кабылдамакшы екен. Ешнде мен де бармын. Б у п н п урпак меж умытпаган екен. М аган сол курмет те жетедг Дабыр: (взше-взО Ойпырмай, не дейд1? Елбасы кабылдайды дей ме? Оны.. мен неге бшмеймш. М ен ю мнен кеммш? Бул шалга Караганда м енщ ордеш м бар емес пе? Ж ок, буны аяксыз калдырмауым керек. А на.. жогары жакта отырган куйеу балага дереу хабарлау керек. О л неге кара басып бшмей калды екен? Эй, 63i д е бостау, болбырлау. К ай кезде де ececiH ж1берш ала бередг (сосын Исатайга к,арап) О -о, Исеке, Елбасы кабылдайтын болса, ете жаксы болган екен. H eci бар, ецбегйпз С1нд1! Осы казак ултына 6ip мсщ ей-ак кызмет еткен аз. Орден 6epin жатса, колынан какпаныз. И сат ай: Bepin жатса, неге алмаска. Елд1 ушпакка шыгарган ердщ колынан алсан, кадыр-касиет деп соны айт. Дабыр: Ж ок, бшем гой. С е н т м шезщ маган мэл1м гой. Ж ок жерден сыпаны бола калатынын бар. И сат ай: О нын Heci жаман?.. Дабы р: (алысца к,араган боп) Караш ы , жана кала кандай? Э семднш е, сулулыгына тавданбасына коймайды. Мына заманда осындай батыл кадам жасай алмасак, мундай каланы тус1м1зде керер едш-ау, э! Эй, ппрюн, Елбасы меш кабылдаса, осынын 6epiH де е з аузымнан айтар ед1м. Бул жагымпаздану емес, шын журекпн св31 деред^м... И сатай: Оны тек Президент кабылдаган кезде FaHa айта ма екен? Осындай казакы кылыкты кашан коямыз, а? Шын ниетщ болса, хат жолда. Не болмаса газет-журналдарга жаз, теледидардан сейле. Дабыр: Ол да ойда бар. Оны да ойлап к ош ам . (сосын взше-вз1) Айтпакшы, неге сейтпеске! Осы кунге деШн не 6iTipin жургем? Эй, еим де ес жок. Алжи бастадым ба, калай?.. Исатай: Оу, курдас, не ойлап кеттщ? Дабыр: Казакты е з казагы баскарганы кандай ганибет! 0йткен1 ол ез ел1н, журтын ешкаш ан сатпайды. И сат ай: Е-е, баягы заманда 6i3 кандай ел болып едш! Сонау Култепн, Binre каган, Т оныкек тусында 6i3fliH ел1м1зд1 де, жер1- М1зд1 де eniKiM ала алмап ед1. BepiHe кгнал! - ез алауыздыгымыз гой . (о й л а н а ) К а за н л н д ы 63iH б ас к а р а Fofi д еп , е зд ер ш ш е жарылкаган боп, кеш еп гасырда Шаяхметовке де, Конаевка да О рталык бил1к берген болды. BipaK ол курсаудагы\\еркшД1К еда, -250- .
уакыт баска едь Ал, бупн... б у т и т Президент уппн ел салматы - eni есе. бйткеш егемендш деген сэбид1 ецселй А заматка айналдыру м в д е п осы Азаматка жуктелш тур. Баятыда... уш жуздщ басын 6ipiKTipin, 6ip басына уш есе салмак салса да майыспатан хан Абылай кайраты Ьэм тарыдай шашыратан TypiK елш кайта жинап, ipreni мемлекетке айналдыртан Мустафа Кемал А татурж epniri б упн б1зге д е керск-ак. Дабыр: Ойпырмай! Ойпырмай, И секе, адем1 айттын-ау осы жолы. Эр казак тап осылай, тузу ойласа Fofi HiipKiH-H... Осы кезде олардыц жанына Салтанат пен Ерболсын aenedi. Салт анат: (еркелей пил цатып) Ата, шаршап калган жоксыз ба? Кеп сейлесш кетпщ здер гой... Ерболсын: Ауырып калып журмещздер... Дабыр: Ж ок, карактарым! Ei3 мына Исекен екеум1з кеп жылдан 6epi кездеспеген сон, е ц п м еш з 6iTep емес. Канша дегенмен жас С алт анат : Слздер, ата, ете тэту дос болган ш ыгарсыздар. Слздердщ заманда eripiK айту, жалган сейлеу, 6ip-6ipiHi3fli сатып кету деген болмаган шыгар, э? Дабыр: (кулйлж т) Ол ендь.. пенде бар жерде... Исатай: (свзЫ min экетт) Эрине, карап>ш! Б1ЗД1Нзаман —ентаза заман ед1 деп айту киын Тулюбулан да, 6ip-6ipiH сату да кездескен болар. Алайда мешр1м, кайырымдылык та мол едь Солай-й... Сахна кррацгылана 6epedi. Крита жарык, жанганда —Ерболсын мен Салтанат. Салт анат : (муцдана) Мен 6ipHapce тусш сем - осы атала- рымыздын арасында 6ip кшалжщ бар. Ол - баягыда болган болуы MyMKiH. Ерболсын: Мен де соны байкадым. Менщ атам жей нерсеге дауыс кетермеупи е дь Байкайсын ба, eKi-уш рет даусы катты шыгып Kerri. Салтанат: Менщ атам да сонгы жылдары катты сейлемейтш. Жей, ыммен айтатын б эрж де. Ал, бупн даусы зор шыгып тур... Ерболсын: (ойлана) Дегенмен, кенешн Kicinepi акылдырак кой. EKeyi канша ашуга 6epinin турса да, 6i3re 6iaaiprici келмейд1. Е й жастын журепн жараламайык дейтш шыгар. Бул деген кандай данышпандык... Бупнплерде жок, Tinri жогалып кеткен касиет... Салт анат: Аталардан эл1 де уйренер1м1з кеп кой. -251 -
