მიგრაციის მართვა საერთაშორისო პრაქტიკიდან ქართულ მოდელამდე

თავი II: ქართული მოდელი პროცესი (საქმიანობის მიმდინარეობა, შესრულებული სამუშაოს პროგრესი, სამუშაოს ეფექტურობა) და შუალედური შედეგები. შედეგებზე დაფუძნებუ- ლი მონიტორინგი გულისხმობს მიღწეულ ცვლილებებზე დაკვირვებას. იგი წარმოადგენს შედეგზე დაფუძნებული მართვის საერთო მიდგომის ერთ-ერთ მეტად მნიშვნელოვან ნაწილს. კომისიის მიერ შემუშავებულ და წარმატებით აპრობირებულ პროდუქტს ორმაგი სარგებლის მოტანა შეუძლია – შიდა და გარე ეფექტით. შიდა გავ- ლენაში იგულისხმება კომისიის შიგნით გამართული კომუნიკაცია, სწო- რი კოორდინაცია და მონიტორინგის ურთიერთშეთანხმებული სისტემის არსებობა, რის დადებით მხარეებზეც ზემოთ ვრცლად გვქონდა საუბარი. გარე ეფექტი კი, თავის მხრივ, ორ კომპონენტად შეიძლება დაიყოს: 1) მოცემულობაში, როდესაც კომისიის მიღმა სხვა სტრუქტურებში (სადაც მიგრაციის სტრატეგიისათვის საინტერესო/საჭირო თემებზე მიმდინა- რეობს მუშაობა) მონიტორინგის სისტემის არარსებობა ართულებს მიგ- რაციისათვის საინტერესო საკითხებისადმი კომპლექსურ მიდგომას, შე- საძლებელია კომისიის მონიტორინგის სისტემის ექსპორტი და დანერგვა (მსსკ-ს კუთხით ასეც მოხდა); 2) ასეთი მიდგომით კომისიის საქმიანობა ახალი სტრატეგიის შემუშავების დროს გაადვილდება და პარალელურად უზრუნველყოფს სხვა სტრატეგიების შემუშავებისას მიგრაციის თემატი- კის (სტრატეგიის) გათვალისწინებას, რაც დაქსაქსული სისტემების პირო- ბებში შეუძლებელი ან ძალზედ რთული ამოცანაა. – პ როფილი მიგრაციის პროფილის498 მიზანია, მიგრაციულ პროცესებში ჩართულ ქვეყ- ნებში მტკიცებულებებზე დაფუძნებული პოლიტიკის შემუშავებას, ანალიზსა და მართვას შეუწყოს ხელი. საქართველოში პროფილი პირველად 2008 წელს IOM-ის მიერ შემუშავდა.499 წლების განმავლობაში ეს დოკუმენტი მიგრაციასთან დაკავშირებით მონაცე- მების ერთ-ერთ ყველაზე სანდო წყაროს წარმოადგენდა, მაგრამ იქმნებოდა პარტნიორი ორგანიზაციის მიერ ან მისი უშუალო პატრონაჟით. საქართვე- 498 Migration Profile (MP). 499 IOM, Migration in Georgia: A Country Profile 2008. https://tinyurl.com/yblks5gs ნანახია: 12.1.2019 წ. 199

თავი II: ქართული მოდელი ლოს 2015500 და 2017501 წლების პროფილები, ეფუძნებოდა რა პროფილის შე- მუშავების უკვე არსებულ გამოცდილებას, მიზნად ისახავდა ამ გამოცდილე- ბის შემდგომ განვითარებას. შესაბამისად, ორივე პროფილის მიზანი გახდა არა მხოლოდ ქვეყანაში 2010-2015-2016 წლების მიგრაციული პროცესებისა და ტენდენციების ყოვლისმომცველი სურათის წარმოდგენა, არამედ დოკუ- მენტის თვისობრივად ახალი – საშუალო ფორმატის მიგრაციის პროფილის502 პილოტირება, რომელიც თავიდან ბოლომდე კომისიის პროდუქტი იქნე- ბოდა. საშუალო ფორმატის მიგრაციის პროფილის სტრუქტურა არსებულ მიგრაციულ პროცესებსა და ქვეყნის პოლიტიკასა და განვითარებას შორის ურთიერთკავშირის შესახებ დეტალური და ამავდროულად ლაკონიური ანა- ლიზის საშუალებას იძლევა. ამასთანავე, დოკუმენტის ფორმატი საკმაოდ მოქნილია, რათა მოერგოს განსხვავებული მიგრაციული გამოცდილების მქონე ქვეყნების მიგრაციულ კონტექსტს. საშუალო ფორმატის პროფილი მნიშვნელოვნად განსხვავდება უკვე არსებული ანალოგებისგან. ძირითად განსხვავებას წარმოადგენს მონაცემებსა და ანალიზს შორის ბალანსის დაც- ვის მცდელობა, სადაც განსაკუთრებული აქცენტი გაკეთდა იმიგრაციისა და ემიგრაციის გავლენის დადგენაზე ქვეყნის განვითარების სხვადასხვა სფეროზე. შესაბამისად, მიგრაციის საშუალო ფორმატის პროფილში უფრო იშვიათად გვხვდება პირველადი / დაუმუშავებელი მონაცემები, მეტი ყუ- რადღება ეთმობა მონაცემების ახსნას. ასევე, მკითხველისთვის ადვილად გასაგები ფორმითაა წარმოდგენილი, მიგნებები. ორ წელიწადში ერთხელ გა- ნახლებადი პროფილის გამოქვეყნების შემდეგ, შემუშავდა და გამოიცა მოკ- ლე ფორმატის მიგრაციის პროფილი503 (წელიწადში ორი), სადაც განიხილება საშუალო ფორმატის პროფილში იდენტიფიცირებული მიგრაციის ყველაზე მნიშვნელოვანი მიმართულებები. მოკლე ფორმატის პროფილები გარკვეულ- წილად ეფუძნება საშუალო ფორმატის პროფილის დოკუმენტს, თუმცა მისი სტრუქტურა უფრო მარტივი და მოქნილია და შეუძლია მოერგოს მიგრაციის სფეროში ნებისმიერი ახალი მიმართულების ანალიზის საჭიროებას. მოკლე ფორმატის მიგრაციის პროფილში მონაცემები სხვადასხვა ვიზუალური ტექ- ნიკის გამოყენებით არის წარმოდგენილი რათა, ერთი მხრივ, მონაცემები და ანალიზი იოლად აღსაქმელი იყოს ფართო საზოგადოებისთვის, ხოლო, მე- ორე მხრივ, მოხდეს საშუალო ფორმატის პროფილის პოპულარიზაცია დაინ- ტერესებული საზოგადოების წევრებს შორის. მოკლე ხანში კი გამოქვეყნდა 500 იხ.: https://tinyurl.com/y9795r8w ნანახია: 12.1.2019 წ. 501 იხ.: https://tinyurl.com/y747rvwl ნანახია: 12.1.2019 წ. 502 Medium Migration Profile (MMP). 503 Brief Migration Profile (BMP). 200

თავი II: ქართული მოდელი ე.წ. მესამე თაობის ვიზუალიზებული პროფილი,504 რომელიც გაცილებით ადვილად აღსაქმელი და ამიტომაც მეტად პოპულარული გახდა დაინტერე- სებულ პირთა შორის. საშუალო და მოკლე ფორმატის მიგრაციის პროფილების უშუალოდ შემუშავების პროცესის განხილვამდე, აუცილებელია აღვნიშნოთ, თუ რაოდენ მნიშვნელოვანია ამ პროცესში მიგრაციის მონაცემთა შეგროვებაში, ანალიზში, მიგრაციის მართვასა და პოლიტიკის შემუშავებაში აქტიურად მომუშავე ყველა შესაბამისი სახელმწიფო და არასამთავრობო ორგანიზაციის, განსაკუთრებით კი, სამოქალაქო საზოგადოების და სამეცნიერო წრეების წარმომადგენლების ჩართვა. მონაწილეობითი პროცესის შედეგად ყველა ჩართულ მხარეს უჩნდება ურთიერთპატივისცემის გრძნობა, ამასთანავე, ისინი ამ დოკუმენტების მიმართ პასუხისმგებლობასა და მხარდაჭერას გამოხატავენ, რადგან გარკვეულწილად დოკუმენტების თანაავტორებად აღიქვამენ თავს, რაც შესაძლებელს ხდის მათ მიერ სამუშაო პროცესის წარმატებულად წარმართვას. დაინტერესებული მხარეები მჭიდროდ თანამშრომლობენ მიგრაციის პროფილზე მომუშავე გუნდის წევრებთან, რომლებიც მიგრაციული კვლევების სიღრმისეული ცოდნით გამოირჩევიან.505 რა თვალსაზრისით შეიძლება იყოს სასარგებლო დაინტერესებული მხარეების ჩართულობა? ერთი მხრივ, ისინი ეხმარებიან მიგრაციის პროფილის დოკუმენტზე მომუშავე გუნდს, რათა მათ რელევანტური მონაცემების, მონაცემთა ტიპებისა და წყაროების განსაზღვრა შეძლონ. მეორე მხრივ, დაინტერესებულ მხარეებს დიდი წვლილი შეაქვთ მიგრაციის პროფილის გუნდისთვის თავიანთი კომპეტენციის ფარგლებში სანდო მონაცემების მიწოდებაში. და ბოლოს, დაინტერესებული მხარეების წვლილი გადამწყვეტია მონაცემთა ანალიზისა და ინტერპრეტაციის დროს და ანალიზის ახალი მიმართულების განსაზღვრისთვის, რათა დავრწმუნდეთ, რომ მონაცემები მიკერძოებულად არ არის წარმოდგენილი. შედეგად, უზრუნველყოფილია, რომ მიგრაციის პროფილის დოკუმენტში თავმოყრილია არა მარტო ყველა რელევანტური მონაცემი, არამედ ისიც, რომ მათი ინტერპრეტაცია 504 Vizualised Migration Profile (VMP). 505 მ სსკ-ს ფარგლებში 2015 და 2017 წლების მიგრაციის პროფილის შემუშავების პროცესში, დოკუმენტზე სრული დატვირთვით მუშაობდა სამი მკვლევარი (სპეციალისტები სოციალურ მეცნიერებებში, სამართალსა და უსაფრთხოების კვლევებსა და საერთაშორისო ურთიერთობებში), რომლებიც მჭიდროდ თანამშრომლობდნენ სამუშაო ჯგუფის წევრებთან. აქედან ორი მკვლევარი დაქირავებული იყო ევროკავშირის დაფინანსებით წარმოებული პროექტის ფარგლებში ICMPD-ს მიერ. ამ უკანასკნელმა ერთ-ერთ მათგანს სამდივნოს თხოვნით ჩაუტარა სპეციალიზებული ტრენინგი თავის შტაბ-ბინაში მიგრაციის პროფილების შემუშავების თემატიკაზე. 201

თავი II: ქართული მოდელი დასაბუთებულია და უზუსტობები შეძლებისდაგვარად თავიდან აცილებული. ასევე, როგორც ზევით აღვნიშნეთ, მონაწილეობითი პროცესი აძლიერებს პროფილის შემუშავების პროცესში ჩართული ყველა დაინტერესებული მხარის პროცესზე პასუხისმგებლობისა და „თანასაკუთრების~ განცდას. ამრიგად, დაინტერესებულ მხარეებთან ეფექტიანი თანამშრომლობის ჩამოყალიბება ერთ-ერთი პირველი მიზანია, რასაც მიგრაციის პროფილის გუნდმა სამდივნოს პატრონაჟითა და კოორდინაციით უნდა მიაღწიოს დოკუმენტების წარმატებულად შემუშავების პროცესში.506 სწორედ კომისიის ფარგლებში, თითოეული წყარო უწყების პროცესში სწო- რად ჩართვისა და პროდუქტისადმი ინტერესის გაღვივებით, შესაძლებელი გახდა ერთ დროს დონორთან „ჩათვლის~ მიზნით წარმოებული პროფილი- სადმი დამოკიდებულების რადიკალურად შეცვლა, მისი ხარისხის გაუმჯობე- სება და სამაგიდო ცნობარად გამოყენება ისეთ დოკუმენტებზე მუშაობისას, როგორებიცაა სტრატეგია და/ან რისკების ანალიზი. – რ ისკების ანალიზი გლობალურ და, განსაკუთრებით, რეგიონულ დონეზე განვითარებული უახ- ლესი პროცესების გათვალისწინებით, მიგრაციის მართვის მნიშვნელოვან ელემენტად იქცა რისკების ანალიზის ერთიანი სისტემა, რომელიც შეძლებს მოსალოდნელი საფრთხეების და გამოწვევების იდენტიფიცირებას და შესა- ბამისი პრევენციული ღონისძიებების განხორციელებისთვის საჭირო ზომე- ბის დაგეგმვაში დახმარების გაწევას. სისტემამ მიგრაციის სფეროში არსებული ტენდენციები და მათი მართვის მექანიზმები ქვეყნის უსაფრთხოების, შიდა და საგარეო პოლიტიკური ინტერესების ჭრილში უნდა შეაფასოს. ანალიზის პროცესში გათვალისწინებული უნდა იყოს რეგიონსა და მსოფლიოში არსებული მიგრაციული ტენდენციები; სამართლებრივი რეგულაციები; მიმდინარე პოლიტიკური, ეკონომიკური და სოციალური სტაბილურობის, ტექნოლოგიური პროგრესისა და გარემოს დაცვის კუთხით არსებული გამოწვევები. ამავდროულად, სისტემის ეფექტიანი ფუნქციონირებისთვის მნიშვნელოვანია მიგრაციის მონაცემთა ერთიანი ანალიტიკური სისტემის 506 მსსკ-ს სამდივნოს ანალიტიკური განყოფილების მკვლევარი – საშუალო და მოკლე ფორმატის მიგრაციის პროფილების შემუშავების გზამკვლევი. https://tinyurl.com/ y8lbwsch ნანახია: 12.1.2019 წ. 202

