, g\u00fcm\u00fc\u015f para \nyap\u0131m\u0131nda kullan\u0131lan de\u011ferli bir madendir. \nLinyit, enerji \u00fcretiminde kullan\u0131l\u0131r. Yumu\u015fak, parlak ve kolay ufalanabilen bir madendir. \nLinyit \nSanayide, elektrik \u00fcretiminde ve \u0131s\u0131nma ama\u00e7l\u0131 evlerde kullan\u0131lmaktad\u0131r. \nTa\u015f k\u00f6m\u00fcr\u00fc \nTa\u015f \nk\u00f6m\u00fcr\u00fc \n, enerji \u00fcretiminde kullan\u0131lan \u00f6nemli bir yer alt\u0131 kayna\u011f\u0131m\u0131zd\u0131r. Demir \u00e7elik \nend\u00fcstrisi ve elektrik \u00fcretimi en \u00f6nemli kullan\u0131m alanlar\u0131d\u0131r. \nDemir \nDemir \n; in\u015faat, otomotiv, ula\u015f\u0131m ba\u015fta olmak \u00fczere bir\u00e7ok alanda kullan\u0131lan \u00f6nemli \nbir madendir. D\u00fcnyada di\u011fer madenlere g\u00f6re daha fazla bulunmas\u0131, ucuz olmas\u0131 ve \nkolay i\u015flenmesi sebebiyle yayg\u0131n olarak kullan\u0131lmaktad\u0131r. \nMermer \nMermer \n; sert, kesilebilir ve parlat\u0131labilir olmas\u0131ndan dolay\u0131 in\u015faatlarda, heykelcilikte ve \ns\u00fcs e\u015fyas\u0131 \u00fcretiminde kullan\u0131lmaktad\u0131r. ","27 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \n\u00dclkemizdeki Madenleri Tan\u0131yorum \nA\u015fa\u011f\u0131da madenlerin kullan\u0131m alanlar\u0131 rakamlarla, maden g\u00f6rselleri ise harflarle verilmi\u015ftir. \nMadenler ile madenlerin kullan\u0131m alanlar\u0131n\u0131 e\u015fle\u015ftirerek harfleri numaralar\u0131n yan\u0131na yaz\u0131n\u0131z. \nBor \n\u00e7 \nAlt\u0131n \na \nBak\u0131r \nb \nd \nMermer \nPEK\u0130\u015eT\u0130REL\u0130M \nc \nDemir \n \u00dclkemizde \u00e7\u0131kar\u0131lan madenler ile ilgili bilgileri hangi kurumdan alabiliriz? Ara\u015ft\u0131r\u0131n\u0131z. Ara\u015ft\u0131rma \nsonu\u00e7lar\u0131n\u0131 arkada\u015flar\u0131n\u0131zla payla\u015f\u0131n\u0131z. \nARA\u015eTIRALIM \nCam ve seramik \u00fcretiminde, \u00e7ama\u015f\u0131r \ndeterjan\u0131 \u00fcretiminde, tar\u0131mda kullan\u0131lan \nbir madendir. \n1) \n....... \n\u0130letken bir maden oldu\u011fu i\u00e7in elektrik kab- \nlolar\u0131n\u0131n \u00fcretiminde kullan\u0131l\u0131r. \n2) \n....... \nKuyumculuk ve s\u00fcs e\u015fyas\u0131 \u00fcretiminde, \nelektrikli ve elektronik e\u015fyalar\u0131n \u00fcretiminde, \ndi\u015f hekimli\u011finde, madalya ve resm\u00ee para \nyap\u0131m\u0131nda kullan\u0131lan bir madendir. \n3) \n....... \n\u0130n\u015faatlarda, heykelcilikte ve s\u00fcs e\u015fyas\u0131 \u00fcre- \ntiminde kullan\u0131lmaktad\u0131r. \n4) \n....... \nMadenlerin Kullan\u0131m Alanlar\u0131 \nMadenler","28 \n1. \u00dcN\u0130TE \nFEN, M\u00dcHEND\u0130SL\u0130K VE G\u0130R\u0130\u015e\u0130MC\u0130L\u0130K UYGULAMALARI \n\u00dclkemiz ekonomisine katk\u0131da bulunan madenleri \u00f6\u011frendiniz. Bu madenler g\u00fcnl\u00fck hayatta \nkulland\u0131\u011f\u0131n\u0131z hangi e\u015fyalar\u0131n yap\u0131m\u0131nda kullan\u0131lmaktad\u0131r? \nBu \u00e7al\u0131\u015fmada, \u00fcnitede \u00f6\u011frendi\u011finiz madenlerin evinizde ve okulunuzda s\u0131k kulland\u0131\u011f\u0131n\u0131z hangi \ne\u015fyalarda oldu\u011funu belirleyerek \u00e7evrenizdeki insanlar\u0131 bilgilendirmeniz beklenmektedir. Bunun i\u00e7in \nmadenleri listelemeniz ve g\u00fcnl\u00fck hayatta kulland\u0131\u011f\u0131n\u0131z e\u015fyalar\u0131n hangi madenleri i\u00e7erdi\u011fine ili\u015fkin \nara\u015ft\u0131rma yapman\u0131z gerekmektedir. Ula\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z sonu\u00e7lar\u0131 ise g\u00f6rselle\u015ftirerek bir sunum yapman\u0131z \nbeklenmektedir. G\u00f6rselle\u015ftirmek i\u00e7in maket ya da poster haz\u0131rlayabilirsiniz. Ara\u015ft\u0131rma s\u00fcreci ve \nolu\u015fturaca\u011f\u0131n\u0131z \u00fcr\u00fcn i\u00e7in sayfa 14-17\u2019deki fen, m\u00fchendislik ve giri\u015fimcilik uygulama basamakla- \nr\u0131ndan faydalanabilirsiniz. \nMadenler \nG\u00fcnl\u00fck Hayatta \nKullan\u0131lan E\u015fyalar \n\u2022 \nAlt\u0131n \n\u2022 \nDemir \n\u2022 \n.............................................................................. \n.............................................................................. \n............................................................................. \n\u2022 \n.............................................................................. \n.............................................................................. \n.............................................................................. \n\u2022 \n.............................................................................. \n.............................................................................. \n............................................................................. \n\u2022 \n.............................................................................. \n.............................................................................. \n............................................................................ \n\u2022 \nK\u00fcpe, y\u00fcz\u00fck \n\u2022 \n\u00c7elik tencerenin yap\u0131s\u0131nda \n\u2022 \n................................................................................. \n................................................................................. \n................................................................................... \n\u2022 \n................................................................................. \n.................................................................................. \n................................................................................... \n\u2022 \n................................................................................. \n................................................................................. \n................................................................................... \n\u2022 \n................................................................................. \n.................................................................................. \n................................................................................... \n Ara\u015ft\u0131rma sonu\u00e7lar\u0131n\u0131z\u0131 arkada\u015flar\u0131n\u0131z ve \u00e7evrenizdeki insanlarla payla\u015fmak i\u00e7in haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131n\u0131z \n\u00fcr\u00fcn\u00fc sunman\u0131z beklenmektedir. Ayr\u0131ca \u00fcr\u00fcn\u00fcn\u00fcz\u00fc y\u0131l sonu bilim \u015fenli\u011finde sergileyebilirsiniz.","29 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \nG\u00f6rsel 1.8. \nDinozorlar \nFosiller \nG\u00f6rsel 1.8\u2019deki canl\u0131larla ilgili neler biliyorsunuz? \n\u00c7evremizde kar\u015f\u0131la\u015fmad\u0131\u011f\u0131m\u0131z bu canl\u0131lar hakk\u0131nda \u00e7e\u015fitli bilgilere sahibiz. Bilim insanlar\u0131 bu bil- \ngilere nas\u0131l ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r? Yer kabu\u011funu olu\u015fturan kaya\u00e7lar\u0131n i\u00e7inde \u00e7ok uzun zaman \u00f6nce ya\u015fam\u0131\u015f canl\u0131 \nkal\u0131nt\u0131lar\u0131na rastlanm\u0131\u015f ve bu kal\u0131nt\u0131lar bilim insanlar\u0131 taraf\u0131ndan incelenmi\u015ftir. Yap\u0131lan incelemeler, o \nd\u00f6nemlerde ya\u015fam\u0131\u015f canl\u0131lar hakk\u0131nda bize \u00e7ok \u00f6nemli bilgiler vermi\u015ftir. \n Fosiller; ge\u00e7mi\u015f zamanlarda canl\u0131lar\u0131n u\u011frad\u0131klar\u0131 de\u011fi\u015fim, bulunduklar\u0131 b\u00f6lgelerin ko\u015fullar\u0131 ve \niklim \u00f6zellikleri hakk\u0131nda bilgi verir. Tohum fosilleri sayesinde o d\u00f6nemlerde hangi bitkilerin yeti\u015fti\u011fi, \nhava durumunun nas\u0131l oldu\u011fu bile tahmin edilebilir. \nG\u00f6rsel 1.9. \nHayvan ve Bitki Fosili \n Milyonlarca y\u0131l \u00f6nce ya\u015fam\u0131\u015f hayvan ve bitkilerin kaya\u00e7, buzul ve a\u011fa\u00e7 re\u00e7ineleri i\u00e7indeki kal\u0131n- \nt\u0131lar\u0131na veya izlerine \nfosil \n denir.","30 \n1. \u00dcN\u0130TE \nSence topra\u011f\u0131n alt\u0131ndaki \nfosiller ka\u00e7 y\u0131lda \nolu\u015fmu\u015ftur? \nHay\u0131r, havayla temas\u0131 \nkesilmeyen canl\u0131 kal\u0131n- \nt\u0131lar\u0131 fosille\u015fmez. \nBence milyonlarca y\u0131l \ns\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr. \nG\u00f6rsel 1.11. \nFosil Olu\u015fumu \n\u00c7ok eski zamanlarda ya\u015fayan canl\u0131lar, farkl\u0131 d\u0131\u015f etkenlerle denizin veya topra\u011f\u0131n alt\u0131nda kal\u0131r. \nCanl\u0131 kal\u0131nt\u0131lar\u0131n\u0131n \u00fczerinde ta\u015f, toprak, \u00e7amur gibi tabakalar zamanla \u00fcst \u00fcste birikir. Canl\u0131 ka- \nl\u0131nt\u0131lar\u0131n\u0131n hava ile temas\u0131 tamamen kesilmezse fosille\u015fme ger\u00e7ekle\u015fmez. Kal\u0131nt\u0131lar\u0131n hava ile temas\u0131 \ntamamen kesilirse zamanla di\u015f, kemik gibi sert k\u0131s\u0131mlar\u0131 kaya\u00e7lardaki mineraller ile kaplan\u0131r. Mineral- \nlerle kaplanan bu kal\u0131nt\u0131lar G\u00f6rsel 1.10.\u2019da g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi kaya\u00e7 tabakalar\u0131n\u0131n i\u00e7inde s\u0131k\u0131\u015f\u0131r ve ta\u015fla\u015f\u0131r. \nDeprem, sel, erozyon gibi \u00e7e\u015fitli do\u011fa olaylar\u0131 ve kaz\u0131 \u00e7al\u0131\u015fmalar\u0131 sayesinde fosiller ortaya \u00e7\u0131kar. \nG\u00f6rsel 1.10. \nFosil Olu\u015fum S\u00fcreci \n Fosilleri inceleyen bilim dal\u0131na \npaleontoloji \n denir. Bu bilim dal\u0131 ile u\u011fra\u015fan bilim insanlar\u0131na \npaleontolog \n denir. \nB\u0130LG\u0130 BANKASI \nT\u00fcm canl\u0131 kal\u0131nt\u0131lar\u0131 \nfosille\u015fir mi?","31 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \nPEK\u0130\u015eT\u0130REL\u0130M \n Ankara\u2019daki \"\u015eehit Cuma Da\u011f Tabiat Tarihi M\u00fczesi\u201dnde, \u00e7o\u011fu \u00fclkemizde bulunanlar \nolmak \u00fczere bir\u00e7ok bitki ve hayvan fosili yer almaktad\u0131r. \nhttps:\/\/sanaltur.mta.gov.tr \ngenel \na\u011f adresini ziyaret ederek bu fosilleri g\u00f6rebilir, sanal m\u00fcze turu yapabilirsiniz. \n1. \n2. \n3. \n4. \nKal\u0131nt\u0131lar\u0131 kaplayan kaya\u00e7lar\u0131n mineral tabakalar\u0131 ta\u015fla\u015f\u0131r, \nkal\u0131nt\u0131lar sertle\u015ferek fosili olu\u015fturur. \nCanl\u0131 kal\u0131nt\u0131lar\u0131n\u0131n deniz, g\u00f6l, nehir yataklar\u0131 gibi \u00e7amurlu \nyerlerde batarak havayla temas\u0131 kesilir ve kal\u0131nt\u0131lar yava\u015f \nyava\u015f kaya\u00e7larla kaplan\u0131r. \nFosiller a\u00e7\u0131\u011fa \u00e7\u0131kar, insanlar taraf\u0131ndan fark edilir. \n\u00c7e\u015fitli sebeplerle kayalar a\u015f\u0131n\u0131r ve par\u00e7alanmaya ba\u015flar. \nB\u0130LG\u0130 BANKASI \nFosillerin Olu\u015fum A\u015famalar\u0131 \n A\u015fa\u011f\u0131da fosille\u015fme s\u00fcrecinin a\u015famalar\u0131 kar\u0131\u015f\u0131k olarak verilmi\u015ftir. Bu a\u015famalar\u0131n do\u011fru s\u0131ra- \nlamas\u0131n\u0131 yap\u0131n\u0131z. Do\u011fru s\u0131ralamay\u0131 g\u00f6steren geometrik \u015fekilleri tablodaki kutulara \u00e7iziniz.","32 \n1. \u00dcN\u0130TE \nA\u015fa\u011f\u0131daki ifadelerin baz\u0131lar\u0131 do\u011fru, baz\u0131lar\u0131 yanl\u0131\u015ft\u0131r. \u015eemadaki bilgilerin do\u011fru ya da \nyanl\u0131\u015f oldu\u011funa karar vererek ilerleyiniz. Ula\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 i\u015faretleyiniz. \nVerilen g\u00f6rsel ve paragraftan hareketle sorular\u0131 yan\u0131tlay\u0131n\u0131z. Yan\u0131tlar\u0131n\u0131z\u0131 noktal\u0131 \nalanlara yaz\u0131n\u0131z. \nMa\u011faralar, kayalar\u0131n i\u00e7erdi\u011fi baz\u0131 mineral- \nlerin yeralt\u0131 sular\u0131 taraf\u0131ndan a\u015f\u0131nd\u0131r\u0131lmalar\u0131yla \nolu\u015fur. T\u00fcrkiye\u2019deki ma\u011fara say\u0131s\u0131 40 bin civar\u0131n- \ndad\u0131r. Bu ma\u011faralardan biri olan \u0130ncesu Ma\u011fa- \nras\u0131 Karaman\u2019\u0131n Ta\u015fkale k\u00f6y\u00fcnde bulunmaktad\u0131r. \nMa\u011fara i\u00e7inde traverten havuzlar\u0131 bulunur. Ma- \n\u011fara i\u00e7indeki suda bulunan minerallerin birikme- \nsiyle g\u00f6rseldeki gibi sark\u0131t ve dikit denen \u00e7e\u015fitli \nyap\u0131lar olu\u015fmu\u015ftur. \n1. 