พจนานุกรมศัพท์ปฐพีศาสตร์ ฉบับราชบัณฑิตยสภา

ระดบั น�ำ้ ใต้ดินเทยี ม ร รอ่ งไถพรวน tillage furrow ร่องธาร gully ร่องธารชวั่ คราว ephemeral gully ร่องน้ำ� ตามแนวระดบั contour ditch รอ่ งปลกู ; ชน้ั หนิ bed รอ่ งปลูกยกระดบั raised bed รอ่ งรว้ิ rill รอยครูดถู; การครดู ถู abrasion รอยช้นั ต่อเน่อื ง conformity รอยชัน้ ไมต่ อ่ เนื่อง unconformity รอยแตก fracture รอยไถล slickenside ร้อยละความช้ืนโดยมวล mass water percentage ร้อยละแคตไอออนแลกเปลย่ี นได้ exchangeable cation รอ้ ยละโซเดยี มแลกเปลี่ยนได้ percentage (อเี อสพ)ี exchangeable sodium รอยเลอ่ื น percentage (ESP) ระดบั การถา่ ยทอดสารอาหาร fault ระดบั การปนเปอื้ นสูงสุด trophic level ระดับโครงสร้างดิน maximum contaminant level ระดับน�้ำใต้ดนิ soil structure grades ระดบั นำ้� ใต้ดินเทยี ม water table; groundwater table perched water table 383

ระดับน�ำ้ ไพอโี ซ ระดับน้ำ� ไพอีโซ piezometer head ระดับเฟรตกิ phreatic level ระดบั อยตู่ ัว base level ระบบภูมิสารสนเทศ, geographic information ระบบสารสนเทศภมู ศิ าสตร์ system (GIS) (จไี อเอส) geographic information system ระบบสารสนเทศภมู ิศาสตร์, (GIS) ระบบภมู สิ ารสนเทศ (จีไอเอส) Munsell color system ระบบสมี ันเซลล์ soil moisture regimes ระบอบความชื้นดนิ xeric soil moisture regime ระบอบความชน้ื ดนิ แบบเซอรกิ torric soil moisture regime ระบอบความชนื้ ดนิ แบบทอรร์ กิ peraquic soil moisture regime ระบอบความชน้ื ดนิ แบบเพอราควกิ perudic soil moisture regime ระบอบความชื้นดินแบบเพอรูดิก udic soil moisture regime ระบอบความชนื้ ดินแบบยดู กิ ustic soil moisture regime ระบอบความชน้ื ดินแบบอัสตกิ aquic soil moisture regime ระบอบความชน้ื ดนิ แบบแอควิก aridic soil moisture regime ระบอบความชน้ื ดินแบบแอรดิ ิก soil temperature regimes ระบอบอณุ หภมู ดิ ิน cryic soil temperature regime ระบอบอณุ หภมู ิดินแบบไครอิก gelic soil temperature regime ระบอบอณุ หภมู ดิ ินแบบเจลิก thermic soil temperature ระบอบอุณหภูมิดนิ แบบเทอรม์ ิก regime ระบอบอุณหภูมดิ นิ แบบเพอร์เจลกิ pergelic soil temperature ระบอบอณุ หภมู ดิ นิ แบบฟรจิ ิด regime frigid soil temperature regime 384

แร่ ระบอบอณุ หภูมิดนิ แบบเมซกิ mesic soil temperature regime ระบอบอุณหภมู ดิ นิ แบบ isothermic soil temperature ไอโซเทอร์มิก regime ระบอบอณุ หภมู ดิ นิ แบบไอโซฟรจิ ดิ isofrigid soil temperature ระบอบอุณหภมู ิดนิ แบบไอโซเมซิก regime ระบอบอณุ หภมู ดิ ินแบบ isomesic soil temperature ไอโซไฮเพอร์เทอร์มกิ regime ระบอบอุณหภมู ิดนิ แบบ isohyperthermic soil ไฮเพอร์เทอร์มกิ temperature regime ราขาว hyperthermic soil temperature ริมฝง่ั น�้ำ regime ริเวอร์วอช white rot fungus รดี อกซ์คอนเซนเทรชัน riparian รีดอกซด์ พิ ลีชัน river wash รีดักชัน, การรดี วิ ซ์ redox concentration รูปตอ่ แบบโมเสกของภาพถ่าย redox depletion ทางอากาศ reduction รปู รา่ งโครงสรา้ งดนิ aerial photo mosaic เรโกซอลส์ soil structure shapes เรโกลิท Regosols เรดบราวน์เอริ ท์ , ดินสีน�้ำตาลแดง regolith เรนดซ์ ินา Red Brown Earth เรนดอลส์ Rendzina แร่ Rendolls mineral 385

แรงขับชลศาสตร์ hydraulic head soil moisture tension แรงขับชลศาสตร์ water tension แรงดึงความชน้ื ดนิ bouyance แรงดงึ น�ำ้ internal friction แรงพยงุ crushing strength แรงเสยี ดทานภายใน kaolin แรงอัดแตก clay mineral แร่ดินขาว, เคโอลิน clay แร่ดินเหนียว secondary mineral แรด่ นิ เหนยี ว; ดนิ เหนียว; soil mineral อนภุ าคดนิ เหนยี ว primary mineral แรท่ ตุ ยิ ภูมิ rock-forming minerals แรใ่ นดนิ weatherable mineral แร่ปฐมภมู ิ plagioclase feldspar แรป่ ระกอบหิน phyllosilicate mineral แรผ่ ุพงั ง่าย heavy mineral แร่แพลจโิ อเคลสเฟลดส์ ปาร์ rhizobia แรฟ่ ลิ โลซลิ ิเกต rhizobacteria แร่หนกั ไรโซเบีย ไรโซแบคทเี รีย 386

