(2) เรื่องที่ประธานจะแจ้งต่อที่ประชุม

เรือ่ งทปี่ ระธาน จะแจ้งต่อทปี่ ระชมุ ครง้ั ที่ 10 (สมัยสามัญประจาปคี รัง้ ทส่ี อง) วันท่ี 17 ธันวาคม 2563





รายงานการปฏิิบััติิงาน ของศาลปกครองและสำำ�นัักงานศาลปกครอง ประจำำ�ปีี ๒๕๖๒ DMINISTRATIVE COURT Annual Report 2019

รายงานการปฏบิ ตั งิ าน ของศาลปกครองและสำ� นกั งานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒ The Administrative Court Annual Report 2019

สว่ นท่ี ๑ ภาพรวมการเปรยี บเทียบ ๓๕ ผลการดำ� เนนิ งานระหว่างปงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ กบั ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ ๓๖ ๑. เปรยี บเทียบงบประมาณรายจ่าย ๓๗ ประจำ� ปงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๖๒ ๒. สรุปุ การชี้้�แจงต่อ่ ที่่�ประชุุมสภาผู้�แ้ ทนราษฎร เกี่ ย� วกับั ราย งานการปฏิบิ ััติิงาน ของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจำ� ปี ๒๕๖๑ สารบญั สว่ นนำ� ๕ ๑. ตราสญั ลกั ษณ์ศาลปกครองและความหมาย ๖ ๒. สารจากประธานศาลปกครองสงู สดุ ๘ ๓. อำ� นาจหนา้ ท่ี และโครงสร้างองคก์ ร ๑๐ ๔. วิสยั ทศั น์ พันธกจิ ยทุ ธศาสตร์ ๒๔ ๕. นโยบายและทศิ ทางการดำ� เนนิ งาน ๒๖ ๖. ภาพถ่่าย รายนามผู้�้บริิหารศาลปกครอง ๓๐ และผู้บรหิ ารส�ำนกั งานศาลปกครอง ๗. ภาพรวมด้้านทรััพยากรบุคุ คลและงบประมาณ ๓๔

สว่ นที่ ๒ ผลการด�ำเนินงานทส่ี �ำคญั ๔๑ ๖. ผลการสำำ�รวจความเชื่่�อมั่่�นของประชาชน ๙๗ ต่่อการอำำ�นวยความยุุติิธรรมของ ๑. การพิิจารณาพิิพากษาคดีีด้้วยความถููกต้้อง ๔๒ ศาลปกครอง ประจำำ�ปีีงบประมาณ ๙๙ รวดเร็ว็ และเป็็นธรรม ๕๔ พ.ศ. ๒๕๖๒ ๑๐๔ ๒. การบงั คบั คดีปกครอง ๖๕ ๗. การพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ ๑๑๐ ๓. รายงานการวเิ คราะห์เหตุแหง่ การฟ้อง เพอ่ื การบรหิ ารจดั การคดี ๑๑๑ คดีปกครองและการวางหลักกฎหมาย ๘๕ ๘. การเสริมสร้างความรว่ มมือทางวชิ าการ และแนวทางการปฏิบตั ริ าชการท่ีดี และความสมั พนั ธ์ระหว่างประเทศ ๔. การเสรมิ สรา้ งโอกาสในการเข้าถึง ๙. การพัฒนาศกั ยภาพบุคลากรศาลปกครอง ความยตุ ิธรรมทางปกครอง ๑ ๐. การเสริมสรา้ งวฒั นธรรมศาลปกครอง ๕. การเสรมิ สร้างความรู้ความเข้าใจ ๘๗ (TRUST) แกท่ ุกภาคส่วนในสงั คม ส่วนท่ี ๓ การวเิ คราะห์ผลการดำ� เนินงาน ๑๑๓ ๑. สรุปผลการด�ำเนินงานตามแผนปฏบิ ตั ริ าชการ ๑๑๔ ของสำำ�นัักงานศาลปกครองระยะ ๕ ปีี (พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๖๕) ประจำำ�ปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ ๒. ปญั หาและอปุ สรรคในการปฏิบัติงาน ๑๑๕ ของศาลปกครอง และแนวทาง/มาตรการ ในการแกไ้ ขปัญหา ส่่วนที่� ๔ รายงานการเงิิน ๑๑๗ ประจำำ�ปีงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒



สว่ นนำ� ๑. ตราสญั ลกั ษณ์ศาลปกครองและความหมาย ๒. สารจากประธานศาลปกครองสงู สดุ ๓. อำ� นาจหนา้ ที่ และโครงสร้างองค์กร ๔. วสิ ัยทัศน์ พันธกิจ ยทุ ธศาสตร์ ๕. นโยบายและทิศทางการดำ� เนินงาน ๖. ภาพถ่า่ ย รายนามผู้้บ� ริหิ ารศาลปกครอง และผู้�บ้ ริหิ ารสำำ�นักั งานศาลปกครอง ๗. ภาพรวมด้า้ นทรััพยากรมนุุษย์์และงบประมาณ

๑ ตราสัญั ลักั ษณ์ศ์ าลปกครอง และความหมาย ศาลปกครองและสำ� นกั งานศาลปกครองไดร้ บั พระมหากรณุ าธคิ ณุ จากพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู ิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พระราชทานพระบรมราชานุญาตให้อัญเชิญ “พระคทา จอมทัพ” ซ่ึงเป็นพระคทาประจ�ำพระองค์ ไปประกอบเป็นส่วนหน่ึงของ “ตราสัญลักษณ์ศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง” เพ่ือเป็นการ เทิดพระเกียรติยศของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพล อดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรให้สถติ สถาพรตลอดไป โดยประกอบ เป็นแกนกลางดุลพาหประดิษฐานบนพานมีช่อชัยพฤกษ์อยู่ด้านล่าง ภายในขอบวงรี ซ่ึงมคี วามหมายของตราสญั ลกั ษณ์ ดงั น้ี 6 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

วงรีมาจากวงกลมที่รีเป็นรูปไข่ หมายถึง วงกลมซ่ึงมีการ วงรีี เคลอ่ื นไหวหมนุ ไปตลอดเวลา เปน็ การพฒั นาการอยา่ งไมห่ ยดุ นิง่ มีความก้าวหน้าอย่เู สมอ ดุลุ พาห ดลุ หรอื ตาชง่ั เปน็ เครอื่ งหมายวดั หาความเสมอกนั หมายถงึ พระคทา การสมดุล เสมอภาค มีความเปน็ ธรรมและไมเ่ อนเอยี งแกฝ่ า่ ยใด จอมทัพั ทรงไว้ซึง่ ความยตุ ธิ รรมเท่ยี งตรง พาน เป็นพระคทาประจ�ำพระองค์ในพระบาทสมเด็จพระบรม ชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เปน็ เครอ่ื งหมายแสดงวา่ ศาลปกครองและสำ� นกั งานศาลปกครองจดั ตงั้ ขน้ึ สำ� เรจ็ ในรชั สมยั ของพระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศรมหาภมู พิ ล อดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร เพอื่ ใหค้ วามยตุ ธิ รรมแกป่ ระชาชน ในพระปรมาภิไธยพระมหากษัตริย์ กับทั้งเป็นม่ิงขวัญเครื่องเตือนใจ ให้ตลุ าการศาลปกครองและขา้ ราชการฝา่ ยศาลปกครองปฏบิ ตั หิ นา้ ที่ ใหบ้ รรลเุ จตนารมณใ์ นการจดั ตงั้ ศาลปกครอง ใช้สำ� หรบั อญั เชญิ สงิ่ สำ� คญั ซง่ึ ไดแ้ ก่ การอญั เชญิ พระคทา จอมทัพซ่ึงเป็นพระคทาประจ�ำพระองค์ในพระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธเิ บศรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร ช่อ่ เปน็ ชอ่ ใบไมใ้ ช้สวมหวั เมอื่ มชี ยั ชนะหมายถงึ ความมชี ยั ชนะ ชัยั พฤกษ์์ ในการคดิ และการดำ� เนนิ การแหง่ สรรพกจิ ทัง้ ปวงของศาลปกครอง และส�ำนักงานศาลปกครอง Administrative Court Annual Report 2019 7

๒ สารจากประธาน ศาลปกครองสงู สดุ

การจัดตั้งศาลปกครอง เพ่ือท�ำหน้าที่อ�ำนวย การประชาสัมพันธ์และการสื่อสารแบบบูรณาการ ความยุติธรรมทางปกครองให้แก่ประชาชนนับเป็น ในรููปแบบดิจิ ิทิ ัลั เพื่อ่� ให้้สาธารณชนรู้จ�้ ักั ศาลปกครอง สงิ่ สำ� คญั ในการสรา้ งความยตุ ธิ รรมใหเ้ กดิ ขน้ึ ในสงั คม และการอำำ�นวยความยุุติิธรรมทางปกครองอย่่าง อยา่ งทว่ั ถงึ และมปี ระสทิ ธภิ าพ โดยตลอดระยะเวลา กว้้างขวาง โดยเฉพาะการพััฒนาระบบเทคโนโลยีี ท่ี ผา่ นมาศาลปกครองไดม้ งุ่ มนั่ ทมุ่ เทเพอ่ื ใหก้ ระบวนการ สารสนเทศ เพื่อ่� เป็น็ ช่อ่ งทางให้้ประชาชนเข้้าถึงึ ความ ยุติธรรมทางปกครองของประเทศไทยมีมาตรฐาน ยุตุ ิธิ รรมได้้อย่า่ งสะดวกรวดเร็ว็ และประหยัดั ค่า่ ใช้้จ่า่ ย เทยี บเคยี งไดใ้ นระดบั สากล โดยคำ� นงึ ถงึ ความสมดลุ นอกจากนี้้ย� ังั มุ่�งปรับั ปรุงุ บทบาทภารกิจิ และโครงสร้าง ระหว่างสิทธิของประชาชนกับประโยชน์สาธารณะ องค์ก์ รให้้มีคี วามทันั สมัยั กะทัดั รัดั มีรี ะบบการทำำ�งาน และหลกั ธรรมาภบิ าลเปน็ สำ� คญั ดงั จะเหน็ ไดจ้ ากผล ที่่�คล่่องตััว สอดคล้้องกัับความจำำ�เป็็นตามภารกิิจ การพิจารณาคดีแล้วเสร็จนับตั้งแต่เปิดท�ำการจนถึง การขับั เคลื่อ�่ นการดำำ�เนินิ งานของศาลปกครอง ทิศิ ทาง วนั ที่ ๓๐ กนั ยายน ๒๕๖๒ คดิ เปน็ รอ้ ยละ ๘๓.๙๐ การปฏิิรููปประเทศและยุุทธศาสตร์์ชาติิ ตลอดจน ของจำ� นวนคดที รี่ บั เขา้ สกู่ ารพจิ ารณาทงั้ หมด ยกระดับั ความร่ว่ มมืือทางการศาล ทางวิชิ าการ และ ในปี ๒๕๖๒ ศาลปกครองไดก้ ำ� หนดนโยบาย สร้างความยอมรับั ระหว่า่ งประเทศ และทิศทางในการด�ำเนินงานเป็น “ปีแห่งการเพิ่ม ท้ายนี้ ในนามของศาลปกครองขอขอบคุณ ประสิทธิภาพการบริหารจัดการคดีและพัฒนา ผู้�้เกี่ �ยวข้้องทุุกฝ่่าย โดยเฉพาะอย่่างยิ่ �งประชาชน คุณภาพการบริหารจัดการองค์กร” โดยก�ำหนด ตุลุ าการศาลปกครอง ข้้าราชการและเจ้้าหน้้าที่่ท� ุกุ คน ระยะเวลาการดำ� เนนิ งานในขน้ั ตอนของกระบวนการ ที่่�ร่่วมกัันผลัักดัันการทำำ�งานของศาลปกครอง ยุติธรรมทางปกครองท่ี ชัดเจน พัฒนาคุณภาพ ให้้ประสบผลสำำ�เร็็จได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ ค�ำพิพากษาและค�ำสั่งของศาลปกครองให้เป็น เกิิดประสิิทธิิผล เพื่�่อเป็็นสถาบัันหลัักของชาติิ มาตรฐาน พรอ้ มนำ� ระบบการไกลเ่ กลย่ี ขอ้ พพิ าททาง ในการอำำ�นวยความยุตุ ิธิ รรมทางปกครองที่่ม� ีคี ุณุ ภาพ ปกครองกอ่ นฟอ้ งคดแี ละหรอื ระหวา่ งการพจิ ารณาคด ี และได้้รัับความเชื่�่อมั่่�นศรััทธาจากทุุกภาคส่่วน เพื่�่อเป็็นทางเลืือกในการระงัับข้้อพิิพาทและลด ในสัังคม ภายใต้้วิิสััยทััศน์์ “อำ�ำ นวยความยุุติิธรรม ปร�มาณคดีีที่่�จะเข้้าสู่�กระบวนการพิิจารณาของศาล ทางปกครองด้ว้ ยความเป็น็ ธรรม รวดเร็ว็ ทันั สมัยั อีีกทั้้�งดำำ�เนิินการพััฒนาระบบกระบวนการยุุติิธรรม เพื่่�อเสริิมสร้้างธรรมาภิิบาลในสัังคมและ ทางสิ่่�งแวดล้้อมของศาลปกครองให้้สอดคล้้องตาม เป็็นศาลแห่่งความเป็็นเลิิศ” หรืือเป็็นคติิพจน์์ว่่า เจตนารมณ์์ที่่�กำำ�หนดไว้้ในยุุทธศาสตร์์ชาติิ ปรัับปรุุง “เป็็นธรรม รวดเร็ว็ ทันั สมัยั ” แก้้ไขกฎหมายที่่�เกี่่�ยวข้้องกัับการบริิหารงานของ ศาลปกครองในด้้านต่่างๆ ให้้มีีความเหมาะสมกัับ สถานการณ์์ที่่�เปลี่่�ยนแปลงไป เร่่งรััดและปรัับปรุุง มาตรการการบัังคัับคดีีปกครองให้้มีีประสิิทธิิภาพ (นายปิิยะ ปะตังั ทา) และแล้้วเสร็็จโดยเร็็ว ขณะเดีียวกัันได้้ยกระดัับ ประธานศาลปกครองสงู สดุ Administrative Court Annual Report 2019 9

