โปรแกรมฐานข้อมูล65

46 ตอนที่ 2 จงตอบคาถามต่อไปน้ี 1. ชนิดของขอมูลที่ใชในโปรแกรมจัดการฐานขอมลู มีอะไรบาง ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... 2. ยกตัวอยางโปรแกรมจัดการฐานขอมลู ท่ีนยิ มใชในปจจุบนั มา 1 โปรแกรม ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... 3. Text มลี ักษณะการใชงานอยางไรบาง ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... 4. Currency สาหรบั ขอมูลรูปแบบพื้นฐาน สามารถใชงานไดอยางไร ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... 5. จงบอกชนิดของขอมลู สาหรับรูปแบบเร่ิมตนใชงานดวน (Quick Start) และการนาไปใชงานแตละชนิด ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................................

47 บนั ทกึ หลังการสอน 1. ผลการจดั การเรยี นรู้ตามแผนการสอน 1.1 วนั เดือน ปี ................สอนครง้ั ท่ี ....... สาขา/ชั้นปี.....................จานวนผเู้ รียน............คน มาเรยี นปกต.ิ ..........คน ขาดเรยี น............คน ลาป่วย............คน ลากจิ ...........คน มาสาย...........คน 1.2 หัวขอ้ เรื่อง/เน้อื หาสาระ : ……………….……………………………………………………………………..…………...........................................................  สอนครบตามหวั ขอ้ เร่ืองในแผนฯ  สอนไมค่ รบเนอ่ื งจาก.................................................... 1.3 กิจกรรม/วธิ กี ารสอน  ครแู นะนาและบอกจดุ ประสงค์  ครูอธิบาย/ถาม-ตอบ/สาธติ /.  ทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน  ทาแบบทดสอบหลงั เรยี น  ทาแบบฝกึ หดั /โจทย์ปัญหา  ทาใบกจิ กรรม/ใบงาน  อ่ืน ๆ (ระบุ)....................................................................................................................... 1.4 สื่อการเรียนร้/ู แหล่งการเรยี นรู้ :………………………………………………………………………................ ....................................................................................................................................................................... 2. ผลการเรียนร้ขู องผเู้ รียน/ผลการสอนของครู/ปญั หาทพี่ บ 2.1 การวัดผลและประเมินผล/ผลการเรยี นรูข้ องผ้เู รียน : …………………………..…….…………............. ......................................................................................................................................................................... 2.2 สมรรถนะทผี่ ้เู รียนได้รับ :........................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... 2.3 สอดแทรกคุณธรรม จริยธรรม และคา่ นยิ ม :…………………………………………..….…………............. …………….......................................................................................................................................................... 2.4 ผลการสอนของครู :………………………………………………………………………..…….………………......... …………….......................................................................................................................................................... 2.5 ปญั หาท่นี าไปสกู่ ารวจิ ัย :……………………………………………………………..….…………………............. …………….......................................................................................................................................................... 3. แนวทางการพัฒนาคุณภาพการสอน 3.1 ผลการใชแ้ ละปรับปรุงแผนการสอนครัง้ นี้ :………………………………………………………………........ …………….......................................................................................................................................................... 3.2 แนวทางพฒั นาคุณภาพวธิ สี อน/สื่อ/การวดั ผล/เอกสารช่วยสอน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

48 แผนการจดั การเรียนรแู้ บบบูรณาการท่ี 4 หนว่ ยที่ 3 รหัสวิชา 20204-2105 วิชา โปรแกรมฐานขอ้ มลู (Database Program) สอนคร้ังท่ี 4 ชื่อหนว่ ย การสร้างฐานข้อมลู และตารางขอ้ มลู จานวนช่ัวโมง 4 ช.ม. สาระสาคัญ ในการใชงานระบบฐานขอมูลใหมีประสิทธิภาพน้ัน ผูใชตองมีความรูความเขาใจในหลักการทางาน ของ โปรแกรมจัดการฐานขอมูลทใี่ ชกอน ในหนวยนี้จะศึกษาเกี่ยวกับโปรแกรมจัดการฐานขอมูล Microsoft Access 2016 รวมถึงวธิ ีการสรางฐานขอมูลและตารางขอมลู สาระการเรียนรู้ 1. ความรเู กี่ยวกบั โปรแกรมจดั การฐานขอมูล Microsoft Access 2016 2. การสรางฐานขอมลู ใน Microsoft Access 2016 สมรรถนะประจาหน่วย 1. แสดงความรเู กีย่ วกบั การใชโปรแกรมจดั การฐานขอมลู Microsoft Access 2016 2. สรางฐานขอมูลในโปรแกรม Microsoft Access 2016 จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1. อธบิ ายความรแู ละใชงานเกีย่ วกบั โปรแกรมจดั การฐานขอมูล Microsoft Access 2016 ได้ 2. สรางฐานขอมูลใน Microsoft Access 2016 ได กิจกรรมการเรยี นการสอน ขนั้ นาเขา้ สบู่ ทเรียน 1. ครูกล่าวว่าเม่ือเร่มิ ใช้งานฐานข้อมูล Access ส่ิงแรกท่ีจะตอ้ งกระทาคือการสร้างตารางข้อมูลขึ้นมาใช้งาน โดยในการสร้างตารางขอ้ มูลหนงึ่ ๆ จะตอ้ งทาการออกแบบตารางขอ้ มูล ชนิดของข้อมูลทจ่ี ะจัดเก็บ 2. ครสู นทนากบั ผเู้ รียนเพ่อื นาเขา้ สบู่ ทเรยี น ขัน้ สอน 3. ครูผู้สอนใช้ส่ือ PowerPoint และส่ือของจริงประกอบการบรรยายความรู้เก่ียวกับโปรแกรมจัดการ ฐานข้อมลู Microsoft Access 2016 ความร้เู ก่ียวกับโปรแกรมจดั การฐานขอ้ มูลMicrosoft Access 2016 การทางานในปจจุบันน้ีจะประกอบไปดวยขอมูลขาวสารตาง ๆ มากมาย บางคร้ังการจัดเก็บขอมูล เอาไว เพียงอยางเดียวอาจไมเพียงพอตอการใชงาน เนื่องจากอาจจะตองมีการคนหาขอมูล และเลือกใช ขอมูลใหตรงกับ ความตองการของผูใช โปรแกรมจัดการฐานขอมูลจึงมีบทบาทสาคัญท้ังในการจัดเก็บ คนหา และวิเคราะหขอมูลท่ีมี ความสัมพันธกัน (Relational Database) เนื่องจากโปรแกรมจัดการฐานขอมูล จะสามารถทาความเขาใจความ สัมพันธระหวางขอมูลได ในหนวยนี้จะศึกษาเกี่ยวกับโปรแกรมจัดการ ฐานขอมูล Microsoft Access 2016 รวมถึง วธิ กี ารสรางฐานขอมลู และตารางขอมูล

49 เน่ืองจากโปรแกรมจัดการฐานขอมูล Microsoft Access 2016 มีขนาดท่ีกะทัดรัดแตมีประสิทธิภาพ ในการ จัดการขอมูลท่ีสูง สามารถจัดการขอมูลที่มีความซับซอนได และยังสามารถใชงานไดงาย จึงเปนโปรแกรมจัดการ ฐานข้อมูลท่ีไดรับความนิยมในปจจุบัน ในหัวขอน้ีจะศึกษาเก่ียวกับสวนประกอบ ของฐานขอมูลท่ีใชใน Microsoft Access 2016 ฐานขอมูลทีใ่ ชใน Microsoft Access 2016 ประกอบดวยวัตถุ (Objects) 4 แบบ คือ ตาราง (Tables) ฟอรม (Form) การสืบคน (Query) และรายงาน (Reports) ตาราง (Table) ฐานขอมูล คือ การเก็บรวบรวมรายการของขอมูลท่ีมีความเกี่ยวของกัน ซ่ึงใน Microsoft Access 2016 น้ัน จะมีการจัดเก็บขอมลู เหลาน้ีไวในตาราง ทาใหตารางมคี วามสาคัญเปนอยางมากกับฐานขอมลู ขอมลู ในตารางจะมีการ จัดเรยี งตามหลัก (Column) ในแนวต้ัง และแถว (Row) ในแนวนอน ใน Microsoft Access 2016 นั้น Row จะเรียกแทนดวยระเบียน (Record) และ Column จะเรียกแทนดวย เขตขอมูล (Field) ซึ่ง Field นั้นจะเปนมากกวาหลักของขอมูล แตจะเปนการจัดการขอมูล ตามรูปแบบ (Type) ของ ข้อมูล โดยขอมูลที่อยูใน Field เดียวกันจะมีรูปแบบเดียวกันน่ันเอง ตัวอยางเชน ทุกขอมูลท่ีอยูใน Field “First Name” จะเปนขอมลู ของชอื่ และขอมูลท่ีอยใู น Field “Student ID” จะเปน ขอมูลของรหัสนักเรยี น เปนตน ในทานองเดียวกัน ระเบียน (Record) กจ็ ะเปนมากกวาแถวของขอมูล โดยท่ี Record จะหมายถึง Field ท่อี ยู ในแถวเดยี วกันจะเปนสวนหน่ึงของ record ในแถวนั้น ๆ