ล�ำดับอุณหภมู ิ ล ลกั ษณะเฉพาะของการหดตวั shrinkage characteristic ลักษณะเฉพาะของความชน้ื ดิน soil moisture characteristic; ลักษณะเฉพาะของดนิ soil water characteristic ลักษณะภมู ิประเทศ soil characteristic ลกั ษณะรีดอกซ์ topography ลาดเขา; ลาดหลังผา redoximorphic features ลาดเชงิ เขาสึกกรอ่ น backslope ลาดตามแนวเท pediment ลาดหลงั ผา; ลาดเขา dip slope ลาดหินเชงิ ผา backslope ลาวา; หินลาวา talus ลาวาหลาก lava ลำ� ดบั กาล lava flow ลำ� ดับความเอียง chronosequence ลำ� ดับชวี ภาพ clinosequence ล�ำดบั ดิน biosequence ล�ำดบั ทางน้�ำ, ลำ� ดบั ธาร soil sequence ล�ำดบั ธาร, ลำ� ดบั ทางน�้ำ stream order ล�ำดบั ภมู ปิ ระเทศ stream order ล�ำดบั ภมู อิ ากาศ toposequence ลำ� ดับหนิ climosequence ลำ� ดบั อุณหภมู ิ lithosequence thermosequence 387

ลิทิโอฟอไรต์ lithiophorite Lithosols ลทิ โิ อฟอไรต์ lithorelict ลโิ ทซอลส์ leachate ลิโทเรลกิ drainage area; catchment; ลีเชต drainage basin; watershed ลมุ่ น�้ำ undulating ลกู คล่นื ลอนลาด leghemoglobin เลกฮโี มโกลบิน Reynolds number เลขเรย์โนลดส์ labile pool เลไบล์พูล lepidocrocite เลพิโดโครไซต์ loess เลิสส,์ ดินลมหอบ lattice แลตทิซ Latosols แลโทซอลส์ labradorite แลบราโดไรต์ heavy metal โลหะหนัก lysimeter ไลซมิ เิ ตอร์ ว วงศ์ วนเกษตร family วฏั จกั รกำ� มะถัน agroforestry วฏั จักรคารบ์ อน sulfur cycle carbon cycle 388

วฏั จักรไนโตรเจน วทิ ยาแรใ่ นดนิ วัฏจักรอทุ ก วัตถตุ ้นกำ� เนดิ nitrogen cycle วสั ดุคลุมดนิ hydrologic cycle วสั ดเุ จลิก parent material วสั ดซุ ลั ไฟด์ mulch วสั ดดุ นิ แซพรกิ gelic material วัสดุดินไฟบรกิ sulfidic material วัสดดุ ินเฮมิก sapric soil material วสั ดตุ กคา้ ง fibric soil material วสั ดถุ กู นำ� พา hemic soil material วสั ดุทบั หน้าดนิ ; ช้ันปดิ ทับ residual material วัสดุปรับปรุงดนิ transported material วัสดุปรบั สภาพดิน overburden วสั ดพุ ้นื soil amendment วัสดอุ สณั ฐาน soil conditioner วัสดอุ ินทรีย์ตกค้างในดิน soil matrix วาสซสิ ตส์ amorphous material วาสเซนตส์ soil organic residue วชิ าการเกษตร Wassists วิชาการท�ำแผนที่ Wassents วทิ ยาตะกอน agronomy วิทยาแร่ดนิ เหนยี ว cartography วทิ ยาแร่ในดิน sedimentology clay mineralogy soil mineralogy 389

วิษวุ ัต วษิ ุวัต equinox วูห,์ ชอ่ งขนาดใหญ่ vugh เวซคิ ูลาร์-อาร์บัสกลู ารไ์ มคอรไ์ รซา vesicular-arbuscular เวซิเคิล mycorrhiza เวตตงิ ฟรอนต์ vesicle เวอร์ทซิ อลส์ wetting front เวอร์มิคิวไลต์ Vertisols ไวแทรนดส์ vermiculite Vitrands ศักยก์ ารกร่อน ศ ศักย์ความดนั ศกั ย์ความดนั แกส๊ erosion potential ศักยจ์ ลน์ไฟฟา้ pressure head; pressure ศักย์ซตี า potential ศกั ยต์ ัวละลาย gas pressure potential ศกั ย์น�้ำในดิน electrokinetic potential ศกั ยโ์ นม้ ถว่ ง zeta potential ศักย์ไฟฟ้า solute potential ศกั ยภาพก่อกรอ่ น soil water potential gravitational potential electrical potential erosivity 390

สภาพกระจายได้ ศกั ย์รวมน้ำ� ในดิน total soil water potential ศกั ยร์ ีดอกซ์ redox potential ศักยว์ ัสดุพ้นื matric potential ศกั ย์ออสโมซิส osmotic potential ศลิ าแลง laterite ศิลาแลงอ่อน, พลินไทต์ plinthite เศษซากพืช litter เศษหนิ เชิงเขา colluvium เศษหนิ ผุ debris ส สเตริ น์ เลเยอร์ stern layer สปอโดซอลส์ Spodosols สภาพกรดของดิน soil acidity สภาพกรดจริง, สภาพกรดแสดง active acidity สภาพกรดตกคา้ ง residual acidity สภาพกรดแทนที่ได้ดว้ ยเกลอื salt-replaceable acidity สภาพกรดแฝง potential acidity สภาพกรดรวม total acidity สภาพกรดแลกเปลย่ี น exchange acidity สภาพกรดแสดง, สภาพกรดจรงิ active acidity สภาพกระจายได้ dipersivity 391