๓ อำ� นาจหนา้ ท่ี และโครงสรา้ งองคก์ ร ศาลปกครอง รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๖๐ มาตรา ๑๙๗ ก�ำหนดอ�ำนาจหน้าที่ของ ศาลปกครอง ดังน้ี ศาลปกครองมีีอำำ�นาจพิิจารณาพิิพากษาคดีีระหว่่างหน่่วยราชการ หน่่วยงานของรััฐ รััฐวิิสาหกิิจ องค์ก์ รปกครองส่ว่ นท้้องถิ่่�น องค์์กรตามรัฐั ธรรมนููญ เจ้้าหน้้าที่่�ของรััฐกับั เอกชน หรืือเจ้้าหน้้าที่่ข� องรััฐด้้วยกันั อัันเนื่่�องมาจากการใช้้อำำ�นาจทางปกครองตามกฎหมาย หรืือเนื่่อ� งมาจากการดำำ�เนินิ กิิจการทางปกครองของ หน่ว่ ยราชการ ทั้้ง� นี้้ � ตามที่่ก� ฎหมายบัญั ญัตั ิิ รวมทั้้ง� พิจิ ารณาพิพิ ากษาเรื่อ�่ งที่่ร� ัฐั ธรรมนููญหรืือกฎหมายบัญั ญัตั ิิ ให้้อยู่ �ในอำำ�นาจของศาลปกครอง อ�ำนาจศาลปกครองตามวรรคหน่ึงไม่รวมถึงการวินิจฉัยช้ีขาดขององค์กรตามรัฐธรรมนูญ ซ่ึงเป็น การใช้อ�ำนาจโดยตรงตามรฐั ธรรมนูญขององค์กรตามรฐั ธรรมนูญนัน้ ให้้มีีศาลปกครองสููงสุดุ และศาลปกครองชั้�นต้้น และจะมีีศาลปกครองชั้น� อุุทธรณ์์ด้้วยก็็ได้้ 10 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

พระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ ได้บัญญัติให้ศาลปกครองมีอำ�นาจในการพิจารณาพิพากษา คดปี กครอง ๖ ประเภท ๑. คดีพิพาทเก่ียวกับการท่ีหน่วยงานทางปกครองหรือเจ้าหน้าท่ีของรัฐกระท�ำการโดยไม่ชอบด้วย กฎหมาย ออกกฎ ค�ำส่ัง หรือการกระท�ำทางปกครองอ่ืนใด และขอให้ศาลพิพากษาเพิกถอนกฎ หรือค�ำสั่ง หรือสง่ั หา้ มการกระทำ� ทางปกครองดงั กล่าว ๒. คดพี พิ าทเกยี่ วกบั การทหี่ นว่ ยงานทางปกครองหรอื เจา้ หนา้ ทขี่ องรฐั ละเลยตอ่ หนา้ ที่ ตามทกี่ ฎหมาย กำ� หนดให้ต้องปฏิบตั ิ หรอื ปฏบิ ัติหน้าท่ีดงั กลา่ วลา่ ช้าเกนิ สมควร ๓. คดีพี ิพิ าทเกี่ย� วกับั การทำำ�ละเมิดิ หรืือความรับั ผิดิ อย่า่ งอื่น่� ของหน่ว่ ยงานทางปกครองหรืือเจ้้าหน้้าที่่� ของรััฐ อัันเกิิดจากการใช้้อำำ�นาจตามกฎหมาย หรืือจากกฎ คำำ�สั่่�งทางปกครอง หรืือคำำ�สั่่�งอื่�่น หรืือจาก การละเลยต่่อหน้้าที่่�ตามกฎหมายกำำ�หนดให้้ต้้องปฏิบิ ัตั ิิหรืือปฏิิบััติิหน้้าที่่�ดัังกล่่าวล่า่ ช้้าเกิินสมควร ๔. คดีพพิ าทเก่ียวกับสญั ญาทางปกครอง ๕. คดที มี่ กี ฎหมายกำ� หนดใหห้ นว่ ยงานทางปกครองหรอื เจา้ หนา้ ทขี่ องรฐั ฟอ้ งคดตี อ่ ศาลเพอ่ื บงั คบั ให้ บุคคลต้องกระท�ำหรือละเว้นกระทำ� อย่างหนง่ึ อย่างใด ๖. คดีพพิ าทเกยี่ วกับเรอื่ งที่มกี ฎหมายก�ำหนดให้อยู่ในเขตอ�ำนาจศาลปกครอง ข้อยกเว้น : คดีท่ีมีลักษณะเป็นคดีปกครองบางเร่ืองกฎหมายบัญญัติ ให้ไมอ่ ยู่ในเขตอำ�นาจของศาลปกครอง ไดแ้ ก่ ๑. การด�ำเนินการเก่ยี วกบั วินยั ทหาร ๒. การดำ� เนินการของคณะกรรมการตลุ าการตามกฎหมายว่าดว้ ยระเบยี บข้าราชการฝา่ ยตลุ าการ ๓. คดีท่ีอยู่ในอ�ำนาจของศาลเยาวชนและครอบครัว ศาลแรงงาน ศาลภาษีอากร ศาลทรัพย์สิน ทางปัญญาและการค้าระหว่างประเทศ ศาลลม้ ละลายหรอื ศาลช�ำนญั พิเศษอื่น พระราชบญั ญตั จิ ดั ตง้ั ศาลปกครองและวธิ พี จิ ารณาคดปี กครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๗ บญั ญตั ิ ให้ศาลปกครองแบง่ ออกเป็น ๒ ชน้ั คือ ๑. ศาลปกครองสูงสดุ ๒. ศาลปกครองชั้น� ต้้น ได้้แก่่ ศาลปกครองกลาง และศาลปกครองในภููมิภิ าค Administrative Court Annual Report 2019 11

ศาลปกครองสงู สดุ พระราชบัญญตั ิจัดตง้ั ศาลปกครองและวิธพี ิจารณาคดปี กครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๑๑ บญั ญัตใิ ห้ ศาลปกครองสงู สุดมอี ำ� นาจพิจารณาพพิ ากษาคดี ดังต่อไปน้ี (๑) คดีพิพาทเก่ียวกับค�ำวินิจฉัยของคณะกรรมการวินิจฉัยข้อพิพาทตามท่ีที่ประชุมใหญ่ตุลาการ ในศาลปกครองสงู สุดประกาศกำ� หนด (๒) คดพี ิพาทเก่ียวกบั ความชอบด้วยกฎหมายของพระราชกฤษฎกี า หรอื กฎที่ออกโดยคณะรัฐมนตรี หรอื โดยความเห็นชอบของคณะรัฐมนตรี (๓) คดที ่ีมกี ฎหมายก�ำหนดให้อย่ใู นอ�ำนาจศาลปกครองสงู สดุ (๔) คดที ีอ่ ทุ ธรณ์ค�ำพพิ ากษาหรอื คำ� ส่ังของศาลปกครองชน้ั ต้น ศาลปกครองสููงสุุดตั้้�งอยู่�ที่�อาคารศาลปกครอง ถนนแจ้้งวััฒนะ กรุุงเทพมหานคร โดยไม่่มีีข้้อจำำ�กััด ด้้านเขตอำำ�นาจศาล ดัังนั้้�น คดีีที่่�อยู่�ในอำำ�นาจศาลปกครองสููงสุุด ไม่่ว่่ามููลคดีีจะเกิิดที่่�ใด หรืือผู้�้ฟ้้องคดี ี มีีภููมิลิ ำำ�เนาอยู่�ที่ใ� ดก็็สามารถฟ้อ้ งคดีีต่่อศาลปกครองสููงสุดุ ได้้ เพีียงแต่ต่ ้้องยื่่น� ฟ้อ้ งให้้ถููกต้้องตามหลักั เกณฑ์์ และเงื่�่อนไขที่่�กฎหมายกำำ�หนด โดยมีีตุุลาการในศาลปกครองสููงสุุดรัับผิิดชอบในการพิิจารณาพิิพากษาคดีี ณ วันั ที่่� ๓๐ กัันยายน ๒๕๖๒ จำำ�นวน ๔๓ คน ศาลปกครองช้ันต้น พระราชบัญญัติจัดต้ังศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๑๐ บัญญัติ ให้ศาลปกครองชั้นต้นมีอ�ำนาจพิจารณาพิพากษาคดีท่ีอยู่ในอ�ำนาจศาลปกครอง เว้นแต่คดีที่อยู่ในอ�ำนาจ พจิ ารณาพิพากษาของศาลปกครองสูงสดุ โดยภายหลังเปิดท�ำการศาลปกครองสูงสุดและศาลปกครองกลาง ในปีพุทธศักราช ๒๕๔๔ ศาลปกครองตระหนักดีว่าประชาชนในท้องถ่ินห่างไกลย่อมมีสิทธิท่ีจะได้รับความเป็นธรรมเช่นเดียวกับ ประชาชนในเมืองหลวง ศาลปกครองจึงได้เร่งเปิดท�ำการศาลปกครองในภูมิภาคอย่างต่อเน่ืองเรื่อยมา จนถึงวันที่ ๓๐ กันยายน ๒๕๖๒ ศาลปกครองได้เปิดท�ำการศาลปกครองในภูมิภาคทั่วประเทศแล้วทั้งสิ้น ๑๔ แหง่ ไดแ้ ก่ ศาลปกครองเชยี งใหม่ ศาลปกครองสงขลา ศาลปกครองนครราชสมี า ศาลปกครองขอนแก่น ศาลปกครองพษิ ณโุ ลก ศาลปกครองระยอง ศาลปกครองนครศรธี รรมราช ศาลปกครองอดุ รธานี ศาลปกครอง อุบลราชธานี ศาลปกครองเพชรบุรี ศาลปกครองนครสวรรค์ ศาลปกครองสุพรรณบุรี ศาลปกครองภูเก็ต และศาลปกครองยะลา ศาลปกครองชั้น� ต้้นมีอี ัตั รากำำ�ลังั ตุลุ าการในศาลปกครองชั้น� ต้้น รับั ผิดิ ชอบในการพิจิ ารณาพิพิ ากษาคดีี ณ วันั ที่่� ๓๐ กันั ยายน พ.ศ. ๒๕๖๒ รวม ๒๒๔ คน พระราชบััญญัตั ิจิ ััดตั้้ง� ศาลปกครองและวิิธีพี ิิจารณาคดีปี กครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๙๓ บัญั ญััติิให้้ สำำ�นัักงานศาลปกครองจััดทำำ�รายงานการปฏิิบััติิงานของศาลปกครองและสำำ�นัักงานศาลปกครองเสนอต่่อ คณะรััฐมนตรีี สภาผู้�้แทนราษฎร และวุุฒิิสภาปีีละหนึ่่ง� ครั้�ง 12 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

จำ�นวนคดีต่อตลุ าการศาลปกครอง ๑ ๑๓๑ คน คดีี อัตั รากำำ�ลังั ณ ๓๐ กันั ยายน ๒๕๖๒ ศาลปกครองมีจี ำำ�นวนตุลุ าการศาลปกครองทั้้ง� สิ้้น� จำำ�นวน ๒๖๗ คน ขณะที่่ม� ีคี ดีใี นความรับั ผิดิ ชอบทั้้ง� หมด จำำ�นวน ๓๔,๘๐๙ คดีี หรืือเท่า่ กับั ตุลุ าการศาลปกครอง ๑ คน มีคี ดี ี ในความรัับผิิดชอบ จำำ�นวน ๑๓๑ คดีี จากข้้อจำำ�กััดในด้้านอััตรากำำ�ลัังตุุลาการศาลปกครอง ส่่งผลให้้ ตุุลาการศาลปกครองแต่่ละคนมีีปริิมาณคดีีที่่�อยู่�ในความรัับผิิดชอบค่่อนข้้างสููง หากจำำ�แนกตามชั้�นศาล โดยเฉพาะตุลุ าการศาลปกครองสููงสุดุ ซึ่ง� มีอี ัตั รากำำ�ลังั ๔๓ คน ขณะที่่ม� ีคี ดีใี นความรับั ผิดิ ชอบถึงึ ๑๕,๒๐๘ คดี ี หรือคิดเป็น ๓๕๔ คดี ต่อตุลาการศาลปกครองสูงสุด ๑ คน ส�ำหรับศาลปกครองช้ันต้นซึ่งมีอัตราก�ำลัง ๒๒๓ คน โดยมีคดใี นความรับผิดชอบ ๑๙,๖๐๑ คดี ซง่ึ เทา่ กับ ๘๘ คด ี ตอ่ ตุลาการศาลปกครองชน้ั ต้น ๑ คน Administrative Court Annual Report 2019 13

เขตอำ�นาจศาลปกครอง 14 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

ศาลปกครองกลาง ข้อมลู ณ วันท่ี ๒๐ พฤษภาคม ๒๕๖๓ ศาลปกครองเชียงใหม่ ตั้งอยู่ ณ เลขท่ี ๑๒๐ หมู่ท่ี ๓ ถนนแจ้งวัฒนะ แขวง ทุ่งสองห้อง เขตหลักส่ี กรุงเทพมหานคร ๑๐๒๑๐ มีตุลาการ ศาลปกครองปฏิบัติหนา้ ทร่ี วม ๗๘ คน ศาลปกครองกลางมีเขตอ�ำนาจตลอดท้องที่กรุงเทพ มหานคร จัังหวััดนครปฐม จัังหวััดนนทบุุรีี จัังหวััดปทุุมธานีี จัังหวััดสมุุทรปราการ จัังหวััดสมุุทรสาคร รวมทั้้�งจัังหวััดที่่�มิิได้้ อยู่ �ในเขตอำำ�นาจศาลปกครองในภููมิิภาค คืือ จัังหวััดนครนายก จัังหวััดพระนครศรีีอยุุธยา จังั หวัดั ลพบุุรีี จังั หวัดั สระบุุรี ี จังั หวััด สิงิ ห์์บุรุ ีี และจัังหวััดอ่า่ งทอง ตั้้ง� อยู่� ณ เลขที่่� ๓๓๓ ถนนโชตนา ตำำ�บลช้้างเผืือก อำำ�เภอ เมืืองเชียี งใหม่ ่ จังั หวัดั เชียี งใหม่่ ๕๐๓๐๐ มีตี ุลุ าการศาลปกครอง ปฏิิบัตั ิิหน้้าที่่�รวม ๑๐ คน ศาลปกครองเชีียงใหม่่มีีเขตอำำ�นาจตลอดท้้องที่่�จัังหวััด เชีียงใหม่่ จัังหวััดเชีียงราย จัังหวััดแม่่ฮ่่องสอน จัังหวััดลำำ�ปาง จัังหวััดลำำ�พููน และมีีเขตอำำ�นาจเพิ่่�มเติิมในจัังหวััดน่่าน จัังหวััด พะเยา และจังั หวััดแพร่่ ศาลปกครองสงขลา ตั้งอยู่ ณ เลขที่ ๑๑๑๑ หมู่ที่ ๒ ถนนสงขลา - เกาะยอ ต�ำบลพะวง อ�ำเภอเมืองสงขลา จังหวัดสงขลา ๙๐๑๐๐ มีตลุ าการศาลปกครองปฏบิ ตั หิ นา้ ทีร่ วม ๗ คน ศาลปกครองสงขลามีเขตอ�ำนาจตลอดท้องท่ีจังหวัด สงขลา จงั หวัดตรงั จงั หวดั พทั ลุง จังหวดั สตูล Administrative Court Annual Report 2019 15

