Smart City มิติใหม่ของการจัดการท้องถิ่นยุคไอที

Smart City การพฒั นาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบริหารจดั การเมือง รูปท่ี 5.4-8 การติดตั้งป้ายรายงานสภาพจรบาทจทรี่ 5อรัจะฉบบรบิยริหะาขรจอดั กงากรราะรบทบขานงสง และจราจร พเิ ศษ 5ร.ปู4ท.2่ี 5 .4ก-า8รกพาัฒรตนดิ ตาัง้รปะาบยบรขายนงสาง่นแสลภะาจพรจารจาจรรออจั จั ฉฉรรยิยิ ะะขขอองกงากรรทมาทงพางิเศหษลวง C โครงการศึกษา พัฒนาและติดตั้งระบบบริหารจัดการ 5.4.2 กาชร่พอัฒงจนราราะจบรบแขลนสะง ทแลดะสจอราบจรรอะัจบฉบริยบะขริอเวงกณรมดท่าานงหเลกว็บง เงินทับช้าง (ขาเข้า)  โคบรงนกทาราศงกึ หษลาวพงฒั พนิเศาแษลหะตมิดาตยง้ั เรละขบบ9บ ริหารจัดการชอ งจราจรและทดสอบระบบบรเิ วณดา นเกบ็ เงิน ทับชาง (ขา เขา ) บนทาปงัจหจลุบวงันพดิเศ่าษนหเมกา็บยคเล่าขผ9่านทางทับช้าง 1 (ขาเข้า) ต้องเผชิญ จกระําาบรเปจบนดั เพกตาื่ออปรใงจรชปชหมจะอ่อสัญีรุบบงาะงจันหมบบจรดาาบรเาราพกจาบถนรจื่อาลรเบริหรดกใรหจก็าบเิ (ราว้สรคLรจณาาาจัดaจมผดรกnาาราาาeนนจตรรเรทถิชดกCตาอล็บขิดoงงดเัขดทnงจกดัินับtบรrาาชลรoรจาดิเlจรงวแM1รณถ(าLวaaจดค(nขnรอ่าaาeตยนเgิดขCใeหาขoจm)ขัดnึงตอetจrมอnลำoลูงtเlดเแปผแMSก็นชถผyaิญตูใวnsชป้คaอtทegญองาemมยงหm)ีราแeใกะลหnทาะบt้ขรี่ทแบจ้อSบันบรyงมสาsเรูบลtจมิeหาแรmัยภาตกาแริด)่ผรจลขทะู้ใััดดะชขี่ทบเอก้ทันปรงาสาิเเ็นรงมจว ณาัยหแดนลาะานทเปจ่ีในนึง และแบ่งเบาภาระของเจา้ หน้าท่ใี นการจัดการช่องจราจรบรเิ วณด่านเกบ็ เงนิ 133 รูปที่ 5.4-9 สภาพปญหาจราจรตดิ ขัดบริเวณดา นเกบ็ คา ผานทาง

ปจจุบันดานเก็บคาผานทางทับชาง1 (ขาเขา) ตองเผชิญปญหาการจราจรติดขัดบริเวณดาน จึง เปนตอSงมmีรaะrtบCบiบtyริหกาารรพจัฒัดนกาาแลระชปรอับงใชจ้รระบาบจรIT (ในLกaาnรบeริหCาoรจnัดtกrาoรlเมอืMงa nagement System) ที่ทันสมัยและเปน บบเพ่อื ใหสามารถลดการจราจรติดขัด ลดแถวคอย ใหขอมูลแกผูใชทาง และแบง เบาภาระของเจาหนาที่ใน รจดั การชองจรารจูปรทบ่ีร5เิ ว.ณ4-ด9า นสเกภ็บาเพงนิปัญหาจราจรติดขดั บริเวณด่านเก็บคา่ ผา่ นทาง เเาษนนจณนนิิ รกกะบขาาดรรรอิังเอตงวนกยดิณั้นูใรตนดะ้งัจปาแอึงนสจุปรรอดไดจจเะกะัจำกาุบเบรบรเฉ็กบจนณันูปบบริดรเินทตงิดยโโก ิดี่นครกI่ะา5าวTยรแนา.รจจงS4 บทรจวกะ-อสบี่ดัไ9ดัาทสดยกภอสรําำส้มู่าในัภจากหภนรพีํฉาากาดชารปพรรราจอพัังบอวิยจัจรรงนเิปกงระจศคจาั้ในาญาุจบรรึกนทจราารหันกษร่ีจจไะบบาาดึหราง(รรจรโSมบไเสิหิดเศรกeดีกรวภาึกnาย่ียเิ้เาณาจวรษกsจรวพณรoจดิาดศะกตปrัดแด่าึทก)โับดิญลานคกษปำขรนะหรากาาัดะเพลรงายเกาบบกกักฒชักค็บรรบี่ยา่วาอษวเนเิ รวงจบวริเงณานิจกคัณดนคจรัดับระุมรกะกำดการขชารบาาาาะะจรอ่ออรบนรอบหรงงดงเรจอกบกIบใ์สะ่าTรนกบ็รรจบนภSาแกคะิเัดจบเาบวาแกากรสพดณบผสรแ็บาําาปาปศลรจหดนเนัญาดะงึากร่ายทิปนสจาับนษหคานราภทกเาาวงยเากัาบแบกกกใพร็หบลช็คบาาบจขเมุร้ะารเรงรองจงชจพาิินหินมทัอดัดจัฒาแทลูง่ีเรกกรปบหจับบนจาารน็นบชรรรัาดาาิเากจวดงาณราทรนด่ีแเชปาลอซนนะง่ึง ปกรณ Sensor จชะ่อใชงสจาํรหารจบัรเบกร็บิเขวอณมดลู ่าจนราเจกร็บไเดงแินกกคาวรามอเอรก็วแอบตั รบาปก้ายรไคหวลบควุมาชม่อหงนจารแานจนร แแลละะความยาว การพฒั นดจารำแเาลนจะินปรรแกบั ลาใชระรตปะิดบ้าบตยั้งIใTหอใุป้ขน้กอกามรรณบูลรห์ตหิ านรรว้าจจัดดวก่าาัดนรสเมภซอื งาึ่งพอจุปรการจณร ์ (Sensor) ป้ายควบคุมช่อง mart City: Sensor จะใช้สำหรับเก็บ 5-17 ข้อมูลจราจร ได้แก่ ความเร็ว อัตราการไหล ความหนาแน่น และความ ยาวแถวคอย (Queue Length) เป็นต้น เพื่อนำข้อมูลมาวิเคราะห์เชิง การจัดการจราจร และนำไปใช้สำหรับการพัฒนาระบบบริหารจัดการช่อง จราจร การทำงานของป้ายควบคุมช่องจราจรบริเวณด่านเก็บ ค่าผ่านทางทับช้าง 1 (ขาเข้า) ทำงานโดยอาศัยหลักการประมวลผลและ จัดเก็บข้อมูลจราจรจากอุปกรณ์ตรวจวัดสภาพจราจร (Sensor) แบบ เรียลไทม์ ซ่ึงได้ถูกติดตั้งอยู่บริเวณด่านเก็บค่าผ่านทางจำนวนทั้งส้ิน 6 จุด 134

Smart City การพัฒนาและปรับใชร้ ะบบ IT ในการบริหารจดั การเมอื ง บทที่ 5 ระบบบริหารจดั การระบบขนสง และจราจร ซึ่งข้อมูลจราจรที่เก็บด้วยอุปกรณ์ดังกล่าวน้ีจะถูกส่งไปยังส่วนการประมวล แถวคอย (QuผeลuกeลLาeงnโgดtยh)ผเ่าปนนรตะน บเบพ่ือเคนราํ ขืออขม่าูลยมขาอวิเงคกรรามะหทเาชงิงหกาลรวจงัดกซา่ึงรใจนรสาจ่วรนกแลาะรนปํารไะปมใชวสลําหรับการ พัฒนาระบบผบลริหจาะรทจัดำกกาารรชอสง่งจขร้อาจมรูลและทำงานร่วมกับอัลกอริทึมของระบบประเมิน การสทภาํ งาาจนรขาอจงรปแายลคะวบVคMมุ ชSอ งLจoรgาiจcรบทรี่พเิ วัฒณดนา านขเก้ึนบ็ คแา ลผ้วาแนสทดางงทผบั ลชขางอง1ป(ข้าายเใขนา)รูทปําแงบานบโดยอาศัย หถกูลตกั ิดกตาร้งั อปยรบูะตมรา่ ิเววงลณๆผดลบาแนนลเะปกจ็บ้าดั ยคเกคา ผบ็วาขบนอคทมมุาูลงชจจร่อาํ านงจจวรรนจาทาจกั้งรสอแิ้นุปบก6บรจณอุดตตั รซโวึ่งนจขมวอัดตั มสิแูลภลจาระพาเจจรรรียาทลจี่เไรกท็บ(Sมดe์ วnยsอoุปr)กแรบณบดเัรงกียลลไาทวมน้ีจซะึ่งถไูกด สง ไปยงั สว นรกูาปรทปรี่ ะ5ม.ว4ล-ผ1ล0กลกางาโดรยตผิดานตร้ังะบอบุปเคกรรอื ณขา ์ยตขรอวงจกรวมัดทสางภหาลพวงจซรึ่งาในจสรวน(กSาeรปnรsะoมrว)ลผลจะทํา กแสารดสงงผขลอ ขมอูลงปปแ้าลา ยยะใคทนําวรงบปู าแคนบรุมบวชมต่อกา งงับๆจอรับลากนจอปรรา แิทยลคึมะวขบปอคง้าุมรยะชใบอ หงบ้ขจปร้อรามะจเูลรมแหินบนสบภา้อาดตั จโ่ารนนามจ ัตริแแลละะเรVียMลไSทมLo gic ท่ีพัฒนาข้ึน แลว ปา ยควบคมุ ชอง Sensor ,CCTV, Wireless ปา ยควบคุมชอ ง ปา ยควบคมุ ชอ ง Sever, จราจรตําแหนงที่ 1 slave จราจรตําแหนง ท่ี 2 จราจรตําแหนง ท่ี 3 PC Lane Control Master Wi-Fi รูปท่ี 5.4-10 การตดิ ตั้งอุปกรณต รวจวดั สภาพจราจร (Sensor) ปาใยนคกวาบรคพุมชัฒอ นงจารราะจบรแบลบะรปิหายาใรหจขัดอ กมาูลรหชน่อา งดจา นราจร มี 3 ระบบ ในกคาืรอพฒั1)นารระบบบบปรรหิ ะาเรมจดัินกสาภรชาอ พงจจรราาจจรรมแี 3ละระบVบMคSือ L1)oรgะicบบ2ป)ระรเมะินบสบภตาพรจวรจาจับรและ VMS Lปดoารนับgiแแcลต2ะง)จแรําบะลบอsทบอiจุบmบดงํากัตตลสuาริอกlรอaวงจาจtบัดiรLจoกoณแับnาgอล์รicบุเช3ะพตัอร)ป่ือิกวงมจราทรรรักบะำณาบับกจแโรบา3ปตแร)กร่งบจรแาแะบำกรบลเรบแสบมอมบสกงMือดจาสนรiงำcภแจผrลสราoลิงพดอsงเจงiพผซmรลื่อึ่งLuานกจซloaาํ าึง่รผtgกรหiลoiาพcนทnรัฒพี่ไ้าเดรพัฒนม่บว่ือนาามทรแาริเํารสกะวกะดณับบบางรบบบโดจดนปดํา่าังปลังนรกาอกแแลยงลลาสคกว่าะภวรจวบจาะมจพคำทะมุลจําทMรชอกาอำงาจiงกกcรรจทาาหrรรoรดานจสารอบบรแเิ วลณะ จัดการช่องจราจรแบบเสมือนจริง เพ่ือนำผลที่ได้มาแสดงบนป้ายควบคุม ชอ่ งจราจร 135

ในการพฒั นาระบบบรหิ ารจัดการชองจราจร มี 3 ระบบ คือ 1) ระบบประเมนิ สภาพจราจรและ VMS Logic 2) ระบบตรวจจับอุบัตกิ ารณ 3) ระบบการแสดงผล ซงึ่ การพัฒนาระบบดงั กลาวจะทําการทดสอบและ ปรับแตง แบบจําลอง Logic รวมกับโปรแกรม Micro simulation เพื่อทําการจาํ ลองสภาพจราจรหนา บริเวณ รดปู าทนี่ แ5.ล4ะ-1จ1าํ ลกอางรกออารกจแดั บกบาโรคชรองสงจรร้างาขจอรงแรบะบบเบสบมรอื ิหนาจรรจิงัดกเพาร่อื ชนอ่ าํ งผจลรทาจไ่ี ดรขม อางแดส่าดนงเบกนบ็ ปเงาินยทคบั วชบ้าคงมุ ชอ งจราจร Smart City การพฒั นาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมอื ง 136 รูปท่ี 5.4-11 การออกแบบโครงสรางของระบบบริหารจดั การชองจราจรของดา นเก็บเงินทับชา ง Smart City: การพฒั นาและปรับใชร ะบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมือง 5-18

Smart City การพฒั นาและปรบั ใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมอื ง การควบคุมการแสดงผลบนป้ายควบคุมช่องจราจร สามารถควบคุมการแสดงผลผ่านโปรแกรมระบบบริหารจัดการช่องจราจร บนหน้าจอ Monitor คอมพิวเตอร์ โดยผู้ใช้งานสามารถควบคุมการใช้งาน สามารถเลือกให้ระบบทำการแสดงผลบนป้ายแบบอัตโนมัติ หรือ Auto Mode โดยที่ระบบจะประมวลผลจากสภาพจรบาทจทร่ี 5แรละบะบเบลริหือากรจขดั ้กอาครรวะบาบมขแนสลงแะละจราจร สัญลักษณ์ท่ีเหมาะสมกับสภาพจราจรในปัจบทจทุบี่ 5ันระบอบอบรกหิ ามรจาดั กแารสระดบบงขนผสลง แลโะดจรยาจร จหรเบละรรรอืบาือหิ กจบกาใรรหรจเบาแหลอMเรแะจรรรรจจรอืลปูบาปัือิหัดตกงะก้าจoะบกากเอาทบใรโตหเรdาแรหานลแนบจรอื่ีจครรนeลขอืปดักงนท5ชะวมะอกกเอา้าบบเอาํตเ.รมาเนพขัลตทก4บืองคครมขูลออือ่ืจนาทชวิุม่ยี-อกโคื่รใรอบเ1ําดกมหพขนืวแากง2คเหยาูลอื่อาจจเสามุยจรจโคเมรใรรดรดจกแหรา้วแาันบแงยาาืาหอสจเสะหรลจผนเหขมรดดนจแกาบละบหแนน้องางหสาสบลผนหานผาบทดนค้าละัญหนทนลรางายี่บสบทวนผจาปีผ่บทลปนืัญนทาลาอรี่ูคีย่ปานักยจป้ผ่ีบอมลืนยวหิปษนัอMู้คอานักยบแนแยาณวขาปษันMoนบคยบแลอรขาณขทnบุมoบคคขยคอจะ้อiที่nเไบุมอวคtวค้หอดสัดio่ีเบไอตัวมtาวหดมoบคrตัญัมคาโกหมูลrนามคโหคมุแวรนาาะคมุลแมรโอลชอืะามรอสลชือดัตกัมสะอัตมมะอชมMิสมMพงยิษสพงหกหจ่อหกญัจaวิaวิเัรบณรัรบรnเnงเลจรือตือาตาสสuuจักจจื้ออา์ทอภaภaAษAรษรรรรหlาตl่ีเuาณuาณสพMลโสพMtโนั้tงดาทจoจดาทooือจมยคoีเ่ร้มรายdMล่เีารกผาdMล่าาบeทรผือาจูใoeรใือถกชเจูใoรdเรี่ผชถคกชสมใงใรdเeชเิควานมใงน้ื่อู้คใรวeนบนชวานปเโื่อจำาํ็ดจควณนสบนจปเโไาไยมุาจําดบคปสรจหจปมทกไดาุบยแุมาะนปจคาา่ีหรแสมัทนก่าารรุบบะแนุดมทอาแถาสี่รนบสันงาบรรสอปี่คะบไผดดทอเแถดกวอบดแลจกงบสองป่ีงคมนบผะผจ้ผดคบ็ากขวอปลจลแุมหอบ้งงมนลรคผะสผคกเคาะขราปดว่าลาตแมุมอนาื งรอรผผสวคืมโกผอใะปลาชดหวลา่ามนนผรงMางโรรนาวแลดมโผอืใเนปลกจยชทaตพหลราอผรง้งัสnโรามกื่อคัตาแลดาือuสงรานโมกจยใตนะเภ aสาหราอง้ับมสารรlมก คัตพ บั ้ตถา็จสราโิมนะเภสาบมารรพบัตถ็จิ ทรูปางทบ่ี ร5ิเ.ว4รณูป-1ทดร3ี่ ปู่า5ท.นก4่ี 5-เา1.ก4ร2-็บ1แร2คะสรบ่าดะผบบงบบา่ ผรบนิหรลทิหาขราารจองจดั งัดกกปาาร้ารชชยออ คงงจจวรราบาจจครรบุมบรรเิชวิเวณ่อณดงาดจนารเนกาบ็เกจค็บารคผเาา พนผทื่อาานแงทนางะนำผู้ใช้ 137