Ерболсын: OFaH сез бар ма!.. С ал т а н а т : (алыск,а к в з с а т а н болы п) Э н е, аталарымыз куш актасы п жатыр. Ш амасы ш арш аган болар. Bi3 еадй уйге кайтамыз. Ерболсы н: MeHiH атам д а калж ыраган nibiFap. Кдйта катар курбысы кездескен соц узак аялдады foh. Салт анат: MeHiH атам да солай. Еш жерде кеп отырмайды. bbiFH кетуге асыгады. Ж алгыздыкты унатады. Ал, жаксы. 03ipre коштасалык. Ерболсы н: (оньщ к,олынан уст ап) Мен., мен сеш кия алмай турраным. Салтанат: Тары да кездесетш шыгармыз. Е рболсы н: EHfliri кездесуге д е т и тагаты м ж етпей ме деп коркып турмын Салт анат: Айтпакшы, 6i3fli кел е а аптада Президент кабыл- дап, акжол тш емекш . Ерболсын: Сен кандай бакыттысын. Президента ез кезщмен, оз кабинетшде KepeciH. Ce3iH тындайсын. С алт анат : Сатан д а сондай бакыт тшеймш... (сосын аз-кем Kidipin) Сен аныз внг1мелерд1 майын тамызып айта аласын. G cipece... елецш эдем1, ecepni окиды екенсщ. Тагы 6ipeyiH окисын ба? Ерболган: (толгана) Жаксы адамдар, Айналдым ездерщнен, ©ripiKKe сенбейтш квзде кулген! Ж аксылык сезшетш icTepiHHeH Жылылык есетугын сездертнен... Осы жыр жолдары калай? Унай м а саган? С алт анат : Унайды. Э бден унайды. Ерболсын: Ш ын айтасын ба? С алт анат : Шын айтам. Ал, бул ю мш н елеш ? Ерболсын: 0з1м шьтаргам. С алт анат : 0 з ш н nibiFap. Ерболсы н: Ж ок! Ш ын айтам. 03iMHiH жырым. С алт анат : О, онда кутгыктаймын. Сен акын екенсщ гой. Ерболсын: Е щ т жырларымды тек саган гана арнаймын. (сосын ойлана) Тек... шетелге кеткен сон м е т умытпашы! , Салтанат: Умытсам ше? -252 - .
Ерболсын: Онда... онда мснсн ешкандай акын шыкпайды. 1шкуса боп елетш шыгармын. Саптанат: Менен де адем1 кыз кездессе, баскаша сайрап кетпесен болганы кой. Ерболсын: Ж ер бетснде ещц мен унпн сенен артык сулу жок. Эттен... ш етелге 6ipre-aK кетер ем, амалым таусылып тур. Ш ар асы збы н-н ... Сахна царацгыланып, к,айта ж арьщт т аанда И сат ай мен Цабыр цоштасып т урады. Исатай: Жас улгайып, ана дуниеш мойынусынган сайын халкынды кимайды екенсщ. Артымда енсе тштеген, етек-женш жинагаи ел калса екен деп армандайды екенсщ. Сондайда ултыннын жаксы жактарынан repi KeMiuifliri кеб1рек eciHe тусе бередь Казакты туйе М1незд1 ел дейдь Рас-ак ш ьнар. 0Mip мыса- лында былай делш едг Каскыр туйеш ез бепмен ала алмайды. Сосын онын алдынажатып алып аунайды екен. Оны кызык керген туйе байтус енкешп, оны шскемек болады. Сол сэтге каскы р онын май тумсытына жармаса кетш, езгелер1 жабылып, акыры кулатады екен. Кудай-ай, сол туйе мшезд1 анкаулыктан ел1м аулак болса гой... Цабыр: Казакты кейде кой мшезд1 дейдь Ол да рас шыгар. Кой байгус момынныц момыны гой. Исат ай: Атакты Гете айтыпты: \"Мшез-кулык - эрю мнщ 03iniH кейшн керсететш айна\" депть E iw iri бар-ойымыз 6ipey-aK. YpnaFbiMbi3 ecTi болсын деп Tine, ©з кара басын емес, елш щ тагдырын ойлайтын азаматтар коп болсын де. E cri ypnaFbi бар елдщ FaHa ертещ нурлы... Исатай ойланып турып цалады. EndiДабыр вз-взтен щтацтап соз бастайды. Д а бы р : Э л-Ф араби \"А дам ны н б асы н а kohf3h бак ы тты н туракты болуы жаксы мшез-кулыкка байланысты\" д е г т . Айткан- ак кой. (кш кене тонрпап) Барлыгы ушш кенлр, Исеке! Кеш лдеп екпе-назды умыт! Сенен соны сураймын. И сатай: Мен де caFaH катгырак айтып жйберсем, Keuiip! (сосын ойлана) Ал, 6ipaK кеш еп нэубет жылдары жазыксыз жазаланган ондаган, жуздеген, уа Tirrri мынлаган улт наркаскаларынан к!м KemipiM сурайды? Олардын обалы ммге? Айтшы имге?.. (айкрйлап ж/беред! де. пауза жасап) Тары да катты Kerriм -м ... -253 -
Дабыр: Жок, катты айткан жоксын. Ерте ме, кеш пе - айтеуф 6ip еститш C03iMедк Сен соны айтгын. Оган екпелемеймш. Жалгыз е тш п и м - еткен куншн окигалары ез арамызда-ак калсыншы. 03iMi36eH 6ipre кемш сш . К елер урпак тек жаксы жагын бшсш. Кайтенпз жас урпактын жанын жаралап... И сат ай: Ертеден келе жаткан аны з бар. Атакты Сулеймен патша саусагына ылги ж узж тагып журеш екен. Замандастары оньщ сырын ез уакытысында 6ine алмапты. Сейтсе ол жэй жузж емес екен, асты-устшде жазуы бар екен. Сол жуз1ктеп жазу не дейсщ бе? \"Bepi етедГ'. \"Бул да етед Г . 