พจนานุกรมศัพท์ปฐพีศาสตร์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา

undulating U เซอรัลตส์ (Xerults) โดยอันดับย่อยท่ีพบในประเทศไทย ได้แก่ แอควลั ตส์ ฮวิ มลั ตส์ ยดู ลั ตส์ และอสั ทลั ตส์ [ดู argillic diagnostic horizon; argillic horizon และ kandic diagnostic horizon; kandic horizon ประกอบ] umbric epipedon ชน้ั ดนิ วนิ จิ ฉยั อมั บรกิ ชนั้ ดนิ บนวนิ จิ ฉยั ในระบบอนกุ รม วิธานดนิ เปน็ ชั้นดนิ แร่ มีสี ความหนา ปริมาณคารบ์ อนอินทรยี ์ การยึดตัว โครงสร้าง และปริมาณฟอสฟอรัส เหมือนช้ันดิน วินิจฉัยมอลลิก แต่มีความอิ่มตัวเบสน้อยกว่าร้อยละ ๕๐ (วเิ คราะหโ์ ดยแอมโมเนยี มแอซเี ทต พเี อช ๗) unconformity รอยชั้นไม่ต่อเน่อื ง รอยตอ่ ของชัน้ หนิ ต่างชุดที่วางซอ้ นกนั เกิดจากช้ันหินชุดล่างซึ่งมีอายุแก่กว่าขาดหายไปช่วงใดช่วงหนึ่ง เพราะมกี ารกรอ่ นเป็นเวลานาน underground runoff การไหลบ่าใต้ดิน การเคลื่อนท่ีของน้�ำใต้ดิน ไปยงั ธารน�ำ้ undifferentiated soil group หน่วยดินศักย์เสมอ หน่วยแผนท่ีดิน ที่มีหน่วยจ�ำแนกดินต้ังแต่ ๒ ชนิดขึ้นไป เกิดผสมปนเปกัน ในเชิงภูมิศาสตร์ แต่รวมเข้าไว้ในหน่วยแผนท่ีเดียวกันเพราะ มีศักยภาพในการใช้หรือการจัดการคล้ายคลึงกัน เช่น ชุดดิน ลาดหญ้าและชุดดินท่ายางที่เกิดบนพื้นท่ีลาดชันเหมือนกัน และดินบนมีกรวดปน เขียนหน่วยแผนที่เป็น ชุดดินลาดหญ้า- ท่ายาง (Ly-Ty) undisturbed soil; virgin soil ดินตามธรรมชาติ ดนิ ท่ีอยูภ่ ายใต้พชื พรรณ ธรรมชาติ โดยไม่มกี ารรบกวนหนา้ ดนิ หรอื ใช้ประโยชน์ undulating ลูกคล่ืนลอนลาด สภาพภูมิประเทศท่ีมีลักษณะเป็นลูกคล่ืน โดยด้านข้างของร่องคลื่นมีความลาดชันระหว่างร้อยละ ๒-๘ ความกวา้ งของร่องจะยาวกว่าความลกึ ของร่อง 233

unitary shrinkage unitary shrinkage การหดตัวสมดุล การหดตัวของดินท่ีเท่ากับ การเปลยี่ นแปลงของปริมาตรน�้ำ Universal Soil Loss Equation (USLE) สมการสญู เสียดินสากล (ยเู อส แอลอี) สมการส�ำหรับใช้ประเมินปริมาณการสูญเสียดินเฉลี่ย รายปเี ปน็ มวลตอ่ หน่วยพื้นท่ตี ่อปี ดงั น้ี A = RKLSCP เมื่อ A คอื ปริมาณดนิ ทส่ี ญู เสียเฉลยี่ ตอ่ ปี R คือ ปัจจยั ปรมิ าณฝน K คือ ปัจจัยสภาพกรอ่ นไดข้ องดิน L คือ ความยาวของความลาดชัน S คอื ระดบั ความลาดชันเป็นรอ้ ยละ C คอื ปจั จัยการจดั การพืช และ P คือ ปจั จัยการปฏิบัติในการอนรุ ักษ์ดิน unsaturated flow การไหลแบบไม่อิ่มตัว การเคลื่อนท่ีของน้�ำผ่านดิน ในขณะที่ช่องบรรจนุ ้ำ� ในดนิ ยังไมอ่ ม่ิ ตวั ดว้ ยนำ้� unstratified drift; glacial till ตะกอนธารน้�ำแขง็ ไม่แสดงช้ัน ดู glacial U till; unstratified drift upland soil ดินท่ีดอน ดินท่ีเกิดบนสภาพพื้นที่ท่ีน้�ำไม่ท่วมขัง หรือมี ระดับน้�ำใต้ดินอยู่ลึกจากผิวดิน ดินมีการระบายน้�ำและถ่ายเท อากาศดี upper plastic limit ขีดจำ� กดั พลาสติกบน ดู liquid limit urban land ที่ดินเขตเมือง พ้ืนท่ีซ่ึงมีการดัดแปลงสภาพพื้นดินเป็น ที่อยู่อาศัยย่านเศรษฐกิจท่ีมีความหนาแน่น เป็นเขตที่ได้รับ อิทธิพลจากกิจกรรมของมนุษย์ ท่ีดินเขตเมืองจัดเป็นหน่วย แผนที่ดินประเภทพนื้ ที่เบ็ดเตลด็ USLE (Universal Soil Loss Equation) ยูเอสแอลอี (สมการสูญเสีย ดนิ สากล) ดู Universal Soil Loss Equation (USLE) 234

ustic soil moisture regime U Ustalfs อัสทัลฟส์ อันดับย่อยอันดับหนึ่งของอันดับดินแอลฟิซอลส์ใน ระบบอนุกรมวธิ านดนิ เปน็ ดนิ ซงึ่ มรี ะบอบความชนื้ ดนิ แบบอสั ดกิ ตัวอย่างชุดดินในประเทศไทยของอันดับย่อยนี้ คือ ชุดดิน ก�ำแพงเพชร ชุดดินก�ำแพงแสน ชุดดินจัตุรัส ชุดดินดงยางเอน ชุดดินสีค้ิว และชุดดินหนองแก [ดู Alfisols และ udic soil moisture regime ประกอบ] Ustands อัสแทนดส์ อันดับย่อยอันดับหนึ่งของอันดับดินแอนดิซอลส์ใน ระบบอนกุ รมวธิ านดนิ เปน็ ดนิ ซงึ่ มรี ะบอบความชนื้ ดนิ แบบอสั ตกิ ไม่พบอันดบั ย่อยน้ีในประเทศไทย [ดู Andisols และ ustic soil moisture regime ประกอบ] Ustepts อัสเทปตส์ อนั ดับยอ่ ยอนั ดับหน่งึ ของอันดับดินอนิ เซปทิซอลส์ใน ระบบอนกุ รมวธิ านดนิ เปน็ ดนิ ซง่ึ มรี ะบอบความชนื้ ดนิ แบบอสั ตกิ ตวั อยา่ งชดุ ดนิ ในประเทศไทยของอนั ดบั ยอ่ ยนี้ คอื ชดุ ดนิ สรรพยา ชดุ ดินดอนเจดยี ์ และชดุ ดนิ ชมุ พลบรุ ี [ดู Inceptisols และ ustic soil moisture regime ประกอบ] Usterts อัสเทิตส์ อันดบั ย่อยอันดับหนึง่ ของอันดับดินเวอร์ทซิ อลสใ์ นระบบ อนกุ รมวธิ านดนิ ถา้ ไมม่ กี ารชลประทาน ดนิ จะเกดิ รอยแตกระแหง กวา้ งตั้งแต่ ๐.๕ เซนตเิ มตร ลกึ ๒๕ เซนติเมตรข้นึ ไป ภายในช่วง ความลกึ ๕๐ เซนตเิ มตรจากผวิ ดนิ แร่ นานสะสมตงั้ แต่ ๙๐ วนั ข้ึนไปต่อปี ตัวอย่างชุดดินในประเทศไทยของอันดับย่อยน้ี คือ ชดุ ดนิ ชยั บาดาล ชดุ ดนิ ลพบรุ ี และชดุ ดนิ สมอทอด [ดู Vertisols ประกอบ] ustic soil moisture regime ระบอบความชื้นดินแบบอัสติก สภาพความชื้นของดินซึ่งอยู่ระหว่างระบอบความช้ืนดินแบบ แอรดิ กิ กับระบอบความชนื้ ดนิ แบบยดู ิก โดยมีลกั ษณะอย่างหน่ึง อย่างใด ดังน้ี 235

