ວິຊາການບັນຊີ ການເງິນ

-235- วธิ ีเขา้ หลังออกก่อนมีขอ้ ดี คือ ตน้ ทุนขายจะแสดงยอดใกล้เคียงกบั ราคาปัจจุบนั เนื่องจาก สินคา้ ท่ีซ้ือมาคร้ังหลงั ถูกจาหน่ายออกไป และในกรณีที่ราคาทุนของสินคา้ เพ่มิ ข้ึนเรื่อยๆ กิจการจะ ไดร้ ับประโยชน์ทางภาษีเงินได้ เน่ืองจากตน้ ทุนขายตามวธิ ีน้ีสูงกว่าวธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน ทาให้กาไร สุทธิต่า กิจการจึงจ่ายภาษนี อ้ ยกวา่ วธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน สาหรับขอ้ เสียของวิธีน้ี คือ การหมุนเวยี นของสินคา้ ตามวธิ ีเขา้ หลงั ออกก่อน ไม่ตรงกบั การ หมุนเวยี นของสินคา้ ที่เกิดข้ึนจริง อีกท้งั ราคาสินคา้ คงเหลือท่ปี รากฏในงบแสดงฐานะการเงินจะต่ากวา่ มูลค่าปัจจบุ นั มาก โดยเฉพาะเม่ือระดบั ราคาสินคา้ มีแนวโนม้ ทจี่ ะเปล่ียนไปในทิศทางเดียวกนั 4. วิธีถัวเฉล่ีย (Average Method) วิธีน้ีมีแนวคิดวา่ สินคา้ ที่มีลกั ษณะเหมือนกนั ควรมีมูลค่า เทา่ กนั ดงั น้นั จะทาการเฉล่ียตน้ ทนุ ใหก้ บั สินคา้ ทกุ หน่วยเทา่ ๆกนั โดยราคาถวั เฉลี่ยตอ่ หน่วยท่ไี ดจ้ ะอยู่ ระหวา่ งตน้ ทุนต่อหน่วยตามวธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อนและเขา้ หลังออกก่อน ซ่ึงจะใกลเ้ คียงกบั วิธีใดน้ัน ข้ึนอยกู่ บั ความถี่ของการขายและแนวโนม้ การเปล่ียนแปลงในระดบั ราคาสินคา้ วธิ ีถวั เฉลี่ยมี 3 วธิ ี ดงั น้ี 4.1 วิธีถวั เฉล่ียอยา่ งง่าย (Simple average Method) คานวณไดโ้ ดยนาตน้ ทุนต่อหน่วยของ สินคา้ ท้งั หมดรวมท้งั สินคา้ ตน้ งวดมาถวั เฉล่ีย จะไดร้ าคาตน้ ทุนสินคา้ ต่อหน่วยที่จะนาไปคานวนหา ราคาสินคา้ คงเหลือและตน้ ทนุ สินคา้ ทข่ี าย วธิ ีน้ีเหมาะกบั กิจการท่ีใชร้ ะบบวิธีการบนั ทกึ สินคา้ คงเหลือ แบบส้ินงวด เพราะจะคานวณตน้ ทนุ สินคา้ ตอ่ หน่วยในวนั สิ้นงวด และนาตน้ ทนุ ถวั เฉล่ียต่อหน่วยที่ได้ ไปคูณกบั จานวนสินคา้ คงเหลือท่ีตรวจนบั ได้ ณ วนั ส้ินงวด เพอื่ หามูลค่าของสินคา้ คงเหลือปลายงวด ตัวอย่างท่ี 6.4 จากตัวอย่างบริษทั ดาวเรือง จากดั สมมติว่ากิจการใช้ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด การคานวณราคาทุนของสินคา้ คงเหลือตามวธิ ีถวั เฉล่ียอยา่ งงา่ ย มีดงั น้ี ราคาทนุ ถวั เฉลี่ยตอ่ หน่วย = ผลรวมราคาทนุ ตอ่ หน่วยของสินคา้ แตล่ ะคร้ัง จานวนคร้ัง = 25 + 27 + 28 + 29 4 = 109 4 = 27.25 บาท มูลคา่ ของสินคา้ คงเหลือปลายงวด = 470 x 27.25 = 12,807.50 บาท ตน้ ทนุ ขาย = สินคา้ คงเหลือตน้ งวด + ซ้ือสินคา้ สุทธิ – สินคา้ คงเหลือปลายงวด = [(320x 25) + (250 x 27) + (300 x 28) + (400 x 29)] – 12,807.50 = 34,750 – 12,807.50 = 21,942.50 บาท

-236- การคานวณกาไรข้นั ตน้ ในเดือนมิถุนายน 25x2 คานวณไดด้ งั น้ี ยอดขายสินคา้ [(38 x200) + (40 x 350) + (39 x 250)] 31,350.00 หัก ตน้ ทุนขาย 21,942.50 กาไรข้นั ตน้ 9,407.50 วิธีถัวเฉลี่ยอย่างง่ายมีขอ้ ดี คือ สามารถคานวณไดง้ ่าย ไม่ยุ่งยากซับซ้อน แต่ก็มีขอ้ เสีย คือ ตน้ ทนุ ต่อหน่วยทไี่ ดไ้ ม่ใกลเ้ คยี งกบั ความเป็นจริง เนื่องจากเป็นการคานวณราคาทุนถวั เฉลี่ยอยา่ งง่าย ๆ โดยไม่ไดค้ านึงถึงปริมาณท่ซี ้ือสินคา้ มาแตล่ ะคร้ัง 4.2 วธิ ีถวั เฉล่ียถ่วงน้าหนกั (Weighted-average Method) วธิ ีน้ีจะทาการคานวณละเอียดกว่า วธิ ีถวั เฉลี่ยอยา่ งง่าย กล่าวคือมีการนาปริมาณของสินคา้ มาร่วมคานวณดว้ ย เน่ืองจากกิจการไดม้ ีการซ้ือ มาหลายคร้ังในราคาและปริมาณต่างกนั จึงควรเฉลี่ยดว้ ยการนาปริมาณน้นั มาเป็ นตวั ถ่วงน้าหนกั โดย วธิ ีน้ีจะนาตน้ ทุนรวมของสินคา้ ท่ีมีไวเ้ พอื่ ขายท้งั หมดในงวดน้นั หารดว้ ยปริมาณสินคา้ ท้งั หมด จะได้ ราคาทุนถัวเฉล่ียต่อหน่วยของสินคา้ ในงวดบญั ชีน้ัน วิธีน้ีจะใช้กบั กิจการที่มีวิธีการบนั ทึกสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด เพราะจะคานวณราคาทุนถวั เฉล่ียตอ่ หน่วย ณ วนั ส้ินงวด ตัวอย่างที่ 6.5 จากตวั อยา่ งบริษทั ดาวเรือง จากัด สมมติว่ากิจการใช้ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินค้า คงเหลือแบบส้ินงวด การคานวณราคาทุนของสินคา้ คงเหลือตามวธิ ีถวั เฉลี่ยถ่วงน้าหนกั มีดงั น้ี ราคาทุนถวั เฉลี่ยตอ่ หน่วย = ตน้ ทนุ รวมของสินคา้ ทม่ี ีไวเ้ พอ่ื ขายท้งั หมด ปริมาณสินคา้ ท้งั หมด = (320x 25) + (250 x 27) + (300 x 28) + (400 x 29) 320 + 250 + 300 + 400 = 34,750 1,270 = 27.36 บาท มูลค่าของสินคา้ คงเหลือปลายงวด = 470 x 27.36 = 12,859.20 บาท ตน้ ทุนขาย = สินคา้ คงเหลือตน้ งวด + ซ้ือสินคา้ สุทธิ – สินคา้ คงเหลือปลายงวด = [(320x 25) + (250 x 27) + (300 x 28) + (400 x 29)] – 12,807.50 = 34,750 – 12,859.20 = 21,890.80 บาท

-237- การคานวณกาไรข้นั ตน้ ในเดือนมิถุนายน 25x2 คานวณไดด้ งั น้ี ยอดขายสินคา้ [(38 x 200) + (40 x 350) + (39 x 250)] 31,350.00 หัก ตน้ ทุนขาย 21,890.80 กาไรข้นั ตน้ 9,459.20 วิธีถวั เฉล่ียถ่วงน้าหนักมีข้อดี คือ การคานวณราคาทุนถัวเฉล่ียต่อหน่วยมีการคานึงถึง ปริมาณสินคา้ ท่ีซ้ือมาแต่ละคร้งั ซ่ึงเป็นการเฉล่ียทุนใหก้ บั สินคา้ ทุกๆ หน่วย ในราคาหน่วยละเทา่ ๆ กนั สาหรับขอ้ เสียของวธิ ีน้ี คือ กรณีท่ีสินคา้ มีราคาท่ีเปล่ียนแปลงมากๆ สินคา้ คงเหลือท่ีแสดง ในงบฐานะการเงินจะแตกต่างจากราคาตลาดปัจจุบนั มาก อีกท้งั วธิ ีน้ีใชห้ ลกั ที่ว่าการขายสินคา้ แต่ละ คร้ังเป็ นการขายสินคา้ ท่ีซ้ือมาแต่ละงวดในอัตราส่วนเท่าๆ กัน ซ่ึงผดิ หลักการหมุนเวียนของสินคา้ เน่ืองจากการขายสินคา้ น้นั กิจการมกั จะนาสินคา้ ที่ซ้ือมาก่อนขายก่อน เพอ่ื ป้องกนั สินคา้ เส่ือมสภาพ หรือลา้ สมยั 4.3 วิธีถัวเฉลี่ยเคล่ือนที่ (Moving-average Method) วิธีน้ีใชส้ าหรับกิจการที่บนั ทึกบญั ชี สินคา้ คงเหลือแบบต่อเน่ือง เนื่องจากจะตอ้ งคานวณราคาทุนเฉลี่ยต่อหน่วยทุกคร้ังท่ีมีการซ้ือสินคา้ ตน้ ทุนต่อหน่วยของสินคา้ จึงมีการเปลี่ยนแปลงทุกคร้ังท่ีมีการซ้ือสินคา้ เพ่ิม จานวนหน่วยที่ขาย ออกไปจะคดิ ตามราคาทุนทหี่ าไดจ้ ากราคาทุนเฉลี่ยล่าสุดจนกวา่ จะมีการซ้ือสินคา้ เพม่ิ เตมิ ตัวอย่างที่ 6.6 จากตัวอยา่ งบริษทั ดาวเรือง จากดั สมมติว่ากิจการใช้ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบต่อเนื่อง การคานวณราคาทุนของสินคา้ คงเหลือตามวธิ ีถวั เฉล่ียเคล่ือนที่ มีดงั น้ี ชื่อสินค้า กางเกงยนี ส์ เลขทส่ี ินค้า 001 ว.ด.ป. รับ จ่าย คงเหลือ จานวน ต้นทนุ จานวน จานวน ต้นทุน จานวน จานวน ต้นทนุ ต่อ จานวนเงิน หน่วย ต่อหน่วย เงนิ หน่วย ต่อหน่วย เงิน หน่วย หน่วย 25x2 ม.ิ ย. 1 320 25 8,000 4 200 25 5,000 120 25 3,000 9 250 27 6,750 370 26.35* 9,750 15 300 28 8,400 670 27.09** 18,150 21 350 27.09 9,481.50 320 27.09 8,668.50 24 400 29 11,600 720 28.15*** 20,268.50 30 250 28.15 7,037.50 470 28.15 13,231 หมายเหตุ : * คานวณไดจ้ าก (3,000 + 6,750) / (120 + 250) ** คานวณไดจ้ าก (9,750 + 8,400) / (370 + 300) *** คานวณไดจ้ าก (8,668.50 + 11,600) / (320 + 400)

-238- จากตารางการบนั ทึกสินคา้ ในระบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบต่อเนื่องดว้ ยวิธีถวั เฉล่ียเคล่ือนที่ สามารถคานวณมูลค่าสินคา้ คงเหลือปลายงวดและตน้ ทนุ ขาย ไดด้ งั น้ี สินคา้ คงเหลือปลายงวด = 13,231 บาท ตน้ ทนุ ขาย = 5,000 + 9,481.50 + 7,037.50 = 21,519 บาท การคานวณกาไรข้นั ตน้ ในเดือนมิถุนายน 25x2 คานวณไดด้ งั น้ี ยอดขายสินคา้ [(38 x200) + (40 x 350) + (39 x 250)] 31,350 หัก ตน้ ทุนขาย 21,519 กาไรข้นั ตน้ 9,831 วธิ ีถวั เฉลี่ยเคล่ือนที่จะมีขอ้ ดีขอ้ เสียคลา้ ยคลึงกบั วิธีถวั เฉลี่ยถ่วงน้าหนกั ยกเวน้ ความแตกต่าง ระหว่างราคาตลาดปัจจุบนั ของสินคา้ กบั ราคาสินคา้ คงเหลือปลายงวดที่คานวณไดจ้ ะน้อยกว่าวธิ ีถัว เฉล่ียถ่วงน้าหนกั เน่ืองจากวธิ ีถวั เฉล่ียถ่วงน้าหนักเป็ นการถวั เฉลี่ยคร้ังเดียวในวนั ส้ินงวด ส่วนวิธีถัว เฉลี่ยเคล่ือนที่จะคานวณถวั เฉล่ียราคาทุนของสินคา้ ทกุ คร้งั ที่ซ้ือมา ดงั น้นั ราคาทนุ ตอ่ หน่วยของสินคา้ ปลายงวดจึงใกลเ้ คียงกบั ราคาตลาดปัจจุบนั มากกวา่ จากตวั อยา่ งบริษทั ดาวเรือง จากดั การตีราคาสินคา้ คงเหลือตามวธิ ีราคาทนุ แต่ละวธิ ี สามารถ เปรียบเทียบสินคา้ คงเหลือ ตน้ ทนุ ขาย และกาไรข้นั ตน้ ไดด้ งั ตารางที่ 6.1 ตารางที่ 6.1 เปรียบเทียบสินคา้ คงเหลือ ตน้ ทุนขาย และกาไรข้นั ตน้ ในการตีราคาสินคา้ คงเหลือตามวธิ ี ราคาทนุ แตล่ ะวธิ ี วิธีตีราคาสินค้าคงเหลอื สินค้าคงเหลือ ต้นทุนขาย กาไรข้นั ต้น เขา้ ก่อนออกก่อน (Periodic / Perpetual) 13,560 21,190 10,160 เขา้ หลงั ออกกอ่ น (Periodic) 12,050 22,700 8,650 เขา้ หลงั ออกกอ่ น (Perpetual) 12,750 22,000 9,350 ถวั เฉล่ียแบบง่าย (Periodic) 12,807.50 21,942.50 9,407.50 ถวั เฉล่ียถ่วงน้าหนกั (Periodic) 12,859.20 21,890.80 9,459.20 ถวั เฉลี่ยเคลื่อนท่ี (Perpetual) 13,231 21,519 9,831 จากตารางที่ 6.1 จะเห็นว่า หากกิจการใชว้ ิธีการตีราคาสินคา้ คงเหลือที่แตกต่างกนั จะทาให้ สินคา้ คงเหลือปลายงวดมีมูลคา่ แตกต่างกนั และส่งผลทาใหต้ น้ ทุนขายและกาไรข้นั ตน้ แตกตา่ งกนั ดว้ ย ดงั น้นั หากกิจการคานวณการตีราคาสินคา้ คงเหลือผิดพลาดยอ่ มส่งผลกระทบต่องบการเงิน รวมท้งั กระทบตอ่ ผลประโยชน์ทางภาษอี ีกดว้ ย

