1 สุตฺตนฺตปิ ฏเก – ในพระสตุ ตนั ตปิ ฏก/ ทฆี นกิ ายสสฺ – แหง่ ทฆี นกิ าย/ ปฐโม – ที่ ๑/ ภาโค – ภาค/ สีลกขฺ นฺธวคโฺ ค – หมวดวา่ ดว้ ยกองแหง่ ศีล/ ปฐโม – หมวดที่ ๑/ นโม – ขอความนอบน้อม/ ตสฺส – พระองคน์ น้ั / ภควโต – แดพ่ ระผูม้ พี ระภาคเจา้ / อรหโต – ผเู้ ป็ นพระอรหนั ต์/ สมฺมาสมพฺ ทุ ธฺ สฺส. – ผตู้ รสั รชู้ อบไดโ้ ดยพระองค์เอง/ ๑. พรฺ หฺมชาลสุตฺตํ – พระสูตรวา่ ดว้ ยขา่ ยแหง่ พระสพั พญั ญตุ ญาณอนั ประเสรฐิ / ปฐมํ – สตู รที่ ๑/ (ปรพิ พฺ าชกกถา – กถาวา่ ดว้ ยเรอื่ งปรพิ พาชก)/ ๑. เอวํ – อยา่ งน้ี/ เม – อนั ขา้ พเจา้ / สุตํ – ไดส้ ดบั มาแลว้ / เอกํ สมยํ – ในสมยั หน่ึง/ ภควา – พระผูม้ พี ระภาคเจา้ / อนฺตรา – ในระหวา่ ง/ จ – ดว้ ย/ ราชคหํ – แหง่ กรุงราชคฤห/์ อนฺตรา – ในระหวา่ ง/ จ – ดว้ ย/ นาฬนฺทํ – แหง่ เมืองนาลนั ทา/ อทธฺ านมคฺคปฺปฏปิ นฺโน – เป็ นผเู้ สด็จไปแลว้ สทู่ างไกล/ โหติ – ยอ่ มเป็ น/ มหตา – หมใู่ หญ/่ ภกิ ฺขุสงเฺ ฆน – ดว้ ยหมแู่ หง่ ภกิ ษุ/ สทธฺ ึ – พรอ้ มกบั / ปญจฺ มตฺเตหิ – มปี ระมาณ (อนั คณู ดว้ ย) ๕ รปู / ภกิ ขฺ ุสเตห.ิ – ดว้ ยรอ้ ยแหง่ ภกิ ษุทง้ั หลาย/ สปุ ปฺ ิ โยปิ โข – แมช้ ือ่ วา่ สปุ ปิ ยะแล/ ปรพิ พฺ าชโก – ปรพิ าชก/ อนฺตรา – ในระหวา่ ง/ จ – ดว้ ย/ ราชคหํ – แหง่ กรงุ ราชคฤห/์ อนฺตรา – ในระหวา่ ง/ จ – ดว้ ย/ นาฬนฺทํ – แหง่ เมอื งนาลนั ทา/ อทธฺ านมคคฺ ปฺปฏปิ นฺโน – เป็ นผเู้ สด็จไปแลว้ สทู่ างไกล/ โหติ – ยอ่ มเป็ น/ สทฺธึ – พรอ้ มกบั / อนฺเตวาสนิ า – ผเู้ ป็ นศษิ ย/์ พฺรหมฺ ทตฺเตน – ชือ่ วา่ พรหมทตั / มาณเวน. – ดว้ ยมาณพ/ ตตรฺ – ในการเดนิ ทางครง้ั นน้ั / สทุ ํ – ไดย้ นิ วา่ / สปุ ฺปิ โย – ชือ่ วา่ สุปปิ ยะ/ ปรพิ พฺ าชโก – ปรพิ าชก/ อเนกปรยิ าเยน – โดยปรยิ ายเป็ นอเนก/ พุทธฺ สสฺ – ซง่ึ พระพุทธเจา้ / อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตียน/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ ธมมฺ สฺส – ซงึ่ แกพ่ ระธรรม/ อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ สงฆฺ สสฺ – ซงึ่ พระสงฆ/์ อวณฺณํ – ซง่ึ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาสต;ิ – ยอ่ มกลา่ ว/ สปุ ปฺ ิ ยสสฺ – ชอื่ วา่ สปุ ปิ ยะ/ ปน – สว่ นวา่ / ปรพิ พฺ าชกสสฺ – ของปรพิ าชก/ อนฺเตวาสี – ผเู้ ป็ นศษิ ย์/ พฺรหฺมทตโฺ ต – ชื่อวา่ พรหมทตั / มาณโว – มาณพ/ อเนกปรยิ าเยน – โดยปรยิ ายเป็ นอเนก/ พุทธฺ สสฺ – ซงึ่ พระพทุ ธเจา้ / วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ ธมมฺ สฺส – ซง่ึ พระธรรม/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ สงฆฺ สฺส – ซงึ่ พระสงฆ์/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสต.ิ – ยอ่ มกลา่ ว/
2
3 อติ หิ – ดว้ ยประการฉะนี้แล/ เต – เหลา่ นน้ั / อโุ ภ – ทง้ั สองคน/ อาจรยิ นฺเตวาสี – อาจารยก์ บั ศษิ ยท์ ง้ั หลาย/ อญญฺ มญญฺ สฺส – ตอ่ กนั และกนั / อุชุวปิ จฺจนีกวาทา – เป็ นผมู้ ถี อ้ ยคาํ ขดั แยง้ ในลกั ษณะตรงกนั ขา้ ม/ ภควนฺตํ – ซงึ่ พระผูม้ ีพระภาคเจา้ / ปิ ฏฐฺ โิ ต – ทางเบ้อื งพระปฤษฎางค์/ ปิ ฏฐฺ โิ ต – ทางเบ้ืองพระปฤษฎางค/์ อนุพนฺธา – เป็ นผเู้ ดนิ ตามไปแลว้ / โหนฺติ – ยอ่ มเป็ น/ ภกิ ฺขสุ งฆฺ ญจฺ . – ซง่ึ หมแู่ หง่ ภกิ ษุ+ดว้ ย/ ๒. อถ โข – ครง้ั นน้ั แล/ ภควา – พระผูม้ พี ระภาคเจา้ / อมพฺ ลฏฐฺ กิ ายํ – ในพระราชอทุ ยานอมั พลฏั ฐกิ า/ ราชาคารเก – ณ พระตาํ หนกั หลวง/ เอกรตฺตวิ าสํ – ซง่ึ การประทบั แรมหนึ่งราตรี/ อุปคจฉฺ ิ – เสด็จเขา้ ไปแลว้ / สทธฺ ึ – พรอ้ มกบั / ภกิ ขฺ ุสงเฺ ฆน. – ดว้ ยหมแู่ หง่ ภกิ ษุ/ สปุ ปฺ ิ โยปิ โข – แมช้ ื่อวา่ สปุ ปิ ยะแล/ ปรพิ ฺพาชโก – ปรพิ าชก/ อมฺพลฏฐฺ กิ ายํ – ในพระราชอทุ ยานอมั พลฏั ฐกิ า/ ราชาคารเก – ณ พระตาํ หนกั หลวง/ เอกรตฺตวิ าสํ – อยูร่ กั แรมหน่ึงราตรี/ อปุ คจฉฺ ิ – เขา้ ไปแลว้ / อนฺเตวาสนิ า – ผเู้ ป็ นศษิ ย์/ พรฺ หฺมทตเฺ ตน – ชือ่ วา่ พรหมทตั / มาณเวน. – ดว้ ยมาณพ/ ตตรฺ ปิ – แมน้ น้ั / [ฐาเน – ในท]ี่ / สทุ ํ – ไดย้ นิ วา่ / สุปปฺ ิ โย – ชื่อวา่ สปุ ปิ ยะ/ ปรพิ พฺ าชโก – ปรพิ าชก/ อเนกปรยิ าเยน – โดยปรยิ ายเป็ นอเนก/ พุทธฺ สสฺ – ซงึ่ พระพุทธเจา้ / อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ ธมฺมสสฺ – ซง่ึ พระธรรม/ อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ สงฆฺ สฺส – ซง่ึ พระสงฆ์/ อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตียน/ ภาสต;ิ – ยอ่ มกลา่ ว/ สปุ ปฺ ิ ยสสฺ – ชอื่ วา่ สปุ ปิ ยะ/ ปน – สว่ นวา่ / ปรพิ ฺพาชกสฺส – ของปรพิ าชก/ อนฺเตวาสี – ผเู้ ป็ นศษิ ย์/ พฺรหมฺ ทตโฺ ต – ชื่อวา่ พรหมทตั / มาณโว – มาณพ/ อเนกปรยิ าเยน – โดยปรยิ ายเป็ นอเนก/ พทุ ฺธสสฺ – ซง่ึ พระพทุ ธเจา้ / วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ ธมฺมสสฺ – ซง่ึ พระธรรม/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ สงฆฺ สสฺ – ซงึ่ พระสงฆ์/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสต.ิ – ยอ่ มกลา่ ว/ อติ หิ – ดว้ ยประการฉะนี้แล/ เต – เหลา่ นน้ั / อโุ ภ – ทง้ั สองคน/ อาจรยิ นฺเตวาสี – อาจารยก์ บั ศษิ ยท์ ง้ั หลาย/ อญญฺ มญญฺ สฺส – ตอ่ กนั และกนั / อุชุวปิ จจฺ นีกวาทา – เป็ นผมู้ ีถอ้ ยคาํ ขดั แยง้ ในลกั ษณะตรงกนั ขา้ ม/ วหิ รนฺต.ิ – ยอ่ มอาศยั อยู/่ ๓. อถ โข – ครง้ั นน้ั แล/ สมฺพหลุ านํ – หลายรปู / ภกิ ฺขนู ํ – แกภ่ กิ ษุทง้ั หลาย/ รตตฺ ยิ า – แหง่ ราตร/ี ปจจฺ สู สมยํ – ในเวลาใกลร้ งุ่ / ปจฺจฏุ ฐฺ ติ านํ – ลกุ ขนึ้ แลว้ / มณฺฑลมาเฬ – ในหอน่งั / สนฺนิสนิ ฺนานํ – น่งั พรอ้ มกนั แลว้ / สนฺนิปตติ านํ – ประชุมกนั แลว้ / อยํ – นี้/ สงขฺ ยิ ธมโฺ ม – การสนทนาธรรม/ อุทปาทิ – เกดิ ขนึ้ แลว้ /
4 “อจฉฺ รยิ ํ – น่าอศั จรรย์จรงิ / [วตถฺ ุ – เรอื่ ง]/ อาวุโส – ดูกอ่ นทา่ นผมู้ อี ายุ/ อพภฺ ุตํ – ไมเ่ คยปรากฏมาแลว้ / [วตถฺ ุ – เรอื่ ง]/ อาวุโส – ดกู อ่ นทา่ นผมู้ ีอายุ/ ยาวญจฺ ทิ ํ – เพยี งไร+ดว้ ย+น้ี/ [การณํ – เหต]ุ / เตน – พระองคน์ น้ั / ภควตา – อนั พระผูม้ พี ระภาคเจา้ / ชานตา – ผทู้ รงรอู้ ย/ู่ ปสฺสตา – ผทู้ รงเห็นอยู/่ อรหตา – เป็ นพระอรหนั ต์/ สมฺมาสมพฺ ทุ ฺเธน – ผตู้ รสั รชู้ อบไดโ้ ดยพระองคเ์ อง/ สตฺตานํ – แหง่ สตั ว์ทง้ั หลาย/ นานาธมิ ตุ ตฺ กิ ตา – ความมีอธั ยาศยั ตา่ งกนั / สุปฺปฏวิ ทิ ติ า. – ทรงทราบแลว้ / อยญหฺ ิ – น้ี+จรงิ อย/ู่ สปุ ปฺ ิ โย – ชือ่ วา่ สุปปิ ยะ/ ปรพิ พฺ าชโก – ปรพิ าชก/ อเนกปรยิ าเยน – โดยปรยิ ายเป็ นอเนก/ พทุ ฺธสฺส – ซง่ึ พระพทุ ธเจา้ / อวณฺณํ – ซง่ึ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ ธมฺมสสฺ – ซงึ่ พระธรรม/ อวณฺณํ – ซง่ึ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ สงฆฺ สสฺ – ซงึ่ พระสงฆ์/ อวณฺณํ – ซง่ึ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาสต;ิ – ยอ่ มกลา่ ว/ สุปฺปิ ยสฺส – ชอื่ วา่ สปุ ปิ ยะ/ ปน – สว่ นวา่ / ปรพิ ฺพาชกสฺส – ของปรพิ าชก/ อนฺเตวาสี – ผเู้ ป็ นศษิ ย์/ พรฺ หฺมทตโฺ ต – ชื่อวา่ พรหมทตั / มาณโว – มาณพ/ อเนกปรยิ าเยน – โดยปรยิ ายเป็ นอเนก/ พุทธฺ สสฺ – ซง่ึ พระพทุ ธเจา้ / วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ ธมฺมสสฺ – ซงึ่ พระธรรม/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ สงฆฺ สฺส – ซงึ่ พระสงฆ์/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสต.ิ – ยอ่ มกลา่ ว/ อติ หิ – ดว้ ยประการฉะนี้แล/ เต – เหลา่ นน้ั / อโุ ภ – ทง้ั สองคน/ อาจรยิ นฺเตวาสี – อาจารยก์ บั ศษิ ยท์ ง้ั หลาย/ อญญฺ มญญฺ สสฺ – ตอ่ กนั และกนั / อชุ ุวปิ จจฺ นีกวาทา – เป็ นผมู้ ถี อ้ ยคาํ ขดั แยง้ ในลกั ษณะตรงกนั ขา้ ม/ ภควนฺตํ – ซง่ึ พระผูม้ ีพระภาคเจา้ / ปิ ฏฐฺ โิ ต – ทางเบอ้ื งพระปฤษฎางค์/ ปิ ฏฐฺ โิ ต – ทางเบื้องพระปฤษฎางค/์ อนุพนฺธา – เป็ นผเู้ ดนิ ตามไปแลว้ / โหนฺติ – ยอ่ มเป็ น/ ภกิ ฺขสุ งฆฺ ญจฺ า”ต.ิ – ซง่ึ หมูแ่ หง่ ภกิ ษุ+ดว้ ย”ดงั นี้/ ๔. อถ โข – ครง้ั นน้ั แล/ ภควา – พระผูม้ พี ระภาคเจา้ / เตสํ – เหลา่ นน้ั / ภกิ ฺขนู ํ – ของภกิ ษุทง้ั หลาย/ อมิ ํ – น้ี/ สงขฺ ยิ ธมฺมํ – ซง่ึ การสนทนาธรรม/ วทิ ติ ฺวา – ทรงทราบแลว้ /เยน – ใด/ [ทสิ าภาเคน – ทางทศิ ]/ มณฺฑลมาโฬ – หอน่งั / เตนุปสงกฺ ม;ิ – นน้ั +[ทสิ าภาเคน – ทางทศิ ]+เสด็จเขา้ ไปแลว้ / อปุ สงกฺ มติ วฺ า – ครน้ั เสด็จเขา้ ไปแลว้ / ปญญฺ ตฺเต – ทปี่ ูลาดไวแ้ ลว้ / อาสเน – บนพทุ ธอาสน์/ นิสีท.ิ – ประทบั น่งั แลว้ / นิสชชฺ โข – ครน้ั ประทบั น่งั แลว้ แล/ ภควา – พระผมู้ ีพระภาคเจา้ / ภกิ ฺขู – ซง่ึ ภกิ ษุทง้ั หลาย/ อามนฺเตสิ – รบั ส่งั เรยี กมาแลว้ / “กาย – อะไร/ นุตฺถ – หนอ+ยอ่ มเป็ น/ ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ เอตรหิ – ในบดั นี้/ กถาย – ดว้ ยเรอื่ ง/ สนฺนิสนิ ฺนา – เป็ นผนู้ ่งั แลว้ / สนฺนิปตติ า – เป็ นผปู้ ระชุมกนั แลว้ /
5 กา – อะไร/ จ ปน – ก็แล/ โว – อนั เธอทง้ั หลาย/ อนฺตรากถา – ถอ้ ยคาํ ในระหวา่ ง/ วปิ ฺปกตา”ต?ิ – คา้ งไวแ้ ลว้ ”ดงั น้ี?/ เอวํ – อยา่ งน้ี/ [วจเน – ครน้ั เมอื่ พระดาํ รสั / ภควตา – อนั พระผมู้ พี ระภาคเจา้ ]/ วตุ ฺเต – ตรสั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / ภกิ ขฺ ู – ภกิ ษุทง้ั หลาย/ ภควนฺตํ – กบั พระผมู้ พี ระภาคเจา้ / เอตทโวจุํ – น่นั +[วจนํ – ซง่ึ คาํ ]+ไดก้ ราบทลู แลว้ /
6 “อธิ – นี้/ ภนฺเต – ขา้ แตพ่ ระองค์ผเู้ จรญิ / อมฺหากํ – เมอื่ ขา้ พระพุทธเจา้ ทง้ั หลาย/ รตฺตยิ า – แหง่ ราตรี/ ปจจฺ ูสสมยํ – ในเวลาใกลร้ งุ่ / ปจฺจฏุ ฐฺ ติ านํ – ลกุ ขนึ้ แลว้ / มณฺฑลมาเฬ – ในหอน่งั / สนฺนิสนิ ฺนานํ – น่งั พรอ้ มกนั แลว้ / สนฺนิปตติ านํ – ประชุมกนั แลว้ / อยํ – น้ี/ สงขฺ ยิ ธมฺโม – การสนทนาธรรม/ อุทปาทิ – เกดิ ขน้ึ แลว้ / ‘อจฉฺ รยิ ํ – น่าอศั จรรยจ์ รงิ / [วตฺถุ – เรอื่ ง]/ อาวโุ ส – ดกู อ่ นทา่ นผมู้ ีอายุ/ อพภฺ ตุ ํ – ไมเ่ คยปรากฏมาแลว้ / [วตฺถุ – เรอื่ ง]/ อาวโุ ส – ดกู อ่ นทา่ นผมู้ ีอายุ/ ยาวญจฺ ทิ ํ – เพยี งไร+ดว้ ย+นี้/ [การณํ – เหต]ุ / เตน – พระองคน์ น้ั / ภควตา – อนั พระผูม้ พี ระภาคเจา้ / ชานตา – ผทู้ รงรอู้ ย/ู่ ปสสฺ ตา – ผทู้ รงเหน็ อยู/่ อรหตา – เป็ นพระอรหนั ต์/ สมฺมาสมฺพทุ เฺ ธน – ผตู้ รสั รชู้ อบไดโ้ ดยพระองคเ์ อง/ สตฺตานํ – แหง่ สตั วท์ ง้ั หลาย/ นานาธมิ ตุ ตฺ กิ ตา – ความมีอธั ยาศยั ตา่ งกนั / สุปฺปฏวิ ทิ ติ า. – ทรงทราบแลว้ / อยญหฺ ิ – นี้+จรงิ อย/ู่ สปุ ปฺ ิ โย – ชือ่ วา่ สปุ ปิ ยะ/ ปรพิ ฺพาชโก – ปรพิ าชก/ อเนกปรยิ าเยน – โดยปรยิ ายเป็ นอเนก/ พทุ ฺธสฺส – ซง่ึ พระพทุ ธเจา้ / อวณฺณํ – ซง่ึ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ ธมมฺ สสฺ – ซง่ึ พระธรรม/ อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ สงฆฺ สสฺ – ซงึ่ พระสงฆ์/ อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาสต;ิ – ยอ่ มกลา่ ว/ สุปปฺ ิ ยสฺส – ชอื่ วา่ สุปปิ ยะ/ ปน – สว่ นวา่ / ปรพิ ฺพาชกสฺส – ของปรพิ าชก/ อนฺเตวาสี – ผเู้ ป็ นศษิ ย์/ พรฺ หฺมทตโฺ ต – ชือ่ วา่ พรหมทตั / มาณโว – มาณพ/ อเนกปรยิ าเยน – โดยปรยิ ายเป็ นอเนก/ พุทฺธสสฺ – ซงึ่ พระพุทธเจา้ / วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ ธมมฺ สสฺ – ซงึ่ พระธรรม/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสติ – ยอ่ มกลา่ ว/ สงฆฺ สฺส – ซงึ่ พระสงฆ์/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาสต.ิ – ยอ่ มกลา่ ว/ อติ หิ เม – ดว้ ยประการฉะน้ีแล+เหลา่ น้ี/ เต – เหลา่ นน้ั / อโุ ภ – ทง้ั สองคน/ อาจรยิ นฺเตวาสี – อาจารยก์ บั ศษิ ยท์ ง้ั หลาย/ อญญฺ มญญฺ สสฺ – ตอ่ กนั และกนั / อุชุวปิ จฺจนีกวาทา ภควนฺตํ – เป็ นผมู้ ถี อ้ ยคาํ ขดั แยง้ ในลกั ษณะตรงกนั ขา้ ม/ – ซงึ่ พระผูม้ ีพระภาคเจา้ / ปิ ฏฐฺ โิ ต – ทางเบือ้ งพระปฤษฎางค์/ ปิ ฏฐฺ โิ ต – ทางเบื้องพระปฤษฎางค/์ อนุพนฺธา – เป็ นผเู้ ดนิ ตามไปแลว้ / โหนฺติ – ยอ่ มเป็ น/ ภกิ ฺขสุ งฆฺ ญจฺ า’ต.ิ – ซงึ่ หมแู่ หง่ ภกิ ษุ+ดว้ ย’ดงั นี้/ อยํ โข – น้ีแล/ โน – อนั ขา้ พระพทุ ธเจา้ ทง้ั หลาย/ ภนฺเต – ขา้ แตพ่ ระองคผ์ เู้ จรญิ / อนฺตรากถา – ถอ้ ยคาํ ในระหวา่ ง/ วปิ ฺปกตา – คา้ งไวแ้ ลว้ / อถ – ครง้ั นน้ั / ภควา – พระผมู้ ีพระภาคเจา้ / อนุปฺปตโฺ ต”ต.ิ – เสด็จมาถงึ โดยลาํ ดบั แลว้ ”ดงั นี้/
7 ๕. “มมํ – ซง่ึ ขา้ พเจา้ / วา – หรือวา่ / ภกิ ขฺ เว – ดูกรภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปเร – เหลา่ อนื่ / [ชนา – ชนทง้ั หลาย]/ อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยยฺ ุํ – พงึ กลา่ ว/ ธมฺมสฺส – ซง่ึ พระธรรม/ วา – หรือวา่ / อวณฺณํ – ซง่ึ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยยฺ ุํ – พงึ กลา่ ว/ สงฆฺ สฺส – ซง่ึ พระสงฆ/์ วา – หรือวา่ / อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยฺยุํ – พงึ กลา่ ว/ ตตรฺ – ในคนทง้ั หลายเหลา่ นน้ั / ตุมฺเหหิ – อนั เธอทง้ั หลาย/ น – ไม/่ อาฆาโต – ความอาฆาต/ น – ไม/่ อปปฺ จจฺ โย – ความแคน้ เคอื ง/ น – ไม/่ เจตโส – แหง่ ใจ/ อนภริ ทธฺ ิ – ความขนุ่ เคอื ง/ กรณียา. – พงึ กระทาํ / มมํ – ซงึ่ ขา้ พเจา้ / วา – หรอื วา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปเร – เหลา่ อนื่ / [ชนา – ชนทง้ั หลาย]/ อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยฺยุํ – พงึ กลา่ ว/ ธมฺมสสฺ – ซง่ึ พระธรรม/ วา – หรือวา่ / อวณฺณํ – ซง่ึ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยยฺ ุํ – พงึ กลา่ ว/ สงฆฺ สฺส – ซงึ่ พระสงฆ/์ วา – หรอื วา่ / อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยฺยุํ – พงึ กลา่ ว/ ตตฺร – ในคนทง้ั หลายเหลา่ นน้ั / เจ – หากวา่ / ตุมฺเห – เธอทง้ั หลาย/ อสฺสถ – พงึ เป็ น/ กปุ ิ ตา – เป็ นผโู้ กรธเคืองแลว้ / วา – หรอื วา่ / อนตตฺ มนา – เป็ นผไู้ มพ่ อใจแลว้ / วา – หรือวา่ / ตุมฺหเํ ยวสสฺ – แกเ่ ธอ+เทา่ นน้ั +พงึ มี/ เตน – นน้ั / [โกเธน – เพราะความโกรธเคือง]/ อนฺตราโย. – อนั ตราย/ มมํ – ซง่ึ ขา้ พเจา้ / วา – หรอื วา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปเร – เหลา่ อนื่ / [ชนา – ชนทง้ั หลาย]/ อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยฺยุํ – พงึ กลา่ ว/ ธมฺมสฺส – ซง่ึ พระธรรม/ วา – หรอื วา่ / อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยยฺ ุํ – พงึ กลา่ ว/ สงฆฺ สฺส – ซง่ึ พระสงฆ/์ วา – หรอื วา่ / อวณฺณํ – ซง่ึ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยยฺ ุํ – พงึ กลา่ ว/ ตตรฺ – ในคนทง้ั หลายเหลา่ นน้ั / เจ – หากวา่ / ตมุ เฺ ห – เธอทง้ั หลาย/ อสฺสถ – พงึ เป็ น/ กปุ ิ ตา – เป็ นผโู้ กรธเคืองแลว้ / วา – หรอื วา่ / อนตตฺ มนา – เป็ นผไู้ มพ่ อใจแลว้ / วา – หรอื วา่ / อปิ นุ – บา้ งหรอื หนอ/ ตุมเฺ ห – เธอทง้ั หลาย/ ปเรสํ – ของคนทง้ั หลายเหลา่ อนื่ / สุภาสติ ํ – ซงึ่ คาํ สุภาษิต/ ทพุ ภฺ าสติ ํ – ซง่ึ คาํ ทุพภาษิต/ อาชาเนยยฺ าถา”ต?ิ – พงึ รู”้ ดงั น้ี?/ “โน – ไม/่ เหตํ – ก็+ขอ้ นน้ั / ภนฺเต”. – ขา้ แตพ่ ระองคผ์ เู้ จรญิ ”/ “มมํ – ซงึ่ ขา้ พเจา้ / วา – หรือวา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปเร – เหลา่ อนื่ / [ชนา – ชนทง้ั หลาย]/ อวณฺณํ – ซง่ึ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยยฺ ุํ – พงึ กลา่ ว/ ธมมฺ สสฺ – ซง่ึ พระธรรม/ วา – หรือวา่ / อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยยฺ ุํ – พงึ กลา่ ว/ สงฆฺ สฺส – ซง่ึ พระสงฆ/์ วา – หรือวา่ / อวณฺณํ – ซงึ่ คาํ ตเิ ตยี น/ ภาเสยฺยุํ – พงึ กลา่ ว/ ตตรฺ – ในคนทง้ั หลายเหลา่ นน้ั / ตุมฺเหหิ – อนั เธอทง้ั หลาย/ อภูตํ – เรอื่ งไมเ่ ป็ นจรงิ แลว้ / อภูตโต – โดยความเป็ นเรอื่ งไมเ่ ป็ นจรงิ แลว้ / นิพฺเพเฐตพฺพํ – ควรชี้แจงใหเ้ ห็นชดั / ‘อติ เิ ปตํ – แมด้ ว้ ยประการฉะน้ี+น่นั / [วตฺถุ – เรอื่ ง]/ อภตู ํ – เป็ นเรอื่ งไมเ่ ป็ นจรงิ แลว้ /