ศาลปกครองนครราชสมี า ต้ังอยู่ ณ เลขที่ ๓๔๕ หมู่ที่ ๖ ถนนมติ รภาพ - เลย่ี งเมอื ง ตำ� บลหนองกระทมุ่ อำ� เภอเมอื งนครราชสมี า จงั หวดั นครราชสมี า ๓๐๐๐๐ มีตลุ าการศาลปกครองปฏิบัติหน้าท่ีรวม ๙ คน ศาลปกครองนครราชสีีมามีีเขตอำำ�นาจตลอดท้้องที่่� จัังหวััดนครราชสีีมา จัังหวััดชััยภููมิิ และเขตอำำ�นาจเพิ่่�มเติิมใน จัังหวััดบุรุ ีีรััมย์์ และจังั หวัดั สุรุ ิินทร์์ ศาลปกครองขอนแก่น ตง้ั อยู่ณเลขที่ ๓๓๓หมทู่ ่ี ๒ ถนนเหลา่ นาด ี ตำ� บลเมอื งเกา่ อ�ำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น ๔๐๐๐๐ มีตุลาการ ศาลปกครองปฏิบัตหิ น้าทร่ี วม ๘ คน ศาลปกครองขอนแก่นมีเขตอ�ำนาจตลอดท้องท่ีจังหวัด ขอนแก่น จังหวัดกาฬสินธุ์ จังหวัดมหาสารคาม และจังหวัด มุกดาหาร ศาลปกครองพษิ ณโุ ลก ตงั้ อยู่ ณ เลขท่ี ๑๑๑ หมูท่ ่ี ๘ ถนนพิษณุโลก - นครสวรรค์ ตำ� บลทา่ ทอง อ�ำเภอเมอื งพษิ ณุโลก จังหวัดพษิ ณโุ ลก ๖๕๐๐๐ มตี ุลาการศาลปกครองปฏิบตั ิหน้าท่ีรวม ๗ คน ศาลปกครองพิิษณุุโลกมีีเขตอำำ�นาจตลอดท้้องที่่�จัังหวััด พิษิ ณุโุ ลก จังั หวัดั กำำ�แพงเพชร จังั หวัดั ตาก จังั หวัดั พิจิ ิติ ร จังั หวัดั สุุโขทัยั และจังั หวัดั อุุตรดิิตถ์์ 16 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

ศาลปกครองระยอง ตั้้ง� อยู่� ณ เลขที่่� ๗๗๗ ถนนสุขุ ุมุ วิทิ ตำำ�บลเนินิ พระ อำำ�เภอ เมืืองระยอง จัังหวััดระยอง ๒๑๑๕๐ มีีตุุลาการศาลปกครอง ปฏิบิ ัตั ิหิ น้้าที่่�รวม ๙ คน ศาลปกครองระยองมีเขตอ�ำนาจตลอดท้องที่จังหวัด ระยอง จังหวดั จนั ทบุรี จงั หวดั ฉะเชงิ เทรา จังหวัดชลบุรี จงั หวดั ตราด จงั หวดั ปราจีนบรุ ี และจงั หวดั สระแกว้ ศาลปกครองนครศรธี รรมราช ต้ังอยู่ ณ เลขที่ ๕/๘ หมู่ที่ ๖ ถนนนครศรีธรรมราช -  รอ่ นพบิ ลู ย ์ ตำ� บลนาพรุ อำ� เภอพระพรหม จงั หวดั นครศรธี รรมราช ๘๐๐๐๐ มตี ุลาการศาลปกครองปฏบิ ัตหิ นา้ ท่รี วม ๘ คน ศาลปกครองนครศรีีธรรมราชมีีเขตอำำ�นาจตลอดท้้องที่่� จังั หวัดั นครศรีีธรรมราช จัังหวััดสุุราษฎร์ธ์ านีี และจัังหวัดั ชุุมพร ศาลปกครองอดุ รธานี ต้ังอยู่ ณ เลขท่ี ๙๙๙ หมู่ที่ ๗ ถนนทางหลวงแผ่นดิน หมายเลข ๒ (ถนนมติ รภาพ) ตำ� บลบา้ นขาว อำ� เภอเมอื งอดุ รธานี จังหวัดอุดรธานี ๔๑๐๐๐ มีตุลาการศาลปกครองปฏิบัติหน้าที่ รวม ๗ คน ศาลปกครองอุดรธานีมีเขตอ�ำนาจตลอดท้องที่จังหวัด อุดรธานี จังหวัดเลย จังหวัดหนองคาย จังหวัดหนองบัวล�ำภู จังหวัดนครพนม จังหวัดบงึ กาฬ และจังหวดั สกลนคร Administrative Court Annual Report 2019 17

ศาลปกครองอุบลราชธานี ต้ังอยู่ ณ เลขที่ ๔๔๔ หมู่ท่ี ๓ ถนนแจ้งสนิท ต�ำบล แจระแม อำ� เภอเมอื งอบุ ลราชธานี จงั หวดั อบุ ลราชธานี ๓๔๐๐๐ มีตุลาการศาลปกครองปฏบิ ตั ิหนา้ ทรี่ วม ๘ คน ศาลปกครองอุุบลราชธานีีมีีเขตอำำ�นาจตลอดท้้องที่่� จัังหวััดอุุบลราชธานีี จัังหวััดยโสธร จัังหวััดร้้อยเอ็็ด จัังหวััด ศรีีสะเกษ และจัังหวััดอำำ�นาจเจริญิ ศาลปกครองเพชรบรุ ี ต้ังอยู่ ณ เลขท่ี ๙๘๐/๙๘ ถนนเพชรเกษม ต�ำบลชะอ�ำ อ�ำเภอชะอ�ำ จังหวัดเพชรบุรี ๗๖๑๒๐ มีตุลาการศาลปกครอง ปฏบิ ัตหิ นา้ ที่รวม ๕ คน ศาลปกครองเพชรบุรีมีเขตอ�ำนาจตลอดท้องท่ี จังหวัด เพชรบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ จังหวัดราชบุรี และจังหวัด สมทุ รสงคราม ศาลปกครองนครสวรรค์ ศาลปกครองนครสวรรค์์เป็็นศาลปกครองในภููมิิภาค ตั้้�งอยู่่� ณ เลขที่่� ๙/๙ หมู่่�ที่่� ๗ ตำำ�บลกลางแดด อำำ�เภอ เมืืองนครสวรรค์์ จัังหวััดนครสวรรค์์ ๖๐๐๐๐ มีีตุุลาการศาล ปกครองปฏิบิ ัตั ิิหน้้าที่่�รวม ๖ คน ศาลปกครองนครสวรรค์ม์ ีเี ขตอำำ�นาจตลอดท้้องที่่จ� ังั หวัดั นครสวรรค์์ จัังหวััดเพชรบููรณ์์ จัังหวััดอุุทััยธานีี และจัังหวััด ชัยั นาท 18 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

ศาลปกครองสุพรรณบุรี ตง้ั อยู่ณเลขท่ี๓ ๓๓ ตำ� บลสนามชยั อำ� เภอเมอื งสพุ รรณบรุ ี จังหวัดสุพรรณบุรี ๗๒๐๐๐ มีตุลาการการศาลปกครอง ปฏิบัตหิ นา้ ที่รวม ๕ อัตรา ศาลปกครองสุุพรรณบุุรีีมีีเขตอำำ�นาจตลอดท้้องที่่�จัังหวััด สุพุ รรณบุรุ ีี และจัังหวััดกาญจนบุรุ ีี ศาลปกครองภูเก็ต ต้งั อยู่ ณ เลขท่ี ๓๓/๓ หมูท่ ี่ ๕ ตำ� บลไมข้ าว อำ� เภอถลาง จังหวัดภูเก็ต ๘๓๑๑๐ มีตุลาการศาลปกครองปฏิบัติหน้าท่ ี รวม ๕ อัตรา ศาลปกครองภููเก็ต็ มีเี ขตอำำ�นาจตลอดท้้องที่่จ� ังั หวัดั กระบี่่� จังั หวัดั พัังงา จังั หวััดภููเก็ต็ และจังั หวัดั ระนอง ศาลปกครองยะลา ตั้้�งอยู่่� ณ เลขที่่� ๑๙๙ หมู่�ที่� ๑ ตำำ�บลท่่าสาป อำำ�เภอ เมืืองยะลา จังั หวัดั ยะลา ๙๕๐๐๐ มีตี ุลุ าการศาลปกครองปฏิบิ ัตั ิิ หน้้าที่่ร� วม ๕ อััตรา ศาลปกครองยะลา มีเขตอ�ำนาจตลอดท้องท่ีจังหวัด ปัตตานี จังหวัดยะลา และจังหวดั นราธวิ าส Administrative Court Annual Report 2019 19

วธิ ีพจิ ารณาคดปี กครอง การพิจารณาคดีปกครองมีหลักเกณฑ์การพิจารณาที่เป็นหลักส�ำคัญขององค์กรตุลาการ เช่น หลักการฟังความทุกฝ่าย หลักการพิจารณาคดีโดยเปิดเผย หลักการพิจารณาคดีโดยรวดเร็ว เป็นต้น และเนื่องจากปรัชญาพ้ืนฐานของการตัดสินข้อพิพาททางปกครอง และลักษณะของข้อพิพาททางปกครอง มลี กั ษณะเฉพาะบางประการแตกตา่ งจากเรอื่ งอนื่ ๆ การพจิ ารณาคดปี กครองจงึ มหี ลกั เกณฑท์ างวธิ พี จิ ารณา ทเี่ ป็นลกั ษณะเด่นดังตอ่ ไปนี้ ๑. วิธีพิจารณาระบบไต่สวน การควบคุมตรวจสอบการใช้อ�ำนาจหรือการด�ำเนินกิจการ ของฝ่ายปกครองให้เป็นไปโดยชอบด้วยกฎหมาย รวมท้ังต้องให้มีความรับผิดชอบหากก่อความเสียหายข้นึ แกบ่ ุคคลใดนัน้ เปน็ แก่นสำ� คัญของสังคมที่เป็น “นติ ิรฐั ” ดังนั้น การพิจารณาพิพากษาคดปี กครองจงึ จำ� เป็น ทจ่ี ะต้องไดม้ าซง่ึ ความจรงิ โดยไมไ่ ดจ้ ำ� กดั หรอื ผูกพนั ตามขอ้ เทจ็ จรงิ ทค่ี กู่ รณเี สนอตอ่ ศาลเทา่ นน้ั นอกจากนน้ั คกู่ รณใี นคดปี กครองซง่ึ ปกตจิ ะไดแ้ กเ่ อกชนฝา่ ยหนง่ึ กบั หนว่ ยงานทางปกครองหรอื เจา้ หนา้ ทข่ี องรฐั อกี ฝา่ ยหนง่ึ มกั จะมคี วามพรอ้ มหรอื ความสามารถทแี่ ตกตา่ งกนั ในการเสนอขอ้ เทจ็ จรงิ และแสดงพยานหลกั ฐานตอ่ ศาล โดยส่วนใหญ่เอกสารหลักฐานต่างๆ จะอยู่ในความครอบครองของฝ่ายรัฐ การใช้วิธีพิจารณาระบบไต่สวน ซง่ึ เปน็ ระบบวธิ พี จิ ารณาทศ่ี าลจะเปน็ ผู้มหี นา้ ทส่ี ำ� คญั ในการควบคมุ และกำ� กบั การดำ� เนนิ คดี เพอื่ ใหส้ ามารถ ตรวจสอบและคน้ หาขอ้ เทจ็ จรงิ ไดอ้ ยา่ งถูกต้องและครบถ้วน จงึ เปน็ หลกั การสำ� คญั ทจี่ ำ� เปน็ และสอดคลอ้ งกบั ลกั ษณะของการพิจารณาพิพากษาคดีปกครอง ๒. หลักความเรียบง่าย การพิจารณาคดีปกครองยึดหลักความเรียบง่าย เช่น การไม่ก�ำหนด ให้ต้องมคี า่ ธรรมเนยี มศาลในคดที ว่ั ๆ ไป เวน้ แตค่ ดที ม่ี ที นุ ทรพั ย์ การให้ผู้ฟอ้ งคดยี น่ื ฟอ้ งและดำ� เนนิ คดไี ดเ้ อง โดยจะมที นายความหรอื ไมก่ ไ็ ด้ หรอื การใหย้ นื่ ฟอ้ ง ณ ทที่ ำ� การศาลหรอื ยน่ื ฟอ้ งโดยทางไปรษณยี ล์ งทะเบยี น กไ็ ด้ เปน็ ต้น ซง่ึ เปน็ หลกั การทสี่ อดคลอ้ งกบั การรบั รองสทิ ธขิ องประชาชนในการเขา้ ถงึ การอำ� นวยความยตุ ธิ รรม ๓. หลักการพิจารณาคดีเป็นลายลักษณ์อักษร การใช้อ�ำนาจหรือการด�ำเนินกิจกรรม ทางปกครองมักกระท�ำโดยมีเอกสารหลักฐานท่ีเป็นลายลักษณ์อักษร การพิพากษาตัดสินคดีปกครอง จงึ สามารถพจิ ารณาขอ้ เทจ็ จรงิ และพฤตกิ ารณต์ า่ งๆ เกย่ี วกบั คดไี ดจ้ ากสง่ิ ทป่ี รากฏเปน็ เอกสารพยานหลกั ฐาน ที่เป็นหนังสือหรือลายลักษณ์อักษรน้นั และไม่ได้เน้นการพิจารณาคดีท่ี ต้องมีการสืบพยานบุคคลหลายคร้งั ดงั ทพี่ บในคดปี ระเภทอืน่ โดยอาจกระท�ำได้เทา่ ท่ีจ�ำเป็น ๔. หลกั การถว่ งดลุ การใชอ้ �ำนาจตลุ าการ การใช้อำ� นาจตลุ าการต้องกระทำ� โดยความซอ่ื สตั ยส์ จุ รติ และปราศจากอคติเพราะมีผลกระทบต่อสิทธิหน้าท่ีของบุคคลเป็นอย่างมากและบางคร้ังยังมีผลต่อสังคม สว่ นรวม ดังนัน้ เพือ่ เปน็ หลักประกันท่จี ะสนับสนุนให้การใช้อ�ำนาจตุลาการศาลปกครองเป็นไปตามครรลอง ความบริสุทธ์ิยุติธรรมดังกล่าว วิธีพิจารณาคดีปกครองจึงมีหลักอีกประการหน่งึ ที่เพ่ิมเติมและแตกต่างจาก วิธีพิจารณาคดีประเภทอื่นๆ ได้แก่ หลักการถ่วงดุลการใช้อ�ำนาจของตุลาการ โดยในระบบวิธีพิจารณา คดีปกครองนอกจากจะให้การพิจารณาพิพากษาคดีเป็นอ�ำนาจขององค์คณะตุลาการเช่นเดียวกับ ในคดปี ระเภทอน่ื ๆ โดยมี “ตลุ าการเจา้ ของสำ� นวน” และ “องคค์ ณะ” เปน็ ผู้พจิ ารณาและกลัน่ กรองขอ้ เทจ็ จรงิ และข้อกฎหมายต่างๆ ในคดีแล้ว ยังก�ำหนดให้มีตุลาการศาลปกครองอีกนายหนึ่งซึ่งมิได้ร่วมเป็นตุลาการ 20 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

