3. แผนการจัดการเรียนการสอนรายวิชาชีววิทยา 1 (ว30251)

วัตถุประสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ นกั เรียนสามารถ เซลล์สิง่ มีชีวิตแต่ละชนดิ มีจำนวนโครโมโซม ข้ันนำ 1. ระบจุ ำนวนชุด คงที่ เช่น เซลล์ร่างกายของคน 1 เซลล์ มี 1. ครูแสดงภาพ ของโครโมโซมได้ 46 โครโมโซม โดยเปน็ โครโมโซมท่มี ีลักษณะ 2. บอกข้ันตอน เหมือนกันเป็นคู่ ๆ เรียกว่า ฮอมอโลกัส ของการแบง่ เซลล์ได้ โครโมโซม (Homologous chromosome) 3. บอกข้ันตอน จำนวนโครโมโซมของเซลล์ร่างกายซึ่งมี ของวัฏจกั รเซลล์ได้ ลกั ษณะเหมือนกัน 2 ชดุ เขยี นแทนดว้ ย 2n ภาพที่ 1 ภ 4. อธบิ าย ส่วนเซลล์สืบพันธุ์มีจำนวนโครโมโซมเพียง กระบวนการที่ ครง่ึ หน่งึ ของเซลล์ร่างกาย เขยี นแทนด้วย n จากน้นั ครูใช้คำ เกิดข้ึนในระยะ การแบง่ เซลล์ 1.1 จากภาพ อนิ เตอร์เฟสได้ การแบ่งเซลล์ของสิ่งมีชีวิตพวกยูคาริโอต ของคน อย่างไรบ เชน่ โตขนึ้ สูงขึน้ ประกอบไปด้วย 2 ขั้นตอน คือ การแบ่ง นิวเคลียส(Karyokinesis) และการแบ่ง 1.2 นกั เรียนค ไ ซ โ ทพ ลาสซ ึม( Cytokinesis) ก าร แบ่ง ได้อยา่ งไร อาศยั ก นิวเคลียสสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 แบบ 1.3 นักเรียน คือ การแบ่งนิวเคลียสแบบไมโทซิส(Mitosis) ประเภท และขั้นต และการแบง่ นิวเคลยี สแบบไมโอซสิ (Meiosis) ก า ร แ บ ่ ง แ บ บ ไ ม โ ท ซ ิ ส เ ป ็ น ว ิ ธ ี ก า ร แ บ่ ง นิวเคลียสที่ทำให้มีจำนวนโครโมโซมคงที่ ส่วนการแบ่งแบบไมโอซิสเป็นการแบ่ง นิวเคลียสซึ่งก่อให้เกิดการลดจำนวน โครโมโซมลงครึ่งหนึ่ง เช่น จาก 2n เป็น n

101 กจิ กรรมการเรียนรู้ ส่อื และอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรียนรู้ การเรยี นรู้ 1. สอ่ื พาวเวอร์ 1. ประเมนิ การระบจุ ำนวน พการเจริญเติบโตของพชื พ้อยเรื่อง การ ชุดของโครโมโซม, การบอก แบ่งเซลล์ ขนั้ ตอนของการแบง่ เซลล์ 2. ใบงาน เรือ่ ง และวัฏจักรเซลล์ และ การแบ่งเซลล์ อธิบายกระบวนการ 3. วีดิทัศน์ เร่อื ง ระยะอนิ เตอร์เฟสจากแบบ ภาพแสดงการเจริญเตบิ โตของคน Leopard Gecko ประเมนิ ชิ้นงาน Time Lapse ำถาม ดังนี้ Tail พนักเรียนสังเกตเหน็ การเปลย่ี นแปลง Regeneration บ้าง (ร่างกายมีการเปลี่ยนแปลงไป 4. วดี ิทัศน์ เร่อื ง น รอบเอวมากข้นึ ) How the cell คิดว่าการเจริญเตบิ โตของพืชเกิดข้ึน cycle works กระบวนการใด (การแบ่งเซลล์) นทราบหรือไม่ว่าการแบ่งเซลล์มีกี่ ตอนในการแบง่ เซลลม์ อี ะไรบ้าง

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ หรือจาก 4n เป็น 2n เป็นต้น หลังจากการ ขัน้ สอน แบ่งนิวเคลียสทั้ง 2 แบบนี้จะมีการ 1. ครูแสดงภาพ แบ่งไซโทพลาสซึมตามมาเสมอ การแบ่ง ทบทวนความรู้เด นิวเคลียสจะใชร้ ะยะเวลานานกวา่ การแบ่งไซ โทพลาสซึมมาก การแบ่งเซลล์ที่มีการแบ่ง นิวเคลียสแบบไมโทซิสมักจะเรียกว่า การ แบ่งเซลล์แบบไมโทซิส และการแบง่ เซลล์ท่ีมี การแบ่งนิวเคลียสแบบไมโอซิสมักจะเรียกวา่ การแบง่ เซลล์แบบไมโอซิส ภาพที่ 2 การแบง่ เซลลแ์ บบไมโทซิส การแบ่งเซลล์แบบนี้เป็นการแบ่งของเซลล์ จากน้นั ครใู ช้คำ ร่างกาย(Somatic cell) เพื่อเพิ่มจำนวน 1.1 โครโมโซ เซลล์ในขณะที่มีการเจริญเติบโต ในร่างกาย ของคนและสัตว์ เซลล์บางชนิดมีการแบ่งตัว แขนเรยี กวา่ (โคร ตลอดเวลาเพื่อทดแทนเซลล์ที่ตายไป เช่น 1.2 บริเวณท เซลล์ไขกระดูก และเซลล์ผิวหนัง เป็นต้น อะไร (เซนโทเมยี เซลล์บางชนิดเมอ่ื ไดร้ ับการกระตุน้ จากปัจจัย 1.3 โปรตีนท ไฟเบอรม์ าจับมีช ที่เหมาะสมจึงจะเกิดการแบ่งเซลล์ได้ต่อไป อีก เช่น เซลล์ตับ เซลล์ของต่อมต่าง ๆ และ เซลล์ในอวัยวะทั่วไป เป็นต้น ในกรณีของ เซลล์ประสาท เซลลก์ ลา้ มเนอื้ ยึดกระดูกและ กล้ามเนื้อหัวใจ ซึ่งมีการพัฒนาจนมีรูปร่าง

102 กจิ กรรมการเรียนรู้ ส่อื และอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรียนรู้ การเรยี นรู้ พองค์ประกอบของโครโมโซม เพ่ือ ดมิ ในคาบทแ่ี ล้ว 2 องคป์ ระกอบของโครโมโซม ำถามดังน้ี ซมประกอบไปด้วยสงิ่ ทีม่ ลี ักษณะเป็น รมาทิด) ที่โครมาทิดมาเชื่อมต่อกันเรียกว่า ยร์) ที่อเป็นบริเวณให้เส้นใยสปินเดิล ชื่อว่าอะไร (ไคเนโทคอร)์

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ และหน้าที่เป็นพิเศษแตกต่างจากเซลล์ทั่ว ๆ 2. ครูแสดงภาพ ไป จะไม่มกี ารแบ่งตัวเม่อื เซลล์ตายไปจึงไม่มี เซลล์ใหมม่ าทำหน้าท่ีแทน สำหรับในพืชส่วน ของโครงสร้างที่มีอายุมากและประกอบไป ด้วยเนื้อเยื่อถาวรไม่มีการแบ่งเซลล์ แต่ บรเิ วณสว่ นปลายของรากและปลายของยอด ภาพท่ี 3 ภาพแ เปน็ บรเิ วณทมี่ ีการเจริญเติบโตอยู่ตลอดเวลา จากนั้นใชค้ ำถา และเป็นบริเวณที่ประกอบด้วยเนื้อเยือ่ เจรญิ 2.1 จากภาพ จึงพบว่าบริเวณนี้มีการแบ่งเซลล์แบบ (23คู่) 2.2 มีโครโมโ ไมโทซสิ อยเู่ สมอ การแบ่งเซลล์เป็นกระบวนการที่เกิดขึ้น 2.3 นักเรยี นค อย่างต่อเนื่องกัน ก่อนที่จะมีการแบ่งเซลล์ ไดร้ บั มาจากใคร เซลล์จะมีการเตรียมตัวให้พร้อมก่อน 2.4 นักเรียน ระยะเวลาท่เี ซลล์เตรียมความพร้อมก่อนการ จะประกอบไปดว้ แบ่งจนถึงการแบ่งนิวเคลียสและไซโทพลาส ครูให้ความรู้เก ซึมเสร็จสิ้น เรียกว่า วัฏจักรของเซลล์ โดยอาศัยสื่อนำเ (Cell cycle) ซ่งึ พบเฉพาะการแบ่งเซลลแ์ บบ ใบงานเรอื่ ง การแ ไมโทซสิ เนอ่ื งจากเซลล์ท่ีไดจ้ ากการแบ่งแบบ 3. ครดู ำเนินกจิ นี้สามารถเจริญและเข้าสู่วัฏจักรของเซลล์ได้ การแบ่งเซลล์ โ ตามโตะ๊ ทีน่ ง่ั โดย อย่างต่อเน่ือง วัฏจักรของเซลล์ประกอบไปด้วยขั้นตอน ตอบคำถามจำนว ใหญ่ 2 ขั้นตอน คือ ระยะอินเตอร์เฟส ถกู ต้องมากที่สุดจ