สภาพกอ้ นหนิ ปน สภาพก้อนหนิ ปน stoniness สภาพการแพร่ของนำ้� ในดนิ soil water diffusivity สภาพซมึ ได้ permeability สภาพซมึ ได้ในตัว intrinsic permeability สภาพด่างของดิน soil alkalinity สภาพตา้ นทานไฟฟา้ electrical resistivity สภาพแทงทะลุได้ penetrability สภาพแทรกซมึ ได้ infiltrability สภาพน�้ำขงั water-logged condition สภาพนำ� ความรอ้ น heat conductivity; thermal สภาพน�ำน้�ำ conductivity สภาพนำ� ไฟฟา้ (อซี ี) hydraulic conductivity สภาพพลาสตกิ electrical conductivity (EC) สภาพพษิ , ความเป็นพิษ plasticity สภาพไม่ซมึ นำ้� ของดนิ toxicity สภาพยอ่ ยได้ soil hydrophobicity; soil water สภาพเลือกไอออน repellency สภาพหนิ โผล่ปน digestibility สภาพออกซิแอควิก ion selectivity สภาพอัดได้ rockiness สภาพแอควกิ oxyaquic condition สภาพแอนทราควกิ compressibility สภาวะขาดนำ�้ aquic condition สภาวะต้าน, สภาวะปฏปิ ักษ์ anthraquic condition moisture stress; water stress antagonism 392

สนั ดอนจะงอย สภาวะปฏิปกั ษ,์ สภาวะตา้ น antagonism สภาวะปฏปิ กั ษข์ องสารอาหาร nutrient antagonism สภาวะสารอาหารเกิน eutrophication สภาวะเสรมิ synergism สมการสูญเสยี ดนิ โดยลม wind erosion equation สมการสญู เสยี ดินสากล Universal Soil Loss Equation (ยเู อสแอลอี) (USLE) สมดุลสารอาหาร nutrient balance สมบัติดนิ แอนดิก andic soil property สมบตั ิทางความร้อน thermal property สมบัติทางฟิสิกสข์ องดิน soil physical property สมมลู ความช้ืน moisture equivalent สมมูลแคลเซียมคาร์บอเนต calcium carbonate equivalent สมรรถนะท่ีดิน land capability สเมกไทต์ smectite สว่ นกรดฟลุ วิก fulvic acid fraction สว่ นโซเดยี มแลกเปล่ียนได้ exchangeable sodium fraction สวา่ นเจาะดนิ soil auger สหสัมพันธก์ ารตรวจสอบดิน soil test correlation สหสมั พันธด์ นิ soil correlation สัญลกั ษณด์ ิน soil symbol สณั ฐานดิน; สณั ฐานวทิ ยาดนิ soil morphology สณั ฐานวิทยาดนิ ; สณั ฐานดนิ soil morphology สัดส่วนการหายใจ (อาร์ควิ ) respiratory quotient (RQ) สันดอน; บาร์ bar สันดอนจะงอย spit 393

สันดอนทราย สันดอนทราย sand bar สนั ปนั น�ำ้ divide; watershed line สัมประสทิ ธก์ิ ารขยายตัวเชงิ เส้น coefficient of linear (โคล) extensibility (COLE) สมั ประสิทธิ์การดดู ความชืน้ hygroscopic coefficient สมั ประสิทธก์ิ ารแพร่ diffusion coefficient สมั ประสิทธกิ์ ารหดตวั shrinkage coefficient สัมประสทิ ธิ์กิจกรรมไอออน ion activity coefficient สามเหล่ียมเนอื้ ดนิ soil textural triangle สายใยอาหาร food web สารขับจากราก root exudates สารเคมเี กษตร agrichemicals สารเชือ่ ม cementing agent สารปฏิชีวนะ antibiotic สารประกอบบฟั เฟอรข์ องดนิ soil buffer compound สารลดความตงึ ผิว; สารลดแรงตึงผวิ surfactant สารลดแรงตงึ ผิว; สารลดความตงึ ผวิ surfactant สารละลายดนิ soil solution สารสกัดจากดนิ soil extract สารสกัดดนิ อิ่มตัว saturated extract สารอาหาร nutrient สารอาหารจุลภาค micronutrient สารอาหารใชป้ ระโยชนไ์ ด้ available nutrient สารอาหารในดินสกัดได้ extractable soil nutrient สารอาหารบทบาท functional nutrient สารอาหารพืช plant nutrient 394