1. \n2. 2. \n \u0130ncesu Ma\u011faras\u0131'n\u0131n olu\u015fumuna bak\u0131larak yer kabu\u011fu hakk\u0131nda neler s\u00f6ylenebilir? \n............................................................................................................................................................................... \n............................................................................................................................................................................... \n\u00dclkemizde benzer \u015fekilde olu\u015fmu\u015f, do\u011fal g\u00fczelli\u011fe sahip ma\u011faralar\u0131 ara\u015ft\u0131r\u0131p yaz\u0131n\u0131z. \n............................................................................................................................................................................... \n............................................................................................................................................................................... \n1. B\u00d6L\u00dcM SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \nMagma so\u011fuyarak kat\u0131la\u015f\u0131p kaya\u00e7lar\u0131 olu\u015fturur. \nBor; elektrik, elektronik ve in\u015faat \nalanlar\u0131nda kullan\u0131lan bir madendir. \nEkonomik de\u011feri olan kaya\u00e7lara maden \ndenir. \nMadenler \u00e7\u0131kar\u0131ld\u0131k- \nlar\u0131 \u00fclkenin ekono- \nmisine katk\u0131 sa\u011flar. \nKaya\u00e7lar, yap\u0131lar\u0131n- \ndaki minerallerden \ndolay\u0131 farkl\u0131 renk- \nlerdedir. \nFosiller bulunduk- \nlar\u0131 b\u00f6lgelerin iklim \nko\u015fullar\u0131 hakk\u0131nda \nbilgi verirler. \nFosillerin olu\u015fumu \ni\u00e7in canl\u0131 kal\u0131nt\u0131lar\u0131- \nn\u0131n hava ile temas\u0131 \ngerekir. \nD \nD \nD \nY \nY \nY \n1. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n2. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n3. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n4. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n5. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n6. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n7. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n8. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \nA \nB","33 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \nIs\u0131 ve \u0131\u015f\u0131k kayna\u011f\u0131m\u0131z olan G\u00fcne\u015f\u2019i g\u00fcn i\u00e7erisinde farkl\u0131 konumlarda g\u00f6rmenizin nedeni \nsizce ne olabilir? \n2. B\u00d6L\u00dcM: D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \nD\u00dc\u015e\u00dcNEL\u0130M \nBir nesne, ba\u015fka bir nesnenin etraf\u0131nda bir tam tur at\u0131p ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 noktaya geldi\u011finde dolanma \nhareketi yapm\u0131\u015f olur. \nK\u00f6rebe oyununda ebenin etraf\u0131ndaki \u00e7ocuklar\u0131n hareketi, sandalye kapmaca oyununda oyun- \ncular\u0131n sandalyeler etraf\u0131ndaki hareketi, lunaparktaki atl\u0131kar\u0131ncan\u0131n bir merkez etraf\u0131ndaki hareketi \ndolanma hareketine \u00f6rnektir. \nD\u00f6nme ve dolanma hareketi, kulland\u0131\u011f\u0131n\u0131z ara\u00e7lardan oynad\u0131\u011f\u0131n\u0131z oyunlara kadar hayat\u0131n\u0131z\u0131n \nbir\u00e7ok farkl\u0131 alan\u0131nda kar\u015f\u0131n\u0131za \u00e7\u0131kar. \nG\u00f6rsel 1.13. \nDolanma Hareketleri \nBir nesne, kendi etraf\u0131nda bir tam tur at\u0131p ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 noktaya geldi\u011finde d\u00f6nme hareketi yapm\u0131\u015f \nolur. \nAkrep ve yelkovan\u0131n, semazenin, r\u00fczg\u00e2rg\u00fcl\u00fcn\u00fcn, topac\u0131n, bisiklet pedal\u0131n\u0131n, tekerle\u011fin, vantila- \nt\u00f6r\u00fcn, \u00e7ama\u015f\u0131r makinesi haznesinin yapt\u0131\u011f\u0131 hareket d\u00f6nme hareketine \u00f6rnektir. \nG\u00f6rsel 1.12. \nD\u00f6nme Hareketleri \nG\u00fcnl\u00fck hayat\u0131n\u0131zda canl\u0131 ve cans\u0131z varl\u0131klar\u0131n hareket etti\u011fini g\u00f6zlemlersiniz. Y\u00fcr\u00fcmeniz, ko\u015fma- \nn\u0131z, topun z\u0131plamas\u0131, yapra\u011f\u0131n u\u00e7u\u015fmas\u0131, kalemin a\u00e7\u0131lmas\u0131 farkl\u0131 hareket \u015fekillerine \u00f6rnektir. ","34 \n1. \u00dcN\u0130TE \nG\u00f6rsel 1.14. \nG\u00fcne\u015f\u2019in G\u00fcn \u0130\u00e7indeki Konumu \nSabah uyand\u0131\u011f\u0131n\u0131zda, \u00f6\u011flen okulda, ak\u015fam eve d\u00f6nd\u00fc\u011f\u00fcn\u00fczde G\u00fcne\u015f\u2019i g\u00f6ky\u00fcz\u00fcnde farkl\u0131 konum- \nlarda g\u00f6r\u00fcrs\u00fcn\u00fcz. \u00dczerinde ya\u015fad\u0131\u011f\u0131m\u0131z D\u00fcnya, biz fark\u0131nda olmasak da s\u00fcrekli hareket h\u00e2lindedir. \nG\u00fcne\u015f\u2019i sabah do\u011fu y\u00f6n\u00fcnde, \u00f6\u011flen en tepede, ak\u015fam bat\u0131 y\u00f6n\u00fcnde g\u00f6zlemleyebilirsiniz. \n\u015eekli k\u00fcreye benzeyen D\u00fcnya, iki farkl\u0131 hareket ger\u00e7ekle\u015ftirir. Bunlar d\u00f6nme ve dolanma hare- \nketidir. \n G\u00fcne\u015f\u2019in en erken do\u011fdu\u011fu ilimiz I\u011fd\u0131r, en son batt\u0131\u011f\u0131 ilimiz ise \u00c7anakkale\u2019dir. \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n kendi etraf\u0131nda yapt\u0131\u011f\u0131 hareke- \nte \nd\u00f6nme hareketi \n denir. D\u00fcnya\u2019n\u0131n bir tam \ntur d\u00f6nmesi sonucunda gece ve g\u00fcnd\u00fcz olu- \n\u015fur. D\u00fcnya\u2019n\u0131n G\u00fcne\u015f\u2019i g\u00f6ren ayd\u0131nl\u0131k b\u00f6lgesi \ng\u00fcnd\u00fcz \n\u00fc ya\u015farken, G\u00fcne\u015f\u2019i g\u00f6rmeyen karanl\u0131k \nb\u00f6lgesi \ngece \nyi ya\u015far. D\u00f6nme hareketi bat\u0131dan \ndo\u011fuya do\u011fru yani saat y\u00f6n\u00fcn\u00fcn tersinedir. \nD\u00fcnya, bu hareketi \n24 saatte \n tamamlar. 