erp-satin-alma-rehberi-2022-4f

ERP Sezer Selim Bilgi Teknolojileri Direktörü Çilek Mobilya

ERP sisteminin kurulduğu mobilya firma- 5) ERP sisteminin kurulumu esnasında danış- sının elde edeceği kazanımları altı başlık man desteğini temin edebileceği birden çok al- altında toplayabiliriz: ternatifi olmalıdır. • Kişiye bağımlılık minimuma iner. 6) ERP seçiminde sadece yazılım maliyet olarak görülmemeli, yazılımın lisans, eğitim, uyarlama, • Mükerrer işlemler oluşmaz. bakım, veri tabanı, donanım maliyetleri eklene- rek toplam sahip olma maliyetine bakılmalıdır. • Merkezi kontrol sağlanır. 7) Yatırım geri dönüşünü hızlandırmak için • Doğru maliyetler elde edilir. proje süreleri çok uzun olmadan planlanan tüm süreçler canlı sistemde son kullanıcının hizmeti- • Operasyonel süreçler arası görev paylaşımı ne sunulmalıdır. ve entegrasyon netleşir. 8) Seçilen ERP yazılım ve firmasının sağlamlığı, • Karar almaya destek verici şekilde hızlı, kolay yaptığı projeler ve gelecek planlaması çok önem- ve doğru bilgi içeren raporlama oluşturulur. lidir. Gelecek konusunda güven vermelidir. Bu kazanımları elde etmek isteyen mobilya firma- Yazılım teknolojisindeki gelişmeler neticesinde sı ERP seçimi yapmak istediğinde nelere dikkat bugün ERP sistemleri her işletmeye uygun hale etmelidir? Bu sorunun cevabını sekiz madde al- gelmiştir. Önceleri ERP sistemlerinin kurulumu tında toplayabiliriz: bir opsiyon iken, günümüzdeki rekabet şartla- rında ister büyük ölçekli firma ister KOBİ olsun, 1) Seçilecek ERP’nin sektörel tecrübesinin ol- işletmenin ayakta kalabilmesi için bir zorunluluk ması çok büyük avantaj sağlamaktadır. Bu şekilde olmuştur. sektörde elde edilmiş tecrübe, program ile firma- ya da aktarılmaktadır. 2) Üzerinde geliştirme yapmaya imkân veren yazılım olmalıdır. Böylece ihtiyaçlara göre gerekli geliştirmelerin hızlı ve düşük maliyet ile yapılma- sına imkân vermelidir. 3) Çalışanlar programı kullanmaya hızlı bir şe- kilde adapte olmalıdır. Program kolay kullanılır olmalıdır. 4) Seçilen ERP’nin ulusal veya uluslararası yazı- lım olması bir şeyi değiştirmez, yerel mevzuat- ları zamanında ve tam olarak uygulamalıdır. 302 ERP SATIN ALMA REHBERİ



Otomotiv Sektörünün ERP İhtiyaçları… Günümüzde başta ERP olmak üzere BT kaynakları her sektör için çok önemli birer araç haline geldi. Şirketler, pandemi se- bebi ile azalan kaynakları yönetmek, kırılan tedarik zincirin- den en az şekilde etkilenmek için büyük çaba sarf ediyorlar. Bu ve tüm kısıtlı kaynaklara ilave olarak sürekli değişen müşte- ri taleplerini yönetmek için kullanılacak yegâne araç ERP’den başkası değildir. Pandemi ve değişken ekonomi biraz hız kes- pa’daki OEM’leri JIS yada JIT sistemleri kapsamın- mesine sebep olsa da son yıllarda ERP proje- da beslemek mümkün olmadığından birçok firma lerinde ciddi bir artış var. Bu aşamada şirket- müşteriye yakın lokasyonlarda üretim yeri ya da dış ler doğru ERP yazılımını seçmek için değişik depo kurdu. Aradaki veri transferini sağlamak için metodolojiler uyguluyorlar. Ancak temelde en fazla EDI (Elektronik Veri Transferi) standartlarına adapte dikkat edilmesi gereken konu önce sektör özel ih- oldu. Müşteri siparişi ile başlayan bu veri transferi tiyaçlarının karşılanması. Aslında yapılması gereken tedarikçilere hammadde siparişine, irsaliye ve sevk metodolojide tam olarak bu. Önce sektör ihtiyaçları belgelerinin gönderilmesine, self-billing gibi finansal sonra şirket özel ihtiyaçları belirlenmeli ve ERP aday- verilerin gönderilmesine kadar ulaştı. ları arasında seçim yaparken bu maddelerin karşılığı Yine bu süreçte hammadde ve bitmiş ürün stokları araştırılmalıdır. Ancak bu şekilde geliştirme madde- ile kapasitenin doğru ve hızlı bir şekilde yönetilmesi lerinin sayısı azaltılabilir ve standarda çok daha yakın şirketlerin birincil hedefi haline geldi. Bununla bera- bir proje yapılabilir. Bu da ileriki yıllardaki güncelle- ber, üretimi yapılan mamuldeki mühendislik ve ta- me projelerinin daha kolay geçmesi ve maliyetlerde sarımsal değişikliklerin yönetimi, varyant, index ya düşüş demektir. da versiyon değişikliklerinin tüm süreçlerdeki takibi Otomotiv özelinde bu ihtiyaçların neler olduğuna hem müşteri isteği anlamında hem de kullanım dışı birlikte göz atalım. stokla yüzyüze kalmak istemeyen şirketlerce daha Öncelikle, Otomotiv deyince akla gelen ilk şey tabii fazla önemsenmeye başlandı. ki tedarik zinciri. OEM’ler hiçbir şekilde ihtiyacın Otomotivin karmaşık ve zor lojistik yapısı, sürekli üzerinde stok tutmak ve bu stok maliyetine katlan- ilerleyen mühendislik değişiklikleri sebebiyle üre- mak istemiyorlar. Eskiden tırlarla yapılan sevkiyatlar tilen malın maliyetini tam olarak doğru bir şekilde yerini günlük saatlik sevkiyatlara bıraktı. Bir tır do- hesaplamak her zamankinden daha önemli bir hale lusu mal alıp belki 2-3 haftalık ihtiyacı karşılayacak geldi. Bu süreçlerin üzerine ilave olarak oldukça de- malı depoda bekletmek kesinlikle istemiyorlar. Ne bu ğişken hale gelen kur baskısı gibi etkenler de maliyet finans yükünü ne depo yönetim maliyetlerini ne de yönetimini daha farklı bir noktaya taşıdı. Dolayısıyla, bu stokların yönetim risklerini almak istiyorlar. Bu düzgün bir maliyet yönetim sistemi, olmazsa olmaz- yükün tamamını Tedarikçilerin üzerine yüklediler ların arasına girmiş oldu. diyebiliriz. Dolayısıyla, Lojistik süreçleri inanılmaz Aslında tüm bu istekleri sıralarken otomotiv içinde altı bir iş yükünü sırtlamış oldu. Türkiye’den Avru- çizilmesi gereken ERP ihtiyaçlarını belirlemiş olduk. 304 ERP SATIN ALMA REHBERİ

Bunlar aşağıdaki gibi sıralanabilir: bu istekleri proje sürecinde değerlendirecek ve geliştirme • Lojistik yönetimi maddesi olarak ele almak isteyecektir. • İç ve dış depo yönetimi Birinci seçenek her zaman olduğu gibi çok daha güveni- • Birden fazla lokasyondaki süreçlerin merkezi ve entegre lir olmakla beraber bilmelisiniz ki bu paketlerin de işlet- yönetimi meniz özelinde geliştirmelerle desteklenmesi kaçınılmaz • EDI standartlarına entegrasyon bir gerçektir. Dolayısıyla, ERP yazılımların ve Danışman • Mühendislik değişiklik yönetimi firmanın mümkünse aynı sektördeki başka projelerdeki • Varyant / İndex yönetimi deneyimlerini incelemek, proje ekiplerinden deneyimleri • Tüm sistemin merkezine konumlanan Maliyet yönetimi dinlemek sizi yanlış karar vermekten alıkoyacaktır. ERP üreticileri ya da danışman firmalar bu istekleri karşı- Tabii ki her süreç, her modül, bütünü oluşturan legonun lamak için iki farklı çözüm sunacaktır. Bir kısım üreticiler parçaları gibidir ve hiçbiri vazgeçilebilir değildir. Ancak tüm bu isteklere çözüm olarak üretilen standart paketle- otomotiv sektörü özelinde yukarıdaki maddeleri karşı- ri eklenti olarak ERP projesine dahil edecek, diğerleri ise lamayan bir ERP projesinin başarılı olmasını beklemek fazla hayalcilik olur. Dolayısıyla, ERP seçimi aşamasında yukarıdaki maddelerin karşılığı ekstra sorgulanmalı ve in- celenmelidir. Ramazan Çevik Aunde Teknik IT Müdürü ERP SATIN ALMA REHBERİ 305

OTOMOTİVDE ERP KULLANIMI VİTES ARTTIRMAK ZORUNDA… Sabri Tüysüz Bilgi İşlem ve Planlama Müdürü Andaç Otomotiv

Sayısız çeşitte çelik, demir, alüminyum, magnezyum, plastik, kauçuk, cam ve tekstil ürününe sıfırdan şekil verecek, bunu insan veya yük ta- şıyan motorlu bir taşıt haline getireceksiniz. Binlerce ürünü on binler- ce operasyondan geçirecek, aynı zamanda monte edilecek bir ahenkte montaj hatlarında buluşturacak, insan canı taşıyacak titizlikte ve kali- tede bir araya getirecek ve insanlığın hizmetine sunacaksınız. Dahası, bu araçların tekerinin döndüğü süre boyunca gerekli yedek parça, ba- kım ve diğer servis sonrası hizmetlerini de dünya genelinde başarıyla sürdüreceksiniz. İnsanlığın hizmetine sunduğunuz bu araçları ve yedek parçalarını kıyasıya rekabetin yaşandığı dünyanın dört bir yanına ihraç edecek ve pazar payınızın yanısıra sürdürülebilir kârlılığınızı da sürekli ayakta tutmak ve geliştirmek isteyeceksiniz; çünkü büyüyemediğinizde, iyileştirmek zorunda olduğunuz maliyetleriniz ve kalitenizle müşteriye ulaşamayacaksınız. Dikkatinizi çekerim; sizden büyük bir balığın sizi yemesinin an meselesi olduğu bir sektörde, Otomotiv sektöründesiniz. Bu sektörde olduğunuza göre büyük ihtimalle bir ERP yazılımı kullanıyorsunuz. Ama yazılımın Amacınız basit aslında, ERP’nin şirket içi kullanımını ve size yeterli gelmediğini düşündüğünüz birçok kullanım kalitesini arttıracak, müşteriye kaliteli ürünü konuda geliştirmelere ihtiyacınız olduğu fikrin- zamanında sunacak, rekabet gücünüzü ve maliyetlerinizi desiniz. Şayet herhangi bir ERP yazılımı kullan- kontrol altına alıp kârlılığınızı sürdürülebilir kılacaksınız. madan bu sektörün içinde 2021’li yıllara geldiyseniz, ina- Bu uğurda gerekirse size “bin bir dil dökülerek her şeyin üstesinden geleceği hayali ile pazarlanmış” ERP yazılımı- nın çok şanslısınız. Ya da işini büyük bir aşkla ve takiple nı değiştirmeye, hatta bazı iş yapış tarzlarınızı da yeni- yapan çok değerli ve yüksek ihtimalle de kıdemli bir insan den masaya yatırmaya hazırsınız. Çünkü üst yönetiminiz kaynağına sahipsiniz. Kaybetmeyin sakın onları; ERP pro- aylardır düzenli incelediği bilançolarında bazı grafiklerin jelerinde kendilerine çok ama çok ihtiyacınız olacak. aşağıya doğru dönüşünden rahatsız ve daha nitelikli stra- ERP pazarında yaşanan gelişmeleri sürekli takip etmek tejik kararlar almak için sizden daha detaylı veriler ve ana- istiyor ama zaman planlamasının daha da zorlaştığı gü- lizler istemekte. nümüzde firmanıza yararlı olabilecek çözümlere ulaş- İşe ilk olarak nereden başlayacaksınız? Tabii ki otomotiv makta ve bunları araştırmakta zorlanıyorsunuz. Elinizin sektöründeki güncel ve çalışan ERP modüllerinin / çö- altında internetin olması, sayısız dokümana hızlı erişimi- zümlerinin listesini ve teknolojisini gereken detayda in- nizin size kattığı konfor, Youtube benzeri sitelerde uzun celemeye başlayarak. Ve bunların hangilerinin sizin kısa, uzun anlatılan yeni ürün ve çözümler, okuduğunuz ba- orta ve uzun vade planlarınızda olduğuna, ERP yazılımın- şarı hikâyelerindeki “her şey kusursuzca tıkır tıkır haya- dan bağımsız şekilde karar vererek. Daha uzunu hayal et- ta geçirilmiş” şeklindeki anlatımlar, yazılım çözümlerini meye çalışmayın derim, zira gerek ürün gerek teknoloji sayısız yönleri ile kıyaslayan (hangi firmaya ve hangi gerekse beklentilerin, değişim ve dönüşümlerin sık yaşan- istek havuzuna göre?) makaleler, satış temsilcileri, gün dığı bu sektörde ne kadar çabuk büyüyeceğinizi tahmin boyu süren çok oturumlu ERP çözüm ailesi ve çözüm etmek bile bazen çok güç olabiliyor. Bu kararı doğru şe- ortaklarının yan ürünlerini tanıttığı paneller... Pandemi kilde vermek için de tüm departman yöneticilerinin ve şartlarında birçoğu da online üstelik. Sizinle tanışmak şirket üst yönetiminin kendi uzmanlık alanlarındaki ERP isteyen bu çözüm firmalarına, artık firmanızı online gez- konularına vakıf olması ve çözüm odaklı çabalarında ve diriyorsunuz belki de. hedeflerinde bileşke kuvvetlerinin aynı istikamette olma- ları çok önemli. Zira bu kuvvetini farklı yönlere kaydıran ERP SATIN ALMA REHBERİ 307

proje liderinin, modül sorumlularının veya anahtar kullanıcıların gözünün yaşına bakılmayabiliyor bu tip ERP projelerinde. Örnekleri piyasamızda oldukça fazla sayıda mevcut. Peki, uzun uğraşlar sonucu mevcut beklentilerinizin sınırlarını belirlediniz ve bu hedefe elinizdeki mevcut ERP’niz ve danışman firmanızla geleme- yeceğine ekipçe ikna oldunuz. Dilerseniz bundan sonra yapılacakları ve dikkat edilecek noktaları madde madde gözden geçirelim: • Üst yönetimin zaman planına onay verebileceği bir proje planı oluşturun ve bu proje planını tüm ilgili departman yöneticilerinin de olduğu bir top- lantıda onaylatarak projeyi başlatın. • ERP geçişi / değişimi / iyileştirmesi, artık adı her ne ise, buna bir proje adı bulun ve bu projeye yetkin bir ekip seçin. Alt ekiplerdeki eski tecrübeli kadro ile genç ve yeniliklere açık beyinlerin karışım oranının, o ekibin gö- rev alacağı modülde çıkan işin kalitesine etkisi büyük olacak. • İletişim ve proje takibi için Jira benzeri araçlar ve mail gurupları kullan- mayı ihmal etmeyin. • Hızlı trenler için demiryolu kalitesi önemli. Mevcut sunucu, network ve/ veya internet altyapısının (beğendiğiniz çözümün belki de bulut versiyonu size daha makul gelebilir) işin uzmanları tarafından incelenmesi, gerekli yatırımın proje geçişi öncesi yapılması, gereken canlı ve test ortamlarının yaratılması ve donanım/ağ/hız vb. stres testlerinin yapılması adımlarını at- lamayın. Bu konuda işin ucuzuna kaçmayın ve büyüme ölçeğini iyi kurgu- layın. • Seçeceğiniz veya yeni özelliklerini kullanacağınız ERP yazılımının otomo- tiv sektörü beklentilerine paralel iş akışı ve yönetimi modüllerinin oluşuna veya bu ERP yazılımıyla başarılı şekilde uyarlanmış başarılı harici yazılım çözümlerinin olmasına dikkat edin, zira iki farklı yazılımın entegrasyonun- da hele de ilkleri test ederek hayata geçirmek zaman alır; vaktinizi ve eforu- nuzu idareli kullanın. • Kullanıcı sayısını ve yatırım yapacağınız ürünlerin lisans sayılarını iyi tes- pit edin. Kampanyalar kafa karıştırabilir. Asla kullanmayacağınız sayıda ürünü erkenden satın almayın. Beş ila sekiz senede bir ERP yazılımı değişimlerinin yaşandığı bir sektörde olduğu- Sabri Tüysüz Bilgi İşlem ve Planlama Müdürü Andaç Otomotiv 308 ERP SATIN ALMA REHBERİ