ในองคค์ ณะนน้ั เรยี กว่า “ตุลาการผู้แถลงคดี” ทำ� หนา้ ทพี่ จิ ารณาขอ้ เทจ็ จริงและข้อกฎหมายต่างๆ ในคดนี ้นั และเสนอข้อวินิจฉัยตามความเห็นชอบโดยอิสระของตนโดยจัดท�ำเป็นค�ำแถลงการณ์เสนอในชั้น การนั่งพิจารณาคดีก่อนท่ีองค์คณะจะประชุมปรึกษาเพื่อมีค�ำพิพากษา ซ่ึงจะเป็นการถ่วงดุลการพิจารณา พพิ ากษาขององคค์ ณะ เพราะถงึ แมว้ า่ คำ� พพิ ากษาขององคค์ ณะเทา่ นัน้ ทจี่ ะมผี ลบงั คบั ทางกฎหมาย แตก่ ารที ่ กำำ�หนดให้้มีีการแถลงการณ์์ของตุุลาการผู้�้แถลงคดีีในชั้�นการนั่่�งพิิจารณาคดีีซึ่�งกระทำำ�โดยเปิิดเผย รวมทั้้�ง การที่่�กฎหมายกำำ�หนดให้้ต้้องเผยแพร่่คำำ�พิิพากษาขององค์์คณะและคำำ�แถลงการณ์์ของตุุลาการผู้�้แถลงคดีี ต่่อสาธารณะควบคู่่�กัันเสมอ ย่่อมเป็็นโอกาสที่่�คู่�กรณีี และสาธารณะจะสามารถทราบและเปรีียบเทีียบ ข้้อวินิ ิจิ ฉัยั และเหตุผุ ลของตุลุ าการผู้แ�้ ถลงคดีกี ับั คำำ�พิพิ ากษาขององค์ค์ ณะได้้ ซึ่่ง� จะเท่า่ กับั เป็น็ การถ่ว่ งดุลุ การใช้้ อำำ�นาจของตุลุ าการได้้เป็น็ อย่า่ งดีี โดยกลไกทางวิธิ ีพี ิจิ ารณาคดีี นอกจากนั้้น� การให้้ระบบการเสนอคำำ�แถลงการณ์ ์ ของตุลุ าการผู้แ�้ ถลงคดียี ังั ช่ว่ ยส่ง่ เสริมิ ให้้องค์ค์ ณะใช้้อำำ�นาจตัดั สินิ คดีไี ด้้อย่า่ งรอบคอบและถููกต้้องมากขึ้น� ปรัชญาพน้ื ฐานของข้อพพิ าททางปกครองและลกั ษณะของขอ้ พิพาททางปกครอง มลี กั ษณะเฉพาะบางประการแตกต่างจากเรือ่ งอืน่ ๆ การพิจารณาคดปี กครองจึงมหี ลกั เกณฑท์ างวธิ ีพิจารณาทเี่ ป็นลกั ษณะเด่น ดังน้ี ขน้ั ตอนการดำ�เนินกระบวนพจิ ารณาคดี ๑๒๓๔๕ การเสนอ การแสวงหา การน่งั การ การ ค�ำฟอ้ ง ข้อเทจ็ จรงิ พจิ ารณาคดี พิพากษาคดี บงั คับคดี ลกั ษณะเด่นของการพจิ ารณาคดีปกครอง ๑ ๒๓ ๔ วิธพี จิ ารณา หลัก หลกั การ หลกั การถ่วงดุล ระบบไตส่ วน ความเรียบงา่ ย พิจารณาคดี การใชอ้ �ำนาจ เป็นลายลกั ษณ์ ของตุลาการ อักษร ตุลาการศาลปกครองนับเป็นผู้มีบทบาทและความส�ำคัญยิ่งในกระบวนการยุติธรรมทางปกครอง เนือ่ งจากมหี น้าท่ีในการพิจารณาพิพากษาคดีปกครองเพอ่ื อำ� นวยความยตุ ิธรรมให้แก่สังคม Administrative Court Annual Report 2019 21

สำ�นกั งานศาลปกครอง อำ�นาจหนา้ ท่สี ำ�นักงานศาลปกครอง พระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๗๗ บัญญัต ิ ใหส้ �ำนกั งานศาลปกครองมีอำ� นาจหน้าที่ ดังต่อไปนี้ (๑) รับผิดชอบในงานธรุ การของศาลปกครอง (๒) ด�ำเนินการเกี่ยวกบั คดีปกครองตามคำ� สัง่ ของศาลปกครอง (๓) ด�ำเนนิ การบงั คบั ให้เปน็ ไปตามค�ำบงั คับของศาลปกครอง (๔) ศึกษาและรวบรวมขอ้ มูลเพอ่ื ประโยชน์แกก่ ารปฏิบตั ิงานของศาลปกครอง (๕) วิเคราะห์เหตุแห่งการฟ้องคดีเพื่อเสนอแนะแนวทางการปรับปรุงวิธีปฏิบัติราชการต่อหน่วยงาน ของรฐั ท่ีเก่ียวขอ้ ง (๖) จดั พมิ พ์และเผยแพร่คำ� พิพากษาหรือคำ� ส่งั ของศาลปกครอง (๗) จัดให้มกี ารศกึ ษาอบรมและพัฒนาความรู้ของตุลาการศาลปกครอง ข้าราชการฝ่ายศาลปกครอง และเจา้ หนา้ ทอี่ นื่ ของรฐั ทเี่ กยี่ วขอ้ ง ตลอดจนประสานงานกบั หนว่ ยงานอนื่ ทเี่ กยี่ วขอ้ งเพอื่ พฒั นาหลกั กฎหมาย มหาชน การบรหิ ารราชการแผน่ ดนิ และบคุ ลากรด้านกฎหมายมหาชน (๘) ปฏิบัติการอ่ืนตามบทบัญญัติแห่งพระราชบัญญัติน้ีหรือตามที่มีกฎหมายก�ำหนดให้เป็นอ�ำนาจ หนา้ ที่ของส�ำนกั งานศาลปกครอง ส�ำนักงานศาลปกครองเป็นส่วนราชการท่เี ป็นหน่วยงานอิสระตามรัฐธรรมนูญ มีฐานะเป็นนิติบุคคล โดยมีเี ลขาธิกิ ารสำำ�นักั งานศาลปกครองเป็น็ ผู้บ�้ ังั คับั บัญั ชาขึ้น� ตรงต่อ่ ประธานศาลปกครองสููงสุดุ ในการบริหิ ารงาน สำำ�นัักงานศาลปกครอง ตามพระราชบััญญััติิจััดตั้้�งศาลปกครองและวิิธีีพิิจารณาคดีีปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ (แก้้ไขเพิ่่ม� เติมิ จนถึงึ พระราชบัญั ญัตั ิจิ ัดั ตั้้ง� ศาลปกครองและวิธิ ีพี ิจิ ารณาคดีปี กครอง (ฉบับั ที่่� ๙) พ.ศ. ๒๕๖๐) ได้้บัญั ญััติิให้้มีีคณะกรรมการบริหิ ารฝ่า่ ยศาลปกครอง (ก.บ.ศป.) ขึ้้น� เพื่อ�่ ทำำ�หน้้าที่่�ดัังต่อ่ ไปนี้้� (๑) ออกระเบียบ ประกาศ หรือหลักเกณฑ์เกี่ยวกับการบริหารราชการศาลปกครองและส�ำนักงาน ศาลปกครอง (๒) ออกประกาศแบง่ สว่ นราชการภายในของสำ� นกั งานภายในของสำ� นกั งานศาลปกครองและกำ� หนด อ�ำนาจหนา้ ทีข่ องส่วนราชการดังกลา่ ว (๓) ให้ความเห็นในการเสนอรา่ งกฎหมายเกยี่ วกับศาลปกครอง (๔) พจิ ารณาใหค้ วามเหน็ ชอบในการจดั ทำ� งบประมาณรายจา่ ยประจำ� ปเี พอ่ื ดำ� เนนิ การตามมาตรา ๙๑ (๕) พิจารณาใหค้ วามเหน็ ชอบในการบรหิ ารจัดการงบประมาณของศาลปกครอง (๖) ออกระเบียบเกี่ยวกับการงบประมาณ การเงินและทรัพย์สินรวมทั้งการพัสดุของส�ำนักงาน ศาลปกครอง (๗) ออกระเบียบเก่ยี วกบั การจ้างและการแต่งต้งั บุคคลซึ่งมีความรู้ความสามารถอันจะเป็นประโยชน์ ตอ่ การปฏิบตั หิ น้าทขี่ องศาลปกครอง รวมทง้ั อัตราคา่ ตอบแทนการจ้างด้วย 22 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

(๘) ออกระเบียี บเกี่ย� วกับั การจัดั สวัสั ดิกิ ารและการสงเคราะห์อ์ ื่น่� แก่ข่ ้้าราชการศาลปกครอง พนักั งาน ราชการ และลููกจ้้างสำำ�นัักงานศาลปกครอง (๙) กำำ�หนดวัันและเวลาทำำ�งาน วัันหยุุดราชการและการลาของข้้าราชการศาลปกครอง รวมทั้้�ง พนัักงานราชการและลููกจ้้างสำำ�นัักงานศาลปกครอง ( ๑๐) กำำ�หนดให้้มีีตรา สััญลัักษณ์์ หรืือเครื่่�องหมายใดเพื่�่อใช้้ในการบริิหารราชการศาลปกครอง รวมทั้้�งกำำ�หนดหลักั เกณฑ์์ และวิิธีกี ารในการทำำ�และใช้้ตรา สััญลัักษณ์์ หรืือเครื่่�องหมายนั้้น� ไว้้ด้้วย ( ๑๑) ออกระเบีียบเกี่ �ยวกัับการแต่่งตั้้�งกรรมการหรืืออนุุกรรมการของศาลปกครองหรืือสำำ�นัักงาน ศาลปกครอง การกำำ�หนดข้้อห้้ามบุุคคลเป็็นกรรมการหรืืออนุุกรรมการในเวลาเดีียวกัันเกิินจำำ�นวนที่่�กำำ�หนด และการกำำ�หนดอััตราเบี้้�ยประชุุมหรืือค่่าตอบแทนให้้ผู้้�ซึ่�งได้้รัับการแต่่งตั้้�งเป็็นกรรมการ อนุุกรรมการ หรืือผู้�้ช่่วยเลขานุกุ าร ( ๑๒) กำำ�กัับดููแลการบริิหารราชการศาลปกครองและสำำ�นัักงานศาลปกครองให้้เป็็นไปตามที่่�บััญญััติิ ไว้้ในพระราชบัญั ญัตั ิินี้้�หรืือกฎหมายอื่�่น (๑๓) ยับั ยั้้�งการดำำ�เนินิ การที่่�ไม่่เป็็นไปตามระเบียี บ ประกาศ หรืือหลักั เกณฑ์์ที่่�ออกตามมาตรานี้้� (๑๔) พิจิ ารณาเรื่อ� งอื่น่� ใดตามที่่ท� ี่่ป� ระชุมุ ใหญ่ต่ ุลุ าการในศาลปกครองสููงสุดุ ก.ศป. หรืือ ก.ขป. ร้้องขอ โครงสร้างสำ�นักงานศาลปกครอง ศาลปกครอง ส�ำนกั งานศาลปกครอง สำำ�นัักตรวจสอบภายใน กลุ่�มช่่วยอำำ�นวยการเลขาธิกิ ารฯ กล่มุ ภารกิจด้านการพจิ ารณา กล่มุ ภารกิจด้านวิชาการคดปี กครอง กลมุ่ ภารกจิ ด้านการ พิพากษาคดปี กครอง และเสรมิ สร้างการปฏบิ ตั ิราชการทดี่ ี บริหารจดั การองค์การ • สำ� นกั ประธานศาลปกครองสูงสุด • สำ� นกั วจิ ยั และวชิ าการ • สำ� นกั บรหิ ารยทุ ธศาสตร์ • ส�ำนักงานศาลปกครองสูงสดุ • สำ� นักหอสมุดกฎหมายมหาชน • ส�ำนกั บรหิ ารทรัพยากรมนุษย์ • สำ� นกั อธบิ ดศี าลปกครองกลาง • สำ� นกั ประชาสมั พนั ธ์ • ส�ำนักวิทยาการสารสนเทศ • ส�ำนกั งานศาลปกครองกลาง • ส�ำนักการต่างประเทศ • ส�ำนักบรหิ ารการเงินและต้นทนุ • ส�ำนกั งานศาลปกครองในภูมิภาค • วทิ ยาลยั การยตุ ธิ รรมทางปกครอง • สำ� นักบรหิ ารทรพั ยส์ ิน (๑๔ แห่ง) • ส�ำนักบรหิ ารกลาง • สำ� นักบังคบั คดีปกครอง • ส�ำนกั กฎหมาย • วทิ ยาลยั ตลุ าการและข้าราชการ ฝา่ ยศาลปกครอง Administrative Court Annual Report 2019 23