50 สงั เกตไดวาใน 1 Record จะประกอบไปดวยขอมูลทมี่ าจากหลาย ๆ Field ซ่งึ แตละ Record สามารถระบุไดด วยตัวเลขทางดานซายมือของแตละแถว ตัวเลขเหลานี้ คือ ID Number โดย ID Number สาหรบั แตละ Record จะใช อางอิงถึงขอมูลทัง้ หมดท่ีอยูใน Record น้นั ๆ ตาราง (Table) เหมาะสาหรับการเก็บขอมูลที่มีความสัมพันธกันอยางใกลชิด ตัวอยางเชน ในการเก็บขอมูล ของรานอาหารในตาราง ซึง่ ฐานขอมลู ประกอบดวย รายช่ือลูกคาและรายละเอยี ด ของเบอรโทรศัพท ท่ีอยู และอีเมล เน่ืองจากขอมูลท้ังหมดนี้เปนรายละเอียดเก่ียวกับลูกคา ดังน้ันจึงควรรวม ไวในตารางเดียวกัน ลูกคาแตละรายจะมี Record เฉพาะตัวท่ีแตกตางกัน และรูปแบบขอมูลของลูกคา จะถูกจัดเก็บไวใน Field ท่ีเหมาะสม หากตองการเพ่ิม ข้อมูลเกย่ี วกับลูกคา เชน วนั เกดิ ของลูกคา สามารถ ทาไดโดยสราง Field ใหมขน้ึ มาในตารางเดิม จากขอมูลขางตนจะเห็นไดวา ตารางทาหนาที่เก็บขอมูลท้ังหมดของฐานขอมูล แตในบางครั้ง การจัดการกับ ข้อมูลในตารางอาจทาไดไมสะดวก Microsoft Access 2016 มีเคร่ืองมือท่ีใชสาหรับจัดการ ขอมูลเหลาน้ันได คือ Forms, Queries และ Report เคร่อื งมอื เหลาน้ีจะชวยใหจัดการกบั Record ท่ถี ูกเก็บไวในตารางไดงายข้นึ ฟอร์ม (Forms) ฟอรมจะใชในการปอนขอมูล ปรับปรุงขอมูล และสารวจขอมูลท่ีอยูใน Record รูปแบบของฟอรม จะมี ลกั ษณะเดียวกันกับแบบฟอรมทัว่ ไปที่ผูออกแบบเคยพบเห็นมากอน เชน แบบฟอรมการสมัครงาน แบบฟอรมสาหรับ ติดตองานราชการ เปนตน สาเหตุที่มีการใชงานฟอรมเปนจานวนมาก เนื่องจาก ฟอรมเปนแนวทางท่ีทาใหการกรอก ข้อมลู เปนไปอยางถูกตอง เมอ่ื ทาการใสขอมลู ลงในฟอรมของ Microsoft Access 2016 ขอมลู เหลาน้ันจะถูกสงไปเก็บ ไวในตารางทีผ่ ูออกแบบฐานขอมูลไดทาการ ออกแบบไวในตารางไดงายขึ้น การกรอกขอมูลลงในตารางโดยตรงอาจทาใหเกิดการสับสนไดในกรณีท่ีฐานขอมูลประกอบไปดวย หลาย ๆ ตาราง ฟอรมจะชวยใหการกรอกขอมูลเปนไปไดงายขึ้น เราสามารถกรอกขอมูลในฟอรม เพ่ือจัดเก็บไวในหลาย ๆ ตารางไดในคราวเดียวกัน ผูออกแบบฐานขอมูลสามารถสรางขอกาหนดใหกับ แตละฟอรมเพื่อใหมีการเก็บขอมูลใน

51 รูปแบบที่ถูกตองไดอีกดวย ฟอรมจะชวยจัดการขอมูล ใหมีความสอดคลองกันซึ่งเปนส่ิงจาเปนสาหรับฐานขอมูลท่ีมี ประสทิ ธิภาพ การสืบค้น (Query) การสบื คนเปนวิธกี ารคนหาและรวบรวมขอมูลจากตาราง โดยขอมูลน้ันอาจมาจากตารางเดียว หรอื หลายตาราง ก็ได การใชงาน Query จะเปนการต้ังคาถามไปยังฐานขอมูลเม่ือสราง Query ข้ึนใน Microsoft Access 2016 หมายถึงเรากาลังกาหนดเงื่อนไขในการคนหาขอมูลที่ตองการทาให Query น้ัน มีประสิทธิภาพมากกวาการคนหาใน ตารางโดยตรง การออกแบบ Query ท่ีดีจะชวยใหการคนหาขอมูล เปนไปอยางมปี ระสทิ ธิภาพ จากรูปเปนตัวอยางการใชงาน Query อยางงาย โดยกาหนดใหทาการคนหาขอมลู ของ ID, First Name และ Student ID รายงาน (Report) รายงานจะชวยในการนาเสนอขอมูลออกมาในรูปส่ิงพิมพ รายงานจึงมีประโยชนเน่ืองจากชวยให การนาเสนอ องคประกอบของฐานขอมูลใหอยูในรูปแบบที่เขาใจไดงาย สามารถปรับเปลี่ยนลักษณะ ภายนอกของรายงานใหดูนา สนใจไดอกี ดวย ใน Microsoft Access 2016 นัน้ สามารถสรางรายงาน จากตารางหรอื การสืบคนใดก็ได

52 โดยสรุปแลว วัตถุทง้ั 4 แบบ จะทางานกบั ขอมูลชุดเดียวกัน โดยขอมูลทั้งหมดจะจดั เก็บไวในตาราง ในขณะที่ ฟอรมทาหนาท่ีเพิ่มขอมูลลงในตารางและตรวจสอบขอมูลท่ีมีอยูแลว รายงานทาหนาท่ีแสดงผล ของขอมลู จากตาราง และการสบื คน ซึ่งการสืบคนทาหนาท่ีคนหาและวิเคราะหขอมลู ทีอ่ ยูภายในตาราง การใชง้ าน Microsoft Access 2016 ในการเรียนรูการใชงานโปรแกรมใหม ๆ นั้นควรเร่ิมจากการศึกษาและทาความคุนเคยกับหนาตาง รวมถึง เคร่ืองมือของโปรแกรมน้ัน ๆ เสียกอน การใชงาน Microsoft Access 2016 ก็เชนเดียวกัน ในสวนนี้ จะทา ความคุ้นเคยกับสิ่งแวดลอมตาง ๆ ใน Microsoft Access 2016 เชน Ribbon, Backstage View, Navigation Pane, Document Tabs bar และ Record Navigation bar เปนตน Ripbon Ribbon หรือแถบริบบอน จะประกอบไปดวยหลาย Tabs ซง่ึ แตละ Tabs จะมกี ลุมคาส่ัง สาหรับ Tabs นั้น ๆ อยูในบาง Tabs เชน Forms Layout Tools หรือ Table Tools น้ันจะปรากฏ ก็ตอเม่ือผูใชเรียกใชงานเครื่องมือที่ เก่ียวของ เชน ฟอรม หรือตาราง Tabs เหลานี้จะเรียกวา Contextual Tabs ซ่ึงจะมีการไฮไลตทาให Tabs เหลานี้ ตา่ งจาก Tabs อน่ื ๆ

53 การย่อหรอื ขยาย Ribbon Ribbon ไดถูกออกแบบมาใหใชงานไดงายและเหมาะสมกับงานทที่ า แตหากผใู ชมคี วามรสู กึ วาขนาดของ Ribbon มีเน้ือทีข่ องหนาจอมากเกนิ ไปก็สามารถยอขนาดของ Ribbon ลงไดโดย 1. คลิกทล่ี กู ศรมมุ ขวาบนของ Ribbon เพ่ือยอขนาดลง 2. คลกิ ทล่ี กู ศรอกี คร้ังเพื่อขยายขนาดของ Ribbon Quick Access Toolbar Quick Access Toolbar จะอยดู านบนของ Ribbon และมหี นาทีเ่ ขาถงึ คาส่งั พื้นฐานไมวาในขณะน้ัน จะอยใู น หนา tabs อะไรก็ตาม คาเริ่มตนของ Quick access toolbar จะประกอบดวย Save, Undo และ Repeat แต สามารถปรบั เปลีย่ นคาสั่งพ้นื ฐานเหลานไ้ี ดโดยการเพิม่ หรือลดคาสั่งท่ีตองการ หมายเหตุ คาสง่ั Save จะใชสาหรบั บันทึกงานท่ที าอยูในปจจุบันเทานั้น นอกจากนีค้ าสั่ง Undo จะ ไมยกเลิกการทางานบางอยาง เชน การเพ่ิม Record ลงในตาราง ดังนั้น จึงควรใหความสาคัญกับขอมูลเมื่อมีการใช คาสง่ั Undo เพ่ือใหแนใจวาจะไดผลตามท่ี ตองการ Backstage view Backstage view จะใหทางเลือกท่ีหลากหลายในการเปด บันทึก พิมพ และตรวจสอบขอมูล ในฐานขอมูล backstage view น้ันจะมีลักษณะคลายกันกับ Off ice Button Menu ของ Microsoft Access 2016 หรือ File Menu สาหรับ Microsoft Access รุนเกา อยางไรก็ตามส่ิงที่แตกตางจาก เมนูเหลานั้นก็คือ Backstage View จะมี ลักษณะแบบเต็มหนาจอ ทาใหสามารถใชงานไดงายข้นึ

54 การเรียกใชงาน Backstage View ทาไดโดย 1. คลิกท่ี File tab 2. สามารถเลอื กตัวเลอื กที่ตองการใชงานไดจากทางดานซายของหนาจอ 3. หากตองการกลับไปยงั ฐานขอมลู ทเ่ี รากาลังทางานอยู สามารถทาไดโดยคลิกท่ี Tabs ใดกไ็ ดใน Ribbon Navigation pane Navigation pane คือ รายการของวัตถุ ท้ังหมดที่อยูในฐานขอมูล เพ่ือเปนการงายตอการใช งาน วัตถุจะถูก จัดใหอยใู นกลุมตามรูปแบบของวตั ถุ ผใู ชสามารถเปด เปลีย่ นช่อื หรือลบวัตถุไดโดยใช Navigation Pane

55 การย่อ/ขยาย Navigation pane ทาไดโดย 1. คลกิ ที่ลกู ศรมมุ ขวาบนของ Navigation Pane 2. คลิกทลี่ ูกศรอกี ครงั้ เพื่อขยาย Navigation Pane การเรยี งวัตถใุ น Navigation pane โดยปกติแลววัตถุใน Navigation Pane จะมีการเรียงตามรูปแบบของวัตถุ เชน วัตถุที่เปนตาราง จะถูกจัดไว ในกลุมเดียวกัน และมีกลุมของฟอรม การสืบคน รายงาน เปนตน อยางไรก็ตามผูใชสามารถ จัดเรียงวัตถุใน Navigation Pane ใหอยใู นกลุมตามทตี่ องการไดดงั นี้ 1. คลิกทลี่ กู ศรทางดานขวาของคาวา All Access Projects 2. เลอื กรปู แบบของการจัดเรียงตามทต่ี องการ โดยรปู แบบการจัดเรยี งมดี งั น้ี  แบบ Custom ผูใชจะสามารถจัดวัตถุใหอยูในกลุมที่ผูใชสรางข้ึนไดตามตองการ เม่ือทาการเลือกการ จดั กลุมแบบCustom แลวใหทาการลากวัตถไุ ปไวในกลุมทตี่ องการ  แบบ Object Type จะเปนคาเร่มิ ตนของการจดั กลุม โดยจะจัดตามรปู แบบของวัตถุ  แบบ Tables and Related Views เปนการจัดกลุมฟอรม การสืบคน และรายงานไวรวมกับตารางท่ี วัตถุเหลานี้เรียกขอมลู มาใช้