103 กิจกรรมการเรียนรู้ สือ่ และอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรียนรู้ พคาริโอไทป์ของคน การเรียนรู้ แสดงการจดั เรยี งโครโมโซมของมนุษย์ าม ดงั น้ี พ ม น ุ ษ ย ์ ม ี โ ค ร โ ม โ ซ ม ท ั ้ ง ห ม ด ก ี ่ คู่ โซมท้งั หมดกีแ่ ท่ง (46 แท่ง) คดิ วา่ โครโมโซมทงั้ 46 แท่ง มนุษย์ (พอ่ และแม)่ นคิดว่าโครโมโซมของคน 1 คน วยทง้ั หมดกช่ี ุด (2 ชดุ ) กี่ยวกับจำนวนชุดของโครโมโซม เสนอ เรื่อง การแบ่งเซลล์ พร้อมท้ัง แบ่งเซลล์ จกรรม เรอ่ื ง ฉนั มีก่ีชุดในใบงานเรอ่ื ง โดย แบ่งนักเรียนออกเป็น 9 กลุ่ม ยครูจะสุม่ นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่มออกมา วนชุดของโครโมโซมกลุ่มใดตอบได้ จะเป็นผ้ชู นะในกิจกรรมนี้

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรยี นรู้ ก เรยี นรู้ (Interphase) และระยะที่มีการแบ่งแบบ 4. ครูแสดงภาพ ไมโทซสิ (Mitotic phase หรือ M phase) ซึ่ง ในแต่ละขั้นตอนมีการเปลี่ยนแปลงของ นิวเคลียสและไซโทพลาสซึม แบ่งเป็นระยะ ตา่ ง ๆ ได้อีกดงั น้ี ภาพท่ี 4 ภ ระยะอินเตอร์เฟส เป็นระยะที่เซลล์ จากน้นั ครใู ชค้ ำถ เตรียมพร้อมก่อนที่จะแบ่งนิวเคลียสและ 4.1 องคป์ ระ ไซโทพลาสซึม เซลล์ในระยะนี้มีนิวเคลียส และเซลล์สัตว ขนาดใหญ่และเห็นนิวคลีโอลัสชัดเจนเมื่อ ไซโทพลาสซมึ แล ย้อมสี ระยะอินเตอร์เฟสแบ่งเป็นระยะย่อย 4.2 ถ้าหาก ได้ 3 ระยะ การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ทั้ง 3 องค์ประกอบดัง ระยะเปน็ ไปอยา่ งตอ่ เนอื่ ง หรอื ไม่ (ต้องถูกแ 1. ระยะก่อนสร้าง DNA หรือระยะจี 1 ครูให้ความรู้เร (G1 Phase) เป็นระยะที่เซลล์มีการเติบโต ประเภทของการ ขนาดใหญข่ น้ึ มกี ารสงั เคราะห์สารตา่ ง ๆ เรอื่ ง การแบง่ เซล 2. ร ะ ย ะ ส ร ้ า ง DNA ห ร ื อ ร ะ ยะ เอ ส 5. ครูนำนักเรีย (S phase) เป็นระยะทีเ่ ซลล์มกี ารสังเคราะห์ ประเภทในการแ DNA ขึ้นมาอีกชุดหนึ่ง เรียกระยะนี้ว่า การ ดงั นี้ จำลองตัวของโครโมโซม (Chromosome duplication) สาย DNA ใน ระยะน้ียังคงเปน็ โครมาทินอยใู่ นนวิ เคลียส

104 กจิ กรรมการเรยี นรู้ สื่อและอปุ กรณ์ ประเมินผลการเรยี นรู้ พเซลล์พืชและเซลล์สตั ว์ การเรียนรู้ ภาพแสดงเซลลพ์ ชื และเซลล์สัตว์ ถาม ดงั น้ี ะกอบพน้ื ฐานทม่ี ีรว่ มกันของเซลล์พืช ว์คืออะไร (ส่วนที่ห่อหุ้มเซลล์ ละนวิ เคลียส) มีการแบ่งเซลล์ นักเรียนคิดว่า งกล่าวจะต้องถูกแบ่งออกไปด้วย แบ่งไปดว้ ย) รื่องขั้นตอนในการแบ่งเซลล์และ รแบ่งนิวเคลยี สโดยอาศัยสื่อนำเสนอ ลล์ ยนสรุปขั้นตอนในการแบ่งเซลล์และ แบ่งนิวเคลียสโดยอาศัยผังมโนทัศน์

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ 3. ระยะหลังสร้าง DNA หรือระยะจี 2 ( G2 phase) เ ป ็ น ร ะ ย ะ ท ี ่ เ ซ ล ล ์ ม ี ก าร เตรียมพร้อมที่จะแบ่งเซลล์ มีการสร้าง โปรตนี และออร์แกเนลล์ต่าง ๆ เพ่ิมขึ้น Mitotic phase หรือ M phase เป็นระยะ ภาพท่ี 5 สรุปขน้ั ต ทมี่ ีการแบง่ นวิ เคลยี สเกิดขึ้นใน ช่วง 6. ครูเปิดวีดิท Lapse Tail Reg สั้น ๆ แล้วตามด้วยการแบ่งของไซโทพลาส ซึม การแบ่งนิวเคลียสแบบไมโทซิสอาจแบ่ง ออกได้เป็น 4 ระยะคอื จากนนั้ ใช้คำถา 1. ระยะโพรเฟส (Prophase) 6.1 ในวันแร 2. ระยะเมทาเฟส (Metaphase) อยา่ งไร (หางส้ัน 3. ระยะแอนาเฟส (Anaphase) 4. ระยะเทโลเฟส (Telophase) 6.2 หลังจาก เปลยี่ นแปลงไปอ 6.3 นักเรียนค ไดน้ ีอ้ าศยั กระบว 6.4 นักเรียน ดังกล่าวเป็นการ แบบไมโทซิส)

105 กิจกรรมการเรียนรู้ ส่อื และอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรียนรู้ การเรยี นรู้ ตอนในการแบง่ เซลล์และประเภทในการ แบ่งนิวเคลียส ทัศน์เรื่อง Leopard Gecko Time generation าม ดงั น้ี รกหางของตุ๊กแก มีลักษณะเป็น กุด) กผ่านไปแล้ว 60 วัน หางของตุ๊กแก อยา่ งไร (หางตุ๊กแกมกี ารงอกขึน้ ใหม)่ คิดวา่ การท่ีหางตกุ๊ แกงอกข้ึนมาใหม่ วนการใด (การแบง่ เซลล์) น ท ร า บ ห ร ื อ ไ ม ่ ว ่ า ก า ร แ บ ่ ง เ ซ ล ล์ รแบ่งเซลล์แบบใด (การแบ่งเซลล์

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรยี นรู้ ก เรียนรู้ ครูอธิบายควา แบบไมโทซิสโดย เซลล 7. ครูแสดงภาพ ภาพท จากนั้นใช้คำถา 7.1 จากภาพ ไดเ้ ปน็ กี่ขน้ั ตอนอ อินเตอร์เฟส และ 7.2 อินเตอรเ์ อะไรบ้าง (3 ระย จากนั้นครใู หน้ ัก cell cycle work พรอ้ มทง้ั ใหน้ ักเรีย แบ่งเซลล์ โดยหล อธิบายเพิม่ เตมิ เก สือ่ นำเสนอ เรอื่ ง