nuzu unutmayın. Bu işin nirvanası X marka ERP’dir de- jeyi sahiplenmeleri çok önemli, onlarla irtibatı sakın ko- meyin, her an herhangi bir nedenle bir değişim projesinin parmayın. eşiğine gelebilirsiniz ve yaptığınız yüz binlerce dolarlık • Saha içinde izlenebilirlik projelerinde işin sonu yok. lisans ve uyarlama yatırımı elinizde kalabilir, unutmayın. Asla yüksek perdeden işe başlamayın. Ekip bunu sindir- • Yatırım yapacağınız çözümün Dinamik Depo Çözümle- dikçe vitesi ve teknolojiyi arttırın. ri, Üretim Yürütme Sistemleri (MES), Ürün Yaşam Dön- • Bir kısmı kurumsallaşmış veya kurumsallaşma arayı- güsü Çözümleri (PLM), Kurumsal Süreç Yönetimi Sistem- şında olsalar da çoğu aile şirketlerinden kurulu otomotiv leri (BPM), İş Zekâsı ve Raporlama Çözümleri (BI), İleri sektörü firmaları artık ikinci veya üçüncü kuşaklarına bu Seviye Çizelgeleme Çözümleri, Elektronik Veri Değişimi işi devrediyorlar. Bu çağın yöneticilerinin zaman plan- (EDI) vb. çözümlerini mümkünse kendi içinde barındır- larında, dedeleri gibi, tüm süreçlerin en ince ayrıntısına masına dikkat edin. inerek çözümü bizzat kurgulama gibi bir eğilimlerinin ol- • Eğer ERP firmasının bu tarz çözümleri henüz yoksa madığını unutmayın. Çalışan bir sistemin doğru verilerle veya beklentilerine göre yeterli değilse, piyasada bu ya- bezenmiş anlamlı çıktılarını (özellikle de maliyet, kalite zılımla entegre şekilde bu yan işi yapan, makul fiyatlı ve ve her türlü verim) analiz etmelerinin onları bu zorlu pi- çok uyumlu çalıştığına ikna olduğunuz firma seçenekle- yasada bir değil üç-sıfır öne geçireceği gerçeğini unutma- rinin olduğunu proje öncesinde kontrol edin. Bu çözüm yarak hareket edin. ortakları da lütfen fabrikanızla aynı ilde olsun veya bu- • Müşteri beklentileri gereği tüm süreçlerin sürekli geliş- lunduğunuz ilde bir ofisleri olsun. Her şeyin uzak bağlan- tirilme çabasının olduğu, IATF 16949, ISO 14001, ISO tılarla rahatlıkla halledilebildiği günümüzde bazı sorun- 27001, Q1 gibi dalgalandırılacak bayrakların sayısının ların uzaktan halledilmesinin güç olduğu gerçeğini asla çok olduğu bu sektörde, OEM ve Tier1 tedarikçilerin kul- atlamayın. landıkları ERP’ler seviyesinde uyumlu çalışması da hayati • Ana verinin hazır ve eksiksiz olduğunu söyleyen çok derecede önemli. Alt tedarikçisini ERP alanında da sürekli olacaktır, ama siz tedbiri ve sürekli kontrolü asla elden geliştir(e)meyen otomotiv sektörü firmalarının esneklik, bırakmayın. Excelden veri atan çözümlerle gelen firmalar değişim yönetimi, kalite ve zamanında teslimat konula- olursa, bu toplu veri atmaların yazılımın içinden yapıla- rında ileriki dönemlerde sıkıntı yaşayacaklarını tahmin cağı arayüzleri kullanmaya çalışın. Veri tabanına direkt etmek güç olmayacaktır. bağlanıp veri atan yapıların sağlığını sorgulayın ve kul- • Proje öncesi ve sonrası durumu sayılarla ifade etmek lanmamaya çalışın. faydalı olacaktır. Yapılan bu emeğin ve harcanan paranın • Danışman kalitesi projenin kalitesine direkt etki eder; karşılığını somut rakamlarla, gelişen KPI değerleri ile bir CV’lerini önceden isteyin, sektörel tecrübelerini sorgula- tabloda ifade etmeyi unutmayın. Başarılı ve ölçülü seviye- yın, sözleşmelerinizde bu yetkinliği beklediğinizi konu de süslü başarı hikâyelerinin yanında bazen unutulsa da bu tip tablolar çok şık durur, hikâyenin inandırıcılığını edin. CV’lerde yazan firma isimleri gözünüzü kamaş- arttırır; dikkate almayı atlamayın. tırmasın, o firmaları zahmet edip arayın ve yapı- • Projede emeği geçenlerle başarıyı paylaşmayı, resim lan işlerin kalitesini veya sorunlarını bir de karelerinde bu başarıyı ölümsüzleştirmeyi, ekibi takdir onlardan dinleyin. etmeyi/alkışlatmayı ve ödüllendirmeyi sakın unutmayın. • Analizlere gereken yeterli vakti ayır- mayı asla ihmal etmeyin. Bu uzun Sadece otomotivde değil, ülkemizin son yolda sizi acele ettirmeye çalışacak dönemde üretim alanında yaşadığı çeşitli dahili ve harici unsurlar olabilir, zorluklara inat, her türlü sektörde başarılı gereken şekilde analizin ehemmi- ERP projelerini hayata geçirmek ülkemizin yetini açıklayın veya kulaklarınızı geleceği adına da çok önemli. Lütfen bu tıkayın. önemli gerçeği atlamayalım. • Büyük bir proje ise asla bunu Hep birlikte, nice fark yaratan başarılı ERP fazlara bölmeden yola çıkmayın. projelerini hayata geçirmemiz dileğiyle... Hak edişleri de gerekirse bu faz- lara bağlayın. Yoğun bir proje sırasında hızınızı kesecek şeyler- den biri ödeme bekleyen bir ya- zılım firmanın haklı veya erken talepleri olmasın. • Anahtar kullanıcılarınızın pro-

Proje Bazlı Üretim Yapan İşletmelerde ERP B ERP, sistemli şirketin bilgi ve iletişim gücüdür. u içerikte bir proje için müşterilere yapılan sipariş bazlı üretimler ile proje firmalarının kendi fabrikalarında üretim yapmalarını ayırmak istiyoruz. İnceleyeceğimiz konu proje firmalarının kendi fabrikalarında üretim yapmaları ve tüm üretim, satınalma faaliyetle- rinin Proje Planı üzerinde ERP özellikleri ile takip edilmesi olacaktır. ERP tanımına fazla girmeden Proje Yönetimi Taban- Proje tabanlı iş süreçleri için bir diğer lı ERP’nin özellikleri ile başlamak istiyorum. Bütün önemli kavram, iş zekâsı çözümlerinde ERP yazılımları gibi Proje Yönetimi Tabanlı ERP ya- alt işlere bölebilme ve mihenk taşlarına zılımlarının da işletmenin müşteri ilişkilerinden ga- ulaşmadan tahminlemedir. ranti takibine kadar karşılayacak modülleri içermesi gerekmektedir. Elbette tüm ERP yazılımlarının özel- Şelale modeli pek çok proje temelli işlerde temel metodoloji- likleri ve güçlü oldukları alanlar değişmekte ve fark- dir. Mevcut pek çok proje temelli işletme halen PMP, Prince2 lı modülleri de bulunmaktadır. Hatta CRM, MESS, ve Capm tarafından önerilen metodolojileri kullanmaktadır. Servis yazılımları gibi kendi alanında çok güçlü ya- Diğer yandan Lean, Agile gibi yönetim metotları da günden zılımlar ERP ile entegre çalışmakta ve karşılıklı veri güne popülerleşmektedir. alışverişi yapabilmektedir. Aynı özellikleri Proje Yö- netimi yazılımlarına baktığımızda entegrasyon olma- Proje Yönetimi Tabanlı ERP yazılımlarında algoritma proje yö- sına rağmen karşılıklı veri alışverişi, ERP içinde pek netimi üzerine kurulmakta ve diğer tüm modüller proje planı çok bağlantılı özelliği etkilediğinden uygulamada üzerinden entegre olarak çalışmaktadır. Özellikle proje bazlı büyük zorluklar içermektedir. Bu nedenle değinmek üretim yapan işletmelerde, siparişten planlamaya, satınalma- istediğimiz, ERP özelliklerinin Proje Yönetim Modü- dan üretime ve sevkiyata kadar tüm işlemlerin ve maliyetlerin lü üzerine yapılanmasıdır. proje planında anlık olarak görülmesi mümkün olmaktadır. İleride bahsedeceğimiz üzere, firma süreçlerine uygun olarak ERP yazılımlarının bazıları Proje modüllerine sa- kurulan algoritma ile işletmedeki tüm işlem ve operasyonlar hiptir. Bir başka yaklaşım da Satış, Müşteri İlişkileri, proje planı ile etkileşim içerisinde olmakta ve anlık veriler Proje, Servis Yönetimi gibi işlerin ayrı işler olarak ta- proje planına işlenmektedir. nımlanması ve bölümlendirilmesidir. Bu tarz kurum- sal iş modellerinde ERP bir finans ve tedarik zinciri Bu noktada karşılaşılan bir diğer sıkıntı ise performans soru- yönetim katmanı olarak merkezde yer almaktadır. nudur. Performans iki kavramı içerisinde barındırır: • Veri güncelliği • Yazılımların servis sağlama hızı 310 ERP SATIN ALMA REHBERİ

Çalışanlar tarafından verinin ERP sisteminde ne kadar güncel tutulabileceği konusu sorunun ilk adımıdır. Günümüzde ve- rinin tedariğinde farklı sistemler bizlerin yardımına yetişmek- tedir. Özellikle Endüstri 4.0 ile birlikte hayatımıza giren IoT kavramı bunlardan biridir. Gerek üretim gerek proje saha faa- liyetlerinde edinimi nispeten ucuz olan Ardunio gibi kartlarla oluşturulmuş Dummy IoT cihazlardan Rasbery PI ve klonu olan üzerinde daha gelişmiş uygulamalar koşabilen gömülü sistem- lere kadar uzanan donanım çeşitliliği ve bunları bir şef edası ile yöneten bulutta SAAS modelle yürütülen AI destekli araçlar ile ihtiyaç duyulan data MESS programları ile ERP yazılımlarına bağlanabilmektedir. Performans ile ilgili diğer sorun ise çalışan yazılımların servislerinin sağlanmasıdır. Yine günümüzde pek çok ERP çözümü bu hizmetleri kiralama tabanlı bulut servisler olarak sunmaktadır. Burada kilit faktör yatırımın profesyonel- ler tarafından yönlendirilmesi olacaktır. Özkan Sur Kimdir? 1973 Zonguldak doğumlu Özkan Sur, 1995 yılında İTÜ Uçak Mühen- disliğinden mezun oldu. İş hayatına Tasarım ve Uygulama Mühendisi olarak başlayan Sur, sırasıyla NURSAN ELEKTRİK’te Sürekli İyileştirme Mühendisi, KURTMAN’da Üretim Müdürü, GSB OILLESS’te Genel Mü- dür Yardımcısı olarak çalıştı ve ERP sistemi ile planlama faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi, yıllık ve aylık kapasite, hammadde ve ürün stok se- viyelerinin belirlenmesi ve uygulamaların yaptırılması gibi konuları üst- lendi. Polin Su Parklarında ERP, Üretim, Kalite, Planlama, AR-GE, İş Sağlığı ve Güvenliğinden sorumlu Teknik Birimler Direktörü olarak görev yaptı. Halen OTOSTECH firmasında Genel Müdür görevini yü- rütmektedir. İngilizce bilen Özkan Sur, Fotoğrafçılık, Dalış Sporları, Kampçılık ve Doğa Yürüyüşleri ile ilgileniyor. • 25 yıl Yalın Üretim ve Yönetim Tecrübesi • Yalın Dönüşüm Otomasyon Çalışmaları • Yatırım Fizibilite Çalışmaları • Maliyet Yönetimi ve Karar Destek Sistemleri Çalışmaları Özkan Sur Genel Müdür ERP SATIN ALMA REHBERİ 311

Proje maliyetlerinin önceden tespiti Bütün proje, Excel, muhasebe için Gannt grafikleri ve grafik yazılımlarını atacaksınız ve tek üzerinde maliyetlendirebilme bir Proje Tabanlı ERP yazılımı gereklidir. Primera veya project kullanacaksınız. Collaboration araçlarına doğru datayı sağlamak araçları kullanmanız gerekecektir. için daha önceki projelerden Ekip büyüdükçe bunların çıkarımlar yapmak gereklidir. sekronizasyonu zorlaşır. Proje Yönetimi başlı başına zorluklar içeren bir yapıdadır. “Neden ERP ihtiyacı var?” sorusu elbette ki hemen önü- İşletmeler bir de bu zorlukların içine üretim faaliyetlerini müzde duruyor. Kurumsal kaynak planlaması, düzenli, de eklediklerinde kaos büyümekte ve riskler yönetilemez sistematik ve bütünleşik çalışmak isteyen şirketlerin en hale gelmektedir. Belirli adımlar benzer olsa da yapılan temel ihtiyacıdır. Bununla birlikte Proje Yönetimi ise üretimler büyük farklılıklar içermekte ve yönetmeyi güç- farklı yazılımlar ile yapılmakta ve entegre olamamak- leştirmektedir. Özellikle Proje Planını güncel tutmak ayrı tadır. Oysa ki Proje Yönetimini merkeze yerleştirmiş bir çaba gerektirmektedir. Üst yönetim Proje planlarını bir ERP yazılımı, temelde tüm sorunların çözümü gibi mı, yoksa Üretim raporlarını mı takip edeceğini şaşırmak- görünmekte ve kulağa çok hoş gelmektedir. Bütün pro- ta ve zamanlarını doğru veriye ulaşmakla harcamaktadır. je, Excel, muhasebe yazılımlarını atacaksınız ve tek bir Çoğunlukla gelen veriler tutarsız olmakta veya güncelli- Proje Tabanlı ERP yazılımı kullanacaksınız. Elbette ki ğini yitirmiş bulunmaktadır. Bırakın faaliyet adımlarının kurulum ve uygulama bu kadar basit ve kolay olma- takibi ve maliyetini, proje takibi ve maliyet yönetimini tu- maktadır. tarlı ve güncel olarak gerçekleştirememektedir. ERP projelerinin başarısı, üretim yönetimi ve maliyet Üretim fabrikaları olan Proje firmaları, proje planları- muhasebesi kurulum ve uygulama zorlukları gözümü- nı Proje Yönetim yazılımlarında, üretim takiplerini ERP, zün önünde iken tüm bu yapıyı bir de Proje Yönetim MESS, Excel vb. yazılımlar ile, muhasebeyi de genellikle modülü üzerinde kurgulamak ve tüm işletme fonksi- farklı muhasebe yazılımları ile takip etmekteler. Çok az yonlarının senkronize bir şekilde çalışmasını sağlamak firmada BI yazılımları ile rapor birleştirme yapılmakta, biraz hayal gibi geliyor. İşletme süreçlerini doğru analiz yapılsa bile veri güncelliği ve tutarlılığı azalmaktadır. Pro- edip, yapılandırılacak algoritma ile tüm ihtiyaçları sağla- je maliyetleri depo, sipariş vb. yöntemler ile çözülmeye mak mümkün. Elbette arada pek çok kan, ter ve gözyaşı çalışılmaktadır. Tüm kullanılan yazılımların birbirleri ile var. İşletme için doğru kurgulanmış ve uygulanan bir veri alışverişi yapmaları ve senkronizasyonu da mümkün ERP ile aşağıdaki kazançları sağlayabiliriz: olmamaktadır. Bu yazılımların entegrasyonunda artık ye- niden sıfır yazılımların oluşturulmasına gerek de kalma- • İşletmede kullanılan tüm yazılımların aynı platformda mıştır. Pek çok uygulama ve çözüm kendi iletişim pro- entegre olarak çalışması tokollerini ve apilerini yayınlamaktadır. Bu entegrasyon sürecinde artık yetkin kullanıcılar web tabanlı uygulama- • İşletmedeki tüm faaliyetlerin proje planına anlık yan- larda bu bağlantıların nasil birbiri ile etkileşeceğini basit sıması grafik tabanlı bir programlama aracı ile yazılımcıya ihtiyaç duymadan bile halletmektedir. • Proje planında “Kritik Yol” üzerindeki risklerin tüm işletme bazında izlenmesi Rapor datalarının BI ortamlarına taşınması ise artık ERP sistemlerinde dahili bir fonksiyon haline gelmiştir. Hatta • Farklı projelerin aynı platformda izlenmesi mevcut veriyi bu araçlara çekip yapay zekânın da yardımı ile gerekli sorguların ve grafiklerin oluşmasını sağlayarak • İşletme darboğazlarının proje bazında anlık değerlen- BI rapor sonuçlarının ERP üzerinden de görünebilmesi dirilebilmesi sağlanmaktadır. • Muhasebeleşme anında proje maliyet takibi • Gerçekleşen faaliyet ve maliyetlere anlık ulaşım im- kânı 312 ERP SATIN ALMA REHBERİ