8 อติ เิ ปตํ – แมด้ ว้ ยประการฉะน้ี+น่นั / [วตถฺ ุ – เรอื่ ง]/ อตจฉฺ ํ – เป็ นเรอื่ งไมแ่ ทจ้ รงิ / นตถฺ ิ – ยอ่ มไมม่ /ี เจตํ – หากวา่ +น่นั / [ครหนํ – คาํ ตเิ ตียน]/ อมเฺ หสุ – ในขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ น – ไม/่ จ – ดว้ ย/ ปเนตํ – ก็+น่นั / [ครหนํ – คาํ ตเิ ตยี น]/ อมเฺ หสุ – ในขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ สวํ ชิ ฺชตี’ต.ิ – ยอ่ มปรากฏ’ดงั นี้/ ๖. “มมํ – ซงึ่ ขา้ พเจา้ / วา – หรือวา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปเร – เหลา่ อนื่ / [ชนา – ชนทง้ั หลาย]/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาเสยฺยุํ – พงึ กลา่ ว/ ธมฺมสสฺ – ซงึ่ พระธรรม/ วา – หรอื วา่ / วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาเสยฺยุํ – พงึ กลา่ ว/ สงฆฺ สฺส – ซงึ่ พระสงฆ์/ วา – หรือวา่ / วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาเสยฺยุํ – พงึ กลา่ ว/ ตตรฺ – เหลา่ นน้ั / [ปุคคฺ เลสุ – ในบคุ คลทง้ั หลาย]/ ตุมฺเหหิ – อนั เธอทง้ั หลาย/ น – ไม/่ อานนฺโท – ความรนื่ เรงิ / [กรณีโย – ควรทาํ ]/ [ตมุ เฺ หหิ – อนั เธอทง้ั หลาย]/ น – ไม/่ โสมนสสฺ ํ – ความดใี จ/ [กรณียํ – ควรทาํ ]/ [ตมุ ฺเหหิ – อนั เธอทง้ั หลาย]/ น – ไม/่ เจตโส – แหง่ ใจ/ อปุ ปฺ ิ ลาวติ ตฺตํ – ความกระหยม่ิ / กรณีย.ํ – ควรทาํ / มมํ – ซงึ่ ขา้ พเจา้ / วา – หรอื วา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปเร – เหลา่ อนื่ / [ชนา – ชนทง้ั หลาย]/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาเสยฺยุํ – พงึ กลา่ ว/ ธมมฺ สฺส – ซงึ่ พระธรรม/ วา – หรือวา่ / วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาเสยยฺ ุํ – พงึ กลา่ ว/ สงฆฺ สฺส – ซงึ่ พระสงฆ์/ วา – หรือวา่ / วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาเสยฺยุํ – พงึ กลา่ ว/ ตตฺร – เหลา่ นน้ั / [ปุคฺคเลสุ – ในบคุ คลทง้ั หลาย]/ เจ – หากวา่ / ตุมเฺ ห – เธอทง้ั หลาย/ อสฺสถ – พงึ เป็ น/ อานนฺทโิ น – เป็ นผมู้ คี วามรนื่ เรงิ / สมุ นา – เป็ นผดู้ ีใจ/ อปุ ปฺ ิ ลาวติ า – เป็ นผมู้ คี วามกระหยมิ่ ใจ/ ตมุ หฺ เํ ยวสฺส – แกเ่ ธอ+เทา่ นน้ั +พงึ มี/ เตน – เพราะความรนื่ เรงิ ดใี จนน้ั / อนฺตราโย. – อนั ตราย/ มมํ – ซงึ่ ขา้ พเจา้ / วา – หรอื วา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปเร – เหลา่ อนื่ / [ชนา – ชนทง้ั หลาย]/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาเสยยฺ ุํ – พงึ กลา่ ว/ ธมฺมสฺส – ซง่ึ พระธรรม/ วา – หรอื วา่ / วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาเสยยฺ ุํ – พงึ กลา่ ว/ สงฆฺ สฺส – ซง่ึ พระสงฆ์/ วา – หรือวา่ / วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ ภาเสยฺยุํ – พงึ กลา่ ว/ ตตฺร – เหลา่ นน้ั / [ปคุ คฺ เลสุ – ในบคุ คลทง้ั หลาย]/ ตุมเฺ หหิ – อนั เธอทง้ั หลาย/ ภตู ํ – เรอื่ งจรงิ แลว้ / ภูตโต – โดยความเป็ นเรอื่ งจรงิ แลว้ / ปฏชิ านติ พพฺ ํ – ควรยืนยนั ใหร้ ชู้ ดั / ‘อติ เิ ปตํ – แมด้ ว้ ยประการฉะน้ี+น่นั / [วตฺถุ – เรอื่ ง]/ ภูตํ – เป็ นเรอื่ งจรงิ แลว้ /
9 อติ เิ ปตํ – แมด้ ว้ ยประการฉะน้ี+น่นั / [วตฺถุ – เรอื่ ง]/ ตจฉฺ ํ – เป็ นเรอื่ งแทจ้ รงิ / อตถฺ ิ – ยอ่ มมี/ เจตํ – หากวา่ +คาํ ตเิ ตยี นนน้ั / อมฺเหสุ – ในขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ สวํ ชิ ฺชต.ิ – ยอ่ มปรากฏ/ จ – ดว้ ย/ ปเนตํ – ก็+คาํ ยกยอ่ งนน้ั / อมเฺ หสู’ต.ิ – ในขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย’ดงั นี้/ จูฬสีลํ – จูฬศีล/ ๗. “อปฺปมตตฺ กํ โข – เป็ นเรอื่ งเล็กน้อยแล/ ปเนตํ – ก็+น่นั / [จฬู สลี ํ – จฬู ศีล]/ ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ โอรมตฺตกํ – เป็ นเรอื่ งต่าํ ตอ้ ย/ สีลมตตฺ กํ – เป็ นเรอื่ งเพยี งเรอื่ งระดบั ศีล/ เยน – ใด/ [จูฬสเี ลน – ดว้ ยจูฬศลี ]/ ปถุ ุชฺชโน – ปถุ ชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซง่ึ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ กตมญจฺ – เป็ นอยา่ งไร+ก็/ ตํ – นน้ั / [จูฬสลี ํ – จฬู ศลี ]/ ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ อปฺปมตตฺ กํ – เป็ นเรอื่ งเล็กน้อย/ โอรมตตฺ กํ – เป็ นเรอื่ งต่าํ ตอ้ ย/ สีลมตตฺ กํ – เป็ นเรอื่ งเพียงเรอื่ งระดบั ศลี / เยน – ใด/ [จูฬสีเลน – ดว้ ยจฬู ศีล]/ ปุถชุ ชฺ โน – ปถุ ุชน/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ ? – พงึ กลา่ ว?/ ๘. “ปาณาตปิ าตํ – ซงึ่ การฆา่ สตั ว์/ ปหาย – ทรงละแลว้ / ปาณาตปิ าตา – จากการฆา่ สตั ว์/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม – ผโู้ คดม/ นิหติ ทณฺโฑ – เป็ นผวู้ างทณั ฑาวุธแลว้ / นิหติ สตโฺ ถ – เป็ นผวู้ างศสั ตราวธุ แลว้ / ลชฺชี – เป็ นผมู้ ีความละอาย/ ทยาปนฺโน – เป็ นผมู้ คี วามเอ็นดู/ สพพฺ ปาณภตู หติ านุกมฺปี – เป็ นผมู้ งุ่ ประโยชน์เก้อื กลู ตอ่ สรรพสตั ว์/ วหิ รตี’ติ – ยอ่ มอาศยั อย’ู่ ดงั นี้/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถุชฺชโน – ปถุ ชุ น/ ตถาคตสฺส – ซง่ึ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ “อทนิ ฺนาทานํ – ซง่ึ การลกั ทรพั ย์/ ปหาย – ละแลว้ / อทนิ ฺนาทานา – จากการลกั ทรพั ย์/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม – ผโู้ คดม/ ทนิ ฺนาทายี – รบั เอาแตข่ องทเี่ ขาให/้ ทนิ ฺนปาฏกิ งขฺ ี – มงุ่ หวงั แตข่ องทเี่ ขาให/้ อเถเนน – ไมเ่ ป็ นขโมย/ สจุ ภิ เู ตน – เป็ นคนสะอาด/ อตฺตนา – มีตน/ วหิ รตี’ติ – ยอ่ มอาศยั อยู’่ ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถุชฺชโน – ปุถชุ น/ ตถาคตสฺส – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ “อพรฺ หฺมจรยิ ํ – ซงึ่ พฤตกิ รรมอนั เป็ นขา้ ศกึ ตอ่ พรหมจรรย/์ ปหาย – ทรงละแลว้ / พฺรหฺมจารี – ประพฤตพิ รหมจรรย์/ สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม – ผโู้ คดม/ อาราจารี – เป็ นผมู้ ปี กตปิ ระพฤตหิ า่ งไกล/ วริ โต –
10 เป็ นผทู้ รงเวน้ ขาดแลว้ / เมถนุ า – จากเมถนุ ธรรม/ คามธมมฺ า’ติ – อนั เป็ นกจิ ของชาวบา้ น’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปถุ ุชชฺ โน – ปถุ ุชน/ ตถาคตสฺส – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๙. “มุสาวาทํ – ซง่ึ การพดู เท็จ/ ปหาย – ทรงละแลว้ / มสุ าวาทา – จากการพดู เท็จ/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม – ผโู้ คดม/ สจฺจวาที – เป็ นผูม้ ปี กตติ รสั ซง่ึ คาํ สตั ย์/ สจจฺ สนฺโธ – เป็ นผดู้ าํ รงความสตั ย์/ เถโต – เป็ นผมู้ ีถอ้ ยคาํ เป็ นหลกั / ปจฺจยโิ ก – เป็ นผเู้ ชือ่ ถอื ได/้ อวสิ วํ าทโก – เป็ นผไู้ มห่ ลอกลวง/ โลกสฺสา’ติ – ตอ่ ชาวโลก’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปถุ ชุ ฺชโน – ปุถชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซง่ึ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ “ปิ สณุ ํ – ซงึ่ คาํ สอ่ เสยี ด/ วาจํ – ซงึ่ การพูด/ ปหาย – ทรงละแลว้ / ปิ สณุ าย – สอ่ เสียด/ วาจาย – จากวาจา/ ปฏวิ ิรโต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม – ผโู้ คดม/ อโิ ต – จากฝ่ ายนี้/ สตุ ฺวา – ฟงั แลว้ / น – ไม/่ อมตุ ฺร – ฝ่ ายโนน้ / [มนุสฺเสสุ – ในมนุษยท์ ง้ั หลาย]/ อกขฺ าตา – เป็ นผบู้ อก/ อเิ มสํ – ฝ่ ายนอกน้ี/ [มนุสฺสานํ – ซงึ่ มนุษย์ทง้ั หลาย]/ เภทาย – เพอื่ การทาํ ลาย/ อมตุ รฺ – ฝ่ ายโนน้ / อมุตฺร – ฝ่ ายโนน้ / [มนุสเฺ สสุ – ในมนุษยท์ ง้ั หลาย]/ วา – หรอื วา่ / สุตฺวา – ฟงั แลว้ / น – ไม/่ อเิ มสํ – ฝ่ ายนอกนี้/ [มนุสสฺ านํ – แกม่ นุษยท์ ง้ั หลาย]/ อกขฺ าตา – เป็ นผบู้ อก/ อมสู ํ – ฝ่ ายโน้น/ [มนุสฺสานํ – ซงึ่ มนุษยท์ ง้ั หลาย]/ เภทาย. – เพอื่ การทาํ ลาย/ อติ ิ – ดงั น้ี/ ภนิ ฺนานํ – ผแู้ ตกกนั แลว้ / [มนุสฺสานํ – ซง่ึ มนุษยท์ ง้ั หลาย]/ วา – หรอื วา่ / สนฺธาตา – เป็ นผสู้ มาน/ สหติ านํ – ผปู้ รองดองกนั / [มนุสฺสานํ – ซงึ่ มนุษยท์ ง้ั หลาย]/ วา – หรอื วา่ / อนุปฺปทาตา – เป็ นผสู้ ง่ เสรมิ / สมคคฺ าราโม – เป็ นผชู้ ืน่ ชมตอ่ ผทู้ สี่ ามคั คกี นั / สมคฺครโต – เป็ นผยู้ นิ ดตี อ่ ผทู้ สี่ ามคั คกี นั / สมคฺคนนฺที – เป็ นผเู้ พลดิ เพลนิ ตอ่ ผทู้ สี่ ามคั คกี นั / สมคคฺ กรณึ – ทสี่ รา้ งสรรคค์ วามสามคั คี/ วาจํ – ซงึ่ ถอ้ ยคาํ / ภาสติ า’ติ – เป็ นผตู้ รสั ’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปถุ ุชชฺ โน – ปถุ ุชน/ ตถาคตสฺส – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ “ผรุสํ – ซง่ึ คาํ หยาบ/ วาจํ – ซงึ่ การพดู / ปหาย – ละเวน้ แลว้ / ผรสุ าย – ซงึ่ คาํ หยาบ/ วาจาย – จากการพดู / ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม – ผโู้ คดม/
11 ยา – ใด/ สา – นน้ั / วาจา – วาจา/ เนลา – อนั ไมม่ ีโทษ/ กณฺณสขุ า – อนั ไพเราะ/ เปมนียา – อนั น่ารกั / หทยงคฺ มา – อนั จบั ใจ/ โปรี – อนั เป็ นคาํ ของชาวเมอื ง/ พหชุ นกนฺตา – อนั คนสว่ นมากรกั ใคร/่ พหชุ นมนาปา – อนั คนสว่ นมากพอใจ/ ตถารูปึ – อนั เชน่ นน้ั / วาจํ – ซงึ่ การพูด/ ภาสติ า’ติ – เป็ นผตู้ รสั ’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรือวา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถชุ ฺชโน – ปุถุชน/ ตถาคตสสฺ – ซง่ึ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ “สมฺผปปฺ ลาปํ – ซงึ่ คาํ เพอ้ เจอ้ / ปหาย – ทรงละแลว้ / สมผฺ ปฺปลาปา – จากคาํ เพอ้ เจอ้ / ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม – ผโู้ คดม/ กาลวาที – เป็ นผตู้ รสั ถกู เวลา/ ภูตวาที – เป็ นผตู้ รสั คาํ จรงิ / อตฺถวาที – เป็ นผตู้ รสั องิ ประโยชน์/ ธมมฺ วาที – เป็ นผตู้ รสั องิ ธรรม/ วนิ ยวาที – เป็ นผตู้ รสั องิ วนิ ยั / นิธานวตึ – ทมี่ ีหลกั ฐาน/ วาจํ – ซงึ่ คาํ / ภาสติ า – เป็ นผตู้ รสั / กาเลน – เหมาะแกเ่ วลา/ สาปเทสํ – มที อี่ า้ งองิ / ปรยิ นฺตวตึ – มที กี่ าํ หนด/ อตฺถสหํ ติ ’นฺติ – ประกอบแลว้ ดว้ ยประโยชน์’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรือวา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปถุ ุชชฺ โน – ปุถชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๑๐. ‘พชี คามภตู คามสมารมฺภา – จากการพรากพชื คามและภตู คาม/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ขฺ เวฯเปฯ. – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย ฯลฯ/ “เอกภตฺตโิ ก – เป็ นผเู้ สวยม้อื เดียว/ สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม – ผโู้ คดม/ รตตฺ ูปรโต – จากการเสวยในเวลากลางคนื / วริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / วกิ าลโภชนา ฯเปฯ – จากการเสวยในเวลาวกิ าล ฯลฯ/ นจฺจคตี วาทติ วสิ ูกทสฺสนา – จากการฟ้ อนราํ การขบั รอ้ ง การประโคมดนตรี และดกู ารละเลน่ ทเี่ ป็ นขา้ ศกึ แกก่ ศุ ล/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ มาลาคนฺธวเิ ลปนธารณมณฺฑนวภิ ูสนฏฐฺ านา – จากการทดั ทรง การประดบั การตกแตง่ รา่ งกายดว้ ยพวงดอกไมข้ องหอมและเครอื่ งประทนิ ผวิ อนั เป็ นลั กษณะแหง่ การแตง่ ตวั / ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ อุจฺจาสยนมหาสยนา – จากทนี่ อนสงู ใหญ/่ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ ชาตรปู รชตปฏคิ คฺ หณา – จากการรบั ทองและเงนิ / ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/
12 อามกธญญฺ ปฏคิ คฺ หณา – จากการรบั ธญั ญาหารดบิ / ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ อามกมสํ ปฏคิ คฺ หณา – จากการรบั เน้ือดบิ / ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ อติ ถฺ กิ ุมารกิ ปฏคิ ฺคหณา – จากการรบั สตรีและกมุ ารี/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ ทาสทิ าสปฏคิ คฺ หณา – จากการรบั ทาสหญงิ และทาสชาย/ ปฏวิ ิรโต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ อเชฬกปฏคิ คฺ หณา – จากการรบั แพะและแกะ/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ กกุ กฺ ฏุ สกู รปฏคิ ฺคหณา – จากการรบั ไกแ่ ละสกุ ร/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ หตถฺ คิ วสฺสวฬวปฏคิ คฺ หณา – จากการรบั ชา้ ง โค มา้ และลา/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ เขตฺตวตถฺ ุปฏคิ ฺคหณา – จากการรบั เรอื กสวนไรน่ าและทดี่ นิ / ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ ทเู ตยฺยปหณิ คมนานุโยคา – จากการทาํ หน้าทเี่ ป็ นตวั แทนและผูส้ อื่ สาร/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ กยวกิ กฺ ยา – จากการซอ้ื ขาย/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ ตลุ ากูฏกสํ กฏู มานกฏู า – จากการโกงดว้ ยตาช่งั ดว้ ยของปลอมและดว้ ยเครอื่ งตวงวดั / ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ อุกฺโกฏนวญจฺ นนิกตสิ าจโิ ยคา – จากการรบั สนิ บน การลอ่ ลวงและการตลบตะแลง/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม ฯเปฯ – ผโู้ คดม ฯลฯ/ เฉทนวธพนฺธนวปิ ราโมสอาโลปสหสาการา – จากการตดั (อวยั วะ) การฆา่ การจองจาํ การตีชงิ วง่ิ ราว การปลน้ และการขกู่ รรโชก/ ปฏวิ ิรโต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั นี้/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรือวา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถุชชฺ โน – ปถุ ชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ จฬู สีลํ – จูฬศลี / นิฏฐฺ ติ .ํ – จบแลว้ / มชฺฌมิ สีลํ – มชั ฌมิ ศีล/
13 ๑๑. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรือวา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทธฺ าเทยฺยานิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซง่ึ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภญุ ชฺ ิตวฺ า – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรปู ํ – เห็นปานนี้/ พชี คามภูตคามสมารมภฺ ํ – ซงึ่ การพรากพชื คามและภูตคาม/ อนุยตุ ฺตา – เป็ นผขู้ วนขวายแลว้ / วหิ รนฺติ – ยอ่ มอาศยั อยู/่ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / มลู พีชํ – ซง่ึ พชื เกดิ จากเหงา้ / ขนฺธพชี ํ – ซง่ึ พืชเกดิ จากลาํ ตน้ / ผฬพุ ชี ํ – ซงึ่ พืชเกดิ จากตา/ อคฺคพชี ํ – ซง่ึ พชื เกดิ จากยอด/ พีชพชี เมว – ซงึ่ พชื เกดิ จากเมลด็ +น่นั แหละ/ ปญจฺ มํ – เป็ นประเภทที่ ๕/ อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ เอวรูปา – เห็นปานน้ี/ พชี คามภูตคามสมารมฺภา – จากการพรากพชื คามและภตู คาม/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั นี้/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรือวา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถุชฺชโน – ปุถชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซง่ึ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๑๒. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรอื วา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทธฺ าเทยยฺ านิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซงึ่ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภุญชฺ ติ วฺ า – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรปู ํ – เห็นปานน้ี/ สนฺนิธกิ ารปรโิ ภคํ – ซงึ่ การบรโิ ภคของทสี่ ะสมไว/้ อนุยตุ ตฺ า – เป็ นผขู้ วนขวายแลว้ / วหิ รนฺติ – ยอ่ มอาศยั อย/ู่ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพฺพํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / อนฺนสนฺนิธึ – ซงึ่ การสะสมขา้ ว/ ปานสนฺนิธึ – ซง่ึ การสะสมนํ้า/ วตถฺ สนฺนิธึ – ซงึ่ การสะสมผา้ / ยานสนฺนิธึ – ซงึ่ การสะสมยาน/ สยนสนฺนิธึ – ซงึ่ การสะสมทนี่ อน/ คนฺธสนฺนธิ ึ – ซง่ึ การสะสมเครือ่ งประทนิ ผวิ / อามสิ สนฺนิธึ – ซงึ่ การสะสมของหอม/ ซง่ึ การสะสมอามสิ / อติ ิ – ดงั น้ี/ วา – หรอื วา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะนี้/ เอวรปู า – เห็นปานน้ี/ สนฺนิธกิ ารปรโิ ภคา – จากการบรโิ ภคของทสี่ ะสมไว/้ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั นี้/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปถุ ุชฺชโน – ปุถุชน/ ตถาคตสฺส – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๑๓. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรอื วา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพฺราหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทฺธาเทยยฺ านิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซงึ่ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภญุ ชฺ ติ วฺ า –
14 ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรูปํ – เหน็ ปานน้ี/ วสิ ูกทสฺสนํ – ซง่ึ การดกู ารละเลน่ อนั เป็ นขา้ ศกึ ตอ่ กศุ ล/ อนุยตุ ฺตา – เป็ นผขู้ วนขวายแลว้ / วหิ รนฺติ – ยอ่ มอาศยั อย/ู่ เสยฺยถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / นจจฺ ํ – ซงึ่ การฟ้ อน/ คตี ํ – ซง่ึ การขบั รอ้ ง/ วาทติ ํ – ซง่ึ การประโคมดนตรี/ เปกฺขํ – ซงึ่ การราํ / อกฺขานํ – ซง่ึ การเลา่ นิทาน/ ปาณิสฺสรํ – ซง่ึ การเลน่ ปรบมอื / เวตาฬํ – ซง่ึ การเลน่ ปลกุ ผี/ กมุ ฺภถูณํ – ซงึ่ การเลน่ ตกี ลอง/ โสภนกํ – ซงึ่ การสรา้ งฉากบา้ นเมอื งใหง้ ดงาม/ จณฺฑาลํ – ซงึ่ การละเลน่ ของคนจณั ฑาล/ วสํ ํ – ซง่ึ การเลน่ กระดานหก/ โธวนํ – ซงึ่ การละเลน่ หน้าศพ/ หตถฺ ยิ ทุ ฺธํ – ซงึ่ การแขง่ ชนชา้ ง/ อสฺสยทุ ฺธํ – ซง่ึ การแขง่ มา้ / มหสึ ยทุ ธฺ ํ – ซง่ึ การแขง่ ชนกระบอื / อสุ ภยุทธฺ ํ – ซง่ึ การแขง่ ชนโค/ อชยทุ ธฺ ํ – ซงึ่ การแขง่ ชนแพะ/ เมณฺฑยทุ ธฺ ํ – ซงึ่ การแขง่ ชนแกะ/ กุกกฺ ุฏยทุ ธฺ ํ – ซงึ่ การแขง่ ชนไก/่ วฏฏฺ กยทุ ธฺ ํ – ซงึ่ การแขง่ ชนนกกระทา/ ทณฺฑยทุ ธฺ ํ – ซง่ึ การราํ กระบกี่ ระบอง/ มฏุ ฐฺ ยิ ทุ ฺธํ – ซง่ึ มวยปลาํ้ / นิพพฺ ทุ ธฺ ํ – ซงึ่ การชกมวย/ อยุ ฺโยธกิ ํ – ซงึ่ การรบ/ พลคคฺ ํ – ซง่ึ การตรวจพลสวนสนาม/ เสนาพยฺ หู ํ – ซงึ่ การจดั กระบวนทพั / อนีกทสสฺ นํ – ซงึ่ การตรวจกองทพั / อติ ิ – ดงั น้ี/ วา – หรือวา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะนี้/ เอวรูปา – เหน็ ปานนี้/ วสิ ูกทสฺสนา – จากการดกู ารละเลน่ อนั เป็ นขา้ ศกึ ตอ่ กศุ ล/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรือวา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปถุ ชุ ฺชโน – ปุถชุ น/ ตถาคตสฺส – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๑๔. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรือวา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทฺธาเทยฺยานิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซงึ่ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภญุ ชฺ ิตฺวา – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรูปํ – เห็นปานน้ี/ ชูตปฺปมาทฏฐฺ านานุโยคํ – ซง่ึ การขวนขวายในการเลน่ การพนนั อนั เป็ นเหตแุ หง่ ความประมาท/ อนุยตุ ตฺ า – เป็ นผขู้ วนขวายแลว้ / วหิ รนฺติ – ยอ่ มอาศยั อย/ู่ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / อฏฐฺ ปทํ – ซงึ่ การเลน่ หมากรุกแถวละ ๘ ตา/ ทสปทํ – ซงึ่ การเลน่ หมากรกุ แถวละ ๑๐ ตา/ อากาสํ – ซง่ึ การเลน่ หมากเก็บ/ ปรหิ ารปถํ – ซงึ่ การเลน่ ดวด/ สนฺตกิ ํ – ซงึ่ การเลน่ หมากไหว/ ขลกิ ํ – ซง่ึ การเลน่ โยนบว่ ง/ ฆฏกิ ํ – ซงึ่ การเลน่ ไมห้ ง่ึ / สลากหตถฺ ํ – ซงึ่ การเลน่ กาํ ทาย/ อกขฺ ํ – ซง่ึ การเลน่ สะกา/ ปงคฺ จรี ํ – ซงึ่ การเลน่ เป่ าใบไม/้ วงกฺ กํ – ซง่ึ การเลน่ ไถเล็ก ๆ/ โมกฺขจกิ ํ – ซงึ่ การเลน่ หกคะเมน/ จิงคฺ ลุ กิ ํ – ซงึ่ การเลน่ กงั หนั / ปตตฺ าฬฺหกํ –