Ustolls ๑. ท่ีระดับความลึก ๕๐ เซนติเมตรจากผิวดิน เมื่ออุณหภูมิดิน รายปเี ฉลย่ี สงู ตงั้ แต่ ๒๒ องศาเซลเซียสขน้ึ ไป และความแตกต่าง ระหว่างอุณหภูมิดินเฉลี่ยระหว่างฤดูร้อนกับฤดูหนาวน้อยกว่า ๖ องศาเซลเซียส ความชื้นของดินในบางส่วนหรือทุกส่วน ของช่วงควบคุมจะแห้ง ซ่ึงนับวันสะสมระยะเวลามากกว่า ๙๐ วนั และดินจะต้องช้ืนในบางสว่ นของชว่ งควบคุมโดยนบั วัน สะสมระยะเวลามากกว่า ๑๘๐ วนั หรือนบั วนั ต่อเน่ืองตดิ ต่อกนั ตง้ั แต่ ๙๐ วันขึน้ ไป ๒. ที่ระดับความลึก ๕๐ เซนติเมตรจากผวิ ดนิ เม่อื อณุ หภูมดิ นิ รายปีเฉล่ยี สูงตงั้ แต่ ๒๒ องศาเซลเซียสขึน้ ไป และความแตกต่าง ระหว่างอุณหภูมิดินเฉลี่ยระหว่างฤดูร้อนกับฤดูหนาวมากกว่า ๖ องศาเซลเซยี ส ความชน้ื ของดนิ ในบางสว่ นหรอื ทกุ สว่ นของชว่ ง ควบคมุ จะแห้ง โดยนับวนั สะสมระยะเวลามากกวา่ ๙๐ วนั แต่ ดนิ จะต้องไมแ่ ห้งในทุกส่วนของชว่ งควบคุมนานมากกว่า ๔๕ วัน ต่อปี ๓. เมอ่ื อณุ หภมู ดิ นิ รายปเี ฉลย่ี สงู ตง้ั แต่ ๕ องศาเซลเซยี สขนึ้ ไป ที่ U ระดับความลึก ๕๐ เซนติเมตรจากผิวดิน ช่วงฤดูหนาว ดนิ ต้องช้ืนในทุกสว่ นของช่วงควบคุมเปน็ ระยะเวลานานต่อเนื่อง ตดิ ตอ่ กนั มากกวา่ ๔๕ วนั และชว่ งฤดรู อ้ น ดนิ ตอ้ งแหง้ ในทกุ สว่ น ของช่วงควบคุมเป็นระยะเวลานานต่อเน่ืองติดต่อกันมากกว่า ๔๕ วนั Ustolls อสั ทอลส์ อนั ดบั ยอ่ ยอนั ดบั หนงึ่ ของอันดบั ดนิ มอลลซิ อลส์ในระบบ อนกุ รมวธิ านดนิ เปน็ ดนิ ซง่ึ มรี ะบอบความชนื้ ดนิ แบบอสั ตกิ หรอื ระบอบความชื้นดินแบบแอริดิก ตัวอย่างชุดดินในประเทศไทย ของอันดับย่อยน้ี คือ ชุดดินตาคลี ชุดดินสบปราบ และชุดดิน ล�ำนารายณ์ [ดู aridic soil moisture regime, Mollisols และ ustic soil moisture regime ประกอบ] 236

Ustults Ustox อสั ทอกซ์ อันดบั ย่อยอนั ดับหนึ่งของอันดับดนิ ออกซิซอลส์ในระบบ อนุกรมวิธานดิน เป็นดินซ่ึงมีระบอบความช้ืนดินแบบอัสติก ตวั อยา่ งชดุ ดนิ ในประเทศไทยของอันดับย่อยนี้ คือ ชุดดนิ โชคชยั ชุดดินเลย ชุดดินปากช่อง และชุดดินเชียงของ [ดู Oxisols และ ustic soil moisture regime ประกอบ] Ustults อสั ทัลตส์ อนั ดบั ยอ่ ยอันดับหน่งึ ของอนั ดับดนิ อลั ทิซอลส์ในระบบ อนุกรมวิธานดิน เป็นดินซ่ึงมีระบฺอบความช้ืนดินแบบอัสติก ตัวอย่างชดุ ดินในประเทศไทยของอันดบั ยอ่ ยน้ี คือ ชดุ ดนิ โคราช ชดุ ดนิ ทา่ ยาง ชุดดนิ บรบือ ชุดดินโพนพสิ ัย ชุดดนิ ยโสธร ชุดดนิ วาริน และชุดดินสันป่าตอง [ดู udic soil moisture regime และ Ultisols ประกอบ] U 237

vadose water V vadose water น�้ำวาโดส น้�ำในดนิ สว่ นเหนอื ระดบั น้�ำใตด้ ิน vadose zone เขตวาโดส บริเวณชน้ั ดนิ ท่อี ยู่เหนือระดับน�้ำใต้ดนิ ถาวร value ค่าส ี ในระบบสีมันเซลล์หมายถึง ค่าความจางหรือความเข้มของสี [ดู hue ประกอบ] V variable charge ประจผุ นั แปร ประจสุ ทุ ธทิ เี่ ปน็ บวก ลบ หรอื ศนู ยบ์ นพน้ื ผวิ คอลลอยด์ ซ่ึงข้ึนอยู่กับกิจกรรมของไอออนบ่งช้ีศักย์ไฟฟ้า ในสารละลายที่อยู่ติดกับพื้นผิวน้ัน ไอออนบ่งชี้ศักย์ไฟฟ้า อาจเป็นไฮโดรเจนไอออนหรือไฮดรอกซิลไอออน ดินที่มีประจุ ผันแปรมกั เปน็ ดนิ เก่าและดินเขตร้อน varve ชั้นบ่งปี ช้ันทราย ทรายแป้ง และช้ันดินเหนียวท่ีสะสมแต่ละปี ในทะเลสาบใกล้ขอบพืดน�้ำแข็ง ตะกอนทรายและทรายแป้งสี อ่อนจางจะตกจมก่อนตอนที่น�้ำแข็งละลายในฤดูร้อน ตะกอน ดินเหนียวและสารอินทรีย์สีเข้มจะตกจมในฤดูหนาว แต่ละช้ัน สลับสอี ่อนและสเี ข้มจดั เป็นหนึง่ ชน้ั บ่งปี 238

Vertisols V vegetative cell เซลล์ไม่เก่ียวกับเพศ ๑. เซลล์ของสิ่งมีชีวิตท่ีไม่มีส่วน เกี่ยวข้องกบั การสรา้ งเซลลส์ บื พนั ธ์ุ ๒. เซลลข์ องสิง่ มีชีวติ ทีไ่ มใ่ ชเ่ ซลลส์ บื พนั ธ์ุ ventifact กรวดทะเลทราย ก้อนกรวดหรือก้อนหินท่ีถูกขัดสีโดยทราย ทีล่ มพัดมาทำ� ให้ผวิ หนา้ เรยี บ พบในเขตทะเลทราย vermiculite เวอร์มิคิวไลต์ แร่อะลูมิโนซิลิเกตประเภท ๒ : ๑ ในดิน พบในอนุภาคขนาดดินเหนียว สลายตัวมาจากแร่ไมกา มีค่า ความจุแลกเปล่ยี นแคตไอออนสงู โดยมีค่าเฉลี่ย ๑๕๙ เซนติโมล ต่อกโิ ลกรัม vertical shrinkage การหดตวั แนวดงิ่ การหดตวั ทที่ ำ� ใหเ้ กดิ การเปลย่ี นแปลง ของดินในทิศทางแนวตั้ง ถ้าเกิดขึ้นเฉพาะท่ีผิวหน้าดิน เรียกว่า การยุบตัวผิวหน้า (surface subsidence) Vertisols เวอรท์ ซิ อลส์ อนั ดบั ดนิ อนั ดบั หนงึ่ ในการจำ� แนกตามระบบอนกุ รม วิธานดิน เป็นดินแร่ท่ีมีปริมาณดินเหนียวเฉลี่ยโดยน�้ำหนัก ตั้งแต่ร้อยละ ๓๐ ขึ้นไป ส่วนใหญ่เป็นแร่ดินเหนียวประเภท ๒ : ๑ ซ่ึงมีการขยายตัวและหดตัวสูง ภายในระยะความลึก ๑๐๐ เซนตเิ มตรจากผวิ ดนิ แรจ่ ะพบรอยไถลหรอื ก้อนอนภุ าคดิน ผวิ เรยี บมนั มลี กั ษณะคลา้ ยลมิ่ ตงั้ เอยี งทาํ มมุ กบั แนวนอนระหวา่ ง ๑๐-๖๐ องศา เกิดเป็นชั้นหนาตั้งแต่ ๒๕ เซนติเมตรขี้นไป ในฤดแู ลง้ ผิวหน้าดนิ จะแตกระแหงเปน็ รอ่ งลึกและกวา้ ง และผิว หน้าดนิ จะเปน็ พน้ื ทตี่ ะปุ่มตะป�่ำ ตามระบบอนกุ รมวธิ านดนิ พ.ศ. ๒๕๕๗ (ค.ศ. ๒๐๑๔) อนั ดบั ดินเวอร์ทิซอลส์สามารถจําแนกเป็นอันดับย่อย ดังน้ี แอเควิตส์ (Aquerts) ไครเอิตส์ (Cryerts) เซอเรติ ส์ (Xererts) ทอรเ์ ริตส์ (Torrerts) ยูเดติ ส์ (Uderts) และอัสเทติ ส์ (Usterts) โดยอันดับ ยอ่ ยทพี่ บในประเทศไทย ไดแ้ ก่ แอเควติ ส์และอัสเทิตส์ [ดู gilgai และ slickenside ประกอบ] 239