-239- ผลกระทบของการบนั ทกึ ราคาสินค้าคงเหลือปลายงวดไม่ถกู ต้องที่มตี ่องบการเงนิ การบนั ทึกราคาสินคา้ คงเหลือปลายงวดไม่ถูกตอ้ ง ไม่วา่ จะบนั ทึกดว้ ยยอดท่ีสูงไปหรือต่าไป อาจเกิดจากสาเหตุต่างๆ เช่น การตรวจนับผดิ พลาด การคานวณการตีราคาสินคา้ คงเหลือไม่ถูกตอ้ ง การบนั ทึกบญั ชีไม่ถูกตอ้ ง เป็นตน้ ผลกระทบของการบนั ทึกราคาสินคา้ คงเหลือปลายงวดไม่ถูกตอ้ งท่ี มีต่องบการเงนิ มีดงั น้ี 1. งบกาไรขาดทุนในงวดปัจจุบนั จะแสดงรายการตน้ ทุนขาย กาไรข้นั ตน้ และกาไรสุทธิไม่ ถูกตอ้ ง 2. งบแสดงฐานะการเงนิ จะแสดงรายการสินคา้ คงเหลือซ่ึงเป็ นสินทรัพยห์ มุนเวยี นไม่ถูกตอ้ ง 3. งบกาไรขาดทุนในงวดบญั ชีถดั ไป จะแสดงรายการตน้ ทุนขาย และกาไรข้นั ตน้ และกาไร สุทธิไม่ถูกตอ้ งเช่นกนั เนื่องจากสินคา้ คงเหลือปลายงวดในปี ก่อนซ่ึงเป็ นยอดท่ไี ม่ถูกตอ้ งถูกยกมาเป็ น ยอดสินคา้ คงเหลือในงวดถดั ไป จากผลกระทบดงั กล่าวขา้ งตน้ สามารถแสดงไดเ้ ป็ น 2 กรณี ดงั น้ี กรณที ี่ 1 การบนั ทึกราคาสินคา้ คงเหลือปลายงวดสูงไป จะส่งผลกระทบต่องบการเงนิ ดงั น้ี งวดบญั ชีปัจจบุ นั งบกาไรขาดทุน จะแสดงตน้ ทุนขายต่าไป กาไรข้นั ตน้ และกาไรสุทธิสูงไป งบแสดงฐานะการเงิน จะแสดงรายการสินค้าคงเหลือสูงไป ทาให้สินทรัพย์ หมุนเวยี นรวมถึงสินทรัพยร์ วมสูงไป งวดบญั ชีถดั ไป งบกาไรขาดทุน จะแสดงตน้ ทนุ ขายสูงไป กาไรข้นั ตน้ และกาไรสุทธิต่าไป งบแสดงฐานะการเงิน ไม่มีผลกระทบ กรณที ่ี 2 การบนั ทึกราคาสินคา้ คงเหลือปลายงวดสูงไป จะส่งผลกระทบตอ่ งบการเงนิ ดงั น้ี งวดบญั ชีปัจจุบัน งบกาไรขาดทุน จะแสดงตน้ ทนุ ขายสูงไป กาไรข้นั ตน้ และกาไรสุทธิต่าไป งบแสดงฐานะการเงนิ จะแสดงรายการสินคา้ คงเหลือต่าไป ทาใหส้ ินทรพั ยห์ มุนเวยี น รวมถึงสินทรัพยร์ วมสูงไป งวดบญั ชีถดั ไป งบกาไรขาดทุน จะแสดงตน้ ทุนขายต่าไป กาไรข้นั ตน้ และกาไรสุทธิสูงไป งบแสดงฐานะการเงิน ไม่มีผลกระทบ

-240- ตัวอย่างท่ี 6.7 ต่อไปน้ีเป็นยอดคงเหลือของบญั ชีต่างๆ (บางส่วน) ของบริษทั เอบวก จากดั ณ วนั ท่ี 31 ธนั วาคม 25x1 และ 25x2 25x1 25x2 ขายสินคา้ 400,000 600,000 สินคา้ คงเหลือตน้ งวด 50,000 35,000 ซ้ือสินคา้ สุทธิ 200,000 380,000 สินคา้ คงเหลือปลายงวด 35,000 40,000 คา่ ใชจ้ า่ ยในการดาเนินงาน 52,000 76,000 กรณีท่ี 1 สมมติวา่ กิจการตรวจนับสินคา้ คงเหลือปลายงวดในปี 25x1 ผดิ พลาด มูลค่าสินคา้ คงเหลือที่ถูกตอ้ ง คอื 30,000 บาท ผลกระทบต่องบการเงินจากการบนั ทึกยอดสินคา้ คงเหลือปลายงวด สูงไป มีดงั น้ี ตารางท่ี 6.2 ผลกระทบตอ่ งบกาไรขาดทุนจากการบนั ทึกยอดสินคา้ คงเหลือปลายงวดสูงไป รายการ กิจการบนั ทึกยอดสินค้าคงเหลือ กิจการบันทกึ ยอดสินค้าคงเหลือ สูงไป ถูกต้อง 25x1 25x2 25x1 25x2 ขายสินคา้ 400,000 600,000 400,000 600,000 ตน้ ทุนขาย : 370,000 230,000 สินคา้ คงเหลือตน้ งวด 50,000 35,000 50,000 30,000 76,000 บวก ซ้ือสินคา้ สุทธิ 200,000 380,000 200,000 380,000 สินคา้ ที่มไี วเ้ พอื่ ขาย 250,000 415,000 250,000 410,000 หัก สินคา้ คงเหลือปลายงวด 35,000 40,000 30,000 40,000 กาไรข้นั ตน้ 215,000 375,000 220,000 ค่าใชจ้ ่ายในการดาเนินงาน 185,000 225,000 180,000 กาไรสุทธิ 52,000 76,000 52,000 133,000 149,000 128,000 154,000

-241- ตารางท่ี 6.3 ผลกระทบต่องบแสดงฐานะการเงนิ จากการบนั ทึกยอดสินคา้ คงเหลือปลายงวดสูงไป รายการ กิจการบันทกึ ยอดสินค้า กิจการบนั ทกึ ยอดสินค้า คงเหลือสูงไป คงเหลือถูกต้อง สินทรพั ย์ 25x1 25x2 25x1 25x2 สินทรพั ยห์ มุนเวียน เงนิ สด xx xx xx xx xx xx xx xx ลูกหน้ีการคา้ 35,000 40,000 30,000 40,000 สินคา้ คงเหลือ กรณที ่ี 2 สมมติวา่ กิจการตรวจนบั สินคา้ คงเหลือปลายงวดในปี 25x1 ผดิ พลาด มูลค่าสินคา้ คงเหลือท่ีถูกตอ้ ง คอื 42,000 บาท ผลกระทบต่องบการเงินจากการบนั ทกึ ยอดสินคา้ คงเหลือปลายงวด ต่าไป มีดงั น้ี ตารางที่ 6.4 ผลกระทบตอ่ งบกาไรขาดทนุ จากการบนั ทกึ ยอดสินคา้ คงเหลือปลายงวดต่าไป รายการ กจิ การบนั ทกึ ยอดสินค้าคงเหลือ กจิ การบันทึกยอดสินค้าคงเหลือ ตา่ ไป ถูกต้อง 25x1 25x2 25x1 25x2 ขายสินคา้ 400,000 600,000 400,000 600,000 ตน้ ทุนขาย : สินคา้ คงเหลอื ตน้ งวด 50,000 35,000 50,000 42,000 บวก ซ้ือสินคา้ สุทธิ 200,000 380,000 200,000 380,000 สินคา้ ท่มี ีไวเ้ พื่อขาย 250,000 415,000 250,000 422,000 หกั สินคา้ คงเหลือปลายงวด 35,000 40,000 42,000 40,000 กาไรข้นั ตน้ 215,000 375,000 208,000 382,000 ค่าใชจ้ ่ายในการดาเนินงาน 185,000 225,000 192,000 218,000 กาไรสุทธิ 52,000 76,000 52,000 76,000 133,000 149,000 140,000 142,000

-242- ตารางท่ี 6.5 ผลกระทบตอ่ งบแสดงฐานะการเงินจากการบนั ทกึ ยอดสินคา้ คงเหลือปลายงวดต่าไป รายการ กจิ การบันทกึ ยอดสินค้า กิจการบนั ทกึ ยอดสินค้า คงเหลือต่าไป คงเหลือถูกต้อง สินทรพั ย์ 25x1 25x2 25x1 25x2 สินทรพั ยห์ มุนเวยี น เงินสด xx xx xx xx xx xx xx xx ลูกหน้ีการคา้ 35,000 40,000 42,000 40,000 สินคา้ คงเหลือ บทสรุป สินค้าคงเหลือ หมายถึง สินทรัพยท์ ี่กิจการถือไวเ้ พื่อขายตามลกั ษณะการประกอบธุรกิจ ตามปกติ หรือสินทรัพยท์ ่ีอยู่ในระหว่างกระบวนการผลิตเพ่ือให้เป็ นสินคา้ สาเร็จรูปเพื่อขาย หรือ สินทรพั ยท์ ่ีมีไวเ้ พอื่ ใชใ้ นการผลิตสินคา้ หรือบริการ โดยตน้ ทุนสินคา้ คงเหลือประกอบดว้ ย ตน้ ทุนใน การซ้ือ ตน้ ทุนแปลงสภาพ และตน้ ทุนอ่ืนๆที่ทาให้สินคา้ คงเหลืออยใู่ นสถานที่และสภาพทเ่ี ป็ นอยใู่ น ปัจจุบนั สินค้าคงเหลือเป็ นสินทรัพยท์ ี่มีความสาคัญมาก เน่ืองจากมีมูลค่าค่อนข้างสูงและเป็ น สินทรัพยห์ มุนเวยี นท่ีก่อใหเ้ กิดรายไดแ้ ละผลกาไรตอ่ กิจการ การเลือกใชว้ ิธีการตีราคาสินคา้ คงเหลือ ในแต่ละวิธี จะมีผลกระทบโดยตรงตอ่ ผลกาไรขาดทุน และฐานะการเงินของกิจการ ซ่ึงตามมาตรฐาน การบญั ชี ฉบบั ท่ี 2 (ปรับปรุง 2558) เร่ือง สินคา้ คงเหลือ กาหนดว่า สินคา้ คงเหลือตอ้ งวดั มูลค่าดว้ ย ราคาทุนหรือมูลคา่ สุทธิท่จี ะไดร้ ับ แลว้ แต่มูลคา่ ใดจะต่ากวา่ โดยการตีราคาสินคา้ คงเหลือดว้ ยวธิ ีราคา ทนุ มีท้งั หมด 4 วธิ ี คอื 1) วธิ ีราคาทนุ แบบเฉพาะเจาะจง 2) วธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน 3) วธิ ีเขา้ หลงั ออกก่อน 4) วิธีถวั เฉล่ีย ท้งั น้ีมาตรฐานการบญั ชี ฉบบั ที่ 2 กาหนดให้ใชว้ ธิ ีเฉพาะเจาะจงสาหรับสินคา้ ที่ไม่อาจ สบั เปลี่ยนกันได้ และวธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อนหรือวธิ ีถัวเฉลี่ยถ่วงน้าหนักสาหรับสินคา้ ชนิดอื่นเท่าน้ัน นอกจากน้ีการตีราคาสินคา้ คงเหลือผดิ พลาดจะมีผลกระทบกบั งบแสดงฐานะการเงินและงบกาไร ขาดทนุ อีกดว้ ย ดงั น้นั กิจการจึงควรพจิ ารณาวธิ ีการตา่ งๆ ใหเ้ หมาะสมกบั ลกั ษณะของกิจการ

-243- แบบฝึ กหัดท้ายบท ข้อ 1. จงอธิบายความหมายของสินคา้ คงเหลือ ข้อ 2. ในการวดั มูลค่าสินคา้ คงเหลือ ค่าใชจ้ า่ ยอะไรบา้ งที่ถือเป็นตน้ ทุนของสินคา้ คงเหลือ ข้อ 3. การตรี าคาสินคา้ คงเหลือตามวธิ ีราคาทนุ มีก่ีวธิ ี อะไรบา้ ง ข้อ 4. จงบอกผลกระทบที่มีต่องบแสดงฐานะการเงินและงบกาไรขาดทุนหากกิจการตีราคาสินคา้ คงเหลือปลายงวดสูงไป ข้อ 5. รา้ นเอเอ ประกอบธุรกิจซ้ือขายสินคา้ มีรายการเกี่ยวกบั สินคา้ คงเหลือในเดือนตลุ าคม 25x7 ดงั น้ี ราคาตอ่ หน่วย 25x7 ปริมาณ ต.ค. 1 ยอดยกมา 250 100 9 ซ้ือสินคา้ 160 110 14 ขายสินคา้ 280 200 17 ซ้ือสินคา้ 300 105 24 ขายสินคา้ 120 210 29 ขายสินคา้ 150 220 กิจการใชร้ ะบบการบนั ทกึ บญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบส้ินงวด และ ในวนั ที่ 31 ตุลาคม 25x7 กิจการ ตรวจนบั สินคา้ คงเหลือไดจ้ านวน 160 หน่วย คาส่ัง จงคานวณหามูลคา่ ของสินคา้ คงเหลือปลายงวดและตน้ ทุนขาย โดยวธิ ีต่อไปน้ี 1. วธิ ีถวั เฉลี่ยถ่วงน้าหนกั 2. วธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน (FIFO) 3. วธิ ีเขา้ หลงั ออกก่อน (LIFO)