15 ซง่ึ การเลน่ ตวงทราย/ รถกํ – ซงึ่ การเลน่ รถเล็ก ๆ/ ธนุกํ – ซง่ึ การเลน่ ธนูเล็ก ๆ/ อกฺขรกิ ํ – ซง่ึ การเลน่ เขยี นทาย/ มเนสกิ ํ – ซง่ึ การเลน่ ทายใจ/ ยถาวชฺชํ – ซง่ึ การเลน่ ลอ้ เลยี นคนพกิ าร/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา – หรอื วา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะนี้/ เอวรปู า – เห็นปานน้ี/ ชูตปฺปมาทฏฐฺ านานุโยคา – จากการขวนขวายในการเลน่ การพนนั อนั เป็ นเหตุแหง่ ความประมาท/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปถุ ุชชฺ โน – ปุถชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๑๕. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรอื วา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทธฺ าเทยยฺ านิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซง่ึ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภญุ ชฺ ติ วฺ า – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรูปํ – เห็นปานนี้/ อุจฺจาสยนมหาสยนํ – ซงึ่ ทนี่ อนอนั สงู และทนี่ อนใหญ/่ อนุยตุ ฺตา – เป็ นผขู้ วนขวายแลว้ / วหิ รนฺติ – ยอ่ มอาศยั อย/ู่ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+น้ี [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / อาสนฺทึ – ซงึ่ เตียงมีเทา้ สงู เกนิ ขนาด/ ปลฺลงกฺ ํ – ซงึ่ เตยี งมีเทา้ เป็ นรปู สตั ว์รา้ ย/ โคนกํ – ซง่ึ พรมขนสตั ว์/ จติ ฺตกํ – ซงึ่ เครือ่ งลาดขนแกะลายวจิ ติ ร/ ปฏกิ ํ – ซงึ่ เครือ่ งลาดขนแกะสขี าว/ ปฏลกิ ํ – ซง่ึ เครือ่ งลาดมีลายรปู ดอกไม/้ ตูลกิ ํ – ซงึ่ เครือ่ งลาดยดั นุ่น/ วกิ ตกิ ํ – ซงึ่ เครือ่ งลาดขนแกะวจิ ติ รดว้ ยรูปสตั ว์รา้ ยเชน่ สหี ะและเสือ/ อทุ ฺทโลมึ – ซงึ่ เครอื่ งลาดขนแกะมขี น ๒ ดา้ น/ เอกนฺตโลมึ – ซงึ่ เครือ่ งลาดขนแกะมขี นดา้ นเดยี ว/ ซง่ึ เครือ่ งลาดปกั ดว้ ยไหมประดบั รตั นะ/ กฏฏฺ สิ สฺ ํ – โกเสยยฺ ํ – ซง่ึ เครอื่ งลาดผา้ ไหมประดบั รตั นะ/ กตุ ตฺ กํ – ซงึ่ เครอื่ งลาดขนแกะขนาดใหญท่ นี่ างฟ้ อน ๑๖ คนรา่ ยราํ ได/้ หตถฺ ตถฺ รํ – ซง่ึ เครือ่ งลาดบนหลงั ชา้ ง/ อสฺสตถฺ รํ – ซง่ึ เครอื่ งลาดบนหลงั มา้ / รถตถฺ รํ – ซงึ่ เครือ่ งลาดในรถ/ อชนิ ปปฺ เวณึ – ซงึ่ เครอื่ งลาดทาํ ดว้ ยหนงั เสือ/ กทลมิ คิ ปวรปจฺจตฺถรณํ – ซงึ่ เครอื่ งลาดหนงั ชะมด/ สอุตตฺ รจฺฉทํ – ซง่ึ เครือ่ งลาดมีเพดาน/ อภุ โตโลหติ กปู ธานํ – ซง่ึ เครอื่ งลาดมหี มอน ๒ ขา้ ง/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา – หรือวา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ เอวรปู า – เห็นปานนี้/ อจุ จฺ าสยนมหาสยนา – จากทนี่ อนอนั สูงและทนี่ อนใหญ/่ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั นี้/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปถุ ชุ ฺชโน – ปถุ ชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/
16 ๑๖. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรอื วา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทธฺ าเทยฺยานิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซงึ่ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภญุ ชฺ ติ ฺวา – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรูปํ – เห็นปานนี้/ มณฺฑนวภิ ูสนฏฐฺ านานุโยคํ – ซง่ึ การขวนขวายในการประดบั ตกแตง่ รา่ งกาย/ อนุยตุ ตฺ า – เป็ นผขู้ วนขวายแลว้ / วหิ รนฺติ – ยอ่ มอาศยั อยู/่
17 เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+น้ี [ปพฺพํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / อจุ ฺฉาทนํ – ซง่ึ การอบผวิ / ปรมิ ททฺ นํ – ซง่ึ การนวด/ นฺหาปนํ – ซงึ่ การอาบนํ้าหอม/ สมฺพาหนํ – ซงึ่ การเพาะกาย/ อาทาสํ – ซง่ึ การสอ่ งกระจก/ อญชฺ นํ – ซงึ่ การแตม้ ตา/ มาลาคนฺธวเิ ลปนํ – ซงึ่ การทดั พวงดอกไมแ้ ละการประทนิ ผวิ / มขุ จุณฺณํ – ซงึ่ การผดั หน้า/ มขุ เลปนํ – ซง่ึ การทาปาก/ หตถฺ พนฺธํ – ซงึ่ การประดบั ขอ้ มือ/ สขิ าพนฺธํ – ซงึ่ การสวมเกี้ยว/ ทณฺฑํ – ซงึ่ การใช้ไมถ้ ือ/ นาฬกิ ํ – ซงึ่ การใชก้ ลกั ยา/ อสึ – ซง่ึ การใชด้ าบและการใชพ้ ระขรรค์// ฉตฺตํ – ซง่ึ การใชร้ ม่ / จติ รฺ ปุ าหนํ – ซง่ึ การสวมรองเทา้ วจิ ติ ร/ อุณฺหีสํ – ซง่ึ การตดิ กรอบหน้า/ มณึ – ซงึ่ การปกั ปิ่ น/ วาลพีชนึ – ซงึ่ การใชพ้ ดั และแสข้ นหางจามรี/ โอทาตานิ – สีขาว/ วตฺถานิ – ซง่ึ การนุ่งหม่ ผา้ ทง้ั หลาย/ ทีฆทสานิ – มชี ายยาว/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา – หรือวา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะนี้/ เอวรปู า – เห็นปานน้ี/ มณฺฑนวภิ สู นฏฐฺ านานุโยคา – จากการขวนขวายในการประดบั ตกแตง่ รา่ งกาย/ ปฏวิ ิรโต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั นี้/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปถุ ุชฺชโน – ปถุ ุชน/ ตถาคตสสฺ – ซง่ึ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๑๗. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรือวา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพฺราหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทธฺ าเทยฺยานิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซง่ึ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภญุ ชฺ ติ ฺวา – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรูปํ – เห็นปานนี้/ ตริ จฉฺ านกถํ – ซง่ึ เดรจั ฉานกถา/ อนุยตุ ตฺ า – เป็ นผขู้ วนขวายแลว้ / วหิ รนฺติ – ยอ่ มอาศยั อยู/่ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพฺพํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / ราชกถํ – ซงึ่ การพดู เรือ่ งพระราชา/ โจรกถํ – ซงึ่ การพูดเรือ่ งโจร/ มหามตตฺ กถํ – ซง่ึ การพูดเรือ่ งมหาอาํ มาตย์/ เสนากถํ – ซงึ่ การพดู เรอื่ งกองทพั / ภยกถํ – ซง่ึ การพดู เรือ่ งภยั / ยทุ ฺธกถํ – ซง่ึ การพดู เรือ่ งการรบ/ อนฺนกถํ – ซง่ึ การพูดเรอื่ งขา้ ว/ ปานกถํ – ซงึ่ การพดู เรือ่ งน้ํา/ วตฺถกถํ – ซงึ่ การพดู เรอื่ งผา้ / สยนกถํ – ซง่ึ การพูดเรือ่ งทนี่ อน/ มาลากถํ – ซงึ่ การพูดเรอื่ งพวงดอกไม/้ คนฺธกถํ – ซงึ่ การพดู เรือ่ งของหอม/ ญาตกิ ถํ – ซงึ่ การพูดเรือ่ งญาต/ิ ยานกถํ – ซง่ึ การพดู เรือ่ งยาน/ คามกถํ – ซง่ึ การพดู เรอื่ งบา้ น/ นิคมกถํ – ซงึ่ การพดู เรือ่ งนิคม/ นครกถํ – ซง่ึ การพดู เรือ่ งเมอื ง/ ชนปทกถํ – ซง่ึ การพดู เรอื่ งชนบท/ อติ ถฺ กิ ถํ – ซง่ึ การพูดเรือ่ งสตรแี ละการพดู เรือ่ งบรุ ุษ/ สูรกถํ – ซง่ึ การพูดเรือ่ งคนกลา้ หาญ/ วสิ ขิ ากถํ – ซง่ึ การพดู เรือ่ งตรอก/ กุมฺภฏฐฺ านกถํ – ซงึ่ การพดู เรอื่ งทา่ น้ํา/ ปุพฺพเปตกถํ –
18 ซงึ่ การพดู เรอื่ งคนทีล่ ว่ งลบั ไปแลว้ / นานตตฺ กถํ – ซง่ึ การพดู เรอื่ งเบ็ดเตล็ด/ โลกกฺขายกิ ํ – ซง่ึ การพดู เรือ่ งโลก/ สมทุ ทฺ กขฺ ายกิ ํ – ซง่ึ การพดู เรือ่ งทะเล/ อติ ภิ วาภวกถํ – ซง่ึ การพดู เรอื่ งความเจรญิ และความเสอื่ ม/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา – หรือวา่ /
19 อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ เอวรปู าย – เหน็ ปานนี้/ ตริ จฉฺ านกถาย – จากเดรจั ฉานกถา/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถชุ ชฺ โน – ปุถุชน/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๑๘. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรอื วา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทธฺ าเทยยฺ านิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซง่ึ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภุญชฺ ติ ฺวา – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรูปํ – เหน็ ปานน้ี/ วคิ ฺคาหกิ กถํ – ซงึ่ การพดู ทมุ่ เถยี งแกง่ แยง่ กนั / อนุยตุ ตฺ า – เป็ นผขู้ วนขวายแลว้ / วหิ รนฺติ – ยอ่ มอาศยั อย/ู่ เสยฺยถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพฺพํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / น – ไม/่ ตฺวํ – ทา่ น/ อมิ ํ – น้ี/ ธมฺมวนิ ยํ – ซงึ่ พระธรรมวนิ ยั / อาชานาสิ – ยอ่ มรทู้ ่วั ถงึ / อหํ – ขา้ พเจา้ / อมิ ํ – น้ี/ ธมมฺ วนิ ยํ – ซงึ่ พระธรรมวนิ ยั / อาชานามิ – ยอ่ มรทู้ ่วั ถงึ / กึ – ตฺวํ – ทา่ น/ อมิ ํ – นี้/ ธมมฺ วนิ ยํ – ซงึ่ พระธรรมวนิ ยั / อาชานิสสฺ สิ – จกั รทู้ ่วั ถงึ / มจิ ฉฺ า – ผดิ / ปฏปิ นฺโน – เป็ นผปู้ ฏบิ ตั แิ ลว้ / ตฺวมสิ – ทา่ น+ยอ่ มเป็ น/ อหมสฺมิ – ขา้ พเจา้ +ยอ่ มเป็ น/ สมฺมา – โดยชอบ/ ปฏปิ นฺโน – เป็ นผปู้ ฏบิ ตั แิ ลว้ / สหติ ํ – คาํ พูดมีประโยชน์/ เม – ของขา้ พเจา้ / อสหติ ํ – คาํ พดู ไมม่ ีประโยชน์/ เต – ของทา่ น/ ปุเรวจนียํ – ซง่ึ คาํ ทคี่ วรพดู กอ่ น/ ปจฉฺ า – ในภายหลงั / อวจ – ไดพ้ ูดแลว้ / ปจฺฉาวจนียํ – ซงึ่ คาํ พูดภายหลงั / ปเุ ร – ในกาลกอ่ น/ อวจ – ไดพ้ ูดแลว้ / อธจิ ณิ ฺณํ – เรอื่ งทที่ า่ นเคยชนิ / เต – ของทา่ น/ วปิ ราวตตฺ ํ – ไดผ้ นั แปรไปแลว้ / อาโรปิ โต – เป็ นอนั ไดย้ กขนึ้ แลว้ / เต – ของทา่ น/ วาโท – คาํ พดู / นิคคฺ หโิ ต – เป็ นอนั ขม่ ไดแ้ ลว้ / ตฺวมสิ – ทา่ น+ยอ่ มเป็ น/ จร – จงหาทางแก/้ วาทปปฺ โมกขฺ าย – เพอื่ การเปลื้องซงึ่ วาทะ/ นิพเฺ พเฐหิ – จงช้ีแจงใหเ้ ห็นชดั / วา – หรือวา่ / สเจ – ถา้ วา่ / ปโหสตี ิ – ยอ่ มสามารถ+ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา – หรือวา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะนี้/ เอวรูปาย – เห็นปานนี้/ วคิ คฺ าหกิ กถาย – จากการพดู ทมุ่ เถยี งแกง่ แยง่ กนั / ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรือวา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถุชชฺ โน – ปถุ ชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๑๙. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรอื วา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทธฺ าเทยฺยานิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซงึ่ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภญุ ชฺ ิตฺวา – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรูปํ – เห็นปานน้ี/ ทเู ตยฺยปหณิ คมนานุโยคํ –
20 ซงึ่ การทาํ หน้าทเี่ ป็ นตวั แทนและผสู้ อื่ สาร/ อนุยตุ ตฺ า – เป็ นผขู้ วนขวายแลว้ / วหิ รนฺติ – ยอ่ มอาศยั อยู/่ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+น้ี [ปพฺพํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / รญญฺ ํ – แกพ่ ระราชาทง้ั หลาย/ ราชมหามตตฺ านํ – แกร่ าชมหาอาํ มาตย์ทง้ั หลาย/ ขตตฺ ยิ านํ – แกก่ ษตั รยิ ์ทง้ั หลาย/ พรฺ าหมฺ ณานํ – แกพ่ ราหมณ์ทง้ั หลาย/ คหปตกิ านํ – แกค่ หบดที ง้ั หลาย/ กมุ ารานํ – แกก่ มุ ารทง้ั หลาย/ “อธิ – น้ี/ [ฐาเน – ในที]่ / คจฺฉ – จงไป/ อมุตรฺ าคจฺฉ – ในทโี่ น้น+[ฐาเน – ในที]่ +จงมา/ อทิ ํ – น้ี/ [วตฺถุํ – ซงึ่ วตั ถ]ุ / หร – จงนําไป/ อมุตฺร – โน้น/ [ฐาเน – ในท]ี่ / อทิ ํ – น้ี/ [วตฺถุํ – ซงึ่ วตั ถุ]/ อาหรา”ติ – จงนํามา”ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา – หรือวา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ เอวรปู า – เห็นปานน้ี/ ทเู ตยฺยปหณิ คมนานุโยคา – จากการทาํ หน้าทเี่ ป็ นตวั แทนและผูส้ อื่ สาร/ ปฏวิ ิรโต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั นี้/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถุชฺชโน – ปุถุชน/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๒๐. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรือวา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทฺธาเทยฺยานิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซง่ึ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภญุ ชฺ ิตฺวา – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ กหุ กา – เป็ นผพู้ ดู หลอก/ จ – ดว้ ย/ โหนฺติ – ยอ่ มเป็ น/ ลปกา – เป็ นผลู้ วง/ จ – ดว้ ย/ เนมติ ตฺ กิ า – เป็ นผเู้ ลยี บเคยี ง/ จ – ดว้ ย/ นิปฺเปสกิ า – เป็ นผพู้ ดู หวา่ นลอ้ ม/ จ – ดว้ ย/ ลาเภน – ดว้ ยลาภ/ ลาภํ – ซงึ่ ลาภ/ นิชคิ สึ ติ าโร – เป็ นผพู้ ูดและเล็ม/ จ – ดว้ ย/ อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ เอวรูปา – เห็นปานน้ี/ กหุ นลปนา – จากการพดู หลอกลวง/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถุชฺชโน – ปถุ ุชน/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ มชฺฌมิ สลี ํ – มชั ฌมิ ศีล/ นิฏฐฺ ติ .ํ – จบแลว้ / มหาสีลํ – มหาศลี / ๒๑. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรอื วา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทธฺ าเทยฺยานิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซงึ่ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภุญชฺ ติ วฺ า – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/
21 เอวรปู าย – เห็นปานนี้/ ตริ จฺฉานวชิ ฺชาย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฉฺ าชีเวน – ดว้ ยมจิ ฉาชีพ/ ชีวติ ํ – ซงึ่ ชีวติ / กปฺเปนฺติ – ยอ่ มเล้ียง/ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพฺพํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / องคฺ ํ – การทาํ นายอวยั วะ/ นิมติ ตฺ ํ – การทาํ นายตาํ หนิ/ อปุ ฺปาตํ – การทาํ นายโชคลาง/ สุปิ นํ – การทาํ นายฝนั / ลกฺขณํ – การทาํ นายลกั ษณะ/ มูสกิ จฉฺ ินฺนํ – การทาํ นายหนูกดั ผา้ / อคคฺ โิ หมํ – การทาํ พธิ บี ชู าไฟ/ ทพพฺ โิ หมํ – พธิ ีเบกิ แวน่ เวยี นเทยี น/ ถุสโหมํ – พธิ ซี ดั แกลบบชู าไฟ/ กณโหมํ – พธิ ซี ดั ราํ บูชาไฟ/ ตณฺฑุลโหมํ – พธิ ีซดั ขา้ วสารบชู าไฟ/ สปฺปิ โหมํ – พธิ เี ตมิ เนยบูชาไฟ/ เตลโหมํ – พธิ ีเตมิ น้ํามนั บูชาไฟ/ มุขโหมํ – พธิ พี น่ เครอื่ งเซน่ บชู าไฟ/ โลหติ โหมํ – พธิ พี ลีกรรมดว้ ยเลือด/ องคฺ วชิ ฺชา – วชิ าดอู วยั วะ/ วตฺถวุ ชิ ฺชา – วชิ าดพู น้ื ที/่ ขตตฺ วชิ ฺชา – วชิ าการปกครอง/ สวิ วชิ ฺชา – วชิ าทาํ เสน่ห/์ ภูตวชิ ฺชา – เวทมนตรไ์ ลผ่ ี/ ภรู วิ ชิ ฺชา – วชิ าตง้ั ศาลพระภมู /ิ อหวิ ชิ ฺชา – วชิ าหมอง/ู วสิ วชิ ฺชา – วชิ าวา่ ดว้ ยพษิ / วจิ ฺฉิกวชิ ฺชา – วชิ าวา่ ดว้ ยแมงป่ อง/ มูสกิ วชิ ฺชา – วชิ าวา่ ดว้ ยหนู/ สกณุ วชิ ชฺ า – วชิ าวา่ ดว้ ยเสยี งนก/ วายสวชิ ฺชา – วชิ าวา่ ดว้ ยเสยี งกา/ ปกกฺ ชฺฌานํ – วชิ าทายอาย/ุ สรปรติ ฺตาณํ – วชิ าป้ องกนั ลกู ศร/ มคิ จกกฺ ํ – วชิ าวา่ ดว้ ยเสยี งสตั วร์ อ้ ง/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา – หรือวา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะนี้/ เอวรูปาย – เห็นปานน้ี/ ตริ จฉฺ านวชิ ฺชาย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฉฺ าชีวา – จากการเลยี้ งชีพผดิ ทาง/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถุชฺชโน – ปถุ ชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซง่ึ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๒๒. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรอื วา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทธฺ าเทยฺยานิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซงึ่ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภุญชฺ ิตวฺ า – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรปู าย – เห็นปานน้ี/ ตริ จฉฺ านวชิ ฺชาย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฺฉาชีเวน – ดว้ ยมจิ ฉาชีพ/ ชีวติ ํ – ซง่ึ ชีวติ / กปฺเปนฺติ – ยอ่ มเล้ยี ง/ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+น้ี [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / มณิลกฺขณํ – การทาํ นายลกั ษณะแกว้ มณี/ วตฺถลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะผา้ / ทณฺฑลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะไมพ้ ลอง/ สตถฺ ลกฺขณํ – การทาํ นายลกั ษณะศสั ตรา/ อสลิ กขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะดาบ/ อสุ ุลกฺขณํ – การทาํ นายลกั ษณะศร/ ธนุลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะธนู/ อาวุธลกฺขณํ – การทาํ นายลกั ษณะอาวุธ/ อติ ฺถลิ กขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะสตรี/ ปรุ สิ ลกฺขณํ – การทาํ นายลกั ษณะบรุ ษุ / กมุ ารลกฺขณํ –