თავი II: ქართული მოდელი გამართული მუშაობა და ქვეყნის მიგრაციის პროფილის რეგულარული განახლება.507 რისკების ანალიზის სრულყოფილი სისტემის არსებობისთვის აუცილებე- ლია გამართული უწყებათაშორისი კოორდინაცია, რაც უზრუნველყოფს მონაცემების შეგროვების, შეფასებისა და ანალიზის მაღალ ხარისხს. ამ კრიტერიუმებზე დაყრდნობით, სისტემა შეძლებს: არსებული საფრთხე- ების იდენტიფიცირებას, დროულ პროგნოზირებას, ტაქტიკურ და ოპერა- ტიულ დონეებზე მათი პრევენციის ხელშეწყობას და შესაბამისი ღონისძი- ებების დაგეგმვას და განხორციელებას. უფრო კონკრეტულად, სისტემის ამოცანებს შორის უნდა მოიაზრებოდეს: სისტემაში გაერთიანებული უწ- ყებების მიერ, წინასწარ დადგენილი მეთოდოლოგიის მიხედვით, მონაცე- მების რეგულარული შეგროვება; მონაცემების სანდოობის შეფასება და ანალიზი; ტენდენციების შეფასება და პროგნოზი; რისკების გამოვლენა და შეფასება; ტაქტიკურ და ოპერატიულ დონეებზე პრევენციული ზომე- ბის დაგეგმვა და განხორციელება; სტრატეგიულ დონეზე რეკომენდაცი- ების შემუშავება. სისტემის აწყობა, ამოქმედება და ფუნქციონირება უნდა განხორციელდეს კომისიისა და სისტემაში ჩართული უწყებების წარმომადგენლებისგან და- კომპლექტებული სპეციალიზებული სამუშაო ჯგუფის ფარგლებში. – მ იგრაციის მონაცემთა ერთიანი ანალიტიკური სისტემა508 მიგრაციის ეფექტიანი მართვის მიზნით მონაცემთა მოგროვების და შემდ- გომ მათი დამუშავების აუცილებლობაზე საუბარი არც ახლა და არც ათი წლის წინ არ დაწყებულა. ამ თემაზე მსჯელობა უკვე დიდი ხანია მიმდინა- რეობს და, ფაქტობრივად, ყველგან, სადაც მიგრაციის მართვის სფეროს გა- მოწვევებზეა საუბარი. საქართველოში ამ მიმართულებას, კომისიის მსგავსად სამი რთული ეტა- პის გავლა მოუწია. როგორც ადრე ვთქვით, პირველად მონაცემების მოგ- როვება-დამუშავების შესახებ მსჯელობა 1990-იან წლებში IOM-გაეროს 507 მ იგრაციის მონაცემთა ერთიანი ანალიტიკური სისტემა (ამოქმედდა 2018 წლიდან) შესაბამისი უწყებების მიერ რეგულარულად შეგროვებული მონაცემების ანალიზის შესაძლებლობების სრულყოფის მიზნით იმუშავებს. 508 იხ.: გრაფიკი 14. 203

თავი II: ქართული მოდელი პროგრამის ფარგლებში დაიწყო და, სამწუხაროდ, მალევე, პროგრამასთან ერთად დასრულდა. თემა მოგვიანებით, 2011 წლიდან ახალი კომისიის ფარგლებში და ევროკავშირთან გააქტიურებული თანამშრომლობის ფონ- ზე წამოიწია, მაგრამ გარკვეული ძვრების შემდგომ ქმედება, გარკვეულ- წილად, შენელდა 2013 წლამდე, როდესაც VLAP-მა პირდაპირ მოითხოვა მონაცემთა მოგროვება-დამუშავების სისტემის აწყობა და მისი ერთიანი მართვის ნაწილად ქცევა. VLAP-ის მითითების და ევროკავშირის509 დახმარების მიუხედავად, მიგრა- ციის მონაცემთა ერთიანი ანალიტიკური სისტემა (მეას) მთლიანად ქართული ნოუჰაუა და, სხვათა შორის, ამითაცაა საინტერესო. მაგრამ ის, რომ სისტემა ინდივიდუალურად, ქვეყნის მიერაა შექმნილი, ე.ი. მის ინტერესებზე და შე- საძლებლობებზეა მორგებული, გასაკვირი არ უნდა იყოს. თავისთავად, ასეთ ქვეყანაში არ იგულისხმება ევროკავშირის წევრი სახელმწიფო, რომლის ინ- დივიდუალური სისტემა გაერთიანების ნაწილად აღიქმება და მასთან თავ- სებადი და დაკავშირებული უნდა იყოს. თუმცა გაერთიანების სისტემასთან (პოტენციური) კავშირი და თავსებადობა არც მის არაწევრ, მაგრამ რეგიონის შემადგენელი და ევროკავშირისკენ მიმავალი ქვეყნის მიერ უნდა იყოს უგუ- ლებელყოფილი. მიუხედავად იმისა, რომ მეას-ზე მუშაობა წარიმართა უკვე კარგად გამარ- თული და შეკავშირებული კორპორაციის შიგნით, მან კოორდინაციის ცნებას ახალი დატვირთვა შესძინა და მისი დინამიკა გააორმაგა. კომისიის უწყებების მიერ მეას-ის არსის აღქმა დიდწილად გააადვილა ახალი თა- ობის პროფილებზე მუშაობამ, რაც იმას ნიშნავდა, რომ: ა) აქტორებმა სწორად გაითავისეს მონაცემთა მოგროვების, დამუშავებისა და ანალიზის საჭიროებები პოლიტიკის დაგეგმვისას; ბ) გაიხსნა უწყებრივად ჩაკეტილი ინფორმაცია, რომ- ლის კომისიის შიგნით გაზიარებით შესაძლებელი გახდა თვისობრივად ახალი და უფრო ზუსტი ანალიზის კეთება; გ) ინფორმაციის მოთხოვნა-გაცვლასთან ერთად დაიდენტიფიცირდა და გამოსწორდა ის ხარვეზები, რაც ადრე ამგვარად არ მიიჩნეოდა; დ) წარმოიშვა მონაცემთა მოგროვების და დამუშავების როგორც სისწრაფის აუცილებლობა, ასევე კომპლექსური ანალიზის და ამისათვის დასა- მუშავებელი დავალებების გართულების მოთხოვნა; ე) პირველ ეტაპზე მეას-ზე სამუშაოდ უწყებებში ახალი პოზიციების გაჩენა, ფაქტობრივად, არ იყო საჭი- რო, რადგან მასზე მუშაობა იმ პირთა ხელმძღვანელობით წარიმართა, ვისაც პროფილზე მუშაობის გამოცდილება გააჩნდა. 509 2014 წლიდან 2018 წლის ჩათვლით IOM-ისა და ICMPD-ის ტექნიკური დახმარებით. 204

თავი II: ქართული მოდელი მიგრაციის სფეროში მომუშავე და/ან მასთან დაკავშირებული წყარო უწყებე- ბიდან მიღებული მონაცემების ურთიერთშერწყმით კონკრეტულ საინტერე- სო საკითხზე მიღებული მონაცემების მიზანია, დარგობრივი მიმართულების ანალიტიკოსს გაუადვილოს სამუშაო და დაეხმაროს ანალიზში. ამგვარად, სისტემა არ იძლევა მზა პასუხებს ამოცანებზე, თუმცა მაქსიმალურად ამარ- ტივებს გზას და ამცირებს დროს ასეთ პასუხამდე მისვლისათვის. კორპო- რაციული მოწყობის მექანიზმისთვის სისტემას სხვა სასარგებლო მხარეებიც გააჩნია: ა) მისი მუდმივი განახლების აუცილებლობა და სტაბილურად მაღა- ლი დინამიკა კომისიის სამუშაო რეჟიმს არ ადუნებს და „ფორმაში~ ამყოფებს; მეას-ის საკონტაქტო პირების საქმიანობა მხოლოდ ვიწრო მიმართულებით არ შემოიფარგლა და მოიცვა პროფილისა და რისკების ანალიზის თემატიკა, რაც ადგილზე ამ საკითხებზე მუშაობის ეფექტიანობას ზრდის; მონაცემთა გაცვლისა და დამუშავების შესახებ უწყებებს შორის გაფორმებულმა მემო- რანდუმებმა კი დამატებით გააძლიერეს კომისიის სტრუქტურა და კოორდი- ნაცია/კომუნიკაციის ინსტრუმენტები. მნიშვნელოვანია, რომ ასეთი სისტემის ცენტრი განთავსდეს იქ, სადაც კო- მისიის სამდივნო, ე.ი. მისი ცენტრალური ანალიტიკური ორგანოა. ამასთან, სისტემის განვითარებაზე უნდა იზრუნოს პირ(ებ)მა, რომელსაც გააჩნია სტრატეგიის, პროფილის და წევრი უწყებების ინსტიტუციონალური მოწყო- ბის სიღრმისეული ხედვა. ასეთი პირ(ებ)ი წესით ყოველთვის მონაწილეობს სტრატეგიისა და პროფილის შემუშავებაში და ამიტომაც მისი ცოდნის სწორი მიმართულებით გამოყენებაა საჭირო. მიგრაციის მართვის ელექტრონიზა- ციასთან (რაც გარდაუვალი რეალობაა) ერთად, რაც ელექტრონული სისტე- მების ანალიზზე დაფუძნებულ გადაწყვეტილებებს გულისხმობს, მოთხოვნა ასეთ პირებზე გაათმაგდება და ეს ახლავე გასათვალისწინებელია. 2.2.2.4 დასკვნები „მე არასოდეს მიოცნებია წარმატებაზე. მის მისაღწევად მე ვმუშაობდი~ 510 გარკვეული პერიოდის განმავლობაში მიგრაციის მართვის სფეროში კორპო- რაციული ორგანოების შექმნის საბოლოო მიზანი არ გულისხმობდა მართ- ვის მუდმივმოქმედი ინტეგრირებული სისტემის ჩამოყალიბებას. იდეის არსი ის გახლდათ, რომ ასეთ ორგანოს საფუძველი უნდა მოემზადებინა იმ ერთი სტრუქტურისათვის, რომელიც, საბოლოო ჯამში, ჩაიბარებდა სფეროს მართ- 510 ესტე ლაუდერი – ამერიკელი მეწარმე. 205

თავი II: ქართული მოდელი ვას. თუმცა ამ დროს თავად სფეროც და მისი მართვაც ტრადიციული გაგების შედარებით უფრო ვიწრო ჭრილში აღიქმებოდა. მიგრაციული პროცესების გააქტიურებამ წარმოაჩინა თემის სხვა, აქამდე უცნობი მხარეები და მათთან ერთად ის შესაძლებლობები, რაც ერთდროულად მიგრაციის რეგულირების და მისი დადებითი შედეგის გამოყენების შესაძლებლობას იძლეოდა. აუცი- ლებელი გახდა დისციპლინის უფრო სიღრმისეული და კომპლექსური გააზ- რება, რამაც კორპორაციის ფუნქციების ერთ უწყებაში გადატანის პროცესი შეაჩერა და პირიქით, მისი, როგორც მართვის ერთადერთი მართებული ინსტ- რუმენტის განვითარება განაპირობა. ხოლო იქ, სადაც მხოლოდ ერთი უწყება უძღვებოდა მართვას, დაიწყო ფიქრი/მუშაობა მის კორპორაციად გარდაქმ- ნასა და სფეროს მრავალაქტორიანი ძალებით მართვაზე. ასეთი ტრანსფორ- მაცია რთულად განსახორციელებელი ამოცანაა მართვის ტრადიციულად ერთაქტორიანი სისტემის მქონე ქვეყნებში, მაშინ როდესაც ამგვარი რამ ბევ- რად ადვილად გასაკეთებელი აღმოჩნდა ე.წ. ახალი დემოკრატიების იმ ქვეყ- ნებში, რომლებმაც ერთაქტორიანი სისტემის ქვეყნებისა და სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმის დახმარებით გაატარეს (ან საერთოდ ნულიდან წამოიწყეს) რელევანტური რეფორმები. თუმცა აქ ისიცაა გასათ- ვალისწინებელი, რომ ბევრ ასეთ ქვეყანაში მიგრაციის მართვის სისტემები, ფაქტობრივად ახლა ჩამოყალიბდა და ამიტომაც რეფორმების პროცესი არ შეჯახებია ძველის რეფორმირებასთან დაკავშირებულ სიძნელეებს. მიუხედავად იმისა, რომ კორპორაციული სისტემა თავისი არსით პროგრესული და მართვის ეფექტიანი საშუალებაა, მისი მოწყობაც მრავალ სირთულეს უკავ- შირდება. პირველ რიგში, ასეთი სისტემა უნდა შეეგუოს თითოეული წევრის/ მონაწილის ინსტიტუციურ „ეგოიზმს~, და სწორედ მისი გათვალისწინებით გა- ნახორციელოს შიდა კოორდინაცია/მართვა. ამავდროულად დიდი მნიშვნელო- ბა ენიჭება როლების სწორად ე.ი. პრაგმატულად გადანაწილებას, რადგან სხვა შემთხვევაში ასეთი ორგანოს ორკესტრირება უბრალოდ შეუძლებელი იქნება. მესამე და, ხშირად, რთულად მისაღწევი შედეგია საზიარო პასუხისმგებლობა- ზე დაფუძნებული ქმედება, სადაც „ერთი ყველასათვის და ყველა ერთისათვის~ პრინციპი მოქმედებს. ამ წყებაში ბოლო, მაგრამ არა უკანასკნელი დეტალია მოქმედ პერსონაჟთა (ბლოქჩეინის ტიპის) სრული ჩართულობა და ურთიერთნ- დობაზე დაფუძნებული დამოკიდებულება, რის გარეშეც კორპორაცია მხოლოდ სახელს შეინარჩუნებს, ხოლო ფუნქციურად უმოქმედო და უსარგებლო ორგა- ნოდ გადაიქცევა. თუმცა კომისია საკუთარ ნაჭუჭსაც უნდა გასცდეს და სხვა აქტორებთან გარე კომუნიკაცია აწარმოოს. ეროვნულ დონეზე ასეთები სხვა ორგანიზა- 206