24 \nsaat, \n1 g\u00fcn \n olarak ifade edilir. \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n G\u00fcne\u015f etraf\u0131nda yapt\u0131\u011f\u0131 ha- \nrekete \ndolanma hareketi \n denir. Bu dolanma \nhareketi bat\u0131dan do\u011fuya do\u011fru yani saat y\u00f6- \nn\u00fcn\u00fcn tersinedir. \nD\u00fcnya, G\u00fcne\u015f etraf\u0131ndaki dolanma hare- \nketini \n365 g\u00fcn 6 saatte \n tamamlar. Bu s\u00fcre \n1 y\u0131l \n olarak ifade edilir. D\u00fcnya\u2019n\u0131n G\u00fcne\u015f etra- \nf\u0131ndaki dolanma hareketinin sonucunda \nmev- \nsimler \n de olu\u015fur. \nG\u00f6rsel 1.15. \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n D\u00f6nme Hareketi \nG\u00f6rsel 1.16. \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n Dolanma Hareketi \n07:00 \n12:00 \n19:00 \nB\u0130LG\u0130 BANKASI \nGece \nG\u00fcnd\u00fcz","35 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \n1. D\u00f6nme mi, Dolanma m\u0131? \n A\u015fa\u011f\u0131da g\u00fcnl\u00fck hayatta kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z d\u00f6nme ve dolanma hareketlerine ait \u00f6rnekler ve- \nrilmi\u015ftir. Bu \u00f6rneklerin hangilerinin d\u00f6nme, hangilerinin dolanma hareketi oldu\u011funu belirleyerek \nverilen noktal\u0131 alanlara yaz\u0131n\u0131z. \n Hareket \u00d6rnekleri Hareketin T\u00fcr\u00fc \nPEK\u0130\u015eT\u0130REL\u0130M \nYolda giden ta\u015f\u0131tlar\u0131n tekerleklerinin hareketi \nLamban\u0131n \u00e7evresinde u\u00e7an sine\u011fin hareketi \nTopaca ip sarma hareketi \nD\u00f6nel kav\u015faktan ge\u00e7en arac\u0131n hareketi \nHelikopterin pervanesinin hareketi \nKuyru\u011funu yakalamaya \u00e7al\u0131\u015fan k\u00f6pe\u011fin hareketi \n365 g\u00fcn 6 saat \n24 saat \n1 y\u0131l \nGece ve g\u00fcnd\u00fcz \n1 g\u00fcn \n2. D\u00fcnya\u2019n\u0131n Hareketleri \n A\u015fa\u011f\u0131da verilen zaman dilimlerinin D\u00fcnya\u2019n\u0131n hangi hareketleri sonucu olu\u015ftu\u011funu noktal\u0131 \nalanlara yaz\u0131n\u0131z. \nZaman Dilimi D\u00fcnya\u2019n\u0131n Hareketi \nDaha \u00e7ok \netkinlik i\u00e7in \nkarekodu \nokutunuz.","36 \n1. \u00dcN\u0130TE \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n Hareketlerini Modelleyelim \n A\u015fa\u011f\u0131daki malzemeleri kullanarak etkinli\u011fin basamaklar\u0131n\u0131 uygulay\u0131n\u0131z. De\u011ferlendirme b\u00f6l\u00fc- \nm\u00fcndeki sorular\u0131n yan\u0131tlar\u0131n\u0131 noktal\u0131 alana yaz\u0131n\u0131z. \nUYGULAYALIM \nAma\u00e7: \nAma\u00e7: D\u00fcnya\u2019n\u0131n d\u00f6nme ve dolanma hareketleri aras\u0131ndaki fark\u0131 a\u00e7\u0131klamak. \n 1. Modelden yararlanarak D\u00fcnya\u2019n\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 hareketler nelerdir? \n1. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n 2. D\u00fcnya\u2019n\u0131n hareketlerinin aras\u0131ndaki farklar nelerdir? A\u00e7\u0131klay\u0131n\u0131z. \n2. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n .................................................................................................................................................................................. \n2 adet farkl\u0131 b\u00fcy\u00fckl\u00fckte k\u00f6p\u00fck k\u00fcre \nSar\u0131, mavi, ye\u015fil ve kahverengi krepon k\u00e2\u011f\u0131d\u0131 \nYap\u0131\u015ft\u0131r\u0131c\u0131 \n35 cm x 35 cm ve 15 cm x 35 cm \nboyutlar\u0131nda mukavva \n2 adet harita \u00e7ivisi \nMALZEMELER \nUYGULAMANI DE\u011eERLEND\u0130R \nUYGULAMA BASAMAKLARI \n\u2022 \nB\u00fcy\u00fck k\u00f6p\u00fck k\u00fcrenin etraf\u0131n\u0131 sar\u0131 krepon k\u00e2\u011f\u0131d\u0131yla kaplay\u0131p yap\u0131\u015ft\u0131rarak G\u00fcne\u015f modelini \nolu\u015fturunuz. \n\u2022 \nK\u00fc\u00e7\u00fck k\u00f6p\u00fck k\u00fcrenin etraf\u0131n\u0131 mavi, ye\u015fil ve kahverengi krepon k\u00e2\u011f\u0131d\u0131yla kaplay\u0131p yap\u0131\u015ft\u0131rarak \nD\u00fcnya modelini olu\u015fturunuz. \n\u2022 \nDikd\u00f6rtgen mukavvan\u0131n bir ucunu D\u00fcnya modeline tutturunuz. \n\u2022 \nDikd\u00f6rtgen mukavvan\u0131n di\u011fer ucunu ise kare mukavva altta kalacak \u015fekilde ortas\u0131ndan \nharita \u00e7ivisiyle tutturunuz. \n\u2022 \nG\u00fcne\u015f modelini, kare mukavvay\u0131 tutturdu\u011funuz harita \u00e7ivisine sabitleyiniz. \n\u2022 \nD\u00fcnya modelinin kendi etraf\u0131ndaki hareketini kontrol ediniz. \n\u2022 \nD\u00fcnya modelinden tutarak dikd\u00f6rtgen mukavvan\u0131n G\u00fcne\u015f modeli etraf\u0131ndaki hareketini \nkontrol ediniz.","37 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \nA\u015fa\u011f\u0131daki ifadelerin baz\u0131lar\u0131 do\u011fru, baz\u0131lar\u0131 yanl\u0131\u015ft\u0131r. \u015eemadaki bilgilerin do\u011fru ya da \nyanl\u0131\u015f oldu\u011funa karar vererek ilerleyiniz. Ula\u015ft\u0131\u011f\u0131n\u0131z \u00e7\u0131k\u0131\u015f\u0131 i\u015faretleyiniz. \nA\u015fa\u011f\u0131daki paragraftan hareketle sorular\u0131 yan\u0131tlay\u0131n\u0131z. \n Ada, yurt d\u0131\u015f\u0131nda ya\u015fayan kuzeninin do\u011fum g\u00fcn\u00fcn\u00fc sabah erkenden kutlamak i\u00e7in \nbabas\u0131ndan kuzenini aramas\u0131n\u0131 istemi\u015ftir. Babas\u0131 ise kuzenini aramak i\u00e7in saatin \u00e7ok erken \noldu\u011funu, onlar\u0131n ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 yerde hen\u00fcz sabah olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemi\u015ftir. Ada bu durumun \nnedenini sordu\u011funda, babas\u0131 buna D\u00fcnya\u2019n\u0131n hareketinin sebep oldu\u011funu s\u00f6ylemi\u015ftir. \n1. 1. \n2. 