6 ш , eMip пэлсапасы... (ойланып турып цалады, сосын ес ж инап) Д егенщ болсын. Мен де т о к т а д ы м ... Д абы р: (даусы dipinden) О й, И секе-ай, кешл1мд1 босатып Ж1бердщ Fofl. 0Mip еткшцн деп жас кунде Kici ойлай ма? 0м1рдщ KaflipiH бше ме?.. И сат ай: (толгана) ©М1рдщ KaflipiH кариялардан сурау керек. Солар рана айта алады. (пауза ж асап) Дегенде, Дабыр, 613 екеум1з бакыттымыз. MiHe, XXI тасыр есж какты. Оны да кердж. Ел1м1здщ енсе TiKTereHiHiH Kyeci болдык, ултымыздьщ егемен болтанын Kopin оты рм ы з. А рты н да ж ак сы ел, e c ri ур п ак йэм к ереген жолбасшы калып бара жатканын керу - бакыттын улкеш емес пе? Солай емес пе, Д абыр-р... Екеу1 к,ушак,тасып узак, турады. Осы кезде олардыц жанына \"Бвйтеректщ\"цызметкер1 М ира Kenedi. М ира: Аталар, 6epi жур1шздер. Мына жерде Президеттм1здщ алаканынын орны бар. CoFaH кол тиг1з1шздер. Сонда гажап эуен естиаздер. Исатай: Кайда? Кэш? Дауы р: Ойбай-ау, соны кермепш з Fofl. И сат ай: (жак,ындап келт , т о^тап, ойлана) Бул алакан - гасы рлар бойы е з Teyenci3fliriH ансаган б1здщ барш а ата-баба- ларымыздын алаканы. Сонау Култегшнен басталган, одан 6epri Эл-Фараби, К°жа Ахмет Иассауи, Керей мен Жэшбек, содан сощы Абылайхан мен Кенесарьжа деш нп казак ултынын арман-муны осы бес саусакта мелд!реп тур. Бул алакан - Шокан, Ыбырай, Абайдын Ьам алашым деп урандаган Бекейхановтын, Байтурсыновтын, Шокай icnerri барша азамаггардын журек лупш болып сезшедк Бул алакан - eniMi3fliH енд! мэш тге бузылмас бес - 254--
тармакты, 6ip мадсатгы сэра жолын мензейтш символ. Ei3 кайда багыт устасад та, ен акырында улт деген улы максатка барып тодысамыз, бес саусак соны нускайды. Бул алакан - кеш еп \"Мын елш , мын TipinreH\" казактын ендо 6yriH ез е р к ш д т н алып, ез б ш п п н 63i ж у р п зе алган бакы тты Tipnirim H айкы н KepiHici. Ултымызды ултына жаны ашитын Азамат долга алды деген i3ri ниет айн асы ... Б ул аладан - ci3 бен б1здщ, 6epiMi3fliH аялы аладанымыз. Осы бес саусад ш ш д е дазад деген дасиетп елдщ бар жадсы ниетт мен ыдыласы, MefiipiMi мен дайырымы атойлап KepiHin турган жод па, агайын!.. Екеу1 солай царай журеЫ. Олар алсщандарын койгап свтте Цазак, елШ ц ги м м ойналады. Олардыц жанына Ерболсын мен Салтанат т а Kenedi. И сат ай: (музыка dime бере) И э, жаратдан, eaiMi3 аман болсын! >KepiMi3 деркейсш. ¥рп ад осе туссш! Алла-тагала он жолга бастай 6epciH-H... (Ш ы м ылды к) - 255-
2. БУРАБАЙРА КЕЛГЕН БОЙДАКДАР (музыкалы комедия) Катынасушылар: А ли к (А лм ас) - Гуманитарлык университеттщ студент!, болашак филолог, cepi яап т, отбасылы. Рома (Р ак ы м ) - Бул да университет студент!, болашак философ, киялшыл яапт. А снк (Аскар) - Аграрлык университеттщ студент!, cepi яапт, отбасылы. М ура (М арлен) - Зан академиясынын студент!, зан тш мен сейлейтш яапт. С и м а (С арсенгул) - Гуманитарлык университетшщ студент!. А ся (Асем хан) - бул да студент кыз. Б олган ай - бул да студент, салмакты кыз. Т эм ш ш - “Болашак” багдарламасымен шетелге окуга эз!рленш журген жас студент кыз. Ж ш т даусы, эйел даусы, т.б. Олива осы куш Бурабай квлт щ 6ip калтарысындагы всем жагаж айда emedi. Реж иссерге кецес: 1) Бул пьеса жэй, жецЫ кулм ге лурылган шыгарма емес, мупда ойнацы оз/л мен ойлы оралымдар лат ар в р т п отырады; 2) Пьесадагы Рома - Болганай - Тэмтш линиясы xicm i ойлыльщла жетелеп, эр нэрсеге барынша салмац сала соз етуге нег/з бола алатын сала деп есептеймЬ; 3) Ж алпы шыгарма табигаты комедияга цурылгандъщтан да мунда opmypni би, xynxini щимыл-^озгалыстарды молынан пайдалана беруге болады. Б1Р1НШ1 K 0P IH IC Сахнаныц аргы т уктрш де шалцыган Бурабай квлшщ Kepinici. Жаз. Ашык, аспан. Табигаттыц ец 6ip тамаша кезк Ак,ырын, эуездi 6ip музыка ойналуда. А л 6epipexme - 6ip топ ж ш т тер жагажайда. Лум успинде демалуда. Eipi - басына улкен мексикалык Самбреро m in алган, екш ииа - оюлы. эдемi талия. ушшш Ш - KSdiMzi квкпарга
шабатын ж ш т т ей басын орамалмен орап алган. Жалацбас - жалгыз ж т т . ол - Рак,ым, оны достары Рома дейдй вздери карта ойыныныц цызыгына Kipin кеткен. Рома: (6ip картоны жерге таре еткЫп) Ал, журд1м-м... ByFan не дер екенещ?... Асик: (куле свйлеп) Ой, сен осы... ылги катын картаны журед1 е к ен ещ ... Рома: М эдениегп свйлеп уйрешюз. Бул катын карта емес, Дама... А сик: Е, Дама деген катын емес пе? К араты , вне, суретге дву катын... Ром а: Булай анайы сейлей беретш болсан, мен ойынды токтатамын. А сик: Ойпырмай, осы сен катын деген свзд1 еспсен, кабагын тушлш сала беред1 екен. Рома: Эйел деген евз аузыца туспей ме, немене... (ашуланады) Endi ол екеушщ евзш куацы mindi Алик жалгап экетедй А лик: (жымысцылана) Асик, сейш дурыс емес. Рома жаны нэзж ж1пт. Эйел деп всемдеп свйлемесен, ол катын деген сезден шок баскандай шошып кететшш ani кунге 6inMeymi ме ен?... Асик: (крс к;олын кошере) Ой, койдым! Койдым, ендеше... (сел тоцтап) Ешн 6i3 бул катынды... тоне Даманы Корольмен былай баса коямыз. (куле mycin) Кермейсщ бе, уетше оп-онай конжия Kerri. Эй, корольдщ аты король гой. Рома: (цолын cinmen) Эй, жевдцим! Сен-ак женген бола койшы. CeHi женем деген мен акымак... Рома eHdi шалцалай ж ата кеппп, алыеща коз жхбере onde6ip циялындагы созд1 айта бастайды. Рома: (керше свйлеп) 1Шрюн-ай!.. HIipKiH-ай, адамнын арманы ш ектей шубатылган тым узын болганша, epi кыска, api тез орындала салатын болса гой. А лик: (цуацылана) Арманшыл, киялшыл сен шыгарсын, ал 6i3... 6i3 б уп нп кунмен eMip сурем1з. Танертен н е т жоспарласак, кун батканша соны орындамай тынбаймыз. Солай емес пе, Мура? М ура: (epineсвйлеп) Солай, солай... А лик: (eKiiiuii досына бурылып) Солай емес пе, Асик? А сик: (есшей свйлеп) Солай, солай... А лик: Э ш , кердщ бе? Кырык Kici 6ip жак болса, кыныр Ktci 6ip жак болып отырган мына сен ... сен... -257-
Ром а: (жапщан орнынан у и ш п турып) ©йткеш, мына сендер ойлана бшмейЫндер. Ойларын тузактаулы ... А л и к: Ойымыз тузактаулы болса да, iciMi3 тузактаулы емес. М ына еркш заманнын ен рахатын керш журген - ана Асик. Ана М ура... Exeyi де оку орнындагы ен сулу кыздарды кушып, суйш жур. Ром а: О л ... ол мактаныш емес. М ен ондайды кекек-махаббат дейм1н. А л и к: Ой, ипрюн, куасьщ-ау сен де... Кекек махаббат деген ол емес, кеке! Кекек махаббат деген 6ipeyre уйленш, кайта ажырасып, тагы да уйленш ... Кыскасы, езщ е керепщп алу... (масайрап кулеЫ.) М ура: (басын сэл котеpin) Ондай кайта-кайта ажырасып- уйленпштерд1 моральдык жагынан азгындаган дейда. Оларды керек десен зан алдында жауапка тартуга да болады. А л и к: Ei3... 6i3 тек кеш л кетерем1з. Ойнаймыз, билейм!з. Ен ары кеткенде... кызды кушактаймыз, аймаласамыз. Р о м а: KepiHreH кы збен cyfiicy де - еш ж уздш к! Ондай ж ттте р де н адал жар шыкпайды. Ocipece, Асик екеуще ксппрш болмайды. А л и к: А , неге 6i3 екеум1зге? А сик екеум1здщ сендерден кай жер1м1з кем? Мурнымыз пушык па? Аягымыз кисык па? Ром а: ©йткеш... сен екеущнщ аягын елдекашан тусалган А сик: (свзге араласып) С онда-а... 6i3 Алик екеум1з алаяк болганымыз ба? Уйленген сон кыздармен кеш л кетергешм1з ymiH де К1нэл1м1з бе? Т ек сен ... судан таза, суттен ак болганын ма? А л и к: И э, десейшЕ Не деген эгоист!.. Асик: Kepi бойдактын сез1 курысын. Ром а: Не десендер, о дендер! Мен махаббат, сез1м, суШспеншшк алды нда адалмын. Юмге ш ын ойы м кетсе, соган уйленем. Ал, сендер... сендердщ ойларынтузакталганы ез алдына, киялдарынын да канаты кыркылган А л и к: Пай! Айгасын-ау!.. “Киялдын канаты кыркылган-н...\". Эй, философ, сол кургак киялдан не пайда? Киялдын канаты кыркылса кыркылсын, yMirriH канаты кыркылмасын де. Р ом а: М ш е, Mine! Енд1 корага шрдщ. А лгы кундерден у м т е н у ymiH де Kici киялдайды . О й орм аны нда адасады. О й теш зш де малтиды. А л и к: О л сен гой малтитын. Ал, 6i3... 6i3 кекте калкып ушамыз. -258-
К ы рандар сек1лд1 калким ы з. (ею цопын ж айы п, ушып бара жатк,андай болады) Рома: (мазан; ете) Кыран-н!.. Мына сен бе кыран боп ушатын?.. Ха-ха-ха!.. Ау, адам eyeni елше карап сез айтушы едь Кара каргамын десен, сез баска... А лик: (оганжалт кррап) Сен бар гой, сен ... жапалаксын! Кундо уйыктап-уйыктап, тунде гана кус екеш eciHe Tycin, карангыда кармаиып ушатын кед!мп суйшмшз жапалак куссын- •■К ар аты ей, м уны ... Кара карга д еп ... Басывда торгайдын миындай ми болса, ecTin жагажайра демалуга бас кшмыЗ келермюн! А д ещц жат солай, тебеннен кун eTin... Терлеп, борсып-п... (mepic айналып жатады) Рома: М енш денем FaHa емес, тебем де загар кабылдауы керек. Осы кезде свзге Мура - Марлен араласады. М ура: Bip данышпан айткан екен: акылдыны мылжын женедк мылжынды кылжын женедк кылжынды есер женеш, ecepni езген женеш, ал езгещн кудайдан безген женед1д еп ... Сол секицц екеущ не айтып кетпндер осы? Bi3 мунда не ушш келдж, а? Зан тппмен айтканда, 6ip сетке дуние дербелещн умытып, ез1м1зше-е... А снк: (оныц свзш болт) Б«з мунда TeTeciH айтканда, кыз аулау ушш келдж. Teci мынадай (цолымен кврсетедО, ал мына жагы... (цуйрык; жагына цол апара 6epin. топтан) кыскасы жан рахатын i3flen келдж. М ура: Oh, мше Ж1пт! Найлз cepi - осы Асик. Бул бупнп заманнын Акан cepici... А лик: (култ) Оу, баягы заманда eTin кеткен Аканды кайтем!з, оны 6yriHri заманнын Секен cepici десек те болмай ма? М ура: Секен cepi арамызда жур Fofli. TinTi осы Кекше жер1нде турып жатыр деседг Сондыктан 6ip Кекшеге exi Секен кептж етер. А лик: Сершер кай кезде де кептж етпейдг Кайта осы XXI гасырда сал-сершер1м1зд1 мулде жогалтып алгамыз жок па? Сал- ccpire бай елдщ рухы да мыкты. Мен солай деймш. Ром а: (кекесшдi унмен) Ой, пйркшдер-ай! Ой, бос кеуделер1м- ай! Эй, сершж сендердщ не тендерщ? Сал-серщен садага кет борщ д е ... Еще зан т ш м ен сей лей д ы ... М ура: П ал ы , мынау не дейд1? Сал-cepiHiH б1зден кай x<epi артык? Олар кезшде домбыра тартып, ей салган. Ал, мына 6i3fliH Асик домбыра турмак, гитара, баян, балалайка... берш де де ойнай аланы. Эн салганы ше? Би билегеш ше?.. Асик шыр айналып билей женелгенде кай кыз да epixci3 соньшан epin кете барады. TinTi -259-
колкалай бастаса, карсы болмак турмак, е зд ер ь ак ... мына жер!н... (плавкийi шешуге ыцгайпанады.) Рома: (свзш болт) Сершкгщ басты ш артыол емес. Сершкдеген ен апдымен, даркандык, кецдш, жомартгык. •• М ура: Б1здщ А сик... ше? Ол саран деп и м айтгы саган? Кыздар киылып сураса, калтасындагы сонгы сокыр тиынын гана емес, титл бар foh, Tirrri... im KHiMiHде uiernin беруге 63ip. А сик: (цызарацтап) Ой, Мура, сен кайдагыны еске туармепп. 03iM де уялам ал: кунге дешн. Ром а: (тацдана) О л не? Неден уяласын? Э нпм е не жошнде?.. М ура: Мэссаган-н! Сен естсмеген екенсщ fom. Эш , кияли екенщ осыдан-ак б ел гш . Достарыннын басынан кун сайын не етш жатканын да бшмейсщ. А сик: (царк,ылдай кулш) Б1здш Рома, байкайсьщдар ма, ешкашан белден темен TycKici келмейдь А л и к: О у, белге дешн де, 1здей б1лгенге, кеп нарсе бар гон. Мэселен, Абай айткандай “ А к тос1ннен аймалап, жатар ма efli жаланаш...” Ром а: Бул жерге Абайды араластырып кайтес1ндер!? Абай - тазалык, даналык символы. Онын поэзиясын буйтш карабайырландыру - кылмыс. Нагыз керсокырлык! А л и к: (сонда да свзге dec бермей) Олай болса, Магжан акын айтады: “С уйпз сэулем бал татыган epiHHeH.. Ром а: (к,абагын шыта) Бар бшгенщ осы ма? Койсаншы енд1... А л и к: Ойбай-ау, б1здщ атакгы акындарымыз хор кызындай есем арулардын киылган кез1Н, улб1реген ершн, алма TeciH эдем1 жыр жолдарына косып жатса, оны мына мен жатка сокпаганда, KiM айтады, а? Б|ле-бшгенге, ару бойындагы бар эдемш к - белге деш н... Ром а: Сендер-р... сендер буйт1п, улы акын эруагымен ойнап, мазакка айналдыра бермендер. Ол жаксылыкка апармайды. А л и к: Жарайды! Жарайды, Рома! Сешн-ак деген!н болсын Ад 6ipaK Асикт1н махаббат хикаясын бшмеущ Timi уят-ак. А сик: Ой, тэты да бастадын ба? Койсаншы е н д ь.. Oni де уялам. А л и к: OF3H уялмау керек. OFaH мактану керек. Ол деген... нагыз серш щ эрекет1. А сик: Кандай сер ш к ол? Маскара Fofl, маскара-а... Р о м а : (сол т а цданган к,алпы) С ен дер не туралы айты п жатырсывдар? Тукке TyciHe алар eMecnin. \\ -260-
А сик: (жуып-шайып) Ж эй ... Сез етуге туратын нэрсе емес. Рома: Тертеум1з кептен 6epi доспыз. Сейте тура менен жасыратын сырларын болтаны ма? А л и к: (куле mycin) Кермейсщ бе, арамызда ренин туа бастады. Eip-6ipiMi3fleH жасырын сыр болмауы керек дел серттескешм1з бар. Айтпаска шара жок. Эткен жолы б1здщ А сик енд: тана таныскан 6ip студенткамен осында демалута келмей ме? Жагажайта келедк Ш еш шш , жешлденедь EKeyi кун астында кыздырынып жатады. Сейтсе, кайдан сап ете калганы 6ejirici3, э л п студентканын таныс кыздары сау-у ете капыпты. 0здер1 бес-алтау. Содан кутырынып алган кыздар AcHKri ортата алады. “Егер ш ын жйдт болсан, 6i3fli шампанга тойгыз\" дейдь Ондайда Асекен жолдан жыгылсын ба? Ш ампанды TerinTi-ай! Кы здарга да iu im e fli, e3i де пиедк Ен аятында... мае боп калганын байкамапты. Кеш бата кезш ашеа, бейтаные 6ip пэтерде жалтыз жатыр. EciH жиып, дэретханата шыкса, о т об а... бутындагы im-KHiMi жок. Содан басын жарта урып, катты киналады. “Не булд1рд1м мен?” дел ойланады. Сурайын десе, кыздар жым-жылас. Сосын тыска шытып, жагажайта келедк 0здер1 отырып, кеш л кетерген жерге келсе, мэссатан... Кункагар шатырдын уетж де бунын гулд1 iuiKuiMi желп-желп етш , еткен- кеткенге кол бултап тур. Уялганынан тура кашыпты да, калага зытып отырыпты. Сонда шыгарган 6ip ауыз елещ де бар. Рома: Кдндай елец? Айгшы, кэне... Асик: (цызарещтап) Ой, койшы! Ke6i eTipiK... Булар ездер1 epi карай киялмен дамытып жШерген гой. А л и к: (жымия myemi) Ол елен былай: б1здщ Асекен э л п шнешмге сустана карал турып: - О, iuiKHiM, imKHiM, Курысын ceHiH буйтш турган уекыныц!... Сершкпен журупн ед1м жалганда, Бугш мен1ц басыма да ту сп мун!.. дел, поэзия тш м ен тегт-тегш ж 1бер11т. Катты киналганда кез- келген адам аяк астынан акын боп кетедкэ! Осы кезде буларга жак,ындау жерге куле свйлест, купальник киген ею-уш к,ыз келе жатады. Эздер1 Koifiadi, еркш. Билей басын. мыцындарын бурацдатып кояды. Eip-6ipine цалжьщ айтады. Олар - Сима (Сарсенгул). А ся (Асемхан) жене Болганай. ЖШттер 6ip- 6ipme ым кагып. сахнаныц 6ip шепине карай ыгысады. \"К.ыздарды 6ip cam сырттан бакылайык \" дейЫ. -261 -
1 А лик: (кулщылана) Ж 1Птгер, бос сезш дереу догарывдар! Кыздар кеде жатыр! Сулулардын сымбаггы сулбасы к ер в д т.. Ж ш т т ер 6ip-6ip'me ым цагып, сахнаныц 6ip шепине царай ыгысады. \"Кыздарды 6ip cam сырттан бацылай туральщ\" деп сыбырласады. Сим а: (Болганайга к,арап) С ен... жагажайга келген жоксыцба? Мына ускыньщ не? Шешсеннн ана кеудендепш ... Б ол ган ай: Мынадай жагажайга 6ipiHHii келу1м гой. Biprypni... ез-ез1мнен кысыла беремш. Осылай-ак кунге кыздырынсам болмай ма! Сим а: Неден кысыласын? Юмнен кысыласын? Фигурац мощная! ©зщ де мощнаясын... Мына шетелде дикий пляж деген болады. Ал, онда... онда ж т т те, кыз да тыр жаланаш журе бередг Бекселерш билетш, мыкындарын ойнатып... Б ол ган ай: (шошына) Ойбай-й, б ел курысын! Ол деген нагыз маскара гой. А л ещц фигурага келеек... Нагыз мощная - ана Ася. Кдрашы 6eKceci кандай! Keyneci Tin-TiK... А ся: (култ) Ой, айткыштар-ай! Сулулык деген фигурада емес, кылыкта. Кыз-кылыгымен деген... С има: Акылына болайын. Осы кунп жнтггер кылмындаган кылыгынды, майыскан м ш е зв д : кайтеш. Оларга сексуальный кыз керек. Eip Караганда естен тандырып Tycipe алмасан, онда ол яап ттен айрылдым дей бер. Б1здщ XXI гасыр - нагыз махаббат гасыры. Ашык, ерк1н махаббат гасыры... А ся: Йемене, бурын махаббаттьщ жолы матаулы ма efli? Шын суйгендер кай кезде де еркш болган С и м а: Менщ женгем айтады. Кенес еюметт кезшде KyfieynepiMi3 жш тш тей едл тэртш т1 едл ен болмаганда калтасындагы партбилетшен коркатын efli, ал Ka3ip... Ka3ip еркек бггкен белмен Kerri дейш. Ойына не келсе, соны icreRai дейш. А ся: EpidnaiK алган еркектер д ес ет ш онан да. С и м а: (ашулана) Олар гана емес, 6i3 де еркш бв. О сы .кут капай журем1з десек те, ез ерю.\\йз гой. Kim кой деп жаткан... (сосын сэл пауза жасап) Мен бар гой, осы ... эйелшен басканы кез!не де ш мейтш еркекп ягни жумыс-уй, уй-жумыс дейтш ш эп к ш ш 6ip есептеп катты-ы аяймын. MycipKen караймын. Сол да OMip ме? Н а г ы з epKiHfliK - к е ш л ш KiMfli кал а са , со га н б ар у . Ана проституткалардын eMipi де езш ше кызык кой. Bip газетген оквиам: -262-
жер бетшдеп кеп эйел ен болмаганда 6ip тун проститутка болгысы келш армандайды дейдг.. Ася: Ой, сен де coFacbiH-ay! Б о л г а н а й : (с взд i б о л т ) С е зд е р ш е болайы н, сен дердш ! Проституткамен 6i3fli салы сты ры п... (сосын сел пауза жасап) Ерюндж жалпы жаксы. 0 з тэнщ нщ сулульнын езге т у г ш , кей-кейде ез1н де кызыктаган 6ip ганибет. Bipax кептщ алдында тым ашык- шашык болып журу... казак кыздарына epciney. Ана менщ касымдагы юшкене кыз - Т е м т ш ше? Ол бар гой, езше-ез1 ете катан талап кояды. Тумай жатып бэрш де 6inin алган... С им а: Ана окымысты арык кыз ба? Б ш м н щ тубше жетепндей окиды да жатады, окиды да жатады. Миы да ашып кеткен болар, Bip ауык далага шыгып, козгалыс жасамаган сон, кермейсщ бе, фигурасы да жетшмей калган. 1лмиген курай сею лдь.. А ся: Кыздар, тагы да айтам. Бар мэселе - фигурада емес-с... Болганай: Соны айтам да. Адамгершшк кайда калады сонда? С и м а: Сендер неге туанбейиндер ! Ж 1пт кыз сулульнын сыртгай кызыктайды. Bip Караганда жжгг журег:не жарк eTKi3in от тастай алмасан, онда 6epi де 6iTKeHi. YMiTiaai узе бер. Болганай: Сол шшкене кыз Т эм тш таяуда шетелге окуга журмекш1. Жаксы маман болмай, 6miMfli адам болмай ем1рден ез орнымды таппаймын дейдь Э ю , принцип-п!.. Ася: Ол кыз Абайды кеп оквиан десейш1. (сол тоцтап) Сен де 6ip Kipniui дуниеге, кеттпн тап та бар калан-н... Абай осылай демеуш1 мееды... Сим а: (мурнын uiyiiipin) Ой, сол тырык кызды айтып коймадындар гой. Оку баска, махаббат баска! К,айсысы леззатты? Айтындаршы? Эрине, махаббат... Ол деген... ол деген жалын гой. Отына 6ip шарпылсан 6irri, бэрш де умытасын. (кезш жумып, турып крлады) Болганай: Айтсам, ce6e6i б арда. Тэмш ш мына б1зге Караганда моральдык жагынан... Сима: О-о, сен тымтерендеп барасын. Токтай гой осы жерден-н.. Кыздчрдыц C03ine цулак, туре, 6ip шетте тьщдап турган Алик дереу Мурага бурылып, озтб\\ ш и тацданысыи айта бастайды. А лик: Мэссаган! Энеубфеус1 нагыз мощный кызекен. К араты фигурасын! Карашы алма TeciibH... (тамсанып к,ояды) М ура: Кайсы? BepriciH айтасын ба? Одан да аргы жагындагысын кермейсщ бе? Бел кандай, б ел ... Кыпша бел деп -263-
соны айтады. Эй, e3i де узшешн деп тур-ау... Нарыз законный А сик: (дереубасын кетеpin) Ж т т ге р , маган ана сол жарындагы акку мойын кыз таныс секицц... Шырамытып турмын. Алик пен Мура бугаи дереу жалт-жалт царасады. А лик: Кайдан танисын? М ура: Рас айтасын ба? А сик: Каз1р... каз1р мен онымен сейлесейш. Асик цалтасынан уялы телефонды альт, 6ip HOMepdi mepedi. аргы ж агынан к,ыздыц эсем даусы ecminedi, ол ана топтагы Симаньщ даусы. С и м а: Ал-ло! Тындап турмын-н... А сик: Сима, бул ceH6iciH? Кдйдасын, жаркыным-ау? С и м а: Кайда болушы ем. Каладамын. А сик: Астанадасын ба? Сима: И э-э... Бул юм? А сик: Ой, MeHi танымадьщ ба? Даусымды да умытып калыпсын С и м а: Ептеп шырамытам. EciMe туспей тур. А сик: Ендеше ойлан. Сэлден сон кайта телефон сотам, (ол трубканы ouiipe салады) М ура: (шыдамсызданып) Мунын не? Телефонды неге егшрдщ? Осында шакырмайсын ба? А сик: Асыкпа. 9 n i уакыт бар. А лик: (култ ) Соны да тусшбед1ндер ме? Асик ол кызды танымайды. Алгаш рет сейлесш тур. Солай ма, Асик? А сик: Солай лесе де болады. М ура: Онда... онда телефонын кайдан бшесщ? А сик: Багана автобуста алдынгы орында отырды. Сонда 6ip танысына телефон HOMipiH айггы. М ура: Ал, е а м ш ... eciMiH ше? Оны калай бшдщ? А сик: Э л п танысына “Мен Симамын” дед!. Соны есте устап калдым. М ура: Ой, хитрец! Нагыз Ш тирлиц екенсщ гой 63iH. А л и к: Багана айтпадым ба? Б у п н п заманны н cepici - осы А сик... Ром а: (свзд1 болт) Эз1лдер1не болайын. Эп-едем: кызды да солай м азак етуге бола м а? Ka3ip б ш п койса ш е? О нда не 6ет1м1зд1 айтамыз?.. - 264 -
А лик: Сен ол уш ш киналма. Асик ез icimx шебер1. Онын ез ойлаганы бар. Кер де тур каз1р... М ура: Асик, болсаншы енд1... Кайтадан телефон соксаншы. Асик: (уялы тепефонымен iteMipdi mepedi де, сейлесе бастайды) Эло! Сима, дорогая моя, есше тустзм бе? Сим а: М еж кинай бермей, атынлы айтшы. Ей богу, eciMe тусер А сик: Сен ... OTipiK сейлеуд1 де уйренш алыпсын. Ол жаксы Сим а: Мен бе? Мен ешкашан OTipiK сойлеген емесшн. Асик: Онда неге маган каладамын, дейсщ. Бугш танертен Бурабайга кетш бара жатканынды кергендер бар. Элде, сен ушш Бурабай мен Астана арасы ею-ак атгам жер болганы ма? С им а: (цтищтап, телефонный аузын жауып, цасындаеы к,ыздареа) Ойбай, бул меш н Бурабайда демалып жатканымды б ш п тур. Не дейм ш енд1? (сосын даусын бэсецЫ т т ) И э ... ив, аяк астынан Бурабайга кетш калып ем. Дос кыздарым колкалаган сон... (сосын сел пауза жасап) в з щ юмсщ, в? Н еге меж тергей бересщ? Асик: вй ткеж мен ceHi суйем гой. Сен аз eMip жок кой маган-н... С и м а : А й тад ы ек е н сщ . Суйет1н Kici буйт1п тел еф о н га жасырынып сейлеспейд1. Суйгенш 1здейд1. Кырымга кетсе де 1здеп табады. А сик: Таптым гой. Тауып тургам жок па? С им а: Телефонмен табу - тапканга жатпайды. Шын суйет:н адам - кыз кайла болса, сонда барады. А сик: Буны калай TyciHeMi3? Мешн сонымнан кел деген1Н бе бул? Сима: (сык,ыльщтай култ) Ал, кел десем ше? Акыры атыцды айткьщ келмейд1 екен, ендеше жуз1вд1 керсет маган. Шын суйет1Н болсан, дереу жет! Асик: Калай? Тап каз1р ме? С и м а: (свзш салмак,тап) Суйген журек алысты жакын ете алады. Теренд1 таяз ете алады. А сик: Ол ертеплерде айтылмай ма? Bi3 X X I гасырда eMip сурудем1з. Сим а: XXI гасырды бпд!н казак ymiH ертеп гасыры емес деп юм айггы? Б13 ертеп елшде eMip cypin жатырмыз-з... Асик: Калай? Сима: (култ) Калай болса, солай. Bip гана мысал Bi3flin всем -265-
