การพัฒนาสมรรถนะวิชาชีพ เล่ม 3

- การอธบิ ายความคดิ ท่ชี ัดเจน - การจัดใหมีการปอนกลับแบบสรางสรรค - การมีสวนรว มกับการอภิปรายกลมุ (13) การสรางเครอื ขา ยหรอื ขายงาน (14) การบรหิ ารตวั เอง (15) การจัดการกับการเปล่ยี นแปลง (16) การนําเสนอและการถายทอดสารสนเทศ จากรายการทัง้ หมดจํานวน 32 ขอ/36 รายการ ผวู เิ คราะหสมรรถนะไมจ ําเปนตองมีคณุ สมบัติครบถวน ทกุ รายการดังกลาว (เน่ืองจากผูท่มี ีอะไรครบถว นในทุกรายการน้ันไมมใี นโลก) เพยี งแตม บี างอยา งอยู ในเกณฑดีไมต ่ํากวา กึ่งหนงึ่ คอื 18 รายการ หรือมีเพยี งบางรายการดงั ตอ ไปน้ีกน็ าจะเพียงพอ นั่นคือ • ทางดา นคณุ ลกั ษณะสว นตวั ควรมี (3) ความมพี ลงั และยนื หยัด (จับติด ไมใ ชจ บั จด) (8) ความพรอ มทจ่ี ะปรบั ตวั ตอการเปลยี่ นแปลงพฤตกิ ารณและความคิดใหม ๆ (นาจะหมายถงึ ความไมดอ้ื รนั้ เพราะความด้อื เปน เรื่องของเด็ก สว นความรน้ั เปน เร่อื งของผูใหญ) • ทางดา นทกั ษะหลกั (Key and Core Skills) ควรมี (1) การสอื่ สาร (อานเปน พูดเปน และ เขยี นเปน ไมใ ชพ ดู เกงแตเพยี งอยา งเดียว) (3) เทคโนโลยสี ารสนเทศ (เชน ใชคอมพวิ เตอรช ว ยงานก็จะเพม่ิ คณุ คา ใหต นเอง) (5) การแกปญ หา (อาจรวมถึงการปอ งกันปญ หา แตไมใ ชผทู ีแ่ กป ญหาตลอด 24 เพราะไดส รางปญ หาไวตลอด 24) (6) การปรับปรงุ การเรยี นรแู ละการปฏิบัติงานของตนเอง (อาจมีนอย เพราะการเรียนรู เปนเรอ่ื งทน่ี า เบอ่ื หนา ยของครทู ุกคน แตครู ควรเรยี นรใู หแ จมแจง กอนทจ่ี ะสอนผอู ื่น) • ดา นทักษะสวนตวั (Personal Skills) ควรมี (3) การวางแผนและการจดั ลําดับความสําคญั (การวางแผนไมคอยเปน น้นั เปนธรรมชาติ และเปน จดุ ออนของการทํางานในบานเรา ซึ่งนาปฏิรปู หรอื ปรบั ปรงุ กอนอืน่ ใด) (6) การบรหิ ารเวลา (อาจไมค อ ยเปนธรรมในเร่อื งเวลา เนอ่ื งจากมีบางคนจะไดร ับเวลา จากพระเจาวนั ละ 48 ชวั่ โมง แตเ ขาก็จัดการมนั ใหเ หลือ 24 ชั่วโมงเทา กับคนอ่ืน) (9) การระบุ การตคี วาม และการใชค วามรเู ฉพาะสกู ารปฏบิ ตั ิ (14.1) การจดั เตรียมส่อื ทเ่ี ขียนข้นึ ทม่ี ีประสทิ ธิผล (17) การบรหิ ารตัวเอง (19) การนําเสนอและการถายทอดสารสนเทศผพู ฒั นามอดูลประเภทสอื่ สิง่ พิมพ จะตองมคี วามสามารถในการเขยี น (writing) การบรรณาธกิ าร(editing) การทําอารตเวิรก (artwork) การวางแบบงาน (layout) การเขียนภาพสาธิต (illustrations) การถา ยภาพ (photography) งานพมิ พทีเ่ กีย่ วขอ ง (related production work) และสามารถใชคอมพวิ เตอรผูพัฒนามอดลู แบบออนไลน จะตอ งสามารถใชโ ปรแกรมชวยในการทําอารต เวริ ก การเขยี นภาพสาธติการทําเวบ็ เพจ เปน ตน (คณุ สมบตั ิทจี่ ําเปน ดงั กลาวขางตน น้ี ไมมีขาย ถาตอ งการและต้ังใจตอ งขวนขวายพฒั นาตนเอง) 9 - 21

9.9 สรปุ นยิ ามทัว่ ไปของมอดลู ในมุมมองของเน้อื หาสาระ มอดูล (module)— คอื หนวยของการเรียนรู (academic unit of study) ทีเ่ ล็กท่สี ุดของ หลกั สูตร ซึ่งอาจอยูโดยลําพงั หรอื สมั พันธก บั หนวยทต่ี อ งเรยี นรมู ากอ นหรอื หนวยท่ีตอง เรยี นรคู วบกันไป (pre/co-requisites) โดยระบุหนว ยกติ และผลลัพธก ารเรียนรู มอดลู ใน หลักสูตรเมอ่ื รวมเขา ดว ยกนั ทําใหเปน เกณฑส ําเรจ็ หลักสูตรท่ีระดบั และมาตรฐานหน่ึง (หมายเหต:ุ นยิ ามนีผ้ สมผสานนิยามของ Cambridge International Dictionary of English กับนิยามจาก เวบ็ ไซต: www.ao.bham.ac.uk/aps/glossary.htm ) สํานักมาตรฐานการอาชวี ศกึ ษาและวิชาชีพ ไดพ ัฒนารูปแบบของมอดูล (ในมมุ มองของเน้ือหา สาระ) สําหรบั การจดั หลักสูตรแบบฐานสมรรถณะ ที่ตอ งการใหผ ูเ รยี นรมู สี มรรถนะสอดคลอ งกบั มาตรฐานของระบบคุณวุฒิการศกึ ษาวิชาชีพ, คุณวุฒวิ ิชาชพี , หรอื สมรรถนะวชิ าชพี อนื่ ใดท่ไี มได จดั ไวในระบบคุณวุฒิ และไดใหน ิยามของมอดูลฐานสมรรถนะไว ดังน้ีแนวคิดของการพฒั นามอดูลแบบฐานสมรถนะ 1. ระบุฐานขอมูลของสมรรถนะที่ 2. จดั ทําโครงสรางและจัดลําดับ 3. เขียนขอกาํ หนดของมอดลู ตองการพัฒนาเปนมอดูล ของมอดลู (Module Specs) มาตรฐานสมรรถนะในระบบ โค ร งส ร างข อ งม อ ดู ล ขอกาํ หนดของมอดูล 5 คุณวุฒิวชิ าชพี TVQ / VQ / NVQ • ม อ ดู ล ค ว าม รู ขอก(MําoหdนuดleขอSงpมeอcดifiลูatio4n 1) • ม อ ดู ล ส ม รร ถ น ะ ขอก(MําoหdนuดleขอSงpมeอcดifiูลatio3n 1) หรอื • ม อ ดู ล ส ม รร ถ น ะ ขอก(MําoหdนuดleขอSงpมeอcดifiูลatio2n 1) • ฯลฯ ขอก(Mาํ หodนuดleขอSงpมeอcดifiลู at1ion 1) มาตรฐานสมรรถนะในระบบ เพ่ื อ เป น ก รอ บ สํ า ห รั บ พั ฒ น า (Module Specifiation 1)คณุ วฒุ กิ ารศึกษาวชิ าชีพ GVQ / GVQ เป น 4 พัฒนามอดลู การเรยี นร/ู มอดูล หรือ ห ลั ก สู ต รร าย วิ ช าแ บ บ ม อ ดู ล การฝก อบรม รายการสมรรถนะ (Task List) (M odular Courses) (Develop Learning/Training จาก DACUM Chart Modules หรอื มอดูลแบบฐานสมรรถนะ ( Competency-based Modules) รายละเอีดหนาท่ีงาน (Job Description; JD) มอดลู 1  มอดูล 2  หรือ มอดูล 3  มอดูล 4  พจนานกุ รมชื่ออาชีพ มอดูล 5 (Dictionary of Occupational Titles; DOT) มอดูล 6  หรอื มาตรฐานอาชพี ใด ๆ (Any Occupational Standards)รุปท่ี 9.1 แนวคิดของการพัฒนามอดลู ฐานสมรรถนะ 9 - 22

มอดูลฐานสมรรถนะ (competency-based module)— คือ หนว ยของการเรียนรู (unitof learning) ทเ่ี ล็กทสี่ ุดซ่ึงจัดไวสําหรบั ระดบั และมาตรฐานหนึง่ ใดของระบบคุณวฒุ กิ ารศกึ ษาวชิ าชพี คณุ วุฒวิ ชิ าชพี หรือสมรรถนะวิชาชีพอืน่ ใดทไี่ มไ ดจดั ไวในระบบคุณวุฒิอาจเรียกโดยทั่วไปวา ‘มอดูล’ หรอื เรยี กตามลกั ษณะของของมอดูล เชน มอดูลสมรรถนะ มอดลู ความรู เปน ตน มอดลู อาจอยโู ดยลําพงั หรือสมั พนั ธก บั มอดลู ทตี่ องเรียนรูกอ นหรือมอดลู ท่ตี องเรยี นรูควบกนั ไป (pre/co-requisites) โครงสรา งของหลกั สตู รแบบมอดลู นัน้ สามารถใชหลกั การกออฐิ นั่นคอื สามารถจดั เรยี งมอดลู ตามแนวขา งเคียง (แนวกวา ง) และตามแนวบนลา ง (แนวลกึ ) ของกนั และกัน และกําหนดเปนมอดูลแกน (coremodule) และ มอดลู เลอื ก (elective/optional module) เพอ่ื ใหผ เู รียนไดมีโอกาสเลอื กสมรรถนะทีห่ ลากหลาย ทั้งลกั ษณะทั่วไปและลักษณะเฉพาะทางมอดูลสมรรถนะ โดยทวั่ ไปหมายถงึ สมรรถนะการปฏบิ ตั งิ าน (Practical Competence)เปนมอดลู ท่กี อ ใหเกดิ สมรรถนะทจี่ ะตอ งระบุขอ ความสมรรถนะ (competence statement)หรอื วตั ถุประสงคเชิง กฤตกรรมปลายทาง (Terminal Performance Objective) ไวเ พ่ือแสดงความสามารถในการปฏิบตั งิ านสมรรถนะไดทันทีหลงั จากการเรียนรมู อดูลนน้ัมอดูลความรู เปนมอดลู ที่กอ ใหเ กดิ ความรคู วามเขาใจกอนการเรยี นรูม อดลู สมรรถนะโดยทีเ่ นอ้ิ หาของมอดลู ความรูน้ี อาจเปน ความรูท ัว่ ไป (Generic Knowledge) หรือหนวยหลกั ของความรู (Major Units of Knowledge)หมายเหต:ุนิยามน้ี ไดจ ากการผสมผสานนยิ ามของ ILO, นยิ ามจากเว็บไซต: www.ao.bham.ac.uk/aps/glossary.htm, และนิยามจากเวบ็ ไซต : www.tafensw.edu.au/students/glossary/welcome.htm เพ่อื ใชใ นการพฒั นาหลกั สตู รแบบฐานสมรรถนะของสํานกั มาตรฐานการอาชีวศึกษาและวิชาชีพ 9 - 23

ขอ กําหนดของมอดลู ฐานสมรรถนะ, ขอ กําหนดมอดูล (module specification,“module specs”)— คอื ขอกําหนดในรายละเอยี ดของมอดูลฐานสมรรถนะสําหรบั การเรียนการฝก อบรมแบบฐานสมรรถนะใดๆ ที่มรี ูปแบบสอดคลองกบั ขอ กําหนดของมาตรฐานในระบบคณุ วฒุ ิวชิ าชพี นัน่ คอื มีความสอดคลองกบั หนวยสมรรถนะ (unit ofcompetence) ซงึ่ ประกอบดวย ช่ือมอดูล (Module Name), รหสั มอดูล (Module Code),ระยะเวลา (Duration), หนว ยกิตหรือคาการใหน ํ้าหนักในรูปแบบอน่ื (Credit/Weighing),ระดับของมาตรฐานสมรรถนะ (Competency Standard) หรือกลุม เปา หมาย (TargetGroup), มอดลู ท่ีตอ งเรยี นรมู ากอ น (Module Prerequisite), มอดลู ทตี่ อ งเรียนรคู วบกนั ไป(Co-requisite), ความมุง หมายของมอดูลหรือวัตถุประสงคเ ชงิ กฤตกรรมปลายทาง(Terminal Performance Objective; TPO). และผล(ลพั ธ) การเรยี นรู (LearningOutcome) ที่แบงจากหนว ยออกเปน สว น ๆ และแสดงขอความของหนว ยยอ ย/กฤตกรรม(Element of Competence/Element/Enabling Objective) ทงั้ นแ้ี ตละสวนอาจระบุขอกําหนด เชน ขอ กําหนดของขอบเขต หรือขอบเขต (Range Statement or Range),เกณฑการปฏบิ ัติงาน (Performance Criteria; PC) ซง่ึ ครอบคลุมทั้งกระบวนการ(process) และผลลพั ธ (output) ของการปฏิบตั ิงาน, หลกั ฐานการปฏิบัตงิ าน (PerformanceEvidence), หลักฐานความรู (Knowledge Evidence) และหรอื ความรู หรอื ความรเู ฉพาะ(Underpinning Knowledge; UPK) ทีจ่ ําเปน ของมอดลู น้ัน, และแนวทางการประเมิน(Assessment Guidance) นอกจากนัน้ อาจระบทุ กั ษะหลกั (และทกั ษะแกนกลาง) (Key andCore Skills) ทสี่ นบั สนุนใหเ กิดความสามารถตามความจําเปน ของแตล ะระดับและมาตรฐานโดยอาจระบุทักษะหลักเหลา นีไ้ วในหนวยยอยนนั้ ๆ หรอื ในเอกสารแนบตามความเหมาะสมสําหรับมอดลู ความรู ใหใชเกณฑก ารประเมิน (Assessment Criteria) แทนเกณฑก ารปฏิบัติงาน(Performance Criteria; PC) และไมต อ งกําหนดหลกั ฐานการปฏิบตั ิงาน ท้ังนี้ อาจระบุทักษะที่จําเปนไวดว ยก็ไดหมายเหต:ุการใหนยิ ามนี้ เพ่ือใหเปน เอกลักษณเฉพาะสําหรบั ขอกําหนดของมอดลู ฐานสมรรถนะท่จี ะมีการพัฒนาตอ ไปในอนาคต ใหม คี วามสมบูรณช ดั เจน สามารถนําไปปฏบิ ัติ และสามารถเขา กนั ได (compatible) กับทกุ ระบบทีใ่ ชฐานสมรรถนะ เชน ระบบคณุ วฒุ กิ ารศกึ ษาวิชาชพี ระบบคณุ วฒุ วิ ชิ าชพี หรอื สมรรถนะวิชาชพี อื่นใดทีไ่ มไดจ ดั ไวในระบบคุณวุฒินิยามไดจากการสังเคราะหแ ละผสมผสานสวนสําคัญจากรูปแบบและขอกําหนดใหเขากนั ไดจ ากสิ่งดังตอไปนี้ • รปู แบบขอ กําหนดมาตรฐานสมรรถนะของ NTO (National Training Organisation), ขอ กําหนดของ QCA (Qualifications and Curriculum Authority) และรูปแบบของ DfES (Department for Education and Skills) ซงึ่ ทั้งสามเปนแบบอังกฤษ • รูปแบบของ ANTA (Australia National Training Authority) :ซ่ึงเปน แบบออสเตรเลีย • รปู แบบการพฒั นาโปแกรมการฝกอบรมแบบฐานสมรรถนะของ W. E. Blank ซ่ึงเปนแบบสหรฐั อเมรกิ า 9 - 24

นิยามทว่ั ไปของมอดูลในมมุ มองของสอื่ การเรยี นรู มอดลู แบบสมบูรณในตัว (self-contained module) — เปนชดุ การเรียนรูทส่ี มบูรณ แบบ โดยจัดทรพั ยากรการเรยี นรูบรรจุไวภายในแตละมอดูล ประกอบดวย คําแนะนําใน การปฏบิ ตั ภิ ารกจิ หรืองานเฉพาะอยางละเอียด, ภาพประกอบ, แผนภาพ, แบบทดสอบ ดว ยตนเอง, แบบทดสอบกอ นเรียน, และแบบทดสอบหลงั เรยี น (แหลง ทม่ี า: Handbook For Developing Competency-Based Training Programs ของ William. E. Blank, Prentice-Hall, Inc. 1982.) จะสังเกตไดว า ‘ชุดการเรยี นแบบมอดลู ’ ทีร่ ูจักกนั อยทู ัว่ ไปน้ันก็คือ มอดูลแบบสมบรู ณใน ตัว (self-contained module) ตามนิยามของ W. E. Blank ทกี่ ลาวไวข า งตนนีเ้ อง มอดลู ฐานสมรรถนะ (competency-based module)— เปนชุดการเรียนรูท ส่ี รา งข้นึ เพ่อื สนองขอกําหนดคุณลกั ษณะของมอดูลฐานสมรรถนะ โดยใหม ีความยืดหยนุ ของการ นําไปใช เชน สามารถใชเ รียนรูดวยตนเองแบบเบด็ เสร็จ หรือใชเรยี นรูดวยตนเองกอน การใชป ระกอบการเรยี นในสถานทเี่ รยี นทง้ั ภาคทฤษฎีและภาคปฏบิ ัติ รูปแบบชุดการ เรยี นของมอดูลฐานสมรรถนะนปี้ ระกอบดว ย • ปก คํานํา สารบัญ • คําชแี้ จงการใชม อดูล • แผนภาพแสดงโครงสรา งของการจัดลําดบั ของมอดูลตา ง ๆ ที่เก่ยี วขอ ง • ความมุงหมายของมอดูล • แบบทดสอบกอนเรยี น (ถาตองการ) • ในแตล ะสว นของมอดูล จะตองจัดใหม สี าระสอดคลอ งกบั หนวยยอย (element of competence) หรอื กฤตกรรม ซึง่ ประกอบดว ย วัตถุประสงค หัวขอ และหัวขอ ยอ ย และอาจมคี ําถามหรอื กจิ กรรมของแตละสว นหรือหวั ขอ หรือหวั ขอยอย (ถา ตอ งการ) สาระที่ใชนําเสนออาจอยูในรปู ของสอ่ื สิ่งพิมพ ส่อื อิเลก็ ทรอนกิ ส และสื่อออนไลน • คําศัพทห ลัก (Keywords)/แนวคิดหลกั (Key Concepts) ของทั้งมอดูล • สมดุ ทําการ (Workbook) ซงึ่ ประกอบดวยแบบฝก หัดและใบงาน หรือแบบ ทดสอบหลงั การเรียนรู • เฉลยแบบฝกหดั และแบบประเมนิ ดวยตนเอง • บรรณานุกรม/เอกสารอางองิ /สอ่ื โสตทัศน • ดชั นี (ควรมี) • ขอ กําหนดคณุ ลักษณะของมอดลู (Module Specification) (ถาตองการ) อนึ่ง หากชุดการเรียนรลู กั ษณะอืน่ ที่สรา งขึ้นเพื่อสนองขอ กําหนดของมอดูลฐาน สมรรถนะในรูปแบบอ่นื ใด ก็อาจนับวาเปน ชดุ การเรยี น/มอดลู ฐานสมรรถนะไดด วย หมายเหตุ: รูปแบบชดุ การเรยี นของมอดลู ฐานสมรรถนะนเ้ี ปน การพัฒนาจากมอดลู แบบสมบูรณในตัว หนงั สอื เรียนแบบ หนวยและคูมอื ครู ใหเ กดิ เปนรูปแบบใหมท ่ีกอใหเกิดสมรรถนะตอ ผูเ รยี น 9 - 25