თავი II: ქართული მოდელი ციები, რეგიონულზე – ქვეყნები, საერთაშორისო ორგანიზაციები და მათი პატრონაჟით მიმდინარე პროცესები, ხოლო გლობალურზე კი გაერო და ის ახალი, მაგრამ მსგავსი მექანიზმია, რომელიც ახლა იქმნება. თანამედროვე მიგრაციის სისტემატურად ცვალებადი გამოწვევებისა და შემოთავაზებული შესაძლებლობების გათვალისწინებით, არ არის გამორიცხული, რომ მართვის ინტეგრირებულ სისტემაში მრავალი სხვა, აქამდე განზე მდგომი აქტორიც ჩაერთოს. ასეთ ვითარებაში კორპორაცია შესაძლოა გადაიქცეს ჰოლდინგად, რომელიც სხვა მსგავს სტრუქტურებთან ერთად იქნება მჭიდროდ გადაჯაჭ- ვული და გაატარებს ერთმანეთის შემავსებელ და კოორდინაციაზე დაფუძ- ნებულ საერთო პოლიტიკას. გასათვალისწინებელია ისიც, რომ ეფექტიანი კოორდინაციის სისტემის პრინციპით მოქმედი კომისია უზრუნველყოფს ყვე- ლა აქტორის სრულ ჩართულობას და ამით გამორიცხავს რაიმე ცალკეული (დამოუკიდებელი ან სხვა უწყებაში ჩაშენებული) დამატებითი სტრუქტურის წარმოქმნას, რაც სხვათა ფუნქციების მოზიდვას, საქმის დუბლირებასა და ამისათვის გასაწევ დიდ ხარჯებთანაა დაკავშირებული. რაც არ უნდა პროგრესული და თვითრეგულირებადი იყოს ასეთი მექანიზმი, აუცილებელია მისი მუდმივი რეფორმირება და სისტემურად განახლება. კო- მისიის ეფექტიანი ფუნქციონირების ერთ-ერთი მთავარი წინაპირობაა მაღა- ლი ხარისხის სტრატეგიული დაგეგმვა, რაც ხარისხიანი კვლევის რეკომენ- დაციების გარეშე რთულად განსახორციელებელი ამოცანაა. მაგრამ თავად კვლევაც სწორად შესარჩევი და ჩასატარებელია, რათა იგი არ იქცეს სა- მოქმედო გეგმის იმ აქტივობად, რომელიც უნდა შესრულდეს და აღინიშნოს „ჩათვლად~. როდესაც კომისიის თვითრეგულირების უნარებზე ვსაუბრობთ, აქ, პირველ რიგში, იგულისხმება ის, რომ მართებულად აწყობილ სისტემა- ში ერთი რგოლის განვითარება ავტომატურად იწვევს მეორის მიმართ იმავე ქმედების გატარებას და ა.შ. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, როდესაც საქმე შეიძლება გვქონდეს მოდუნებასთან და აქტიური ქმედებიდან ერთ, რო- მელიმე კომპონენტზე კონცენტრირებასთან. ასეთი რამ ხშირად ახასიათებს რაიმე მსხვილი და კონკრეტული მიზნის მისაღწევად მაღალი დინამიკით დაწყებულ ქმედებას. ამასთანავე მნიშვნელოვანია ინსტიტუციური მახსოვრობის შენარჩუნება. საპირისპირო შემთხვევაში სტრუქტურულმა და/ან საკადრო ცვლილებებმა შესაძლოა წინსვლის პროცესი შეაფერხონ და გამოიწვიონ უკვე განვლილი მანძილის თავიდან დაფარვის მცდარი აუცილებლობა. ამ კონტექსტში ასევე გასათვალისწინებელია თანამშრომლობა საგანმანათლებლო დაწესებულე- ბებთან და იმ პოტენციურ კადრებზე (სტუდენტების სახით) მუშაობა, ვინც 207

თავი II: ქართული მოდელი მომავალში უნდა ჩაერთოს კომისიის საქმიანობაში. კადრებზე მუშაობისას კი სხვათა შორის განსაკუთრებული აქცენტი უნდა გაკეთდეს ისეთ დეფიცი- ტურ და მოთხოვნად სამომავლო პროფესიებზე, როგორებიცაა მონაცემთა ანალიტიკოსი,511 საინფორმაციო ტექნოლოგიების სპეციალისტი, პროგრამის ადმინისტრატორი და ა.შ. ეს სწორედ ის პოზიციებია, რის გარეშეც თანა- მედროვე მიგრაციის და ასევე მიგრაციის თანამედროვე მართვა შეუძლებე- ლი იქნება. რადგანაც კომისიას ხშირად კორპორაციას, ე.ი. ბიზნესმოდელს ვადარებთ, არც ის გარემოებაა გამორიცხული, რომ მართვის ტრადიციული მიმართულებები გარე მომსახურების (ე.წ. აუთსორსის) საგანი გახდეს.512 ეს შეამცირებს კადრების სათითაოდ ძიებაზე დახარჯულ დროს და მათი მომ- სახურების პერსპექტივას უფრო გაახანგრძლივებს, რადგან მომსახურებას გასწევს სწორედ ის მხარე, ვისი მიზეზითაც, ძირითადად, ხდება ასეთი კად- რების გადინება (გადაბირება). თუმცა კერძო სექტორთან თანამშრომლობა არა მარტო საინფორმაციო ტექნოლოგიების კუთხითაა მნიშვნელოვანი. ბიზნესსექტორის აქტიური მონაწილეობა მიგრაციასა და განვითარებას შორის ხიდის შენების საქმეში უმნიშვნელოვანესია, რადგან ამ პოლიტიკის შედეგს, ძირითადად, ეს სექტორი მოიხმარს და მასზე დაყრდნობითაც ვითარდება. ამ თვალსაზრისით, კონსულტანტის სახით თავად ბიზნესსექტორის მონაწილეობა კომისიის საქმიანობაში საინტერესო და აუცილებელი რამაა. ასეთი თანაქმედება პროცესს უფრო აცოცხლებს და გაჰყავს სტანდარტულ საზღვრებს მიღმა. ამასთანავე, თავად კერძო სტრუქტურებიც სწორად უნდა აღიქვამდნენ მიგრაციას და მისადმი სახელმწიფოს დამოკიდებულების ყველა ასპექტს. ამიტომაც, არაერთხელ აღინიშნა ზემოთ ის, რომ კომისიის ფარგლებში მოქმედი სამუშაო ჯგუფები უნდა იყოს მოქნილი, ქმედითი და არავითარ შემთხვევაში არ გადაიქცეს ბუტაფორიულ საგნად, რომელიც უფუნქციო, მაგრამ ჟღერადი დასახელების მქონე ატრიბუტი იქნება. თავისთავად, სამუშაო ჯგუფებზე საუბრისას განსაკუთრებული აქცენტი კეთდება მის მაკოორდინირებელ უწყებაზე. ხშირ შემთხვევაში ასეთ უწყებას, შეიძლება ითქვას, პოლიტიკის განვითარებაში ცენტრალური როლიც კი ეკისრება. მაგალითად, ინტეგრაციის სამუშაო ჯგუფში გაერთიანებული სამი მიმართულება შეიძლება დახასიათდეს, როგორც სასიცოცხლო მნიშვნელობის 511 World Economic Forum – The Future of Jobs Report 2018 http://www3.weforum.org/docs/ WEF_Future_of_Jobs_2018.pdf ნანახია: 4.2.2019 წ. 512 მაგალითისთვის, სკანდინავიის ზოგ ქვეყანაში საინფორმაციო ტექნოლოგიების სფეროებში სახელმწიფოს მომსახურებას გარე და კერძო კომპანიები ახორციელებენ. 208

თავი II: ქართული მოდელი მატარებელი. მისი თითოეული და ყველა ერთად მიმართულება513 პირდაპირ უკავშირდება მიგრაციასა და განვითარებას, ეკონომიკური მაჩვენებლების ზრდას, დასაქმებას, რისკების შეფასებას და ა.შ. ხელმძღვანელი უწყების როლი არ უნდა შემოიფარგლებოდეს მხოლოდ კოორდინაციით. ამ შემთხვევაში ხელმძღვანელისთვის ჯგუფი არის ის სახელოსნო, სადაც სხვათა დახმარებით მას შეეძლება ჩამოაყალიბოს სფეროში ქვეყნის პოლიტიკა და შემდეგ მათთანვე ერთად თანმიმდევრულად და ახლა უკვე კოორდინაციის დახმარებით განახორციელოს იგი. რასაკვირველია, აქაც მონაცემები, მათი მოგროვება, დამუშავება და მათზე დაყრდნობით, ანალიზით ნაკარნახევი რეკომენდაციებით ქმედება ის მთავარი ხაზია, რასაც არა მარტო კომისია, არამედ თითოეული მისი შიდა რგოლი უნდა მისდევდეს. კომისია ცოცხალი ორგანოა, ყოველ შემთხვევაში, ასეთად უნდა აღიქმებო- დეს მის წევრთა მიერ, და ამიტომაც მისი პერმანენტული მოდერნიზაციაა სა- ჭირო. თუმცა განახლება არ უნდა ხდებოდეს მხოლოდ იმიტომ, რომ ეს რაიმე ანგარიშში დაფიქსირდეს, ან იმისათვის, რომ რომელიმე წევრმა გაიადვილოს საქმე. განახლება უკავშირდება თემების ცვლას, ახალ გამოწვევებს, ტექნო- ლოგიურ წინსვლას ან რაიმე ხარვეზის აღმოფხვრის სურვილს. თითოეული ასეთი ქმედება კარგად გააზრებული და ყველა შესაბამის აქტორთან ერთად გავლილი უნდა იყოს. აქვე აუცილებელია, რომ სტანდარტებზე სწორებისას თამასა იმ ჩვეულ სტანდარტზე ზემოთ აიწიოს, რითაც ტრადიციულად, წლე- ბის მანძილზე კეთდებოდა შეფასება. ზემოთ ითქვა, რომ სტრატეგიულ დაგეგმვას დიდი მნიშვნელობა აქვს და სწორედ ის განაპირობებს ქმედების პროდუქტიულობას. სწორი ქმედები- სათვის კი ქვეყანას ესაჭიროება ზუსტად დანახულ საჭიროებებზე მორგე- ბული სტრატეგია, რომელიც წლების მანძილზე შეასრულებს იმ ჩარჩოს როლს, რომლის შიგნითაც მოქნილად უნდა წარიმართოს ქმედება. ასეთი სტრატეგიის შემუშავება ითხოვს უკლებლივ ყველა აქტორის ჩართულო- ბას და მათ შორის ეფექტიან კოორდინაციას. თუმცა თითოეულმა აქტორ- მა არა მარტო კარგად უნდა იცოდეს საკუთარი სფერო, არამედ ძალიან სწორად უნდა ხედავდეს მის კავშირს სხვა თემებთან და ადგილს დიდ სუ- რათში. იქ, სადაც ხანგრძლივი პერიოდის მანძილზე უნდა დაიდოს ბინა და სხვებთან ერთად ჰარმონიულად იარსებოს. მაგრამ რაც არ უნდა იდეალუ- რი იყოს სტრატეგია, მაინც საჭიროა მისი მუდმივი შეფასება და ანალიზი. თავად შეფასება აქტორთა მიერ უნდა აღიქმებოდეს, როგორც რეკომენ- დაცია უკეთესი ქმედებისათვის და არა „ნიშნისთვის~ ბრძოლის პროცესი, 513 იხ.: გრაფიკი 15. 209

თავი II: ქართული მოდელი რაც ძირშივე აზიანებს ხარისხს და უარყოფითად მოქმედებს შიდა კომუ- ნიკაციაზე. და ბოლოს, ყველაფერი მაინც დადის სწორად შერჩეულ და განაწილებულ იმ კადრებამდე, ვისაც უნდა და, რაც მთავარია, ესმის საქმის კეთება, შეუძლია გუნდში მუშაობა, იცის რა არის თვითგანვითარება, აქვს ანალიზის უნარი და ადვილად უკავშირებს ყოველივე ამას ქვეყნის განვითარების პერსპექტივებს. 210

თავი II: ქართული მოდელი 2.3 მიგრაციის მართვის ეროვნული სისტემა – ფაქტები და თარიღები514 515516517518519520521522523524525 1993 ორგანული კანონი საქართველოს მოქალაქეობის შესახებ515 კანონი ემიგრაციის შესახებ516 1995 კანონი იმიგრაციის შესახებ517 მიგრაციის საერთაშორისო ორგანიზაციის მისია საქართველოში518 1996 საქართველოს პირველი ე.წ. მანქანაკითხვადი ბორჯღალიანი პასპორტი519 IOM-გაერო-UNHCR-საქართველოს მთავრობის ერთობლივი პროგრამა – 1997 მიგრაციის მართვის სფეროში საქართველოს შესაძლებლობების გაძლიერება520 1998 ლტოლვილთა და განსახლების სამინისტრო 1998 შეთანხმება საქართველოსა და ევროკავშირს შორის პარტნიორობისა და 2003 თანამშრომლობის შესახებ 2004 მიგრაციული პროცესების მართვის სისტემის შექმნის სახელმწიფო კომისია 2005 ლტოლვილთა და განსახლების სამინისტროში მიგრაციის კონტროლის დეპარტამენტი საქართველოს მიგრაციის პოლიტიკის კონცეფცია კანონი სახელმწიფო საზღვრის შესახებ 521 კანონი ლტოლვილთა შესახებ522 ბუდაპეშტის პროცესში ჩართვა, მინისტრთა კონფერენცია523 ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა საქართველოს ეროვნული უშიშროების საბჭოსთან არსებული ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) წინააღმდეგ ბრძოლის დროებითი საუწყებათაშორისო კომისია524 კანონი უცხოელთა და მოქალაქეობის არმქონე პირთა სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებ525 514 მოცემულ ცხრილში მოყვანილია მხოლოდ იმ მოვლენებისა და დოკუმენტების ჩამონათვალი, რასაც პირდაპირი კავშირი აქვს ზემოთ აღწერილ საკითხებთან. მიუხედავად იმისა, რომ წინამდებარე ნუსხა წარმოადგენს განსახილველ საკითხებთან დაკავშირებულ მოვლენათა და დოკუმენტების ფაქტობრივად სრულ ჩამონათვალს, მის მიღმა არის დარჩენილი სხვა მონაცემები, რაც მიგრაციის მართვის სფეროს განეკუთვნება და აქ არ არის მოხსენიებული. 515 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/y78eumgx ნანახია: 12.1.19 516 იქვე. https://tinyurl.com/y7a8rgja ნანახია: 12.1.19 517 იქვე. https://tinyurl.com/y8h5cqfe ნანახია: 12.1.19 518 იხ.: http://iom.ge/1/mission ნანახია: 12.1.19 519 მიგრაციის სახელმძღვანელო – მიგრაციის ისტორია (თბილისი, 2017 წ.) ISBN 978-3- 903120-07-5, გვ. 128. 520 იხ.: ზემოთ. 521 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/ydb23poj ნანახია: 12.1.19 522 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/yc6vvjq4 ნანახია: 12.1.19 523 იხ.: https://tinyurl.com/y95q7vlu ნანახია: 12.1.19 524 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/ybkvobxx ნანახია: 12.1.19 525 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/ycjapf88 ნანახია: 12.1.19 211

თავი II: ქართული მოდელი 526527528529530531532533534535 2006 კანონი ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ526 2007 ევროპის სამეზობლო პოლიტიკის საქართველო-ევროკავშირის სამოქმედო 2008 გეგმა 2009 ახალი თაობის არაბიომეტრიული მანქანაკითხვადი პასპორტი527 ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) წინააღმდეგ მიმართული ღონისძიებების 2010 განმახორციელებელი საუწყებათაშორისო საკოორდინაციო საბჭოს შემადგენლობისა და დებულების დამტკიცება528 საქართველო პირველად მოხვდა აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის ადამიანით ვაჭრობის (ტრეფიკინგის) შესახებ ანგარიშის მიხედვით ე.წ. პირველ კალათაში529 სახელმწიფო საზღვრის მართვის სტრატეგია530 დიასპორის საკითხებში სახელმწიფო მინისტრის აპარატი531 საქართველოს პირველი მიგრაციის პროფილი532 პრაღის პროცესში ჩართვა მოქალაქეობისა და მიგრაციის განაცხადების მართვის ელსისტემა აღმოსავლეთ პარტნიორობის ინიციატივა პარტნიორობა მობილობისთვის პრაღის პროცესის მინისტრთა პირველი დეკლარაცია533 მიგრაციის საკითხთა სამთავრობო კომისია საქართველოს მოქალაქის (მე-2 თაობის) ბიომეტრიული პასპორტი534 საქართველოში თავშესაფრის მაძიებელთა მიმღები ცენტრი535 საქართველო-ევროკავშირის მოლაპარაკებები ასოცირების შეთანხმებაზე მიზნობრივი ინიციატივა საქართველოსთვის 526 იქვე. https://tinyurl.com/y8qyt4bz ნანახია: 5.1.19 527 მიგრაციის სახელმძღვანელო, მიგრაციის ისტორია (თბილისი, 2017 წ.) ISBN 978-3- 903120-07-5, გვ. 128. 528 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/y7bxanjr ნანახია: 12.1.19 529 იხ.: https://tinyurl.com/y8fuercn ნანახია: 12.1.19 530 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/yacs2do8 ნანახია: 12.1.19 531 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/ydf6ld2r ნანახია: 12.1.19 532 იხ.: IOM-ს ფორმატის დოკუმენტი https://tinyurl.com/yayd9n36 ნანახია: 12.1.19 533 იხ.: https://tinyurl.com/ybxxetqh ნანახია: 12.1.19 534 მიგრაციის სახელმძღვანელო, მიგრაციის ისტორია (თბილისი, 2017 წ.) ISBN 978-3- 903120-07-5, გვ. 128. 535 იხ.: https://tinyurl.com/ybg4fvjy ნანახია: 12.1.19 212

