เล่าเรื่องปาเลสไตน์ผ่านแผ่นที่

เล่่าเรื่่�องปาเลสไตน์์ผ่่านแผนที่่� เขีียนโดย ศราวุุฒิิ อารีีย์์ เขีียนโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ 1

คำนำจากผู้้เ� ขียี น แผนที่่�ปััจจุุบัันของดิินแดนปาเลสไตน์์มัักถููกอธิิบายว่่าเป็็นเหมืือน “เนยแข็็งสวิิส” คืือเป็็นเนยแข็็งที่�่มีีรููโหว่่อยู่�เต็็มไปหมด คล้้ายดิินแดน ปาเลสไตน์์ที่�่ถููกแบ่่งแยกกระจััดกระจายไม่่ได้้เป็็นผืืนแผนดิินเดีียวกััน อย่่างที่�่เคยปรากฏในอดีีต ทั้้�งนี้้�เป็็นเพราะตลอดช่่วงศตวรรษที่�่ผ่่านมา มีีการรุุกไล่่ยึึดครองดิินแดนปาเลสไตน์์อย่่างต่่อเนื่่�อง มีีการทำลาย ศาสนสถานบ้้านเรืือนของชาวปาเลสไตน์์ มีีการสร้้างกำแพงคอนกรีีต ปิิดกั้้�นดิินแดน มีีการตั้้�งถิ่ �นฐานใหม่่ของชาวยิิวอพยพอย่่างผิิดกฎหมาย ตลอดจนการตั้้�งจุุดตรวจทางทหารตามถนนหนทางหลายร้้อยแห่่งถ้้วน ทั่่ว� ดินิ แดนภายใต้ก้ ารยึดึ ครอง ยิ่ง� นโยบายการยึดึ ครองและการขยายดินิ แดนของอิสิ ราเอลเป็น็ ไป อย่่างเข้้มข้้นในช่ว่ งไม่ก่ ี่ป�่ ีที ี่ผ่� ่่านมา ก็ย็ิ่ง� ส่่งผลให้้แผนที่�ป่ าเลสไตน์ถ์ ููกทำให้้ แตกย่อ่ ยและถูกู ฉีกี ขาดออกจากกันั มากยิ่ง� ขึ้น� ความพยายามในการเปลี่ย�่ น แผนที่่�ดินิ แดนปาเลสไตน์ค์ รั้้ง� ล่า่ สุดุ เกิิดขึ้้น� เมื่�อ (วันั ที่�่ 1 กรกฎาคม 2020) อดีีตนายกรัฐั มนตรีีอิสิ ราเอล เบนจามิิน เนทันั ยาฮูู ได้้ประกาศแผนการที่�่ จะผนวกหุบุ เขาจอร์แ์ ดนและดินิ แดนแถว ๆ ทะเล “เดดซี”ี เข้า้ ไว้เ้ ป็น็ ส่ว่ น หนึ่่ง� ของประเทศอิสิ ราเอล ทั้้ง� ๆ ที่ก่� ารผนวกเอาดิินแดนดังั กล่่าวเหล่า่ นั้้น� ถืือเป็็นเรื่�องที่่�ขััดแย้้งกัับกฎหมายระหว่่างประเทศ และเป็็นสิ่�งต้้องห้้าม ตามกฎบัตั รสหประชาชาติิ แม้ป้ ัจั จุบุ ันั รัฐั บาลของอิสิ ราเอลจะเปลี่ย่� นไปแล้ว้ ทว่า่ ความพยายามดังั กล่า่ วก็ย็ ังั คงดำรงอยู่�ภายใต้ร้ ััฐบาลอิิสราเอลชุดุ ใหม่่ 2 เล่า่ เรื่่�องปาเลสไตน์ผ์ ่่านแผนที่่�

สถานการณ์์ความเป็็นไปดัังกล่่าวทำให้้ผมเห็็นถึึงความจำเป็็น ที่�่จะต้้องรวบรวมแผนที่่�ปาเลสไตน์์นัับจากอดีีตถึึงปััจจุุบััน แล้้วอธิิบาย ปรากฏการณ์์และพััฒนาการต่่าง ๆ ที่่�เกิิดขึ้้�นในดิินแดนแห่่งนี้้� เพื่่�อให้้ พวกเราร่่วมกัันพิิจารณา ร่่วมกัันศึึกษาทำความเข้้าใจ และร่่วมกััน เคลื่่�อนไหวต่่อต้้านความอยุุติิธรรมที่่�เกิิดขึ้้�นในทุุก ๆ ดิินแดนบนโลกใบนี้้� เพราะแท้้ที่�่จริิงแล้้วความอยุุติิธรรมที่�่เกิิดขึ้้�นไม่่ว่่า ณ แห่่งหนตำบลใด ย่่อมถือื เป็น็ ความอยุุติิธรรมที่�ม่ ีีต่่อมนุุษยชาติทิ ั้้�งหมดโดยรวม หนังั สือื เล่ม่ นี้้ส� ่ว่ นหนึ่่ง� เป็น็ การรวบรวมและเรีียบเรีียงข้อ้ มูลู มาจาก บทความของสำนัักข่่าวอััล-ญาซีีเราะห์์เรื่�อง “Palestine and Israel: Mapping an annexation” (26 มิถิ ุนุ ายน 2020) อีีกส่ว่ นหนึ่่ง� นำข้อ้ มูลู มาจากบทความเก่า่ ๆ ของผมเองที่�่เคยตีีพิิมพ์ใ์ นวารสารและหนังั สือื พิมิ พ์์ ฉบัับต่่าง ๆ ทั้้�งออนไลน์์และออฟไลน์์ รวมถึึงข้้อมููลที่�่ผมเขีียนขึ้�นใหม่่ ในระยะหลังั ซึ่่ง� เผยแพร่่ผ่่านเฟสบุ๊๊ค� ส่ว่ นตััว โดยข้อ้ มููลส่่วนใหญ่อ่ ิงิ อยู่่�กัับ รายงานของสหประชาชาติวิ ่า่ ด้้วยเรื่�องปาเลสไตน์ฉ์ บัับต่า่ ง ๆ และองค์ก์ ร ระหว่า่ งประเทศที่ท่� ำงานด้า้ นสิทิ ธิมิ นุษุ ยชน รวมถึงึ รายงานขององค์ก์ รสิทิ ธิิ มนุษุ ยชนของอิสิ ราเอลเองอย่า่ งองค์ก์ ร B’Tselem (ดูงู านอ้า้ งอิงิ ท้า้ ยเล่ม่ ) อย่่างไรก็็ตาม การรวบรวมบทความต่่าง ๆ ขึ้้�นเป็็นเล่่มอย่่างรวดเร็็วย่่อม ทำให้ห้ นัังสือื เล่ม่ นี้้ม� ีีข้อ้ จำกัดั และมีีข้อ้ บกพร่่องบางประการ ดังั นั้้น� ความ ผิดิ พลาดที่อ่� าจเกิดิ ขึ้้น� ในหนังั สือื เล่ม่ นี้้จ� ึงึ ถือื เป็น็ ความรับั ผิดิ ชอบของผมแต่่ เพีียงผู้�เดีียว และขออภััยท่่านผู้้�อ่า่ นมา ณ โอกาสนี้้� ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ เขีียนโดย ดร.ศราวุุฒิิ อารียี ์์ 3

สารบัญั หน้้า เรื่อ�่ ง 7 12 ตอนที่่� 1 แผนที่ป่� าเลสไตน์์ก่อ่ นปี ี ค.ศ. 1917 20 ตอนที่่� 2 ยิวิ อพยพจากยุโุ รป (1918-1947) 26 ตอนที่�่ 3 แผนแบ่ง่ แยกดิินแดนของสหประชาชาติิ (1947) 34 ตอนที่�่ 4 ปาเลสไตน์์ถูกู ขับั ไล่่ (1948) 41 ตอนที่�่ 5 อิสิ ราเอลยึดึ ครองกาซ่า่ และเวสต์แ์ บงก์์ (1967) 54 ตอนที่่� 6 สนธิสิ ััญญาออสโล (1993 และ 1995) 57 ตอนที่�่ 7 ปาเลสไตน์์-อิสิ ราเอลมีีพื้้น� ที่่�ขนาดไหน (2020) 60 ตอนที่�่ 8 ผนวกเยรูซู าเล็ม็ ตะวันั ออก 64 ตอนที่่� 9 การตงั้�ถิ่น� ฐานใหม่่ของผู้�อพยพชาวยิวิ 67 ตอนที่่� 10 ดิินแดนปาเลสไตน์์ภายใต้้การยึึดครอง 70 ตอนที่่� 11 ยิวิ ตั้้�งถิ่�นฐานในเวสต์แ์ บงก์์ (2020) 74 ตอนที่่� 12 การเติิบโตของชาวยิวิ ตั้้ง� ถิ่น� ฐาน (1972-2018) 77 ตอนที่�่ 13 กํําแพงแห่่งการเหยีียดผิิว 80 ตอนที่�่ 14 ด่า่ นตรวจบนท้้องถนน 84 ตอนที่�่ 15 แคมป์์ผู้�ลี้�ภัยั ชาวปาเลสไตน์์ (2020) 92 ตอนที่่� 16 ราบสููงโกลััน (Golan Heights) 95 ตอนที่่� 17 กลุ่่�มประเทศที่�ไ่ ม่่ยอมรัับการผนวกดินิ แดน 101 ตอนที่�่ 18 เยรููซาเล็็มที่่�ถููกแบ่ง่ แยก 105 ตอนที่�่ 19 เมืืองเก่่าเยรููซาเล็็ม (2020) 109 ตอนที่�่ 20 แผนที่�ม่ ััสยิดิ อััล-อัักซอ ตอนที่่� 21 ผนวกดินิ แดนที่�ร่ าบสูงู โกลาน 4 เล่า่ เรื่่อ� งปาเลสไตน์์ผ่่านแผนที่่�

เรื่่อ� ง หน้้า ตอนที่่� 22 แผนผนวกพื้้�นที่�่ ‘หุุบเขาจอร์์แดน’ 117 ตอนที่่� 23 แผนสัันติภิ าพฉบัับของทรัมั ป์์ 122 ตอนที่�่ 24 การเลือื กตั้ง� ปีี 2005-2006 129 ตอนที่่� 25 กาซ่่าภายใต้้การปิดิ ล้้อม 136 ตอนที่�่ 26 เวสต์แ์ บงก์ภ์ ายใต้้การยึึดครอง 143 ตอนที่่� 27 ความล้้มเหลวของแผนสัันติภิ าพตะวัันออกกลาง 146 ตอนที่�่ 28 สงครามกาซ่่า 152 ตอนที่�่ 29 อิิสราเอลพ่า่ ยแพ้ท้ างการเมือื ง 158 ตอนที่่� 30 เจรจาสันั ติภิ าพไม่่คืืบ 166 ตอนที่่� 31 กาซ่่าถููกถล่ม่ โจมตีี (2021) 172 ตอนที่่� 32 สลายการชุุมนุุมและการปฏิบิ ััติศิ าสนกิจิ ในอัักซอ 176 ตอนที่่� 33 ความสําํ คัญั ของเยรูซู าเล็็ม 182 ตอนที่่� 34 นัักบะห์ร์ ํําลึกึ 187 ตอนที่�่ 35 นักั บะห์์รํําลึกึ (ตอนจบ) 191 ตอนที่่� 36 Palestinians 48 (1) 196 ตอนที่�่ 37 Palestinians 48 (2) 199 ตอนที่่� 38 Palestinians 48 (3) 202 ตอนที่่� 39 Palestinians 48 (ตอนจบ) 207 ตอนที่�่ 40 ประเทศที่่�ให้้การยอมรัับรัฐั ปาเลสไตน์์ 211 ตอนที่�่ 41 นายกรััฐมนตรีีใหม่่อิสิ ราเอล 217 ตอนที่�่ 42 นายกรััฐมนตรีีใหม่อ่ ิสิ ราเอล (ตอนจบ) 221 ตอนที่�่ 43 Abraham Accords: 4 เหตุุผลทําํ ไม 226 ‘ข้้อตกลงสัันติิภาพ’ จึึงทํําลายสันั ติิภาพในตะวัันออกกลาง เขีียนโดย ดร.ศราวุุฒิิ อารียี ์์ 5

6 เล่่าเรื่่อ� งปาเลสไตน์ผ์ ่า่ นแผนที่�่

เล่่าเรื่่�องปาเลสไตน์์ผ่า่ นแผนที่�่ ตอนที่�่ 1 เขีียนโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารีีย์์ 7

ตอนที่่� 1 แผนที่�ป่ าเลสไตน์ก์ ่่อนปีี ค.ศ. 1917 ท่า่ มกลางสถานการณ์ค์ วามรุนุ แรงในตะวันั ออกกลางอันั สะท้อ้ นให้้ เห็น็ ถึงึ ความเกลีียดชังั ที่น�่ ำไปสู่่�การเข่น่ ฆ่า่ และการจองล้า้ งจองผลาญซึ่ง� กันั และกัันไม่เ่ ว้้นแต่่ละวััน คงทำให้้หลายต่อ่ หลายคนอดนึกึ สงสัยั ไม่ไ่ ด้้ว่่า ต้น้ เหตุคุ วามขัดั แย้ง้ ระหว่า่ งอาหรับั กับั ยิวิ นั้้น� มีีความเป็น็ มาอย่า่ งไร อะไรที่เ่� ป็น็ ชนวนก่่อให้้เกิิดเปลวเพลิิงแห่่งความเคีียดแค้้นที่่�ยัังคงลุุกโชนมาถึึงทุุกวััน นี้้� หนังั สือื เล่่มนี้้จ� ึึงอยากชวนท่า่ นผู้้�อ่า่ นค้้นหาคำตอบผ่า่ นการเล่า่ เรื่อ� งราว ปัญั หาปาเลสไตน์โ์ ดยใช้้แผนที่�่ประกอบ แผนที่่�ทั้้�งหมดที่�่ผมนํํามาประกอบการอธิิบายในหนัังสืือเล่่มนี้้� ได้้ ฉายภาพพััฒนาการของดิินแดนปาเลสไตน์์ที่�่ถููกอิิสราเอลค่่อย ๆ ผนวก เข้้าเป็็นส่่วนหนึ่่�งของประเทศ จนดิินแดนปาเลสไตน์์แทบจะไม่่เหลืือเป็็น ชิ้ �นเป็็นอััน ล่่าสุุดคืือความพยายามที่่�จะผนวกดิินแดนบางส่่วนของเวสต์์ แบงก์์ โดยเฉพาะในหุุบเขาจอร์์แดน อันั เป็็นพื้้�นที่ท�่ ี่ม�่ ีีความสำคััญอย่่างยิ่ง� นอกเหนือื จากกรุงุ เยรูซู าเล็ม็ ซึ่่ง� เป็น็ เมือื งที่อ่� ิสิ ราเอลได้ผ้ นวกและประกาศ ให้เ้ ป็น็ เมืืองหลวงของประเทศเป็็นที่เ�่ รีียบร้้อยแล้ว้ แผนที่อ�่ ันั แรกที่น�่ ําํ มาอธิบิ ายเป็น็ แผนที่ป�่ าเลสไตน์ก์ ่อ่ นปี ี ค.ศ. 1917 8 เล่่าเรื่อ�่ งปาเลสไตน์ผ์ ่่านแผนที่่�

ขอเล่่าย้อ้ นประวััติิศาสตร์์สั้น� ๆ อย่า่ งนี้้ค� รัับ เมื่่อ� ราว ๆ ค.ศ. 1915 มีีการติิดต่่อกันั ทางจดหมายระหว่่าง เซอร์์ เฮนรี่่� แม็ก็ มาฮอน (Sir Henry McMahon) ข้า้ หลวงใหญ่อ่ ัังกฤษประจำอีียิปิ ต์์ กับั ชารีีฟ ฮุสุ เซน (Sharif Hussein) ผู้้�ครองแคว้น้ ฮิิญาชและเป็น็ ตััวแทนของชาวอาหรัับทั้้�งผอง แม็็กมาฮอนพยายามเกลี่�่ยกล่่อมให้้ชาวอาหรัับสนัับสนุุนฝ่่าย มหาอำนาจสัมั พันั ธมิติ ร สู้้�รบกับั ฝ่า่ ยมหาอำนาจอักั ษะในสงครามโลกครั้้ง� ที่่� 1 โดยสัญั ญาจะให้เ้ อกราชแก่ช่ าวอาหรับั ในทุกุ ๆ ดินิ แดนหลังั จากสงคราม ยุุติิลง รวมถึึงปาเลสไตน์์ด้้วย ด้้วยเหตุุนี้้� อัังกฤษจึึงได้้ลงนามในข้้อตกลง แองโกล-อาหรับั ในฤดูใู บไม้้ร่ว่ ง ปีี 1915 คำสััญญาดัังกล่่าวทำให้้ ชารีีฟ ฮุุสเซน เข้้าร่่วมรบกัับกองทััพ ฝ่่ายสััมพัันธมิิตร ขณะเดีียวกััน ชาวอาหรัับจากซีีเรีีย เลบานอน และ ปาเลสไตน์์ ก็็เข้้าร่่วมลุุกฮืือขึ้ �นก่่อกบฏต่่อต้้านอาณาจัักรออตโตมัันที่�่ ประกาศเข้้าร่่วมสงครามในนามฝ่า่ ยอักั ษะ ชาวอาหรัับยิินดีีต้้อนรัับกองทััพอัังกฤษที่่�เข้้ามาในปาเลสไตน์์ เปรีียบทหารอัังกฤษเหล่่านั้้�นเป็็นเสมืือนผู้้�มาปลดปล่่อยให้้พวกเขามีี อิสิ รภาพหลังั จากต้อ้ งตกอยู่�ภายใต้อ้ ำนาจการปกครองของออตโตมันั เติริ ์ก์ มานานเกือื บ 500 ปีี เขีียนโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ 9

แต่แ่ ล้ว้ ชาวอาหรับั ก็ถ็ ูกู หักั หลังั เพราะไม่เ่ พีียงแต่อ่ ังั กฤษจะไม่ร่ ักั ษา คำมั่น� สัญั ญาเท่า่ นั้้น� แต่ย่ ังั ไปสนับั สนุนุ องค์ก์ รยิวิ ไซออนิสิ ต์ใ์ ห้จ้ ัดั ตั้้ง� รัฐั ยิวิ ขึ้้น� ในปาเลสไตน์์ผ่่านคำแถลงการณ์์บััลโฟร์์ (Balfour Declaration) ซึ่่�งมีีชื่่�อ เรีียกตามนามของรัฐั มนตรีีต่า่ งประเทศอังั กฤษสมัยั นั้้น� คือื เซอร์์ อาร์เ์ ธอร์์ เจมส์์ บัลั โฟร์์ (Sir Arthur James Balfour) คํําแถลงการณ์์บััลโฟร์์นี้้� ได้้รัับความเห็็นชอบจากคณะรััฐมนตรีี อัังกฤษในเดืือนตุุลาคม 1917 นัับจากวัันนั้้�นจน มาถึึงวัันนี้้�ก็็เป็็นเวลา มากกว่า่ ร้อ้ ยปีีแล้้วครัับ ใจความของคำแถลงการณ์ต์ อนสำคัญั มีีความว่่า “รัฐั บาลแห่ง่ พระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่�หัวั พิจิ ารณาด้ว้ ยความเห็น็ ชอบ ในการตั้้�งถิ่�นฐานสำหรัับพวกยิิวขึ้้�นแห่่งหนึ่่�งในประเทศปาเลสไตน์์ และจะใช้้ความพยายามจนสุุดความสามารถที่�่จะอำนวยความสะดวกต่่อ การบรรลุุถึึงวััตถุุประสงค์์ข้้อนี้้� เป็็นที่�่เข้้าใจอย่่างแจ้้งชััดว่่า จะไม่่มีีการ ปฏิบิ ัตั ิกิ ารใด ๆ อันั เป็น็ ผลร้้ายต่อ่ สิทิ ธิิพลเรืือนและการนัับถืือศาสนา ของ หมู่่�ชนที่ม่� ิใิ ช่ช่ าวยิวิ ในประเทศปาเลสไตน์์ หรือื สิทิ ธิแิ ละสถานภาพทางการ เมืืองที่พ�่ วกยิิวได้้รับั ในประเทศอื่�น” 10 เล่า่ เรื่่อ� งปาเลสไตน์์ผ่่านแผนที่่�

จากคำประกาศดัังกล่่าวนี้้�อัังกฤษได้้ออกมาตรการต่่าง ๆ ขึ้้�นมา ใช้้เพื่่�ออำนวยความสะดวกให้้ชาวยิิวได้้อพยพเข้้ามาในแผ่่นดิินปาเลสไตน์์ แบบไม่จ่ ำกัดั จำนวน ในเวลานั้้น� ประชากรของประเทศปาเลสไตน์ท์ ั้้ง� หมดมีีอยู่่�ประมาณ 700,000 คน ในจำนวนนี้้ร� ้้อยละ 90 หรืือประมาณ 600,000 คนเป็น็ ชาว ปาเลสไตน์์ ส่่วนชาวยิิวซึ่่�งเป็็นคนท้้องถิ่ �นเดิิมมีีประชากรอยู่ �แค่่ร้้อยละ 6 เท่า่ นั้้น� แต่่หลัังจากปีี 1917 โครงสร้้างประชากรในดิินแดนปาเลสไตน์์ก็็ เปลี่ย�่ นไปอย่่างมาก ดููจากแผนที่�่ที่ผ�่ มนําํ มา ประกอบข้า้ งต้น้ พวกเราก็็คง สัังเกตเห็็นว่่าปาเลสไตน์ย์ ัังอาศััยอยู่่�กัันเต็ม็ พื้้�นที่�่เห็็นเป็็นสีีเขีียวจนแทบไม่่ เห็น็ ประชากรชาวยิิวท้้องถิ่�น ซึ่่ง� ส่ว่ นใหญ่่อาศััยกัันอยู่�ในพื้้น� ที่่ส� ีีฟ้้า เขีียนโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ 11

เล่่าเรื่่�องปาเลสไตน์ผ์ ่า่ นแผนที่�่ ตอนที่�่ 2 12 เล่่าเรื่่�องปาเลสไตน์์ผ่า่ นแผนที่�่

ตอนที่�่ 2 ยิิวอพยพจากยุุโรป (1918-1947) หากดูตู ามเนื้้อ� หาภาษาอังั กฤษที่ป่� รากฏในแผนที่ข�่ ้า้ งต้น้ ท่า่ นผู้้�อ่า่ น ก็็คงเห็็นเหมือื นผมว่า่ มัันมีี 2 เรื่อ� งสำคัญั ที่เ�่ ราควรต้้องทำความเข้้าใจ เรื่อ� ง แรกคืือคำว่่า British Mandate หรือื “ดินิ แดนใต้้อาณััติิของอังั กฤษ” ซึ่�งในที่่�นี้้ก� ็ค็ ือื ‘ปาเลสไตน์’์ อีีกเรื่�องก็ค็ ืือคำว่า่ “Jewish Immigration from Europe” หรือื ชาวยิวิ ที่อ�่ พยพมาจากยุโุ รป ขออธิบิ ายเรื่อ� ง “ดินิ แดนใต้้อาณััติขิ องอังั กฤษ” ก่่อนครัับ หลังั สงครามโลกครั้้ง� ที่่� 1 ชาติมิ หาอำนาจฝ่า่ ยสัมั พันั ธมิติ รได้ท้ ำข้อ้ ตกลงและสัญั ญาเกี่ย�่ วกับั อาณาเขตดินิ แดนภายในอาณาจักั รออตโตมันั กับั หลายฝ่า่ ย ถึงึ แม้ว้ ่า่ ทุกุ ข้อ้ ตกลงจะมีีจุดุ ร่ว่ มคือื การแบ่ง่ แยกดินิ แดนภายใน ของอาณาจัักรออตโตมัันเดิิม ทว่่าแต่่ละชาติิต่่างไม่่ลงรอยกัันในเรื่ �องรููป แบบการปกครองของพื้้น� ที่ด�่ ัังกล่า่ ว เขีียนโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารีีย์์ 13

ดัังจะเห็็นได้้จากกรณีีการตััดสิินเรื่�องดิินแดนปาเลสไตน์์ว่่าจะ ให้้ฝ่่ายใดครอบครอง สนธิิสััญญาที่�่ลงนามโดย เซอร์์ เฮนรี่่� แม็็กมาฮอน (Sir. Henry McMahon) ข้้าหลวงใหญ่่ของอัังกฤษที่่�ทำกัับชารีีฟ ฮุุสเซน เจ้้าผู้้�ครองดิินแดนฮิิยาซ ระบุุว่่า อัังกฤษจะให้้เอกราชแก่่ ชาวอาหรัับในดิินแดนหลายส่่วนซึ่�งรวมถึึงปาเลสไตน์์ หากชาว อาหรัับช่่วยอัังกฤษทำสงครามรบกัับเยอรมัันในสงครามโลกครั้้�งที่�่ 1 ในขณะเดีียวกัันเมื่่อ� ปี ี ค.ศ.1917 ลอร์ด์ อาร์เ์ ธอร์์ เจมส์์ บัลั โฟร์์ (Lord Arthur James Balfour) รัฐั มนตรีีต่า่ งประเทศของอังั กฤษในสมัยั นั้้น� ก็็เป็็นผู้�ลงนามใน “คำประกาศบััลโฟร์์” มอบดิินแดนปาเลสไตน์์ให้้เป็็น ที่พ�่ ักั พิงิ ถาวรของชาวยิิว แต่ใ่ นข้อ้ ตกลงไซคส์์ - พิโิ กต์์ (Sykes - Picot Agreement) อังั กฤษ และฝรั่่�งเศสตกลงกัันว่่าจะให้้ดิินแดนปาเลสไตน์์เป็็น “ดิินแดนสากล” (international zone) ดัังนั้้�น จะเห็็นได้ว้ ่่า ก่อ่ นที่่�จะเกิิดการจัดั ตั้้�งรััฐอิิสราเอล เขตเวสต์์ แบงก์์ และฉนวนกาซ่า่ ในปัจั จุบุ ันั ดินิ แดนปาเลสไตน์ไ์ ด้เ้ ป็น็ ประเด็น็ ที่ช�่ าติิ มหาอำนาจถกเถีียงกันั ในเรื่อ� งของกรรมสิทิ ธิ์์ค� รอบครองดินิ แดน โดยที่เ่� สีียง ส่ว่ นใหญ่่ของชาวอาหรัับไม่่เคยได้้รัับรู้้�เรื่�องราวความเป็็นไปดังั กล่่าว 14 เล่่าเรื่อ่� งปาเลสไตน์ผ์ ่่านแผนที่่�

ในขณะที่อ่� ังั กฤษและฝรั่่ง� เศสต้อ้ งการรักั ษาอำนาจอิทิ ธิพิ ลทางการ เมืืองและผลประโยชน์์ทางเศรษฐกิิจด้้วยการรัักษาดิินแดนอาณานิิคม ของตน สหรัฐั อเมริิกาที่เ่� ริ่ม� เข้า้ ร่ว่ มสงครามโลกครั้้ง� ที่่� 1 ในปีี ค.ศ. 1917 กลัับสนัับสนุุนให้้ดิินแดนอาณานิิคมมีีสิิทธิิในการกำหนดชะตาชีีวิิต ตนเอง (self-determination) ตามหลัักการ 14 ข้้อของประธานาธิิบดีี สหรััฐอเมริิกา วููดโรล์์ วิิลสััน แนวคิิดที่�่ขััดแย้้งกัันของชาติิมหาอำนาจได้้คลี่่�คลายลงหลัังการ ประชุุมสันั ติภิ าพที่�่ปารีีส (Paris Peace Conference) ในปีี ค.ศ. 1919 ซึ่ง� รัฐั บาลต่า่ ง ๆ ตกลงกันั บริหิ ารอาณาบริเิ วณเหล่า่ นี้้ใ� นนามของสันั นิบิ าต ชาติิ เรีียกว่่า “ดินิ แดนใต้้อาณัตั ิ”ิ (mandate) ซึ่ง� ได้ร้ ัับการรัับรองจาก มาตรา 22 (Article 22) ของกติิกาสัันนิิบาตชาติิ (The Covenant of the League of Nations) โดยมีีคณะกรรมการจััดการดินิ แดนใต้้อาณััติิ เป็็นผู้้�ดูแู ล ต่่อมาได้ม้ ีีการทำสนธิิสััญญาแซฟร์์ (Treaty of Sèvres) ขึ้้น� โดย กำหนดให้้อัังกฤษได้้รัับมอบดิินแดนปาเลสไตน์์และเมโสโปเตเมีียให้้ไป อยู่�ใต้้อาณััติิ ส่่วนฝรั่่�งเศสได้้รัับมอบดิินแดนซีีเรีีย (ซึ่�งรวมเลบานอนด้้วย) มาอยู่�ภายใต้้อาณัตั ิิของตนตามมาตรา 22 ของกติกิ าสัันนิบิ าตชาติิและมติิ ในที่่�ประชุมุ ซาน รีีโม (San Remo Conference) ของปี ี ค.ศ. 1920 เขีียนโดย ดร.ศราวุุฒิิ อารียี ์์ 15

อัันที่่�จริิงแล้้ว ดิินแดนในอาณััติิของสัันนิิบาตชาติิก็็คืือข้้อตกลง ระหว่่างประเทศในการบริิหารดิินแดนหนึ่่�งในฐานะตััวแทนของสัันนิิบาต ชาติิก่่อนที่�่ดิินแดนเหล่่านั้้�นจะมีีความพร้้อมในการเป็็นรััฐเอกราช ดัังนั้้�น อังั กฤษจึงึ ไม่่มีีสิทิ ธิ์์ท� ี่�จ่ ะยกดิินแดนปาเลสไตน์์ (ซึ่�งอยู่�ในอาณััติขิ องอังั กฤษ ขณะนั้้�น) ไปให้ใ้ คร หน้้าที่�่อัังกฤษตามมาตรา 22 ของสัันนิิบาตชาติิคืือการส่่งมอบ ดินิ แดนปาเลสไตน์ใ์ ห้ก้ ับั เจ้า้ ของดินิ แดนเมื่อ� เขาพร้อ้ มที่จ�่ ะจัดั ตั้้ง� รัฐั ชาติสิ มัยั ใหม่่ ดัังนั้้�น การที่�่อัังกฤษยกดิินแดนปาเลสไตน์์ให้้ชาวยิิวผ่่านคำประกาศ บััลโพร์์จึึงเป็็นเรื่�องผิดิ กฎหมายมาตั้�งแต่ต่ ้้น เรื่อ� งที่่� 2 คือื “Jewish Immigration from Europe” หรือื ชาวยิวิ ที่่�อพยพมาจากยุุโรป อย่่างที่่�ได้้เรีียนรัับใช้้ไปก่่อนหน้้านี้้� ปาเลสไตน์์ไม่่ใช่่ดิินแดน ที่่�ว่่างเปล่่าแต่่เป็็นดิินแดนที่่�มีีชาวอาหรัับปาเลสไตน์์อาศััยอยู่ �แล้้วเป็็น จำนวนมาก พวกเขามีีพื้้น� ที่ท่� ำเกษตรกรรม มีีตลาดร้า้ นค้า้ มีีเมือื ง มีีหมู่่�บ้า้ น มีีถนนหนทาง มีีการค้า้ ขายและการติิดต่่อปฏิิสััมพันั ธ์ก์ ับั ผู้้�คนในส่่วนอื่�น ๆ ของโลก 16 เล่่าเรื่่�องปาเลสไตน์ผ์ ่า่ นแผนที่�่

ตามสถิิติิที่่�มีีการศึึกษาไว้้ ในปีี 1878 ชาวปาเลสไตน์์มีีจำนวน ประชากรมากถึึง 462,465 คน ในจำนวนนี้้�ร้้อยละ 96.8 คืือชาวอาหรับั ที่เ่� ป็็นมุุสลิิมและคริสิ เตีียน มีีชาวยิิวอาศัยั อยู่�เพีียงร้้อยละ 3.2 เท่า่ นั้้�น แต่่ระหว่่างปีี ค.ศ. 1882-1914 ชาวยิิวจากยุุโรปจำนวน 65,000 คนเริ่ม� อพยพเข้า้ มา ชาวยิวิ เริ่ม� เพิ่่ม� จำนวนมากขึ้น� ภายใต้ก้ ารปกครองของ เจ้้าอาณานิิคมอัังกฤษในช่่วงสงครามโลกครั้้�งที่่� 1 และต่่อมาอัังกฤษได้้ ออกคำประกาศบััลโฟร์์ ซึ่่�งให้้สััญญาจะจััดตั้้�งดิินแดนของชาวยิิวขึ้้�นใน ปาเลสไตน์์ มาตรการดัังกล่่าวนี้้�ขััดแย้้งกัับคำสััญญาก่่อนหน้้านั้้�นของอัังกฤษ ที่่�ทำขึ้�นในปีี ค.ศ. 1915 ซึ่่�งอัังกฤษสััญญาว่่าจะมอบสิิทธิิในการปกครอง ตนเองให้ช้ าวอาหรับั ที่อ่� ยู่�ในภูมู ิภิ าคนั้้น� ทั้้ง� หมดหากอาหรับั ให้ค้ วามร่ว่ มมือื กับั อังั กฤษในสงครามโลกครั้้ง� ที่�่ 1 ในปีี 1922 ประชากรอาหรับั มุสุ ลิมิ และคริสิ เตีียนมีีจำนวน 757,182 หรืือคิิดเป็็นร้้อยละ 87.6 ของประชากรทั้้�งหมด ส่่วนชาวยิิวเพิ่่�มขึ้้�นเป็็น ร้้อยละ 11 ในช่่วงทศวรรษที่่� 1920 ชาวปาเลสไตน์์เริ่�มเห็็นว่่าแผ่่นดิิน ของพวกเขาถููกฉกชิิงไปโดยชาวยุุโรป การปะทะกัันครั้้�งแรกระหว่่างชาว ปาเลสไตน์แ์ ละชาวยิวิ จึงึ เริ่�มต้น้ ขึ้�นและยัังเป็็นเช่น่ นั้้�นเรื่�อยมา เขียี นโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารีีย์์ 17

ระหว่่างปีี ค.ศ. 1920-1931 ชาวยิิวจำนวน 108,825 คนได้้อพยพ เข้า้ มาในดินิ แดนปาเลสไตน์์ จนกระทั่่ง� ช่ว่ งต้้นของทศวรรษ 1930 จำนวน ประชากรยิิวในปาเลสไตน์์ยัังอยู่�ที่�่ไม่่เกิินร้้อยละ 17 (จำนวนประชากร ทั้้ง� หมดในปาเลสไตน์์ในปีี 1930 อยู่�ที่่� 1,035,154 คน คิดิ เป็็นชาวอาหรับั มุุสลิิมและคริิสเตีียนจำนวนร้อ้ ยละ 81.6 และชาวยิวิ จำนวนร้้อยละ 16.9) แต่่การขึ้้�นมามีีอำนาจของฮิิตเลอร์์ในเยอรมัันได้้ทำให้้ทุุกอย่่าง เปลี่�่ยนไป ในเวลาเพีียง 5 ปี ี ระหว่า่ งปีี 1932-1936 ชาวยิวิ จำนวน 174,000 คน ได้ห้ ลั่ง� ไหลกัันเข้า้ มาในปาเลสไตน์ ์ ทำให้้จำนวนชาวยิิวเพิ่่ม� ขึ้้�นเป็็นทวีีคูณู ระหว่่างปีี ค.ศ. 1937-1945 ชาวยิิวอพยพเข้้ามาอีีก 119,800 คน ในขณะที่ป�่ ระชาคมโลกพยายามแก้ไ้ ขปัญั หาที่เ�่ กิดิ จากความน่า่ สะพรึงึ กลัวั ของการฆ่า่ ล้า้ งชาวยิวิ ของนาซีเี ยอรมันั ความพยายามที่จ่� ะทำให้ป้ าเลสไตน์์ กลายเป็น็ ดิินแดนของชาวยิวิ ก็เ็ พิ่่ม� ขึ้้�นเป็็นเงาตามตััว 18 เล่่าเรื่่อ� งปาเลสไตน์์ผ่่านแผนที่่�

ในปีี 1947 ก่่อนที่่�รััฐอิิสราเอลจะถููกสถาปนาขึ้�น โครงสร้้าง ประชากรในดินิ แดนปาเลสไตน์ไ์ ด้้เปลี่ย่� นไปมาก จากแต่ก่ ่่อนตอนปีี 1918 ชาวยิิวมีีจำนวนเพีียงแค่่ร้้อยละ 6 ของประชากรทั้้�งหมด แต่่ถััดมาอีีก เพีียงแค่่ 29 ปีี หรืือในปีี 1947 ประชากรชาวยิิวได้เ้ พิ่่�มขึ้้น� เป็็นร้อ้ ยละ 33 (ดูแู ผนที่่ข� ้้างบน) นี่�่แหละครัับผลจากการที่�่ดิินแดนปาเลสไตน์์ตกเป็็นดิินแดนใต้้ อาณัตั ิขิ องอังั กฤษอยู่�นานหลายปีี เขีียนโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ 19

เล่่าเรื่่�องปาเลสไตน์ผ์ ่า่ นแผนที่�่ ตอนที่�่ 3 20 เล่่าเรื่่�องปาเลสไตน์์ผ่า่ นแผนที่�่

ตอนที่�่ 3 แผนแบ่่งแย(ก1ด9ิ4ิน7แ)ดนของสหประชาชาติิ ได้ข้ ่่าวมาว่า่ วัันนี้้� (17 กรกฎาคม 2020) ทั้้�ง Google Map และ Apple Map ได้้ลบคำว่่า “ปาเลสไตน์์” ออกจากแผนที่�่ แล้้วใช้้คำว่่า “อิิสราเอล” เข้้ามาแทนที่่� ผมเลยลองเสิิร์์ชเข้้าไปในทั้้�ง 2 เสิิร์์ชเอนจิิน ปรากฏว่่าไม่ม่ ีีคำว่า่ ปาเลสไตน์์จริิง ๆ มีีแต่ค่ ำว่่าอิิสราเอล แต่่ก็็ไม่่แน่่ใจว่่าก่่อนหน้้านี้้�จะมีีคำว่่าปาเลสไตน์์อยู่�หรืือไม่่ เพราะ ไม่่เคยเข้้าไปเสิิร์์ชดููมาก่่อน ถึึงอย่่างนั้้�น ผมก็็ค่่อนข้้างแน่่ใจอย่่างหนึ่่�ง ว่่าความพยายามในการลบแผนที่่�ปาเลสไตน์์ออกไปจากการรัับรู้้�ของ ประชาคมโลกมัันเกิดิ ขึ้้�นมาอย่่างต่อ่ เนื่่�อง ด้้วยเหตุุนี้้� การเล่่าเรื่�องปาเลสไตน์์ผ่่านแผนที่่�ที่�่ผมกำลัังทำอยู่�นี้� จึงึ เป็น็ ส่ว่ นหนึ่่ง� ในการรณรงค์ใ์ ห้ค้ นที่ถ่� ูกู กดขี่ไ�่ ด้ร้ ับั ความยุตุ ิธิ รรม หรือื อย่า่ ง น้อ้ ยก็เ็ ป็น็ การรณรงค์ใ์ ห้เ้ รื่อ� งนี้้เ� ป็น็ ที่ร�่ ับั รู้้�และเข้า้ ใจในสังั คมไทยมากยิ่ง� ขึ้น� แผนที่่�อัันที่่� 3 นี้้�ขอเล่่าถึึงแผนการแยกแผ่่นดิินปาเลสไตน์์ของ องค์ก์ ารสหประชาชาติิในปีี 1947 ครัับ เขียี นโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ 21