22 การทาํ นายลกั ษณะเด็กชาย/ กมุ ารลิ กฺขณํ – การทาํ นายลกั ษณะเด็กหญงิ / ทาสลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะทาสชาย/ ทาสลิ กฺขณํ – การทาํ นายลกั ษณะทาสหญงิ / หตถฺ ลิ กขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะช้าง/ อสสฺ ลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะมา้ / มหสึ ลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะกระบอื / อุสภลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะโคอุสภะ/ โคลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะโคสามญั / อชลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะแพะ/ เมณฺฑลกฺขณํ – การทาํ นายลกั ษณะแกะ/ กกุ กฺ ฏุ ลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะไก/่ วฏฏฺ กลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะนกกระทา/ โคธาลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะเหย้ี / กณฺณกิ าลกฺขณํ – การทาํ นายลกั ษณะตมุ้ ห/ู กจฉฺ ปลกขฺ ณํ – การทาํ นายลกั ษณะเตา่ / มคิ ลกฺขณํ – การทาํ นายลกั ษณะมฤค/
23 อติ ิ – ดงั นี้/ วา – หรือวา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ เอวรูปาย – เห็นปานนี้/ ตริ จฉฺ านวชิ ฺชาย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฉฺ าชีวา – จากการเลีย้ งชพี ผดิ ทาง/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั นี้/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถชุ ฺชโน – ปุถชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซง่ึ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๒๓ “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรือวา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทฺธาเทยยฺ านิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซง่ึ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภญุ ชฺ ติ ฺวา – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพฺราหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรูปาย – เห็นปานน้ี/ ตริ จฉฺ านวชิ ฺชาย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฉฺ าชีเวน – ดว้ ยมจิ ฉาชีพ/ ชีวติ ํ – ซง่ึ ชีวติ / กปฺเปนฺติ – ยอ่ มเลี้ยง/ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / รญญฺ ํ – แกพ่ ระราชาทง้ั หลาย/ นิยยฺ านํ – ฤกษ์ควรยาตราทพั / ภวสิ ฺสติ – จกั ม/ี รญญฺ ํ – แกพ่ ระราชาทง้ั หลาย/ อนิยฺยานํ – ฤกษ์ไมค่ วรยาตราทพั / ภวสิ สฺ ติ – จกั ม/ี อพภฺ นฺตรานํ – ผอู้ ยใู่ นอาณาจกั ร/ รญญฺ ํ – แกพ่ ระราชาทง้ั หลาย/ อุปยานํ – การยกมาประชดิ / ภวสิ สฺ ติ – จกั ม/ี พาหริ านํ – ผอู้ ยนู่ อกอาณาจกั ร/ รญญฺ ํ – แกพ่ ระราชาทง้ั หลาย/ อปยานํ – การลา่ ถอย/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ พาหริ านํ – ผอู้ ยนู่ อกอาณาจกั ร/ รญญฺ ํ – แกพ่ ระราชาทง้ั หลาย/ อปุ ยานํ – การยกมาประชดิ / ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ อพฺภนฺตรานํ – ผอู้ ยใู่ นอาณาจกั ร/ รญญฺ ํ – แกพ่ ระราชาทง้ั หลาย/ อปยานํ – การลา่ ถอย/ ภวสิ ฺสติ – จกั ม/ี อพฺภนฺตรานํ – ผอู้ ยใู่ นอาณาจกั ร/ รญญฺ ํ – แกพ่ ระราชาทง้ั หลาย/ ชโย – ชยั ชนะ/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ พาหริ านํ – ผอู้ ยนู่ อกอาณาจกั ร/ รญญฺ ํ – แกพ่ ระราชาทง้ั หลาย/ ปราชโย – ความปราชยั / ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ พาหริ านํ – ผอู้ ยนู่ อกอาณาจกั ร/ รญญฺ ํ – แกพ่ ระราชาทง้ั หลาย/ ชโย – ชยั ชนะ/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ อพฺภนฺตรานํ – ผอู้ ยใู่ นอาณาจกั ร/ รญญฺ ํ – แกพ่ ระราชาทง้ั หลาย/ ปราชโย – ความปราชยั / ภวสิ ฺสติ – จกั ม/ี อติ ิ – ดงั น้ี/ อมิ สสฺ – แกพ่ ระราชาองคน์ ้ี/ ชโย – ชยั ชนะ/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ อมิ สฺส – แกพ่ ระราชาองคน์ ี้/ ปราชโย – ความปราชยั / ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา – หรือวา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ เอวรูปาย – เห็นปานน้ี/ ตริ จฉฺ านวชิ ฺชาย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฉฺ าชีวา – จากการเล้ียงชพี ผดิ ทาง/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรือวา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถชุ ฺชโน – ปถุ ุชน/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/
24 ๒๔. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรอื วา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทฺธาเทยฺยานิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซงึ่ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภุญชฺ ติ ฺวา – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรปู าย – เห็นปานน้ี/ ตริ จฉฺ านวชิ ชฺ าย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฉฺ าชีเวน – ดว้ ยมจิ ฉาชีพ/ ชีวติ ํ – ซงึ่ ชีวติ / กปเฺ ปนฺติ – ยอ่ มเล้ยี ง/ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพฺพํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / จนฺทคคฺ าโห – จนั ทรคราส/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ สูรยิ คฺคาโห – สุรยิ คราส/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ นกขฺ ตฺตคฺคาโห – นกั ษตั รคราส/ ภวสิ ฺสติ – จกั ม/ี จนฺทมิ สูรยิ านํ – แหง่ ดวงจนั ทร์และดวงอาทติ ยท์ ง้ั หลาย/ ปถคมนํ – การโคจรถกู ทาง/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ จนฺทมิ สูรยิ านํ – แหง่ ดวงจนั ทรแ์ ละดวงอาทติ ยท์ ง้ั หลาย/ อปุ ฺปถคมนํ – การโคจรผกิ ทาง/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ นกขฺ ตตฺ านํ – แหง่ ดาวนกั ษตั รทง้ั หลาย/ ปถคมนํ – การโคจรถกู ทาง/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ นกขฺ ตตฺ านํ – แหง่ ดาวนกั ษตั รทง้ั หลาย/ อปุ ปฺ ถคมนํ – การโคจรผดิ ทาง/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ อกุ ฺกาปาโต – อกุ กาบาต/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ ทสิ าฑาโห – ดาวตก/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ ภมู จิ าโล – แผน่ ดนิ ไหว/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ เทวททุ รฺ ภิ – ฟ้ ารอ้ ง/ ภวสิ ฺสติ – จกั ม/ี จนฺทมิ สูรยิ นกขฺ ตตฺ านํ – แหง่ ดวงจนั ทร์ ดวงอาทติ ย์ และดาวนกั ษตั รทง้ั หลาย/ อุคคฺ มนํ – การขน้ึ ไป/ โอคมนํ – การตกลง/ สกํ เิ ลสํ – ความมวั หมอง/ โวทานํ – ความแจม่ กระจา่ ง/ ภวสิ ฺสติ – จกั ม/ี เอววํ ปิ าโก – มผี ลอยา่ งน้ี/ จนฺทคฺคาโห – ดวงจนั ทร์โคจรถกู ทาง/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ เอวํวปิ าโก – มผี ลอยา่ งน้ี/ สรู ยิ คฺคาโห – ดวงอาทติ ยโ์ คจรถกู ทาง/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ เอววํ ปิ าโก – มผี ลอยา่ งน้ี/ นกขฺ ตตฺ คคฺ าโห – ดาวนกั ษตั รโคจรถกู ทาง/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ เอวํวปิ ากํ – มผี ลอยา่ งน้ี/ จนฺทมิ สูรยิ านํ – แหง่ ดวงจนั ทรแ์ ละดวงอาทติ ยท์ ง้ั หลาย/ ปถคมนํ – การโคจรถกู ทาง/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ เอววํ ปิ ากํ – มผี ลอยา่ งน้ี/ จนฺทมิ สูรยิ านํ – แหง่ ดวงจนั ทร์และดวงอาทติ ยท์ ง้ั หลาย/ อปุ ฺปถคมนํ – การโคจรผดิ ทาง/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/
25 เอวํวปิ ากํ – มีผลอยา่ งนี้/ นกขฺ ตตฺ านํ – แหง่ ดาวนกั ษตั รทง้ั หลาย/ ปถคมนํ – การโคจรถูกทาง/ ภวสิ สฺ ติ – จกั ม/ี เอววํ ปิ ากํ – มผี ลอยา่ งนี้/ นกขฺ ตตฺ านํ – แหง่ ดาวนกั ษตั รทง้ั หลาย/ อปุ ฺปถคมนํ – การโคจรผดิ ทาง/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ เอววํ ปิ าโก – มผี ลอยา่ งน้ี/ อกุ กฺ าปาโต – อกุ กาบาต/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ เอวํวปิ าโก – มผี ลอยา่ งนี้/ ทสิ าฑาโห – ดาวตก/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ เอวํวปิ าโก – มผี ลอยา่ งนี้/ ภูมจิ าโล – แผน่ ดนิ ไหว/ ภวสิ ฺสติ – จกั ม/ี เอววํ ปิ าโก – มผี ลอยา่ งน้ี/ เทวททุ ฺรภิ – ฟ้ ารอ้ ง/ ภวสิ สฺ ติ – จกั ม/ี เอววํ ปิ ากํ – มีผลอยา่ งนี้/ จนฺทมิ สูรยิ นกขฺ ตตฺ านํ – แหง่ ดวงจนั ทร์ ดวงอาทติ ย์ และดาวนกั ษตั รทง้ั หลาย/ อุคคฺ มนํ – การขน้ึ ไป/ โอคมนํ – การตกลง/ สกํ เิ ลสํ – ความมวั หมอง/ โวทานํ – ความแจม่ กระจา่ ง/ ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา – หรือวา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะนี้/ เอวรปู าย – เห็นปานนี้/ ตริ จฉฺ านวชิ ฺชาย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฺฉาชีวา – จากการเลย้ี งชีพผดิ ทาง/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั นี้/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรือวา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถุชชฺ โน – ปถุ ชุ น/ ตถาคตสฺส – ซง่ึ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๒๕. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรอื วา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทฺธาเทยยฺ านิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซงึ่ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภุญชฺ ิตฺวา – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรูปาย – เห็นปานน้ี/ ตริ จฉฺ านวชิ ชฺ าย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฉฺ าชีเวน – ดว้ ยมจิ ฉาชีพ/ ชีวติ ํ – ซง่ึ ชีวติ / กปฺเปนฺติ – ยอ่ มเลย้ี ง/ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+น้ี [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / สวุ ฏุ ฐฺ กิ า – การพยากรณ์วา่ ฝนจะด/ี ภวสิ ฺสติ – จกั ม/ี ทุพพฺ ฏุ ฐฺ กิ า – การพยากรณ์วา่ ฝนจะแลง้ / ภวสิ สฺ ติ – จกั ม/ี สภุ กิ ฺขํ – เมอื งเป็ นทมี่ ีภกิ ษาหารหาไดง้ า่ ย/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ ทุพฺภกิ ขฺ ํ – เมืองเป็ นทมี่ ีภกิ ษาหารหาไดย้ าก/ ภวสิ ฺสติ – จกั ม/ี เขมํ – เมืองเป็ นทมี่ คี วามสงบรม่ เยน็ / ภวสิ ฺสติ – จกั มี/ ภยํ – เมืองเป็ นทมี่ ภี ยั / ภวสิ ฺสติ – จกั ม/ี โรโค – โรค/ ภวสิ สฺ ติ – จกั มี/ อาโรคยฺ ํ – ความไมม่ โี รค/ ภวสิ สฺ ติ – จกั ม/ี มุททฺ า – การคาํ นวณดว้ ยวธิ ีนบั นิ้ว (มทุ ทา)/ คณนา – การคาํ นวณดว้ ยวธิ ีคดิ ในใจ (คณนา)/ สงขฺ านํ – การคาํ นวณดว้ ยวธิ อี นุมานดว้ ยสายตา (สงั ขาน)/ กาเวยฺยํ – วชิ าฉนั ทลกั ษณ์/ โลกายตํ – โลกายตศาสตร์/
26 อติ ิ – ดงั นี้/ วา – หรอื วา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ เอวรูปาย – เห็นปานน้ี/ ตริ จฉฺ านวชิ ฺชาย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฉฺ าชีวา – จากการเลี้ยงชีพผดิ ทาง/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรือวา่ / ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถชุ ชฺ โน – ปถุ ชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซง่ึ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๒๖. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรอื วา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทฺธาเทยฺยานิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซงึ่ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภญุ ชฺ ติ ฺวา – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/ เอวรูปาย – เห็นปานน้ี/ ตริ จฉฺ านวชิ ชฺ าย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฺฉาชีเวน – ดว้ ยมจิ ฉาชีพ/ ชีวติ ํ – ซง่ึ ชีวติ / กปฺเปนฺติ – ยอ่ มเลี้ยง/ เสยฺยถทิ ํ – อยา่ งไร+น้ี [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / อาวาหนํ – การใหฤ้ กษ์อาวาหมงคล/ ววิ าหนํ – การใหฤ้ กษ์ววิ าหมงคล/ สวํ รณํ – การใหฤ้ กษ์เรยี งหมอน/ ววิ รณํ – การใหฤ้ กษ์หยา่ รา้ ง/ สกํ ริ ณํ – การใหฤ้ กษ์รวบรวมทรพั ย์/ วกิ ริ ณํ – การใหฤ้ กษ์ใช้จา่ ยทรพั ย/์ สุภคกรณํ – การทาํ ใหโ้ ชคด/ี ทุพภฺ คกรณํ – การทาํ ใหเ้ คราะหร์ า้ ย/ วริ ุทฺธคพภฺ กรณํ – การใหย้ าผดงุ ครรภ์/ ชิวฺหานิพนฺธนํ – การรา่ ยมนตรท์ าํ ใหล้ น้ิ แข็ง/ หนุสหํ นนํ – การทาํ ใหค้ างแข็ง/ หตถฺ าภชิ ปฺปนํ – การทาํ ใหม้ อื ส่นั / หนุชปฺปนํ – การทาํ ใหค้ างส่นั / กณฺณชปปฺ นํ – การทาํ ใหห้ ูอือ้ / อาทาสปญหฺ ํ – การเป็ นหมอดูลกู แกว้ / กมุ ารกิ ปญหฺ ํ – การใชห้ ญงิ สาวเป็ นคนทรง/ เทวปญหฺ ํ – การใชห้ ญงิ ประจาํ เทวาลยั เป็ นคนทรง/ อาทจิ ฺจปุ ฏฐฺ านํ – การบวงสรวงดวงอาทติ ย/์ มหตุปฏฐฺ านํ – การบวงสรวงทา้ วมหาพรหม/ อพฺภชุ ฺชลนํ – การรา่ ยมนตรพ์ น่ ไฟ/ สริ วิ หฺ ายนํ – การทาํ พธิ ีเรยี กขวญั / อติ ิ – ดงั น้ี/ วา – หรือวา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะนี้/ เอวรูปาย – เห็นปานน้ี/ ตริ จฉฺ านวชิ ฺชาย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฺฉาชีวา – จากการเลี้ยงชีพผดิ ทาง/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผโู้ คดม’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั น้ี/ วา หิ – ก็หรอื วา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถุชชฺ โน – ปุถชุ น/ ตถาคตสฺส – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ ๒๗. “ยถา – ฉนั ใด/ วา – หรือวา่ / ปเนเก – ก็+บางพวก/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สทฺธาเทยยฺ านิ – ทเี่ ขาใหด้ ว้ ยศรทั ธา/ โภชนานิ – ซงึ่ โภชนาหารทง้ั หลาย/ ภุญชฺ ิตวฺ า – ฉนั แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย]/
27 เอวรปู าย – เห็นปานน้ี/ ตริ จฉฺ านวชิ ฺชาย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฉฺ าชีเวน – ดว้ ยมจิ ฉาชีพ/ ชีวติ ํ – ซง่ึ ชีวติ / กปเฺ ปนฺติ – ยอ่ มเลย้ี ง/ เสยฺยถทิ ํ – อยา่ งไร+น้ี [ปพฺพํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / สนฺตกิ มมฺ ํ – การทาํ พธิ บี นบาน/ ปณิธกิ มมฺ ํ – การทาํ พธิ ีแกบ้ น/ ภตู กมมฺ ํ – การรา่ ยมนตร์ขบั ผี/ ภูรกิ มมฺ ํ – การตง้ั ศาลพระภูม/ิ วสสฺ กมมฺ ํ – การทาํ กะเทยใหเ้ ป็ นชาย/ โวสสฺ กมฺมํ – การทาํ ชายใหเ้ ป็ นกะเทย/ วตถฺ กุ มฺมํ – การทาํ พธิ ีปลกู เรอื น/ วตถฺ ุปรกิ มมฺ ํ – พธิ บี วงสรวงพ้นื ที/่ อาจมนํ – การพน่ น้ํามนตร์/ นฺหาปนํ – การรดน้ํามนตร์/ ชุหนํ – การทาํ พธิ บี ชู าไฟ/ วมนํ – การปรงุ ยาสาํ รอก/ วเิ รจนํ – การทาํ ยาถา่ ย/ อุทธฺ วํ เิ รจนํ – การทาํ ยาแกโ้ รคลมตขี น้ึ เบื้องบน/ อโธวเิ รจนํ – การทาํ ยาแกโ้ รคลมตีลงเบอื้ งตา่ํ / สสี วเิ รจนํ – การทาํ ยาแกป้ วดศีรษะ/ กณฺณเตลํ – การทาํ นํ้ามนั หยอดห/ู เนตตฺ ตปฺปนํ – การทาํ น้ํามนั หยอดตา/ นตถฺ ุกมมฺ ํ – การทาํ ยานตั ถ์ุ/ อญชฺ นํ – การทาํ ยาหยอดตา/ ปจฺจญชฺ นํ – การทาํ ยาป้ ายตา/ สาลากยิ ํ – การเป็ นหมอตา/ สลฺลกตตฺ ยิ ํ – การเป็ นหมอผา่ ตดั / ทารกตกิ จิ ฉฺ า – การเป็ นหมอรกั ษาเด็ก (กุมารเวช)/ มูลเภสชฺชานํ – การใหส้ มนุ ไพรและยา/ อนุปปฺ ทานํ – เมอื่ โรคหาย/ โอสธีนํ – ซง่ึ ยาทง้ั หลาย/ ปฏโิ มกโฺ ข – การลา้ งออก/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา – หรอื วา่ / อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ เอวรูปาย – เห็นปานนี้/ ตริ จฉฺ านวชิ ฺชาย – ดว้ ยเดรจั ฉานวชิ า/ มจิ ฉฺ าชีวา – จากการเลีย้ งชพี ผดิ ทาง/ ปฏวิ ริ โต – ทรงเวน้ ขาดแลว้ / สมโณ – พระสมณะ/ โคตโม’ติ – ผูโ้ คดม’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดงั นี้/ วา หิ – ก็หรือวา่ / ภกิ ขฺ เว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปุถชุ ชฺ โน – ปุถุชน/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/