5.4.3 ก Smart City การพัฒนาและปรบั ใชร้ ะบบ IT ในการบริหารจดั การเมือง ก การใชระ จากการติดตั้งป้ายควบคุมช่องจราจรอัจฉริยะ บริเวณด่าน Research เก็บค่าผ่านทางทับช้าง 1 (ขาเข้า) มีประโยชน์ คือ ช่วยจัดระเบียบการใช้ ช่องทางของยานพาหนะประเภทรถบรรทุกและรถยนต์ 4 ล้อ สามารถ กำหนดและควบคุมจำนวนการเปิดใช้ช่องทางสำหรับรถบรรทุกที่เหมาะสม กับปริมาณจราจร สามารถช่วยแนะนำผู้ใช้ทาง ว่าขณะที่ท่านขับอยู่ในช่อง จราจรนั้นๆ ควรเข้ารับบริการช่องเก็บค่าผ่านทางใด ท่ีจะเกิดความรวดเร็ว และลดความล่าช้า สามารถแนะนำผู้ใช้ทางในช่วงเวลาเร่งด่วนเช้าว่า ขณะน้ันมีการเปิดให้บริการช่องทางพิเศษ (Reversible lane) หรือไม่ ช่วยระบายกระแสจราจรให้คล่องตัวข้ึน และกระจายแถวคอยในแต่ละด่าน ทำให้เกิด Balance Queue ได้ รวมถึงช่วยลดปัญหาการจราจรติดขัดและ ลดแถวคอยสะสมบริเณด่านเก็บค่าผ่านทางโดยเฉพาะในช่วงเวลาเร่งด่วน และเพ่ือช่วยแบ่งเบาภาระเจ้าหน้าที่จราจรโดยไม่ต้องลงพื้นท่ีไปควบคุมช่อง จราจรบนทางเอง ซ่ึงอาจทำใหเ้ กดิ อันตรายจากการเกิดอบุ ัติเหตไุ ด1้ 9 5.4.3 การพัฒนาระบบการให้บริการของรถแท็กซ่ีอัจฉริยะ (Smart Taxi) การพัฒนารูปแบบการให้บริการของรถแท็กซี่อัจฉริยะ (Smart Taxi) ที่มีช่ือเรียกว่า All Thai Taxi มีการใช้ระบบท่ีสำคัญที่เรียกว่า Smart Taxi Control System ท่ีพัฒนาโดยทีมวิจัยของ Smart City Research Center (SCRC) ของสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณ- ทหารลาดกระบงั (สจล.) ศูนยควบ 19 โครงการศึกษา พัฒนาและติดต้ังระบบบริหารจัดการช่องจราจรและทดสอบ 19 โครงการศ ระบบบรเิ วณดา่ นเกบ็ เงินทับชา้ ง (ขาเข้า) บนทางหลวงพิเศษหมายเลข 9 หมายเลข 9 138 Smart Cit

การพัฒนาระบบการใหบริการของรถแทก็ ซ่อี จั ฉริยะ (Smart Taxi) การพฒั นารปู แบบการใหบริการของรถแSทmก็ arซtี่อCจัityฉรกิยาระพฒั (SนmาและaปรrบัtใชT้ระaบบxiI)T ทในก่ีมารีชบือ่รหิเารรีจยัดกกาวรเามือAง ll Tha ะบบที่สําคัญที่เรียกวา Smart Taxi Control System ท่ีพัฒนาโดยทีมวิจัยของ Sma h Center (SรCูปRทCี่ 5) .ข4อ-1ง4สถการบในัหเ้บทรคิกโานรแโลทย็กีพซอี่ระจั ฉจรอยิ มะเรกูปลแาบเจบา ใคหณุม่ ท(Aหlาl รTลhาaดi กTรaะxบi) งั (สจล.) รปู ที่ 5.4- 14 กโดายรรใะหบบบรกิSาmรaแrtทT็กaซxiี่อCจั oฉnรtยิroะl รSูปyแstบemบใจหะมท ำ(หAนll้าทT่ีเhปa็นiส่วTนaxi) โดยระบบ SคmวaบrคtุมTกaาxรi ทCำoงnาtนrทoั้งlโSคyรsงtสeรm้างจผะ่าทนาํศหูนนยา์คทวีเ่บปคนุมสกว ลนาคงวซบ่ึงคเมุปก็นารระทบําบง านท้ังโครงส บคุมกลาง ซึ่งดผเัู้ใงปชกน้บลรร่าิกวะสาบราบโมดดายรังผถก่าชลน่วาศยวูนในสยกา์คามวรบาแครกุมถ้ไชขSปวmัญยaใหrนtากแCาลitระyตแRอกeบไsขสeนปarอญcงhหควCาาeแมnลตteะ้อrตง(กอSาบCรสRขอนCง)อ งความตอง เพื่อส่ือสารระหว่างแท็กซี่ที่ได้ติดต้ังอุปกรณ์ต่างๆ ไว้ภายในรถยนต์อย่าง ทันสมยั ศึกษา พฒั นาและติดต้ังระบบบรหิ ารจัดการชองจราจรและทดสอบระบบบริเวณดา นเก็บเงินทับชา ง (ขาเขา ) บนทางหลวงพเิ ty: การพัฒนาและปรบั ใชร ะบบ IT ในการบรหิ ารจัดการเมอื ง 139

ผูใ ชบ ริการโดยผา นศูนยควบคุม Smart City Research Center (SCRC) เพอ่ื สอ่ื สารระหวางแท็กซ่ีที่ไดติดตั้ง อปุ กรณต างๆ ไวภายในรถยนตอยางทันสมยั รปู ท่ี 5.4-15 Smart Taxi Control System ของ All Thai Taxi บทที่ 5 ระบบบรหิ ารจัดการระบบขนสง และจราจร ผูใชบรกิ ารโดยผานศนู ยควบคุม Smart City Research Center (SCRC) เพอื่ ส่ือสารระหวางแท็กซี่ที่ไดติดต้ัง อปุ กรณตา งๆ ไวภายในรถยนตอยางทนั สมัย รปู ที่ 5.4-15 Smart Taxi Control System ของ All Thai Taxi Smart City การพฒั นาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมอื ง 140

รปู ที่ 5.4-15 Smart Taxi Control System ของ All Thai Taxi รปู ที่ 5.4-16 การออกแบบรถแทก็ ซ่อี ัจฉรยิ ะ (Smart taxi) ของ All Thai Taxi Smart City การพฒั นาและปรบั ใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมือง 141 รูปที่ 5.4-16 การออกแบบรถแท็กซ่ีอัจฉริยะ (Smart taxi) ของ All Thai Taxi รปู ท่ี 5.4-16 การออกแบบรถแทก็ ซอ่ี จั ฉรยิ ะ (Smart taxi) ของ All Thai Taxi Smart City: การพฒั นาและปรบั ใชระบบ IT ในการบริหารจดั การเมือง 5-21

Smart City การพัฒนาและปรับใชร้ ะบบ IT ในการบริหารจดั การเมือง จากรูปท่ี 5.4-16 ภายในรถยนต์ได้มีการติดต้ังอุปกรณ์ เทคโนโลยีพื่อให้สามารถส่ือสารระหว่างศูนย์บริการได้อย่างทันท่วงที โดย ศูนย์บริการจะเป็นสมองส่ังงานท้ังหมดจะผ่านระบบส่ือสารบนเครือข่าย 3G ในส่วนผู้ใช้บริการเพียงแสดงความต้องการใช้งานแท็กซี่ผ่าน แอปพลิเคชัน All Thai Taxi ท่ีพัฒนา โดยระบบจะตอบรับความต้องการ พร้อมแจ้งรถที่จะไปรับหรือจุดจอดรถที่ใกล้ท่ีสุดเพ่ือความรวดเร็วในการ เดินทาง หรือหากมีอุบัติเหตุเกิดกับรถระหว่างเดินทางไปรับผู้โดยสาร ระบบจะแจ้งเหตุขัดข้องพร้อมแจ้งแนวทางการแก้ไขให้ผู้ใช้บริการผ่าน แอปอย่างต่อเนื่อง และไม่มีการปฏิเสธผู้โดยสาร รวมทั้งไม่มีปัญหาเรื่อง เปลี่ยนกะของพนักงานขับรถ ด้วยเทคโนโลยีหลังบ้านแบบอัจฉริยะระบบ จะคำนวนตำแหน่งของรถในช่วงเวลาท่ีจะต้องทำการเปล่ียนกะผู้ขับ พร้อม แจ้งเตือนผู้ขับว่ามีรถคันใดที่อยู่ใกล้ ให้สามารถเดินทางไปเปล่ียนกะกันได้ อย่างสะดวกนอกจากน้ียังช่วยลดการสูญเสียเท่ียวเปล่า จากเดิมท่ีการ บริการแท็กซ่ีในปัจจุบันจำเป็นต้องวิ่งรถเปล่าเพื่อหาผู้โดยสาร แต่ All Thai Taxi ใช้การคำนวนจุดต่อจุดเพ่ือเชื่อมต่อระหว่างจุดส่งผู้โดยสารและจุดรับ ผู้โดยสารต่อไป ทำให้ลดระยะทางการว่ิงเท่ียวเปล่าได้ ระบบ Smart Taxi Control System ท่ีพัฒนา จะเป็นเสมือนสมองกลท่ีจะคิดคำนวนการ ทำงานที่สัมพันธ์กันท้ังผู้ใช้บริการ ผู้ขับรถ และเวลา บนพ้ืนฐานของการ สูญเสียที่น้อยที่สุด และท้ายท่ีสุด All Thai Taxi จะเป็นมาตรฐานใหม่เพ่ือ ยกระดับมาตรฐานการให้บริการขนส่งสาธารณะของประเทศไทยต่อไป ในอนาคต 142

6 ระบบบริหารจัดการ พลังงานไฟฟา้

ความสำคัญของพลังงานไฟฟ้าต่อเมือง ระบบพลังงานไฟฟ้าในประเทศไทย ววิ ัฒนาการของระบบไฟฟา้ Application ท่ีใกลต้ ัว และรูปแบบการใช้ชวี ิตท่เี ปลยี่ นไป ตัวอยา่ งเมอื งทมี่ ีการจดั การพลงั งานทีด่ ีด้วย Technology

6.1 ความสำคัญของพลงั งานไฟฟ้าต่อเมอื ง อย่างท่ีอธิบายไว้แล้วในบทก่อนหน้านี้ว่า ชุมชนเมือง เป็นการรวมตัวกันของกลุ่มประชากรในพ้ืนท่ีหรือเมืองใดเมือง หน่ึงเพื่ออยู่อาศัยหรือทำงาน โดยมีการใช้โครงสร้างพ้ืนฐาน (Basic Infrastructure) และทรัพยากรธรรมชาติ (Natural Resources) ร่วมกัน และจากผลการศึกษาที่คาดการณ์ไว้ว่า ประชากรจะยิ่งกระจุกตัวมากขึ้นในเขตเมือง ทำให้เร่ืองการ จัดการโครงสร้างพื้นฐานของเมืองที่นับวันยิ่งเก่าผ่านการใช้งาน มานาน และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติที่ส่วนมากมีลักษณะ เป็นแบบใช้แล้วหมดไป ยิ่งเป็นเรื่องท่ีสำคัญวิกฤตที่ผู้บริหารของ เมืองจำเป็นต้องมีการเตรียมการวางแผนจัดการเพ่ือรับมือ โดย เร่ิมต้ังแต่การทำความเข้าใจ ปรับตัว ไปจนถึงการนำเทคโนโลยี สมัยใหม่ท่ีเหมาะสมเข้ามาช่วยให้การจัดการเป็นไปอย่างมี ประสทิ ธิภาพและรวดเร็ว 145

Smart City การพัฒนาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบรหิ ารจัดการเมอื ง ระบบพลังงานไฟฟ้าก็เป็นหนึ่งในโครงสร้างพื้นฐานของเมือง (นอกเหนือจากระบบประปา ระบบโทรศัพท์ และระบบคมนาคมขนส่ง) เน่ืองจากในปัจจุบัน พลังงานไฟฟ้านับได้ว่าเป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญและ แทบขาดไม่ได้ในชีวิตประจำวันของมนุษย์ ทั้งน้ีไม่ว่าจะเพ่ือการอำนวย ความสะดวกสบาย (เช่น ไฟฟา้ แสงสวา่ ง หรือเคร่ืองปรับอากาศ) หรือเพื่อ เป็นส่วนหน่ึงของกระบวนการผลิตสินค้าและบริการ หรือเพ่ือเป็นแหล่ง พลังงานหลักในการขับเคลื่อนเมืองไปในรูปแบบต่างๆ ส่งผลให้การจัดหาให้ ได้มาซึ่งพลังงานไฟฟ้าท่ีเพียงพอต่อความต้องการและการใช้พลังงานไฟฟ้า ที่หามาได้อย่างมีประสิทธิภาพเป็นเร่ืองสำคัญย่ิงอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยเฉพาะการจัดหาและใช้งานพลังงานไฟฟ้าให้เหมาะสมกับการพัฒนา เมืองในรูปแบบต่างๆ ที่ไม่ใช่รูปแบบเดียวอีกต่อไป (Universal Design) แต่เป็นการพัฒนาเมืองไปในรูปแบบที่หลากหลายในแต่ละเมือง เช่น เมือง อุตสาหกรรม เมืองท่องเท่ียว เมืองหน้าด่าน หรือเมืองเกษตรกรรม ซ่ึงก็ จะส่งผลต่อรูปแบบการใช้พลังงานไฟฟ้าและแนวทางการพัฒนาระบบ พลงั งานไฟฟา้ เพ่อื รองรบั ชุมชนเมอื งน้นั ๆ ท่ีแตกต่างกันออกไป ดังนั้น ในมุมมองของผู้บริหารชุมชนเมืองน้ัน ๆ ประเด็นสำคัญท่ี ควรจะต้องคำนึงถึงในเร่ืองของระบบพลังงานไฟฟ้าจะอยู่ที่การให้ได้มาซึ่ง แหล่งพลังงานไฟฟ้า (หรือการจัดหา) ท่ีเพียงพอต่อความต้องการใช้ไฟฟ้า ทั้งในช่วงเวลาปกติและรองรับสถานการณ์ท่ีไม่ปกติได้ (มีเหตุการณ์ ผิดปกติกับระบบไฟฟ้าหลักของประเทศ หรือพลังงานไฟฟ้าไม่เพียงพอ หรือไฟฟ้าดับ) ถึงแม้ว่าตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน การปล่อยภาระการจัดหา พลังงานไฟฟ้าให้กับหน่วยงานท่ีเก่ียวข้องระดับประเทศ และพ่ึงพาการจัด ส่งพลังงานไฟฟา้ มาให้เพยี งพอต่อความต้องการใชข้ องชมุ ชนเมืองในทุกช่วง เวลา เป็นแนวปฏิบัติที่ได้ผลและยอมรับได้ อย่างไรก็ดี จากความยุ่งยากใน การจัดหาแหล่งพลังงานขนาดใหญ่ให้เพียงพอต้องการในระดับประเทศ และการจัดส่งท่ีเป็นไปได้ยากข้ึนรวมท้ังต้นทุนที่สูงขึ้นอย่างมาก ทำให้ 146