๔ วสิ ยั ทศั น์ พนั ธกจิ ยทุ ธศาสตร์ วสิ ัยทัศน์ศาลปกครอง ๒๐ ปี อำ� นวยความยตุ ธิ รรมทางปกครองดว้ ยความเปน็ ธรรม รวดเรว็ ทนั สมยั เพอื่ สรา้ งธรรมาภบิ าลในสงั คม และเปน็ ศาลแหง่ ความเปน็ เลศิ หรือเป็นคตพิ จนว์ ่า “เป็นธรรม รวดเรว็ ทันสมัย” พันธกจิ ๑. พิพากษาคดีและบังคับคดีด้วยความถูกต้อง เป็นธรรม รวดเร็ว และเกิดสัมฤทธิผล ทุกภาคส่วน ในสงั คมเขา้ ถึงการอำ� นวยความยุตธิ รรมทางปกครองไดโ้ ดยง่าย และท่วั ถึง ๒. วางหลักปฏิบัติราชการทางปกครองที่เป็นบรรทัดฐานในการใช้อ�ำนาจทางปกครองที่เป็นธรรม เพื่อป้องกันและลดการเกิดขอ้ พพิ าททางปกครอง ๓. ยกระดบั การดำ� เนินงานของศาลปกครองให้มีประสิทธภิ าพ มคี ณุ ภาพ ตามมาตรฐานสากล และ มีธรรมาภบิ าล เพ่ือให้ทุกภาคสว่ นในสงั คมไดร้ ับการบรกิ ารอยา่ งมคี ณุ ภาพ ๔. ส่งเสริมและเผยแพร่ความรู้ความเข้าใจในด้านสิทธิและหน้าท่ี ตามกฎหมายปกครองและหลัก ปฏบิ ตั ิราชการทีด่ ีจากแนวคำ� วินจิ ฉยั ของศาลปกครองให้แก่ทุกภาคสว่ นในสังคม ๕. เสริมสร้างความสัมพันธ์และเครือข่ายความร่วมมือทางการศาล ทางวิชาการ และอื่นๆ ที่จ�ำเป็น ทง้ั ในประเทศและตา่ งประเทศ 24 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

ยทุ ธศาสตร์ ๑. การเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพการบรหิ ารจดั การคดปี กครอง แนวทางการพฒั นาทสี่ ำ� คญั คอื “การเสรมิ สรา้ ง และพฒั นามาตรฐานการพจิ ารณาคดใี หม้ ปี ระสทิ ธภิ าพ เพอื่ ใหป้ ระชาชนไดร้ บั การคมุ้ ครองสทิ ธแิ ละเสรภี าพ อยา่ งทวั่ ถงึ การพฒั นาระบบยตุ ธิ รรมสงิ่ แวดลอ้ มทยี่ งั่ ยนื และเปน็ ธรรมและการบงั คบั คดปี กครองเปน็ ทยี่ อมรบั และปฏบิ ตั ิตามค�ำบังคบั ” ๒. การเสริมสร้างธรรมาภิบาลในสังคม แนวทางการพัฒนาท่ีส�ำคัญ คือ “น�ำหลักกฎหมายปกครอง และแนวทางการปฏิบัติราชการตามค�ำวินิจฉัยของศาลปกครองไปเผยแพร่ให้แก่ประชาชน หน่วยงาน ทางปกครอง และเจา้ หนา้ ที่ของรฐั อย่างเป็นระบบและท่วั ถึง” ๓. การพฒั นาศาลปกครองอัจฉริยะ (Smart Admincourt) แนวทางการพัฒนาทสี่ �ำคญั คอื “พฒั นา ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศในกระบวนการยุติธรรมทางปกครองสู่ศาลปกครองอิเล็กทรอนิกส์ท่ีสมบูรณ ์ เพื่อเป็นช่องทางให้ประชาชนเข้าถึงได้อย่างสะดวก รวดเร็ว และประหยัดค่าใช้จ่าย สู่การเป็นศาลปกครอง อจั ฉริยะอย่างเตม็ รปู แบบ” ๔. การพัฒนาระบบการบริหารจัดการองค์กรสู่ความเป็นเลิศ แนวทางการพัฒนาที่ส�ำคัญ คือ “ยกระดับระบบบริหารและพัฒนาทรัพยากรบุคคลสู่ความเป็นเลิศ และพัฒนาระบบบริหารจัดการภายใน องค์กรให้มีมาตรฐานในระดับสากล เพ่ือสนับสนุนการอ�ำนวยความยุติธรรมทางปกครองให้ทุกภาคส่วน ในสังั คมอย่า่ งมีีคุุณภาพ” ๕. การยกระดับั ความร่ว่ มมืือทั้้�งในและต่า่ งประเทศ แนวทางการพัฒั นาที่่�สำำ�คัญั คืือ “การขยายและ ยกระดัับความร่่วมมืือทางการศาล ทางวิิชาการ และสร้้างการยอมรัับระหว่่างประเทศ การวิิจััยและพััฒนา นวัตั กรรมเพื่อ่� การพัฒั นาระบบบริิหารงานศาลและกระบวนการยุตุ ิธิ รรมทางปกครองสู่�ความเป็น็ เลิศิ ” Administrative Court Annual Report 2019 25

๕ นโยบายและทศิ ทาง การดำ� เนนิ งาน นโยบายและทศิ ทางการดำ�เนนิ งาน ปีแหง่ การพฒั นา ของศาลปกครองประจำ�ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๓ การอำ�นวยความยตุ ิธรรม ทางปกครอง เพื่�่อให้้การขัับเคลื่�่อนภารกิิจของศาลปกครอง ในการอำำ�นวยความยุุติิธรรมเป็็นไปโดยเรีียบร้้อยและ ให้เป็นไปตามมาตรฐาน สอดคล้้องกัับแผนแม่่บทศาลปกครอง ระยะ ๒๐ ปีี (พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๘๐) และวิิสััยทััศน์์ศาลปกครอง อนั เป็นท่ียอมรบั ในระดับสากล ที่่ก� ำำ�หนดว่า่ “อำำ�นวยความยุตุ ิธิ รรมทางปกครองด้้วยความ เป็็นธรรม รวดเร็็ว ทัันสมััย เพื่่�อเสริิมสร้ างธรรมาภิิบาล ในสัังคม และเป็็นศาลแห่่งความเป็็นเลิิศ” ประธาน ศาลปกครองสููงสุุด จึึงกำำ�หนดนโยบายการดำำ�เนิินงาน ของศาลปกครองประจำำ�ปีงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๓ ดังั นี้้� 26 รายงานการปฏิิบััติิงานของศาลปกครองและสำำ�นัักงานศาลปกครอง ประจำำ�ปีี ๒๕๖๒

๑. การพัฒนาการอำ�นวยความยุติธรรมทางปกครองให้เป็นไปตามมาตรฐานอันเป็นท่ียอมรับ ในระดับสากล ๑.๑ การพัฒั นาการอำำ�นวยความยุุติิธรรมทางปกครองให้เ้ ป็น็ มาตรฐาน โดยมุ่�งเน้น้ ให้้เกิิด ประโยชน์์สููงสุุดต่อ่ ประชาชน หน่่วยงานทางปกครองและเจ้้าหน้้าที่�ของรััฐ ซึ่่ง� เป็น็ ผู้้�รับบริิการ ๑.๑.๑ พััฒนาให้้การอำำ�นวยความยุุติิธรรมทางปกครองมีีกรอบระยะเวลาที่่�ชััดเจน มีีความรวดเร็็ว รวมทั้้�งส่ง่ เสริมิ ให้้มีีการระงัับข้้อพิิพาทโดยการไกล่่เกลี่่ย� ข้้อพิพิ าทในคดีีปกครอง ๑.๑.๒ ส่่งเสริิมให้้ประชาชนและทุุกภาคส่่วนในสัังคมสามารถเข้้าถึึงการอำำ�นวย ความยุุติิธรรมทางปกครอง โดยเรีียบง่่าย มีีความสะดวก และไม่่สิ้้�นเปลืืองค่่าใช้้จ่่าย โดยช่่องทางสมััยใหม่่ ทสี่ อดคลอ้ งกบั ความเปลย่ี นแปลงของสงั คม ๑.๑.๓ พัฒั นาระบบฐานข้้อมููลองค์ค์ วามรู้ท� างกฎหมายและวิทิ ยาการ และระบบสนับั สนุนุ การจััดทำำ�คำำ�พิพิ ากษา/คำำ�สั่่�งศาลปกครอง เพื่่�อให้้การพิิจารณาพิพิ ากษาคดีี มีีมาตรฐานด้้านความเป็็นธรรม ชััดเจน และรวดเร็็ว ๑.๒ การสร้า้ งเสริมิ และพัฒั นาโครงสร้า้ งพื้�นฐานที่จ� ำ�ำ เป็น็ ต่อ่ การปฏิบิ ัตั ิงิ านและกระบวนการ ทำ�ำ งานของศาลปกครอง ๑.๒.๑ นำำ�กระบวนการทำำ�งานหรืือกระบวนวิธิ ีีพิิจารณาคดีีตามแนวคิดิ สมััยใหม่่มาปรัับใช้้ ๑.๒.๒ ปรัับปรุุงโครงสร้้างพื้้�นฐานที่่�จำำ�เป็็นต่่อการปฏิิบััติิงาน เช่่น ห้้องพิิจารณาคดีี ห้องไต่สวน ห้องไกล่เกล่ีย ฯลฯ ตลอดจนระบบฐานข้อมูลองค์ความรู้ให้มีความพร้อมในการรองรับ การอำ� นวยความยตุ ธิ รรมทางปกครอง ๑.๒.๓ นำำ�เทคโนโลยีีสารสนเทศที่่�มีีประสิิทธิิภาพสููงและสอดคล้้องกัับแนวคิิดการทำำ�งาน สมััยใหม่่ เช่่น ระบบปััญญาประดิิษฐ์์ (Artificial Intelligence: AI) มาปรัับใช้้เป็็นเครื่�องมืือสนัับสนุุน การยกระดัับการปฏิิบััติิงาน เพื่�่ออำำ�นวยความสะดวกให้้แก่่ประชาชนและสนัับสนุุนการดำำ�เนิินงานของ ศาลปกครองให้้มีปี ระสิทิ ธิิภาพยิ่่ง� ขึ้น� ๑.๓ การพััฒนาด้้านบุุคลากรเพื่่�อเพิ่่�มประสิิทธิิภาพและผลสััมฤทธิ์�ในการอำำ�นวย ความยุุติิธรรมทางปกครอง ๑.๓.๑ พิจิ ารณาดำำ�เนินิ การให้้มีอี ัตั รากำำ�ลังั บุคุ ลากรที่่เ� หมาะสมและสอดคล้้องกับั ปริมิ าณคดี ี ที่่ร� ับั ผิดิ ชอบ ๑.๓.๒ พัฒั นาและส่ง่ เสริมิ ให้้บุคุ ลากรมีที ักั ษะที่่จ� ำำ�เป็น็ กับั การปฏิบิ ัตั ิงิ าน ในสภาพแวดล้้อม สมััยใหม่่ ๑.๓.๓ ส่่งเสริิมให้้บุุคลากรศาลปกครองปฏิิบััติิตามค่่านิิยมหลัักของศาลปกครอง รวมทั้้�ง วัฒั นธรรมศาลปกครอง (TRUST) Administrative Court Annual Report 2019 27

๒. การมุ่งเน้นให้กระบวนการยุติธรรมทาง ปกครองเปน็ กลไกในการจดั การขอ้ พพิ าททเ่ี ปน็ ปญั หา สำ�คัญ ซึ่งจะมีผลต่อความเป็นอยู่ การคุ้มครองสิทธิ เสรภี าพและการปกปอ้ งคมุ้ ครองทรพั ยากรธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอ้ ม ๒.๑ การยกระดัับการพิิจารณาพิิพากษา คดีีปกครองที่�เกี่�ยวข้้องกัับความเป็็นอยู่� หรืือสิิทธิิ เสรีีภาพของประชาชน เช่่น การประกอบอาชีีพ การทำ�ำ กิินในที่�ดิิน การดำำ�เนิินธุุรกิิจที่�เกี่�ยวข้้องกัับ การพิจิ ารณาของรัฐั ฯลฯ ให้เ้ กิดิ ความเป็น็ ธรรมและ ได้ผ้ ลรวดเร็็ว ๒.๒ พััฒนาการอำ�ำ นวยความยุุติิธรรมทาง ปกครองในข้้อพิิพาทที่ �เกี่ �ยวกัับทรััพยากรธรรมชาติิ และสิ่ �งแวดล้้อมให้้มีีประสิิทธิิภาพและก่่อให้้เกิิด ผลสัมั ฤทธิ์ท�ี่เ� ป็น็ รูปู ธรรมอย่า่ งแท้จ้ ริงิ ในการปกป้อ้ ง คุ้ �มครองทรััพยากรธรรมชาติิและสิ่ �งแวดล้้อม ๓.การสานตอ่ และขยายความรว่ มมอื กบั องคก์ ร ภายนอก ท้ังท่ีเป็นองค์กรภาครัฐและภาคประชาชน รวมทง้ั องคก์ รตา่ งประเทศ ๓.๑ ส่่งเสริิมความร่่วมมืือกัับองค์์กร ภาครััฐ เพื่่�อให้้เกิิดแนวทางการปฏิิบััติิราชการ ที่ � ถูู ก ต้้ อ ง แ ล ะ เ ป็็ น ป ร ะ โ ย ช น์์ ต่่ อ กา ร ขัั บ เ ค ลื่ � อ น การบริิหารราชการแผ่่นดิินและการจััดทำำ�บริิการ สาธารณะ ๓.๒ ส่่งเสริิมให้้ภาคประชาชนมีีส่่วนร่่วม กับั การพัฒั นาการให้บ้ ริกิ ารของศาลปกครอง ในมิิติิ ที่ �หลากหลาย ๓.๓ สร้้างความร่่วมมืือทางการศาลและ ทางวิิชาการกัับองค์์กรต่่างๆ เพื่่�อร่่วมกัันขัับเคลื่�อน การพััฒนานวััตกรรมในระบบบริิหารงานศาลและ กระบวนการยุุติิธรรมทางปกครอง ให้้เป็น็ มาตรฐาน อัันเป็น็ ที่�ยอมรับั ในระดับั สากล 28 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