106 กิจกรรมการเรยี นรู้ ส่ือและอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรียนรู้ การเรียนรู้ มรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับการแบ่งเซลล์ ยอาศัยสื่อนำเสนอ เรื่อง การแบ่ง พวัฏจกั รเซลล์ ท่ี 6 ภาพแสดงวฏั จกั รเซลล์ ามดงั น้ี พนักเรยี นคดิ ว่าวัฏจกั รเซลล์แบง่ ออก อะไรบ้าง (2 ขน้ั ตอน ไดแ้ ก่ ะไมโททคิ เฟส) เฟสแบ่งออกเป็นก่รี ะยะยอ่ ย ยะยอ่ ย ได้แก่ G1,S และG2) กเรียนชมวีดทิ ัศน์ เรอ่ื ง How the ks ในสว่ นของระยะอนิ เตอรเ์ ฟส ยนบนั ทึกผลลงในใบงาน เรื่อง การ ลงั จากชมวีดิทศั นเ์ รียบร้อยแลว้ ครู ก่ยี วกับระยะอนิ เตอร์เฟสโดยอาศัย ง การแบ่งเซลล์

วตั ถปุ ระสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ ขน้ั สรุป 1. ครนู ำนักเรยี 1.1 การแบง่ เ กข่ี ั้นตอน (2 ขั้นต แบง่ ไซโทพลาสซ 1.2 การแบ่ง (2 ประเภท คือ การแบ่งนิวเคลียส 1.3 วัฏจักรเ เตรียมความพร นิวเคลียสและไซโ 1.4 วัฏจักรเ (การแบ่งเซลล์แบ 1.5 วัฏจักร อะไรบ้าง (2 ขั้น เฟส)

107 กจิ กรรมการเรียนรู้ สื่อและอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรยี นรู้ การเรียนรู้ ยนสรปุ ในประเด็นต่าง ๆ ดงั ต่อไปน้ี เซลลป์ ระกอบไปด้วยขั้นตอนใหญ่ ๆ ตอน คือ การแบง่ นิวเคลียสและการ มึ ) งนิวเคลียสแบ่งออกเป็นกี่ประเภท การแบง่ นิวเคลียสแบบไมโทซิสและ สแบบไมโอซสิ ) เซลล์คืออะไร (ระยะเวลาที่เซลล์ ร้อมก่อนการแบ่งจนถึงการแบ่ง โทพลาสซมึ เสรจ็ ส้ิน) เซลล์พบในการแบ่งเซลล์แบบใด บบไมโทซิส) เซลล์ประกอบไปด้วยกี่ขั้นตอน นตอน คือ อินเตอร์เฟสและไมโททิค

โรงเรียนสรร กลุ่มสาระการเรยี นรูว้ ิทย แผนการจดั การเรียนรู้ เรื่อง ภาคการศกึ ษาตน้ ช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ 4/พ และ 4/1 สาระชวี วทิ ยา 1. เขา้ ใจธรรมชาติของสง่ิ มชี ีวติ การศกึ ษาชีววิทยา และ ผลการเรยี นรู้ ของส่ิงมีชวี ติ กลอ้ งจลุ ทรรศน์ โครงสร้าง และหนา้ ท่ขี อง เซลล์ ม.4/16 สงั เกตการแบง่ นวิ เคลยี สแบบไมโทซิส และแบบ แบ่งนวิ เคลียสแบบไมโทซสิ และไมโอซสิ

108 รพยาวิทยา ยาศาสตร์และเทคโนโลยี การแบง่ เซลล์แบบไมโทซิส รายวชิ า ว30251 ชวี วิทยา 1 ผสู้ อน นายเรวตั ร อยเู่ กิด ะวิธกี ารทางวิทยาศาสตร์ สารท่ีเปน็ องค์ประกอบของส่ิงมีชีวิต ปฏิกิริยาเคมีในเซลล์ งเซลล์ การลำเลียงสารเข้า และออกจากเซลล์ การแบ่งเซลล์ และการหายใจระดับ บไมโอซิสจากตัวอยา่ งภายใต้กลอ้ งจุลทรรศน์ พรอ้ มท้งั อธบิ าย และเปรยี บเทียบการ

วตั ถุประสงค์การ สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ นักเรียนสามารถ การแบง่ เซลลแ์ บบไมโทซิส ขั้นนำ 1. บอกระยะย่อย M phase เป็นระยะที่มกี ารแบง่ นิวเคลียส 1. ครแู สดงภาพ ในข้ันไมโทติคเฟสได้ เกิดขึ้นในช่วงสั้น ๆ แล้วตามด้วย การแบ่ง ความรู้ 2. บอกการ ของไซโทพลาสซึม การแบง่ นวิ เคลียสแบบไม เปลี่ยนแปลงของ โทซิสอาจแบง่ ได้เป็น 4 ระยะ ดงั น้ี เซลลใ์ นระยะยอ่ ย 1. ระยะโพรเฟส(Prophase) เป็นระยะท่ี ตา่ ง ๆ ของขัน้ เห็นนิวเคลียสได้ชัดเจนและนิวเคลียสยงั คงมี ภาพที่ 1 ไมโทติคได้ เยื่อหุ้มนิวเคลียสอยู่ นิวคลีโอลัสจะสลายตัว ไป โครมาทินมีการขดตัวโดยการบิดเป็น จากนน้ั ครูใช้คำ 1.1 วัฏจักรข เกลียว จึงทำให้มองเห็นโครโมโซมสั้นลงและ (2 ขน้ั ตอน ไดแ้ ก มีขนาดใหญ่ขึ้น สังเกตเห็นเป็นแท่ง 1.2 ขั้นอินเต โครโมโซม ในไซโทพลาสซึมมีการสร้างเส้น ได้แกอ่ ะไรบ้าง (3 ใยสปินเดิล (Spindle fiber) ซึ่งเป็นเส้นใย โปรตีนในเซลล์สัตว์เส้นใยสปินเดิลสร้างมา 1.3 นักเรียน การเปล่ียนแปลง จากเซนโทรโซม เซนโทรโซมทั้ง 2 ชุด เริ่ม เป็นระยะที่เซลล เคลื่อนห่างจากกันตามความยาวของ สังเคราะห์สารตา่ นิวเคลียสไปอยู่คนละด้านโดยมีเส้นใยสปิน ที่เซลล์มีการสัง เดิลโยงยึดระหว่างเซนโทรโซมทั้ง 2 ชุด สว่ นในเซลลพ์ ชื ไมม่ เี ซนทริโอล ระยะจี 2 (G2 p เตรียมพร้อมทจ่ี ะ 2. ระยะเมทาเฟส (Metaphase) เป็น ระยะทเ่ี ย่ือหุ้มมกี ารสลายตวั เส้นใยสปินเดิล เข้าไปจับกับโครโมโซมและทำให้เกิดการ

109 กิจกรรมการเรียนรู้ สอื่ และอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรียนรู้ การเรยี นรู้ 1. สอ่ื พาวเวอร์ 1.ประเมินการบอกระยะ พวัฏจักรของเซลล์เพอ่ื ทบทวน พ้อย เรอื่ ง การ ยอ่ ยในขั้นไมโทตคิ เฟส และการบอกการ แบ่งเซลลแ์ บบไม เปล่ยี นแปลงของเซลล์ใน โทซสิ ระยะย่อย จากแบบประเมิน ช้นิ งาน 2. แบบบนั ทึก กิจกรรม เร่ือง 1 ภาพแสดงวฏั จักรของเซลล์ การแบ่งเซลล์ แบบไมโทซสิ ำถาม ดังนี้ ของเซลล์แบ่งออกเป็นกี่ขั้นตอน ก่ อินเตอร์เฟส และไมโททคิ เฟส) ตอร์เฟสแบ่งออกเป็นกี่ระยะย่อย 3 ระยะย่อย ไดแ้ ก่ G1,S และG2) นทราบหรือไม่ว่าแต่ละระยะย่อยมี อย่างไรบา้ ง (ระยะจี 1 (G1 Phase) ล์มีการเติบโตขนาดใหญ่ขึ้นมีการ าง ๆ, ระยะเอส(S phase) เป็นระยะ งเคราะห์ DNA ขึ้นมาอีกชุดหนึ่ง, phase) เป็นระยะที่เซลล์มีการ ะแบ่งเซลล)์