หนา นี้เจตนาใหเปน หนาวาง(This page is intentionally blank) 9 - 26

ภาคผนวก 9.1การพฒั นามอดูลขนาดเทียบเทากบั รายวชิ าของหลักสตู ร ปวช. และ ปวส.มอดูลตัวอยา งน้ีเทียบไดก บั 1 รายวิชาของหลกั สูตรระดับ ปวช., ปวส. หรือปริญญาตรขี องเรา ที่ยงั คงเรียกวารายวชิ า (course) และมกี ารเขยี นขอกําหนดเชน เดียวกันกับการเขียนขอ กําหนดของมอดูลทไ่ี ดก ระทํากนั ในบา นเราหลายสิบปม าแลว เรยี กวา คุณลักษณะของรายวิชา (course specification) ซ่งึ เปน การพัฒนาจดุประสงคข องรายวิชาท่ชี ดั เจนถงึ ระดบั จดุ ประสงคเ ชงิ พฤตกิ รรม ที่อาจเปนการพัฒนาตอจากหรือไปสู คําอธบิ ายรายวชิ าและจุดประสงค (course description and objectives) การกําหนดคุณลกั ษณะของรายวิชาดังกลาวนี้ควรพัฒนาจากสวนกลางเพือ่ เปน ขอ กําหนดโดยรวมของผลลัพธ สง่ิ นี้จึงใชเปนฐานขอมลู ซ่งึ ครูผสู อนสามารถนําไปพัฒนาตอไปเปน แผนการสอน (lesson plan) แบบพิสดารทีม่ ีรายละเอียดถงึ ขั้นการกําหนดกจิ กรรมการเรียนในแตล ะครง้ั โดยจะตองสอดคลอ งกับคณุ ลกั ษณะของรายวชิ าและความตอ งการของผูมสี วนไดส วนเสยีลําดบั การพัฒนาหลกั สูตรจากคําอธิบายรายวชิ าไปสูแผนการสอนจึงจดั ลําดบั ของภารกจิ ไดดงั น้ี คอื 1) การเขียนคําอธบิ ายรายวิชาและจดุ ประสงค (มขี อมลู ประมาณคร่งึ หนากระดาษ A4) เปรียบเสมอื น คําม่ันสญั ญาระหวางกรมฯ กบั สถานศกึ ษา 2) การกําหนดคุณลกั ษณะของรายวิชา (มีขอมลู ประมาณ 5 – 6 หนากระดาษ A4) เปรยี บเสมอื นคํา ม่ันสญั ญาระหวา งกรมฯ /สถานศึกษา กับ ครูผสู อน อนึ่ง ถา ไดน ําเอกสารขอกําหนดคณุ ลกั ษณะของรายวชิ าไปปรบั ปรงุ เปน เคาโครงรายวชิ า (course outline) โดยเพมิ่ เติมรายละเอียดเพื่อผเู รยี น เชน กําหนดการเรยี นการสอน วิธกี ารเรยี นการสอน และแนวทางการประเมินผล โดยเขียนใหก ะทดั รดั ลงเหลือประมาณ 3 - 4 หนากระดาษ A4 กท็ ําให เปน ประโยชนอยางมากตอผูเรยี นทีส่ ามารถมีสวนรวมในการวางแผนการเรียนการสอน เอกสารน้ี ครูผสู อนจะแจกใหผ ูเรียนในวนั แรกเปด เรยี นหรือเขาชนั้ เรียน จึงเปรียบเสมือนคํามนั่ สัญญาอยาง เปน ทางการฉบับแรกระหวา งสถานศกึ ษา/ครผู สู อน กับ ผเู รยี น 3) การพฒั นาแผนการสอน (มขี อ มูลประมาณ 100 – 200 หนา กระดาษ A4 โดยทีส่ ว นของแผนการ สอนจะมีประมาณ 20 – 40 หนา กระดาษ) อาจประกอบดว ยคมู อื ครู, และคูมอื ผเู รยี น เชน แบบ เรยี น เปน ตน เอกสารเหลา นเ้ี ปรียบเสมือนคําม่นั สญั ญาระหวา งครูผูสอนกับผเู รียนสําหรบั หลกั สูตร ปวช. และ ปวส. น้นั ไมไ ดจัดทําคุณลกั ษณะของรายวิชาไวแตอ ยางได แตกม็ บี างวิชาท่ีพฒั นาในทํานองเดียวกนั โดยจัดทําเปน โครงการสอน (teaching scheme/plan) ประมาณ 5 – 10 หนา กระดาษ A4ประกอบดว ย การจัดแบงหนว ยและเวลา จดุ ประสงค เนอ้ื หาสาระ เครือ่ งมือและอปุ กรณ เอกสารอา งองิ เปนตนโครงการสอนน้จี ะเปนประโยชนต อครูในการเขียนแผนการสอนฉบบั พสิ ดารตอไปมหาวทิ ยาลัยเอกชนหลายแหงในประเทศไทยไดกําหนดวา อาจารยผ ูสอนจะตองจดั ทําเคาโครงการสอน(course outline) ซง่ึ คลายกบั คุณลักษณะของรายวชิ า แตมชี ือ่ เรยี กหรือมีรายละเอยี ดแตกตางกันไปในแตละสถาบัน บางกเ็ รยี กวา เคา โครงการสอน เคาโครงการบรรยาย สังเขปวชิ า โครงการสอน ฯลฯ โดยผสู อนจะตอ งแจกเอกสารฉบบั นใ้ี หนักศึกษาในวันแรกของการเขาชั้นเรยี น เอกสารฉบับนจี้ ึงคลา ยกบั คํามน่ั สญั ญาที่ทําขนึ้ ระหวา งอาจารยผ สู อน นกั ศึกษา คณะวชิ า และกรรมการผแู ทนจากทบวงมหาวทิ ยาลัย ท่ีจะตองทําใหการเรียนการสอนเกดิ คณุ ภาพตรงตามทีไ่ ดกําหนดไว ภาคผนวก 9.1 - 1

ตอไปนเ้ี ปนตวั อยางมอดูลของ UNIVERSITY COLLEGE NORTHAMPTON ซ่ึงจดั หลักสตู รเปนรายวชิ าแบบมอดูล(modular course) สง่ิ แรกท่ตี อ งพฒั นากค็ ือ ขอกําหนดคณุ ลักษณะของมอดูล (module specification) โดยบรู ณาการคําอธบิ ายรายวิชาและจุดประสงค และ ขอกําหนดคณุ ลกั ษณะของรายวชิ าเขาเปนหนึง่ เดียว ก็จะไดฐานขอมูลเพยี งพอทผ่ี ูส อนอน่ื ใดสามารถนําไปทํารายละเอยี ดของแผนใด ๆ ตอไปไดง า ยขน้ึ ________________________________________________________________________________ หนา 1/3 UNIVERSITY COLLEGE NORTHAMPTON POSTGRADUATE MODULAR SCHEME (ระเบยี บแบบแผนมอดลู บณั ฑติ วิทยาลัย) MODULE SPECIFICATION* (ขอกําหนดคณุ ลักษณะของมอดลู )School School of Accounting, Information Systems and Law(คณะ) (คณะการบญั ชี ระบบสารสนเทศ และนิตศิ าสตร)Field (ภาควิชา/สาขาวิชา)Module Title (ชือ่ มอดูล) Information Systems (ระบบสารสนเทศ) Managing Information Systems (การจดั การระบบสารสนเทศ)Module Code (รหัสมอดูล) Credit Value (หนวยกิต) Field Leader (หัวหนาภาค/สาขาวชิ า)INSM009 10 Tim McIntyre-Bhatty Pre-requisites Co-requisites Restrictions **(มอดลู ท่ีตองมกี อ น) (มอดลู ทีต่ อ งเรียนควบค)ู (การจํากัดขอบเขต) None (ไมม )ี None (ไมม ี) INSM005 or INSM0061. Context/rationale 1. บริบท/หลกั เหตผุ ลThe application and use of information systems within การประยุกตแ ละใชร ะบบสารสนเทศภายในองคorganisations continues to increase. This module การยังคงเพิ่มขนึ้ มอดูลนี้จงึ มุง เ นน ทค่ี วามรูtherefore focuses on the knowledge and และความเขา ใจทตี่ องการท่ีทําใหสามารถรับผดิunderstanding required being able to take ชอบระบบสารสนเทศในองคก ารresponsibility for Information Systems in organisations.2. Aims and Learning Outcomes 2. จุดหมายและผลลัพธก ารเรียนรู2.1 Overall Aim(s) for the Module To: 2.1 จุดหมายโดยรวมสําหรบั มอดูล เพ่อื :identify and evaluate information systems for ระบุและประเมินระบบสารสนเทศสําหรับหนาที่organisational functions. To equip delegates with a องคการknowledge and understanding of the skills required for จัดเตรียมผูรับหนาที่ที่มีความรูและความเขาใจmanagement role of information systems. ถึงทักษะท่ีตองการสําหรับบทบาทการจัดการ ระบบสารสนเทศ* SPECIFICATION— ขอกําหนดคณุ ลกั ษณะ, ขอ กําหนด, รายการจําเพาะ** Some modules may also be restricted for specific reasons of law, safety, client protection or professional orientation. ภาคผนวก 9.1 - 2

หนา 2/32.2 Learning Outcomes 2.2 ผลลพั ธการเรยี นรูOn successful completion of the module, students หลงั จากสําเร็จมอดูลนี้ นกั ศกึ ษาจะwill be able to: สามารถ:a) Identify and select appropriate information a) ระบแุ ละเลือกระบบสารสนเทศทเี่ หมาะสมsystems for organisational functions. สําหรับหนา ที่ขององคการb) Use techniques for evaluating information b) ใชเ ทคนิคสําหรบั การประเมนิ ระบบสาร systems. สนเทศc) Understand design and development c) เขาใจระเบยี บวิธกี ารออกแบบและพัฒนาท่ี methodologies used for information systems. ใชสําหรับระบบสารสนเทศd) Apply techniques for the management of d) ประยุกตเ ทคนิคสําหรบั การจดั การโครงการ information systems projects. ระบบสารสนเทศe) Identify the roles of the Information Systems e) ระบุบทบาทของผูจัดการระบบสารสนเทศ Manager.3. Indicative Content 3. เนอ้ื หาสาระ (ซ่งึ ชี้แนะ) Types of Systems. ชนิดของระบบ Within Production; Accounts; Design; Service sectors การผลติ ภายใน, บญั ช,ี การออกแบบ, ภาค Design and Development of Systems บริการ Systems Analysis, Methodologies การออกแบบและพัฒนาระบบ Selection of Information Systems การวเิ คราะหระบบ, ระเบยี บวิธี Selection criteria; the selection process. การเลือกระบบสารสนเทศ Systems within organisations เกณฑก ารเลอื ก, กรรมวธิ ีการเลอื ก Distributed/Centralised; Networks; Global capability ระบบภายในองคการ Evaluation of information systems แบบกระจาย/แบบรวมศนู ย, เครือขา ย, สมรรถ Factors involved with the prioritising of system ภาพครอบคลุม developments การประเมินระบบสารสนเทศ Management of the Information Systems function ปจจัยที่เกย่ี วขอ งกับการจดั ลําดบั ความสําคญั Responsibilities of the I.S. Manager ของการพฒั นาระบบ Managing Information Systems projects. การจัดการหนา ทีร่ ะบบสารสนเทศ ความรบั ผดิ ชอบของผจู ัดการระบบสารสนเทศ การจดั การโครงการระบบสารสนเทศ4. Teaching and Learning Strategy (4. ยทุ ธวธิ ีการสอนและการเรียนร)ู STUDY HOURS (ช่วั โมงเรียน)TEACHING, LEARNING + ASSESSMENT ACTIVITIES(กิจกรรมการสอน การเรยี น+การประเมินผล) 21 39 Face to face delivery (การถายทอดโดยตรง) 40 Directed reading (การอา นตามทีแ่ นะนํา) 100 Assessment – Assignment report (การประเมนิ ผล-รายงานทมี่ อบหมาย) TOTAL (รวม) ภาคผนวก 9.1 - 3

หนา 3/35. Assessment Strategy (5. ยทุ ธวิธกี ารประเมนิ ผล)Assessment Items (ชิน้ งานทีป่ ระเมิน) Weighting (การใหน ํ้าหนัก) Report (รายงาน) 100%6. Justification*** of Assessment Strategy 6. การใหเ หตุผลของยุทธวธิ กี ารประเมินผลBy applying knowledge and understanding โดยการประยุกตความรแู ละความเขาใจBusiness Information Systems – Analysis, ระบบสารสนเทศทางธุรกิจ การวเิ คราะหDesign and Practice, organistional situations ออกแบบ และปฏบิ ตั ิ กับพฤติการณข องthe assessment report will build on the องคการ รายงานที่ประเมินจะตอ งเกดิknowledge and understanding relating to the จากความรูความเขาใจสัมพันธกบั การselection, application and management of เลือก การประยกุ ตแ ละการจัดการระบบInformation Systems. สารสนเทศ7. Assessment criteria 7. เกณฑก ารประเมินผล Degree to which analysis and evaluation is ระดบั ซง่ึ การวเิ คราะหและการประเมินมี coherent. ความสอดคลอง Depth of knowledge, and understanding of ความลกึ ของความรูและความเขาใจระบบ Information Systems สารสนเทศ Understanding of the role of managing the ความเขา ใจบทบาทของการจัดการการนํา Information System implementation. ระบบสารสนเทศไปดําเนนิ การ8. Indicative Reading and Other Learning Resources(8. การอานและแหลง ทรัพยากรการเรียนรอู ่นื ๆ ซึ่งชี้แนะ) • Curtis, G. (1998), Business Information Systems-Analysis, Design and Practice, 3rd edition, Addison-Wesley, Singapore. • Sprague, R. and McNurlin, B. (1993), Information Systems Management in Practice, 3rd edition, Prentice-Hall, New Jersey. • Lucas, H. (1994), Information Systems Concepts for Management, 5th edition, McGraw-Hill, Singapore. • Elliott, G. & Starkings, S. (1998), Business Information Technology, Addison-Wesley Longman, Dorchester.9. Approval and Review Dates (9. วนั ทอ่ี นมุ ัตแิ ละทบทวน) Date of approval (วนั ทีอ่ นุมัต)ิ : Date of revision (วนั ทปี่ รับปรงุ แกไ ข):Section:*** เปนข้นั ตอนการพิจารณาหวั ขอ ของรายงาน โดยท่ีผูสงรายงานจะตองใหเหตุผลหรือปกปอง (defence) ภาคผนวก 9.1 - 4

ตวั อยาง เว็บเพจสารบบของขอกําหนดคณุ ลกั ษณะของมอดลู ซ่ึงนํามาแสดงเพียงบางสว น UNIVERSITY COLLEGE NORTHAMPTON POSTGRADUATE MODULAR SCHEME MODULE SPECIFICATIONS1. Field of Arts and Performance2. Field of Behavioural Sciences3. Field of Education4. Field of Environmental and Geographical Sciences5. Field of Finance6. Field of Health7. Field of History8. Field of Organisational Behaviour and Human Resource Management HRMM001 - People in Organisations HRMM002 - Developing Cross Cultural Capability HRMM003 - Strategic HRM HRMM004 - Management Development and Organisational Learning HRMM005 - Organisational Theory and Analysis HRMM006 - Individual and Group Behaviour HRMM007 - Working with Change HRMM008 - Consultancy and Research in Organisational Settings HRMM011 - Management Project HRMM012 - Dissertation HRMM013 - Action Research Dissertation HRMM016 - Developing Creativity within Teams and Individuals HRMM017 - Creativity and Innovation: The Organizational Context HRMM018 - Strategic HRM Scenarios HRMM019 - Consulting Skills9. Field of Information Sciences INSM001 - Office Technology INSM002 - Human and Organisational Aspects of Information Systems INSM003 - Information Systems Development INSM004 - Network Management INSM005 - Strategic Information Systems and quality Management INSM006 - Corporate Information Systems INSM007 - Dissertation INSM008 - Group IS Project INSM009 - Managing Information Systems INSM010 - Research Methods in Information Systems INSM011 - Systems and Processes - their Role in Innovation INSM012 - Study Skills MTSM001 - Business and Management Decision Making 1 MTSM002 - Business and Management Decision Making 2 MTSM003 - Applied Project Management MTSM004 - Advanced Project Management MTSM005 - Forecasting for Managers MTSM006 - Information Management for Organisations MTSM007 - Management Project MTSM008 - Dissertation10. Field of Law11. Field of Marketing and Entrepreneurship12. Field of Social Sciences13. Field of Strategy and Economics14. Field of Women's Studies ภาคผนวก 9.1 - 5

กจิ กรรม เรือ่ งแนวทางการพัฒนาแผนการสอนจากขอ กําหนดคุณลักษณะจากตวั อยา งมอดลู ของมหาวิทยาลัย Northamton สมมุตวิ าทา นเปนผูส อนทต่ี องนําวิชานไี้ ปพฒั นาแผนการสอน โจทยข อ1 – 5 ใหก ากบาทลงในชองตัวเลอื กดงั ตัวอยา ง : และตอบคําถามโดยเติมคําในชองวาง (ถา มี)1) หลังจากผศู กึ ษาสําเรจ็ มอดูลนแ้ี ลวจะสามารถ: … ก) ทําหนา ทแี่ ละรบั ผิดชอบในบทบาทการจัดการระบบสารสนเทศสําหรบั องคก าร … ข) ระบุ เลือก และใชเ ทคนิคการประเมิน ออกแบบและพฒั นา และจัดการระบบสารสนเทศ2) ในการเขยี นผลลัพธก ารเรยี นรู (ดขู อ 2.2) ซง่ึ ควรเขยี นเรยี งใหเปน ขนั้ ตอนการเรียนรูต ามเหตผุ ลเชงิ ตรรกะถาจะเลือ่ นผลลัพธ ขอ e) ระบุบทบาทของผูจัดการระบบสารสนเทศ ขนึ้ ไปอยูตอ จาก ขอ a) ระบุและเลือกระบบสารสนเทศท่ีเหมาะสมสําหรับหนาทขี่ ององคการ ไดหรอื ไม ? … ก) ได จากเหตุผลทว่ี า …………………………………………………………………………………………. … ข) ไมไ ด จากเหตุผลท่วี า …………………………………………………………………………………….3) มอดลู นีม้ ภี าคปฏิบัติหรือไม ? … ก) มี คือ …………………………………………………………….…………………………………… … ข) ไมม ี4) มอดลู นมี้ ีการวัดความรูและความเขา ใจโดยวธิ ใี ด ? … ก) ใชการสอบขอเขยี น … ข) ใชการประเมนิ ทีร่ ายงานทีม่ อบหมาย5) ถาตองแยกยอ ยมอดลู นอ้ี อกเปนหวั ขอ ทา นจะแบง ไดก ่หี วั ขอ และพจิ ารณาจากขอ มูลใด … ก) 5 หวั ขอ โดยพิจารณาจาก ขอ 2.2 ผลลพั ธการเรียนรู … ข) 4 – 13 หัวขอ โดยพจิ ารณาจาก ขอ 3. เนือ้ หาสาระ (ซง่ึ ชแี้ นะ)6) ใหน ําผลลพั ธการเรยี นรูทัง้ 5 รายการ มาใสใ นชองวา ง (ใสเฉพาะอักษร a, b, c, d, และ e) ใหส อดคลอ งกบัเนื้อหาสาระ แตมีบางรายการแยกตวั เปน 2 สว นตามเนอ้ื หาสาระทจี่ ดั ไว2.2 ผลลพั ธก ารเรยี นรู 3. เนอื้ หาสาระ (ซง่ึ ชแี้ นะ) ชนิดของระบบ การผลิตภายใน, บญั ช,ี การออกแบบ, ภาคบรกิ าร การออกแบบและพัฒนาระบบ การวิเคราะหระบบ, ระเบยี บวธิ ี การเลอื กระบบสารสนเทศ เกณฑก ารเลือก, กรรมวิธีการเลือก ระบบภายในองคก าร แบบกระจาย/แบบรวมศูนย, เครือขาย, สมรรถภาพครอบคลมุ การประเมินระบบสารสนเทศ ปจจัยท่ีเกย่ี วขอ งกับการจดั ลําดับความสําคญั ของการพัฒนาระบบ การจดั การหนาทรี่ ะบบสารสนเทศ ความรับผิดชอบของผจู ัดการระบบสารสนเทศ การจัดการโครงการระบบสารสนเทศ ภาคผนวก 9.1 - 6

7) ในอนาคตทีส่ ถาบันอาชีวศึกษาจะตอ งพฒั นาหลักสตู รเอง ทานมคี วามเห็นอยา งไรกับการพัฒนาหลกั สตู รรปูแบบนี้ ใหพ จิ ารณาดา นขอ ดีและขอเสีย โดยตอบขอ ดี 5 ขอ และ ขอ เสยี 3 ขอ ขอดี ก) ข) ค) ง) จ) ขอ เสยี 1) 2) 3)8) ใหท านเสนอแนะแนวทางในการปรบั ปรุงรูปแบบใหสอดคลองกับมาตรฐานสมรรถนะของคุณวฒุ วิ ชิ าชีพ(TVQ/VQ) หรือ คุณวฒุ ิการศึกษาวิชาชีพ (GVQ) หรอื ความมงุ หมายใดการทํากจิ กรรมนี้ เพ่ือเปน การฝกคดิ และตัดสินใจจากการเรียนรู จงึ ตอ งทํากจิ กรรมนอ้ี ยางจรงิ จังใหแลว เสร็จกอน จึงตรวจทานกับเฉลยคําตอบเพอ่ื ใหเ กดิ ความเขาใจทีถ่ องแท ภาคผนวก 9.1 - 7