very coarse sand very coarse sand อนุภาคทรายหยาบมาก ดูค�ำอธบิ ายใน soil separate very detailed soil map แผนท่ีดินแบบละเอียดมาก แผนที่ดิน ท่ีมีมาตราส่วน ๑ : ๕,๐๐๐ หรือใหญ่กว่า หน่วยแผนท่ีดิน ส่วนใหญ่เป็นประเภทของชุดดิน การผลิตแผนที่ดินแบบน้ี มวี ตั ถปุ ระสงคใ์ นการวางแผนวจิ ยั ในแปลงทดลองดา้ นการเกษตร very detailed soil survey การสำ� รวจดนิ แบบละเอยี ดมาก การสำ� รวจดนิ แบบหนงึ่ เพอื่ ตอ้ งการทราบขอ้ มลู ขอ้ สนเทศของดนิ อยา่ งละเอยี ด มาก โดยใชแ้ ผนทร่ี ะดบั (contour map) มาตราสว่ น ๑ : ๒,๐๐๐ หรือใหญ่กว่าเป็นแผนท่ีพื้นฐาน การเจาะส�ำรวจตรวจสอบ ในสนาม ๘๐-๑๐๐ หลมุ ต่อพืน้ ท่ี ๑ ตารางกโิ ลเมตร very fine sand ดนิ ทรายละเอียดมาก ดคู �ำอธบิ ายใน soil texture very fine sandy loam ดินรว่ นปนทรายละเอียดมาก ดูค�ำอธบิ ายใน soil texture very poorly drained soil ดินระบายน�้ำเลวมาก ดินที่มีการไหลซึม ของน�้ำออกจากดินช้ามาก ระดับน�้ำใต้ดินอยู่ท่ีผิวดินหรือใกล้ ผิวดินนานกว่า ๖ เดือนในรอบปี ในภาคสนามสังเกตเห็นดิน มีสีออกเทา และมีจุดประตลอดหน้าตัดดิน พบบริเวณที่ราบลุ่ม V หรอื หนองบงึ vesicle เวซิเคลิ ๑. ช่องดินท่ไี ม่ต่อเนือ่ งกนั มลี ักษณะกลม กลมรี หรอื รปู ไข่ และมีผนงั ชอ่ งเรยี บ [มีความหมายเหมือนกบั vesicular pore] ๒. โครงสรา้ งพเิ ศษทรี่ าเอนโดไมคอรไ์ รซาสรา้ งขน้ึ เจรญิ อยภู่ ายใน เซลล์ช้ันคอร์เทกซ์ของราก มีลักษณะคล้ายกระเปาะ ท�ำหน้าที่ ในการเกบ็ สะสมอาหาร vesicular-arbuscular mycorrhiza เวซคิ ูลาร-์ อาร์บัสกูลาร์ไมคอรไ์ รซา ไมคอร์ไรซาชนิดที่สร้างโครงสร้างเวซิเคิลและอาร์บัสกูลในเซลล์ ชั้นคอร์เทกซ์ของรากพืชอาศัย [ดู arbuscular mycorrhiza (AM) ประกอบ] 240

volumetric water content V vesicular pore ช่องเวสซเิ คลิ ดู vesicle ความหมายท่ี ๑ virgin soil; undisturbed soil ดินตามธรรมชาติ ดู undisturbed soil; virgin soil viscosity ความหนดื สมบตั กิ ารตา้ นการเคล่อื นที่ของของไหลเนือ่ งจากแรง เสยี ดทานภายในของของไหล Vitrands ไวแทรนดส์ อันดับย่อยอันดับหน่ึงของอันดับดินแอนดิซอลส์ ในระบบอนุกรมวิธานดิน เป็นดินซ่ึงมีระบอบความชื้นดินแบบ ยูดิกหรือระบอบความช้ืนดินแบบอัสติก ไม่พบอันดับย่อยน้ี ในประเทศไทย [ดู andic soil property, Andisols, udic soil moisture regime และ ustic soil moisture regime ประกอบ] void; soil pore ช่องดนิ ดู soil pore; void void ratio อัตราสว่ นช่องดนิ อตั ราสว่ นโดยปรมิ าตรระหวา่ งช่องทง้ั หมด กับปรมิ าตรของอนุภาคดนิ volcanic ashจลแดัละเถเะเอปา้มยี็นธขี ดลุเนถภี าซ้าเูด่ึงธขไบุลามาหีไเ่ งฟกยทนิาเีชบร๔น้ิียถสกม้าว่วลิขน่าลนขเิฝามอดนุ่ ตงตภวร่�ำตัเู ถขกถา้าวทุมไา่ ฟขพี่ี น๑น่๔(าvอดoมอรlิลกcะลจaหเิาnวมกiา่ cตชงรอ่d๑๔งจuปดัs๔ะtเ ป)มท็นลิภุ ลเเู ถขเิ ม้าาธตไฟุลรี volcanic clastic rock; pyroclastic rock หินตะกอนภูเขาไฟ ดู pyroclastic rock; volcanic clastic rock volume flux ฟลักซ์ปริมาตร ปริมาณสารหรือพลังงานที่เคลื่อนท่ี จากจดุ หนงึ่ ไปยงั อีกจดุ หนึ่งตอ่ ๑ หนว่ ยเวลา volumetric heat capacity ความจุความร้อนโดยปริมาตร ปริมาณ ความร้อนที่ต้องใช้ในการท�ำให้อุณหภูมิของดิน ๑ ลูกบาศก์ เซนติเมตร สูงข้ึน ๑ องศาเซลเซยี ส volumetric water content ปริมาณน้ำ� โดยปรมิ าตร ปรมิ าณน�้ำในดนิ ซงึ่ แสดงเปน็ สดั สว่ นของปรมิ าตรนำ้� ในดนิ กบั ปรมิ าตรรวมของดนิ 241

vugh vugh ชอ่ งขนาดใหญ่, วูห์ ช่องดินขนาดใหญ่ มรี ูปร่างไม่แน่นอน ผนงั ช่อง ไม่เรียบ แต่ละช่องไม่เช่ือมต่อกัน เป็นค�ำท่ีใช้ในการศึกษาด้าน จลุ สัณฐานวิทยาดิน V 242

water-logged condition W W Wassents วาสเซนตส์ อันดับย่อยอันดับหน่ึงของอันดับดินเอนทิซอลส์ ในระบบอนุกรมวิธานดิน เป็นดินซ่ึงมีระบอบความชื้นดินแบบ เพอราควกิ มนี ำ้� ทว่ มขงั อยบู่ นผวิ ดนิ ในวนั หนง่ึ มากกวา่ ๒๑ ชวั่ โมง ตลอดท้ังปี ไม่พบอันดับย่อยน้ีในประเทศไทย [ดู Entisols ประกอบ] Wassists วาสซิสตส์ อันดับย่อยอันดับหนึ่งของอันดับดินฮิสโทซอลส์ใน ระบบอนกุ รมวธิ านดนิ เปน็ ดนิ อนิ ทรยี ซ์ ง่ึ มนี ำ�้ ทว่ มขงั อยบู่ นผวิ ดนิ ในวันหนึ่งมากกว่า ๒๑ ชั่วโมงตลอดท้ังปี ไม่พบอันดับย่อยน้ี ในประเทศไทย [ดู Histosols ประกอบ] wasteland ท่ีดินเปล่าประโยชน์ พื้นท่ีซ่ึงไม่มีศักยภาพในการเพาะปลูก หรอื ไมเ่ หมาะสมท่ีจะน�ำมาใช้ประโยชน์ ถกู ท้งิ ใหเ้ ปน็ ที่ว่างเปล่า จัดเป็นหนว่ ยแผนท่ดี นิ ประเภทพื้นที่เบ็ดเตลด็ water drop penetration time test การตรวจสอบการแทรกซมึ ของ หยดน�้ำ วิธีการวัดสภาพไม่ซึมนำ�้ ของดิน โดยหยดนำ�้ ลงบนผิว หน้าดิน สูงจากผิวหน้าดิน ๑.๕ เซนติเมตร และมีขนาด ของหยดน้�ำประมาณ ๐.๖ เซนติเมตร ถ้าหยดน้�ำคงสภาพเป็น ทรงกลมบนผิวหนา้ ดนิ เป็นระยะเวลานานกว่า ๕ วนิ าที แสดงวา่ ดนิ มีสภาพไมซ่ มึ นำ้� [มคี วามหมายเหมือนกบั WDPT test] water-logged condition สภาพน้�ำขัง สภาวะทีด่ นิ อม่ิ ตัวหรอื เกือบอม่ิ ตวั ด้วยน้�ำ พบในบริเวณท่ีราบลุ่มหรือเป็นแอ่ง มีน้�ำขังตลอดปี หรือเกือบตลอดปี 243

water release curve; moisture release curve water release curve; moisture release curve เส้นโคง้ ปลดปลอ่ ย ความช้ืน ดู moisture release curve; water release curve water retention curve; moisture retention curve เสน้ โค้งดูดยึด ความชืน้ ดู moisture retention curve; water retention curve watershed; catchment; drainage area; drainage basin ลุ่มน้�ำ ดู drainage area; catchment; drainage basin; watershed watershed line; divide สนั ปันนำ้� ดู divide; watershed line water-soluble phosphate ฟอสเฟตละลายน้�ำได้ สว่ นของฟอสฟอรสั ในปุ๋ยทล่ี ะลายนำ้� ได้ water stable aggregate ก้อนอนุภาคดินเสถียรน้�ำ ก้อนอนุภาคดิน ซ่ึงทนทานต่อแรงกระท�ำของน�้ำ เช่น แรงกระแทกของเม็ดฝน แรงเขย่ากวน (agitation) ของน้�ำในการวิเคราะห์ความเสถียร ของก้อนดินโดยใช้ตะแกรงรอ่ นในน�ำ้ (wet-sieving) water stress; moisture stress สภาวะขาดนำ้� ดู moisture stress; water stress water table; groundwater table ระดับน�้ำใต้ดิน ระดับผิวบนของ W ชั้นน�้ำใต้ดิน หรือระดับซ่ึงน�้ำในดินมีความดันเท่ากับความดัน บรรยากาศ (๑ บรรยากาศ) water tension แรงดงึ นำ�้ ดู soil water potential water use efficiency ประสิทธิภาพการใช้น้�ำ ความสามารถในการ น�ำน�้ำไปใช้ของพืช แสดงเป็นอัตราส่วนระหว่างน�้ำหนักแห้ง หรือผลผลติ พืชต่อปรมิ าณของนำ�้ ท่พี ืชน�ำไปใช้ 244