თავი II: ქართული მოდელი 536 537 538 539 2011 კანონი უცხოეთში მცხოვრები თანამემამულეებისა და დიასპორული 2012 ორგანიზაციების შესახებ536 2013 გლობალური მიდგომა მიგრაციისა და მობილობისადმი ინიციატივაში ჩართვა მიგრაციის და განვითარების გლობალურ ფორუმში ჩართვა შეთანხმება ევროკავშირსა და საქართველოს შორის ვიზების გაცემის პროცედურის გამარტივების შესახებ შეთანხმება ევროკავშირსა და საქართველოს შორის უნებართვოდ მცხოვრებ პირთა რეადმისიის შესახებ საქართველოს მეორე (მსსკ-ს მიერ მომზადებული) მიგრაციის პროფილი პრაღის პროცესის მე-2 მინისტრთა კონფერენცია და სამოქმედო გეგმა537 პროგრამა – აღმოსავლეთ პარტნიორობა – საზღვრის ინტეგრირებული მართვის წამყვანი ინიციატივის ტრენინგ პროექტი (ICMPD) მიგრაციის და თავშესაფრის პანელის საქმიანობაში (სოდერკოპინგის პროცესი) ჩართვა საქართველო-ევროკავშირის დიალოგი უვიზო მიმოსვლის ანუ სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის შესახებ პროგრამა საქართველოსთვის 2012-2013 წწ. (IOM) პროგრამა – მიგრაციის სფეროში სასწავლო და ანალიტიკური შესაძლებლობების განვითარება საქართველოსა და მოლდოვაში (ICMPD) პროექტი – სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს ინსტიტუციონალური განვითარების მხარდაჭერა – მიგრაციის საკითხთა სამთავრობო კომისიის შესაძლებლობების გაზრდა მიგრაციის სფეროში პროექტების კოორდინაციის და დონორთა რესურსების მართვის მსსკ-ს მექანიზმი538 სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმა მიგრაციის პოლიტიკის განვითარების საერთაშორისო ცენტრის ოფისი საქართველოში ბუდაპეშტის პროცესის მინისტრთა მე-4 დეკლარაცია539 საქართველოს 2013-2015 წლების მიგრაციის სტრატეგია და სამოქმედო გეგმა რეადმისიის განაცხადების მართვის ელექტრონული სისტემა (RCMS) ცირკულარული მიგრაციის პირველი საცდელი პროექტი საქართველოში საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების შესახებ შეთანხმების პარაფირება ვილნიუსის სამიტზე 536 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/ybla4bbt ნანახია: 12.1.19 537 იხ.: https://tinyurl.com/ybxxetqh ნანახია: 12.1.19 538 იხ.: https://tinyurl.com/ycyy9ep3 ნანახია: 12.1.19 539 იხ.: https://tinyurl.com/y8d2ro2f ნანახია: 12.1.19 213

თავი II: ქართული მოდელი 540 541 542 543544545 546547 2014 ახალი ორგანული კანონი საქართველოს მოქალაქეობის შესახებ540 2015 პროექტი – საქართველოს მხარდაჭერა მიგრაციის მართვის სფეროში (ევროკავშირის პროგრამა: მეტი მეტისთვის) (ICMPD – ENIGMMA) პროექტი – საქართველოს მთავრობის შესაძლებლობების გაძლიერება საზღვრის და მიგრაციის მართვის მიმართულებით (IOM – EaPIC 2012, ევროკავშირის პროგრამა: მეტი მეტისთვის) მიგრაციის ტერმინთა განმარტებითი ლექსიკონი541 ლეგალური ემიგრაციისა და იმიგრაციის საერთო გზამკვლევი542 ახალი კანონი უცხოელთა და მოქალაქეობის არმქონე პირთა სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებ543 შსს-ს მიგრაციის დეპარტამენტი და ქვეყანაში უკანონოდ მყოფი მიგრანტების დროებითი განთავსების ცენტრი544 საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების შესახებ შეთანხმების ხელმოწერა სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმის პირველი ფაზის დახურვა კანონი შრომითი მიგრაციის შესახებ545 საქართველოს ე.წ. პირველი საშუალო ფორმატის მიგრაციის პროფილი546 საქართველოში დაბრუნებული მიგრანტების რეინტეგრაციის სახელმწიფო პროგრამა ელექტრონული ვიზების (E-visa) პორტალი547 მიგრაციის რისკების ანალიზის კონცეფცია და მისი სამოქმედო გეგმა საქართველოს 2016-2020 წლების მიგრაციის სტრატეგია და სამოქმედო გეგმა ევროკავშირთან სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმის დახურვა 540 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/yd9ceqnx ნანახია: 12.1.19 541 იხ.: https://tinyurl.com/y9xl8fyb ნანახია: 12.1.19 542 იხ.: https://tinyurl.com/ybzrc92z ნანახია: 12.1.19 543 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/ycvvyuyn ნანახია: 12.1.19 544 იხ.: https://tinyurl.com/ybkqhb93 ნანახია: 12.1.19 545 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/y9sj65m8 ნანახია: 12.1.19 546 იხ.: https://tinyurl.com/y9795r8w ნანახია: 12.1.19 547 იხ.: https://tinyurl.com/y727m3l3 ნანახია: 12.1.19 214

თავი II: ქართული მოდელი 548 549 550 551552553554 2016 მიგრაციის სტრატეგიის შესრულების ინდიკატორები და სტრატეგიის შეფასების მეთოდოლოგია 2017 მიგრაციის სტრატეგიის მონიტორინგისა და ანგარიშგების ელექტრონული 2018 სისტემა 2019 საქართველო-ევროკავშირის ასოცირების შესახებ შეთანხმების რატიფიცირება მესამე თაობის ბიომეტრიული პასპორტი მოკლე ფორმატის მიგრაციის პროფილი548 პრაღის პროცესის მინისტრთა დეკლარაცია549 კანონი საერთაშორისო დაცვის შესახებ550 ლტოლვილთა და მიგრანტთა შესახებ ნიუ-იორკის დეკლარაცია მიგ­რაც­ იი­ ს ინ­ტერ­დისც­ იპ­ლი­ნურ­ ი სახ­ ელ­მძ­ ღ­ვან­ ელ­ ო უმაღლ­ ე­სი საგ­ ანმ­ ა­ნათლ­ ებ­ ლო და­წე­სებ­ ულ­ ე­ბე­ბის სტუ­დენტ­ ე­ბისთ­ ვ­ ის551 საერთაშორისო დაცვის მქონე პირთა ინტეგრაციის სახელმწიფო პროგრამის ბაზაზე შექმილი ინტეგრაციის ცენტრი552 უვიზო მიმოსვლა ევროკავშირის/შენგენის ქვეყნებში პროექტი – მიგრაციის მართვის მდგრადობის ხელშეწყობა საქართველოში (ICMPD -ENIGMMA 2) პროექტი – საზღვრის და მიგრაციის მართვის მდგრადობის უზრუნველყოფა საქართველოში (IOM – SBMMG) მიგრაციის მონაცემთა ერთიანი ანალიტიკური სისტემა პირველი მიგრაციის პროფილი მონაცემთა ვიზუალიზაციის და ინფოგრაფიკების გამოყენებით553 ოკუპირებული ტერიტორიებიდან დევნილთა, შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროში მიგრაციის საკითხთა სამმართველოს შექმნა ლტოლვილებსა და მიგრანტებზე გლობალური შეთანხმებები ბუდაპეშტის პროცესის მინისტრთა მე-5 დეკლარაცია554 548 იხ.: https://tinyurl.com/ya42mv8k ნანახია: 12.1.19 549 იხ.: https://tinyurl.com/ybxxetqh ნანახია: 12.1.19 550 საკანონმდებლო მაცნე. https://tinyurl.com/ycapgatr ნანახია: 12.1.19 551 იხ.: http://pubhtml5.com/cwgv/xweh ნანახია: 12.1.19 552 იხ.: https://tinyurl.com/ya6f5yq2 ნანახია: 12.1.19 553 იხ.: https://tinyurl.com/y75t6fpa ნანახია: 12.1.19 554 იხ.: https://www.budapestprocess.org/component/attachments/download/379 215

შემოკლებები ა/ო – არასამთავრობო ორგანიზაცია აშშ – ამერიკის შეერთებული შტატები United States of America (USA) გაერო – გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია United Nations (UN) დსთ – დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობა Commonwealth of Independent States (CIS) ეუთო – ევროპის უშიშროების და თანამშრომლობის ორგანიზაცია Organisation for Security and Co–operation in Europe (OSCE) მეას – მიგრაციის მონაცემთა ერთიანი ანალიტიკური სისტემა Unified Migration Analytical System (UMAS) მსსკ – მიგრაციის საკითხთა სამთავრობო კომისია ს/გ – სამუშაო გუნდი ს/ო – საერთაშორისო ორგანიზაცია სსგს – სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტო სსიპ – საჯარო სამართლის იურიდიული პირი ს/ჯ – სამუშაო ჯგუფი შსს – შინაგან საქმეთა სამინისტრო AA – Association Agreement ასოცირების შეთანხმება ACP–EU – Africa, Caribbean, Pacific – European Union აფრიკა, კარიბის აუზი, წყნარი ოკეანის რეგიონი – ევროკავშირი 216

შემოკლებები APC – Intergovernmental Asia – Pacific Consultations on Refugees, Displaced Persons and Migrants მთავრობათაშორისი კონსულტაციები აზია–წყნარი ოკეანის სახელმწიფოებს შორის ლტოლვილების, დევნილების და მიგრან- ტების საკითხებზე AMIF – Asylum Migration and Integration Fund თავშესაფრის, მიგრაციის და ინტეგრაციის ფონდი ARCP – Arab Regional Consultative Process on Migration and Refugee Affairs მიგრანტთა და ლტოლვილთა საკითხებზე არაბთა რეგიონული საკონსულტაციო პროცესი ASEM – Asia – European Union Meeting’s – Conference of the Directors General of Immigration and Management of Migratory Flows აზია–ევროკავშირის შეხვედრები – იმიგრაციის და მართვის სფე- როთა გენერალური დირექტორების კონფერენცია მიგრაციულ ნაკადებზე AUC – African Union Commission აფრიკული კავშირის კომისია AU HoAI – African Union Horn of Africa Initiative on Human Trafficking and Smuggling of Migrants აფრიკული კავშირის – აფრიკული რქის ინიციატივა ადამიანებით ტრეფიკინგსა და მიგრანტთა უკანონო გადაყვანაზე BMP – Brief Migration Profile მოკლე ფორმატის მიგრაციის პროფილი BOMCA – Border Management Initiative for Central Asia  ცენტრალური აზიისთვის საზღვრის მართვის ინიციატივა CAMM – Common Agendas for Migration and Mobility  მიგრაციის და მობილობის საერთაშორისო დღის წესრიგი CBM – Capacity Building Mechanism შესაძლებლობების შექმნის მექანიზმი 217

შემოკლებები CEAS – Common European Asylum System საერთო ევროპული თავშესაფრის სისტემა CELAC – Community of Latin America and the Caribbean States ლათინური ამერიკისა და კარიბის აუზის ქვეყნების თანამეგობრობა CEPOL – [EU] Agency for Law Enforcement Training [ევროკავშირის] სამართალდამცავ სტრუქტურათა სატრენინგო სააგენტო CFSP – Common Foreign and Security Policy საერთო საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკა CIM – Centre for International Migration and Development საერთაშორისო მიგრაციის და განვითარების ცენტრი CIWIN – Critical Infrastructure Warning Information Network კრიტიკული ინფრასტრუქტურის შესახებ გაფრთხილების საინფორმაციო ქსელი CMC – Caribbean Migration Consultations კარიბის რეგიონის კონსულტაციები მიგრაციაზე COMMIT – Coordinated Mekong Ministerial Initiative Against Trafficking ტრეფიკინგის წინააღმდეგ მეკონგის მინისტრთა კოორდინირებული ინიციატივა CRRF – Comprehensive Refugee Response Framework ლტოლვილების საკითხზე საყოველთაო რეაგირების მექანიზმი CSDP – Common Security and Defense Policy საერთო უსაფრთხოებისა და თავდაცვის პოლიტიკა CSF – Civil Society Forum on Drugs სამოქალაქო საზოგადოების ფორუმი ნარკოტიკებზე DG–ECHO – European Civil Protection and Humanitarian Aid Operations ევროპის სამოქალაქო დაცვისა და ჰუმანიტარული დახმარების ოპერაციები 218

შემოკლებები DG-DEVCO – Directorate General for International Cooperation and Development საერთაშორისო თანამშრომლობის და განვითარების გენერალური დირექტორატი DG–HOME – Directorate General of Migration and Home Affairs მიგრაციისა და საშინაო საქმეთა გენერალური დირექტორატი DG–NEAR – Directorate General for Neighborhood and Enlargement სამეზობლო და გაფართოების გენერალური დირექტორატი DRC – Danish Refugee Council ლტოლვილთა დანიის საბჭო EASO – European Asylum Support Office ევროპის თავშესაფრის მხარდაჭერის ოფისი EaP – Eastern Partnership აღმოსავლეთ პარტნიორობა ECOWAS – Economic Community of West African States დასავლეთ აფრიკის სახელმწიფოთა ეკონომიკური თანამეგობრობა EEAS – European Union External Action Service ევროკავშირის საგარეო ქმედებათა სამსახური EMCDDA – European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction ნარკოტიკებსა და ნარკოტიკებზე დამოკიდებულებაზე ევროპის სამონიტორინგო ცენტრი EMN – European Migration Network მიგრაციის ევროპული ქსელი ENI – European Neighbourhood Instrument ევროპის სამეზობლო ინსტრუმენტი 219