เฉลยคําตอบกิจกรรม เรื่องแนวทางการพฒั นาแผนการสอนจากขอ กําหนดคุณลักษณะ1) : ก) ทําหนาทแ่ี ละรับผดิ ชอบในบทบาทการจัดการระบบสารสนเทศสําหรบั องคก าร … ข) ระบุ เลือก และใชเทคนคิ การประเมนิ ออกแบบและพฒั นา และจดั การระบบสารสนเทศ โปรดสงั เกตขอ ข) ซงึ่ ไดน ําผลลัพธการเรียนรูในขอ 2.2 จํานวนหนงึ่ มาเขยี นเปนความเรียง แตเขียน คํากรยิ าแสดงการกระทําตาง ๆ ไวป ะปนกันจนไมส ามารถเขา ใจไดวา ทําอะไรกนั แน ระหวา งเทคนคิ การประเมินและระบบสารสนเทศ2) : ข) ไมไ ด จากเหตผุ ลที่วา จะตอ งกลา วถงึ บทบาทซง่ึ เปน รายละเอยี ดของระบบไปจนถึงสว นทายของมอดูล3) : ก) มี คอื การเขยี นรายงานทใ่ี ชในการประเมิน4) : ข) ใชการประเมินรายงานท่มี อบหมาย5) : ก) 5 หวั ขอ โดยพิจารณาจาก ขอ 2.2 ผลลพั ธการเรียนรู6) 2.2 ผลลัพธก ารเรียนรู 3. เนอ้ื หาสาระ (ซึง่ ช้ีแนะ) a/1) ระบรุ ะบบสารสนเทศท่เี หมาะสม ชนดิ ของระบบ สําหรบั หนาท่ีขององคก าร การผลิตภายใน, บัญช,ี การออกแบบ, ภาคบริการ c) เขา ใจระเบยี บวธิ ีการออกแบบและ การออกแบบและพฒั นาระบบ พฒั นาทใ่ี ชส ําหรบั ระบบสารสนเทศ การวเิ คราะหระบบ, ระเบียบวิธี a/2) เลือกระบบสารสนเทศท่เี หมาะสม การเลือกระบบสารสนเทศ สําหรบั หนาทข่ี ององคการ เกณฑก ารเลือก, กรรมวิธกี ารเลือก ระบบภายในองคก าร แบบกระจาย/แบบรวมศนู ย, เครือขาย, สมรรถภาพครอบคลมุ b) ใชเ ทคนิคสําหรบั การประเมนิ ระบบสาร การประเมินระบบสารสนเทศ สนเทศ ปจจยั ท่เี กยี่ วของกบั การจัดลําดบั ความสําคัญของการพฒั นาระบบ e) ระบุบทบาทของผูจัดการระบบสาร การจัดการหนา ที่ระบบสารสนเทศ สนเทศ ความรับผิดชอบของผจู ัดการระบบสารสนเทศ d) ประยุกตเทคนคิ สําหรับการจดั การ การจดั การโครงการระบบสารสนเทศ โครงการระบบสารสนเทศ ภาคผนวก 9.1 - 8

7) ใหท านพจิ ารณาคําตอบของทานวา ตรงกบั ขอ ใดในรายการขา งลา งนก้ี ถ็ ือวา ทา นตอบถูก หากมีขอ ใดไมตรงตามรายการ อาจยังเปนการตอบไมถกู ตอ ง ใหใชดุลยพินิจของตวั เองหรือปรึกษากบั ผูส อน) คําตอบ ขอดี คือ • เปนการพฒั นาหลักสูตรซึ่งใหขอมลู ทเี่ ปนประโยชนมากกวา แบบเดิม • มกี ารกําหนดเนือ้ หาทชี่ ัดเจนโดยเขยี นเปนขอๆ หรือเปน โครงสราง • ไมตองเขียนคําอธบิ ายรายวชิ าที่เปนความเรียง ซงึ่ เขยี นยากและสรางความสบั สนได • ไมตองมีความคาดหวงั ที่ซํ้าซอ นและอาจขัดแยง กันได คอื จุดประสงคและมาตรฐานรายวิชา • จุดประสงคข องแบบเดิมซ่ึงอาจเขยี นเปน จุดหมาย (aims) เพียงรายการเดียว หรอื เขียนแยกเปน 3 พสิ ัยก็ ได โดยแตละรายการเขยี นเปน จุดมงุ หมายพอสังเขป • มีขอมูลมากพอทผี่ สู อนจะนําไปพฒั นาแผนการสอนไดง ายข้นึ • ผูสอนสามารถเขยี นรายละเอยี ดเพ่ิมเตมิ เชนกําหนดการเรียนการสอน และมคี วามเปน ไปไดในการจัด เตรียมกอนและแจกผูเรียนในวนั แรกของการเรียนวชิ านนั้ • สามารถแกไ ขปรบั ปรุงและทําใหเปนปจจบุ ันไดง าย • มีการนําแหลง ขอมูลทเี่ คยไดใชร ะหวา งการพัฒนาหลักสูตรมาบรรจุไวใ หเกิดประโยชนโดยไมต อง วเิ คราะหหรือสบื คนใหมอ ีก • โดยภาพรวมเปน รูปแบบท่ีเขยี นงา ยกวา เดมิ คําตอบขอ เสยี คอื • ในรูปแบบดงั ตวั อยางอาจเกิดความสบั สนได เน่อื งจากผลลัพธการเรียนรแู ละเนอื้ หายงั ไมไ ดจ ดั กลุม ใหเ ปน หนว ยยอ ยเพ่อื ใหม คี วามสมั พนั ธก นั ภายในหนวยยอ ยน้ัน • ใชเวลาในการพัฒนาหลกั สตู รมากขน้ึ • เอกสารหลกั สูตรมคี วามหนามากกวา เดิม อาจถึง 6 - 8 เทา • ตองใชเวลามากขึน้ ในการฝก อบรมผูพฒั นาหลักสตู รรูปแบบน้ี แตก็นา จะเปน ผลดี เพราะหลกั สูตรเดิมที่ สรา งปญหาเปน เพราะผูพัฒนาหลายสาขาขาดการฝกอบรมใหเขาใจกอ น • จะตอ งเขยี นหลกั เหตผุ ลเปน รายการเพิม่ เตมิ ซึง่ อาจทําใหเขยี นกันอยางขาดหลักเหตุผล • จะตองเขียนเกณฑการประเมนิ เปน รายการเพิม่ เตมิ ซ่ึงอาจเขียนไดย ากเพราะผูพฒั นาหลักสตู รหลายคน กไ็ มร ูเหมือนกนั วา ผลลัพธทีไ่ ดจะเปน อะไร • การเขียนเกณฑก ารประเมินเปน เรอ่ื งยาก เพราะตอ งมผี ูทีม่ ีความเชยี่ วชาญ เคยผานงาน หรือรจู รงิ8) การปรับปรุงรูปแบบใหสอดคลองกบั มาตรฐานสมรรถนะของคณุ วุฒิ TVQ/VQ/GVQ หรือความมงุ หมายใดๆนั้นก็สามารถกระทําไดง าย โดยเพ่มิ เติมหรอื ปรบั ปรงุ บางรายการใหไ ดรูปแบบท่ีสอดคลอง เชน มาตรฐานสมรรถนะ ท่ตี อ งเขยี นมอดลู ละ 1 หนว ยสมรรถนะ (Unit of Competence) ซ่ึงมี ขอสรปุ หนวย และหนว ยยอย(Element of Competence) โดยแตละหนว ยยอยประกอบดว ย • เกณฑก ารปฏิบัติงาน (Performance Criteria; PC) • ขอบเขต (Range) • หลกั ฐานการปฏิบตั งิ าน (Performance Evidence) • หลกั ฐานความรู (Knowledge Evidence) หรือ ความรูทีจ่ ําเปน (Underpinning Knowledge) • แนวทางการประเมิน (Assessment Guidance)และอาจเพ่มิ เติมรายการของทกั ษะหลัก (key Skills) ความปลอดภยั และเจตคติ (Safety and Attitude) และขอมูลท่จี ําเปน อ่นื ๆ ที่เปน ประโยชนและไมสรางความสับสนดวยกไ็ ด ภาคผนวก 9.1 - 9

หนานเ้ี จตนาใหเ ปน หนา วาง(This page is intentionally blank) ภาคผนวก 9.1 - 10

ภาคผนวก 9.2การพฒั นามอดลู ขนาดเทยี บเทากับรายวิชาของหลกั สตู ร ปวช. และ ปวส.มอดูลตัวอยางนีเ้ ทียบไดก บั 1 รายวิชาของหลกั สูตรระดบั ปวช., ปวส. หรอื ปริญญาตรขี องเรา ทีย่ งั คงเรยี กวารายวิชา (course) และมีการเขยี นขอ กําหนดเชนเดยี วกนั กับการเขียนขอ กําหนดของมอดูลทไ่ี ดกระทํากันในบานเราหลายสบิ ปมาแลว เรยี กวา คุณลกั ษณะของรายวชิ า (course specification) ซึ่งเปนการพัฒนาจดุประสงคของรายวชิ าทช่ี ดั เจนถึงระดับจุดประสงคเชิงพฤติกรรม ทอ่ี าจเปนการพัฒนาตอ จากหรอื ไปสู คําอธิบายรายวชิ าและจดุ ประสงค (course description and objectives) การกําหนดคณุ ลักษณะของรายวิชาดงั กลา วนี้ควรพฒั นาจากสว นกลางเพอื่ เปนขอกําหนดโดยรวมของผลลัพธ สง่ิ นจ้ี งึ ใชเ ปน ฐานขอ มูลซ่ึงครผู สู อนสามารถนําไปพฒั นาตอไปเปน แผนการสอน (lesson plan) แบบพิสดารทีม่ รี ายละเอยี ดถึงขน้ั การกําหนดกจิ กรรมการเรยี นในแตล ะครง้ั โดยจะตอ งสอดคลอ งกบั คณุ ลกั ษณะของรายวชิ าและความตองการของผมู ีสวนไดส ว นเสียการพฒั นามอดลู ขนาดเลก็ กวา เมอ่ื เทยี บกับรายวิชาของหลักสตู ร ปวช. และ ปวส.มอดูลตัวอยางน้ีเทียบไดกบั 1 หนวย (Unit) ในรายวิชา (Course) ของหลักสูตรระดับ ปวช., ปวส. หรอื ปรญิ ญาตรีของเรา โดยปกตริ ายวิชาทุกวชิ าในหลกั สูตรน้ันจะสามารถพัฒนาใหเ กิดสมรรถนะไดท ้ังสิ้น เนอ่ื งจากสมรรถนะดงั กลา วมี 2 ชนิดคอื สมรรถนะการปฏบิ ตั ิงาน (Practical Competence) เปนสมรรถนะของการปฏบิ ตั ิงานโดยใชท กั ษะการเคลอื่ นไหวของรางกาย (Motor Skills) เปน หลัก เชน การผลติ การประกอบ การซอม การสรา ง การบริการ ฯลฯ นอกจากนน้ั ผมู ี สมรรถนะตองมคี วามรูท ่ีจําเปนไมน อยกวาระดับความเขาใจในงานทปี่ ฏบิ ัติ เชน ความเขาใจ กระบวนการ ความเขาใจวธิ ีการ ฯลฯ อีกท้งั ยงั ตอ งมีเจตคตทิ ีจ่ ําเปน ในการทํางาน เชน ความ ประณตี ความรอบคอบ ความอดทน ฯลฯ และรวมไปถงึ ทกั ษะหลักในระดับทเ่ี หมาะสม เนือ่ ง จากความรู เจตคติและทักษะหลกั ดังกลา วจะบรู ณาการเขา ดวยกันเปน กลไกในการขบั เคลื่อน ไปสูผ ลสมั ฤทธใ นการปฏบิ ตั ิงาน ท่ีมที ั้งประสิทธภิ าพและคุณภาพ หนว ยสมรรถนะการปฏบิ ตั ิงาน เปนหนว ยของการปฏบิ ตั ิงานท่มี ีขอบขายครอบคลมุ เน้อื งาน (work content) ตามหลกั เกณฑของงานเฉพาะ (task) นับจากจุดเร่ิมตนไปสูจุดหมายหรอื จดุ ประสงคปลายทาง (TPO; Terminal Performance Objective) ซึง่ กอ ใหเกิดผลลพั ธส ดุ ทาย อยางนอ ย 1 อยางจากผลทีต่ องการ คือ ผลผลิต การบริการ และขอมลู เพอื่ การตดั สินใจ ภาคผนวก 9.2 - 1

การวเิ คราะหงานเฉพาะ หรือ วเิ คราะหสมรรถนะ (Task/Competency Analysis)เนอ่ื งจากการปฏบิ ตั งิ านหนง่ึ หนว ยสามารถแยกยอ ยได 2 แนวทาง คอื แนวทางที่ 1 เปน การแยกยอ ยงานเฉพาะงานหน่ึงใหเ ปน ขนั้ ตอนการปฏบิ ัตงิ าน (procedural steps) ซ่ึงมีประมาณ 7 – 15 ขนั้ ตอน และเปน ขั้นตอนหลัก (key step) ท่ี ตอ งใชความรทู างเทคนคิ (technical knowledge) เกีย่ วกับ หลักการและวิธกี าร (principle and method) ในการปฏบิ ตั ขิ น้ั ตอนนั้นใหบ รรลุ แลว จงึ แบงตดั ตอนใหเ ปน งาน ยอย (element) 2 – 4 งานยอย โดยท่ีแตล ะงานยอ ยท่ไี ดจะตองมผี ลลัพธข องงานยอยที่ มคี ณุ คาพอเหมาะสําหรบั การประเมนิ การปฏิบตั ิงาน แลวจึงวเิ คราะหค วามสมั พนั ธข องแต ละขั้นตอนหรือแตละงานยอยกับองคประกอบที่ตองการเพ่ือใหเกิดสมรรถนะในการปฏบิ ัติ งาน งานยอ ย (element) อาจเรยี กวา หนว ยยอ ย /กฤตกรรม แนวทางที่ 2 เปนการแยกยอ ยงานเฉพาะงานหน่ึงใหเปน งานยอ ย (element) ซง่ึ มี ประมาณ 2 – 4 งานยอ ย โดยแตละงานยอยทแี่ บงไดจะตอ งมีผลลพั ธงานยอยที่มคี ณุ คา พอเหมาะสําหรบั การประเมนิ การปฏิบตั ิงาน ตอมาใหแ ยกงานยอยออกเปนขน้ั ตอนการ ปฏิบตั งิ าน (procedural steps) ทต่ี องใชความรูทางเทคนคิ (technical knowledge) เก่ียวกับ หลักการและวิธกี าร (principle and method) ในการปฏบิ ตั ิขน้ั ตอนน้ันใหบรรลุ ซ่งึ ทําใหม ีงานยอ ยละประมาณ 2 - 8 ขั้นตอน แลวจึงวเิ คราะหความสมั พันธข องแตละ งานยอยหรือแตละข้ันตอนกับองคประกอบที่ตองการเพ่ือใหเกิดสมรรถนะในการปฏิบัติ งานองคประกอบที่ตองการในเพื่อใหเกิดสมรรถนะในการปฏิบัติงานในแตละข้ันตอนหรืองานยอยของผปู ฏิบตั งิ านกค็ อื ความรู ทกั ษะ และเจตคติ นัน้ เอง แตไดมพี ัฒนาการหรอื บูรณาการเปนรปู แบบเฉพาะ เชน• ความรเู กย่ี วกบั ข้นั ตอนการปฏบิ ตั ิงาน (procedural knowledge) คือความรูในข้นั ตอนการ ปฏบิ ัตงิ านทีว่ เิ คราะหไ ว 10 ขัน้ ตอน หรืออาจมีความเปนนามธรรมกวา คือความรใู นงานยอ ย 4 งานยอย• คณุ ภาพและปริมาณผลงาน (quality and quantity of performance) หรอื มาตรฐาน, คณุ ภาพดี อยางไร (standards, how well) สว นนี้เปนองคป ระกอบที่ใชวดั ผลลพั ธข องการปฏบิ ัตงิ าน บางทีก็เขยี นในรปู ของ เกณฑการ ปฏิบัตงิ าน (Performance Criteria; PC.)• เครอ่ื งมอื และวสั ดุ (tools and materials) สว นนีเ้ ปนรายการเครือ่ งมอื และวสั ดทุ ่ีพเิ ศษนอกเหนอื จากท่ีใชอยปู ระจํา ขอมลู ทไ่ี ดเพ่อื ใหม ีการใหค วามรแู ละทกั ษะในการใชเคร่ืองมือและวัสดุดงั กลาวเปนกรณีพิเศษ สว นเครอื่ งมือและวสั ดุที่ใชประจํานนั้ ถือวา ไดเ รยี นรมู ากอ นแลว สําหรบั ‘เครอ่ื งมอื และวสั ดุ’ ในท่ีนี้หมายถงึ เครื่องมือทั่วไป เคร่ืองจักร อุปกรณ วัสดุชน้ิ งาน วัสดุชว ย งาน เปนตน ภาคผนวก 9.2 - 2

• เง่ือนไขภายใตก ารปฏิบัติงาน (conditions under which performed) สวนนี้เขียนแสดงเมอื่ เงอื่ นไขตา งไปจากปรกติทว่ั ไปของสถานท่ปี ฏบิ ัติงาน เชน มเี สียงดัง มี ความรอน ตองทํางานใตน ้ํา ตอ งทํางานกะกลางคนื เปนตน• ความปลอดภัยและขอควรระวัง (safety and precaution) เปน การบูรณาการเจตคติ ความรแู ละ ทกั ษะดา นความปลอดภยั เขากนั เพ่อื ใหมคี วามตระหนักถงึ ความปลอดภัย มีความรคู วามเขาใจ หลกั ความปลอดภัยและสามารถปฏบิ ัติงานดวยกริยาอาการหรือทาทีท่ปี ลอดภยั นอกจากนั้นยัง อาจเพิ่มเตมิ องคป ระกอบอื่น เชน การประหยดั ทรัพยากร การอนรุ ักษส่งิ แวดลอ ม ฯลฯ• ทักษะและความรูท ีต่ อ งการ (skills and knowledge required) ซงึ่ รวมถึงความรูสมั พนั ธ (related knowledge) สว นนี้เปน การวเิ คราะหความรูทส่ี ัมพนั ธ ประกอบดว ย 1. คณติ ศาสตร (math) ซงึ่ เปนการคํานวณทางตวั เลขท่เี กยี่ วขอ งกบั ขัน้ ตอนนั้น 2. วทิ ยาศาสตร (science) ซง่ึ ใชเ ปนหลกั ในการปฏิบัตงิ านขั้นตอนน้นั เชน ในขณะตา ป เกลยี วความเสียดทานระหวา งคมตัดกับวสั ดทุ ําใหเกิดความรอน ดังนนั้ การหยอดน้ํา มนั หลอ ลน่ื จงึ ชวยลดความเสียดทานซึ่งทําใหผ ิวชิน้ งานเรียบขึ้น และชว ยลดอุณหภูมทิ ี่ เกิดขึ้นสูงมากบรเิ วณปลายคมตดั โดยการถา ยเทความรอนไปกบั นํ้ามนั หลอ ลนื่ จึงทํา ใหคมตัดมอี ายุของความคมแขง็ เพอ่ื การใชง านทีย่ าวนานกวา การท่ไี มใชน ํ้ามนั หลอ ลนื่ 3. ความรูข อ มูลภมู หิ ลงั (background information) เปนความรดู านขอ มลู และภมู หิ ลงั ท่ี เออื้ อํานวยในการปฏบิ ตั ิงาน ความรูเ หลานอี้ าจเปน ความรูจ ากระบบ มาตรฐาน หลกั วิทยาศาสตร สัญนิยม ความรอบรู เปน ตนกรณตี วั อยางของการใชค วามรขู อ มลู ภูมิหลัง ปญหา ถามวากระดาษ A4 80 แกรม 1 รมี มนี ้ําหนักเทาไร ? วธิ กี ารหาคําตอบท่งี า ยที่สดุ คอื การชัง่ แตถาไมมเี ครื่องชัง่ จะใชว ิธีการคํานวณหานํ้า หนกั ไดอ ยางไร ? ซง่ึ คําตอบจะหาไดจ ากความรูข อมูลภมู หิ ลงั ของมาตรฐานกระดาษ โดยที่กระดาษมาตรฐานจะมอี ัตราสว นของความกวางตอความยาวคงตวั คือ 0.707 ตอ 1.000 นน่ั คือเมอื่ แบง ครึง่ ทด่ี านยาวกระดาษท่ีแบง ไดกย็ ังคงอัตราสว นเดมิ เนอื่ งจาก มาตรฐานกําหนดกระดาษขนาด A0 ใหม ีพ้ืนท่ี 1 ตารางเมตร ถาแบงครงึ่ กระดาษ A0 จะไดกระดาษ A1 จํานวน 2 แผน , ถาแบงครึ่งกระดาษ A1 ตอไปทงั้ หมดจะไดกระดาษ A2 จํานวน 4 แผน , ถา แบง คร่งึ กระดาษ A2 ตอ ไปทง้ั หมดจะไดก ระดาษ A3 จํานวน 8 แผน, ถา แบงครึ่งกระดาษ A3 ตอ ไปทง้ั หมดจะไดก ระดาษ A4 จํานวน 16 แผน ดังน้นั กระดาษ A4 จํานวน 16 แผน ซึ่งตัดแบง จากกระดาษ A0 จึงมีนํ้าหนัก 80 กรมั หรอื แผน ละ 5 กรัม คําตอบ น่นั คือ กระดาษ A4 80 แกรม จํานวน 1 รีม จะมนี ําหนัก 5 กรัมตอแผน x 500 แผน ซง่ึ เทากบั 2,500 กรมั หรอื 2.5 กโิ ลกรัม ภาคผนวก 9.2 - 3