well drained soil wave-built terrace ตะพกั คลน่ื สรา้ ง ตะกอนทที่ บั ถมในทะเลเปน็ ขนั้ บนั ได อย่ถู ดั จากตะพักคลืน่ เซาะออกไป wave-cut bench ตะพักคล่ืนเซาะ ลักษณะของการกร่อนท่ีฐานผาชัน W ในทะเล ซงึ่ จะขยายตวั กวา้ งออกไปจนเปน็ ลานตะพกั คลนื่ เซาะได้ [ดรู ปู ประกอบท่ี wave-built terrace] WDPT test การตรวจสอบดบั เบลิ ยูดพี ีที ดู water drop penetration time test weatherable mineral แร่ผุพังง่าย แร่ท่ีสลายตัวผุพังง่ายภายใต้ สภาพแวดล้อมตามธรรมชาติ weathering การผุพัง การแตกหัก สลายตัวของหินและแร่ที่ผิวโลก หรือใกล้ผิวโลก โดยกระบวนการทางชีวะ เคมี ฟิสิกส์ หรือ กระบวนการเหล่าน้รี ่วมกัน well drained soil ดินระบายน้�ำดี ดินท่ีน้�ำไหลซึมออกจากดินง่าย แตไ่ มเ่ รว็ เกนิ ไป โดยปรกตเิ นอ้ื ดนิ คอ่ นขา้ งหยาบ พบบรเิ วณทด่ี อน ที่เป็นลูกคล่ืนลอนลาดถึงลอนชัน ระดับน�้ำใต้ดินอยู่ลึกกว่า ๑ เมตรจากผิวดินตลอดทั้งปี พบช้ันท่ีมีลักษณะการเปียกแฉะ ของดนิ ลกึ กว่า ๑ เมตร ดินเหนือระดับ ๑ เมตรขึน้ มา จะมสี อี อก แดง เหลือง หรอื นำ้� ตาล 245

wetland wetland พ้ืนท่ีชุ่มน้�ำ ท่ีดินชื้นแฉะ พรุ หรือแหล่งน้�ำ ที่เกิดขึ้นเอง ตามธรรมชาติและที่มนุษย์สร้างขึ้น มีน้�ำขังหรือน�้ำท่วมอยู่ถาวร หรือช่ัวคราว wetting front เวตตงิ ฟรอนต์ เขตเช่อื มตอ่ ระหว่างบรเิ วณเปยี กและแหง้ ของดินในระหวา่ งการแทรกซึมนำ้� white rot fungus ราขาว ราท่ีสามารถย่อยลิกนิน เซลลูโลส และ เฮมเิ ซลลูโลสได้ ท�ำให้เกดิ การย่อยสลายไม้อย่างสมบรู ณ์ windbreak แนวก้ันลม แนวไมย้ ืนต้น ไม้พมุ่ หรือพืชพรรณอืน่ ทีป่ ลกู ขวาง ทิศทางลมเพ่อื ลดความเรว็ ลมและปอ้ งกนั ความเสยี หายจากลม wind erosion equation สมการสูญเสียดินโดยลม สมการท่ีใชป้ ระเมิน ปริมาณการสูญเสียดินโดยลมเฉล่ียต่อหน่วยพื้นท่ีต่อปี(E) คำ� นวณได้จากสมการ E = IKCLV เมือ่ E คอื ปริมาณดนิ ทสี่ ูญเสยี เฉลยี่ ตอ่ ปี I คือ ปจั จัยสภาพกร่อนได้ K คอื ปจั จัยความขรขุ ระของสันดนิ C คือ ปัจจยั สภาพภูมอิ ากาศท้องถิ่น L คือ ปจั จัยความกว้างของพ้ืนทีต่ ามแนวลม X และV คือ ปจั จยั พืชพรรณ winter solstice ทักษิณายนั , เหมายนั ดูค�ำอธิบายใน solstice 246

Xererts X X xenobiotic ซีโนไบโอติก สารแปลกปลอมในระบบชีวภาพ มักหมายถึง สารประกอบท่ีมนุษย์สร้างขึ้นซึ่งทนทานต่อการย่อยสลายทาง ชวี ภาพ เชน่ ยาปฏชิ วี นะ Xeralfs เซอราลฟส์ อนั ดบั ยอ่ ยอนั ดบั หนง่ึ ของอนั ดบั ดนิ แอลฟซิ อลสใ์ นระบบ อนกุ รมวธิ านดนิ เปน็ ดนิ ซงึ่ เกดิ ขน้ึ ภายใตร้ ะบอบความชน้ื ดนิ แบบ เซอรกิ ไมพ่ บอันดบั ย่อยนใี้ นประเทศไทย [ดู Alfisols และ xeric soil moisture regime ประกอบ] Xerands เซอแรนดส์ อันดับย่อยอันดับหนึ่งของอันดับดินแอนดิซอลส์ใน ระบบอนุกรมวิธานดนิ เป็นดินซึง่ เกดิ ข้ึนภายใต้ระบอบความชน้ื ดินแบบเซอรกิ ไม่พบอนั ดับยอ่ ยนใ้ี นประเทศไทย [ดู Andisols และ xeric soil moisture regime ประกอบ] Xerepts เซอเรปตส์ อันดับย่อยอันดับหนึ่งของอันดับดินอินเซปทิซอลส์ ในระบบอนกุ รมวธิ านดนิ เปน็ ดนิ ซง่ึ มรี ะบอบความชนื้ ดนิ แบบเซอรกิ ไม่พบอันดับย่อยนี้ในประเทศไทย [ดู Inceptisols และ xeric soil moisture regime ประกอบ] Xererts เซอเริตส์ อนั ดับย่อยอันดับหนงึ่ ของอันดบั ดินเวอร์ทิซอลส์ในระบบ อนุกรมวิธานดิน เป็นดินซึ่งมีระบอบอุณหภูมิดินแบบเทอร์มิก ระบอบอณุ หภมู ดิ นิ แบบเมซกิ หรอื ระบอบอณุ หภมู ดิ นิ แบบฟรจิ ดิ ถา้ ไมม่ กี ารชลประทานดนิ จะเกดิ รอยแตกระแหงกวา้ งตงั้ แต่ ๐.๕ เซนตเิ มตร ลกึ ๒๕ เซนตเิ มตร ภายในชว่ งความลกึ ๕๐ เซนตเิ มตร จากผิวดนิ แร่ นานต่อเนือ่ งตัง้ แต่ ๖๐ วนั ขน้ึ ไป ภายใน ๙๐ วนั นับจากวันอุตรายันหรือครีษมายัน และปิดนานต่อเนื่องตั้งแต่ 247

xeric soil moisture regime ๖๐ วันข้ึนไปภายใน ๙๐ วันนับจากทักษิณายันหรือเหมายัน ไมพ่ บอนั ดบั ยอ่ ยน้ใี นประเทศไทย [ดู frigid soil temperature regime, mesic soil temperature regime, thermic soil temperature regime และ Vertisols ประกอบ] xeric soil moisture regime ระบอบความชนื้ ดินแบบเซอริก ๑. สภาพ ความชน้ื ของดนิ ในทกุ สว่ นของชว่ งควบคมุ ในชว่ งฤดรู อ้ นจะแหง้ ตดิ ตอ่ กนั เปน็ ระยะเวลานานมากกวา่ ๔๕ วนั และในชว่ งฤดหู นาว ตอ้ งชน้ื ตดิ ตอ่ กนั เปน็ ระยะเวลานานมากกวา่ ๔๕ วนั หรอื มากกวา่ ๒. สภาพความชื้นของดินที่ระดับความลึก ๕๐ เซนติเมตร จากผิวดนิ ซง่ึ อณุ หภมู ดิ ินรายปเี ฉลยี่ ต่ำ� กว่า ๒๒ องศาเซลเซยี ส และความแตกต่างระหว่างอุณหภูมิดินเฉลี่ยระหว่างฤดูร้อน กับฤดูหนาวมากกว่า ๖ องศาเซลเซียส เม่ืออุณหภูมิดินสูงกว่า ๕ องศาเซลเซียส ดินต้องชื้นในบางส่วนของช่วงควบคุมเป็น ระยะเวลานานมากกว่าครึ่งหน่ึงของปีโดยนับวันสะสม หรือเม่ือ อุณหภูมิดินสูงกว่า ๘ องศาเซลเซียส ดินต้องช้ืนในบางส่วน ของชว่ งควบคมุ เปน็ ระยะเวลานานมากกวา่ ๙๐ วนั โดยนบั วนั สะสม ระบอบความช้ืนดินแบบเซอริกเป็นรูปแบบของความช้ืน ในเขตพนื้ ทสี่ ภาพภมู อิ ากาศแบบเมดเิ ตอรเ์ รเนยี น ซง่ึ ในฤดหู นาว X จะช้ืนและหนาวเยน็ สว่ นฤดูรอ้ นจะอบอุน่ และแหง้ Xerolls เซอรอลส์ อนั ดบั ย่อยอนั ดบั หนึง่ ของอนั ดบั ดนิ มอลลซิ อลสใ์ นระบบ อนกุ รมวธิ านดิน เปน็ ดนิ ซ่ึงมีระบอบความช้นื ดินแบบเซอรกิ หรือ ระบอบความชนื้ ดนิ แบบแอรดิ กิ ไมพ่ บอนั ดบั ยอ่ ยนใี้ นประเทศไทย [ดู aridic soil moisture regime, Mollisols และ xeric soil moisture regime ประกอบ] 248