อย่า่ งที่่ผ� มได้เ้ ล่า่ ไปแล้ว้ หลัังจากสงครามโลกครั้้�งที่่� 1 ชาวยิวิ เริ่�ม เคลื่่�อนย้้ายจากยุุโรปเข้้ามาอาศััยอยู่�ในปาเลสไตน์์จำนวนมาก ตามสถิิติิ ที่่�ทางการอัังกฤษเองได้้บัันทึึกเอาไว้้ มีีการไหลทะลัักเข้้ามาของชาวยิิว อพยพระว่่างปีี 1920 ถึึง 1946 มากถึึง 376,415 คน (ดููข้้อมููลจาก Stanford BJPA หน้า้ 185 ได้ค้ รับั ) จนทำให้ช้ าวอาหรับั ปาเลสไตน์ไ์ ม่พ่ อใจ ความขุ่่�นเคืืองที่่�เกิิดขึ้้�นท้้ายที่�่สุุดจึึงนำไปสู่่�การปะทะต่่อสู้้�กัันเป็็น ระลอกๆ และนัับวันั ยิ่�งเพิ่่�มความรุนุ แรงมากขึ้น� เมื่่�อไม่่สามารถจะควบคุมุ สถานการณ์์ได้้ อัังกฤษจึึงนำประเด็็นปััญหานี้้�มอบให้้แก่่สถาบัันระหว่่าง ประเทศที่เ�่ กิดิ ขึ้้�นใหม่ข่ ณะนั้้น� คืือ องค์์การสหประชาชาติิ ในการณ์์นี้้�สมััชชาใหญ่่ของสหประชาชาติิจึึงได้้ส่่งคณะกรรมการ พิเิ ศษ (United Nations Special Commission on Palestine: UNSCOP) เข้้าไปในปาเลสไตน์เ์ พื่่�อศึึกษาและรายงานสถานการณ์ท์ ี่�่เกิิดขึ้้น� รายงานของ UNSCOP ได้อ้ อกมาเมื่่อ� วันั ที่่� 31 สิงิ หาคม 1947 โดย ได้้เสนอแนวทางแก้้ปััญหา 2 ทาง ทางแรกเป็็นแผนของคณะกรรมการ ส่ว่ นใหญ่่ที่�ใ่ ห้้แบ่ง่ ปาเลสไตน์อ์ อกเป็็น 2 รััฐ คือื รัฐั ยิวิ และรััฐอาหรัับโดยมีี สหภาพเศรษฐกิจิ (economic Union) ร่่วมกััน 22 เล่่าเรื่อ่� งปาเลสไตน์์ผ่า่ นแผนที่�่

ทางที่ส�่ องคือื การจัดั ตั้้�งสหพัันธรััฐขึ้น� ในปาเลสไตน์์ นอกจากนั้้น� รายงานยัังเสนอให้้กรุุงเยรููซาเล็ม็ เป็น็ “เขตระหว่า่ ง ประเทศ” (international zone) ซึ่่ง� จะอยู่�ภายใต้ก้ ารบริหิ ารจัดั การของ สหประชาชาติโิ ดยตรง เพราะเป็็นเมืืองศักั ดิ์ส� ิทิ ธิ์์�ของทั้้ง� ชาวยิิว คริิสเตีียน และมุุสลิิม ชาวอาหรัับนั้้�นปฏิิเสธแผนแบ่่งแยกประเทศ แต่่แผนนี้้�กลัับ ได้้รัับความเห็็นชอบและได้้ออกเป็็นมติิของสหประชาชาติิ เมื่่�อวัันที่่� 29 พฤศจิกิ ายน 1947 อัังกฤษได้้ยกเลิิกระบบอาณััติิที่�่ใช้้กัับดิินแดนปาเลสไตน์์ในปีี ค.ศ. 1948 หลังั จากนั้้�นรัฐั อิิสราเอลจึึงถูกู ประกาศจััดตั้้�งอย่า่ งเป็น็ ทางการ โดยคณะปกครองชาวยิิวในปาเลสไตน์์เมื่่�อวัันที่่� 14 พฤษภาคม 1948 ซึ่ �งเป็็นการประกาศที่่�ได้้รัับการคััดค้้านอย่่างหนัักทั้้�งจากอาหรัับและ ชาติติ ่่าง ๆ จำนวนมากในเอเชีียและแอฟริิกา อย่า่ งไรก็็ตาม ประเทศมหาอำนาจ 2 ชาติทิ ั้้ง� สหรััฐฯ และสหภาพ โซเวีียตกลับั ให้ก้ ารยอมรับั รัฐั อิสิ ราเอลที่ก�่ ่อ่ ตั้ง� ขึ้น� ใหม่ ่ ด้ว้ ยเหตุนุี้้� การกำเนิดิ ของรัฐั อิสิ ราเอลจึงึ นำไปสู่่�ความตึงึ เครีียดภายในภูมู ิภิ าคตลอดมานับั จากนั้้น� เขีียนโดย ดร.ศราวุุฒิิ อารีีย์์ 23

อย่่างที่�่ผมเรีียนรัับใช้้ไป ในเวลานั้้�นประชากรของประเทศ ปาเลสไตน์์ทั้้�งหมดมีีอยู่่�ประมาณ 700,000 คน ในจำนวนนี้้�ร้้อยละ 90 หรืือประมาณ 600,000 คนเป็็นชาวอาหรับั มุสุ ลิมิ ซึ่่ง� ครอบครองดินิ แดน มากกว่า่ ร้อ้ ยละ 90 ที่�เ่ หลือื อีีกร้อ้ ยละ 6 เป็น็ ที่�อ่ ยู่�อาศัยั ของชาวยิวิ ซึ่่ง� มีีประชากรอยู่� ไม่่ถึึง 70,000 คน พอมาถึึงปีี ค.ศ. 1948 ที่่�รััฐยิิวถููกสถาปนาขึ้�นอย่่างเป็็นทางการ ปรากฏว่า่ ประชากรยิิวเพิ่่ม� ขึ้้�นถึงึ 600,000 คน ซึ่่ง� นัับเป็็น 1 ใน 3 ของ ประชากรในดินิ แดนปาเลสไตน์ท์ ั้้ง� หมด หรือื มีีการเพิ่่ม� ขึ้้น� ของประชากรยิวิ ถึงึ ร้อ้ ยละ 725 เลยทีีเดีียว สััดส่่วนของการครอบครองที่่�ดิินก็็เปลี่�่ยนไปมาก อัันนำไปสู่่�ความ เสีียหายทางเศรษฐกิิจต่่อชุุมชนปาเลสไตน์์ท้้องถิ่ �น ซึ่่�งเป็็นผลมาจาก นโยบายขององค์ก์ รยิวิ ไซออนิสิ ต์์ที่ป�่ ฏิเิ สธการจ้า้ งงานชาวปาเลสไตน์์ 24 เล่า่ เรื่�่องปาเลสไตน์์ผ่่านแผนที่่�

อย่่างไรก็็ดีี แม้้ถึึงปีี 1947 ประชากรชาวยิิวจะเพิ่่�มขึ้้�นมาเป็็น 1ใน3ของประชากรทั้้ง� หมดในปาเลสไตน์์แต่แ่ ผนการแบ่ง่ ดินิ แดนปาเลสไตน์์ ของสหประชาชาติิก็็ยัังมอบดิินแดนส่่วนใหญ่่ร้้อยละ 55 ให้้เป็็นรััฐยิิว ที่เ่� หลืืออีีกร้อ้ ยละ 45 เป็น็ ของชาวปาเลสไตน์ท์ ี่่�เป็็นเจ้้าของเดิิม แผนแบ่่งแยกดิินแดนนี้้�ยัังไม่่ทัันถููกนำไปปฏิิบััติิใช้้หรอกครัับ เพราะมัันเกิิดสงครามอาหรัับ-อิิสราเอลเสีียก่อ่ น เขียี นโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ 25

เล่่าเรื่่�องปาเลสไตน์ผ์ ่า่ นแผนที่�่ ตอนที่�่ 4 26 เล่่าเรื่่�องปาเลสไตน์์ผ่า่ นแผนที่�่

ตอนที่�่ 4 ปาเลสไตน์ถ์ ูกู ขับั ไล่่ (1948) ความเดิิมจากตอนที่�่แล้้วคืือผมได้้เล่่าเรื่�อง ‘แผนที่่�’ ถึึงช่่วงที่่�มีี ชาวยิิวอพยพหลั่ �งไหลเข้้ามาในดิินแดนปาเลสไตน์์มากมายจนกลายเป็็น ปััญหา แต่่องค์์การสหประชาชาติิก็็เลืือกที่�่จะแก้้ปััญหาโดยวิิธีีแบ่่งแยก ดินิ แดนปาเลสไตน์ผ์ ่า่ นการลงมติิในที่่ป� ระชุมุ ก่อ่ นที่ม�่ ติอิ ันั นี้้จ� ะถูกู นำไปปฏิบิ ัตั ิใิ ช้ ้ ก็เ็ กิดิ สงครามอาหรับั -อิสิ ราเอล ครั้้�งแรกเสีียก่่อน อัันเป็็นสงครามที่�่ชาวปาเลสไตน์์ถููกขัับไล่่ออกไปจาก บ้้านเกิดิ ของตนเองเป็็นจำนวนมาก ความขัดั แย้ง้ ระหว่า่ งอาหรับั กับั อิสิ ราเอลครั้้ง� แรกปะทุขุึ้น� ทันั ทีีหลังั จากที่ม่� ีีการประกาศจััดตั้้�งรััฐยิวิ ขึ้้น� ในวันั ที่�่ 14 พฤษภาคม 1948 กองทัพั ทหารของทรานซ์์จอร์์แดน อีียิิปต์์และซีีเรีีย โดยมีีพลรบจำนวนหนึ่่�งของ เลบานอนและอิิรัักเข้้าเสริิม ได้้เข้้าไปยัังดิินแดนปาเลสไตน์์ในช่่วงเช้้าตรู่� ของวันั ที่่� 15 พฤษภาคม ความจริิงการปะทะกัันได้้เริ่�มขึ้้�นก่่อนหน้้าตั้�งแต่่ปลายปีี ค.ศ. 1947 แล้้ว แต่่ทัันทีีหลัังจากที่�่สมััชชาใหญ่่องค์์การสหประชาชาติิ ได้้ผ่่านมติิ “แผนแบ่ง่ แยกดินิ แดน” (Partition Plan) ในปาเลสไตน์เ์ มื่�อ วันั ที่่� 29 พฤศจิกิ ายน 1947 การปะทะต่่อสู้�ในลักั ษณะสงครามกลางเมือื ง ระหว่า่ งชาวปาเลสไตน์ก์ ับั ชาวยิิวจึงึ เริ่ม� ขึ้้น� เขีียนโดย ดร.ศราวุุฒิิ อารีีย์์ 27

ฝ่่ายปาเลสไตน์์นั้้�นปฏิิเสธแผนแบ่่งแยกดิินแดนและการจััดตั้้�ง รัฐั ยิวิ ขึ้้น� แต่ส่ ำหรับั ฝ่า่ ยยิิว หากแผนของสหประชาชาติิได้ร้ ับั การยอมรัับ ก็็มีีความเชื่ �อกัันว่่าจะเป็็นประโยชน์์ต่่ออิิสราเอลที่่�อาจขยายการยึึดครอง ทั้้�งหมดหรือื บางส่ว่ นของรัฐั อาหรับั ในภายภาคหน้้า การต่่อสู้�ในระยะแรกปรากฏว่่าชาวปาเลสไตน์์เป็็นฝ่่ายได้้เปรีียบ และได้้รัับการเสริิมกำลัังจากกองทััพอาหรัับเพื่่�อนบ้้าน พวกเขาสามารถ ปิดิ กั้้น� การติดิ ต่อ่ สื่อ� สาร โอบล้อ้ มที่ต่�ั้�งถิ่�นฐานชาวยิวิ ตลอดจนปิดิ กั้้�นทาง เข้้า-ออกของเมือื งใหญ่ๆ่ ซึ่่�งรวมถึงึ กรุุงเยรููซาเล็็มเอาไว้้ได้้ แต่่สถานการณ์์เริ่�มพลิิกผัันในช่่วงปลายเดืือนมีีนาคม 1948 เมื่่�อ เชคโกสโลวาเกีียได้้เข้้าช่่วยเหลืือกองกำลัังชาวยิิว ทำให้้กองทััพอิิสราเอล เริ่ �มเป็็นฝ่่ายรุุก นัับจากนั้้�นการฆ่่าหมู่่� (massacres) จึึงเริ่�มขึ้้�น และที่�่ฉาวโฉ่่มาก ที่ส�่ ุดุ คือื เหตุุการณ์ใ์ นหมู่่�บ้า้ น ดีีร ยาซีนี (Dir Yassin) เมื่่�อวัันที่�่ 9 เมษายน 1948 อันั เป็น็ เหตุกุ ารณ์ท์ ี่น่� ายทหารยิวิ ของเมนาชิมิ เบกินิ ส์์ (Menachem Begin) สังั หารชาวบ้า้ นปาเลสไตน์์ 250 คน ยัังผลให้ค้ วามหวาดกลัวั แพร่่ กระจายไปทั่่�วประชาคมปาเลสไตน์ท์ ั้้ง� หมด 28 เล่า่ เรื่อ�่ งปาเลสไตน์์ผ่า่ นแผนที่่�

กองทัพั อาหรัับได้เ้ ข้า้ มาแทรกแซงสงครามกลางเมือื งเมื่อ� วันั ที่่� 15 พฤษภาคม แต่ก่ ็ล็ ้ม้ เหลวที่จ่� ะเปลี่ย่� นแนวโน้ม้ ของสงครามที่อ�่ ิสิ ราเอลกำลังั ได้เ้ ปรีียบ ถึงึ แม้ก้ ารต่อ่ สู้�จะดำเนินิ ไปอย่า่ งต่อ่ เนื่่อ� ง แต่บ่ างครั้้ง� ก็ส็ งบลงจาก การทำข้้อตกลงหยุุดยิิง อย่่างไรก็ต็ าม นับั จากเดือื นกรกฎาคม 1949 เป็น็ ต้น้ มา อิสิ ราเอล กลัับเป็็นฝ่่ายได้้เปรีียบอย่่างเห็็นได้้ชััด มีีการจััดตั้้�ง “กองกำลัังป้้องกััน อิสิ ราเอล” หรือื “Israeli Defence Force” (IDF) ขึ้้�น กองกำลังั ชาว ยิิวมีีผู้้�บััญชาการที่�่เชี่่�ยวชาญจำนวนมาก มีีการเกณฑ์์กำลัังพลได้้เพิ่่�มมาก ขึ้น� เป็น็ 2 เท่า่ จากเดิมิ ได้ร้ ับั การช่ว่ ยเหลือื ด้า้ นอาวุธุ จากการลำเลีียงขนส่ง่ ทางอากาศ (airlift) จากเชคฐานกํําลัังที่�่เมืืองซาเทค (Zatec) ประเทศ โกสโลวาเกีีย ความช่ว่ ยเหลือื จากเชคโกสโลวาเกีีย หมายความว่า่ สหภาพโซเวีียต ซึ่ง� เป็น็ มหาอำนาจที่เ่� ห็น็ ชอบกับั “แผนแบ่ง่ ดินิ แดน” และยอมรับั อิสิ ราเอล ในฐานะรัฐั ใหม่ใ่ นวันั ที่่� 17 พฤษภาคม 1948 มีีส่ว่ นช่ว่ ยอย่า่ งมากต่อ่ ชัยั ชนะ ของอิิสราเอลในสงครามครั้้ง� แรกนี้้� อย่่าลืืมว่่าในช่่วงนั้้�นสหภาพโซเวีียตสนใจเพีียงเรื่�องเดีียวคืือ การขจัดั อิิทธิิพลของอังั กฤษให้้หมดไปจากตะวันั ออกกลางทั้้ง� หมด เขียี นโดย ดร.ศราวุุฒิิ อารียี ์์ 29

แผนการของสหภาพโซเวีียตนัับว่่าบรรลุุผล ความอับั อายจากการ พ่่ายแพ้้ทำให้้โลกอาหรัับเกิิดความปั่่�นป่่วนอย่่างลุ่่�มลึึก และอัังกฤษก็็ต้้อง จ่า่ ยราคาค่า่ วิกิ ฤตที่เ่� กิดิ ขึ้้น� แต่เ่ พีียงผู้�เดีียว เพราะมติมิ หาชนอาหรับั เชื่อ� ว่า่ อัังกฤษเป็น็ ต้้นเหตุทุ ี่ผ�่ ลัักดันั ให้เ้ กิิดสงคราม กระแสต่่อต้้านจัักรวรรดิินิิยมอัังกฤษแพร่่กระจายไปทั่่�ว นุุกราชิิ ปาชาห์ ์ (Nokrashi Pasha) หนึ่่ง� ในผู้�นำอีียิปิ ต์ท์ ี่น�่ ิยิ มอังั กฤษถูกู ลอบสังั หาร ในเดือื นธันั วาคม 1948 กลุ่่�มชาตินิ ิยิ มวักั ฟ์์ (Wafd) ของอีียิปิ ต์์ กลับั มาสู่�เวทีี การเมืืองอีีกครั้้ง� ในปีี ค.ศ. 1950 และต่อ่ มาเมื่�อวัันที่�่ 23 กรกฎาคม 1952 กลุ่่�มนายทหารอิิสระ (Free Officers) จึึงได้้ยึึดอำนาจโค่่นล้้มราชวงศ์์ กษััตริยิ ์์ลงในอีียิปิ ต์์ ในอิิรัักเกิิดความวุ่่�นวายที่่�เพิ่่�มขึ้้�น มีีการทำรััฐประหารครั้้�งแล้้ว ครั้้�งเล่่าในซีีเรีีย แม้้แต่่จอร์์แดน ซึ่่�งได้้รัับความสำเร็็จในการผนวก เวสต์แ์ บงก์์เข้า้ ไว้เ้ ป็น็ ส่่วนหนึ่่�งของราชอาณาจัักรจอร์์แดน ก็ย็ ัังเกิิดปัญั หา ขึ้�นจากการที่่�กษััตริิย์์ อัับดุุลลอฮ์์ โอรสของชารีีฟ ฮุุสเซนและเป็็นปู่�ของ กษัตั ริิย์อ์ ัับดุลุ ลอฮ์อ์ งค์ป์ ัจั จุบุ ััน ก็็ถููกลอบสัังหารในปีี ค.ศ. 1951 ที่ม�่ ัสั ยิิด อััล-อัักศอ ณ กรุุงเยรูซู าเล็ม็ 30 เล่่าเรื่�่องปาเลสไตน์ผ์ ่า่ นแผนที่่�

เหตุกุ ารณ์์ทั้้ง� หมดยัังผลให้้อิทิ ธิิพลของอังั กฤษค่อ่ ยๆ หมดไป แม้้อัังกฤษได้้รัับความเสีียหายจากผลลััพธ์์ของสงคราม แต่่เหยื่�อ ที่่�แท้้จริงิ ก็ค็ ืือ ชาวปาเลสไตน์์ ข้้อตกลงหยุดุ ยิงิ ที่�่ลงนามระหว่า่ งอิิสราเอล กัับรััฐอาหรัับคู่่�อริิต่่างๆ ระหว่่างวัันที่่� 23 กุุมภาพัันธ์์ ถึึง 20 กรกฎาคม 1949 ยัังผลให้้ดินิ แดนอิสิ ราเอลขยายครอบคลุุมร้้อยละ 78 ของดินิ แดน ปาเลสไตน์์ทั้้�งหมด ส่่วนของดิินแดนปาเลสไตน์์จากเดิิมที่�่สหประชาชาติิเคยแบ่่งเขต ดินิ แดนให้้ กล่า่ วคืือ จากเดิิมที่�อ่ ิิสราเอลได้แ้ ค่่ 14,000 ตารางกิโิ ลเมตรก็็ กลายเป็น็ 21,000 ตารางกิโิ ลเมตร โดยส่ว่ นที่่ไ� ด้้เพิ่่ม� มาคืือ ดินิ แดนกาลิิลีี ตะวันั ตก (Western Galilee) ส่ว่ นที่เ�่ ป็น็ ดินิ แดนของกรุงุ เยรูซู าเล็ม็ สมัยั ใหม่่ และเมือื งเนเกฟ (Negev) ตลอดรวมถึึงท่า่ เรืืออิลิ ัตั (Eilat) บนทะเลแดง (Red Sea) นอกจากนั้้น� อิสิ ราเอลและจอร์แ์ ดนยังั ได้แ้ บ่ง่ สรรดินิ แดนเวสต์แ์ บงก์์ ระหว่่างกััน ส่่วนดิินแดนกาซ่่านั้้น� ตกอยู่�ภายใต้ก้ ารอารักั ขาของอีียิปิ ต์์ แต่่ เหนืือสิ่ง� อื่น� ใดทั้้�งหมด ชาวปาเลสไตน์อ์ ย่า่ งน้อ้ ย 750,000 คน ต้อ้ งถููกขับั ออกจากบ้า้ นเรืือนของตนเอง เขียี นโดย ดร.ศราวุุฒิิ อารียี ์์ 31

งานเขีียนของนัักประวััติิศาสตร์์อิิสราเอลสมััยใหม่่สะท้้อนให้้เห็็น อย่่างชััดเจนว่่า การอพยพเคลื่่�อนย้้ายเป็็นผลมาจากนโยบายการขัับไล่่ ประชากรชาวปาเลสไตน์์ นโยบายนี้้�ดำเนิินเรื่�อยไปหลัังสงคราม โดย การทำลายหมู่่�บ้้านอาหรัับหรืือการตั้้�งนิิคมขึ้้�นใหม่่เพื่่�อรองรัับยิิวอพยพ ในถิ่ �นฐานของชาวปาเลสไตน์์หรืือโดยวิิธีีแบ่่งที่�่ดิินของชาวปาเลสไตน์์ให้้ แก่่ประชาคมชาวยิิว โดยที่�่กฎหมายว่่าด้้วยเรื่�อง “ทรััพย์์สิินที่�่ถููกละทิ้้�ง” (abandoned property) ของอิิสราเอลได้้ทำให้้วิิธีีการนั้้�นมีีความชอบ ธรรม ในกรณีีของผู้�ลี้�ภััยชาวปาเลสไตน์์นั้้�นสหประชาชาติิ (ในเดืือน เมษายน 1950) ได้้บัันทึึกไว้้ว่่ามีีเกืือบ 1 ล้้านคนที่่�อยู่�ในจอร์์แดน กาซ่่า เลบานอนและซีเี รีีย ในเดือื นธันั วาคม 1948 สหประชาชาติไิ ด้ผ้ ่า่ นมติิ “สิทิ ธิใิ นการกลับั คืืนถิ่น� ” ของชาวปาเลสไตน์อ์ พยพ แต่ผู่้�นำอิสิ ราเอล นายเดวิดิ เบนกูเู รีียน (David Ben Gurian) กลัับปฏิิเสธพร้อ้ มทั้้ง� ประกาศเมื่่�อวันั ที่่1� 6 มิถิ ุุนายน 1948 ว่า่ “เราจะต้้องป้้องกัันไม่่ให้้พวกเขาได้้กลัับคืืนถิ่น� ในทุกุ วิิถีที าง” 32 เล่่าเรื่�่องปาเลสไตน์ผ์ ่่านแผนที่่�

เมื่�อเหตุุการณ์์เป็็นไปในลัักษณะที่่�อิิสราเอลสามารถขยายดิิน แดนออกไป รััฐอาหรัับเพื่่�อนบ้้านทั้้�งหลายตกอยู่�ในภาวะปั่่�นป่่วน และ ชาวปาเลสไตน์์ถ้้าไม่่ถููกยึึดครองก็็ถููกขัับไล่่ออกไปจากดิินแดน ทำให้้ สงครามระหว่่างอาหรัับกับั อิิสราเอลครั้้ง� แรกกลายเป็็นเงื่อ� นไขที่ท่� ำให้้เกิดิ วิกิ ฤตการณ์์ต่่างๆ ตามมาภายหลังั จากตรงนี้้�เองจึึงเป็็นจุุดเริ่�มต้้นของโศกนาฏกรรมที่�่ทำให้้ ตะวันั ออกกลางกลายเป็น็ ดินิ แดนที่เ�่ กิดิ การนองเลือื ดนับั จากนั้้น� เป็น็ ต้น้ มา เขียี นโดย ดร.ศราวุุฒิิ อารีีย์์ 33

เล่า่ เรื่�่องปาเลสไตน์ผ์ ่า่ นแผนที่�่ ตอนที่่� 5 34 เล่า่ เรื่�่องปาเลสไตน์์ผ่่านแผนที่�่