Smart City การพฒั นาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบริหารจัดการเมอื ง ชุมชนเมือง (ผู้บริหารเมืองและสมาชิกเมือง) จำเป็นต้องพ่ึงพาตนเอง มากขึ้นในแง่ของการจัดหาพลังงานไฟฟ้าเพ่ือให้เกิดบคทวทาี่ 6มระมบั่นบบครหิงารเจพัดกียารงพพลอังงาน ไฟฟา เชื่อถือได้สำหรับชุมชนเมือง เช่นพลังงานไฟฟ้าจากแหล่งพลังงาน ไฟฟาใหหกมับุหนนเวยียงนานทที่เดกี่ยแวทขนองไรดะ้ด(ับRปeระnเeทwศ aแbละleพ่ึงRพeากsาoรuจrัดcสeงพs)ลังทงาี่มนีไศฟักฟยามภาาใหพเสพียำงหพรอับตอ ความ รตกขวนึ้อามรงในทกจแัาด้งั รตงหกชไใขน ฟาชุมาอทแขรฟงชนุหอกพ้าทงนลาชจัฒ่ีสรงเมุจพูงามนชขดักลือนึน้หาังพงเอางเมหพปยาลอื นาลังร็นงงขงังใือมแงนนาาาใหทานกนกดกุลไลลทใชฟ่งหม้าํกวฟพใญงับาหเลเวไใชเพหลฟังขมุ อ่ืาเงชฟตพใาเหนียปช้านเเงนจมกุมไพแดิอืาฟชอนคงกฟนตวว(ชผอาป้าเีวมูบมงฏขมะกริบืออั่นาิหมัตงงรคาิทวเมใรงมน่ไีลเดามเรือพผกือะหงียลงดขงแแรับึ้นพซลลือปอะะ่ึงไรสยเมฟเะชอมชักเฟือ่ม่านทจชถร้าศกิับอืะจไเไไมแฟมาดดลือีลกสฟอะงําักขยก)้าหษยาาจจรงราํะับาณไจเรชกปัดกะนมุนแส็ดทชตอสงีนจอี่อทกงเางยี่มเอจกพปือู่ใคาาง่ึนนงพวกทไาเเาปนชิตขมตไนยั้นตยนดพุงเย์ ยอลาางังกมกงขาาใ้ึนนนก ไฟฟาจารกะแบหลบงพลลังังางนาหนมไนุ ฟเวฟียน้ายทัดงแตท้อนงไดช ่ว(Rยeสneนwับabสlนe ุนReใsหo้เuกrcิดesก) าทรี่มใีศชกั ย้พภลาพังสงําหนรไับฟกาฟร้าพทัฒี่นาเปน พไไแฟฟหลฟฟลังาางง ายจพนางั ลพจอตกไังัฟดาอลแงศฟงสาหังชนงาัยงาวอไาโเฟยมาดนทสทฟยาไนคิตาอไฟับขยโาดอสนฟศไ้องนฟัยโา้เยนุเมฟลแทใือ่าายบหคจงงีสโเบามกนซกมทิด่งึโีปพลมัยกนั ลรยักาใงัทีสจระหงะใม่วสาชมมันยงิพทลี่ขทใลหลกัธมอีเังมษพิภงงไขณฟารอ่ืาอนะฟะใพงทไหาบรฟแอ่ีจะ้เบฟายลกบกูใาพบะดินชทพลเเวีก่ีจขกะลังัดาตมิังงดหรชงวาุมปกาาลนมชนราหานไไบัรไฟฟรเดอมพอืฟฟออืไนฤาฟยง้าทุรหตาฟท่ีสงักราิกม่ือ่ีสอืจษรีปสใาื่อกรก์าพรสลรมขะลกใายสกหบััะงิรทขาเงใธขนอรหาิภตอมในา้ขชชกูลพมุจ้ไอ้ไกแชฟาฟมาลกนรฟฟูลนะเใมเชัน้้้ากากอืพร ิาดงะลโมรกบดังาาใบงกชยราพขอน้ ึน้ลนไังฟุรเงักชฟาษนนา แบบทันรทปู ว งทท่ี ีเ6พื่อ.1ใ-ห1เ กตดิ กวั าอรยปา่รงบั แพหฤตลิกง่ รพรมลกงั างราใชนไ ฟหฟมานุ เวยี น (Renewable Resources) รปู ท่ี 6.1-1 ตวั อยางแหลง พลังงานหมนุ เวียน (Renewable Resources) 147

Smart City การพัฒนาและปรบั ใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมอื ง บทท่ี 6 ระบบบริหาร ัจดการพลังงานไฟ ฟา 6.2 ระบบพลงั งานไฟฟ้าในประเทศไทย 6.2 ระบบพลังงานไฟฟาในประเทศไทย ก่อนที่จะไปทำความเข้าใจกับระบบพลังงานไฟฟ้าในรูปแบบใหม ่ กอนท่ีจะไปทําความเ ขาใจกับระบบพลังงานไฟ ฟาในรูปแบบใหมท่ีทันสมัยที่มีการใ ชเทคโนโล ีย ท่ีทันสมัยที่มีการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารเข้ามาเพิ่ม สารสนเทศและการสื่อสารเ ขามาเ ่ิพมประสิท ิธภาพ ในสวน ี้นจะไ ดอ ิธบาย ึถงระบบพลังงานไฟฟาท่ีใ ชอ ูยใน ประสิทธิภาพ ในส่วนน้ีจะได้อธิบายถึงระบบพลังงานไฟฟ้าท่ีใช้อยู่ใน ปจจุบันเ ื่พอใหผูบริหารเมืองไ ดเ ขาใจและเห็น ึถง ิว ัวฒนากรของระบบพลังงานไฟฟา รวมไป ึถงประโยช นท่ีจะมี ปัจจุบันเพื่อให้ผู้บริหารเมืองได้เข้าใจและเห็นถึงวิวัฒนากรของระบบ ตอการใ ช ีช ิวตของสมา ิชกเมืองและ ุชมชนเมือง อ ยางท่ีไ ดกลาวไ วแลว ขาง ตน จน ึถงปจจุบัน ภาระการจัดหา พลังงานไฟฟ้า รวมไปถึงประโยชน์ที่จะมีต่อการใช้ชีวิตของสมาชิกเมือง และชุมชนเมือง อย่างท่ีได้กล่าวไว้แล้วข้างต้น จนถึงปัจจุบัน ภาระการ จัดหาและส่งพลังงานไฟฟ้าเป็นหน้าท่ีของหน่วยงานท่ีเก่ียวข้องในระดับ ประเทศเน่ืองจากการดำเนินการในลักษณะน้ี (ปริมาณมาก รวมท้ัง ประเทศ) จะสามารถควบคุมต้นทุนได้ดีกว่า อย่างไรก็ดี แหล่งพลังงาน ขนาดใหญ่มักจะอยู่ในที่ห่างไกลและกระจายตัวอยู่ท่ัวประเทศ ทำให้จำเป็น ต้องมีการจัดทำระบบส่งและกระจายพลังงานจากแหล่งพลังงานขนาดใหญ่ เหลา่ น้ีไปยังชุมชนเมืองต่างๆ ทั่วประเทศ ใหเ้ พยี งพอต่อการใชง้ าน 148

และสง พลงั งานไฟฟา เปน หนาท่ีของหนวยงานทเ่ี กย่ี วขอ งในระดับประเทศเนื่องจากการดาํ เนนิ การในลักษณะนี้ (ปรมิ าณมาก รวมทัง้ ประเทศ) จะสามารถควบคุมตนทนุ ไดด ีกวา อยา งไรกด็ ี แหลงพลงั งานขนาดใหญมักจะอยู ใแนหรใทลนูปี่หงปทพาัจี่ งลจ6ไบุัง.กง2ันลา- น1แขลรนะะกาบดรบใะพหจญลาังยเหงตาลัวนาอไนยฟไี้ ูทปฟั่วย้าปงัหชรระุมือเชอทนุตศเสมทาอื หํางใตกหารจงรํๆามเจปทัดนั่วสปต่งรอพะงลเมทังีกศงาารในหจไเัดฟพทฟยี ําง้ารพะ(อบEตlบeอ สcกtงาrแรicลใชiะtงyการนSะuจpาpยlพyลIังnงdาuนsจtาryก) รปู ที่ 6.2-1 ระบบพลงั งานไฟฟาหรอื อุตสาหกรรมจัดสงพลงั งานไฟฟา (Electricity Supply Industry) ในปจ จุบัน Smart City การพฒั นาและปรบั ใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมือง 149

Smart City การพฒั นาและปรับใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจัดการเมือง จากหลักการข้างต้น กว่าจะมีพลังงานไฟฟ้าให้ใช้ในเวลาท่ีต้องการ และในปริมาณที่เพียงพอต่อความต้องการใช้งาน ไม่ใช่เรื่องง่าย มีระบบ ต่างๆเข้ามาเก่ียวข้องเป็นจำนวนมาก สำหรับประเทศไทยนั้น ระบบ พลังงานไฟฟ้าหรืออุตสาหกรรมจัดส่งพลังงานไฟฟ้า (Electricity Supply Industry) สามารถแบ่งออกได้เป็น 4 ส่วนหลักและมีหน่วยงานท่ีเกี่ยวข้อง ดังน้ี ส่วนแรกท่ีเก่ียวข้องกับการจัดหาและผลิตพลังงานไฟฟ้า (Generation) และเป็นหน้าท่ีความรับผิดชอบของการไฟฟ้าฝ่ายผลิต แห่งประเทศไทย หรือ กฟผ. (Electricity Generating Authority of Thailand) ในการที่จะผลิตพลังงานไฟฟ้าให้เพียงพอต่อความต้องการใช้ ไฟฟ้าของทั้งประเทศด้วยเชื้อเพลิงชนิดต่าง ไม่ว่าจะเป็น ถ่านหิน ก๊าซธรรมชาติ หรือน้ำมัน ท่ีเป็นเชื้อเพลิงท่ีใช้แล้วหมดไป นอกจากนั้นแล้ว กฟผ. ยังได้จัดหาพลังงานไฟฟ้าจากประเทศเพ่ือนบ้านเข้ามาเสริมกับที่ ผลิตด้วยโรงไฟฟ้าภายในประเทศ เน่ืองจากมีกำลังการผลิตไม่เพียงพอต่อ ความต้องการ ส่วนท่ีสอง เมื่อมีการผลิตพลังงานไฟฟ้าด้วยโรงไฟฟ้าขนาด ใหญ่ต่าง ๆ แล้วน้ัน เพื่อให้ถึงมือของผู้บริโภค ทำให้จำเป็นต้องมีการจัดส่ง พลังงานไฟฟ้าเหล่าน้ีไปยังที่ต่าง ๆ หรือชุมชนเมืองต่าง ๆ ที่กระจายอยู่ทั่ว ประเทศ ด้วยระบบส่งพลังงานไฟฟ้า (Transmission System) ท่ีส่ง พลังงานไฟฟ้าท่ีระดับแรงดันสูงระหว่างจังหวัดหรือระหว่างเมืองเพ่ือหน่วย สว่ นเสยี (Losses) ในระหวา่ งทส่ี ง่ พลงั งานไฟฟา้ ซงึ่ หนา้ ทคี่ วามรบั ผดิ ชอบ ในส่วนน้ีก็ยังเป็นของ กฟผ. อีกเช่นกัน เม่ือเข้าใกล้ตัวเมืองพลังงานไฟฟ้า ก็จะถูกลดระดับแรงดันลงท่ีสถานีไฟฟ้าและป้อนเข้าสู่ระบบจำหน่าย พลังงานไฟฟ้า (Distribution System) ซึ่งเป็นส่วนท่ีสามและเป็นหน้าที่ ความรับผิดชอบของการไฟฟ้านครหลวง หรือ กฟน. ถ้าอยู่ในเขต กรุงเทพมหานครและปริมณฑล และการไฟฟ้าส่วนภูมิภาค หรือ กฟภ. ถ้าอยู่นอกเขตพ้ืนท่ีความรับผิดชอบของ กฟน. สำหรับส่วนสุดท้ายเป็น เรื่องของการค้าปลีกและเก็บเงินกับผู้ใช้ไฟ (สมาชิกเมือง) ซึ่งในส่วนน ี้ ในปัจจุบันยังเป็นหน้าท่ีความรับผิดชอบของ กฟน. และ กฟภ. ยังไม่มีทาง เลือกอื่นทีเ่ ปน็ ภาคเอกชนโดยตรง 150

Smart City การพัฒนาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมอื ง จากท่ีกล่าวไว้ในย่อหน้าท่ีแล้วเกี่ยวกับระบบพลังงานไฟฟ้าหรือ อุตสาหกรรมจัดส่งพลังงานไฟฟ้า ถ้ามองในประเด็นของทิศทางการไหล ของพลังงานไฟฟ้า จะเห็นได้ว่าในระบบปัจจุบันพลังงานไฟฟ้าจะไหล ในทิศทางเดียว (Unidirectional Flow) คือจากโรงไฟฟ้าขนาดใหญ่ ผ่าน สายส่งพลังงานไฟฟ้าแรงดันสูง ลดระดับแรงดันมาสู่ระบบจำหน่ายพลังงาน ไฟฟ้าในระดับแรงดันท่ีต่ำลงมา จนมาถึงผู้ใช้ไฟหรือจนมาถึงการใช้ พลังงานไฟฟ้าในชุมชนเมืองนั่นเอง ทำให้สามารถกล่าวได้ว่าระบบพลังงาน ไฟฟ้าในปัจจุบันมีลักษณะที่เป็นแบบ Passive Network คือทำหน้าที่รับ และส่งผ่านพลังงานไฟฟ้าจากแหล่งผลิต (โรงไฟฟ้า) ไปสู่ผู้ใช้ไฟเพียงอย่าง เดียว หรือทำหน้าท่ีเป็นทางผ่านของพลังงานไฟฟ้าเพียงอย่างเดียว และ หน่วยงานท่ีรับผิดชอบ (กฟผ. สำหรับระบบส่ง และ กฟน. กฟภ. สำหรับ ระบบจำหน่าย) มีหน้าที่ในการทำอย่างไรก็ได้ไม่ให้การส่งผ่านพลังงาน ไฟฟา้ มีปัญหา 6.3 ววิ ัฒนาการของระบบไฟฟ้า ถึงแม้ว่าระบบพลังงานไฟฟ้าในปัจจุบันที่มีลักษณะแบบ Passive Network จะทำหน้าที่ได้ค่อนข้างดีในการส่งผ่านพลังงานไฟฟ้าไปถึงผู้ใช้ไฟ ด้วยความมั่นคงเชื่อถือได้และเพียงพอในระดับหน่ึง ความยุ่งยากซับซ้อน ก็เกิดขึ้น เนื่องมาจากการจัดหาแหล่งพลังงานขนาดใหญ่ รวมไปถึงการ สร้างโรงไฟฟ้าขนาดใหญ่เป็นไปด้วยความยากลำบาก เนื่องจากเหตุผลท้ัง การเป็นเช้ือเพลิงที่ใช้แล้วหมดไป และการต่อต้านจากชุมชนต่อการสร้าง โรงไฟฟ้าขนาดใหญ่นี้เน่ืองจากผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อมในวงกว้าง ทำให้ รูปแบบและลักษณะของโรงไฟฟ้าเปลี่ยนไปเน้นการใช้เชื้อเพลิงท่ีเป็นแบบ พลังงานหมุนเวียน ทดแทนได้ และมีขนาดไม่ใหญ่ ใกล้กับแหล่งชุมชน มากขึ้น หรือกล่าวอีกนัยหน่ึงก็คือโรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนขนาดเล็กนี้ จะเชื่อมต่อกับระบบจำหน่ายแรงดันต่ำเป็นส่วนใหญ่ และด้วยข้อจำกัดของ 151

Smart City การพฒั นาและปรับใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมอื ง การลงทนุ ในปจั จบุ ันที่เกิดขนึ้ ทำให้ภาครฐั สนับสนนุ ใหน้ กั ลงทนุ เอกชนเปน็ ผู้ลงทุนโรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนขนาดเล็กเหล่าน้ีร่วมกันพ้ืนท่ีน้ันๆ (ชมุ ชนเมอื ง) รปู ท่ี 6.3-1 ระบบพลงั งานไฟฟา้ ทมี่ โี รงไฟฟา้ พลงั งานหมนุ เวยี นขนาดเลก็ เชอ่ื มต่อ บทที่ 6 ระบบบริหารจัดการพลังงานไฟฟา รปู ที่ 6ส.3ำ-ห1 รรับะบปบรพะลเังทงาศนไไทฟยฟแาทลีม่ ้วีโรโงรไฟงฟไฟา พฟล้าังพงาลนังหงมาุนนเวหียมนขุนนเาวดียเลนก็ ทเช่ีไ่อืดม้รตับอ การ Rตo้ังแoตftโoรpงส)ไาํสRทฟโหรoน้ัฟงรงoแไบัาับฟfพปบสtฟลoรบนาะังpพเงตุน)ทาลิดแศนังโงไลตแรทาสงะั้นงยไงมลบแฟอมลีศนาฟว ทัก(พW้าโิตยรพ้ืนiยงnภไลทดdฟาัง้ังินฟFพงแaาาบพrน(mคบลSลตรงั)oมิดงอโาlรตบaนงั้ง(rไหคบWฟมลนFฟุนiุมพnaาเdวื้นจrตยีmาด้ังนกFินแ)ทขaตยี่ไr(ดแSmะ่โรoลร)บั(lWงaะกไrโตaาฟรรsิดงFtสฟeไaนตฟ้าrtับmั้งoพฟสบ)ลนE้านแnุจนังลeงาหแrะากลgลตนะyขัิดง)มแยคตหีศสะั้งักราบงือย(อนโภ(WรหาSางทพลaไoฟัsงิตlคคatฟยรeาrาอ ์ ช(บSีวคoมลlวaุมลr ชีวภาพ (BtiomEasnse, rgBiyo)gasห) รโือดโยรนงโไยฟบาฟย้ากชารีวสมนวับลสนชุนีวโรภงไาฟพฟา(จBากioเชm้ือaเพsลsิง,ชBนิดioตgางaๆs)เปโนดหยนาที่ของ โภกสดรงิ่ายแะยททวในด่ีรปปลวรงอิม2พมนกคา5ลณ6ณรโแัง5ยงะขลาะทหอะบนกตงรราโอืราแวยรมเลรงทงกแะมพไยี กผฟากบลานรฟเราังพทสาอรงัฒพาอนากกลกนนับับำัปงากปงสพรแารับะนลนะลกกังุมนหาะงิจาศมาโกณรกนรุนาบัเทงาเรกซวไรดืออียอื้ฟพแบอนใทนฟลกข1นแัง้นา0ปตโง,จาร0ลราดงา0ะะนไเก0รฟลกอเ็กฟเาโบมชนาดศกเ้ือพี้ปจยระะเลนวับทพมังหัตซง่ีปีเตลนาพื้อราินงิ่มทใิมชหนขข่ี ามนึ้นอแณุนิเดงตรเควขต่ือ่ลณียยอ่าะะนๆงงรกขโๆอรดนรรบวางมเยดไเปกปเเฟหาล็น็นรฟ็กตหกหจุผ้าาํ นะลนพกมท้ับา้าลีปี่วทกทังราิจ่ีขง่ีขะเกปามออานนารงงณพมิลต2ังรง5กา%ับน 152