შემოკლებები ENIGMMA – Enhancing Georgia’s Migration Management საქართველოს მხარდაჭერა მიგრაციის მართვის სფეროში ENIGMMA 2 – Sustaining Migration Management in Georgia მიგრაციის მართვის მდგრადობის ხელშეწყობა საქართველოში ENP – European Neighbourhood Policy ევროპის სამეზობლო პოლიტიკა ETIAS – EU Travel Information and Authorization System ევროკავშირის სამგზავრო ინფორმაციისა და ავტორიზაციის სისტემა EUCO – European Council ევროპული საბჭო EUGS – Global Strategy for the European Union’s Foreign and Security Policy  ევროკავშირის საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკის გლობალური სტრატეგია EURODAC – European Dactyloscopy ევროპული დაქტილოსკოპია (ევროკავშირში თავშესაფრის მაძიებელთა და საზღვრის უკანონოდ გადამკვეთთა თითის ანაბეჭდის ბაზა) EUROPOL – EU Law Enforcement Agency ევროკავშირის სამართალდამცავი სააგენტო (ევროპოლი) FIBEMYD – Ibero–American Forum on Migration and Development იბერო–ამერიკული ფორუმი მიგრაციასა და განვითარებაზე FRONTEX – The European Border and Coast Guard Agency ევროპის საზღვრისა და სანაპირო დაცვის სააგენტო GAMM – Global Approach to Migration and Mobility გლობალური მიდგომა მიგრაციისა და მობილობისადმი GCM – Global Compact for Migration გლობალური შეთანხმება მიგრაციაზე 220

GCIM – შემოკლებები Global Commission on International Migration GCR – საერთაშორისო მიგრაციის გლობალური კომისია Global Compact for Refugees GIZ – გლობალური შეთანხმება ლტოლვილებზე Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit GFMD – გერმანიის საერთაშორისო თანამშრომლობის საზოგადოება Global Forum on Migration and Development GMG – მიგრაციისა და განვითარების გლობალური ფორუმი Global Migration Group GRF – მიგრაციის გლობალური ჯგუფი Global Refugee Forum HLD – ლტოლვილთა გლობალური ფორუმი High–Level Dialogue on Migration and Development HoA – მაღალი დონის დიალოგი მიგრაციასა და განვითარებაზე Horn of Africa Initiative HSD – აფრიკული რქის ინიციატივა Human Security Division IBM – ადამიანის უსაფრთხოების განყოფილება Integrated Border Management IAM – საზღვრის ინტეგრირებული მართვა Interdepartmental Working Group on Migration IAMM – მიგრაციის საკითხთა დეპარტამენტთაშორისი სამუშაო ჯგუფი International Agenda for Migration Management ICMPD – მიგრაციის მართვის საერთაშორისო დღის წესრიგი International Centre for Migration Policy Development მიგრაციის პოლიტიკის განვითარების საერთაშორისო ცენტრი 221

შემოკლებები ICPD – International Conference on Population and Development საერთაშორისო კონფერენცია მოსახლეობასა და განვითარებაზე IDM – International Dialogue on Migration საერთაშორისო დიალოგი მიგრაციაზე IDMC – Internal Displacement Monitoring Centre იძულებით გადაადგილების მონიტორინგის ცენტრი  IGC – Intergovernmental Consultations on Asylum, Refugee and Migration Policies in Europe, North America and Australia მთავრობათაშორისი კონსულტაციები თავშესაფრის, ლტოლვილთა და მიგრაციის პოლიტიკის საკითხებზე ევროპაში, ჩრდილოეთ ამერიკასა და ავსტრალიაში ILO – International Labor Organization შრომის საერთაშორისო ორგანიზაცია ILR – Interdepartmental Steering Group on Return Assistance დაბრუნებაში დახმარების დეპარტამენტთაშორისი მუდმივმოქმედი ჯგუფი IMF – International Monetary Fund საერთაშორისო სავალუტო ფონდი IOM – International Organisation for Migration IPA – Instrument for Pre–Accession Assistance გაწევრებამდე წინასწარი დახმარების ინსტრუმენტი IRF – Inter–Regional Forums on Migration რეგიონთაშორისი ფორუმები მიგრაციაზე ISCM – Inter–State Consultation Mechanisms on Migration სახელმწიფოთაშორისი საკონსულტაციო მექანიზმები მიგრაციაზე ISF – Internal Security Fund შიდა უსაფრთხოების ფონდი 222

შემოკლებები FDFA – Federal Department of Foreign Affairs საგარეო საქმეთა ფედერალური დეპარტამენტი FDJP – Federal Department of Justice and Police იუსტიციის და პოლიციის ფედერალური დეპარტამენტი FOM – Federal Office for Migration მიგრაციის ფედერალური ოფისი EU–LAC – EU Latin America and Caribbean Structured Dialogue on Migration ევროკავშირი – ლათინური ამერიკისა და კარიბის აუზის ქვეყნების სტრუქტურირებული დიალოგი მიგრაციაზე eu–LISA – Agency for large–scale IT systems ფართოპროფილიანი საინფორმაციო სისტემების სააგენტო KNOMAD – Knowledge Partnership on Migration and Development [მსოფლიო ბანკის] პარტნიორობა მიგრაციისა და განვითარების შესახებ ცოდნის სფეროში MDG – Millennium Development Goals ათასწლეულის განვითარების მიზნები MGI – Migration Governance Index მიგრაციის მართვის ინდექსი MiGOF – Migration Governance Framework მიგრაციის მართვის ჩარჩო MIDCAS – Migration Dialogue for Central African States დიალოგი მიგრაციაზე ცენტრალური აფრიკის ქვეყნებისათვის MIDCOM – Migration Dialogue from the Common Market for Eastern and Southern Africa Member States საერთო ბაზრის დიალოგი მიგრაციაზე აღმოსავლეთ და სამხრეთ აფრიკის წევრი ქვეყნებისათვის 223

შემოკლებები MiD-IGAD – Intergovernmental Authority on Development Regional Consultative Process on Migration (ან IGAD–RCP) განვითარების მთავრობათაშორისი ორგანო – მიგრაციაზე რეგიონული საკონსულტაციო პროცესი MIDSA – Migration Dialogue for Southern Africa დიალოგი მიგრაციაზე სამხრეთ აფრიკისათვის MIDWA – Migration Dialogue for West Africa დიალოგი მიგრაციაზე დასავლეთ აფრიკისათვის MME – Partnership on Migration, Mobility and Employment პარტნიორობა მიგრაციის, მობილობის და დასაქმების სფეროებში MMP – Medium Migration Profile საშუალო ფორმატის მიგრაციის პროფილი MP – Mobility Partnership პარტნიორობა მობილობისთვის MP – Migration Profile მიგრაციის პროფილი MPF – Mobility Partnership Facility პარტნიორობა მობილობისთვის მექანიზმი NCMI – National Council on Migration Policy მიგრაციის პოლიტიკის ეროვნული საბჭო NYD – New York Declaration ნიუ–იორკის დეკლარაცია OCAM – Central American Commission of Migration Directors ცენტრალური ამერიკის კომისია მიგრაციულ მიმართულებებზე OECD – Organization for Economic Co–operation and Development ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია 224

შემოკლებები PCA – Partnership and Cooperation Agreement პარტნიორობისა და თანამშრომლობის შესახებ შეთანხმება PIDC – Pacific Immigration Directors’ Conference კონფერენცია წყნარი ოკეანის რეგიონში იმიგრაციის მიმართულებებზე PNR – Passenger Name Record ჩანაწერი მგზავრთა ვინაობაზე RAN – Radicalisation Awareness Network რადიკალიზაციის საინფორმაციო ქსელი RCM – Regional Conference on Migration რეგიონული კონფერენცია მიგრაციაზე RCMS – [Electronic] Readmission Case Management System  რეადმისიის განაცხადების მართვის [ელექტრონული] სისტემა RCP – Regional Consultative Process რეგიონული საკონსულტაციო პროცესი RIAM – Ibero–American Network of Migration Authorities მიგრაციის მმართველი ორგანოების იბერო–ამერიკული ქსელი RMD – Regional Migration Dialogue რეგიონული დიალოგი მიგრაციაზე SACM – South American Conference on Migration სამხრეთ ამერიკული კონფერენცია მიგრაციაზე SAR – State Agency for Refugees ლტოლვილთა სახელმწიფო სააგენტო SDC – Swiss Agency for Development and Cooperation შვეიცარიის განვითარებისა და თანამშრომლობის სააგენტო SDG – Sustainable Development Goals მდგრადი განვითარების მიზნები 225

შემოკლებები SIS – Schengen Information System „შენგენის~ საინფორმაციო სისტემა SBMMG – Sustaining Border Management and Migration Governance in Georgia საზღვრის და მიგრაციის მართვის მდგრადობის უზრუნველყოფა საქართველოში TAIEX – Technical Assistance and Information Exchange [instrument] ტექნიკური დახმარების და ინფორმაციის გაცვლის [ინსტრუმენტი] TCN – Third Country National მესამე ქვეყნის მოქალაქე TIG – Targeted Initiative for Georgia მიზნობრივი ინიციატივა საქართველოსთვის TPMA – Thematic Program for Migration and Asylum მიგრაციისა და თავშესაფრის თემატური პროგრამა UNAG – United Nations Association of Georgia საქართველოს გაეროს ასოციაცია UNDAF – UN Development Assistance Frameworks განვითარების ხელშეწყობის გაეროს გეგმები UN DESA – United Nations Department of Economic and Social Affairs გაეროს ეკონომიკურ და სოციალურ საკითხთა დეპარტამენტი UNODC – United Nations Office on Drugs and Crime გაეროს ოფისი ნარკოტიკებსა და დანაშაულზე UNDP – United Nations Development Program გაეროს განვითარების პროგრამა UNHCR – United Nations High Commissioner for Refugees გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი 226

VIS – შემოკლებები Visa Information System VLAP – ვიზის საინფორმაციო სისტემა Visa Liberalisation Action Plan VMP – სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმა Visualized Migration Profile ვიზუალიზებული მიგრაციის პროფილი 227

ბიბლიოგრაფია 1. Martin Geiger and Antoine Pécoud, ed. The Politics of International Migration Management (NY: Palgrave Macmillan, 2012). 2. Michael H. Fisher, Migration: A World History (NY: The New Oxford World History, Oxford University Press, 1st edn, 2014). 3. მიგრაციის საკითხთა სამთავრობო კომისიის სამდივნო, მიგრაციის ტერმინთა განმარტებითი ლექსიკონი (თბილისი, 2013-2014 წწ.). www.migration.commission.ge 4. Richard W. Bulliet, Pamela Kyle Crossley, Daniel R. Headrick, Steven W. Hirsch, Lyman L. Johnson, David Northrup, The Earth and its Peoples: a Global History (Advanced Placement Edition, 3rd edn, Houghton Mifflin Company, Boston, New York, 2006. Library of Congress Catalog Card Number: 2003113993). 5. John P. McKay, Bennett D. Hill, John Buckler, Clare Haru Crowston, Merry E. Wiesner-Hanks, A History of World Societies (Boston: 9th edn, 2004). 6. The Guardian, A Brief History of the Passport (17.12.2006). https://goo.gl/gU2U01 Syrian refugees: more than 5m in neighbouring countries now, says UN–UNHCR announces milestone after six years of war and urges Europe not to ‘put humanity on a ballot’ in elections this year (30.3.2017). https://tinyurl.com/lvw7rpx 7. Government of Canada, History of Passports (4.10.2014). https://goo.gl/i9UZIZ 8. Britannica, Asma Afsaruddin, Islamic Tax (11.7.2007). https://goo.gl/ibu3rE 9. Fred Donner, The Early Islamic Conquests (Princeton Univ Press, 1981). 10. L. S. Stavrianos, The World since 1500: A Global History (6th edn., N.J., 1991). 11. ICMPD, მსსკ-ს სამდივნო, მიგრაციის სახელმძღვანელო–მიგრაციის ისტორია (თბილისი, 2017 წ.) ISBN 978-3-903120-07-5. 12. Jeremy Black, World History Atlas (3rd edn., A Penguin Company Ltd., 2008). 13. გაეროს ვებგვერდი (2019 წ.). www.un.org 14. UN DESA, International Migration Report–2017 (NY, UN, 2017). https://tinyurl.com/y75wafgz 15. IOM, World Migration Report–2018 (2018, Marie McAuliffe (IOM) and Martin Ruhs (University of Oxford) ed.] (2018). https://goo.gl/er59DB 228

ბიბლიოგრაფია 16. UN, New York Declaration for Refugees and Migrants (NY, 19.9.2016). https://goo.gl/9Xe8nx 17. UN, Report of UN SRSG Peter Sutherland on Migration (NY, 3.2.2017). https://goo.gl/ZN5CB8 18. UN, Global Compact for Safe, Orderly and Regular Migration (NY, 13.7.2018). https://goo.gl/eN9eGV 19. IOM-ის ვებგვერდი (2019 წ.). https://unofficeny.iom.int/about-us 20. UNDP, Human Development Report 2009–Overcoming barriers: Human mobility and development, (NY, UN 2009). https://goo.gl/vwkdM4 21. IOM, World Migration Report 2003: Managing Migration Challenges and Responses for People on the Move (2003). https://tinyurl.com/y7p7hdxs 22. IOM, World Migration Report–2010: the Future of Migration: Building Capacities for Change (Geneva, 2010). https://goo.gl/WvuuV2 23. IDMC, Global Report on Internal Displacement–2017 (UNHCR, 2017). https://goo.gl/gCgpxm 24. UNHCR, Quick Guide on GCR (2018). https://tinyurl.com/y6ujptht 25. The Global Flow of People (2014). http://www.global-migration.info/ 26. IOM, World Migration Report–2013: Migrant Well-Being and Development (Geneva, 2013). https://goo.gl/H6whd4 27. UN DESA-OECD,World Migration in Figures (3-4.10.2013). https://goo.gl/ZiXOaM 28. OECD-ის ვებგვერდი (2019 წ.). http://www.oecd.org/about/ 29. UN DESA, 2015a. International Migrant Stock: The 2015 Revision (UN, NY 2015). https://tinyurl.com/ybqupg8d 30. UN DESA, International Migrant Stock: The 2008 Revision (UN, NY 2008). https://tinyurl.com/h4eleja 229