ตอนที่�่ 5 อิสิ ราเอลยึึดครองกาซา่่ และเวสต์์แบงก์์ (1967) แผนที่�่ข้า้ งต้้น (5) นี้้�แสดงพื้้น� ที่ป�่ าเลสไตน์ห์ ลัังสงคราม 6 วัันเมื่่อ� ปีี 1967 สงครามครั้้ง� นั้้�นนำมาซึ่ง� ชััยชนะของ “กองกำลัังป้้องกัันอิสิ ราเอล” (IDF) แต่่ผลของมัันทำให้้แผนที่�่ของตะวัันออกกลางเปลี่�่ยนไป เนื่่�องจาก อิสิ ราเอลสามารถยึดึ ครองเยรูซู าเล็ม็ ตะวันั ออก เวสต์แ์ บงก์์ ที่ร�่ าบสูงู โกราน (Golan Heights) และแหลมซีนี ายได้ ้ ยังั ผลให้ด้ ินิ แดนอิสิ ราเอลขยายออก ไปกว่่า 4 เท่่าจากเดิิม และทำให้้ชาวปาเลสไตน์์เจ้้าของดิินแดนถููกขัับไล่่ ออกไปกลายเป็็นผู้�พลััดถิ่่�น/ผู้�ลี้�ภัยั เพิ่่ม� อีีกกว่า่ 300,000 คน ในสงครามครั้้ง� ดังั กล่า่ ว ต่า่ งฝ่า่ ยต่า่ งก็ก็ ล่า่ วหากันั ว่า่ เป็น็ ต้น้ เหตุใุ ห้้ สงครามปะทุุขึ้ �น สื่่�อตะวัันตกโดยเฉพาะฝรั่่�งเศสออกมาปกป้้องอิิสราเอล อย่า่ งแข็ง็ ขันั แล้ว้ โยนบาปไปให้ฝ้ ่า่ ยอาหรับั บางแหล่ง่ ข่า่ วนำเสนอสงคราม ในลัักษณะที่�่เป็็นการตอบโต้้ของอิิสราเอลอย่่างสายฟ้้าแลบต่่อนโยบายที่�่ แข็ง็ กร้้าวของอีียิิปต์ ์ ซึ่่�งทฤษฎีีนี้้�ในปัจั จุุบันั ไม่่ได้ร้ ัับความน่่าเชื่�อถือื มากนักั ดังั จะเห็น็ ได้ว้ ่า่ ผู้�นำอิสิ ราเอลในยุคุ นั้้น� อย่า่ งนายพล ยิดิ ซักั ห์ ์ ราบินิ (Yitzhak Rabin) ซึ่่ง� ดำรงตำแหน่ง่ เป็น็ หัวั หน้า้ IDF ได้อ้ อกมาพูดู เปิดิ เผยใน ภายหลัังว่่า “ข้า้ พเจ้า้ ไม่่คิิดว่่านััซเซอร์์ต้้องการสงคราม ทหาร 2 กองที่�่เขา ส่่งเข้้าไปในซีีนายเมื่่�อวัันที่�่ 14 พฤษภาคม คงจะไม่พ่ อเพีียงต่่อการปฏิบิ ััติิ การบุกุ รุกุ อิสิ ราเอล เขาเองรู้้�ดีและเราเองก็็รู้�้ดี” เขียี นโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ 35

คล้า้ ยกันั กับั ที่�่ นายพล มาติิทยาฮูู เปเลด (Matityahu Peled) ได้้ ออกมาอธิบิ ายว่า่ “ข้อ้ สันั นิฐิ านที่อ่� ้า้ งการฆ่า่ ล้า้ งเผ่า่ พันั ธุ์อ์� ยู่่�นอกสมองของ เรา และข้อ้ อ้า้ งที่ว�่ ่า่ อิสิ ราเอลต่อ่ สู้เ�้ พื่อ่� ความอยู่่�รอดก็เ็ ป็น็ แค่ก่ ารหลอกลวง” ที่่�จริิงแล้้วสงครามปะทุขุึ้�นจากความตึงึ เครีียดถึงึ ขีีดสุดุ ในสภาวะที่�่เรีียกว่่า ต่า่ งฝ่่ายต่า่ งหวาดระแวงเจตนาของฝ่า่ ยตรงข้า้ ม จะว่่าไปแล้้วบรรยากาศก่อ่ นเกิดิ สงครามขณะนั้้น� ค่่อนข้้างสงบ ไม่่ ได้้มีีวี่่�แววว่า่ จะเกิดิ สงครามใหญ่่ จนกระทั่่�งในปีี ค.ศ. 1963 อิิสราเอลได้้ ตััดสิินใจแต่่ฝ่่ายเดีียวเปลี่่�ยนเส้้นทางการไหลของแม่่น้้ำจอร์์แดน ในเดืือน มกราคม 1964 ฝ่่ายอาหรัับจึึงตอบโต้้ทัันทีี การประชุุมสุุดยอดสัันนิิบาต อาหรัับที่่�กรุุงไคโรตััดสิินใจให้้เปลี่่�ยนเส้้นทางแม่่น้้ำ 2-3 สายที่�่จะไหลไป รวมกัับแม่น่ ้้ำจอร์์แดน นอกจากนั้้�น สัันนิิบาตอาหรัับยัังให้้การยอมรัับองค์์กรปลดปล่่อย ปาเลสไตน์์ (Palestinian Liberation Organization : PLO) ซึ่่�งก่่อตั้�งขึ้�น ตั้�งแต่เ่ ดือื นพฤษภาคม 1964 ในกรุงุ เยรูซู าเล็็ม ในเดืือนมกราคม 1965 ฟาตะห์์ (Fatah) ซึ่่ง� เป็็นกลุ่่�มที่ใ�่ หญ่่ที่ส่� ุุด ในขบวนการ PLO ได้้ส่ง่ กองกำลัังติิดอาวุธุ ชุดุ แรกเข้้าไปในอิิสราเอล โดย ใช้เ้ ส้น้ ทางของประเทศจอร์แ์ ดน แต่ไ่ ด้ร้ ับั การหนุนุ หลังั จากซีเี รีีย อิสิ ราเอล ตอบโต้โ้ ดยบุกุ โจมตีีพื้้น� ที่ท่� ี่แ่� ม่น่ ้้ำจอร์แ์ ดนถูกู อาหรับั เปลี่ย่� นเส้น้ ทางการไหล ของน้้ำ 36 เล่่าเรื่่�องปาเลสไตน์์ผ่า่ นแผนที่่�

นอกจากนั้้�น ยัังโจมตีีประเทศที่�่กองกำลัังติิดอาวุุธของปาเลสไตน์์ แทรกซึึมเข้้ามาด้้วย แต่่ที่่�สำคััญยิ่�งกว่่านั้้�น หััวหน้้า IDF ของอิิสราเอล (ตามที่่�อีียิปิ ต์แ์ ละซีเี รีียออกแถลงการณ์์ถึึงความกังั วลของพวกเขาในเดือื น เมษายน) ได้้เตรีียมพร้อ้ มที่่จ� ะบุุกโจมตีีประเทศอาหรัับครั้้ง� ใหญ่่ ความหวาดระแวงของชาติิอาหรัับเพิ่่�มขึ้้�นเมื่�ออิิสราเอลเคลื่่�อนทััพ ผ่า่ นกรุุงเยรููซาเล็ม็ ในวันั ที่�่ 15 พฤษภาคม 1967 ซึ่่�งเป็็นการกระทำที่่�ตรง ข้้ามกัับสนธิิสััญญาหยุดุ ยิงิ ที่�ท่ ั้้�ง 2 ฝ่า่ ยได้้ลงนามกันั เมื่อ� ปีี 1949 ด้้วยเหตุุ ดัังกล่่าว อีียิิปต์์จึึงสั่ �งการให้้กองทััพเตรีียมความพร้้อม วัันต่่อมาอีียิิปต์์จึึง ขอร้้องให้้ผู้้�สัังเกตการณ์์ของสหประชาชาติิออกจากเมืืองชาม อััล-เชค (Sharm el-Sheikh) และกาซ่า่ ซึ่่ง� กองทัพั อีียิปิ ต์ไ์ ด้เ้ ข้า้ ยึดึ ครองในวันั ที่�่ 21 พฤษภาคม ในวัันที่�่ 22 พฤษภาคม ปากอ่่าวอะกอบะฮ์์ (Aqaba) ถูกู ปิดิ ไม่ใ่ ห้้ อิสิ ราเอลใช้เ้ ส้น้ ทางการเดินิ เรือื โดยเฉพาะเรือื ที่ข�่ นส่ง่ ยุทุ ธปัจั จัยั เข้า้ มาใน อิิสราเอล นอกจากนั้้�น อีียิิปต์์ยัังได้ล้ งนามเป็็นพันั ธมิิตรทางการทหารกัับ จอร์แ์ ดน อิริ ักั ซีเี รีีย และซาอุดุ ีีอาระเบีีย ซึ่่ง� เป็น็ การเคลื่่อ� นไหวที่อ�่ ิสิ ราเอล ไม่่พอใจอย่่างยิ่ ง� พััฒนาการดัังกล่า่ วนำไปสู่่�การโจมตีีแบบสายฟ้า้ แลบของ IDF เขีียนโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ 37

เมื่ �อกองทััพอากาศของอาหรัับถููกทำลาย (เพีียงไม่่กี่�่ชั่�วโมง ในช่่วงเช้้า) กองทหารราบอิิสราเอลก็็ใช้้เวลาเพีียงแค่่ 6 วัันในการรุุกคืืบ เข้า้ ยึดึ แหลมซีนี ายของอีียิปิ ต์์ ดินิ แดนเวสต์์แบงก์ข์ องจอร์์แดน และ (โดย วิธิ ีีปฏิเิ สธที่จ่� ะยอมรับั คำสั่ง� หยุดุ ยิงิ โดยสหประชาชาติ ิ ซึ่่ง� เป็น็ ที่ย่� อมรับั ของ ชาติิอาหรับั ที่เ�่ ข้้าทำสงคราม) ที่่�ราบสูงู โกรานของซีเี รีีย หลัังจากที่ม�่ ีีการต่อ่ รองเจรจากันั เป็น็ เวลา 5 เดืือน สหประชาชาติิ จึงึ ประกาศ (ด้ว้ ยมติสิ ภาความมั่่น� คง 242) ให้อ้ ิสิ ราเอลถอนกำลังั ออกจาก ดินิ แดนภายใต้ก้ ารยึดึ ครองเพื่่�อแลกกับั 1. การยุตุ ิกิ ารต่่อสู้� 2. การยอมรัับ การมีีอยู่�ของรัฐั อิสิ ราเอลจากชาติอิ าหรับั ทั้้ง� ภูมู ิภิ าค 3. อิสิ รภาพในการเดินิ เรืือผ่่านคลองสุุเอซและอ่่าวอะกอบะฮ์์ 4. ตลอดจนการจััดตั้้�งเขตปลอด อาวุุธ ชัยั ชนะอย่า่ งเด็ด็ ขาดของอิสิ ราเอลก่อ่ ให้เ้ กิดิ ความไร้เ้ สถีียรภาพใน โลกอาหรัับ “วิิบััติิกรรม” (Nakba) หรือื Catastrophe ครั้้�งที่�่ 2 ของอาหรัับ ดัังกล่่าว ไม่่เหมืือนกัับครั้้�งแรกในปีี ค.ศ. 1948 ที่่�ทำให้้กระแสชาติินิิยม เข้้าครอบงำการเมืืองอาหรัับทั้้�งหมด แต่่ “วิิบััติิกรรม” ครั้้�งนี้้�นำมาซึ่�ง วิิกฤตการณ์ม์ ากมาย 38 เล่่าเรื่�อ่ งปาเลสไตน์์ผ่่านแผนที่�่

แน่่นอนคลื่่น� ของกระแสชาติินิยิ มยังั มีีปรากฏให้เ้ ห็น็ ในช่่วงต้้นของ ทศวรรษที่�่ 1960 โดยเฉพาะกรณีีการประกาศเอกราชของอััลญีีเรีีย การ ปฏิิวััติิในเยเมนเหนืือ การต่่อสู้้�ด้้วยอาวุุธในเอเดน (Aden) ตลอดจนการ รวมตััวกัันระหว่่างพรรคบา’อัทั และพรรคคอมมิิวนิสิ ต์์ในซีเี รีีย นอกจากนั้้�น ยังั มีีผลกระทบที่�่สำคัญั อื่�นๆ เช่่น การทำให้้อิริ ัักกลาย เป็็นประเทศฝ่่ายซ้้าย ตามมาด้้วยการโค่่นล้้มราชวงศ์์กษััตริิย์์ในลิิเบีีย และการที่่�อัังกฤษถอนตััวออกไปจากภููมิิภาค ทำให้้เกิิดรััฐเอกราชถ้้วน ทั่่�วคาบสมุุทรอาหรัับ สงคราม 6 วันั ส่ง่ ผลกระทบด้า้ นลบต่อ่ อิสิ ราเอลในระยะยาวเช่น่ กันั กล่า่ วคืือ ก่อ่ นหน้า้ ที่�่จะเกิิดสงคราม ดินิ แดนกาซ่่าอยู่�ภายใต้ก้ ารคุ้้�มครอง ของอีียิปิ ต์์ ส่ว่ นเวสต์แ์ บงก์์นั้้น� ถููกผนวกเข้า้ กับั จอร์แ์ ดน ช่่วงนั้้น� โอกาสใน การตั้้ง� รัฐั อาหรับั ขึ้้น� ในกาซ่า่ และเวสต์แ์ บงก์โ์ ดยมีีเยรูซู าเล็ม็ ตะวันั ออกเป็น็ เมือื งหลวงก็ส็ ามารถทำได้้ แต่ร่ ััฐอาหรัับก็็ปล่่อยให้้โอกาสนั้้น� ลอยหายไป เขียี นโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ 39