-244- ข้อ 6. บริษทั คู่กนั จากดั ประกอบธุรกิจขายกระเป๋ าผา้ มีรายละเอียดเกี่ยวกบั สินคา้ คงเหลือในเดือน มกราคม 25x8 ดงั น้ี 25x8 จานวน 400 ใบ ราคาทนุ ใบละ 80 บาท ม.ค. 1 ยอดยกมา จานวน 250 ใบ ราคาทุนใบละ 77 บาท 7 ซ้ือสินคา้ จานวน 350 ใบ ราคาขายใบละ 140 บาท 12 ขายสินคา้ จานวน 150 ใบ ราคาขายใบละ 150 บาท 15 ขายสินคา้ จานวน 320 ใบ ราคาทนุ ใบละ 75 บาท 22 ซ้ือสินคา้ จานวน 430 ใบ ราคาขายใบละ 145 บาท 27 ขายสินคา้ 31 ซ้ือสินคา้ จานวน 280 ใบ ราคาทุนใบละ 73 บาท คาสั่ง 1. จงคานวณหามูลค่าของสินคา้ คงเหลือปลายงวดและตน้ ทนุ ขาย โดยสมมติใหก้ ิจการ ใชร้ ะบบการบนั ทกึ บญั ชีสินคา้ คงเหลือเมื่อส้ินงวด โดยวธิ ีตอ่ ไปน้ี 1.1 วธิ ีถวั เฉลี่ยแบบถ่วงน้าหนกั 1.2 วธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน (FIFO) 1.3 วธิ ีเขา้ หลงั ออกก่อน (LIFO) 2. จงคานวณหามูลค่าของสินคา้ คงเหลือปลายงวดและตน้ ทุนขาย โดยสมมตใิ หก้ ิจการใช้ ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบต่อเน่ือง โดยวธิ ีต่อไปน้ี 2.1 วธิ ีถวั เฉลี่ยแบบเคลื่อนท่ี 2.2 วธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน (FIFO) 2.3 วธิ ีเขา้ หลงั ออกก่อน (LIFO)

-245- ข้อ 7. บริษทั รุ่งเรือง จากดั เร่ิมเปิ ดกิจการเม่ือวนั ที่ 1 มิถุนายน 25x9 มีรายการซ้ือขายสินคา้ ในเดือน มิถุนายน 25x9 ดงั น้ี 25x9 ราคาทนุ หน่วยละ 80 บาท มิ.ย. 1 ซ้ือสินคา้ จานวน 150 หน่วย ราคาทนุ หน่วยละ 78 บาท ราคาทนุ หน่วยละ 82 บาท 6 ขายสินคา้ จานวน 100 หน่วย ราคาทุนหน่วยละ 79 บาท 11 ซ้ือสินคา้ จานวน 200 หน่วย 16 ซ้ือสินคา้ จานวน 120 หน่วย 21 ขายสินคา้ จานวน 280 หน่วย 26 ซ้ือสินคา้ จานวน 200 หน่วย 29 ขายสินคา้ จานวน 180 หน่วย กิจการขายสินคา้ ในราคาหน่วยละ 100 บาท คาส่ัง 1. จงคานวณหามูลค่าของสินคา้ คงเหลือปลายงวดและตน้ ทุนขาย โดยสมมตใิ หก้ ิจการ ใชร้ ะบบการบนั ทกึ บญั ชีสินคา้ คงเหลือเมื่อสิ้นงวด โดยวธิ ีตอ่ ไปน้ี 1.1 วธิ ีถวั เฉล่ียแบบถ่วงน้าหนกั 1.2 วธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน (FIFO) 1.3 วธิ ีเขา้ หลงั ออกก่อน (LIFO) 2. จงคานวณหามูลค่าของสินคา้ คงเหลือปลายงวดและตน้ ทุนขาย โดยสมมติใหก้ ิจการใช้ ระบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบตอ่ เน่ือง โดยวธิ ีต่อไปน้ี 2.1 วธิ ีถวั เฉล่ียแบบเคลื่อนท่ี 2.2 วธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน (FIFO) 2.3 วธิ ีเขา้ หลงั ออกก่อน (LIFO)

-246- ข้อ 8. ต่อไปน้ีเป็ นรายละเอียดเก่ียวกบั สินคา้ คงเหลือของบริษทั รวยจงั จากดั ในเดือนพฤษภาคม 25x1 ดงั น้ี 25x1 จานวน 280 หน่วย ราคาทุนหน่วยละ 12 บาท จานวน 250 หน่วย ราคาขายหน่วยละ 30 บาท พ.ค. 1 ยอดยกมา จานวน 450 หน่วย ราคาทนุ หน่วยละ 14 บาท 5 ขายสินคา้ จานวน 330 หน่วย ราคาขายหน่วยละ 32 บาท 11 ซ้ือสินคา้ จานวน 220 หน่วย ราคาทนุ หน่วยละ 12 บาท 17 ขายสินคา้ จานวน 200 หน่วย ราคาขายหน่วยละ 31 บาท 23 ซ้ือสินคา้ จานวน 120 หน่วย ราคาทุนหน่วยละ 15 บาท 28 ขายสินคา้ 30 ซ้ือสินคา้ คาส่ัง จงคานวณหามูลค่าของสินคา้ คงเหลือปลายงวด ตน้ ทุนขาย และกาไรข้นั ตน้ กรณีท่ี กิจการใชร้ ะบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด โดยวธิ ีตอ่ ไปน้ี 1. วธิ ีถวั เฉลี่ยถ่วงน้าหนกั 2. วธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน (FIFO) 3. วธิ ีเขา้ หลงั ออกก่อน (LIFO) ข้อ 9. ต่อไปน้ีเป็ นรายละเอียดเกี่ยวกบั สินคา้ คงเหลือของบริษทั ขยนั จากดั ในเดือนกรกฎาคม 25x4 ดงั น้ี 25x4 จานวน 170 หน่วย ราคาทุนหน่วยละ 27 บาท จานวน 140 หน่วย ราคาขายหน่วยละ 50 บาท ก.ค. 1 ยอดยกมา จานวน 320 หน่วย ราคาทุนหน่วยละ 25 บาท 4 ขายสินคา้ จานวน 240 หน่วย ราคาขายหน่วยละ 52 บาท 10 ซ้ือสินคา้ จานวน 500 หน่วย ราคาทุนหน่วยละ 24 บาท 16 ขายสินคา้ จานวน 210 หน่วย ราคาขายหน่วยละ 54 บาท 24 ซ้ือสินคา้ จานวน 180 หน่วย ราคาขายหน่วยละ 53 บาท 27 ขายสินคา้ 31 ขายสินคา้ คาส่ัง จงคานวณหามูลค่าของสินคา้ คงเหลือปลายงวด ตน้ ทุนขาย และกาไรข้นั ตน้ กรณีท่ี กิจการใชร้ ะบบการบนั ทกึ บญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบต่อเน่ือง โดยวธิ ีต่อไปน้ี 1. วธิ ีถวั เฉล่ียถ่วงเคลื่อนที่ 2. วธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน (FIFO) 3. วธิ ีเขา้ หลงั ออกก่อน (LIFO)

-247- ข้อ 10. ต่อไปน้ีเป็ นยอดคงเหลือของบญั ชีต่างๆ (บางส่วน) ของบริษทั ขา้ วสวย จากัด ณ วนั ที่ 31 ธนั วาคม 25x1 และ 25x2 25x1 25x2 ขายสินคา้ 300,000 450,000 สินคา้ คงเหลือตน้ งวด 40,000 22,000 ซ้ือสินคา้ สุทธิ 100,000 240,000 สินคา้ คงเหลือปลายงวด 22,000 30,000 ค่าใชจ้ า่ ยในการดาเนินงาน 47,000 65,000 คาสั่ง สมมตวิ ่ากิจการตรวจนบั สินคา้ คงเหลือปลายงวดผดิ พลาด โดยยอดสินคา้ คงเหลือที่ปลาย งวดถูกตอ้ ง คอื 18,000 บาท จงจดั ทางบการเงิน ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. งบกาไรขาดทุน สาหรับปี 25x1 และ 25x2 กรณีบนั ทึกยอดสินคา้ คงเหลือปลายงวด ผดิ พลาด 2. งบกาไรขาดทุน สาหรับปี 25x1 และ 25x2 กรณีบนั ทึกยอดสินคา้ คงเหลือปลายงวด ถูกตอ้ ง

-248- เอกสารอ้างองิ สภาวชิ าชีพบญั ชี ในพระบรมราชูปถมั ภ.์ มาตรฐานการบัญชี ฉบับท่ี 2 (ปรับปรุง 2558) เรื่องสินค้า คงเหลือ. สืบคน้ เม่ือ 14 พฤษภาคม 2559, จาก http://www.fap.or.th/images/column_ 1450924281/TAS%202%20revised%202558+.pdf. อญั ชลี พพิ ฒั นเสริญ. (2554). การบญั ชีข้นั ต้น. กรุงเทพฯ: ธนาเพลส.

แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 7 การบญั ชีภาษมี ูลค่าเพมิ่ หัวข้อเนื้อหาประจาบท 1. ความหมายของภาษีมูลคา่ เพม่ิ 2. ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดทะเบยี นภาษมี ูลค่าเพม่ิ 3. ความรับผดิ ในการเสียภาษีมูลค่าเพมิ่ 4. หนา้ ท่ขี องผปู้ ระกอบการจดทะเบียนภาษีมูลคา่ เพมิ่ 5. อตั ราภาษีมูลค่าเพมิ่ 6. การคานวณภาษีมูลคา่ เพมิ่ 7. การบนั ทกึ บญั ชีภาษีมูลคา่ เพม่ิ 8. บทสรุป 9. แบบฝึกหดั ทา้ ยบท 10. เอกสารอา้ งอิง วตั ถปุ ระสงค์เชิงพฤตกิ รรม 1. ผเู้ รียนสามารถบอกถึงความหมายของภาษีมูลคา่ เพมิ่ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 2. ผเู้ รียนสามารถระบุผมู้ ีหนา้ ทจ่ี ดทะเบียนภาษีมูลคา่ เพมิ่ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 3. ผเู้ รียนสามารถอธิบายความรับผิดในการเสียภาษี และหนา้ ที่ของผปู้ ระกอบการจดทะเบียน ภาษมี ูลคา่ เพมิ่ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 4. ผเู้ รียนสามารถอธิบายอตั ราภาษมี ูลค่าเพมิ่ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 5. ผเู้ รียนสามารถคานวณภาษมี ูลคา่ เพมิ่ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 6. ผเู้ รียนสามารถบนั ทึกบญั ชีรายการคา้ ทเี่ ก่ียวขอ้ งกบั ภาษีมูลคา่ เพมิ่ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง

-250- วธิ กี ารสอนและกจิ กรรมการเรียนการสอน 1. แนะนาเน้ือหารายวชิ าในบท นาเสนอเน้ือหาเขา้ สู่บทเรียน 2. บรรยายเน้ือหาในแต่ละหัวข้อ พร้อมยกตวั อยา่ งประกอบ โดยใช้เอกสารและโปรแกรม คอมพวิ เตอร์ 3. ยกตวั อยา่ งและวเิ คราะห์สถานการณ์ร่วมกนั ในช้นั เรียน 4. มอบหมายใหน้ กั ศกึ ษาทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบท พร้อมแจง้ กาหนดการส่งงาน ส่ือการเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. สื่อประกอบการสอนทางคอมพวิ เตอร์ โปรแกรม Power Point 3. หนงั สือ ตารา และเอกสารทีเ่ ก่ียวขอ้ ง 4. แบบฝึกหดั ทา้ ยบท การวดั และประเมนิ ผล 1. การเขา้ ช้นั เรียนตรงเวลา 2. สงั เกตความสนใจในช้นั เรียนขณะบรรยาย 3. การมีส่วนร่วมในกิจกรรมในช้นั เรียน 4. การถามและตอบคาถามในช้นั เรียน 5. ส่งแบบฝึกหดั ตามกาหนดเวลา และทาแบบฝึกหดั ถูกตอ้ งร้อยละ 80

บทท่ี 7 การบัญชีภาษมี ูลค่าเพม่ิ ภาษีมูลค่าเพิ่ม เป็ นเร่ืองที่ผูป้ ระกอบธุรกิจควรศึกษาและทาความเขา้ ใจ เนื่องจากกิจการที่ ไม่ไดจ้ ดทะเบียนภาษมี ูลค่าเพมิ่ มีวธิ ีปฏบิ ตั ิทางการบญั ชีแตกตา่ งจากกิจการที่จดทะเบยี นภาษีมูลคา่ เพิ่ม เน้ือหาในบทน้ีจึงอธิบายเก่ียวกับผูป้ ระกอบการท่ีตอ้ งจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม หน้าที่และความ รับผดิ ชอบเมื่อกิจการจดทะเบียนเสียภาษีมูลค่าเพมิ่ อตั ราภาษีมูลค่าเพมิ่ การคานวณภาษีมูลค่าเพ่ิมท่ี ตอ้ งชาระ รวมท้งั การบนั ทึกบญั ชีที่เก่ียวขอ้ งกบั ภาษีมูลค่าเพม่ิ เพ่อื ท่ีกิจการจะไดป้ ฏบิ ตั ิตามกฎหมาย ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งและครบถว้ น ความหมายของภาษมี ูลค่าเพมิ่ ภาษมี ูลค่าเพมิ่ ( Value Added Tax หรือ VAT) ตามประมวลรัษฎากร หมายถึง ภาษที ร่ี ัฐบาล เรียกเกบ็ จากมูลคา่ ของสินคา้ หรือบริการ เฉพาะจากมูลคา่ ส่วนทเ่ี พมิ่ ข้ึนในแตล่ ะข้นั ตอนของการ จาหน่ายสินคา้ หรือการใหบ้ ริการ หรือการผลิตท่ียงั ไม่เคยเสียภาษีมาก่อน ภาษมี ูลคา่ เพม่ิ ในการประกอบธุรกิจ แบง่ ไดเ้ ป็ น 2 ลกั ษณะคอื 1. ภาษีซื้อ (Input Tax) หมายถึง ภาษีมูลค่าเพมิ่ ทผ่ี ปู้ ระกอบการไดจ้ า่ ยให้กบั ผขู้ ายสินคา้ หรือ ผใู้ ห้บริการที่เป็ นผูป้ ระกอบการจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพ่ิมเมื่อซ้ือสินคา้ หรือชาระค่าบริการ ภาษีซ้ือ เกิดข้ึนในเดือนใด ถือเป็นภาษีซ้ือของเดือนน้ันๆ แต่ในกรณีทม่ี ีเหตจุ าเป็ นกฎหมายจะยอมใหน้ าไปหัก ในเดือนภาษีหลงั จากเดือนที่ระบใุ นใบกากบั ภาษี 2. ภาษีขาย (Output Tax) หมายถึง ภาษีมูลค่าเพมิ่ ทผ่ี ปู้ ระกอบการจดทะเบียนภาษมี ูลคา่ เพม่ิ ไดเ้ รียกเก็บหรือพึงเรียกเก็บจากผูซ้ ้ือสินคา้ หรือผรู้ ับบริการเม่ือขายสินคา้ หรือรับชาระค่าบริการ ภาษี ขายเกิดข้นึ ในเดือนใดกถ็ ือวา่ เป็นภาษขี ายของเดือนน้นั