28 “อทิ ํ โข – น้ีแล/ [มหาสีลํ – มหาศีล]/ ภกิ ฺขเว – ดกู รภกิ ษุทง้ั หลาย/ อปฺปมตฺตกํ – เป็ นเรอื่ งเล็กน้อย/ โอรมตฺตกํ – เป็ นเรอื่ งตา่ํ ตอ้ ย/ สลี มตฺตกํ – เป็ นเรอื่ งเพยี งเรอื่ งระดบั ศีล/ เยน – ใด/ [มหาสเี ลน – ดว้ ยมหาศีล]/ ปถุ ุชชฺ โน – ปถุ ชุ น/ ตถาคตสสฺ – ซงึ่ ตถาคต/ วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมาโน – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ . – พงึ กลา่ ว/ มหาสีลํ – มหาศลี / นิฏฐฺ ติ .ํ – จบแลว้ / ปุพพฺ นฺตกปปฺ ิ กา – ความเหน็ กาํ หนดขนั ธ์สว่ นอดตี / ๒๘. “อตฺถิ – มีอย/ู่ ภกิ ขฺ เว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ อญเฺ ญว – อยา่ งอนื่ อกี +น่นั แล/ ธมฺมา – ธรรมทง้ั หลาย/ คมฺภีรา – เป็ นธรรมทีล่ กึ ซง้ึ / ททุ ทฺ สา – เป็ นธรรมทเี่ หน็ ไดย้ าก/ ทรุ นุโพธา – เป็ นธรรมทรี่ ตู้ ามไดย้ าก/ สนฺตา – เป็ นธรรมทสี่ งบ/ ปณีตา – เป็ นธรรมทปี่ ระณีต/ อตกกฺ าวจรา – เป็ นธรรมทคี่ าดคะเนไมไ่ ด้/ นิปณุ า – เป็ นธรรมทลี่ ะเอียด/ ปณฺฑติ เวทนียา – เป็ นธรรมทรี่ ไู้ ดเ้ ฉพาะบณั ฑติ / เย – เหลา่ ใด/ [ธมฺเม – ซงึ่ ธรรมทง้ั หลาย]/ ตถาคโต – ตถาคต/ สยํ – ดว้ ยตนเอง/ อภญิ ญฺ า – ดว้ ยความรยู้ ง่ิ / สจฺฉิกตวฺ า – กระทาํ ใหแ้ จง้ แลว้ / ปเวเทติ – ยอ่ มสอนผอู้ นื่ ใหร้ แู้ จง้ / เยหิ – เหลา่ ใด/ [การเณหิ – เพราะเหตทุ ง้ั หลาย]/ ตถาคตสฺส – ซง่ึ ตถาคต/ ยถาภุจจฺ ํ – ตามความเป็ นจรงิ / วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมานา – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ ุ.ํ – พงึ กลา่ ว/ กตเม – คอื อะไรบา้ ง/ จ – ก็/ เต – เหลา่ นน้ั / ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ ธมฺมา – ธรรมทง้ั หลาย/ คมฺภีรา – เป็ นธรรมทีล่ กึ ซงึ้ / ททุ ทฺ สา – เป็ นธรรมทเี่ หน็ ไดย้ าก/ ทุรนุโพธา – เป็ นธรรมทรี่ ตู้ ามไดย้ าก/ สนฺตา – เป็ นธรรมทสี่ งบ/ ปณีตา – เป็ นธรรมทปี่ ระณีต/ อตกฺกาวจรา – เป็ นธรรมทคี่ าดคะเนไมไ่ ด้/ นิปณุ า – เป็ นธรรมทลี่ ะเอียด/ ปณฺฑติ เวทนียา – เป็ นธรรมทรี่ ไู้ ดเ้ ฉพาะบณั ฑติ / เย – เหลา่ ใด/ [ธมเฺ ม – ซง่ึ ธรรมทง้ั หลาย]/ ตถาคโต – ตถาคต/ สยํ – ดว้ ยตนเอง/ อภญิ ญฺ า – ดว้ ยความรยู้ ง่ิ / สจฉฺ ิกตวฺ า – กระทาํ ใหแ้ จง้ แลว้ / ปเวเทติ – ยอ่ มสอนผอู้ นื่ ใหร้ แู้ จง้ / เยหิ – เหลา่ ใด/ [การเณหิ – เพราะเหตทุ ง้ั หลาย]/ ตถาคตสสฺ – ซง่ึ ตถาคต/ ยถาภุจจฺ ํ – ตามความเป็ นจรงิ / วณฺณํ – ซง่ึ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมานา – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ ?ุํ – พงึ กลา่ ว?/ ๒๙. “สนฺติ – มีอยู/่ ภกิ ขฺ เว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ เอเก – พวกหน่ึง/ สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ ปุพฺพนฺตกปฺปิ กา – เป็ นผกู้ าํ หนดขนั ธ์สว่ นอดตี / ปุพฺพนฺตานุทฏิ ฐฺ โิ น – เป็ นผมู้ คี วามเหน็ คลอ้ ยตามขนั ธส์ ว่ นอดตี / ปพุ ฺพนฺตํ – ซง่ึ ขนั ธส์ ว่ นอดตี / อารพฺภ – ปรารภแลว้ / อเนกวหิ ติ านิ – อนั มีอยา่ งตา่ ง ๆ/ อธมิ ุตตฺ ปิ ทานิ – ซง่ึ วาทะแสดงทฏิ ฐทิ ง้ั หลาย/ อภวิ ทนฺติ – ยอ่ มประกาศ/ อฏฐฺ ารสหิ – ๑๘ อยา่ ง/ วตฺถหู .ิ – ดว้ ยมลู เหตทุ ง้ั หลาย/
29 เต – เหลา่ นน้ั / จ – ก็/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพฺราหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ กมิ าคมฺม – ซงึ่ อะไร+อาศยั แลว้ / กมิ ารพภฺ – ซงึ่ อะไร+ปรารภแลว้ / ปพุ ฺพนฺตกปฺปิ กา – เป็ นผกู้ าํ หนดขนั ธส์ ว่ นอดตี / ปุพพฺ นฺตานุทฏิ ฐฺ โิ น – เป็ นผมู้ คี วามเหน็ คลอ้ ยตามขนั ธ์สว่ นอดตี / ปพุ พฺ นฺตํ – ซงึ่ ขนั ธส์ ว่ นอดีต/ อารพฺภ – ปรารภแลว้ / อเนกวหิ ติ านิ – อนั มีอยา่ งตา่ ง ๆ/ อธมิ ุตตฺ ปิ ทานิ – ซง่ึ วาทะแสดงทฏิ ฐทิ ง้ั หลาย/ อภวิ ทนฺติ – ยอ่ มประกาศ/ อฏฐฺ ารสหิ – ๑๘ อยา่ ง/ วตฺถหู ?ิ – ดว้ ยมูลเหตทุ ง้ั หลาย?/ สสฺสตวาโท – วาทะวา่ อตั ตาและโลกเทยี่ ง/ ๓๐. “สนฺติ – มอี ย/ู่ ภกิ ฺขเว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ เอเก – พวกหน่ึง/ สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สสฺสตวาทา – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ เทยี่ ง/ สสฺสตํ – วา่ เทยี่ ง/ อตฺตานญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซงึ่ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺติ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ จตหู ิ – ๔ อยา่ ง/ วตฺถหู .ิ – ดว้ ยมลู เหตทุ ง้ั หลาย/ เต – เหลา่ นน้ั / จ – ก็/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ กมิ าคมฺม – ซงึ่ อะไร+อาศยั แลว้ / กมิ ารพภฺ – ซง่ึ อะไร+ปรารภแลว้ / สสฺสตวาทา – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ เทยี่ ง/ สสฺสตํ – วา่ เทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซงึ่ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺติ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ จตูหิ – ๔ อยา่ ง/ วตถฺ ูห?ิ – ดว้ ยมลู เหตทุ ง้ั หลาย?/ ๓๑. “อธิ – น้ี/ [โลเก – ในโลก]/ ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ เอกจโฺ จ – บางคน/ สมโณ – สมณะ/ วา – หรือวา่ / พรฺ าหฺมโณ – พราหมณ์/ วา – หรอื วา่ / อาตปฺปมนฺวาย – ซง่ึ ความเพียรเครือ่ งเผากเิ ลส+อาศยั แลว้ / ปธานมนฺวาย – ซง่ึ ความเพยี รทตี่ ง้ั ม่นั +อาศยั แลว้ / อนุโยคมนฺวาย – ซง่ึ ความหม่นั ประกอบ+อาศยั แลว้ / อปปฺ มาทมนฺวาย – ซง่ึ ความไมป่ ระมาท+อาศยั แลว้ / สมมฺ ามนสกิ ารมนฺวาย – ซง่ึ การใชค้ วามคดิ อยา่ งถกู วธิ ี+อาศยั แลว้ / ตถารปู ํ – เหน็ ปานนน้ั / เจโตสมาธึ – ซงึ่ เจโตสมาธ/ิ ผุสติ – ยอ่ มบรรลุ/ ยถาสมาหเิ ต – ตง้ั ม่นั แลว้ อยา่ งใด/ จติ เฺ ต – ครน้ั เมอื่ จติ / อเนกวหิ ติ ํ – อนั มีอยา่ งตา่ งๆ/ ปุพเฺ พนิวาสํ – ซง่ึ ขนั ธอ์ นั เคยอยูอ่ าศยั ในชาตกิ อ่ น/ อนุสสฺ รต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / เอกมปฺ ิ – ๑ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตึ – สน้ิ ชาต/ิ ทฺเวปิ – ๒ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ตสิ โฺ สปิ – ๓ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ จตสฺโสปิ – ๔ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ปญจฺ ปิ – ๕ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ทสปิ – ๑๐ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ วสี มปฺ ิ – ๒๐ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ตสึ มฺปิ – ๓๐ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ จตฺตาลีสมปฺ ิ – ๔๐ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ปญญฺ าสมปฺ ิ – ๕๐ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย –
30 ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ชาตสิ ตมฺปิ – ตลอดรอ้ ยแหง่ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตสิ หสฺสมปฺ ิ – ตลอดพนั แหง่ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตสิ ตสหสสฺ มฺปิ – ตลอดแสนแหง่ ชาต+ิ บา้ ง/ ‘อมุตฺราสึ – ในภพโน้น+ไดเ้ ป็ นแลว้ / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ือ่ อยา่ งนน้ั / เอวโํ คตฺโต – เป็ นผมู้ ีตระกลู อยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ – เป็ นผมู้ ีวรรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ อี าหารอยา่ งนน้ั / เอวสํ ุขทุกขฺ ปปฺ ฏสิ เํ วที – เป็ นผูม้ ีปกตเิ สวยสขุ และทกุ ขอ์ ยา่ งนน้ั / เอวมายปุ รยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ ีกาํ หนดอายุเพยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จุโต – จตุ แิ ลว้ / อมุตฺร – โน้น/ [ภเว – ในภพ]/ อทุ ปาท;ึ – ไปเกดิ แลว้ / ตตฺราปาสึ – แมน้ น้ั +[ภเว – ในภพ]+ไดเ้ ป็ นแลว้ / เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ือ่ อยา่ งนน้ั / เอวโํ คตโฺ ต – เป็ นผมู้ ีตระกลู อยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ – เป็ นผมู้ ีวรรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ อี าหารอยา่ งนน้ั / เอวสํ ุขทกุ ขฺ ปฺปฏสิ เํ วที – เป็ นผมู้ ีปกตเิ สวยสุขและทกุ ข์อยา่ งนน้ั // เอวมายุปรยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ กี าํ หนดอายเุ พยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จโุ ต – จุตแิ ลว้ / อธิ ปู ปนฺโน’ต.ิ – น่นั +[ภเว – ในภพ]+มาเกดิ แลว้ ’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ สาการํ – พรอ้ มทง้ั อาการ/ สอุทเฺ ทสํ – พรอ้ มทง้ั อทุ เทส/ อเนกวหิ ติ ํ – หลายชาต/ิ ปุพฺเพนิวาสํ – ซงึ่ ขนั ธเ์ ป็ นทอี่ ยอู่ าศยั ในกาลกอ่ น/ อนุสฺสรต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ “โส – เขา/ เอวมาห – อยา่ งน้ี+กลา่ วแลว้ / ‘สสฺสโต – เป็ นของเทยี่ ง/ อตตฺ า – อตั ตา/ จ – ดว้ ย/ โลโก – โลก/ จ – ดว้ ย/ วญโฺ ฌ – เป็ นหมนั / กฏู ฏโฺ ฐ – ตง้ั ม่นั อยดู่ ุจยอดภเู ขา/ เอสกิ ฏฐฺ ายฏิ ฐฺ โิ ต; – ตง้ั มน่ ั อยแู่ ลว้ ดุจเสาระเนียด/ เต – เหลา่ นน้ั / จ – สว่ นวา่ / สตฺตา – สตั ว์ทง้ั หลาย/ สนฺธาวนฺติ – ยอ่ มแลน่ ไป/ สสํ รนฺติ – ยอ่ มทอ่ งเทยี่ วไป/ จวนฺติ – ยอ่ มจตุ /ิ อุปปชฺชนฺติ – ยอ่ มอุบตั /ิ อตถฺ ติ ฺเวว – มอี ย+ู่ แตว่ า่ +น่นั แล/ สสสฺ ตสิ ม.ํ – วตั ถทุ เี่ สมือนวา่ เทยี่ ง/ ตํ – นน้ั / [ปพฺพํ – ขอ้ ]/ กสิ สฺ – แหง่ อะไร/ เหตุ? – เป็ นเพราะเหตุ?/ อหญหฺ ิ – ขา้ พเจา้ +ก็/ อาตปปฺ มนฺวาย – ซง่ึ ความเพียรเครอื่ งเผากเิ ลส+อาศยั แลว้ / ปธานมนฺวาย – ซงึ่ ความเพยี รทตี่ ง้ั มน่ ั +อาศยั แลว้ / ซง่ึ ความหม่นั ประกอบ+อาศยั แลว้ / อนุโยคมนฺวาย – อปปฺ มาทมนฺวาย – ซงึ่ ความไมป่ ระมาท+อาศยั แลว้ / สมฺมามนสกิ ารมนฺวาย – ซงึ่ การใชค้ วามคดิ อยา่ งถกู วธิ +ี อาศยั แลว้ / ตถารปู ํ – เหน็ ปานนน้ั / เจโตสมาธึ – ซงึ่ เจโตสมาธ/ิ ผุสติ – ยอ่ มบรรลุ/ ยถาสมาหเิ ต – ตง้ั ม่นั แลว้ อยา่ งใด/ จติ ฺเต – ครน้ั เมอื่ จติ / อเนกวหิ ติ ํ – อนั มีอยา่ งตา่ งๆ/ ปพุ ฺเพนิวาสํ – ซงึ่ ขนั ธอ์ นั เคยอยูอ่ าศยั ในชาตกิ อ่ น/ อนุสสฺ รามิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้
31 เสยฺยถทิ ํ – อยา่ งไร+น้ี [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / เอกมปฺ ิ – ๑ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตึ – สน้ิ ชาต/ิ ทเฺ วปิ – ๒ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ตสิ โฺ สปิ – ๓ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ จตสฺโสปิ – ๔ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ปญจฺ ปิ – ๕ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ทสปิ – ๑๐ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ วสี มปฺ ิ – ๒๐ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ตสึ มปฺ ิ – ๓๐ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ จตตฺ าลสี มปฺ ิ – ๔๐ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ปญญฺ าสมฺปิ – ๕๐ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตโิ ย – ตลอดชาตทิ ง้ั หลาย/ ชาตสิ ตมฺปิ – ตลอดรอ้ ยแหง่ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตสิ หสสฺ มปฺ ิ – ตลอดพนั แหง่ ชาต+ิ บา้ ง/ ชาตสิ ตสหสฺสมปฺ ิ – ตลอดแสนแหง่ ชาต+ิ บา้ ง/ ‘อมุตรฺ าสึ – ในภพโน้น+ไดเ้ ป็ นแลว้ / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ื่ออยา่ งนน้ั / เอวโํ คตโฺ ต – เป็ นผมู้ ีตระกูลอยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ – เป็ นผมู้ วี รรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ อี าหารอยา่ งนน้ั / เอวสํ ุขทกุ ขฺ ปฺปฏสิ เํ วที – เป็ นผมู้ ีปกตเิ สวยสุขและทุกข์อยา่ งนน้ั // เอวมายปุ รยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ ีกาํ หนดอายเุ พยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จโุ ต – จตุ แิ ลว้ / อมุตฺร – โน้น/ [ภเว – ในภพ]/ อทุ ปาท;ึ – ไปเกดิ แลว้ / ตตฺราปาสึ – แมน้ น้ั +[ภเว – ในภพ]+ไดเ้ ป็ นแลว้ / เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ือ่ อยา่ งนน้ั / เอวโํ คตโฺ ต – เป็ นผมู้ ตี ระกูลอยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ – เป็ นผมู้ ีวรรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ ีอาหารอยา่ งนน้ั / เอวสํ ขุ ทกุ ขฺ ปปฺ ฏสิ เํ วที – เป็ นผมู้ ีปกตเิ สวยสขุ และทุกข์อยา่ งนน้ั // เอวมายปุ รยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ ีกาํ หนดอายุเพยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จุโต – จุตแิ ลว้ / อธิ ูปปนฺโน’ต.ิ – น่นั +[ภเว – ในภพ]+มาเกดิ แลว้ ’ดงั นี้’ดงั นี้/ อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ สาการํ – พรอ้ มทง้ั อาการ/ สอุทเฺ ทสํ – พรอ้ มทง้ั อทุ เทส/ อเนกวหิ ติ ํ – หลายชาต/ิ ปุพเฺ พนิวาสํ – ซงึ่ ขนั ธเ์ ป็ นทีอ่ ยูอ่ าศยั ในกาลกอ่ น/ อนุสฺสราม.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ อมิ นิ ามหํ – โดยประการน้ี+ขา้ พเจา้ / เอตํ – นี้/ [การณํ – ซงึ่ เหต]ุ / ชานามิ – ยอ่ มร/ู้ “ยถา – โดยประการใด/ สสฺสโต – เป็ นของเทยี่ ง/ อตตฺ า – อตั ตา/ จ – ดว้ ย/ โลโก – โลก/ จ – ดว้ ย/ วญโฺ ฌ – เป็ นหมนั / กูฏฏโฺ ฐ – ตง้ั ม่นั อยดู่ ุจยอดภูเขา/ เอสกิ ฏฐฺ ายฏิ ฐฺ โิ ต; – ตง้ั ม่นั อยแู่ ลว้ ดจุ เสาระเนียด/ เต – เหลา่ นน้ั / จ – สว่ นวา่ / สตตฺ า – สตั วท์ ง้ั หลาย/ สนฺธาวนฺติ – ยอ่ มแลน่ ไป/ สสํ รนฺติ – ยอ่ มทอ่ งเทยี่ วไป/ จวนฺติ – ยอ่ มจตุ /ิ อุปปชฺชนฺติ – ยอ่ มอุบตั /ิ อตถฺ ติ ฺเวว – มอี ย+ู่ แตว่ า่ +น่นั แล/ สสฺสตสิ ม”นฺต.ิ – วตั ถทุ เี่ สมอื นวา่ เทยี่ ง”ดงั น้ี/
32 อทิ ํ – น้ี/ ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปฐมํ – ที่ ๑/ ฐานํ – เป็ นมลู เหตุ/ ยํ – ใด/ [การณํ – ซง่ึ เหต]ุ / อาคมมฺ – อาศยั แลว้ / ยํ – ใด/ [การณํ – ซง่ึ เหตุ]/ อารพฺภ – ปรารภแลว้ / เอเก – พวกหนึ่ง/ สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สสสฺ ตวาทา – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ เทยี่ ง/ สสฺสตํ – วา่ เทยี่ ง/ อตฺตานญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต.ิ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ ๓๒. “ทตุ เิ ย – ขอ้ ที่ ๒/ [ฐาเน – ในมูลเหต]ุ / จ – อน่ึง/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ กมิ าคมมฺ – ซงึ่ อะไร+อาศยั แลว้ / กมิ ารพฺภ – ซงึ่ อะไร+ปรารภแลว้ / สสสฺ ตวาทา – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ เทยี่ ง/ สสสฺ ตํ – วา่ เทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซงึ่ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต?ิ – ยอ่ มบญั ญตั ?ิ / อธิ – น้ี/ [โลเก – ในโลก]/ ภกิ ขฺ เว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ เอกจโฺ จ – บางคน/ สมโณ – สมณะ/ วา – หรือวา่ / พฺราหมฺ โณ – พราหมณ์/ วา – หรือวา่ / อาตปฺปมนฺวาย – ซงึ่ ความเพยี รเครอื่ งเผากเิ ลส+อาศยั แลว้ / ปธานมนฺวาย – ซงึ่ ความเพยี รทตี่ ง้ั ม่นั +อาศยั แลว้ / อนุโยคมนฺวาย – ซงึ่ ความหม่นั ประกอบ+อาศยั แลว้ / อปปฺ มาทมนฺวาย – ซงึ่ ความไมป่ ระมาท+อาศยั แลว้ / สมมฺ ามนสกิ ารมนฺวาย – ซง่ึ การใชค้ วามคดิ อยา่ งถกู วธิ ี+อาศยั แลว้ / ตถารปู ํ – เหน็ ปานนน้ั / เจโตสมาธึ – ซง่ึ เจโตสมาธ/ิ ผุสติ – ยอ่ มบรรลุ/ ยถาสมาหเิ ต – ตง้ั ม่นั แลว้ อยา่ งใด/ จติ เฺ ต – ครน้ั เมอื่ จติ / ( – ) อเนกวหิ ติ ํ – อนั มอี ยา่ งตา่ งๆ/ ปพุ เฺ พนิวาสํ – ซง่ึ ขนั ธอ์ นั เคยอยูอ่ าศยั ในชาตกิ อ่ น/ อนุสฺสรต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพฺพํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / เอกมฺปิ – ๑+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ วิวฏฏฺ ํ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั / ทฺเวปิ – ๒+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ วิวฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ตณี ิปิ – ๓+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ จตฺตารปิ ิ – ๔+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ปญจฺ ปิ – ๕+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ทสปิ – ๑๐+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ‘อมตุ รฺ าสึ – ในภพโน้น+ไดเ้ ป็ นแลว้ / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ื่ออยา่ งนน้ั / เอวโํ คตโฺ ต – เป็ นผมู้ ีตระกลู อยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ – เป็ นผมู้ ีวรรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ ีอาหารอยา่ งนน้ั / เอวสํ ุขทุกขฺ ปปฺ ฏสิ เํ วที – เป็ นผมู้ ีปกตเิ สวยสขุ และทุกข์อยา่ งนน้ั // เอวมายปุ รยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ ีกาํ หนดอายเุ พยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จโุ ต – จุตแิ ลว้ / อมุตรฺ – โน้น/ [ภเว – ในภพ]/ อทุ ปาท;ึ – ไปเกดิ แลว้ /