XRD (X-ray diffraction) xerophyte พืชทนแล้ง พรรณพืชท่ีสามารถเจริญเติบโตและปรับตัว ด้านโครงสร้างและสรีรวิทยาให้เข้ากับสภาพแวดล้อมท่ีแห้งแล้ง และรอ้ นได้ดี Xerults เซอรัลตส์ อันดบั ยอ่ ยอนั ดบั หนงึ่ ของอนั ดบั ดินอัลทิซอลสใ์ นระบบ อนุกรมวิธานดิน เป็นดินซ่ึงมีระบอบความชื้นดินแบบเซอริก ไมพ่ บอนั ดับย่อยนใี้ นประเทศไทย [ดู Ultisols และ xeric soil moisture regime ประกอบ] X-ray diffraction (XRD) การเล้ยี วเบนรงั สีเอกซ์ (เอกซ์อาร์ด)ี การเบน ของรังสีเอกซ์เม่ือตกกระทบกับแร่ท่ีระนาบใดระนาบหน่ึง เน่อื งจากแร่แต่ละชนิดมีโครงสร้างผลกึ ไมเ่ หมอื นกัน จึงทำ� ให้มุม ของการเบนแตกตา่ งกนั การเลยี้ วเบนรงั สเี อกซใ์ ชใ้ นการวเิ คราะห์ หมวดหมู่ ระบบผลกึ ชนิด และปริมาณของแรห่ รอื สารประกอบ XRD (X-ray diffraction) เอกซอ์ ารด์ ี (การเลี้ยวเบนรังสีเอกซ)์ ดู X-ray diffraction (XRD) X 249

yield curve Y yield curve เส้นโค้งผลผลติ กราฟแสดงความสัมพันธ์ระหวา่ งปรมิ าณธาตุ อาหารที่ใส่หรือปริมาณธาตุอาหารท่ีเป็นประโยชน์กับปริมาณ ผลผลติ พืชท่ไี ด้หรอื ปริมาณธาตอุ าหารท่พี ืชดดู ดึงไปใช้ Y 250

zymogenous flora Z zero point of charge; point of zero net charge จุดประจศุ ูนย์ ดู point of zero net charge; zero point of charge zero tillage; no-tillage การไม่ไถพรวน ดู no-tillage; zero tillage zeta potential ศกั ยซ์ ตี า ศกั ยไ์ ฟฟา้ บนพื้นผวิ รอยต่อระหว่างสารละลาย เคล่ือนที่ไม่ได้ อยู่ติดกับประจุของอนุภาคคอลลอยด์ดินกับ สารละลายที่เคลื่อนท่ีได้ ซึ่งอยู่ห่างจากพื้นผิวของอนุภาค [มคี วามหมายเหมอื นกบั electrokinetic potential] Zonal soils ดินโซนัล อันดับดินอันดับหนึ่งในระบบการจ�ำแนกดิน ของกระทรวงเกษตรสหรัฐอเมริกา พ.ศ. ๒๔๘๑ (ค.ศ. ๑๙๓๘) เป็นดินซ่ึงลักษณะเฉพาะและสมบัติของดินมีความสัมพันธ์ กับเขตภมู อิ ากาศและพืชพรรณในบรเิ วณนั้น ๆ ดนิ มีพัฒนาการ มากและมกี ารแบง่ ชนั้ ดินต่าง ๆ ชัดเจน zymogenous flora จุลนิ ทรยี ์โตเร็ว สิ่งมีชวี ิตในดินทเ่ี จริญไดอ้ ยา่ งรวดเรว็ หลงั ได้รับสารอนิ ทรยี ท์ ่สี ลายตัวสมบรู ณแ์ ล้ว Z 251



ค�ำ ศัพทอ์ ังกฤษ-ไทย



active transport A abandoned mine land ท่ีดนิ เหมอื งร้าง abiotic factor อชวี ปัจจยั , ปจั จยั ไร้ชีพ abrasion ๑. การครดู ถู accelerated erosion ๒. รอยครูดถู acetylene-block assay การกรอ่ นแบบเรง่ acetylene-reduction assay การสอบวเิ คราะห์ด้วยอะเซทลิ ีน acid deposition บล็อก acid-forming fertilizer การสอบวเิ คราะห์ด้วยอะเซทลิ ีน acidic cation รีดกั ชัน acid precipitation การตกสะสมของกรด acid rain ปุ๋ยตกคา้ งสภาพกรด acid rock แคตไอออนชนดิ กรด acid soil หยาดน�้ำฟา้ กรด acid sulfate soil ฝนกรด acidulation หินกรด active absorption ดินกรด, ดนิ เปรยี้ ว active acidity ดนิ กรดก�ำมะถนั , ดนิ เปรี้ยวจัด active ion การท�ำปฏิกริ ิยาดว้ ยกรด active layer การดดู ซมึ แบบใช้พลังงาน active transport สภาพกรดจริง, สภาพกรดแสดง แอกทฟิ ไอออน ชน้ั แอกทิฟ การลำ� เลียงแบบใชพ้ ลังงาน 255

adhesion adhesion การยึดติด adsorbed water นำ�้ ดูดซับ adsorption การดดู ซบั adsorption complex กลุม่ สารดดู ซับ adsorption isotherm ไอโซเทริ ์มการดดู ซับ AEC (anion exchange capacity) เออีซี (ความจุแลกเปลี่ยน แอนไอออน) aeolian deposit; eolian deposit ส่งิ ทบั ถมลมพา aeolian erosion; eolian erosion การกรอ่ นโดยลม aerated sewage lagoon บอ่ บำ� บัดนำ้� เสยี แบบเตมิ อากาศ aeration porosity; air-filled ความพรนุ ชอ่ งอากาศ porosity; air porosity aerial photo interpretation การตคี วามภาพถา่ ยทางอากาศ aerial photo mosaic รปู ต่อแบบโมเสกของภาพถ่ายทาง อากาศ aerobic digestion การย่อยแบบใชอ้ ากาศ aerobic respiration การหายใจใชอ้ อกซเิ จน aerotolerant anaerobe ส่งิ มชี ีวติ ทนออกซเิ จน aggradation การเพ่ิมระดับแผน่ ดนิ aggregate stability เสถียรภาพของก้อนอนภุ าคดนิ agric diagnostic horizon; agric ชั้นดนิ วินิจฉยั แอกรกิ horizon agrichemicals สารเคมเี กษตร agric horizon; agric diagnostic ช้ันดนิ วนิ ิจฉยั แอกริก horizon agricultural land reform การปฏริ ูปทดี่ นิ เพือ่ เกษตรกรรม 256

Alluvial soils agricultural lime ปูนทางเกษตร agroforestry วนเกษตร agrohydrology อทุ กวิทยาเกษตร agronomy วิชาการเกษตร A horizon ชัน้ เอ air capacity ความจุอากาศ air-dried soil ดินผึง่ แหง้ air-filled porosity; aeration ความพรุนช่องอากาศ porosity; air porosity อะลาบาสเตอร์ alabaster คราบวตั ถุสีจาง alban ชั้นดนิ วนิ ิจฉัยอลั บกิ albic diagnostic horizon; albic แอลไบต์ horizon แอลบอลส์ albite แอลฟซิ อลส์ Albolls ดนิ ด่าง Alfisols ดนิ แอลคาไล alkaline soil จุลินทรียช์ อบดา่ ง alkali soil แอลเลโลแพที alkalophile แอลโลเฟน allelopathy เนินตะกอนนำ้� พารปู พดั allophane ทีด่ ินตะกอนน�ำ้ พา alluvial fan ทีร่ าบตะกอนน�ำ้ พา alluvial land ดินตะกอนนำ�้ พา alluvial plain ดินแอลลูเวยี ล alluvial soil Alluvial soils 257

alluvial terrace alluvial terrace ตะพักตะกอนน้�ำพา alluviation การเกิดตะกอนน้ำ� พา alluvium ตะกอนน้ำ� พา alternate side irrigation การชลประทานสลบั รอ่ ง AM (arbuscular mycorrhiza) เอเอม็ (อารบ์ สั คลู าร์ไมคอรไ์ รซา) amensalism ภาวะอาศยั เสยี ประโยชน์ ammonia volatilization การระเหยแอมโมเนีย ammoniation แอมโมนิเอชัน ammonification แอมโมนฟิ เิ คชนั ammonium fixation การตรงึ แอมโมเนยี ม amorphous material วสั ดอุ สณั ฐาน amphibole แอมฟิโบล anaerobe สงิ่ มชี ีวติ ไมใ่ ช้ออกซิเจน anaerobic respiration การหายใจไม่ใช้ออกซเิ จน andic soil property สมบตั ดิ ินแอนดิก Andisols แอนดซิ อลส์ angular blocky soil structure โครงสรา้ งดินแบบกอ้ นเหลยี่ มมุมคม anion แอนไอออน anion exchange capacity (AEC) ความจแุ ลกเปลยี่ นแอนไอออน (เออซี ี) anorthite อะนอรไ์ ทต์ antagonism สภาวะปฏปิ กั ษ์, สภาวะตา้ น anthraquic condition สภาพแอนทราควกิ anthric saturation ความอิ่มตัวแอนทริก anthropic epipedon ชั้นดนิ วินจิ ฉัยแอนโทรปกิ antibiosis ภาวะยบั ยัง้ 258

aridic soil moisture regime antibiotic สารปฏิชวี นะ apatite อะพาไทต์ Aqualfs แอควัลฟส์ Aquents แอเควนตส์ Aquepts แอเควปตส์ Aquerts แอเควิตส์ aquiclude ชัน้ หินซับน้ำ� aquic condition สภาพแอควกิ aquic soil moisture regime ระบอบความช้นื ดินแบบแอควิก aquifer ชนั้ หินอุม้ น�ำ้ , ชัน้ น้�ำ aquifuge ชน้ั หินก้ันนำ�้ aquitard ช้ันหนิ ต้านน้ำ� Aquods แอควอดส์ Aquolls แอควอลส์ Aquox แอควอกซ์ Aquults แอควลั ตส์ arable land ทีด่ ินเพาะปลูกได้ arbuscular mycorrhiza (AM) อารบ์ สั คลู าร์ไมคอรไ์ รซา (เอเอ็ม) arbuscule อารบ์ สั คลู Argids อารจ์ ิดส์ argillan; clay coating; clay film; คราบดินเหนียว clay flow; clay skin; illuviation cutan argillic diagnostic horizon; ชั้นดนิ วนิ ิจฉัยอารจ์ ลิ ลกิ argillic horizon aridic soil moisture regime ระบอบความชืน้ ดนิ แบบแอริดกิ 259