-252- ผ้มู หี น้าทจี่ ดทะเบียนภาษีมลู ค่าเพม่ิ ผมู้ ีหนา้ ทีจ่ ดทะเบยี นภาษีมูลค่าเพมิ่ ไดแ้ ก่ 1. ผูป้ ระกอบกิจการท่ีมีรายรับจากการขายสินค้าหรือให้บริการเป็ นปกติธุระเกินกว่า 1,800,000 บาทตอ่ ปี 2. ผปู้ ระกอบกิจการขายสินคา้ หรือใหบ้ ริการ ซ่ึงมีแผนงานที่สามารถพิสูจน์ไดว้ ่า ไดม้ ีการ ดาเนินการและเตรียมการประกอบกิจการอันเป็ นเหตุใหต้ อ้ งมีการซ้ือสินคา้ หรือรับบริการท่ีอยูใ่ น บงั คบั ตอ้ งเสียภาษีมูลค่าเพิ่ม เช่น การก่อสร้างโรงงาน ก่อสร้างอาคารสานักงาน หรือการติดต้งั เครื่องจกั ร 3. ผปู้ ระกอบการอยนู่ อกราชอาณาจกั รและไดข้ ายสินคา้ หรือใหบ้ ริการในราชอาณาจกั รเป็ น ปกตธิ ุระ โดยมีตวั แทนอยใู่ นราชอาณาจกั ร ท้งั น้ีใหต้ วั แทนเป็นผมู้ ีหนา้ ท่ีรับผดิ ชอบการจดทะเบียน ความรับผดิ ในการเสียภาษมี ูลค่าเพม่ิ กฎหมายไดก้ าหนดจุดรับผดิ ชอบการเสียภาษีมูลคา่ เพมิ่ สาหรบั กรณีต่างๆ ดงั น้ี 1. การขายสินค้า ความรบั ผดิ ในการเสียภาษีมูลค่าเพมิ่ จะเกิดข้ึนเม่ือมีการส่งมอบสินคา้ เวน้ แต่มีการกระทาต่อไปน้ีก่อนการมอบสินคา้ ให้ถือว่าความผดิ ในการเสียภาษมี ูลค่าเพิ่มเกิดข้ึนตามส่วน ของการกระทาน้นั ๆ 1.1 มีการโอนกรรมสิทธ์ิสินคา้ ก่อนการส่งมอบสินคา้ 1.2 ไดร้ ับชาระราคาสินคา้ ก่อนการส่งมอบสินคา้ 1.3 มีการออกใบกากบั ภาษี ก่อนการส่งมอบสินคา้ 2. การให้บริการ ความรับผดิ ในการเสียภาษมี ูลค่าเพมิ่ จะเกิดข้ึนเม่ือไดร้ ับชาระค่าบริการ เวน้ แต่มีการกระทาต่อไปน้ีก่อนการไดร้ บั ชาระคา่ บริการ ใหถ้ ือวา่ ความผดิ ในการเสียภาษมี ูลค่าเพมิ่ เกิดข้ึน ตามส่วนของการกระทาน้นั ๆ 2.1 มีการการออกใบกากบั ภาษี ก่อนไดร้ ับชาระค่าบริการ 2.2 ไดใ้ ชบ้ ริการไม่วา่ โดยตนเองหรือบุคคลอ่ืน ก่อนไดร้ ับชาระราคาคา่ บริการ 3. การนาเข้าสินค้า ความรับผดิ ในการเสียภาษมี ูลค่าเพมิ่ จะเกิดข้ึนเมื่อไดช้ าระคา่ อากรขาเขา้ วางหลกั ประกนั อากรขาเขา้ จดั ใหม้ ีผคู้ ้าประกนั อากรขาเขา้ เวน้ แตไ่ ม่ตอ้ งเสียภาษีอากรขาเขา้ ความรับ ผดิ ในการเสียภาษมี ูลคา่ เพม่ิ จะเกิดข้นึ ในวนั ท่ีมีการออกใบขนสินคา้ ขาเขา้

-253- หน้าทขี่ องผ้ปู ระกอบการจดทะเบยี นภาษีมูลค่าเพมิ่ ผปู้ ระกอบการท่ีเป็นผจู้ ดทะเบยี นภาษมี ูลค่าเพมิ่ มีหนา้ ท่ีดงั ตอ่ ไปน้ี 1. เรียกเก็บภาษมี ูลค่าเพิม่ จากผซู้ ้ือสินคา้ หรือผรู้ บั บริการ 2. ออกใบกากับภาษี เพื่อเป็ นหลักฐานในการเรียกเก็บภาษีมูลค่าเพิ่ม โดยการขายสินค้า ผปู้ ระกอบการมีหน้าที่ตอ้ งออกใบกากบั ภาษีใหก้ ับผูซ้ ้ือทนั ทีที่มีการส่งมอบสินคา้ ใหก้ บั ผซู้ ้ือ แต่ใน การใหบ้ ริการผปู้ ระกอบการมีหนา้ ทตี่ อ้ งออกใบกากบั ภาษตี ่อเมื่อไดร้ ับชาระคา่ บริการ ใบกากบั ภาษีมี 2 ชนิด คือ ใบกากบั ภาษีแบบเตม็ รูป และใบกากบั ภาษอี ยา่ งยอ่ 2.1 ใบกากบั ภาษแี บบเตม็ รูป ตอ้ งประกอบดว้ ยรายการอยา่ งนอ้ ย ดงั น้ี 2.1.1 คาวา่ “ใบกากบั ภาษี” 2.1.2 ช่ือ ท่ีอยู่ และเลขประจาตวั ผเู้ สียภาษอี ากรของผขู้ ายสินคา้ หรือใหบ้ ริการ 2.1.3 ช่ือ ที่อยู่ ของผซู้ ้ือสินคา้ หรือรับบริการ 2.1.4 เลขประจาตัวผู้เสียภาษีอากรของผู้ซ้ือสินค้าหรือรับบริ การ (เฉพาะ ผปู้ ระกอบการทจ่ี ดทะเบียนภาษมี ูลคา่ เพมิ่ ) 2.1.5 หมายเลขลาดบั ของใบกากบั ภาษีและหมายเลขลาดบั ของเล่ม (ถา้ มี) 2.1.6 วนั เดือน ปี ท่ีออกใบกากบั ภาษี 2.1.7 ช่ือ ชนิด ประเภท ปริมาณและมูลค่าของสินคา้ หรือของบริการ 2.1.8 จานวนภาษีมูลค่าเพิ่ม โดยแยกออกจากมูลค่าของสินคา้ หรือของบริการให้ ชดั แจง้ 2.1.9 ขอ้ ความอ่ืนท่ีอธิบดีกรมสรรพากรกาหนด โดยทวั่ ไปใบส่งของหรือใบเสร็จรับเงนิ และใบกากบั ภาษีอาจเป็ นใบเดียวกนั ผซู้ ้ือสามารถนา ใบกากบั ภาษเี ตม็ รูปน้ีไปเป็นหลกั ฐานในการขอหกั ออกจากภาษีขายได้ 2.2 ใบกากบั ภาษอี ยา่ งยอ่ ตอ้ งประกอบดว้ ยรายการอยา่ งนอ้ ย ดงั น้ี 2.2.1 คาวา่ \"ใบกากบั ภาษีอยา่ งยอ่ \" 2.2.2 ชื่อ หรือชื่อยอ่ และเลขประจาตวั ผูเ้ สียภาษีอากร และรหัสของผูข้ ายสินคา้ หรือใหบ้ ริการ 2.2.3 หมายเลขลาดบั ของใบกากบั ภาษี และหมายเลขลาดบั ของเล่ม (ถา้ มี) 2.2.4 ช่ือ ชนิด ประเภท ปริมาณ และมูลคา่ ของสินคา้ หรือของบริการ

-254- 2.2.5 ราคาสินคา้ หรือราคาค่าบริการ โดยตอ้ งมีขอ้ ความระบุชัดเจนว่าได้รวม ภาษีมูลคา่ เพม่ิ ไวแ้ ลว้ 2.2.6 วนั เดือน ปี ที่ออกใบกากบั ภาษี 2.2.7 เลขรหสั ประจาเคร่ืองบนั ทกึ การเก็บเงินที่อธิบดีกรมสรรพากรกาหนด 2.2.8 ขอ้ ความอื่นที่อธิบดีกรมสรรพากรกาหนด ผู้ประกอบการจดทะเบียนที่มีสิทธิออกใบกากับภาษีอย่างย่อ ได้แก่ ผู้ขายปลีก เช่น หา้ งสรรพสินคา้ รา้ นขายของชา ปั๊มน้ามนั ฯลฯ หรือผใู้ ห้บริการซ่ึงในแตล่ ะวนั จะมีผูม้ าใชบ้ ริการเป็ น จานวนมาก เช่น ร้านอาหาร อู่ซ่อมรถยนต์ โรงแรม เป็ นตน้ ใบกากบั ภาษีอยา่ งยอ่ ไม่สามารถนาไปใช้ เป็ นหลักฐานภาษีซ้ือในการขอหักออกจากภาษีขายได้ หากว่าผูซ้ ้ือตอ้ งการใบกากับภาษีแบบเต็ม รูปแบบเพอ่ื นาไปใชเ้ ป็นหลกั ฐานในการหกั ภาษีขาย ผปู้ ระกอบการตอ้ งออกใบกากบั ภาษีแบบเตม็ รูป ใหก้ บั ผซู้ ้ือทนั ที 3. จัดทารายงานเก่ียวกับภาษีมูลค่าเพิ่ม โดยรายงานท่ีผูป้ ระกอบการจดทะเบียนท่ีเสีย ภาษมี ูลค่าเพม่ิ มีหนา้ ท่ีตอ้ งจดั ทา ไดแ้ ก่ รายงานภาษซี ้ือ รายงานภาษีขาย และรายงานสินคา้ และวตั ถุดิบ โดยแยกตามเดือนภาษี 4. ยื่นแบบแสดงรายการเพื่อเสียภาษีตามแบบ ภ.พ.30 โดยตอ้ งยืน่ ทุกเดือนภายในวนั ที่ 15 ของเดือนถดั ไป แมว้ า่ จะไม่มีการขายสินคา้ หรือใหบ้ ริการ ตวั อยา่ งใบกากบั ภาษีเต็มรูป ใบกากับภาษีอยา่ งย่อ รายงานเกี่ยวกับภาษีมูลค่าเพิม่ และแบบ ภ.พ.30 แสดงไดด้ งั น้ี

-255- บริษทั ............................................. จากดั เลขท่ี ........................ ที่อยู่ ........................................................ เลขประจาตวั ผเู้ สียภาษีอากร....................... ใบกากบั ภาษี (Tax Invoice) วนั ที่ ............................................ ตามใบสัง่ ซ้ือ เลขที่ ..................................... ชื่อลูกคา้ .................................................. ทอี่ ยู่ ....................................................................................... เลขประจาตวั ผเู้ สียภาษีอากร..................................................... เงื่อนไขการชาระเงิน ............................................................... ลาดบั ท่ี รายการ จานวน ราคาต่อหน่วย จานวนเงิน .......................................... มลู ค่าสินค้า ผสู้ ่งสินคา้ ภาษมี ลู ค่าเพ่มิ (7%) ยอดเงินรวม ........................................ ผรู้ ับสินคา้ ภาพท่ี 7.1 ตวั อยา่ งใบกากบั ภาษีเตม็ รูป

-256- บริษทั ............................................. จากดั เลขที่ ........................ รหัส ........................................................... เลขประจาตวั ผเู้ สียภาษีอากร..................... ใบกากบั ภาษีอย่างย่อ Tax Invoice (ABB) วนั ท่ี ............................................ ลาดบั ที่ รายการ จานวน ราคาต่อหน่วย จานวนเงิน มูลค่าสินค้า ภาษมี ูลค่าเพิม่ (7%) ยอดเงินรวม ** รวมภาษีมูลค่าเพิม่ ไวแ้ ลว้ ** ภาพที่ 7.2 ตวั อยา่ งใบกากบั ภาษอี ยา่ งยอ่

-257- รายงานภาษีขาย แผน่ ที่….. เดือน………………ปี …………….. เลขประจาตวั ผเู้ สียภาษีอากร ชื่อผปู้ ระกอบการคา้ ………………………………………........... สาขา สานกั งานใหญ่ ชื่อสถานประกอบการคา้ …………………………………………. ใบกากบั ภาษี ชื่อผซู้ ้ือสินคา้ / มูลค่าสินคา้ จานวนเงนิ หมายเหตุ ผรู้ บั บริการ หรือบริการ ภาษี วนั เล่มท่ี เดือน ปี เลขท่ี มูลค่าเพมิ่ รวม ภาพที่ 7.3 ตวั อยา่ งรายงานภาษีขาย

-258- รายงานภาษีซื้อ แผน่ ที่….. เดือน………………ปี …………….. เลขประจาตวั ผเู้ สียภาษอี ากร ช่ือผปู้ ระกอบการคา้ ………………………………………........... สาขา สานกั งานใหญ่ ชื่อสถานประกอบการคา้ …………………………………………. ใบกากบั ภาษี ช่ือผขู้ ายสินคา้ / มูลคา่ สินคา้ จานวนเงิน หมายเหตุ ผใู้ หบ้ ริการ หรือบริการ ภาษี วนั เล่มที่ เดือน ปี เลขที่ มูลคา่ เพมิ่ รวม ภาพที่ 7.4 ตวั อยา่ งรายงานภาษีซ้ือ

-259- รายงานสินค้าและวตั ถดุ บิ ชื่อผปู้ ระกอบการคา้ ………………………………………………………………………………. ช่ือสถานประกอบการคา้ …………………………………………………………………………. เลขประจาตวั ผเู้ สียภาษอี ากร……………………………………………………………………… ช่ือสินคา้ / วตั ถุดิบ………………………………….. รหสั สินคา้ …………………………..……. ชนิด / ขนาด ……………………………………….. ปริมาณนบั เป็น………………………..…... ใบสาคญั รายการ วนั เลขท่ี รับ จา่ ย คงเหลือ หมายเหตุ เดือน ปี เอกสาร ภาพที่ 7.5 ตวั อยา่ งรายงานสินคา้ และวตั ถุดิบ