จะเหน็ ไดว าความรขู อมูลภมู หิ ลังในเรอื่ งกระดาษสามารถสรปุ ไดดังนี้ แกรม (gram, gramme) มาจากภาษาฝรง่ั เศส หมายถึง กรมั ตอ ตารางเมตร รมี เปน หนว ยนับจํานวนของกระดาษ เทากบั 500 แผน มาตรฐานของกระดาษ เปนอนุกรมจากขนาดใหญไปหาเล็ก (A0, A1, A2, A3, A4, A5, … หา มเขียน A๑, A๒, A๓ …) โดยเร่มิ ตน ทข่ี นาด A0 มพี ื้นท่ีเทากบั 1 ตารางเมตร และกระดาษ ขนาดท่เี ลก็ ถัดไปจะมีพนื้ ทเ่ี ปนครึง่ หนึง่ เรอ่ื ยไป โดยยังมอี ตั ราสวนของความกวางตอ ความยาว คงเดิมคือ 0.707 ตอ 1.000ความรูข อมลู ภูมิหลงั ในเรอื่ งกระดาษน้ีอาจนําไปใสเปนเน้ือหาเบื้องตนของการเรยี นเขยี นแบบ คําถามชวนคิด จากขอมลู ภมู หิ ลงั ในเรื่องกระดาษมาตรฐาน จงคํานวณหาความกวา งความยาวของกระดาษ A4 หนวยเปนมิลลิเมตร• ทัศนคตหิ รือเจตคติ (attitudes) เจตคตใิ นท่นี ต้ี องการท่ีจําเปนในการปฏบิ ัติงานของแตล ะขั้นตอน ซึ่งนยิ มเรียกวา กิจนสิ ยั (work habits) เชน ความรบั ผิดชอบ การตรงตอเวลา ความประณตี การทํางานรว มกับผอู น่ื เปนตน กจิ นิสัยบางรายการอาจปรากฏอยใู นทกั ษะหลกั ขอควรทราบบางอยา งเกย่ี วกบั ทศั นคตหิ รอื เจตคติ 1. ทัศนคติหรือเจตคติท่ีดีเปนส่ิงที่ตองการของสถานประกอบการและกําหนดไวในหลัก สูตร นิยมเขยี นเปน คุณลกั ษณะอันพงึ ประสงค ทบี่ รู ณาการไวในแผนการสอนได และ สามารถสังเกตไดในขณะปฏิบตั ิงานหรือผลของงาน 2. ไมมีการกําหนดมาตรฐานทศั นคตหิ รอื เจตคติ แมแ ตป ระเทศท่ีเจริญทางการศกึ ษา เชน องั กฤษ อเมริกา 3. ไมม กี ารกําหนดหนวยสมรรถนะหรือหนวยยอ ยของทัศนคติหรอื เจตคติ เนอ่ื งจากมันไม สามารถอยไู ดเองตามลําพงั แคถ า กําหนดไวไ ดกน็ าเทียบโอนไปไดในทกุ ระดับ ภาคผนวก 9.2 - 4

ตวั อยา ง งานเฉพาะ/หนว ย 2. ทําเกลียวในแบบรูทะลุดว ยตา ปมือ งานยอย/หนวยยอยที่ 2.1 ระบขุ อ กําหนดของเกลียวจากแบบสงั่ งาน ขน้ั ตอน 2.1.1) อานแบบเกลยี วจากตนแบบ ข้นั ตอน 2.1.2) ระบขุ อกําหนดของเกลียว งานยอย/หนวยยอยท่ี 2.2 วางแผนการใชและจดั เตรยี มเคร่อื งมือและวัสดใุ นการทําเกลยี วใน ข้นั ตอน 2.2.1) วางแผนการใชเ คร่อื งมือและวสั ดุ ขั้นตอน 2.2.2) จัดเตรียมเครื่องมือและวัสดุ งานยอ ย/หนว ยยอ ยท่ี 2.3 ดําเนินการตาปเกลยี วตามขอ กําหนด ขน้ั ตอน 2.3.1) เตรยี มช้นิ งานกอนเจาะรูทําเกลียวใน ขน้ั ตอน 2.3.2) เลอื กชนิดและขนาดดอกสวานสําหรบั เจาะรูในของเกลียว ขัน้ ตอน 2.3.3) เจาะรแู ละผายปากรูช้นิ งานเพ่อื การตา ปเกลยี ว งานยอย/หนวยยอ ยท่ี 2.4 ตรวจสอบชิ้นงานเกลียวในตามขอ กําหนดและสง มอบตามกรอบเวลา ข้นั ตอน 2.4.1) ตาปเกลยี วในตามข้ันตอนการปฏิบตั ิงานทก่ี ําหนด ขัน้ ตอน 2.4.2) ตรวจสอบเกลยี วดวยเครอื่ งมอื วดั เกลยี ว ข้นั ตอน 2.4.3) ตกแตงชน้ิ งานและการจัดสง มอบตามกรอบเวลา สมรรถนะทางปญ ญา (Cognitive Competence) เปนสมรรถนะของการคดิ โดยใชท กั ษะทางปญ ญา (cognitive skills) หรือ ทักษะการคิด (Thinking Skills) เชน การแกป ญ หา (decision making/problem solving) การใชเ หตุผล (reasoning) การถา ยทอดสารสนเทศดวยสือ่ การมองเหน็ (representing) การเรยี นรู (learning) เปน ตน สมรรถนะทางปญ ญานคี้ อื พุทธพิ ิสัย (cognitive domain) จากการแบง ระดับของบลูม ไดแ ก ความรู ความเขาใจ การประยุกต การวิเคราะห การสังเคราะห และการ ประเมนิ คา แตสมรรถนะทางปญ ญาจะเกิดขน้ึ ก็ตอ เมื่อมีความแตกฉานตั้งแตระดบั ความเขาใจ ขนึ้ ไป นอกจากน้นั ยงั ตองมีทักษะหลัก เจตคติท่จี ําเปนและทักษะการปฏบิ ตั งิ านที่เกย่ี วของ ซึ่งบูรณาการเขา ดวยกันเปนกลไกในการขับเคล่อื นไปสผู ลสมั ฤทธใ์ิ นกระบวนการคิด ท่มี ีท้งั ประสิทธิภาพและคุณภาพ หนวยสมรรถนะทางปญ ญา อาจไมต อ งใชการวิเคราะหงานเฉพาะ แตกต็ อ งวิเคราะหก ระบวน การคิดที่ยังคงเปน กระบวนการ (process) อยู โดยทีป่ จ จัยเขาและออกตางก็เปน ขอมลู หรอื สารสนเทศ เปน เหตุเปน ผล ดงั นนั้ ในการเขยี นหนว ยสมรรถนะทางปญ ญาจึงตองจดั ลําดับหวั ขอ หัวขอยอยภายในหนวยนน้ั ๆ ใหเ กิดการไหลของขอ มลู หรือสารสนเทศในเชิงตรรกะ (logical flow of information) สําหรับหัวขอ และหัวขอยอ ยตางๆท่มี กี ็จะตอ งปะติดปะตอกัน (woven together by meaningful transitions) ภาคผนวก 9.2 - 5

หนานเ้ี จตนาใหเปน หนา วาง(This page is intentionally blank) ภาคผนวก 9.2 - 6

ภาคผนวก 9.3ตวั อยางผลของการประชมุ ปฏบิ ัติการพฒั นาหลกั สูตรแบบฐานสมรรถนะสํานกั มาตรฐานการอาชวี ศกึ ษาและวิชาชีพ มีนโยบายทีจ่ ะสงเสริมบุคลากรของสํานักงานคณะกรรมการการอาชีวศกึ ษาใหมีสมรรถนะในการพัฒนาหลกั สตู รแบบฐานสมรรถนะ โดยเรม่ิ จัดใหม ีการประชมุ ปฏิบัติการต้ังแตป พ.ศ. 2547 จนถึงปจจบุ นั ผลจากการประชมุ ปฏบิ ัติการเม่ือวนั ที่ 28 – 31 มีนาคม 2548 ณ โรงแรมโกลเดนดรากอน พบวามีผเู ขา รว มประชมุ ปฏิบัติการกลุม รายหน่ึงมีความรจู ริงในเรือ่ งการเพาะเหด็ ฟาง อกี ทั้งยงั มีประสบการณข องงานจริง หลงั จากไดพิจารณาผลลพั ธท ่ไี ดจ ากกลุมนี้ ก็มองเหน็ วา การพัฒนาหลกั สตู รและมอดลู แบบฐานสมรรถนะเรม่ิ มภี าพปรากฏทบ่ี ง บอกวาจะเปนจริงไดผลของการวเิ คราะหงานอาชีพจากการประชมุ ปฏบิ ตั กิ าร สรุปไดดงั น้ี ตารางที่ 1ชือ่ อาชพี ผูประกอบอาชีพเพาะเห็ดฟาง คําอธิบายลักษณะงาน (Job Description)มหี นาที่ (Duty) วเิ คราะหตลาด ผลติ และจําหนายเหด็ ฟางรายการงานเฉพาะ (Task list) : 1. วิเคราะหตลาดดอกเห็ดฟาง 2. ผลิตดอกเห็ดฟางเพอ่ื การจําหนาย 3. จําหนายเหด็ ฟางตามวิธีการตลาดความเหน็ และขอเสนอแนะจากการวเิ คราะหงานในการประชุมปฏบิ ตั ิการ. ผลจากการวิเคราะหง านนมี้ ีความเหมาะสมพอสมควร ผูวเิ คราะหม เี จตนาที่จะพฒั นาเปนหลักสูตรระยะสั้น เพ่ือใหเ กษตรกรในทองถนิ่ สามารถพง่ึ พาตนเองได จากตารางท่ี 1 ความเหมาะสมของผลทไี่ ดพ อสรุปเปน หลกั เหตผุ ล (rationale) ไดดงั น้ี 1) มงี านเฉพาะบรรจุไวอ ยา งครบวงจร โดยเริม่ ตงั้ แตก ารวเิ คราะหตลาดจนถึงการจําหนาย ซง่ึ เกษตรกรเพียงรายเดียวก็สามารถทําได หรืออาจทําเปน กลุม ดงั น้ัน เมื่อเกษตรกรไดผา น หลกั สตู รนกี้ ็จะมีศกั ยภาพในการวเิ คราะหแนวโนม ความตองการของตลาด ซง่ึ เปน ปญหาที่ เกษตรกรมกั ไมค อ ยสนั ทัดหรอื อาจไมเห็นความจําเปน จะเห็นไดจ ากปญหาการผลิตท่ีไมสอด คลอ งกบั ความตอ งการของตลาด ถงึ จะผลิตไดผลดีอยา งไรแตถ า ลน ตลาด เกษตรกรยอมเสยี เปรียบเพราะขาดอํานาจตอ รอง อาจขาดทนุ และเหน็ดเหนอ่ื ยเปลา ภาคผนวก 9.3 - 1

2) แตละรายการของงานเฉพาะมีความเหมาะสมโดยมีเนื้องานเพียงพอที่จะสรางเปนมอดูลได กลา วคอื แตล ะรายการจะมีผลลัพธข องการปฏิบัติงาน ดงั นี้ งานเฉพาะท่ี 1 วิเคราะหตลาดดอกเหด็ ฟาง ผลลัพธของงานเฉพาะนีค้ อื ขอ มูลเพอ่ื การตัดสนิ ใจวา ความตอ งการของ ตลาดดอกเห็ดฟางเปนอยางไร จะตอ งผลติ ดอยางไรท่เี หมาะสมที่สุด งานเฉพาะท่ี 2 ผลิตดอกเหด็ ฟางเพอื่ การจําหนาย ผลลัพธของงานเฉพาะนี้ คอื ดอกเห็ดฟางซ่ึงเปน ผลผลติ ท่ตี อ งมไี ดคุณภาพ ถงึ ขนั้ จําหนายไดตามท่ตี ลาดตองการ งานเฉพาะที่ 3 จําหนายเห็ดฟางตามวิธีการตลาด ผลลพั ธของงานเฉพาะนี้ คอื การบรกิ าร ทีส่ ามารถทําใหลกู คา พึงพอใจ ลูกคา (customer) ตามมาตรฐานสากลหมายถึง ผรู ับการสง มอบเห็ดฟางนี้ อาจเปน ผซู ้อื ตรง ผขู ายตรง คนกลาง ผูสงออก ผูบ รโิ ภค เปน ตน. จากการวิเคราะหงานน้ีนับวา มีความเหมาะสมพอสมควร แตกส็ ามารถปรบั ปรุงใหเ กดิ ความยืดหยุน ยิง่ ข้นึ โดยเพิม่ ขอบเขตของดอกเห็ดนอกเหนือจากเหด็ ฟาง ซ่ึงไมทําใหก ารพฒั นาเนอื้ หาของหลกั สตู รนี้ผดิ เพยี้ น ไปจากเดิมมากนัก สง่ิ แรก เน่อื งจากถงึ แมด อกเห็ดฟางจะมีความตองการของตลาดทีค่ อนขา งสงู อยูกต็ าม แตก็ ยังมีดอกเหด็ อ่ืนอยหู ลายชนดิ นอกเหนอื จากเหด็ ฟางนี้ และอาจเปน คแู ขงสําคัญหรอื มสี ว นแบง ตลาด ดัง นั้น เพอื่ ใหเกดิ ความยดื หยนุ ท่ีจะทําใหเกษตรกรมีทางเลอื กมากขึน้ มีขอ เสนอแนะไวด งั นี้ งานเฉพาะท่ี 1 วเิ คราะหตลาดดอกเห็ดฟาง ควรปรบั เปน วเิ คราะหตลาดดอกเห็ด เน่อื งจากในการวเิ คราะหต ลาดดอกเห็ด มคี วามจําเปน ทตี่ อ งทราบขอ มูลของดอกเห็ด หลายชนิด ดังน้นั จึงตองการขอมลู ในเชิงเปรียบเทียบเพอ่ื การตดั สินใจวา ความตอ งการ ของตลาดดอกเห็ดเปนอยา งไร จะตอ งผลติ เหด็ พันธุไ หนบา งและผลติ อยา งไรทเ่ี หมาะทส่ี ดุ งานเฉพาะที่ 2 ผลติ ดอกเห็ดฟางเพอ่ื การจําหนา ย คงไวอ ยางเดมิ งานเฉพาะที่ 3 จําหนา ยเห็ดฟางตามวธิ ีการตลาด ควรปรบั เปน จําหนายดอกเหด็ ตามวิธกี ารตลาด ขอเสนอแนะนี้ จะไมทําใหโ ครงสรา งของสาระผิดเพีย้ นไป เนื่องดวยถาดอกเหด็ ที่จําหนาย ของเกษตรกรมนี อกเหนอื กวา ดอกเห็ดฟาง กจ็ ะทําใหล กู คามีทางเลือก ดงั นั้นไมวาลูกคา จะเลอื กดอกเห็ดพันธใุ ด ผจู ําหนายหรือเกษตรกรยอมไดป ระโยชนในทกุ กรณี ส่งิ สดุ ทา ย ในการปรบั ปรุงกรอบของหนา ที่นี้ อาจเพ่ิมรายการงานเฉพาะนอกเหนือจากเหด็ ฟาง เปน รายการท่ี 4 หรือ เพิม่ ไปตามชนดิ ของดอกเหด็ ตามความเหมาะสม แลวจดั ใหเปนทางเลือกตาม ความตองการของผูเรยี นหรือทองถ่นิ อยา งไรก็ตาม ตองไมล มื ปรบั เปลย่ี นชื่ออาชีพและรายละเอยี ดของ หนาทใ่ี หส อดคลอ งกบั รายการงานเฉพาะ นน้ั คอื เปลี่ยนคําวา “เหด็ ฟาง” เปน “เหด็ ” ดวย ภาคผนวก 9.3 - 2

ขอเสนอแนะในการเร่ิมตน เขยี นองคประกอบของงานเฉพาะในการปฏิบัตงิ านวิเคราะหง านจนไดร ายการงานเฉพาะในหนาที่แลว จะตอ งมีการทวนสอบรายการของงานเฉพาะน้ันจนม่ันใจวาแตละงานมคี วามเหมาะสมเพียงพอ ที่จะกอ ใหเ กดิ สมรรถนะและสามารถนําไปประกอบอาชพี ได แลวจึงทําการวิเคราะหง านเฉพาะในลําดับตอ ไป (ดเู อกสารเลม 1 ขอ 8.2 วธิ กี ารหาขอ มูลและแนวทางการวิเคราะหสมรรถนะ) ในทีน่ ้ไี ดย กตวั อยาง งานเฉพาะท่ี 2 ผลิตดอกเหด็ ฟางเพอื่ การจําหนา ย เพือ่ หา ข้นัตอน (process/procedure) ในการ ผลิตดอกเห็ดฟาง ภายใตเ ง่อื นไข เพอ่ื จําหนาย จากเงื่อนไข “เพ่อื จําหนา ย” ในกรณีตวั อยางน้ีจะเปนส่งิ ทท่ี ําใหขัน้ ตอนการผลิตและผลลัทธท ี่ตอ งการมีความแตกตา งกันไป ตามเงอ่ื นไขท่แี ปรไปเปน อยางอ่นื เชน เพอ่ื ไวด ูเลน , เพ่ือบริโภค, เพือ่ อตุ สาหกรรมสง ออก, หรอื เพื่อการวิจัย ฯลฯ ดังนนั้ การกําหนดเง่อื นไขจงึ มีความจําเปนย่ิง ประการแรกก็คือเปนการวางกรอบงานใหคดิ ใหท ําไปในแนวทางเดยี วกัน อกี ทั้งเงือ่ นไขน้เี องจะเปน สิ่งโนมนําไปสขู ั้นตอนและเกณฑก ารปฏิบัติงานทีช่ ัดเจนขนึ้ ตัวอยา งท่เี ปนสาระเชงิ วชิ าการของการเพาะเหด็ ฟางดังตอไปน้ี ไดน ํามาจากเอกสารของ ชาญยุติภาณุทัต. เทคนิคการเพาะเห็ดฟาง. กรงุ เทพฯ: กองสงเสรมิ พืชสวน, กรมสงเสริมการเกษตร, 2540.ก. ข้ันตอนการเพาะเหด็ ฟางในโรงเรอื น ขนั้ ตอนดงั ตอไปน้ีเปน สวนหน่ึงของการ ผลติ ดอกเหด็ ฟางเพ่อื การจําหนา ย ซึ่งอาจจะมีกจิ กรรมอืน่ นอก เหนือจากนี้ 1) วางแผนเพาะเห็ดฟางในโรงเรอื น 2) หมักวัสดทุ ีใ่ ชเ พาะ 3) ตีปนวัสดุหมักและเติมธาตอุ าหารเสริม 4) นําวสั ดุหมักข้นึ ช้นั เพาะเหด็ 5) เลย้ี งเชื้อราอาหารเห็ด 6) อบไอน้ําฆาเชื้อราและศัตรูพืช 7) จัดเตรียมเชอ้ื เห็ดฟางและการโรยเชือ้ เหด็ ฟาง 8) ปรับอุณหภมู แิ ละสภาพอากาศภายในโรงเรอื น 9) ดแู ลพฒั นาการของดอกเห็ดและการเก็บผลผลติ 10) ทําความสะอาดโรงเรอื นเพอื่ เตรียมการเพาะเช้อื ตอ ไปข. เกณฑก ารปฏบิ ตั ิงาน (performance criteria) เกณฑก ารปฏิบตั ิงานอาจพจิ ารณาได 2 สว น คอื สวนท่เี ปนกระบวนการและสว นทเ่ี ปน ผลลพั ธหรอื ผลผลิต ในอาชพี ดานการผลิต คํานึงถงึ ผลลพั ทซงึ่ เปน ผลผลิตหรือผลิตภณั ฑ (outcome/product) เปน สําคัญ นัน่ คอื ในการ ผลติ ดอกเหด็ ฟางเพื่อการจําหนาย จะตอ งพจิ ารณาท่ี ดอกเห็ดฟาง ซง่ึ เปน ผลผลติ วาไดตามเกณฑคุณภาพเพ่ือการจําหนา ยหรือไม แลวจงึ พิจารณาทก่ี ระบวนการที่ทําใหด อกเหด็ ฟางนี้ สะอาด ปลอดภัย ไรสารพิษ และไมทําลายส่งิ แวดลอ ม ผบู รโิ ภค (ในตา งประเทศหลายประเทศ) อาจใช เกณฑของตนเอง หรือ ISO หรอื HACCP เปนตวั กําหนดตามความเหมาะสม ภาคผนวก 9.3 - 3