ส่งิ มชี ีวิตไมใ่ ช้ออกซเิ จน สารอาหารมหพั ภาค macronutrient สารอาหารแลกเปล่ียนได้ exchangeable nutrient สารฮวิ มกิ humic substances ส่งิ ทบั ถม deposit สง่ิ ทับถมกน้ ทะเลสาบจาก glaciolacustrine deposit ธารนำ้� แข็ง glacial drift; glacial deposit สิ่งทบั ถมธารน้�ำแข็ง fluvial deposit สิ่งทบั ถมธารนำ�้ พา glaciofluvial deposit สิ่งทับถมน้�ำพาจากธารนำ�้ แขง็ lacustrine deposit สง่ิ ทับถมในทะเลสาบ aeolian deposit; eolian สิ่งทับถมลมพา deposit สง่ิ แปลกปน artifact; artefact สง่ิ มชี วี ติ ชอบเยน็ psychrophile; psychrophilic สิง่ มีชวี ติ ชอบร้อน organism สิ่งมีชีวติ ชอบออกซิเจนนอ้ ย, thermophilic organism ไมโครแอโรไฟล์ microaerophile สง่ิ มชี ีวิตชอบอุณหภูมปิ านกลาง mesophile; mesophilic สิ่งมีชวี ิตใชส้ ารอาหารน้อย organism สิ่งมีชวี ิตไดอ้ าหารจากสารอินทรีย์ oligotrophs สิง่ มชี วี ิตทนออกซเิ จน heterotroph สิ่งมีชีวิตปรับตวั ได้ aerotolerant anaerobe สง่ิ มีชวี ติ ไมใ่ ช้ออกซิเจน facultative organism anaerobe 395

สิ่งมชี ีวิตสรา้ งอาหารเอง สิง่ มีชีวิตสรา้ งอาหารเอง autotroph สงิ่ มชี ีวิตอาศัยภายในพืช, เอนโดไฟต์ endophyte สีสนั hue สตู รปุย๋ fertilizer grade เสถยี รภาพของก้อนอนุภาคดนิ aggregate stability เสน้ โคง้ ดูดยดึ ความช้นื water retention curve; moisture retention curve เส้นโค้งปลดปลอ่ ยความช้นื moisture release curve; water release curve เสน้ โค้งผลผลิต yield curve เสน้ ผา่ นศูนย์กลางทรงกลมสมมลู equivalent spherical diameter เสน้ ผา่ นศนู ย์กลางสมมลู equivalent diameter หน่วยดนิ เดี่ยว ห หนว่ ยดนิ ศักย์เสมอ หน่วยดินสัมพนั ธ์ soil consociation หน่วยนบั โคโลนี (ซเี อฟยู) undifferentiated soil group หนว่ ยแผนทดี่ ิน soil association หนว่ ยอนกุ รมวิธานผนวก colony forming units (cfu) หน่อพันธ์ุ soil mapping unit หน้าตัดดนิ taxadjunct หยาดน้ำ� ฟ้า propagule soil profile precipitation 396

หยาดน�ำ้ ฟา้ กรด หินเน้อื ดอก หยาดน�้ำฟา้ ยงั ผล หลุม acid precipitation หลมุ ยบุ effective precipitation หลุมรากพชื pit หัวฉดี นำ้� sinkhole หวั วัดนิวตรอน tree-tip pit หวั แหลมผาชนั nozzle หาด neutron probe หนิ กรด headland หนิ กรวดมน beach หินกรวดเหลี่ยม acid rock หินกอ้ นแบน conglomerate หินเกลอื ระเหย breccia หนิ แกบโบร flagstone หนิ แกรนติ evaporite หินควอรต์ ไซต์ gabbro หินชนิดเบส granite หินชนิดเปน็ กลาง quartzite หนิ ชีสต์ basic rock หินดินดาน intermediate rock หินตะกอน schist หินตะกอนภเู ขาไฟ shale หนิ เถา้ ภูเขาไฟ sedimentary rock หินเนื้อดอก pyroclastic rock; volcanic clastic rock tuff porphyritic rock 397

หนิ เน้อื ประสม clastic rock gneiss หนิ เนอื้ ประสม basalt หนิ ไนส์ metamorphic rock หินบะซอลต์ saprolite หินแปร rock outcrop หนิ ผคุ งสภาพ, แซโพรไลต์ phytolith หนิ โผล่ bed rock หนิ พชื phosphate rock หนิ พื้น cobble หนิ ฟอสเฟต boulder หนิ มนเลก็ mica schist หนิ มนใหญ่ lava หินไมกาชีสต์ ironstone หินลาวา; ลาวา marble หินเหลก็ igneous rock หนิ อ่อน intrusive igneous rock หินอัคนี extrusive igneous rock; หินอัคนแี ทรกซอน extrusive rock หนิ อคั นพี ุ laccolith หนิ อคั นรี ูปเหด็ winter solstice เหมายนั , ทกั ษิณายัน iron oxides เหล็กออกไซด์ free iron oxides เหล็กออกไซดอ์ สิ ระ microhabitat แหล่งท่อี ยขู่ นาดเล็ก shoulder ไหล่เขา 398

อตั ราการแทรกซมึ อ อชวี ปจั จยั , ปจั จัยไรช้ พี abiotic factor อนกุ รมวิธานดนิ soil taxonomy อนุภาคดนิ soil particle อนภุ าคดินเหนยี ว; ดนิ เหนยี ว; clay แร่ดินเหนียว อนภุ าคทราย; ดินทราย sand อนุภาคทรายแป้ง; ดินทรายแปง้ silt อนภุ าคทรายหยาบ; ดินทรายหยาบ coarse sand อนุภาคทรายหยาบมาก very coarse sand ออกซซิ อลส์ Oxisols ออกซเิ ดชัน, การออกซไิ ดส์ oxidation ออกซิทรอปกิ oxytropic ออไจต์ augite ออทอดส์ Orthods ออเทนตส์ Orthents ออรก์ าโนโทรฟ organotroph ออร์ตสไตน์ ortstein ออร์โทเคลสเฟลดส์ ปาร์ orthoclase feldspar ออรโ์ ทฟอสเฟต Orthophosphate อะนอรไ์ ทต์ anorthite อะพาไทต์ apatite อะลาบาสเตอร์ alabaster อตั ราการแทรกซึม infiltration rate 399