สําหรบั ประเทศไทยแลว โรงไฟฟาพลSังงmานarหtมCนุ iเtวyยี นกทารไี่ พดฒัร ับนกาแาลระปสรนบั ับใชสร้ นะบุนบแIลTะในมกีศาักรบยรภิหาารพจดัคกราอรเบมคือลง ุม ต้ังแตโรงไฟฟาพลังงานแสงอาทิตยท้ังแบบติดตั้งบนพ้ืนดิน (Solar Farm) และติดต้ังบนหลังคา (Solar Rooftopห) โมรงุนไฟเวฟียาพนลขังงนาานดลมเล(W็กiนndี้จะFaมrีเmพ)ิ่มโรขงึ้ไนฟเฟราื่อจยากๆขยดะ้ว(ยWเaหstตeุผtoลทEn่ีวe่าrgเyป)็นหมรือิตโรงกไฟับฟ าชีวมวล สกโชดีิ่งวรยแะภทวทาด่ีพรปลวรง(อิมสปหBพมาi่ิรมลงoณแะังแmุนงขลมวาเaอะวานsดตงยีsณโลาแ,นรมลเ้องกBขแะไมiกนผือฟoานบgฟารaแพดาอsัฒพล1เอ)ล0ลกะนก็,โัปงา0ตดงจพร0ยาาะะลนน0มกมังหโางแยีปศเมามบผรรนุนับากะทนเยซวมะดพกีย้อื วาแานใััตฒณทนรขตนสแนนตนโ์2ารลา ับด5งะพสไเ%รฟลนลอ็กฟุนบังนาภโเงพร้ีปจาางะลน ยไนมังหฟใงีเทนนฟาพานปาด่ิมทจหีขแ่ีขาม2้ึนอกทุน5เงเรนเคช6วื่อณื้อโีย5ยเระนพๆกงขหลรดไนริงรฟวาชอืมยดนฟกเเเทิดหาล้ารตีย็กตพกาจุบผํางละลกเๆมทัทงับีปเา่ี่งวกปรกาาจิ นะเกับนปมหานารนณพมาิลตท2ังรี่ขง5กอา%ับนง ภายในป ร25ปู 6ท5ี่ ห6ร.ือ3เ-ท2ียบโเรทงาไกฟับฟปร้าะพมลาณงั งเกาอืนบห1ม0นุ ,0เ0ว0ียเนมกขะนวาตั ดตเล็ก รปู ท่ี 6.3-2 โรงไฟฟา พลงั งานหมุนเวยี นขนาดเล็ก 6-5 จากการที่มีโรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนขนาดเล็กเช่ือมต่อเข้ากับ ระบบจำหน่ายเพิ่มมากข้ึน ทำให้หน้าที่ของระบบเปล่ียนไปจากการท ่ี ในอดีตเป็นเพียงผู้ส่งผ่านพลังงานไฟฟ้าจากระบบที่ดูแลโดย กฟผ.ไปส ู่ ผู้ใช้ไฟ มาเป็นระบบท่ีมีโรงไฟฟ้าเชื่อมต่ออยู่ และผลิตส่งพลังงานไฟฟ้า Smart Cityไ:ปกทารั้งพสฒั อนางแทละิศปทรับาใชงร ะ(บBบiIdTiใrนeกcาtรiบoรnหิ าaรlจัดFกlาoรเwมอื )ง คือยังคงส่งพลังงานไฟฟ้าไปยัง ผู้ใช้ไฟท่ีเช่ือมต่อกับระบบจำหน่าย และในบางกรณีส่งพลังงานไฟฟ้า กลับไปท่ีระบบของ กฟผ. (ผลิตมามากกว่าความต้องการใช้ไฟฟ้าในพื้นที่ นั้นๆ) จากลักษณะของระบบที่เปล่ียนไปนี้ ทำให้มีความยุ่งยากในการ ควบคุมและจัดการระบบท่ีเพ่ิมข้ึน ระบบจำเป็นต้องตอบสนองได้รวดเร็ว (Active Network) ย่ิงขึ้นโดยเฉพาะเนอื่ งมาจากความผนั ผวนของการผลติ ไฟฟ้าของโรงไฟฟ้าพลังงานแสงอาทิตย์ (มีแดด ไม่มีแดด มีมาก มีน้อย) และโรงไฟฟ้าพลังงานลม (มีลม ไม่มีลม ลมมาก ลมน้อย) และจำเป็น ต้องเชอื่ มตอ่ กบั ผู้ใช้ไฟไดด้ ยี งิ่ ขึน้ 153

Smart City การพฒั นาและปรับใช้ระบบ IT ในการบริหารจัดการเมอื ง บทท่ี 6 ระบบบรหิ ารจดั การพลงั งานไฟฟา หไคฟือนยามังทาคข่ีเปงอสกไจนงงดารรับพกะะ้ โลบบก(รังาชบบงงรเท่าวไปดทนี่มฟงล่ีมังไเโี ฟ่ยีฟีรโวนรนงฟล้า้ันงไไาฟพไาปไเฟใฟปจพลฟดาายัง่ือกาเจงั งชพกผใะา่ือหาใูลสนชมรัง้สไท่งตงหฟาาพ่ีใอทมนนมอลอ่ีเหุนยชาดังมู่อืเรตีงแวุนมถาเลียปตเนะตวอนนีผยไอกเลขนพฟับบิตขนยีรฟสสนงะาผง้าาบนดพสูดไบอเปงลเจลลผังงใํา็ก็กางไนหนาเดทชนนทพ้ื่ออี่เาไลิศชฟมยยังท่ือตฟง่าแาอมาางลนไเงรตะขปไไฟวใาท่อหนกฟด้ังกบนับาสเับาจรรอ)งาะ็รวงกกบทระรรบิวศทบณะจทมบันบีสําาบทงทพหงทพั้งน่วล(่ดีลเBางชูแังังiยทdลงงื่อเาiโาพีrมดนeนจ่ิมยไcตัมดไฟtกฟ่iอาฟoกฟกกnฟาาผขกaับร้าึ้.นlลไ ปFับทสlไoําผูปใwใูหทช)่ี เ ระบบขอผงู้ใกชฟ้ไผฟ. (เผพลื่อิตมการมะากตกุ้นวาใคหว้เากมิตดอ กงกาารรตใชอไ ฟบฟสานในอพงน้ื ทจนี่ ึงั้นมๆีก) จาารกปลรกั ะษณยุกะขตอ์นงรำะเบทบคทโีเ่ ปนลโี่ยลนยไป ี น้ี ทํา ป ใเNแชหดeอื่มดtมwีคตไวoมอาrมกkสTทม)บัีแยeำายดผุงcใริ่งยใูดhหขชสาnน้ึไม้กรฟนoโีมใะดไนlาเดoยบกกทดเgบฉาียศyมรพ่งิพคี)นขาแวะนึ้ลอลแบเยังนคละ)งื่อุมะกแางแมเลนาทลาะรไจะคโฟาจรสโกงัด่ืนฟอไคกฟวโ้สาาลาฟรมมารายีผครพะีสันบลวมผ(บังาวัยงIทมนาnใี่เขนทพหfอล่ิมัoนมงมขกrส่ ้ึนาm(เรมมขรผaีลัย้าะลมtมบิตi(oบไไามฟMจรnมฟําวoีลเามaปdขมกnนอeลตัdบงrมโอnรรมงCiงะตsาไบoฟอกaบบฟmtลiสาพoมmพนnนลลอuอ)ังังงยnงงไดแา)าiนรcนลแวแaลไะดสะฟtเเงจiรปอฟo็วําา็นเn้าทป(Aิตนcยตtiอv(มeงี ผ ต แดงันนวัน้ คเพิด่ือหใหลส ักามขาอรถงตรอะบบสบนพองลไดังอ งยาา นงรไวฟดฟเร็ว้าทท่ีันเรทียวงกทวี จ่าัดกSาmรกaับrโtรงGไฟriฟdา พนลั้นงั งเาอนงหมหุนเรวือียนขนาด พ เลก็ ท่เี ช่ือกมลตอ่ากวับอรีกะบนบัยพหลนงั งึ่งานกไ็คฟือฟารไะดบ (ชบวงเSวmลาaใดrจtะGสงrพidลงั งเาปน็นไฟรฟะา บไปบในทท่ีเิศปทลา่ียงไนหนจ)ารกวคมทอ้ังยเชสื่อ่งมตอกับ เ ไผ(ไIฟฟnูใฟฟชfoาไาrฟทmทเ่ีเรําพaผมรียใtวื่อห่าiากoดกรนวกnะาเรพขรบaะS็วึ้นnบลตmdุพนังใ(aนงลใCPrหtาังoกaงนเGmsากาrsไนิimดรdฟiไvกตฟuนฟeาnอฟนั้ร้iาาcบเtตเอมaoอพสงtีคiบoนีวAยหสnารงcอมนืออtTงทกiอevยกันลงce่าสาับhจวงมnNเอึงเัยoหดีกมelนoี(ตกียtMwgยัาุกวyoหรoใ)าdนปนrแeรึง่kรลกอrณ)ะnะค็ ดยiเือs์ตท ุกีตaรค่าtตะไiโoงบนปนnๆํบาโส)ลเทSทู่รแย่ีmเีลสะคกะมโบaินดเัยrปบtโใขนหลGมึ้นแมยrีคiนีdสกเววาขับเคาปราิดมรมสน หาะนรเรลฉะบเวบัทกลมบขบศียกอไทแับวดง่เีลปรรฉ้อะะะลลกบบยยี่ าาบบน่ารดจพพงสาลลื่อกัังงคสงงอาาานนยร สเหงตผุกาานรพณรลตูปังาทงงาๆ่ี นท6ไเี่ .ฟก3ดิฟ-ข3า้ึนเพกรียับะงรบอะบยบาบพงไเดลดองัียยงวา าใงนนรวอไดดฟเีตรฟ็วไป้า(PสแaูรบsะsบบivบeSมtีคmoวAaาcมrttเivฉGeลียrNiวedฉt wลาoดrkม)ากข้ึนในการตอบสนองกับ 154 รปู ท่ี 6.3-3 ระบบพลังงานไฟฟาแบบ Smart Grid

Smart City การพฒั นาและปรับใชร้ ะบบ IT ในการบริหารจดั การเมือง ระบบพลังงานไฟฟ้าแบบ Smart Grid จะช่วยสนับสนุนให้เกิด การทำงานร่วมกันของหน่วยงานที่เก่ียวข้องต่างๆ ต้ังแต่ หน่วยนโยบาย แปล้อะนกไปำกกับลับกราะรหไวฟ่าฟงร้าะบแลบะแผลู้ใะชผ้ไู้ใฟช้ไ(ฟBเพet่ือteใชr ้ใCนoกoาrรdตinัดaสtินioใบnจท)ใทนมี่ ป6ีกรราะะรบเสดบ่งบ็นขรตหิ้อ่าามงรูลๆจัด ก ารพลังงานไฟฟ พตผปเกใูาอลีย่ชงนงั วใๆงไนขาปทแอนก่ีเตงไชรลตฟลื่อะับาะฟบมงรชาๆบตะวอหอพงตรตจเอตยชเวเัะดนล่้ังาง้ัาวขอื่าบแงแงกัลงุรางถๆมงตตักบาารกือาทีปร่ษะไัคหบนไครี่เรฟบ์พดวชนรไะะวบฟาฟ้ละ่ือวสบามแแ้ยังฟบามมิทบสลลงในบาตตธพาานะะโแภิ่พอ้นอมตยผลกบาเงาไลบูใ้นังาขพบฟกรชงังาทร้าถไาาฟงยทรกฟุนSขรนาแ้าอาํmับเอทในไลพใชงงรฟ่ีคแหไaะรื่อ้ไระฟ้มุลrฟกกฟับะใtบฟะชาํคา้บาฟบกรใใาGมา่คบชน้าจบัพrีปวไข้พเกัดรiฟลdพารอกวากลังมฟะ่ือรมางาังงจสตผรสาครงทาะไใดัิราทู้ใาวนง้ัฟนชชนะสมบเธไกฟปบ้วใินไิฟภาคนายฟาน็บใรุามรฟแจสฟมพถแพรร้าใตนลอิต้าลในะท่ลับนอะงงัรเปบ้ังะรพงยสผตกใรบบัาชู่ใานน่ืออ่าะนชไ่วงุคนรสดเคปไไมงดผฟฟวิ่งใ้าวเจีป็นหแวบนาลฟนตร(ลวมเคิคตBากถะาดาสุมมeวไิงสดึงลาฟาtปีๆรกคกิทมtอ้มะรฟeาวาธามตบะมrรราร้าิภัง้ สอม่ับทนถCขแาิทนใํไสาคoตอพนปธงุราoงงกคาิภจักมโrทนาวdเรนาษาำพรารงพiรถใnพผมวีไยหถทึงaลฟลมตงก้กข้ัtงิตัพงกอฟiใอาาoไงันนงอ้รราฟงnากดขนฟ)าอามไารนงฟขกีใหคชอฟานวไรงาฟาโวสรมยฟแงงมขงลาไาั่อนฟขะนมคฟอใ เพียงพอเช่ือถือรไดูป แทล่ี ะ6ต.3นท-4ุนทเท่ีคมุ คคโานรโวลมยทีแั้งลเปะน คมวติ ารมตอสสาง่ิมแาวรดถลขอ มองระบบพลังงานไฟฟ้า Smart Grid รูปที่ 6.3-4 เทคโนโลยแี ละความสามารถของระบบพลงั งานไฟฟา Smart Grid 155 จากรปู ขางตนทีแ่ สดงถึงความสามารถของระบบ Smart Grid ที่มีการนําเทคโนโลยีสารสนเทศแล

Smart City การพฒั นาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบรหิ ารจัดการเมือง จากรูปข้างต้นท่ีแสดงถึงความสามารถของระบบ Smart Grid ท่ีมี การนำเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารที่ทันสมัยเข้ามาประยุกต์ใช้ เพ่ือเพ่ิมศักยภาพของระบบพลังงานไฟฟ้าให้ทำงานได้ดีขึ้นตั้งแต่รองรับ พลังงานไฟฟ้าจากโรงไฟฟ้าชนิดต่างๆท่ีเช่ือมต่อเข้ากับระบบ ซ่ึงมีความ เป็นไปได้มากในอนาคตท่ีจะไม่ผลิตพร้อมกัน เน่ืองจากไม่สามารถควบคุม ช่วงเวลาในการผลิตได้แน่นอนเหมือนเช่นเคย (แสงอาทิตย์ และลม) นอกจากนั้นยังเพ่ิมศักยภาพในการเชื่อมต่อให้ผู้ใช้ไฟเข้ามามีส่วนร่วมกับ การจัดการระบบพลังงานไฟฟ้ามากยิ่งขึ้น เพ่ิมการตอบสนองของระบบ พลังงานไฟฟ้าต่อเหตุการณ์ต่างๆได้อย่างทันท่วงที ด้วยต้นทุนที่ถูกและเป็น มิตรกับส่ิงแวดล้อม ถ้ากล่าวโดยสรุป ในมุมมองของผู้ดูแลระบบพลังงาน ไฟฟ้า (เทคนิควิศวกรรม) การมีระบบ Smart Grid จะช่วยสนับสนุน การทำงานได้มีประสิทธภิ าพมากยิ่งขึน้ ดังตอ่ ไปนี้ - เทคโนโลยีที่จะช่วยให้ผู้ดูแลระบบสามารถเฝ้าระวัง ติดตาม และควบคุมระบบพลังงานไฟฟ้าและอุปกรณ์ไฟฟ้า (Wide Area Monitoring and Control) ท่ีเชื่อมต่ออยู่บนระบบ พลังงานไฟฟ้าได้ดีและรวดเร็วยิ่งข้ึน โดยเฉพาะเพ่ือป้องกัน ไม่ให้เกิดเหตุการณ์ไฟฟ้าดับ หรือถ้าเกิดไฟฟ้าดับต้องสามารถ กู้คืนระบบได้อย่างรวดเร็ว นอกจากน้ันยังช่วยสนับสนุนการ เช่ือมต่อของโรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนขนาดเล็กบนระบบ พลงั งานไฟฟ้า - เทคโนโลยีสารสนเทศและโครงสร้างพ้ืนฐานสำหรับการส่ือสาร ท่ีทันสมัย (Information and Communication Technology Integration) จะช่วยทำให้สามารถแลกเปลี่ยนข้อมูลระหว่าง อุปกรณ์ท่ีเชื่อมต่ออยู่บนระบบไฟฟ้า และระหว่างหน่วยงาน และบุคคลท่ีเกี่ยวข้อง ทำให้สามารถจัดการระบบพลังงานไฟฟ้า ไดด้ ีและรวดเร็วยงิ่ ขึ้น 156