• Yönetilebilir işletme ve projeler Servis CRM Sipariş Yönetimi Yukarıda saydığımız bu kadar fayda var- Muhasebe, PROJE ken, neden işletmeler Proje Tabanlı ERP Finans PLANI Üretim kullanmıyorlar? Kalite Satınalma • İhtiyacı karşılayacak yazılımların far- kında olmamaları • İşletme süreçlerinin düzgün analiz edilmemesi • Sürece uygun yazılım araştırılmasının yapılmaması • ERP yazılımlarına olan inançsızlık • Daha önceki başarısız tecrübeler • Şirket körlüğü • Konfor alanı dışına çıkamamak • İşletme içinde pasif agresif direnişler Montaj Depo Yönetimi Nasıl İlerleyeceğiz? • Entegratör firma ile algoritmanın oluşturulması Öncelikle işletmemizin süreç analizine ihtiyacımız var. • Entegratör firma ile algoritmanın kontrolü Süreç analizi, “bizim sistemimiz bu şekildedir” şeklinde olmamalıdır. Süreç analizi bu konuda uzman bir ekip ta- • ERP hazırlık ve kurulum çalışmalarının yapılması rafından yapılmalı ve her operasyonu adım adım içermeli- dir. Aynı zamanda aynı departmandaki farklı masalardaki • Canlıya geçiş hazırlığı iş yapma modellerini analiz etmeli ve işletme için en uy- gun yöntemleri ortaya çıkartmalıdır. Unutulmamalıdır ki • Canlıya geçiş (kısmi canlı tavsiye edilir) ERP süreçleri sistemli işletmelerde fayda sağlar. • ERP kurgusundaki eksikler ve yanlışların ortaya çıkması Proje adımları: • İşletmedeki eksikler ve yanlışların ortaya çıkması ve • Süreç analizi yapılması ERP’ye bahane bulunması • İş akış şemalarının oluşturulması • Stres, sıkıntı ve ERP ile ilgili negatif sorulara cevap ver- me • ERP Proje Yöneticisi ve ekibinin oluşturulması • Tıkanan sistem, stres, sıkıntı, bıkkınlık, başarısızlık suç- • İş akış şemalarına uygun ERP ve entegratör firma seçimi lamalarına cevap verme • Proje Yöneticisi ve ekibinin eksikleri giderme ve sistemi çalışır hale getirmesi • ERP yazılımına karşı olanlar ile uzlaşma ERP SATIN ALMA REHBERİ 313

• ERP sistemini desteklediğini belirtip aslında karşı mutlaka ERP içinde çözülmesini ısrar ile istemeliler. İş- olanlar ile uzlaşma letme kilitlenirse bile proje yöneticisinin kontrolünde veri tabanı düzeltmeleri yapılabilir. Üst yönetimin ger- • Sistemdeki hatalı verilerin temizlenmesi ve düzgün çek desteği yok ise projeye hiç başlamamak en doğru- rapor alınma aşamasına gelinmesi sudur. • İşletmedeki eksik ve yanlışların ortaya çıkması ve tek- Bundan dolayı tüm operasyonların ERP üzerinden rar ERP’ye bahane bulunması yapılması talebi yani etki Üst Yönetimden gelmeli ve kararlı olmalıdır. Aksamalarda ısrarla ERP sistemini • Daha önce farkında olunmayan maliyetlerin ortaya savunmalıdır. Kesinlikle sistem dışındaki kısa yolların çıkması, maliyet artışının ERP sisteminden kaynaklan- desteklenmesi doğru değildir. Proje yöneticisi, oluşan dığının veya yanlış hesapladığının iddia edilmesi sorunlarda hızlı tepki vermeli ve çözüme kavuştur- malıdır. Sürdürülebilirlik önemli olduğundan, sistem • Sistemin düzenli hale gelmesi dışındaki işlemler Proje Yöneticisinin kontrolünde ve sorumluluğunda olmalıdır. Bu tip sistem dışı faaliyetler • Raporların doğru veri ile oluşması ve yönetim tarafın- alışkanlık olmadan sistem içerisine çekilmelidir. dan kabulü Raporlar oluşmaya başladığından itibaren, tüm rapor- • Yönetim tarafından ERP sisteminin kabulü ve faaliyet- lamalar ERP sisteminden talep edilmelidir. Hatta Üst lerin takibinin başlaması Yönetime raporlar ERP’den otomatik olarak gidecek şekilde oluşturulmalıdır. Otomatik raporlamalar Üst Sürdürme zorlukları nelerdir? Yönetimin ERP’ye olan desteğini ve güvenini arttıracağı gibi, sistem içindeki fonksiyonların eksiksiz veri girişini Hepimiz işletmelerde değişim ve dönüşümden bahsedi- de sağlayacaktır. yoruz. İşletme içindeki organizasyon, insan ve ilişkiler aynı malzeme içindeki bağlar gibidir. Dönüşüm önce ERP sistemi kurulduktan sonra sürekli güncelleme ve lastik gibi elastik olarak başlar. İşletmeler dışarıdan gelişim ihtiyacı gösterir. Gerekli desteği sisteme ver- gelen etki ile organizasyon, sistem, yazılım değiştirir. mezseniz, bir zaman sonra işletmeyi yavaşlatan bir ya- Çalışanlarından yeni modele uymalarını isterler. Aynı pıya dönüşür. Dolayısıyla, kurmak kadar devam ettir- malzemeler gibi şirket yapı ve çalışanları bu etkiye karşı mek de emek isteyen bir süreçtir. bir direnç gösterirler. Yapı üzerindeki etki sabit kaldığı sürece elastik değişim devam eder ve etki kalktığı anda Unutulmamalıdır ki ERP süreçleri yapı ilk haline dönme eğilimi ile tekrar geri döner. Etki sistemli işletmelerde fayda uzun süre devam ettiğinde ve/veya etki miktarı arttı- sağlar. Sistemsiz kişilere bağlı ğında plastik deformasyon başlar. Yapı kalıcı olarak de- işletmelerde ise ayak bağıdır. ERP ğişmeye veya kopma, kırılma gibi değişikliklere uğrar. sistemleri işletmenizde çalışmıyor İşletmelerde aynı şekilde etki süresi uzadıkça ve/veya ise yazılımları değil, süreçlerinizi arttıkça dönüşüm içselleştirilir ve artık şirketin iş yap- ve işletmenizi sorgulamanız ma modeli haline gelerek yeni bir yapı oluşturur. Peki, gerekir. malzeme bilgisini biz ERP projelerimizde nasıl kulla- nacağız? Toparlamamız gerekirse, kendi üretimlerini yapan pro- je firmaları farklı departmanların kullandığı yazılımları Üst yönetimin gerçek desteği yok ise projeye hiç başla- tek bir Proje Tabanlı ERP yazılımı çatısı altında toplama mamak en doğrusudur. imkânına sahiptirler. Üst Yönetimin ERP desteği sadece sözde ise veya yok ise ERP sürdürülebilir olmayacaktır. Demek ki işletmeye etki üst yönetim tarafından yapılmalı, Proje yöneticisi tarafından takip edilmelidir. Üst yönetimin etkisi sür- dürülebilirliğin temel noktasıdır. ERP canlıya alındığı andan itibaren çok ciddi sıkıntılar olacaktır. Sıkıntıların 314 ERP SATIN ALMA REHBERİ



Sağlık Sektörü ve ERP’nin Sağlık Sektöründe Kullanımı Mustafa Işık Medicalpark Sağlık Grubu Tedarik Zinciri Direktörü

Ülkemizde sağlık ve hastanecilik sektöründe ERP yerine daha çok Hastane Bilgi Yönetim Sis- temlerinin (HBYS) kullanıldığı görülmektedir. HBYS programlarında stok yönetimi, insan kay- nakları yönetimi, müşteri ilişkileri yönetimi ve finans gibi birçok alt modül bulunmakta ve bu modüller arasında doğrudan entegrasyon bulunmamaktadır. ERP’nin HBYS’den farkı, bu mo- dülleri tek bir yazılım altında toplamasıdır. ERP ile birlikte kullanıcılar birden fazla bağımsız arayüz ile çalışma durumunda kalmamaktadır. Bu noktada ERP’nin HBYS’ye göre avantajları; planlama ve karar alma süreçlerinin iyileştirilmesi, raporlama ve dokümantasyonun düzenli yapılması, kurumda kullanılan teknolojilerin tek bir platformda toplanması ve bölümler arası entegrasyonun sağlanması şeklinde karşımıza çıkmaktadır. İçerisinde birden çok yazılım ve veritabanı bulundurabilen, çok modüllü ve bütünleşik bir yapıda çalışan bu sistemlerde, karar destek amaçlı doğru veriye, zamanında ulaşabilmek önemli bir problem teşkil etmektedir. Bu problemlerin aşılmasında ERP çözümleri önemli rol oynamaktadır. ERP çözümleri, kullanıl- dıkları her sektörde olduğu gibi, sağlık sektöründe de önemini gün geçtikçe artırmaktadır. Sağlık sektörü, yenilikçi ürün ve teknoloji geliştirmede yönlendirileceği tüm tıbbi (klinik, laboratuvar, radyoloji, önemli bir potansiyele sahiptir. Nesnelerin interneti, ma- ameliyathane, eczane, terapi ve diyet gibi) birimler, yöne- kineler arası iletişim, bulut bilişim, büyük veri, giyilebilir timsel (karar destek sistemleri, programlama sistemleri, ve taşınabilir teknolojiler gibi dijital dönüşümün yapı taş- malzeme yönetimi, insan kaynakları, ofis otomasyonları) ları sağlık sisteminde bugün en çok geliştirilen ve gelişime işlemler ve mali (muhasebe ve finans, malzeme yönetim açık alanlar olarak tartışılmakta ve hayata geçirilmektedir. sistemleri) işlemlerde, yöneticilere hızlı ve güvenilir bilgi Sağlığa erişim, kalite ve artan harcama yükü gibi sorun- ulaştırarak yönetimin işini büyük ölçüde kolaylaştırmak- larla mücadele eden sağlık sektörü için günümüzde diji- ta ve zamandan tasarruf sağlamaktadır. Bu da zaman ve talleşme devrim niteliğindedir. Sağlık sektörü, içerisinde işgücünün daha verimli ve hasta yararına kullanılmasına barındırdığı veri yükü göz önüne alındığında dijital dö- olanak sağladığı için, verilen bakımın kalitesini artırmak- nüşümü hızla hayata geçirmesi gereken sektörlerin başın- tadır. (5) da gelmektedir. Her gün bilim ve teknoloji dünyasında meydana gelen gelişmeler sağlık hizmet standartlarının Hastanelerde kurulmuş olan HBYS (Hastane Bilgi Yöne- da giderek yükselmesine neden olmaktadır. (4) tim Sistemleri) tıbbi amaçlara ve süreçlere yönelik kat- kı sağlarken idari ve mali ve yönetimsel süreçlerin takibi Sağlık hizmeti verilirken, sağlık kurumları fazla miktarda noktasında destek yazılımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu veri üretmektedir. Bu nedenle, sağlık kurumlarında elde noktada, ERP yazılımları gibi kurumsal kaynak planlama edilen verileri etkili bir şekilde paylaşan, disiplinler ara- yazılımları ihtiyacı devreye girmektedir. ERP yazılımları sında iletişimi sağlayan, karar almada yardım eden bilgi genel olarak çok çeşitli endüstrilerde kullanılmaktadır. tabanlı ve enformasyon yoğun bir bilgi sistemi gerektir- Bu kullanım alanlarından biri de sağlık sektörüdür. Sağ- mektedir. Bilgi teknolojileri zamanın ve işgücünün daha lık sektöründe kullanılmakta olan Hastane Bilgi Yönetim verimli kullanılmasına olanak sağladığı için, hastaya veri- Sistemleri (HBYS), ERP sistemlerinin sunduğu çekirdek len bakımın kalitesini de artırdığı söylenebilir. (5) uygulamaların üzerine yüklenen sağlık eklentisi ile sağ- lık kurum ve kuruluşlarının ihtiyaçlarına cevap vermek Klinik tabanlı bilgisayarlar için yeni yazılımların oluştu- üzere geliştirilmiş sektörel bir çözüm olarak karşımıza rulması, hastanelerde bilgi sistemlerinin pratikte uygulan- çıkmaktadır. (6) masını kolaylaştırmıştır. Hastane bilgi sistemleri; hastane girdilerinin mali, idari ve tıbbi aşamalarının sorunsuz bir Sağlık kuruluşlarındaki ERP uygulamaları ile ilgili yapı- şekilde yürütülmesini sağlayan yazılım ve donanımların lan çalışmalarda, bu sistemin sağlık hizmetleri için büyük tümüdür. Hastanenin yönetsel, mali ve tıbbi süreçleri so- önem arz ettiği, bu sistem ile birlikte bilgilerin zamanında nucunda ortaya çıkan verilerin bir veri tabanında tutul- ve daha erişilebilir hale geldiği, kuruma teknolojik anlam- duğu, uygun ara yüzlerle sadece kendisine yetki verilmiş da güç kattığı, çalışanların performansını etkileyebildiği, kişilerin verilere ulaşabildiği bilgi sistemleridir. Hastane- hastaların kabulü ile ilgili süreçlerin daha iyi bir şekilde ye başvuran kişinin kabulü ile başlayan süreçte, kişinin organize edildiği ve sınırlı olan kaynakların verimli bir ERP SATIN ALMA REHBERİ 317