56  แบบ Created Date หรือ ModifiedDate เปนการเรียงวัตถุตามวันที่สรางหรือวันท่ีทาการ เปล่ยี นแปลงวัตถนุ ัน้ นอกจากน้ียังสามารถยอ / ขยาย ขนาดของกลุมที่อยูใน Navigation Pane ไดโดยการคลิกท่ีลูกศร ทาง ด้านขวาของกลุมนนั้ ๆ 4. ครูผู้สอนใช้สอื่ ของจรงิ ประกอบการบรรยายการสร้างฐานขอ้ มูลใน Microsoft Access 2016 การสรา้ งฐานข้อมลู ใน Microsoft Access 2016 ในแตละฐานขอมูลจะประกอบดวยวัตถุที่ใชสาหรับจัดการขอมูลหลายแบบ โดยฐานขอมูล อาจจะใชฟอรม (Forms) ในการกรอกขอมูล การสืบคน (Query) สาหรบั การคนหาขอมูล รายงาน (Reports) สาหรบั การวิเคราะหและ แสดงผลขอมูล และทขี่ าดไมไดคอื ตาราง (Tables) สาหรบั การเก็บขอมลู ในหวั ขอนี้จะศกึ ษาเก่ียวกับการเปดและปดฐานขอมูล รวมถงึ การเปด การปด และบันทึกวัตถุ ท่สี รางขึ้น การสร้างฐานข้อมูลใหม่ 1. เม่ือเปดโปรแกรม Microsoft Access 2016 ขน้ึ มาแลวใหคลกิ ท่ี File tab เพื่อไปยงั Backstage View 2. คลิกท่ี New จะปรากฏหนาตางใหเลอื กรปู แบบฐานขอมลู

57 3. เลอื ก Blank Database เพือ่ สรางฐานขอมูลเปลา การเปดิ ฐานข้อมลู ที่มีอยแู่ ล้ว 1. คลิกท่ี File tab เพ่อื เขาไปยัง Backstage View 2. คลกิ ที่ Open จะปรากฏ Dialog box ข้ึนมา 3. คนหาและเลือกฐานขอมลู ทตี่ องการ จากนัน้ คลกิ Open 4. บางคร้ังการเปดฐานขอมลู ทีม่ กี ารใชงานฟงกชนั บางอยาง จะมีแถบแจงเตอื นความปลอดภยั สเี หลืองปรากฏ ขึ้น หากแหลงท่มี าของฐานขอมลู นัน้ เชื่อถอื ไดใหคลกิ ท่ี Enable content เพอื่ ทาการเปดฐานขอมูล ในกรณีท่ีผูใชเคยเปดฐานขอมูลที่มีอยูมากอนแลว ก็สามารถเลือกเปดฐานขอมูลที่เคยเปดได โดยการเลือกท่ี รายการฐานขอมลู ลาสดุ หรือคลิกที่ Recent เพอ่ื ดรู ายการฐานขอมลู ที่เคยเปดแลวเพิม่ ข้นึ

58 การใช้งานวตั ถใุ น Microsoft Access 2016 ขอมูลตาง ๆ ในฐานขอมูลจะถูกเก็บไวในวัตถุ Microsoft Access 2016 จะถอื วาวตั ถุแตละชนิดแยกออก จาก กัน ใหหมายความรวมถึงในการใชงานวัตถุตองทาการเปดหรือบันทึกวตั ถตุ าง ๆ ทีละวตั ถุ ใหสังเกตวา ในหัวขอน้จี ะไม มีการบันทึกฐานขอมูล เนื่องจากผูใชไมสามารถบันทึกฐานขอมูลท้ังหมดในคราวเดียวกันได สิ่งที่ผูใชสามารถทาไดคือ การบนั ทกึ วัตถทุ ้ังหมดทอ่ี ยูในฐานขอมลู ทลี ะวัตถุ การเปดิ วตั ถุ 1. เลอื กวตั ถุทตี่ องการเปดใน Navigation Pane

59 2. ดับเบิลคลกิ วัตถทุ ่ตี องการเพ่ือทาการเปดวตั ถจุ ะอยใู นรูป Tab ใน Document Tabs bar โดยปกติแลววัตถุที่เปดลาสุดจะแสดงอยูในหนาตางหลัก หากตองการดูวัตถุอื่นสามารถทาได โดยคลิก Tabs ของวตั ถุทีต่ องการไดใน Document Tabs bar การบนั ทึกวัตถุ ในกรณีท่ีมีการปดฐานขอมูล ระบบจะมี การแจงเตือนวัตถุที่ยังไมไดทาการบันทึกเชนเดียวกับ โปรแกรม Microsoft Off ice อ่ืน ๆ อยางไรก็ตาม ถือวา เปนการปองกันท่ีดีหากตองการบันทึกวัตถุตาง ๆ อยางสม่าเสมอเพื่อ ป้องกนั ความเสียหายของ ขอมูลในกรณีที่เกดิ เหตกุ ารณไมคาดคิดขน้ึ กบั เครอ่ื งคอมพิวเตอร การบนั ทกึ วตั ถใุ หม 1. เลือกวัตถทุ ีต่ องการจะบนั ทึกโดยคลิกที่ Tabใน Document Tabs bar 2. คลิก File tab เพือ่ ไปยงั Navigation Pane 3. คลิก Save

60 4. ในการบันทกึ วตั ถุครง้ั แรกจะตองตัง้ ช่อื ใหกับวตั ถนุ ้ัน เมือ่ เลือกชอื่ แลวใหคลกิ OK เพอื่ บนั ทึก ในการบันทกึ วัตถุที่มอี ยูแลวสามารถทาไดโดยคลิก Save ใน Backstage View หรือคลกิ ที่ คาสงั่ Save ใน Quick Access Toolbar การเปดิ วัตถุ 1. เลือกวตั ถุท่ตี องการปดจาก Document Tabs bar 2. คลกิ ทีเ่ ครอ่ื งหมาย x ทางดานขวาสุดของ Document Tabs bar 3. ในกรณที ี่มวี ตั ถุทยี่ งั ไมไดทาการบันทกึ ไว ขณะปดฐานขอมลู จะมีกลองขอความปรากฏขึ้น เพื่อถามความตอง การของผูใช หากตองการบันทึกใหคลิก Yes แตหากไมตองการบันทึกใหคลิก No หรือหากไมตองการปดวัตถุนั้นให คลิก Cancel อีกวิธีหนึ่งในการปดวตั ถสุ ามารถทาไดโดยการคลิกขวาที่ Tab ของวัตถทุ ผี่ ใู ชตองการปด ใน Document Tabs bar และเลอื ก Close เพ่อื ปดวัตถุนัน้ หรอื เลอื ก Close All เพ่อื ปดวัตถุทัง้ หมด

61 การเปล่ียนช่ือวตั ถุ 1. ปดวัตถทุ ีต่ องการเปลี่ยนช่ือ 2. คลิกขวาท่วี ัตถทุ ่ีตองการเปลยี่ นช่ือ ใน Navigation Pane 3. เลือก Rename 4. พิมพชื่อทตี่ องการและกดแปนพมิ พ Enter ข้ันสรุปและการประยกุ ต์ 1. ครสู รปุ บทเรียน โดยใช้ PowerPoint และอภปิ รายซักถามข้อสงสยั 2. ผ้เู รียนทากจิ กรรมใบงาน และแบบประเมนิ ผลการเรยี นรู้ ส่อื การเรยี นการสอน 1. หนังสอื เรียน รหสั 20204-2105 โปรแกรมฐานข้อมลู ของสานกั พมิ พ์เอมพนั ธ์

62 2. สอ่ื Power Point 3. กิจกรรมการเรยี นการสอน หลกั ฐาน 1. บนั ทกึ การสอน 2. ใบเช็ครายช่ือ 3. แผนจัดการเรียนรู้ 4. การตรวจประเมนิ ผลงาน การวัดและการประเมินผล วธิ ีวัดผล 1. สงั เกตพฤติกรรมรายบคุ คล 2. ตรวจกจิ กรรมสง่ เสรมิ คณุ ธรรมนาความรู้ 3. ตรวจแบบประเมินผลการเรยี นรู้ แบบฝกึ ปฏิบตั ิ 4. ตรวจใบงาน เครือ่ งมือวัดผล 1. แบบสังเกตพฤติกรรมรายบคุ คล 2. แบบประเมนิ ผลการเรียนรู้ และแบบฝึกปฏบิ ตั ิ 3. แบบประเมินกิจกรรมใบงาน เกณฑก์ ารประเมนิ ผล 1. เกณฑ์ผ่านการสงั เกตพฤติกรรมรายบุคคล ต้องไมม่ ชี ่องปรบั ปรงุ 2. แบบประเมนิ ผลการเรยี นร้มู เี กณฑ์ผา่ น และแบบฝกึ ปฏิบตั ิ 50% 3. แบบประเมินกจิ กรรมใบงานมเี กณฑผ์ ่าน 50%