Smart City การพัฒนาและปรับใช้ระบบ IT ในการบริหารจดั การเมอื ง - เทคโนโลยีท่ีจะช่วยสนับสนุนการเช่ือมต่อโรงไฟฟ้าพลังงาน หมุนเวียน พลังงานทดแทน (Renewable and Distributed Generation Integration) ในระดับแรงดันต่างๆ บนระบบ พลังงานไฟฟ้า ซ่ึงเป็นนโยบายด้านพลังงานใหม่ที่สนับสนุน โรงไฟฟา้ ขนาดเลก็ พวกนด้ี ว้ ยเหตผุ ลดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม อยา่ งไรกด็ ี การจะสนับสนุนให้มีโรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียน พลังงาน ทดแทนในปริมาณท่ีมาก ก็จะเพ่ิมความท้าทายให้กับระบบ พลังงานไฟฟ้าเนื่องจากความสามารถในการรองรับของระบบ พลังงานไฟฟ้า และความไม่แน่นอนในการผลิตไฟฟ้าของ โรงไฟฟ้าเหลา่ น ้ี - เทคโนโลยีที่จะช่วยเพ่ิมขีดความสามารถในการส่งพลังงาน ไฟฟ้า (Transmission Enhancement Application) โดยการ ใช้ประโยชน์จากความสามารถในการส่งพลังงานไฟฟ้าของ ระบบอย่างเต็มขีดความสามารถ เช่น ความสามารถในการส่ง พลังงานไฟฟ้าท่ีในอดีตอาจจะไม่ได้ถูกนำมาใช้เพราะไม่ทราบ ถงึ สถานะของการสง่ พลงั งานไฟฟา้ อยา่ งแทจ้ รงิ ซง่ึ การทำแบบนี้ จะชว่ ยลดหรอื เลื่อนการลงทนุ ในระบบไฟฟ้าออกไป - เทคโนโลยีตรวจจับและควบคุมแบบอัตโนมัติ (Distribution Grid Management) จะช่วยลดการเกิดเหตุการณ์ผิดปกติ ระบบเสยี หาย และชว่ ยทำให้ระบบกลบั คนื สสู่ ภาพปกตไิ ด้อย่าง รวดเร็ว รวมท้ังรักษาระดับแรงดันไฟฟ้าให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ ทำให้ยืดอายุการใช้งานของระบบและอุปกรณ์ต่างๆ ท่ีเชื่อมอยู่ กับระบบพลงั งานไฟฟ้าได้ - เทคโนโลยดี า้ นเครอ่ื งวดั (Advanced Metering Infrastructure) ที่จะช่วยให้เกิดการสื่อสาร ส่งข้อมูลสองทิศทางระหว่าง 157

Smart City การพฒั นาและปรับใชร้ ะบบ IT ในการบริหารจัดการเมือง การไฟฟ้าและผู้ใช้ไฟ ไม่ว่าจะเป็นการไฟฟ้าส่งข้อมูลราคาไฟฟ้า ไปถึงผู้ใช้ไฟเพ่ือให้ปรับพฤติกรรมการใช้ไฟฟ้า หรือข้อมูล พฤติกรรมการใช้ไฟฟ้าถูกส่งกลับไปท่ีการไฟฟ้าเพ่ือใช้ในการ วางแผนในอนาคต - เทคโนโลยีและโครงสร้างท่ีทันสมัยรองรับรถขับเคล่ือนด้วย พลังงานไฟฟ้า (EV Charging Infrastructure) ซ่ึงเป็นท ี่ คาดการณ์ไว้ว่าจะมีปริมาณของรถที่ขับเคล่ือนด้วยพลังงาน ไฟฟ้าเพิ่มมากข้ึนในตัวเมืองหรือเขตชุมชนเมือง เน่ืองจากเป็น มิตรกับสิ่งแวดล้อม และเป็นการทดแทนการใช้น้ำมันเป็น เช้ือเพลิง ท้ังน้ีโครงสร้างพื้นฐานและเทคโนโลยีจะช่วยทั้งการ ชาร์จไฟฟ้าจากระบบเข้าสู่ตัวรถ และจากรถเข้าสู่ระบบในบาง กรณีหรือบางช่วงเวลา ทำให้เป็นอีกหนึ่งเครื่องมือช่วย สนับสนนุ การจัดการระบบพลงั งานไฟฟา้ ในสถานการณต์ ่างๆ - เทคโนโลยีสำหรับผู้ใช้ไฟ (Customer Side System) ท่ีจะช่วย ให้การใช้ไฟฟ้าไปจนถึงการใช้ชีวิตของผู้ใช้ไฟสะดวกสบายมาก ยิ่งข้ึน เช่น การใช้พลังงานไฟฟ้าอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ลดต้นทุนในการใช้ไฟ อุปกรณ์ไฟฟ้าท่ีมีความเฉลียวฉลาด เชอื่ มโยงเขา้ ดว้ ยกนั จากนโยบายท่ีเปล่ียนไปเน้นการสนับสนุนโรงไฟฟ้าพลังงาน หมุนเวยี นขนาดเล็กในพ้ืนทต่ี ่าง ๆ และวิวัฒนาการของระบบพลงั งานไฟฟา้ แบบ Smart Grid ทำให้เกิดเป็นทั้งโอกาสและความท้าทายของชุมชนเมือง ในการบริหารจัดการพลังงานไฟฟ้าสำหรับเมืองนั้นๆ เร่ิมต้ังแต่การจัดหา แหล่งพลังงานหมุนเวียนในพ้ืนท่ีของชุมชนเมืองหรือพื้นท่ีใกล้เคียง การพัฒนาโรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนเพ่ือเป็นแหล่งพลังงานของเมือง ให้เพียงพอต่อความต้องการใช้พลังงานไฟฟ้าของเมือง เพ่ือความย่ังยืน 158

Smart City การพัฒนาและปรับใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจัดการเมอื ง ม่ันคง เชื่อถือได้ รวมไปถึงการใช้พลังงานไฟฟ้าอย่างมีประสิทธิภาพ อนุรักษ์พลังงาน เพ่ือลดต้นทุนพลังงานไฟฟ้าของเมืองให้อยู่ในระดับที่ สมาชิกของเมืองยอมรับไดแ้ ละเมืองเกดิ การแข่งขนั 6.4 Application ที่ใกลต้ วั และรปู แบบการใชช้ วี ติ ทเี่ ปลย่ี นไป จากคำอธิบายถึงเทคโนโลยีและความสามารถของระบบ Smart Grid ในหัวข้อก่อนหน้านี้ จะเห็นได้ว่าด้วยการประยุกต์ใช้เทคโนโลย ี สารสนเทศและการสื่อสาร และเทคโนโลยีสมัยใหม่ ทำให้ระบบพลังงาน ไฟฟ้ามีประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้นในหลายๆด้าน แต่มองในมุมมองข้างต้น ก็ยังเป็นเรื่องไกลตัวและโดยส่วนมากแล้วเป็นเร่ืองของการไฟฟ้าต่าง ๆ ท่ีเกี่ยวข้อง จึงไม่ใช่เร่ืองแปลกที่มักจะถูกมองว่าเป็นการใช้เงินลงทุน มหาศาล แต่อธิบายถึงความคุ้มค่าต่อผู้ใช้ไฟลำบาก อย่างไรก็ดี ถ้ามอง ในบริบทของเมืองหรือการจัดการเมือง (Urbanisation & Smart City) การลงทุนในระบบ Smart Grid ก็ช่วยปลดล็อคศักยภาพในการจัดการ เมืองจากมุมมองด้านพลังงานได้ ทำให้เป็นหน้าที่ของผู้บริหารเมืองที่ต้อง ตระหนกั และทำความเขา้ ใจถึงโอกาสจากการมีระบบ Smart Grid ดังน้ี 6.4.1 เมืองที่ไม่เป็นพิษต่อสิ่งแวดล้อม (Zero Carbon, Zero Waste) ระบบ Smart Grid ช่วยทำให้เมืองมีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติ อย่างคุ้มค่า ย่ังยืน และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม โดยที่ถ้าชุมชนเมืองมีการ วางแผนและจัดการเป็นอย่างดี ก็จะสามารถสร้างเมืองให้มีการใช้พลังงาน จากพลังงานหมุนเวียน และพลังงานทดแทนที่มีอยู่ในเขตเมือง ลดการ พ่ึงพาพลังงานไฟฟ้าจากระบบหลักของการไฟฟ้า เช่น มีการสร้างโรงไฟฟ้า พลังงานแสงอาทิตย์ทั้งติดต้ังบนพื้นดิน (ถ้ามีพ้ืนท่ีมากพอ) หรือแบบติดตั้ง บนหลังคาของอาคารและบ้านเรือนในเขตเมือง มีการสร้างโรงไฟฟ้า 159

Smart City การพัฒนาและปรบั ใชร้ ะบบ IT ในการบริหารจดั การเมอื ง พลังงานลม (ถ้าเป็นพื้นท่ีลมดี) หรือแม้กระทั่งการจัดการขยะที่เกิดข้ึน ทุกวันของเมืองให้หมดไปและกลายเป็นพลังงานไฟฟ้า โดยนำพลังงาน ไฟฟ้าที่มีต้นทุนต่ำ และย่ังยืนจากโรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนและพลังงาน ทดแทนเหล่านี้ไปใช้ประโยชน์ภายในเมือง เช่น ใช้ทำความร้อนป้อน เข้าระบบต่าง ๆ ของเมือง ใช้เป็นไฟสาธารณะในพื้นท่ีของเมือง ใช้เป็น ไฟจราจร ใช้เป็นแหล่งพลงั งานสำหรับรถขบั เคลือ่ นด้วยพลังงานไฟฟา้ หรือ ใชเ้ ปน็ สว่ นหนงึ่ ในการขับเคลอ่ื นระบบคมนาคมขนส่ง เป็นตน้ 6.4.2 เมืองท่ีพง่ึ พาตนเอง (Micro Grid and Islanding) ในปกติเมื่อมีเหตุการณ์ท่ีผิดปกติเกิดข้ึนกับระบบพลังงานไฟฟ้า หรืออุปกรณ์ไฟฟ้าเสียหาย เช่น หม้อแปลงไฟฟ้าระเบิด วงจรบางวงจร ชำรุด หรือมีโรงไฟฟ้าขนาดใหญ่หลุดออกไปจากระบบ ทำให้ไม่สามารถ ตอบสนองต่อความต้องการใช้พลังงานไฟฟ้าของผู้ใช้ไฟได้ทั้งหมด เป็นเหตุ ให้ต้องมีการตัดวงจร (หรือโหลด) ออกไปเพ่ือรักษาเสถียรภาพของระบบ พลังงานไฟฟ้าในภาพรวมเอาไว้ ส่งผลให้เกิดเหตุการณ์ไฟฟ้าดับขึ้นกับผู้ใช้ ไฟบางส่วน แต่สำหรับระบบ Smart Grid แล้ว เม่ือมีเหตุการณ์ที่ผิดปกติ แบบน้ีเกิดข้ึน แทนที่จะตัดวงจรออกไปแบบในอดีตแล้วทำให้เกิดไฟฟ้าดับ ระบบ Smart Grid จะทำการแยกวงจรออกจากระบบพลังงานหลัก และ ทำการควบคุมโรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนและพลังงานทดแทนที่เชื่อมต่อ กับระบบในพื้นท่ีใกล้เคียงนั้น เพื่อให้ยังคงทำการจ่ายพลังงานไฟฟ้าในพ้ืนที่ ไปจนกว่าเหตุการณ์ผิดปกติจะได้รับการแก้ไข ซ่ึงก็จะเกี่ยวข้องสัมพันธ์กับ ข้อข้างต้นที่ระบบ Smart Grid อำนวยความสะดวกในการเชื่อมต่อ โรงไฟฟ้าขนาดเล็กเหล่านี้ และสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้ในเวลาที่ จำเป็น 160

Smart City การพัฒนาและปรบั ใชร้ ะบบ IT ในการบริหารจดั การเมือง 6.4.3 การตอบสนองการใช้พลงั งานไฟฟ้า (Demand Response) ในบางกรณีท่ีมีเหตุการณ์ท่ีผิดปกติเกิดขึ้นในระบบไฟฟ้าทำให้ ไม่สามารถจ่ายพลังงานไฟฟ้าได้เพียงพอต่อความต้องการ ด้วยศักยภาพ ของระบบ Smart Grid และระบบการส่ือสารท่ีทันสมัยและรวดเร็ว ทำให้ การไฟฟ้าสามารถแจ้งขอความช่วยเหลือไปถึงผู้ใช้ไฟที่ประสงค์และมีความ สามารถในการลดการใช้พลังงานไฟฟ้าลงได้ ซึ่งถ้ารวมกันในระดับชุมชน เมือง ก็อาจจะทำให้การไฟฟ้าสามารถรักษาระบบให้ยังคงมีเสถียรภาพ ต่อไป ซึ่งการดำเนินการปรับพฤติกรรมของผู้ใช้ไฟเหล่าน้ี จะได้รับการ ชดเชยจากการไฟฟ้า ไม่ว่าจะเป็นเงินสนับสนุนหรือค่าไฟฟ้าท่ีถูกลงในช่วง เวลาอ่ืนๆ (ข้ึนอยู่กับนโยบาย) ทำให้สามารถมองเป็นธุรกิจด้านพลังงาน ของเมืองได้ ไม่ว่าจะช่วยรับพลังงานไฟฟ้าส่วนเกินมาใช้ หรือปรับลด การใชไ้ ฟฟ้าลง 6.4.4 บ้านและอาคารอจั ฉรยิ ะ (Smart Home/Building) อาคารอัจฉริยะ คือ อาคารที่ได้รับการออกแบบโดยใช้เทคนิค การก่อสร้างท่ีก้าวหน้า มีความแตกต่าง จาก อาคารธรรมดา ในทุกๆ แง่ มีการติดต้ังอุปกรณ์ ท่ีรับรู้ ข้อมูลต่างๆ ของอาคาร โดยข้อมูลน้ันจะถูกส่ง ไปยังระบบประมวลกลาง ซึ่งมีความสามารถในการวิเคราะห์ข้อมูลท่ีได้รับ แล้วสั่งการให้ระบบของอาคาร ปรับเปล่ียนตามสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนไป โดยผลที่ต้องการคือผู้ใช้งานอาคารได้รับผลประโยชน์สูงสุด ซ่ึงจะว่าไปแล้ว อาคารอัจฉริยะ จะต้องทำงานได้คล้ายสิ่งมีชีวิตคือมีการรับรู้และสามารถ ตอบสนองกับส่ิงเร้าท้ังจากภายในและภายนอก อีกทั้งสามารถปรับตัวให้ เข้ากับสิ่งแวดล้อมเพ่ือให้ตนเองมีการใช้ชีวิตได้อย่างปรกติสุข สำหรับ การควบคุมการใช้พลังงาน (Energy Management) ซึ่งเป็นระบบหน่ึง ในอาคารจะทำหน้าท่ีวางแผนและควบคุมการใช้พลังงานของอาคาร โดยจะ บริหารการใช้พลังงานให้ได้ประโยชน์สูงสุดโดยใช้ค่าใช้จ่ายต่ำท่ีสุด ตัวอย่างที่มีประโยชน์มากสำหรับระบบน้ีในประเทศไทยคือการบริหาร 161