Aridisols Aridisols แอริดซิ อลส์ artefact; artifact สง่ิ แปลกปน artesian well บ่อน�้ำบาดาลมแี รงดัน artifact; artefact สง่ิ แปลกปน aspect ทิศลาดเขา associative dinitrogen fixation การตรงึ ไนโตรเจนจากการอยรู่ ว่ มกนั associative symbiosis ภาวะพ่ึงพารว่ ม Atterberg limit ขีดจำ� กดั แอตเทอร์เบิร์ก augite ออไจต์ autotroph สงิ่ มีชวี ิตสร้างอาหารเอง available nutrient สารอาหารใชป้ ระโยชนไ์ ด้ available water น�้ำใช้ประโยชนไ์ ด้ avalanche การถลม่ Azonal soils ดินเอโซนัล B backslope ๑. ลาดเขา backswamp ๒. ลาดหลงั ผา bacteroid ท่ลี มุ่ น้ำ� ขังหลังคนั ดิน badland แบคทรี อยด์ band application แบดแลนด์ bar การใส่แบบแถบ ๑. สนั ดอน ๒. บาร์ 260

biofertilizer basal till ตะกอนฐานธารน้�ำแข็ง basalt หนิ บะซอลต์ base level ระดบั อยู่ตัว base saturation ความอมิ่ ตวั เบส basic cation แคตไอออนชนดิ เบส basic fertilizer ปุ๋ยชนดิ เบส basic rock หนิ ชนดิ เบส basic slag กากถลุงชนิดเบส, เบซิกสแลก basin แอง่ bauxite บ็อกไซต์ beach หาด bed ๑. ชน้ั หนิ bed load ๒. ร่องปลูก bed rock ตะกอนทอ้ งน้ำ� beidellite หนิ พนื้ benchmark soil ไบเดลไลต์ bench terrace ดนิ ตวั แทนหลัก bentonite คนั ดนิ ขัน้ บันได B horizon เบนทอไนต์ bioassay ชนั้ บี biochemical oxygen demand การสอบวิเคราะห์โดยชวี วธิ ี (BOD) ความต้องการออกซเิ จนทางชีวเคมี biochemical weathering (บีโอด)ี biodegradation การผพุ งั ทางชีวเคมี biofertilizer การเสอื่ มสลายทางชวี ภาพ ปุย๋ ชีวภาพ 261

biological interchange biological interchange การสับเปลี่ยนทางชวี ภาพ biological oxygen demand ความต้องการออกซิเจนทางชวี ภาพ biomass มวลชวี ภาพ bioremediation ชวี บ�ำบดั biosequence ลำ� ดบั ชีวภาพ biostimulation การกระตนุ้ ทางชวี ภาพ biotechnology เทคโนโลยชี วี ภาพ biotic enzyme เอนไซม์ชวี ภาพ biotic factor ชีวปจั จัย, ปจั จยั ชีวภาพ biotite ไบโอไทต์ bisequal profile ดินสองหนา้ ตดั biuret ไบยเู รต blocky soil structure โครงสรา้ งดนิ แบบกอ้ นเหล่ียม blown-out land ที่ดนิ ลมหอบ BOD (biochemical oxygen บโี อดี (ความตอ้ งการออกซเิ จนทาง demand) ชวี เคม)ี bog พรุกรด, ทีล่ ุ่มสนนุ่ กรด bog soil ดนิ ทล่ี มุ่ สน่นุ , ดินพรุ bottomland ทลี่ มุ่ ตำ่� boulder หินมนใหญ่ bouyance แรงพยุง bradyrhizobium แบรดีไรโซเบียม braided stream ธารนำ�้ ประสานสาย breccia หนิ กรวดเหลย่ี ม broadcast application การใสแ่ บบหวา่ น Brown Forest soils ดนิ บราวนฟ์ อเรสต์ 262

capillary fringe brucite บรไู ซต์ buffering capacity ความจบุ ัฟเฟอร์ bulk blending fertilizer ปุย๋ ผสมแบบคลุกเคลา้ bulk volume ปริมาตรรวม buried soil ดินถูกฝัง burned lime; quick lime ปนู เผา butte เนนิ ยอดปา้ น C calcan คราบคารบ์ อเนต calcareous soil ดนิ เนอื้ ปูน calcic diagnostic horizon; ชั้นดนิ วินิจฉัยแคลซกิ calcic horizon แคลซิดส์ Calcids แคลซฟิ เิ คชนั calcification พืชดินปูน calciphyte คราบแคลไซต์ calcitan สมมูลแคลเซยี มคารบ์ อเนต calcium carbonate equivalent คาลเิ ช caliche ชน้ั ดินวนิ จิ ฉัยแคมบิก cambic diagnostic horizon; แคมบิดส์ cambic horizon เขตอ่ิมตัวเหนอื ระดับนำ้� ใต้ดนิ , Cambids เขตอม่ิ ตัวแคพิลลารี capillary fringe 263

capillary porosity capillary porosity ความพรนุ แคพลิ ลารี capillary rise การเคล่อื นข้นึ แคพิลลารี capillary water นำ้� แคพลิ ลารี carbon cycle วฏั จักรคาร์บอน carbon-nitrogen ratio อัตราส่วนคารบ์ อน-ไนโตรเจน (C/N ratio) (ซี/เอ็นเรโช) cartography วชิ าการทำ� แผนท่ี catabolism แคแทบอลซิ ึม catchment; drainage area; ลุม่ นำ้� drainage basin; watershed cat clay แคตเคลย์ catena แคทีนา cation แคตไอออน cation exchange การแลกเปลย่ี นแคตไอออน cation exchange capacity ความจุแลกเปลี่ยนแคตไอออน (CEC) (ซอี ีซ)ี CEC (cation exchange capacity) ซอี ซี ี (ความจุแลกเปล่ียน แคตไอออน) cementing agent สารเชอ่ื ม cfu (colony forming unit) ซีเอฟยู (หน่วยนบั โคโลนี) chelate คเี ลต chemical fertilizer ปยุ๋ เคมี chemical oxygen demand ความต้องการออกซเิ จนทางเคมี (COD) (ซโี อดี) chemical weathering การผพุ งั ทางเคมี chemigation การให้สารเคมีพรอ้ มชลประทาน 264

clay film; argillan; clay coating; clay flow; clay skin; illuviation cutan chemolithotroph เคโมลโิ ทโทรฟ chemoorganotroph เคโมออร์กาโนโทรฟ chemostat เคโมสแทต chemotaxis เคโมแทกซสิ chemotroph เคโมโทรฟ Chernozem เชอร์โนเซม chert เชริ ต์ chisel plough ไถส่ิว chlorite คลอไรต์ C horizon ช้นั ซี chroma คา่ รงค์ chronosequence ล�ำดบั กาล cinder กรวดแก้วภเู ขาไฟ cinder land ที่ดนิ กรวดแก้วภเู ขาไฟ cirque เซิรก์ clastic rock หินเน้ือประสม clay ๑. อนุภาคดนิ เหนียว ๒. ดนิ เหนยี ว ๓. แรด่ ินเหนียว clay coating; argillan; clay film; คราบดนิ เหนียว clay flow; clay skin; illuviation cutan clayey soils กลมุ่ ดนิ เหนียว clay film; argillan; clay coating; คราบดินเหนียว clay flow; clay skin; illuviation cutan 265

clay loam clay loam ดินร่วนเหนียว clay mineral แร่ดินเหนียว clay mineralogy วทิ ยาแร่ดินเหนียว claypan ชั้นดานดินเหนียว clay skin; argillan; clay coating; คราบดนิ เหนยี ว clay film; clay flow; illuviation cutan climosequence ลำ� ดบั ภมู อิ ากาศ clinosequence ล�ำดับความเอียง C/N ratio (carbon-nitrogen ซ/ี เอน็ เรโช (อัตราสว่ นคารบ์ อน- ratio) ไนโตรเจน) coalescing fan เนนิ ตะกอนน�้ำพารูปพดั ต่อเน่ือง coarse sand ๑. อนภุ าคทรายหยาบ ๒. ดนิ ทรายหยาบ coarse sandy loam ดนิ รว่ นปนทรายหยาบ coarse textured soil ดนิ เนอ้ื หยาบ coastal plain ทีร่ าบชายฝ่งั cobble หินมนเล็ก COD (chemical oxygen ซโี อดี (ความตอ้ งการออกซิเจน demand) ทางเคมี) coefficient of linear สัมประสทิ ธิ์การขยายตวั เชงิ เสน้ extensibility (COLE) (โคล) cohesion การเชอ่ื มแนน่ COLE (coefficient of linear โคล (สัมประสทิ ธก์ิ ารขยายตัว extensibility) เชงิ เสน้ ) coliform โคลฟิ อร์ม 266