63 คาชแี้ จง ใหปฏิบตั กิ จิ กรรมดงั นี้ 1. เปดโปรแกรม Microsoft Access 2016 และเปดใชงานฐานขอมลู ท่มี อี ยู (หากไมมสี ามารถดาวน โหลดตัวอยางฐานขอมลู ไดจาก Internet) และปฏบิ ตั ิดังนี้  ยอ / ขยาย Ribbon  คลกิ ทุก Tabs บน Ribbon และสงั เกตวาตัวเลอื กของ Ribbon มีการเปลยี่ นแปลงอยางไร บา้ ง  ปรับขนาดของ Navigation Pane เพ่อื ประหยัดพ้นื ที่หนาจอ  จัดเรยี งวัตถุท่ีอยูใน Navigation Pane ตามรูปแบบตาง ๆ และสงั เกตขอแตกตาง 2. สงงานใหครูผสู อนผานชองทาง Google Classroom 3. ครูผสู อนประเมินผล และแจงผลกจิ กรรม 4. ขอเสนอแนะจากผเู รยี นและผสู อน

64 คาช้ีแจง ใหปฏิบตั ิกิจกรรมดังน้ี 1. เปดโปรแกรม Microsoft Access 2016 เปดฐานขอมูลทมี่ อี ยูและปฏบิ ตั ิดงั นี้  เปดวตั ถุ (Open Object)  ปดวตั ถุ (Close Object)  เปลีย่ นชื่อวัตถุ (Rename Object)  ปดฐานขอมลู โดยไมตองบันทึก 2. สงงานใหครผู ูสอนผานชองทาง Google Classroom 3. ครูผูสอนประเมนิ ผล และแจงผลกจิ กรรม 4. ขอเสนอแนะจากผูเรยี นและผูสอน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

65 บนั ทกึ หลังการสอน 1. ผลการจัดการเรียนรู้ตามแผนการสอน 1.1 วนั เดอื น ปี ................สอนครง้ั ท่ี ....... สาขา/ชนั้ ปี.....................จานวนผูเ้ รียน............คน มาเรยี นปกต.ิ ..........คน ขาดเรียน............คน ลาป่วย............คน ลากจิ ...........คน มาสาย...........คน 1.2 หัวข้อเร่ือง/เนือ้ หาสาระ : ……………….……………………………………………………………………..…………...........................................................  สอนครบตามหัวขอ้ เร่ืองในแผนฯ  สอนไม่ครบเนือ่ งจาก.................................................... 1.3 กจิ กรรม/วธิ ีการสอน  ครูแนะนาและบอกจดุ ประสงค์  ครอู ธิบาย/ถาม-ตอบ/สาธิต/.  ทาแบบทดสอบก่อนเรียน  ทาแบบทดสอบหลงั เรียน  ทาแบบฝึกหดั /โจทย์ปัญหา  ทาใบกิจกรรม/ใบงาน  อ่ืน ๆ (ระบ)ุ ....................................................................................................................... 1.4 สื่อการเรยี นรู้/แหล่งการเรยี นรู้ :………………………………………………………………………................ ....................................................................................................................................................................... 2. ผลการเรียนรูข้ องผ้เู รยี น/ผลการสอนของคร/ู ปญั หาท่ีพบ 2.1 การวัดผลและประเมินผล/ผลการเรียนรูข้ องผู้เรยี น : …………………………..…….…………............. ......................................................................................................................................................................... 2.2 สมรรถนะทีผ่ ้เู รียนได้รับ :........................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... 2.3 สอดแทรกคณุ ธรรม จริยธรรม และคา่ นิยม :…………………………………………..….…………............. …………….......................................................................................................................................................... 2.4 ผลการสอนของครู :………………………………………………………………………..…….………………......... …………….......................................................................................................................................................... 2.5 ปญั หาทีน่ าไปสกู่ ารวิจัย :……………………………………………………………..….…………………............. …………….......................................................................................................................................................... 3. แนวทางการพฒั นาคุณภาพการสอน 3.1 ผลการใช้และปรบั ปรุงแผนการสอนครงั้ น้ี :………………………………………………………………........ …………….......................................................................................................................................................... 3.2 แนวทางพัฒนาคณุ ภาพวิธสี อน/ส่ือ/การวัดผล/เอกสารช่วยสอน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

66 แผนการจดั การเรียนรู้แบบบรู ณาการท่ี 5 หนว่ ยท่ี 3 รหสั วชิ า 20204-2105 วชิ า โปรแกรมฐานข้อมลู (Database Program) สอนครัง้ ท่ี 5 ชื่อหน่วย การสรา้ งฐานข้อมลู และตารางข้อมลู จานวนชั่วโมง 4 ช.ม. สาระสาคัญ ในการใชงานระบบฐานขอมูลใหมีประสิทธิภาพน้ัน ผูใชตองมีความรูความเขาใจในหลักการทางาน ของ โปรแกรมจัดการฐานขอมูลทใี่ ชกอน ในหนวยนี้จะศึกษาเก่ียวกับโปรแกรมจดั การฐานขอมูล Microsoft Access 2016 รวมถงึ วธิ กี ารสรางฐานขอมลู และตารางขอมูล สาระการเรยี นรู้ 1. การสร้างตารางขอ้ มูลใน Microsoft Access 2016 สมรรถนะประจาหน่วย 1. สรางตารางขอมูลในโปรแกรม Microsoft Access 2016 จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. สรางตารางขอมลู ใน Microsoft Access 2016 ได กจิ กรรมการเรียนการสอน ขน้ั นาเข้าสู่บทเรียน 1. ครูใช้เทคนคิ การสอนแบบซิปปาโมเดล (CIPPA MODEL) โดยการทบทวนความรู้เดมิ จากสปั ดาห์ที่ผา่ นมา โดยดึงความรู้เดมิ ของผ้เู รียนในเร่ืองที่จะเรยี น เพื่อชว่ ยให้ผู้เรียนมีความพร้อมในการเชอื่ มโยงความรู้ใหม่กับความรเู้ ดิม ของตน 2. ครูสนทนากบั ผเู้ รยี นเพ่อื นาเข้าสู่บทเรียน ขน้ั สอน 3. ครูผูส้ อนใช้สอื่ PowerPoint ประกอบการบรรยายการสรางตารางขอมูลใน Microsoft Access 2016 การสรางตารางขอมูลใน Microsoft Access 2016 ตาราง (Tables) ถือเปนวัตถุ (Object) ท่ีสาคัญที่สุดใน Microsoft Access 2016 เน่ืองจากใชในการเก็บ ขอ้ มลู ทง้ั หมด ทาใหตารางถอื เปนหัวใจสาคญั สาหรบั ทุกฐานขอมลู ดงั น้นั จงึ มคี วามสาคญั เปนอยางมากท่จี ะตองมีความ เขาใจในการใชงานตาราง ในหัวขอน้ีจะศึกษาเกี่ยวกับการเปดตาราง การสรางและแกไข Records และปรับปรุง ลกั ษณะของตารางเพอ่ื ใหงายตอการอานขอมูล การสร้างตารางใหม่ มขี นั้ ตอนดังน้ี 1. เปดโปรแกรม Microsoft Access 2016 แลวไปยัง Navigation Pane

67 2. คลกิ เลือก Blank database เพ่อื สรางฐานขอมลู เปลา 3. เมื่อสรางฐานขอมลู ใหม โปรแกรมจะสรางตารางใหโดยอัตโนมตั ิ 4. เมอ่ื ทาการบนั ทึกตารางจะสามารถตัง้ ช่ือตารางใหมได

68 5. ในกรณีทีต่ องการเพิม่ ตารางใหมลงในฐานขอมลู เดิมสามารถทาไดโดยคลิกท่ี Table ซงึ่ อยูใน Create tab กลมุ Tables การเปดตารางท่ีมอี ยแู ลว 1. เปดฐานขอมูลและเขาไปท่ี Navigation Pane 2. เลอื กตารางทตี่ องการเปดจาก Navigation Pane 3. ดบั เบลิ คลกิ ที่ชื่อตารางซ่ึงจะเปนการเปดตาราง โดยตารางทีเ่ ปดจะปรากฏเปน Tab อยใู น Document Tabs bar การเพม่ิ Field ใหมลงในตาราง 1. เปดตารางแลวคลิกท่คี าวา Click to Add บริเวณดานบนของตาราง

69 2. เลือกรปู แบบขอมูลของ Field จากเมนูทีป่ รากฏ โดยมรี ายละเอยี ดดังนี้  รูปแบบ Text เปนคาเริ่มตน ใชสาหรับขอมูลที่เปนตัวอักษรหรือตัวเลขที่ไมไดใช ในการคานวณ เชน รหสั ไปรษณีย หรอื หมายเลขโทรศัพท  แบบ Number ใชสาหรับขอมูลที่เปนตัวเลขที่ตองการการคานวณ เชน ปริมาณของสินคา หรือราคา ตอ่ หนวย  แบบ Currency ใชสาหรับขอมลู ตัวเลข ทเี่ ปนสกลุ เงินตางๆ  แบบ Date & Time ใชสาหรบั ขอมูล วันและเวลา  แบบ Yes / No ใชสาหรบั ขอมูลทเ่ี ปน ตวั เลอื กใช ไมใช  แบบ Memo เหมาะสาหรบั ขอมลู ที่มี ตวั อกั ษรเปนจานวนมาก เชน รายละเอยี ดของสนิ คา  แบบ Attachment ใชสาหรับขอมูลที่ ตองการแนบเอกสารอนื่ ๆ เชน รูปภาพ  แบบ Hyperlink ใชสาหรับขอมลู ที่ เชอ่ื มตอไปยังเว็บไซตอนื่ ๆ หรือ e-mail การสารวจขอมูลภายในตาราง การสารวจ Record ในตารางสามารถทาไดโดยกดแปนพิมพลูกศรข้ึน – ลง หรือใชลูกศรที่อยูใน Record Navigation bar ซ่ึงอยูบริเวณดานลางของตาราง อีกทั้งยังสามารถคนหา Record ที่อยูในตาราง ปจจุบันไดจากการ ค้นหาผานทาง Record Search box ซ่ึงทาไดโดยการพิมพขอความที่มอี ยูใน record ทต่ี องการคนหาแลวกด Enter ในทานองเดียวกัน การสารวจขอมูลระหวาง Field ทาไดโดยการใชแปนพิมพลูกศร ซาย – ขวา การกรอก ข้อมูลลงในตารางของ Microsoft Access 2016 น้ันจะมคี วามคลายคลงึ กบั การกรอกขอมูลใน Microsoft Excel 2016 ซึ่งในการใชงาน Record นัน้ จะตองทาการกรอกขอมลู ลงใน Cell กอน