Smart City การพัฒนาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบริหารจัดการเมอื ง การใช้ไฟฟ้าของอาคารเพ่ือหลีกเล่ียงการจ่ายค่าใช้ไฟฟ้าสูงสุดของแต่ละ เดือน (Demand Charge) ในระบบท่ีมีความสามารถมาก ๆ น้ัน สามารถ นำข้อมูลการใช้พลังงานในอดีตของผู้ท่ีอยู่ในอาคาร มาวิเคราะห์แล้วส่ังให้ ระบบต่างๆทำงาน เช่นกำหนดการเปิดและปิดระบบต่าง ๆ ให้เหมาะสม กับการใช้งาน โดยทำให้ได้ท้ังความสะดวกสบายของผู้ใช้และประหยัด พลงั งานสงู สุดอยา่ งอตั โนมัต ิ 6.5 ตัวอย่างเมืองที่มีการจัดการพลังงานที่ดีด้วย Technology 6.5.1 โครงการ Masdar City - Abu Dhabi, United Arab Emirates โครงการ Masdar City ก่อต้ังโครงการเม่ือปี  2006 ด้วย เงินลงทุนต้ังต้น 15,000 ล้านเหรียญสหรัฐฯ (เฉพาะจากภาครัฐ) มี สุลต่านอาห์เหม็ด อัล จาเบอร์ (Sultan Ahmed Al Jaber) เป็นซีอีโอ ผู้บริหารโครงการ “มาสดาร์ ซิต้ี” ภายใต้แผนการออกแบบของสถาปนิก ดังอย่างนอร์แมน ฟอสเตอร์ (Norman Foster) บวกกับพลังการขับเคลื่อน ของ Mubadala Development Company ซ่ึงเป็นบริษัทของรัฐบาลสหรัฐ อาหรับเอมิเรตส์มาสดาร์ ซิต้ีถูกวางเป้าให้เปิดตัวเต็มรูปแบบในปี 2016 เพื่อรองรับการอยู่อาศัยของประชากรคุณภาพราว 40,000 คน และอีก 50,000 คนท่ีคาดว่าจะเดินทางเข้าออกเมืองในแต่ละวัน โดยเมืองแห่ง  “พลังงานสะอาด 100%” น้ีจะมีผังเมืองท่ีสมบูรณ์พร้อมในตัวเอง ประกอบด้วยบ้านเรือนพักอาศัยพ้ืนท่ีสำหรับสำนักงานและร้านค้า โครงสร้างพ้ืนฐานท่ีเป็นมิตรต่อส่ิงแวดล้อม แหล่งพลังงานหมุนเวียนของ ตนเอง รวมทั้งเทคโนโลยีเพื่อความสะดวกสบายครบถ้วนซ่ึงเทคโนโลย ี ดังกล่าวล้วนเป็นนวัตกรรมล้ำยุค เช่น ระบบรถยนต์ไฟฟ้าท่ีไม่ต้องใช้ คนขับ ระบบปรับสภาพอากาศบนท้องถนน ไปจนถึงระบบตรวจวัดระดับ 162

สหรัฐอาหรับเอมิเรตสมาสดาร ซิต้ีถูกวางเปาใหเปดตัวเต็มรูปแบบในป 2016 เพ่ือรองรับการอยูอาศัยของ ประชากรคุณภาพราว 40,000 คน และอีก 50,S00m0arคtนCทitี่คyาดกวาารจพะัฒเดนนิ าแทละาปงรเบัขใาชอ้ระอบกบเIมTือในงกในารแบตริหลาะรวจัดันกโารดเมยอืเมง ือง แหง “พลังงานสะอาด 100%” นี้จะมีผังเมืองที่สมบรู ณพ รอ มในตวั เอง ประกอบดวยบานเรอื นพักอาศัยพ้ืนที่ สรวาํ มหทรับ้ังเสทําคนกโกันางโราลในยชแีเพพ้ ล่อืะลครงั าวงนาามคนสา ขะโอดคงวรพกงสลสรบเมา างอืยพงค้นื รฐฯบาลถนฯวทนีเ่ พปซนึ่นื้งเมททติ โ่ีครคโตนรอ งโสลกิง่ยาแีดรวังทดกง้ัลลหอามมวลดแวหน3ลเ.ป7งพนลลนา้ังวนงัตาตกนราหรรมมาุนงลเเ้ํามวยียตุคนรขเชอนงตรนะเบอบง รถยนตไฟฟแาบท่งี่ไเมปต็นอพงื้นใชทค่ีอนยขู่ัอบารศะัยบรบ้อปยรลับะสภ5า2พอพา้ืนกาทศ่ีธบุรนกทิจอแงลถะนพนาไณปิชจนยถ์รึง้อรยะลบะบต3ร8วจพวัด้ืนรทะี่ ดับการใช พลังงานขอชงพุมลชเนมือรง้อยฯลฯะ พ8้นื ทแ่โี ลคะรงรกา้ านรคทา้ังหปมลดีก3ร.้อ7ยลลา ะนต2าร างเมตรแบง เปน พน้ื ท่ีอยูอาศัยรอยละ 52 พื้นที่ ธรุ กจิ และพาณิชยร อยละ 38 พื้นท่ชี มุ ชนรอยละ 8 และรา นคา ปลีกรอ ยละ 2 รูปท่ี 6.5-1 โครงการ Masdar City โครงการ รMูปaทs่ี 6d.a5r-1CโiคtyรงยกาังรเปM็นaทs่ีตd้ังaขr อCงity“สถาบันวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีแห่งมาสดาร์ (Masdar Institute of Science and โคTรงeกcาhรnMoalosdgayr)C”ityซ่ึงยปังเัจปจนุบทันีต่ ั้งมขีสอถง า“นสถะาเปบนั็นวมิทหยาาศวาิทสยตารลแัยละดเ้าทนคกโนาโรลวยิจีแัยหทง่ีทมาำสกดาารร (Masdar Institute oศfึกScษieาnคc้นeคanวd้าเTกeี่ยchวnกoับlog“yพ)”ลซัง่ึ ปงจาจนุบทันามงีสเถลานือะกเป”นมแหลาะวิท“ยาคลวยั าดามนยก่ังารยวืนิจัยขทอท่ี งาํ การศึกษา คน ควา เกยี่ โวลกับกอ“นพลาังคงตาน”ทาโงดเลยือตกร”งแวลัตะถ“ุปควราะมสยงั่งคยืน์ขขอองงกโลากรอสนรา้าคงตเม”ือโดงยเพตร่ืองเปว็นัตแถุปกรนะหสงลคักข สอู่งการสราง เมมีสอื ัดงสเพว่ือนเเปป“เน ปนพแ้รากลอหนังยหงมลาละานกั ยสหูเด7ปม้าา ุนหนขเมอวพางียยลกนดัางา”รงนใาพชมนลพีสงัลใัดงันงาสงนปา่วในีนนท2ปเป้ัง02ห็น02ม2ร0ด0้อยขกขอลลองุะมกงธรก7ุรุงกอรขิจาุงบอทอดูงี่ลากางบบทาีูรดุนทใีก่สาชาํวบ้พหนี ลนมทดังา่ีงใกกหาเำนป“หนทพนบ้ังลหังรดงิษมาใัทนหดทห้ ี่มมุุนงหเวนียานส”ู กลุ่มธุรกิจที่ลงทุนส่วนมากเป็นบริษัทท่ีมุ่งหน้าสู่ “เทคโนโลยีสะอาด” Smart City:IเกหnาtรมeพือrัฒnนนaาๆtแioลกะnปaันรlับใRเชชeร่นะnบeบSwIiTaebใmนleกeาnรEบsnร,หิeาSrรgKจyดั กEาAnรgเeมeอืrngงcyy,G(eInReErNalAE) leเปcน็trตic้น( GE) และ 6-11 163

“เทSคmโนaโrลt ยCีสitะyอากดาร”พัฒเหนมาแือลนะปๆรบั กใชันร้ ะบเบชนIT Sในieกาmรบeรnหิ sาร,จSดั KกาEรnเมeอื rงg y,General Electric (GE) และ International Renewable Energy Agency (IRENA) เปน ตน รปู ที่ 6.5-2 สถาบันวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยแี หง่ มาสดาร์ รปู ท่ี 6.5-2 สถาบนั วทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยีแหง มาสดาร ตามแผนการออกแบบ มาสดาร์ซิตี้จะประกอบไปด้วยแหล่ง แโกครอ รกสงครขือาางยโทตรกง้ัางาหผมรพทใแมลแผหสดลดิตผล้กงไัสพนิตงดอับงแกลอโาาลางังดบทรงนะายเาอกิตนหงทนอาายกจมคกรย์าขต่แอุโ)นกดินนบสอเแตบาโวันรสั้งลดียด้งาแมยอมับนผงาาีใสทงตหหทหโดอ้ังึซมลติมาไหลยารปา่ๆาขซมยคร(นติ ืดอเปรสซี้จากวไรด่ละวาดมะมปลนร้โหเบถรพทภดะมึนึงัฒ่ีสกยทากชอรนดุงา(้บาสา่อาอรงแไวายัเนปเนลคตส)ดดะทารรวรทัส่ีบอียย็จทดรัแนแมแัง้าสหหรงดลขอเลกม้สัวยบบงดครใาเพตดน็จทือยล่วอแคปโยังลไโคโัจงนวปโราจรใดโนงคนุลงบยผหปืขอยคันมลจี่ใากาสหุจนิยดตาามุบเวกพรวมๆันาีายพลโสารซนรััฒรงาวผลหมงถมานลลาาจถรราินตา่เาึงถยซแกแจยจปลาลาลไา รลรฟยกะะะเใไ ต นเฟภรชใทียหุดมกออขบัาันยคงดเผาาาปับยนลรนติ ไพปล จะผลิตกระแกสาไรฟตฟิดา เตพั้ง่ิมแใผหแงโกซเ มลอื างรไ์เดซอ ลกี ลร์บอยนลชะุด2อ0าคนอารกทจา้ังกหนมี้ ด“พดล้วังยงาโนดลยมค”าด“พว่าลโังซงาลนาครว์เซามลรลอ์ นใตพิภพไซ”เคิลใ และ “พลงั งใานชไฮดุ โดอราเคจานร”จกะเ็ผปลน ติ อกี รสะามแทสาไงฟเลฟอื า้ กเพท่มีมิ าใสหดแ้ ากรเ่ ซมติ อื ้ีไงดไเ ดตอ้รยีกมรพอ้ ฒัยลนาะไว2ส0าํ หนรบัอชกาจวาเกมอืนง้ี ดวยเชนกัน โดยเมอ่ื โครง“กพารลแังลงว าเนสรลจ็ มม”าส“ดาพรล ซังิตงีจ้าะนมคีโรวงาไมฟรฟ้อาพนลใงัตไ้พฮโิภดรพเจ”นแทล่ใี หะญ“ทพีส่ ุดลใังนงโาลนกไฮโดรเจน” สรา งโร ก็เป็นอีกสามทางเลือกที่มาสดาร์ ซิต้ีได้เตรียมพัฒนาไว้สำหรับชาวเมือง เหลือแ ด้วยเช่นกัน โดยเมื่อโครงการแล้วเสร็จมาสดาร์ ซิตี้จะมีโรงไฟฟ้าพลัง สําคญั ร ไฮโดรเจนทใ่ี หญท่ ส่ี ดุ ในโลก จริงๆ ก 164

Smart City การพฒั นาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมือง รูปท่ี 6.5-3 รถพลงั งานไฟฟา้ บทท่ี 6 ระบบบรหิ ารจัดการพลังงานไฟฟา นอกเหรปูนทือี่ จ6า.5ก-เ3รื่อรถงพพลลังังงงาานนไมฟาฟสาดาร์ ซิต้ียังพยายามท่ีจะลด ปริมาณขยะให้เหลือน้อยท่ีสุดเท่าที่จะเป็นไปได้ (Zero Waste Policy) นอกเหนือจโาดกยเรข่ือยงะพอลินังทงารนียม์จาาสกดวางจรรซกิตา้ียรังบพรยิโภายคาจมะทถ่ีจูกะนลำดไปปรใชิม้ใานณกขรยะะบใวหนเหกลาือรผนลอิตยทปี่สุ๋ยุดเทาที่จะ ปได (Zero WasผtลeิตPพoลliังcงyา)นโดแยลขะยผะลอิตนดทินรียเพจ่ือากวางรจเกรษกาตรรบรในิโภขคณจะะทถ่ีขูกยนะําอไปุตใสชาใหนกรระมบวเนชก่นารผลิตปุย ลังงาน และผลพิตดลินาสเพตอื่ ิกกหารเือกโษลตหระในกข็จณะะถทูกข่ีนยำะไอปตุ รสีไาซหเคกิรลรใมหมเช่เพน่ือพกลาารสใชติ้กงาหนรใือนโลรูปหะแบกบ็จทะถี่ ูกนําไปรี ใหมเ พอ่ื การใชแง าตนกใตนา่รงูปกแนั บไบปท ีแ่ ตกตางกันไป แรกรตงาจ็ นงใวะนารํา้ ถนสสอ ูกผวะยนลนอลําติขาะไดนอป8ง้ําใส0กแชํา“ตนทาบต ขหD่ี่ร้ำวออบอรจท่าeใสงบััดนน“ะs่ินงกกDภเี้จa้ํแาล าาาeะlทรรวเiคsใnพบี่นถดaชกaูื่อกร้าํl้าพลใitิโใใnรนเ้ภiอลชหมoเaสคกัแงม้เtอืnห่iษงวลoงโไ”านตลดวแมnนจรยือขหซ”่แแไะโแองึ่งฟรพซลกนตงหงึง่ะฟล้กกี้ก่นงมหอับ้าาั็ามน้ำมา่นืนจรเีสแยขาๆจาผผะเยาถกัดลรอนกถสึงิ่แิตมกลางึงูกกสนกดาาาตรานวารํ้างะ้รนรไทสอนทบดแแจาำ่ีว่ี้เำววยยปหทาานา กกนนเกิรเตกมเปเี้จับมกกยากืนอะิตลกร์เาลกงใทรอืรารชแือาตีไแร่าสพรซหแบอลนใรเล่ลงสะชร้ัคน้ัางนแะนิ่ิโงิลทงงภแ้ีรแกํ้าเา่ีโสธวใพคร็มนรหาดำ่ธ่ือีไแตงคลโฟาน“ุตผงดัอญตคฟําาานยมุกตมุงารนโงไๆลทจ่าารมาผัวบางกุงนอแลกๆรงหมอพทา้ิอแตยากนก่ีอเสยใดนจปัชนผองล”า้ำ็นใอลกะกหเแอามิรตจนมทยบ่ิม8ิตานํา้ าิตตบกท0สร้ำงยน ะวแเนจเททลานจาเกพรํ้านกิงเื่อั้นสาใทียหรี่ ของน้ำท่ีถูกใช้แล้วจะกลับเข้าสู่กระบวนการรีไซเคิลเพื่อนำกลับมาใช้ใหม่ 165

Smart City การพัฒนาและปรับใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมอื ง ส่วนน้ำเสียจริงๆ ก็จะถูกนำไปใช้ต่อในภาคการเกษตรและอื่นๆ กล่าวได้ว่า เป็นการใช้นำ้ ให้ “คมุ้ ทกุ หยด” อยา่ งแท้จรงิ 6.5.2 โครงการ Kashiwa-no-ha Smart Cityบท-ทC่ี 6hระibบบaบ,รหิJาaรpจัดaกnาร พลังงานไฟฟา 6.5.2 โโคครรรงงะกกหาารรวK่Kา aaงssหhhiนiwwโ่วคaaย--รnnงงooกา--นhาhรaaภSSาKmmคaaaรsrrัhฐtti,CwCiitมatyy-หn-เาปoCวน-hิทคhibวยaาaาม,SลรJวmัaยมp,aมarือสntรถะCหาบiวtบทyาทันง ี่ 6หกเรนปะาบว็นรบยบวคงริาจวหิ นัยาาภรม,จาดั รคMก่วารรัฐiมพt,ลsมมังuงือหาiนาไวฟิทฟยา าลัย, สถ6า.5บ.ั2นกาโรคFวรuิงจกdัยาo,รsMKaiatnsuhCiwFoau.-,dnLot-sdha.an SแCmลoa.ะ,rLหttdCน.i่วtyแยล-งะCาหhนนibอวa่ืยน,งๆJาaนpทอaื่นี่เnชๆื่อทม่ีเชตื่อ่อมรตัฐอวรัฐิสวาิสหาหกกิจิจ บบรริษิษัทัทเอกชนและ มแลหสะาถเวามทิบอื ยันงากขลโาอคเสยัรองร่ิงทวกงกิแจกจี่าัยชาวะรร,สทดนMรKําลแางai้อtลงาssอhนมะuุตiตiwมทสอFaหาสu-หงnาdชoกมวo-รีวเิsทมรahภยมอืnaางใาSCหพใลนmoมัยอ.aเ,Lทุดมrttมี่จdือCค.ะงiตtแทสyิ ลไุำขดะเงภปแหานกนานคพวเตวยมแาง่อืมลางสรนะสวอาอมิ่ง่ืนมแมาๆเวือยมดรทุยะลือี่เืหนชองว่ือมใามแนทงตลหอาองนะุดรชวเัฐมีวมยวภงคิสือาาาตงนพหขิภกไอาเิจมดคงือรบ้แกัฐงรกา,สิษร่มุขัทสเหภเมาอราืวอกพ้าิทชงงแย นลาแะลลอัยะา, ยุยืน มหาวิทยาอลุตยั ทส่จี าะหทกาํ งรารนมตอใหสามม ่เมอื งในอุดมคติ ไดแก เมืองสิ่งแวดลอมทางชีวภาพ เมืองสุขภาพและอายุยืน และเมอื งของการสรางอุตสาหกรรมใหม รูปท่ี 6.5-4 โครงการ Kashiwa-no- ha Smart City รูปที่ 6.5-4 โครงการ Kashiwa-no- ha Smart City รปู ท่ี 6.5-5 กรรปู อทบ่ี 6ก.5า-ร4ดโคำรเนงกนิ ารโคKรaงshกiาwรa-nKoa-shhaiwSma-anrto-Cithya Smart City 166 รรูปูปทที่ ่ี 66..55--55 กกรรออบบกกาารรดดาํ าํ เนเนนิ นิ โคโครงรกงากรารKaKsahsiwhiaw-nao-n-oh-ahSamSamrtaCrittyCity