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ เคลื่อนที่ของโครโมโซม โดยเส้นใยสปินเดิล 1.4 ขั้นไมโท จะยึดกับโครโมโซมที่ตำแหน่งไคนีโตคอร์ (4 ระยะย่อย ได (Kinetochore) ซึ่งเป็นโปรตีนที่อยู่บริเวณ และเทโลเฟส) เซนโทรเมียร์ตรงส่วนที่โครมาทิดทั้ง 2 แท่ง 1.5 นักเรียน ของแต่ละโครโมโซมยึดติดกัน ในระยะน้ี ขัน้ ไมโททิคเฟสเซ โครโมโซมมีการขดตัวจึงมีขนาดใหญ่ขึ้นและ ขั้นสอน สนั้ ลงทำให้โครโมโซมเคล่ือนท่ีได้สะดวก การ 1. ครแู จกแบบ เคลื่อนที่ของโครโมโซมเกิดจากการดึงของ แบบไมโทซสิ ให้น เส้นใยสปนิ เดิลซ่งึ ยึดกับเซนโทรโซมที่เคลื่อน วีดิทัศน์ เรื่อง H มาอยู่ตรงข้ามกันที่บริเวณขั้วเซลลท์ ัง้ 2 ข้าง การเปลี่ยนแปล โครโมโซมถูกนำมาจัดเรียงอยู่ตรงกึ่งกลาง กจิ กกรรม ของเซลล์ในแนวระนาบเดียวกัน ซึ่งเรียกว่า 2. ครูทบทวนก เมทาเฟสเพลท(Metaphase plate) ระยะ โพรเฟสโดยใช้สื่อ เมทาเฟสเป็นระยะที่โครโมโซมเห็นชัดมาก แบบไมโทซิสและ ที่สุด 2.1 ในระยะ 3. ระยะแอนาเฟส (Anaphase) เป็น นิวเคลียสเป็น ระยะที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วจึงสังเกตได้ยาก โครมาทินแต่เริม่ ม เกิดจากการแยกตัวของโครมาทิดของแต่ละ แทง่ โครโมโซม) โครโมโซม แต่ละโครมาทิดจะถูกดึงให้แยก 2.2 ระยะนี้ย จากกันไปในทิศทางตรงกันข้าม โดยการหด หรือไม่ (ยังเหน็ อ สั้นของเส้นใยสปินเดิลซึ่งทำให้โครโมโซม แยกกันเป็น 2 กลุ่ม แต่ละกลุ่มจะถูกดึงไปสู่

110 กจิ กรรมการเรียนรู้ สอ่ื และอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรยี นรู้ การเรยี นรู้ ททิคเฟสแบ่งออกเป็นกี่ระยะย่อย ด้แก่ โพรเฟส, เมทาเฟส, แอนาเฟส นทราบหรือไม่ว่าแต่ละระยะย่อยใน ซลล์มีการเปลี่ยนแปลงอยา่ งไรบ้าง บบนั ทึกกิจกรรม เร่อื ง การแบ่งเซลล์ นักเรยี นทุกคนจากนัน้ ให้นักเรียนชม How the cell cycle works สังเกต ลงและบันทึกผลลงในแบบบันทึก การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในระยะ อพาวเวอร์พ้อย เรื่อง การแบ่งเซลล์ ะใชค้ ำถาม ดังนี้ ะนี้ลักษณะของสารพันธุกรรมใน อย่างไร (ยังอยู่ในลักษณะของ มีการมีการขดตวั และสงั เกตเห็นเป็น ยังสังเกตเห็นเยื่อหุ้มนิวเคลียสอยู่ อยู่)

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรยี นรู้ ก เรยี นรู้ ขั้วของเซลล์ที่อยู่ตรงกันข้ามในระยะน้ี ครูให้ความรู้เพ โครโมโซมที่เกิดขึ้นใหม่จึงประกอบไปด้วย ระยะโพรเฟสโด โครมาทิดเพียง 1 เส้น เซลลแ์ บบไมโทซสิ 4. ระยะเทโลเฟส (Telophase) เมื่อ 3. ครูทบทวนก โครโมโซมแตล่ ะชดุ ท่เี กดิ จากการแบ่งในระยะ เมทาเฟสโดยใช้ส แอนาเฟสถูกนำมายังขั้วของเซลล์แต่ละขั้ว แบบไมโทซิส พ แล้วก็จะหยุดการเคลื่อนท่ี เส้นใยสปินเดิล ระหวา่ งระยะโพร ส ล า ย ต ั ว แ ล ะ ม ี ก า ร ส ั ง เ ค ร า ะ ห ์ เ ย ื ่ อ หุ้ ม นิวเคลียสและนิวคลโี อลสั โครโมโซมจะคลาย ตวั ทำใหย้ ืดออกเป็นเส้นใยโครมาทิน เมือ่ ใกล้สิน้ สุดระยะเทโลเฟสจะเกิดการแบ่ง ภาพท่ี 2 ภาพเป โพ ของไซโทพลาสซึมขึ้น จึงได้เซลล์ใหม่เกิดขึ้น 2 เซลล์ ซึ่งมีวิธีการแตกต่างกันระหว่างเซล์ จากน้ันใชค้ ำถา พืชและเซลลส์ ตั ว์ 3.1 นักเรียน การแบ่งไซโทพลาสซึมในเซลล์พืช มีการ ระหว่างระยะโพ นิวเคลียสหายไ สร้างแผ่นกั้นเซลล์(Cell plate) คั่นตรง กึ่งกลางเซลล์ เส้น กลางระหว่างนิวเคลียสใหม่ทั้งสอง โดยเริ่ม จากบริเวณตรงกลางแล้วจึงขยายไปสู่ผนัง ครูให้ความรู้เพ ระยะเมทาเฟสโด เซลล์เดิมทั้ง 2 ด้าน ต่อมามีการสร้างสาร เซลลูโลสสะสมที่แผ่นกั้นเซลล์เกิดเป็นผนัง เซลล์แบบไมโทซิส เซลล์ใหม่กั้นเซลล์เดิมออกเป็น 2 เซลล์ โดย

111 กจิ กรรมการเรยี นรู้ สอื่ และอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรียนรู้ การเรียนรู้ พิ่มเติมเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงใน ดยอาศัยสื่อนำเสนอ เรื่อง การแบ่ง ส การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในระยะ ส่อื พาวเวอร์พอ้ ย เร่อื ง การแบ่งเซลล์ พร้อมทั้งแสดงภาพเปรียบเทียบ รเฟสและเมทาเฟส ปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างระยะ พรเฟสกับระยะเมทาเฟส าม ดังน้ี นสังเกตเห็นความแตกต่างใดบ้าง พรเฟสและระยะเมทาเฟส(เยื่อหุ้ม ไป โครโมโซมมาเรียงตัวอยู่ตรง นใยสปนิ เดลิ มาจับท่ีโครโมโซม) พิ่มเติมเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงใน ดยอาศัยสื่อนำเสนอ เรื่อง การแบ่ง ส

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรยี นรู้ ก เรยี นรู้ ผนังเซลล์มีช่องเปิดให้สารจากเซลล์ที่อยู่ 4. ครูทบทวนก ใกล้ชิดกันผ่านเข้าออกได้ สำหรับในเซลล์ แอนาเฟสโดยใช สัตว์เยื่อหุ้มเซลล์จะคอดเข้าหากันจนกระทง่ั เซลลแ์ บบไมโทซิส เซลลห์ ลดุ ออกจากกันเปน็ 2 เซลล์ เซลล์ที่ได้ 4.1 ในระยะ จากการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสบางเซลล์จะ การเปลี่ยนแปล เขา้ ส่วู ัฏจกั รเซลลแ์ ตบ่ างเซลลจ์ ะพฒั นามีการ โครมาทิดของแต เปล่ียนแปลงไปทำหน้าทเี่ ฉพาะ แยกจากกนั ไปใน ครูให้ความรู้เ ระยะแอนนาเฟ การแบง่ เซลล์แบบ 5. ครูทบทวนก เทโลเฟสโดยใช้สอ่ื แบบไมโทซิสและ 5.1 ในระยะ การเปลี่ยนแปลง จากการแบ่งในร เซลล์แต่ละขว้ั แล เดลิ สลายตัว) ครูให้ความรูเ้ ระยะเทโลเฟส การแบ่งเซลล์แบบ