consumptive irrigation requirement colloid คอลลอยด์ colloidal suspension การแขวนลอยของคอลลอยด์ colluvial land ท่ดี นิ เศษหนิ เชิงเขา colluvium เศษหนิ เชงิ เขา colonization การเกดิ กลุ่ม colony forming units (cfu) หน่วยนบั โคโลนี (ซเี อฟยู) columnar soil structure โครงสรา้ งดินแบบแทง่ หัวมน commensalism ภาวะอิงอาศัย complete fertilizer ปุ๋ยสมบรู ณ์ component soil ดนิ องคป์ ระกอบ compost ปยุ๋ หมัก compound fertilizer ปุ๋ยเชงิ ประกอบ compound packing void ช่องดนิ แบบรวม compressibility สภาพอดั ได้ concrete frost ช้ันเยอื กแขง็ คอนกรีต concretion ๑. มวลสารพอก cone penetrometer ๒. การเกดิ มวลสารพอก conformity มาตรการแทงทะลุแบบกรวย conglomerate รอยชน้ั ตอ่ เนอ่ื ง conservation tillage หินกรวดมน constant-charge surface การไถพรวนเพือ่ การอนรุ กั ษ์ constant-potential surface พื้นผวิ ประจุคงตัว constructional surface พื้นผวิ ศักยไ์ ฟฟ้าคงตวั consumptive irrigation พื้นผิวสร้างตวั requirement ความต้องการใชน้ �ำ้ ชลประทาน 267

contour ditch contour ditch ร่องน�ำ้ ตามแนวระดับ contour flooding การท่วมตามแนวระดบั contour strip cropping การปลกู พชื สลับแถบตามแนวระดับ contour tillage การไถพรวนตามแนวระดบั controlled-availability fertilizer ปยุ๋ ควบคมุ ความเปน็ ประโยชน์ controlled drainage การระบายน�ำ้ ควบคุม controlled-release fertilizer ปุ๋ยควบคมุ การปลดปล่อย control section ช่วงควบคุม conventional tillage การไถพรวนแบบปรกติ corrasion การกรอ่ นครดู ถู corrosion การกรอ่ นสลายตวั corrugate irrigation การชลประทานแบบร่องลูกฟกู cover crops พชื คลมุ ดิน crest ยอด critical nutrient concentration ความเขม้ ข้นวกิ ฤตของสารอาหาร critical soil test concentration ความเข้มข้นวกิ ฤตของค่าตรวจสอบ ดนิ crop nutrient requirement ความต้องการสารอาหารพืช crop residue management การจดั การเศษซากพชื crop rotation การปลูกพืชหมนุ เวียน crumb soil structure โครงสรา้ งดินแบบก้อนกลมพรุน crushing strength แรงอัดแตก Cryalfs ไครอลั ฟส์ Cryands ไครแอนดส์ Cryepts ไครเอปตส์ Cryerts ไครเอติ ส์ 268

degradation cryic soil temperature regime ระบอบอณุ หภมู ิดนิ แบบไครอิก Cryids ไครอิดส์ Cryods ไครออดส์ cryogenic soil ดนิ เขตเยือกแขง็ Cryolls ไครออลส์ cryophile ไครโอไฟล์ cuesta เขามดี โต,้ เกวสตา cultivation การเพาะปลกู cumulative infiltration การแทรกซมึ สะสม cutan คราบวัตถุ D Darcy’s law กฎดารซ์ ี debris เศษหินผุ debris avalanche การถลม่ ของเศษหินผุ debris flow การไหลของเศษหนิ ผุ decalcification ดแี คลซฟิ เิ คชัน decomposition การสลายตวั deep percolation การไหลซึมลกึ deep tillage การไถลกึ deflation การพดั กราด deflocculate การกระจายตวั degradation ๑. การลดระดบั แผ่นดิน ๒. การเส่ือมโทรม 269

dehydration dehydration การขจัดน้ำ� delta ดินดอนสามเหลีย่ ม denitrification ดไี นทรฟิ ิเคชัน denudation การเกลย่ี ผวิ แผน่ ดนิ deposit ส่งิ ทบั ถม desert ๑. ทะเลทราย desert crust ๒. บรเิ วณแหง้ แล้ง desert dune แผ่นแขง็ ผวิ ทะเลทราย desert pavement เนินทะเลทราย desert varnish ดาดกรวดทะเลทราย desorption เคลือบหินทะเลทราย detachment การคาย detailed reconnaissance soil การแตกกระจาย map แผนทด่ี นิ แบบค่อนขา้ งหยาบ detailed reconnaissance soil การส�ำรวจดินแบบคอ่ นขา้ งหยาบ survey แผนท่ดี ินแบบละเอยี ด detailed soil map การสำ� รวจดนิ แบบละเอยี ด detailed soil survey การขจัดพษิ detoxification ซากอนิ ทรยี ์ detritus ชัน้ ดนิ วินจิ ฉัย diagnostic horizon ชน้ั ดินล่างวนิ จิ ฉัย diagnostic subsurface horizon ชั้นดินบนวนิ ิจฉยั diagnostic surface horizon; ดนิ เบา epipedon diatomaceous earth 270

dissimilation diatoms ไดอะตอม diazotroph จุลนิ ทรยี ต์ รงึ ไนโตรเจน, differential thermal analysis ไดอะโซโทรฟ (DTA) การวเิ คราะหค์ วามร้อนเชงิ อนุพนั ธ์ differential water capacity (ดีทีเอ) diffuse double layer; double ความจุความชืน้ อนุพนั ธ์ layer ชนั้ การแพร่สองช้นั diffusion การแพร่ diffusion coefficient สัมประสิทธ์กิ ารแพร่ digestibility สภาพยอ่ ยได้ dike; dyke พนัง dinitrogen fixation; nitrogen การตรงึ ไนโตรเจน fixation มุมเท, แนวเท dip; dip angle สภาพกระจายได้ dipersivity ลาดตามแนวเท dip slope การนบั ตรง direct count พ้นื ท่ีปลดปลอ่ ยนำ้� discharge area อตั รานำ�้ ไหล discharge rate ความไมต่ อ่ เนือ่ ง discontinuity การแตกสลาย disintegration ไถจาน disk plough การกระจาย dispersion การซอยแบ่ง dissection ดสิ ซมิ ิเลชนั dissimilation 271

divide; watershed line divide; watershed line สนั ปนั นำ้� dolomite โดโลไมต์ dolomitic lime ปนู โดโลไมต์ double layer; diffuse double ชน้ั การแพร่สองชัน้ layer การระบายน้�ำ drainage ลุ่มน้ำ� drainage area; catchment; ชน้ั การระบายน�ำ้ drainage basin; watershed แบบรปู ทางน้ำ� drainage class การพัดลอยเคลอื่ นท่ี drainage pattern การชลประทานแบบหยด drift ดรัมลนิ drip irrigation; trickle irrigation อัตราส่วนมวลแห้ง drumlin ดที ีเอ (การวิเคราะห์ความร้อนเชงิ dry-mass content; dry-mass อนุพันธ)์ ratio ดัฟฟ์ DTA (differential thermal ขุยอินทรียด์ ฟั ฟ์ analysis) เนิน duff ที่ดินเนนิ ทราย duff mull ดรู ดิ ส์ dune ดรู โิ นด dune land ช้ันดานซลิ ิกา Durids พนงั durinode duripan dyke; dike 272

eluvial horizon E earthflow ดินไหล EC (electrical conductivity) อซี ี (สภาพน�ำไฟฟา้ ) ECe อีซีอี ECEC (effective cation อซี ีอซี ี (ความจแุ ลกเปลี่ยน exchange capacity) แคตไอออนยงั ผล) ectomycorrhiza เอ็กโทไมคอร์ไรซา edaphic factor ปัจจยั ทางดิน edaphology ปฐพสี มั พนั ธ์วทิ ยา effective cation exchange ความจแุ ลกเปลย่ี นแคตไอออนยังผล capacity (ECEC) (อซี อี ีซี) effective porosity ความพรุนยังผล effective precipitation หยาดน้ำ� ฟ้ายงั ผล effective stress ความเครียดยงั ผล E horizon ช้ันอี EI30 index ดัชนอี ไี อ ๓๐ electrical conductivity (EC) สภาพนำ� ไฟฟ้า (อีซี) electrical potential ศกั ย์ไฟฟ้า electrical resistivity สภาพต้านทานไฟฟา้ electrokinetic potential ศกั ย์จลน์ไฟฟ้า electron accepter ตัวรับอิเล็กตรอน electron donor ตัวใหอ้ ิเลก็ ตรอน eluvial horizon ช้นั ซึมชะ 273

eluviation eluviation การซมึ ชะ end moraine กองตะกอนธารนำ้� แข็งปลายธาร endoenzyme เอนโดเอนไซม์ endomycorrhiza เอนโดไมคอรไ์ รซา endophyte สงิ่ มชี วี ิตอาศัยภายในพืช, endosaturation เอนโดไฟต์ enrichment ratio (ER) การอ่ิมตวั ภายใน Entisols อัตราส่วนเพม่ิ กลับ (อีอาร์) enzyme เอนทซิ อลส์ eolian deposit; aeolian deposit เอนไซม์ eolian erosion; aeolian erosion ส่งิ ทับถมลมพา ephemeral gully การกร่อนโดยลม ephemeral stream ร่องธารชว่ั คราว epipedon; diagnostic surface ธารนำ้� ช่วั คราว horizon ชน้ั ดินบนวนิ จิ ฉยั episaturation การอมิ่ ตัวผิวหนา้ equinox วษิ ุวัต equivalent diameter เสน้ ผ่านศูนยก์ ลางสมมูล equivalent spherical diameter เส้นผา่ นศนู ย์กลางทรงกลมสมมลู ER (enrichment ratio) อีอาร์ (อตั ราสว่ นเพ่มิ กลบั ) erodibility ความทนทานตอ่ การกร่อน erosion การกรอ่ น erosional surface; erosion พน้ื ผวิ การกรอ่ น surface ชนั้ การกรอ่ น erosion class 274

