«Тіл және мәдениетаралық коммуникация»

В. Сухарев. Мы говорим на разных языках. М.,1998, 171 б. Ваш досуг, 1999, 32, 83 б. А В Павловская Как делать бизнес в России. Путеводитель для деловых людей. (В печати).

орытынды Тіл – жалпы лемді к рсететін экран ана емес, сонымен атар адамны д ниетанымды лемін бейнелейтін айна да. Б л жа дайда лем дегеніміз – адамды орша ан шынайылы . Тіл айналасында бір мезетте адамны зі, оны мір с ру салты, оны мінез- л ы, згелермен арым- атынасы, жер-жа анда ы м дениет пен ндылы тар ж йесі. Тіл айна ретінде екі лемді де: адамнан тыс, я ни оны орша ан лемді ж не адамны ішкі лемін, я ни зі жаса ан лемін танытады. Тіл – адамны ішкі-сырт ы жан д ниесі то ыс ан си ырлы айна. Ол – бейтарап, нем райлы емес, ділетті. Сонымен атар тіл – т л аны алыптастырушы ару рі рал. Біз ата-бабамыздан рпа тан- рпа а жеткен тіл ар ылы, рі сол тілде жина тал ан м дениет ар ылы ркендедік. Біз ана тілімізді, т л м дениетімізді, ту ан жеріміз бен туу уа ытымызды та дай алмаймыз. Біз адамдар леміне енеміз, ал тіл бізге д ние туралы ( лем бейнесі), адамдар туралы, оларды ндылы тар ж йесі мен к н к ру амалдары туралы т сінігін та а отырып, з ж мысын біртіндеп ж зеге асыра бастайды. Бізде б рібір та дау жо . Біз тілімізді т т ынымыз. арсыласудан пайда жо , тіл – шебер рі т жірибелі маман, «адам жаныны инженері» – зіне табынушы миллиондарды алыптастырды, лі здіксіз алыптастыра бермек. Осы бір ба а жетпес байлы а ие бола отырып, ішкі-сырт ы алып лемді з д ние танымына сі іріп, адам е басты м селе – зге жандармен арым- атынас а, коммуникация а т седі. йткені адам о амды былыс ж не к пшілік арасында мір с реді. Алып рі ша ын лемдегі б гінгі ж не болаша міріміз – аншалы ты д рыс, тиімді рі жа сы арым- атынас жасай алатынды ымыз а тікелей т уелді. Егер б л кітап осы м селеде адамдар а титімдей болсын пайдасын тигізе алса, егер ол аразды ты, келіспеушілікті, т сініспеушілікті болдырмау а кішкентай болса да ы пал еткен болса, демек кітап шы ару а бірнеше а ашты бекер шы ындама анымыз.

А айындар! Шыдамдылы танытайы , «б тен», зге м дениетті рметтейік. Б л мірімізді же ілдетеді, тыныш мір с ретін боламыз. М дениетаралы коммуникацияны формуласы – орыс тіліндегі ш «Т»- а (Терпение, Терпимость, Толерантность//Т зім, Т зімділік ж не Толеранттылы //) негізделеді.

ҚР БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІНІҢ ТАПСЫРЫСЫ БОЙЫНША АУДАРЫЛЫП БАСЫЛДЫ С.Г. Тер-Минасова ТІЛ ЖӘНЕ МӘДЕНИЕТАРАЛЫҚ КОММУНИКАЦИЯ Редактор – лиев Ж Корректор – Бердиева А Беттеген – Молдахметова А Суретші – Буркин Б Саевич Ю

Мазм ны Алғы с з Қысқартулар тізімі Кіріспе §1 Негізгі ымдар мен т сініктер §2. Тіл, м дениет ж не м дениет антропологиясы §3. азіргі м дениетаралы коммуникация м селелеріні зектілігі §4. М дениетаралы коммуникация ж не шет тілдерін йрену §5. Тілдер мен м дениеттерді таби атын ашып к рсету шін оларды салыстыруды р лі I Б ЛІМ. Тіл – м дениет айнасы I тарау. Шынайы лем, м дениет ж не тіл. Өзара қатынасы мен ықпалдастығы §1. Тіл мен м дениет ар ылы жасал ан лем бейнесі §2. С йлеу мен коммуникацияны ішкі иынды тары §3. Шетел с зі – м дениеттер то ысы §4. арапайым анкета толтыруда ы м дениеттер шиеленісі §5. С здер, ымдар мен реалийлерді эквиваленттігі §6. ымдарды лексикалы т р ыдан на тылау §7. Т р-т с атауларыны леуметтік-м дени аспектісі §8. Тіл – м дениет са таушысы II тарау. Қоғам м дениетінің згеруі мен дамуының тілдегі к рінісі §1. М селені ойылуы §2. К ркем дебиетті т сіну м селелері. леуметтік-м дени комментарий ар ылы м дени шиеленістерді шешу §3. леуметтік-м дени комментарийді т рлері §4. азіргі Ресейді тіл мен м дениет ар ылы тану §5. Орыс студенттеріні Америка мен Ресей жайлы пікірлері: 1992–1999 жылдарда ы лемні м дени ж не тілдік бейнесіндегі згерістер II Б ЛІМ. Тіл – м дениет ралы І тарау. Тілдің жеке тұлғаны қалыптастырудағы р лі. Тіл ж не ұлттық мінез-құлық §1. М селені ойылуы § 2. лтты мінез- лы дегеніміз не? Ол туралы а парат к здері... § 3. Жеке т л а мен лтты мінез- лы ты алыптастыруда ы лексика мен грамматиканы р лі § 4. Орыс ж не а ылшын тілді лемні тылсым пиясы. Эмоциялылы . Сана мен байлы а к з арас