33 ตตฺราปาสึ – แมน้ น้ั +[ภเว – ในภพ]+ไดเ้ ป็ นแลว้ / เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ือ่ อยา่ งนน้ั / เอวโํ คตโฺ ต – เป็ นผมู้ ตี ระกูลอยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ – เป็ นผมู้ วี รรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ อี าหารอยา่ งนน้ั / เอวสํ ุขทุกขฺ ปปฺ ฏสิ เํ วที – เป็ นผมู้ ีปกตเิ สวยสุขและทุกขอ์ ยา่ งนน้ั // เอวมายุปรยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ ีกาํ หนดอายเุ พยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จโุ ต – จุตแิ ลว้ / อธิ ูปปนฺโน’ต.ิ – น่นั +[ภเว – ในภพ]+มาเกดิ แลว้ ’ดงั น้ี/ อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ สาการํ – พรอ้ มทง้ั อาการ/ สอุทเฺ ทสํ – พรอ้ มทง้ั อทุ เทส/ อเนกวหิ ติ ํ – หลายชาต/ิ ปุพฺเพนิวาสํ – ซง่ึ ขนั ธ์เป็ นทีอ่ ยูอ่ าศยั ในกาลกอ่ น/ อนุสสฺ รต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ “โส – เขา/ เอวมาห – อยา่ งน้ี+กลา่ วแลว้ / ‘สสสฺ โต – เป็ นของเทยี่ ง/ อตตฺ า – อตั ตา/ จ – ดว้ ย/ โลโก – โลก/ จ – ดว้ ย/ วญโฺ ฌ – เป็ นหมนั / กฏู ฏโฺ ฐ – ตง้ั ม่นั อยดู่ จุ ยอดภูเขา/ เอสกิ ฏฐฺ ายฏิ ฐฺ โิ ต; – ตง้ั ม่นั อยแู่ ลว้ ดุจเสาระเนียด/ เต – เหลา่ นน้ั / จ – สว่ นวา่ / สตตฺ า – สตั วท์ ง้ั หลาย/ สนฺธาวนฺติ – ยอ่ มแลน่ ไป/ สสํ รนฺติ – ยอ่ มทอ่ งเทยี่ วไป/ จวนฺติ – ยอ่ มจตุ /ิ อปุ ปชฺชนฺติ – ยอ่ มอุบตั /ิ อตถฺ ติ เฺ วว – มีอย+ู่ แตว่ า่ +น่นั แล/ สสสฺ ตสิ ม.ํ – วตั ถทุ เี่ สมือนวา่ เทยี่ ง/ ตํ – นน้ั / [ปพฺพํ – ขอ้ ]/ กสิ สฺ – แหง่ อะไร/ เหตุ? – เป็ นเพราะเหตุ?/ อหญหฺ ิ – ขา้ พเจา้ +ก็/ อาตปปฺ มนฺวาย – ซง่ึ ความเพียรเครอื่ งเผากเิ ลส+อาศยั แลว้ / ปธานมนฺวาย – ซง่ึ ความเพียรทีต่ ง้ั ม่นั +อาศยั แลว้ / อนุโยคมนฺวาย – ซง่ึ ความหม่นั ประกอบ+อาศยั แลว้ / ซง่ึ ความไมป่ ระมาท+อาศยั แลว้ / อปปฺ มาทมนฺวาย – สมมฺ ามนสกิ ารมนฺวาย – ซง่ึ การใชค้ วามคดิ อยา่ งถกู วธิ ี+อาศยั แลว้ / ตถารูปํ – เหน็ ปานนน้ั / เจโตสมาธึ – ซงึ่ เจโตสมาธ/ิ ผสุ ติ – ยอ่ มบรรลุ/ ยถาสมาหเิ ต – ตง้ั ม่นั แลว้ อยา่ งใด/ จติ ฺเต – ครน้ั เมอื่ จติ / อเนกวหิ ติ ํ – อนั มอี ยา่ งตา่ งๆ/ ปพุ เฺ พนิวาสํ – ซง่ึ ขนั ธ์อนั เคยอยูอ่ าศยั ในชาตกิ อ่ น/ อนุสฺสราม.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+น้ี [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / เอกมฺปิ – ๑+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ ํ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั / ทฺเวปิ – ๒+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ วิวฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ตณี ิปิ – ๓+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ วิวฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ จตตฺ ารปิ ิ – ๔+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ปญจฺ ปิ – ๕+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ทสปิ – ๑๐+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ‘อมุตฺราสึ – ในภพโน้น+ไดเ้ ป็ นแลว้ / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ือ่ อยา่ งนน้ั / เอวโํ คตฺโต – เป็ นผมู้ ตี ระกลู อยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ –
34 เป็ นผมู้ วี รรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ ีอาหารอยา่ งนน้ั / เอวสํ ุขทกุ ขฺ ปฺปฏสิ เํ วที – เป็ นผมู้ ปี กตเิ สวยสขุ และทกุ ขอ์ ยา่ งนน้ั // เอวมายุปรยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ กี าํ หนดอายเุ พยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จโุ ต – จุตแิ ลว้ / อมตุ ฺร – โน้น/ [ภเว – ในภพ]/ อทุ ปาท;ึ – ไปเกดิ แลว้ / ตตรฺ าปาสึ – แมน้ น้ั +[ภเว – ในภพ]+ไดเ้ ป็ นแลว้ / เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ื่ออยา่ งนน้ั / เอวโํ คตโฺ ต – เป็ นผมู้ ีตระกลู อยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ – เป็ นผมู้ วี รรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ ีอาหารอยา่ งนน้ั / เอวสํ ุขทุกขฺ ปปฺ ฏสิ เํ วที – เป็ นผมู้ ีปกตเิ สวยสุขและทุกขอ์ ยา่ งนน้ั // เอวมายปุ รยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ ีกาํ หนดอายุเพยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จโุ ต – จตุ แิ ลว้ / อธิ ปู ปนฺโน’ต.ิ – น่นั +[ภเว – ในภพ]+มาเกดิ แลว้ ’ดงั นี้/ อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ สาการํ – พรอ้ มทง้ั อาการ/ สอทุ เฺ ทสํ – พรอ้ มทง้ั อทุ เทส/ อเนกวหิ ติ ํ – หลายชาต/ิ ปุพฺเพนิวาสํ – ซง่ึ ขนั ธ์เป็ นทอี่ ยอู่ าศยั ในกาลกอ่ น/ อนุสฺสราม.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ อมิ นิ ามหํ – โดยประการนี้+ขา้ พเจา้ / เอตํ – นี้/ [การณํ – ซงึ่ เหต]ุ / ชานามิ – ยอ่ มร/ู้ “ยถา – โดยประการใด/ สสฺสโต – เป็ นของเทยี่ ง/ อตตฺ า – อตั ตา/ จ – ดว้ ย/ โลโก – โลก/ จ – ดว้ ย/ วญโฺ ฌ – เป็ นหมนั / กฏู ฏโฺ ฐ – ตง้ั ม่นั อยดู่ จุ ยอดภเู ขา/ เอสกิ ฏฐฺ ายฏิ ฐฺ โิ ต; – ตง้ั ม่นั อยแู่ ลว้ ดุจเสาระเนียด/ เต – เหลา่ นน้ั / จ – สว่ นวา่ / สตตฺ า – สตั วท์ ง้ั หลาย/ สนฺธาวนฺติ – ยอ่ มแลน่ ไป/ สสํ รนฺติ – ยอ่ มทอ่ งเทยี่ วไป/ จวนฺติ – ยอ่ มจุต/ิ อุปปชฺชนฺติ – ยอ่ มอบุ ตั /ิ อตฺถติ ฺเวว – มอี ย+ู่ แตว่ า่ +น่นั แล/ สสฺสตสิ ม”นฺต.ิ – วตั ถทุ เี่ สมอื นวา่ เทยี่ ง”ดงั นี้/ อมิ นิ ามหํ – โดยประการนี้+ขา้ พเจา้ / เอตํ – น้ี/ [การณํ – ซงึ่ เหต]ุ / ชานามิ – ยอ่ มร/ู้ “ยถา – โดยประการใด/ สสฺสโต – เป็ นของเทยี่ ง/ อตตฺ า – อตั ตา/ จ – ดว้ ย/ โลโก – โลก/ จ – ดว้ ย/ วญโฺ ฌ – เป็ นหมนั / กฏู ฏโฺ ฐ – ตง้ั ม่นั อยดู่ จุ ยอดภเู ขา/ เอสกิ ฏฐฺ ายฏิ ฐฺ โิ ต; – ตง้ั ม่นั อยแู่ ลว้ ดุจเสาระเนียด/ เต – เหลา่ นน้ั / จ – สว่ นวา่ / สตฺตา – สตั ว์ทง้ั หลาย/ สนฺธาวนฺติ – ยอ่ มแลน่ ไป/ สสํ รนฺติ – ยอ่ มทอ่ งเทยี่ วไป/ จวนฺติ – ยอ่ มจุต/ิ อปุ ปชฺชนฺติ – ยอ่ มอบุ ตั /ิ อตฺถติ เฺ วว – มอี ย+ู่ แตว่ า่ +น่นั แล/ สสสฺ ตสิ ม”นฺต.ิ – วตั ถทุ เี่ สมอื นวา่ เทยี่ ง”ดงั นี้/ อทิ ํ – นี้/ ภกิ ขฺ เว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ ทตุ ยิ ํ – ขอ้ ที่ ๒/ ฐานํ – เป็ นมูลเหตุ/ ยํ – ใด/ [การณํ – ซง่ึ เหต]ุ / อาคมฺม – อาศยั แลว้ / ยํ – ใด/ [การณํ – ซง่ึ เหตุ]/ อารพฺภ – ปรารภแลว้ / เอเก – พวกหนึ่ง/ สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สสสฺ ตวาทา – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ เทยี่ ง/ สสสฺ ตํ –
35 วา่ เทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซงึ่ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต.ิ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ ๓๓. “ตตเิ ย – ขอ้ ที่ ๓/ [ฐาเน – ในมูลเหต]ุ / จ – อนึ่ง/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ กมิ าคมฺม – ซง่ึ อะไร+อาศยั แลว้ / กมิ ารพฺภ – ซงึ่ อะไร+ปรารภแลว้ / สสฺสตวาทา – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ เทยี่ ง/ สสฺสตํ – วา่ เทยี่ ง/ อตฺตานญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซงึ่ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต?ิ – ยอ่ มบญั ญตั ?ิ / อธิ – น้ี/ [โลเก – ในโลก]/ ภกิ ขฺ เว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ เอกจฺโจ – บางคน/ สมโณ – สมณะ/ วา – หรือวา่ / พฺราหฺมโณ – พราหมณ์/ วา – หรอื วา่ / อาตปฺปมนฺวาย – ซง่ึ ความเพียรเครอื่ งเผากเิ ลส+อาศยั แลว้ / ปธานมนฺวาย – ซง่ึ ความเพยี รทตี่ ง้ั ม่นั +อาศยั แลว้ / อนุโยคมนฺวาย – ซง่ึ ความหม่นั ประกอบ+อาศยั แลว้ / อปฺปมาทมนฺวาย – ซง่ึ ความไมป่ ระมาท+อาศยั แลว้ / สมมฺ ามนสกิ ารมนฺวาย – ซง่ึ การใช้ความคดิ อยา่ งถกู วธิ ี+อาศยั แลว้ / ตถารูปํ – เหน็ ปานนน้ั / เจโตสมาธึ – ซง่ึ เจโตสมาธ/ิ ผุสติ – ยอ่ มบรรลุ/ ยถาสมาหเิ ต – ตง้ั ม่นั แลว้ อยา่ งใด/ จติ ฺเต – ครน้ั เมอื่ จติ / อเนกวหิ ติ ํ – อนั มอี ยา่ งตา่ งๆ/ ปพุ ฺเพนิวาสํ – ซงึ่ ขนั ธอ์ นั เคยอยูอ่ าศยั ในชาตกิ อ่ น/ อนุสฺสรต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ เสยฺยถทิ ํ – อยา่ งไร+น้ี [ปพพฺ ํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / ทสปิ – ๑๐+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ วิวฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ วีสมฺปิ – ๒๐+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ วิวฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ตสึ มปฺ ิ – ๓๐+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ จตตฺ าลีสมปฺ ิ – ๔๐+บา้ ง/ สํวฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ‘อมุตฺราสึ – ในภพโน้น+ไดเ้ ป็ นแลว้ / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ือ่ อยา่ งนน้ั / เอวโํ คตโฺ ต – เป็ นผมู้ ีตระกลู อยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ – เป็ นผมู้ วี รรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ อี าหารอยา่ งนน้ั / เอวสํ ขุ ทกุ ขฺ ปฺปฏสิ เํ วที – เป็ นผมู้ ีปกตเิ สวยสุขและทุกขอ์ ยา่ งนน้ั // เอวมายปุ รยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ ีกาํ หนดอายเุ พยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จุโต – จุตแิ ลว้ / อมุตฺร – โน้น/ [ภเว – ในภพ]/ อทุ ปาท;ึ – ไปเกดิ แลว้ / ตตฺราปาสึ – แมน้ น้ั +[ภเว – ในภพ]+ไดเ้ ป็ นแลว้ / เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ือ่ อยา่ งนน้ั / เอวโํ คตฺโต – เป็ นผมู้ ตี ระกูลอยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ – เป็ นผมู้ ีวรรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ อี าหารอยา่ งนน้ั / เอวสํ ขุ ทุกขฺ ปปฺ ฏสิ เํ วที – เป็ นผมู้ ีปกตเิ สวยสขุ และทุกข์อยา่ งนน้ั // เอวมายุปรยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ กี าํ หนดอายเุ พยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จุโต – จุตแิ ลว้ / อธิ ปู ปนฺโน’ต.ิ – น่นั +[ภเว – ในภพ]+มาเกดิ แลว้ ’ดงั น้ี/
36 อติ ิ – ดว้ ยประการฉะน้ี/ สาการํ – พรอ้ มทง้ั อาการ/ สอทุ ฺเทสํ – พรอ้ มทง้ั อทุ เทส/ อเนกวหิ ติ ํ – หลายชาต/ิ ปุพฺเพนิวาสํ – ซง่ึ ขนั ธเ์ ป็ นทอี่ ยูอ่ าศยั ในกาลกอ่ น/ อนุสฺสรต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ “โส – เขา/ เอวมาห – อยา่ งนี้+กลา่ วแลว้ / ‘สสฺสโต – เป็ นของเทยี่ ง/ อตตฺ า – อตั ตา/ จ – ดว้ ย/ โลโก – โลก/ จ – ดว้ ย/ วญโฺ ฌ – เป็ นหมนั / กฏู ฏโฺ ฐ – ตง้ั มน่ ั อยดู่ ุจยอดภูเขา/ เอสกิ ฏฐฺ ายฏิ ฐฺ โิ ต; – ตง้ั ม่นั อยแู่ ลว้ ดจุ เสาระเนียด/ เต – เหลา่ นน้ั / จ – สว่ นวา่ / สตฺตา – สตั ว์ทง้ั หลาย/ สนฺธาวนฺติ – ยอ่ มแลน่ ไป/ สสํ รนฺติ – ยอ่ มทอ่ งเทยี่ วไป/ จวนฺติ – ยอ่ มจตุ /ิ อปุ ปชฺชนฺติ – ยอ่ มอุบตั /ิ อตถฺ ติ เฺ วว – มีอย+ู่ แตว่ า่ +น่นั แล/ สสฺสตสิ ม.ํ – วตั ถทุ เี่ สมอื นวา่ เทยี่ ง/ ตํ – นน้ั / [ปพฺพํ – ขอ้ ]/ กสิ ฺส – แหง่ อะไร/ เหตุ? – เป็ นเพราะเหตุ?/ อหญหฺ ิ – ขา้ พเจา้ +ก็/ อาตปปฺ มนฺวาย – ซง่ึ ความเพียรเครอื่ งเผากเิ ลส+อาศยั แลว้ / ซงึ่ ความเพียรทตี่ ง้ั ม่นั +อาศยั แลว้ / ปธานมนฺวาย – อนุโยคมนฺวาย – ซงึ่ ความหม่นั ประกอบ+อาศยั แลว้ / ซง่ึ ความไมป่ ระมาท+อาศยั แลว้ / อปฺปมาทมนฺวาย – สมฺมามนสกิ ารมนฺวาย – ซง่ึ การใชค้ วามคดิ อยา่ งถกู วธิ +ี อาศยั แลว้ / ตถารปู ํ – เห็นปานนน้ั / เจโตสมาธึ – ซง่ึ เจโตสมาธ/ิ ผสุ ติ – ยอ่ มบรรลุ/ ยถาสมาหเิ ต – ตง้ั ม่นั แลว้ อยา่ งใด/ จติ ฺเต – ครน้ั เมอื่ จติ / อเนกวหิ ติ ํ – อนั มอี ยา่ งตา่ งๆ/ ปุพเฺ พนิวาสํ – ซงึ่ ขนั ธ์อนั เคยอยอู่ าศยั ในชาตกิ อ่ น/ อนุสสฺ ราม.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ เสยยฺ ถทิ ํ – อยา่ งไร+นี้ [ปพฺพํ – ขอ้ ] [ไดแ้ ก]่ / ทสปิ – ๑๐+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ วสี มฺปิ – ๒๐+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ตสึ มปฺ ิ – ๓๐+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ วิวฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ จตตฺ าลสี มปฺ ิ – ๔๐+บา้ ง/ สวํ ฏฏฺ ววิ ฏฏฺ านิ – ตลอดสงั วฏั ฏกปั และววิ ฏั ฏกปั ทง้ั หลาย/ ‘อมตุ ฺราสึ – ในภพโน้น+ไดเ้ ป็ นแลว้ / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ือ่ อยา่ งนน้ั / เอวโํ คตโฺ ต – เป็ นผมู้ ตี ระกลู อยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ – เป็ นผมู้ วี รรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ ีอาหารอยา่ งนน้ั / เอวสํ ุขทกุ ขฺ ปปฺ ฏสิ เํ วที – เป็ นผมู้ ปี กตเิ สวยสุขและทกุ ขอ์ ยา่ งนน้ั // เอวมายุปรยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ กี าํ หนดอายเุ พยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จุโต – จตุ แิ ลว้ / อมตุ ฺร – โน้น/ [ภเว – ในภพ]/ อทุ ปาท;ึ – ไปเกดิ แลว้ / ตตรฺ าปาสึ – แมน้ น้ั +[ภเว – ในภพ]+ไดเ้ ป็ นแลว้ / เอวนํ าโม – เป็ นผมู้ ชี ื่ออยา่ งนน้ั / เอวโํ คตฺโต – เป็ นผมู้ ีตระกูลอยา่ งนน้ั / เอววํ ณฺโณ – เป็ นผมู้ วี รรณะอยา่ งนน้ั / เอวมาหาโร – เป็ นผมู้ อี าหารอยา่ งนน้ั /
37 เอวสํ ุขทุกขฺ ปฺปฏสิ เํ วที – เป็ นผมู้ ปี กตเิ สวยสขุ และทุกขอ์ ยา่ งนน้ั // เอวมายุปรยิ นฺโต. – เป็ นผมู้ ีกาํ หนดอายุเพยี งเทา่ นน้ั / โส – นน้ั / [อหํ – ขา้ พเจา้ ]/ ตโต – นน้ั / [ภวโต – จากภพ]/ จุโต – จุตแิ ลว้ / อธิ ปู ปนฺโน’ต.ิ – น่นั +[ภเว – ในภพ]+มาเกดิ แลว้ ’ดงั นี้/ อติ ิ – ดว้ ยประการฉะนี้/ สาการํ – พรอ้ มทง้ั อาการ/ สอุทฺเทสํ – พรอ้ มทง้ั อทุ เทส/ อเนกวหิ ติ ํ – หลายชาต/ิ ปุพฺเพนิวาสํ – ซงึ่ ขนั ธ์เป็ นทีอ่ ยูอ่ าศยั ในกาลกอ่ น/ อนุสสฺ ราม.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ อมิ นิ ามหํ – โดยประการนี้+ขา้ พเจา้ / เอตํ – น้ี/ [การณํ – ซง่ึ เหต]ุ / ชานามิ – ยอ่ มร/ู้ “ยถา – โดยประการใด/ สสสฺ โต – เป็ นของเทยี่ ง/ อตฺตา – อตั ตา/ จ – ดว้ ย/ โลโก – โลก/ จ – ดว้ ย/ วญโฺ ฌ – เป็ นหมนั / กูฏฏโฺ ฐ – ตง้ั ม่นั อยดู่ ุจยอดภูเขา/ เอสกิ ฏฐฺ ายฏิ ฐฺ โิ ต; – ตง้ั ม่นั อยแู่ ลว้ ดุจเสาระเนียด/ เต – เหลา่ นน้ั / จ – สว่ นวา่ / สตฺตา – สตั ว์ทง้ั หลาย/ สนฺธาวนฺติ – ยอ่ มแลน่ ไป/ สสํ รนฺติ – ยอ่ มทอ่ งเทยี่ วไป/ จวนฺติ – ยอ่ มจุต/ิ อปุ ปชฺชนฺติ – ยอ่ มอุบตั /ิ อตถฺ ติ เฺ วว – มีอย+ู่ แตว่ า่ +น่นั แล/ สสฺสตสิ ม”นฺต.ิ – วตั ถทุ เี่ สมอื นวา่ เทยี่ ง”ดงั น้ี/ อทิ ํ – นี้/ ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ ตตยิ ํ – ขอ้ ที่ ๓/ ฐานํ – เป็ นมูลเหตุ/ ยํ – ใด/ [การณํ – ซงึ่ เหต]ุ / อาคมมฺ – อาศยั แลว้ / ยํ – ใด/ [การณํ – ซง่ึ เหต]ุ / อารพภฺ – ปรารภแลว้ / เอเก – พวกหนึ่ง/ สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สสฺสตวาทา – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ เทยี่ ง/ สสฺสตํ – วา่ เทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซงึ่ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต.ิ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ ๓๔. “จตตุ เฺ ถ – ขอ้ ที่ ๔/ [ฐาเน – ในมูลเหต]ุ / จ – อน่ึง/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ กมิ าคมฺม – ซงึ่ อะไร+อาศยั แลว้ / กมิ ารพภฺ – ซง่ึ อะไร+ปรารภแลว้ / สสฺสตวาทา – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ เทยี่ ง/ สสฺสตํ – วา่ เทยี่ ง/ อตฺตานญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต?ิ – ยอ่ มบญั ญตั ?ิ / อธิ – น้ี/ [โลเก – ในโลก]/ ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ เอกจโฺ จ – บางคน/ สมโณ – สมณะ/ วา – หรือวา่ / พฺราหฺมโณ – พราหมณ์/ วา – หรือวา่ / ตกกฺ ี – เป็ นนกั ตรรกะ/ โหติ – ยอ่ มเป็ น/ วมี สํ ี – เป็ นนกั อภปิ รชั ญา/ โส – ทา่ น/ ตกกฺ ปรยิ าหตํ – ตามทปี่ ระมวลมาดว้ ยความตรกึ ทไี่ ตรต่ รอง/ วมี สํ านุจรติ ํ – ตามทปี่ ระมวลมาดว้ ยดว้ ยการคน้ คดิ / สยํ – ดว้ ยตนเอง/ ปฏภิ านํ – แจม่ แจง้ อยู/่ เอวมาห – อยา่ งนี้+กลา่ วแลว้ / ‘สสฺสโต – เป็ นของเทยี่ ง/ อตตฺ า – อตั ตา/ จ – ดว้ ย/ โลโก – โลก/ จ – ดว้ ย/ วญโฺ ฌ – เป็ นหมนั / กฏู ฏโฺ ฐ – ตง้ั มน่ ั อยดู่ จุ ยอดภูเขา/ เอสกิ ฏฐฺ ายฏิ ฐฺ โิ ต; – ตง้ั มน่ ั อยแู่ ลว้ ดจุ เสาระเนียด/ เต – เหลา่ นน้ั / จ – สว่ นวา่ / สตฺตา – สตั วท์ ง้ั หลาย/ สนฺธาวนฺติ – ยอ่ มแลน่ ไป/ สสํ รนฺติ – ยอ่ มทอ่ งเทยี่ วไป/ จวนฺติ