exchangeable nutrient erosion pavement ดาดการกรอ่ น erosion potential ศักยก์ ารกร่อน erosion surface; erosional พืน้ ผวิ การกร่อน surface erosive velocity ความเรว็ กอ่ กรอ่ น erosivity ศกั ยภาพกอ่ กรอ่ น escarpment; scarp ผาชนั , ผาตัง้ esker เอสเกอร,์ เนินคดเคี้ยว ESP (exchangeable sodium อเี อสพี (ร้อยละโซเดียม percentage) แลกเปลีย่ นได้) ESR (exchangeable sodium อเี อสอาร์ (อตั ราสว่ นโซเดยี ม ratio) แลกเปลี่ยนได้) essential element ธาตุอาหารจ�ำเปน็ estuary ปากแมน่ ้�ำ, ชะวากทะเล eucaryote; eukaryote ยแู คริโอต eutrophication สภาวะสารอาหารเกิน evaporation การระเหย evaporite หินเกลอื ระเหย evapotranspiration การคายระเหย excessively drained soil ดินระบายนำ�้ มาก exchange acidity สภาพกรดแลกเปลีย่ น exchangeable anion แอนไอออนแลกเปลยี่ นได้ exchangeable base เบสแลกเปลยี่ นได้ exchangeable cation แคตไอออนแลกเปลี่ยนได้ exchangeable cation percentage ร้อยละแคตไอออนแลกเปลย่ี นได้ exchangeable nutrient สารอาหารแลกเปลี่ยนได้ 275

exchangeable sodium fraction exchangeable sodium fraction ส่วนโซเดยี มแลกเปล่ยี นได้ exchangeable sodium ร้อยละโซเดยี มแลกเปลยี่ นได้ percentage (ESP) (อเี อสพ)ี exchangeable sodium ratio อัตราส่วนโซเดียมแลกเปลยี่ นได้ (ESR) (อเี อสอาร์) exfoliation การแยกเป็นกาบมน exoenzyme เอกโซเอนไซม์ exploratory survey การสำ� รวจดินแบบหยาบมาก extractable soil nutrient สารอาหารในดนิ สกดั ได้ extragrade กลมุ่ ดินยอ่ ยนอกชัน้ extrusive igneous rock; หินอัคนพี ุ extrusive rock F facultative organism สิง่ มีชวี ติ ปรบั ตัวได้ fall cone ฟอลล์โคน fallow การพกั ดิน family วงศ์ fault รอยเล่อื น feldspar เฟลดส์ ปาร์ fen ทลี่ ุม่ สนุน่ , พรุ fermentation การหมัก ferran คราบเหลก็ ferri-argillan คราบดินเหนียวผสมเหลก็ 276

fine textured soil ferrihydrite เฟรร์ ไิ ฮไดรต์ ferrolysis เฟร์โรไลซสิ ferromagnesian เฟรโ์ รแมกนีเซยี น fertigation การใหป้ ุย๋ พรอ้ มชลประทาน fertile soil ดินอดุ มสมบรู ณ์ fertilizer ปยุ๋ fertilizer analysis คา่ วเิ คราะห์ปยุ๋ fertilizer fixation การตรงึ ปุย๋ fertilizer grade สูตรปุ๋ย fertilizer ratio อตั ราสว่ นปยุ๋ fertilizer recommendation ค�ำแนะนำ� ปุ๋ย fertilizer requirement ความต้องการปุ๋ย fertilizer salt index ดัชนีความเค็มปุ๋ย fibric soil material วัสดดุ ินไฟบรกิ Fibrists ไฟบรสิ ตส์ field capacity; field moisture ความจุความช้นื สนาม capacity field strip cropping การปลกู พืชสลับแถบตามสภาพ พนื้ ท่ี fifteen-atmosphere percentage ความช้นื ทสี่ บิ ห้าบรรยากาศ fifteen-bar percentage ความชนื้ ท่ีสบิ หา้ บาร์ filler ตวั เติม film water น�้ำเยอื่ fine sand ดนิ ทรายละเอยี ด fine sandy loam ดนิ รว่ นปนทรายละเอยี ด fine textured soil ดนิ เนื้อละเอียด 277

fixation การตรงึ หินก้อนแบน fixation ชน้ั เอฟ flagstone การเกาะกลุ่มตกตะกอน F layer การชลประทานแบบท่วมแปลง flocculation ทีร่ าบนำ้� ทว่ มถึง flood irrigation การไหล flood plain อัตราการไหล flow ฟลมู flow rate ฟลูเวนตส์ flume สิง่ ทับถมธารน�ำ้ พา Fluvents ตะกอนธารน้�ำพา fluvial deposit ฟลักซ์ fluvial sediment ความเข้มข้นฟลกั ซ์ flux ความหนาแนน่ ฟลกั ซ์ flux concentration การวินจิ ฉยั ใบ flux density การใหป้ ยุ๋ ทางใบ foliar diagnosis โฟลสิ ตส์ foliar fertilization โซอ่ าหาร Folists เชิงเขา, ตนี เขา food chain สายใยอาหาร footslope ปา่ ปรก food web พน้ื ป่า forest cover ผลิตภาพป่า, ก�ำลงั ผลิตของปา่ forest floor รอยแตก forest productivity ท่ีดินเปราะบาง fracture fragile land 278

Gelolls fragipan ช้ันดานเปราะ fragmentation การแตกเป็นชน้ิ ส่วน free iron oxides เหลก็ ออกไซด์อสิ ระ free water น�ำ้ อิสระ frigid soil temperature regime ระบอบอุณหภูมดิ ินแบบฟริจิด frost heaving การยกขน้ึ ของชั้นเยือกแขง็ fulvic acid กรดฟลุ วิก fulvic acid fraction ส่วนกรดฟุลวิก functional nutrient สารอาหารบทบาท fungistat ฟังไจสแตต furrow erosion การกรอ่ นในรอ่ ง furrow irrigation การชลประทานแบบร่อง furrow mulching การคลมุ รอ่ ง G gabbro หนิ แกบโบร gas pressure potential ศกั ยค์ วามดันแกส๊ Gelands เจแลนดส์ Gelepts เจเลปตส์ gelic material วสั ดุเจลกิ gelic soil temperature regime ระบอบอุณหภมู ิดินแบบเจลิก Gelisols เจลซิ อลส์ Gelods เจลอดส์ Gelolls เจลอลส์ 279

generalized soil map generalized soil map แผนท่ีดนิ แบบทั่วไป geographic information system ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร์, (GIS) ระบบภูมิสารสนเทศ (จีไอเอส) geological erosion การกร่อนทางธรณี geology ธรณวี ิทยา geomorphology ธรณีสัณฐานวิทยา gibbsite กบิ บไ์ ซต์ gilgai พ้นื ที่ตะปมุ่ ตะปำ�่ GIS (geographic information จไี อเอส (ระบบสารสนเทศ system) ภมู ศิ าสตร,์ ระบบภมู สิ ารสนเทศ) glacial drift; glacial deposit สง่ิ ทบั ถมธารนำ�้ แข็ง glacial till; unstratified drift ตะกอนธารนำ้� แขง็ ไมแ่ สดงชัน้ glacier ธารน้ำ� แขง็ glaciofluvial deposit สง่ิ ทบั ถมนำ�้ พาจากธารน�้ำแขง็ glaciolacustrine deposit สงิ่ ทับถมก้นทะเลสาบจาก ธารนำ�้ แขง็ glaebule กลบี ลู glauconite กลอโคไนต์ gleyed soil ดนิ สภาพแชข่ ัง gleyzation กลเี ซชัน glomalin โกลมาลนิ gneiss หนิ ไนส์ goethite เกอไทต์ graben กราเบน gradation การปรับระดบั ผวิ แผน่ ดิน gradient ความชัน 280

guano grain cutan คราบอนุภาค grain density; particle density ความหนาแน่นอนุภาค granite หินแกรนติ granular fertilizer ปุ๋ยเม็ด granular soil structure โครงสร้างดินแบบก้อนกลม granulation การป้ันเมด็ grassed waterway; sod ทางน�้ำหญ้าคลุม waterway ปริมาณน้�ำในดนิ โดยน�ำ้ หนกั gravimetric water content ศกั ย์โน้มถว่ ง gravitational potential นำ้� ซมึ โนม้ ถ่วง gravitational water การเบนตามความโน้มถ่วง gravitropism การไหลโน้มถ่วง gravity flow การชลประทานแบบโนม้ ถว่ ง gravity sprinkler ดินพอดโซลิกสีเทา Gray Podzolic soils กลุ่มใหญ่ great group กลุ่มดนิ หลัก great soil group ปรากฏการณ์เรือนกระจก greenhouse effect ป๋ยุ พืชสด green manure กองตะกอนธารน�้ำแข็งพืน้ ธาร ground moraine น้ำ� ใตด้ ิน groundwater กราวนดว์ อเตอรพ์ อดซอลส์ Ground-Water Podzols ระดับน�้ำใตด้ ิน groundwater table; water กรมู ูซอลส์ table ปุ๋ยมูลคา้ งคาว, กวั โน Grumusols guano 281

gully gully รอ่ งธาร gully erosion การกร่อนแบบร่องธาร gully land ทด่ี นิ ร่องธาร gypsan คราบยปิ ซมั gypsic diagnostic horizon; ชน้ั ดินวนิ จิ ฉัยยิปซกิ gypsic horizon ยิปซิดส์ Gypsids ยปิ ซมั gypsum ความตอ้ งการยิปซัม gypsum requirement โคลนอินทรีย์ gyttja H habitat ถิน่ ทีอ่ ยู่ haematite; hematite ฮมี าไทต์ halan คราบเฮไลต์ halite เฮไลต์ halloysite ฮาลลอยไซต์ halophyte พชื ดินเคม็ hardpan ชนั้ ดานแข็ง hardsetting soil ดินดาน harrowing; secondary tillage การไถแปร harvest index ดัชนเี ก็บเกีย่ ว headcut erosion; headward การกร่อนหวั ร่อง erosion 282