70 การเพ่ิม Record ใหม่ สามารถทาได 3 วิธี ดงั นี้  ไปยัง Home tab และกลมุ Records คลกิ ทคี่ าส่ัง New  คลกิ ที่ปมุ New Record ซ่งึ อยูบน Record Navigation bar บรเิ วณดานลางของหนาตาง  พิมพลงในแถวทอ่ี ยูถัดจาก Record สดุ ทายในตาราง หมายเหตุ ในการเพ่มิ Record ใหมนนั้ ขอมลู ทเ่ี พ่มิ ลงไปจะตองมรี ปู แบบ (Type) ตรงกบั รปู แบบ ของ Field ทกี่ าหนดไว

71 การบนั ทกึ Record 1. คลิก Home tab และไปยังกลมุ Records 2. คลิกท่คี าส่ัง Save ควรทาการบันทึก Record ทุกครง้ั กอนทจี่ ะปดตาราง เนื่องจาก Microsoft Access 2016 จะไมแจงเตอื น ใหทาการบนั ทกึ Record เม่อื ปดตาราง การแกไข Record การแกไข Record สามารถทาไดโดยการเลือก Record และพิมพขอมูลที่ตองการแกไข อยางไรก็ตาม Microsoft Access 2016 ยังสามารถคนหาและแทนที่คาท่ีผูใชตองการลงในหลาย ๆ Records ได ในเวลาเดียวกัน และยงั สามารถลบ Record ทง้ั หมดไดอีกดวย การแทนที่คาใน Record นอกจากน้ียังสามารถใชคาส่ัง Find and Replace ในการคนหาคาหรือประโยคหนึ่งและแทนท่ีดวยคา หรอื ประโยคใหมได ซึ่งวิธีการมีดงั นี้ 1. ไปยังกลุม Find ทอี่ ยูใน Home tab 2. คลกิ เลือกคาสั่ง Replace จะปรากฏกลองขอความ Find and Replace ขนึ้ มา 3. คลกิ ทก่ี ลอง Find What และพิมพขอความที่ตองการคนหา 4. คลิกที่กลอง Replace With และพมิ พขอความท่ีตองการใหแทนทขี่ อความเดมิ 5. เลือกพน้ื ที่ท่ตี องการคนหาไดจากกลอง Look In โดยจะแบงเปน  แบบ Current field จะเปนการคนหาใน Field ที่เลือกไวเทาน้ัน  แบบ Current document จะเปนการคนหาทั้งตาราง

72 6. เลอื กความละเอียดของการคนหาไดจากกลอง Match โดยจะแบงเปน  แบบ Any Part of field จะเปนการคนหา Cell ที่มบี างสวนขอความทต่ี องการคนหา โดยขอความ จะอยูตาแหนงใดกไ็ ด  แบบ Whole field จะเปนการคนหาเฉพาะขอความทเี่ หมือนกับขอความท่ีตองการเทาน้นั  แบบ Start of field จะเปนการคนหาขอความที่ขึ้นตนดวยคาท่ตี องการ 7. คลิก Find Next เพื่อคนหาขอความ โดยขอความท่ีตรงกับเง่ือนไขในการคนหาจะมีไฮไลต สีดาอยูรอบ ข้อความ

73 8. คลิก Replace เพื่อแทนที่ขอความเดิมดวยขอความใหม สามารถใชคาส่ัง Replace All ในการแทนที่ขอความท่ีตรงกับเง่ือนไขในการคนหาทั้งหมดได แตตองแนใจ ว่าขอความทผ่ี ูใชตองการเปลีย่ นทง้ั หมดน้ันมีความถกู ตอง การลบ Record มีขนั้ ตอนดังน้ี 1. เลือก Record ทต่ี องการลบโดยคลกิ ทีข่ อบทางดานซายของ Record 2. เลือก Home tab และไปทีก่ ลมุ Record 3. คลกิ ทค่ี าสงั่ Delete จะเปนการลบ Record ในการลบ Record นั้น ID Number ของ Record จะไมมีการเปล่ียนแปลง ตัวอยางเชน หากลบ Record ที่ 3 ในตารางออกไป ลาดับของ Record ท่ีเหลอื จะเปน 1, 2, 4, 5, … การเปล่ียนลกั ษณะภายนอกของตาราง ใน Microsoft Access 2016 นั้นจะมวี ธิ ีการเปลย่ี นรปู ลักษณภายนอกของตารางใหนาสนใจ และอานขอมลู ได งาย

74 ตัวอยา่ ง เชน่ การเปลย่ี นขนาด Field ทาไดโดย 1. เลอ่ื นเมาสไปที่เสนขอบทางดานขวาของชอ่ื Field 2. คลิกและลากเมาสไปทางขวาเพอ่ื ขยายและไปทางซายเพื่อยอขนาดของ Field 3. ปลอยเมาสและขนาดของ Field จะมกี ารเปลย่ี นแปลง การเปลยี่ นขนาดของแถว (Row) 1. เล่ือนเมาสไปท่เี สนขอบดานลางบริเวณพืน้ ทส่ี เี ทาท่ีอยูทางดานซายของแถว

75 2. คลกิ และลากเมาสลงเพื่อขยายและขน้ึ เพือ่ ยอขนาดของแถว 3. ปลอยเมาสแลวขนาดของแถวจะมกี ารเปลี่ยนแปลง การซอน Field หากผูใชมี Field ท่ียังไมตองการแกไข หรือไมตองการใหผูอ่ืนแกไข ก็สามารถซอน Field นั้นได โดย Field ท่ี ถกู ซอนจะมองไมเหน็ แตยังคงเปนสวนหนึ่งของฐานขอมลู อยู ขอมลู ที่อยูภายใน Field ที่ถูกซอนยงั คงสามารถเขาถึงได ผานทาง Forms, Query และ Reports การซอน Field ทาไดดงั นี้ 1. คลิกขวาทีช่ ือ่ Field ทต่ี องการซอน 2. เลอื ก Hide Fields จากเมนู

76 3. Field ท่เี ลือกจะถูกซอน ตวั เลอื กรปู แบบของตาราง สีของแถวในตาราง โดยปกตแิ ลวคาเริม่ ตนของพ้นื หลังของทุก ๆ แถวในตารางของ Microsoft Access 2016 น้นั จะมสี เี ขมกวา่ พืน้ หลังของตารางทัง้ หมด สามารถปรับเปลยี่ นสขี องแถวเหลานีไ้ ดเพื่อใหงายตอการอานขอมลู การเปลยี่ นสีของแถว สามารถทาไดโดย 1. ไปท่ี Text Formatting ทอี่ ยูใน Home tab 2. คลิกที่ Alternate Row Color

77 3. เลอื กสีของแถวทต่ี องการ หรือเลอื ก No Color หากไมตองการใหแถวมสี ี 4. สีของแถวจะมกี ารเปลี่ยนแปลง การเปลย่ี นเสนขอบ อีกวิธีหน่ึงในการทาใหการอานขอมูลจากตารางเปนไปไดงายขึ้น คือ การกาหนดเสนขอบเพื่อแบง Cell ออกใหชัดเจน โดยปกติแลวเสนขอบจะมีอยูทุกดานของ Cell แตสามารถเปลี่ยนสีหรือซอนเสนขอบเหลาน้ีได วิธกี ารเปลย่ี นเสนขอบมดี ังน้ี 1. ไปท่ี Text Formatting ที่อยูใน Home tab 2. คลกิ ท่ี Gridlines 3. เลือกรูปแบบของเสนขอบทต่ี องการ โดยรปู แบบของเสนขอบประกอบดวย  แบบ Horizontal จะมเี สนขอบอยรู ะหวางแถว

78  แบบ Vertical จะมีเสนขอบอยรู ะหวางหลัก  แบบ Both จะมเี สนขอบอยรู อบ Cell  แบบ None จะไมมเี สนขอบ การปดฐานขอมลู 1. คลกิ ท่ี File tab เพื่อเขาไปยัง Backstage View 2. คลิกท่ี Close Database 3. ในกรณีท่ีมีวัตถุท่ียังไมไดทาการ บันทึกไว ขณะปดฐานขอมูลจะมีกลองขอความ ปรากฏข้ึนเพื่อถามความ ต้องการของผูใช หากตองการบันทึกใหคลิก Yes หากไมตองการ บนั ทึกใหคลิก No หรือหากไมตองการปดวัตถุน้ัน ให คลกิ Cancel ข้นั สรปุ และการประยุกต์ 1. ครูสรุปบทเรยี น โดยใช้ PowerPoint และอภปิ รายซกั ถามข้อสงสยั 2. ผเู้ รียนทากิจกรรมใบงาน และแบบประเมนิ ผลการเรียนรู้ สอื่ การเรยี นการสอน 1. หนงั สือเรียน รหสั 20204-2105 โปรแกรมฐานข้อมลู ของสานกั พมิ พเ์ อมพนั ธ์ 2. ส่อื Power Point 3. กจิ กรรมการเรียนการสอน

79 หลกั ฐาน 1. บนั ทึกการสอน 2. ใบเช็ครายช่ือ 3. แผนจดั การเรียนรู้ 4. การตรวจประเมินผลงาน การวัดและการประเมินผล วิธีวัดผล 1. สังเกตพฤติกรรมรายบคุ คล 2. ตรวจกิจกรรมส่งเสรมิ คณุ ธรรมนาความรู้ 3. ตรวจแบบประเมินผลการเรยี นรู้ แบบฝกึ ปฏิบตั ิ 4. ตรวจใบงาน เครือ่ งมือวัดผล 1. แบบสงั เกตพฤติกรรมรายบคุ คล 2. แบบประเมินผลการเรียนรู้ และแบบฝึกปฏบิ ตั ิ 3. แบบประเมนิ กจิ กรรมใบงาน เกณฑก์ ารประเมินผล 1. เกณฑผ์ ่านการสังเกตพฤติกรรมรายบคุ คล ตอ้ งไมม่ ชี ่องปรับปรงุ 2. แบบประเมินผลการเรยี นรมู้ เี กณฑผ์ า่ น และแบบฝกึ ปฏิบตั ิ 50% 3. แบบประเมนิ กิจกรรมใบงานมเี กณฑผ์ า่ น 50%