อัตราการแพร่ออกซิเจนของดิน อตั ราการแพร่ออกซเิ จนของดิน soil oxygen diffusion rate อัตราการไหล flow rate อตั รานำ้� ไหล discharge rate อตั ราสว่ นการดูดซับโซเดียม sodium adsorption ratio (SAR) (เอสเออาร์) quantity intensity ratio อตั ราส่วนของความเขม้ ขน้ carbon-nitrogen ratio (C/N ratio) ต่อปริมาณ void ratio อตั ราสว่ นคารบ์ อน-ไนโตรเจน silica-sesquioxide ratio (ซ/ี เอ็นเรโช) silica-alumina ratio อตั ราสว่ นช่องดนิ exchangeable sodium ratio (ESR) อตั ราสว่ นซิลิกา-เซสควิออกไซด์ fertilizer ratio อัตราสว่ นซิลกิ า-อะลูมินา enrichment ratio (ER) อัตราสว่ นโซเดียมแลกเปลย่ี นได้ dry-mass content; (อเี อสอาร์) dry-mass ratio อตั ราสว่ นป๋ยุ order อัตราสว่ นเพมิ่ กลับ (อีอาร์) suborder อัตราสว่ นมวลแห้ง Ultisols อันดับ Ustox อนั ดับยอ่ ย Ustolls อัลทซิ อลส์ Ustults อสั ทอกซ์ Ustalfs อสั ทอลส์ Ustepts อสั ทลั ตส์ อสั ทลั ฟส์ อสั เทปตส์ 400

อีเอสพี (รอ้ ยละโซเดยี มแลกเปลี่ยนได)้ อัสเทิตส์ Usterts อสั แทนดส์ Ustands อากาศในดิน soil air อาณาเขตไมคอรไ์ รซา micorrhizosphere อายนั solstice อาร์คิว (สดั ส่วนการหายใจ) RQ (respiratory quotient) อารจ์ ดิ ส์ Argids อาร์บสั คูล arbuscule อารบ์ สั คลู าร์ไมคอร์ไรซา (เอเอม็ ) arbuscular mycorrhiza (AM) อำ� นาจจ�ำแนก, การแยกชัด; resolution ความคมชัด, ความละเอยี ด Inceptisols อนิ เซปทิซอลส์ particle organic matter อินทรยี วตั ถขุ นาดเล็ก soil organic matter อินทรยี วตั ถุในดนิ immobilization อิมโมบิไลเซซัน imogolite อิโมโกไลต์ illite อลิ ไลต์ reference electrode อเิ ล็กโทรดอ้างองิ EC (electrical conductivity) อีซี (สภาพน�ำไฟฟ้า) ECe อีซอี ี ECEC (effective cation อีซอี ีซี (ความจแุ ลกเปลีย่ น exchange capacity) แคตไอออนยังผล) ER (enrichment ratio) ออี าร์ (อตั ราสว่ นเพ่ิมกลบั ) ESP (exchangeable sodium อีเอสพี (ร้อยละโซเดียม percentage) แลกเปลยี่ นได้) 401

อีเอสอาร์ (อัตราส่วนโซเดยี มแลกเปล่ยี นได้) อีเอสอาร์ (อัตราสว่ นโซเดียม ESR (exchangeable sodium แลกเปลี่ยนได)้ ratio) อณุ หพลศาสตร์ thermodynamics อตุ รายัน, ครษี มายนั summer solstice อุทกวิทยา hydrology อุทกวทิ ยาเกษตร agrohydrology อุทกวทิ ยาดนิ soil hydrology อุทกวิทยาผิวดิน surface hydrology เอกซอ์ ารด์ ี (การเลยี้ วเบนรังสเี อกซ์) XRD (X-ray diffraction) เอกโซเอนไซม์ exoenzyme เอ็กโทไมคอร์ไรซา ectomycorrhiza เอนไซม์ enzyme เอนไซม์ชีวภาพ biotic enzyme เอนไซมต์ ัดจ�ำเพาะ restriction enzyme เอนโดไฟต,์ สิ่งมีชวี ติ อาศยั endophyte ภายในพืช เอนโดไมคอร์ไรซา endomycorrhiza เอนโดเอนไซม์ endoenzyme เอนทิซอลส์ Entisols เอสเกอร,์ เนนิ คดเคี้ยว esker เอสเออาร์ (อัตราส่วนการดดู ซบั SAR (sodium adsorption ratio) โซเดียม) เออซี ี (ความจุแลกเปลย่ี น AEC (anion exchange capacity) แอนไอออน) เอเอม็ (อาร์บสั คูลาร์ไมคอรไ์ รซา) AM (arbuscular mycorrhiza) แอกทิฟไอออน active ion 402