สว นในการจดั การเรยี นการสอนหรือการฝก อบรม จะถือเอากระบวนการ/ขั้นตอน/การปฏบิ ตั ิ งาน (process/procedure) ในการผลิตดอกเหด็ ฟางเพอ่ื การจําหนาย เปน สําคญั มากกวา ผลผลติ หรือผลติ ภณั ฑ (outcome/product) นน่ั คือ จะตอ งพจิ ารณาวา ในการผลติ ดอกเหด็ ฟางเพอ่ื การจําหนา ยน้ัน ผูเรยี นจะ ตอ งมีความรู มีทักษะ และมีเจตคตอิ ยางไร ทจ่ี ะไดจากกระบวนการเรียนการสอนหรอื การฝก อบรม ทีจ่ ะกอ ใหเกิดประสทิ ธิผลและประสทิ ธิภาพตามทคี่ าดหวังไวค. หลกั เกณฑก ารตัดสนิ ดอกเหด็ ฟาง หลักเกณฑใ นการตัดสนิ ดอกเห็ดฟางและนํ้าหนกั คะแนนดังตัวอยางตอไปน้ี เปนเกณฑป ระเมนิ คุณภาพ ของดอกเห็ดฟาง จากความตองการของผูบรโิ ภค โดยระบุเปน ตวั บงชี้ (indicator) เขยี นแยกเปนรายการ/ รายละเอยี ด อกี ท้งั ไดก ําหนดคะแนนหรอื น้ําหนัก เพอ่ื การตีคณุ คา (valuing) หรอื ใหน ้ําหนกั (weighing) ท่ี สามารถนําไปเปน ขอมลู ท่เี ปน ประโยชนใ นการประเมนิ ตอ ไป ในการเรยี นการสอนหรือการฝก อบรม อาจนําเกณฑด ังกลา วไปเปนสว นหนึ่งในการประเมนิ ผลสัมฤทธิ์ของผเู รียนซงึ่ ควรมที ั้งเกณฑการปฏิบตั ิ และเกณฑผ ลลัพธ หลักเกณฑการตัดสินเหด็ ฟาง และน้ําหนกั คะแนน (100 คะแนน) 1) ดอกเห็ดมีขนาดสม่ําเสมอ (ความสมํ่าเสมอ 10 คะแนน) 2) สีของดอกตรงตามสายพนั ธ (สี 10 คะแนน) สขี องเห็ดฟางตอ งมีสธี รรมชาตขิ องเหด็ ฟาง ซ่งึ ไดแก สีครมี สนี ํ้าตาล หรอื สีเทาจนถึงสีนํ้า ตาลออ น 3) ขนาดของดอกขึ้นอยกู ับชนิดของเห็ด (ขนาด 10 คะแนน) เชน • เห็ดฟางสด โคนกา นดอกกวา งไมต ่ํากวา 3 เซนตเิ มตร ยาวไมต่ํากวา 4 เซนตเิ มตร (ดอก ตมู ) • เหด็ ฟางอุตสากรรม ขนาดดอกเลก็ กวา ง 1.5 – 2.5 เซนติเมตร ยาว 1.5 – 2.5 เซนตเิ มตร ขนาดดอกกลาง กวา ง 2.6 – 3.0 เซนติเมตร ยาว 2.6 – 4.0 เซนตเิ มตร ขนาดดอกใหญ กวา งมากกวา 3.0 เซนติเมตร ยาวมากกวา 4.0 เซนติเมตร 4) เนอ้ื ในดอกแนน (ความแนน เน้อื 20 คะแนน) 5) ปราศจากตําหนิ (ตําหนิ 10 คะแนน) 6) ปราศจากโรคและแมลง (โรคและแมลง 20 คะแนน) 7) กลนิ่ (กลน่ิ 10 คะแนน) เปนกล่ินของเห็ดฟาง ไมมีกลิน่ นา รงั เกยี จใดปนอยู 8) ความสะอาด (ความสะอาด 10 คะแนน) ภาคผนวก 9.3 - 4

ง. ขอ มูลเบอ้ื งตนในการพัฒนาหลักสูตรแบบฐานสมรรถนะสําหรบั การผลติ ดอกเห็ดฟาง จากเอกสาร เทคนคิ การเพาะเห็ดฟาง ของ ชาญยุติ ภาณทุ ัต.ฉบบั น้ี ไดพบวา เปนคมู ือท่ีมีคณุ ประโยชน อยางยิ่งในการนํามาพฒั นาเปนมาตรฐานสมรรถนะและเปน มอดลู ท่ีจะกลาวตอ ไป ลกั ษณะเดน ของเอกสาร น้คี ือใชภ าษาท่เี ขา ใจงายกับพ้ืนฐานความรูข องผเู รียนไดเกือบทุกระดับ มีเน้ือหาสาระครอบคลมุ องคค วามรู ในการเพาะเหด็ ฟาง ไดน ํามาแสดงไวด ังตัวอยาง ของแหลงขอมูล ชอื่ เอกสาร เทคนคิ การเพาะเห็ดฟาง โดยชาญยตุ ิ ภาณทุ ัต. กองสง เสริมพืชสวน, กรมสง เสรมิ การเกษตร, 2540.บทที่ 1 ประวัติความสําคญั และสถานการณการผลติ เหด็ ฟาง คุณคา ทางอาหารของเห็ดฟาง 1. ความสําคัญของเห็ดฟาง 2. การผลิตเหด็ ของโลก 3. การผลติ เห็ดของประเทศไทย • แหลง ผลิตเห็ดทีส่ ําคัญ • เขตสง เสริมและพฒั นาการผลติ • หลักเกณฑใ นการกําหนดเขต – ศกั ยภาพของพน้ื ท่แี ละส่ิงแวดลอ ม – ศกั ยภาพดา นการตลาด – พันธุ – เทคโนโลยี – ความเหมาะสมกับการจดั การเชงิ ธุรกิจ – เปน พื้นท่ีแหลง ผลิตเดมิ 4. ตนทุนการเพาะเห็ด และผลตอบแทน 1) ตน ทุนการผลติ – เห็ดฟางกอง – เหด็ ฟางในโรงเรือนอตุ สาหกรรม – เหด็ สกลุ นางรม และเห็ดหูหนู 2) ผลตอบแทน 5. การตลาดเหด็ 1) ความตอ งการเหด็ ของตลาดโลก 2) ความตองการเห็ดของประเทศไทย 3) ตลาดภายใน 4) ตลาดเห็ดตา งประเทศ 6. สถานการณก ารผลติ และตลาดเห็ดฟาง 1) จําหนายเปน เห็ดสดหรอื แชงแข็ง 2) จําหนายเปนเห็ดแหง • ขน้ั ตอนการผลิตเหด็ ฟางแหง จาก เหด็ ฟางสด – ตดั แตง – ลางดว ยน้ําสะอาด – แชใ นสารละลายโซเดียมเมตาไบซัลไฟต 0.2% 5 นาที ภาคผนวก 9.3 - 5

– ผ่งึ ในรมใหส ะเด็ดนํ้า – อบในตอู ณุ หภูมิ 40 –50 องศาเซลเซยี ส (ใหเหด็ ฟางมีความชนื้ 6-7 %) – ท้ิงใหเ ยน็ – บรรจใุ นถุงพลาสตกิ ไมใ หอ ากาศเขา 3) จําหนา ยเปนเห็ดกระปอ งและภาชนะตางๆ • กรรมวิธกี ารผลิตเห็ดฟางกระปอง – เห็ดสด – ตกแตง – ลา งน้ําใหส ะอาด – ลวกใหส กุ – คัดขนาด – บรรจุกระปอ ง (กระปอ งและฝา ฆา เชอื้ โรคดว ยไอนํ้าประมาณ 30 วินาที – ชั่งนํ้าหนกั – เติมนํ้าเกลือ – ไลอากาศ – ปดฝากระปอง – ฆา เช้ือจุลินทรยี ใ นหมอความดนั ไอนํ้า – แชในนํ้าเย็น – เปา ดว ยลมจนกระถางแหง (ตรวจสอบคุณภาพ) – ปด ฉลากและบรรจลุ งกลอ ง – จําหนาย • ปญหาและอปุ สรรคในการผลติ เหด็ ฟางบทที่ 2 ชวี วทิ ยาของเห็ดฟาง 1. ชีววิทยาของเห็ดฟาง 1) อนกุ รมวิธานและการจดั หมวดหมูเห็ดฟาง 2) สัณฐานวทิ ยา 3) รูปรา งของดอกเห็ด 2. วัฏจกั รชวี ติ (life cycle) 1) ระยะหวั เขม็ หมดุ 2) ระยะกระดมุ เลก็ 3) ระยะกระดมุ 4) ระยะรูปไข 5) ระยะยดื ตัว 6) ระยะดอกบานเตม็ ท่ี 3. สภาพแวดลอ มที่มอี ิทธิพลตอการเจริญและออกดอกของเห็ดฟาง 1) อณุ หภูมิ 2) ความชื้น 3) แสง 4) ความเปนกรดดา ง 5) ความตองการธาตุอาหาร ภาคผนวก 9.3 - 6

บทท่ี 3 การผลิตเชอื้ เหด็ ฟาง 1. การเลอื กดอกเหด็ ไวท ําพนั ธุ 2. การทดสอบเชอื้ เห็ดฟาง 3. สูตรอาหารทใี่ ชเ ลยี้ งเชื้อเหด็ ฟาง (culture media) 4. การแยกเช้อื เหด็ ฟาง 5. การผลติ เชอ้ื เหด็ ฟาง 6. ลกั ษณะของเช้อื เห็ดฟางทด่ี ีบทที่ 4 เทคนคิ การเพาะเหด็ ฟาง การเพาะกลางแจง 1. การเพาะเหด็ ฟางกองเตีย้ . วสั ดแุ ละอปุ กรณ . ขั้นตอนและเทคนิคการเพาะเหด็ ฟาง • การเพาะเหด็ ฟางโดยใชเ ปลือกถ่ัวเขียว • การเพาะเหด็ ฟางโดยใชมนั สัมปะหลงั • การเพาะเห็ดฟางโดยใชข ี้เลอื่ ยและผกั ตบชวาสด • การเพาะเห็ดฟางโดยใชท ะลายปาลม • การเพาะเหด็ ฟางโดยใชก อนเห็ดถงุ ทเ่ี ก็บผลผลติ แลว • การเพาะเห็ดฟางโดยใชห ญา . การเพาะในโรงเรือน 2. การเพาะเหด็ ฟางในโรงเรือน 1) โรงเรอื นทใี่ ชเ พาะและการจัดสรา ง 2) อปุ กรณท จี่ ําเปน ตอการเพาะเหด็ ฟางในโรงเรอื น 3) วัสดุที่ใชใ นการเพาะเห็ดฟาง 4) ขั้นตอนในการเพาะเห็ดฟางในโรงเรือน (4.1) การวางแผนเพาะเหด็ ฟางในโรงเรอื น (4.2) การหมกั วัสดุทใ่ี ชเ พาะ (4.3) การตปี นวสั ดหุ มกั และเตมิ ธาตุอาหารเสรมิ (4.4) การนําวสั ดุหมกั ข้นึ ชนั้ เพาะเหด็ (4.5) การเลย้ี งเชื้อราอาหารเหด็ (4.6) การอบไอน้ําฆา เช้อื ราและศัตรพู ชื (4.7) การจดั เตรียมเช้ือเหด็ ฟางและการโรยเชื้อเหด็ ฟาง (4.8) การปรบั อณุ หภูมแิ ละสภาพอากาศภายในโรงเรือน (4.9) การดแู ลพฒั นาการของดอกเห็ดและการเก็บผลผลติ (4.10) การทําความสะอาดโรงเรอื นเพ่ือเตรยี มการเพาะเช้อื ตอ ไป ภาคผนวก 9.3 - 7

บทท่ี 5 ศัตรูเห็ดฟาง 1) มด ปลวก แมลงสาบ 2) ไร 3) โรคราเมด็ ผักกาด 4) โรคราเขียว 5) ราเห็ดหมึกหรอื ราขมี้ า 6) โรคเนาเละของเหด็ ฟาง 7) การปองกนั กําจดั ศัตรเู หด็ ฟางภาคผนวก มาตรฐานผลิตภัณฑอ ุตสาหกรรมเห็ดฟางกระปอ ง หลกั เกณฑการตัดสินเหด็ ฟาง และน้ําหนักคะแนน (100 คะแนน) 1. ดอกเหด็ มขี นาดสม่ําเสมอ (ความสมํ่าเสมอ 10 คะแนน) 2. สีของดอกตรงตามสายพนั ธ (สี 10 คะแนน) สีของเห็ดฟางตองมีสธี รรมชาติของเหด็ ฟาง ซง่ึ ไดแ ก สีครีม สนี ํ้าตาล หรือสเี ทาจนถงึ สีนํ้าตาลออน 3. ขนาดของดอกข้นึ อยกู บั ชนิดของเหด็ (ขนาด 10 คะแนน) เชน • เหด็ ฟางสด โคนกา นดอกกวางไมต่ํากวา 3 เซนติเมตร ยาวไมต ํ่ากวา 4 เซนตเิ มตร (ดอกตมู ) • เหด็ ฟางอตุ สากรรม – ขนาดดอกเล็ก กวาง 1.5 – 2.5 เซนตเิ มตร ยาว 1.5 – 2.5 เซนติเมตร – ขนาดดอกกลาง กวา ง 2.6 – 3.0 เซนติเมตร ยาว 2.6 – 4.0 เซนติเมตร – ขนาดดอกใหญ กวา งมากกวา 3.0 เซนตเิ มตร ยาวมากกวา 4.0 เซนติเมตร 4. เน้อื ในดอกแนน (ความแนนเนอื้ 20 คะแนน) 5. ปราศจากตําหนิ (ตําหนิ 10 คะแนน) 6. ปราศจากโรคและแมลง (โรคและแมลง 20 คะแนน) 7. กลนิ่ (กลนิ่ 10 คะแนน) เปน กลิ่นของเหด็ ฟาง ไมม กี ล่นิ นา รงั เกียจใดปนอยู 8. ความสะอาด (ความสะอาด 10 คะแนน) ภาคผนวก 9.3 - 8

จ. คําชแ้ี จงเพม่ิ เติมเกีย่ วกับการเขียนขอความงานเฉพาะ โดยหลักทีว่ า การเขียนขอความงานเฉพาะจะตอง ประกอบดว ยขอความ 3 สวน คือ กริยา (active verb) + สิ่งทถ่ี ูกกระทํา (object) + เง่อื นไขหรือบรบิ ท (condition/context) หรือ เงือ่ นไขทีแ่ สดงดวยคําวิเศษณข องสงิ่ ท่ถี ูกกระทําหรอื การกระทํา (qualifier) ดังน้ันตัวอยางการเขียนขอ ความของงานเฉพาะ จาก การผลติ ดอกเหด็ ฟางอุตสาหกรรม ซงึ่ เร่มิ ตนจากการ วางแผนการผลติ จนเสร็จส้นิ ถงึ การสงมอบหลงั การบรรจภุ ณั ฑทเี่ ปนกระปอ ง อาจเขยี นแตกตา งกนั ไปได หลายมุมมอง ในการพจิ ารณาความเหมาะสม มหี ลักเกณฑในการประเมนิ วา เหมาะสมหรอื ไม เชน ตวั อยาง การเขียนและคําชี้แจงเหตผุ ลดังตอไปนี้ 1) ผลติ เห็ดฟาง (ขอความมขี อบเขตกวา งเกนิ ไปกวาทีใ่ ชแ สดงงานเฉพาะ) 2) ผลติ เหด็ ฟางกระปองเพอ่ื จําหนาย (เหมาะสมตามหลักการเขยี น) 3) ผลติ เห็ดฟางกระปอ งตามมาตรฐานผลติ ภัณฑอ ตุ สาหกรรมเห็ดฟางกระปอง (เหมาะสม แตข อความยาวไป) 4) ผลิตเห็ดฟางกระปองตามมาตรฐานผลิตภัณฑอตุ สาหกรรม (เหมาะสม) 5) ผลิตเหด็ ฟางกระปอ งตามมาตรฐานเห็ดฟางกระปอง (เหมาะสมแตเกดิ ขอ ความซ้ํา) 6) ผลิตเห็ดฟางกระปองตามมาตรฐาน (เหมาะสม แตตอ งระบุไดว ามาตรฐานอะไร) 7) ผลติ เห็ดฟางกระปอ งตามหลักโภชนาการ (เหมาะสม) 8) ผลิตเหด็ ฟางกระปอ งตามหลกั การถนอมอาหาร (เหมาะสม) 9) ผลติ เหด็ ฟางกระปอ งจากเห็ดฟางสด (เหมาะสม แตเง่อื นไขอาจยังไมครอบคลุมขอ กําหนดของมาตรฐาน) 1. ผลิตเหด็ ฟาง ขอ ความน้ี มกั เปนขอความในลําดบั แรกของการระดมความคิดจงึ ยังกวา งเกินกวา ขอ ความของ งานเฉพาะแตยงั ไมแสดงเงอ่ื นไข ดังน้ันขอ ความนีอ้ าจใชไ ดส ําหรบั ขอ ความของ หนา ท่ี 2. ผลติ เหด็ ฟางกระปองเพ่อื จําหนา ย ขอ ความน้ี เปนขอ ความท่สี มบูรณค รบถว นตามหลักเกณฑก ารเขียน [กริยา คอื ผลิต + ส่งิ ท่ี ถกู กระทํา คือ เห็ดฟาง + เงื่อนไขทแี่ สดงดว ยคําคณุ ศพั ทของเหด็ ฟาง คือ “แบบบรรจุ กระปอ ง” (canned) หรอื เขียนใหกะทดั รัดวา “กระปอ ง” ] + เพอื่ จําหนาย 3. ผลติ เหด็ ฟางกระปองตามมาตรฐานผลิตภัณฑอุตสาหกรรมเห็ดฟางกระปอ ง ขอความน้ี เปนขอ ความท่ีสมบูรณครบถว นตามหลกั เกณฑก ารเขยี นขอ ความงานเฉพาะ และ ไดเขยี นเงอ่ื นไขทชี่ ดั เจนเจาะจงย่ิงขนึ้ กลา วคือ ไดร ะบุมาตรฐานไวว า เปนมาตรฐานอะไร ซงึ่ ผู ผลติ จะไดน ําหลักเกณฑของมาตรฐานผลติ ภณั ฑอุตสาหกรรมเห็ดฟางกระปอ งดงั กลา ว (จาก รหสั มอก. ตา ง ๆ) มาเปน บรรทดั ฐานในการผลติ ใหไ ดผ ลผลิตตรงตามขอ กําหนดของมาตร ฐานนั้น ขอ ความน้ีอาจเขยี นเปน ผลติ เห็ดฟางกระปอ งมาตรฐาน มอก. XXXX-25XX เม่อื มอก. XXXX-25XX เปน มาตรฐานผลติ ภณั ฑอ ุตสาหกรรมเห็ดฟางกระปอ ง แตควรระวงั การนํามาตรฐานมาใชอางองิ ในเง่อื นไข ซึ่งอาจทําใหม ขี อบเขตกวางเกนิ ไป ภาคผนวก 9.3 - 9

4. ผลติ เห็ดฟางกระปอ งตามมาตรฐานผลติ ภณั ฑอ ุตสาหกรรม ขอความน้ี เปนขอ ความทสี่ มบรู ณค รบถวนตามหลักเกณฑการเขยี นขอความงานเฉพาะ แต เง่ือนไขที่วา “ตามมาตรฐานผลติ ภณั ฑอ ตุ สาหกรรม” อาจยังระบุไวไ มช ัดเจน เนือ่ งจาก มี มาตรฐานผลติ ภัณฑอุตสาหกรรมทใ่ี ชอยใู นปจ จุบันจํานวนมาก แตกพ็ ออนุโลมไดถ ามาตร ฐานทอี่ า งน้ไี มท ําใหเขา ใจไปเปน อ่นื และจะเปน การดีเนอื่ งจากมีความกะทดั รัดและมีความยดื หยุน กวา การเขยี นในแบบที่ 35. ผลิตเห็ดฟางกระปองตามมาตรฐานเหด็ ฟางกระปอง ขอความนี้ เปน ขอ ความทส่ี มบูรณครบถวนตามหลกั เกณฑการเขียนขอ ความงานเฉพาะ แต เง่อื นไขท่วี า “ตามมาตรฐานเหด็ ฟางกระปอ ง” ยงั ระบุไวไมเฉพาะเจาจง แตมคี วามยืดหยนุ กวาโดยยงั อยูในขอบเขต (range) ของมาตรฐานเห็ดฟางกระปอ ง ซ่งึ อาจเปน มาตรฐานทมี่ ี และไดก ําหนดไวใน มอก. หรอื มาตรฐานท่อี งคก ารอน่ื กําหนด เชน จากผูสงั่ ซือ้ จากชมรม จากประชาคม เปน ตน แตถ าไมมีการกําหนดมาตรฐานใดๆ ไว การเขียนเงอ่ื นไขในขอ น้ีก็จะ เปนขอความที่เล่ือนลอย ขอความอาจเปล่ียนไปเปน ผลติ เหด็ ฟางกระปอ งตามขอ กําหนด (ของลกู คา)6. ผลิตเห็ดฟางกระปองตามมาตรฐาน ขอความน้ี เปน ขอ ความท่สี มบูรณค รบถวนตามหลกั เกณฑก ารเขียนขอ ความงานเฉพาะ แต เง่อื นไขทีว่ า “ตามมาตรฐาน” ยงั ระบไุ วไ มเฉพาะเจาจง แตก็มคี วามยืดหยุนกวาโดยยังอยใู น ขอบเขต (range) ของมาตรฐานตาง ๆ ซงึ่ อาจเปน มาตรฐานกระบวนการผลิต มาตรฐานผลิต ภณั ฑ หรอื มาตรฐานอ่นื ใดท่เี ก่ยี วขอ งมากมาย แตถาไมมสี ิ่งท่ีกลา วไวม าอางองิ หรอื ไม สามารถหาขอ มูลดังกลา วเพอื่ ช้ชี ัดได การเขยี นเง่ือนไขในขอนก้ี ็จะเปน ขอ ความท่เี ลื่อนลอย7. ผลติ เห็ดฟางกระปอ งตามหลกั โภชนาการ8. ผลติ เหด็ ฟางกระปองตามหลักการถนอมอาหาร ขอ ความ ขอ 7 และ 8 นี้ เปนขอความทีส่ มบูรณครบถว นตามหลักเกณฑการเขยี นขอ ความ งานเฉพาะ แตเ ง่ือนไขท่วี า “ตามหลกั โภชนาการ” หรือ “ตามหลกั การถนอมอาหาร” นั้นอาจ คอนขา งเปน ภาษาดอกไม (flowery terms) ท่ไี มตอ งบอกก็ตองทํา หรอื รูอยูแลว แตก็ยังมีขอ ดีกวาจะละเวนใหขาดหายไป กลาวคือ จะเปน ขอ ความที่นําไปสกู ารนําเง่อื นไขดงั กลา ว มา เปน หลกั เกณฑในการผลิตเพอ่ื ใหเ ชื่อมโยงกับมาตรฐานทเ่ี กย่ี วของกบั อาหาร เชน อย. ฯลฯ9. ผลติ เห็ดฟางกระปองจากเหด็ ฟางสด ขอ ความน้ี เปนขอความที่สมบูรณครบถวนตามหลกั เกณฑก ารเขียนขอ ความงานเฉพาะ แต เงอ่ื นไขที่วา “จากเห็ดฟางสด” น้ันมีความจําเปน ท่ีจะตองระบขุ อความนี้ไวหรือไม ถาการผลติ โดยทั่วไปใชเ ห็ดฟางสด ขอ ความนกี้ ไ็ มจําเปน จงึ ควรไปเนนเงือ่ นไขสําคัญคือมาตรฐานของ เห็ดฟางกระปองมากกวา ภาคผนวก 9.3 - 10