şekilde kullanılabildiği gözlemlenmiştir. Başarılı bir ERP eşleşmesi yapılmasını sağlar. ERP programları sektördeki sistemi planlaması ve uygulaması, karar vericilerin sağlık çalışanların maaş, bordro, mesai, izin gibi şirket ve ku- hizmetleri sistemlerinin karşılaştığı birçok zorluğun üste- rum içi tüm İnsan Kaynakları süreçlerinin takibine yöne- sinden gelmesine imkân sağlayabilir. Aynı zamanda sağ- lik İnsan Kaynakları Modülü sunar. Muhasebe Modülü ile lık hizmeti sunan sağlık personelinin (hekim, hemşire ve kurumların tüm gelir gider hesapları, evrak takipleri bu yönetici gibi) doğru zamanda bilgiye ulaşması gerekliliği, programlar üzerinden kolay bir şekilde takip edilir ve sağlık sektörünün heterojen bir yapıya sahip olması ve bi- muhasebesel olarak maliyet analizleri oluşturulur. Bütçe reyin hayatının söz konusu olması gibi sebeplerden dolayı Yönetim Modülü ile firmalar bütçelerini takip edip bütçe farklı yapılar arasında iletişim kurulması ve bütünleşik bir planlaması oluşturarak buna göre bütçe politikası belir- yaklaşımın olması gerektiği kaçınılmaz bir nokta olarak ler. CRM Modülü ile müşteri memnuniyeti ölçülerek bu karşımıza çıkmaktadır. (7) doğrultuda müşteri memnuniyetini artıracak çalışmaların yapılması sağlanır. Sağlık Sektöründe ERP Çözümlerinin Temel Avantajları Ürün bilgilerini özelleştirir: ERP’nin bünyesinde bulun- durduğu Satın Alma Modülü ile teklif, anlaşma ve sipariş Devlet kurumları ile entegre çalışır: Sektör aynı olsa da süreçleri yönetilirken Stok Yönetimi Modülü ile firmanız her kurumun ihtiyaçları farklıdır. ERP yazılımları sağlık için gerçekleştirilen tüm siparişlerin lot/parti/seri bazın- sektöründeki her alan ve firmaya özel çözümler sunar. da takip ve kontrolü gerçekleşir. Ayrıca e-Fatura, e-Arşiv, Bilgi, analiz, performans bilgilerine ulaşım imkânı ile ma- e-Defter başta olmak üzere tüm e-Dönüşüm uygulamala- liyetlerde belirgin azalma, kaynakların daha etkin kulla- rının sistem üzerinden düzenleme ve resmi kurumlara nımı ve verimlilikte artış sağlar. Ayrıca sağlık sektörü için bildirimi yapılır. Sağlık Bakanlığına ilaç takip bildirimi çok önemli bir faktör olan Sağlık Bakanlığı, SGK, Gümrük yapmakla yükümlü mükelleflerin İlaç Takip Sistemine Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ve ilgili devlet kurumları tara- (İTS) ilaç bildirimleri sağlanır. ERP yazılımlarının içerdi- fından yapılan tüm güncelleme ve değişikliklere hızlı bir ği İmalat Yönetim Sistemi ile tüm sağlık ürünlerinin üre- şekilde entegre olabilir. tim aşamasında kullanılan makine ve cihazların çalışma durumu periyodik olarak takip edilir. Depo Yönetim Mo- İdari yönetimi kolaylaştırır: ERP çözümleri; sağlık dülü ile ürünlerin tüm depo hareketlerine, depodan giriş sektöründe faaliyet gösteren hastaneler, eczaneler, tıbbi ve çıkış bilgilerine ulaşılır. Optik firmaları için geliştirilen ekipman ve medikal ürün firmaları, tıbbi tahlil ve görün- programlarda gözlüklerin modeli ve kullanılan cam özel- tüleme laboratuvarları, optik firmaları gibi kurum ve ku- likleri sağ ve sol göz için ayrı ayrı kaydedilir. ruluşlara pek çok hizmet verir. Hastaların bilgilerine ve geçmiş döneme ait yaptığı işlemlere ulaşılarak hasta ilaç Kolay ulaşım sağlar: ERP yazılımları ile birlikte sunu- lan Mobil İş Zekâsı Uygulamaları ile sağlık alanında baş- tan sona tüm bu süreçler telefondan takip edilerek bilgile-

re anlık olarak her yerden ulaşılabilir. Bulut Çözümler ile dönemlerine uygun malzeme teminini, ihtiyaçların zama- veriler ne kadar büyük olursa olsun güvenli şekilde ye- nında ve yeterli miktarda temin edilmesini, süreçlerin dü- deklenerek verilerin kaybolması önlenir. (10) zenlenerek daha verimli hale getirilmesini sağlayacaktır. Bilgiye kolay erişim sağlanması, sağlık riski oluşturacak Hastanelerde, hizmet kalitesi, sağlık hizmetlerine erişim düzenlemelerin ve hesaplamaların yapılması sağlanabile- ve bütçede yaşanabilen sorunlar sağlıkta dijitalleşmeye cektir. paralel olarak olumlu yönde gelişmektedir. Teknoloji ve dijitalleşme şaşırtıcı bir hızla ilerliyor, pek çok alanda de- Operasyonel süreçleri otomatik hale getiren ERP çözüm- ğişimi de tetikliyor. Gelecekte sağlıkta neler olacak sorusu leri, iş yükünü önemli ölçüde azaltarak zaman ve maliyet teknolojinin ihtiyaçlarına ve farklılaşmasına bağlı olarak tasarrufu kazandırırken, hastane otomasyon sistemleri tüm sektörleri dönüştürmekte. Sağlık sektöründe hayati gibi diğer sistemler ile haberleşme ve o sistemlerdeki fi- önem taşıyan tanı, tedavi, tedavi sonrası ve koruyucu sağ- nansal verilerin tek bir çatı altında birleştirilmesine im- lık hizmetleri gibi süreçlerde önemli atılımların yapılma- kân sağlamaktadır. ERP sisteminin etkin kullanımı, sağlık sına neden olmaktadır. Bu değişim muhasebeden finansa, hizmetlerinde kalitenin artmasını; insan kaynağı, malze- üretimden dağıtıma, pazarlamadan satışa tüm kurumsal me ve cihazların verimli kullanımını sağlayacaktır. Sağlık bölümleri içermektedir. Müşteri hizmetlerinden eğitime, kurumunun inovasyonu için gerekli veriyi bulunduran çağrı merkezinden çevrimiçi satışa, tüm operasyonları önemli bir kaynaktır. Hastaneler önce Kurumsal Kaynak yönetimden planlamaya, ölçümlemeden raporlamaya, Planlaması (ERP) sistemleri, bununla uyumlu ve tümleşik e-postadan, mesajlaşmaya, forumdan bilgi ve belge pay- çalışan Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM), İnsan Kaynak- laşmaya, iletişim ve işbirliği araçlarına, çalışandan müşte- ları (HR), Proje Yönetimi, Dijital Arşiv Yönetimi, Varlık riye, tedarikçiden işletme ve hastanelere, ekonomik tüm Yönetimi çözümleriyle, işinizi yönetmenizi sağlayan sis- oyuncuları kapsayan tümleşik bir ürün ihtiyacını da bera- temlerle tümleşik şekilde yönetilecektir. Sağlıkta yapay berinde getirmektedir. zekâ uygulamaları, makine öğrenimi, tıbbi nesnelerin in- terneti, blok zinciri, sohbet robotları gibi yeni nesil tek- Sağlık işletmesi olan hastanelerde, sağlık hizmetlerine nolojilerin kullanımına başlanması, teknoloji firmaları hasta muayene, tetkik, ameliyat gibi hizmet gelirleri ve araştırmacıları ERP uygulamalarının daha derin analiz ve kullanılan ilaçlar, malzemeler, bunların faturalandırması içgörü özelliklerini geliştirmeye yöneltmektedir. (9) HBYS’de bulunan eczane, poliklinik, faturalandırma, vez- ne modüllerinden yapılsa da bu süreçlerin takibi, insan Sağlık kuruluşlarında hizmet sunumu sürecinde çok fazla kaynakları dâhil olmak üzere ERP sistemlerinin konusu bilgi ile karşı karşıya kalınmaktadır. Bilgiler, kontrol ve olarak karşımıza çıkmaktadır. ERP ile sağlık kuruluşunda planlama gibi departmanların işlevlerine göre farklı kul- yapılan işlemlerden dolayı üretilen tüm hizmetler, malze- lanım alanlarına sahiptir. Bu nedenle, bu bilginin uygun meleri satın almadan tüketime kadarki süreçleri, hasta- birimler tarafından doğru zamanda erişilebilir kılınması ne ihtiyaçlarının zamanında karşılanması önemlidir. ERP, önemlidir. Bu bağlamda başarılı bir ERP’nin benimsenme- HBYS uygulaması ile tümleşik çalışarak hastanenin hiz- si, planlanması ve uygulanması, karar vericilerin sağlık ba- metlerini, tüketilen malzeme, ilaçları, vezne işlemi yapan kım sistemlerinin karşılaştığı birçok zorluğun üstesinden personel bilgileri gibi birçok veriyi birimlerden toplar; iş- gelmesine olanak sağlayabilir. ERP için sağlık kuruluşla- letmenin finansmanı, nakit akışı, maliyet muhasebesi, sa- rında gerekli olan planlama ve kontrol süreçlerine bakıl- tın almaya kadar birçok birime bilgi sağlar. Yöneticilerin dığında; planlama çerçevesinin ilk aşaması hasta grubu ile işletmenin finansal yönetiminde ve planlamasını sağlayan ilgilidir. Bu aşamada teşhis ve tedavi aşamaları ayırt edi- bilgiler sunan sistemler olarak hastane bilgi sistemlerini lebilmelidir. Bu ayrımdan sonra düşünülen ikinci aşama, tamamlamaktadır. Yapılan araştırmalar, sağlıkta ERP kul- kaynakların planlanması ve kontrolüdür. Burada hangi lanımının, çoğunlukla malzeme yönetimi ve finansal ko- hasta grubu için hangi kaynakların kullanıldığı ve bu kay- nularda ön plana çıktığını göstermektedir. nakların hastanede olup olmadığı belirlenir. Bu çerçevede son aşama, hasta hacim planlaması ve stratejik planlama- ERP uygulamaları ile sağlık kurumu içerisindeki tüm bi- nın yapılmasıdır. Burada, hastanede verilen hizmetler ile rimlerdeki üretilen hizmet süreçlerindeki standardizasyo- kaynaklar arasındaki denge incelenmekte, gelecekte hangi nu sağlamada da katkısı bulunmaktadır. Standardizayon hasta grubunun daha çok gelebileceği noktasında tahmin ile kurumun tüm verileri ve süreçleri izlenebilir, ERP ve yapılmakta ve stratejiler geliştirilmektedir. (7) diğer uygulamalar için yorumlanabilir, analiz edilebilir olacaktır. ERP sistemleri bu yönüyle sağlık kurumunda ERP, idari ve klinik işlemlerin maliyetlerini azaltmayı ve verimliliğin artırılması için önemli bir araçtır. Hasta artış aynı zamanda tüketicilerine daha iyi hizmet sunmayı plan- ERP SATIN ALMA REHBERİ 319

layan hastanelere etkili bir çözüm sunmak- Hastane İnformasyon Tablosu tadır. Operasyon kontrolünü sağlayarak Kaynak: MLPCARE Sağlık Hizmetleri ve operasyonları düzene sokarak hastane yöneticilerine yardımcı olmaktadır. Hasta İnformasyon Sistemi bilgilerini toplama ve alma işlemlerini oto- matik hale getirdiği için hasta bakımının taleplerine daha iyi yanıt verir. Otomatik ve akıllı bir hasta bilgisi akışını sağlaya- rak, hastanelerin ve doktorların hastaları- na daha iyi hizmet vermelerini sağlar. Ek olarak, ERP kolay hasta kayıtları yönetimi, azaltılmış evrak işi, çeşitli departmanlar arasında daha hızlı bilgi akışı, daha fazla örgütsel esneklik, güvenilir ve zamanında bilgi, minimum envanter seviyeleri, azaltılmış israf, azaltılmış bekleme süreleri ve hastalar için kayıt süresinin azalması gibi yararlar da sağlamaktadır. Bu do- laylı yararlar, hastanenin imajının iyileştirilmesine ve artan rekabet ortamında avantaj sağlamasına yol açacaktır. Bu sistemin hastanenin kârlılığını da artıra- bileceği söylenebilir. (7) Sonuç Kaynaklar Sağlık kuruluşlarındaki ERP uygulamaları ile ilgili yapı- 1- Özhan, E. Çallı, L.2020. ERP Adaptasyon Sürecinde Başarı- lan çalışmalarda, bu sistemin sağlık hizmetleri için büyük sızlık Nedenlerinin Tespiti. Sakarya Üniversitesi Fen Bilim- önem arz ettiği, bu sistem ile birlikte bilgilerin zamanında leri Enstitüsü. Sakarya. ve daha erişilebilir hale geldiği, kuruma teknolojik anlam- da güç kattığı, çalışanların performansını etkileyebildiği, 2- Tevatiroğlu, E. (2007). Kurumsal Kaynak Planlama (ERP). hastaların kabulü ile ilgili süreçlerin daha iyi bir şekilde Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, organize edildiği ve sınırlı olan kaynakların verimli bir Aydın. şekilde kullanılabildiği gözlemlenmiştir. ERP sistemleri- nin hastane yöneticilerine kolaylık sağladığı, hizmetlerin 3- Pınar ve Erdem, S., “Kurumsal Kaynak Planlaması (ERP) daha iyi sunulması noktasında katkı yaptığı, evrak işlerini Kullanıcısı işletmelerin Memnuniyetlerini Ölçmeye Yönelik azalttığı ve toplamda kurum imajına olumlu katkı yaptığı, Bir Araştırma”_İstanbul Üniversitesi Dergisi, S.2. İstanbul. bilgilerin daha şeffaf hale geldiği somut sağlanan faydalar olarak değerlendirilmektedir. Sonuç olarak, hasta ile ilgi- 4- Aslan, Ş., Güzel, Ş. (2018). Endüstri 4.0 Gelişim Süreci ve li doğru kararların doğru zamanda alınmasına etki eden Sağlıkta Dijital Dönüşüm, International Congress On New faktörlerden biri de bilginin etkili ve verimli bir şekilde Horizons In Education And Social Sciences (ICES - 2019) eksiksiz olarak kullanılmasıdır. Bireylerin hayatlarının söz Proceedings, June 18-19, 2019, İstanbul. konusu olduğu bir kurumda bilginin hızlı bir şekilde elde edilmesinin ve kullanılmasının önemi ise tartışılmaz bir 5- Günaltay, M. (2018). Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi konudur. ERP’nin özellikle hastaneler için bilginin kulla- Personelinin Hastane Bilgi Sistemleri Konusundaki Görüş- nılması noktasında kuruma sağladığı faydalar yadsınamaz lerinin Değerlendirilmesi. Ankara. bir gerçektir. 6- Yalçın, G., Öztürk, Z. 2018. Hastanelerde Kurumsal Kay- nak Planlaması Sistemlerinin Kabulü ve Kullanımının Genişletilmiş Teknoloji Kabul Modeline Göre Değerlendi- rilmesi: Ankara İli Örneği 7- Yağar, F. (2020). Sağlık Kuruluşlarındaki Kurumsal Kaynak Planlama Sürecinin Değerlendirilmesi, IGUSABDER, 14 (2021): 420-435 8- https://onerbilisim.com/kurumsal-kaynak-planlama-en- terprise-resource-planning-nedir/ 9- http://www.saglikteknoloji.com/saglikta-kurumsal-kay- nak-planlamasi-erp/ 10- https://blog.atikeryazilim.com.tr/Blog/Saglik-Sektoru/Sag- lik-Sektoru-Icin-ErpNin-Onemi 320 ERP SATIN ALMA REHBERİ