2. \nAda\u2019n\u0131n g\u00fcnd\u00fcz\u00fc ya\u015farken kuzeninin geceyi ya\u015famas\u0131n\u0131n sebebi nedir? \n............................................................................................................................................................................... \n............................................................................................................................................................................... \n............................................................................................................................................................................... \n............................................................................................................................................................................... \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n ba\u015fka hangi hareketi vard\u0131r? Bu hareketin sonucunda neler olu\u015fur? \n............................................................................................................................................................................... \n............................................................................................................................................................................... \n............................................................................................................................................................................... \n............................................................................................................................................................................... \n2. B\u00d6L\u00dcM SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \nD\u00fcnya, d\u00f6nme ve dolanma hareketi yapar. \nD\u00fcnya kendi etraf\u0131nda dolanma \nhareketi yapar. \n. \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n d\u00f6nme hareketi sonucunda \nbir y\u0131l olu\u015fur. \nBir g\u00fcn 24 saatten \nolu\u015fur. \nBir g\u00fcn i\u00e7erisinde \ngece ve g\u00fcnd\u00fcz \nya\u015fan\u0131r. \nBir y\u0131l 365 g\u00fcn 6 \nsaattir. \nG\u00fcne\u015f, D\u00fcnya \netraf\u0131nda dolanma \nhareketi yapar. \nD \nD \nD \nY \nY \nY \n1. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n2. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n3. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n4. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n5. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n6. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \n7. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \n8. \u00c7\u0131k\u0131\u015f \nD \nY \nA \nB","38 \n1. \u00dcN\u0130TE \nA\u015fa\u011f\u0131daki bulmacay\u0131 \u00e7\u00f6z\u00fcn\u00fcz. \n1. \nEkonomik a\u00e7\u0131dan de\u011fer ta\u015f\u0131yan kaya\u00e7lara denir. \n2. \nG\u00fcne\u015f\u2019in ak\u015fam\u00fczeri g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc y\u00f6nd\u00fcr. \n3. \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n G\u00fcne\u015f etraf\u0131nda dolanma hareketi sonucunda olu\u015fan olayd\u0131r. \n4. \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n kendi etraf\u0131nda yapt\u0131\u011f\u0131 harekettir. \n5. \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n G\u00fcne\u015f etraf\u0131nda yapt\u0131\u011f\u0131 harekettir. \n6. \nD\u00fcnya\u2019n\u0131n kendi etraf\u0131nda d\u00f6nme hareketi sonucunda olu\u015fan olayd\u0131r. \n7. \nG\u00fcn\u00fcn sabahtan ak\u015fama kadar s\u00fcren ayd\u0131nl\u0131k b\u00f6l\u00fcm\u00fcne verilen add\u0131r. \n8. \nG\u00fcn bat\u0131m\u0131ndan g\u00fcn do\u011fumuna kadar ge\u00e7en s\u00fcredir. \nA \n\u00dcN\u0130TE SONU DE\u011eERLEND\u0130RME \n1 \n2 \n3 \n4 \n7 \n5 \n6 \n8","39 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \nC\u00fcmlelerdeki bo\u015fluklar\u0131, verilen kelimelerden uygun olanlar\u0131yla tamamlay\u0131n\u0131z. \n1. \nMagman\u0131n yery\u00fcz\u00fcne ula\u015ft\u0131\u011f\u0131nda so\u011fuyarak kat\u0131la\u015fmas\u0131yla ............................ olu\u015fur \n2. \nFosille\u015fmenin olmas\u0131 i\u00e7in canl\u0131 kal\u0131nt\u0131s\u0131n\u0131n ............................ ile temas\u0131n\u0131n hemen kesilmesi \ngerekir. \n3. \nFosiller \u00fczerinde \u00e7al\u0131\u015fan bilim insanlar\u0131na ............................ denir. \n4. \nD\u00fcnya\u2019daki ............................ madeninin yakla\u015f\u0131k %73\u2019\u00fc T\u00fcrkiye\u2019de bulunmaktad\u0131r. \n5. \nD\u00fcnya kendi etraf\u0131nda bir tam d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcn\u00fc ............................ tamamlar. \n6. \nD\u00fcnya kendi etraf\u0131nda d\u00f6nerken G\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131n\u0131n ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 b\u00f6lgeler ......................... olur. \n7. \nFosilleri inceleyen bilim dal\u0131na ............................ denir. \n8. \nYer kabu\u011fu, okyanus ve deniz taban\u0131nda daha ............................ olur. \n9. \nD\u00fcnya kendi etraf\u0131nda ............................ hareketi yapar. \n10. \nD\u00fcnya kendi etraf\u0131nda d\u00f6nerken G\u00fcne\u015f \u0131\u015f\u0131\u011f\u0131n\u0131n ula\u015fmad\u0131\u011f\u0131 b\u00f6lgeler ............................ olur. \nA\u015fa\u011f\u0131daki ifadeleri dikkatlice okuyunuz. Do\u011fru ifadelerin ba\u015f\u0131na \u201cD\u201d, yanl\u0131\u015f ifadelerin ba\u015f\u0131na \n\u201cY\u201d yaz\u0131n\u0131z. Yanl\u0131\u015f olan ifadelerin do\u011frular\u0131n\u0131 altlar\u0131ndaki noktal\u0131 alanlara yaz\u0131n\u0131z. \nkaranl\u0131k \npaleontolog \n24 saatte \nkaya\u00e7 \nd\u00f6nme \nbor \nhava \npaleontoloji \nayd\u0131nl\u0131k \nkal\u0131n \nince \n1. \n(.....) Yer kabu\u011fu kaya\u00e7lardan olu\u015fur. \n................................................................................................................................................................................ \n2. \n(.....) Kaya\u00e7lar, insan faaliyetleri ile par\u00e7alara ayr\u0131l\u0131r. \n................................................................................................................................................................................ \n3. \n(.....) Kaya\u00e7lar, yap\u0131lar\u0131ndaki minerallerden dolay\u0131 farkl\u0131 parlakl\u0131kta olabilir. \n.................................................................................................................................................................................. \n4. \n(.....) Yer kabu\u011fundaki ta\u015fla\u015fm\u0131\u015f canl\u0131 kal\u0131nt\u0131lar\u0131na maden denir. \n................................................................................................................................................................................ \n5. \n(.....) D\u00fcnya\u2019n\u0131n G\u00fcne\u015f etraf\u0131ndaki dolanma s\u00fcresi 2 y\u0131ld\u0131r. \n................................................................................................................................................................................ \n6. \n(.....) D\u00fcnya\u2019n\u0131n kendi etraf\u0131nda d\u00f6nmesiyle gece ve g\u00fcnd\u00fcz olu\u015fur. \n................................................................................................................................................................................ \nB \nC","40 \n1. \u00dcN\u0130TE \nA\u015fa\u011f\u0131daki \u00e7oktan se\u00e7meli sorularda do\u011fru se\u00e7ene\u011fi i\u015faretleyiniz. \n1. 1. \nI. Gece ve g\u00fcnd\u00fcz\u00fcn olu\u015fmas\u0131 \nII. Bir y\u0131l\u0131n 365 g\u00fcn 6 saat olmas\u0131 \nIII. Bir g\u00fcn\u00fcn 24 saat s\u00fcrmesi \nYukar\u0131da verilenlerden hangileri D\u00fcnya\u2019n\u0131n d\u00f6nme hareketi ile ilgilidir? \n2. 2. Esin \u00d6\u011fretmen, \u00f6\u011frencilerinden D\u00fcnya\u2019n\u0131n hareketleri ve bu hareketlerin sonu\u00e7lar\u0131yla \nilgili kavram kartlar\u0131 haz\u0131rlamalar\u0131n\u0131 istemi\u015ftir. Haz\u0131rlanan kavram kartlar\u0131 a\u015fa\u011f\u0131da veril- \nmi\u015ftir. \nA\u015fa\u011f\u0131daki se\u00e7eneklerden hangisi kavram kartlar\u0131 ile e\u015fle\u015fmez? \nA) D\u00fcnya\u2019n\u0131n kendi etraf\u0131ndaki hareketi sonucunda olu\u015fur. \nB) D\u00fcnya\u2019n\u0131n G\u00fcne\u015f etraf\u0131ndaki hareketi sonucunda olu\u015fur. \nC) D\u00fcnya\u2019n\u0131n G\u00fcne\u015f etraf\u0131ndaki bir tam tur s\u00fcresidir. \nD) D\u00fcnya\u2019n\u0131n d\u00f6nme hareketi s\u0131ras\u0131nda G\u00fcne\u015f\u2019i g\u00f6rmeyen b\u00f6l\u00fcm\u00fcnde ya\u015fan\u0131r. \n3. 3. \nA\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi \u00fclkemizde \u00e7\u0131kan ve ekonomik de\u011fer ta\u015f\u0131yan bir maden de\u011fildir? \n4. 4. Kaya\u00e7larla ilgili \u00f6dev haz\u0131rlayan \u00f6\u011frenciler, kaya\u00e7lar\u0131n par\u00e7alan\u0131p d\u00f6n\u00fc\u015fmesiyle ilgili \na\u015fa\u011f\u0131daki kartonlar\u0131 panoya asacaklard\u0131r. \n\u00d6\u011frencilerin kaya\u00e7lar\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fckten b\u00fcy\u00fc\u011fe s\u0131ralayabilmesi i\u00e7in kartonlar\u0131 hangi s\u0131rayla \nasmalar\u0131 gerekir? \n5. 5. I. Milyonlarca y\u0131l \u00f6ncesine ait canl\u0131lar\u0131n kal\u0131nt\u0131lar\u0131d\u0131r. \nII. Sadece bitkilerin fosilleri bulunabilir. \nIII. Bulunduklar\u0131 b\u00f6lgelerin yap\u0131s\u0131 ve iklim \u00f6zellikleri hakk\u0131nda bilgi verir. \nFosiller ile ilgili yukar\u0131da verilen bilgilerden hangileri do\u011frudur? \nIV. \nA) I-III-II-IV \nB) II-I-IV-III \nC) I-II-III-IV \nD) IV-II-III-I \n A) I ve II \nB) I ve III \nC) II ve III \nD) I, II ve III \n A) I ve II \nB) I ve III \nC) II ve III \nD) I, II ve III \nKum \nMevsimler \nKaya \nG\u00fcn \n\u00c7ak\u0131l \nGece \nA) \n Bor \nB) \n Kum \nC) \n Alt\u0131n \nD) \n K\u00f6m\u00fcr \n\u00c7 \nI. \nII. \nIII. \nKaya\u00e7","41 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \n6. 6. \nI. Gece ve g\u00fcnd\u00fcz olu\u015fur. \nII. D\u00fcnya bu hareketini 365 g\u00fcn 6 saatte tamamlar. \nIII. Bu hareketi kendi etraf\u0131nda d\u00f6nerek ger\u00e7ekle\u015ftirir. \nBu ifadelerden hangileri D\u00fcnya\u2019n\u0131n dolanma hareketi ile ilgilidir? \n7. 7. \nI. Ekonomik de\u011feri olan kaya\u00e7lara maden denir. \nII. Kaya\u00e7lar\u0131n yap\u0131s\u0131nda mineraller bulunur. \nIII. Ge\u00e7mi\u015fte ya\u015fam\u0131\u015f canl\u0131lar\u0131n kal\u0131nt\u0131 ve izleri kaya\u00e7lar\u0131 olu\u015fturur. \nKaya\u00e7larla ilgili ifadelerden hangileri do\u011frudur? \n8. 8. \nKaya\u00e7larla ilgili a\u015fa\u011f\u0131daki ifadelerden hangisi yanl\u0131\u015ft\u0131r? \nA) Farkl\u0131 i\u00e7erikteki kaya\u00e7lar farkl\u0131 renklerde olabilir. \nB) Yap\u0131lar\u0131nda mineral ad\u0131 verilen maddeler bulunur. \nC) Bir\u00e7ok farkl\u0131 yolla par\u00e7alanarak ta\u015f, \u00e7ak\u0131l ve kuma d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcr. \nD) Kaya\u00e7lar\u0131n tamam\u0131 sert ve dayan\u0131kl\u0131 bir yap\u0131dad\u0131r. \n9. 