ฉ. คําสรุปเกยี่ วกบั การเขียนขอความของเงือ่ นไขของงานเฉพาะ จะเห็นไดว า การระบุเง่อื นไขในขอความเปนเร่ืองทยี่ งุ ยากไมนอย เนอื่ งจากอาจระบกุ ันไปไดห ลายอยาง จากตัวอยา ง จะเห็นวา เงือ่ นไขทรี่ ะบุนน้ั อาจมตี งั้ แตเปน การชี้ชัดบางระบกุ วา ง ๆ บา ง ตา งกันไปจนถงึ การ ระบุท่ีไมจําเปน ตองระบุ ประการสําคญั เง่ือนไขดงั กลาวนี้เปรียบเสมอื นกตกิ าที่วางไว ซง่ึ ผูผลติ เหด็ ฟางจะ ตอ งศกึ ษาและทําความเขา ใจขอ กําหนดตา ง ๆ กอ น กจ็ ะทําใหกระบวนการผลติ มคี วามถูกตอ งครบถว น และเปน ไปตามขอกําหนดหรอื เงื่อนไขที่วางไว ดงั นนั้ การระบเุ งื่อนไขจงึ จําเปนตอ งระบใุ หเหมาะสมตาม หลกั เกณฑก ารเขียน เพ่ือใหผ ทู มี่ สี วนเกย่ี วขอ งสามารถตคี วามไปในทํานองเดยี วกัน จากขอ ความงานเฉพาะท่ียกตัวอยา ง เงื่อนไขทค่ี วรนํามาใชเ พอ่ื การเรยี นการฝกอบรมกค็ อื มาตร ฐานผลติ ภณั ฑอ ตุ สาหกรรมเห็ดฟางกระปอง ถงึ แมจ ะเปน เพียงการเรียนการสอนหรอื การฝกอบรมก็ตาม ประโยชนก ็คือผูเรยี นจะไดทราบหลักเกณฑข องมาตรฐาน ทเี่ ปนความตองการทีแ่ ทจรงิ ของลกู คาหรอื ผู บริโภค อยา งไรกต็ าม เมือ่ เงื่อนไขท่อี า งถึงสิง่ ใดก็ตองมขี อ มลู ท่พี รอ มใชป ระโยชนจ ากสิง่ นนั้ ดวย ไมใช สรางเง่ือนไขเลือ่ นลอยแลว ปลอ ยใหเปน ภาระของผนู ําไปปฏบิ ัติที่จะตอ งตีความอีกขอ เสนอแนะในการเขียนองคประกอบของงานเฉพาะจากตัวอยางของงานเฉพาะ: ผลติ เหด็ ฟางกระปอ งตามมาตรฐานฯ ซึ่งผานการทวนสอบแลว วาเหมาะสม จึงดําเนนิ การวเิ คราะหห รอื แยกยอ ยใหเ ปน 2 สวน (bisecting) เสียกอน คือ สว นเรมิ่ ตน และสว นปลายทาง สว นเริ่มตน โดยทวั่ ไปมักเปนการจดั เตรยี มงานเพื่อการดําเนินการในสว นปลายทาง เริม่ จากการวางแผน เชน การรวบรวมขอมูล การระบุคณุ ลักษณะที่ตองการ การกําหนดแผนปฏิบตั งิ าน การจัดเตรียมสิ่งอํานวย ความสะดวกตาง ๆ ในการปฏิบัตงิ าน ฯลฯ ดงั นนั้ สวนเริ่มตนของการผลติ เห็ดฟางฯ น้ี สามารถเขยี นเปน ขอ ความไดด ังนี้ งานยอ ยที่ 1 จัดเตรยี มการผลติ เหด็ ฟางกระปอ ง หรือ (วางแผนการผลติ เหด็ ฟางกระปอ ง) ซง่ึ เปน ข้ันการวางแผนเพ่อื ใหเ กิดสารสนเทศสําหรบั การผลิตเห็ดฟาง และการเตรียมความ พรอมในการผลติ งานสวนน้ีจงึ ประกอบดวยขนั้ ตอนหลกั (Key Step) ดงั นี้ • รวบรวมขอ กําหนดของมาตรฐาน เพอ่ื ระบุคณุ ลักษณะของเห็ดฟางกระปอ งทีต่ อ งการ • กําหนดแผนปฏิบตั ิงานในการผลิต • จัดเตรยี มเคร่อื งมือและวสั ดใุ นการผลิต สวนปลายทาง เปน การดําเนนิ การตามแผนทไ่ี ดว างไวหรอื นําแผนไปปฏบิ ตั ิเพื่อใหเ กิดผลสําเร็จของงาน สามารถเขียนเปนขอความของงานยอ ยและขั้นตอนหลกั (Key Step) ไดดงั น้ี งานยอ ยที่ 2 ดําเนนิ การผลติ เหด็ ฟางกระปองตามขอ กําหนดของมาตรฐาน • ดําเนนิ การผลติ เห็ดกระปองและตรวจวัดคณุ ภาพระหวา งการผลติ ตามกรรมวิธีที่ กําหนด • ตรวจวดั คุณภาพสุดทา ยกอนการบรรจุลงกระปอ ง • บรรจเุ หด็ ลงในกระปอง และสงมอบขอ ควรสังเกต ขอ ความของข้ันตอนหลัก (Key Steps) จะตองสามารถวดั และประเมนิ ผลได ในตัวอยางนี้ ไดขีดเสนใตสงิ่ ท่ีจะสามารถแสดงเปน หลักฐานไวในแตละข้ันตอนหลัก ภาคผนวก 9.3 - 11

ขอเสนอแนะในการเขียนขอมูลอาชพี ของผปู ระกอบอาชพี เพาะเห็ด(เปน เพยี งตวั อยา งการเขียนใหส อดคลองกบั การประชมุ ปฏบิ ัติการนเ้ี ทา น้นั ) ตารางท่ี 2ชอื่ อาชีพ ผูประกอบอาชพี เพาะเหด็ คําอธบิ ายลักษณะงาน (Job Description)มีหนา ท่ี (Duty) วิเคราะหต ลาดจากการรวบรวมขอมูลความตองการเหด็ ทกุ ระดับตั้งแตร ะดบั ทอ งถ่ินจนถึง ระดบั โลก ทํานายความตอ งการของตลาด ความเสีย่ งในการลงทุน สถานการณการผลติ และ ตลาดของคูแขง มาตรฐานและขอกําหนดท่ตี องการของผบู ริโภคเหด็ ในตลาดโลก ดําเนินการ ผลติ เหด็ ทีม่ สี ว นแบงตลาดสูง เชน เหด็ ฟาง เห็ดสกุลนางรม ดวยกระบวนการทีไ่ ดม าตรฐาน ของการยอมรบั เพ่อื จําหนายในรปู แบบทห่ี ลากหลาย เชน เปนเห็ดสด เปน เหด็ แหง เปนเห็ด กระปอ ง เปนตน ดําเนินการจดั จําหนา ยเหด็ ท้งั ในแบบผคู ารายบคุ คล หรอื แบบเปน กลมุรายการงานเฉพาะ (Task list) : 1. วเิ คราะหตลาดดอกเห็ด 2. ผลิตดอกเหด็ ฟางเพ่ือการจําหนา ย 3. ผลิตดอกเหด็ ฟางกระปองเพอ่ื การจําหนาย 4. ผลติ ดอกเหด็ สกุลนางรมเพือ่ จําหนา ย 5. จําหนา ยเห็ดตามวิธกี ารตลาด ภาคผนวก 9.3 - 12

หัวขอที่ 10 การพัฒนามอดลู แบบฐานสมรรถนะจากมาตรฐานสมรรถนะในคุณวุฒิวชิ าชีพ จะเด็ด เปาโสภา และ มนตรี พรหมเพ็ชร สํานักมาตรฐานการอาชีวศึกษาและวชิ าชพี พฤศจกิ ายน 254810.0 ความนํา จากหวั ขอที่ 9 ไดใ หหลักการของ มอดูล (module) และการเขียนขอ กําหนดของมอดลู (Module specification) แบบดง้ั เดมิ ซึ่งนยิ มใชกันมานานในสถานศกึ ษาในตา งประเทศ สวนในหวั ขอ น้จี ะเปนการ พัฒนามอดูลแบบฐานสมรรถนะจากมาตรฐานสมรรถนะในคณุ วุฒกิ ารศึกษาวชิ าชพี (GVQ) หรือในคุณ วุฒิการศกึ ษาวิชาชีพ (TVQ/VQ) หรือ มาตรฐานสมรรถนะอื่น ๆ โดยมกี ารพฒั นาใหสอดคลองกนั การ พฒั นามอดูลฐานสมรรถนะสําหรบั ระบบคุณวุฒิการศกึ ษาวชิ าชีพ (GVQ) จากมาตรฐานสมรรถนะใน คุณวฒุ วิ ชิ าชีพ มลี ําดับขนั้ ดงั น้ี10.1 กําหนดกรอบของรายวชิ า (course) การกําหนดกรอบของรายวชิ า (course) ในสาขางานมาตรวทิ ยาซึ่งประกอบดว ยหนา ทีห่ ลกั ตาง ๆ โดย จัดใหแตล ะรายวิชาเปน สวนหน่ึงของหนา ท่หี ลกั หรือเทากับหนา ทหี่ ลกั ตวั อยา งดงั ตอ ไปนีไ้ ดนํา หนา ท่ี หลกั 343 สอบเทียบเคร่อื งมือวัดทางไฟฟา มากําหนดเปน 1 รายวิชา • แผนผงั แสดงหนา ท่ี (Functional Map) : สว นที่ 1 จากภาคผนวก 10,1 หนา 2 • แผนผังแสดงหนาท่ี (Functional Map) : สวนที่ 2 จากภาคผนวก 10.1 หนา 8 ซง่ึ แสดง แสดง หนา ที่หลัก 343 สอบเทยี บเครือ่ งมอื วัดทางไฟฟา ประกอบดว ย หนว ยสมรรถนะ (และ หนว ยยอย) หนวยท่ี 1 - 7 • ขอกําหนดของมาตรฐาน หนว ยที่ 1 - 7 แสดงเฉพาะตัวอยางของหนวยท่ี 1 สอบเทียบแรง ดนั และโวลตมเิ ตอรตามมาตรฐานกําหนด (ขอกําหนดของหนวยอ่ืน ๆ ไมไดแ สดงไวในทใี่ ด) ตาราง 10.1 รายการสมรรถนะของหนา ท่ีหลัก สอบเทียบเครือ่ งมือวดั ทางไฟฟา รายการสมรรถนะ (Competency List) หนาที่หลัก 343 สอบเทียบเคร่อื งมอื วดั ทางไฟฟา ประกอบดวยหนว ยสมรรถนะ 7 หนว ยดงั นี้ : 1) สอบเทยี บแรงดนั และโวลตมเิ ตอรตามมาตรฐานกําหนด 2) สอบเทยี บกระแสไฟฟาและแอมมิเตอรต ามมาตรฐานกําหนด 3) สอบเทียบความตา นทานและโอหม มเิ ตอรตามมาตรฐานกําหนด 4) สอบเทียบความจุและมาตรความจตุ ามมาตรฐานกําหนด 5) สอบเทยี บกําลังไฟฟาและวัตตมิเตอรตามมาตรฐานกําหนด 6) สอบเทียบเวลาและมาตรเวลาตามมาตรฐานกําหนด 7) สอบเทียบความถ่แี ละออสซลิ โลสโคปตามมาตรฐานกําหนด 10 - 1

งานมาตรวิทยา จากภาคผนวก 10.1 หนา 2 แผนผังแสดงหนา ท่ี (Functional Map) : สว นท่ี 1 แสดงความมุงหมายหลกั บทบาทหลัก และ หนาท่ีหลกั (6th ... 6.5th-OWU) (5th ... 5.5th-OWU) (4th ... 4.5th-OWU) Key Purpose Key Role Key Function(ความมุง หมายหลัก) (บทบาทหลกั ) (หนา ท่ีหลัก)(ความมงุ หมาย 33 วดั และตรวจ 331 วดั และตรวจสอบปริมาณดว ยเครอ่ื งมือหลักของสาขา สอบปริมาณดว ย วัดเชงิ มติ ิวิชาเครือ่ งมือวัด เคร่ืองมือวดั ในและควบคมุ ) งานอตุ สาห 332 วัดและตรวจสอบปริมาณดวยเครอ่ื งมือวัด กรรม เชงิ กล 333 วัดและตรวจสอบปรมิ าณดว ยเครื่องมอื วัด ทางไฟฟา 334 วดั และตรวจสอบปรมิ าณดวยเครอื่ งมือวดั อุณหภูมแิ ละความช้ืน 335 วดั และตรวจสอบปรมิ าณดวยเครอ่ื งมอื วดั ทางเคมี 34 สอบเทียบเครื่อง 341 สอบเทยี บเครอ่ื งมือวดั เชิงมิติ มือวดั ในงานอุต 342 สอบเทยี บเครอ่ื งมือวัดเชงิ กล สาหกรรม 343 สอบเทียบเครื่องมอื วดั ทางไฟฟา 344 สอบเทยี บเครื่องมอื วดั อุณหภมู ิและความชน้ืฉบบั รางครง้ั ที่ 4 พฤศจกิ ายน 2548 345 สอบเทียบเครอื่ งมอื วดั ทางเคมี แบบฟอรม SC 01 10 - 2

งานมาตรวทิ ยา: งานสอบเทียบเครือ่ งมือวดั ในงานอตุ สาหกรรม 2/3 จากภาคผนวก 10.1 หนา 8 แผนผังแสดงหนาที่ (Functional Map) : สว นที่ 2 แสดงหนาท่หี ลัก หนว ยสมรรถนะ และ หนว ยยอยKey Function Unit of Competence Element of Competence(หนาทห่ี ลกั ) (หนวยสมรรถนะ) (หนว ยยอ ย) 343 1. สอบเทยี บแรงดนั และ 1.1 จดั เตรยี มแผนงาน เคร่อื งมือมาตรฐาน และอปุ กรณใ นสอบเทยี บเครอ่ื ง โวลตม เิ ตอรตามมาตร 1.2 การสอบเทยี บแรงดนั และโวลตมิเตอรมอื วัดทางไฟฟา ฐานกําหนด ดําเนินการสอบเทยี บและปรับตัง้ แรงดันและโวลต มิเตอรบ นั ทึกผล และรายงานผล 2. สอบเทียบกระแสไฟฟา 2.1 จดั เตรียมแผนงาน เครอ่ื งมอื มาตรฐาน และอุปกรณใน และแอมมิเตอรต ามมาตร 2.2 การสอบเทียบกระแสไฟฟา และแอมมเิ ตอร ฐานกําหนด ดําเนนิ การสอบเทียบและปรบั ตั้งกระแสไฟฟาและ แอมมิเตอรบันทกึ ผล และรายงานผล 3. สอบเทียบความตา นทาน 3.1 จัดเตรียมแผนงาน เครื่องมือมาตรฐาน และอุปกรณใน และโอหม มิเตอรต าม 3.2 การสอบเทยี บความตา นทานและโอหมมเิ ตอร มาตรฐานกําหนด ดําเนินการสอบเทยี บและปรับต้งั ความตา นทานและ โอหมมิเตอรบันทกึ ผล และรายงานผล 4. สอบเทยี บความจุและ 4.1 มาตรความจตุ ามมาตร 4.2 จัดเตรยี มแผนงาน เครอื่ งมือมาตรฐาน และอุปกรณใ น ฐานกําหนด การสอบเทยี บความจุและมาตรความจุ ดําเนินการสอบเทยี บและปรับตงั้ ความจุและมาตรความ 5. สอบเทยี บกําลงั ไฟฟา 5.1 จบุ นั ทึกผล และรายงานผล และวตั ตม เิ ตอรตามมาตร 5.2 จัดเตรียมแผนงาน เครื่องมือมาตรฐาน และอปุ กรณใ น การสอบเทียบกําลงั ไฟฟาและวตั ตมิเตอร ฐานกําหนด ดําเนินการสอบเทียบและปรบั ตั้งกําลงั ไฟฟาและวตั ต มเิ ตอรบันทกึ ผล และรายงานผล 6. สอบเทียบเวลาและมาตร 5.1 จัดเตรียมแผนงาน เครื่องมอื มาตรฐาน และอปุ กรณใน เวลาตามมาตรฐาน 5.2 การสอบเทียบเวลาและมาตรเวลา กําหนด ดําเนินการสอบเทยี บและปรบั ตั้งกําลงั ไฟฟา และวัตต มิเตอรบันทึกผล และรายงานผล 7. สอบเทียบความถีแ่ ละ 6.1 ออสซิลโลสโคปตาม 6.2 จดั เตรียมแผนงาน เคร่ืองมือมาตรฐาน และอปุ กรณใน มาตรฐานกําหนด การสอบเทยี บความถแ่ี ละออสซิลโลสโคป ดําเนนิ การสอบเทยี บและปรบั ตง้ั ความถี่และออสซิลโลส โคป บนั ทกึ ผล และรายงานผล แบบฟอรม SC 02ฉบบั รางครัง้ ท่ี 4 พฤศจิกายน 2548 10 - 3

ตัวอยา ง ขอ กําหนดของมาตรฐาน ยกตัวอยา งไว 1 หนวยสมรรถนะ 1/4หนวยสมรรถนะ (Unit) 343 - 1 สอบเทยี บแรงดนั และโวลตม เิ ตอรตามมาตรฐานกําหนด หนวยยอ ย (Element) 343 - 1.1 จัดเตรยี มแผนงาน เครื่องมือมาตรฐาน และอปุ กรณในการสอบเทยี บแรงดันและโวลต มเิ ตอร เกณฑก ารปฏบิ ตั งิ าน (Performance Criteria, PC) : ก) เอกสารแผนงาน วิธกี ารทดสอบและขั้นตอนการสอบเทยี บแรงดันและโวลตมเิ ตอรไ ดจ ดั เตรยี ม ไวครบถว น ข) หอ งปฏิบตั กิ ารสอบเทียบไดมกี ารจัดเตรียมสงิ่ อํานวยความสะดวกและสภาพแวดลอมตามมาตร ฐานกําหนดและมีการบนั ทกึ แตล ะรายการไวค รบถวน ค) เครอ่ื งมอื มาตรฐานและอุปกรณใ นการสอบเทียบแรงดนั และโวลตมิเตอรไดจัดเตรยี มในสภาพ พรอมใช ง) การรับ การเคลือ่ นยายและการจัดเก็บรกั ษาเครอื่ งมือและอุปกรณสอบเทยี บแรงดนั และโวลต มิเตอรไดดําเนนิ การตามขอกําหนด จ) การตรวจสอบลักษณะทั่วไปของโวลตม เิ ตอรไ ดด ําเนนิ การและบนั ทกึ ไว ขอบเขต (Range Statement) : 1) โวลตม ิเตอร: แบบเขม็ ชี้ แบบตวั เลข หนวยยอย (Element) 343 - 1.1 10 - 4