Zirai Kurumsal Kaynak Planlama Sistemleri Ziraattaki pek çok süreç insanlar tarafından kontrol edilemeyecek durum- lara bağlıdır. Olumsuz hava koşulları, çeşitli yeni bitki hastalıkları, orman yangınları veya tüm iş süreçlerini baltalayabilecek dünya çapındaki –sadece zirai olmayan– salgın hastalıklar gibi... Ve dış dünyayı kontrol edemediği- nizde, iç süreçlerinizin kontrolüne yani risklerinize odaklanırsınız. Zirai süreçler temel olarak, üretim, yönetim ve destek ola- Bizim tespitlerimize göre, kurumumuz için bir ERP ya- rak üç bölüme ayrılabilir. Binlerce yıllık tarım geçmişinde, zılımı almak ya da kendi yazılımımızı geliştirmenin pek özellikle de son birkaç yüzyıl içinde yeni teknolojilerin çok faydası sayılabilir. Bunlardan en önemli birkaç tanesi ve makinelerin pek çok operasyonu basitleştirmesiyle bir- şunlardır: likte insanlar bu süreçlerin çoğunu kontrol edebilmeyi 1- Yatırım getirisinin artması ve maliyet tasarrufu – öğrendi. süreçlerin optimizasyonu ve darboğazların minimize Zirai üretim, insan yaşamının devamı ve güçlendirilmesi edilmesi için işlenmiş bitkisel ve hayvansal ürünlerin kullanılarak 2- İş öngörülerinin geliştirilmesi – karar almayı ko- ürün ortaya konmasıdır. Üretimin teknik kısmı yeni tek- laylaştıracak, iş süreçleriyle ilgili tek bir merkezi bilgi nolojilerle bağlantılıdır, ancak yazılım kısmı o kadar da kaynağı elde etme gelişmiş ve yaygın değildir. Diğer iki kategori ise –yöne- tim ve destek– dijital araçlardan büyük ölçüde faydalan- 3- İnsan hata payının düşürülmesi – işlerin otomati- maktadır, çünkü bunlar kendi bünyesinde pek çok rutin zasyonu ile manuel veri girişlerinin sebep olabileceği işlem barındırmaktadır. Bunlar aynı zamanda, faydalı gir- hataların önemli ölçüde sınırlanması dilere dönüştürülebilecek pek çok rakam ve veri içermek- 4- Çalışanların vaktinin gereksiz veri girişindense daha tedir. Biz de bu üç sistemi bir bütün olarak ERP sistemiyle önemli işlere odaklanmasının sağlanması entegre halde kullanmayı amaçladık ve çalışmalarımızı bu doğrultuda gerçekleştirdik. 5- Temel işlemlerin otomatize edilmesiyle risklerin ha- fifletilmesi ERP, şirket veya organizasyonların imalat, finans, tedarik zincirleri, hizmetler ve diğer süreçlerini yönetmek için 6- Tedarik zinciri yönetimini geliştirerek arz ve talebi kullanılan, kurumsal kaynak planlama yazılım ve sistem- öngörüp buna göre hazırlanmak ler bütünüdür. 7- Müşteri ve ortak yönetimini optimize etmek (özel- En basit ERP sistem geliştirme süreci üç aşamadan olu- likle ERP CRM ile entegre edildiğinde) şur. İlk aşama, şirketin hem iç hem de dış süreçlerinin denetlenerek darboğazların, fırsatların ve ihtiyaçlarının belirlenmesidir. İkinci aşama ise, güncel geliştirme ve uy- gulamadır. Nihai adımsa, çalışanların bu sistemi en etkin şekilde kullanabilmesi için gerekli eğitimi almasıdır.

Tarım alanlarının yönetimi, hangi boyutta olursa olsun, çok zahmetli olabilir. ERP sistemleri iletişim süreçlerini basitleşti- rir, çünkü belirli alanlarda ne zaman ne yapıldığı ile ilgili ve- riye kolayca ulaşabilirsiniz. Özellikle ekranlardaki şu bilgiler, iş süreçlerimizin optimizasyonunda bize fayda sağlar: konum belirleme (genellikle makineler için), tarım alanı sınır verileri, arazi için kira/satın alma ve dokümantasyon, gübre kullanımı (ne çeşit gübre, ne zaman kullanıldı, ne kadar kullanıldı vs.), sulama bilgisi (tarla ne zaman sulandı, hava tahminlerine ve ürün tipine bağlı olarak ne sıklıkla sulanmalı), ürün bilgisi (ne, nerede ekildi, ürünler arası izolasyon mesafe kuralları vs.). Ürün yönetiminde geniş bir perspektif vardır; ne ekilmeli, ne- reye ekilmeli, nasıl ekilmeli, ne zaman ekilmeli vs. Eğer tek bir ürün tipiniz varsa süreç daha yalın ve basittir, ancak ürün çeşit- liliği arttıkça rutinler de birbiri ardına sıralanmaya başlar. ERP otomasyonuna uyarlanabilecek süreçler de şöyle sıralanabilir: online satın alma, nerede ne yetişebileceğinin takibi, gübre ve haşere tipleri, miktarları, alanları vb.’nin takibi ve yönetimi, su- lama sürecinin düzenlenmesi ve veri toplama, hasat ve depola- ma süreçlerinin yönetimi, depolamadan gelen bilgiler ışığında satış özelliklerinin geliştirilmesi. Murat Yonar MAY Tohum Bilgi Teknolojileri Müdürü ERP SATIN ALMA REHBERİ 323

Traktör, biçerdöver, hasat makinesi, drone gibi yeni tek- çok bu detaylar üzerinde zaman harcadık. Bu çalışma- nolojilerin ve diğer ekipmanların manuel işgücünün yeri- da yabancı ve yerli birçok uygulama ile demo çalışması ne geçmesi, günümüzde ziraatı oldukça kolaylaştırmıştır. yaptık, ancak bizim ERP geçiş zamanımızda istenilenleri Hâlâ tam otomatik hasat makinesi olmasa da çeşitli sen- tam anlamıyla sağlayabilen bir uygulama olmadığı için, sörler ve veri toplama sistemleri makinelerin kullanımıy- yukarıda anlatmaya çalıştığım tüm detayları kapsayan bir la ilgili iş öngörüleri sağlamaya yardımcı olmaktadır. Bu uygulamayı ekip olarak geliştirme kararı aldık. faydalı bilgiler arasında şunlar yer alır: tarih ve zamanla birlikte iş için harcanan saatler (çaba/sonuç oranını anla- Bu çalışmalara başlamadan önce tavsiyem şirket yapısının yabilmek için), personel bilgisinin işlenmesi (çalışanların tam analiz edilerek ihtiyacın net olarak ortaya koyulması- iş verimliliğinin takibi için), makine amortismanı ve mu- dır. İster geliştirme yöntemini benimseyen bir şirket, ister hasebe bilgileri, seyahat edilen mesafe ve mevcut lokas- satın alma tercih eden bir şirket olsun, işin püf noktası, yon, ekim ve hasat öngörüleri ve hesaplamaları. tam ve doğru ihtiyaç analizinin yapılmış olması ve doğru yol haritasının çıkarılmasıdır. Zirai kurumsal kaynak planlama sistemleri, tedarik zinci- rini ekimden hasada, dağıtımdan depolamaya büyük öl- Finalde toplanan verinin bir ERP yazılım ekranında işlen- çüde sadeleştirmektedir. İyi bir ERP sistemi uygulamanın mesi ve gösterilmesi, tüm sektörlerde olduğu gibi ziraat ana fikri, manuel işgücünü ve dokümantasyonu minimize sektöründe de iş öngörülerinin belirlenmesi ve karar alma etmesidir. Biz de şirket olarak ERP seçimi aşamasında en mekanizmaları için son derece faydalı bir ürün olarak or- taya çıkmaktadır. MAY Tohum Hakkında Hibrit Ayçiçeği, Hibrit Mısır, Pamuk, Fasulye, Tatlı Mı- sır, Sanayi Domatesi ve Ispanak türlerinde çalışan MAY MAY Tohum; sebze, tarla ve endüstri bitkileri tohumları- Tohum, Trakya, Ege, Doğu Akdeniz ve Marmara böl- nın araştırılması, üretimi, MAY markası altında yurtiçi ve gelerinde bulunan Ar-Ge istasyonlarının yanı sıra Bursa/ yurtdışı satışı konularında faaliyet göstermekte olan Tür- Yenişehir, Eskişehir ve Çanakkale’deki Ürün Geliştirme kiye’nin ilk özel tohum şirketidir. tarlalarında hem yurtiçi hem de hedef uluslararası pazar- MAY Tohum, Türkiye’nin 5 farklı bölgesinde bulunan 5 lara sunmak için tohum ıslah ve Ar-Ge faaliyetlerini ger- Ar-Ge Merkezi, Türkiye’nin farklı noktalarında bulunan çekleştirmektedir. toplamda 120 bin dekar üzerinde tarlada tohumluk üre- timi, Bursa ve Adana’da bulunan tohumluk işleme tesisle- Murat Yonar Kimdir? rinde yıllık 31.660 ton sertifikalı tohumluk işleme kapa- sitesi ve 120’nin üzerinde ziraat mühendisi ve toplamda Uludağ Üniversitesi Bilgisayar Donanım 300 çalışanı ile Türkiye’nin uluslararası pazarda rekabet Bölümünden 1997 yılında mezun oldu. gücü yüksek tarım sektör yatırımcısı olarak faaliyetlerini MAY Tohum ailesi ile 1997’de eğitim haya- sürdürmektedir. tı tamamlandığı anda tanıştı. MAY’da IT Donanım Sorumlusu olarak Tohumculuk ve Bitki Islahı Sektöründe Ar- başlayan serüvenine son 21 yıldır Bilgi Ge’ye En Çok Yatırım Yapan Tohum Firması Teknolojileri Müdürü olarak devam etmek- te. Yönetim alanındaki gelişimini Anadolu MAY Tohum, ‘yerinde ıslah’ stratejisi doğrultusunda, Türk Üniversitesi İktisat eğitimi ile taçlandırdı. çiftçisi ve hedef coğrafyalar için toprak ve iklim şartlarına Şu an MAY Tohum’da yazılım, donanım, en uyumlu, stres şartlarına en dayanıklı ve verimli tohum siber güvenlik, ERP, otomasyon gibi birçok çeşitlerini geliştirmek için yıllık cirosunun %9’unu Ar- konuya liderlik ediyor. 46 yaşında, evli ve Ge faaliyetlerine ayırmaktadır. Sebze, tarla ve endüst- 3 çocuk babası. ri bitkileri türlerindeki Ar-Ge yatırımları, rekabetçi çeşit geliştirme ve geliştirilen çeşitleri Avrupa Birliği, Karade- niz Kuşağı, Orta Doğu, Orta Asya, Afrika ve Amerika’ya kadar olan coğrafyada en etkili şekilde tanıtıp pazarlama temeline dayanmaktadır. Hedef ülkelerdeki müdürlükleri ve stratejik iş birlikleri vasıtasıyla bugün 45’in üzerinde ülkeye lisans ve tohum ihracatı gerçekleştirmektedir. 324 ERP SATIN ALMA REHBERİ



TEKSTİL SEKTÖRÜNDE ERP ESNEK SEKTÖRÜN ÇEVİK ÇÖZÜM ORTAĞI “Bir sektörü anlamak için önce malzemesini anlamalısınız. Bir ipliğin başına neler geldiğini anlamadan tekstili çözemezsiniz...” derdi Bölüm Başkanımız. Ben de bir tekstil mühendisi olarak, tekstilin diğer sektörlerden farklı dinamiklere sahip olmasını hep “esnek” malzemesi ile ilişkilendirdim. Bu sektörde iş yapanlar bilir; ilk önyargımız, tekstil endüstrisinin gittikçe kısalan terminlerle, neredeyse sonsuza yakın ürün çeşitliliği ile çalışması ve bu- nun yarattığı “esneklik” arzusudur. Tarihi itibariyle otomotiv sektörü gibi daha rijit, büyük ölçekli bir endüstriden doğan ve yatırım maliyeti sebebiyle tekstile biraz da uzak kalan ERP yaklaşımı, aynı zamanda güçlü bir kurumsal yapı ve öngörülebilir planlama gerek- tirmekteydi. Bilişim yatırım maliyetlerinin geçmişe kıyasla düşmesi ve teknolojinin hayatın her alanına girmesi ile bu sektörün de ERP sistemine ilgisi arttı. Zamanla her branşa özel, Boyahane çözümleri, Dokuma Tezgâh Yönetimi gibi çö- zümler geliştirildi. Artık bu çözümler de işletmenin bir parçası olarak görülmeye başlandı. Ancak bu, yeni bir problemi doğurdu: birçok farklı sistemin birbiri ile veri iletişimi olmadığında tekrarlanan girişler ya da elde edi- len birçok verinin değerlendirilememesi. İşte bu nedenle sektörde henüz büyük bir açığın olduğunu, firmaların bu konuda kendilerini ERP servis sağlayıcılarından uzak hissettiklerini görmekteyiz. Tabii ki yapılan başarılı projeler ilham olmakta. Yine de bu mesafeyi kapatmanın, Kanvas İş Mode- li’ne göre, müşterinin acılarını ve kazanımlarını anlamaktan geçti- ğine inanıyorum. Müge Balkış Tekstil Mühendisi & Yönetim Danışmanı 326 ERP SATIN ALMA REHBERİ

O halde gelin, bir Tekstilcinin yaşadığı endişelere ya- ERP yatırımı, ek kalifiye personel gereksinimi yaratacak- kından bakalım: tır. Burada ERP projesi işgücünü azaltacak beklentisi ya- ratmak hem yanlış olmakta hem de destek verecek kad- • Ölümcül soru: Uçtan uca ERP projesi mi, yoksa roda güvensizlik yaratmaktadır. özelleşmiş çözümler mi? Ek personel ihtiyacı, implemantasyon süresince daha faz- Özel (dikey) çözümler, o işte uzmanlaşmış ve daha önce layken, sistem yerleştikçe azalmakta, aynı zamanda bu denenmiş başarılı sonuçlar konusunda avantajlıyken, uç- süreçte yer alan orta/üst kademe personel, firmanın kilit tan uca çözümler yazılımlar arası karmaşa ve veri trans- kadrosunu oluşturmaktadır. ferleri sorununu ortadan kaldırmakta. Tercih yaparken Ek olarak, müşteri ile iletişimden faturalamaya kadar sis- firma büyüklüğü, sosyal sermayesi, işin karmaşıklığı gibi temli çalışan, duruma hakim kadronun yarattığı prestij, durumlar göz önüne alınmalı. firma açısından vazgeçilemez bir rekabet gücüdür. • ERP ve kurumsallık işletmemi yavaşlatır mı? • Yalın üretim mi? Dijitalleşme mi? Kilit nokta, esnek sektöre uygun, esnek çözümler. Bu Daha çok emek yoğun endüstri olarak, Yalın Düşünce sağlanabilirse ERP işi yavaşlatmayacağı gibi, hızlandırır. sisteminin birçok aracı tekstilde oldukça güzel sonuçlar Tabii burada en önemli faktörlerden biri de veri girişinin alıyor. Ancak bu, yönetim kadrosunun bunu tek araç ola- nasıl ve hangi yollarla yapılacağı. IoT ve barkodlama sis- rak görmesi tehlikesini de beraberinde getirmekte. Tüm temleri gibi yollarla sahadan ne kadar direkt veri alınabi- aşamaların yalın düşünce prensipleri ve dijital araçlar va- lirse, işlemler o denli hızlanır. sıtasıyla kullanıldığı hibrit sistemlerin ise sinerji yarattığı- nı gözlemleyebiliyoruz. • Kişilere bağlı yarattığımız sistem nasıl dönüştü- rülür? Emektar uzmanlarımızı kaybeder, küstürür • Yönetim olarak kontrolü kaçırırız. müyüz? Özellikle ilk ve ikinci kuşak yöneticilerin hakim inancı Teknolojinin günlük yaşantımıza girmesi ile bu tür kişisel olup, maalesef çoğu zaman tam olarak dillendirilmez. İşi dirençler oldukça düşük seviyelere gelmiş durumda. Ar- kendi metotlarıyla takibe alışmış olan iş insanları, yıllar- tık banka hesabına telefonundan ulaşan herkesin kullana- dır başarılı olmuş yöntemlerini bırakıp maceraya atıl- bileceği kullanıcı dostu arayüzler hem çalışanların özde- maktan çekinmektedirler. Şirketlerin dijitalleşme strateji- ğer duygusuna katkıda bulunuyor, hem de sistemden veri lerinin genellikle yeni kuşak yöneticilerin işi devralmaya toplama ve raporlamayı kolaylaştırıyor. Hatta işini doğru başladığında oluşması bu nedenledir. verilerle yaptığına güvenen çalışanlar, müşteri, tedarikçi Onları sistem dışına itmeden, sistemin tam da en önemli gibi taraflara karşı ellerini daha güçlü hissetmekteler. paydaşı haline getirecek kullanıcı dostu, net, anlaşılır ve kolay erişilir raporlamalar imdada yetişmektedir. Unutul- • Kâr marjı düşük ürün üretiyoruz. ERP maliyetleri- mamalıdır ki “ölçemediğimiz bir şeyi iyileştiremeyiz”. ni karşılayabilir miyiz? Bu endişeleri doğru anlayıp net çözümler sağlayabilen Günümüzde kitle üretimi yapan pek çok tekstil firması ERP firmaları, sadece müşteri kazanmayacak, ülke eko- daha çok global müşteriler için çalışmakta. Rekabetin çok nomisine de katkıda bulunacaktır. Pandemi sonrası Uzak- yoğun olduğu bu pazardaki global alıcılar ve beraberin- doğu’dan ülkemize yeniden kayan müşteri ilgisini, salt de özellikle ihracat müşterileri, her geçen gün yükselen ucuz işçilik değil, kalite ve teknolojik altyapımızla des- beklentilere sahipler (çevresel etkiler, sosyal uyum, kalite tekleyebilirsek, istihdamın öncüsü Tekstil sektörünü beklentisi). yeniden şahlandırabiliriz. Bu konuda kamu da üzerine Tüm bunlara işletmenin tüm fonksiyonlarını kontrol al- düşeni, artan Ar-Ge ve tasarım bütçeleri ile yapmaktadır. tında tutmadan ulaşmak ve rekabet edebilmek imkânsız. Sektörün vizyonu artık sadece üretmek değil, yaratıcılık Dolayısıyla, kontrol altında tutulan süreçler, toplamda ile emeği parlatmak olmalı. Bunun içinse sadece dizayn bakıldığında kalitesizlik maliyetlerini, ek maliyetleri, etmek yetmemekte, müşteriye kabul ettirmek, iletişim, verimsizlikleri ortadan kaldırarak maliyet avantajı da revizyonların takibi, üretim maliyetini anlık izlemek, ma- sunmakta. Kalite 4.0 gibi daha derin çalışmalar, müşte- lın nerede olduğunu anında görme gibi ihtiyaçlar ön pla- ri-tedarikçi-üretici arasındaki güven ortamını da perçin- na çıkmaktadır. lemektedir. Pazar durumunu daha iyi ortaya koyabilecek bir örnek- le bitirelim. Eskiden şikayet ettiğimiz Fast Fashion (hızlı • Bu sistemleri kullanmak için ayrı bir ekibe ihtiya- moda) kavramı ve getirdiği kısa termin süreleri, dijital cımız olur. Bu da maliyet getirir. platformlarda satış (e-ticaret) ile birkaç güne kadar düş- Tümüyle yanlış denemeyecek bir endişe, firmaların derin müş durumda. Bu durumu eski yöntemlerle yürütebil- kriz ortamlarından sonra minimum işgücü ile çalıştığı, mekse neredeyse imkânsız. Daha hızlı, daha esnek süreç- neredeyse bir kişiye düşen iş sayısının arttığı bir ortamda, lere hazır olalım... ERP SATIN ALMA REHBERİ 327