112 กจิ กรรมการเรียนรู้ สื่อและอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรยี นรู้ การเรียนรู้ การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในระยะ ช้สื่อพาวเวอร์พ้อย เรื่อง การแบ่ง สและใชค้ ำถาม ดังน้ี ะแอนาเฟสนี้โครโมโซมในเซลล์เกิด ลงอย่างไร (เกิดการแยกตัวของ ต่ละโครโมโซม โครมาทิดจะถูกดงึ ให้ นทศิ ทางตรงกันขา้ ม) เพิ่มเติมเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงใน ฟสโดยอาศัยสื่อนำเสนอ เรื่อง บไมโทซสิ การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในระยะ อพาวเวอร์พอ้ ย เร่อื ง การแบ่งเซลล์ ะใช้คำถาม ดงั น้ี ะเทโลเฟสนี้โครโมโซมในเซลล์เกิด งอย่างไร (โครโมโซมแต่ละชุดที่เกิด ระยะแอนาเฟสถูกนำมายังขั้วของ ล้วก็จะหยุดการเคลือ่ นท่ี เส้นใยสปิน เพิ่มเติมเก่ียวกับการเปลี่ยนแปลงใน สโดยอาศัยสื่อนำเสนอ เรื่อง บไมโทซิส

วตั ถปุ ระสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ ขน้ั สรปุ 1. ครูนำนักเรีย 1.1 ขั้นไมโท อะไรบ้าง (4 ระ แอนาเฟส และเท 1.2 ระยะโพ ในเซลล์ (เห็นนิว เยื่อหุ้มอยู่ โคร โครโมโซมสั้นลงแ การสรา้ งเสน้ ใยส 1.3 ระยะเมท ในเซลล์ (เยื่อหุ้ม เขา้ ไปจบั กบั โครโ กง่ึ กลางของเซลล 1.4 ระยะแอ ในเซลล์ (การแ โครโมโซม ถูกด โดยการหดสั้นขอ แยกกนั เปน็ 2 กล

113 กิจกรรมการเรยี นรู้ สื่อและอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรยี นรู้ การเรยี นรู้ ยนสรปุ ในประเด็นต่าง ๆ ต่อไปนี้ ทติคเฟส แบ่งออกเป็นกี่ระยะย่อย ะยะย่อย ได้แก่ โพรเฟส, เมทาเฟส, ทโลเฟส) พรเฟส เกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างไร วเคลียสได้ชัดเจนและนิวเคลียสยังมี รมาทินมีการหดตัว จึงทำให้เห็น และขนาดใหญข่ ึน้ ในไซโทพลาซึมมี สปินเดลิ ) ทาเฟส เกิดการเปลย่ี นแปลงอย่างไร มนิวเคลียสสลายตัว เส้นใยสปินเดิล โมโซม โครโมโซมถูกจดั เรียง อยู่ ล)์ อนาเฟส เกดิ การเปลย่ี นแปลงอย่างไร แยกกันของโครมาทิดของแต่ละ ึงแยกกันไปในทิศทางตรงกันข้าม องเส้นใยสปินเดิล ทำให้โครโมโซม ลมุ่ )

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรยี นรู้ ก เรยี นรู้ 1.5 ระยะเทโ ในเซลล์ (มกี ารสงั โอลสั โครโมโซมค มาทินทีบ่ างลง)

114 กิจกรรมการเรยี นรู้ สอ่ื และอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรยี นรู้ การเรยี นรู้ โลเฟส เกดิ การเปลย่ี นแปลงอยา่ งไร งเคราะห์เย่ือหมุ้ นวิ เคลียสและนวิ คลี คลายตัวทำให้ยืดออกเปน็ เส้นใยโคร

โรงเรียนสรร กลุม่ สาระการเรยี นร้วู ิทย แผนการจดั การเรยี นรู้ เรอื่ ง การแบ่งไซไ ภาคการศกึ ษาตน้ ชัน้ มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 4/พ และ 4/1 สาระชวี วทิ ยา 1. เข้าใจธรรมชาติของส่งิ มีชีวิต การศกึ ษาชีววิทยา และ ผลการเรยี นรู้ ของส่งิ มชี ีวิต กล้องจลุ ทรรศน์ โครงสร้าง และหน้าทข่ี อง เซลล์ ม.4/16 สังเกตการแบง่ นวิ เคลยี สแบบไมโทซิส และแบบ แบ่งนิวเคลยี สแบบไมโทซสิ และไมโอซสิ

115 รพยาวิทยา ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ไทพลาสซึมและการแบง่ เซลล์ไมโอซสิ I รายวชิ า ว30251 ชวี วทิ ยา 1 ผู้สอน นายเรวตั ร อยู่เกดิ ะวิธกี ารทางวิทยาศาสตร์ สารท่ีเปน็ องค์ประกอบของส่งิ มีชีวิต ปฏิกิริยาเคมีในเซลล์ งเซลล์ การลำเลยี งสารเข้า และออกจากเซลล์ การแบ่งเซลล์ และการหายใจระดับ บไมโอซิสจากตัวอยา่ งภายใต้กลอ้ งจุลทรรศน์ พร้อมทัง้ อธิบาย และเปรียบเทียบการ

วตั ถปุ ระสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ นักเรยี นสามารถ เม่ือใกลส้ ้นิ สุดระยะเทโลเฟสจะเกิดการแบ่ง ขั้นนำ 1. บอกความ ของไซโทพลาสซึมขึ้น จึงได้เซลล์ใหม่เกิดขน้ึ 1. ครแู สดงภา แตกต่างระหวา่ งการ 2 เซลล์ ซึ่งมีวิธีการแตกต่างกันระหว่างเซล์ แบ่งไซโทพลาสซมึ พชื และเซลล์สตั ว์ ของเซลลพ์ ืชและ การแบ่งไซโทพลาสซึมในเซลล์พืช มีการ เซลลส์ ัตว์ได้ สร้างแผ่นกั้นเซลล์(Cell plate) คั่นตรง กลางระหว่างนิวเคลียสใหม่ทั้งสอง โดยเร่ิม ภาพท่ี 1 ภาพแส 2. บอกการ เปลีย่ นแปลงของ จากบริเวณตรงกลางแล้วจึงขยายไปสู่ผนัง จากน้นั ครใู ช้คำ เซลล์ในระยะยอ่ ย เซลล์เดิมทั้ง 2 ด้าน ต่อมามีการสร้างสาร 1.1 ขั้นไมโท ต่าง ๆ ขณะเกดิ การ เซลลูโลสสะสมที่แผ่นกั้นเซลล์เกิดเป็นผนัง อะไรบ้าง (4 ระ แบ่งเซลล์แบบไมโอ เซลล์ใหม่กั้นเซลล์เดิมออกเป็น 2 เซลล์ โดย แอนาเฟส และเท ซสิ ได้ ผนังเซลล์มีช่องเปิดให้สารจากเซลล์ที่อยู่ 1.2 แต่ละระ ใกล้ชิดกันผ่านเข้าออกได้ สำหรับในเซลล์ ละระยะมีการเป สัตว์เยื่อหุ้มเซลล์จะคอดเข้าหากันจนกระทัง่ เห็นนิวเคลียสได เซลล์หลุดออกจากกันเปน็ 2 เซลล์ เซลลท์ ่ีได้ โครมาทินมีการห จากการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิสบางเซลล์จะ และขนาดใหญ่ข เขา้ สูว่ ฏั จักรเซลลแ์ ต่บางเซลลจ์ ะพฒั นามีการ ใยสปินเดิล ระ สลายตัว เส้นใ เปลีย่ นแปลงไปทำหนา้ ที่เฉพาะ โครโมโซมถูกจัดเ การแบง่ เซลล์แบบไมโอซิส การแบ่งเซลล์แบบน้ี นิวเคลียสจะมีการ นาเฟส การแย เปลี่ยนแปลงโดยลดจำนวนโครโมโซมลง โครโมโซม ถูกด ครึ่งหนึ่ง เป็นการแบ่งเซลล์เพื่อสร้างเซลล์