2/4หลกั ฐานทีต่ อ งการ (Evidence Requirements):หลักฐานการปฏบิ ตั งิ าน ท่ตี องการ (The Performance Evidence Required) :PE1 ลป. 1 เอกสารแผนงาน วิธกี ารทดสอบและข้ันตอนการสอบเทยี บแรงดันและโวลตมเิ ตอรPE2 ลป. 2 บันทกึ การจัดเตรยี มสง่ิ อํานวยความสะดวกและสภาพแวดลอมของหอ งปฏบิ ัติการสอบ เทียบPE3 ลป. 3 บันทกึ การจัดเตรียมเครอื่ งมือมาตรฐานและอปุ กรณใ นการสอบเทยี บแรงดันและโวลต มิเตอรPE4 ลป. 4 บนั ทกึ การรับ การเคลอ่ื นยายและการจัดเกบ็ รักษาเคร่อื งมือและอุปกรณสอบเทยี บ โวลตมิเตอรPE5 ลป. 5 บันทึกการตรวจสอบลกั ษณะทั่วไปของโวลตม ิเตอรหลักฐานความรูทตี่ อ งการ (The Knowledge Evidence Required) : ความรู (เฉพาะ) (Underpinning Knowledge)KE1 ลร. 1 หลกั การสอบเทยี บของแรงดันและโวลตมิเตอรKE2 ลร. 2 มาตรฐานในการสอบเทียบแรงดันและโวลตมิเตอรKE3 ลร. 3 คา ความคลาดเคลอื่ นทีย่ อมรับไดข องแรงดันและโวลตมเิ ตอรKE4 ลร. 4 เคร่ืองมอื มาตรฐานในการสอบเทียบแรงดนั และโวลตม ิเตอรKE5 ลร. 5 ขน้ั ตอนการสอบเทยี บแรงดันและโวลตม ิเตอรKE6 ลร. 6 ขอ มลู สําคัญทีต่ อ งบนั ทกึ ในการสอบเทียบแรงดันและโวลตม เิ ตอรKE7 ลร. 7 การตรวจสอบลกั ษณะท่ัวไปของแรงดนั และโวลตมเิ ตอรแนวทางการประเมนิ สําหรับผูป ระเมินหนว ยยอ ยนี้ (Guidance to Assessors of this Element) 1 1 สภาพการประเมิน (Assessment Condition) สถานทป่ี ฏบิ ตั งิ านจรงิ หรือสถานทฝี่ ก งานเสมอื นจรงิ ประกอบดวย หองปฏิบตั กิ ารสอบเทยี บมาตรวิทยาทางไฟฟามาตร ฐานในการสอบเทียบเครื่องมอื มาตรฐานและอุปกรณก ารสอบเทยี บ แบบบนั ทึก แบบ รายงานผล และโวลตมเิ ตอรทตี่ องการสอบเทียบ 2 2 หลักฐานการปฏิบัติงานทต่ี อ งการ อาจประเมินจากของจรงิ อกี ดว ยตามความจําเปน 3 3 หลกั ฐานความรทู ีต่ อ งการ ประเมนิ จาก สมดุ ลงบันทกึ หรือแฟมสะสมงาน หรือหลกั ฐานการปฏบิ ัติงานท่ีเหมาะสม หนว ยยอ ย (Element) 343 - 1.1 10 - 5

3/4หนว ยสมรรถนะ (Unit) 343 - 1 สอบเทียบแรงดนั และโวลตม เิ ตอรต ามมาตรฐานกําหนดหนวยยอ ย (Element) 343 - 1.2 ดําเนนิ การสอบเทยี บและปรับต้ังแรงดันและโวลตม เิ ตอรบ นั ทกึ ผล และรายงานผลเกณฑก ารปฏิบตั งิ าน (Performance Criteria, PC) : ก) การสอบเทียบแรงดนั และโวลตมเิ ตอรไดดําเนินการตามข้ันตอนอยา งถกู ตอง มกี ารบันทกึ ไว ข) แบบบันทึกผลการสอบเทยี บ (Records) แรงดนั และโวลตมิเตอรไดบันทกึ ไวอยา งถกู ตอ งตาม ขอ กําหนด ค) รายงานผลการสอบเทยี บ (Calibration Reports) แรงดนั และโวลตม เิ ตอรไ ดจดั ทําอยางถูกตอ ง ตามขอกําหนด ง) การบํารงุ รักษาเครือ่ งมือและอปุ กรณใ นการสอบเทยี บแรงดันและโวลตม ิเตอรไดดําเนนิ การ อยา งถูกตองตามคูมอื การบํารงุ รกั ษาขอบเขต (Range Statement) : หนว ยยอย (Element) 343 - 1.2 10 - 6

4/4หลักฐานท่ีตอ งการ (Evidence Requirements):หลกั ฐานการปฏิบตั ิงาน ท่ตี อ งการ (The Performance Evidence Required) :PE1 ลป. 1 แบบบนั ทึกผลการสอบเทียบ (Records) แรงดนั และโวลตม เิ ตอรPE2 ลป. 2 รายงานผลการสอบเทยี บ (Calibration Reports) แรงดนั และโวลตมเิ ตอรหลกั ฐานความรทู ตี่ องการ (The Knowledge Evidence Required) : ความรู (เฉพาะ) (Underpinning Knowledge)KE1 ลร. 1 การปรับตง้ั และบันทกึ สภาพเครอื่ งมอื มาตรฐานในการสอบเทียบแหลงจา ยแรงดนั และ โวลตม ิเตอรKE2 ลร. 2 เทคนิคของแตละข้ันตอนในการสอบเทยี บแหลงจา ยแรงดนั และโวลตม เิ ตอรKE3 ลร. 3 การคํานวณผลการสอบเทียบแหลงจายแรงดนั และโวลตมเิ ตอร • คาเฉลี่ยและความเบี่ยงเบนมาตรฐาน • คาความไมแ นน อนKE4 ลร. 4 การใชฟงกชันสําเร็จรูปทางสถิตชิ วยในการประเมนิ ผลKE5 ลร. 5 การบนั ทกึ การสรปุ ผลและรายงานผลการสอบเทียบแรงดันและโวลตม เิ ตอรKE6 ลร. 6 การบํารุงรกั ษาเคร่ืองมือและอุปกรณในการสอบเทียบแรงดนั และโวลตมเิ ตอรแนวทางการประเมนิ สําหรบั ผูประเมินหนวยยอยนี้ (Guidance to Assessors of this Element) 1 1 สภาพการประเมิน (Assessment Condition) สถานทีป่ ฏบิ ัตงิ านจริงหรือสถานท่ฝี ก งานเสมือนจรงิ ประกอบดวย หองปฏิบตั กิ ารสอบเทยี บมาตรวทิ ยาทางไฟฟา มาตร ฐานในการสอบเทยี บเคร่อื งมือมาตรฐานและอุปกรณการสอบเทียบ แบบบนั ทกึ แบบ รายงานผล และโวลตมเิ ตอรท ่ีตองการสอบเทียบ 2 2 หลกั ฐานการปฏบิ ัติงานท่ตี องการ อาจประเมนิ จากของจริงอกี ดว ยตามความจําเปน 3 3 หลักฐานความรูท ี่ตองการ ประเมินจาก สมดุ ลงบนั ทกึ หรือแฟมสะสมงาน หรอื หลัก ฐานการปฏิบตั ิงานท่เี หมาะสม หนวยยอ ย (Element) 343 - 1.210 - 7

10.2 วิเคราะหค วามรูและทกั ษะของแตล ะหนว ยสมรรถนะในหนา ท่ที ั้งหมด (แสดงซ้ํ)า ตาราง 10.1 รายการสมรรถนะของหนาท่ีหลัก สอบเทียบเครื่องมือวดั ทางไฟฟา รายการสมรรถนะ (Competency List) หนา ที่หลัก 343 สอบเทยี บเคร่ืองมอื วดั ทางไฟฟา ประกอบดว ยหนวยสมรรถนะ 7 หนวยดังน้ี : 1) สอบเทียบแรงดันและโวลตม เิ ตอรตามมาตรฐานกําหนด 2) สอบเทียบกระแสไฟฟา และแอมมิเตอรต ามมาตรฐานกําหนด 3) สอบเทยี บความตานทานและโอหม มเิ ตอรต ามมาตรฐานกําหนด 4) สอบเทยี บความจุและมาตรความจตุ ามมาตรฐานกําหนด 5) สอบเทียบกําลงั ไฟฟาและวัตตม เิ ตอรต ามมาตรฐานกําหนด 6) สอบเทยี บเวลาและมาตรเวลาตามมาตรฐานกําหนด 7) สอบเทียบความถ่แี ละออสซิลโลสโคปตามมาตรฐานกําหนด1) วเิ คราะหค วามรูและทกั ษะรวมของแตละสมรรถนะ • พบวาแตหนวยสมรรถนะประกอบดวยทักษะการวัดและตรวจสอบปริมาณดวยเคร่ืองมือวัด เฉพาะของหนว ยนนั้ เมือ่ รวมทุกรายการทําใหเ กิดหนวย การวดั และตรวจสอบปริมาณดวย เครอื่ งมอื วัดทางไฟฟา 1 หนว ย (จดั ไวในวิชามาตรวิทยาเบอ้ื งตน UPK03 + SS03) • มกี ารใชส ถิติสําหรับการวัดทัว่ ไป และสถติ เิ ฉพาะของแตล ะหนวย ทําใหเกิดหนวย การหาคา สถิตใิ นงานมาตรวิทยาเบ้อื งตน (จัดไวในวิชามาตรวทิ ยาเบือ้ งตน BK00 +BS00) สว นการใช สถติ ิอืน่ ๆ ทเ่ี ปน เรื่องเฉพาะของแตละเครือ่ งมือวัดใหจดั ไวภ ายในหนว ยของตวั เอง • พบวา แตล ะรายวิชาตองการหนว ยหลักของความรเู ปน หนวยแรก เชน หลักเบื้องตนในการ สอบเทียบเครอื่ งมือวัดทางไฟฟา เปน ทฤษฎีพื้นฐาน (BK30) เพียงอยางเดียว จัดไวเ ปน มอดลู แรกของรายวชิ านี้ และหลักเบอ้ื งตนในการวดั และตรวจสอบในงานมาตรวทิ ยา (GK00) สําหรับวิชามาตรวิทยาเบือ้ งตน2) กําหนดเปนมอดลู ในรายวิชาตาราง 10.2 การกําหนดมอดลู ของแตละสมรรถนะในรายวิชา การสอบเทยี บเคร่ืองมือวดั ทางไฟฟา ชอ่ื มอดลู และ ลักษณะของความรูและทกั ษะ ช่อื มอดูล ลักษณะของความรูและทักษะเพิม่ เตมิ หลกั เบ้อื งตน ในการสอบเทียบเครอ่ื งมอื วัดทางไฟฟา (BK30) 1) การสอบเทยี บแรงดันและโวลตม เิ ตอร (UPK31 + SS31) 2)การสอบเทยี บกระแสไฟฟา และแอมมเิ ตอร (UPK32 + SS32) 3) การสอบเทยี บความตานทานและโอหมมิเตอร (UPK33 + SS33) 4) การสอบเทยี บความจแุ ละมาตรความจุ (UPK34 + SS34) 5) การสอบเทยี บกําลงั ไฟฟาและวตั ตมเิ ตอร (UPK35 + SS35) 6) การสอบเทยี บเวลาและมาตรเวลา (UPK36 + SS36) 7) การสอบเทยี บความถี่และออสซิลโลสโคป (UPK37 + SS37) 10 - 8

3) กําหนดเปนโครงสรา งของรายวชิ าแบบมอดูล (รายละเอียดครบท้งั โครงสรา ง ดใู นภาคผนวก 10.2) รหัสของมอดูลและลักษณะทัว่ ไปตาราง 10.3 รหัสของมอดลู และลักษณะทั่วไป วชิ าที่ 13120-2401 มาตรวทิ ยาเบอ้ื งตน 2(3) (Fundamental of Metrology) ลักษณะของมอดลู มอดูลท่ตี อง เรยี นกอนรหสั มอดูล ชือ่ มอดูล (Module Title) เวลา ความรู ทกั ษะ มฐ. (Prerequisite)3120-2401-1 หลกั เบื้องตน ในการวัดและตรวจสอบในงานมาตรวิทยา 6 GK00 L00 -3120-2401-2 การหาคาสถติ ใิ นงานมาตรวิทยาเบื้องตน 3120-2401-1 6 BK00 BS00 C003120-2401-3 การวดั และตรวจสอบปริมาณดว ยเครือ่ งมือวัดเชงิ มิติ 3120-2401-23120-2401-4 การวัดและตรวจสอบปรมิ าณดวยเคร่ืองมอื วัดเชงิ กล 9 UPK01 SS01 V01 3120-2401-23120-2401-5 การวดั และตรวจสอบปริมาณดว ยเคร่อื งมือวดั ทางไฟฟา 3120-2401-23120-2401-6 การวัดและตรวจสอบปรมิ าณดว ยเคร่อื งมือวดั อุณหภมู ิ 9 UPK02 SS02 V02 3120-2401-23120-2401-7 การวดั และตรวจสอบปรมิ าณดวยเครื่องมือวดั ทางเคมี 3120-2401-2 6 UPK03 SS03 V03 6 UPK04 SS04 V04 6 UPK05 SS05 V05หมายเหตุ รายวิชานี้ กําหนดกรอบเน้อื หาของการวดั และการตรวจสอบปริมาณดวยเครอ่ื งมอื วัดเปนหลัก และเสริมดวยแนวทางการเขา สู (approach) การ สอบเทยี บเบ้ืองตน เพอ่ื เปนวิชาพื้นฐานกอ นเรียนรายวิชามาตรวทิ ยาใด ๆ ใน 5 รายวิชา 3120-2402-6 ความรู GK00 เปน ความรูแ กนกลางของมาตรวทิ ยา ประกอบดว ย หลักเบือ้ งตนของการวัดและตรวจสอบปรมิ าณในงานมาตรวิทยา และแนวทาง การเขาสกู ารสอบเทียบเบอื้ งตน ความรู BK00 เปน ความรพู น้ื ฐานการใชส ถิตใิ นงานมาตรวทิ ยา สว น BS00 เปน ทกั ษะพ้ืนฐานการใชสถติ ใิ นงานมาตรวทิ ยา ซ่ึงบูรณาการเขากัน เปนสมรรถนะการใชสถิติประยุกตในงานมาตรวทิ ยา ซึ่งตองการทกั ษะคณิตศาสตร (Math skills) ในกลมุ ทักษะหลัก (Key and Core Skills) ความรู UPK01 – 05 เปนความรทู จี่ ําเปนสําหรบั สนนุ การปฏิบัตงิ านทกั ษะเฉพาะในการวดั และตรวจสอบในงานมาตรวิทยา SS01 – 05 ตาม ลําดับ มฐ. คอื มาตรฐานการเรยี นร/ู มาตรฐานสมรรถนะซ่ึงเกดิ ผลสัมฤทธ์ิ เขยี นเปน มฐ. Lxx/Cxx/Vxx Lxx (ครxx) คือ มาตรฐานการเรยี นรูข องหนว ยหลกั ของความรู (Major Units of Knowledge) Cxx (กรxx) คือ มาตรฐานการเรยี นรู ซง่ึ ประกอบดว ยความรูและทกั ษะ แตอ าจไมนบั เปนสมรรถนะทางวิชาชพี ของระดบั นั้น หรืออาจ เปน เพยี งสมรรถนะทีต่ อ งมีกอน (Prerequisite) หรอื เปนสมรรถนะทางวชิ าชีพในระดับทอี่ ยูถัดลงไป Vxx (วชxx) คือ มาตรฐานสมรรถนะ ทีร่ ะบุไวใ นขอ กําหนดความตอ งการของวชิ าชีพนน้ัคําช้แี จง เกี่ยวกบั ที่มาของการสรา งหลักสูตรแบบมอดูล รายวิชานีไ้ ดเริม่ ตนกําหนดมอดลู ดงั นี้ 1) กําหนด มอดูลเฉพาะทเี่ กดิ สมรรถนะหรือมาตรฐานสมรรถนะ จากแผนผงั แสดงหนาท่ี มอดลู 3120-2401-3 จากหนา ทหี่ ลกั 331 หนวยท่ี 1 วัดและตรวจสอบปรมิ าณเชิงมติ ิดวยเคร่อื งมือวัดเชิงมิติทั่วไป มอดลู 3120-2401-4 จากหนาที่หลัก 332 หนวยที่ 1 วัดและตรวจสอบปริมาณเชิงกลดว ยเครอ่ื งมือวดั เชงิ กลทว่ั ไป มอดลู 3120-2401-5 จากหนา ทห่ี ลกั 333 หนวยที่ 1 วัดและตรวจสอบปริมาณทางไฟฟาดว ยเคร่ืองมอื วดั ทางไฟฟาทั่วไป มอดูล 3120-2401-6 จากหนา ทหี่ ลกั 334 หนว ยท่ี 1 วัดและตรวจสอบปรมิ าณดว ยเครอ่ื งมือวัดอณุ หภูมแิ ละ ความชื้นทว่ั ไป มอดูล 3120-2401-7 จากหนาทีห่ ลกั 335 หนวยท่ี 1 วดั และตรวจสอบปรมิ าณดวยเครื่องมอื วดั ทางเคมีทวั่ ไป 2) วเิ คราะหสาระและกําหนด มอดลู ความรูและทกั ษะพ้นื ฐานและมอดลู /หนว ยหลักของความรู มอดลู 3120-2401-1 มอดูล/หนวยหลักของความรู ตอ งการ หลกั เบ้อื งตน ในการวดั และตรวจสอบในงานมาตรวทิ ยา มอดลู 3120-2401-2 มอดลู ความรแู ละทักษะพืน้ ฐาน ตองการ การหาคาสถติ ิในงานมาตรวิทยาเบือ้ งตน 10 - 9

วชิ าท่ี 23120-2402 มาตรวิทยาเชงิ มิติ 2(4) (Dimensional Metrology) ลักษณะของมอดูล มอดูลท่ีตอ งรหัสมอดลู ชอ่ื มอดูล (Module Title) เวลา ความรู ทกั ษะ มฐ. เรยี นกอน (Prerequisite)3120-2402-1 หลักเบือ้ งตนในการสอบเทยี บเครื่องมือวดั เชงิ มติ ิ 8 BK10 L10 3120-2401-33120-2402-2 การสอบเทยี บแทน ระดับ 8 UPK11 SS11 V11 3120-2402-13120-2402-3 การสอบเทียบสเกลเครื่องมือวัด 8 UPK12 SS12 V12 3120-2402-13120-2402-4 การสอบเทยี บเครื่องมอื วัดมุม 12 UPK13 SS13 V13 3120-2402-13120-2402-5 การสอบเทยี บเครอ่ื งวดั ระยะแบบหนาปด 8 UPK14 SS14 V14 3120-2402-13120-2402-6 การสอบเทยี บเวอรเนียรแ ละไฮเกจดว ยเกจบลอ็ ก 8 UPK15 SS15 V15 3120-2402-13120-2402-7 การสอบเทียบไมโครมิเตอรด ว ยเกจบลอ็ ก 12 UPK16 SS16 V16 3120-2402-1หมายเหต:ุ • วชิ าน้ี กําหนดเนอ้ื หาการสอบเทยี บเครื่องมอื วดั เชิงมิตโิ ดยตองเรียนผานมอดูล 1, 2 และ 3 ของวชิ ามาตรวิทยาเบอื้ งตน • ความรู BK10 เปนหนว ยหลักของความรู (Major Units of Knowledge) ของการสอบเทยี บเครือ่ งมอื วดั เชงิ มิติ • ความรู UPK11 – 16 เปน ความรูท ี่จําเปน สําหรบั สนุนการปฏบิ ัตงิ านทกั ษะเฉพาะในการสอบเทียบเครอ่ื งมือวัดเชิงมิติ SS11 – 15 ตามลําดบั • รหสั ของ มฐ. ใหด ูทร่ี ายวชิ าที 1คําชแี้ จง เก่ยี วกบั ท่มี าของการสรางหลกั สูตรแบบมอดูล รายวชิ านไี้ ดเร่ิมตนกําหนดมอดลู ดังนี้ 1) กําหนด มอดูลเฉพาะทเี่ กิดสมรรถนะหรือมาตรฐานสมรรถนะ จากแผนผงั แสดงหนา ที่ มอดูล 3120-2402-2 จากหนาท่หี ลกั 341 หนว ยที่ 1 สอบเทียบแทน ระดบั ตามมาตรฐานกําหนด มอดูล 3120-2402-3 จากหนา ท่หี ลัก 341 หนวยท่ี 2 สอบเทียบสเกลเครอื่ งมอื วัดตามมาตรฐานกําหนด มอดลู 3120-2402-4 จากหนา ทีห่ ลกั 341 หนว ยที่ 3 สอบเทียบเครอ่ื งมอื วัดมมุ ตามมาตรฐานกําหนด มอดูล 3120-2402-5 จากหนาท่หี ลัก 341 หนว ยที่ 4 สอบเทยี บเครือ่ งวัดระยะแบบหนา ปดตามมาตรฐานกําหนด มอดูล 3120-2402-6 จากหนาทีห่ ลกั 341 หนวยท่ี 5 สอบเทียบเวอรเ นียรและไฮเกจดว ยเกจบล็อก มอดลู 3120-2402-7 จากหนาทห่ี ลัก 341 หนว ยที่ 6 สอบเทียบไมโครมิเตอรดว ยเกจบลอ็ ก 2) วเิ คราะหสาระและกําหนด มอดลู ความรแู ละทกั ษะพ้ืนฐานและมอดูล/หนว ยหลกั ของความรูมอดลู 3120-2402-1 มอดลู /หนวยหลักของความรู ตอ งการ หลกั เบอ้ื งตนในการสอบเทียบเคร่ืองมอื วดั เชิงมติ ิ มอดลู ความรูแ ละทักษะพ้นื ฐาน ตอ งการ การหาคาสถติ ใิ นงานมาตรวทิ ยาเบอ้ื งตน (บรรจไุ วแ ลว) 10 - 10