-260- ภาพท่ี 7.6 แบบ ภ.พ.30

-261- อตั ราภาษีมูลค่าเพมิ่ ตามประมวลรษั ฎากร ไดก้ าหนดอตั ราภาษีมูลคา่ เพมิ่ มี 2 อตั รา คอื 1. อัตราภาษีมูลค่าเพิ่มร้อยละ 10 เก็บจากการขายสินคา้ หรือให้บริการทุกประเภทและการ นาเขา้ ซ่ึงต่อมาได้มีพระราชกฤษฎีกาออกตามความในประมวลรัษฎากร ว่าด้วยการลดอัตรา ภาษีมูลค่าเพิ่ม ลงเป็ นอัตราร้อยละ 6.30 เมื่อรวมกบั ภาษีบารุงทอ้ งถิ่นอีกร้อยละ 0.7 รวมแลว้ เท่ากับ อตั รารอ้ ยละ 7.0 2. อัตราภาษีมูลค่าเพิม่ ร้อยละ 0 สาหรับกิจการดงั ตอ่ ไปน้ี 2.1 ส่งสินคา้ ออกนอกราชอาณาจกั รเพอ่ื ส่งไปต่างประเทศและผา่ นพธิ ีการทางศุลกากร การนาสินคา้ เขา้ ไปในเขตอุตสาหกรรมส่งออกเฉพาะสินคา้ ท่ีตอ้ งเสียอากรขาออกหรือท่ีไดร้ บั ยกเวน้ อากรขาออกตามกฎหมายว่าดว้ ยศุลกากร และการขายสินคา้ ของคลงั สินคา้ ทณั ฑบ์ นประเภทร้านคา้ ปลอดอากร 2.2 การให้บริการในราชอาณาจักรและใช้บริการน้ันในต่างประเทศตามประเภท หลกั เกณฑ์ วธิ ีการ และเง่ือนไขท่ีอธิบดีกาหนดโดยใหร้ วมถึงการบริการทใี่ นราชอาณาจกั รเพอ่ื ใชผ้ ลิต สินคา้ ในเขตอุตสาหกรรมเพื่อการส่งออก และการใหบ้ ริการท่กี ระทาในเขตอุตสาหกรรมส่งออกเพ่ือ ใชผ้ ลิตสินคา้ ส่งออกดว้ ย 2.3 การใหบ้ ริการขนส่งระหว่างประเทศโดยอากาศยานหรือเรือเดินทะเลที่กระทาโดย ผปู้ ระกอบการท่ีเป็ นนิติบุคคล ไม่ว่าผูข้ นส่งจะเป็ นบริษทั ไทยหรือบริษทั ต่างประเทศยอ่ มไดร้ ับสิทธิ เสียภาษีมูลคา่ เพมิ่ ในอตั รารอ้ ยละ 0 โดยไม่มีเง่ือนไข ต้งั แตว่ นั ที่ 1 มกราคม 2542 เป็นตน้ ไป 2.4 การขายสินคา้ หรือการให้บริการแก่ส่วนราชการหรือรัฐวิสาหกิจ เช่น กระทรวง ทบวง กรม ราชการส่วนทอ้ งถ่ินหรือรัฐวสิ าหกิจตามโครงการเงินกูห้ รือเงินช่วยเหลือจากตา่ งประเทศ ไดร้ ับสิทธิเสียภาษีมูลค่าเพิม่ ในอตั ราร้อยละ 0 โดยส่วนราชการหรือรัฐวิสาหกิจจะตอ้ งออกหนังสือ รับรองการชาระค่าสินคา้ หรือบริการจากเงินดงั กล่าว ให้แก่ผปู้ ระกอบการทขี่ ายสินคา้ หรือให้บริการ และตอ้ งปฏิบตั ิตามหลกั เกณฑท์ ีก่ าหนด 2.5 การขายสินคา้ หรือการให้บริการกบั องคก์ ารสหประชาชาติ ทบวงการชานาญพเิ ศษ ของสหประชาชาติ สถานเอกอัครราชทูต สถานกงสุลใหญ่ สถานกงสุล จะได้รับสิทธิเสีย ภาษีมูลค่าเพิม่ ในอตั ราร้อยละ 0 ตามหลกั เกณฑ์ วธิ ีการและเง่ือนไขของประกาศอธิบดีกรมสรรพากร เกี่ยวกบั ภาษมี ูลคา่ เพมิ่

-262- 2.6 การขายสินคา้ หรือการให้บริการระหว่างคลังสินคา้ ทณั ฑ์บนดว้ ยกันหรือระหว่าง ผปู้ ระกอบการที่ประกอบกิจการอยใู่ นเขตอุตสาหกรรมส่งออก รวมท้งั การขายสินคา้ หรือใหบ้ ริการ ระหวา่ งคลงั สินคา้ ทณั ฑบ์ นกบั ผปู้ ระกอบการที่ประกอบกิจการอยใู่ นเขตอุตสาหกรรมส่งออกจะไดร้ ับ สิทธิเสียภาษีมูลค่าเพิ่มในอตั ราร้อยละ 0 ตามหลกั เกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขท่ีอธิบดีกรมสรรพากร กาหนด การคานวณภาษีมูลค่าเพมิ่ กิจการจะตอ้ งมีการคานวณจานวนเงินภาษีมูลค่าเพิ่ม (อตั ราร้อยละ 7) แยกออกจากมูลค่า สินคา้ อยา่ งชดั เจนในใบกากบั ภาษสี าหรับการออกใบกากบั ภาษีแต่ละคร้ัง และในแต่ละเดือนกิจการ ตอ้ งคานวณภาษีมูลค่าเพม่ิ ของเดือนน้นั เพื่อยืน่ แบบ ภ.พ.30 กบั กรมสรรพากร โดยกิจการสามารถ คานวณ ดงั น้ี 1. การคานวณจานวนภาษีมูลค่าเพ่ิมจากราคาสินค้า 1.1 กรณีแยกภาษีออกจากราคาสินคา้ เช่น กิจการมีราคาสินคา้ ไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม จานวน 10,000 บาท การคานวณทาไดด้ งั น้ี จานวนเงินภาษีมูลคา่ เพมิ่ = 10,000 x 7/100 = 700 บาท มูลค่าสินคา้ รวมภาษีมูลคาเพมิ่ = 10,000 + 700 = 10,700 บาท 1.2 กรณีรวมภาษีไวใ้ นราคาสินคา้ เช่น กิจการมีราคาสินคา้ รวมภาษีมูลค่าเพิ่มจานวน 10,000 บาท การคานวณทาไดด้ งั น้ี จานวนเงนิ ภาษีมูลค่าเพมิ่ = 10,000 x 7/107 = 654 บาท มูลคา่ สินคา้ (ไม่รวมภาษี) = 10,000 - 654 = 9,346 บาท

-263- 2. การคานวณภาษมี ูลค่าเพิ่มของแต่ละเดือน ผปู้ ระกอบการจดทะเบียนภาษมี ูลคา่ เพม่ิ มีหนา้ ทต่ี อ้ งคานวณหาจานวนภาษีมูลคา่ เพม่ิ ของ แตล่ ะเดือน (เดือนปฏทิ นิ ) โดยภาษีมูลคา่ เพมิ่ ของแต่ละเดือนคานวณไดจ้ ากสมการ ดงั น้ี ภาษมี ูลค่าเพิ่ม = ภาษีขาย – ภาษีซื้อ กรณีที่กิจการมีภาษีขายมากกวา่ ภาษีซ้ือหรือผลการคานวณมีค่าเป็ นบวก กิจการจะตอ้ งชาระ เงนิ ภาษมี ูลคา่ เพมิ่ ใหก้ บั กรมสรรพากรเท่ากบั จานวนผลต่างทเ่ี กิดข้ึน กรณีที่กิจการมีภาษีซ้ือมากกวา่ ภาษีขายหรือผลการคานวณมีค่าเป็ นลบ กิจการมีสิทธิขอคืน ภาษจี ากกรมสรรพากร ตวั อย่างท่ี 7.1 หจก.รวมใจ เป็ นธุรกิจจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพมิ่ 7% ต่อไปน้ีเป็ นยอดขายและยอดซ้ือท่ี ยงั ไม่รวมภาษมี ูลคา่ เพมิ่ ของเดือนสิงหาคม 25x1 ยอดขาย 80,000 บาท ยอดซ้ือ 50,000 บาท สามารถคานวณภาษีมูลคา่ เพมิ่ ของเดือนสิงหาคม 25x1 ไดด้ งั น้ี ภาษขี าย = 80,000 x 7/100 = 5,600 บาท ภาษซี ้ือ = 60,000 x 7/100 = 4,200 บาท ภาษีมูลคา่ เพมิ่ = ภาษขี าย – ภาษซี ้ือ = 5,600 – 4,200 = 1,400 บาท สรุปได้ว่ากิจการตอ้ งชาระเงินภาษีมูลค่าเพ่ิมจานวน 1,400 บาท ให้กบั กรมสรรพากร โดย กิจการตอ้ งยน่ื แบบ ภ.พ.30 พร้อมกบั ชาระเงินภายในวนั ท่ี 15 กนั ยายน 25x1

-264- การบันทกึ บญั ชีภาษีมลู ค่าเพม่ิ การบนั ทึกบญั ชีภาษีมูลค่าเพิ่มจะอธิบายในส่วนของกิจการซ้ือขายสินคา้ ท่ีจดทะเบียน ภาษมี ูลค่าเพ่มิ ซ่ึงจะเปรียบเทียบระหว่างกิจการทีใ่ ชร้ ะบบการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด และแบบต่อเน่ือง โดยเมื่อเกิดรายการคา้ ตา่ งๆข้ึน สามารถบนั ทึกบญั ชี ไดด้ งั ตารางที่ 7.1 ตารางที่ 7.1 เปรียบเทียบการบนั ทึกบญั ชีระบบบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวดและระบบบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบต่อเน่ืองสาหรบั กิจการที่จดทะเบียนภาษมี ูลคา่ เพมิ่ แบบสิ้นงวด (Periodic Method) แบบต่อเน่ือง (Perpetual Method) 1. การซื้อสินค้า เดบติ ซ้ือสินคา้ xx เดบิต สินคา้ คงเหลือ xx ภาษีซ้ือ xx ภาษีซ้ือ xx เครดิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ xx เครดิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ xx 2. การจ่ายค่าขนส่งสินค้าในการซื้อ เดบิต สินคา้ คงเหลือ เดบิต ค่าขนส่งเขา้ /ค่าขนส่งเม่ือซ้ือ xx xx เครดิต เงนิ สด/เจา้ หน้ีการคา้ xx เครดิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ xx 3. การส่งคนื สินค้าหรือการได้รับส่วนลด เดบติ เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ เดบติ เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ xx เครดิต สินคา้ คงเหลือ เครดิต สินคา้ ส่งคนื และส่วนลด xx ภาษซี ้ือ xx xx ภาษีซ้ือ xx xx 4. การจ่ายชาระหนี้ เดบิต เจา้ หน้ีการคา้ เดบิต เจา้ หน้ีการคา้ xx xx เครดิต เงินสด xx เครดิต เงินสด xx xx ส่วนลดรับ xx สินคา้ คงเหลือ 5. การขายสินค้า เดบิต เงินสด/ลูกหน้ีการคา้ xx เดบติ เงินสด/ลูกหน้ีการคา้ xx เครดิต ขายสินคา้ เครดิต ขายสินคา้ xx xx ภาษีขาย xx ภาษขี าย xx (บนั ทึกการขายสินคา้ ในราคาขาย) เดบิต ตน้ ทุนขาย xx เครดิต สินคา้ คงเหลือ xx (บนั ทกึ ตน้ ทนุ สินคา้ ท่ีขายในราคาทุน)

-265- แบบสิ้นงวด (Periodic Method) แบบต่อเน่ือง (Perpetual Method) 6. การจ่ายค่าขนส่งเม่ือขาย เดบติ คา่ ขนส่งออก/คา่ ขนส่งเม่ือขาย xx เดบิต คา่ ขนส่งออก/คา่ ขนส่งเม่ือขาย xx เครดิต เงินสด/ค่าขนส่งออกคา้ งจ่าย xx เครดิต เงนิ สด/คา่ ขนส่งออกคา้ งจา่ ย xx 7. การรับคนื หรือการให้ส่วนลด 7.1 กรณีใหส้ ่วนลด 7.1 กรณีใหส้ ่วนลด เดบิต สินคา้ รับคนื และส่วนลด xx เดบิต สินคา้ รบั คืนและส่วนลด xx ภาษขี าย xx ภาษขี าย xx เครดิต เงินสด/ลูกหน้ีการคา้ xx เครดิต เงินสด/ลูกหน้ีการคา้ xx 7.2 กรณีการรับคนื สินคา้ xx 7.2 กรณีการรบั คนื สินคา้ เดบติ สินคา้ รบั คนื และส่วนลด xx xx เดบติ สินคา้ รบั คืนและส่วนลด xx ภาษีขาย ภาษีขาย xx xx เครดิต เงินสด/ลูกหน้ีการคา้ xx เครดิต เงินสด/ลูกหน้ีการคา้ (บนั ทกึ การรับคนื สินคา้ ในราคาขาย) เดบิต สินคา้ คงเหลือ xx เครดิต ตน้ ทนุ ขาย 8. การรับชาระหนี้ (บนั ทกึ ตน้ ทนุ สินคา้ ที่รบั คนื ในราคาทุน) เดบิต เงนิ สด xx เดบิต เงนิ สด xx ส่วนลดจา่ ย xx ส่วนลดจ่าย xx เครดิต ลูกหน้ีการคา้ xx เครดิต ลูกหน้ีการคา้ xx xx 9. การซื้อสินทรัพย์ xx เดบิต สินทรัพย์ เดบิต สินทรพั ย์ xx xx ภาษซี ้ือ xx ภาษีซ้ือ xx เครดิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ เครดิต เงินสด/เจา้ หน้ีการคา้ xx 10. การนาสินค้าจ่ายค่าใช้จ่ายอื่นๆ เดบติ คา่ ใชจ้ า่ ย เดบิต ค่าใชจ้ า่ ย ภาษีซ้ือ xx เครดิต สินคา้ คงเหลือ xx xx ภาษีซ้ือ xx xx เครดิต ซ้ือสินคา้

-266- แบบสิ้นงวด (Periodic Method) แบบต่อเน่ือง (Perpetual Method) 11. การจ่ายค่าใช้จ่ายอ่ืนๆ เดบิต ค่าใชจ้ า่ ย เดบิต ค่าใชจ้ ่าย xx xx ภาษีซ้ือ xx ภาษซี ้ือ xx เครดิต เงินสด/คา่ ใชจ้ า่ ยคา้ งจา่ ย xx เครดิต เงินสด/คา่ ใชจ้ า่ ยคา้ งจ่าย xx 12. ปิ ดบญั ชีภาษซี ื้อและภาษขี าย 11.1 กรณีภาษซี ้ือมากกวา่ ภาษีขาย 11.1 กรณีภาษซี ้ือมากกวา่ ภาษขี าย เดบติ ภาษขี าย เดบติ ภาษขี าย xx xx ลูกหน้ีกรมสรรพากร xx ลูกหน้ีกรมสรรพากร xx เครดิต ภาษีซ้ือ เครดิต ภาษซี ้ือ xx xx xx 11.2 กรณีภาษีขายมากกวา่ ภาษซี ้ือ 11.2 กรณีภาษขี ายมากกวา่ ภาษีซ้ือ เดบิต ภาษขี าย เดบติ ภาษีขาย xx xx เครดิต ภาษซี ้ือ xx เครดิต ภาษซี ้ือ xx เจา้ หน้ีกรมสรรพากร xx เจา้ หน้ีกรมสรรพากร ตวั อย่างที่ 7.2 รา้ นสมถวลิ ประกอบธุรกิจซ้ือขายสินคา้ จดทะเบยี นภาษีมูลคา่ เพมิ่ 7% กิจการมีรายการ คา้ ในเดือนมกราคม 25x9 (ยงั ไม่รวมภาษมี ูลคา่ เพมิ่ 7%) ดงั ต่อไปน้ี 25x9 ม.ค. 2 ซ้ือสินคา้ จานวน 12,000 บาท ไดร้ ับส่วนลดการคา้ 10% เงื่อนไขการชาระเงิน 2/10,n/30 ตามใบส่งของและใบกากบั ภาษเี ลขที่ 111 3 จา่ ยเงนิ สดชาระค่าขนส่ง 500 บาท ตามเง่ือนไขการขนส่ง F.O.B. shipping point 5 ขายสินคา้ จานวน 42,000 บาทเป็ นเงินสด ให้ส่วนลดการคา้ 5% สินคา้ ท่ีขายมีราคาทุน 28,000 บาท ตามใบส่งของและใบกากบั ภาษีของกิจการเลขท่ี 001 8 ซ้ือสินคา้ เป็นเงนิ สดจานวน 60,000 บาท ตามใบส่งของและใบกากบั ภาษเี ลขท่ี 111 11 ส่งคนื สินคา้ ทซี่ ้ือมาเม่ือวนั ท่ี 2 จานวน 2,000 บาท เน่ืองจากสินคา้ ชารุด กิจการไดร้ บั ใบลด หน้ีเลขท่ี 123 14 ขายสินคา้ จานวน 35,000 บาท สินคา้ ที่ขายมีราคาทุน 20,000 บาท เง่ือนไขการชาระเงิน 2/E.O.M,n/60 ตามใบส่งของและใบกากบั ภาษีของกิจการเลขที่ 002 และจ่ายเงินสดชาระ คา่ ขนส่ง 800 บาท ตามเง่อื นไขการขนส่ง F.O.B. destination