Turizm Sektöründe ERP Turizm sektörünün ERP’den beklentileri, elde ettiği faydalar, karşılaşılan sorunlar vs.

Konsept Hospitality ERP* Turizm sektörü bileşenleri; tur organizatörleri, ulaşım, konaklama, ye- me-içme, eğlence alt sektörleridir. Turizm sektöründe ERP konuşaca- ğımız zaman tüm alt sektörleri kapsayan tek bir bakış açısı yakalama- mız zordur. Turizm sektörünü oluşturan alt sektörlerin ortak paydaları, hizmet sektöründe olmaları ve hizmetlerinin çok parçalı bileşenlerden oluşmasıdır. Ben konaklama sektöründe ERP’den bahsetmek Son yıllarda sektörde üst üste yaşanan krizler ve üs- istiyorum. ERP kavramı düşünüldüğünde, akla tüne yaşanan pandemi dönemi, özellikle resort bölgesi ilk olarak üretim prosesleri ve bileşenlerinin yö- tesislerine, direkt rezervasyon almanın önemini göster- netilmesi gelir. Hizmet sektöründe ERP denilince, ana miştir. Direkt rezervasyon almak hep dile getirilen, sek- iş kolu ve bileşenlerinin entegre olması, eşgüdümlü tör gerçekleri ile örtüşmeyen bir talep olarak, teknoloji çalışması, farklı teknolojik bileşenlerin bir arada çalış- sağlayıcıları ve konaklama tesisleri arasında polemik masının sağlanması anlaşılmaktadır. olmuştur. Sektör dinamikleri açısından değerlendiril- Konaklama sektörü merkezinde yer alan PMS yazı- diğinde, işletmeler artık direkt rezervasyon oranlarını lımlarının farklı teknolojiler ile entegre olacak alt- artırmak ve belli seviyede tutmak istemektedir. yapıda olması kaçınılmazdır. Bir otelde merkezî veri Direkt rezervasyonları bir oranda sabit tutmak demek, yönetimi PMS’dir ve böyle kalması tüm operasyonel belli servisleri hizmete almak demektir. En önemli faaliyetlerin verimi açısından önemlidir. PMS’lerin konu direkt rezervasyon kanallarının oluşturulması- kendi çözümleri olması ya da konusunda uzmanlaş- dır. Bu kanallar çağrı merkezi ve online rezervasyon mış diğer çözümler ile entegrasyon kanallarına sahip imkânı sunan “book engine” mekanizmalarıdır. Gü- olması kullanım avantajı sağlamakta ve tesisler için nümüzde pazarlamanın “digital marketing” kanalıyla vazgeçilmez konuma taşınmasına neden olmaktadır. yapıldığı ve “digital marketing” avantajının ölçme ve Hızla gelişen teknoloji ve müşteri talepleri, iş yapış şe- kişiselleştirme olduğu düşüldüğünde, rezervasyonla- killerini önemli ölçüde etkilemiştir. Özellikle, pandemi rın geldiği kanalların izlenmesi ve hangi dijital kam- döneminde gelişen temassız hizmet talepleri sektörü panyadan rezervasyon yapıldığının izlenmesi önem- etkilemiştir. Temassız hizmet talebi, aslında teknolojisi li olmaktadır. Bu nedenle, kullanılan “book engine” hazır ve kullanım açısından talep bekleyen ürünlerin çözümü kampanya dönüşlerinin ölçülmesine imkân devreye alınmasına neden olmuştur. Temassız işlemi sağlayacak izleme altyapısını desteklemelidir. pandemi öncesinde de sunan tesisler, misafir talebiy- Bence tüm bu süreçlerin yönetilmesi çok önemlidir. le yatırımlarının geri dönüşünü hızlandırmışlardır. Aslında bir süredir gündemde olan dijital dönüşüm Özellikle resort bölgesi ve her şey dahil hizmet veren kavramı teknolojinin iş süreçlerini değiştirmesi ve di- konaklama tesislerinde temassız iletişim ile misafirin jital dünya ile işlerin birleştirilmesidir. Önce yapılma- kendi taleplerini self-servis iletebileceği ve sonucunu sı gereken, bir dijital dönüşüm yol haritası çıkarılması takip edeceği teknolojiler misafir tarafından fazla ilgi ve bu yolda ilerlenmesini sağlayacak dijital dönüşüm görmüyordu. Pandemi döneminde temassız işlem ta- ofisinin oluşturulmasıdır. Dijital dönüşüm projesini lebinin oluşması, bu konuda hizmet sunan ya da sun- yönetecek ofisin iç kaynaklardan oluşturulması ilk mak isteyen işletmeler açısından fırsat olmuştur. adımı atarken gerekli değildir. Bu konuda uzmanlarla Vizyon olarak, misafir ile iletişime ve kişiye özel hiz- çalışmaya başlanabilir. Zaman içinde ihtiyaç duyulur- met sunmaya hazır tesisler, misafirle birebir temas ol- sa iç kaynak oluşturulabilir. madan genel istek havuzu içinde yönetilen talepleri Tüm bu direkt rezervasyon faaliyetlerinin yönetilme- karşılamaktaydı, fakat özelleştirememekteydi. si için etkin bir pazarlama yapılanmasına, konaklama *Hospitality ERP: Bu kavramı ilk olarak Sayın Hamdullah Tur- nim için konaklama sektörü özelinde yapılması gereken çalışmaları gut’tan duymuş ve çok beğenmiştim. Kurucusu olduğum Hospitality özetlemektedir. CRM toplantıları sonrasında duyduğum Hospitality ERP kavramı be- ERP SATIN ALMA REHBERİ 329

sektörü açısından değerlendirildiğinde pazarlama ve satı- Dijital Dönüşümün kaçınılmaz olduğu gerçeği önümüzde şın destekçisi olan CRM yapılanmasına, farklı sistemlerin dururken dönüşüme başlamak için yeni bir krizin çıkma- ve teknolojilerin uyumunu yönetecek bir dijital dönüşüm sını beklememeliyiz. Her kriz içinde fırsat barındırır. Be- yönetimine ihtiyaç bulunmaktadır. nim bu krizde gördüğüm fırsat, dijital dönüşüme yatırım Dijital dönüşümü sağlamak için değişim gereklidir. Benim yapan işletmelerin kriz sonrası döneme daha hazır olma- “Dönüşmek için değişmek gereklidir,” olarak tanımladı- ları ve yeni krizlere daha dirençli olmalarıdır. ğım bu süreç, iş yapış şekillerinin değişmesi ve bu deği- Pandemi nedeniyle işlerin sıfır noktasına geldiği dönemi şimi yürütecek etkin insan kaynağının oluşturulmasıdır. dijital dönüşüm için harcayan bir işletmenin elde ettiği Sadece teknolojinin hazır olması dönüşümü gerçekleştir- farkı yaşayarak gördüğüm bir dönem geçirdim. Darısı mek için yeterli olmamaktadır. Bugüne kadar yapılan ön tüm işletmelerin başına... yatırımların sonucunun beklendiği gibi olmaması, hizmet sektöründe olduğumuzun ve insan temasına gerçekten muhtaç bir hizmet sunulduğunun gözden kaçırılmasıdır. Dijital dönüşüme direkt olarak karşılık bulacak back-office ile başlanması, bu süreci geçtikten sonra misafire dokunan noktaların dijital dönüşünümün yapılması sıralama açı- sından daha doğru olacaktır. Back-office işleyişinin dönü- şümü, misafir temaslı departmanlardan gelecek isteklerin yönetilmesini kolaylaştıracaktır. Back-office ile sadece mu- hasebe departmanı anlaşılmamalıdır. Misafir ile direkt te- ması olmayan tüm departmanlardır. Dijital Dönüşüm süreçlerinden beklenen verimi almamıza katkı sağlayacak yetkin bir insan kaynakları yapısına ihti- yaç vardır. Dijital Dönüşümü gerçekleştirecek teknolojik altyapının hazır olması, kullanacak yetkin insan kaynağı olmadan gerçek verimin alınmasına engel olacaktır. Dijital Dönüşüm yol haritasında ilerlerken insan kaynağının dö- nüşümünün plana dahil edilmesi unutulmamalıdır. Yeterli eğitim ve destek ile insan kaynağı yetkinliği artırılmalıdır. Ahmet Heman Kimdir? Bilişim dünyasına 1989’da Bentaş Yazılım ile adım atmıştır. Sonrasında masanın diğer tarafına geçe- rek 1994 yılında turizm sektörüne acente ile ge- çiş yaparak bilgi işlem departmanlarında görev almıştır. Zaman içinde farklı sektörlerde ve bili- şim firmalarında da olmak üzere çeşitli firmalar- da çalışmıştır. Ağırlıklı olarak turizm sektöründe profesyonel birikim yapmıştır. Pacha Tours, Öger Tours ve Jolly Tur, Majesty Hotels, Sherwood Re- sorts & Hotels’de görev yapmıştır. Hospitality CRM, Hospitality ERP, Digital Trans- formation konularında profesyonel bilgi biri- kimi bulunmaktadır. 330 ERP SATIN ALMA REHBERİ Ahmet Heman Bilgi İşlem Direktörü Sherwood Resorts & Hotels



ERP’den Sonra Sizi Neler Bekliyor?



Ama Bizim İşimiz Çok Farklı! İşletmelerin dijitalleşmesi ile ilgili yaptığım bir sunum sonrasında sunuma katılanlarla yemeğe geçtik. Katılımcıların içinden beş altı kişi işverendi. Sohbet esnasında hepsi farklı zamanlarda benzer cümleleri tekrar etti. “Ama bizim işimiz çok farklı, biz çok özel bir iş yapıyoruz, bizim işler biraz deği- şik, standart değil!” Hepsi birbirinden değerli ve güzel insan- lar ve çok özel işler yapıyorlar ama en temelinde hepimizin işi benzerlik gösteriyor. Hepimiz girdileri istenen çıktılara dönüştürmek için uğraşıyor, satış-satın alma siparişlerini yönetiyor, stoklarımızı kontrol ediyor, aynı yasal mevzuata tabi muhasebe kayıtlarını tutuyor, bordroları oluşturuyo- ruz. Bu nedenle, ERP çözümleri bu tip tekrarlı işlere yoğunlaş- mış ve geçen zaman içerisinde her marka sizleri benzer sonuç- lara ulaştıracak uygulamalar geliştirmiş durumda. Ayrı bir konu başlığı olan “ERP programı seçme” sürecini tamamlayıp size en uygun yazılıma yatırım yaptınız. Şimdi sırada ne var? Mevcut Durum Analizi Aslında bu adımı işletmenize/sektörünüze uygun yazılımı seçme aşamasında tamamlamalıydınız! Bu adımda önemli olan, işletmenin kendini bilmesi, iş süreçlerini net bir şekilde açıklayabilmesidir. Bütün birimlerin görevleri, ihtiyaçları ta- nımlanmalıdır. Dört işlem matematiği akıldan yapabiliriz ama basamak sayısı arttıkça işler zorlaşacaktır. Kâğıt kalem bizi hız- landırıp doğruluğumuzu arttıran bir araç oldu; daha sonra he- sap makinesi, Excel… Bu dört işlemi bilmediğimiz birinci sınıfta hesap makinesi işimize yarar mıydı? Hangi iş sürecinizde kaçın- cı sınıftasınız? Eğer ERP yazılımı aldığınız için müşteri/tedarikçi kartları, ürün ağacı, rota/iş akışları, kalite planları, iş merkezleri gibi temel ve- rileri oluşturmak zorunda kalıyorsanız, yolumuz uzun. Aslında bu veriler var ama hep beraber gözden geçirmemiz gerekiyor di- yorsanız, yolumuz yine uzun. ERP yazılımı kullanmak için çık- tığınız yolculuk iş süreçlerinizi geliştirmeniz için ayrı bir projeyi tetikleyebilir. Serdar Kançeşme Planlama Müdürü 334 ERP SATIN ALMA REHBERİ Alpar Metal