ბიბლიოგრაფია 31. UN DESA, Population Facts: Trends in International Migration, 2015 (UN, NY 2016). https://tinyurl.com/hjgtdsr 32. World Bank, Country Income Group Classifications, in World Bank Country and Lending Groups (2019). https://tinyurl.com/yd3qgxs5 33. World Bank, Migration and Development Brief–Migration and Remittances: Recent Developments and Outlook (Washington D.C. 11.4.2014). http://goo.gl/9NTJ1P 34. World Bank, Migration and Remittances: Recent Developments and Outlook–Special Topic: Forced Migration (Washington D.C. 6.10.2014). http://goo.gl/RNOUw5 35. European Training Foundation, Migration and Skills in Georgia, results of the 2011/12 migration survey on the relationship between skills, migration and development (2013). 36. მსსკ, საქართველოს 2016-2020 წწ. მიგრაციის სტრატეგია. http://goo.gl/a29v26 37. მსსკ, საქართველოს 2015 წ. მიგრაციის პროფილი. http://goo.gl/g4P651 38. The New York Times – Alison Smale and Melissa Eddy, Migrant Crisis Tests Core European Value: Open Borders (31.8.15). https://goo.gl/vJnSN8 39. EU Observer, Merkel creates EU core group on refugees (30.11.2015). https://euobserver.com/foreign/131307 40. The Economist, After Paris, drawbridges up? (19.11.2015). https://goo.gl/DwAEXo 41. EU, A European Agenda on Migration (13.5.2015). https://goo.gl/zT44KI 42. EMN, Understanding Migration in the European Union–Insights from the European Migration Network 2008-2018 EMN 10 Year Anniversary Report (2018). https://tinyurl.com/yc32fnzo 43. ევროკავშირის ვებგვერდი (2019). https://goo.gl/zT44KI 44. Mortimer Chambers, Raymond Grew, David Herlihy, Theodore K. Rabb, Isser Woloch, Eugine Rice, The Western Experience (4th edition, Alfred A. Knopf, INC. 1987, NY Library of Congress). 230

ბიბლიოგრაფია 45. Report of the International conference on Population and Development (Cairo, 5-13.9.1994). https://goo.gl/QTnYex 46. UN, Millennium Declaration (18.9.2000). http://undocs.org/A/RES/55/2 47. FOM-IOM, International Agenda for Migration Management (Geneva, 2005). https://tinyurl.com/ybo7kxuv 48. UN, Declaration of the High-level Dialogue on International Migration and Development (1.10.2013). https://undocs.org/en/A/68/L.5 49. UN, Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development (UN, NY 21.10.2015). https://tinyurl.com/od9mens 50. UN SG Report, In Safety and Dignity: Addressing Large Movements of Refugees and Migrants (UN, NY 26.4.2016). https://tinyurl.com/he4nm3o 51. UN, New York Declaration for Refugees and Migrants (UN, NY 19.9.2016). https://tinyurl.com/ycqd5x87 52. UN, Report of the United Nations High Commissioner for Refugees–Part II Global Compact on Refugees (UN, NY 2018). http://www.unhcr.org/gcr/GCR_English.pdf 53. IOM, Migration Governance Framework (2015). https://tinyurl.com/yde4x54j 54. The Guardian, UN snubs Trump by rejecting US pick for migration agency (29.6.18). https://tinyurl.com/ya89y3so 55. UN, Addis Ababa Action Agenda of the Third International Conference on Financing for Development (Addis Ababa Action Agenda) The final text of the outcome document adopted at the Third International Conference on Financing for Development (Addis Ababa, Ethiopia, 13-16 July 2015) and endorsed by the General Assembly in its resolution 69/313 of 27 July 2015. https://tinyurl.com/ydh7k5uv 56. UN, Report of the Special Representative of the Secretary General on Migration (UN, NY 3.2.2017). https://tinyurl.com/ybg62pcn 57. Reuters, Merkel brands opponents of U.N. migrant pact ‘nationalists’ (21.11.2018). https://tinyurl.com/y8vxx3vo 231

ბიბლიოგრაფია 58. UN, Making migration work for all, Report of the Secretary-General (UN, NY 12.12.2017). https://tinyurl.com/ya5hs79f 59. აშშ-ს სახელმწიფო დეპარტამენტის (US Department of State) ვებგვერდი (2017 წ.). https://tinyurl.com/ybc89fqa 60. Migration Policy Institute – Kathleen Newland, The Global Compact for Migration: How Does Development Fit In? (Issue #1, Nov. 2017). https://tinyurl.com/y876yx47 61. UNHCR, The refugee concept under international law Global compact for safe, orderly and regular migration (NY, 12-15.3.2018). https://tinyurl.com/ybkhyyer 62. UN, Principles and Guidelines, supported by practical guidance, on the human rights protection of migrants in vulnerable situations (2018). https://tinyurl.com/yaawmll7 63. EU, The European Union in a changing global environment–A more connected, contested and complex world (Brussels, 2015). h ttp://eeas.europa.eu/archives/docs/docs/strategic_review/eu-strategic-review_ executive_summary_en.pdf 64. EU, European Security Strategy – A Secure Europe in a Better World (Brussels, 12.12.2003). https://tinyurl.com/yaf9ggwv 65. EU, Report on the implementation of the European Security Strategy–Providing Security in a Changing World (Brussels, 11.12.2008). https://tinyurl.com/yaug947l 66. EU, Outcome of the Council 3389 th meeting, Foreign Affairs, President Federica Mogherini High Representative for Foreign Affairs and Security Policy (Brussels, 18.05.2015). https://www.consilium.europa.eu/media/23345/st08966en15.pdf 67. EU, Special meeting of the European Council, 23.4.2015 – statement. https://goo.gl/yMhta1 68. EU, The conclusions adopted by the European Council at the meeting of 25-26.6.2015 (Brussels, 2015). https://goo.gl/UhKErU 69. EU, A Global Strategy for the European Union’s foreign and security policy (EUGS) (Brussels, June, 2016). https://tinyurl.com/y7wlg474 232

ბიბლიოგრაფია 70. EU, Conclusions of the European Council meeting (Brussels, 19-20.12.2013). file:///C:/Users/george.jashi/Downloads/council_conclusions_dec_2013.pdf 71. CNN-Don Melvin, Europe seeks unified response to unprecedented migration crisis (24.9.2015). https://goo.gl/EPk8gK 72. EU, Conclusions adopted by the European Council meeting (Brussels, 15.10.2015). https://goo.gl/CyRCTF 73. ევროკავშირის ვებგვერდი (2019 წ.). www.ec.europa.eu 74. EU, Priorities of the Europe for Citizens Programme for 2018-2020 (2018). https://tinyurl.com/ybv66f8e 75. CSF, Green Paper on the role of Civil Society in Drugs Policy in the European Union (Brussels, 26.6.2006). https://tinyurl.com/y84juoas 76. EU, Directive 2011/98/EU on a single application procedure for a single permit for third-country nationals to reside and work in the territory of a Member State and on a common set of rights for third-country workers legally residing in a Member State (13.12.2011). https://tinyurl.com/yb7lqy4l 77. EU, Global Approach to Migration and Mobility (Brussels, 18.22.2011). http://goo.gl/h4tcgd 78. EU, Directive 2002/90/EC defining the facilitation of unauthorised entry, transit and residence (28.11.2002). https://tinyurl.com/y9qj8jaw 79. EU, Decision on the strengthening of the penal framework to prevent the facilitation of unauthorised entry, transit and residence (28.11.2002). https://tinyurl.com/y7pahmuc 80. EU, The European Agenda on Security (Strasbourg, 28.4.2015). https://tinyurl.com/y8o3f45x 81. EU, Action Plan against migrant smuggling–2015-2020 (Brussels, 27.5.2015). https://tinyurl.com/ya5f4qbq 82. EU, Directive 2009/52/EC providing for minimum standards on sanctions and measures against employers of illegally staying third-country nation (18.6.2009). https://tinyurl.com/yabfkkhu 83. EU, Directive 2008/115/EC on common standards and procedures in Member States for returning illegally staying third-country nationals (16.12.2008). https://tinyurl.com/yajfzp5v 233

ბიბლიოგრაფია 84. EU, The Schengen acquis – Convention implementing the Schengen Agreement of 14 June 1985 between the Governments of the States of the Benelux Economic Union, the Federal Republic of Germany and the French Republic on the gradual abolition of checks at their common borders (22.9.2000). https://tinyurl.com/y98rx7dr 85. EU, Regulation 2017/371 amending Council Regulation (EC) No 539/2001 listing the third countries whose nationals must be in possession of visas when crossing the external borders and those whose nationals are exempt from that requirement (revision of the suspension mechanism (1.3.2017). https://tinyurl.com/y9vv7sa7 86. EASO, An Introduction to the Common European Asylum System for Courts and Tribunals A Judicial Analysis (August 2016). https://tinyurl.com/y8s5z8f9 87. EU, Directive 2001/55/EC on minimum standards for giving temporary protection in the event of a mass influx of displaced persons and on measures promoting a balance of efforts between Member States in receiving such persons and bearing the consequences thereof (20.7.2001). https://tinyurl.com/y7sbw7kz 88. EU, Directive 2003/86/EC on the right to family reunification (22.9.2003). https://tinyurl.com/yashq7s7 89. EU, Policy Plan on Asylum–an Integrated Approach to Protection Across the EU (Brussels, 17.6.2008). https://tinyurl.com/yaqntdou 90. EU, Directive 2013/32/EU common procedures for granting and withdrawing international protection (recast) (26.6.2013). https://tinyurl.com/y9ycerq2 91. EU, Directive 2013/33/EU laying down standards for the reception of applicants for international protection (recast) (26.6.2013). https://tinyurl.com/y9yt87gl 92. EU, Directive 2011/95/EU on standards for the qualification of third-country nationals or stateless persons as beneficiaries of international protection, for a uniform status for refugees or for persons eligible for subsidiary protection, and for the content of the protection granted (recast) (13.12.2011). https://tinyurl.com/y7zxbyuo 93. EU, Regulation No 604/2013 establishing the criteria and mechanisms for determining the Member State responsible for examining an application for international protection lodged in one of the Member States by a third-country national or a stateless person (recast) (26.6.2013). https://tinyurl.com/yb5egdx6 234

ბიბლიოგრაფია 94. EU, Regulation No 603/2013 3 on the establishment of ‘Eurodac’ for the comparison of fingerprints for the effective application of Regulation (EU) No 604/2013 establishing the criteria and mechanisms for determining the Member State responsible for examining an application for international protection lodged in one of the Member States by a third-country national or a stateless person and on requests for the comparison with Eurodac data by Member States’ law enforcement authorities and Europol for law enforcement purposes, and amending Regulation (EU) No 1077/2011 establishing a European Agency for the operational management of large-scale IT systems in the area of freedom, security and justice (recast) (26.6.2013). https://tinyurl.com/y7z9vc86 95. EU, Regulation (EU) 2016/399 on a Union Code on the rules governing the movement of persons across borders (Schengen Borders Code) (codification) (9.3.2016). https://bit.ly/2AS7oHn 96. EU, Regulation No 1931/2006 laying down rules on local border traffic at the external land borders of the Member States and amending the provisions of the Schengen Convention (20.12.2006). https://bit.ly/2PNn9rk 97. EU, Regulation No 810/2009 establishing a Community Code on Visas (Visa Code) (13.7.2009). https://bit.ly/2SSemTP 98. EU, Directive 2011/36/EU of the European Parliament and of the Council of 5 April 2011 on preventing and combating trafficking in human beings and protecting its victims, and replacing Council Framework Decision 2002/629/JHA. https://tinyurl.com/yaxh8rn6 99. EU, Conclusions of the European Council (Brussels, 26-27.6.2014). https://tinyurl.com/yd7ans28 100. EU, Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, The Global Approach to Migration and Mobility, COM (2011) 743 final, 4. Implementing mechanisms. 101. EU, Maximising the Development Impact of Migration The EU contribution for the UN High-level Dialogue and next steps towards broadening the development-migration nexus (Brussels, 21.5.2013). https://tinyurl.com/yd64c3j2 102. EU, Communication on the Agenda for Change. https://tinyurl.com/pw94ee4 103. EU-IOM, FAQ on EU-IOM strategic partnership. https://tinyurl.com/y72guw9r 235

ბიბლიოგრაფია 104. EU, Joint Declaration of the Prague Eastern Partnership Summit (Prague, 7.5.2009). https://tinyurl.com/yb337jyf 105. EU, Communication on migration (Brussels, 4.5.2011). https://tinyurl.com/yag8mlfv 106. EU, A dialogue for migration, mobility and security with the southern Mediterranean countries (Brussels, 24.5.2011). https://tinyurl.com/y9dfs6kw 107. EU, The Stockholm Programme–An open and secure Europe serving and protecting the citizens (2.12.2009). https://tinyurl.com/y8h2z7ng 108. EU, The New Transatlantic Agenda. https://tinyurl.com/ybdaydwb 109. EU-Canada Summit, EU-Canada Partnership Agenda (Ottawa, 18.3.2004). https://tinyurl.com/y83buw34 110. Budapest Process, Ministerial Declaration 2019 (Istanbul, 2019). https://www.budapestprocess.org/component/attachments/download/379 111. ICMPD, Regional Migration Dialogues and the Global Migration and Development Agenda – A Study on Five Regional Migration Dialogues Bringing Together Countries in Africa, Asia and Europe. (Vienna, April 2016). https://tinyurl.com/ycsg5vy4 112. Hansen, R., An Assessment of Principal Regional Consultative Processes on Migration (Geneva, IOM, 2010). 113. Harns, C., Regional Inter-State Consultation Mechanisms on Migration: Approaches, Recent Activities and Implications for Global Governance of Migration, MRS No. 45 (2013). http://publications.iom.int/system/files/pdf/mrs45_en_10may2013.pdf 114. Köhler, J., What government networks do in the field of migration: an analysis of selected Regional Consultative Processes in Kunz, R., Lavenex, S. and M. Panizzon (Eds.), Multilayered Migration Governance. The Promise of Partnership (London/NY, Routledge 2011). 115. Thouez, C. and F. Channac, Shaping International Migration Policy: The Role of Regional Consultative Processes (West European Politics, 29.2.2006). 116. IOM, International Migration Management through Inter-State Consultation Mechanisms (2005). https://tinyurl.com/ycrkl7fr 117. Frankenhaeuser, M. (Ed.), Hofmann, M., Noack, M. and B. Perchinig, Mapping Migration & Development in Six Regional Migration Dialogues (Vienna, ICMPD, 2015). 236