Smart City การพฒั นาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบรหิ ารจัดการเมอื ง Kashiwa-no-ha มุ่งม่ันที่จะสร้างเมืองแห่งอนาคตที่กลมกลืน ผู้คนและสภาพแวดล้อม การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรทางธรรมชาติ ท่ีอุดมสมบูรณ์ โดยจะบันทึกสร้างและเก็บพลังงานเพ่ือใช้ในการปรับระบบ การขนส่งและโปรแกรมเมืองสีเขียว เพื่อการรักษาความปลอดภัย แม้ใน ช่วงภยั พิบตั ิ AEMS (เขตระบบการจดั การพลงั งาน) Kashiwa-no-ha เพิ่มประสิทธิภาพการใช้พลังงานสำหรับ ท้งั เมอื ง AEMS มีบทบาทสำคญั ในการต้งั ค่าต่างๆ บทที่ 6 ระบบบรหิ ารจดั การพล รปู ที่ 6.5-6 เขตระบบการจดั การพลงั งาน รปู ท่ี 6.5-6 เขตระบบการจัดการพลังงาน 167

Smart City การพัฒนาและปรบั ใชร้ ะบบ IT ในการบริหารจดั การเมอื ง เขตระบบการจัดการพลังงาน (AMS) เป็นการผลิตพลังงาน ทจาดกแลทมนจเาปก็นแหตรลูป้น่งทตเ่ี ่าช6ง่ือ.ๆ5ม-เโ6ชย่นเงขกพตันลรเังะปงบ็นานบโไคกฟราฟงรข้าจจ่าัดายกกาแSรสmพงaอลrาtังทงิตGายrนi์ dพลแังลงะานส่ไงฟจ่ฟาย้า นงาวสกเไนขฟุดแสตสฟสํราําางะหนอไบปัรกาับบยทงเัากงิตมบนาลพไอหแยือฟราื่นบจดยล งจนพฟุ่ๆดองัะงทัดปงเั้ตาจลเัง้ ราซสพักะนรัเงือน่ึงมเ่วาางพ่ิ มพจนไนกอืราลฟะข่ิมแนพาสงัชงึ้ฟขนรดลำไงล่ว้ึนบ้าฟนวใาะยังไในรนยักอฟลงนปิโกเไางดาแภยาวฟาานคกหจังคลนรฟบาาลาสแ(าจ้ราร้่งากAูงบะกผใพนสสลMชเ่งลาื้นําเพุด้พมปรนSนาทิ่มไืลอนส)งดัี่หกเขังนปาวพ้ ้างง้ึนเแยั2นางนปาลใลสสน6นนขงัตนะ่รง%ไงรเอนอฟจรกาววพงาาาฟนลมเเคกวสราปช้าไกัารนฟผินกส็ื่อนระับคลลธูงฟมกสบส้าารแิตาาำโบุดงรหพผยรนววสมอางิธัลกัลนAำนนกีกดงงังขหMุาัารนพสางอรรนัSกาาแเลังบนปรษนยวลัเงใี้จ่วัมนส์นพทนงะะมืองธาลโขดชใกจคงรนังนณ่วแัทบารงรยอทวกะมั้างแงใื่นั นเนทหนรหขดมๆะี่แกห้เจลาาือรบลแาย่งายงาซรพะลบกดสุ ดึ่งบลSะล้วาแจจดAmรใมยังหะนิะโงกMกาภaลชาวรเาาrSันพนคงถวรรtตย่ิ มใาลนGขงดขึ้rนๆiณกdใาเนะชรทแแนใ่ีกชหลาพพะลร รพสนิ คา วิธีกปารลน่อี้จยกะา๊ชซวเยรใือหนเกรราะสจากม ารถลดอัตราการบรโิ ภคสูงสดุ ได 26% เปน การอนุรกั ษพ ลงั ง ปลอยกาซเรือรนูปกทร่ี ะ6จ.5ก-7 ภาพรวมเครือขา่ ย Smart Grid รูปที่ 6.5-7 ภาพรวมเครือขา ย Smart Grid 168 City: การพฒั นาและปรับใชร ะบบ IT ในการบริหารจดั การเมือง

Smart City การพฒั นาและปรับใชร้ ะบบ IT ในการบริหารจัดการเมือง ระบบพลังงานในช่วงภยั พบิ ัต ิ ระบบพลังงานทดแทนและเก็บแบตเตอร่ีสามารถจัดการได้ พลังงาน อย่างมีประสิทธิภาพการใช้พลังงานในช่วงภัยพิบัติ มีกบาทรทตี่ 6้ังรคะ่าบรบบะรบหิ บารทจัด่ีจกะารพลังงานไฟฟา ทำให้สามารถปรับใช้ธุรกิจและการดำเนินชีวิตอย่างต่อเน่ือง ในกรณีท่ี ะสงจาย ระไบฟบฟพ้ลาังดงับานGใAนชTวEงภSยั QพบิUตั Aิ RE สามารถจัดหา 60% ของความต้องการใช้ พลรลงบังพรงิGภื้โนาภAัยทนคพT่ีEิบัตSิQรมะUกี พฉนบาAุำ้กลบรRผตัพงเEฉ้ัง่างลคสานินงั าานงปพรมาแะัม๊านลลบรนทังถะบง้ำดจกทาบแดั านี่จทาหระดแนาบทสาแำํา6ลลงใร0ะ อหุง%เสารกทาักบ็ขมิตษแอาบงยารคตถต์แวเปลาตารมมะอบั ตพปรใี่สอ ชกื้นางธตทกมรุ ิเาาี่ทกปรริจั่วใถ็นแชไจเลปพ ัดวะลใกลกนังาาางอรสราไาดนาดคาํมแอ เาลยนวระาันนิ ทงกชมาี่อีวนปีรติยบอรอู่อะาํกยราสจาุงศทิ างรัยธตกกั ภิอสษนาเาานี้ยพตม่ือังกาามงามรรีลใปถในิฟชกใกพตตชริเล้์ณปังนีทงาเี่ไวนฟลใฟนาาสชดาวับมง งานแวบลันาดะนาอลกจากรูปนีย้ทงั ่ี ม6ีล.ิฟ5ต-8ฉ ุกรเฉะินบพบลพงั งลางันงแาสนงใอนาทชิต่วยงแภลัยะพพื้นบิ ทตั ีท่ ิ ่วั ไปในอาคารทีอ่ ยอู าศัยสามารถใชนํ้าผานปมน้ํา รูปท่ี 6.5-8 ระบบพลงั งานในชว งภัยพบิ ัติ 169 6-15

บทท่ี 6 ระบบบริหาร ัจดการพลังงานไฟ ฟาSmart City การพฒั นาและปรับใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจัดการเมอื ง HEMS (ระบบการจดั การพลงั งานในบ้าน) HEMS แสดงการใช้พลังงานเพ่ือให้ผู้อยู่อาศัยสามารถตระหนัก ถึงการมีส่วนร่วม เพ่ือการประหยัดพลังงานดำเนินชีวิตท่ีเป็นมิตรกับ สงิ่ แวดลอ้ ม ผา่ นอปุ กรณค์ อมพวิ เตอร์ แทบ็ เลต็ และสมารท์ โฟน นอกจากนี้ ยังแสดงให้เห็นการปล่อย CO2 จากท่ีอยู่อาศัย เพ่ือวัตถุประสงค์ในการ ให้คำปรึกษาเก่ียวกับการใช้พลังงานและการจัดอันดับประสิทธิภาพของ วิธีการประหยัดพลังงาน ผู้อยู่อาศัยสามารถควบคุมแสงสว่างและการตั้งค่า เคร่ืองปรับอากาศในขณะท่ีอยู่นอกบ้านได้ นอกจากนี้ HEMS ยังช่วย เพิ่มการจัดการภัยพิบัติผ่านฟังก์ช่ันการตอบสนองความต้องการของ ผูอ้ ยอู่ าศยั ที่ช่วยในการใชพ้ ลงั งานท่นี อ้ ยกว่าในกรณฉี กุ เฉนิ รูปที่ 6.5-9 ระบบแสดงผลและการจดั การพลงั งานในบ้าน บทที่ 6 ระบบบรหิ ารจัดการพลังงานไฟฟา การออกแ บบอยกราาูปงรยทอั่งี่ ย6อืน.ก5-แ9บรบะบอบยแา่ สงดยงงั่ผยลแืนล ะการจัดการพลงั งานในบาน อากาศทจี่กคะาวลรบอดอผคลกุมกแ ครบะวบทาอบมกยตราาอง้อรรยอนะ่ังอบใยนบกืนธนจแิเระบวชรศบวมยอชลยาด่าตกงแิายรล่ังพะย่ึงอืพนาาจกพะาลชศัง่วทงยา่ีจนละดโลดกดยาผกรลาพรกค่ึงรวพะบาทคพบุมลคตวังอ่ างรมาะรนบอนบโใดนนยเิธวรกศรามรช าติและ 170

รปู ท่ี 6.5-9 ระบบแสดงผลและการจัดการพลังงานในบา น การออกแบบอยา งยงั่ ยืน รอูปาทก่ี า6ศ.5ท-จ่ีก1ะ0าลรภอดาอผพลกรกแวรบมะบกทาอบรยอตาออ งกรยแะ่ังบบยบบืนอนจาเิะควชาศวรปยรละดหกยาดั รพพล่ึงงัพงาานพ ลังงาน โดยการควบคุมความรอนในธรรมชาติและ รปู ที่ 6.5-10 ภาพรวมการออกแบบอาคารประหยดั พลงั งาน Smart City การพฒั นาและปรบั ใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมือง 171

Smart City การพัฒนาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบริหารจดั การเมือง แหลง่ พลงั งานหมนุ เวียน บทท่ี 6 ระบบบริหารจัดการพล สาร หลงพลังงานหมนุ เว ยี นมีการผลิตพลังงานไฟฟ้าจากแสงอาทิตย์ พลังงานลม และ แหลง่ พลังงานทดแทนอ่นื ๆ การผลิตพลงั รงูปาทนี่ ไ6ฟ.5ฟ-า11จาสกิ่งแอสำนงวอยาคทวิตายมสพะลดงัวงกากนาลรผมลแิตลไฟะฟแ้หาพลลงังพงลานงั แงาสนงอทาดทแิตทยน์ อื่นๆ บนชั้นดาดฟา้ Sma รปู ที่ 6.5-11 สงิ่ อ าํ นวคยวคามวหาลมาสกะหดลวายกขกอางรผMลoิตbiไlฟityฟ าพลังงานแสงอาทติ ยบ นช้ันดาดฟ6.า5. บริการทใ่ี ชง้ านรว่ มกันของยานพาหนะทเ่ี ปน็ มติ รกบั สง่ิ แวดลอ้ ม วามหลากหลทาี่ใยชข้ปอระงโยMชนoจ์bาiกlitIyCT (เทคโนโลยีสารสนเทศและการสอื่ สาร) Tec Inst ICTผเหวล(นเ ริการทใ่ี ชงานรวมกันของยานพาหนะท่ีเปนมิตรกับส่ิงแวดลอมท่ีใชประโยชนจาก ศและการสือ่ สาร) สําห 172 คุณภ และ

ความหลากหลายของ Mobility Smart City การพฒั นาและปรับใช้ระบบ IT ในการบริหารจดั การเมอื ง ลงั งานบไรฟิกฟารา ท่ีใชงานรวมกันของยานพาหนะที่เปนมิตรกับสิ่งแวดลอมท่ีใชประโยชนจาก ICT (เทคโนโ รสนเทศและการรปู สทื่อี่ ส6า.5ร)-12 ยานพาหนะไฟฟา้ ทใี่ ชพ้ ลงั งานจากแบตเตอรใ่ี นชว่ งภยั พบิ ตั ิ รรูปูปทท่ีี่ 66..55--1123 ยบารนิกพาราใหหนเ้ ชะไ่าฟจกัฟรายทาี่ในช พลงั งานจากแบตเตบอทรที่ในี่ 6ชรวะบงภบบยั รพิหิบารัตจิ ดั การพลงั งานไฟ art City: การพัฒH นaาแw6ล.ะa5ปi.iร3 บั ใชโคร ะรบงบกาITรรูปในJทaก่ี า6pร.aบ5รn-ิห1-า3Uรจบ.ดัSรก.กิาIราsเรlมaใือหnงเdชาGจrกัidรยPาrนoject-เกาะ Maui, 6 .3 โครงการรJะaหpวa่าn ง-UN.Seโค.wรIsงlEกanาneรdrgJGayrpiaadnn-PdUr.oISnj.edIcustsl-aเtกnridาaะlGMTriedacuhPinr,ooHjelaocwgtyaเiปiD็นeคvวeาlมoรp่วmมeมnือt โครงการOJargpaanni-zUa.tSio. nIsl(aNndEDGOri)d, PMroizjeuchtoเปBนaคnวkา,มLรtวdม.มaอื nรdะหCวyา bงeNreDweEfennesregy and Indust chnology DeIvnesltoitpumteenเtป้าOหrมgaาnยiขzaอtงioโคnรง(กNาEรDนO้ีค)ื,อกMาiรzแuสhดoงใBหa้เnหk็น, ถLึงtเdท.คโaนnโdลยC ี yber Defen titute เปาหมสามยาขรอ์ทงโกครริดงสกำาหรนรับคี้ อืกการารบแรสรดเทงาใหคเวหาน็มถผงึ ันเทผควนโนขโอลงยกีสามราสร่งทอกอรกิดขสอํางหพรลับงงกาานรบรรเทาความ ลนเา ทขนอคี้สงโํากนหาโรรลับสยสงอีังคเทอหมกดลคขแ่าาอทนรงน้ีสบพทำอล่ีไหนัดงรตง้รับาํ่าับสนใกนังทาคหดรมมตแคูเทิดกาตนาร้ังทะ์บไอ่ีไวด่ืน้แรๆลตับ้ว่ำทกในน่ีามรอหีลตกักมิดจษู่เตกาณก้ังาไะนวอใี้ยแกื่นังลลๆมวเอคทนงียี่มไองปีลกกถักนจึงษหากกณรานือระ้ีสปยใกัภงรมับลาอ้พเใคชงแีย้รไวปะงดกบถลันึบงอกมาทรปี่ครอับนใขชารงะร หรับสังคมคารบอนตาํ่ บนเกาะผา นการใชงานสูงสุดของพลังงานทดแทน ในวิสัยทัศนท่ีพยายามจะสงม ะภจาะพถชกู วี ดิตาํ ใเนนขนิ ณกาะรทใี่ยนังกตาอรทบาํสงนาอนงรคว วมากมบั ตคอคู งากซา่งึ รรขวอมงถสงึ รังัฐคฮมาวโคายรเงขกตารMสaาuธiิตนี้จะดําเนินการจน1ถ7ึงส3้ินป 20