80 คาช้แี จง ใหสรางฐานขอมลู ข้ึนมาใหม โดยประกอบดวยตาราง 2 ตาราง ดงั น้ี  ตารางที่ 1 ตั้งช่อื ตารางวา Student_Info มีขอมูลของ ช่ือ นามสกุล รหสั ประจาตวั นักเรยี น และ e-mail address  ตารางที่ 2 ตั้งชื่อวา Student_Address มขี อมูลของ ทอี่ ยู เบอรโทรศพั ท เมือ่ สรางแลว ใหทาการ บนั ทกึ ฐานขอมลู ใหเรยี บรอย  ครูผูสอนประเมินผล และแจงผลกจิ กรรม  ขอเสนอแนะจากผูเรยี นและผูสอน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

81 คาชีแ้ จง ใหเปดฐานขอมูลทมี่ ีอยูข้นึ มา และปฏิบัติดงั นี้ 1. เพิม่ Record ใหมลงในตาราง โดยใหใสขอมูลลงในทกุ F ield 2. ทดลองใชงาน Find and Replace โดยเลือกขอความที่ตองการคนหาและขอความท่ีตองการแทนที่ เอง 3. เปลย่ี นสีของแถวในตาราง 4. ทดลอง Hide / Unhide f ield ในตาราง  ครูผูสอนประเมินผล และแจงผลกจิ กรรม  ขอเสนอแนะจากผูเรยี นและผูสอน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

82 ตอนท่ี 1 จงเลอื กขอที่ถูกทีส่ ดุ เพยี งขอเดยี ว 1. ขอใดไมใชวตั ถใุ น Microsoft Access 2016 ก. ตาราง ข. การสบื คน ค. รายงาน ง. การคานวณ 2. หลักขอมลู (Column) ใน Microsoft Access 2016 มีชอ่ื เรยี กวาอยางไร ก. Record ข. Field ค. Cell ง. Type 3. แถวขอมลู (Row) ใน Microsoft Access 2016 มีชอื่ เรยี กวาอยางไร ก. Record ข. Field ค. Cell ง. Type 4. ขอใดคือหนาที่ของตารางใน Microsoft Access 2016 ก. เก็บขอมลู ข. คนหาขอมูล ค. แสดงผลขอมลู ง. กรอกขอมลู 5. วตั ถใุ ดใน Microsoft Access 2016 ท่ีใชในการปอนขอมลู ก. ตาราง ข. การสบื คน ค. รายงาน ง. ฟอรม 6. หากตองการคนหาขอมลู ในฐานขอมลู ควรใชวัตถุใดในการคนหา ก. ตาราง ข. การสืบคน ค. รายงาน . ง. การคานวณ 7. วัตถุใดใน Microsoft Access 2016 ใชในการนาเสนอขอมูลเพ่อื ใหเขาใจไดงาย ก. ตาราง ข. การสืบคน ค. รายงาน ง. การคานวณ 8. หากตองการเปลย่ี นชื่อของวัตถุในฐานขอมูล สามารถเปลยี่ นชอ่ื ไดท่ีไหน ก. Ribbon ข. Navigation Pane ค. Backstage View ง. Quick Access Tools bar

83 9. ในการเรยี งวตั ถุใน Navigation Pane โดยตองการใหเรียงตามวันท่ีทาการสรางวตั ถุ ตองเลอื กใช วธิ ีการเรยี งแบบใด ก. Custom ข. Object Type ค. Tables and Related Views ง. Created Date 10. การเปดหรอื ปดฐานขอมลู สามารถทาไดที่ใด ก. Ribbon ข. Navigation Pane ค. Backstage View ง. Quick Access Tools bar 11. คาสัง่ ใดใชในการเปลี่ยนช่อื วัตถุ ก. Save ข. Open ค. Rename ง. Delete 12. หากตองการแทนทีข่ อความใน Record ท่มี อี ยูสามารถทาไดโดยใชคาสง่ั ใด ก. Sort ข. Find and Replace ค. Rename ง. Undo 13. หากตองการลบ Record ทม่ี อี ยูสามารถทาไดโดยใชคาสงั่ ใด ก. Save ข. Open ค. Rename ง. Delete 14. หากตองการซอน Field ในฐานขอมลู สามารถทาไดโดยใชคาส่งั ใด ก. Hide ข. Sort ค. Copy ง. Insert 15. ในการเปล่ยี นสีของแถวในตารางของฐานขอมลู สามารถทาไดโดยใชคาสัง่ ใด ก. Gridline ข. Alternate Row Color ค. Hide ง. Unhide 16. ในการสรางรายงาน สามารถใชขอมลู จากทใ่ี ดในการสราง ก. ตาราง, การสบื คน ข. การสืบคน, รายงาน ค. ตาราง, รายงาน ง. ถกู ทกุ ขอ 17. หากตองการใหมเี สนตารางดานบนและดานลางของ Cell เทาน้นั ควรเลอื กใชเสนตารางแบบใด ก. Vertical ข. Horizontal ค. Both ง. None 18. ขอมลู ในตารางท่ีอยูใน Field เดยี วกันจะมีลักษณะอยางไร ก. มีขนาดของขอมลู เทากนั ข. มรี ปู แบบของขอมลู เหมือนกัน ค. เปนสวนประกอบของขอมูลหลกั เหมือนกนั ง. ถูกสรางขึน้ ในเวลาเดียวกนั 19. Record ID Number มีความสาคญั อยางไร ก. เปนตัวอางองิ ถงึ ขอมลู ใน Field ข. เปนตัวอางอิงถึงขอมลู ใน Record ค. เปนตวั อางอิงถงึ ขอมูลใน Cell ง. เปนตวั อางอิงถงึ ขอมูลใน Table 20. สมมตุ ิวาในตอนแรกขอมลู ในตารางมกี ารเรยี งลาดับของ Record ID Number เปน 1, 2, 3, 4, ……,10 จากนน้ั ได มกี ารลบ Record ที่ 3 ออกไป การเรียงลาดับของ Record ID Number ใหมจะเปนอยางไร ก. 1, 2, 3, 4, ……., 10 ข. 1, 2, 4, 5, ………, 10 ค. 1, 2 ง. ผดิ ทุกขอ

84 ตอนที่ 2 จงตอบคาถามตอไปน้ี 1. จงบอกชื่อวัตถทุ งั้ หมดทใ่ี ชงานใน Microsoft Access 2016 พรอมท้งั อธิบายลกั ษณะการทางาน มาโดยสงั เขป ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. อธบิ ายหนาท่ีของ Ribbon, Navigation Pane, Backstage View มาโดยสงั เขป ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. การสรางฐานขอมลู ใหมในโปรแกรม Microsoft Access 2016 สามารถทาไดอยางไรบาง ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. การสืบคน (Queries) ในโปรแกรมจดั การฐานขอมลู Microsoft Access 2016 สามารถทาไดอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. ใหแสดงความคิดเห็นตอการใชงานของโปรแกรม Microsoft Access 2016 ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

85 บนั ทกึ หลังการสอน 1. ผลการจัดการเรียนรู้ตามแผนการสอน 1.1 วนั เดอื น ปี ................สอนครง้ั ท่ี ....... สาขา/ชนั้ ปี.....................จานวนผูเ้ รียน............คน มาเรยี นปกต.ิ ..........คน ขาดเรียน............คน ลาป่วย............คน ลากจิ ...........คน มาสาย...........คน 1.2 หัวข้อเร่ือง/เนือ้ หาสาระ : ……………….……………………………………………………………………..…………...........................................................  สอนครบตามหัวขอ้ เร่ืองในแผนฯ  สอนไม่ครบเนือ่ งจาก.................................................... 1.3 กจิ กรรม/วธิ ีการสอน  ครูแนะนาและบอกจดุ ประสงค์  ครอู ธิบาย/ถาม-ตอบ/สาธิต/.  ทาแบบทดสอบก่อนเรียน  ทาแบบทดสอบหลงั เรียน  ทาแบบฝึกหดั /โจทย์ปัญหา  ทาใบกิจกรรม/ใบงาน  อ่ืน ๆ (ระบ)ุ ....................................................................................................................... 1.4 สื่อการเรยี นรู้/แหล่งการเรยี นรู้ :………………………………………………………………………................ ....................................................................................................................................................................... 2. ผลการเรียนรูข้ องผ้เู รยี น/ผลการสอนของคร/ู ปญั หาท่ีพบ 2.1 การวัดผลและประเมินผล/ผลการเรียนรูข้ องผู้เรยี น : …………………………..…….…………............. ......................................................................................................................................................................... 2.2 สมรรถนะทีผ่ ้เู รียนได้รับ :........................................................................................................... ......................................................................................................................................................................... 2.3 สอดแทรกคณุ ธรรม จริยธรรม และคา่ นิยม :…………………………………………..….…………............. …………….......................................................................................................................................................... 2.4 ผลการสอนของครู :………………………………………………………………………..…….………………......... …………….......................................................................................................................................................... 2.5 ปญั หาทีน่ าไปสกู่ ารวิจัย :……………………………………………………………..….…………………............. …………….......................................................................................................................................................... 3. แนวทางการพฒั นาคุณภาพการสอน 3.1 ผลการใช้และปรบั ปรุงแผนการสอนครงั้ น้ี :………………………………………………………………........ …………….......................................................................................................................................................... 3.2 แนวทางพัฒนาคณุ ภาพวิธสี อน/ส่ือ/การวัดผล/เอกสารช่วยสอน ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