วิชาที่ 43120-2404 มาตรวิทยาไฟฟา 3(5) (Electrical Metrology) ลักษณะของมอดลู มอดูลที่ตองรหสั มอดลู ชื่อมอดูล (Module Title) เวลา ความรู ทกั ษะ มฐ. เรยี นกอ น (Prerequisite)3120-2404-1 หลักเบอื้ งตนในการสอบเทียบเคร่ืองมือวดั ทางไฟฟา 10 BK30 L30 3120-2401-53120-2404-2 การสอบเทยี บแรงดนั และโวลตมิเตอร 10 UPK31 SS31 V31 3120-2404-13120-2404-3 การสอบเทยี บกระแสไฟฟาและแอมมิเตอร 10 UPK32 SS32 V32 3120-2404-13120-2404-4 การสอบเทียบความตานทานและโอหม มเิ ตอร 10 UPK33 SS33 V33 3120-2404-13120-2404-5 การสอบเทยี บความจุและมาตรความจุ 10 UPK34 SS34 V34 3120-2404-13120-2404-6 การสอบเทยี บกําลังไฟฟา และวตั ตมเิ ตอร 10 UPK35 SS35 V35 3120-2404-13120-2404-7 การสอบเทยี บเวลาและมาตรเวลา 10 UPK36 SS36 V36 3120-2404-13120-2404-8 การสอบเทยี บความถ่ีและออสซิลโลสโคป 10 UPK37 SS37 V37 3120-2404-1หมายเหตุ:วชิ านี้ กําหนดเน้ือหาการสอบเทียบเครอ่ื งมอื วดั ทางไฟฟาโดยตอ งเรยี นผานมอดลู 1, 2 และ 5 ของวิชามาตรวิทยาเบื้องตนความรู BK30 เปน หนวยหลักของความรู (Major Units of Knowledge) ของการสอบเทียบเครอ่ื งมือวดั ทางไฟฟาความรู UPK31 – 37 เปน ความรูท่จี ําเปน สําหรับสนนุ การปฏบิ ตั ิงานทักษะเฉพาะในการสอบเทียบเครอ่ื งมอื วัดทางไฟฟา SS31 – 37 ตามลําดบัรหสั ของ มฐ. ใหด ทู ีร่ ายวชิ าที 1คําชแ้ี จง เกีย่ วกบั ท่มี าของการสรา งหลักสูตรแบบมอดูล รายวชิ านี้ไดเ ริม่ ตนกําหนดมอดลู ดงั นี้ 1) กําหนด มอดูลเฉพาะท่ีเกิดสมรรถนะหรือมาตรฐานสมรรถนะ จากแผนผงั แสดงหนา ที่ มอดลู 3120-2404-2 จากหนาทห่ี ลกั 343 หนว ยที่ 1 สอบเทียบแรงดันและโวลตม เิ คอรตามมาตรฐานกําหนด มอดลู 3120-2404-3 จากหนา ที่หลกั 343 หนวยที่ 2 สอบเทียบกระแสไฟฟา และแอมมิเตอรต ามมาตรฐานกําหนด มอดลู 3120-2404-4 จากหนาทหี่ ลกั 343 หนว ยท่ี 3 สอบเทียบความตา นทานและโอหมมเิ ตอรต ามมาตรฐาน กําหนด มอดูล 3120-2404-5 จากหนา ทห่ี ลกั 343 หนวยท่ี 4 สอบเทียบความจแุ ละมาตรความจุตามมาตรฐานกําหนด มอดูล 3120-2404-6 จากหนาที่หลกั 343 หนวยท่ี 5 สอบเทียบกําลงั ไฟฟาและวตั ตมเิ ตอรต ามมาตรฐานกําหนด มอดูล 3120-2404-7 จากหนาทีห่ ลัก 343 หนว ยที่ 6 สอบเทยี บเวลาและมาตรเวลาตามมาตรฐานกําหนด มอดลู 3120-2404-8 จากหนาที่หลัก 343 หนว ยที่ 7 สอบเทยี บความถ่ีและออสซลิ โลสโคปตามมาตรฐานกําหนด 2) วเิ คราะหสาระและกําหนด มอดูลความรูแ ละทกั ษะพืน้ ฐานและมอดลู /หนว ยหลกั ของความรูมอดูล 3120-2404-1 มอดลู /หนวยหลักของความรู ตองการ หลกั เบื้องตนในการสอบเทียบเคร่อื งมือวัดทางไฟฟา มอดลู ความรูและทักษะพน้ื ฐาน ตองการ การหาคา สถิติในงานมาตรวทิ ยาเบือ้ งตน (บรรจไุ วแ ลว ) 10 - 11

10.3 เขยี นขอ กําหนดคุณลกั ษณะของมอดลู (Module Specification) ขอ กําหนดของมอดลู มีหลายรปู แบบตามจดุ หมงุ หมายของการพัฒนาหลักสูตร เชน ในหวั ขอท่ี 9 (หนา 1 – 15) เปนแบบทใ่ี ชท่ัวไปในการเรียนการฝกอบรมแบบฐานสถาบนั สําหรับตัวอยางขอกําหนดดงั ตอ ไปนี้ จะเปนรูปแบบทสี่ อดคลอ งกบั มาตรฐานสมรรถนะทางวชิ าชพี (ดตู ัวอยา งในภาคผนวก 10.3) รูปแบบของขอ กําหนดคณุ ลกั ษณะมี 3 รปู แบบตามลกั ษณะของมอดูล คือ 1) มอดลู หนวยหลกั ของความรู (Major Units of Knowledge) สําหรับ ความรแู กนกลาง และความรูพ้นื ฐาน [Generic Knowledge (GK) and Basic Knowledge (BK)] 2) มอดลู สมรรถนะพื้นฐาน (Basic Competence) สําหรับ ความรพู ้ืนฐานและทกั ษะพ้นื ฐาน [Basic Knowledge (BK) and Basic Skills (BS)] 3) มอดลู สมรรถนะ (Competence) สําหรับ ความรูเฉพาะ/ความรจู ําเปน และทกั ษะเฉพาะ [Underpinning Knowledge (UPK) /Specific Knowledge (SK) and Specific Skills (SS)]ตัวอยาง ขอ กําหนดคุณลกั ษณะของมอดลู ทส่ี อดคลองกับขอ กําหนดของมาตรฐานสมรรถนะ (หนา 1 – 4) 1/4ขอ กําหนดคณุ ลักษณะของมอดลู (Module Specification) 3120-2404-2ช่ือมอดูล (Module Name) : การสอบเทยี บแรงดนั และโวลตมเิ ตอร ระยะเวลา (Duration) : 10 ชั่วโมงรหสั มอดลู (Module Code) : 3120-2404-2มาตรฐานสมรรถนะ GVQ 5 – งานเครอ่ื งมอื วดั และควบคุม สาขางานมาตรวทิ ยา(Competency Standard) :มอดลู ท่ตี อ งเรียนกอน (Module 3120-2404-1Prerequisite) : หลกั เบ้ืองตน ในการสอบเทยี บเครอื่ งมอื วัดทางไฟฟาความมงุ หมายของมอดูล/วัตถุประสงคเชิงกฤตกรรมปลายทาง(Module Purpose/Terminal Performance Objective; TPO) : เพอ่ื ใหสามารถ สอบเทียบแรงดนั และโวลตม ิเตอรตามมาตรฐานกําหนดมอดูลไดแ บง สว นเปนหนวยยอย/กฤตกรรมยอย [Element/Enabling Objectives (EO)] ดังนี้ : สว นท่ี 1 จัดเตรยี มแผนงาน เครอื่ งมือมาตรฐาน และอุปกรณในการสอบเทียบแรงดันและโวลตม ิเตอร สว นที่ 2 ดําเนินการสอบเทยี บแรงดันและโวลตมเิ ตอร บนั ทึกผล และรายงานผล 10 - 12

ผลการเรยี นรู (Learning Outcomes) มอดูลสมรรถนะ (Competence) (ตอ) 2/4 3120-2404-2สวนท่ี 1 หนว ยยอย/กฤตกรรมยอย [Element/Enabling Objectives (EO)] เพอ่ื ใหส ามารถ:จัดเตรยี มแผนงาน เครอื่ งมอื มาตรฐาน และอปุ กรณในการสอบเทียบแรงดันและโวลตม เิ ตอรเกณฑก ารปฏบิ ัตงิ าน (Performance Criteria; PC): 1) เอกสารแผนงาน วิธกี ารทดสอบและขน้ั ตอนการสอบเทยี บแรงดนั และโวลตมเิ ตอรไ ดจัดเตรียมไว ครบถว น 2) หอ งปฏบิ ัติการสอบเทยี บไดม กี ารจัดเตรียมสิ่งอํานวยความสะดวกและสภาพแวดลอมตามมาตรฐาน กําหนดและมีการบันทึกแตละรายการไวค รบถวน 3) เครอ่ื งมือมาตรฐานและอปุ กรณใ นการสอบเทียบแรงดันและโวลตมเิ ตอรไ ดจัดเตรยี มในสภาพพรอมใช 4) การรับ การเคลือ่ นยา ยและการจดั เกบ็ รกั ษาเครื่องมือและอุปกรณสอบเทยี บแรงดันและโวลตม ิเตอรได ดําเนนิ การตามขอ กําหนด 5) การตรวจสอบลกั ษณะทว่ั ไปของโวลตมิเตอรไดดําเนินการและบันทึกไวขอบเขต (Range) โวลตม เิ ตอรวดั : แบบเขม็ ช้ี แบบตวั เลข หลักฐานทีต่ องการ (Evidence Requirements):เปนวิธีการประเมินผล (Assessment Strategy) โดยใชห ลักฐานการปฏิบตั งิ านและหลกั ฐานความรูหลกั ฐานการปฏิบัติงานท่ีตองการ (The Performance Evidence Required): เอกสารแผนงาน วิธีการทดสอบและขั้นตอนการสอบเทียบแรงดันและโวลตมเิ ตอร บันทึกการจัดเตรยี มสิ่งอํานวยความสะดวกและสภาพแวดลอมของหองปฏบิ ัตกิ ารสอบเทียบ บันทึกการจัดเตรียมเครอ่ื งมือมาตรฐานและอปุ กรณในการสอบเทียบแรงดนั และโวลตมเิ ตอร บันทกึ การรบั การเคล่ือนยา ยและการจดั เกบ็ รกั ษาเครอ่ื งมือและอปุ กรณส อบเทยี บโวลตมเิ ตอร บนั ทกึ การตรวจสอบลกั ษณะทั่วไปของโวลตม ิเตอร10 - 13

ผลการเรยี นรู (Learning Outcomes) มอดูลสมรรถนะ (Competence) (ตอ ) 3/4 3120-2404-2สวนที่ 1 (ตอ )หลักฐานความรูท ี่ตองการ (The Knowledge Evidence Required) : การสอบขอ เขียน, สมดุ ทําการ, แฟมสะสมงานความรู (Knowledge) เปนความรทู ่ีจําเปน (Underpinning Knowledge; UPK) โดยมีการเขาใจสาระเพอ่ื การปฏบิ ตั ิงาน ไดอยา งมปี ระสทิ ธภิ าพและเกดิ ผลสมั ฤทธ์ิในเร่ืองดังตอไปนี้ : ความหมายความสําคญั ของการสอบเทยี บแรงดนั และโวลตม เิ ตอร ประวัติการศกึ ษาคน ควา เก่ียวกบั การสอบเทียบแรงดนั และโวลตมิเตอร หลกั การสอบเทยี บของแรงดันและโวลตมิเตอร มาตรฐานในการสอบเทยี บแรงดันและโวลตม เิ ตอร คา ความคลาดเคล่ือนทยี่ อมรับไดข องแรงดนั และโวลตม ิเตอร เครือ่ งมอื มาตรฐานในการสอบเทยี บแรงดนั และโวลตมิเตอร ข้ันตอนการสอบเทียบแรงดนั และโวลตม เิ ตอร ขอ มูลสําคัญทีต่ อ งบันทึกในการสอบเทียบแรงดนั และโวลตมเิ ตอร การตรวจสอบลกั ษณะทว่ั ไปของแรงดันและโวลตมเิ ตอรทกั ษะหลกั (Key and Core Skills): การส่ือสาร (Communication) : การเขียน และการอา น การคิดคํานวณ (Numeracy) : การใชจํานวน เทคโนโลยีสารสนเทศ (Information technology) : การใชคอมพวิ เตอร และอนิ เทอรเนต็ การแกป ญ หา (Problem solving) : การทํางานรว มกบั ผอู ืน่ (Working with others) : การปรับปรงุ การเรยี นรแู ละการปฏิบัตงิ านของตนเอง (Improving own learning and performance)แนวทางการประเมิน (Assessment Guidance): สภาพการประเมิน (Assessment Condition) สถานทปี่ ฏบิ ตั งิ านจริงหรือสถานทฝี่ ก งานเสมอื นจรงิ ประกอบดวย หอ งปฏิบัติการสอบเทียบมาตรวิทยาทางไฟฟา มาตรฐานในการสอบเทียบ เครอ่ื งมือมาตรฐานและอุปกรณการสอบเทยี บ แบบบันทึก แบบรายงานผล และโวลตม ิเตอรท ี่ ตอ งการสอบเทยี บ หลกั ฐานการปฏบิ ตั ิงานทีต่ องการ อาจประเมนิ จากของจริงอีกดว ยตามความจําเปน หลักฐานความรทู ีต่ อ งการ ประเมินจาก การสอบขอ เขียน และ สมดุ ทําการ หรอื แฟม สะสมงาน :10 - 14

ผลการเรียนรู (Learning Outcomes) มอดลู สมรรถนะ (Competence) (ตอ ) 4/4 3120-2404-2สวนที่ 2 หนวยยอย/กฤตกรรมยอย [Element/Enabling Objectives (EO)] เพือ่ ใหสามารถ:ดําเนนิ การสอบเทียบแรงดันและโวลตม ิเตอร บันทกึ ผล และรายงานผลเกณฑก ารปฏบิ ัตงิ าน (Performance Criteria; PC): 1) การสอบเทยี บแรงดันและโวลตมิเตอรไดด ําเนนิ การตามขนั้ ตอนอยางถกู ตอง มกี ารบันทึกไว 2) แบบบันทึกผลการสอบเทียบ (Records) แรงดนั และโวลตมเิ ตอรไ ดบ นั ทกึ ไวอ ยางถูกตอ งตามขอ กําหนด 3) รายงานผลการสอบเทยี บ (Calibration Reports) แรงดันและโวลตมเิ ตอรไ ดจัดทําอยางถกู ตอ งตามขอ กําหนด 4) การบํารุงรกั ษาเครอื่ งมือและอปุ กรณใ นการสอบเทียบแรงดนั และโวลตม เิ ตอรไดด ําเนินการอยา งถูกตอง ตามคมู ือการบํารุงรักษาขอบเขต (Range) หลักฐานทีต่ องการ (Evidence Requirements):เปน วธิ กี ารประเมนิ ผล (Assessment Strategy) โดยใชหลักฐานการปฏบิ ัตงิ านและหลกั ฐานความรูหลกั ฐานการปฏิบัตงิ านทต่ี อ งการ (The Performance Evidence Required): แบบบันทึกผลการสอบเทียบ (Records) แรงดันและโวลตมเิ ตอร รายงานผลการสอบเทียบ (Calibration Reports) แรงดันและโวลตม เิ ตอรขอ กําหนดคณุ ลักษณะของมอดลู รูปแบบน้ี จะมีความยากย่ิงตรงการเขียนเกณฑก ารปฏบิ ัตงิ าน ซึ่งผูพฒั นาจะตอ งทราบอยางแทจริงวาเกณฑป ระเมินผลงานนน้ั ประเมินอะไร ไมใชก ารเขียนเกณฑแ บบปดความรบั ผดิ ชอบไปใหผูป ระเมนิ ซ่งึ อาจไมทราบวา จะประเมนิ อะไรดวยนอกจากนน้ั จะเห็นไดวา ขอกําหนดของมอดูลรปู แบบนยี้ ังอาจใชแทนเอกสารหลกั สตู รรายวชิ า เชน คําอธิบายรายวิชา มาตรฐานรายวชิ า จุดมงุ หมายหรอื จุดประสงคร ายวิชา ประมวลรายวชิ า (Syllabus)เคาโครงรายวชิ า ฯลฯ10 - 15

10.4 เขียนคําอธบิ ายลักษณะงาน (Job Description) ขอ กําหนดคุณลักษณะของมอดลู รปู แบบน้สี ามารถนําไปเปนขอ มูลในการเขยี นขอ มูลสําหรับอาชพี ซึ่ง จะเปนประโยชนก บั สถานประกอบการ ผูนําหลักสตู รไปใช ผบู รหิ ารหลักสตู ร งานแนะแนว และตัวผู เขา เรียนเอง ตวอยา ง การนําไปใชป ระโยชนเ พือ่ ขอ มลู อาชีพ เชน คําอธิบายลักษณะงาน (Job Description), แผนภาพเสน ทางอาชพี (Career Path) เปนตนตาราง 10.4 คําอธบิ ายภารกจิ ในหนา ทีห่ ลกั มาตรวิทยาไฟฟา (Electrical Metrology) คําอธบิ ายภารกิจในหนา ท่หี ลกั343 สอบเทยี บเครือ่ งมอื วัดทางไฟฟา (Calibrate Electrical Measuring Instrument) 1. หลักเหตุผล (Rationale)มาตรวิทยาไฟฟา (Electrical Metrology) เปนศาสตรของการวดั และเปรยี บเทียบกบั มาตรฐานเก่ียวกับปริมาณท่ีสามารถวดั ได เชน แรงดนั ไฟฟา (voltage) กระแสไฟฟา (current) ความตานทาน (resistance) ความจุ(capacitance) กําลงั (power) ฯลฯ ดว ยเคร่ืองมอื วดั ไฟฟาทัว่ ไป เชน มาตรแรงดนั หรอื โวลตม ิเตอร (voltmeter)มาตรกระแสหรือแอมมิเตอร (ammeter) มาตรความตา นไฟฟาหรอื โอหม มเิ ตอร (ohmmeter) มาตรความจุหรือเคร่ืองวดั ความจุ (capacitance meter) มาตรกําลังไฟฟา หรือวัตตมเิ ตอร (wattmeter) ฯลฯ และปรมิ าณทางดานเวลาและความถดี่ วยเคร่ืองวดั เวลาและความถ่ี เชน มาตรเวลา (chronometer) ออลซิลโลสโคป (oscilloscope) เปน ตนเคร่อื งมือวัดทางไฟฟามใี ชอ ยูทั่วไปและมีความสําคญั ตออุตสาหกรรมการผลิตและการบริการ เชน ในชีวิตประจําวันถาการวัดปรมิ าณไฟฟาถกู ตองก็ทําใหเกิดความเปน ธรรมทัง้ ผูใ ชและผผู ลิตไฟฟา ในงานผลติ เครอ่ื งใชไ ฟฟา ถาการวดั ปริมาณทางไฟฟาผดิ พลาดจะทําใหผลิตภัณฑท่ีไดม คี ณุ สมบตั คิ ลาดเคลอ่ื นไปจากมาตรฐาน อาจมกี ารคดั ผลติภณั ฑท ่ดี ที งิ้ แตก ลบั ไดผ ลิตภณั ฑท ไี่ มไดมาตรฐานไวใ นสายการผลิตหรอื การจําหนาย ทําใหผูผ ลติ ตองสูญเสยี ผลติภณั ฑ เวลา และแรงงาน ซง่ึ มผี ลทําใหประสทิ ธิภาพการผลิตลดตํ่าลงดังน้นั การสอบเทียบและปรับต้ังเครอ่ื งมอื วัดไฟฟา จึงเปน ภารกิจที่องคก ารจะตองดแู ล และพัฒนาใหไ ดมาตรฐาน ก็สามารถรกั ษาประสิทธิภาพการผลติ และปองกนั ความเสียหายท่ีอาจเกดิ ขนึ้ ในโอกาสตอ มาภาระกิจน้ีชางเทคนคิ เคร่อื งมอื วัดฯ วชิ าชีพสาขางานมาตรวทิ ยาจะตองมีความรทู ั่วไป (generic knowledge) และมีสมรรถนะขัน้ ตนเกยี่ วกับมาตรวิทยาไฟฟา ดงั นี้1. หลกั การวดั และตรวจสอบปรมิ าณ และคา สถติ ใิ นงานมาตรวทิ ยาไฟฟา (L00, C00)2. วดั และตรวจสอบปริมาณดวยเครือ่ งมือวัดทางไฟฟา (V03)3. หลกั เบ้ืองตนในการสอบเทยี บเครอื่ งมือวัดทางไฟฟา (L30) แบบฟอรม SC 03 – 1/2หมายเหตุคําอธบิ ายภารกิจในหนาท่ีหลกั ไดมาจากการวเิ คราะหห นาที่ (Functional Analysis) ของงานมาตรวิทยาไฟฟา นี้ เปนขอมลู สําหรบั ฝายพฒั นาทรพั ยากรมนุษย (Human Resource Development; HRD) ในสถานประกอบการ ในการนําไปเช่ือมโยงเพ่ือกําหนดหนา ทค่ี วามรบั ชอบ (Duties andResponsibilities) ของบุคลากรในองคการ และรายละเอียดหนาที่งาน (Job Description; JD) ตามรปู แบบขององคก ารน้ันๆ อีกท้ังใชเปนขอมลูประกอบการพจิ ารณาสําหรบั หลกั สตู รการฝกอบรมและพฒั นาบคุ ลากรดา นมาตรวทิ ยาไฟฟา ใหเ กดิ ประสทิ ธผิ ลตามความตองการและเปนไปอยางมปี ระสทิ ธิภาพ 10 - 16