Administrative Court Annual Report 2019 29

๖ ภาพถ่า่ ย รายนามผู้บ�้ ริหิ ารศาลปกครอง และสำำ�นักั งานศาลปกครอง ผู้บ�้ ริหิ ารศาลปกครอง ๑ นายปิยะ ปะตงั ทา ประธานศาลปกครองสูงสุด ๖ ๗ ๘ นายวราวธุ ศริ ิยุทธว์ ฒั นา นายสเุ มธ รอยกุลเจรญิ นายประสทิ ธิศ์ กั ดิ์ มีลาภ ประธานแผนกคดบี รหิ ารงานบุคคล ประธานแผนกคดีวี ินิ ัยั การคลััง ประธานแผนกคดีละเมิด และการงบประมาณ ในศาลปกครองสููงสุุด และความรับผดิ อย่างอ่ืน ในศาลปกครองสงู สดุ ในศาลปกครองสงู สดุ 30 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

ขอ้ มูล ณ วันท่ี ๓๐ กันยายน ๒๕๖๒ ๒ ๓ ๔ ๕ นายชาญชัยั แสวงศักั ดิ์� นายวรพจน์์ วิิศรุุตพิชิ ญ์์ นายวิษิ ณุุ วรัญั ญูู นายนพดล เฮงเจริิญ รองประธาน รองประธาน รองประธาน รองประธาน ศาลปกครองสููงสุุด ศาลปกครองสููงสุุด ศาลปกครองสููงสุดุ ศาลปกครองสููงสุดุ ๙ ๑๐ นายสุชาติ มงคลเลิศลพ นายมนูญ ปุญญกริยากร ประธานแผนกคดบี ริหารราชการแผน่ ดนิ ประธานแผนกคดสี ิง่ แวดล้อม ในศาลปกครองสูงสดุ ในศาลปกครองสูงสุด The Administrative Court Annual Report 20198 31

ผู้บ�้ ริหิ ารสำำ�นักั งานศาลปกครอง ๑ นายอติโชค ผลดี เลขาธกิ ารสำ� นักงานศาลปกครอง ๕ ๖ นางอัมพวนั ยวุ กาญจน์ นางสาวธรรมรงั สี วรรณโก รองเลขาธกิ ารส�ำนักงานศาลปกครอง รองเลขาธกิ ารส�ำนกั งานศาลปกครอง 32 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

ข้อมูล ณ วันท่ี ๓๐ กันยายน ๒๕๖๒ ๒ ๓ นางสมฤดี ธัญญสิริ นายบรรยาย นาคยศ รองเลขาธกิ ารสำ� นักงานศาลปกครอง รองเลขาธกิ ารส�ำนกั งานศาลปกครอง ๘ ๙ ๑๐ นายไพฑููรย์์ คล้า้ ยยวงทอง นายยุทุ ธนา ศรีตี ระกูลู นายประพัฒน์ ตันสุวรรณนนท์ ที่่�ปรึกึ ษาสำำ�นักั งานศาลปกครอง ที่่ป� รึึกษาสำำ�นักั งานศาลปกครอง ท่ีปรึกษาสำ� นกั งานศาลปกครอง The Administrative Court Annual Report 2018 33

๗ ภาพรวมดา้ นทรพั ยากรบคุ คล และงบประมาณ อตั รากำ�ลงั บคุ ลากรของศาลปกครอง รวมทงั้ สน้ิ ๓,๑๙๓ คน ตลุ าการศาลปกครอง ขา้ ราชการ พนักงานราชการ ฝ่ายศาลปกครอง ศาลปกครอง ๒๖๗ คน ๒,๒๙๓ ๕๙๗ คน คน ลกู จา้ งประจ�ำ ลูกจา้ งชัว่ คราว ๑๗ ๑๙ คน คน งบประมาณที่ศาลปกครองได้รบั จัดสรร ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ ๒,๖๖๗.๐๖๖๔ ๒,๖๗๔.๔๕๖๗ ลา้ นบาท ล้านบาท 34 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

ส่วนที่ ภาพรวมการเปรีียบเทีียบผลการดำำ�เนิินงาน ระหว่่างปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ กัับปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ ๑. เปรียี บเทียี บงบประมาณรายจ่่ายประจำำ�ปีี พ.ศ. ๒๕๖๑ - ๒๕๖๒ ๒. สรุปุ การชี้แ้� จงต่อ่ ที่่ป� ระชุมุ สภาผู้แ�้ ทนราษฎรเกี่ย� วกับั รายงานการปฏิบิ ัตั ิงิ าน ของศาลปกครองและสำำ�นักั งานศาลปกครอง ประจำำ�ปีี ๒๕๖๑

๑.เปรียี บเทียี บงบประมาณรายจ่า่ ยประจำำ�ปีงี บประมาณ พ.ศ.๒๕๖๑ -  ๒๕๖๒ สำำ�นักั งานศาลปกครอง ๑.ภาพรวมงบประมาณรายจา่ ยประจำ�ปงี บประมาณพ.ศ.๒๕๖๑ - ๒๕๖๒ สำ�นักงานศาลปกครอง ล้านบาท ๒,๖๖๗.๐๖๖๔ ลา้ นบาท ๒,๖๗๔.๔๕๖๗ ล้านบาท ๓,๐๐๐ เพิม่ ขึน้ ๒,๐๐๐ ๗,๓๙๐,๓๐๐ บาท (ร้อยละ ๐.๐๐๒) ๑,๐๐๐ ๐ ปีงบประมาณ ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ พ.ศ. ๒๕๖๑ ๒.ภาพรวมงบประมาณรายจา่ ยประจำ�ปงี บประมาณพ.ศ.๒๕๖๑ - ๒๕๖๒ สำ�นกั งานศาลปกครอง จำ�แนกรายแผนงาน ล้านบาท ๓,๐๐๐ ๒,๖๖๗.๐๖๖๔ ลา้ นบาท ๒,๖๗๔.๔๕๖๗ ล้านบาท ๒,๕๐๐ ๒,๐๐๐ ๑,๕๐๐ ๑,๐๐๐ ๕๐๐ ปีงบประมาณ ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ พ.ศ. ๒๕๖๒   แผนงานบคุ ลากรภาครฐั แผนงานพืน้ ฐานดา้ นการ แผนงานบูรณาการปฏิรูป ปรบั สมดลุ และพฒั นาระบบ กฎหมายและพฒั นา บรหิ ารจัดการภาครัฐ กระบวนการยตุ ิธรรม 36 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

๒. สรุปการช้ีแจงต่อที่ประชุมสภาผู้แทนราษฎรเก่ียวกับรายงาน การปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๑ ส�ำนักงานศาลปกครองได้ชี้แจงรายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๑ ต่อสภาผู้แทนราษฎร ในการประชุมสภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ ๒๕ ปีที่ ๑ คร้ังท่ี ๒๒ (สมัยสามัญประจ�ำปีคร้ังท่ี ๒) เมื่อวันพฤหัสบดีท่ี ๓๐ มกราคม ๒๕๖๓ เวลา ๑๓.๐๐ - ๒๑.๐๐ น. ณ ห้องประชุมใหญ่วุฒิสภา อาคารรัฐสภา ช้ัน ๒ โดยสรุปประเด็นข้อสังเกตและข้อแนะน�ำของ สภาผู้แทนราษฎร ดังนี้ ประเด็็นคำ�ำ ถามและการให้ข้ ้อ้ เสนอแนะ การตอบประเด็น็ คำ�ำ ถาม ของสมาชิกิ สภาผู้�แ้ ทนราษฎร ๑. การก่่อสร้้างอาคารที่่ท� ำ�ำ การศาลปกครอง ๑.๑ กรณีีการก่่อสร้้างที่่�ทำำ�การศาลปกครอง ๑.๑ การก่อ่ สร้้างอาคารที่่ท� ำำ�การศาลปกครอง นครศรีีธรรมราช มีีย้้ายที่่�ก่่อสร้้างจากอำำ�เภอทุ่ �งสง นครศรีีธรรมราช ซึ่่�งมีีการย้้ายสถานที่่�ก่่อสร้้าง มาศููนย์ร์ าชการนาสาร อำำ�เภอพระพรหมนั้้น� เนื่อ�่ งจาก จากอำำ�เภอทุ่�งสง มาที่่ศ� ููนย์์ราชการนาสาร อำำ�เภอ ได้้มีีการเปิิดทำำ�การศาลปกครองภููเก็็ตแล้้ว จึึงทำำ�ให้้ พระพรหม มีีสาเหตุุเนื่�่องจากอะไร และปััจจุุบััน ต้้องพิิจารณาในเรื่่�องเขตอำำ�นาจศาลปกครอง การก่่อสร้้างมีีความคืืบหน้้าไปแล้้วอย่่างไรบ้้าง ให้้มีีความเหมาะสมมากยิ่ �งขึ้�น และขอนำำ�เรีียนต่่อ รวมถึงึ ปััญหาคดีเี กี่่ย� วกัับการทิ้้�งงานของผู้�้รัับจ้้าง ที่่ป� ระชุมุ สมาชิกิ สภาผู้แ�้ ทนราษฎรว่า่ การย้้ายที่่ท� ำำ�การ สำำ�นัักงานศาลปกครองมีีการดำำ�เนินิ งานอย่า่ งไร ศาลปกครองนครศรีีธรรมราชเป็็นไปด้้วยความสุุจริิต มิไิ ด้้มีสี าเหตุหุ รืือการใช้้อำำ�นาจในทางมิชิ อบแต่อ่ ย่า่ งใด นอกจากยึึดถืือความสะดวกของประชาชนเป็็นหลััก และในฐานะผู้�้บริิหารของสำำ�นัักงานศาลปกครอง ได้้ดำำ�เนิินการตามระเบีียบพััสดุุทุุกขั้�นตอน สามารถ ตรวจสอบได้้ อีีกทั้้ง� การย้้ายสถานที่่�ก่อ่ สร้้างผู้�บ้ ริิหาร ศาลปกครองได้้พิิจารณาและให้้ความเห็็นชอบ แล้้วว่า่ มีคี วามเหมาะสมต่่อประชาชนมากที่่ส� ุดุ ๑.๒ การก่่อสร้้างที่่�ทำำ�การศาลปกครอง ๑.๒ ประเด็น็ ที่่ส� มาชิกิ สภาผู้แ้� ทนราษฎรกรุณุ าให้้ แต่่ละแห่่งให้้มีีขนาดใหญ่่เกิินความจำำ�เป็็นอาจ ความห่่วงใย คืือ การก่่อสร้้างอาคารสถานที่่�ใหญ่่โต ต้้องใช้้งบประมาณในการดำำ�เนินิ การค่อ่ นข้้างมาก เกินิ ความจำำ�เป็น็ และควรแบ่ง่ สันั งบประมาณดังั กล่า่ ว ถ้้าสามารถแบ่่งสัันงบประมาณในการก่่อสร้้าง ไปใช้้พััฒนาบุุคลากรศาลปกครองนั้้�น สำำ�นัักงาน อาคารบางส่่วนมาใช้้ในการบริิหารงานบุุคคล ศาลปกครองขอรัับคำำ�แนะนำำ�ดัังกล่่าวไปเสนอ Administrative Court Annual Report 2019 37

ประเด็็นคำ�ำ ถามและการให้ข้ ้อ้ เสนอแนะ การตอบประเด็็นคำำ�ถาม ของสมาชิกิ สภาผู้�้แทนราษฎร โดยเพิ่่ม� จำำ�นวนตุลุ าการศาลปกครองและพนักั งาน ในที่่�ประชุุมผู้้�บริิหารศาลปกครองต่่อไป โดยในส่่วน คดีีปกครอง หรืือนำำ�มาใช้้ในการอบรมพััฒนา ของสำำ�นัักงานศาลปกครองได้้ดำำ�เนิินการสรรหา บุคุ ลากรศาลปกครองและสร้างระบบบริหิ ารจัดั การ และพัฒั นาความรู้�ใ้ ห้้กับั บุุคลากรอย่า่ งต่่อเนื่�อ่ ง งานคดีีให้้มีีความรวดเร็็วและมีีประสิิทธิิภาพ มากยิ่ง� ขึ้น� น่า่ จะมีคี วามเหมาะสมมากกว่า่ ๒. การบังั คับั คดีปี กครอง หน่ว่ ยงานที่่ถ� ููกฟ้อ้ งคดีี และการกำ�ำ หนดกรอบระยะเวลาในกระบวนการ พิจิ ารณาคดีี ๒.๑ การขอให้้ศาลมีีคำำ�สั่่�งในการปฏิิบััติิตาม ๒.๑ กรณีีที่่�ศาลปกครองสููงสุุดมีีคำำ�สั่่�งกลัับ คำำ�บัังคัับของศาลปกครองชั้�นต้้นก่่อนคดีีจะถึึง คำำ�บัังคัับของศาลปกครองชั้�นต้้นก่่อนคดีีจะถึึงที่่�สุุด ที่่�สุดุ นั้้�น ศาลปกครองสููงสุุดเคยกลัับคำำ�พิพิ ากษา ปัจั จุุบันั ยังั ไม่่มีคี ำำ�สั่่ง� กลัับคำำ�บัังคับั ของศาลปกครอง ของศาลปกครองชั้�นต้้นหรืือไม่่ ถ้้ามีีได้้มีีการ ชั้น� ต้้นแต่อ่ ย่า่ งใด เยียี วยาอย่่างไร ๒.๒ การบังั คับั คดีปี กครองในปัจั จุบุ ันั มีปี ัญั หา ๒.๒ ปััญหาในการบัังคัับคดีีนั้้�น โดยทั่่�วไปจะ หรืืออุปุ สรรคในการดำำ�เนิินการหรืือไม่่ โดยเฉพาะ มีีปััญหาเฉพาะการบัังคัับให้้หน่่วยงานชดใช้้เงิินให้้ ปััญหาการบัังคัับคดีีที่่�ให้้หน่่วยงานต้้องชดใช้้เงิิน แก่่คู่�กรณีีเพราะต้้องรอให้้หน่่วยงานดัังกล่่าวได้้รัับ แก่ป่ ระชาชน เพราะในรายงานผลการปฏิบิ ัตั ิงิ าน งบประมาณก่อ่ นจึงึ จะสามารถดำำ�เนินิ การได้้ ซึ่่ง� ปัญั หา ของศาลปกครองฯ ในหัวั ข้้อการบังั คับั คดีปี กครอง ความล่่าช้้าที่่�เกิิดขึ้�นนั้้�นมิิใช่่เกิิดจากศาลปกครอง รวมทั้้ง� หัวั ข้้อปัญั หาและอุปุ สรรคในการปฏิบิ ัตั ิงิ าน แต่่เกิิดจากหน่่วยงานที่่�ถููกบัังคัับคดีี สำำ�หรัับปััญหา ของศาลปกครองฯ มิไิ ด้้มีกี ารระบุไุ ว้้ อุุปสรรคในเรื่�่องดัังกล่่าวขอรัับข้้อสัังเกตไปบรรจุุไว้้ ในรายงานผลการปฏิบิ ัตั ิงิ านในปีถี ัดั ไป ๒.๓ สถิิติิคดีีรัับเข้้าของศาลปกครองชั้�นต้้น ๒.๓ สถิิติิคดีีรัับเข้้าของศาลปกครองชั้ �นต้้น จำำ�แนกตามหน่ว่ ยงานผู้ถ�้ ููกฟ้อ้ งคดีจี ะมีหี น่ว่ ยงาน จำำ�แนกตามหน่่วยงานผู้�้ถููกฟ้้องคดีีมีีการรวบรวมไว้้ ที่่�นอกเหนืือจากที่่�ระบุุไว้้จำำ�นวน ๑๐ หน่่วยงาน ทุกุ หน่ว่ ยงานแต่น่ ำำ�เสนอเพียี ง๑๐ ลำำ�ดับั แรกและมิไิ ด้้ หรืือไม่่ และจำำ�นวนสถิิติิคดีีที่่�องค์์กรปกครอง นำำ�สถิิติิการถููกฟ้้องขององค์์กรปกครองส่่วนท้้องถิ่ �น ส่ว่ นท้้องถิ่น� ถููกฟ้อ้ งได้้รวมอยู่�ในกระทรวงมหาดไทย มารวมกัับกระทรวงมหาดไทย ทั้้�งนี้้� ในรายงาน หรืือไม่่ ผลการปฏิิบััติิงานของศาลปกครองฯ ในปีีต่่อไปจะ จำำ�แนกและแสดงข้้อมููลดัังกล่า่ วให้้ชัดั เจนมากขึ้�น 38 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