§ 5. Отанс йгіштік ж не патриотизм § 6. К лімсіреу ж не м дениеттер тартысы ІІ тарау. Тіл ж не идеология § 1. М селені ойылуы ж не ымдар § 2. Ресей мен Батыс: идеологияларды салыстыра арау § 3. Саяси деп немесе тілдік такт III тарау. М дениеттер тоғысы ж не тоғысу м дениеті (Ақпараттық-реттеуші мақсаттағы м тіндер арқылы жеке тұлғаны қалыптастыру) § 1. М селені ойылуы § 2. К шелерді атауы § 3. А паратты -реттеуші белгілер § 4. А паратты -реттеуші лексиканы таралу, сер ету т сілдері § 5. А ылшынтілді лем м дениетіні хабарландырулар мен гіт-насихатта ы ерекшелігі § 6. Орыстілді лем м дениетіні хабарландырулар мен гіт-насихатта ы ерекшелігі орытынды

Contents 1. Мазмұны 2. Алғы сөз 3. Қысқартулар тізімі 4. Кіріспе 5. §1 Негізгі ұғымдар мен түсініктер 6. §2. Тіл, мəдениет жəне мəдениет антропологиясы 7. §3. Қазіргі мəдениетаралық коммуникация мəселелерінің өзектілігі 8. §4. Мəдениетаралық коммуникация жəне шет тілдерін үйрену 9. §5. Тілдер мен мəдениеттердің табиғатын ашып көрсету үшін оларды салыстырудың рөлі 10. I БӨЛІМ. Тіл – мəдениет айнасы 11. I тарау. Шынайы əлем, мəдениет жəне тіл. Өзара қатынасы мен ықпалдастығы 12. §1. Тіл мен мəдениет арқылы жасалған əлем бейнесі 13. §2. Сөйлеу мен коммуникацияның ішкі қиындықтары 14. §3. Шетел сөзі – мəдениеттер тоғысы 15. §4. Қарапайым анкета толтырудағы мəдениеттер шиеленісі 16. §5. Сөздер, ұғымдар мен реалийлердің эквиваленттігі 17. §6. Ұғымдарды лексикалық тұрғыдан нақтылау 18. §7. Түр-түс атауларының əлеуметтік-мəдени аспектісі 19. §8. Тіл – мəдениет сақтаушысы 20. II тарау. Қоғам мəдениетінің өзгеруі мен дамуының тілдегі көрінісі 21. §1. Мəселенің қойылуы

22. §2. Көркем əдебиетті түсіну мəселелері. Əлеуметтік- мəдени комментарий арқылы мəдени шиеленістерді шешу 23. §3. Əлеуметтік-мəдени комментарийдің түрлері 24. §4. Қазіргі Ресейді тіл мен мəдениет арқылы тану 25. §5. Орыс студенттерінің Америка мен Ресей жайлы пікірлері: 1992–1999 жылдардағы əлемнің мəдени жəне тілдік бейнесіндегі өзгерістер 26. II БӨЛІМ. Тіл – мəдениет құралы 27. І тарау. Тілдің жеке тұлғаны қалыптастырудағы рөлі. Тіл жəне ұлттық мінез-құлық 28. §1. Мəселенің қойылуы 29. § 2. Ұлттық мінез-құлық дегеніміз не? Ол туралы ақпарат көздері... 30. § 3. Жеке тұлға мен ұлттық мінез-құлықты қалыптастырудағы лексика мен грамматиканың рөлі 31. § 4. Орыс жəне ағылшын тілді əлемнің тылсым құпиясы. Эмоциялылық. Сана мен байлыққа көзқарас 32. § 5. Отансүйгіштік жəне патриотизм 33. § 6. Күлімсіреу жəне мəдениеттер тартысы 34. ІІ тарау. Тіл жəне идеология 35. § 1. Мəселенің қойылуы жəне ұғымдар 36. § 2. Ресей мен Батыс: идеологияларды салыстыра қарау 37. § 3. Саяси əдеп немесе тілдік такт 38. III тарау. Мəдениеттер тоғысы жəне тоғысу мəдениеті (Ақпараттық-реттеуші мақсаттағы мəтіндер арқылы жеке тұлғаны қалыптастыру) 39. § 1. Мəселенің қойылуы 40. § 2. Көшелердің атауы 41. § 3. Ақпараттық-реттеуші белгілер 42. § 4. Ақпараттық-реттеуші лексиканың таралу, əсер ету тəсілдері

43. § 5. Ағылшынтілді əлем мəдениетінің хабарландырулар мен үгіт-насихаттағы ерекшелігі 44. § 6. Орыстілді əлем мəдениетінің хабарландырулар мен үгіт-насихаттағы ерекшелігі 45. Қорытынды Landmarks 1. Cover