86 แผนการจดั การเรยี นร้แู บบบรู ณาการที่ 6 หน่วยท่ี 4 รหัสวชิ า 20204-2105 วิชา โปรแกรมฐานขอ้ มลู (Database Program) สอนครัง้ ท่ี 6 ชอ่ื หน่วย การสร้างความสมั พันธ์ระหว่างตาราง(Relationships) จานวนชัว่ โมง 4 ช.ม. สาระสาคญั จุดเดนหลักของฐานขอมูลเชิงสัมพันธ Relational Database) คือความสามารถในการเช่ือมโยง ความ สัมพันธระหวางขอมูล อยางไรก็ตาม ผูใชงานฐานขอมูลหลายคนยังขาดความเขาใจในการใชงาน ความสามารถของ ฐานขอมูลน้ีใหเกิดประสิทธิภาพ ในหนวยนี้จะมุงเนนไปท่ีวิธีการสรางความสัมพันธ ระหวางตารางในฐานขอมูลของ โปรแกรม Microsoft Access 2016 สาระการเรียนรู้ 1. ความหมายและลักษณะของฐานขอมลู เชิงสมั พันธ์ 2. Database key ทใี่ ชในการสรางความสมั พนั ธ์ 3. การสรางความสมั พันธระหวางตาราง สมรรถนะประจาหน่วย 1. แสดงความรเู กี่ยวกับการใชคียชนดิ ตาง ๆ ในการสรางความสมั พนั ธ 2. สรางตารางความสมั พนั ธระหวางตาราง จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 1. อธบิ ายความหมายและลักษณะของฐานขอมลู เชงิ สัมพนั ธได 2. อธบิ ายความหมายและรปู แบบคยี ชนิดตาง ๆ ทีใ่ ชในการสรางความสมั พันธได 3. สรางความสัมพันธระหวางตารางได กิจกรรมการเรยี นการสอน ขน้ั นาเข้าสู่บทเรียน 1. ครกู ล่าววา่ ในการสร้างความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งตารางข้อมูลน้ี จะทาใหเ้ ราไมต่ อ้ งสับสนเมอื่ เราเขยี นโปรแกรม นานๆ เม่ือเราจะทา Query (แบบสอบถาม) ข้อมูลหรือรายงานผลข้อมูล เม่ือเราเลือกตารางข้อมูลมาแล้วโปรแกรมก็ จะยึดค่าความสัมพันธร์ ะหว่างตารางข้อมลู ทเ่ี ราไดก้ าหนดไวแ้ ตแ่ รกแลว้ 2. ครสู นทนากับผเู้ รยี นเพ่อื นาเข้าส่บู ทเรยี น ขั้นสอน 1. ครูผ้สู อนใชส้ ่อื PowerPoint ประกอบการบรรยายความหมายและลักษณะของฐานขอมลู เชิงสมั พันธ์ ความหมายและลักษณะของฐานขอมลู เชิงสัมพนั ธ์ ฐานขอมูลเชิงสัมพันธ หมายถึง ฐานขอมูลท่ีมีการเช่ือมโยงความสัมพันธระหวางขอมูลในแตละวัตถุ (ตาราง, การสืบคน) เขาไวดวยกัน ทาใหสามารถดึงขอมูลจากหลายตารางมาใชงานพรอมกันได รวมถึง เมื่อมีการแกไขขอมูล หรือการลบขอมูลในตารางใด ขอมูลในตารางอื่นท่ีมีความสัมพันธกับขอมูลที่ผูใช เปล่ียนแปลงจะไดรับการแกไขตาม ไปดวย

87 ลกั ษณะของฐานข้อมูลเชงิ สมั พันธ์ ตารางท่ีสามารถสรางความสัมพันธระหวางกนั ไดจะตองมี Common Field หรอื Field ที่เหมือนกัน อยูในท้ัง สองตาราง โดยในตารางหนึ่งจะมี Field ที่เปนคียหลัก (Primary key) และอีกตารางหนึ่งจะมี Field ท่ีเปนคียนอก (Foreign key) ซ่ึงใชเชื่อมโยงกับคียหลักอยู Common field ของทั้งสองตาราง จะตองมีชนิดของขอมูลที่เหมือนกัน และโดยทวั่ ไปแลวควรตงั้ ชอ่ื Common field ใหเหมือนกนั ตวั อยางของฐานขอมูลเชิงสัมพันธ เชน ฐานขอมูลประกอบดวยตาราง 2 ตาราง คือ ตารางขอมลู ลูกคา และอีก ตาราง คือ ตารางการส่ังซ้ือสินคา เม่ือผูใชสรางความสัมพันธระหวางขอมูลในตารางทั้งสองน้ี แลวทาการปรับเปล่ียน ขอ้ มูลในตารางหน่ึง ขอมูลในอีกตารางซึ่งมคี วามสัมพนั ธอยกู บั ขอมลู ในตารางแรก จะมีการเปลีย่ นแปลงตามไปดวย จากตวั อยางเปนการสรางความสัมพนั ธระหวางชอื่ ลกู คากบั จานวนสินคาทีส่ งั่ ซ้ือ เมอ่ื ทาการ เปลี่ยนแปลงขอมลู ในตารางขอมูลลูกคา ขอมูลในตารางการสั่งซ้ือจะมีการเปลี่ยนแปลงตามไปดวย ตามลักษณะของความสัมพันธท่ี กาหนด รูปแบบของความสัมพันธของขอมลู โปรแกรม Microsoft Access 2016 รองรับรูปแบบของความสัมพนั ธของขอมูลทง้ั หมด 3 แบบ ดังไดกลาวมา แลวในหนวยที่ 1 คือ 1. ความสัมพันธแบบ 1 ตอ 1 (One - to - One) เปนความสมั พันธท่ีไมคอยใชงานมาก คือ การที่ Record ในตารางหลักมีความสัมพันธกับ Record ในตารางอืน่ เพียง Record เดยี วเทานน้ั ตัวอยางเชน การเกบ็ ขอมูลบางสวน ของ Record ไวเปนความลับ โดยการนาขอมูลท่เี ปนความลับนัน้ ใสไวในอกี ตารางหนงึ่ ซง่ึ มคี วามสัมพนั ธกับตารางหลัก และมีการจากัดการเขาถึงขอมูลในตารางน้ี

88 จากรูปเปนความสมั พันธระหวางตาราง Employees และ Pay Rate โดยขอมลู คาจางรายชั่วโมง (Hourly Pay Rate) นนั้ ถกู เก็บไวเปนความลบั จงึ มีการกาหนดความสัมพันธระหวางคียหลกั และคียนอก เปนแบบ 1 ตอ 1 2. ความสัมพันธแบบ One - to - Many เปนความสัมพันธที่พบไดท่ัวไป โดยหนึ่ง Record ในตารางหลัก สามารถเช่ือมโยงกับหลาย ๆ Record ในตารางอื่น ๆ ได แตในทางกลบั กัน Record ในตารางอ่ืน ๆ สามารถเช่อื มโยง กับ Record ในตารางหลักไดเพียง Record เดียวเทานั้น ตัวอยางเชน ลูกคา 1 คน สามารถสั่งซ้ือไดหลาย Order แต Order แตละ Order จะถูกส่ังซอ้ื จากลูกคาคนเดียว 3. ความสัมพันธแบบ Many - to - Many เปนความสัมพันธท่ีพบบอย ตัวอยางเชน นักเขียน สามารถเขียน หนังสือไดหลายเลม ในขณะเดยี วกัน หนังสอื หนงึ่ เลมอาจมีผูแตงหลายคน เปนตน ความสัมพันธ รปู แบบนี้ไมสามารถ สรางข้ึนไดโดยตรง จะตองใช “Junction table” ในการสรางความสมั พนั ธ์

89 2. ครูผ้สู อนใช้สื่อ PowerPoint และส่อื ของจรงิ ประกอบการบรรยาย Database key ท่ีใชในการสราง ความสัมพนั ธ์ Database key ที่ใชในการสรางความสมั พนั ธ์ สิ่งทีใ่ ชในการเชอื่ มโยงความสมั พันธของขอมูลระหวางตาราง คือ Database key โดย Database key ท่ีใชมดี งั นี้ คียหลัก (Primary Key) ในทุก ๆ ตารางควรมีอยางนอย 1 Field ท่ีเปนคียหลัก โดยคาของคียหลักน้ีตองเปนคาเฉพาะ ของแตละ Record ซึ่งไมซา้ กับคาอ่ืน ๆ ในฐานขอมูล ตัวอยางเชน สมมุติวามีฐานขอมูลของพนักงานในบริษัท และตองการเลือก Field ในตาราง Employee เพื่อใชเปนคียหลักในการระบุขอมูลของพนักงานแตละคน การเลือกใชชื่อของพนักงาน อาจจะเปนตัวเลือกที่ไมเหมาะสม เพราะมคี วามเปนไปไดทพี่ นกั งานของบริษัท อาจมีช่ือทเ่ี หมอื นกนั สงผลใหการใชช่ือ พนักงานเปนคียหลักไมมีความเฉพาะตัวของขอมูลทางเลือกท่ีเหมาะสมกวา คือ การใชรหัสพนักงานเปนคียหลัก เนอ่ื งจากรหสั ของพนักงานแตละคนจะมีคาเฉพาะสาหรับพนักงานแตละคน เม่ือทาการเลือกคาคียหลักแลว ระบบจัดการฐานขอมูลจะบังคับใชคาเฉพาะของคียหลัก หากพยายาม เพิ่ม Record ที่ซ้ากันลงในตารางที่มคี ยี หลักจะไมสามารถทาได โปรแกรมจัดการฐานขอมูลสวนมากสามารถสรางคียหลักขึ้นมาเองได เชน Microsoft Access 2016 จะใช ข้อมลู ชนิด AutoNumber ในการสรางคียหลักใหกับแตละ Record คียนอก (Foreign key) โดยท่ัวไปแลวโครงสรางฐานขอมูลจะมีความสัมพันธระหวางตาราง สามารถใชคียนอกเปนตัวเชื่อม ความ สัมพันธระหวางตารางน้ัน ยอนกลับไปยังตัวอยางฐานขอมูลของพนักงานบริษัทขางตน สมมุติวาตองการเพ่ิม ตารางข้อมูลของแผนกลงในฐานขอมูลโดยใชชื่อตาราง Department และในตารางน้ีมีขอมูล ของทุก ๆ แผนก หาก ต้องการเพ่ิมขอมูลของพนักงานแตละแผนกลงในตารางนี้ก็สามารถทาได แตวิธีการน้ีจะเปนการทางานท่ีซ้าซอน เนื่องจากตองเพิ่มขอมูลลงในท้งั สองตาราง ในกรณีนี้เราควรใชการสราง ความสมั พันธระหวางตาราง Employee และ ตาราง Department จงึ จะเหมาะสมกวา