ประเด็น็ คำำ�ถามและการให้ข้ ้้อเสนอแนะ การตอบประเด็น็ คำ�ำ ถาม ของสมาชิกิ สภาผู้้�แทนราษฎร ๒.๔ กรณีีคดีีที่่�มีีความล่่าช้้าในขั้�นตอนการ พิิจารณาคดีี สืืบเนื่่�องจากการบริิหารจััดการคดีีของ ๒.๔ ศาลปกครองได้้กำำ�หนดกรอบระยะเวลา ศาลปกครองนั้้�นประสบปััญหาสำำ�คััญบางประการ ของขั้ �นตอนในกระบวนการพิิจารณาคดีีหรืือไม่่ เช่่น ในปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ มีีคดีีเข้้าสู่� และคดีที ี่่�มีคี วามล่่าช้้าเกิดิ จากสาเหตุุใด การพิิจารณาสู่�ศาลปกครองทั้้�งสิ้้�น ๓๓,๓๑๐ คดี ี ส่่งผลให้้ตุุลาการศาลปกครองสููงสุุด มีีปริิมาณคดีี ที่่�อยู่�ในความรัับผิิดชอบถึึง ๓๔๔ คดีี ต่่อตุุลาการ ศาลปกครองสููงสุดุ ๑ คน และตุลุ าการศาลปกครอง ชั้น� ต้้น มีปี ริมิ าณคดีทีี่่อ� ยู่�ในความรับั ผิดิ ชอบ ๙๙ คดีี ต่อ่ ตุลุ าการศาลปกครองชั้น� ต้้น ๑ คน ซึ่่ง� จะเห็น็ ได้้ว่า่ ตุุลาการศาลปกครองแต่่ละคนมีีปริิมาณคดีีที่่�อยู่ �ใน ความรัับผิิดชอบค่่อนข้้างสููง ขณะเดีียวกััน หากจะ พิิจารณาจำำ�นวนคนครองของตุุลาการศาลปกครอง จำำ�แนกแต่ล่ ะชั้น� ศาลจะพบว่า่ ตุลุ าการศาลปกครอง สููงสุดุ มีเี พียี ง ๔๓ คน (กรอบ ๘๓ อัตั รา) และตุลุ าการ ศาลปกครองชั้น� ต้้นมีเี พียี ง๑๘๗คน(กรอบ๓๖๑ อัตั รา) ซึ่ �งสิ่่�งเหล่่านี้้�ถืือว่่าเป็็นปััจจััยอย่่างหนึ่่�งมีีผลกระทบ ต่่อการพิิจารณาคดีีเช่่นกััน ดัังนั้้�น ในฐานะผู้�บ้ ริิหาร ของสำำ�นัักงานศาลปกครองที่่�ได้้ให้้ความสำำ�คััญกัับ เรื่อ่� งนี้้ม� าโดยตลอด จึงึ เร่ง่ รัดั ให้้มีกี ารรับั สมัคั รตุลุ าการ ศาลปกครองอย่่างต่่อเนื่่�อง แต่่กระบวนการคััดสรร ตุุลาการศาลปกครองมีีกระบวนการที่่�ค่่อนข้้าง รััดกุุม เพื่�่อให้้ได้้บุุคลากรที่่�มีีประสิิทธิิภาพ และ มีีประสบการณ์์ในการทำำ�งาน สามารถตััดสิินคดีี ปกครองได้้โดยไม่่ผิิดพลาดคลาดเคลื่�่อน จึึงทำำ�ให้้ ผู้�้ ที่่� ผ่่ า น ก า ร ป ร ะ เ มิิ น มีี จำำ� น ว น ค่่ อ น ข้้ า ง น้้ อ ย แต่อ่ ย่า่ งไรก็ต็ ามสำำ�นักั งานศาลปกครองได้้สนับั สนุนุ การพิจิ ารณาพิพิ ากษาคดีีโดยได้้ดำำ�เนินิ การสรรหาและ พัฒั นา ทักั ษะความรู้� ความเชี่ย� วชาญให้้แก่พ่ นักั งาน คดีีปกครองในรููปแบบต่่างๆ เพื่่�อจะช่่วยสนัับสนุุน การปฏิบิ ัตั ิงิ านของตุลุ าการศาลปกครองให้้สามารถ ดำำ�เนิินงานอย่่างมีศี ักั ยภาพมากยิ่่�งขึ้น� และถึงึ แม้้ว่่า Administrative Court Annual Report 2019 39

ประเด็็นคำ�ำ ถามและการให้้ข้้อเสนอแนะ การตอบประเด็็นคำ�ำ ถาม ของสมาชิิกสภาผู้�แ้ ทนราษฎร จ ะ มีี ข้้ อ จำำ�กัั ด ด้้ า น ง บ ป ร ะ ม า ณ แ ต่่ สำำ�นัั ก ง า น ศาลปกครองได้้แสวงหาความร่ว่ มมืือจากต่า่ งประเทศ ในการฝึึกอบรมทั้้�งตุุลาการศาลปกครองและ พนัักงานคดีีปกครองอย่่างสม่ำำ�� เสมอ สำำ�หรัับการ เพิ่่�มประสิิทธิิภาพในการบริิหารจััดการคดีีปกครอง ได้้มีีการนำำ�วิิธีีการไกล่่เกลี่่�ยข้้อพิิพาททางปกครอง และการกำำ�หนดกรอบระยะเวลาในการดำำ�เนิิน กระบวนการพิจิ ารณาคดีมี าใช้้เรียี บร้อยแล้้ว ซึ่ง� ส่ง่ ผล ให้้คดีีล่า่ ช้้าหรืือค้้างนานแล้้วเสร็็จเร็็วยิ่่ง� ขึ้�น ๓. การอบรมและการเผยแพร่่ข้้อมููลของ ศาลปกครอง ๓.๑ ปัจั จุบุ ันั ศาลปกครองได้้มีกี ารเปิดิ หลักั สููตร ๓.๑ กรณีีการเปิิดอบรมหลัักสููตรพิิเศษสำำ�หรัับ พิิเศษให้้แก่่บุุคลากรของศาลปกครองและบุุคคล บุุคลากรของศาลปกครองและบุุคคลภายนอก ภายนอกอยู่ �หรืือไม่่ ปัจั จุบุ ันั หลักั สููตรนักั บริหิ ารการยุตุ ิธิ รรมทางปกครอง ระดับั สููง (บยป.) ได้้ถููกยกเลิกิ ไปกว่า่ ๕ ปีี แล้้ว เพราะ ได้้รัับเสีียงสะท้้อนจากหลายแห่่งว่่าจะทำำ�ให้้เกิิด ระบบอุุปถััมภ์์ในกระบวนการยุุติิธรรม จึึงเป็็นเหตุุที่่� ทำำ�ให้้นำำ�ไปสู่�การยุุติโิ ครงการอบรมดังั กล่่าว ๓.๒ ศ า ล ป ก ค ร อ ง ค ว ร มีี ก า ร เ ผ ย แ พ ร่่ ๓.๒ สำำ�นัั ก ง า น ศ า ล ป ก ค ร อ ง ไ ด้้ พ ย า ย า ม ประชาสััมพัันธ์์ความรู้�้เกี่ �ยวกัับคดีีปกครองและ ประชาสััมพัันธ์์เผยแพร่่แนวทางการปฏิิบััติิราชการ การฟ้้องคดีีปกครอง ตามสถานที่่�ราชการต่่างๆ ที่่�ดีีแก่่หน่่วยงานของรััฐกว่่า ๙,๐๐๐ หน่่วยงาน เพื่่�อให้้ประชาชนได้้มีีโอกาสศึึกษาข้้อมููลและ เพื่่�อให้้เจ้้าหน้้าที่่�ของรััฐมีีการปฏิิบััติิงานตามหลััก แนวทางการคุ้้ม� ครองสิทิ ธิขิ องตนเอง ธรรมาภิิบาลและประชาชนได้้รัับการคุ้้�มครองสิิทธิิ เสรีีภาพอย่่างแท้้จริิงผ่่านช่่องทางประชาสััมพัันธ์ ์ ในมิติ ิติ ่า่ งๆ อย่า่ งหลากหลาย ๓.๓ การอำำ�นวยความสะดวกให้้แก่่ประชาชน ๓.๓ สำำ�นัักงานศาลปกครองได้้อำำ�นวยความ ที่่�มาฟ้้องคดีีต่่อศาลปกครองหรืือข้้อมููลต่่างๆ นั้้�น สะดวกในการให้้การบริกิ ารถ่า่ ยเอกสารแก่ป่ ระชาชน ควรพิิจารณาถึึงความเหมาะสมในการจััดเก็็บ ซึ่ง� ปัจั จุบุ ันั มีหี น่ว่ ยงานเอกชนเป็น็ ผู้ร�้ ับั จ้้างถ่า่ ยเอกสาร ค่่าถ่่ายเอกสารมิิให้้มีีราคาแพงจนเป็็นภาระ และกำำ�หนดค่่าถ่่ายเอกสารในอััตราตามท้้องตลาด แก่ป่ ระชาชนเกินิ ไป โดยทั่่ว� ไป 40 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

ส่วนท่ี ผลการด�ำเนินงานที่ส�ำคัญ ๑. การพจิ ารณาพพิ ากษาคดีดว้ ยความถูกต้อง รวดเร็ว และเป็นธรรม ๒. การบังคบั คดปี กครอง ๓. รายงานการวิเคราะหเ์ หตุแห่งการฟ้องคดีปกครองและการวางหลกั กฎหมาย และแนวทางการปฏิบัตริ าชการที่ดี ๔. การเสริมสรา้ งโอกาสในการเข้าถึงความยตุ ิธรรมทางปกครอง ๕. การเสรมิ สรา้ งความรูค้ วามเขา้ ใจแก่ทกุ ภาคส่วนในสังคม ๖. ผลการสำำ�รวจความเชื่�อ่ มั่่�นของประชาชน ต่่อการอำำ�นวยความยุตุ ิธิ รรม ของศาลปกครอง ประจำำ�ปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ ๗. การพัฒนาระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศเพอ่ื การบริหารจดั การคดี ๘. การเสริมสร้างความรว่ มมอื ทางวชิ าการและความสัมพันธร์ ะหวา่ งประเทศ ๙. การพฒั นาศกั ยภาพบคุ ลากรศาลปกครอง ๑ ๐. การเสริมสร้างวฒั นธรรมศาลปกครอง (TRUST) Administrative Court Annual Report 2019 41

๑. การพจิ ารณาพพิ ากษาคดดี ว้ ยความถกู ตอ้ ง รวดเรว็ และเปน็ ธรรม นับเป็นเวลากว่าทศวรรษท่ีศาลปกครองได้ท�ำหน้าท่ีเป็นท่ีพึ่งหลักในการอ�ำนวยความยุติธรรม ทางปกครองแก่ประชาชนและสังคมไทย โดยมีสถิติคดีปกครองเป็นข้อมูลส�ำคัญที่แสดงให้เห็นสถานการณ์ องค์รวมของกระบวนการยุติธรรมทางปกครองของไทย อีกท้ังเป็นภาพสะท้อนการปฏิบัติหน้าท่ีที่ดีของ สว่ นราชการ หนว่ ยงาน และเจา้ หนา้ ทข่ี องรฐั ตลอดจนการมคี วามรคู้ วามเขา้ ใจ และการใช้สทิ ธขิ องประชาชน ในกระบวนการยุติธรรมทางปกครอง รวมท้ังภาระหน้าท่ีและขีดความสามารถในการพิจารณาคดีของ ศาลปกครอง ผลการด�ำเนินงานดา้ นการพิจารณาพิพากษาคดีปกครอง ๑. ผลการดำ� เนนิ งานดา้ นการพจิ ารณาพพิ ากษาคดีปกครองในภาพรวม ในปีงี บประมาณพ.ศ.๒๕๖๒ศาลปกครองมีจี ำำ�นวนตุลุ าการศาลปกครองทั้้ง� สิ้้น� ๒๖๖คน รับั ผิดิ ชอบ คดีทงั้ หมด จำ� นวน ๓๔,๘๐๙ คดี โดยเรง่ รดั พิจารณาพพิ ากษาคดไี ดแ้ ล้วเสรจ็ จำ� นวน ๙,๓๘๐ คดี คิดเปน็ รอ้ ยละ ๒๖.๙๕ และมคี ดีทีอ่ ยูร่ ะหว่างการพิจารณา ณ วนั ที่ ๓๐ กันยายน ๒๕๖๒ จำ� นวน ๒๕,๔๒๙ คดี โดยแบ่งเป็นคดีที่อยู่ระหว่างการพิจารณาของศาลปกครองสูงสุด จ�ำนวน ๑๕,๒๐๘ คดี และเป็นคดี ท่ีอยู่ระหวา่ งการพจิ ารณาของศาลปกครองชั้นต้น จำ� นวน ๑๙,๖๐๑ คดี สถิตคิ ดีประจำ�ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ คดีในความรบั ผิดชอบ คดีแลว้ เสร็จ ท้ังหมด ๙,๓๘๐ ๓๔,๘๐๙ คดี คดี 42 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