9. \nG\u00f6rsel Sanatlar dersinde G\u00fcne\u015f\u2019i hep sol \u00fcst k\u00f6\u015feye \u00e7izen Defne\u2019ye \u00f6\u011fretmeni, G\u00fcne\u015f\u2019in \ng\u00fcn boyunca sabit kal\u0131p kalmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 sormu\u015f ve bir g\u00fcn boyunca G\u00fcne\u015f\u2019in konumunu \nbelirli aral\u0131klarla g\u00f6zlemleyip \u00e7izmesini istemi\u015ftir. Defne g\u00fcn i\u00e7inde yapt\u0131\u011f\u0131 g\u00f6zlemler \nsonucunda a\u015fa\u011f\u0131daki \u015fekli olu\u015fturmu\u015ftur. \nBuna g\u00f6re G\u00fcne\u015f\u2019in g\u00fcn i\u00e7indeki konumunun de\u011fi\u015fmesinin sebebi a\u015fa\u011f\u0131dakilerden \nhangisidir? \nA) D\u00fcnya, G\u00fcne\u015f\u2019in etraf\u0131nda doland\u0131\u011f\u0131ndan g\u00fcn i\u00e7inde konumu de\u011fi\u015fmektedir. \nB) G\u00fcne\u015f, D\u00fcnya\u2019ya yakla\u015f\u0131p uzakla\u015ft\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in farkl\u0131 konumlarda g\u00f6r\u00fclmektedir. \nC) D\u00fcnya, kendi etraf\u0131nda d\u00f6nd\u00fc\u011f\u00fc i\u00e7in G\u00fcne\u015f\u2019in konumu de\u011fi\u015fmektedir. \nD) G\u00fcne\u015f, kendi etraf\u0131nda d\u00f6nd\u00fc\u011f\u00fc i\u00e7in D\u00fcnya\u2019dan g\u00f6r\u00fcnen konumu de\u011fi\u015fmektedir. \nA) I ve II \nB) I ve III \nC) II ve III \nD) I, II ve III \nA) Yaln\u0131z II \nB) I ve II \nC) II ve III \nD) I, II ve III","42 \n1. \u00dcN\u0130TE \n10. \n10. Fosiller, D\u00fcnya\u2019n\u0131n ge\u00e7mi\u015fi hakk\u0131nda \u00f6nemli bilgiler saklar. Ko\u015fullar uygun oldu\u011funda \nfosil olu\u015fabilir. Fosille\u015fme farkl\u0131 \u015fekillerde ger\u00e7ekle\u015fir. Fosille\u015fmenin ger\u00e7ekle\u015fmesi i\u00e7in en \nuygun ko\u015fullar karadan daha \u00e7ok deniz taban\u0131nda olu\u015fur. \u00c7\u00fcnk\u00fc ayr\u0131\u015fma sonucu s\u00fcrekli \nkaradan denize ta\u015f\u0131nan mineraller deniz taban\u0131nda birikir. Canl\u0131 kal\u0131nt\u0131lar\u0131n\u0131n \u00fczeri baz\u0131 \nminerallerle dolar ve bu kal\u0131nt\u0131lar ta\u015fla\u015f\u0131r. Zamanla ta\u015fla\u015fan kal\u0131nt\u0131 fosille\u015fmi\u015f olur. \nBuna g\u00f6re a\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi \u00e7\u0131kar\u0131lamaz? \nA) Canl\u0131 kal\u0131nt\u0131s\u0131n\u0131n fosille\u015fmesi i\u00e7in belirli ko\u015fullar gereklidir. \nB) Fosille\u015fmede \u00e7e\u015fitli mineraller etkilidir. \nC) Deniz tabanlar\u0131 fosille\u015fme i\u00e7in uygun ko\u015fullara sahiptir. \nD) Canl\u0131 kal\u0131nt\u0131s\u0131n\u0131n b\u00fct\u00fcn b\u00f6l\u00fcmleri eksiksiz fosille\u015febilir. \n11. 11. D\u00fcnya\u2019n\u0131n kendi etraf\u0131nda yapt\u0131\u011f\u0131 harekete d\u00f6nme hareketi, G\u00fcne\u015f etraf\u0131nda yapt\u0131\u011f\u0131 \nharekete ise dolanma hareketi denir. \n\u00d6\u011fretmen s\u0131n\u0131fa elinde bir fener ile girer. S\u0131n\u0131f\u0131n perdelerini kapat\u0131r. Karanl\u0131k bir ortam \nelde ettikten sonra bir \u00f6\u011frenciyi yan\u0131na \u00e7a\u011f\u0131r\u0131r. \u00d6\u011frenciden D\u00fcnya modelini elinde tut- \nmas\u0131n\u0131 ister. \u00d6\u011fretmen feneri a\u00e7arak D\u00fcnya modeline do\u011fru tutar. \u00d6\u011frencinin D\u00fcnya \nmodelini yava\u015f yava\u015f d\u00f6nd\u00fcrmesini ister. \nYap\u0131lan bu etkinlikte \u00f6\u011frenciler a\u015fa\u011f\u0131daki sonu\u00e7lara ula\u015fm\u0131\u015ft\u0131r: \nI. Gece ve g\u00fcnd\u00fcz\u00fcn olu\u015fumu modellenmi\u015ftir. \nII. Bir y\u0131l\u0131n olu\u015fumu modellenmi\u015ftir. \nIII. D\u00fcnya\u2019n\u0131n dolanma hareketi modellenmi\u015ftir. \n\u00d6\u011frencilerin ula\u015ft\u0131\u011f\u0131 sonu\u00e7lardan hangileri do\u011frudur? \n12. 12. Milena, madenler ve kullan\u0131m alanlar\u0131yla ilgili a\u015fa\u011f\u0131daki tabloyu haz\u0131rlam\u0131\u015ft\u0131r. \nMilena\u2019n\u0131n haz\u0131rlad\u0131\u011f\u0131 tabloyla ilgili a\u015fa\u011f\u0131daki ifadelerden hangisi do\u011frudur? \nA) Borun kullan\u0131m alan\u0131n\u0131 do\u011fru bilmektedir. \nB) Bak\u0131r ve demirin kullan\u0131m alan\u0131n\u0131 de\u011fi\u015firse tablo do\u011fru olur. \nC) Demirin kullan\u0131m alan\u0131n\u0131 yanl\u0131\u015f e\u015fle\u015ftirmi\u015ftir. \nD) Bor ve bak\u0131r\u0131n kullan\u0131m alan\u0131 de\u011fi\u015firse tablo do\u011fru olur. \nA) Yaln\u0131z I \nB) Yaln\u0131z II \nC) I ve III \nD) II ve III \nMadenler \nKullan\u0131m Alan\u0131 \nBor \nElektrik kablolar\u0131n\u0131n yap\u0131m\u0131 \nDemir \nOtomotiv ve in\u015faat alan\u0131nda \nBak\u0131r \nCam, seramik ve deterjan yap\u0131m\u0131","43 \nYER KABU\u011eU VE D\u00dcNYA\u2019MIZIN HAREKETLER\u0130 \n13. \n13. \nA\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi D\u00fcnya\u2019n\u0131n G\u00fcne\u015f etraf\u0131nda yapt\u0131\u011f\u0131 harekete benzer bir harekettir? \nA) Araba direksiyonunun yapt\u0131\u011f\u0131 hareket \nB) R\u00fczg\u00e2r t\u00fcrbinlerinin hareketi \nC) Lamban\u0131n etraf\u0131nda u\u00e7an kelebe\u011fin hareketi \nD) Bisiklet pedal\u0131n\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 hareket \n14 14 A\u015fa\u011f\u0131daki g\u00f6rselde D\u00fcnya\u2019n\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 hareketler numaraland\u0131r\u0131larak verilmi\u015ftir. \nI. D\u00fcnya\u2019n\u0131n 1. hareketi sonucunda gece ve g\u00fcnd\u00fcz olu\u015fur. \nII. D\u00fcnya\u2019n\u0131n 1. hareketinde; D\u00fcnya, G\u00fcne\u015f etraf\u0131nda ba\u015flad\u0131\u011f\u0131 noktaya 1 y\u0131lda gelir. \nIII. D\u00fcnya 2. hareketini 365 g\u00fcn 6 saatte tamamlar. \nBuna g\u00f6re verilen ifadelerden hangileri do\u011frudur? \n A) I ve II \nB) I ve III \nC) II ve III \nD) I, II ve III \n15. D\u00fcnya\u2019n\u0131n kendi etraf\u0131nda d\u00f6nmesi sonucu olu\u015fur. D\u00fcnya bu hareketi tamamlar. \n15. \nYukar\u0131da verilen sembollerin yerine a\u015fa\u011f\u0131dakilerden hangisi gelmelidir? \nA) \n24 saatte \nGece-g\u00fcnd\u00fcz \nB) \nMevsimler \n24 saatte \nC) \nGece-g\u00fcnd\u00fcz \nMevsimler \nD) \nGece-g\u00fcnd\u00fcz \n24 saatte \nDaha fazla \nsoru i\u00e7in \nkarekodu \nokutunuz. \n1 \n2","4444 \n2. \u00dcN\u0130TE \n\u00f6\u011frenece\u011fiz. \nBu \u00fcnitede; \n2. \u00dcN\u0130TE \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \n1. B\u00d6L\u00dcM: \nBES\u0130NLER VE \u00d6ZELL\u0130KLER\u0130 \n\u2022 Canl\u0131 ya\u015fam\u0131 ve besin i\u00e7erikleri aras\u0131ndaki ili\u015fkiyi \n a\u00e7\u0131klamay\u0131, \n\u2022 Su ve minerallerin b\u00fct\u00fcn besinlerde bulundu\u011funu, \n\u2022 Sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir ya\u015fam i\u00e7in besinlerin tazeli\u011finin ve \n do\u011fall\u0131\u011f\u0131n\u0131n \u00f6nemini, \n\u2022 \u0130nsan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131 ile dengeli beslenmeyi ili\u015fkilendirmeyi, \n\u2022 Alkol ve sigara kullan\u0131m\u0131n\u0131n insan sa\u011fl\u0131\u011f\u0131na \n olumsuz etkilerini, \n\u2022 Yak\u0131n \u00e7evremizde sigara kullan\u0131m\u0131n\u0131 azaltmaya \n y\u00f6nelik sorumluluk \u00fcstlenmeyi","45 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \ne-i\u00e7erik \nEBA \u00fcnite alan\u0131 \n\u2022 Protein, karbonhidrat, ya\u011f, vitamin, su \nve mineraller \n\u2022 G\u0131da saklama ko\u015fullar\u0131 \n\u2022 Dengeli beslenme \n\u2022 Obezite \n\u2022 Besin israf\u0131 \n\u2022 Alkol ve sigaran\u0131n zararlar\u0131 \n\u00dcnitemizin Kavramlar\u0131 \n45","46 \n2. \u00dcN\u0130TE \nAraba, bebek gibi oyuncaklar\u0131n pili t\u00fckendi\u011finde \u00e7al\u0131\u015fmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6zlemlemi\u015fsinizdir. Oyuncaklar\u0131 \n\u00e7al\u0131\u015ft\u0131rabilmek i\u00e7in yeni bir pile ihtiya\u00e7 duyar\u0131z. Pil, oyuncaklara gerekli olan g\u00fcc\u00fc verir. Siz de g\u00fcn \ni\u00e7erisinde hareket etmek, giyinmek, kitap okumak gibi faaliyetlerinizi s\u00fcrd\u00fcrebilmek i\u00e7in g\u00fcce ihtiya\u00e7 \nduyars\u0131n\u0131z. V\u00fccudunuza gerekli olan g\u00fcc\u00fc besinler verir. G\u00fcn i\u00e7erisinde farkl\u0131 yiyecekler t\u00fcketerek \nb\u00fcy\u00fcmeniz ve geli\u015fmeniz i\u00e7in gereken enerjiyi kar\u015f\u0131lars\u0131n\u0131z. \nV\u00fccudunuzun enerji ihtiyac\u0131n\u0131 nas\u0131l kar\u015f\u0131lars\u0131n\u0131z? \nG\u00f6rsel 2.1. \nBesin \u00d6rnekleri \nBES\u0130N \u0130\u00c7ER\u0130KLER\u0130 \nProteinler \nKarbonhidratlar \nYa\u011flar \nVitaminler \nSu ve Mineraller \n1. B\u00d6L\u00dcM: BES\u0130NLER VE \u00d6ZELL\u0130KLER\u0130 \nD\u00dc\u015e\u00dcNEL\u0130M \nB\u00fcy\u00fcmeniz ve geli\u015fmeniz i\u00e7in gerekli olan besinler, yap\u0131lar\u0131nda bulunan i\u00e7eriklere g\u00f6re gruplara \nayr\u0131l\u0131r. Bir besin, yap\u0131s\u0131nda birden fazla besin i\u00e7eri\u011fi bulundurabilir. Besinler, yap\u0131lar\u0131nda en fazla \nhangi besin i\u00e7eri\u011fini bulunduruyorsa o gruba d\u00e2hil edilir. Besin i\u00e7erikleri; proteinler, karbonhidratlar, \nvitaminler, ya\u011flar, su ve mineraller olarak be\u015f gruba ayr\u0131l\u0131r.","47 \nBES\u0130NLER\u0130M\u0130Z \nProteinler \nBir ve yedi ya\u015f\u0131nda oldu\u011funuz foto\u011fraflar\u0131 kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131rd\u0131\u011f\u0131n\u0131zda kendinizde ne gibi de\u011fi\u015fiklikler \ng\u00f6zlemlersiniz? \nG\u00f6rsel 2.2. \n\u00c7ocuklar\u0131n Zamanla Geli\u015fimi \nG\u00f6rsel 2.3. \nProtein \u0130\u00e7eren Besinler \nYaralar\u0131n iyile\u015fmesini sa\u011flar. \nKemik ve kaslar\u0131n b\u00fcy\u00fcy\u00fcp geli\u015fmesini sa\u011flar. \nBa\u011f\u0131\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131 g\u00fc\u00e7lendirir. \nB\u00fcy\u00fcme ve geli\u015fmeyi sa\u011flar. \n PROTE\u0130NLER \nG\u00f6rsel 2.3.\u2019te g\u00f6r\u00fcld\u00fc\u011f\u00fc gibi et, s\u00fct, yo\u011furt, peynir, yumurta, bal\u0131k gibi hayvansal besinler; \nbu\u011fday, yulaf, \u00e7avdar, nohut, kuru fasulye, mercimek gibi bitkisel besinler protein bak\u0131m\u0131ndan zengin \nbesinlerdir. \n G\u00f6rselde boy, kilo gibi baz\u0131 fiziksel \u00f6zelliklerinin zamanla de\u011fi\u015fti\u011fini g\u00f6rebilirsiniz. Sa\u00e7lar\u0131n\u0131z ya \nda t\u0131rnaklar\u0131n\u0131z kesildikten sonra yeniden uzamaya ba\u015flar. Yaraland\u0131ktan bir s\u00fcre sonra yaralar\u0131n\u0131z \niyile\u015fir. \u0130\u015fte b\u00fct\u00fcn bunlar\u0131 sa\u011flayan, v\u00fccudunuzda yap\u0131c\u0131 ve onar\u0131c\u0131 olarak g\u00f6rev yapan proteinlerdir. \nProteinler; yaralar\u0131n\u0131z\u0131n iyile\u015fmesini sa\u011flayarak onar\u0131c\u0131, kemiklerinizin ve kaslar\u0131n\u0131z\u0131n b\u00fcy\u00fcy\u00fcp \ngeli\u015fmesini sa\u011flayarak yap\u0131c\u0131 g\u00f6revini ger\u00e7ekle\u015ftirir. Hastal\u0131klara kar\u015f\u0131 v\u00fccudunuzun dayan\u0131kl\u0131 olmas\u0131n\u0131 \nsa\u011flar. Ayr\u0131ca b\u00fcy\u00fcme ve geli\u015fmenizde de \u00f6nemli rol oynar. ","48 \n2. \u00dcN\u0130TE \nKarbonhidratlar \nOkuldan eve geldi\u011finizde neden yemek yeme ihtiyac\u0131 duyars\u0131n\u0131z? \nG\u00f6rsel 2.4. \nOyun Oynayan \u00c7ocuklar \nG\u00f6rsel 2.5. \nYemek Yiyen \u00c7ocuklar \nEnerji kayna\u011f\u0131d\u0131r. \n KARBONH\u0130DRATLAR \nG\u00f6rsel 2.6. \nKarbonhidrat \u0130\u00e7eren Besinler \nKarbonhidratlar\u0131n az t\u00fcketilmesinin yorgunluk, h\u00e2lsizlik ve unutkanl\u0131k gibi olumsuz etkileri \nolabilir. Karbonhidratlar gibi enerji sa\u011flayan besinlerin gere\u011finden fazla t\u00fcketilmesi, fazla t\u00fcketilen \nmiktar\u0131n ya\u011fa d\u00f6n\u00fc\u015ferek v\u00fccutta depolanmas\u0131na neden olur. Bunun sonucunda da normalden fazla \nkilo al\u0131m\u0131 ortaya \u00e7\u0131kar. \nS\u0131n\u0131fta \u00f6\u011fretmeninizi dinlerken, teneff\u00fcste arkada\u015flar\u0131n\u0131zla oyun oynarken enerji harcars\u0131n\u0131z. \nBedeninizi hareket ettirebilmek ve ders \u00e7al\u0131\u015fabilmek i\u00e7in gerekli olan enerjiyi karbonhidratlardan sa\u011f- \nlars\u0131n\u0131z. V\u00fccudun enerji ihtiyac\u0131n\u0131 kar\u015f\u0131layan en \u00f6nemli besin i\u00e7eri\u011fi karbonhidratt\u0131r. \nKarbonhidratlar, beynin en \u00f6nemli enerji kayna\u011f\u0131d\u0131r. Karbonhidrat bak\u0131m\u0131ndan zengin olan baz\u0131 \nbesinler (baklagil, tah\u0131l, kuru yemi\u015f, sebze ve meyve) \u015funlard\u0131r: ye\u015fil mercimek, nohut, kuru fasulye, \npirin\u00e7, ekmek, makarna, badem, ceviz, f\u0131nd\u0131k, patates, so\u011fan, havu\u00e7, kay\u0131s\u0131, muz, incir, hurma, \u00fcz\u00fcm... \nBa\u011f\u0131\u015f\u0131kl\u0131\u011f\u0131 g\u00fc\u00e7lendirir. "]


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook