เงาะป่า

ผา:ป๋า ทระ:รา31)ททเ[ฆ 1แระนา^}4เตโ}^:ฮสจจ*เทตา[จาจV®ว ทราทร:ทรฌาไ!)รฒทส์าฯใทท*ททร:ราวัทาฆ 1 895.911 ใ*าาเ4ทร:ราวัทาณทสาค้ท ชิ657งพ ฉ.2 ฒตญ*)ผัฒฆศฒใ'ไชื่ขํฆตว์ ข).โเ. ฌ ฌรทเภทสัขทสาสฅ์รขาภรฉ! วัดเทท^รขทรารา^ วัเาท^ ท!•เคํขิทาขเ4 ททรคํ,กรา^ ไซ๕^^



เงา:{เใ ข;:::ข;ข:!II ผา:ขาทส์น(ต็!เผาะ!เส!เฮนเทสาเขาขขห้ว 4๒ -* หราซ!ระทรโขาใ!]รด เทสั่า ๆไฃาขฒฟ้ซ!ร;รา^ ซก ข โขาาขซ!ร;รา^ซฑขเซ!สาค้ซ! ฬน่ขน(ฃาตฒฺผ้ฒขศโข!)!'ใซึ่ขัขต์ โข ฌาซเขาซ!^ขซ!สาฮ^าทรโข าโ!เซ!พ้ค1ขซกาาาส วัขดี ฃึ^ ซ!โ]ค้จฑา!!ข ะ0ซ!รคํทรา^ 1*3

เลขหมู' 3*1 ะ * #4 เส,ธหะเบียใ!. 006?^

คานา มีพระบรมราชโองการคำรสเหนือเกล้า ๆ ส่งว่า หม่อมเจาหญิ พ*ฒนคณนา ท.จ.ว. ในพระเจาบรมวงศ์เธอชน ๕ พระองศ์เจากิฅิยาวร¬ ส'กษณ์ กรมพระจนทบรีนฤนาถ ชายาของพระวรวงศ์เธอ พระองกเจา วิว'ฒนไชย ไชย''นศ์ องคมนตรี ไค้ถึงชีพิคํกษํย'ไปแต่ ณ ว*นที ๒๙ พฤษภากม ๒๕0๙ นึ่น เบนพระญาติสนิทท1งในราชสกุลท1งในราชนิกุล ไค้ทรงมีวิสาสะก้นเกยอยู่ บ'ดนึ่ถึงเวลาอ*'นสมควรที่จะได้พระราชท เผาศพให้สมบูรณ์ฅามคตินิยม จึงได้มีพระราชคำร'สเหนือเกล้า ฯ ใ ขนสู่เมรุว*คเทพคิรินทราวาส ประกอบควยราชอิสริยยศฅาม^านะ ทํ้ เสค็จพระราชทานเพลิงควยที่งสองพระองศ์ งานพระเมรุกรีงนึ่ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ๆ ให้พิมพ์หน ระลึกเบ็1นอนุสรณ์วิทยาทานขนเรื่องหนึ่ง คือ พระราชนิพนธ์ในร'ชกาลท เรื่อง “ เงาะมา ” พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า ๆ ทรงอาศ*ยเหตุที่ได้ทรง ชุบเลั้ยงเด็กเงาะไว้กนหนึ่งแต่ย''งเยาว์ ทรงซ์กถามความคิดอ่าน เงาะไว้จากเด็กผ้นึ่ ซึ่งไค้ริบใช้ใกล้ชิคพระองศ์ และพระรา กน*ง จนเมื่อทรงมีเวลาว่างได้ทรงพระราชนิพนธ์บทละครแบบแผน,ใน สม''ยนึ่นขนเรื่องหนึ่ง พระราชทานชื่อเรื่องว่า “เงาะมา” บทละครเรื่องนึ่ไค นิยมริ'องและเล่นก*'นมาแพร่หลายในหมู่มหาชน ด*งปรากฏในวิทยุโทรท'กีน และในส่งคืฅสาธารณะบ่อย ๆ แม้ไค้พิมพ์ขนไว้หลายกรีงแล้ว ก็ย่ง ติ'องการก''นอยู่มาก เพราะนิยมก'นว่าเบนติ'วอย่างวรรณคดี เบนแบบ อ''กษรศาสฅว์ อ*'นราชบ*'ณฑิฅขสภาในริ'ชกาลที่ ๖ ได้ยกย่องไว้แล้ว ท

พระราชคำริว่าสมควรที่จุะเลือกพระราช'แพนธ์อํนเบ็1นผี1พระราชห่ฅถ สมเคํวิพระบรมอ'ยกาธิราชของหม่อมเจุ1าหญิงพํฌนคณนา ไว้ในโอกาสนค ในการพระราชกุศลวิทยาทานกรงน ทรงพระราชอุทิศผลพระราช- ทานผู้ทรงล่วงลบไปฅลอคจนมหาชนซาวสยามทก!]ระการ'จงทวกน. พระตำหน'กจิตรลดารโทฐาน พระราชวิงดุสิต วนที่ ๑๖ พฤศจิกายน พทธศทราช ๒๕๐๙

เมื่อหม่อมเจ้าพ*ฌนคณนา ไชสันต์ สนพระชนม์ ไค้ทรงพระกรุณา โปรดเกลำ ๆ คือพระราชทานนาสรงพระศพ และพระพิธีธรรม สวดพระ- อภิธรรมกำหนด ๓ ว*น แสะพระราชทานพวงมาลาวางหนำพระศพในงาน บำเVIญพระกศล ๗ ว*น, ทํ้งย่งได้ทรงพระกรุณาโปรดเกลำ ๆ พระราชทาน พระโกศเกียรติยศช8นพระราชวงศ์ และเสด็จพระราชดำเนินพระราชทาน เพลิงพระศพ ณ เมรหนำพล*บพลาอิศริขาภรณ์ ว*คเทพศิรินทราวาส กบ ทรงพระมหากรุณาโปรดเกลำ ๆ พระราชทานพระบรมราชานุเคราะห์ในการ พระราชทานเพลิงพระศพอีกด้วย น*นเบ็่นพระมหากรุณาธิคุณด้นเกลำด้น กระหม่อมหาที่สคมิไค้ นอกจากนํ ขำพเจ้าที่งสองยำได้รบพระมหากรุณาและพระกรุณาจา สมเด็จพระบรมราชินี พระนางเจ้ารำไพพรรณี ในร*ชกาลที่ ๗ สมเด็ ราชชนนีศรีสังวาลย์ พระราชทานพวงมาลาหนำพระศพในงานบำเพ็ญกุศล ๗ ว*น ๕0 ว*น และ ๑๐๐ ว*น สับพระกรุณาจากพระบรมวงศานุวงศ์ หลายพระองศ์คำยสัน ซึ่งด้องขอจารึกไว้ดำยกวามซาบซีงสันเกลำ ๆ อนึ่ง บรรดาญาติและมิฅรฅลอดจนท่านที่รู้จำคุ้นเกยสับ หม่อ พ*ฌนกณนา ไชสันต์ ไค้มาแสดงกวามอาสัยและเสียใจต่อขำพเจำที่งสอง เบนจำนวนมาก ยี่งกว่าน1น ญาติและมิฅรหลายท่านขำไค้ร*บเบ็๋นธระช่วย เหลือในงานบำเพ็ญพระกุศลอย่างไม่เห็นแก่เหน็ดเหนึ่อย ขำพเจ้าที จึงขอลือโอกาสนึ่ ขอบพระคุณทุก ๆ ท่านอย่างมากที่สุคคำย ในงานพระราชทานเพลิงพระศพ หม่อมเจ้าพ*ฌนคณนา ไชสันศ์ ไค้มีพระมหากรุณาโปรดเกสัา ๆ ให้พิมพ์พระราชนิพนธ์เรื่อง “ เฑะบ่1า ” พระราชทานดำย ส่วนหนำลือ “กิริยามารยาท” นั้น ขำพเจ้าไค้ขออนญาฅ

หม่อมทวีวงศ์ถวลยศ*กคิ้ นำมาพิมพ์แจกเบ็นวีทยาทาน เ,พราะเห็นว่าเบน หนงสือคีมีประโยชน์แก่กุลบฅร กลสตรีไทย ทํ้งบํคนและบ*ดหนำ ซึงหม่อม ทวีวงศถว*ลยศ*กค็ ก็ไค้กรณาอนญาฅให้ข้าพเจ้าคำเนินการฅามความประสงค ควยกวามเฅ็มอกเค็มใจ จ*คเบืนพระเคชพระคณแก่ข้าพเจ้าอย่างยง. กิตติ*เตี กิติยากร กิตติว่ต}นา ปก}เนตร

คำไร้อาล''ย หม่อมเจ่าพ,ฌน์คณนา เบ็่นพี่สาวที่มีพระคณด่อขไพเจำ เทียมเท่า มารดาก็ว่าไค้ ท1งนึ่ก็เพราะท่านไค้ประทานความรักเอ็นดูต่อขำพเจไตงแ เกิด ได้ทรงช่วยกินกไ]แม่และบา เลยงดและอบรมสงสอนขำพเจไตงแด่ เยาว์ และเมื่อแม่สั้นบุญลงแล้ว ท่านก็ยี่งเทีมความรักความห่วงใยข มากขํ้น เราพี่นองใกล้ชิคกินตลอดเวลาที่อข่ในวงเสด็จพ่อ มาแยกกินช ระยะเวลาหนึ่ง คือดอนที่ท่านเสกสมรสกิบพระองค์วิวไมน์ และขำยมา ประท’บที่กิงสามเสน แด่หล*งจากที่ท่านแม่ (หม่อมเจไอไเษรสมาน กิฅิยากร) สินพระชนม์แลว หม่อมเจไพไมน์คณนา ก็ทรงเมฅดารับขำพเจำไปอยู่ คิวย ขำพเรัาได้รับความสุขสบายตลอดมาก็คิวยพระกรณาของหม่อมเจา พไม'แคณนา และพระองค์วิวไม'แแท้ ๆ ท,งสององค์ทรงมือปการกณด่อ ขำพเจไอย่างที่จะลื มเสียไม่ไค้ในชีวิฅนึ่ เมื่อพระองค์วิวไมน์ หม่อมเจไพไมน์คณนากิบขไพเจไได้ใช้ชีวิตร่วมกินอย่างเงียบ ๆ มีกวามสข อยู่กบการเลขงดูหลานๆ และการทำบุญให้ทานตามประสากนมีอาย เราทำ อะไรก็ทำคิวยกิน แม้จะกินจะนอนก็มิเคยแยกกิน จนกระทงท่านมาสิน พระชนม์ลงโคยฉ'บพล'น ไม่ทํนให้ขไพเจไได้รักษาพยาบาลเท่าใดนก หม่อมเจไพไมน์คณนา ทรงรักและห่วงใยลกหลาน ตลอดจนผู้คนที่ เคยได้ร’บอุปการะจากท่านและจากพระองค์วิวไมน์อย่างมากที่สค เกย ฒัขำพเจไไว้หลายกร1งก่อนจะประชวรว่า ถไท่านสินพระชนม์แล้ว ก็ขอ ให้ขไพเจไเบ็1นธุระดูแลลูกหลานของท่าน และกนที่เกยทรงอุปการะ ให้ ได้รับกวามสุขสบายเหมือนตอนที่ท่านยงทรงมืชีวิฅอยู่คิวยเถิก ขไพเจ

— เฮ — จึ งฅงใจ อย่างแน่วแน่ว่า จะสนองพระเคชพระคุขบณฏทบ่ฅาฅนาโมด พระประสงก์อย่างดีที่สดเท่าที่จะดีไค้ ข์าพเจ่าเชื่อเถหาลหืาอเกกทิน่ว่านา ทรงทราบไค้คํวยญาณวิธีใดว่า ข่าพเจาเต็มใจที่จะสนอเดงพชพรระคุณ เช่นน้แลํว ก็กงจะพอพระท,วิหานอยไม่. กิตติ:!เสี กิติยากว

หม่ฒIาา ทฌนกณนา ไข'ยมก

.'ๆ ฟ้’] เ/ โ1111)กเ!เส^ โกแณ่’! 1

, ;''''•\"''1'\" ะ' XI *’๖ * *ฒเ&&®#■*1 ประสติ ๓ ๐ กน ยาย น ๒๔๔๖ ส^^ นพรข ะชนม๙/ ๒^ นแติ)นกากน ๒๔0



ฅามปกติ ม.จ. พ้ฌน์คณนา โปรดให้นิมนต์พระภิกษุมาเจริญ พระพุทธมนต์และฉิน,ภ*ฅฅาหารเพล ณ ที่'วง'ซอยอารีบางกะบิ1 ในว*นที๒๙ เมษายน เบนประจำทกบื่มิ'ไค้ขาด ที่งนํ้ก็เพราะ'ว*’นิที่ ๒๙ เมษายน เบน ว*นกลำยวนประสติของพระวรวงศ์เธอ พระองค์เจาวิวฌนไชย จึงทรงเลือก ทำบุญถวายส่วนพระกุศลในวํนนึ่ แด่สำหรับบี1 ๒๕0๙ ได้ทรงเลื่อนมา ทำบุญในว*นที, ๓0 เมษายน เพราะทรงพระดำริว่า ตรงก*บรันเสาร์ สะดวก แก่บรรดาพระญาติ มิตร และผู้'จงรักภ*กคี มาร่วมทำบุญควย ในรันน*น ม.จ. พิฌน์คณนา มีพระพกฅร์ยั้มแรัมแจ่มใส ตามปกติวิส*ยของท่าน ได้ ทรงดูแลการถวายภ*ติตาหารแก่พระภิกษุควยองค์เองอย่างที่เกยปฏิบัติมาทกบ หรังจากเสร็จงานพิธีและพระภิกษถวายพระพรลากรับแรัว ก็ไค้ประทาน เลยงขาวแช่ และร่วมวงเสวยรับผ้มาช่วยงานเบ็1นที'สำราญพระรัย รันรุ คือรันอาทิตย์ ที่ ๑ พฤษภากม ในตอนบ่าย ไค้เสด็จไปร่วมทำบญประจำ รับเรัานายและสมาชิกคนอื่นๆ ของราชสกุลไชย*นต์ ที่ฅึก “ไชย*นต์” โรงเรียนม*ธยมรัดราชาธิวาส รันนนโดยเฉพาะในตอนบ่ายอากาศรัอน อบอาวผิดปกติธรรมดา' แต่ ม.จ. พํฌนึ่คณนา ก็มิไค้มีพระอาการอ่อนเพลีย แด่ประการใด เมื่อเสร็จการทำบุญที่โรงเรียนม*ธยมรัดราชาธิวาสแรัว ร ไค้เสด็จไปถวายนาสงกรานต์แก' ม.จ. ภิรมย์สงวน ที่รังซอยร่วมฤดีอีกรัๅย ต่อจากน1นอีกหนึ่งรัปดาห์ก็ไค้เสด็จไปประรับพ*กรัอนที่รัวหิ ม.จ. กิตติมติ1 กิ?โยากร และหลานชาย คือ เด็ก'ชายอิกีร ปกมนตรี ไค้เสด็จ กรับกรุงเทพฯ ในรันที่ ๑๕ พฤษภาคม เพราะโรงเรียนของหลานจะเบี่ด เรียนภาครันในรันที่®๗ พฤษภาคม รันเสด็จถึงกรงเทพฯ บรรดาผุ้อยุ่ ใกล้ชิดรับ ม.จ. พ*ฒน์คณนา ด่างรู้สึกยินดี ที่ไค้เห็นท่านมีพระพักดร์แ ชื่น ท่าทางกระฉไเๆระเฉง แถมรังรับสิงให้พ้งรัวยว่า ระหว่างประรั

— (^ — หวหิน ไค้ลงเล่นนาทะเลก'บหลานทก \"I ว*'น ว'น่ละนาน ๆ เสียควย แต่ ก็ไม่เหน็คเหน้อยเลย กล*บร้สึกแข็งแรงขนกว่าเติมเสียคำยซา ใครเลยจะ นึกว่าต่อจากวนที่เสค็จกลบกรุงเทพ ๆ และรีบสงอย่างนึ่อีกเพียง เท่าไ-เน ม.จ. พิณน์คณนา ก็สนพระชนม์ ใน ว*นองการที่ ๒๔ พฤษภาคม ๙ ว*'นหล่งจากที่เสด็จกลบจาก หำหิน ม.จ. พ*'ฌน์คณนา ได้ประชวรคำยโรคพระนาภีพิการ เสวยอะไร ไม่ได้ นายแพทย์ได้มาถวายการฅรวจรำษา และถวายพระโอสถที่วงซอย อารี รุ่งขนพระอาการยิงไม่คีขํ้น บงเอิญ นายแพทย์ชิน บรณธรรม และ ภรรยา มาเผาที่วง จึงช่วยถวายการตรวจคำย นายแพทย์ชินได้มาเผาเยี่ ในว*'นเคียวก*'นนึ่นอีกกรงหนึ่งในตอนกำ เห็นพระอาการเบนที่น่าสงสำว่ จะมีโรคพระหทำเขาแทรก เพราะทรงหายใจไม่สะควก จึงได้รีบเรียก รถพยาบาลจากโรงพยาบาลจฬาลงกรณ์มารีบ ม.จ. พ*'ฒน์คณนา เสค็จเขำ โรงพยาบาลท*นที เมื่อถึงโรงพยาบาล นายแพทย์ได้รีบถวายอ๊อกซิเยน และ นายแพทย์ผู้เชียวชาญทางโรคหำใจ ไค้น่าเครื่องตรวจมาถวายการตรว พระหทำ ก็ปรากฏชำเจนว่าเสนโลหิตในพระหทำคีบลง พระอาการคลำย ก*บที่พระองค์เจ้า-วิว*ฒนไชยไค้ประชวรมาแลำ ในวไเต่อมาคเหมือนว่า พระอาการระคีขั้น ทรงหายใจได้เบนปกติ แต่แลำในเวลา 0๔.๐๐ น.ของ 0 น่ที่ ๒๘ พฤษภาคม ก็ทรงหายใจขำอีกกรงหนึ่ง กรีงนึ่แม้นายแพทย์ รีบนำเอาอ๊อกซิเยนมาถวาย แต่ก็ชำเกินไปเสียแลำ ม.จ. พิณน์กณนา ได้ เสด็จจากโลกนึ่ไปคำยพระอาการสงบ ประมวลพระชนมายได้ ๖๒ ช*'นษา ก*บ ๔ เดือน ม.จ. พิณนึกณนา เบนพระธิคาองค์ที่เจ็ค ในพระเจำบรมวงศ์เธอ สมเด็จกรมพระจ’นทบุรีนฤาแาร'ถ และหม่อมจอน กิฅิยากร ประสูติเมื่อ

—&— วนที่ ๓0 ก้นบายน ๒๔๔๖ ทรงมีเก้านำงร่วมพระบิดาและหม่อมมารดา สององค์ คือ:- ม.จ. สมาคม กิฅิขากร ม.จ. กิฅฅิมดี กิติยากร เมื่อย'งทรงพระเยาว์ ม.จ. พ*ฌน์คณนา ทรงได้ร'บการศึกษาจาก โรงเรียนราชินีเช่นเดียวกบพระธิดาองค์อื่น ๆ ของสมเด็จในกรมพระก้นท เมื่อออกจากโรงเรียนแก้วก็ได้ประท*บอย่ก้บว*ง ช่วยเก้าพี่เก้านองหญิ อื่น ๆ ร*บใช้,พระบิคา พก้อมก้นน1นก็ได้ทรงศึกษาภาษาอ*งกฤษก้บอาจารย ชาวอ*งกฤษ และทรงศึกษาวิธีทำก'บก้าวฝร'งก*บกุ๊กของพระบิดาคำข ม.จ. Vฒัน์คณนา ทรงใกล้ชิดสนิทสนมก*บสมเด็จในกรมพระก้นท ๆ มาก ไค้ทาม เสด็จไปทรงกอล์ฟที่สนามกอล์ฟในบริเวณพระคำหนำจิตรลดาเบินประจำ โดยที่สมเด็จในกรมโปรดการทรงกอล์ฟมาก แม้กระ ทำในว*นกรีมพากรีมฝน ก็ข*งทรงมีพระอุตสาหะเสด็จไปสนามกอล์ฟก'บหม่อมเก้าพ'ฌน์คณนา หาก ระหว่างที่ทรงกอล์ฟอยู่ฝนเกิดเทซู่ลงมา สมเด็จในกรมก*บ ม.จ.พ*ฌน์คณน ก็จะเสด็จเก้าไปแอบพระวรกายอยู่ฅามบิอมเล็ก ๆ ริมรํว์เหล็กของพระตำหนำ จิตรลดา บางทีก็ทรงติดฝนอยู่ในบิอมจนกระที่งมืด แด่กำหากฝนซาลง ก่อนมีด ก็จะเสด็จออกมาทรงกอล์ฟก้นต่อไป พอฝนเทลงมาอีก ก็เสด็จ เก้าหลบในบิอมก้างหนำที่'ใกล้องค์ที่สุด ม.'จ. พ*ฒน์คณนา ไค้ทรงเสกสมรสก*บ พระวรวงค์เธอ พระองค์เก้า วิว*ฌนไชย ซึ่งในขณะนนย'งทรงดำรง1ฐาน*นครกำที่ เบิน ม.จ. วิว*ฌนไชย ไชยนฅ ใน พ.ก. ๒๔๗๓ เกดธคา คอ ม.ร.ว. กิกิวฌนา โชย*นดี ซึ่ง ภายหล*งการสมรสไค้เปลี่ยนไปใช้นามสกุล “ ปกมนตรี ”

-๖- ในระยะเวลาที่เสกสมรสใหม่ ฯ น8น พระองค์'วิว'ฌน์พึ่งๆะไ!1ร*บ ตำแหน่งอธิบดีกรมสรรพากร จึงต่องเสด็จออกตรวจราชการต่างจ*งหวด ท\"งทางบกและทางนา บ่อ;งกรง ม.จ. พํฌน์คณนา ไค้คามเสด็จไปดำยเสมอ เพอถวายความสะควกสบายแก่พระองค์'วิว่ฌน์ เท่าที่สามารถจะถวายไค้ มิไค้คำนึงกึงความเหนื่อยยากขององค์เองแม้แต่นอย ต่อมาเมื่อโปรดเกลำ ยายพระองค์วิว*ฌน์เบ็นอธิบดีกรมกลกากร ไค้เสด็จไปฅรวจต่านกุลกากร ฅามหำเมืองชายแดน ม.จ. พ*ฌน์กณนา ก็ฅามเสด็จเช่นเกย แม้บางครํ้ง การเดินทางจะทุรก*นดาร อย่างเช่นเสด็จดรวจด่านกลกากรริมผั๋งแม ต่องเสด็จผ่านภาคอีสาน ซึ่งสมำน1นการเดินทางยากลำบาก แต่ ม.-จ. พ*ฌน- ก ณนา ก็ดามเสด็จพระองค์วิว*ฌน์คำยโดยไม่ย่อทอ บรรดาผู้เกยอยู่ใฅ้บ้งก*บ่บ่ญชาของพระวรวงกเธอ พระองค์เจา วิว*ฌนไชย จะเบนขาราชการในสงก*ดกระทรวงการกล่งก็ดี พน'กงาน ธนาคารแห่งประเทศไทยก็ดี หรือพน*กงานธนาคารไทยทน จำกด ก็ดี เมื่อ มีโอกาสไค้เผ่า ม.จ. พ*ฌน่คณนา แลว ก็ม่กจะต่องสรรเสริญในความโอบ อ*อมอารีของท่าน ม.จ. พ*ฌน์คณนา มีนาพระทำพี่1ยมไปคำยกวามเมฅคา กรณา ประกอบก*บ่ไม'ทรงถือองค์ ทรงร*บ่ส่งก*บ่ผู้มาเผ่าพี่นก*นเองเสมอ ผ้อย่ใต้บ่งก*บ่บ*ญชาของพระองค์,วิว*ฌน์ กนไหนมีเรึ่องเดือดรํอนมาขอประ- ทานความช่วยเหลือ ก็มำจะไม่ผิดหวำ เพราะทรงสงสารและพอพระทำที่ จะไค้ช่วยผู้นำ]ยให้พนทกข์ คุณกวามดีของท่าน ใครไค้พบแลำก็ยากที่จะ ลืมเสียไค้ และดำยเหตุนเอง แม้เมื่อพระองค์วิว*ฌน์จะไค้สั้นพระชน แล่ว ก็ยำมีขำราชการและพน*กงานธนาคารหลายท่าน ซึ่งบางท่านก็ดำรง ตำแหน่งสงเบนที่น่บ่ถือในวงราชการหรือธนาคาร มาเผ่าถวายพระพร ม.จ. พำมน์คณนา ในวนบี'ใหม่เบนประจำทุกบี' เล่ามาถึงคอนนํ

— ๓) — ขยายให้บรรดาผู้ที่มาถวายพระพร ม.วิ. พ*ฌน์คณนา ในวิ'นบใหม่เบ็นประจำ พงคํวิยว่า ท่านทรงปลาบบ่ลมพระท*ยเบ็๋นที'สุดที,ผู้เกยอยู่ใต้บิงก'บบิญชาชอ พระองค์วิว*ฒน์ย‘งระลึกถึงท่านอย่ ในตอนคาของว'นขั้นบใหม่ ม*กจะทรง ร'บิส'งก’บิผู้อย่ใกล้ชิคดีวิยกวามชื่นชมว่า ในมีนมีใครมาถวายพระพรบาง และทรงสรรเสริญว่า การที่ย*งมาถวายพระพรท่านที่งํ้ที่พระองค์'วิว'ใฒน์ พระชนม์แลวน1น แสคงให้เห็น'ชิดว'าผู้ที่มามีความปรารถนาดีฅ่อท่านอย่าง แท้'จริง เพราะทกกนทราบดีว่า องค์ท่านไม่มีอำนาจวาสนาจะดลบินดาล สื่งใดให้ก'บิใครไค้ ท่านจึงรู้สึกขอบพระคุณเขาจนร'บิส'งไม่ถูก และไม่ทรง ทราบว่าจะฅอบแทนอย่างไรไค้ นอกจากของชำร่วยเล็ก ๆ นอข ๆ และ ให้ศีลให้พรเขาฅามประสากนแก่เท่านํ้น ม.จ. พิณนิคณนา ทรงเบ็๋นพระชายาก่บุญของพระองค์'วิวฒน์โดย แท้ นอกจากจะถวายการปรนนิบัติเอาใจใส่ดูแลกวามเบ็1นอข่ และร่วมท8ง ทุกข์และสุขควยก’นเยี่ยงพระชายาที่ดีแลว ก็ยงทรงช่วยสน'บิสนนพระองค์ วิว*ฌน์อยู่ฌํ้องหล*งตลอดเวลาที่พระองค์วิว*ฒน์ทรงงานอย่ จนเกิดผลดีแก่ ราชการดีงเบนที่ประจํกษ์แก'คนทวิไปแลว พระองค์'วิว*ฌนิมีงานตองเลยง รบรองแขกจากด่างประเทศบ่อยกรง ม.จ. พิฌน์คณนาจะทรงดแลตระเตรียม อาหารและการเลั้ยงดูให้คำเน้นไปเรียบรือ์ยและงดงามสมพระเกียรติ ไม่ พระองค์วิว’ฌน์มีพระประสงค์จะเลยงแขกที่วงหรือที่อื่นใด นอกจาก ช่วยทรงริบแขก'ไค้อย่างดีเบนที่พอใจของผู้'รวิยเชิญทุกกนอีกดีวิย ในยา มีผู้มาเชิญเสด็จพระองค์วิว*ณน์ไปทรงประกอบพิธีต่าง ๆ เช่นพิธีสมรส พิธี ฌาปนกิจและอื่น ๆ หากพระองค์วิว*ฌน์เสด็จไม่ไค้ เพราะทรงติคราชกา หรือกิจธุระส่วนพระองก ม.จ. พิฌนิคณนาก็เสด็จแทนไค้ และเมื่อพระองค์ วิว*ฌน์สํ้นพระชนม์แล่วิ ธนาคารแห่งประเทศไทยมีงานฉลองธนากๅร

คำเน้นกิจการครบรอบบี!ที่๒0 ก็ไค้เชิญเสด็จ ม.,จ.พ*'ฌน์คณนา ไปประทาน เหรียญทองกำทีระลึกแก่พ!เกงานที่ทำงานคงแต่ธนๅการเริ'3าเบิ'ดคำเนินงาน ในบนปลายพระชนมชีพของพระองค์วิว'ฌน์ คือระยะเวลาสิบบี! ก่อนจะสินพระชนม์นื่น พระพลานาม*ยทรดโทรมลงเบ็1นลำคบ มกจะประ ชวรควยพระโรกต่าง \"I หน*ๆบางเบาบำงอย'เบนประจำ แต่ที่รำยแรงที* ่สุ กคือเสนโลหิตในพระหท*'ยตีบ ซึ่งในกรงแรกและกรงที่สอง นายแพทย์ ถวายการร*'กษาไค้ท'นท่วงที่ แม้กระน*นก็ต่'องบรรทมอย่กํบพระที่นึ่ง เวลาแรมเตือน ม.จ. พ*'ฌน์คณนา พร*อมควย ม.จ. กิตติมฅี ตองถวายการ พยาบาลอย่างหนักท*งกลางว'นกลางคืน ซึ่งคงจะตองทรงเหนีคเหนื่อยมาก ทีเดียว สำหร*ขบผ้ที่มีภารกิจกข ่องดแลบ*ๅนและครอบกรำนัวย เมื่อพระองค์วิว*'ฒนึ่สนพระชนม์ ม.จ. พํฒนื่คณนา ทรงเศรำโศก อย่างสุดซึ่ง จะเห็นได้ว่าพระพ*'กฅร์มีแววของความเศรำติดอยู่ไม่รู้หาย กระท’งถึงวาระสุดนัาขขององค์ท่านเอง แต่กระน*นในงานพระศพของพระ- องค์วิว*ฌน์ ม.จ. พฌนื่คณนา ก็ทรงอำนวยงานใน^านะเรำภาพไค้เบ็1น ดีเยี่ยม งานทุกกร1งลุล่วงไปอย่างสมพระเกียรติที่สุด และท*ง ทุ ที่ทรงอย่ ในนัวงแห่งความทุกข์ ก็ยง์คิดริเรี่มฅํ้งทุน “ พระวรวงศ์เธอ พร วิว*'ฌนไชย” ให้แก่สภากาชาด เพื่อเบนอนุสรณ์ในการที่พระองค์วิว*'ฒน เกยคำรงตำแหน่งเหรํญญิกกิตติมศักคของสภากาชาดไทย ทุน'แตงขํ้นเพื ช่วยนักศึกษาที่ยากจน ของคณะแพทยศาสตร์ โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์ ไค้ร*บการศึกษาจนสำเร็จ ม.จ. พฌน์คณนา ไค้บริจาคเงินส่วนพระองค และทรงรวบรวมเงินที่'VIระญาติและมิตรบริจาคสมทบ มอบให้สภากาชาด เบนจำนวนถึงหนึ่งแสนบาท และยงไค้ทรงบริจาคเพึมเติมในระยะเวลาต่ มาอีกนัวย เบนที่น่ายินดีที'สภากาชาดไทยได้พัหาดอกผลจากทนนื่มอ

-ลิ่- นกศึกษาระหว่างที่ ม.จ. พํฒน์คณนา ยงมีพระชนม์อยู่เบนจำนวนสองน และไค้ริบการศึกษาถึงขนสุดทำย สำเร็จออกเบ็!นนายแพทย์แลำทงกู่ นอก จากนึ่ย*งไค้มอบทุนให้แก่นำศึกษาอีกผู้หนึ่ง หล*งจากว*นสั้นพระชนม์ นอกจากการที่งทุนให้สภากาชาดไทยแลำ ม.จ. พฒน์คณนา ยำไค้ ทรงช่วยเหลือกิจการสภากาชาดไทยเบ็1นอ*นมาก ทรงเบนสมาชิกกิฅฅิมศ*กด และอาสากาชาด และไค้รบแต่งที่ง์ให้เบนกรรมการแผนกดอนร*บในงาน ประจำ!!ของสภากาชาดติดต่อก*นหลายบี' ได้เสด็จไปช่วยงานก'บพระองค์ วิว*ฌน์ระหว่างที่สภากาชาดมีงานประจำปี'ติดต่อก*นิทุกคืน ไค้กล่าวแล่วิว่า การสั้นพระชนม์ของพระองค์วิว*ฌน์ ทำให้ ม.จ. พณแคณนาทรงเศรำและสะเทือนพระทำอย่างหนำที่สุด เกราะห์ด็ที่ไค้ พระขน้ษ^า คือ ม.จ. กิตติมดี ซึ่งทรงริบมาประท*'บอยู่ด้วิยก*นิ หล*งจากที่ ม.จ.อไเษรสมาน กิฅิยากร พระชายาของสมเด็จในกรมพระจ*'นท ๆ สั้นพระ- ชนม์ลง ประมาณ ๒๘ ปี1มาแลว มาอยู่ใกล้ชิดองค์ตลอดเวลา และมีหลาน ยาย คือ เด็กชายอิศร ปกมนตรี บุตร ม.ร.ว. กิติวิฒนา และนายวุธจิวะ ปกมนตรี ซึ่งทรงอ้มชูมาแด่เล็กแด่นอยอยู่ควย และ ม.ร.ว. กิฅิว*ฌนา ซึ่ง แม้จะแยกบ้านไปอยู่ด่างหากหล*งจากการสมรสแลว ก็ได้มาอยู่เบนเพื่อน เกือบที่งํ้ว‘นิทุกว*นิ จึงช่วยให้ท่านกลายกวามวำเหว'ลงได้บ้าง และโดย ม.จ. พ*'ฒนึ่คณนา เบนที่รำใคร่ของเจำพื่เจำนองของท่านเองทก ทุ องค์ ที่ง บรรดาเจำพื่ของพระองค์วิว*'ฌนึ่ก็รำใคร่สนิทสนม ยามไค้พบก*'บเจำพี่เจำนำง ก็พอจะช่วยกลายกวามเศรำลงไค้บ้าง ความมีนึ่าพระทำดีอย่างยี่งยอดของ ม.จ. พื่ฌน์คณนา จะเห็นไค้ชำอีกอย่างหนึ่งก็คือโอรสของพระองค์วิวำเน์ สองคน ท่านก็ไค้ประทานความรำเอ็นดู เอาพระทำใส่ในทกข์สขดลอดจุน การศึกษา และแม้เมื่อไค้แต่งงานมกรอบครำไปแลำก็ย่งทรงห่วงใย เวลๅ

— ®0 — เจ็บไข้ได้บวยก็จะเสด็จมาเยี่ยมเยียน ริบส,งเรียกนายแพทยีมาช ริกษา ประดุจว่าเบนโอรสขององค์ท่านเอง บรรดากรอบกริวของผู้ที่อยู่ใน วงซอยอารี ก็ทรงเมฅฅาปรานีโดยท'วหนัาที่งเด็กและผู้ใหญ่ ค*งน จึงทรงเบนที่งที่ริก เการพ และนับถืออย่างสงสดของผู้อย่ใกล้ชิดทุก ๆ กน ม.จ. พ*ณน์กณนา ได้สนชีพิด*กษ้ยแล’ว แด่กุณความดีของท่า คงย*งมีคนอีกหลายกนที่จะตองจดจำไว้ต่อไปอีกนาน ฅราบเท่าชีวิตของเขา ที่เดียว. หม่อมเจ’ไพํฒน์คณนา ไชย'นฅ4์ V] 8-ไ' ด® ้ริบพระราชทานเ*ก4 รีองราชอิส- ริยาภรณ คือ เ- พ.ศ. ๒๔๘๕ ทุติยจุลจอมเกล่า พ.ศ. ๒๕๐๑ ทุติยจุลจอมเกลา (วิเศษ)





พระราชนิพนธ กานา เมื่อเดือนก่อนนั้จ*บไข้ไป ๒ ว'น กร1นหยุดจ*บแลิวหมอให้หยุ ทำงาน สำหร*บเบนเวลากินยาควินินฅ่อไปอีก ๘ ว*น นอนจนหลงแข็ง และอำงวำงไม่มีอะไรทำ กรนจะคิดอะไรที่เบึนเรื่องจริงจำ และจะเขียน ห้ดีจริง กำลำไม่สู้จะบริบูรณ์ จึงไค้เอากระดาษมาเขี่ย ๆ เรื่องที แก่นสาร คุมเบนเรื่องขี่นเล่นพอให้เพลินใจ เมื่อถึงกำหนด ๘ ว*นก็ จบเรื่องท'นที จะทำต่อไปอีกไม่ไค้ แต่เมื่อเวลาว่างไค้เอามามองแก้ไข ขย ที่แกบให้กว่างขี่นบาง บางแห่งแก้กลอนแก้ถอยกำที่ซาซากพลาดพล1ง เห็ ว่าเรียบพอใช้ไค้ จึงไค้คิดจะพิมพไว้ไม่ให้สูญ เพราะนึกเสีย ร้องก็เพราะดีอยู่ หน*'ง์สือที่แต่งน้ไม่,ไค้ตงใจสำหร*บที่'จะเล่นละกร แลไม่รู้ เพราะแต่งเรื่องชาวบ่1า ซึ่งก*นดารเหลือประมาณ เหมือนคุมโต๊ะมีแฅ่ชน กะลา แลวขาดกี๋ชาดเท่าโดยมาก จะคุมให้งามก็ยากอยู่ แต่กรนเมื่ เสร็จแลิวิดูม*น.ก็งามดี ประสาเครื่องนาเงินเกรื่องแดงหรือชาเลือดชาหนอง ไค้ต*คกำบรรดาที่สูงเกินไปออกหมด ด1งเรื่องขี่นฅามกวามคิดนึกเอ แต่นำกวามจริงมาเจือลงไว้เบนดอน พอให้ค่อยแยบกายขี่นสกหน่อย กว จริงซึ่งเก็บไค้แต่เล็กน์อย ไค้เขียนไว้ในกำบอกรูปต่อไปขำงหนำนึ บ จะอำนกวรจะส*งเกดให้เขำใจ จึงระรู้ว่าแต่งอาศยหลิกอย่เท่าใด ส่วนศ*พทํภาษาก็อยไล่เลียงจากอำยกนำที่งนน แต่ไม่ใช่ไล่เลีย ขี่นสำหร้บหนำสือน ไค้ชำระก*นแต่แรกมา เพื่อจะอยากร้รปภาษาว่าม*น

เ29 เบนอย่างไร แค่กำไห้การน์!เไค้มากแต่เรื่องนกหนตนหมากรากเพไรมา้ะ มนขำเบ็๋นเค็ก บางทีผู้อ่านจะเหนื่อยหน่ายดำยกำที่ไม่เขาใจจึงมไีค้มาก จดกำแปลศพท์ฅิคไว้ในสมดเล่มนื่ดำย หนำลือนไม่ไค้ฅํ้งใจที่จุะแต่งให้ถูกลำน และไม่ดงใจที่จะเดิ แบบ ได้เขียนฅามนาใจที่นึกจะทำอย่างไรก็ทำ เพราะเวลาที่เขี เวลาที่ต’องการจะเบี่ดไม่ให้มีอะไรบำกํ'บใจ เมื่อเขียนแลวเสร็จ เห็นว่าคว จะสู่ผู้ซึ่งชอบพอกนพ้งไค้ จึงไค้ให้พิมพ์ขํ้นไว้เบ็1นฉบํบแรก จะไค้ไม่เลอะเลือนในเวลากํดก่นต่อ ๆ ไป แต่วิธีเรียงเบนหนำลือสำนวน อย่างไทย ๆ เก่าเกินเวลาและความพอใจของกนบื่จจปนนื่ จะอ่าน เฉพาะดำผ้ซึ่งพอใจจะอ่านหนำลือแปลก ๆ ไม่เลือกแต่ดามแบบหรือเบื่อ แบบ หวำว่าจะไม่เบนที่เหนื่อยหน่ายใจของผู้อ่านพวกนื่นน์ก พระที่น'ง'วิมานเมฆ ว'นที่ ๑๔ มีนาคม รีดนโกสินทรศก็ ๑๒๔ จุฬาลงกรณ์ ป.ร.

บลกรูปทวกIงาะโดยสงเใเป พวกที่เราเรียกว่าเงาะมีหลายจำพวกตามที่เขาตรวจพบปะ แท่ไ จำเบึนจะต้องยกมากล่าวในที่'น ที่จะกล่าวบคน้ประสงค์เอาพวกที่ท่วม*นเอ เรียกตำว่า “ก็อย” หรือกำจะว่าตามหมวดหม่ร์งมิสเตอร์อาน*นเดลเขียน ก็เบ็1นพวกที่เรียกตามภาษามลายว่า “เซมำ” หรือ “สไก” แต่จะท่ องเขาใจ อย่างภาษาของเราที่เรียกว่า “ เงาะ ” ซึ่งม*นเรียกท่วม*นเองว่าก็อย รูปพรรณไม่สู้สงใหญ่ ตาม*กระแหลม จมกกว่างแบน ปากไม่เจ่อ เช่นนิโกร ผมเสนอ่อนและขมวด ผู้ชายไว้ผมกลมรอบศีรษะ เช่นเงาะ หำโขน แต่ผู้หญิงไว้ยาวอย่างมวยก็มี แต่ที่ต*ดสื่นเบ็นพน ผิวคำเจือแดง ไม่ใช่คำเขียว ก็ไม่ เฉพาะแต่คำอย่างเคียวที่สีจางออกไปก็มาก บางพ สีเหมือนคนปรกติ แต่มํกระเบนลายเช่นแผลออกผี่ตามตำมาก คำยเมื่อ เด็ก ๆ ม*กเบ็1นแผลต่าง ๆ เบ็่นพน กำล*งย่อมเบ็่นคนแข็งแรง ความคิดอยู่ขางจะฉลาด จำแม่นตามปรกติของกนชาติที่ไม่มีหนำลือ ค่อนจะอย่ช่างขลาก ไม่ใช่ชาติที่คุว่าย ไม่มีความคิดในทางเพาะปลกห เลยงส*ฅว์ ชอบแต่ทาสีงของเกิดจากธรรมดาเอง คือ ตดทวาย ต*,คเตย ฅีผั้ง ลนนาม*นยาง ลงมาแลกเปลี่ยนอาหารตามหมู่บ้านคน วิชาช่างที่ทำไค้ ค สานสมกใบเตย สานตะกว่า หรือกระโปรงที่เรียกว่า “จอง” คำยหวาย สานเสื่อ กระสอบใบเตย ขุดม*นเบนงานของผู้หญิงใใแวสาที่ผู้ชายไปทำงาน อย่ในบา ที่อยู่ตามปรกติอยู่ในท*'บซึ่งทำสูงจากพนดินโดยใช้สีงไม้ง่าม เตาหม่อ หลำกาทำนไเมุงคำขใบไม้มีใบปาล์มอย่างต้นฅาสเบนต้น ซึ่งไม่

๔ มิดฝนน*ก หนำฝนก*นฝนไม่ใคร่จะได้ ย่อมเขำไปอย่อาศ,ยถาโดยมาก ท*บท อยู่นนม'กจะปลูกเบ็๋นหมู่ราย ๆ ก*นดามพวก กงมีล่นไม้ใหญ่ที่เหลือไว้ ลานที่ฅ*คฅอไม้ลงเบี1นที่แจ*'งสำหร*บเล่น ที่ซึ่งดงท*บน8นย่อมหาดำบลทใกล้ธารนำเบ็1นสำค*ญ่ ถาหากว่าจำจะ ล่องอยู่ไกลหน่อย ม*นสามารถที่จะทำรางค*'วยไม้ไผ่ต่อให้มาดกถึงที่อยู จำจะล่องมีที่ซึ่งเกิดเผือกม'นอยู่ในที่ใกล้แห่งหนึ่งแห่งใดเบ็1นเสบียงกร จะเบ็1นที่ซึ่งฅํ้งทํบได้ ถาหมดม*นหรือมีเหดุคนดายเบนล่องย้ายไปล่ง เสยท้อน ภาษาที่พค ซึ่งเบนภาษาก็อยแท้ แปลจากภาษาไทยและแปลภาษา มลายูไกลมาก มีหางเสียงคลำยภาษาอ*งกฤษ แลเยอรม*'นบ*าง แต่ไม่ครบ ทกสำเนียง คเหมือน'ว่าภาษาก็อยแท้'จะมีกำน์อ์ยนํก จึ่งล่องใช้ภาษาไท และภาษามลายูปนเขำ,ไปมาก แต่มกจะได้กินขำวเสมอ อาหารปรกดิน1นมีเผือกม*'น๘เ! บ็/ะะน! ทเี^ล่ง เบนปรกติ โดยหาสินกำมาแลกค*งเช่นว่า ผลไม้ทุกอย่างเบนอาหาร สํฅว์ ล่าง ฯ ชอนค่างเบนพน อาจจะย่างไว้กินเบ็่นของแห*งประจำไม่ขาดได้ นอก น8นนกฌ็่นพํ้น เว่นไว้แต่บางอย่างเช่นไก่บ่,าเบ็๋นล่น ถือว่ารางค ส*ฅว้สี่เท*ากินนํอยน*กิ ม*กิเบนสํฅว์ของเลืยง ซึ่งได้ไปจากกนไทยหรือมลาย และลํฅว่บีา เช่นเนอทรายฌ็'นสคว์ที่มีรางควานมากไม่ได้เบนอาหารประจ ของพวกนึ่ ลำเบนอาหารบาที่เขาหา'ไค้เองใช้เผาไฟกินทํ้งน8น เว หุงขำวหรือแกง ซึ่งได้เรียนไปและได้ภาชนะจากกนไทย ก็ทำได้อย่างเลว ง่าย ๆ ของนอกจากอาหารปรกติซึ่งเน็่นเครื่องเพี่มเติมความล่องการ เช

& เกลือ นาตาล พริก ตะไคร้ มะพรำว ผลไม้ของสวน ยาสบ สุรา เบื่นค*น แลกไค้จากกนเหมือนก้นแต่ใช้น๎อข ยาที่ฌ็นโอสถ'วิเศษของพวกนึ่นึ่น คือเรื่องออกลูก ธรรมดาของ พวกก็อยมืลูกถี่ ตามปรกติของเขาม*'กกล่าวว่ามีบี1ละกน มียาทำดำย พฤกษชาติ ซึ่งกนไทยกนมลายูแถบนึ่นไปขอร่องมาใช้ก้นอยู่โดยมาก แต่ ไข้เจ็บอย่างอื่น ฯ ใช้ยานิอย รํก้ษาคำยอาบนา ผิงไฟ เบืนพั้น ฤดูกาลกวามสขของพวกน หนำหนาวอาศ*ยกองไฟผิงเบ็1นพน เพราะผำไม่ใคร่จะมีพอน่งห่ม บางทีมือ*'นฅรายดำยไฟบ่อย ๆ แต่เวลา กลางว''นย*'งเบี่นเวลาสบายเที่ยวได้มาก หาอาหารได้มาก กร*นถึงฤดูร่อนเบน สบายที่หนึ่ง เบ่นเวลาที่เที่ยวบ่าข*'บร่องพอนรำ อาหารบริบรณทุกอย กร*นฅกถึงฤดูฝนเบ็1นเวลาที่ไม่สบายเลข ทํบก็ไม่พอที่จะคุ้มฝน ต่อ อย่ในถา พนแผ่นดินก็เต็มไปคำยทากและส*ดว์เสือกคลานต่าง ทุ เดินไปมา ขำงไหนก็ยาก ที่กลำอย่างยี่งนํ้น กือที่พวกน*นเขาเรียกว่าฝนร่อน ฝนตกลงมาแลำอากาศอ*บอำวชน หายใจไม่ใคร่ออกเช่นน*นม*กเจ็บไข้ เบ่น ไข้บ่า วิธีที่ใช้ก*'นไข้บ่า ใช้ทาแบ่งขาว ทุ ตามลูกคาง แกไ)และหนำผาก บางทีใชัเชือกร*'คที่กลางลำกอให้ตึงว่าเบ็1นเครื่องบ่องก*'นไข้บ่า น่งห่ม ผู้ชายนงผากาบหว่างขาแลวกระหวดรอบเอวไว้ชายทง หนำหล'ง เรียกว่าน่ง “เลาะเตั๊ยะ” ชายที่ห่อยขำงหนำเรียก'ว่า “ไกพ๊อก” ชายที่หํอขขิางหลำเรียก'ว่า “กอเลาะ” วิธีที่นุ่งผำเช่นนึ่เหมือนอย่างเขมร กรงพระนคร'ว\"คนุ่ง ซึ่งปรากฏอยู่ในลายจำหล*กศิลา ชํวแฅ่ผำกวางและ แคบกว่าก้นตามที่มืมากและนอย พวกก็อยน์นเห็นจะไม่ได้เปลี่ยนแปลงเลย ตงแต่ครํ้ง์นึ่นมาจนเดี๋ยวนึ่ ผู้หญิงนุ่งเดี๋ยวชนในเรียกว่า “

๖ สายรดบนเอาและบ้าทาบหว่างขา แล*วน,งห้มรอบเอวขำงนอกตามแต่จะ เมอไม่มีผาก็ใช้ใบไม้ เมื่อมีบ้าก็ใช้บ้า เรียกว่า “ สอลี ” กว่ ฅามมี อย่างแกบกปกลงมาเหนือเข่า ผ้หญิงมีผาห่มเรียกว่า “ซิใบ” จะเติมขนใหม่เมื่อใกล้เกียงอับชาวบ้านเขํๅ ผ้หญิงเมื่อย*งไม่มีสามีส ใช้คอกไม้โดยมาก ดอกจำปนเบ็่นที่พึงใจกว่าอื่น เกรื่องประอับนอก มีหวีทำควยไม้ไผ่ปลองขนาดใหญ่ผ่ากลางจิกเบึนซิ1 แล*วแต่งลายอ ตะกวนาบและย*อมสีบ้าง กำไลว่อยเม็ดมะกลำ ของเกรื่องแต่งตำเหล่าน อาจจะฝากมาแลกของซึ่งบ้องการจากกนชาวบ้านได้ การสู่ขอภรรยาเบ็1นหน*าที่ของผู้ชายที่จะบ้องหาบ้าให้ไ ให้แก่บิดามารดาของหญิง เมื่อบิดามารคาของหญิงรีบ'ไว้แบ้วเบี่นอ ว่ายอมให้ สี ชอบสีแดงไม่ว่าอะไร เช่น บ้านุ่งห่ม บ้าได้สีแดงเบนดีกว่ อย่างอื่น คอกไม้ที่ประอับกายมีเสียบในผมเบ็่นบ้น ชอบใช้คอกไ เช่นที่เรียกตามภาษาก็อยว่า “ฮาปอง” ไม่รู้ว่าคอกอะไร แต่สีแดงนี ชอบบ้นมาก อาวธที่เบ็นอาวุธสำก'ญของพวกน คือกบ้องลกคอกสำหรบเบา กบ้องนี่ใช้ไม้สีเหลือง และกวดขํน่อันเบนของสำค*!ญ่ที่'จะบ้องทำแล ให้งามหมดจดวิเศษ เพราะเบ็,นของคู่ชีวิตประจำบ้วในการที่จะลงโทษ จะเอาความให้ม่นกงแน่นอนแก่พวกเงาะ ซึ่งพวกผู้ใหญ่บ้านเหล่าน5 แก่เงาะ ก็คือยึดกลองนี่ไว้เสีย กงจะไม่ที่งเลขเบนอันขาด ไม่บ้ อย่างอื่นเลย ไม้กล*องนี่ยาวประมาณ ๔ ศอกเศษ เรียกภาษาก็อยว “บอเลา” บอเลานี่บ้องบรรจุในกลว้าไม้ไผ่ชํ้นนอกอีกชนหนึ่ง สำ

๓) ถือไปถือมาเพื่อจะไม่ให้กระทบเคาะหำและไม่ให้เบนรื่วรอย ลูกดอกทำควย ไม้เหนียวเหลาแหลมหยกกอ เรียกว่า “บิลา” ลูกบิลานีเหน็บลงใน แว่นไม้ระกำ ปลายบิลาทายางอิโปะ คือยางน่อง เมื่อเวลาจะบรรจุกลอง มีปุยอำเขำไว้ให้แน่นคิวย เพื่อจะให้อ*ดลมส่งลกคอกแรง เมื่อเวลายิง มีเสียงค*งผลำะ ลูกบิลาน็ได้เก็บไว้โดยผจงในกลำไม้เล็ก ๆ อ*นละกลำหรือรวมใน กลำเดียวแค่มีช่องกินไม่ให้กระทบกน กลำบิลาน็เรียกว่า “ออนเล็ด” รว ออนเล็ดที่งปวงลงในกระบอกอีกกระบอกหนึ่ง กระบอกใหญ่นึ่เรืยกว่า “ม*นนึ” มีฝากรอบสานคิวยเฅย ม*นนึนึ่ทำประณีตนาบเบนลวดลายเหมือน ขลุ่ย มีสายกาด สายน็นเรียกว่า “ตอกนก” เครื่องกาดที่งสำริบนึ่ถือเบ็่น สำก'ญอาจจะก*นผีสางกระทำยำเยียไค้ นอกนึ่นมีอาวุธอย่างอื่น เช่น และบาเดะ เบนคิน เบนอาวุธที่-ร*บิมา'จากแขกมลายู ไม่ใช่อาวุธของคิวเอง การเล่นมีเครื่องดนตรี คือกลอง เรียกว่า “ปะตง” บ เรียกว่า “อิแนะ” ตามภาษามลายเบ็1นบี่'ชวา บเรียกว่า “บำซี” จะเข้สองสาย ทำคิวยไม้ไผ่ผ่าซีก เหล็กที่สำหรบดีดในปากเรียกว่า “จองนอง” จำงหน'องอย่างของเรา มีเครื่องเล่นทำคิวขกะลามะร'เร้าว มีคินชำคิวยเชือก เรียกว่า “บองบง” เวลาเคินและรำใช้กริบมาก มีไม้ที่เบนโพรงยาว‘จุ สำหริบเกาะคิวยกริบ ก็คือโกร่งเช่นเราใช้ รู้จำข'บร่องและรำ ผิวปากน1น เบนปรกติท*วไปเบ็1นพื่น ที่'น*บถือ เชื่อว่ามีเจาของบา ซึ่งเบนผู้อาจจะให้ร่ายแก่ผู้ใดๆที่ ไม่ชอบ ให้ดีแก่ผู้ใดๆซึ่งชอบ และด้นไม้บางด้นมีนางไม้รำษา ประจบนบนอบ มีผี มียำษ ซึ่งเบึนชาติดุร่ายถืออาวุธงอๆ เมื่อพบกน

๘ เอาอาวธน'นแหวะท่องกินเกรึองใน ท่าวะแบ่งเบ็1นสี่จำพวก คือ ๑ “ญา” เบ็๋นชีวิฅหรือวิญญาณ,ที่ออกจากกนฅายแท่ว ไปลอยอย่จนมีที่เกิดอีก เมอจะมาเกิคเบ่นกน ย่อมเบ้าสิงส่ในรปอ*นฅงํ้อย่ในกรรภ์ เมื่อเวล หกเดือน ท่าหากว่าไม่ได้มาเกิค ที่ไปลอยอขุ่นนอาจให้โทษหลอกหล ท่าอ''นฅรายได้ พวกที่ ๒ เรียกว่า “โรบ” คือที่เราเรียกกนว่าเจฅภฅ นอนหล*'บออกไปเที่ยว เผลอเพลินหลงใหล จนเกิดอ*'นครายบ้าง ๓ เรียกว่า “ เซม*งง*'ก ” คือเบึนพรายหรือผีจำพวกหนึ่งซึ่งสำ ผู้มีวิชาใช้ได้ ทำให้ไปเบ้าในบ้วผู้อื่นให้กล'งฌ็๋นบ้าให้หลงร*'ก ผีคุณ ผีเวช ที่ปล่อยที่งเสียหรือปล่อยไปเบ้าผู้หนึ่งผู้ใคได้ พวกที่ ๔ น1นเรียกว่า “บาดี” ฅรงก''บที่เราเรียกว่าปราง อ*'นเกิดจากสฅว์ต่างๆ แต่เขามีมากอย่างกว่าของเรา จ*'ฅเบ่นจำพวกของ . สฅว์ ส*'ฅว์พวกน8นปรางกวานแรงปรางควานอ่อน เช่นไก่บ่าที่มีปราง กวานแรง เมื่อเบ้าอาจจะให้ข*'นไก่วี่งไปในบ่าในคง เบนค้น ๆการที่จะก*'นจะแก้ผีท8งทลายเหล่านึ่ มีวกคุเต่าง ที่เบ่นเกรี แท่'วก้มก*'น ท8งมีหมอที่สำหร''บจะเรียกจะถอนข''บไล่ บ้าผู้ใค ผีเหล่า'แท่าอ*!แฅรายยาก บ้ามีกำบ้งน์อยผีก็ยื่งท่าอ*'นฅรายง่ายขั้น ธ ที่จะถอนพิษและปรางควานนึ่ ถำเบ่นบ้ฅว์เดร*จฉานบ้องถอนแค่หางขั้น ทางศีรษะ บ้าเบ่นมนุษย์ค8งแค่นึ่วบ้นของเบ้าขั้นไปหาปาก เพ บ้าหมอจะถอนปรางควานเอานววุกที่วิมูกเบ้าบ้คว์ แบ้วเรียกให้ข นึ่วเบ้า ปล่อยให้ผีน8นออกเสียทางปากหมอ ผู้เรียกได้ค*'งนึ่เบนหมออ วิเศษมาก เซ่นที่ได้แก่งไว้ในทน*'งสือนึ่

รปเงาะชายหญงพวกนายคน'ง



ในการทำศพของพวกน้ใซ้ผง แค่ผงนึ่นกั้นเหลือเกิน เพราะผ แลวทิงยายท*บทีเคียว ร์งต่องย่ายทํบน1นต่วยเหคลองประการ คือกล*วผี อย่างหนง กล*วเสือที่มาค้ยศพและทำอ*นครายอีกอย่างหนึ่ง กระดูก พวกนมลายูถือๆนํว่าเบนเครื่องกน ถำผู้ใดไปพบกระคุกก็อยและเซม*งในบืา เก็บมาไว้ใช้ทาหนำ ก่นผีเหล่านึ่ไค้ลน ข่อกวามปรกกิของพวกก็อยที่ได้แค่งลงไว้ในหน*งสีอเล่มนึ่กล่าว ส*งเขปพอส*งเกคเท่านึ่.

ภาษาก์อยชึ่งลงไว้ในบทกลอนน ก็๋อย ก กอคา ไทย กอค้น กอเลาะ ผ้หญิง กา กุ ค้นสะฅอ กาเหว่า ชายค้าค้างหล*งผู้ชาย กาย*ง นกขนาคใหญ่ กาหล่ง นกทงหลาย กาคุช ค้นเฅย กาว*บ เหยี่ยว กาเบอะ แรค ไกพ๊อก หมี โกว*ล ผลไม้ กะเจ๊ก ชายค้านุ่งค้างหนำชายพก กรา นกยาง มะม่วงหิมพานฅ์ ลิง ก็่อย จุ จอเย้ค จุะ!,วา ไทย ค้นไทร ปลวก

ก็่อย 6) (ร) จบจบ บงบง ไทย กอย กระโปรงหรือกระจาด เบนกำร็องเวลาเดิน ซิใบ ฅบขาในการสนุกรื่นเริง เซม้งง*ก เซเรยา ซ เซด แซคแซค ไทย ก็อย ผาห่มหญิง ผีพราย ญา ต,นไทร ญะหุ เนอ ญ้กว่ค นกขนาคเล็ก ก็่อย ญ ด๊อกด๎กํ้ ไทย ชีวิฅมนุษย์หรือวิญญาณ ดินไม้ เค็กเล็ก ๆ ต ไทย นกขนาดใหญ่สีแคง

ก็๋อย ๑ เ2) ฅอเฅียล เๆ ฅายก ฅาเอซ ไทย ตากบ ฅาโก๊ะ นกขนาดเล็กสีขาวหางยาว เคาโว๊ะ ลิงเสน ตองตง นกขนาดใหญ่บินสูง อ้องคาง ม*น คอกนุก เสือ ชะนี ก็่อย ละมด นกขนาดใหญ่ สีเขียว นะ สายแล่งลูกดอก นะญานี น ไทย เรือนผีทำคำ ยไม้ไผ่ เหลาไขว้ ก่น ๓ อ้นเบนรูปกระโจม ห์อยหญาหรือใบตองฉีกเบื่น ฝอยรอบ สำหร'บเรียกและ ข'บบี่ศพจากอ้วกนเจ็บให้ไป อยู่เสียในนะญานี กนไข้ ก็หาย

ก็่อยไ! (^: ๑๓ 5 บอเลา บ บอแอ็ค ไทย บาชิง บาว*ด กล*อง บาเดะ จำเริญ บิลา ปรางกวาน บองบง ค่าง บิกซี ลิงใหญ่หรือกนบ่1า ประเดะภาษามลายู ก็่อย ลวิ] กคอก เครื่องเล่นทำด้วยกะลา ปุเลา บ*1 ปะยง ปะตุง ป ก็๋อย ไทย มอเจน นกขนาคเล็ก มานก พระจํนทรี กลองเรียกชื่อเช่นนน ม ไทย ทุเรียน ไก่เถื่อน

ก็่อย ๑๔ มุเทียว ม มํนนึ เมง ไทย ก็่อย นกขนาคเล็กอกชาว บี1กคำ กระบอกลูกคอก ยวํง ซอมปลวก ยศ ย ก็่อย ไทย โรบ นกขนาคใหญ่ ก็่อย ลิง ลาเค๊าะ ร ลวาย ไทย ลิงยศ เซฅภฅ เผาะเฅั๊ยะ ล ไทย นกขนาคเล็กหัวลาย มีหัวเบข กิน หนอน หันเสม็ด นกขนาคเล็ก สีชมพู อยู่โพรงกบไม้ กินมค น่งผ่าอย่างผ้ชาย

ก็่อย 0&. เลเลเอเลลา ล ก็อย ไทย วอง พวกก็อยเล่นสนุก หรือกินอร่อ0 ร่องเช่นน้ ก็อย สิลอ ว สนอก ไทย ก็่อย ลูก อิแนะ อึโปะ ส อเวย ไทย เอย เองแอ๊ง เล่นซ่อนหา นกขนาคกลาง ย ไทย มี่1ชวา ยางน่อง ดินหวาย พ่อ นกเล็ก ขนาดนกกระจาบ ลายคำ กินผลไม้

ก็อย ®\\) ซียิล ยี ชิอยะ ฮาปอง ไทย ขึอนเฅา ชิอนเล็ด ส่ายนุ่งรอบเอวหญิง ขึงวิช ทบกระท่อม คอกไม้แดง ต้นสะตอ กระบอกบรรจุลูกดอก อร่อย

ชื่อคนทึ่มในเรื่อง หลวงทิพกำแหง ผู้รํ้งราชการเมืองพ*ทลุง นายสินน้ย ผู้ใหญ่บ้าน นายเวก ชาวบ้านบ้า นายสมุนย*กษ์ ชาวบ้านบ้า นายอ่อน ชาวบ้านบ้า นายแก'ว ชาวบ้านบ้า นายแสง ชาวบ้านบ้า ชื่อก็อย ชื่อไทยเรยก อาเคียว คำขาว ผิว ยาล*ค ควาก เมีย อีไม มลก คอ ไญ งอค แก แทงดิน กิน คน*ง ปาน ผิว ยอ แกว เมีย มาเนาะ

ชอก็อย 0๘ ล*งกอช มลก คอ กง เมง ช*อ1เๆ.ท*ยเรยก ซารุน โกช รำแก้ว ฮเนา คอล ปองสองปองสุด ก้ว ฅองยิบ ทองใหม่ เมีย ฃึอข มลูก คอ เองแอง ลำหบ ซมพลา หไ*ม'หเ!ผ่ ผว ห้อย เมีย ญาบ มลูก คอ ซีเลีย ส่งสาค จน ย*ง พ่อ ลุ'ก เบฺคคำ เบนลุกโกด

๑ สิ่ ชอก็่อย ชอไทยเรยก ท้อม สวยพ่อม เบ็๋นลูกมาแล มนนุง อาเลก กิอง เบี่นลูกล*'คมค กำเร ลำปง ทองยิม เบนลกล*ง์กอช เองวง โบโละ 1 สอลก ทองยวง สอลอม โวะ ซอมลก กำไล มือซ*'ง วางซอง ว*งกอน โกล*ง รองลอง ผว กาเชียง ถื่ง เมีย หินขาว พ่อ ลูก ลูกยากบ ลูกยางกำ จ*'บ!]บ ฅอเลน

กาเรม จะเรื่มร่างต่างว่าไปเที่ขนยสวนงขำลาตามใจคิดหมายมุ่ง แล่วลงเรือมาดใหญ่ไปพ*ทลง ฅามเขฅก้งทะเลสาบคลื่นราบดี แวะเกาะยอซอหมอเขาบนขาย แลวแจวกรายไปเที่ยวเราะชมเกาะสี่ บรรลุถึงพ*ที่ลุงรุ่งราตรี ออกจากนชื่นช่างวางเช่าไพร ถึงชายแคนแกวไแขาเขำหยดพก ที่ว*ดถาสำน*กกนอาศ*ย เที่ยวเล่นตามถี่น1ฐานนำนพวเกขไาทเลย่าไขเรื่องเงาะที่เจาะจง จึงวานช่วยพาไปให้ถึงท’บ มนต่อนร่บชื่นชมสมประสงก พบขายลมคแก่แม่เล่าดง ชวนให้กรงชื่นไปนงย*งนอกชาน นายสินนุ้ยช่วยพุ้ยภาษาเงาพะงก็เพราะกล่ายฝร่งด*งฉาดฉาน ยายลมุคเล่ากวามฅามเหตุการณ์ กล่ายนิทานเก่งเหลือไม่เบื่อเลย จึงจดจำมาทำเบ็1นกลอนไว้ หว*งมิให้ลืมกำรำเฉลย แมนใครอ่านกงจะคิดผิดเช่นเกย เงาะเงยก็ว่างามหลามแหลกไป ที่แต่งไว้หวงจะให้เบนกำเงาะ เห็นหมดเหมาะงดงามดามวิส*ย ผุ้ใกจะใคร่พงเชิญดงใจ วางดำไว้ว่าพนเงา ะอย่าเยาะม*น

12)0 ช,,าบี๋ 1 ๏ มาจะกล่าวบท[ป ถึงเด็กนอยกน*งกนขทัน อยู่ทับแทบบาพนาวน ชายเขตขนธ์ทัทลุงพารา บิดามารคาก็หาไม่ คำขาวต,องไฟทับทังขาร์ นางกวากหอบคํ้นสินชีวา อย่ทัวยเชษ^าชื่ออายแก มีเพื่อนชอบนกรกใกร่ ชื่อไม้ไผ่ทัวเต็งเก่งแค่ เกยกบทันไปบาพาเชือนแช กงแก่พ่อแม่ทังไม่กาย ๆ ๖คำๆ บึ่นคลี่ง ^ ^ ให้กิครำพึงถึงสหาย จึ่งมิได้พบหลายทันมา ๏ วนหนง ที่อยู่ใกล้ทันทับปากกูหา จะเจ็บบวยเบ็่นไรไม่สบาย เที่ยวเบาบกษาให้สำราญ จำกูจะไปดูให้ถึงทับ ชวนม่นกนทักพนาวา วิ ๔ คำ 1 ร© คิกแต่วเลาะเฅั๊ยะฅทักกาก ทับหลอคไม้ผงาดอาจหาญ มือกุมทัอนกินเดินทะยาน จากสถานเทัาบาทัวยว่องไว วิ ๒ คำ คุกพาหย์ หรือ กลา! ๆ © นใโ)ง ที่ในยีอยะมิได้ชา ค่อยเกินย่องย่างวางฟ้าไป ๆ ๒ คา ๆ

๏ เมยนน ไม้ไผ่ดีใจเบ็นหนำหนา วิเงไปกอคกอพากลอกลา เขามานงในปราสไ)ทำ มีธุระก,งวลกลใดเหวย อย่า'แงเลยบอกกูร้ดระหนำ แต่มิ'ไค้พบพานก้นนานนก กูคิดถึงเพื่อนรำจะขาดใจ ๆ๙คำๆ ® เมื่อน,น, นายกน,งพ-งเพื่อนปราสย จึ่งกอบกวามฅามจิฅที่คิดไว้ กูจะใคร่ไปชมพนาวา จึ่งมาชวนมึงไปควย จะไค้ช่วยกินเบ่1าบกษา เสาะหากากบฅามมรรคา อีกทงกาเบอะในคงคาน ๆ ๔ คำ 1 ๑ พ้งว่า ไม้ไผ่ปรีดาเกษมสานฅ์ ยืนขํ้นเลาะเฅั๊ยะมิ'ท้นนาน ไว้ไกพ๊อกให้ยานประจุดิน กว่าบอเลาเบาลองส่องกลอด เห็นเกล็ยงปลอดชื่นซมสมถวิล ซวนเพื่อนรำเดินมาไม่รากิน ผ่นผินหากาเหว่าเช่าบาไป 1 ๘ คา เขด ๆ ชมคงนอก เท^ยวไVI ป1*เ) นคงพ...ง..ชVฏ. ลำนขนำพฤกษาสูงไสว ® เห้นมุเคียวคิกกู่ อยู่คบไม้ ลาเฅ๊าะไก่กามอีงกินกองดง เองแอ๊งแอบพวงอเวย์หวาน ลิงยคบินทะยานกินหว่าหลง กะเจ๊กลกเฅมฅนา)'แหล่'แลง โกว่ลวงแวดชายอยู่รายเรียง นกแซ็คแซ็คซํองซ์อต่น'จอเฮด จงจิกเมล็ดกินพลางต่างส่งเสียง บำงโผผินบินขยํบสงว่บเกียง เปล่งสำเนียงเสนาะยืงยืนนี่ง

รูปนายคนำแต่งต่ำเบนเจ*าเงาะ