38 – ยอ่ มจตุ /ิ อุปปชฺชนฺติ – ยอ่ มอุบตั /ิ อตฺถติ ฺเวว – มีอย+ู่ แตว่ า่ +น่นั แล/ สสฺสตสิ ม’นฺต.ิ – วตั ถทุ เี่ สมอื นวา่ เทยี่ ง’ดงั นี้/ อทิ ํ – นี้/ ภกิ ฺขเว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ จตตุ ถฺ ํ – ขอ้ ที่ ๔/ ฐานํ – เป็ นมลู เหตุ/ ยํ – ใด/ [การณํ – ซงึ่ เหต]ุ / อาคมมฺ – อาศยั แลว้ / ยํ – ใด/ [การณํ – ซงึ่ เหตุ]/ อารพฺภ – ปรารภแลว้ / เอเก – พวกหน่ึง/ สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สสสฺ ตวาทา – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ เทยี่ ง/ สสสฺ ตํ – วา่ เทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต.ิ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ ๓๕. “อเิ มหิ โข – เหลา่ นี้แล/ เต – เหลา่ นน้ั / ภกิ ฺขเว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ สสฺสตวาทา – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ เทยี่ ง/ สสฺสตํ – วา่ เทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซงึ่ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺติ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ จตหู ิ – ๔ อยา่ ง/ วตถฺ ูห.ิ – ดว้ ยมลู เหตุทง้ั หลาย/ เย หิ เกจิ – เหลา่ ใดเหลา่ หนึ่ง+ก็/ ภกิ ฺขเว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ สมณา – สมณะทง้ั หลาย/ วา – หรอื วา่ / พรฺ าหฺมณา – พราหมณ์ทง้ั หลาย/ วา – หรอื วา่ / สสสฺ ตวาทา – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ เทยี่ ง/ สสสฺ ตํ – วา่ เทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซงึ่ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต.ิ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ สพเฺ พ – ทุกจาํ พวก/ เต – เหลา่ นน้ั / [สมณา – สมณะทง้ั หลาย/ วา – หรือวา่ / พรฺ าหฺมณา – พราหมณ์ทง้ั หลาย/ วา – หรือวา่ ]/ อเิ มเหว – เหลา่ นี้+เทา่ นน้ั / จตหู ิ – ๔ อยา่ ง/ วตถฺ หู ิ – ดว้ ยมูลเหตทุ ง้ั หลาย/ เอเตสํ – เหลา่ นน้ั / [วตถฺ ูหิ – บรรดามูลเหตทุ ง้ั หลาย]/ วา – หรือวา่ / อญญฺ ตเรน; – อยา่ งใดอยา่ งหนึ่ง/ [วตฺถุนา – ดว้ ยมูลเหตุ]/ นตถฺ ิ – ยอ่ มไมม่ ี/ อโิ ต – จากนี้/ พหทิ ธฺ า. – ในภายนอก/ ๓๖. “ตยทิ ํ – น้ีนน้ั / [ทฏิ ฐฺ ฏิ ฐฺ านํ – ซง่ึ มลู เหตุแหง่ ทฏิ ฐ]ิ / ภกิ ฺขเว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ ตถาคโต – ตถาคต/ ปชานาติ – ยอ่ มรชู้ ดั / ‘อเิ ม – เหลา่ น้ี/ ทฏิ ฐฺ ฏิ ฐฺ านา – มูลเหตแุ หง่ ทฏิ ฐทิ ง้ั หลาย]/ เอวคํ หติ า – ทบี่ ุคคลถือไวแ้ ลว้ อยา่ งนี้/ เอวปํ รามฏฐฺ า – ทบี่ คุ คลยดึ ถอื ไวแ้ ลว้ อยา่ งน้ี/ เอวคํ ตกิ า – เป็ นของมคี ตอิ ยา่ งนน้ั / ภวนฺติ – ยอ่ มเป็ น/ เอวอํ ภสิ มปฺ รายา’ติ – เป็ นของมภี พหน้าอยา่ งนน้ั ’ดงั นี้/ ตญจฺ – นน้ั +อนึ่ง/ [ทฏิ ฐฺ ฏิ ฐฺ านํ – ซงึ่ มลู เหตุแหง่ ทฏิ ฐ]ิ / ตถาคโต – ตถาคต/ ปชานาติ – ยอ่ มรชู้ ดั / ตโต – กวา่ นน้ั / จ – ดว้ ย/ อตุ ตฺ รติ รํ – ยง่ิ ขนึ้ ไปกวา่ / ปชานาต;ิ – ยอ่ มรชู้ ดั / ตญจฺ – นน้ั +ดว้ ย/ [ทฏิ ฐฺ ฏิ ฐฺ านํ – ซงึ่ มลู เหตแุ หง่ ทฏิ ฐ]ิ / ปชานนํ – เมอื่ รชู้ ดั / น – ไม/่ ปรามสติ – ยอ่ มยดึ มน่ ั / อปรามสโต – ผไู้ มย่ ดึ ม่นั อยู/่ จสสฺ – ก็+อนั เธอ/ ปจฺจตฺตญเฺ ญว – ดว้ ยตนเอง+น่นั แล/ นิพพฺ ตุ ิ – ความดบั / วทิ ติ า. – รแู้ ลว้ /
39 เวทนานํ – ซง่ึ เวทนาทง้ั หลาย/ สมุทยญจฺ – ซงึ่ ความเกดิ +ดว้ ย/ อตฺถงคฺ มญจฺ – ซง่ึ ความดบั +ดว้ ย/ อสสฺ าทญจฺ – ซงึ่ คณุ +ดว้ ย/ อาทนี วญจฺ – ซงึ่ โทษ+ดว้ ย/ นิสฺสรณญจฺ – ซงึ่ อุบายเครอื่ งสลดั +ดว้ ย/ ยถาภตู ํ – ตามความเป็ นจรงิ / วทิ ติ ฺวา – รแู้ ลว้ / อนุปาทาวมิ ุตโฺ ต – เป็ นผหู้ ลดุ พน้ แลว้ เพราะไมย่ ดึ ม่นั ถอื ม่นั / ภกิ ฺขเว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ ตถาคโต. – ตถาคต/ ๓๗. “อเิ ม โข – เหลา่ นี้แล/ เต – เหลา่ นน้ั / ภกิ ขฺ เว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ ธมฺมา – ธรรมทง้ั หลาย/ คมภฺ ีรา – เป็ นธรรมทีล่ กึ ซงึ้ / ททุ ทฺ สา – เป็ นธรรมทเี่ ห็นไดย้ าก/ ทรุ นุโพธา – เป็ นธรรมทรี่ ตู้ ามไดย้ าก/ สนฺตา – เป็ นธรรมทสี่ งบ/ ปณีตา – เป็ นธรรมทปี่ ระณีต/ อตกกฺ าวจรา – เป็ นธรรมทคี่ าดคะเนไมไ่ ด/้ นิปุณา – เป็ นธรรมทลี่ ะเอียด/ ปณฺฑติ เวทนียา – เป็ นธรรมทรี่ ไู้ ดเ้ ฉพาะบณั ฑติ / เย – เหลา่ ใด/ [ธมฺเม – ซงึ่ ธรรมทง้ั หลาย]/ ตถาคโต – ตถาคต/ สยํ – ดว้ ยตนเอง/ อภญิ ญฺ า – ดว้ ยความรยู้ งิ่ / สจฺฉิกตวฺ า – กระทาํ ใหแ้ จง้ แลว้ / ปเวเทติ – ยอ่ มสอนผอู้ นื่ ใหร้ แู้ จง้ / เยหิ – เหลา่ ใด/ [การเณหิ – เพราะเหตทุ ง้ั หลาย]/ ตถาคตสฺส – ซง่ึ ตถาคต/ ยถาภจุ จฺ ํ – ตามความเป็ นจรงิ / วณฺณํ – ซงึ่ คาํ ยกยอ่ ง/ วทมานา – เมอื่ กลา่ ว/ วเทยยฺ ุ.ํ – พงึ กลา่ ว/ ปฐมภาณวาโร. – ภาณวารที่ ๑/ [นิฏฐฺ โิ ต – จบแลว้ ]/ เอกจฺจสสสฺ ตวาโท – วาทะวา่ อตั ตาและโลกเทยี่ งเป็ นบางอยา่ ง/ ๓๘. “สนฺติ – มอี ยู/่ ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ เอเก – พวกหน่ึง/ สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ เอกจจฺ สสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งเทยี่ ง/ เอกจฺจอสสฺสตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งไมเ่ ทยี่ ง/ เอกจจฺ ํ – บางอยา่ ง/ สสสฺ ตํ – วา่ เทยี่ ง/ เอกจจฺ ํ – บางอยา่ ง/ อสสสฺ ตํ – วา่ ไมเ่ ทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซงึ่ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺติ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ จตหู ิ – ๔ อยา่ ง/ วตถฺ หู .ิ – ดว้ ยมูลเหตทุ ง้ั หลาย/ เต – เหลา่ นน้ั / จ – ก/็ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ กมิ าคมมฺ – ซงึ่ อะไร+อาศยั แลว้ / กมิ ารพภฺ – ซง่ึ อะไร+ปรารภแลว้ / เอกจจฺ สสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งเทยี่ ง/ เอกจจฺ อสสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ บางอยา่ งไมเ่ ทยี่ ง/ เอกจจฺ ํ – บางอยา่ ง/ สสสฺ ตํ – วา่ เทยี่ ง/ เอกจฺจํ – บางอยา่ ง/ อสสสฺ ตํ – วา่ ไมเ่ ทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซงึ่ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺติ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ จตูหิ – ๔ อยา่ ง/ วตฺถูห?ิ – ดว้ ยมูลเหตทุ ง้ั หลาย?/ ๓๙. “โหติ โข – มอี ยแู่ ล/ โส – นน้ั / ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ สมโย – สมยั / ยํ – ใด/ กทาจิ – ในกาลบางคราว/ กรหจิ – ในกาลไหน ๆ/ ทีฆสสฺ – อนั ยาวนาน/ อทธฺ โุ น – แหง่ กาลยดึ ยาว/ อจฺจเยน – โดยการลว่ งไป/ อยํ – น้ี/ โลโก – โลก/ สวํ ฏฏฺ ต.ิ – ยอ่ มพนิ าศ/
40 สวํ ฏฏฺ มาเน – กาํ ลงั พนิ าศอย/ู่ โลเก – เมอื่ โลก/ เยภยุ ฺเยน – โดยสว่ นมาก/ สตตฺ า – สตั ว์ทง้ั หลาย/ อาภสสฺ รสวํ ตตฺ นกิ า – เป็ นผไู้ ปเกดิ ทอี่ าภสั สรพรหมโลก/ โหนฺต.ิ – ยอ่ มเป็ น/ เต – เหลา่ นน้ั / [สตตฺ า – สตั วท์ ง้ั หลาย/ สตั วท์ ง้ั หลาย]/ ตตถฺ – นน้ั / [อาภสฺสรโลเก – ทอี่ าภสั สรพรหมโลก]/ โหนฺติ – ยอ่ มเป็ น/ มโนมยา – เป็ นผสู้ าํ เร็จไดต้ ามใจ/ ปี ตภิ กฺขา – เป็ นผมู้ ปี ี ตเิ ป็ นอาหาร/ สยปํ ภา – เป็ นผมู้ รี ศั มซี า่ นออกจากรา่ งกาย/ อนฺตลกิ ฺขจรา – เป็ นผเู้ ทยี่ วสญั จรไปในอากาศ/ สภุ ฏฐฺ ายโิ น – เป็ นผมู้ ปี กตอิ ยใู่ นวมิ านอนั งดงาม/ จริ ํ – อนั แสนนาน/ ทีฆมทธฺ านํ – สน้ิ กาลยาวนาน/ ตฏิ ฐฺ นฺต.ิ – ยอ่ มสถติ อย/ู่ ๔๐. “โหติ โข – มีอยแู่ ล/ โส – นน้ั / ภกิ ขฺ เว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ สมโย – สมยั / ยํ – ใด/ กทาจิ – ในกาลบางคราว/ กรหจิ – ในกาลไหน ๆ/ ทฆี สฺส – อนั ยาวนาน/ อทธฺ โุ น – แหง่ กาลยดึ ยาว/ อจฺจเยน – โดยการลว่ งไป/ อยํ – น้ี/ โลโก – โลก/ ววิ ฏฏฺ ต.ิ – ยอ่ มเจรญิ / วิวฏฏฺ มาเน – เจรญิ ขน้ึ อย/ู่ โลเก – เมอื่ โลก/ สุญญฺ ํ – อนั วา่ งเปลา่ / พรฺ หมฺ วมิ านํ – วมิ านของพรหม/ ปาตภุ วต.ิ – ยอ่ มปรากฏขนึ้ /
41 อถ โข – ลาํ ดบั นน้ั แล/ อญญฺ ตโร – ตวั ใดตวั หน่ึง/ สตโฺ ต – สตั ว์/ อายุกขฺ ยา – เพราะความสนิ้ ไปแหง่ อายุ/ วา – หรอื วา่ / ปุญญฺ กฺขยา – เพราะความสน้ิ ไปแหง่ บญุ / วา – หรอื วา่ / อาภสสฺ รกายา – จากชน้ั อาภสั สรพรหมโลก/ จวติ วฺ า – จุตแิ ลว้ / สญุ ญฺ ํ – อนั วา่ งเปลา่ / พฺรหฺมวมิ านํ – ซง่ึ วมิ านของพรหม/ อุปปชฺชต.ิ – ยอ่ มเขา้ ถงึ / โส – นน้ั / [สตฺโต – สตั ว์]/ ตตถฺ – นน้ั / [พฺรหมฺ วมิ าเน – ในวมิ านของพรหม]/ โหติ – ยอ่ มเป็ น/ มโนมโย – เป็ นผสู้ าํ เร็จไดต้ ามใจ/ ปี ตภิ กฺโข – เป็ นผมู้ ปี ี ตเิ ป็ นอาหาร/ สยปํ โภ – เป็ นผมู้ รี ศั มซี า่ นออกจากรา่ งกาย/ อนฺตลกิ ขฺ จโร – เป็ นผเู้ ทยี่ วสญั จรไปในอากาศ/ สภุ ฏฐฺ ายี – เป็ นผมู้ ปี กตอิ ยใู่ นวมิ านอนั งดงาม/ จริ ํ – อนั แสนนาน/ ทฆี มทธฺ านํ – สนิ้ กาลยาวนาน/ ตฏิ ฐฺ ต.ิ – ยอ่ มสถติ อยู/่ ๔๑. “ตสสฺ – นน้ั / [สตตฺ สฺส – แหง่ สตั ว์]/ ตตถฺ – นน้ั / [พฺรหมฺ วมิ าเน – ในวมิ านของพรหม]/ เอกกสสฺ – ผเู้ ดียว/ ทฆี รตตฺ ํ – สนิ้ กาลนาน/ นิวสุ ติ ตตฺ า – เพราะความเป็ นผอู้ ยแู่ ลว้ / อนภริ ติ – ความไมย่ นิ ดี/ ปรติ สฺสนา – ความกงั วล/ อปุ ปชฺชติ – ยอ่ มเกดิ ขน้ึ / ‘อโห วต – โอหนอ/ อญเฺ ญปิ – แมเ้ หลา่ อนื่ / สตตฺ า – สตั วท์ ง้ั หลาย/ อติ ถฺ ตฺตํ – ซงึ่ ความเป็ นอยา่ งนี้/ อาคจฺเฉยยฺ ุ’นฺต.ิ – พงึ มาถงึ ’ดงั นี้/ อถ – ลาํ ดบั ตอ่ มา/ อญเฺ ญปิ – แมเ้ หลา่ อนื่ / สตตฺ า – สตั ว์ทง้ั หลาย/ อายุกขฺ ยา – เพราะความสน้ิ ไปแหง่ อายุ/ วา – หรอื วา่ / ปุญญฺ กฺขยา – เพราะความสนิ้ ไปแหง่ บญุ / วา – หรอื วา่ / อาภสสฺ รกายา – จากชน้ั อาภสั สรพรหมโลก/ จวติ วฺ า – จตุ แิ ลว้ / พฺรหมฺ วมิ านํ – ซง่ึ วมิ านของพรหม/ อุปปชฺชนฺติ – ยอ่ มเขา้ ถงึ / ตสฺส – นน้ั / สตตฺ สฺส – แหง่ สตั ว์/ สหพยฺ ต.ํ – ซงึ่ ความเป็ นสหาย/ เตปิ – แมเ้ หลา่ นน้ั / [สตตฺ า – สตั วท์ ง้ั หลาย/ สตั วท์ ง้ั หลาย]/ ตตถฺ – นน้ั / [พฺรหฺมวมิ าเน – ในวมิ านของพรหม]/ โหนฺติ – ยอ่ มเป็ น/ มโนมยา – เป็ นผสู้ าํ เร็จไดต้ ามใจ/ ปี ตภิ กฺขา – เป็ นผมู้ ีปี ตเิ ป็ นอาหาร/ สยปํ ภา – เป็ นผมู้ รี ศั มซี า่ นออกจากรา่ งกาย/ อนฺตลกิ ขฺ จรา – เป็ นผเู้ ทยี่ วสญั จรไปในอากาศ/ สภุ ฏฐฺ ายโิ น – เป็ นผมู้ ปี กตอิ ยใู่ นวมิ านอนั งดงาม/ จริ ํ – อนั แสนนาน/ ทีฆมทธฺ านํ – สน้ิ กาลยาวนาน/ ตฏิ ฐฺ นฺต.ิ – ยอ่ มสถติ อย/ู่ ๔๒. “ตตรฺ – เหลา่ นน้ั / [สตเฺ ตสุ – บรรดาสตั วท์ ง้ั หลาย]/ ภกิ ขฺ เว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ โย – ใด/ โส – นน้ั / สตฺโต – สตั ว์/ ปฐมํ – กอ่ น/ อุปปนฺโน – เป็ นผเู้ ขา้ ถงึ แลว้ [ผเู้ กดิ แลว้ ]/ ตสสฺ – นน้ั / [สตตฺ สฺส – แกส่ ตั ว]์ / เอวํ – อยา่ งนี้/ [ทฏิ ฐฺ ิ – ความคดิ ]/ โหติ – ยอ่ มมี/
42 ‘อหมสฺมิ – ขา้ พเจา้ +ยอ่ มเป็ น/ พรฺ หฺมา – เป็ นพรหม/ มหาพฺรหมฺ า – เป็ นทา้ วมหาพรหม/ อภภิ ู – เป็ นผยู้ ง่ิ ใหญ/่ อนภภิ ูโต – เป็ นผไู้ มม่ ใี ครขม่ เหงได/้ อญญฺ ทตถฺ ทุ โส – เป็ นผเู้ ห็นถอ่ งแท/้ วสวตตฺ ี – เป็ นผกู้ มุ อาํ นาจ/ อสิ ฺสโร – เป็ นอสิ ระ/ กตฺตา – เป็ นผสู้ รา้ ง/ นิมฺมาตา – เป็ นผบู้ นั ดาล/ เสฏโฺ ฐ – เป็ นผปู้ ระเสรฐิ / สชิตา – เป็ นผบู้ งการ/ วสี – เป็ นผทู้ รงอาํ นาจ/ ปิ ตา – เป็ นบดิ า/ ภูตภพยฺ านํ. – ผเู้ กดิ มาแลว้ และกาํ ลงั จะเกดิ / [สตฺตานํ – ของสตั วท์ ง้ั หลาย]/ มยา – อนั ขา้ พเจา้ / อเิ ม – เหลา่ น้ี/ สตตฺ า – สตั วท์ ง้ั หลาย/ นิมฺมติ า. – บนั ดาลขนึ้ มาแลว้ /
43 ตํ – นน้ั / [ปพฺพํ – ขอ้ ]/ กสิ ฺส – แหง่ อะไร/ เหตุ? – เป็ นเพราะเหต?ุ / มมญหฺ ิ – แกข่ า้ พเจา้ +เพราะวา่ / ปพุ เฺ พ – ในกาลกอ่ น/ เอตทโหสิ – น้ี/ [จนิ ฺตนํ – ความคดิ ]+ไดม้ แี ลว้ / “อโห วต – โอหนอ/ อญเฺ ญปิ – แมเ้ หลา่ อนื่ / สตตฺ า – สตั วท์ ง้ั หลาย/ อติ ถฺ ตฺตํ – ซง่ึ ความเป็ นอยา่ งน้ี/ อาคจฺเฉยยฺ ”ุ นฺต.ิ – พงึ มาถงึ ”ดงั นี้/ อติ ิ – ดว้ ยประการฉะนี้/ มม – ของขา้ พเจา้ / จ – ดว้ ย/ มโนปณิธิ – ความตง้ั ใจ/ อเิ ม – เหลา่ นี้/ จ – ดว้ ย/ สตฺตา – สตั วท์ ง้ั หลาย/ อติ ฺถตตฺ ํ – ซง่ึ ความเป็ นอยา่ งนี้/ อาคตา’ต.ิ – มาถงึ แลว้ ’ดงั น้ี/ “เยปิ – แมเ้ หลา่ ใด/ เต – เหลา่ นน้ั / สตตฺ า – สตั ว์ทง้ั หลาย/ ปจฉฺ า – ในภายหลงั / อุปปนฺนา – เขา้ ถงึ แลว้ / เตสมฺปิ – แมเ้ หลา่ นน้ั / [สตตฺ านํ – แกส่ ตั วท์ ง้ั หลาย]/ เอวํ – อยา่ งนี้/ [ทฏิ ฐฺ ิ – ความคดิ ]/ โหติ – ยอ่ มม/ี ‘อยํ โข – นี้แล/ ภวํ – ทา่ นผเู้ จรญิ / พฺรหมฺ า – เป็ นพรหม/ มหาพฺรหฺมา – เป็ นทา้ วมหาพรหม/ อภภิ ู – เป็ นผยู้ ง่ิ ใหญ/่ อนภภิ ูโต – เป็ นผไู้ มม่ ใี ครขม่ เหงได/้ อญญฺ ทตถฺ ทุ โส – เป็ นผเู้ ห็นถอ่ งแท/้ วสวตตฺ ี – เป็ นผกู้ มุ อาํ นาจ/ อสิ ฺสโร – เป็ นอสิ ระ/ กตตฺ า – เป็ นผสู้ รา้ ง/ นิมมฺ าตา – เป็ นผบู้ นั ดาล/ เสฏโฺ ฐ – เป็ นผปู้ ระเสรฐิ / สชิตา – เป็ นผบู้ งการ/ วสี – เป็ นผทู้ รงอาํ นาจ/ ปิ ตา – เป็ นบดิ า/ ภตู ภพฺยานํ. – ผเู้ กดิ มาแลว้ และกาํ ลงั จะเกดิ / [สตตฺ านํ – ของสตั วท์ ง้ั หลาย]/ อมิ นิ า – นี้/ มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ โภตา – ผเู้ จรญิ / พรฺ หมฺ นุ า – อนั พระพรหม/ นิมฺมติ า. – บนั ดาลขนึ้ มาแลว้ / ตํ – นน้ั / [ปพฺพํ – ขอ้ ]/ กสิ สฺ – แหง่ อะไร/ เหตุ? – เป็ นเพราะเหต?ุ / อมิ ญหฺ ิ – น้ี+เพราะวา่ / [พฺรหมฺ านํ – ซงึ่ พรหม]/ มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ อททฺ สาม – ไดเ้ หน็ แลว้ / อธิ – น้ี/ [โลเก – ในโลก]/ ปฐมํ – กอ่ น/ อปุ ปนฺนํ – ผเู้ กดิ แลว้ / [พรฺ หมฺ านํ – ซงึ่ พรหม]/ มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ ปนมหฺ – แตว่ า่ +ยอ่ มเป็ น/ ปจฉฺ า – ในภายหลงั / อุปปนฺนา’ต.ิ – เป็ นผเู้ กดิ แลว้ ’ดงั น้ี/ ๔๓. “ตตรฺ – เหลา่ นน้ั / [สตฺเตสุ – บรรดาสตั วท์ ง้ั หลาย]/ ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ โย – ใด/ โส – นน้ั / สตฺโต – สตั ว์/ ปฐมํ – กอ่ น/ อุปปนฺโน – เป็ นผเู้ ขา้ ถงึ แลว้ [ผเู้ กดิ แลว้ ]/ โส – นน้ั / [สตฺโต – สตั ว]์ / ทีฆายกุ ตโร – เป็ นผมู้ อี ายยุ นื มากกวา่ / จ – ดว้ ย/ โหติ – ยอ่ มเป็ น/ วณฺณวนฺตตโร – เป็ นผมู้ ผี วิ พรรณงามกวา่ / จ – ดว้ ย/ มเหสกขฺ ตโร – เป็ นผมู้ ศี กั ดมิ์ ากกวา่ / จ. – ดว้ ย/ เย – เหลา่ ใด/ ปน – สว่ นวา่ / เต – เหลา่ นน้ั / สตตฺ า – สตั ว์ทง้ั หลาย/ ปจฺฉา – ในภายหลงั / อปุ ปนฺนา – เขา้ ถงึ แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / [สตฺตา – สตั วท์ ง้ั หลาย]/ อปฺปายกุ ตรา – เป็ นผมู้ ีอายยุ นื น้อยกวา่ / จ – ดว้ ย/ โหนฺติ – ยอ่ มเป็ น/ ทพุ พฺ ณฺณตรา – เป็ นผมู้ ผี วิ พรรณทรามกวา่ / จ – ดว้ ย/ อปฺเปสกฺขตรา – เป็ นผูม้ ศี กั ดนิ์ ้อยกวา่ / จ. – ดว้ ย/
44 ๔๔. “ฐานํ โข – เป็ นฐานะแล/ ปเนตํ – ก็+นน้ั / [ปพพฺ ํ – ขอ้ ]/ ภกิ ฺขเว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ วชิ ฺชติ – มอี ย/ู่ ยํ – ใด/ อญญฺ ตโร – ตวั ใดตวั หน่ึง/ สตฺโต – สตั ว/์ ตมหฺ า – ชน้ั นน้ั / กายา – จากหมเู่ ทวดา/ จวติ วฺ า – จตุ แิ ลว้ / อติ ถฺ ตตฺ ํ – ซง่ึ ความเป็ นอยา่ งนี้/ อาคจฺฉต.ิ – ยอ่ มมาถงึ / อติ ถฺ ตตฺ ํ – ซงึ่ ความเป็ นอยา่ งน้ี/ อาคโต – เป็ นผถู้ งึ แลว้ / สมาโน – เป็ นอย/ู่ อคารสฺมา – จากเรือน/ อนคารยิ ํ – เป็ นบรรพชติ / ปพพฺ ชต.ิ – ยอ่ มบวช/ อคารสฺมา – จากเรอื น/ อนคารยิ ํ – เป็ นบรรพชติ / ปพพฺ ชโิ ต – เป็ นผบู้ วชแลว้ / สมาโน – เป็ นอย/ู่ อาตปปฺ มนฺวาย – ซงึ่ ความเพยี รเครอื่ งเผากเิ ลส+อาศยั แลว้ / ปธานมนฺวาย – ซง่ึ ความเพียรทตี่ ง้ั มน่ ั +อาศยั แลว้ / ซง่ึ ความหม่นั ประกอบ+อาศยั แลว้ / อนุโยคมนฺวาย – อปปฺ มาทมนฺวาย – ซงึ่ ความไมป่ ระมาท+อาศยั แลว้ / สมฺมามนสกิ ารมนฺวาย – ซง่ึ การใชค้ วามคดิ อยา่ งถกู วธิ +ี อาศยั แลว้ / ตถารปู ํ – เห็นปานนน้ั / เจโตสมาธึ – ซงึ่ เจโตสมาธ/ิ ผสุ ติ – ยอ่ มบรรลุ/ ยถาสมาหเิ ต – ตง้ั ม่นั แลว้ อยา่ งใด/ จติ เฺ ต – ครน้ั เมอื่ จติ / ตํ – นน้ั / ปพุ ฺเพนิวาสํ – ซงึ่ ขนั ธอ์ นั เคยอยอู่ าศยั ในชาตกิ อ่ น/ อนุสสฺ รต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ ตโต – นน้ั / [ชาตโิ ต – จากชาต]ิ / ปรํ – ในเบ้ืองหลงั / นานุสสฺ รต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ไมไ่ ด/้ “โส – เขา/ เอวมาห – อยา่ งนี้+กลา่ วแลว้ / ‘โย โข – ใดแล/ โส – นน้ั / ภวํ – ผเู้ จรญิ / พฺรหมฺ า – เป็ นพรหม/ มหาพรฺ หฺมา – เป็ นทา้ วมหาพรหม/ อภภิ ู – เป็ นผยู้ งิ่ ใหญ/่ อนภภิ ูโต – เป็ นผไู้ มม่ ีใครขม่ เหงได/้ อญญฺ ทตถฺ ทุ โส – เป็ นผเู้ ห็นถอ่ งแท/้ วสวตตฺ ี – เป็ นผกู้ ุมอาํ นาจ/ อสิ สฺ โร – เป็ นอสิ ระ/ กตฺตา – เป็ นผสู้ รา้ ง/ นิมมฺ าตา – เป็ นผบู้ นั ดาล/ เสฏโฺ ฐ – เป็ นผปู้ ระเสรฐิ / สชติ า – เป็ นผบู้ งการ/ วสี – เป็ นผทู้ รงอาํ นาจ/ ปิ ตา – เป็ นบดิ า/ ภตู ภพยฺ านํ – ผเู้ กดิ มาแลว้ และกาํ ลงั จะเกดิ / [สตฺตานํ – ของสตั วท์ ง้ั หลาย]/ เยน – ใด/ [การเณน – เพราะเหต]ุ / มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ โภตา – ผเู้ จรญิ / พรฺ หฺมุนา – อนั พระพรหม/ นิมมฺ ติ า. – บนั ดาลขนึ้ มาแลว้ / โส – นน้ั / [พรฺ หฺมา – พระพรหม]/ นิจโฺ จ – เป็ นผเู้ ทยี่ งแท/้ ธุโว – เป็ นผยู้ ่งั ยนื / สสฺสโต – เป็ นผคู้ งทน/ อวปิ รณิ ามธมฺโม – เป็ นผไู้ มผ่ นั แปรเป็ นธรรมดา/ สสสฺ ตสิ มํ – เทยี่ งแท/้ ตเถว – อยา่ งนน้ั +น่นั แหละ/ ฐสฺสต.ิ – จกั ดาํ รงอย/ู่ เย – เหลา่ ใด/ ปน – สว่ นวา่ / มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ อหุมหฺ า – ไดเ้ ป็ นแลว้ / เตน – นน้ั / [การเณน – เพราะเหต]ุ / โภตา – ผเู้ จรญิ / พรฺ หฺมนุ า – อนั พระพรหม/ นิมมฺ ติ า. – บนั ดาลขนึ้ มาแลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ อนิจจฺ า – เป็ นผไู้ มเ่ ทยี่ งแท/้ อทฺธุวา – เป็ นผไู้ มย่ ่งั ยนื / อปฺปายกุ า – เป็ นผมู้ ีอายสุ น้ั / จวนธมฺมา –