Görüş Değişime Direnç Geliştirme Mevcut durumumuz ile ilgili tespitlerimizi yap- Öncelikle “geliştirme” kullan! Geciken sa- tık; iş süreçlerimizin eksikliklerini, belirsizlik- tırlar kırmızı olsun. Buna tıkladığımız za- lerini gidermeye başlayacağız. Kurulu düzen man bu otomatik gelebilir mi? Geliştirmele- bozulacak. Daha yazılımın kısa yoluna çift tıkla- re takılarak kaynaklarınızı boşa kullanmayın. yamadık ama ortam gergin. Ve ekip üçe bölünür: “Önceliklendirme” hepinizin tahmin edeceği • Bir grup nerden çıktı şimdi bu iş, zaten bü- gibi yine çok önemli. tün yük benim üstümde, bir de bununla mı Her geliştirme maliyet unsurudur ve yazılımı uğraşalım şimdi diyecek; mevcut durum çok standart halinden uzaklaştırır. Geliştirme süreci iyiymiş gibi alışkanlıklarına sıkı sıkı sarılacaktır. için önerilerim: • Bir grup değişimin getireceklerini fark edecek, • Gerçek geliştirme ihtiyaçlarının net bir şekilde bu farkındalık arttıkça motivasyonu artacaktır. tanımlanması, tasarlanması, ihtiyacın kullanıcı • Bir grup sessizce bekleyip hangi taraf daha güç- tarafından ortaya koyulması lü ise o tarafa dahil olacaktır. • İlgili sürecin tecrübeli ekip üyelerinin bu tale- Alışkanlıklarından kurtulmayan ilk grup hepi- bi değerlendirmesi, onaylaması mize negatif gelse de bu grup bu alışkanlıkları • Geliştirmeyi yapacak kişi ile iletişim, doğru kazanana kadar aynı işleri/operasyonları defalar- aktarım ca yapan en tecrübeli operasyonculardır. Hedef • Geliştirmeyi yapacak kişinin ortaya çıkacak so- bu grubu değişimin bir parçası haline getirmek nuçla ilgili sunumu olmalıdır. Bu grup operasyonlarında ERP çözüm- • Geliştirme süreci ile ilgili takvimin belirlen- lerinin avantajlarını kullandığında sağlanan fay- mesi da artacaktır. “Anahtar Kullanıcı”, “Proje Yöneti- • Farklı senaryolarla test cisi” gibi görevlerle çözümler bulmaya çalışsak • Yine test da önemli olan herkesin bu ortak aracı kullan- • TEST masıdır. ERP yazılımı kullanmak için çıktığınız Bu yolculukta herkese bol şans… yolculuk örgüt yapınızı değiştireceğiniz bir organizasyonel değişim projesini tetikleyebilir. ERP SATIN ALMA REHBERİ 335

Bir Firmanın ERP Kullanım (Olgunluk) Seviyesi Nasıl Ölçülür? Buğra Şentürk BMC Otomotiv ve San. Tic. A.Ş. Risk Yönetimi ve İç Kontrol Grup Müdürü

Konsept İçinde bulunduğumuz son çeyrek asırda mal ya da hizmet üreten endüstriler hem daha fazla uluslararası etkenle temas halindeler hem de nihai müşterilerine daha karmaşık yollardan ulaşmak zo- rundalar. Yani küreselleşme çağında ‘iş yapmak’ eskisinden çok daha meşakkatli ve çok daha fazla bilgiyi yönetebilmeye muhtaç durumda diyebiliriz. Bu durum modern organizasyonların başa- rısı için bilgiyi verimli bir şekilde yönetme ve kullanmanın bir hayli önemli olduğu anlamına geliyor. Bir işletmede tüm operasyonlardan doğan de kullanımını mümkün kılmaktadır. Bir başka bilginin yönetilmesi, yönetim seviyesin- deyişle, bu nesilde, üretimde verimlilik beklen- den gelen bilgilerin hizmet ya da üretim tisinin had safhaya ulaşmasını görmeye başlıyor seviyesine indirgenmesi ve bunların her an en olacağız. Bu durumun doğal bir çıktısı olarak doğru şekilde kullanıma hazır olarak sunul- da ERP kullanmayan kurumlarda azalış, ERP ması kompleks bir bilgi sistemi gereksinimini kullanan kurumların ise olgunluk seviyesinde doğurmaktadır. Bu noktada birçok kuruluş Ku- ciddi bir artış beklentisi söz konusu olacaktır. rumsal Kaynak Planlama (ERP) çözümleri ile Pek tabii ERP projelerinin de bir yaşam dön- bu gereksinimi karşılamakta; organizasyonun güsü bulunmaktadır. Birçok farklı yaklaşım kaynaklarının ve süreçlerinin yönetimini, şir- olmasına karşın ERP proje sürecini 6 aşamada ket içindeki bilgi akışını, ortaklar, tedarikçiler ele almak makul görünmektedir: ve müşterilerle işbirliğini ERP uygulamaları va- sıtasıyla gerçekleştirmektedir. ERP sistemleri; departmanlar arasında bilgi 1- Ön hazırlık/Benimseme aşaması paylaşımının artırılması, iş akışlarının iyileşti- 2- Uygulama hazırlığı aşaması rilmesi, tedarik zincirinin daha iyi yönetilmesi, 3- Özelleştirme aşaması verilerin, süreçlerin ve teknolojinin iç ve dış 4- Test süreci aşaması değer zincirlerinde gerçek zamanlı olarak en- 5- Yeni sistemi devreye alma/kullanma aşaması tegrasyonu başta olmak üzere birçok alanda 6- Bakım ve güncelleme aşaması kuruluşlara yardımcı olur. Su ve buhar kullanılarak mekanize üretim için Bu yaşam döngüsü içinde ERP projelerinin ba- makinelerin kullanıldığı ilk nesil ile başlayan şarıya ulaşıp ulaşmadıklarının değerlendirebil- endüstriyel üretimin ikinci nesli, elektrik kulla- mesine yönelik birtakım başarı faktörlerinden nılarak yapılan seri üretim faaliyetleriyle devam de bahsetmek yerinde olacaktır. Başarı faktörle- etmiştir. Üçüncü nesilde, bilgisayar ve elektro- rini kısaca CSF (Critical Success Factor) olarak nik kartların kullanımıyla üretim süreçlerinin anabiliriz. otomatikleştirilmesi söz konusu olmuş ve hiz- met ya da ürün üretiminde yenilikçi teknoloji- Bir ERP projesinin uyarlanması ve uygulanması den bahsedilmeye başlanmıştır. kendi yaşam döngüsü içinde çok sayıda faaliye- Şimdilerde ise 4. neslin başlangıcında durmak- ti içeren uzun bir süreçtir ve nihai başarısı çok tayız. Yani namıdiğer Endüstri 4.0’ın içindeyiz. sayıda faktörle ilişkilidir. ERP projesine yönelik Bu nesil, tedarikçilerden, distribütörlerden, fikir alışverişlerine başlandığında, ilk aksiyon üretim tesislerinden başlayarak, robotların ve olarak, organizasyonun böyle bir sistemi uy- makinelerin insan işçilerin yerini almaya ve gulamak için uzun vadeli hedeflerinin olup ol- onlarla işbirliği yapmaya başladığı bir aşama madığı ve bu sistemin uygulanmasının beklenti olup, bilgisayar ve otomasyon bağlantısının IoT ve faydalarının neler olduğu tanımlanmalıdır. (Internet of Things) cihazları ile entegre şekil- Bu tanımlamanın ardından şirket ERP geçişi noktasında motive olmuş ise projenin başarıya ERP SATIN ALMA REHBERİ 337

ulaşmasındaki faktörler (CSF) için aşağıdaki liste sağlan- b. Uyarlama süreçlerinde kullanıcı eğitimleri zamanın- maya çalışılmalıdır: da ve yeterli şekilde sağlanıyor mu? 1- Üst yönetim desteği c. Uyarlamadan önceki ve sonraki iş akışları arasındaki 2- Verimli iletişim değişikliğin yönetimi tanımlı ve net mi? 3- Stratejik hedeflerin net olarak anlaşılması 4- Proje yönetimi bakış açısı d. Uyarlama bütçesi var mı ve takip ediliyor mu? 5- Kullanıcı deneyimi 6- Beklentiler ve performans ölçütleri 3. ERP Uygulaması 7- Danışman kullanımı 8- İş süreçlerinin yeniden yapılandırılması a. Uyarlamaya konu olan amaç ve hedeflere ulaşıldı mı? 9- Uyarlama finansmanı b. İlgili hizmet ya da ürün süresi uyarlama öncesine 10- Uyarlama çizelgesi 11- Kurum içi ERP uyarlama ekibi göre kısaldı mı? 12- Değişiklik yönetimi c. Uyarlama sonrası iş değişikliğini destekleyici gerekli 13- Satıcı desteği 14- Veri yönetimi organizasyonel değişiklikler yapıldı mı? ERP projesinin başarıya ulaşmasındaki faktörlerin ek- d. ERP uyarlamaları çalışanlar üzerindeki iş yükünü siksiz ve gerekli düzeyde sağlanması, projenin canlıya alınmasındaki sürenin kısalmasından maliyetlerin azal- olumlu yönde etkiledi mi? masına, ekibin projeyi benimsemesinden operasyonların e. Depertmanlar arası işe dair tüm iletişimler ERP üze- minimum kayıpla ERP verisine dönüşmesine kadar bir- çok konuyu doğrudan etkileyecektir. rinden akacak düzeyde dijitalleşebildi mi? f. Uyarlama sonrası ilgili verinin izlenebilirliği ve erişi- Peki tüm bunlar sağlandığında ERP sistemi şirketin damarlarına işlemiş ve artık olgunluğa ulaşmış diye- lebilirliği sağlandı mı? bilir miyiz? Elbette bu soruyu cevaplamak öyle sanıldığı kadar kolay 4. Performans İndikatörleri olmayacaktır. ERP sistemlerinin ya da proje sürecinin ol- gunluk seviyesini ölçen farklı metodolojiler olmasına kar- a. Kurumun ana hizmet ya da üretim verimliliği arttı şın, bu ölçümü 4 başlığın içinde sorgulamak, ERP siste- mı? minin kullanımı ya da projenin olgunluğu hakkında bilgi sahibi olmak için yeterli olacaktır. b. ERP uyarlama ve uygulama süreci artan kârla sonuç- landı mı? 1. BT’nin Stratejik Kullanımı c. Ürün ya da hizmetin teslim sürelerinde iyileşme gö- a. ERP sistemi uyarlaması ve uygulaması hakkında or- rüldü mü? ganizasyonda bir vizyon var mı? d. Departmanlar, müşteriler ve tedarikçiler arasındaki b. Proje sürecinin aşamalarında maliyet/fayda analizi etkileşim seviyesi yükseldi mi? yaparak ilerleme alışkanlığı var mı? e. ERP projesiyle beraber Satış ve Pazar payında artış c. Değişim yönetimi ERP sürecine entegre edildi mi? gözlendi mi? d. İş süreçleri BT tarafında da yeniden yapılandırıldı mı? e. ERP aşamalarındaki BT aksiyonları için üst yönetim f. Yeni ürün ya da hizmet sunma hedeflerinde iyileşme görüldü mü? desteği sağlanabiliyor mu? g. Kuruluşun iş yönetimine yönelik kümüle maliyetle- 2. ERP Uyarlaması rinde azalış gözlendi mi? a. Uyarlamalarda kapsam ve hedefler net olarak belir- h. Karar verme süresi ve kalitesinde iyileşme görüldü mü? lenebiliyor mu? Bunlar veya bu minvaldeki sorgulamalar ile ERP sistemi- nin kullanımı ya da proje sürecinin olgunluğu rahatlıkla ölçülebilir. Özetle, yönetimin yeterli desteği, organizasyo- nun ERP vizyonu, kapsam ve hedeflerin netliği, iş akışına bağlı değişimin yönetimi, süreç KPI’larının uyarlama ön- cesi ve sonrasındaki değerleri olgunluk seviyesinin doğru- dan göstergeleridir. Kurumlar bu göstergelerden tatmin edici değerler elde ediyorlarsa ve yukarıda belirtmiş olduğum sorgulamaları yeteri düzeyde ve sıklıkta yapıp pozitif sonuçlar alabili- yorlarsa, kurumun ERP kullanım olgunluğu ya da ERP projesinin olgunluğu yeteri düzeye erişmiştir diyebiliriz. 338 ERP SATIN ALMA REHBERİ



1. AI (Yapay Zekâ) ve D ğ 2. Low Code / No Code IoT 3. IoT (Nesneler n İ 4. Büyük Ver ve Da 5. Cloud ERP (Bulut Ta 6. Mob l Uygulamalar

ğer Akıllı Teknoloj lerle Entegrasyon e Platform Desteğ İle Demokrat kleşm ş ERP İnternet ) Entegrasyonu aha Güçlü Ver Anal t ğ abanlı ERP) ’n n Yaygınlaşması ERP Trendleri





İş Zekası Uygulamaları mı? ERP Raporlama Araçları mı? ERP(Kurumsal Kaynak Planlama) uygulamaları, fark- lı iş birimlerinden ve süreçlerinizden elde edilen bilgileri yönetmenizi sağlayan bilgi sistemleri- dir. Adından da anlaşılacağı üzere farklı kaynaklardan toplanan bilgilerden faydalanarak geleceğe yönelik planlamalar yapmanıza, süreçlerinizi takip etmenize yardımcı olur. IoT ve sensör teknolo- jilerindeki gelişmeler ile birlikte ERP için veri kaynakları sayısı ne- redeyse sınırsızlaştı. ERP uygulamaları sadece planlama yapmakla kalmıyor, IoT cihazları ile süreçleri anlık olarak takip edebiliyor, hatta anlık olarak kalite kontrol standartlarını da uyguluyor. Tabii “bunlar yeterlidir” diyemeyiz, zira gerek kaynakları yönetmek ge- rekse planlama yapmak için finanstan insan kaynaklarına, muhase- beden satışa ve müşteri bilgilerine kadar birbirinden farklı pek çok veriye de ihtiyaç var. BI (İş Zekâsı) uygulamaları ise işletmelerin verimlili- Verinizin hacmine göre BI uygulamalarınızı Veri Am- ğini artırmak için farklı platform ve sistemler aracılı- barı uygulamaları ile birleştirerek bir verinizin tarih ğıyla topladıkları verileri anlamlı ve kullanışlı bilgilere bazındaki değişimini, bu değişimin genele olan etki- dönüştüren teori, yöntem, süreç, mimari ve teknolo- lerini ve bu değişimlerin tetiklediği olayları keşfede- jiler bütünüdür. Biraz daha farklı bir dille anlatmamız bilirsiniz. Bu yolculuk sizin derinlemesine analizler- gerekirse, işletme bünyesinde ya da dış kaynaklardan den başlayıp yapay zekâ teknolojilerinde yol almanızı verileri toplayan, bunları analiz edilmek üzere işleyen sağlayacaktır. Veri tahminlemesi, derin öğrenme ve sistemlerdir. İşlenmeye hazır edilmiş veri üzerinden gelecek tahminleme uygulamalarınızı da iş zekâsı ve veri madenciliği ve analitik çalışmalar ile veriden de- veri ambarı uygulamaları kapsamında kullanmaya ğer elde edebilir, işletmenizin geleceğine yön verebi- başlayabilirsiniz. lirsiniz. 344 ERP SATIN ALMA REHBERİ

BI uygulamalarında altı çizilmesi gereken kavramlar, veri büyüklüğünün Vizyon fazla olması ve detaylı raporlamalar için verinin sürekli işlenerek hazırla- nıyor olmasıdır. ERP SATIN ALMA REHBERİ 345 Genelleme yapacak olursak, her uygulama ve süreç için uçtan uca çalış- ma prensibini üç aşamada değerlendirebiliriz: INPUT PROCESS OUTPUT Her aşamanın önemi ve birbirlerine bağımlılığı üzerine uzun uzun konuşabiliriz. Konumuz açısından biz daha çok ÇIKTI kısmı ile il- gileneceğiz. Girdi ve İşlem aşamaları Çıktı’ya göre belirlenir. Zaten uygulama geliştirmenin ilk adımı da ihtiyaçların (Çıktı) belirlen- mesidir diyebiliriz. Ömer Zeybek Kimdir? Yıldız Teknik Üniversitesi Bilgisayar Mühendis- liği ve ITÜ İşletme Mühendisliği mezunu olan Ömer ZEYBEK, 25 yılı aşkın süredir bilgi tek- nolojilerinin farklı alanlarında hizmet ver- miştir. Kariyerine farklı sektörlerde Verita- banı Yöneticiliği ve Danışmanlığı yaparak başlayan Ömer Zeybek, uzun bir dönem Bilgi İşlem Yöneticiliği görevlerini yeri- ne getirmiştir. Son 5 yıldır ise kurucusu olduğu DA- TAREBUS firması bünyesinde verinin kullanımı, analitik ve iş zekâsı konu- larında müşterilerine hizmet sunmak- tadır. Teknolojinin doğru kullanılması, veriden değer elde edilmesi ve dijital dönüşümün doğru kurgulanması amacı ile firmalara teknoloji ve strateji danışmanlığı ver- mektedir.