ბიბლიოგრაფია 118. Maastricht Graduate School of Governance, Mobility Partnership Evaluation (Maastricht, 2019). 119. Report of the UN Secretary-General, International migration and development (1.8.2018). http://undocs.org/en/A/73/286 120. EC – Proposal for a Regulation of the European Parliament and the Council establishing the Asylum and Migration Fund. 2018/0248 (COD) (Strasbourg 12.6.2018). https://tinyurl.com/yauges7o 121. UNHCR, Projected Global Resettlement Needs 2018 (Geneva, 12-14.6.2017). https://tinyurl.com/ydff2lqv 122. პოლონეთის რესპუბლიკის მინისტრთა საბჭოს, ასევე ინვესტიციებისა და განვი- თარების სამინისტროს ვებგვერდებზე გამოქვეყნებული მასალები (2019 წ.). https://bit.ly/2UZfbvf 123. ბულგარეთის რესპუბლიკის შინაგან საქმეთა სამინისტროს ვებგვერდზე გამოქ- ვეყნებული მასალები (2019 წ.). https://tinyurl.com/y7hqtafp 124. EMN, The Organisation of Asylum and Migration Policies Factsheet: Bulgaria (2019 წ.). https://tinyurl.com/yc42fjcy 125. Maastricht Graduate School of Governance (MGSoG) – Melissa Siegel, Katrin Marchand, Elaine McGregor, Independent Evaluation of Swiss Migration Partnerships (6.2.2015). https://bit.ly/2EGKWUZ 126. შვეიცარიის კონფედერაციის მიგრაციის სახელმწიფო სამდივნოს ვებგვერდზე გამოქვეყნებული მასალები (2019 წ.). https://www.sem.admin.ch/sem/en/home.html 127. IMZ, Report on International Cooperation on Migration (Bern, 2011). 128. IOM-ის და UNHCR-ის ერთობლივი პროგრამის – მიგრაციის მართვის სფეროში საქართველოს შესაძლებლობების გაძლიერება (თბილისი, 1995 წ.) – მასალები. 129. A. Mansoor, and B. Quillin, ed., Migration and Remittances, Eastern Europe and the Former Soviet Union (International Bank for Reconstruction and Development/The World Bank, Washington: 2007). 130. CRRC (Caucasus Research Resource Centres), Migration and Return in Georgia: Trends, Assessments, and Potential, A report submitted to the Danish Refugee Council by CRRC (Tbilisi, 2007). 131. IOM-ის კავკასიის რეგიონული ოფისი. [IOM, გაერო, საქართველოს სახელმწიფო უწყებების] შეხვედრის ანგარიში და დასკვნები. პროექტის – მიგრაციის მართ- ვის სფეროში საქართველოს შესაძლებლობების გაძლიერება – მოსამზადებელი შეხვედრა (თბილისი, 25-29.9.1995). მასალები ინახება IOM-ის თბილისის ოფისში. 237

ბიბლიოგრაფია 132. საქართველო-ევროკავშირის სავიზო დიალოგი, სავიზო რეჟიმის ლიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმა (2012, 2013-2015 წწ.). https://tinyurl.com/ycxnffn9 133. საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეს ვებგვერდზე გამოქვეყნებული მასალები (2019 წ.). https://www.matsne.gov.ge/ 134. საქართველოს მთავრობა, საქართველოს მიგრაციის პოლიტიკის კონცეფცია (თბილისი, 1997 წ). 135. საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს ვებგვერდზე გამოქვეყნებული საინფორმაციო მასალები (2019 წ.). www.mfa.gov.ge 136. მსსკ-ს სამდივნო-GIZ, ცირკულარული მიგრაციის სქემის სახელმძღვანელო (ევ- როკავშირის პროექტის – ევროკავშირის პარტნიორობა მობილურობისთვის გან- ვითარების პოტენციალის გაძლიერება საქართველოში მიზნობრივი ცირკულა- რული მიგრაციისა და დიასპორის მობილიზაციის გზით) (2016 წ.). https://tinyurl.com/yagjgv5w 137. Partnership and Cooperation Agreement between the European Communities and their Member States, of the one part, and Georgia (Luxemburg, 22.4.1996). https://tinyurl.com/y97plxy2 138. European Neighborhood Policy, EU-Georgia Action Plan (2004). http://goo.gl/aJCdb6 139. Eastern Partnership, 20 Deliverables for 2020 (Brussels, 9.6.2017). https://tinyurl.com/ybpmj4jt 140. EU, Joint Declaration of the Eastern Partnership Summit (Riga, 21-22.5.2015). https://tinyurl.com/yadtz5qs 141. EU-Georgia, Joint Declaration on a Mobility Partnership Between the European Union and Georgia (Brussels, 13.11.2009). http://goo.gl/vaWF5P 142. მსსკ-ს ვებგვერდზე გამოქვეყნებული მასალები (2019 წ.). www.migration.commission.ge 143. Agreement between the European Union and Georgia on the facilitation of the issuance of visas (Brussels, 17.5.2010).   https://goo.gl/rrfbAH ასევე http://goo.gl/FDYvCw 144. Agreement between the European Union and Georgia on the readmission of persons residing without authorization (Brussels, 22.11.2010). https://goo.gl/GnMCRG ასევე http://goo.gl/9MES01 238

ბიბლიოგრაფია 145. Association Agreement between the European Union and the European Atomic Energy Community and their Member States, of the one part, and Georgia, of the other part (2014 წ.). https://tinyurl.com/y9czg8zg 146. მსსკ, საქართველოს 2016-2020 წლების მიგრაციის სტრატეგია (2016 წ.). https://tinyurl.com/yalrpapb 147. „სამოქალაქო განვითარების სააგენტოს~ დაკვეთით და „ღია საზოგადოების ფონ- დის~ დაფინანსებული პროექტის „პარტნიორობა მიგრანტთა უფლებებისთვის~ ფარგლებში 2018 წელს განხორციელებული – 2009-2017 წლებში პარტნიორობა მობილობისთვის ინიციატივის ფარგლებში მიგრაციის სფეროში საქართველოს მთავრობის მიერ განხორციელებული აქტივობების შეფასების ანგარიში (2018 წ.). http://cida.ge/news/mobility-partnership-evaluation-report 148. საქართველო-ევროკავშირის 2017-2020 წწ. ასოცირების დღის წესრიგი (2017 წ.). https://tinyurl.com/yb32ctv3 149. მსსკ-ს სამდივნოს ანალიტიკური განყოფილება – მიგრაციის სტრატეგიის გზამკ- ვლევი – საქართველოს 2016-2020 წლების მიგრაციის სტრატეგიის შემუშავების გამოცდილების ანალიზი (2016 წ). 150. საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაცია, პოლიტიკის დაგეგმვის სისტემის რე- ფორმის სტრატეგია (თბილისი, 2015 წ.). https://goo.gl/y81VTp 151. საქართველოს სოციალურ-ეკონომიკური განვითარების სტრატეგია – საქართ- ველო 2020 (2014 წ.). https://goo.gl/u8ooNt 152. Government Resolution on the Future of Migration 2020 Strategy (Helsinki, 13.6.2013). https://tinyurl.com/yc9ye26l 153. მსსკ-ს სამდივნო, საქართველოს მიგრაციის სტრატეგიის სამოქმედო გეგმის ან- გარიშგების მეთოდოლოგია (თბილისი, 2016 წ.). 154. IOM, Migration in Georgia: A Country Profile 2008 (2008). https://tinyurl.com/yblks5gs 155. მსსკ, საქართველოს 2017 წ. მიგრაციის პროფილი (2017 წ.). https://tinyurl.com/y747rvwl 156. მსსკ-ს სამდივნო, საქართველოს 2017 წ. ვიზუალიზებული პროფილი (2018 წ.). https://tinyurl.com/y75t6fpa 157. მსსკ-ს სამდივნო ანალიტიკური განყოფილების მკვლევარი, საშუალო და მოკლე ფორმატის მიგრაციის პროფილების შემუშავების გზამკვლევი (2016 წ.). https://tinyurl.com/y8lbwsch 158. World Economic Forum, The Future of Jobs Report 2018 (2018). http://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2018.pdf 239

გრაფიკი # 1. მართვის გლობალური და ეროვნული სისტემების კორელაცია ÉÎÑÄÃÎ×ÔË ÉÃÇÔÑ ÆÑÐÇ ÏËÉÔÃÅËËÕ ÒÑÎËÖËÍà ÔÇÉËÑÐ×ÎË ÃÓÖÑÔÇÄË: ÆÑÐÇ đґґĂĄČĒčĄāĈ ÔÇÉËÑÐ×ÎË ÏÇÓÃÐËÜÏÇÄË ÇÔÑØÐ×ÎË ÆÑÐÇ ÇØÔÑÍÃØ¿ËÔË ÏËÉÔÃÅËËÕ ÒÑÎËÖËÍà ÃÓÖÑÔÇÄË: DG-HOME ÔÇÉËÑÐ×ÎË ÒÔÑÅÇÕÇÄË ÏËÉÔÃÅËËÕ ÒÑÎËÖËÍà ÏÕÕÍ ÃÓÖÑÔÇÄË: đґĞĄĊċĜĈĔč, ґĐґđґċćґąĐčāč, đґĄĐćґĘčĐĈđč čĐĂґČĈĆґĚĈĄāĈ. ćąĈćċċґĐ湥Ċčā,ґ, āĈĆČĄđĈ.

გრაფიკი # 2.

გრაფიკი # 3. გლობალური შეთანხმებები - მოქმედების არეალი და სისტემა Ä×ÆÃÒÇ¿ÖËÕ ÒÔÑÅÇÕË 2019 ......... 2019 GCM/R 2018 ÐË×-ËÑÔÍËÕ ÆÇÍÎÃÔÃÅËà 2016 ÕÖÃÏÄÑÎËÕ Ê×ÏÃÐËÖÃÔ×ÎË ÕÃÏËÖË 2016 VLAP 2015 SDG 2015

გრაფიკი # 4. მართვის გლობალური და ეროვნული სისტემები ÉÎÑÄÃÎ×ÔË ÆÑÐÇ ÏËÉÔÃÅËËÕ ÕÃÇÔÀÑ ÒÑÎËÖËÍà ÉÃÇÔÑ ÕÃÃÉÇÐÖÑÇÄË IOM ÕÃÏÆËØÐÑ ÙÇØÔË ÓØÇÛÐÇÄË ÕÃÇÔÀÿÑÔËÕÑ ÕÃÇÔÀÿÑÔËÕÑ ÕÃÏÑÓÃÎÃÓÑ Ã/Ñ, ÀØËÀÏÏÃÔÀØÇÎÑÄà ÑÔÉÃÐËÜÃÅËÇÄË, ÔÇÉËÑÐ×ÎË ÕÇÓÖÑÔË, ÃÍÃÆÇÏËÃ, ÇÓÕÒÇÔÖÇÄË ÒÔÑÅÇÕÇÄË ÇÔÑØÐ×ÎË ÆÑÐÇ ÏËÉÔÃÅËËÕ ÒÑÎËÖËÍà ÏÕÕÍ ÕÕÉÕ ÕÃÏÆËØÐÑ Ã/Ñ-ÇÄË, ÃÆÉËÎÑÄÔËØË ÕÃÇÔÀÿÑÔÑÕÑ ÃÍÃÆÇÏËÃ, ÇÓÕÒÇÔÖÇÄË ÀØËÀÏÏÃÔÀØÇÎÑÄà ÑÔÉÃÐËÜÃÅËÇÄË, ÆÑÐÑÔÇÄË, ÔÇÉËÑÐ×ÎË ÃÓÖÑÔÇÄË

ÏÀÃØÔÑÄà გრაფიკი # 5. ĎĐĄċĈĄĐ-ċĈČĈđĒĐĈ პოლონეთის მიგრაციის მართვის სახელმწიფო სტრუქტურა ÔÇÉËÑÐ×ÎË ÉÃÐØËÀÃÔÇÄËÕ ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ćґąċğăčċґĐĄ đґċăĈąČč ÙÇØÔË ×ÙÛÇÄÇÄË ÀÇÏÃÖ×ÔË ÆÃÌÉ×ÈÇÄËÀ ĔĈČґČđĄāĈ; ĄĉčČčċĈĉґ; đґĘĈČґč đґĕċĄĄāĈ; ĘĈăґ ēđґĔĐćĞčĄāґ; ĎčĊčČĄćĈđ ĜĄąĐčāґ ĉēĊĒēĐґ ăґ ĄĐčąČēĊĈ ĉčċĎĈēĒĄĐĈĆґĚĈґ; ċĘĄČĄāĊčāґ; đґĂґĐĄč ăґĆąĄĐąґ; ĎčĊĈĚĈґ; ĄąĐčĉґąĘĈĐĘĈ; đґĂґĐĄč ċĄċĉąĈăĐĄčāĈđ ăґĚąґ; ăґĂĄĂċґĐĄāґ ăґ đĈąĐĚĈćĈ đґĆĖąĐĈđ ăґĚąґ; ēĚĞčĄĊĄāĈ. đґĕċĄĄāĈ; ĎĐĄċĈĄĐ-ċĈČĈđĒĐĈđ ċĄĚČĈĄĐĄāґ; ĂґČґćĊĄāґ; ĂґČąĈćґĐĄāґ; ĂґČđґĞĊĄāґ; ґăċĈČĈđĒĐґĚĈґ. čğґĞĈ; ēċґĖĊĄđĈ ĂґČґćĊĄāґ; ăґđґĕċĄāґ; đčĔĊĈđ ċĄēĐČĄčāґ; ğґČăґĚąґ; ĐĄĂĈčČēĊĈ ĂґČąĈćґĐĄāґ; đґđčĔĊč ĂґČąĈćґĐĄāґ; ĒēĐĈĆċĈ; đčĚĈґĊēĐĈ ēđґĔĐćĞčĄāґ; ĘĐčċĈđ ĈČđĎĄĕĒčĐĈ; đĒґĒĈđĒĈĉґ. Ã/Ñ , Õ/Ñ, ÇÓÕÒÇÔÖÇÄË