45 เป็ นผมู้ กี ารจุตเิ ป็ นธรรมดา/ อติ ฺถตตฺ ํ – ซง่ึ ความเป็ นอยา่ งนี้/ อาคตา’ต.ิ – มาถงึ แลว้ ’ดงั นี้/ อทิ ํ – นี้/ ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ จตุตถฺ ํ – ขอ้ ที่ ๔/ ฐานํ – เป็ นมูลเหตุ/ ยํ – ใด/ [การณํ – ซง่ึ เหต]ุ / อาคมมฺ – อาศยั แลว้ / ยํ – ใด/ [การณํ – ซง่ึ เหตุ]/ อารพฺภ – ปรารภแลว้ / อทิ ํ โข – นี้แล/ ภกิ ขฺ เว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ ปฐมํ – ขอ้ ที่ ๔/ ฐานํ – เป็ นมลู เหตุ/ ยํ – ใด/ [การณํ – ซง่ึ เหต]ุ / อาคมมฺ – อาศยั แลว้ / ยํ – ใด/ [การณํ – ซงึ่ เหต]ุ / อารพฺภ – ปรารภแลว้ / เอเก – พวกหน่ึง/ สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ เอกจฺจสสฺสตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งเทยี่ ง/ เอกจฺจอสสฺสตกิ า – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ บางอยา่ งไมเ่ ทยี่ ง/ เอกจฺจํ – บางอยา่ ง/ สสฺสตํ – วา่ เทยี่ ง/ เอกจจฺ ํ – บางอยา่ ง/ อสสฺสตํ – วา่ ไมเ่ ทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซงึ่ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต.ิ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ ๔๕. “ทตุ เิ ย – ขอ้ ที่ ๒/ [ฐาเน – ในมลู เหต]ุ / จ – อน่ึง/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ กมิ าคมมฺ – ซงึ่ อะไร+อาศยั แลว้ / กมิ ารพภฺ – ซง่ึ อะไร+ปรารภแลว้ / เอกจฺจสสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ บางอยา่ งเทยี่ ง/ เอกจจฺ อสสฺสตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งไมเ่ ทยี่ ง/ เอกจฺจํ – บางอยา่ ง/ สสฺสตํ – วา่ เทยี่ ง/ เอกจจฺ ํ – บางอยา่ ง/ อสสสฺ ตํ – วา่ ไมเ่ ทยี่ ง/ อตฺตานญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต?ิ – ยอ่ มบญั ญตั ?ิ / สนฺติ – มีอย/ู่ ภกิ ฺขเว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ ขฑิ ฑฺ าปโทสกิ า นาม – ขฑิ ฑาปโทสกิ ะ/ เทวา – เทวดาทง้ั หลาย/ เต – เหลา่ นน้ั / [เทวา – เทวดาทง้ั หลาย]/ อตเิ วลํ – เกนิ เวลา/ หสฺสขฑิ ฑฺ ารตธิ มมฺ สมาปนฺนา – เป็ นผหู้ มกมนุ่ อยแู่ ลว้ ในความรนื่ รมย์ คือการสรวลเสและการเลน่ หวั / วหิ รนฺต.ิ – ยอ่ มอาศยั อย/ู่ เตสํ – เหลา่ นน้ั / [เทวานํ – เมอื่ เทวดาทง้ั หลาย]/ อตเิ วลํ – เกนิ เวลา/ หสสฺ ขฑิ ฑฺ ารตธิ มมฺ สมาปนฺนานํ – เป็ นผหู้ มกมนุ่ อยแู่ ลว้ ในความรนื่ รมย์ คอื การสรวลเสและการเลน่ หวั / วหิ รตํ – อาศยั อย/ู่ สติ – สต/ิ สมฺมสุ สฺ ต.ิ – ยอ่ มหลงลมื / สตยิ า – แหง่ สต/ิ สมโฺ มสา – เพราะความหลงลืม/ เต – เหลา่ นน้ั / เทวา – เทวดาทง้ั หลาย/ ตมหฺ า – ชน้ั นน้ั / กายา – จากหมเู่ ทวดา/ จวนฺต.ิ – ยอ่ มจตุ /ิ ๔๖. “ฐานํ โข – เป็ นฐานะแล/ ปเนตํ – ก็+นน้ั / [ปพพฺ ํ – ขอ้ ]/ ภกิ ฺขเว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ วชิ ฺชติ – มอี ย/ู่ ยํ – ใด/ อญญฺ ตโร – ตวั ใดตวั หนึ่ง/ สตโฺ ต – สตั ว์/ ตมหฺ า – ชน้ั นน้ั / กายา – จากหมเู่ ทวดา/ จวติ ฺวา – จุตแิ ลว้ / อติ ถฺ ตฺตํ – ซงึ่ ความเป็ นอยา่ งน้ี/ อาคจฺฉต.ิ – ยอ่ มมาถงึ /
46 อติ ถฺ ตตฺ ํ – ซงึ่ ความเป็ นอยา่ งนี้/ อาคโต – เป็ นผูถ้ งึ แลว้ / สมาโน – เป็ นอย/ู่ อคารสมฺ า – จากเรอื น/ อนคารยิ ํ – เป็ นบรรพชติ / ปพพฺ ชต.ิ – ยอ่ มบวช/ อคารสมฺ า – จากเรือน/ อนคารยิ ํ – เป็ นบรรพชติ / ปพพฺ ชิโต – เป็ นผบู้ วชแลว้ / สมาโน – เป็ นอย/ู่ อาตปฺปมนฺวาย – ซงึ่ ความเพียรเครอื่ งเผากเิ ลส+อาศยั แลว้ / ซงึ่ ความเพยี รทตี่ ง้ั มน่ ั +อาศยั แลว้ / ปธานมนฺวาย – อนุโยคมนฺวาย – ซง่ึ ความหม่นั ประกอบ+อาศยั แลว้ / ซง่ึ ความไมป่ ระมาท+อาศยั แลว้ / อปปฺ มาทมนฺวาย – สมมฺ ามนสกิ ารมนฺวาย – ซงึ่ การใชค้ วามคดิ อยา่ งถกู วธิ +ี อาศยั แลว้ / ตถารูปํ – เหน็ ปานนน้ั / เจโตสมาธึ – ซงึ่ เจโตสมาธ/ิ ผสุ ติ – ยอ่ มบรรลุ/ ยถาสมาหเิ ต – ตง้ั ม่นั แลว้ อยา่ งใด/ จติ เฺ ต – ครน้ั เมอื่ จติ / ตํ – นน้ั / ปุพเฺ พนิวาสํ – ซง่ึ ขนั ธ์อนั เคยอยูอ่ าศยั ในชาตกิ อ่ น/ อนุสฺสรต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ ตโต – นน้ั / [ชาตโิ ต – จากชาต]ิ / ปรํ – ในเบื้องหลงั / นานุสสฺ รต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ไมไ่ ด/้ “โส – เขา/ เอวมาห – อยา่ งนี้+กลา่ วแลว้ / ‘เย โข – เหลา่ ใดแล/ เต – เหลา่ นน้ั / โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / เทวา – เทวดาทง้ั หลาย/ น – ไม/่ ขฑิ ฑฺ าปโทสกิ า – เป็ นขฑิ ฑาปโทสกิ ะ/ เต – เหลา่ นน้ั / [เทวา – เทวดาทง้ั หลาย]/ น – ไม/่ อตเิ วลํ – เกนิ เวลา/ หสฺสขฑิ ฺฑารตธิ มมฺ สมาปนฺนา – เป็ นผหู้ มกมนุ่ อยแู่ ลว้ ในความรนื่ รมย์ คอื การสรวลเสและการเลน่ หวั / วหิ รนฺต.ิ – ยอ่ มอาศยั อยู/่
47 เตสํ – เหลา่ นน้ั / [เทวานํ – เมอื่ เทวดาทง้ั หลาย]/ น – ไม/่ อตเิ วลํ – เกนิ เวลา/ หสฺสขฑิ ฑฺ ารตธิ มฺมสมาปนฺนานํ – เป็ นผหู้ มกมนุ่ อยแู่ ลว้ ในความรนื่ รมย์ คือการสรวลเสและการเลน่ หวั / วหิ รตํ – อาศยั อย/ู่ สติ – สต/ิ น – ไม/่ สมมฺ ุสสฺ ต.ิ – ยอ่ มหลงลืม/ สตยิ า – แหง่ สต/ิ สมโฺ มสา – เพราะความหลงลืม/ เต – เหลา่ นน้ั / เทวา – เทวดาทง้ั หลาย/ ตมฺหา – ชน้ั นน้ั / กายา – จากหมเู่ ทวดา/ น – ไม/่ จวนฺต;ิ – ยอ่ มจตุ /ิ นิจจฺ า – เป็ นผเู้ ทยี่ งแท/้ ธุวา – เป็ นผยู้ ่งั ยืน/ สสสฺ ตา – เป็ นผคู้ งทน/ อวปิ รณิ ามธมฺมา – เป็ นผมู้ คี วามไมผ่ นั แปรเป็ นธรรมดา/ สสฺสตสิ มํ – เทยี่ งแท/้ ตเถว – อยา่ งนน้ั +น่นั แหละ/ ฐสสฺ ต.ิ – จกั ดาํ รงอย/ู่ เย – เหลา่ ใด/ ปน – สว่ นวา่ / มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ อหมุ หฺ า – ไดเ้ ป็ นแลว้ / ขฑิ ฑฺ าปโทสกิ า – เป็ นขฑิ ฑาปโทสกิ ะ/ เต – เหลา่ นน้ั / มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ อตเิ วลํ – เกนิ เวลา/ หสสฺ ขฑิ ฑฺ ารตธิ มฺมสมาปนฺนา – เป็ นผหู้ มกมนุ่ อยแู่ ลว้ ในความรนื่ รมย์ คือการสรวลเสและการเลน่ หวั / วหิ รมิ ฺหา. – อาศยั อยแู่ ลว้ / เตสํ – เหลา่ นน้ั / โน – เมอื่ ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ อตเิ วลํ – เกนิ เวลา/ หสสฺ ขฑิ ฑฺ ารตธิ มมฺ สมาปนฺนานํ – เป็ นผหู้ มกมนุ่ อยแู่ ลว้ ในความรนื่ รมย์ คอื การสรวลเสและการเลน่ หวั / วหิ รตํ – อาศยั อย/ู่ สติ – สต/ิ สมฺมุสสฺ ต.ิ – ยอ่ มหลงลืม/ สตยิ า – แหง่ สต/ิ สมฺโมสา – เพราะความหลงลืม/ เอวํ – อยา่ งน้ี/ มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ ตมหฺ า – ชน้ั นน้ั / กายา – จากหมเู่ ทวดา/ จุตา – จุตแิ ลว้ / อนิจจฺ า – เป็ นผไู้ มเ่ ทยี่ งแท/้ อทธฺ ุวา – เป็ นผไู้ มย่ ่งั ยืน/ อปฺปายกุ า – เป็ นผมู้ อี ายุสน้ั / จวนธมมฺ า – เป็ นผมู้ กี ารจุตเิ ป็ นธรรมดา/ อติ ฺถตตฺ ํ – ซง่ึ ความเป็ นอยา่ งน้ี/ อาคตา’ต.ิ – มาถงึ แลว้ ’ดงั น้ี/ อทิ ํ – นี้/ ภกิ ฺขเว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ ทตุ ยิ ํ – ขอ้ ที่ ๔/ ฐานํ – เป็ นมูลเหตุ/ ยํ – ใด/ [การณํ – ซงึ่ เหต]ุ / อาคมมฺ – อาศยั แลว้ / ยํ – ใด/ [การณํ – ซง่ึ เหตุ]/ อารพฺภ – ปรารภแลว้ / เอเก – พวกหน่ึง/ สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ เอกจฺจสสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งเทยี่ ง/ เอกจฺจอสสฺสตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งไมเ่ ทยี่ ง/ เอกจฺจํ – บางอยา่ ง/ สสสฺ ตํ – วา่ เทยี่ ง/ เอกจจฺ ํ – บางอยา่ ง/ อสสสฺ ตํ – วา่ ไมเ่ ทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซงึ่ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต.ิ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ ๔๗. “ตตเิ ย – ขอ้ ที่ ๓/ [ฐาเน – ในมูลเหต]ุ / จ – อน่ึง/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพฺราหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ กมิ าคมฺม – ซงึ่ อะไร+อาศยั แลว้ / กมิ ารพภฺ – ซง่ึ อะไร+ปรารภแลว้ / เอกจจฺ สสฺสตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งเทยี่ ง/ เอกจจฺ อสสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งไมเ่ ทยี่ ง/ เอกจจฺ ํ – บางอยา่ ง/ สสฺสตํ – วา่ เทยี่ ง/
48 เอกจฺจํ – บางอยา่ ง/ อสสฺสตํ – วา่ ไมเ่ ทยี่ ง/ อตฺตานญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต?ิ – ยอ่ มบญั ญตั ?ิ / สนฺติ – มอี ย/ู่ ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ มโนปโทสกิ า นาม – ชื่อวา่ มโนปโทสกิ ะ/ เทวา – เทวดาทง้ั หลาย/ เต – เหลา่ นน้ั / [เทวา – เทวดาทง้ั หลาย]/ อตเิ วลํ – เกนิ เวลา/ อญญฺ มญญฺ ํ – ซง่ึ กนั และกนั / อปุ นิชฺฌายนฺต.ิ – ยอ่ มจอ้ งจบั ผดิ / เต – เหลา่ นน้ั / [เทวา – เทวดาทง้ั หลาย]/ อตเิ วลํ – เกนิ เวลา/ อญญฺ มญญฺ ํ – ซง่ึ กนั และกนั / อุปนิชฺฌายนฺตา – เมอื่ จอ้ งจบั ผดิ / อญญฺ มญญฺ มฺหิ – ในกนั และกนั / จติ ตฺ านิ – ซง่ึ จติ ทง้ั หลาย/ ปทเู สนฺต.ิ – ยอ่ มประทษุ รา้ ย/ เต – เหลา่ นน้ั / [เทวา – เทวดาทง้ั หลาย]/ อญญฺ มญญฺ ํ – ซง่ึ กนั และกนั / ปทฏุ ฐฺ จติ ฺตา – เป็ นผมู้ จี ติ มงุ่ รา้ ยแลว้ / กลิ นฺตกายา – เป็ นผเู้ หนื่อยกายแลว้ / กลิ นฺตจติ ฺตา – เป็ นผเู้ หนื่อยใจแลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / เทวา – เทวดาทง้ั หลาย/ ตมฺหา – ชน้ั นน้ั / กายา – จากหมเู่ ทวดา/ จวนฺต.ิ – ยอ่ มจตุ /ิ ๔๘. “ฐานํ โข – เป็ นฐานะแล/ ปเนตํ – ก+็ นน้ั / [ปพพฺ ํ – ขอ้ ]/ ภกิ ฺขเว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ วชิ ฺชติ – มอี ย/ู่ ยํ – ใด/ อญญฺ ตโร – ตวั ใดตวั หนึ่ง/ สตฺโต – สตั ว/์ ตมฺหา – ชน้ั นน้ั / กายา – จากหมเู่ ทวดา/ จวติ ฺวา – จุตแิ ลว้ / อติ ฺถตตฺ ํ – ซงึ่ ความเป็ นอยา่ งนี้/ อาคจฉฺ ต.ิ – ยอ่ มมาถงึ / อติ ถฺ ตฺตํ – ซง่ึ ความเป็ นอยา่ งน้ี/ อาคโต – เป็ นผถู้ งึ แลว้ / สมาโน – เป็ นอย/ู่ อคารสฺมา – จากเรอื น/ อนคารยิ ํ – เป็ นบรรพชติ / ปพพฺ ชต.ิ – ยอ่ มบวช/ อคารสมฺ า – จากเรือน/ อนคารยิ ํ – เป็ นบรรพชติ / ปพพฺ ชิโต – เป็ นผบู้ วชแลว้ / สมาโน – เป็ นอย/ู่ อาตปปฺ มนฺวาย – ซง่ึ ความเพยี รเครอื่ งเผากเิ ลส+อาศยั แลว้ / ปธานมนฺวาย – ซงึ่ ความเพยี รทีต่ ง้ั มน่ ั +อาศยั แลว้ / ซงึ่ ความหม่นั ประกอบ+อาศยั แลว้ / อนุโยคมนฺวาย – อปปฺ มาทมนฺวาย – ซง่ึ ความไมป่ ระมาท+อาศยั แลว้ / สมมฺ ามนสกิ ารมนฺวาย – ซง่ึ การใชค้ วามคดิ อยา่ งถกู วธิ +ี อาศยั แลว้ / ตถารปู ํ – เห็นปานนน้ั / เจโตสมาธึ – ซงึ่ เจโตสมาธ/ิ ผุสติ – ยอ่ มบรรลุ/ ยถาสมาหเิ ต – ตง้ั ม่นั แลว้ อยา่ งใด/ จติ เฺ ต – ครน้ั เมอื่ จติ / ตํ – นน้ั / ปุพฺเพนิวาสํ – ซง่ึ ขนั ธอ์ นั เคยอยูอ่ าศยั ในชาตกิ อ่ น/ อนุสสฺ รต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ได/้ ตโต – นน้ั / [ชาตโิ ต – จากชาต]ิ / ปรํ – ในเบื้องหลงั / นานุสสฺ รต.ิ – ยอ่ มตามระลกึ ไมไ่ ด/้ “โส – เขา/ เอวมาห – อยา่ งนี้+กลา่ วแลว้ / ‘เย โข – เหลา่ ใดแล/ เต – เหลา่ นน้ั / โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / เทวา – เทวดาทง้ั หลาย/ น – ไม/่ มโนปโทสกิ า – เป็ นผชู้ ือ่ วา่ มโนปโทสกิ ะ/ เต – เหลา่ นน้ั / [เทวา – เทวดาทง้ั หลาย]/ นาตเิ วลํ – อญญฺ มญญฺ ํ – ซง่ึ กนั และกนั / อปุ นิชฺฌายนฺต.ิ – ยอ่ มจอ้ งจบั ผดิ /
49 เต – เหลา่ นน้ั / [เทวา – เทวดาทง้ั หลาย]/ นาตเิ วลํ – ไมเ่ กนิ เวลา/ อญญฺ มญญฺ ํ – ซง่ึ กนั และกนั / อุปนิชฺฌายนฺตา – เมอื่ จอ้ งจบั ผดิ / อญญฺ มญญฺ มฺหิ – ในกนั และกนั / จติ ตฺ านิ – ซง่ึ จติ ทง้ั หลาย/ นปฺปทูเสนฺต.ิ – ยอ่ มไมป่ ระทุษรา้ ย/ เต – เหลา่ นน้ั / [เทวา – เทวดาทง้ั หลาย]/ อญญฺ มญญฺ ํ – ซงึ่ กนั และกนั / อปฺปทุฏฐฺ จติ ฺตา – เป็ นผมู้ จี ติ ไมม่ งุ่ รา้ ยแลว้ / อกลิ นฺตกายา – เป็ นผไู้ มเ่ หนื่อยกายแลว้ / อกลิ นฺตจติ ตฺ า. – เป็ นผไู้ มเ่ หนื่อยใจแลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / เทวา – เทวดาทง้ั หลาย/ ตมหฺ า – ชน้ั นน้ั / กายา – จากหมเู่ ทวดา/ น – ไม/่ จวนฺติ – ยอ่ มจุต/ิ นิจจฺ า – เป็ นผเู้ ทยี่ งแท/้ ธวุ า – เป็ นผยู้ ่งั ยนื / สสฺสตา – เป็ นผคู้ งทน/ อวปิ รณิ ามธมฺมา – เป็ นผมู้ คี วามไมผ่ นั แปรเป็ นธรรมดา/ สสสฺ ตสิ มํ – เทยี่ งแท/้ ตเถว – อยา่ งนน้ั +น่นั แหละ/ ฐสสฺ นฺต.ิ – จกั ดาํ รงอย/ู่ เย – เหลา่ ใด/ ปน – สว่ นวา่ / มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ อหุมหฺ า – ไดเ้ ป็ นแลว้ / มโนปโทสกิ า – เป็ นผชู้ ื่อวา่ มโนปโทสกิ ะ/ เต – เหลา่ นน้ั / มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ อตเิ วลํ – เกนิ เวลา/ อญญฺ มญญฺ ํ – ซงึ่ กนั และกนั / อปุ นิชฺฌายมิ หฺ า. – ยอ่ มจอ้ งจบั ผดิ แลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ อตเิ วลํ – เกนิ เวลา/ อญญฺ มญญฺ ํ – ซง่ึ กนั และกนั / อุปนิชฺฌายนฺตา – เมอื่ จอ้ งจบั ผดิ / อญญฺ มญญฺ มหฺ ิ – ในกนั และกนั / จติ ตฺ านิ – ซง่ึ จติ ทง้ั หลาย/ ปทูสมิ หฺ า – ประทุษรา้ ยแลว้ / เต – เหลา่ นน้ั / มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ อญญฺ มญญฺ ํ – ซงึ่ กนั และกนั / ปทุฏฐฺ จติ ฺตา – เป็ นผมู้ จี ติ มงุ่ รา้ ยแลว้ / กลิ นฺตกายา – เป็ นผเู้ หนื่อยกายแลว้ / กลิ นฺตจติ ฺตา. – เป็ นผเู้ หนื่อยใจแลว้ / เอวํ – อยา่ งน้ี/ มยํ – ขา้ พเจา้ ทง้ั หลาย/ ตมฺหา – ชน้ั นน้ั / กายา – จากหมเู่ ทวดา/ จตุ า – จตุ แิ ลว้ / อนิจฺจา – เป็ นผไู้ มเ่ ทยี่ งแท/้ อทฺธวุ า – เป็ นผไู้ มย่ ่งั ยนื / อปฺปายกุ า – เป็ นผมู้ อี ายสุ น้ั / จวนธมฺมา – เป็ นผมู้ กี ารจุตเิ ป็ นธรรมดา/ อติ ฺถตตฺ ํ – ซง่ึ ความเป็ นอยา่ งนี้/ อาคตา’ติ – เป็ นผมู้ าถงึ แลว้ ’ดงั นี้/ อทิ ํ – น้ี/ ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ ตตยิ ํ – ขอ้ ที่ ๔/ ฐานํ – เป็ นมูลเหตุ/ ยํ – ใด/ [การณํ – ซง่ึ เหต]ุ / อาคมฺม – อาศยั แลว้ / ยํ – ใด/ [การณํ – ซง่ึ เหตุ]/ อารพภฺ – ปรารภแลว้ / เอเก – พวกหนึ่ง/ สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ เอกจจฺ สสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งเทยี่ ง/ เอกจจฺ อสสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ บางอยา่ งไมเ่ ทยี่ ง/ เอกจจฺ ํ – บางอยา่ ง/ สสฺสตํ – วา่ เทยี่ ง/ เอกจฺจํ – บางอยา่ ง/ อสสสฺ ตํ – วา่ ไมเ่ ทยี่ ง/ อตฺตานญจฺ – ซงึ่ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต.ิ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ ๔๙. “จตตุ เฺ ถ – ขอ้ ที่ ๔/ [ฐาเน – ในมลู เหต]ุ / จ – อน่ึง/ โภนฺโต – ผเู้ จรญิ / สมณพรฺ าหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ กมิ าคมฺม –
50 ซง่ึ อะไร+อาศยั แลว้ / กมิ ารพภฺ – ซงึ่ อะไร+ปรารภแลว้ / เอกจจฺ สสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ ีวาทะวา่ บางอยา่ งเทยี่ ง/ เอกจจฺ อสสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งไมเ่ ทยี่ ง/ เอกจฺจํ – บางอยา่ ง/ สสสฺ ตํ – วา่ เทยี่ ง/ เอกจจฺ ํ – บางอยา่ ง/ อสสสฺ ตํ – วา่ ไมเ่ ทยี่ ง/ อตฺตานญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซง่ึ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต?ิ – ยอ่ มบญั ญตั ?ิ / อธิ – นี้/ [โลเก – ในโลก]/ ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ เอกจฺโจ – บางคน/ สมโณ – สมณะ/ วา – หรือวา่ / พฺราหมฺ โณ – พราหมณ์/ วา – หรอื วา่ / ตกกฺ ี – เป็ นนกั ตรรกะ/ โหติ – ยอ่ มเป็ น/ วีมสํ ี – เป็ นนกั อภปิ รชั ญา/ โส – ทา่ น/ ตกกฺ ปรยิ าหตํ – ตามทปี่ ระมวลมาดว้ ยความตรกึ ทไี่ ตรต่ รอง/ วีมสํ านุจรติ ํ – ตามทปี่ ระมวลมาดว้ ยดว้ ยการคน้ คดิ / สยํ – ดว้ ยตนเอง/ ปฏภิ านํ – แจม่ แจง้ อยู/่ เอวมาห – อยา่ งนี้+กลา่ วแลว้ / ‘ยํ โข – ใดแล/ อทิ ํ – นี้/ [มยา – อนั ขา้ พเจา้ ]/ วุจฺจติ – ยอ่ มกลา่ วเรยี ก/ จกขฺ ุํ – วา่ ตา/ อติ ปิ ิ – ดงั น้ี+บา้ ง/ โสตํ – วา่ หู/ อติ ปิ ิ – ดงั นี้+บา้ ง/ ฆานํ – วา่ จมูก/ อติ ปิ ิ – ดงั นี้+บา้ ง/ ชวิ ฺหา – วา่ ลนิ้ / อติ ปิ ิ – ดงั นี้+บา้ ง/ กาโย – วา่ กาย/ อติ ปิ ิ – ดงั นี้+บา้ ง/ อยํ – น้ี/ อตตฺ า – อตั ตา/ อนิจฺโจ – เป็ นของไมเ่ ทยี่ งแท/้ อทธฺ โุ ว – เป็ นของไมย่ ่งั ยนื / อสสสฺ โต – เป็ นของไมค่ งทน/ วปิ รณิ ามธมโฺ ม. – เป็ นของมคี วามผนั แปรไปเป็ นธรรมดา/ ยํ โข – ใดแล/ อทิ ํ – นี้/ [มยา – อนั ขา้ พเจา้ ]/ วุจฺจติ – ยอ่ มกลา่ วเรยี ก/ จติ ฺตนฺติ – วา่ จติ +ดงั น้ี/ วา – หรือวา่ / มโนติ – วา่ ใจ+ดงั น้ี/ วา – หรือวา่ / วญิ ญฺ าณนฺติ – วา่ วญิ ญาณ+ดงั นี้/ วา – หรือวา่ / อยํ – น้ี/ อตตฺ า – อตั ตา/ นิจฺโจ – เป็ นผเู้ ทยี่ งแท/้ ธุโว – เป็ นผยู้ ่งั ยนื / สสฺสโต – เป็ นผคู้ งทน/ อวปิ รณิ ามธมโฺ ม – เป็ นผไู้ มผ่ นั แปรเป็ นธรรมดา/ สสสฺ ตสิ มํ – เทยี่ งแท/้ ตเถว – อยา่ งนน้ั +น่นั แหละ/ ฐสฺสตี’ต.ิ – จกั ดาํ รงอยู’่ ดงั นี้/ อทิ ํ – นี้/ ภกิ ขฺ เว – ดกู อ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ จตุตถฺ ํ – ขอ้ ที่ ๔/ ฐานํ – เป็ นมลู เหตุ/ ยํ – ใด/ [การณํ – ซงึ่ เหต]ุ / อาคมมฺ – อาศยั แลว้ / ยํ – ใด/ [การณํ – ซงึ่ เหตุ]/ อารพภฺ – ปรารภแลว้ / เอเก – พวกหน่ึง/ สมณพรฺ าหฺมณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ เอกจฺจสสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งเทยี่ ง/ เอกจจฺ อสสฺสตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งไมเ่ ทยี่ ง/ เอกจจฺ ํ – บางอยา่ ง/ สสสฺ ตํ – วา่ เทยี่ ง/ เอกจฺจํ – บางอยา่ ง/ อสสฺสตํ – วา่ ไมเ่ ทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/ โลกญจฺ – ซงึ่ โลก+ดว้ ย/ ปญญฺ เปนฺต.ิ – ยอ่ มบญั ญตั /ิ ๕๐. “อเิ มหิ โข – เหลา่ นี้แล/ เต – เหลา่ นน้ั / ภกิ ฺขเว – ดูกอ่ นภกิ ษุทง้ั หลาย/ สมณพฺราหมฺ ณา – สมณะและพราหมณ์ทง้ั หลาย/ เอกจจฺ สสสฺ ตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งเทยี่ ง/ เอกจจฺ อสสฺสตกิ า – เป็ นผมู้ วี าทะวา่ บางอยา่ งไมเ่ ทยี่ ง/ เอกจจฺ ํ – บางอยา่ ง/ สสสฺ ตํ – วา่ เทยี่ ง/ เอกจฺจํ – บางอยา่ ง/ อสสสฺ ตํ – วา่ ไมเ่ ทยี่ ง/ อตตฺ านญจฺ – ซง่ึ อตั ตา+ดว้ ย/
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