ERP BI GİRDİ Üretimi ilgilendiren tüm veri kaynakları Diğer uygulamaların çıktıları İŞLEM Yeni veri üretir, verileri işler, değiştirir, günceller. wAnaliz aşaması için veriyi modeller. ÇIKTI Raporlar. Sayfa raporlar ya da özet raporlar Özet raporlar olması tercih edilir. Raporlama olabilir. ile birlikte analiz, tahminleme, yapay zekâ uygulamalarını da besler. Yukarıdaki tariflendirmelerimize göre ERP ların sağladığı pek çok özellikten de yararlanmanızı uygulamaları kendi bünyesinde diğer uygula- engelleyebilir. maları da bulundurma yetisine sahip ise ne- den ayrıca BI uygulamalarına sahip olalım? İş Zekâsı Uygulaması Kullanmanın Sınırı Nereden Başlıyor? Elbette ki iki uygulamanın kapsamlarının çakıştığı alanla- rın olması kaçınılmazdır. Sınırların net olarak çizilmesi de Aslına bakarsanız, yukarıda konuştuğumuz konulardan o kadar kolay değil. Aynı zamanda bu sınırlar işletmelerin sorumuzun cevabı da az çok oluşmuş durumda. ERP uy- hacmine ve ihtiyacına göre değişebilir. Burada aslına ba- gulamaları, kurguları gereği işletme içerisindeki birçok karsanız tartışılagelen konu ERP uygulamalarının sınırları veriyi bünyesinde tutmak ya da onlarla entegre olmak zo- olmuştur. ERP uygulamaları müşteri, stok ya da muhase- rundadır. Ama veri üzerinde analiz yapacak, karar destek be gibi farklı kaynaklardan güncel verilere sahip olmak sistemleri detayında çalışacak bir kurgunun ERP içerisin- ister. Bunu sağlamak için: de yönetilmesi, ERP uygulamasının kendi hedeflerinden • Bu uygulamalar ile çift yönlü entegrasyon oluşturula- şaşmasına neden olacaktır. bilir. ERP uygulaması üzerinde çalışacak bir Raporlama Mo- • Bu uygulamalar bir alt modül olarak ERP uygulaması dülü sayesinde hem ERP içerisindeki hem de ERP uygu- bünyesinde çalışabilir. lamasının entegre olduğu diğer uygulamalardaki verileri Tabii bu seçimin yapılması ciddi bir teknik ve süreç analizi birleştirerek raporlamalar yapabilirsiniz. Bu raporlamalar gerektirir. Net olarak hangi seçenek işletme için daha uy- görselleştirme teknolojileri sayesinde özet, anlaşılması ko- gundur söylemek zor. Ama belirmemiz gereken, entegras- lay, önemli alanların vurgulandığı raporlar olabilir ya da yonun günümüzde artık standartlaşmış bir yapıda olduğu en ince detaylarına kadar bilgilerin listelendiği “Sayfa Ra- ve bu nedenle de çok fazla problem yaratacak bir konu porlar” dediğimiz raporları üretebilirsiniz. Teknik olarak olmadığıdır. Modül olarak kullanılması da önerilebilir ve altyapı buna imkân verdiği ölçüde teoride bunu engelle- bunun en büyük avantajı, arka planda veri bütünlüğünü yecek bir durum söz konusu değildir. sağlayarak iş zekâsı sistemlerinin en büyük problemleri- Fakat rapor talepleriniz biraz daha detaylanır ise, örneğin, nin birisini otomatikman çözüyor olmasıdır. Buna karşın, stok hareketlerini, siparişlerle, müşteri ziyaretleri ile ya da en büyük dezavantaj ise, ERP kurgularınızın çok büyük maliyetler ile karşılaştıran bir rapor üretmek istediğinizi olması ile detaylarda kaybolmanız ve büyük, hantal bir düşünelim. Bu durumda sadece ERP üzerindeki veri setle- sisteme sahip olarak ERP hedeflerinden uzaklaşmanızdır. ri bu bilgilerin tamamına erişmemize imkân vermez. ERP Dolayısıyla, demokrasilerde konuştuğumuz “kuvvet- yansıra CRM, Muhasebe gibi uygulamalardan da bazı veri ler ayrılığı” burada da benzer şekilde devreye girmek setlerini okumamız gerekecektir. Tabii bu veri setlerinin zorunda. Mesela, üretim öncesinde müşterinizin “kara birbirleri ile tam uyumlu ve tutarlı olması da beklenemez. liste”de olup olmamasının tespiti için finansal onayın Bu verilerin bir şekilde birleştirilmesi ve hazırlanması ge- alınması, maliyet hesaplamalarınız için bazı muhase- rekir. Tüm bu işlemler BI uygulamanızın görevleri arasın- be verisine ihtiyaç duyulması ya da üretim planlaması da. Yani asıl amacı bu olan bir uygulama kullanmak ye- için insan kaynaklarından (İK) bazı verilerin alınması rine ERP raporlama modülünüze bu işlemleri yaptırmak gerekebilir. Bu veriler “entegrasyon” ile ERP uygula- teknik açıdan mümkün, ama pratik açıdan bakıldığında, masında kullanılabilir. Bunun yerine tüm muhasebe, gereksiz veri entegrasyonları, ERP verisinde gereksiz bü- finans ya da İK süreçlerini ERP üzerinden yönetmeye yümeler ve işletme içerisinde verinizin devamlı olarak kalkmak ERP’nin amacına ters olduğu gibi bu yazılım- kopyalanması gibi sonuçlar doğuracaktır. Örneğimizi biraz daha büyütelim: Tüm maliyetleri satış- lar ile birleştirerek net kârımı hesaplamak istiyorum. Aynı 346 ERP SATIN ALMA REHBERİ

zamanda geçen sene aynı sezondaki satışlarım ile kıyasla- leştirilmesi ve hesaplanması teknoloji ne kadar gelişmiş mam ve ek olarak da hedeflerimin neresinde olduğumu olsa da pratik açıdan yapılabilir değildir. Aynı nedenden kontrol etmem gerek. Tabii çok uzun bir “sayfa rapor” dolayı bu tür karar destek raporlarının ERP uygulamanız- yerine sorunlu olan kısımlar bana görsel olarak belirtil- dan beklenilmesi de ERP uygulamalarına haksızlık etmek sin. Hatta ben bu “problemli” kısımlar hakkında çok daha olacaktır. Hatta ve hatta iş zekâsı uygulamanız bu tür ra- detay raporları anlık olarak alabileyim. Böylece sorunun porlar ile baş etmek adına veri ambarı uygulamasına ihti- kaynağına ulaşabileyim. yaç duyabilir. Veri ambarı oluşturmanın diğer bir avantajı ise bu verinin makine öğrenmesi, derin öğrenme, yapay Bu şekilde akıllı bir raporlama oluşturmak için öncesin- zekâ ve gelecek tahminleme uygulamalarının da altyapısı de bu veri setlerini hazırlamanız gerekir. Anlık olarak bu olmasıdır. kadar farklı verinin farklı kaynaklardan okunması, bir- SONUÇ ERP uygulamaları işletme bünyesindeki tüm Giderek daha fazla hayatımızda yer almaya başlayan departman ve uygulamalar ile veri alış verişi Yapay Zekâ konusunda da çalışmalar yapmak isteye- yapmak zorundadır. Bu kapsam ile bakıldı- bilirsiniz, hatta istemek dışında zamanla bunu yap- ğında iş zekâsı uygulamaları için uygun bir mak zorunda kalacağız. Bu çalışmalar için tarihsel zemin oluşturmuş olur. ERP’nin ana konula- olarak verilerinizi işlemeniz ve birçok ilişki ve fonk- rını içerisinde kaldığınız sürece ERP rapor- siyon elde etmeniz gerekir. Bu ilişkiler üzerinden ya- lama modülleri raporlama ve analiz ihtiyaç- pay zekâ bazı kararlar alabilir, tahminler yürütebilir. larınızı karşılayabilir. Görüldüğü gibi, her bir konu içerisinde ilerledikçe Fakat raporlamanın ötesinde karar destek sis- karşımıza yeni ufuklar açılıyor. Bu ufukları kaçır- temleri olarak belirtilen kapsamda detaylı ana- mamak adına raporlama ihtiyaçları ile analiz yapma litik raporlar üretebilmeniz için hem çok daha gereksinimlerini karıştırmamak gereklidir. Doğru farklı veri setlerine ihtiyacınız olacak hem de kurgulanmış bir ERP sistemi hem işletmenizin işle- bu farklı verileri birleştirmek ve ilişkilendirmek yişini kontrol altında tutmanızı sağlar hem de anali- için çaba sarf etmeniz gerekecek. Bu aşamada tik uygulamalarına doğru veri sağlayarak hatalarınızı artık iş zekâsı sınırları içine girmiş oluyorsunuz. bulmanıza, stratejik kararları doğru olarak vermeni- ze imkân tanır.

IIoT ve ERP Nesnelerin İnterneti’nin (IoT) dijitalleşme sonrası çağda devrim yarattığı inkâr edilemez. Geniş bir ağa bağlı cihazlardan artık internet aracılığıyla veri pay- laşılıyor. Genellikle, bu veriler Kurumsal Kaynak Planlama (ERP) sistemlerine akarlar. IoT çözümleri, her türlü harici makine ve cihazdan ERP sistemlerine gerçek zamanlı veri paylaşımına izin veren bir yapı sağlar. Organizasyonların artık dahili iş uygulamalarını ve süreçlerini dışardan gelen veriye bağlamasına gerek kalmayan bu yapı sayesinde, hem gerçek zamanlı hem de doğru veriye erişim sağlanabilir. Gartner’a göre, 2025 yılına kadar dünya çapında 30,9 mil- yardan fazla IoT cihazı olması bekleniyor. En son araştır- malara göre, 2020’de dünya çapında IoT bağlantılı cihaz sayısı 11,7 milyara ulaşmıştır. Tuncay Kartal Korteks A.Ş. Bilgi Teknolojileri Müdürü 348 ERP SATIN ALMA REHBERİ

Vizyon 1- SCADA Nedir? MES’ler verimlilik vb. analizlerini yapabilmek için dataya ihtiyaç duyarlar. Bu datayı, öncelikle, SCADA teriminin “Supervisory Control and Data Acquisition” mümkünse, makine arayüzlerinden TCP/IP vb. kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kavram olup Türkçe- protokollerle, eğer makinenin altyapısında bu ye “Danışmalı Kontrol ve Veri Toplama Sistemi” veya “Uzaktan datalar toplanmıyorsa, o zaman da üçüncü parti Kontrol ve Gözleme Sistemi” olarak çevrildiği görülmektedir. ekipmanlar ile toplarlar. Bu kapsamda sektörde Kısaca endüstriyel bilgisayarlardan, PLC gibi haberleşme ci- birçok üretici gerekli dataları toplamak için mikro hazlarından, sensör gibi algılayıcılardan veya diğer aygıtlardan PLC’ler tasarlamıştır. oluşturulmuş, denetlenebilen ve kontrol edilen bir sistemin ge- nel adını oluşturmaktadır. Sensörler, kameralar, izleme sistemleri ve tarayı- cılar gibi bağlı IoT cihazları, ERP sistemleri için başka bir önemli bilgi kaynağı haline geldi. IoT, işletmelerin tedarik zincirlerinin kapsamlı, ger- çek zamanlı bir resmini oluşturmalarına yardım- cı olduğu için üreticiler ve distribütörler arasında bir yer edinmeye başladı. Örneğin, IoT cihazları, yöneticileri bozuk ekipmana karşı hızlı bir şe- kilde uyarmak için endüstriyel makinelerin durumunu ve kullanımını izleyebilir, böy- lece daha büyük bir sorun haline gelme- den önce onarabilir. Bir IoT tarayıcısı, ürünleri depoya girerken veya çıkar- ken otomatik olarak izleyebilir. Bu yalnızca doğru envanter sayımlarını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda bir çalışan tarafından yeniden stok- lamayı veya tedarikçilerden otoma- tik olarak yeni siparişleri tetikleye- bilir. ERP SATIN ALMA REHBERİ 349

2- IIoT Nedir? rolü sayesinde, bir binanın iklimini manuel olarak de- ğiştirmede kullanılan tahmin ve hayal kırıklığı ortadan IIoT terimi “Industrial Internet of Things” kelimelerinin kalkacaktır. Ek olarak, binadaki giriş noktalarını izleyen baş harflerinden oluşan bir kavram olup Türkçede “En- ve olası tehditlere hızla yanıt veren cihazlar binanın gü- düstriyel Nesnelerin İnterneti” anlamına gelen IIoT, inter- venliğini artıracaktır. nete bağlı makinelerden ve üretilen verileri işlemek için gelişmiş çözümlemeli platformlardan oluşur. Endüstriyel • Retail – IIoT teknolojisi, bireysel mağazalar için hız- seviyede veri toplayan, izleyen, değiştiren ve analiz eden lı, akıllı pazarlama kararları verme potansiyeline sahiptir. sistemler oluşturmak için bağlanan, kendi bilgi işlem ye- Tüketici ilgisine ve akıllı promosyonları bir araya getir- teneğine sahip akıllı cihazlar ağıdır. me yeteneğine göre otomatik olarak güncellenen vitrinde, IIoT teknolojisini kullanan perakende satış mağazaları ra- 2.1 IoT ve IIoT arasındaki fark nedir? kiplerine kıyasla önemli bir avantaj sağlayabilir. Endüstriyel Nesnelerin İnterneti, giyilebilir cihazlar, akıllı 2.3 Gelecekte IIoT? ev teknolojisi ve kendi kendini süren otomobiller gibi tü- keticiye yönelik uygulamaları da içeren Nesnelerin İnter- Nesnelerin interneti yaygınlaştığı zaman dijital kültür ev- neti’nin bir alt kategorisidir. rilecek ve dönüşecektir. Hayatı kolaylaştıran teknolojiler hayatımızın her alanında olacaktır. Peki gelecekte bizleri 2.2 Neden Endüstriyel IoT? neler bekliyor? IIoT, bir işletme için, oyun değiştiren operasyonel verimli- • Sağlık sektörü gelişecek. lik yaratabilir ve tamamen yeni iş modelleri sunabilir. Sağlık performansını izleyen uygulamalar, akıllı bileklik- ler ve birbirine bağlı kişisel nesneler, gelecekte yeni sağ- • Üretim – IIoT özellikli makineler, potansiyel sorunları lık modellerini oluşturacak. Hemşireleri hastalar hakkın- kendileri izleyebilir ve tahmin edebilir. Bu, daha az kesinti da bilgilendiren akıllı servisler sayesinde hemşirelerin iş ve daha fazla genel verimlilik anlamına gelir. gücü azalacak. IoT sensörleri sayesinde çalışan ameliyat robotları, kusursuz ameliyatlar gerçekleştirebilecek. Has- • Tedarik zinciri – Sensör tarafından yönetilen envan- taları uzaktan izleyen ve hastaların durumu değiştikten ter ile, IIoT teknolojisi, stokları tükenmeden hemen önce hemen sonra sağlık hizmeti sağlayıcılarını bilgilendiren sipariş vermekle ilgilenebilirdi. Bu, gerekli malları stokta cihazlarla, IIoT, sağlık hizmetlerinin daha kesin ve duyarlı tutarken üretilen atık miktarını azaltır ve çalışanları diğer olmasına neden olabilir. görevlere odaklanma konusunda özgürleştirir. • Akıllı fabrikalar olacak. • Bina yönetimi – IIoT teknolojisi bina yönetimini daha Üreticiler zaman içinde IIoT’ye adapte olacaklar. IIoT’nin kolay ve güvenli hale getirebilir. Sensör odaklı iklim kont- yaygınlaşmasıyla insan gücünün yerini alacak bir ortam 350 ERP SATIN ALMA REHBERİ