ÏËÐËÕÖÔÀà ÕÃÄÁÑ გრაფიკი # 6. ċĈĂĐґĚĈĈđ ĎčĊĈĒĈĉĈđ ĄĐčąČēĊĈ đґāĝč ბულგარეთის მიგრაციის მართვის სახელმწიფო სტრუქტურა ¿ÔÑÏËÕ Æà ÕÑÅËÃÎ×ÔË ÕÃÉÃÔÇÑ ÕÃÓÏÇÀà ¿ËÐÃÉÃÐ ÕÃÓÏÇÀà Ë×ÕÖËÅËËÕ ÇÔÑØÐ×ÎË ÎÖÑÎØËÎÀà ÒÑÎËÖËÍËÕ ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ×ÕÃÈÔÀÚÑÇÄËÕ ÆÈʺźʾȻº ÕÃÚÇÎÏÙËÈÑ ÕÃÃÉÇÐÖÑ ÕÃÚÇÎÏÙËÈÑ ÕÃÃÉÇÐÖÑ ÐϽÈƺ ¶ËÈÆÂÌ »ºÓºËÓ¾ ÏÂÓº ½º ƾ̺ƾ ÊϾÒǾ»·ºÇ ̺ÂÆÂÀ˺¼ÂÈ ÉÈÅÂÍÂĺ – āēĊĂґĐĄćĈđ ÏÂÓº, ÊϾҺǺ¶Â ½º¶Ï¾»º ½º ÂÇ;À˺¼Âº Î˷¾˷Ȼº ½º ÌͺÍÂÌÍÂĺ ċčĕґĊґĕĄčāĈđ: – ґĐґđґđēĐąĄĊ ·ºÏ¶¾Ìº¿ËÂÌ ÉÈÅÂÍÂĺ, ċĈČĈĝĄāґ, ēґĐĈđ ēĚĞčĄĊćґ ĘĄđґĞĄā ·ºÏ¶¾Ìº¿ËÂÌ ÀºÇº¼Ñº½Â, – ґĐĄĂēĊĈĐĄāđ ĘĐčċĈćĈ – ąĈĆĄāĈđ ĂґĚĄċґ ćґąċğăčċґĐĄ, ćĕċґ, ĘĄĜėąĄĒґ. ċčČґĚĄċćґ āґĆґ ċĈĂĐґĚĈĈđ ĉččĐăĈČґĚĈґđ – ĐĄґăċĈđĈĈđ ċčċĆґăĄāґ đґċăĈąČč Îƾ·ÏºÅÒÎ˾Ƚ – ĘĄđґāґċĈđĈ ½ºË³¾ÇÂÅ »ºÏ¶Ï¾»Â ÏËÉÔÃÅËËÕ ÆËÔÇÓÖÑÔÃÖË ÕÃÕÃܾØÔÑ đґċđґĞēĐĄāĈđ – ĂґČĈĞĈĊґąđ ėąĄĊґ »ÂǺ½ËÈ»ÂÌ Ç¾»ºË·Ïº, ÏÂÓº, ĉčČđēĊĒĈĐĄāґ ºËºÅ¾ÀºÅÎË ÂÆÂÀ˺¼Âº, Àº¹¾Ï¾»º, ÒÑÎËÅËà ēĚĞčĄĊĄāĆĄ ĂґČґĚĞґăđ Ǿ»ºÒÈ¿ÅȻ· ½º»ËÎǾ»º āĈČґăĐčāĈđ ćґąĘĄđґĔґĐĆĄ ÊϾҺǺ¶Â ½º¶Ï¾»º, ČĄāґĐ湥āĈđ ĂґĚĄċĈđ – ēĆĐēČąĄĊėčĔđ – ēĚĞčĄĊćґ āĈČґăĐčāґĆĄ ºËºÅ¾ÀºÅÎË đґĉĈćĞĄāĆĄ ćґąĘĄđґĔĐĈđ ґăċĈČĈđĒĐґĚĈēĊĈ ĉčČĒĐčĊĈ ÂÆÂÀ˺¼Âº, ċґěĈĄāĊĄāđґ ăґ ĊĒčĊąĈĊĄāđ – āĈČґăĐčāĈđ ČĄāґĐ湥āĈđ ĂґĚĄċґ ̺ӵÏËÂÌ ÆºË·Ïº đґĞĄĊċĜĈĔč ăґĞċґĐĄāĈć ÆÃÕÃÓÏÇÄËÕ ÕÃÃÉÇÐÖÑ – ĈěēĊĄāĈćĈ ґăċĈČĈđĒĐґĚĈēĊĈ ¶ËÈÆ· Ǿ»ºË·Ïº ĆčċĄāĈđ ĂґĒґĐĄāґ – ĘĐčċĈćĈ ČĄāґĐ湥āĈđ ĂґĚĄċґ ĘĐčċĈđ āґĆĐĈđ ċčćĞčąČĄāĈđ ĂґćąґĊĈđĜĈČĄāĈć ÕÃÖÔÃÐÜËÖÑ ËÐÖÇÉÔÃÅËËÕ ÅÇÐÖÔÇÄË ÅÇÐÖÔÇÄË – TCN-ćґ ĈěēĊĄāĈćĈ ĂґČćґąđĄāґ ×ÜÇÐÃÇÕË ÕÃÕÃÏÃÔÀÎÑ – Ï˾ÇÄÃ- ăґĉґąĄāĈđ ăĐčĄāĈć ĚĄČĒĐĄāĘĈ ÃÆÏËÐËÕÖÔÃÅË×ÎË ÕÃÕÃÏÃÔÀÎÑÇÄË ÔÇÉËÕÖÔÃÅËËÕ ÃÆÉËÎÑÄÔËØË Ìº³ÂÏ˾»Â ÅÇÐÖÔÇÄË ÀØËÀÏÏÃÔÀØÇÎÑÄÃ, Ã/Ñ, Õ/Ñ ĈěēĊĄāĈćĈ ґăċĈČĈđĒĐґĚĈēĊĈ ĆčċĄāĈ ăґ ēґĐĄāĈ ćґąĘĄđґĔґĐĆĄ ĘĄđґěĊčґ ĂґđґęĈąĐăĄđ čĐđґĔĄĞēĐĈґČĈ ĎĐčĚĄăēĐĈć.

გრაფიკი # 7. შვეიცარიის მიგრაციის მართვის სახელმწიფო სტრუქტურა ÏÃÐÆÃÖË ÏËÉÔÃÅËËÕ ÕÃÍËÀÚÀà ÆÇÒÃÔÖÃÏÇÐÖÀÿÑÔËÕË ÕÃÏ׿ÃÑ ÌÉ×ÈËÕ ÒÎÇÐ×ÏË đґĞĄĊċĜĈĔč ċăĈąČĈđ ăčČĄ FDFA, FOM ÕÖÔÃÖÇÉË×ÎË ÆÑÐÇ ÕÃÉÃÐÉÇÄÑ ÇÎ¼Ë Ô¼ÇØÃ, ÏÃÐÆÃÖË ÕÃÏÆËØÐÑ Ìɾ¼ÂºÅÎË ƺǽºÍ· ËÐÈÑ. IAM-P/IMZ-A ËÐÈÑ, ÏËÉÔÃÅËËÕ ÕÈÇÔÑ¿Ë ÕÃÇÔÀÿÑÔËÕÑ ÀÃÐÃÏ¿ÔÑÏÎÑÄËÕ ÈÑÔÏÃ, Õ/Ì-ÇÄËÕ ÆÇÒÃÔÖÃÏÇÐÖÀÿÑÔËÕË ÍÑÏËÖÇÖË ÉÃÆÃÙÛØÇÖ (IMZ-A), ăĈĐĄĕĒčĐĈđ ċčґăĂĈĊĈđ ăčČĄ ÕÃÏ׿ÃÑ ÆÑÐÇ ÕÃÇÔÀ, Ô¼ÇØÃ, ÀÃÐÃÏ¿. ËÐÈÑ. Ô¼ÇØà Õ/Ì Õ/Ì Õ/Ì Õ/Ì Õ/Ì ÐËÉÇÔËà ÆÃÕ. ÃÈÔËÍà ¼ÔÆ. ÃÈÔËÍà ¿ÔË ÎÃÐÍà ÆÃÕ.ÄÃÎÍÃÐÇÀË Õ/Ì Õ/Ì Õ/Ì Õ/Ì Õ/Ì Õ/Ì ÇØÔÑÒà (PiR) ÕËÔËà ÃÈÔ.ÔÓÃ. ËÇÏ ÏËÉ ÆËÃÎÑÉ ÆËÃÕÒÑÔà ÌÃÐÆÃÅØà ÂËÔËÀÃÆË ÃÓÖÑÔÇÄË ÈÇÆÇÔÃÎ×ÔË ÕÃÄÁÑ EDA WBF EJPD VBS EFD EDI UVEK ÕÃÉÃÔÇÑ ÇÍÑÐÑÏËÍÃ, Ë×ÕÖËÅËà Æà ÀÃØÆÃÅØà Æà ÈËÐÃÐÕ×ÔË ÕÃÇÔÀÿÑÔËÕÑ ÉÃÔÇÏÑ, ×ÔÀËÇÔÀÑÄÇÄË ÉÃÐÃÀÎÇÄÃ, ÒÑÎËÅËà ÕÒÑÔÖË ÆÇÒÃÔÖÃÏÇÐÖË ×ÔÀËÇÔÀÑÄÃÀà ÖÔÃÈËÍË, ÇÐÇÔ- ÍØÎÇØà ÆÇÒÃÔÖÃÏÇÐÖË ÉËÃ, ÍÑÏ×ÐËÍÃÅ. ÏËÉÔÃÅËËÕ ÉÃÐØËÀÃÔÇÄà Æà ÇÍÑÐÑÏËÍ×Ô ÈÇÆÇÔÃÎ×ÔË ÆÃÜØÇÔØËÕ ÈËÐÃÐÕÀà ÌÃÐÆÃÅØËÕ ÕÃÏÑÓÃÎÃÓÑ ÀÃÐÃÏ¿ÔÑÏÎÑÄà ÕÃÓÏÇÀà ÕÃÚ. ÑÈËÕË ÕÃÏÕÃÚ×ÔË ÃÆÏËÐËÕÖÔË- ÆÇÒÃÔÖÃÏÇÐÖË ÃØËÃÅËËÕ ÈÇÆÇ- ÕÃÏÆËØÐÑ ÈÇÆÇÔÃÎ×ÔË ÔÇÄà ÔÃÎ×ÔË ÑÈËÕË ÇØÔÑÒ×Î ÒÑÎËÅËà ÉÃÐÐþÏØËÕ ÕÃÄÃ½Ñ ÕÃÓÏÇÀà Ê×ÏÃÐËÖÃÔ×ÎË ÕÃÏÕÃÚ×ÔË ÕÖÃÖËÕÖËÍËÕ ÏËÏÃÔÀ×ÎÇÄà ÓÏÇÆÇÄà ÆÇÒÃÔÖÃÏÇÐÖË ÒÑÎËÖËÍ×ÔË ÏËÏÃÔÀ×ÎÇÄà ÕÃÍÑÐÕ×ÎÑ IAM-ËÕ ÒÎÇÐ×ÏËÕ ÙÇØÔË ÕÃÍËÀÚÇÄË IMZ-ËÕ ÙÇØÔË ÕÃÇÔÀÿÑÔËÕÑ ÕÃÏÃÔÀÎËÕ ÏËÏÃÔÀ×ÎÇÄÃ

გრაფიკი # 8. IOM-გაერო-საქართველოს მთავრობის ერთობლივი პროგრამის – მიგრაციის მართვის სფეროში საქართველოს შესაძლებლობების გაძლიერება – სტრუქტურა ÕÃÇÔÀÑ ÏËÉÔÃÅË×ÎË ÒÑÎËÖËÍà ÏÀÃØÔÑÄËÕ ÒÔÑÉÔÃÏËÕ ÏÇÀÃ×ÔË ÕÃÚÇÎϾØÃÐÇÎÑ ÕÃÚÇÎÏÙËÈÑ ÍÑÏËÕËà ÍÑÏËÖÇÖË ÀÃØÏÌÆÑÏÃÔÇ: ̺ÀºË¾È ̺Êƾ·º IOM, UNHCR/UNDP ̺ÆÂÇÂÌÍËÈ ÎÖÑÎØËÎÀà ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ÏËÉÔÃÅËËÕ ÏÃÔÀØËÕ ÕÃÏ׿ÃÑ ÌÉ×ÈË ÀÃØÏÌÆÑÏÃÔÇ: ÅÍÈÅÏÂÅ·º ̺ÆÂÇÂÌÍËÈ ÒÑÎËÖËÍËÕà Æà ÍÃÐÑÐÏÆÇÄÎÑÄËÕ ÏËÉÔÃÅËËÕ ÎÖÑÎØËÎÇÄËÕà ÏÃÔÀØËÕ Æà ÒÔÑÅÇÆ×ÔÇÄËÕ ÕÃËÐÈÑÔÏÃÅËÑ Æà ËÂ×ÎÇÄËÀ Õ/É Õ/É ÕËÕÖÇÏËÕ ÉÃÆÃÃÆÉËÎÇÄ×Î Õ/É ÒËÔÀà Õ/É

ÙÇØÔË ×ÙÛÇÄÇÄË ÏËÉÔÃÅËËÕ 2016-2020 ÙÙ. ÕÃÍÑÐÕ×ÎÖÃÅËÑ გრაფიკი # 9. ÕÖÔÃÖÇÉËà ÕÖÃÖ×ÕËÕ ÏÓÑÐÇ მიგრაციის საკითხთა სამთავრობო კომისიის სტრუქტურა ÂËÔËÀÃÆË ×ÙÛÇÄÇÄË ÑÔÉÃÐËÜÃÅËÇÄË ÕÃÇÔÀÑ ÏËÉÔÃÅË×ÎË Ë×ÕÖËÅËËÕ ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ÒÑÎËÖËÍà Õ/Ñ Ã/Ñ ·ºÏÆýÈƺ˾ ÏÀÃØÔÑÄà EUD CiDA ¿ÕÕ IOM MC ·ºÇº·ºÏÆýÈƺ˾ ÏÕÕÍ ICMPD GYLA UNHCR IRC ÕÃÉÃÔÇÑ ÕÃÓÏÇÀà GIZ ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ÏÕÕÍ-Õ ÕÃÏ׿ÃÑ ÌÉ×ÈÇÄË ÕÃÚÇÎÏÙËÈÑ ×ÕÃÈÔÀÚÑÇÄËÕ ÕÃÏÆËØÐÑ ÕÃÏÕÃÚ×ÔË ÒÃÔÖÐËÑÔÇÄË ÕÕÉÕ ÎÃÄÑÔÃÖÑÔËà ÃÐÃÎËÖËÍ×ÔË ÑÍ×ÒËÔÇÄ×ÎË ÏÀÃØÔÑÄËÕ ÃÆÏËÐËÕÖÔÃÅËà ÉÃÐÛÑÈËÎÇÄà þÏÃÕÔ×ÎÇÄÇÎË ÏÆËØÃÐË ËÐÖÇÉÔÃÅËËÕ ÖÇÔËÖÑÔËÇÄËÆÃÐ ËÂ×ÎÇÄËÀ ÒÃÔÎÃÏÇÐÖË ÔËÕÍÇÄËÕ ÀÇÏÃÖ×ÔË Í×ÔÃÖÑÔÇÄË ÉÃÆÃÃÆÉËÎÇÄ×Î ÒËÔÀÃ, ÇÔÑØÐ×ÎË ÄÃÐÍË ÄÏžϺ, ÆÈǺ¼¾Æ¾»Â, Ï Ç Ã Õ - ËÕ ¿ÔÑÏËÕ, ÌÃÐÏÔÀÇÎÑÄËÕà Æà ÑÏÄ×ÆÕÏÇÐË ºÇºÅÂÍÂĺ, ̺ƺ˷ºÅ ÏÑÓÃÎÃÓÇÑÄËÕ ÕÑÅËÃÎ×ÔË ÆÃÅØËÕ ÉÃÔÇÏÑÕ ÆÃÅØËÕ Æà ÕÑÈÎËÕ ÃÔÏÓÑÐÇÑÄËÕ ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ÏÇ×ÔÐÇÑÄËÕ ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ÆÃÏÚÏÃÔÇ ×ÙÛÇÄÇÄË ÉÃÐÃÀÎÇÄËÕ, ÏÇÅÐËÇÔÇÄËÕ, Í×ÎÖ×ÔËÕà Æà ÕÒÑÔÖËÕ ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ÇÍÑÐÑÏËÍËÕ Æà ÏÆÉÔÃÆË ÉÃÐØËÀÃÔÇÄËÕ ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ÈËÐÃÐÕÀà ÕÃÏËÐËÕÖÔÑ ÕÖÃÖËÕÖËÍËÕ ÇÔÑØÐ×ÎË ÕÃÏÕÃÚ×ÔË