แอควอกซ์ ไอออน แอควอดส์ แอควอลส์ Aquox แอควัลตส์ Aquods แอควัลฟส์ Aquolls แอเควนตส์ Aquults แอเควปตส์ Aqualfs แอเควิตส์ Aquents แอง่ Aquepts แอง่ โครงสร้าง Aquerts แอนดิซอลส์ basin แอนไอออน structural basin แอนไอออนแลกเปลี่ยนได้ Andisols แอมฟโิ บล anion แอมโมนิฟเิ คชนั exchangeable anion แอมโมนเิ อชัน amphibole แอริดิซอลส์ ammonification แอลบอลส์ ammoniation แอลไบต์ Aridisols แอลฟซิ อลส์ Albolls แอลเลโลแพที albite แอลโลเฟน Alfisols โอลิวีน allelopathy ไอโซเทิรม์ การดูดซับ allophane ไอออน olivine adsorption isotherm ion 403

ฮอรน์ เบลนด์ ฮอร์นเบลนด์ ฮ ฮาลลอยไซต์ ฮวิ มอดส์ hornblende ฮิวมัลตส์ halloysite ฮิวมสั Humods ฮวิ มิน Humults ฮิสโทซอลส์ humus ฮีมาไทต์ humin ฮมี สิ ตส์ Histosols เฮเทอโรโทรฟิกไนทรฟิ เิ คชนั haematite; hematite เฮไลต์ Hemists ไฮดรสั ไมกา heterotrophic nitrification ไฮโดรซดี ดงิ halite ไฮโดรมิเตอร์ hydrous mica hydroseeding hydrometer 404

ภาพหน้าตัดดนิ ของชดุ ดินส�ำ คญั ในประเทศไทย ทีม่ าของภาพ : กรมพฒั นาท่ดี นิ 405

406

ชุดดนิ กระบี่ ชุดดินกนั ตัง ชดุ ดนิ กาบแดง ชดุ ดนิ กำ� แพงเพชร (Krabi series: Kb) (Kan Tang series: (Kab Daeng series: (Kamphaeng Phet Kat) Kd) series: Kp) ชุดดนิ กำ� แพงแสน ชุดดนิ กลุ าร้องไห้ ชุดดนิ เกาะใหญ่ ชดุ ดนิ แกลง (Kamphaeng Saen (Kula Ronghai (Ko Yai series: (Klaeng series: series: Ks) series: Ki) Koy) Kl) 407

ชดุ ดินเขาขาด ชดุ ดินเขาย้อย ชุดดินคลองขดุ ชุดดินคลองชาก (Khao Khat series: (Khao Yoi series: (Khlong Khut (Khlong Chak Kkt) Kyo) series: Kut) series: Kc) ชุดดินคลองเต็ง ชดุ ดนิ คลองทอ่ ม ชดุ ดนิ คลองนกกระทุง ชดุ ดนิ ควนกาหลง (Khlong Teng (Khlong Thom (Khlong Nok (Khuan Ka Long series: Klt) series: Km) Krathung series: series: Kkl) Knk) 408

ชดุ ดนิ คอหงษ์ ชดุ ดนิ คำ� บง ชดุ ดินโคกกระเทียม ชดุ ดินโคกกลอย (Kohong series: (Khambong series: (Khok Krathiam (Khok Kloi series: Kh) Kg) series: Kk) Koi) ชดุ ดินโคราช ชดุ ดินจตั ุรัส ชดุ ดนิ จันทกึ ชุดดินฉลอง (Korat series: Kt) (Chatturat series: (Chan Tuk series: (Chalong series: Ct) Cu) Chl) 409

ชุดดนิ ฉะเชิงเทรา ชุดดนิ ชลบุรี ชดุ ดนิ ชอ่ งแค ชุดดนิ ชะอ�ำ (Chachoengsao (Chon Buri series: (Chong Kae series: (Cha-Am series: Ca) series: Cc) Cb) Ck) ชดุ ดินชยั บาดาล ชดุ ดนิ ชุมพร ชุดดนิ ชมุ พลบุรี ชดุ ดนิ ชุมพวง (Chai Badan series: (Chumphon series: (Chumphon Buri (Chum Phuang Cd) Cp) series: Chp) series: Cpg) 410

ชุดดนิ ชุมแสง ชดุ ดินเชยี งของ ชุดดนิ เชยี งคาน ชดุ ดนิ เชียงราย (Chumsaeng series: (Chiang Khong (Chiang Khan series: (Chiang Rai series: Cs) series: Cg) Ch) Cr) ชุดดนิ เชียงแสน ชุดดินเชยี งใหม่ ชุดดนิ เชียรใหญ่ ชุดดนิ โชคชยั (Chiang Saen (Chiang Mai series: (Chian Yai series: (Chok Chai series: series: Ce) Cm) Cyi) Ci) 411

ชุดดินดงตะเคียน ชดุ ดนิ ดงยางเอน ชดุ ดินดงลาน ชดุ ดนิ ดอนเจดีย์ (Dong Takhian (Dong Yang En (Dong Lan series: (Don Chedi series: series: Dt) series: Don) Dl) Dc) ชุดดินดอนเมือง ชุดดินดอนไร่ ชดุ ดินดอยปยุ ชุดดนิ ดา่ นซ้าย (Don Muang series: (Don Rai series: Dr) (Doi Pui series: Dp) (Dan Sai series: Ds) Dm) 412

ชุดดนิ เดิมบาง ชดุ ดนิ ต้นไทร ชดุ ดนิ ตรงั ชดุ ดนิ ตราด (Deum Bang series: (Thon Sai series: (Trang series: Tng) (Trad series: Td) Db) Ts) ชดุ ดนิ ตะกั่วทงุ่ ชดุ ดินตะพานหนิ ชดุ ดินตาขุน ชุดดนิ ตาคลี (Takua Thung (Taphan Hin series: (Tha Khun series: (Takhli series: Tk) series: Tkt) Tph) Tkn) 413