6S.5m.3artโCครitงyกากรารJพapฒั aนnาแ-ลUะป.Sร.บั Iใsชl้รaะบnบdITGrในidกาPรrบoรjหิ eาcรtจ-ดั เกกาาระเมMืองa ui, Hawaii โครงการ Japan-U.S. Island Grid Project เปน ความรว มมือระหวาง New Energy and Industrial TechnoloหgyรือDสeภveาlพopแmวดenลt้อมOrทgaี่คn่อizนatขio้าnงร(้อNนEDสO)ำ,หMรัiบzuสhังoคมBคanาkร, ์บLอtdน. ตa่ำnบdนเCกybาeะrผ่าDนefense เIสผnหําวsลหนtาiรขtนuบั อี้สtสงeําังกหคกคนาเรมรปุณ้ีาจับคสาระสางหภใรดอังมชาบคอำาพอ้มงกยเนาคนขชขตานออีวินร่าํงงิตสบบกโพคใูงนอาลนรสเนรังงกขตงุกดจาาณํ่าาะนขนใรผนะนอถทาหท้ีคนดึงงมือแกสพี่ยกูเทาิ้นังกลรานตารใปังชทะแองีงอ่ีสไบาา2ด่ืนดนนสร0งๆสับใทน1หงูทก4สอดเ่ีามหุดงรแีล็นแขคตักทถอลิดวษงึงนตะาเณพทั้งมจลไะคใะตวังใโนแกงนถ้อาลวลโูกงนลวิเสกคดยทันยียีาสดำองรทมแเกกนขาทัศันจรอินนนทหางกกกรใ์ทสนนือราัง่ีพวิด้ีสยรคิสัสภงยใัยมมํานาาทหอพกยัศงรโแไาับคานวปรมกดทรถทาล่ีงพจึงรอกำกยะบมงาาาสรทยรารร่งปา่ีนคสเมมทรอารจับานอธ่วะคใขิตบมชสวารางงะมมรบออผับนนบ คุณภาพชวี กิตับในคขู่คณา้ ะซทึ่งียรังตวมอบถสงึ นรอฐั งฮคาววามายตอเขงกตารMขอaงuสiังค ม โครงการสาธิตน้ีจะดําเนินการจนถึงส้ินป 2014 และจะถกู ดําเนนิ การในการทาํ งานรวมกับคูคา ซ่ึงรวมถงึ รฐั ฮาวายเขต Maui รปู ที่ 6.5-14 การผลิตพลังงานไฟฟา้ จากพลงั งานลมบนเกาะ Maui รปู ที่ห6ม.5ู่เ-1ก4าะกาฮราผวลาิตยพมลีจงั งุดามนไุ่งฟหฟมาาจยากทพี่จละงั ผงาลนิตลมพบลนังเกงาาะนMไฟauฟi้าจากแหล่ง พลังงานหมุนเวียนให้ถึง 40% ในปี 2030 และมีการยอมรับของพลังงาน ทดแทนมาก โดยเฉพาะอย่างย่ิงพลังงานลมและยังมีรูปแบบอื่นๆ เช่น ชีวมวลและเซลล์แสงอาทติ ย์ (PV) ซ่งึ การยอมรับอยา่ งรวดเรว็ ของพลงั งาน ทดแทนยังได้นำปัญหาบางอย่าง เช่น ลักษณะของสายส่งไฟฟ้ารวม ท้ังความผันผวนของความถี่ท่ีเกิดจากการส่งออกตัวแปรของแหล่งพลังงาน ทดแทนและแรงดันไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้นในช่วงระยะเวลาท่ีมีแสงแดดจัด นอกจากน้ียังมีการพัฒนารถรุ่นใหม่เพ่ือเป็นการใช้พลังงานอย่างมี Smart Cityป: กราระพสัฒิทนาธแิลภะาปรพับใแชลระะบกบ าITรใปนกราะรบหริหยาัดรจพดั กลารังเมงอื างนมากข้ึน เช่น ยานพาหนะไฟฟ้า 6-19 (EVs) ที่คาดว่าจะมีมากข้ึนและใช้กันอย่างแพร่หลายในอนาคต โดยศูนย์ ควบคุมพลังงาน EV (EVECC) ได้ติดตั้งจุดชาร์จ พลังงานไฟฟ้าทั่วทั้งเกาะ รวมทั้งมีการติดต้ังอุปกรณ์อื่นๆ เช่น ระบบการจัดการการกระจายไมโคร 174

หมูเกาะฮาวายมีจุดมุงหมายที่จะผลิตพลังงานไฟฟาจากแหลงพลังงานหมุนเวียนใหถึง 40% ในป 2ม0ว3ล0แลแะลเะซมลกีลาแรสยงออมารทบั ิตขยอ (งPพVล)งั ซงง่ึากนาทรดยแอทมนรSับมmาอกยaาrโtงดรCยวเiดฉtyเพรา็วกะขาออรพยงพาฒั งลยนงั ิง่างแพลานละปังทรงับดาใแชน้รทละบนมบแยลังITไะดใยนนังกํมาาปรรี บปูญรแหิหบาารบบจอัดาื่นกงอาๆรยเมเาชืองนงเ ชชนีว ลักษณะของสายสงไฟฟารวม ท้ังความผันผวนของความถี่ที่เกิดจากการสงออกตัวแปรของแหลงพลังงาน ทดแทน(แµลDะแMรงSด)ันไฟเกฟตา ทเีเ่วพยิม่ ์ใขน้ึนบใน้าชนวงแรละะยะรเะวบลาบทตี่มิดีแสตงาแมดดพจลัดังงนาอนกอจาัจกฉนร้ียิยังมะีกาพรรพ้อัฒมนการับถ รุนใหมเพื่อ เวพปาลนจังะกงมาานรีมฟทใไาชฟี่เังกกพกฟขลดิ ึ้นา์ชังทจแ่ันงว่ัาลากทกนะั้งาอใกเชรยกากาสารันงะ่ือผมอรสลีปยวราติามะงรไทสแฟัง้ิทพซมฟธรึ่งกี ภิห้าอาาเลรุปซพตาลกแยิดลลใรตนะ้ั์แณงกออสาน์เุปงรหากปอคลรราตณ่าะทนหโอติดย่ืี้นสยยดั ๆาศไ์พมดูนเลชาย้ังนรง คาถวรนบะชมคบ่วาุมบกยพกขลลึ้นาดรังเงจปชาัดันญนกยหาEารVานกแพ(าEรราVกงหEดรนCะันะCจไไ)าฟฟยไฟดไฟามต้าิโด(ค EตรVั้งsจ()μุดทDชี่คMาราSดจ) ลเกดตปเวญ ยหใรGนาูปแrบiรทdา งน่ีดแ6Pนั ลr.ไ5oะฟรj-ฟeะ1าบc5ทบtเี่ กตก ดิดิ รจตอาาบกมกพกาลารังรผงดลานิตำไอเฟนัจฟฉินารเยิงซะาลนพลแขรสอ องมงอกาับโทฟคิตง รยกไงชดกน่ั ากรารสJ่อื aสpาaรnซึง่ Uอปุ .Sกร.ณIเsหlลaา nนdี้สามารถชวย รปู ท่ี 6.5-15 กรอบการดาํ เนินงานของ โครงการ Japan U.S. Island Grid Project 175

Smart City การพฒั นาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมอื ง 176 รปู ท่ี 6.5-16 แสดง 6 มาตรการสำหรบั โครงการ Japan U.S. Island GridบPทrทo่ีj6ecรtะ บบบรหิ ารจัดการพลังงานไฟฟา รปู ที่ 6.5-16 แสดง 6 มาตรการสําหรบั โครงการ Japan U.S. Island Grid Project

7 ระบบควบคมุ ดา้ นความปลอดภัย และความมนั่ คง

บทนำ องค์ประกอบด้านความมัง่ คงและปลอดภยั ของเทคโนโลยีสารสนเทศ การพัฒนาเทคโนโลยีเพื่อใช้ควบคุมความปลอดภัยและความมั่นคงใน ประเทศไทย ตัวอย่างการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศกับการควบคุมด้านมั่นคงและ ความปลอดภัย

7.1 บทนำ ปัจจุบันวิวัฒนาการและความเจริญก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยี สารสนเทศและการ นับวันยิ่งมีการเจริญเติบโตและขยายตัว จนม ี การพัฒนาขีดความสามารถ ประสิทธิภาพ และนวัตกรรมต่างๆ ขึ้นมา เพื่อรองรับความต้องการในการใช้งานของมนุษย์ และองค์กรสมัยใหม่ ท่ีต้องการเสริมสร้างศักยภาพของตนเองและองค์กร เพื่อให้เกิดความ ได้เปรียบในการแข่งขัน รวมถึงการสร้างภาพลักษณ์และจุดยืนของตน ให้ทัดเทียม หรือนำหน้ากว่าผู้อื่นๆ เพ่ือสร้างความน่าเช่ือถือ และเป็นการ แสดงถึงความทันสมยั ไม่ลา้ หลังใคร ดังนั้น ทุกองค์กรจึงต่างหันมาให้ความสนใจในการพัฒนาองค์กร โดยการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร มาเป็นเคร่ืองมือในการ พัฒนาองค์กร รวมถึงการนำเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารมาใช้ เป็นกลไกขับเคล่ือนในการพัฒนาประเทศในด้านต่างๆ ท้ังด้านการเมือง เศรษฐกิจ สังคมจิตวิทยา และการทหาร เพื่อเสริมสร้างประสิทธิภาพ ในการบริหารจัดการให้เกิดศักยภาพ และความทันสมัย แต่อย่างไรก็ตาม 179

Smart City การพฒั นาและปรับใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจัดการเมอื ง วิวัฒนาการและความเจริญก้าวหน้าทางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการ สื่อสาร ย่อมมีผลท้ังเชิงบวกและลบ ทั้งทางตรงและทางอ้อม อย่างเช่น ความก้าวหน้าของเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ยิ่งมีการพัฒนา เจริญก้าวหน้า และมีคุณประโยชน์อเนกอนันต์มากข้ึนเท่าใด ก็ยิ่งมีโทษภัย มหันต์ติดตามมามากขึ้นเพียงน้ัน คงไม่มีใครปฏิเสธถึงคุณประโยชน์ของ เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร ส่วนพิษภัยท่ีเกิดจากตัวเทคโนโลยี สารสนเทศและการส่ือสารเองโดยตรงนั้นแทบจะมองไม่เห็น แต่ผลท่ีเกิด จากการนำเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารมาใช้งานท่ีไม่ถูกต้องตาม ครรลองคลองธรรม หรือการนำมาใช้เพ่ือผลทางมิชอบ รวมถึงการนำมาใช้ เป็นเครื่องมือทางการทหารท่ีนนับว่าเป็นมหันตภัยอันใหญ่หลวงท่ีกำลัง คกุ คามความมั่นคงในด้านต่างๆ บนไซเบอร์ ในวงการสารสนเทศเป็นท่ีทราบกันดีว่า ภัยคุกคามด้านไซเบอร์ (Cyber Threats) ถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือทางการทหาร ไม่ว่าจะเป็นการ เจาะระบบ (Hack / Crack), การฝั่งโปรแกรมลักลอบโจรกรรมข้อมูล เช่น สปายแวร์ (Spyware) หรือประตูหลัง (Back Door), การโจมตีด้วยโปร แกรมมัลแวร์ (Malware) อาทิเช่น ไวรัสคอมพิวเตอร์ (Computer Virus), หนอนคอมพิวเตอร์ (Computer Worm)  หรือ ม้าโทรจัน (Trojan Horse), การใช้โปรแกรมต้ังเวลาทำงานเพ่ือการทำลาย (Logic Bomb), การโจมตีแบบ DoS/DDos, การใช้โปรแกรมหุ่นยนต์โจมตีเพื่อเป็นฐาน โจมตีอุปกรณ์คอมพิวเตอร์บนเครือข่ายสารสนเทศ (BOTNET / Robot Network), การสรา้ งขอ้ มูลขยะ (Spam) เปน็ ตน้ นอกจากน้ีบางประเทศท่ีเป็นประเทศมหาอำนาจทางด้านเศรษฐกิจ โดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศมหาอำนาจทางด้านการทหาร ได้กำหนด มิติ ด้านไซเบอร์ (Cyber Domain) เป็นโดเมนที่ ๕ นอกเหนือจาก มิติภาค พื้นดิน (Land Domain), มิติภาคพื้นน้ำ (Sea Domain), มิติภาคอากาศ (Air Domain) และมิติด้านอวกาศ (Space Domain) เพ่ือรับมือกับภัย 180

Smart City การพฒั นาและปรบั ใช้ระบบ IT ในการบรหิ ารจัดการเมอื ง คุกคามด้านไซเบอร์ และเสริมแสนยานุภาพในการปฏิบัติการทางทหาร รวมถึงการปฏิบัติการทางทหารที่มิใช่สงคราม(Military Operations Other Than War ; MOOT War) ดังน้ันจึงถือได้ว่า วิวัฒนาการและความเจริญ ก้าวหน้าด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสารในยุคปัจจุบันและ ในอนาคต ถูกนำมาสร้างเป็น ภัยคุกคามด้านไซเบอร์ มีผลกระทบโดยตรง ต่อความม่ันคงของประเทศในด้านต่างๆ  รวมถึงผลกระทบต่อความมั่นคง ปลอดภยั ดา้ นการใชง้ านบนไซเบอร์ 7.2 องค์ประกอบด้านความม่ังคงและปลอดภัยของ เทคโนโลยสี ารสนเทศ องคป์ ระกอบของความมน่ั คงและปลอดภัยของเทคโนโลยสี ารสนเทศ สามารถแบ่งออกได้เป็น 5 ส่วน ได้แก่ ความม่ันคง (Integrity) ความ พร้อมใช้ (Availability) ความลับ (Confidentially) การห้ามปฎิเสธความ รับผิดชอบ (Accountability) และการควบคุมการเข้าถึง (Accessibility) ซงึ่ รายละเอียดของแตล่ ะองคป์ ระกอบมีดงั ตอ่ ไปนี้ 1. ความมั่นคง (Integruty) คือการป้องกันจากบุคคล หรือสิ่งที่ไม่ ได้รับอนุญาต ซ่ึงเป็นความต้องการข้ันพ้ืนฐานของข้อมูลท่ีมีคุณภาพ ประกอบด้วย ความมั่นคงปลอดภัยส่วนบุคคล ระบบ และคุณภาพของ สารสนเทศ ความม่ันคงเป็นเป้าหมายของการป้องกันการเปล่ียนแปลง ข้อมูลท่ีไม่ได้รับอนุญาต และการขาดความม่ันคงปลอดภัยจะส่งผลต่อ ความเสียหายของข้อมูลท่ีใช้งานอยู่ หรืออาจจะเกิดความเสียหายต่อ ทรัพยากรทางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ เช่น ระบบเซิร์ฟเวอร์ โปรแกรม และระบบเครือข่าย หากสารสนเทศเหล่านั้นเกิดการเข้าใจผิด ไม่เป็น ปัจจุบัน หรือถูกนำเสนอให้ยากต่อการทำความเข้าใจก็จะทำให้คุณภาพของ สารสนเทศเหล่านนั้ ลดลง 181

Smart City การพฒั นาและปรบั ใชร้ ะบบ IT ในการบรหิ ารจดั การเมือง 2. ความพร้อมใช้ (Availability) คือความเป็นไปได้ในการอนุญาต ให้ผู้อื่นสามารถเข้าใช้ทรัพยากรตามท่ีต้องการภายในระยะเวลาท่ีกำหนด การหยุดชะงักของระบบเทคโนโลยีสารสรเทศและการถูกรบกวนจะต้อง ได้รับการป้องกัน เช่น การท่ีผู้ใช้จะต้องใช้ส่ือและทรัพยากรการเรียนของ หลักสูตรและระบบอย่างต่อเนื่อง หากเกิดปัญหาทางเทคนิคที่ผู้เรียน ไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้ข้ึนมา มันเป็นความจาเป็นที่ผู้เรียนจะสามารถ เข้าถึงการช่วยเหลือแก้ไขปัญหาเหล่าน้ีในเบื้องต้น ท้ังโดยทางตรง และ ทางอ้อม เช่น e - mail หรือโทรศัพท์ เพื่อให้สามารถส่ือสารกับผู้สอน ในหลักสูตรได้ เปรียบเสมือนเง่ือนไขสาคัญในการศึกษาให้ประสบ ความสำเร็จ 3. ความลับ (Confidentially) คือการท่ีข้อมูลสำคัญไม่ถูกเข้าถึง โดยผู้ที่ไม่ได้รับอนุญาต หรือการไม่เปิดเผยข้อมูลท่ีสำคัญให้คนที่ไม่ได้รับ อนุญาต ข้อมูลท้ังหมดควรจะมี กฎ ระเบียบ หรือนโยบายในการเข้าถึง และการอนุมัติการใช้ข้อมูล การสูญเสียความลับจะเกิดขึ้นเม่ือผู้ท่ีได้รับ อนุญาต และไม่ได้รับอนุญาตเข้าถึงข้อมูล เช่น บางคร้ังผู้สอนส่งข้อมูล ท่ีเป็นส่ือการเรียนทั้งข้อความ และรูปภาพไปยังผู้เรียนส่ือการสอนดังกล่าว อาจมีความสำคัญไม่มากนักที่จะถูกคุกคามจากผู้ไม่หวังดี แต่ความลับเป็น ส่ิงสำคัญเม่ือผู้เรียนต้องการการติดต่อส่ือสารท่ีไว้วางใจได้กับผู้สอนในเรื่อง ทีเ่ กย่ี วกับการเรียน 4. การห้ามปฏิเสธความรับผิดชอบ (Accountability) คือการท ่ ี ผู้ใช้คอมพิวเตอร์จะไม่สามารถปฏิเสธได้ว่าได้ส่ง หรือได้รับข้อความ หรือ เข้าร่วม หรือดำเนินการอย่างใดอย่างหนึ่งกับเทคโนโลยีสารสนเทศ ผ่าน การตรวจสอบการเข้าถึงและเข้าใช้งานของผู้ใช้ ความรับผิดชอบทำให้เกิด การป้องกันจากการเสียหาย การสูญเสียข้อมูลและความม่ันคงปลอดภัย จากอาชญากรรมคอมพิวเตอร์ ในขณะเดียวกันถ้าผู้ใช้ไม่รับผิดชอบต่อการ 182