๒. ผลการดำำ�เนินิ งานด้า้ นการพิจิ ารณาพิพิ ากษาคดีขี องศาลปกครองสูงู สุดุ ในปีงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ ศาลปกครองมีจี ำำ�นวนตุลุ าการในศาลปกครองสููงสุดุ จำำ�นวน ๔๓ คน รัับผิิดชอบคดีีในศาลปกครองสููงสุุดทั้้�งหมด จำำ�นวน ๑๕,๒๐๘ คดีี โดยในจำำ�นวนคดีีดัังกล่่าวเป็็นคดีีรัับเข้้า ในปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ จำำ�นวน ๓,๒๔๕ คดีี และคดีีค้้างของปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ จำำ�นวน ๑๑,๙๖๓ คดีี สามารถพิิจารณาได้้แล้้วเสร็จ็ ทั้้�งหมด จำำ�นวน ๒,๔๙๓ คดีี คิดิ เป็็นร้้อยละ ๑๖.๓๙ และมีคี ดี ี ที่่�อยู่�ระหว่่างการพิิจารณา จำำ�นวน ๑๒,๗๑๕ คดี ี คิดิ เป็็นร้้อยละ ๘๖.๖๑ ของคดีที ี่่�อยู่�ในความรัับผิดิ ชอบของ ศาลปกครองสููงสุดุ ในจำำ�นวนนี้้เ� ป็น็ คดีฟี ้อ้ งตรง จำำ�นวน ๓๘๖ คดี ี คิดิ เป็น็ ร้้อยละ ๒.๕๔ คดีอี ุทุ ธรณ์ค์ ำำ�พิพิ ากษา จำำ�นวน ๑๒,๑๒๕ คดีี คิิดเป็็นร้้อยละ ๗๙.๗๓ และเป็็นคดีีคำำ�ร้้องอุุทธรณ์์คำำ�สั่่�ง จำำ�นวน ๒,๖๙๗ คดี ี คิดิ เป็น็ ร้้อยละ ๑๗.๗๓ ของคดีที ี่่�อยู่�ในความรัับผิดิ ชอบของศาลปกครองสููงสุดุ สถติ ิคดีของศาลปกครองสูงสดุ ประจำ�ปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ อทุ ธรณ์ค�ำพิพากษา คดีในความรบั ผดิ ชอบ ๑๒,๑๒๕ คดีี ๑๕,๒๐๘ คดี ค�ำร้องอุทธรณ์คำ� สั่ง ๒,๖๙๗ คดีี ฟอ้ งตรง ๓๘๖ คดีี ตุลาการศาลปกครองสงู สดุ ๑ คน ต่อ ๓๕๔ คดี Administrative Court Annual Report 2019 43

ในจำำ�นวนคดีีแล้้วเสร็จ็ ของศาลปกครองสููงสุุดในปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ จำำ�นวน ๒,๔๙๓ คดี ี ศาลปกครองสููงสุดุ สามารถเร่ง่ รัดั พิจิ ารณาคดีใี ห้้เป็น็ ไปตามกรอบเวลามาตรฐาน (ภายใน ๒ ปี ี นับั แต่ค่ ดีเี ข้้าสู่� การพิจิ ารณาของศาลปกครองสููงสุดุ ) ได้้ถึงึ ๑,๔๒๕ คดี ี คิดิ เป็น็ ร้้อยละ ๕๗.๑๖ โดยจำำ�แนกเป็น็ คดีที ี่่แ� ล้้วเสร็จ็ ภายใน ๑ ปีี จำำ�นวน ๘๗๓ คดีี และคดีที ี่่�แล้้วเสร็็จโดยใช้้เวลาในการพิจิ ารณาคดีีมากกว่า่ ๑ ปีี แต่ไ่ ม่เ่ กินิ ๒ ปีี จำำ�นวน ๕๕๒ คดีี คดีที ี่่�แล้้วเสร็จ็ โดยใช้้เวลามากกว่า่ ๒ ปีี แต่ไ่ ม่เ่ กิิน ๓ ปี ี จำำ�นวน ๓๒๐ คดีี คดีที ี่่�แล้้วเสร็จ็ โดยใช้้เวลาในการพิจิ ารณาคดีมี ากกว่่า ๓ ปีี แต่ไ่ ม่่เกิิน ๔ ปี ี จำำ�นวน ๑๘๘ คดีี และคดีที ี่่แ� ล้้วเสร็็จโดยใช้้เวลา ในการพิจิ ารณาคดีีมากกว่่า ๔ ปี ี จำำ�นวน ๕๖๐ คดีี สถิตคิ ดขี องศาลปกครองสูงสุด จำ�แนกตามระยะเวลาท่ีใช้ในการพจิ ารณาคดี คดแี ลว้ เสร็จภายใน ๑ ปี ๘๗๓ คดี คดแี ลว้ เสร็จมากกว่า ๑ ปี ไมเ่ กิน ๒ ปี ๕๕๒ คดี คดีแลว้ เสรจ็ มากกวา่ ๒ ปี ไมเ่ กิน ๓ ปี ๓๒๐ คดี คดแี ล้วเสร็จมากกวา่ ๓ ปี ไม่เกิน ๔ ปี ๑๘๘ คดี คดีแลว้ เสรจ็ มากกว่า ๔ ปี ๕๖๐ คดี ๓. ผลการดำำ�เนินิ งานด้้านการพิิจารณาพิิพากษาคดีีของศาลปกครองชั้�นต้้น ในปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ ศาลปกครองชั้น� ต้้นมีีจำำ�นวนตุุลาการในศาลปกครองชั้�นต้้น จำำ�นวน ๒๒๓ คน รับั ผิดิ ชอบคดีีในศาลปกครองชั้น� ต้้น จำำ�นวน ๑๙,๖๐๑ คดีี โดยในจำำ�นวนคดีีดัังกล่า่ วเป็็นคดีรี ับั เข้้า ในปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ จำำ�นวน ๘,๒๓๓ คดีี และคดีีค้้างของปีีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ จำำ�นวน ๑๑,๓๖๘ คดีี สามารถพิิจารณาได้้แล้้วเสร็จ็ ทั้้ง� หมดจำำ�นวน ๖,๘๘๗ คดีี คิิดเป็น็ ร้้อยละ ๓๕.๑๔ และมีคี ดี ี ที่่�อยู่�ระหว่่างการพิิจารณาจำำ�นวน ๑๒,๗๑๔ คดีี คิิดเป็็นร้้อยละ ๖๔.๘๖ ของคดีีในความรัับผิิดชอบของ ศาลปกครองชั้น� ต้้น ในจำำ�นวนนี้้เ� ป็น็ คดีที ี่่อ� ยู่�ระหว่่างการพิจิ ารณาของศาลปกครองกลาง จำำ�นวน ๔,๙๙๒ คดี ี คิดิ เป็น็ ร้้อยละ ๓๙.๒๖ และเป็น็ คดีที ี่่อ� ยู่�ระหว่า่ งการพิจิ ารณาของศาลปกครองในภููมิภิ าค จำำ�นวน ๗,๗๒๒ คดีี คิดิ เป็น็ ร้้อยละ ๖๐.๗๔ ของคดีีที่่�อยู่�ระหว่่างการพิจิ ารณาของศาลปกครองชั้�นต้้นทั้้ง� หมด 44 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒

สถิติคดขี องศาลปกครองชั้นต้น ประจำ�ปงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ คดคี ้างของปีงบประมาณ คดรี ับเข้าในปงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ พ.ศ. ๒๕๖๒ ๑๑,๓๖๘ คดี ๘,๒๓๓ คดี คดีในความรับผิดชอบของศาลปกครองชัน้ ต้น ๑๙,๖๐๑ คดี คดแี ลว้ เสร็จ คดคี า้ ง ๖,๘๘๗ คดี ๑๒,๗๑๔ คดีี ตุลาการศาลปกครองชนั้ ต้น ๑ คน ต่อ ๘๘ คดี Administrative Court Annual Report 2019 45

๓.๑ ลัักษณะคดีีที่�เข้า้ สู่�การพิจิ ารณาของศาลปกครองชั้�นต้น้ ในปีงี บประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ (๑) จ�ำแนกตามช่องทางการฟ้องคดี แม้ว่าศาลปกครองจะเปิดโอกาสให้ประชาชนสามารถ ยื่�่นฟ้้องคดีีต่่อศาลปกครองได้้โดยสะดวกทางไปรษณีีย์์ก็็ตาม แต่่ก็็ปรากฏว่่าผู้�้ฟ้้องคดีีส่่วนใหญ่่มัักนำำ�คดี ี มายื่�่นฟ้้องต่่อศาลปกครองด้้วยตนเอง โดยมีีมากถึึง ๖,๑๙๔ คดีี คิิดเป็็นร้้อยละ ๗๕.๒๓ ของคดีีที่่�ยื่่�นฟ้้อง ต่อ่ ศาลปกครองชั้น� ต้้นทั้้ง� หมดในขณะที่่ก� ารยื่น�่ ฟ้อ้ งทางไปรษณียี ์ม์ ีเี พียี ง๒,๐๒๕คดีีหรืือคิดิ เป็น็ ร้้อยละ๒๔.๖๐ ของคดีีที่่�ยื่่�นฟ้้องต่่อศาลปกครองชั้ �นต้้นทั้้�งหมด ขณะเดีียวกัันเพื่่�อให้้สอดรัับนโยบายและทิิศทางในการ ดำำ�เนินิ งานของปีี ๒๕๖๑ ที่่ใ� ห้้ความสำำ�คัญั กับั การเพิ่่�มประสิิทธิิภาพบริิหารจััดการคดีี โดยเฉพาะการพััฒนา ระบบเทคโนโลยีีสารสนเทศ จึงึ ริเิ ริ่ม� ให้้มีกี ารยื่่�นฟ้อ้ งคดีตี ่อ่ ศาลปกครองด้้วยระบบอิิเล็ก็ ทรอนิกิ ส์ ์ ซึ่่ง� เบื้้�องต้้น มีผี ู้ย้� ื่น�่ ฟ้อ้ ง ๑๔ คดีี หรืือคิดิ เป็น็ ร้้อยละ ๐.๑๗ ของคดีที ี่่ย� ื่น�่ ฟ้อ้ งต่อ่ ศาลปกครองชั้น� ต้้นทั้้ง� หมด อันั เป็น็ การแสดง ให้้เห็น็ ถึงึ การรับั รู้ข�้ องประชาชนที่่ต� ้้องการเข้้าถึงึ ความยุตุ ิธิ รรมได้้อย่า่ งสะดวก รวดเร็ว็ และประหยัดั ค่า่ ใช้้จ่า่ ย ทั้้ง� นี้้ � สำำ�นักั งานศาลปกครองจะได้้เร่ง่ รัดั ประชาสัมั พันั ธ์ใ์ ห้้ประชาชนทราบถึงึ ช่อ่ งทางการฟ้อ้ งคดีใี นรููปแบบใหม่่ ที่่�สอดคล้้องกับั วิถิ ีีดำำ�เนิินชีวี ิติ ของประชาชนในสัังคมมากยิ่่ง� ขึ้�นต่่อไป (๒) จ�ำแนกตามพื้นท่ีมูลคดีเกิด ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๒ คดีที่เข้าสู่การพิจารณาของ ศาลปกครองชั้น� ต้้นส่ว่ นใหญ่่ยังั คงเป็น็ คดีีที่่ม� ีพี ื้้น� ที่่ม� ููลคดีีเกิดิ ในภาคกลาง โดยมีีจำำ�นวน ๓,๖๔๗ คดีี คิิดเป็็น ร้้อยละ ๔๓.๗๐ รองลงมาคืือ ภาคตะวัันออกเฉียี งเหนืือ จำำ�นวน ๑,๖๑๐ คดีี คิิดเป็็นร้้อยละ ๑๙.๒๙ ภาคใต้้ จำำ�นวน ๑,๒๙๔ คดีี คิิดเป็็นร้้อยละ ๑๕.๕๐ ภาคเหนืือ จำำ�นวน ๑,๑๔๒ คดีี คิิดเป็็นร้้อยละ ๑๓.๖๘ และ ภาคตะวันออก จ�ำนวน ๖๕๓ คดี คดิ เปน็ ร้อยละ ๗.๘๒ ของคดที ร่ี บั เขา้ สกู่ ารพิจารณาท้ังหมด ภาคเหนืือ ภาคตะวันั ออกเฉีียงเหนืือ ๑,๑๔๒ คดีี ๑,๖๑๐ คดีี ภาคกลาง ภาคตะวัันออก ๓,๖๔๗ คดีี ๖๕๓ คดีี ภาคใต้้ หมายเหตุ:ุ ในแต่ล่ ะคดีอี าจมีพี ื้้น� ที่่ม� ููลคดีเี กิดิ มากกว่า่ ๑ ภาค ดัังนั้้น� ผลรวมของจำำ�นวนคดีี ๑,๒๙๔ คดีี จำำ�แนกตามภาคที่่�เป็็นพื้้�นที่่�มููลคดีีเกิิดจะมีี จำำ�นวนมากกว่า่ จำำ�นวนคดีรี ับั เข้้าจริิง 46 รายงานการปฏิบัติงานของศาลปกครองและส�ำนักงานศาลปกครอง ประจ�ำปี ๒๕๖๒