116 กิจกรรมการเรียนรู้ ส่ือและอปุ กรณ์ ประเมินผลการเรยี นรู้ การเรยี นรู้ 1. สื่อวีดิทศั น์ 1. ประเมนิ การบอกความ าพกระบวนการในระยะไมโทติคเฟส เรือ่ ง Meiosis- แตกตา่ งระหว่างการแบ่งไซ Plants and โทพลาสซึมของเซลล์พืช Animals และเซลล์สัตว์ และการบอก 2. แบบบนั ทึก การเปลยี่ นแปลงของเซลล์ กจิ กรรมเรือ่ งการ ในระยะยอ่ ยขณะเกิดการ สดงการแบง่ นิวเคลยี สในขัน้ ไมโทตคิ เฟส แบ่งเซลลแ์ บบ แบ่งเซลล์แบบไมโอซิส จาก ำถาม ดงั นี้ ไมโอซสิ แบบประเมนิ ช้นิ งาน ทติคเฟส แบ่งออกเป็นกี่ระยะย่อย 3. สื่อพาวเวอร์ ะยะย่อย ได้แก่ โพรเฟส, เมทาเฟส, พ้อย เรื่อง การ ทโลเฟส) แบ่งเซลล์แบบไม ะยะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร (แต่ โอซสิ ปลี่ยนแปลงอย่างไร (ระยะโพรเฟส ด้ชัดเจนและนวิ เคลียสยังมีเยือ่ หุม้ อยู่ หดตัว จึงทำให้เห็นโครโมโซมสั้นลง ขึ้น ในไซโทพลาซึมมีการสร้างเส้น ะยะเมทาเฟส เยื่อหุ้มนิวเคลียส ใยสปินเดิลเข้าไปจับกับโครโมโซม เรียงอยู่กึง่ กลางของเซลล์ ระยะแอ ยกกันของโครมาทิดของแต่ละ ึงแยกกันไปในทิศทางตรงกันข้าม

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรยี นรู้ ก เรยี นรู้ สืบพันธุ์ในสัตว์หรือสร้างสปอร์ในพืช ดังที่ โดยการหดสั้นขอ นักเรียนทราบมาแล้ววา่ เซลล์ร่างกายของคน แยกกันเป็น 2 กล มีโครโมโซมอยู่ 46 โครโมโซมหรือ 23 คู่ และระยะเทโลเฟ เป็นฮอมอโลกัสโครโมโซมโดยมียีนที่ควบคมุ และนวิ คลีโอลสั โ ลักษณะเดียวกนั อย่ใู นตำแหน่งตรงกนั การที่ เสน้ ใยโครมาทนิ ท เซลล์มีโครโมโซมเป็นคู่เหมือนกันจึงมี 1.3 นักเรียนท โครโมโซมเป็น 2 ชุด หรือ 2n เป็นเซลล์ นิวเคลียสแบบไม ดิพลอยด์ (Diploid cell) เมื่อย่างเข้าสู่ ต่อไป วัยเจรญิ พันธ์ุเซลลใ์ นอวัยวะสืบพันธ์ุจะเกิดจะ ข้นั สอน เกดิ การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิสผลติ เซลล์ไข่ซึ่ง 1. ครูแสดงภาพ เป็นเซลล์สืบพันธุ์เพศเมียหรืออสุจิซึ่งเป็น สังเกต เซลล์สบื พันธเ์ุ พศผู้ที่มีโครโมโซมในนิวเคลียส เพียง 1 ชุด หรือเมื่อมีการแบ่งเซลล์แบบไม โอซิส โครโมโซมจะลดลงครึ่งหนึ่งได้ เซลล์ แฮพลอยด์ (Haploid cell) การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิสนี้มีการแบ่ง นวิ เคลียส 2 ครงั้ นิยมใช้เลขโรมัน I (ไมโอซสิ I) หรือ II (ไมโอซิส II) กำกับระยะต่าง ๆ ภาพท่ี 2 ภาพแส เพอ่ื ให้ทราบวา่ เปน็ การแบง่ ครัง้ ใด

117 กจิ กรรมการเรยี นรู้ สือ่ และอปุ กรณ์ ประเมินผลการเรยี นรู้ การเรียนรู้ องเส้นใยสปินเดิล ทำให้โครโมโซม ลุ่ม ฟส มกี ารสงั เคราะหเ์ ยือ่ หุ้มนิวเคลียส โครโมโซมคลายตัวทำให้ยดื ออกเป็น ที่บางลง) ทราบหรือไม่ว่าหลังจากเกิดการแบ่ง มโทซิสแล้วเกิดเหตุการณ์อะไรข้ึน พการแบ่งไซโทพลาสซึมให้นักเรียน สดงการแบง่ นวิ เคลยี สของเซลล์พืชและ เซลล์สัตว์

วตั ถปุ ระสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ ระยะอินเตอร์เฟส ก่อนที่เซลล์จะแบ่งตัว จากนัน้ ใชค้ ำถาม แบบไมโอซิส เซลล์มีการเตรียมพร้อม 1.1 นักเรียน เชน่ เดยี วกับการแบง่ แบบไมโทซิส นิวเคลียสเสร็จแล ระยะไมโอซิส I (Meiosis I) เป็นการ ไซโทพลาสซมึ ) เปลยี่ นแปลงของนิวเคลียสและไซโทพลาสซึม 1.2 จากภาพ ประกอบด้วยระยะต่าง ๆ ดงั นี้ ซมึ ในเซลลพ์ ชื แล - ระยะโพรเฟส I (Prophase I) มีการ 1.3 น ั ก เ ร ี ย เปลี่ยนแปลงที่คล้ายกับการแบ่งแบบ ไซโทพลาสซึมขอ ไมโทซิส คือ โครมาทินขดตัวสั้นลงและ ครูให้ความร หนาขึ้น เซนโทรโซมจะเคลื่อนที่ห่างจาก ไซโทพลาสซึมโด กันไปอยู่ที่ด้านตรงข้ามของกันเยื่อหุ้ม เซลล์แบบไมโทซิส นิวเคลียสและนิวคลีโอลัสเริ่มสลายตัว 2. ครสู รปุ การแ แต่มีปรากฏการณ์ท่ีแตกต่างจากไมโทซิส ดังนี้ คือ โครโมโซมที่เป็นคู่ของโฮมอโลกัส โครโมโซมจะเรียงตัวอยู่เป็นคู่กันแต่ละคู่ ของฮอมอโลกัสโครโมโซมมี 4 โครมาทิด และอาจจะเกิดการไขว้กันของโครมาทิด เ ร ี ย ก ว ่ า ค ร อ ส ซ ิ ง โ อ เ ว อ ร์ (Crossing over) ตำแหน่งที่ไขว้กัน ภาพที่ 3 ภาพแส เรียกว่า ไคแอสมา(Chiasma) เป็นผลให้ เกดิ การแลกเปลยี่ นชนิ้ สว่ นของโครมาทิด

118 กจิ กรรมการเรยี นรู้ ส่ือและอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรยี นรู้ การเรียนรู้ มดงั นี้ น ท ร า บ ห ร ื อ ไ ม ่ ว ่ า ห ล ั ง จ า ก แ บ่ ง ล้วจะเกิดเหตุการณ์ใดขึ้น (การแบง่ พนักเรียนคิดว่าการแบ่งไซโทพลาส ละเซลลส์ ตั ว์ตา่ งกันหรอื ไม่ (ต่างกนั ) ย น ท ร า บ ห ร ื อ ไ ม ่ ว ่ า ก า ร แ บ่ ง องเซลล์แตกตา่ งกันอยา่ งไร ร ู้น ัก เร ียน เก ี่ยว ก ับก าร แ บ่ ง ดยอาศัยสื่อนำเสนอ เรื่องการแบ่ง ส แบง่ เซลล์แบบไมโทซิสโดยใช้แผนผัง สดงการสรุปการแบ่งเซลลแ์ บบไมโทซสิ