-267- 17 รับคืนสินคา้ ที่ขายเม่ือวนั ที่ 5 เนื่องจากสินคา้ มีตาหนิ จานวน 3,000 บาท สินคา้ ทีร่ ับคืนมี ราคาทนุ 1,400 บาท กิจการออกใบลดหน้ีเลขท่ี 101 ใหก้ บั ลูกคา้ 18 ซ้ืออุปกรณ์สานกั งานเป็นเงินสด จานวน 15,000 บาท ตามใบกากบั ภาษีเลขที่ 052 20 จา่ ยคา่ นายหนา้ ใหก้ บั พนกั งานขายของกิจการ 1,500 บาท 22 จา่ ยชาระเงนิ คา่ สินคา้ ท่ีซ้ือเมื่อวนั ท่ี 2 ท้งั จานวน 25 รบั ชาระเงินค่าสินคา้ ทีข่ ายเมื่อวนั ที่ 14 ท้งั จานวน 30 จ่ายค่าไฟฟ้า 2,500 บาท 31 จ่ายเงนิ เดือนพนกั งาน 8,000 บาท กรณที ่ี 1 บนั ทึกบญั ชีดว้ ยระบบบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบส้ินงวด สามารถบนั ทึกบญั ชีในสมุด รายวนั ทวั่ ไป ไดด้ งั น้ี สมุดรายวันทว่ั ไป หนา้ 1 ว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบิต เครดติ บัญชี บาท สต บาท สต 25x9 501 10,800 - 104 756 - ม.ค. 2 ซ้ือสินคา้ 201 11,556 - ภาษีซ้ือ ¤ เจา้ หน้ีการคา้ 502 500 - ¤ซ้ือสินคา้ เป็นเงนิ เช่ือ เงื่อนไข 2/10,n/30 101 500 - 3 ค่าขนส่งเขา้ 101 42,693 - ¤ เงนิ สด 401 39,900 - ¤จ่ายค่าขนส่งในการซ้ือสินคา้ เป็ นเงินสด 202 2,793 - 5 เงนิ สด 501 60,000 - ขายสินคา้ 104 4,200 - ภาษีขาย 101 64,200 - ¤ขายสินคา้ เป็นเงินสด 8 ซ้ือสินคา้ ภาษซี ้ือ ¤ เงนิ สด ¤ซ้ือสินคา้ เป็นเงนิ สด

-268- สมุดรายวันทว่ั ไป หนา้ 2 เครดติ ว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบติ บญั ชี บาท สต บาท สต 2559 201 2,140 - 501.1 ม.ค. 11 เจา้ หน้ีการคา้ 104 2,000 - สินคา้ ส่งคนื และส่วนลด 140 - ภาษซี ้ือ 102 401 37,450 - ¤ส่งคืนสินคา้ ทซ่ี ้ือเม่ือวนั ท่ี 2 เนื่องจากชารุด 202 14 ลูกหน้ีการคา้ 35,000 - 503 2,450 - ¤ ขายสินคา้ 101 ภาษขี าย 800 - 401.1 800 - ¤ขายสินคา้ เป็นเงินเช่ือ เง่อื นไข 2/E.O.M,n/60 202 ค่าขนส่งออก 101 3,000 - 210 - เงนิ สด 111 จ่ายค่าขนส่งในการขายสินคา้ 104 3,210 - 17 สินคา้ รับคืนและส่วนลด 101 ภาษีขาย 15,000 - 504 เงนิ สด 101 1,050 - รบั คนื สินคา้ ที่ซ้ือเม่ือวนั ที่ 5 เนื่องจากมีตาหนิ 16,050 - 18 อุปกรณ์สานกั งาน 201 ภาษซี ้ือ 101 1,500 - 501.2 1,500 - เงินสด ซ้ืออุปกรณ์สานกั งานเป็นเงินสด 9,416 - 20 ค่านายหนา้ 9,240 - เงินสด 176 - จ่ายเงินเดือนพนกั งานและคา่ เช่าเป็ นเงนิ สด 22 เจา้ หน้ีการคา้ ¤ เงินสด ¤ ส่วนลดรบั ¤ชาระหน้ีสินคา้ ทีซ่ ้ือเมื่อวนั ท่ี 2 ไดส้ ่วนลด 2%

-269- สมุดรายวนั ทวั่ ไป หนา้ 3 เครดติ ว.ด.ป. รายการ เลขท่ี เดบิต บญั ชี บาท สต บาท สต 25x9 101 36,750 - 401.2 700 - ม.ค. 25 เงนิ สด 102 37,450 - ¤ส่วนลดจ่าย ¤ ลูกหน้ีการคา้ 505 2,500 - ¤จา่ ยคา่ ขนส่งในการซ้ือสินคา้ เป็ นเงนิ สด 104 175 - 101 30 ค่าไฟฟ้า 2,675 - ภาษซี ้ือ 506 เงนิ สด 101 8,000 - จา่ ยคา่ ไฟฟ้าเป็นเงินสด 8,000 - 31 เงนิ เดือน เงินสด จ่ายค่าไฟฟ้าเป็ นเงินสด กรณที ี่ 2 บนั ทึกบญั ชีดว้ ยระบบบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบต่อเน่ือง สามารถบนั ทกึ บญั ชีในสมุด รายวนั ทวั่ ไป ไดด้ งั น้ี สมุดรายวนั ทว่ั ไป หนา้ 1 ว.ด.ป. เครดติ รายการ เลขที่ เดบติ บญั ชี บาท สต บาท สต 25x9 103 10,800 - 104 756 - ม.ค. 2 สินคา้ คงเหลือ 201 11,556 - ภาษซี ้ือ ¤ เจา้ หน้ีการคา้ 103 500 - ¤ซ้ือสินคา้ เป็นเงนิ เช่ือ เงอ่ื นไข 2/10,n/30 101 500 - 3 สินคา้ คงเหลือ ¤ เงินสด ¤จา่ ยคา่ ขนส่งในการซ้ือสินคา้ เป็ นเงนิ สด

-270- สมดุ รายวันท่วั ไป หนา้ 2 เครดติ ว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบิต บัญชี บาท สต บาท สต 2559 101 42,693 - 401 39,900 - ม.ค. 5 เงนิ สด 202 2,793 - ขายสินคา้ ภาษขี าย 501 28,000 - 103 28,000 - ¤ขายสินคา้ เป็นเงนิ สด 103 60,000 - ¤ตน้ ทนุ ขาย 104 ¤ สินคา้ คงเหลือ 101 4,200 - ¤บนั ทึกตน้ ทนุ สินคา้ ที่ขาย 64,200 - 201 8 สินคา้ คงเหลือ 103 2,140 - ภาษซี ้ือ 104 ¤ เงนิ สด 2,000 - ¤ซ้ือสินคา้ เป็นเงนิ สด 102 140 - 401 11 เจา้ หน้ีการคา้ 202 37,450 - สินคา้ คงเหลือ ภาษซี ้ือ 503 35,000 - 101 2,450 - ¤ส่งคืนสินคา้ ที่ซ้ือเมื่อวนั ที่ 2 เน่ืองจากชารุด 14 ลูกหน้ีการคา้ 401.1 800 - 202 800 - ¤ ขายสินคา้ 101 ภาษีขาย 3,000 - 210 - ¤ขายสินคา้ เป็นเงนิ เช่ือ เง่อื นไข 2/E.O.M,n/60 ค่าขนส่งออก 3,210 - เงนิ สด จา่ ยค่าขนส่งในการขายสินคา้ 17 สินคา้ รบั คืนและส่วนลด ภาษีขาย เงินสด รบั คนื สินคา้ ท่ีซ้ือเม่ือวนั ที่ 5 เนื่องจากมีตาหนิ

-271- สมดุ รายวันท่ัวไป หนา้ 3 เครดติ ว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบติ บญั ชี บาท สต บาท สต 25x9 103 1,400 - 501 1,400 - ม.ค. 17 สินคา้ คงเหลือ ¤ ตน้ ทุนขาย 111 15,000 - ¤บนั ทึกรบั คืนสินคา้ คงเหลือ 104 1,050 - 101 18 อุปกรณ์สานกั งาน 16,050 - ภาษีซ้ือ 504 เงนิ สด 101 1,500 - ซ้ืออุปกรณ์สานกั งานเป็นเงนิ สด 1,500 - 201 20 คา่ นายหนา้ 101 9,416 - เงนิ สด 103 9,240 - จา่ ยเงินเดือนพนกั งานและค่าเช่าเป็ นเงินสด 101 176 - 401.2 22 เจา้ หน้ีการคา้ 102 36,750 - ¤ เงินสด 700 - ¤ สินคา้ คงเหลือ 505 37,450 - ¤ชาระหน้ีสินคา้ ทซ่ี ้ือเมื่อวนั ท่ี 2 ไดส้ ่วนลด 2% 104 101 2,500 - 25 เงนิ สด 175 - ¤ส่วนลดจ่าย 506 ¤ ลูกหน้ีการคา้ 101 2,675 - ¤จา่ ยค่าขนส่งในการซ้ือสินคา้ เป็ นเงินสด 8,000 - 30 ค่าไฟฟ้า 8,000 - ภาษซี ้ือ เงินสด จ่ายคา่ ไฟฟ้าเป็นเงินสด 31 เงินเดือน เงินสด จ่ายคา่ ไฟฟ้าเป็นเงนิ สด

-272- ณ ส้ินเดือนมกราคม 25x9 กิจการจะหายอดคงเหลือในบญั ชีแยกประเภทของบญั ชีภาษีซ้ือและ ภาษีขาย เพอื่ นามาบนั ทกึ โอนปิ ดบญั ชีทเ่ี ก่ียวกบั ภาษมี ูลคา่ เพม่ิ ของเดือนมกราคม 25x9 ดงั น้ี ภาษีซื้อ เลขที่ 104 ว.ด.ป. รายการ หน้า เดบิต ว.ด.ป. รายการ หน้า เครดิต บัญชี บาท สต. บัญชี บาท สต. 25x9 25x9 รว.2 140 - ม.ค. 2 เจา้ หน้ีการคา้ รว.1 756 - ม.ค. 11 เจา้ หน้ีการคา้ 8 เงนิ สด รว.2 4,200 - 18 เงินสด รว.3 1,050 - 30 เงนิ สด รว.3 175 - 6,041 ภาษขี าย เลขท่ี 202 ว.ด.ป. รายการ หน้า เดบิต ว.ด.ป. รายการ หน้า เครดิต บญั ชี บาท สต. บญั ชี บาท สต. 25x9 ม.ค. 2 เงนิ สด 25x9 รว.2 2,793 - รว.2 2,450 รว.2 210 - ม.ค. 5 เงนิ สด 14 ลูกหน้ีการคา้ 5,033 สมุดรายวันทว่ั ไป หนา้ 4 เครดติ ว.ด.ป. รายการ เลขที่ เดบิต บญั ชี บาท สต บาท สต 25x9 202 5,033 - 105 1,008 - ม.ค. 31 ภาษีขาย 104 ¤ลูกหน้ีกรมสรรพากร 6,041 - ¤ ภาษีซ้ือ ปิ ดบญั ชีภาษีซ้ือและภาษขี าย

-273- บทสรุป ภาษีมูลค่าเพิ่ม (Value Added Tax หรือ VAT) หมายถึง ภาษีที่รัฐบาลเรียกเก็บจากการขาย สินค้าและบริการ ซ่ึงผู้ขายที่เป็ นผูป้ ระกอบการจดทะเบียน ภาษีมูลค่าเพิ่มจะเป็ นผูเ้ รียกเก็บ ภาษีมูลค่าเพมิ่ จากผซู้ ้ือ โดยภาษีมูลค่าเพ่มิ แบ่งออกได้ 2 ลกั ษณะ คือ 1) ภาษีมูลคา่ เพมิ่ ท่ผี ซู้ ้ือจ่ายให้ ผขู้ าย เรียกวา่ ภาษีซ้ือ 2) ภาษีมูลคา่ เพมิ่ ที่ผขู้ ายเรียกเกบ็ จากผซู้ ้ือ เรียกวา่ ภาษขี าย อตั ราภาษีมูลคา่ เพมิ่ มี 2 อตั รา คอื อตั ราภาษีร้อยละ 10 ซ่ึงมีพระราชกฤษฎีกาออกตามความในประมวลรัษฎากร วา่ ดว้ ยการ ลดอตั ราภาษีมูลค่าเพม่ิ ลงเป็ นอตั ราร้อยละ 7 และอตั ราภาษีร้อยละ 0 ภาษีมูลค่าเพม่ิ ของแต่ละเดือน คานวณไดจ้ ากการนายอดภาษีขายหกั ออกดว้ ยภาษีซ้ือ หากกิจการมีภาษีขายมากกวา่ ภาษีซ้ือหรือผล การคานวณมีค่าเป็ นบวก กิจการจะตอ้ งชาระเงินภาษีมูลค่าเพม่ิ ให้กบั กรมสรรพากร แต่หากกิจการมี ภาษีซ้ือมากกว่าภาษีขายหรือผลการคานวณมีค่าเป็ นลบ กิจการมีสิทธิขอคืนภาษีจากกรมสรรพากร ผปู้ ระกอบการจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่มมีหน้าที่เรียกเก็บภาษีและออกใบกากับภาษี จดั ทารายงาน เก่ียวกบั ภาษีมูลค่าเพมิ่ และยน่ื แบบแสดงรายการภาษีมูลคา่ เพมิ่ (ภ.พ.30) ทกุ เดือนภายในวนั ท่ี 15 ของเดือนถดั ไป การบนั ทึกบญั ชีสาหรับกิจการท่ีจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิม่ จะมีบญั ชีเก่ียวกบั ภาษีมูลค่าเพ่ิม เพิม่ ข้ึนมา ไดแ้ ก่ บญั ชีภาษีซ้ือ ใชบ้ นั ทึกภาษีมูลค่าเพิ่มท่ีเกิดจากการซ้ือสินคา้ หรือบริการ และบญั ชี ภาษขี าย ใชบ้ นั ทกึ ภาษมี ูลคา่ เพมิ่ ที่เกิดจากการขายสินคา้ หรือบริการ