ชุดดินทรายขาว ชุดดินทา่ ขวาง ชุดดนิ ท่าจีน ชดุ ดินทา่ ฉาง (Sai Khao series: (Tha Kwang series: (Tha Chin series: (Tha Chang Sak) Tq) Tc) series: Tac) ชุดดนิ ท่าแซะ ชุดดนิ ทา่ ตูม ชดุ ดนิ ทา่ พล ชุดดินทา่ มว่ ง (Tha Sae series: Te) (Tha Tum series: (Tha Phon (Tha Muang series: Tt) series: Tn) Tm) 414

ชดุ ดินท่ายาง ชุดดินทา่ เรอื ชดุ ดินทา่ ลี่ ชุดดินท่าศาลา (Tha Yang series: (Tha Rua series: Tr) (Tha Li series: Tl) (Tha Sala series: Ty) Tsl) ชุดดนิ ท่าใหม่ ชดุ ดินทา่ อเุ ทน ชดุ ดนิ ท้ายเหมอื ง ชดุ ดนิ ทงุ่ หว้า (Tha Mai series: Ti) (Tha Uthen series: (Thai Muang series: (Thung Wa series: Tu) Tim) Tg) 415

ชดุ ดนิ ไทรงาม ชดุ ดินธัญบรุ ี ชดุ ดินธาตพุ นม ชดุ ดนิ นครปฐม (Sai Ngam series: (Thanyaburi series: (That Phanom (Nakhon Pathom Sg) Tan) series: Tp) series: Np) ชุดดนิ นครพนม ชดุ ดินนครสวรรค์ ชุดดินนราธิวาส ชุดดนิ นาทวี (Nakhon Phanom (Nakhon Sawan (Narathiwat (Nathawi series: series: Nn) series: Ns) series: Nw) Nat) 416

ชดุ ดนิ นาทอน ชดุ ดินนาท่าม ชดุ ดนิ น่าน ชุดดินน�้ำกระจาย ( Na Thon series: ( Na Tham series: (Nan series: Na) ( Nam Krachai Ntn) Ntm) series: Ni) ชดุ ดนิ น�ำ้ พอง ชดุ ดินบรบอื ชดุ ดินบางกอก ชุดดินบางเขน (Nam Phong series: (Borabu series: Bb) (Bangkok series: (Bang Khen series: Ng) Bk) Bn) 417

ชุดดินบางนรา ชุดดนิ บางนำ�้ เปร้ยี ว ชุดดินบางปะกง ชดุ ดินบางแพ (Bang Nara series: (Bang Nam Prieo (Bang Pakong (Bang Phae series: Ba) series: Bp) series: Bpg) Bph) ชุดดนิ บางเลน ชุดดนิ บาเจาะ ชดุ ดินบ้านจอ้ ง ชุดดนิ บ้านทอน (Bang Len series: (Bacho series: Bc) (Ban Chong series: (Ban Thon series: Bl) Bg) Bh) 418

ชุดดินบา้ นบงึ ชดุ ดนิ บ้านไผ่ ชดุ ดินบ้านโภชน์ ชุดดินบา้ นหมี่ (Ban Bung series: (Ban Phai series: (Ban Phot series: (Ban Mi series: Bbg) Bpi) Bpo) Bm) ชดุ ดนิ บึงชะนงั ชดุ ดินบณุ ฑริก ชุดดินบุรรี มั ย์ ชดุ ดนิ ปะดงั เบซาร์ (Bung Chanang (Buntharik series: (Buri Ram series: (Padang Besar series: Bng) Bt) Br) series: Pad) 419

ชุดดินปะทวิ ชดุ ดนิ ปากช่อง ชดุ ดนิ ปากท่อ ชุดดินโป่งตอง (Pathiu series: Ptu) (Pak Chong series: (Pak Tho series: (Pong Thong series: Pc) Pth) Po) ชุดดินโปง่ นำ�้ ร้อน ชดุ ดินผกั กาด ชุดดนิ ฝัง่ แดง ชดุ ดนิ พะโต๊ะ (Pong Nam Ron (Pak Kat series: Pat) (Fang Daeng series: (Phato series: Pto) series: Pon) Fd) 420

ชุดดนิ พะยอมงาม ชุดดนิ พะเยา ชดุ ดินพะวง ชุดดนิ พังงา (Phayom Ngam (Phayao series: (Phawong series: (Phang-nga series: series: Pym) Pao) Paw) Pga) ชดุ ดินพัทยา ชุดดนิ พาน ชุดดินพานทอง ชดุ ดินพมิ าย (Patthaya series: (Phan series: Ph) (Phan Thong series: (Phimai series: Pm) Py) Ptg) 421

ชุดดนิ เพชรบรุ ี ชดุ ดินเพชรบูรณ์ ชดุ ดินเพ็ญ ชุดดินโพนงาม (Phetchaburi series: (Phetchabun series: (Phen series: Pn) (Phon Ngam series: Pb) Pe) Png) ชดุ ดนิ โพนพิสยั ชุดดินภเู กต็ ชดุ ดินภูสนา ชุดดินมโนรมย์ (Phon Phisai series: (Phuket series: Pk) (Phu Sana series: (Manorom series: Pp) Ps) Mn) 422