สงคราม 6 วััน ทำให้้อิิสราเอลเข้้ายึึดดิินแดนเหล่่านี้้�ไว้้ทั้้�งหมด แต่่แทนที่�่อิิสราเอลจะใช้้โอกาสนี้้�แลกดิินแดนกัับรััฐอาหรัับเพื่่�อแลกกัับ สัันติิภาพ อิิสราเอลกลัับยึึดครองดิินแดนเหล่่านี้้�ไว้้ในลัักษณะดิินแดน อาณานิิคม (ไม่่ผนวกเข้้าเป็น็ รััฐของตนเอง) อิิสราเอลเข้้ายึึดเมืืองเก่่าของเยรููซาเล็็ม ปฏิิเสธที่่�จะให้้ผู้�ลี้�ภััยชาว ปาเลสไตน์ท์ ี่่�เกิิดจากสงคราม 6 วััน จำนวนกว่า่ 300,000 คนกลัับมาตุุภูมู ิิ จััดตั้้�งนิิคมชาวยิิวขึ้้�นในพื้้�นที่่�ของชาวปาเลสไตน์์ ใช้้นโยบายปราบปราม อย่่างรุุนแรงโหดเหี้้�ยม ฯลฯ ฉะนั้้�น การยึึดครองกาซ่่าและเวสต์์แบงก์์ การแช่่แข็็งปััญหา ปาเลสไตน์์ ตลอดจนภาวะที่ข่� าดสันั ติภิ าพ ล้ว้ นเป็น็ ปัจั จัยั ที่ก่� ่อ่ ให้เ้ กิดิ วิกิ ฤต ที่�ส่ ะเทือื นถึึงสัังคมของอิสิ ราเอลเองในภายหลััง ครั้้ง� หนึ่่ง� นายพล โมชีี ดายาน (Moshe Dayan) เคยกล่่าวไว้ว้ ่า่ “มันั ไม่ไ่ ด้เ้ ป็น็ ความจริงิ ที่ช�่ าวอาหรับั เกลีียดชังั ชาวยิวิ เพราะเหตุผุ ล ส่ว่ นตััว เชื้�อชาติิ หรืือศาสนา พวกเขามองพวกเรา (ซึ่�งก็ถ็ ูกู ต้้องตามความ คิดิ เห็น็ ของพวกเขา) ว่า่ พวกเราเป็น็ พวกตะวันั ตก พวกต่า่ งชาติิ หรืือแม้แ้ ต่่ พวกบุุกรุุกที่่�เข้้ามายึึดประเทศอาหรัับเพื่�่อที่่�จะสร้้างรััฐยิิว ในเมื่�่อเราขณะ นี้้�ถููกบีีบให้้ต้้องบรรลุุเป้้าหมายของเรา ซึ่�งขััดกัับความปรารถนาของชาว อาหรับั เราก็ค็ งจะต้้องอยู่่�กับั ภาวะของสงครามตลอดไป” 40 เล่่าเรื่่�องปาเลสไตน์์ผ่า่ นแผนที่่�

เล่า่ เรื่�อ่ งปาเลสไตน์ผ์ ่่านแผนที่่� ตอนที่�่ 6 เขีียนโดย ดร.ศราวุุฒิิ อารีีย์์ 41

ตอนที่่� 6 สนธิิสััญญาออสโล (1993 และ 1995) ในวัันที่่� 13 กัันยายน 1993 มีีการลงนามสนธิสิ ัญั ญากาซ่า่ -เจริิโค อย่่างเป็็นทางการที่�่กรุุงวอชิิงตััน ระหว่่างประธานของกลุ่่�ม PLO นาย ยัซั เซอร์์ อารอฟัตั นายกรัฐั มนตรีีอิสิ ราเอล นาย ยิติ ซัคั ราบินิ (Yitzhak Rabin) และประธานาธิิบดีีสหรััฐฯ นาย บิลิ คลิินตันั หลายฝ่า่ ยเรีียกสนธิิ สัญั ญานี้้�ว่่าเป็น็ “ความก้้าวหน้้าแห่่งประวััติิศาสตร์”์ ทั้้ง� นี้้� สนธิสิ ัญั ญาดังั กล่า่ วถูกู เรีียกอย่า่ งเป็น็ ทางการว่า่ “แถลงการณ์์ แห่ง่ หลักั การที่่�ว่่าด้้วยเรื่่อ� งการปกครองตนเองชั่่�วคราว” (Declaration of Principles on interim Self Government) ซึ่่�งมีีผลบัังคับั ใช้้หลัังจาก การลงนาม 1 เดือื น หรืือในวันั ที่�่ 13 ตุลุ าคม 1993 และเป็น็ ที่่�รู้�จักกัันอีีก ชื่�อหนึ่่ง� ว่่า “สนธิิสัญั ญาออสโล” (Oslo Accord) มาตราที่่� 1 ของการแถลงการณ์์ร่่วมดัังกล่่าวระบุุให้้มีีการ จัดั ตั้้ง� “คณะปกครองตนเองชั่่ว� คราวของชาวปาเลสไตน์”์ (Palestinian Authority: PA) ขึ้้�น มีีสภาที่่�มาจากการเลืือกตั้�งในเขตเวสต์์แบงค์์และ ฉนวนกาซ่า่ เป็น็ รัฐั บาลในระยะเปลี่ย่� นผ่า่ นที่ม่� ีีระยะเวลาการทำงานไม่เ่ กินิ 42 เล่า่ เรื่่�องปาเลสไตน์ผ์ ่่านแผนที่�่

5 ปีี โดยมีีเป้้าหมายที่่�จะนำไปสู่่�การแก้้ไขปััญหาอย่่างถาวรตามแนวทาง ของมติิ 242 และ 338 ของสภาความมั่่น� คงแห่ง่ สหประชาชาติิ เพื่่�อที่�จ่ ะ ให้้ประชาชนชาวปาเลสไตน์์ในเวสต์์แบงค์์และกาซ่่าได้้ปกครองตนเองบน พื้้�นฐานหลัักการประชาธิิปไตย และมีีการเลืือกตั้�งโดยตรงเพื่่�อให้้ได้้มา ซึ่�งสภา (มาตราที่�่ 3) การเจรจาสถานะขั้�นสุุดท้้าย หรืือสถานะถาวรจะมีีขึ้้�นอย่่างเร็็ว ที่�่สุุดเท่่าที่�่จะเป็็นไปได้้ แต่่จะต้้องไม่่ช้้ากว่่าระยะเริ่�มต้้นปีีที่่�สามของช่่วง เวลาเปลี่�่ยนผ่่านระหว่่างรััฐบาลอิิสราเอลกัับตััวแทนชาวปาเลสไตน์์ การ เจรจาดังั กล่า่ วนี้้จ� ะต้อ้ งครอบคลุมุ ประเด็น็ ปััญหาทั้้�งหมดที่่�เหลือื อาทิเิ ช่น่ สถานะของกรุุงเยรููซาเล็็ม ปััญหาผู้�ลี้ภ� ัยั ชาวปาเลสไตน์์ พรมแดนและอื่�นๆ (มาตราที่่� 5) ในช่่วงระยะแรก (ระหว่่างที่่�สนธิิสััญญาจะมีีผลบัังคัับใช้้ในการ เลืือกตั้�งสภา) อำนาจการปกครองจะถููกเปลี่่�ยนมืือจากการปกครองโดย ทหารอิิสราเอลไปอยู่�ภายใต้อ้ ำนาจของชาวปาเลสไตน์์ (มาตราที่่� 6) การ เปลี่�่ยนถ่่ายอำนาจนี้้�จะเป็็นการเตรีียมการจนกระทั่่�งสมาชิิกสภาจะเข้้ารัับ ตำแหน่่งอย่่างเป็็นทางการ อำนาจที่�่เปลี่่�ยนถ่่ายไปจะครอบคลุุมเรื่�องการ ศึกึ ษา วัฒั นธรรม สาธารณสุขุ สวัสั ดิกิ ารสังั คม การเก็บ็ ภาษีี การท่อ่ งเที่ย่� ว และอื่น� ๆ เขียี นโดย ดร.ศราวุุฒิิ อารีีย์์ 43

เพื่่�อที่่�จะรัับประกัันถึึงระเบีียบสัังคมและความมั่่�นคงภายในของ ชาวปาเลสไตน์ใ์ นเขตเวสต์แ์ บงค์แ์ ละกาซ่า่ คณะปกครองหรือื สภาสามารถ จััดตั้้�งกองกำลัังตำรวจขึ้�น ในขณะที่�่อิิสราเอลจะยัังคงดููแลรัับผิิดชอบ ด้้านการป้้องกันั ภัยั คุุกคามจากภายนอก รวมถึึงความมั่่�นคงของอิิสราเอล นอกจากนั้้�นยัังจะต้้องมีีการจััดตั้้�งคณะกรรมการร่่วมระหว่่างอิิสราเอลกัับ ปาเลสไตน์์ ซึ่่�งจะเป็็นผู้ �ที่่�ประสานงานในประเด็็นปััญหาและความขััดแย้้ง ต่่างๆ (มาตราที่�่ 10) ส่ว่ นในภาคผนวกที่่� 2 ซึ่่ง� กล่า่ วถึงึ ข้อ้ ตกลงว่า่ ด้ว้ ยการถอนกองกำลังั อิสิ ราเอลออกจากฉนวนกาซ่า่ และจาริโิ คจะมีีการลงนามกันั ภายใน 2 เดือื น นัับจากวันั ที่�่แถลงการณ์ฯ์ มีีผลบัังคัับใช้ ้ นับั จากวัันที่่� 13 ธัันวาคม 1993 การถอนกำลัังทั้้�งหมดจะต้้องสิ้�นสุุดลงภายในช่่วงเวลาไม่่เกิิน 4 เดืือนนัับ จากมีีการลงนามในข้อ้ ตกลง สำหรับั ภาคผนวกที่่� 1 นั้้น� ชาวปาเลสไตน์ท์ ี่อ่� าศัยั อยู่�ในเยรูซู าเล็ม็ มีี สิทิ ธิ์์ท� ี่จ่� ะมีีส่ว่ นร่ว่ มในกระบวนการการเลือื กตั้ง� นอกจากนั้้น� แถลงการณ์ฯ์ ยังั ได้ก้ ล่า่ วถึงึ หลายๆ เรื่อ� งที่เ่� กี่ย�่ วข้อ้ งกับั โครงการเศรษฐกิจิ และการพัฒั นา พื้้�นที่่� สนธิสิ ัญั ญาดังั กล่า่ วนี้้ก� ่อ่ ให้เ้ กิดิ ปฏิกิ ิริ ิยิ าที่ผ�่ สมผสานจากฝ่า่ ยต่า่ งๆ ทั้้�งหมด 44 เล่า่ เรื่�อ่ งปาเลสไตน์ผ์ ่า่ นแผนที่�่

ชาวปาเลสไตน์ท์ ั้้ง� ที่เ่� ป็น็ ผู้�พลัดั ถิ่่น� และที่อ�่ ยู่�ในดินิ แดนภายใต้ก้ ารยึดึ ครองส่ว่ นใหญ่ต่ ่า่ งรู้้�สึกึ ยินิ ดีีที่ม�่ ีีการทำสนธิสิ ัญั ญานี้้� แม้ค้ วามยินิ ดีีของพวก เขาจะผสมผสานความรู้้�สึึกหวาดระแวงก็ต็ าม ส่่วนพวกที่�่ต่่อต้้านก็็คืือ กลุ่่�มฝ่่ายซ้้ายปาเลสไตน์์อย่่างกลุ่่�ม PFLP และ DFLP ส่่วนกลุ่่�มฝ่่ายซ้้ายหััวรุุนแรงอย่่างกลุ่่�ม PFLP-GC ที่�่นำโดย อบูนู ิดิ าล ไม่เ่ พีียงแต่ต่ ่อ่ ต้า้ นเท่า่ นั้้น� แต่ย่ ังั ข่ม่ ขู่่�ที่จ่� ะเอาชีีวิติ อารอฟัตั อีีกด้ว้ ย ขณะที่่�กลุ่่�มฝ่่ายขวาอย่่างเช่่นกลุ่่�มขบวนการอิิสลามฮามาส (Hamas) ได้้ออกมาต่่อต้้านสนธิิสััญญาอย่่างหนััก พร้้อมทั้้�งตีีตราว่่าสนธิิ สััญญาดัังกล่า่ วเป็น็ เสมือื นการขายชาติิ การทำสนธิสิ ัญั ญายังั นำไปสู่่�การวิพิ ากษ์ว์ ิจิ ารณ์ภ์ ายในกลุ่่�ม PLO ที่่� มีีความใกล้ช้ ิิดกัับอารอฟััต สมาชิกิ คนสำคััญบางคนของสภาบริหิ าร PLO อย่า่ งฟารููก กาดดููมีี (Farouk Kaddaumi) อัับบาส ซากีี (Abbas Zaki) และมะห์ม์ ูดู ดาร์ว์ ิชิ (Mahmud Darwish) ได้ก้ ล่า่ วหาอารอฟัตั ว่า่ ใช้อ้ ำนาจ เหมือื นเผด็จ็ การ พร้อ้ มทั้้ง� เรีียกร้อ้ งให้ม้ ีีการเป็น็ ผู้�นำร่ว่ มกันั มิใิ ช่ร่ ะบบการ ตัดั สินิ ใจโดยผู้�นำคนเดีียว เช่่นเดีียวกัับชาวปาเลสไตน์์ ประชาชนอิิสราเอลเองก็็มีีความเห็็น ที่แ่� ตกต่่างกััน จากการโหวตเสีียงสมาชิกิ สภาเนทเซต 120 คน ปรากฏว่่า เขียี นโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารีีย์์ 45