-274- แบบฝึ กหัดท้ายบท ข้อ 1. จงอธิบายความหมายของภาษมี ูลคา่ เพมิ่ ข้อ 2. ใครคอื ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดทะเบยี นภาษีมูลค่าเพมิ่ ข้อ 3. จงบอกจุดรับผดิ ในการเสียภาษมี ูลคา่ เพม่ิ ของกรณีต่อไปน้ี 3.1 การขายสินคา้ 3.2 การใหบ้ ริการ 3.3 การนาเขา้ ข้อ 4. จงบอกถึงหนา้ ทขี่ องผปู้ ระกอบการจดทะเบยี นภาษีมูลคา่ เพมิ่ ข้อ 5. อตั ราภาษีมูลค่าเพม่ิ มีก่ีอตั รา อะไรบา้ ง ข้อ 6. จงคานวณราคาสินคา้ และภาษีมูลคา่ เพม่ิ ของสินคา้ ต่อไปน้ี รายการ ราคาสินค้า หน่วย : บาท 6.1 ราคาสินคา้ รวมภาษมี ูลคา่ เพม่ิ 2,800 บาท ภาษมี ูลค่าเพม่ิ 7 % 6.2 ราคาสินคา้ ไม่รวมภาษมี ลู ค่าเพม่ิ 5,000 บาท 6.3 ราคาสินคา้ รวมภาษมี ูลคา่ เพม่ิ 85,600 บาท 6.4 ราคาสินคา้ ไม่รวมภาษีมลู ค่าเพม่ิ 20,000 บาท 6.3 ราคาสินคา้ รวมภาษมี ูลคา่ เพม่ิ 40,000 บาท ข้อ 7. ร้านฮงการคา้ เป็ นธุรกิจจดทะเบียนภาษีมูลค่าเพิ่ม 7% ต่อไปน้ีเป็ นยอดขายและยอดซ้ือท่ียงั ไม่ รวมภาษมี ูลคา่ เพมิ่ ของเดือนเมษายน 25x1 ยอดขาย 120,000 บาท ยอดซ้ือ 78,000 บาท คาส่ัง จงคานวณภาษีมูลคา่ เพมิ่ ของเดือนเมษายน 25x1

-275- ข้อ 8. หจก. เลิศเจริญ ประกอบธุรกิจเกี่ยวกบั การซ้ือขายสินคา้ ในระหวา่ งเดือนพฤษภาคม 25x2 มีราย การคา้ เกิดข้ึน ดงั น้ี 25x2 พ.ค. 2 ซ้ือสินคา้ จากร้านธีระ จานวน 30,000 บาท เป็ นเงินเชื่อ เง่ือนไขการชาระเงิน 2/10,n/30 ไดร้ บั ใบกากบั ภาษีเลขท่ี 168 3 จา่ ยค่าขนส่งสินคา้ เป็ นเงินสด จานวน 500 บาท ตามเงื่อนไขการส่งมอบ F.O.B. Shipping Point 6 ขายสินคา้ ให้ร้านนาโนจานวน 45,000 บาท เง่ือนไขการชาระเงิน 3/E.O.M.,n/60 ตน้ ทุน ของสินคา้ ท่ขี าย 28,400 บาท ตามใบส่งของและใบกากบั ภาษเี ลขท่ี 0015 8 ซ้ือสินคา้ เป็นเงนิ สด 32,000 บาท ส่วนลดการคา้ 10% ไดร้ บั ใบกากบั ภาษีเลขท่ี 03/251 10 ส่งสินคา้ คนื ใหใ้ หร้ า้ นธีระ เน่ืองจากสินคา้ มีชารุด จานวน 3,500 บาท ไดร้ ับใบลดหน้ีเลขท่ี 369 12 จา่ ยชาระหน้ีใหร้ ้านธีระท้งั จานวน 14 ส่งคืนสินคา้ ท่ีซ้ือในวนั ที่ 8 เน่ืองจากสินคา้ มีตาหนิ จานวน 1,400 บาท ไดร้ ับใบลดหน้ี เลขที่ 888 17 รบั คืนสินคา้ จากร้านนาโน จานวน 4,000 บาท ราคาทุนของสินคา้ 2,800 บาท กิจการออก ใบลดหน้ีเลขท่ี 501 ใหก้ บั ลูกคา้ 19 ซ้ือวสั ดุสานกั งาน จานวน 4,000 บาท เป็นเงินสด ใบกากบั ภาษเี ลขท่ี 999 21 รบั ชาระหน้ีจากรา้ นนาโนท้งั จานวน 24 ขายสินคา้ เป็ นเงินสดจานวน 50,000 บาท ให้ส่วนลดการคา้ 8% ตน้ ทุนของสินคา้ ท่ีขาย 34,400 บาท ตามใบส่งของและใบกากบั ภาษเี ลขท่ี 0016 26 จา่ ยคา่ ขนส่งสินคา้ 800 บาท ตามเงื่อนไข F.O.B. Destination 31 จา่ ยเงนิ เดือนพนกั งาน 12,000 บาท คาส่ัง บนั ทกึ รายการคา้ ในสมุดรายวนั ทวั่ ไปในกรณีดงั ต่อไปน้ี 1. วธิ ีบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) 2. วธิ ีบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบต่อเน่ือง (Perpetual Inventory Method) 3. คานวณภาษมี ูลคา่ เพมิ่ ของเดือนพฤษภาคม 25x2 วา่ ตอ้ งชาระเพมิ่ หรือขอคืนภาษี จานวนเทา่ ใด

-276- ข้อ 9. รายการตอ่ ไปน้ีเป็นรายการคา้ ท่เี กิดข้นึ ในเดือนพฤศจกิ ายน 25x5 ของ รา้ นโชคดีมีสุข 25x5 พ.ย. 1 ซ้ือสินคา้ เป็ นเงินเช่ือจากร้านภัทรจานวน 78,000 บาท เงื่อนไขการชาระเงิน 2/10,n/30 เงอ่ื นไขการส่งมอบ F.O.B. Shipping point ไดร้ บั ใบกากบั ภาษเี ลขที่ 246 2 จ่ายค่าขนส่งสินคา้ ท่ซี ้ือเมื่อวนั ที่ 1 พ.ย. เป็นเงินสด จานวน 1,000 บาท 5 ขายสินคา้ เป็นเงนิ สด จานวน 15,000 บาท ราคาทุนของสินคา้ ทข่ี าย 8,500 บาท ใบส่งของ และใบกากบั ภาษเี ลขท่ี 1101 7 จ่ายคา่ โฆษณาใหก้ บั สถานีวทิ ยุ จานวน 4,000 บาท ไดร้ บั ใบกากบั ภาษีเลขที่ 011/25 10 รับคนื สินคา้ ทขี่ ายไปเมื่อวนั ที่ 5 พ.ย. จานวน 1,800 บาท ราคาทนุ 1,000 บาท 12 ส่งคนื สินคา้ ท่ีซ้ือจากรา้ นภทั ร เนื่องจากสินคา้ ผดิ แบบ จานวน 3,500 บาท ใบลดหน้ีเลขที่ 352 14 จา่ ยชาระหน้ีใหร้ า้ นภทั รท้งั จานวน 17 กิจการไดน้ าสินคา้ บริจาคใหก้ บั สถานรบั เล้ียงเดก็ ราคาทนุ ของสินคา้ ทบ่ี ริจาค 3,500 บาท 19 ขายสินคา้ เป็นเงนิ เช่ือใหร้ า้ นฤกษด์ ี จานวน 32,500 บาท ราคาทนุ 27,000 บาท เง่อื นไขการ ชาระเงิน 2/10,n/30 และจา่ ยคา่ ขนส่ง 600 บาท ตามเง่ือนไขการขนส่ง F.O.B. Destination ใบส่งของ และใบกากบั ภาษีเลขท่ี 1102 21 ซ้ืออุปกรณ์สานกั งาน ใบกากบั ภาษีเลขท่ี 1415 จานวน 45,000 บาท โดยจ่ายเป็ นเงนิ สด 15,000 บาท ท่เี หลือจ่ายเป็นเช็คลงวนั ท่ี 23 พ.ย. 25x5 22 ร้านฤกษด์ ีไดส้ ่งใบขอลดหน้ี (Debit Note) มาเพอ่ื ขอลดหน้ี จานวน 3,000 บาท เน่ืองจาก กิจการส่งสินคา้ ไม่ครบจานวน 27 รบั ชาระหน้ีจากร้านฤกษด์ ีท้งั จานวน คาส่ัง บนั ทึกรายการคา้ ในสมุดรายวนั ทว่ั ไปในกรณีดงั ตอ่ ไปน้ี 1. วธิ ีบนั ทกึ บญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) 2. วธิ ีบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบต่อเน่ือง (Perpetual Inventory Method) 3. คานวณภาษมี ูลคา่ เพมิ่ ของเดือนพฤศจิกายน 25x5 วา่ ตอ้ งชาระเพมิ่ หรือขอคืนภาษี จานวนเทา่ ใด

-277- ข้อ 10. รา้ นคิดไกล มีรายการซ้ือขายสินคา้ ในเดอื นกรกฎาคม 25x7 ดงั น้ี 25x7 ก.ค. 2 ซ้ือสินคา้ เป็นเงนิ สดจากร้านสาระ ราคาสินคา้ 60,000 บาท ไดร้ ับส่วนลดการคา้ 10% ไดร้ บั ใบกากบั ภาษเี ลขที่ 07/003 4 ขายสินคา้ เป็ นเงินเชื่อให้ร้านศรีสุข จานวน 36,000 บาท เงื่อนไขการชาระหน้ี 2/10,n/45 ราคาทุนของสินคา้ 24,000 บาท และจ่ายค่าขนส่งสินคา้ 500 บาท ตามเง่อื นไข F.O.B. Destination ใบ ส่งของและใบกากบั ภาษีเลขท่ี 007/0001 6 ซ้ือสินคา้ เป็ นเงินเช่ือจากร้านกนก จานวน 30,000 บาท เง่ือนไขการชาระหน้ี 1/10,n/30 เงอ่ื นไขการขนส่ง F.O.B. Shipping point ไดร้ ับใบกากบั ภาษีเลขท่ี 099 7 กิจการจ่ายค่าขนส่งสินคา้ ที่ซ้ือจากร้านกนก เป็นเงนิ สด 600 บาท 9 ส่งคืนสินคา้ ทซ่ี ้ือจากร้านกนก จานวน 3,500 บาท ใบลดหน้ีเลขที่ 23 12 ขายสินคา้ เป็ นเงนิ สด จานวน 25,000 บาท ราคาทุนของสินคา้ 12,800 บาท ใบส่งของและ ใบกากบั ภาษีเลขที่ 007/0002 14 รับชาระหน้ีจากร้านศรีสุขท้งั จานวน 16 จา่ ยชาระหน้ีใหร้ า้ นกนกท้งั จานวน 20 รบั คืนสินคา้ ทขี่ ายไปเมื่อวนั ท่ี 12 เนื่องจากสินคา้ ชารุด 800 บาท ราคาทนุ ของสินคา้ 300 บาท กิจการออกใบลดหน้ีเลขที่ 07/001 คาส่ัง ใหบ้ นั ทกึ รายการคา้ ในสมุดรายวนั ทว่ั ไปในกรณีดงั ตอ่ ไปน้ี 1. วธิ ีบนั ทกึ บญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด ( Periodic Inventory Method ) 2. วธิ ีบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบตอ่ เนื่อง ( Perpetual Inventory Method ) 3. คานวณภาษมี ูลคา่ เพมิ่ ของเดือนกรกฎาคม 25x7 วา่ ตอ้ งชาระเพมิ่ หรือขอคืนภาษี จานวนเทา่ ใด

-278- เอกสารอ้างองิ กรมสรรพากร. ประมวลรัษฎากร และอนุบญั ญัตทิ เี่ กีย่ วข้อง. สืบคน้ เม่อื 3 มิถุนายน 2559, จาก http://www.rd.go.th/publish/307.0.html.

แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 8 การบัญชีสาหรับธุรกจิ ผลติ สินค้า หวั ข้อเนื้อหาประจาบท 1. ลกั ษณะของธุรกิจผลิตสินคา้ 2. สินคา้ คงเหลือสาหรับธุรกิจผลิตสินคา้ 3. ตน้ ทุนการผลิต 4. วงจรตน้ ทนุ การผลิต 5. การบนั ทึกบญั ชีสาหรับธุรกิจผลิตสินคา้ 6. วธิ ีการบนั ทกึ บญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบตอ่ เนื่องสาหรบั ธุรกิจผลิตสินคา้ 7. วธิ ีการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวดสาหรบั ธุรกิจผลิตสินคา้ 8. งบตน้ ทนุ การผลิต 9. งบการเงินสาหรบั ธุรกิจผลิตสินคา้ 10. บทสรุป 11. แบบฝึกหดั ทา้ ยบท 12. เอกสารอา้ งอิง วตั ถปุ ระสงค์เชิงพฤติกรรม 1. ผเู้ รียนสามารถอธิบายลกั ษณะของธุรกิจผลิตสินคา้ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 2. ผเู้ รียนสามารถบอกถึงรายการสินคา้ คงเหลือสาหรบั ธุรกิจผลิตสินคา้ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 3. ผเู้ รียนสามารถอธิบายส่วนประกอบของตน้ ทนุ การผลิตไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 4. ผเู้ รียนสามารถอธิบายวงจรตน้ ทนุ ของการผลิตสินคา้ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 5. ผูเ้ รียนสามารถบันทึกบัญชีตามระบบบัญชีสินค้าคงเหลือแบบต่อเนื่องและแบบส้ินงวด สาหรบั ธุรกิจผลิตสินคา้ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 6. ผเู้ รียนสามารถจดั ทางบตน้ ทุนการผลิต งบกาไรขาดทุน และงบแสดงฐานะการเงินสาหรับ ธุรกิจผลิตสินคา้ ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง

-280- วธิ ีการสอนและกจิ กรรมการเรียนการสอน 1. แนะนาเน้ือหารายวชิ าในบท นาเสนอเน้ือหาเขา้ สู่บทเรียน 2. บรรยายเน้ือหาในแต่ละหัวข้อ พร้อมยกตวั อยา่ งประกอบ โดยใช้เอกสารและโปรแกรม คอมพวิ เตอร์ 3. ยกตวั อยา่ งและวเิ คราะห์สถานการณ์ร่วมกนั ในช้นั เรียน 4. มอบหมายใหน้ กั ศกึ ษาทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบท พร้อมแจง้ กาหนดการส่งงาน สื่อการเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอน 2. สื่อประกอบการสอนทางคอมพวิ เตอร์ โปรแกรม Power Point 3. หนงั สือ ตารา และเอกสารทีเ่ ก่ียวขอ้ ง 4. แบบฝึกหดั ทา้ ยบท การวดั และประเมนิ ผล 1. การเขา้ ช้นั เรียนตรงเวลา 2. สงั เกตความสนใจในช้นั เรียนขณะบรรยาย 3. การมีส่วนร่วมในกิจกรรมในช้นั เรียน 4. การถามและตอบคาถามในช้นั เรียน 5. ส่งแบบฝึกหดั ตามกาหนดเวลา และทาแบบฝึกหดั ถูกตอ้ งร้อยละ 80