90 สมมุติให Field ชื่อ Department Name ในตาราง Department เปนคียหลัก การสราง ความสัมพันธ ระหว่างตารางทาไดโดยเพิ่ม Field ช่ือ Department ลงในตาราง Employee จากนั้น ใสขอมูลของแผนกที่สังกัดให แกพนกั งานแตละคน หลงั จากใสขอมูลแลวใหทาการแจงกบั ระบบจัดการ ฐานขอมลู วา Field Department ในตาราง Employee คือ คียนอก ที่อางอิงไปยังตาราง Department ฐานขอมูลจะบังคบั ใช “Referential integrity” คือ เม่ือ เปล่ียนแปลงหรือลบขอมูลในตาราง Department ระบบจะทาการเปล่ียนแปลงหรือลบขอมูลในตาราง Employee ไปดวย ทาใหคาของขอมลู ใน Field Department ของตาราง Employee มคี าตรงกับขอมลู ในตาราง Department จะสงั เกตไดวา คยี นอกนนั้ จะไมมกี ารบงั คบั คาเฉพาะตวั (Uniqueness) หมายความวาในหน่ึงแผนก สามารถมี พนักงานไดหลายคน 3. ครูผสู้ อนใช้ส่ือ PowerPoint และสื่อของจรงิ ประกอบการบรรยายการสรา้ งความสัมพันธร์ ะหว่างตาราง การสร้างความสัมพนั ธร์ ะหว่างตาราง ในหัวขอน้จี ะใชฐานขอมลู ที่สรางขน้ึ ในใบงานท่ี 4.1 ประกอบดวยคาอธบิ าย วิธีการสราง ความสัมพันธระหวาง ตาราง ดังตอไปนี้ วธิ ีการสรางความสมั พนั ธระหวางตาราง มดี งั นี้ 1. เปดฐานขอมูลในใบงานที่ 4.1 ขน้ึ มา 2. ไปท่ี Database Tools tab แลวเลอื กที่ Relationships

91 3. เม่ือเลือกท่ี Relationships แลวจะปรากฏหนาตางขึ้น ใหเลือก ตารางที่ตองการสรางความสัมพันธ โดย สามารถเลือกหลาย ๆ ตารางพรอมกันได ดวยการกดแปน Ctrl แลวคลิกท่ีตาราง ท่ีตองการ เมอ่ื เลือกตารางเสร็จแล้ว คลิกท่ี Add เพือ่ เพมิ่ ตาราง เมื่อเพ่ิมตาราง จบครบแลวคลิกท่ี Close 4. เม่ือคลิกที่ Close จะปรากฏหนาตางความสัมพันธข้ึน จากตัวอยางจะเปนการสรางความสัมพันธ ระหวาง ตาราง Student_Info และตาราง Student_Address จะสงั เกตไดวายงั ไมมีเสนเชือ่ มระหวาง ตารางทัง้ สอง เนอ่ื งจาก ยงั ไมมกี ารสรางความสัมพนั ธนนั่ เอง 5. ทาการเลือกคียหลักและคียนอกท่ีจะใชในการสรางความสัมพันธ ในตัวอยางน้ีจะใช ID ในตาราง Student_Info เปนคยี หลกั และ Phone Number ในตาราง Student_Address เปนคยี นอก 6. การสรางความสัมพันธทาไดโดยคลิกลากคียหลักไปยังคียนอก จะปรากฏกลองขอความ Edit Relationships ในขัน้ ตอนน้ตี องทาการเลอื กวาจะบังคับใช Referential Integrity หรือไม ในตัวอยางน้ี จะไมบงั คับใช Referential Integrity จากนนั้ ใหคลิกท่ี Create

92 7. เม่อื คลิกท่ี Create แลวจะไดความสัมพนั ธระหวางตารางดงั รปู Referential Integrity เพ่ือเปนการทาความเขาใจ Referential Integrity จึงขอยกตัวอยางเหตุการณ ดังนี้ ฐานขอมูลหนึ่ง ประกอบด้วยตาราง Customer ซ่ึงใชเก็บขอมูลของลูกคา และตาราง Order ใชสาหรับเก็บรายการส่ังซ้ือ จากลูกคา หากเกิดเหตุการณบางอยางทาให Record ในตาราง Customer หายไป (ถูกลบหรือแกไข) จะสงผลใหรายการส่ังซ้ือ จากลกู คาทีห่ ายไปนัน้ กลายเปน “Orphan record” Orphan record หมายถึง Record ท่ีมีการอางอิงไปยัง Record ในตารางอ่ืนท่ีไมมีตัวตน เชนเดียวกับ ตัวอย่างยอดส่ังซื้อท่ีไมมีผูสั่งซ้ือ (ลูกคา) การบังคับใช Referential Integrity มีข้ึนเพ่ือปองกันการเกิด Orphan record น้ีขนึ้ เม่อื มีการบังคบั ใช Referential integrity จะมีผลดงั นี้ 1. ในการเพ่ิม Record ลงในตารางซ่ึงมีคียนอกอยูนั้น จะตองมี Record ท่ีเหมือนกันอยูในตาราง คียหลักดวย ตัวอยางเชน ในการสัง่ ซ้ือสนิ คาของลูกคาน้นั จะตองมีขอมลู ของลูกคากอนจงึ จะสามารถ ทาการสัง่ ซ้ือได 2. ปองกันการแกไขขอมูลในตารางที่มีคียหลักอยูหากมี Record ท่ีตรงกันกับ Record ในตาราง คียนอก ตัว อย่างเชน ไมสามารถแกไขขอมูลการส่ังซ้ือของลูกคาในตาราง Customer ได หากมีขอมูล การสั่งซ้ือในตาราง Order แลว

93 3. ปองกันการลบขอมูลในตารางที่มีคียหลักอยูหากมี Record ที่เก่ียวของกันกับ Record ในตารางคียนอก ตัวอยางเชน ไมสามารถลบขอมูลของลูกคาในตาราง Customer ได หากมีขอมูลการส่งั ซ้ือ ในตาราง Order แลว ตวั เลอื กของ Referential Integrity 1. Cascade Update Related Fields อนุญาตใหมีการเปลี่ยนคียหลักในตารางคียหลักได และทาการ เปล่ียนแปลง Record ในตารางคียรองใหตรงกัน ตัวอยางเชน กรณีที่มีการสะสมยอดการส่ังซ้ือ ผานบัตรสมาชิก หาก ลูกคาทาบัตรสมาชกิ หาย ก็สามารถเปลย่ี นยอดสะสมการสงั่ ซอื้ ไปยงั บัตรสมาชกิ ใบใหมของลกู คาคนเดมิ ได 2. Cascade Delete Related Records อนุญาตใหลบ Record ที่เก่ียวของในตารางคียรอง เม่ือมีการลบ Record ในตารางคยี หลัก โดยปกติแลวตวั เลือกเหลาน้จี ะไมไดเปดใชงาน หากตองการใชงาน จะตองทาการเลอื กกอน การแกไขความสมั พันธ์ การแกไขความสัมพันธดังรูปทาไดโดยดับเบิลคลิกที่เสนแสดงความสัมพันธ จะปรากฏกลองขอความ Edit Relationship จากนั้นจึงแกไขความสมั พันธ การลบความสัมพนั ธ การลบความสมั พันธทาไดโดยคลกิ ขวาทเ่ี สนความสมั พันธ แลวเลอื กคาส่งั Delete จากเมนู

94 ข้นั สรปุ และการประยุกต์ 1. ครสู รุปบทเรียน โดยใช้ PowerPoint และอภปิ รายซกั ถามขอ้ สงสยั 2. ผเู้ รยี นทากิจกรรมใบงาน และแบบประเมนิ ผลการเรียนรู้ สอ่ื การเรยี นการสอน 1. หนังสอื เรยี น รหสั 20204-2105 โปรแกรมฐานขอ้ มลู ของสานกั พมิ พเ์ อมพนั ธ์ 2. สอ่ื Power Point 3. กจิ กรรมการเรยี นการสอน หลักฐาน 1. บันทกึ การสอน 2. ใบเชค็ รายช่อื 3. แผนจดั การเรียนรู้ 4. การตรวจประเมนิ ผลงาน การวดั และการประเมินผล วธิ ีวัดผล 1. สังเกตพฤติกรรมรายบุคคล 2. ตรวจกจิ กรรมสง่ เสรมิ คณุ ธรรมนาความรู้ 3. ตรวจแบบประเมินผลการเรยี นรู้ แบบฝึกปฏิบตั ิ 4. ตรวจใบงาน เครื่องมือวดั ผล 1. แบบสังเกตพฤตกิ รรมรายบุคคล 2. แบบประเมินผลการเรยี นรู้ และแบบฝึกปฏบิ ตั ิ 3. แบบประเมนิ กจิ กรรมใบงาน เกณฑ์การประเมินผล 1. เกณฑผ์ ่านการสงั เกตพฤติกรรมรายบุคคล ต้องไมม่ ชี อ่ งปรบั ปรุง 2. แบบประเมนิ ผลการเรยี นรู้มเี กณฑ์ผา่ น และแบบฝกึ ปฏิบตั ิ 50% 3. แบบประเมินกิจกรรมใบงานมเี กณฑผ์ ่าน 50%

95 4.1 คาชแี้ จง ใหสรางฐานขอมลู ขน้ึ มาใหม โดยประกอบดวยตาราง 2 ตาราง ดงั น้ี  ตารางท่ี 1 ตัง้ ช่ือตารางวา Student_Info มขี อมูลของ ช่อื นามสกุล รหัสประจาตวั นกั เรียน และ e-mail address  ตารางที่ 2 ต้ังชอื่ วา Student_Address มีขอมูลของ ท่ีอยู เบอรโทรศัพท เม่ือสรางแลวใหทาการ บนั ทกึ ฐานขอมลู ใหเรียบรอย