สมาชิกิ 61 คน โหวตสนัับสนุุน อีีก 50 คนต่อ่ ต้้าน 8 คนงดออกเสีียง และ อีีก 1 คนขาดการประชุุม 5 คนของพวกที่�่งดออกเสีียงมาจากกลุ่่�มฝ่า่ ยขวา หรือื กลุ่่�ม “Shas” ส่่วนอีีก 3 คนมาจากพรรคฝ่า่ ยค้า้ นลิิคุุด (Likud) พรรคลิิคุุดอ้้างว่่า สนธิิสััญญาที่�่ทำกัับ PLO เท่่ากัับเป็็นการ ประนีีประนอมอ่่อนข้้อต่่อความฝัันของชาวยิิวที่�่มีีมาช้้านานในการจััดตั้้�ง รัฐั อิสิ ราเอล (Eretz Israel) ในดิินแดนทั้้�งหมดที่ค่� ััมภีีร์์ไบเบิ้้ล� ระบุุเอาไว้้ นอกจากนั้้�น การควบคุุมของอิิสราเอลเหนืือดิินแดนกาซ่่าและ เวสต์แ์ บงค์ ์ ถือื เป็น็ การรักั ษาความมั่่น� คงที่ส�่ ำคัญั ของอิสิ ราเอล นายเบนจา มินิ เนทันั ยาฮูู (Binyamin Netanyahu) ผู้�นำพรรคลิิคุดุ ขณะนั้้�น เชื่อ� ว่า่ อิิสราเอลตกอยู่ �ในภาวะเสี่�่ยงต่่อการสููญเสีียอิิสรภาพ มีีเพีียงการควบคุุม ดิินแดนที่่�ยึึดมาได้้ในสงคราม 1967 อย่่างมั่ �นคงเท่่านั้้�นที่�่จะรัับประกััน ความมั่่�นคงของประเทศและความปลอดภััยของชาวยิิวผู้้�มาตั้ �งถิ่ �นฐาน ใหม่ไ่ ด้้ ส่่วนปฏิิกิิริิยาของโลกอาหรัับที่�่มีีต่่อสนธิิสััญญานั้้�นเป็็นไปอย่่าง ผสมผสาน รััฐด่่านหน้้าที่่�มีีพรมแดนติิดอิิสราเอลอย่่างซีีเรีีย เลบานอน และจอร์์แดน ต่่างออกมาวิิพากษ์์วิิจารณ์์การดำเนิินนโยบายการทููตของ อารอฟััตที่่�พวกเขามองว่่าเป็็นการทำลายหลัักการประสานงานด้้าน ยุทุ ธศาสตร์ร์ ่่วมกันั ระหว่า่ ง PLO กับั ชาติิอาหรับั ในการรัับมืือกัับอิสิ ราเอล 46 เล่า่ เรื่่อ� งปาเลสไตน์์ผ่า่ นแผนที่่�

อย่่างไรก็็ตาม ในเวลาต่่อมาจอร์์แดนได้้ลงนามในสนธิิสััญญา สัันติิภาพกัับอิิสราเอล ส่่วนท่่าทีีของซีีเรีียนั้้�นค่่อนข้้างสำคััญ เพราะเป็็น ประเทศที่�่ควบคุุมฐานที่่�มั่ �นของกลุ่่�มติิดอาวุุธปาเลสไตน์์ในกรุุงดามััสกััส ซึ่ง� เป็น็ กลุ่่�มที่ต�่ ่อ่ ต้า้ นสนธิสิ ัญั ญาอย่า่ งรุนุ แรง ทั้้ง� สหรัฐั ฯ และอิสิ ราเอลต่า่ ง พยายามกดดัันให้้ประธานาธิิบดีีอััสซาด (Assad) แห่่งซีีเรีีย ลดเสีียงต่่อ ต้า้ นของกลุ่่�มปาเลสไตน์์เหล่า่ นั้้น� แต่ท่ างเดีียวที่่�จะบรรลุเุ ป้้าหมายนี้้ไ� ด้้คือื จะต้อ้ งนำเอาซีเี รีียเข้า้ มามีีส่ว่ นร่ว่ มในกระบวนการสันั ติภิ าพ ซึ่่ง� นั่่น� จะเป็น็ ไปได้้ก็็ต่่อเมื่ �ออิิสราเอลตกลงที่่�จะถอนกองกำลัังออกจากที่่�ราบสููงโกราน (Golan Heights) ที่อ�่ ิสิ ราเอลยึดึ ไปจากซีเี รีียหลังั สงคราม 6 วันั อันั จะทำให้้ ท่า่ ทีีของซีีเรีียที่่�มีีต่่ออิิสราเอลอ่่อนลง ส่่วนรััฐอาหรัับอื่่�นๆ อย่่างอิิรััก และลิิเบีีย ตลอดจนอิิหร่่านนั้้�น ต่่อต้้านการทำสนธิิสััญญากัับอิิสราเอล แต่่ท่่าทีีของพวกเขาก็็ไม่่ได้้มีีผล กระทบอะไรมากมายอัันเนื่่�องมาจากที่่�ตั้ �งทางภููมิิศาสตร์์ที่่�ค่่อนข้้างห่่าง ไกล มีีแต่อ่ ิหิ ร่า่ นเท่า่ นั้้น� ที่อ�่ าจสร้า้ งความเสีียหายต่อ่ กระบวนการสันั ติภิ าพ เพราะเป็น็ ประเทศที่ส�่ นับั สนุนุ การเคลื่่อ� นไหวของกลุ่่�มขบวนการอิสิ ลามใน ปาเลสไตน์อ์ ย่า่ งฮามาสและอิสิ ลามิคิ ญิฮิ าด อย่่างไรก็็ตาม การปกครองตนเองตามขั้้�นตอนที่่�มีีการเจรจาที่่� ออสโลก็็มีีข้้อจำกััดอย่่างมาก ซึ่่�งทำให้้กระบวนการสัันติิภาพต้้องล้้มลงใน ที่่�สุุด กระบวนการสัันติิภาพที่่�เกิิดขึ้้�นไม่่ได้้มีีการหยิิบยกประเด็็นปััญหา เขีียนโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ 47

ที่�่สำคััญขึ้�นมาหาทางแก้้ไข เช่่น ประเด็็นเรื่�องสถานะของกรุุงเยรููซาเล็็ม การตั้้ง� ถิ่น� ฐานชาวยิวิ ในดินิ แดนปาเลสไตน์์ และปัญั หาผู้�ลี้ภ� ัยั ชาวปาเลสไตน์์ นอกจากนั้้�น ข้้อสััญญาที่�่มีีการลงนามระหว่่างกัันกลัับไม่่ได้้ถููกนำ มาปฏิบิ ััติิใช้อ้ ย่า่ งจริงิ จัังอีีกด้ว้ ย โดยมีีปัจั จััยที่เ�่ กี่่ย� วข้้องหลายประการ ประการแรก คืือ เรื่�องดิินแดนที่่�จะต้้องอยู่�ภายใต้้กรอบของการ ปกครองตนเอง ปรากฏว่่าในปีี ค.ศ. 2000 ซึ่่�งการเจรจาสัันติิภาพได้้ ผ่่านมาแล้้ว 7 ปีี พื้้�นที่�่ที่่�เป็็นเขตอธิิปไตยของชาวปาเลสไตน์์ซึ่�งเรีียกว่่า “โซน A” (Area A) มีีเพีียงร้อ้ ยละ 17.2 จากพื้้น� ที่�ท่ ั้้�งหมดที่�่ได้้วางแผน เอาไว้้ว่่าจะเป็็นเขตปกครองตนเองของชาวปาเลสไตน์์ ส่่วน “โซน B” (ซึ่�งหมายถึึง พื้้�นที่่�ที่�่ปกครองโดยคณะปกครองปาเลสไตน์์ โดยมีีกองทััพ อิสิ ราเอลดูแู ลด้า้ นความมั่่น� คง) มีีอยู่�ร้อยละ 23.8 ของพื้้น� ที่ท�่ ั้้ง� หมด ในขณะ ที่�่ “โซน C” หรือื ดินิ แดนที่อ่� ยู่�ภายใต้ก้ ารยึดึ ครองของอิสิ ราเอล มีีอยู่่�สูงู ถึงึ ร้อ้ ยละ 59 โดยส่ว่ นใหญ่เ่ ป็น็ พื้้น� ที่ท�่ ี่ม่� ีีทรัพั ยากรที่จ่� ำเป็น็ ต่อ่ การเติบิ โตทาง เศรษฐกิจิ ของปาเลสไตน์์ เช่น่ น้้ำบาดาล และพื้้น� ที่เ่� พาะปลูกู ทำการเกษตร ในหุุบเขาจอร์แ์ ดน เป็น็ ต้้น ประการที่�่สอง คือื ประเด็น็ เรื่�องการตั้้�งถิ่�นฐานชาวยิิว ซึ่่ง� ขยายตัวั ออกไปอย่า่ งมากหลังั วันั ที่�่ 13 กันั ยายน 1993 จนถึงึ ระดับั ที่ว่� ่า่ มีผู้�ตั้ง� ถิ่น� ฐาน ใหม่ช่ าวยิวิ ที่อ�่ ยู่�ในดินิ แดนปาเลสไตน์ถ์ ึงึ 150,000 คน ไม่น่ ับั รวมพวกที่เ�่ ข้า้ มาอยู่�ในเยรูซู าเล็ม็ 48 เล่า่ เรื่�่องปาเลสไตน์ผ์ ่า่ นแผนที่�่

แม้้ว่่าจำนวนประชากรชาวยิิวเหล่่านี้้�จะน้้อยกว่่าประชากรชาว ปาเลสไตน์์เป็็นสิิบเท่่า แต่่พวกเขากลัับครอบครองที่�่ดิินมากกว่่าชาว ปาเลสไตน์์ 2 เท่่า ได้้รัับประโยชน์์จากการใช้้ทรััพยากรน้้ำในสััดส่่วน ที่�่มากกว่่า นอกจากนั้้�น พวกเขายัังขึ้�นตรงต่่อคำสั่�งหรืือกฎหมายของ ทางการอิิสราเอลเท่่านั้้�น “อารอฟััตเองถููกบีีบบัังคัับให้้ลงนามข้้อตกลง ใน “ทำเนีียบขาว” ซึ่่�งรวมถึึงการยอมรัับโดยพฤติินััยและนิิติินััยของ การตั้้ง� ถิ่�นฐานชาวยิวิ ในปาเลสไตน์์ทั้้ง� หมด” ข้้อความดัังกล่่าวนี้้� เป็็นการเปิิดเผยอย่่างตรงไปตรงมา โดยโมชีี ชาฮาล (Moche Shahal) รัฐั มนตรีีหน่ว่ ยงานตำรวจจากพรรคแรงงาน หลังั จากที่ม่� ีีการลงนามสนธิสิ ัญั ญาออสโลที่่�2(OsloII)เมื่อ� วันั ที่่�28 กันั ยายน1995 ประการที่่ส� าม คืือ ความไม่่เท่่าเทีียมกันั ทางเศรษฐกิิจ เศรษฐกิจิ ของชาวปาเลสไตน์์ถดถอยลงอย่่างมากจากภาวะที่่�ตกอยู่ �ภายใต้้การ ยึึดครองของอิิสราเอลเป็็นเวลานานหลายปีี ในช่่วงเวลานี้้� นอกจาก อิิสราเอลจะถืือครองที่�่ดิินทำกิินส่่วนใหญ่่และใช้้ประโยชน์์จากทรััพยากร น้้ำแล้้ว อิิสราเอลยัังได้้ยึึดเอาผลิิตภััณฑ์์มวลรวมประชาชาติิ (GNP) ของ ปาเลสไตน์ไ์ ว้ร้ ้อ้ ยละ 20 ในขณะเดีียวกันั การลงทุนุ ส่ว่ นใหญ่ร่ ้อ้ ยละ 95.5 ของอิสิ ราเอลจะ ไปลงที่่�นิิคมชาวยิิวที่่ต�ั้ง� ถิ่�นฐานใหม่่ ในปีี ค.ศ. 1993 ผลผลิิตในเขตเวสต์์ แบงค์์คิิดเป็็นร้้อยละ 2.5 ของผลผลิิตในอิสิ ราเอล ส่ว่ นในกาซ่า่ ผลผลิติ คิดิ เป็น็ ร้อ้ ยละ 1 เท่่านั้้�นเอง เขีียนโดย ดร.ศราวุฒุ ิิ อารียี ์์ 49