บทท่ี 8 การบัญชีสาหรับธุรกจิ ผลติ สินค้า ธุรกิจผลิตสินคา้ จะมีลกั ษณะการดาเนินธุรกิจซบั ซอ้ นกว่าธุรกิจให้บริการหรือธุรกิจซ้ือขาย สินคา้ เน่ืองจากธุรกิจผลิตสินคา้ ทาการผลิตสินคา้ เพอ่ื จาหน่ายเอง จงึ จะมีการซ้ือวตั ถุดิบ และมีตน้ ทุน การแปลงสภาพเพ่ือให้ได้มาซ่ึงสินคา้ สาเร็จรูป รวมท้งั ค่าใชจ้ ่ายการผลิตอื่นที่เก่ียวขอ้ งกับการผลิต สินคา้ ในแต่ละรอบระยะเวลาบญั ชี ดงั น้นั ธุรกิจผลิตสินคา้ จึงมีเหตุการณ์ทางการคา้ และมีบญั ชีต่างๆท่ี เกี่ยวขอ้ งมากกวา่ ธุรกิจใหบ้ ริการและธุรกิจซ้ือขายสินคา้ ลกั ษณะของธุรกจิ ผลติ สินค้า ธุรกิจผลิตสินค้า (Manufacturing Businesses) หรืออาจเรียกวา่ ธุรกิจอุตสาหกรรม เป็ นกิจการ ท่ีมีการแปรรูปวตั ถุดิบให้เป็ นสินคา้ สาเร็จรูป โดยการนาวตั ถุดิบ (Material) เขา้ สู่กระบวนการผลิต โดยมีการจ้างพนักงาน (Labor) และการจ่ายค่าใช้จ่ายการผลิต (Manufacturing Overhead) ท่ีใช้ใน กระบวนการผลิตเพ่ือแปรรูปวตั ถุดิบใหเ้ ป็ นสินคา้ พร้อมที่จะขาย โดยคา่ ใชจ้ ่ายท้งั สามส่วนที่กล่าวมา จะรวมเป็ นตน้ ทุนของสินคา้ (Product cost) สาหรบั ค่าใชจ้ า่ ยที่เกิดข้ึนในสานกั งานจะคดิ เป็ นค่าใชจ้ ่าย ในการขายและการบริหาร (Administrative and Selling Expense) ซ่ึงถือเป็นตน้ ทนุ ประจางวด (Period Cost) (อนุรักษ์ ทองสุโขวงศ์, 2559: 59) ตัวอย่างของธุรกิจผลิตสินค้า เช่น โรงงานผลิตรถยนต์ โรงงานผลิตอุปกรณ์กีฬา โรงงานผลิตเส้ือผา้ สาเร็จรูป โรงงานผลิตเฟอร์นิเจอร์ โรงงานผลิตกระดาษ เป็ นตน้ วงจรการดาเนินธุรกิจของกิจการผลิตสินคา้ แสดงไดด้ งั ภาพที่ 8.1 ส่งวตั ถุดิบ วตั ถุดิบ กิจการ ส่งสินคา้ ผขู้ ายวตั ถุดิบ กระบวนการ สินคา้ ลูกคา้ ผลิต จจ่า่ายยชชาารระะ จจ่่าายยชชาารระะ ภาพที่ 8.1 วงจรการดาเนินธุรกิจของกิจการผลิตสินคา้

-282- สินค้าคงเหลอื สาหรับธุรกจิ ผลติ สินค้า สินคา้ คงเหลือของกิจการท่ีประกอบธุรกิจผลิตสินคา้ จะแตกต่างไปจากกิจการซ้ือขายสินคา้ เนื่องจากธุรกิจผลิตสินคา้ ทาการผลิตสินคา้ เพื่อจาหน่ายเอง และส่วนใหญ่กระบวนการผลิตก็ดาเนิน อยา่ งตอ่ เน่ือง ดงั น้นั ณ วนั สิ้นรอบระยะเวลาบญั ชีคงเป็ นไปไดย้ ากที่ในกระบวนการผลิตจะผลิตสินคา้ ทุกช้ินเสร็จส้ินเป็ นสินคา้ สาเร็จรูป ตอ้ งมีส่วนหน่ึงท่ียงั อยูใ่ นข้นั ตอนเตรียมการผลิต หรือกาลงั อยู่ ระหวา่ งผลิต สินคา้ คงเหลือจึงไม่ได้มีเพียงสินคา้ สาเร็จรูปเท่าน้นั สินคา้ คงเหลือสาหรับธุรกิจผลิต สินคา้ ประกอบดว้ ย 1. วตั ถดุ บิ (Raw Material) จะแบ่งออกเป็ น 2 ประเภท 1.1 วตั ถุดิบทางตรง (Direct Material) หมายถึง วตั ถุดิบท่ีเป็ นส่วนประกอบหลกั ในการ ผลิตสินคา้ สาเร็จรูป โดยตอ้ งสามารถระบมุ ูลค่าวตั ถุดิบทางตรงท่ีสมั พนั ธก์ บั สินคา้ สาเร็จรูปไดช้ ดั เจน เช่น มูลคา่ ผา้ สาหรบั การผลิตเส้ือยดื มูลคา่ หนงั สาหรบั การผลิตรองเทา้ หนงั เป็ นตน้ 1.2 วตั ถุดิบทางอ้อม (Indirect Material) หรือ วสั ดุโรงงาน (Factory Supplies) หมายถึง วสั ดุท่ีใชใ้ นการผลิตสินคา้ แต่ไม่ใชว้ ตั ถุดิบหลกั จะใชใ้ นปริมาณนอ้ ย เช่น ตะปู กาว ในการผลิตเกา้ อ้ี ไม้ เป็นตน้ 2. งานระหว่างทา (Work in Process) หมายถึง วตั ถุดิบหรือสินคา้ ท่ีอยรู่ ะหว่างกระบวนการ ผลิต เช่น เส้ือยงั ไม่ตดิ ซิป เกา้ อ้ียงั ไม่ไดใ้ ส่เบาะนง่ั เป็นตน้ 3. สินค้าสาเร็จรูป (Finished Goods) หมายถึง สินคา้ ท่ีผ่านกระบวนการผลิตจนครบถว้ น และอยใู่ นสภาพท่ีพร้อมจะขายได้ ต้นทนุ การผลติ ธุรกิจผลิตสินคา้ จะมีค่าใชจ้ ่ายในการดาเนินงานที่มีรายละเอียดมากกว่าธุรกิจซ้ือขายสินคา้ โดยค่าใชจ้ ่ายหลักกิจการก็คือ ตน้ ทุนการผลิต กิจการตอ้ งทราบว่าค่าใช้จ่ายท่ีเกิดข้ึนต้งั แต่การหา วตั ถุดิบ การนาเขา้ สู่กระบวนการผลิต จนถึงผลิตเสร็จ ค่าใชจ้ ่ายใดบา้ งท่ีถือเป็ นตน้ ทุนในการผลิต สินคา้ ท้งั น้ีตน้ ทุนการผลิตสินคา้ ประกอบดว้ ย 3 ส่วน คอื 1) คา่ วตั ถุดิบ 2) ค่าแรงงาน และ 3) คา่ ใชจ้ า่ ย ในการผลิต

-283- 1. ค่าวตั ถุดิบ (Materials Cost) หมายถึง ตน้ ทุนค่าวตั ถุดิบที่นามาในใชก้ ารผลิตสินคา้ วตั ถุดิบ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ 1.1 วัตถุดิบทางตรง (Direct Materials Cost) หมายถึง ต้นทุนของวัตถุดิบซ่ึ งเป็ น ส่วนประกอบหลกั ท่ีนามาเปลี่ยนสภาพหรือประกอบเป็ นสินคา้ สาเร็จรูป โดยตอ้ งสามารถคานวณ ตน้ ทนุ หรือปริมาณท่ใี ชใ้ นการผลิตสินคา้ แตล่ ะหน่วยไดแ้ น่นอน 1.2 ค่าวัตถุดิบทางอ้อม (Indirect Materials Cost) หมายถึง ต้นทุนวัตถุดิบหรือวัสดุที่ นามาใช้เป็ นส่วนประกอบในการผลิตสินคา้ แต่ใช้ในปริมาณท่ีน้อย จึงยากที่จะคานวณตน้ ทุนและ ประมาณการใชไ้ ดแ้ น่นอน ดงั น้นั ในการคานวณตน้ ทนุ การผลิตสินคา้ จะนาค่าวตั ถุดิบทางออ้ มไปรวม เป็นส่วนหน่ึงของค่าใชจ้ า่ ยการผลิต 2. ค่าแรงงาน (Labor Cost) หมายถึง จานวนเงินท่ีจ่ายเป็ นค่าตอบแทนใหแ้ ก่คนงานที่ทางาน เก่ียวขอ้ งกบั การผลิต การจ่ายค่าแรงงานอาจจ่ายไดห้ ลายลกั ษณะ เช่น คา่ แรงงานต่อช้ินงาน ค่าแรงงาน รายวนั ค่าแรงงานรายเดือน เป็นตน้ ค่าแรงงานแบ่งเป็ น 2 ประเภท คอื 2.1 คา่ แรงงานทางตรง (Direct Labor Cost) หมายถึง คา่ แรงงานท่จี า่ ยใหค้ นงานท่ีทาหนา้ ที่ ผลิตสินคา้ โดยตรง น่ันคือคนงานท่ีทาการเปลี่ยนสภาพวตั ถุดิบให้เป็ นสินคา้ สาเร็จรูป และสามารถ คานวณตน้ ทุนต่อหน่วยในการผลิตสินคา้ ไดช้ ดั เจนแน่นอน เช่น กิจการผลิตเส้ือ ค่าแรงงานทางตรง คือ ค่าแรงงานที่จ่ายใหแ้ ก่ช่างตดั เส้ือ ช่างเยบ็ ผา้ กิจการผลิตเฟอร์นิเจอร์ไม้ เส้ือ ค่าแรงงานทางตรง คือ คา่ แรงงานท่จี า่ ยใหก้ บั ช่างไม้ เป็นตน้ 2.2 ค่าแรงงานทางออ้ ม (Indirect Labor Cost) หมายถึง ค่าแรงงานที่จ่ายให้แก่คนงานใน โรงงานท่ไี ม่ไดท้ าหนา้ ทใ่ี นการผลิตโดยตรง แตม่ ีส่วนช่วยทาให้การผลิตสินคา้ สาเร็จรูปเสร็จสิ้นไปได้ ดว้ ยดี ค่าแรงงานทางออ้ มยากทจี่ ะคานวณตน้ ทนุ ต่อหน่วยในการผลิตสินคา้ ไดช้ ดั เจนแน่นอน ในการ คานวณตน้ ทุนการผลิตสินคา้ จึงนาแค่แรงงานทางออ้ มไปรวมเป็ นส่วนหน่ึงของคา่ ใชจ้ า่ ยในการผลิต เช่น เงนิ เดือนผจู้ ดั การโรงงาน เงินเดือนพนกั งานทาความสะอาดโรงงาน เงนิ เดือนพนกั งานรกั ษาความ ปลอดภยั เป็นตน้

-284- 3. ค่ าใช้ จ่ ายในการผลิต (Manufacturing Overhead Cost or Factory Overhead Cost) หมายถึง ค่าใชจ้ ่ายต่างๆที่กิจการจ่ายในการผลิตสินคา้ เพือ่ ใหก้ ารผลิตดาเนินไปไดจ้ นสาเร็จ ซ่ึงตอ้ ง ไม่ใช่ค่าวตั ถุดิบทางตรง และค่าแรงงานทางตรง ค่าใชจ้ ่ายเหล่าน้ีเป็ นส่วนหน่ึงของตน้ ทุนการผลิต สินคา้ คา่ ใชจ้ า่ ยในการผลิต ไดแ้ ก่ 3.1 คา่ วตั ถุดิบทางออ้ ม หรือคา่ วสั ดุโรงงาน 3.2 คา่ แรงงานทางออ้ ม 3.3 คา่ ใชจ้ ่ายเกี่ยวกบั สาธารณูปโภคในโรงงาน เช่น ค่าน้า ค่าไฟฟ้า ค่าโทรศพั ท์ 3.4 คา่ ใชจ้ ่ายเก่ียวกบั อาคารสถานท่แี ละอุปกรณ์ในโรงงาน เช่น ค่าเช่าอาคารโรงงาน คา่ เสื่อมราคา คา่ ประกนั ภยั โรงงาน ค่าซ่อมแซมบารุงรกั ษาเคร่ืองจกั ร เป็นตน้ 3.5 คา่ ใชจ้ า่ ยเบด็ เตลด็ อื่นๆในโรงงาน วงจรต้นทุนการผลติ วงจรต้นทุนการผลิตจะประกอบด้วย ตน้ ทุนวัตถุทางตรงที่เบิกเข้าสู่กระบวนการผลิต ค่าแรงงานทางตรงที่ใชใ้ นการผลิตและค่าใชจ้ ่ายการผลิตท้งั หมด โดยจะถูกรวบรวมไวใ้ นบญั ชีงาน ระหวา่ งทา (Work in Process Account) เม่ือสินคา้ หรือผลิตภณั ฑส์ ่วนใดผลิตเสร็จแลว้ จะโอนเฉพาะ ส่วนท่ีผลิตเสร็จออกจากบัญชีงานระหว่างทาไปรวบรวมและบนั ทึกไวใ้ นบญั ชีสินค้าสาเร็จรูป (Finished Goods Account) ดงั น้ันตน้ ทนุ ส่วนที่เหลืออยใู่ นบญั ชีงานระหว่างทาก็คือ ตน้ ทุนของงานท่ี ยงั ผลิตไม่เสร็จ ซ่ึงเรียกวา่ งานระหวา่ งทาคงเหลือ (Work in Process Inventory) นน่ั เอง สาหรับสินคา้ ที่ผลิตเสร็จแลว้ ซ่ึงไดบ้ นั ทึกตน้ ทุนไวใ้ นบญั ชีสินคา้ สาเร็จรูปน้นั เม่ือมีการจาหน่ายออกไป ตน้ ทุน ของสินคา้ สาเร็จรูปส่วนที่จาหน่ายออกไปจะถูกโอนไปเขา้ บญั ชีตน้ ทุนขาย (Cost of Goods Sold) แต่ ส่วนท่ียงั ไม่ได้จาหน่าย ตน้ ทุนยงั คงบันทึกอย่ใู นบญั ชีสินค้าสาเร็จรูปอย่างเดิม ซ่ึงเรียกว่าสินค้า สาเร็จรูปคงเหลือ (Finished Goods Inventory) (ดวงสมร อรพินท์ และคณะ, 2557: 164) วงจรตน้ ทุน การผลิตสามารถแสดงไดด้ งั ภาพที่ 8.2