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรยี นรู้ ก เรยี นรู้ ต่างเสน้ ทอี่ ยู่ชดิ กนั สารพันธุกรรมจึงถูก 3. ครแู สดงภาพ เปล่ยี นแปลง - ระยะเมทาเฟส I (Metaphase I) ใน ระยะนี้เส้นใยสปินเดิลที่ยึดเกาะกับ ฮอมอโลกัสโครโมโซมจะจัดใหโ้ ครโมโซม ภาพท่ี 4 ภ มาเรียงตวั อย่เู ป็นคู่ ๆ ตามแนวเมทาเฟส เพลท ซึ่งอยู่บริเวณกึ่งกลางเซลล์ โดยมี จากนั้นครูให เซนโทรโซมอยู่ด้านตรงข้ามของเซลล์ โครโมโซมโดยอา เชื่อมต่อกันด้วยเส้นใยสปินเดิล ปลาย เซลล์แบบไมโอซิส ด้านหนึ่งของเส้นใยสปินเดิลเกาะที่ไคนี 4. ครแู สดงภาพ โ ท ค อ ร์ ซ ึ ่ ง เ ป ็ น โ ป ร ต ี น บ ร ิ เ ว ณ เซนโทรเมียร์ของแตล่ ะโครโมโซม - ระยะแอนาเฟส I (Anaphase I) เป็น ระยะที่มีการแยกโครโมโซมออกจากกัน ภาพท่ี 5 ภาพแ คล้ายกับการแบ่งเซลล์แบบไมโทซิส แต่ จากนั้นครูทบท เป็นการแยกโครโมโซมที่เข้าคู่ออกจาก จำนวนแท่งขอ กันไปด้านตรงข้ามของเซลล์ โดยแต่ละ โฮโมโลกัสโครโมโ โครโมโซมประกอบไปด้วย 2 โครมาทดิ 5. ครแู จกแบบ - ร ะ ย ะ เ ท โ ล เ ฟ ส I ( Telophase I) ไมโอซิส จากน โครโมโซมในระยะนี้มีการสร้างเยื่อมหุ้ม Meiosis-Plants นิวเคลียสขึ้นมาล้อมรอบ ได้นิวเคลียส เปล่ยี นแปลงและ ใหม่ 2 นิวเคลียส และมีการสร้างนิวคลี

119 กจิ กรรมการเรยี นรู้ สื่อและอปุ กรณ์ ประเมินผลการเรียนรู้ พโครโมโซม การเรยี นรู้ ภาพแสดงโครงสร้างของโครโมโซม ห้ความรู้เกี่ยวกับโครงสร้างของ าศัยพาวเวอร์พ้อย เรื่อง การแบ่ง ส พการจัดเรียงโครโมโซมของมนุษย์ แสดงการจดั เรียงโครโมโซมของมนษุ ย์ ทวนความรู้เรื่องการนับจำนวนชุด องโครโมโซม การเข้าคู่กันของ โซม บบนั ทึกกิจกรรม เร่ือง การแบ่งเซลล์ นั้นให้นักเรียนชมวีดิทัศน์ เรื่อง and Animals ส ั ง เ ก ต ก า ร ะบันทึกผลลงในแบบบนั ทึกกิจกรรม

วตั ถปุ ระสงค์การ สาระการเรยี นรู้ ก เรยี นรู้ โอลัสขึ้นมาใหม่ แต่ละโครโมโซมมี 2 6. ครูทบทวนก โครมาทิด จำนวนโครโมโซมในระยะน้ี โพรเฟส I โดยใช ลดลงครึ่งหนึ่งหรือเท่ากับ n ถ้าเซลล์ เซลล์แบบไมโอซสิ เรมิ่ ตน้ เปน็ 2n 6.1 ใ น ร ะ ย การแบ่งไซโทพลาสซึมหลัวจากไมโอซสิ ใน เปลี่ยนแปลงใดบ เซลล์พืชและเกิดขึ้นเช่นเดียวกับการแบ่ง ขึ้น เซนโทรโซมจ เซลล์แบบไมโทซิส แต่การแบง่ ไซโทพลาสซึม ตรงข้ามนิวคลีโอ ไม่เกดิ ขน้ึ กบั เซลล์ทุกเซลล์ (Crossing over) ระหว่าง non-sis 7. ครูทบทวนก เมทาเฟส I โดยใ เซลล์แบบไมโอซสิ 7.1 ในระยะ (เส้นใยสปินเดิลท จะจัดให้โครโมโซ เมทาเฟสเพลท ซ 8. ครูทบทวนก แอนาเฟส I โดยใ เซลล์แบบไมโอซิส 8.1 ในระยะ (เป็นระยะที่มีกา

120 กิจกรรมการเรยี นรู้ สอ่ื และอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรยี นรู้ การเรียนรู้ การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในระยะ ช้สื่อพาวเวอร์พ้อย เรื่อง การแบ่ง สและใช้คำถาม ดงั น้ี ยะนี้สารพันธุกรรมเกิดการ บ้าง (โครมาทินขดตัวสั้นลงและหนา จะเคลื่อนที่ห่างจากกันไปอยู่ที่ด้าน อลัสเริ่มสลายตัว ครอสซิงโอเวอร์ ) แลกเปลี่ยนชิ้นส่วนโครโมโซม ster chromatid) การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในระยะ ใช้สื่อพาวเวอร์พ้อย เร่ือง การแบ่ง สและใชค้ ำถาม ดงั นี้ ะนี้เกิดการเปลี่ยนแปลงใดบ้าง ที่ยึดเกาะกับ ฮอมอโลกัสโครโมโซม ซมมาเรียงตัวอยู่เป็นคู่ ๆ ตามแนว ซง่ึ อยบู่ รเิ วณกึง่ กลางเซลล)์ การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในระยะ ใช้สื่อพาวเวอร์พ้อย เรื่อง การแบ่ง สและใช้คำถาม ดงั น้ี ะนี้เกิดการเปลี่ยนแปลงใดบ้าง ารแยกโครโมโซมออกจากกนั แตเ่ ปน็

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ การแยกโครโมโซ จากกันไปด้านตร 9. ครูทบทวนก เทโลเฟส I โดยใ เซลลแ์ บบไมโอซิส 9.1 ในระยะ (โครโมโซมในระ ขนึ้ มาล้อมรอบ ไ โครโมโซมในระย ข้ันสรุป ครนู ำนักเรียนส 1. การแบ่งไซโท แตกต่างกันหรือ โทพลาสซมึ ในเซล แตก่ ารแบง่ ไซโพล คอดกิ่วของเซลล)์ 2. การแบ่งเซล ย่อย อะไรบ้าง (4 เฟส I, แอนาเฟส 3. หลังจากจบ และจำนวนแท่ง ครึ่งหนึง่ )

121 กจิ กรรมการเรียนรู้ สื่อและอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรียนรู้ การเรยี นรู้ ซมที่เข้าคู่(โฮโมโลกัสโครโซม)ออก รงขา้ มของเซลล์) การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในระยะ ใช้สื่อพาวเวอร์พ้อย เรื่อง การแบ่ง สและใชค้ ำถาม ดงั นี้ ะนี้เกิดการเปลี่ยนแปลงใดบ้าง ยะนี้มีการสร้างเยื่อมหุ้มนิวเคลียส ด้นวิ เคลยี สใหม่ 2 นวิ เคลยี สจำนวน ยะนีล้ ดลงครึง่ หนึง่ ) สรปุ ในประเด็นตา่ ง ๆ ดงั ตอ่ ไปน้ี ทพลาสซมึ ในเซลลพ์ ืชและเซลล์สัตว์ อไม่ อย่างไร (แตกต่าง การแบ่งไซ ลลพ์ ืชจะเปน็ การสร้างแผ่นกั้นเซลล์ ลาสซมึ ของเซลล์สตั ว์จะเกิดจากการ ) ลล์ไมโอซิส I ประกอบไปด้วยกี่ระยะ 4 ระยะยอ่ ย ไดแ้ ก่ โปรเฟส I, เมทา ส I และเทโลเฟส I) บกระบวนการไมโอซิส I จำนวนชุด งของโครโมโซมเป็นอย่างไร (ลดลง

โรงเรียนสรร กลมุ่ สาระการเรียนรวู้ ิทย แผนการจัดการเรียนรู้ เร่ือ ภาคการศกึ ษาต้น ชน้ั มธั ยมศึกษาปที ี่ 4/พ และ 4/1 สาระชวี วิทยา 1. เขา้ ใจธรรมชาติของสิ่งมีชีวิต การศึกษาชวี วทิ ยา และ ผลการเรียนรู้ ของสิง่ มีชวี ิต กล้องจุลทรรศน์ โครงสร้าง และหนา้ ที่ของ เซลล์ ม.4/16 สงั เกตการแบ่งนิวเคลยี สแบบไมโทซิส และแบบ แบ่งนวิ เคลียสแบบไมโทซิส และไมโอซสิ

122 รพยาวิทยา ยาศาสตร์และเทคโนโลยี อง การแบ่งเซลลไ์ มโอซิส II รายวชิ า ว30251 ชีววิทยา 1 ผู้สอน นายเรวัตร อยู่เกิด ะวธิ กี ารทางวิทยาศาสตร์ สารทเ่ี ป็นองคป์ ระกอบของสง่ิ มีชีวิต ปฏิกิริยาเคมีในเซลล์ งเซลล์ การลำเลียงสารเข้า และออกจากเซลล์ การแบง่ เซลล์ และการหายใจระดับ บไมโอซิสจากตวั อยา่ งภายใต้กล้องจุลทรรศน์ พร้อมท้ังอธบิ าย และเปรยี บเทียบการ

วัตถุประสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรียนรู้ นักเรียนสามารถ การแบ่งเซลล์แบบไมโอซิส ขัน้ นำ 1. บอกการ ระยะไมโอซิส II (Meiosis II) สำหรับระยะ 1. ครทู บทวนค เปลีย่ นแปลงของ เซลลใ์ นแต่ละระยะ ไมโอซิส II เกิดขึ้นต่อเนื่องจากไมโอซิส I โดย เซลล์แบบไมโอซ ยอ่ ย ของไมโอซสิ II ไมม่ ีการจำลองโครโมโซม การแบ่งนวิ เคลียส ดงั น้ี ได้ ในไมโอซิส II ประกอบดว้ ยระยะต่าง ๆ ไดแ้ ก่ 1.1 ในระยไม 2. เปรียบเทยี บ ความแตกต่างของ โพรเฟส II เมทาเฟส II แอนาเฟส II และ อะไรบ้าง (โพรเฟ การเปล่ยี นแปลงใน เทโลเฟส II เกิดขึ้นเช่นเดียวกับการแบ่งแบบ เทโลเฟส I) แตร่ ะยะยอ่ ย ของ ไมโอซสิ II ได้ ไมโทซิส เมื่อสิ้นสุดการแบ่งเซลล์แบบไมโอ 1.2 ในระยะไ ซิสจึงไดเ้ ซลล์ใหม่ 4 เซลล์ และแต่ละเซลลม์ ี (แยกกนั ของโฮโม จำนวนโครโมโซมเท่ากับครึ่งหนึ่งของเซลล์ 1.3 นกั เรยี นท เดิม ระยะไมโอซิส II ประกอบด้วยระยะ เซลล์ในระยะไมโ ต่าง ๆ ดังนี้ อยา่ งไร แตกต่าง - โพรเฟส II (Prophase II) โครโมโซม ขนั้ สอน พันเป็นเกลียวทำให้มีความหนามากขึ้น 1. ครูให้นกั เรยี รูปรา่ งคล้าย Prophase ของไมโทซิส and Animals ใน - เมทาเฟส II (Metaphase II) ไม่เห็น นักเรียนสังเกตก เยื่อหุ้มนิวเคลียสและนิวคลีโอลัส การหยุดพักวีดิท โครโมโซมพันเป็นเกลียวทำให้มีความ บันทึกการเปลี่ย หนามากขึ้นและไปเรียงที่ Metaphase เรอ่ื ง การแบง่ เซล plate 2. ครทู บทวนก - แอนาเฟส II (Anaphase II) ระยะน้ี เฟส II (Prophas โครมาติดแยกจากกันโดยการดึงของเส้น

123 กจิ กรรมการเรียนรู้ สอ่ื และอปุ กรณ์ ประเมินผลการเรียนรู้ การเรียนรู้ 1. สอ่ื วดี ิทัศน์ 1. ประเมนิ การบอกการ ความรเู้ ดมิ เก่ยี วกบั กระบวนการแบ่ง เร่ือง Meiosis- เปลีย่ นแปลงของเซลล์ในแต่ ซิส ในระยะไมโอซิส I โดยใช้คำถาม Plants and ละระยะย่อย ของไมโอซิส Animals และการเปรยี บเทยี บความ มโอซิส I แบ่งออกเป็นกี่ระยะย่อย 2. แบบบนั ทึก แตกตา่ งของการ ฟส I, เมทาเฟส I, แอนาเฟส I และ กจิ กรรมเรอื่ งการ เปลยี่ นแปลงในแต่ระยะ แบง่ เซลล์แบบ ยอ่ ยของ ไมโอซสิ II จาก ไมโอซิส I เป็นการแยกกันของอะไร ไมโอซิส แบบประเมินชิ้นงาน มโลกสั โครโมโซม) 3. สื่อนำเสนอ ทราบหรือไมว่ ่าหลงั จากจบการแบ่ง พ าว เว อร ์พ ้ อ ย โอซสิ I เซลลจ์ ะมกี ารเปลย่ี นแปลงไป เร ื่อ ง ก าร แบ่ง งจากเดิมหรือไม่ เซลล์แบบไมโอซสิ ยนชมวดี ทิ ัศน์ เรื่อง Meiosis-Plants นส่วนของระยะไมโอซิส II โดยให้ การเปลี่ยนแปลงของเซลล์โดยครูมี ทัศน์เป็นระยะ ๆ เพื่อให้นักเรียน ยนแปลงลงในแบบบันทึกกิจกรรม ลลแ์ บบไมโอซิส การเปล่ยี นแปลงของเซลลใ์ นระยะโพ se II) โดยครแู สดงภาพ

วตั ถุประสงคก์ าร สาระการเรียนรู้ ก เรยี นรู้ ใยสปนิ เดลิ ทำให้โครมาทิดแยกออกจาก กนั เคลือ่ นทไี่ ปสู่ข้ัวของเซลล์ - เทโลเฟส II (Telophase II) จะเห็นว่า ระยะนี้มี 4 นิวเคลียส โครโมโซมค่อย ๆ ภาพท่ี 1 การแบ คลายเกลียวออก เห็นนิวคลีโอลัส เห็น ขอบเขตของนวิ เคลยี ส จากนน้ั ครูใชค้ ำ 2.1 จำนวนเซ โอซิส II (Meiosis 2.2 จากระย ระยะนี้เกิดกา โครมาทนิ หดสน้ั ล เซนโทรโซม มีกา สลาย เยื่อหุ้มนิวเ 3. ครูทบทวนก เมทาเฟส II โดย และเมทาเฟส II ภาพที่ 2 ภาพเปรยี

124 กิจกรรมการเรียนรู้ สอ่ื และอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรยี นรู้ การเรียนรู้ บง่ เซลล์แบบไมโอซิส ในระยะโพรเฟส II ำถาม ดังนี้ ซลล์ทเี่ ข้าสูก่ ระบวนการแบ่งเซลล์ไม s II) คือเทา่ ใด (2 เซลล์) ยะก่อนหน้า(Telophase I) เซลล์ใน รเปลี่ยนแปลงอย่างไร (เส้นใย ลงเป็นโครโมโซม มีการเคลอ่ื นที่ของ ารสร้างเส้นใยสปินเดิล นิวคลีโอลัส เคลียสหายไป) การเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในระยะ ยแสดงภาพเซลล์ในระยะโพรเฟส II ยบเทียบการแบ่งเซลลใ์ นระยะโพรเฟส II และเมทาเฟส II

วตั ถปุ ระสงค์การ สาระการเรียนรู้ ก เรียนรู้ จากนน้ั ครใู ช้คำ 3.1 ใ น ร ะ ย เปลี่ยนแปลงที อย่างไร (โครโมโ ทาเฟส เพลท ไคเนโตคอร)์ 4. ครูทบทวน แอนาเฟส II โดย และระยะแอนาเฟ ภาพท่ี 3 ภาพเปรีย จากนั้นครูใช้คำ 4.1 ใ น ร ะ ย เปลี่ยนแปลงที่แ อย่างไร (โครโมโ ใยสปินเดลิ ไปท่บี 4.2 ในระยะ ส่วนใด (โครมาทิด

125 กจิ กรรมการเรยี นรู้ ส่อื และอปุ กรณ์ ประเมนิ ผลการเรยี นรู้ การเรยี นรู้ ำถาม ดงั น้ี ย ะ เ ม ท าเ ฟ ส II เ ซ ล ล ์ เ ก ิ ด การ ่แตกต่างไปจากระยะโพรเฟส II โซมหดสั้นที่สุด มาเรียงตัวบรเิ วณเม เส้นใยสปินเดินมาจับที่โปรตีน นการเปลี่ยนแปลงของเซลล์ในระยะ ยแสดงภาพเซลล์ในระยะเมทาเฟส II ฟส II ยบเทียบการแบ่งเซลล์ในระยะเมทาเฟส II และแอนาเฟส II ำถาม ดังน้ี ย ะ แ อ น า เ ฟส II เ ซ ล ล ์ เ ก ิ ดการ แตกต่างไปจากระยะเมทาเฟส II โซมถูกดึงแยกออกจากกัน โดยเส้น บริเวณขัว้ ของเซลล์) ะแอนาเฟส II เป็นการแยกกันของ ด)