ชดุ ดินมวกเหล็ก ชุดดินมหาโพธิ ชุดดินมะขาม ชดุ ดินมโู นะ๊ (Muak Lek series: (Maha Phot series: (Ma Kham series: (Munoh series: Mu) Ml) Ma) Mak) ชุดดนิ แมแ่ ตง ชุดดนิ แมท่ ะ ชดุ ดนิ แม่ริม ชุดดินแม่สาย (Mae Taeng series: (Mae Tha series: (Mae Rim series: (Mae Sai series: Ms) Mt) Mta) Mr) 423

ชุดดินไมข้ าว ชุดดินยโสธร ชุดดนิ ยะลา ชดุ ดินยางตลาด (Mai Khao series: (Yasothon series: (Yala series: Ya) (Yang Talat series: Mik) Yt) Yl) ชดุ ดนิ ย่านตาขาว ชดุ ดินยี่งอ ชุดดินร้อยเอด็ ชุดดนิ ระแงะ (Yan Ta Khao (Yi-ngo series: Yg) (Roi Et series: Re) (Ra-ngae series: Ra) series: Yk) 424

ชุดดนิ ระยอง ชดุ ดนิ รงั สิต ชดุ ดินราชบุรี ชดุ ดินรือเสาะ (Rayong series: Ry) (Rangsit series: Rs) (Ratchaburi series: (Ruso series: Ro) Rb) ชดุ ดินเรณู ชุดดนิ ลพบรุ ี ชุดดินละงู ชดุ ดนิ ละหาน (Renu series: Rn) (Lop Buri series: (La-ngu series: Lgu) (Lahan series: Lh) Lb) 425

ชดุ ดนิ ลาดหญ้า ชดุ ดินล�ำแกน่ ชดุ ดนิ ล�ำนารายณ์ ชุดดินล�ำปาง (Lat Ya series: Ly) (Lam Kaen series: (Lam Narai series: (Lampang series: Lam) Ln) Lp) ชุดดินล�ำสนธิ ชุดดนิ ลี้ ชุดดินเลย ชดุ ดนิ วงั ชมภู (Lam Sonthi series: (Li series: Li) (Loei series: Lo) (Wang Chomphu Ls) series: Wc) 426

ชุดดินวงั ตง ชุดดนิ วังสะพุง ชุดดนิ วังไห ชดุ ดินวัลเปรียง (Wang Tong series: (Wang Saphung (Wang Hai (Wan Priang series: Wat) series: Ws) series: Wi) Wp) ชดุ ดนิ วารนิ ชุดดินวิสยั ชดุ ดินศรสี งคราม ชดุ ดนิ สกล (Warin series: Wn) (Visai series: Vi) (Si Songkhram (Sakhon series: Sk) series: Ss) 427

ชุดดินสงขลา ชุดดินสตึก ชุดดินสตูล ชุดดนิ สบปราบ (Songkhla series: (Satuk series: Suk) (Satun series: Stu) (Sop Prap series: Sng) So) ชุดดินสมอทอด ชดุ ดินสมุทรปราการ ชดุ ดนิ สมทุ รสงคราม ชุดดนิ สรรพยา (Samo Thod series: (Samut Prakan (Samut Songkhram (Sapphaya series: Sat) series: Sm) series: Sso) Sa) 428

ชุดดินสระบรุ ี ชดุ ดนิ สวี ชุดดนิ สะเดา ชดุ ดนิ สะท้อน (Saraburi series: Sb) (Sawi series: Sw) (Sadao series: (Sathon series: Stn) Sd) ชดุ ดินสัตหบี ชุดดินสันทราย ชุดดนิ สนั ปา่ ตอง ชุดดินสายบุรี (Sattahip series: Sh) (San Sai series: Sai) (San Pa Tong (Sai Buri series: Bu) series: Sp) 429

ชดุ ดินสิงห์บรุ ี ชุดดินสีควิ้ ชุดดนิ สีทน ชดุ ดินสุรนิ ทร์ (Sing Buri series: (Si Khui series: Si) (Si Thon series: St) (Surin series: Su) Sin) ชุดดินสไุ หงโกลก ชุดดนิ สุไหงปาดี ชดุ ดนิ สงู เนนิ ชุดดินเสนา (Su-ngai Golok (Su-ngai Padi series: (Sung Noen series: (Sena series: Se) series: Gk) Pi) Sn) 430

ชดุ ดนิ หนองแก ชดุ ดนิ หนองคล้า ชุดดินหนองบอน ชดุ ดนิ หนองมด ( Nong Kae series: ( Nong Khla series: ( Nong Bon series: ( Nong Mot series: Nk) Nok) Nb) Nm) ชดุ ดินหล่มเกา่ ชุดดินหล่มสัก ชุดดนิ หลังสวน ชดุ ดนิ หว้ ยโป่ง (Lom Kao series: (Lom Sak series: (Lang Suan series: (Huai Pong series: Lk) La) Lan) Hp) 431

ชุดดนิ หว้ ยยอด ชุดดินหัวหนิ ชุดดินห้างฉตั ร ชดุ ดินหางดง (Huai Yot series: (Hua Hin series: Hh) (Hang Chat series: (Hang Dong series: Ho) Hc) Hd) ชดุ ดนิ หาดใหญ่ ชดุ ดินหินกอง ชดุ ดนิ หุบกะพง ชดุ ดนิ องครักษ์ (Hat Yai series: Hy) (Hin Kong series: (Hup Kapong (Ongkharak series: Hk) series: Hg) Ok) 432