соны айтады. Эй, e3i де узшеИн деп тур-ау... Нагыз законный Асик: (дереу басын квтерт) )Kirirrep, маган ана сол жагындагы акку мойын кыз таныс секйцй... Шырамытып турмын. Алик пен Мура буган дереу жалт-жалт царасады. А лик: Кайдан танисын? Мура: Рас айтасын ба? Асик: Ka3ip... каз1р мен онымен сейлесешн. Асик к,алтасынан уялы телефонды алып, 6ip номердi mepedi, аргы жагынан кыздыц всем даусы ecminedi, ол ана топтагы Симаныц даусы. Сима: Ал-ло! Тындап турмын-н... Асик: Сима, бул сенбющ? Кайдасын, жаркыным-ау? Сима: Кайда болушы ем. Каладамын. Асик: Астанадасын ба? Сима: И э-э... Бул KiM? Асик: Ой, меш танымадын ба? Даусымды да умытып калыпсын ГОЙ. Сима: Ептеп шырамытам. EciMc туспей тур. А сик: Ендеше ойлан. Сэлден сон кайта телефон сотам, (ол трубканы ouiipe салады) М ура: (шыдамсызданып) Мунынне?Телефонды неге енпрдщ? Осында шакырмайсын ба? Асик: Асыкпа. Э л1 уакыт бар. А лик: (култ ) Соны да тусшбед1ндер ме? Асик ол кызды танымайды. Алташ рет сейлеЫп тур. Солай ма, Асик? Асик: Солай лесе де болады. М ура: Онда... онда телефонын кайдан бшесщ? Асик: Батана автобуста алдынты орында отырды. Сонда 6ip танысына телефон HOMipiH айтгы. М ура: А д eciMiH... eciMiH ше? Оны калай бшдщ? Асик: Э л п танысына “Мен Симамын” дед1. Соны есте устап калдым. М ура: Ой, хитрец! Нагыз Штирлиц екенсщ гой ез1н. А лик: Батана айтпадым ба? Б у п н п заманнын cepici - осы Рома: (свзд1 болт) Эзадерщ е болайын. Эп-едем1 кызды да солай мазак етуге бола ма? Ka3ip 6inin койса ш е? Онда не 6eTiMi3fli айтамыз?.. - 264;
А лик: Сен ол уннн киналма. Асик ез iciHiH шеберь Онын ез ойлаганы бар. К ер д е тур каз1р... М ура: Асик, болсаншы ещ ц... Кайтадан телефон соксаншы. Асик: (уялы телефонымен HOMipdimepedi де, свйлесе бастайды) Эло! Сима, дорогая моя, есще туспм бе? Сим а: MeHi кинай бермей, атынды айтшы. Ей богу, eciMe тусер Асик: С ен ... OTipiK сейлеуд1 де уйренш алыпсын. Ол жаксы Сим а: М ен бе? Мен ешкашан OTipiK сойлеген емеспш. Асик: Онда неге маган каладамын, дейсщ. Бугш танертен Бурабайга кетш бара жатканынды кергендер бар, Элде, сен ушш Бурабай мен Астана арасы ею-ак атгам жер болганы ма? С и м а: (к,ипак,тап, телефонные аузын ж ауып, еасындагы цыздарга) Ойбай, бул менin Бурабайда демалып жатканымды б ш п тур. Не деймш ещп? (сосын даусын бэсецсшип) И э... иэ, аяк астынан Бурабайга Kerin калып ем. Дос кыздарым колкалаган сон.. - (сосын сел пауза жасап) в зш юмсщ, э? Неге MeHi тергей бересщ? Асик: бйткеш мен ceHi суйсм гой. CeHci3 OMipжок кой маган-н... С и м а : А йтады е ке н сщ . С у й етш Kici б у й т т т е л е ф о н а жасырынып сейлеспейдг Суйгенш пдейд1. Кырымга кетсе де 4здеп табады. Асик: Таптым Foft. Тауып тургам жок па? Сима: Телефонмен табу - тапканга жатпайды. Шын суйегш адам - кыз кайда болса, сонда барады. А сик: Буны калай тусшем1з? MeHiH сонымнан кел дегенщ бе бул? Сим а: (сык,ылык,тай култ) Ал, кел десем ше? Акыры атынды айткын келмещп екен, ендеше жуз1щи корсет маган. Шын суйетш болсан, дереу жет! А сик: Капай? Tan Ka3ip ме? С и м а: (свзш саллак,тап) Суйген журек алысты жакын ете алады. Терещп таяз ете алады. А сик: Ол ертеплерде айтылмай ма? Б1з XXI гасырда OMip сурудем1з. Сима: XXI гасырды б!зд!н казак ушш epTeri гасыры емес деп KiMайтгы? Ei3 ертеп елшде OMip cypin жатырмыз-з... Асик: Капай? Сима: (култ) Калай болса, солай. Bip гана мысал. Б1здщ всем -265-
каламыз Астана канша жыл шйнде бой TiKTefli? Бес жылда б у ш элемд1 аузына караткан жок па? Демек, нагыз ертектщ отаны - Казакстан. Б1з - ертек ел1м1з... Асик: Жевдщ! Жещс сенш! С им а: (кулгенкуш) Сонымен... келесщбе? Асик: Кел десен, неге келмейш. Ж ет десен неге жетпейш. Сен уппн - жан пида! Сима: Келер болсан, бугш жет. Ертен келсен, кеш каласын. Асик: T im i туске дейш жетсем ше? С и м а: Смотри, мактанып алып, жым-жылас жогалып KeTin журме. Асик: Олай дейтш болсан, 6ip сагаттан сон касында болам. С им а: Йемене, крутойсын ба, астында иномарка машина бар ма? Асик: Жок, самолет. ¥ш ы п барамын да, тап жанына кона калам. Сима: Ой, езщ де согады екенсщ. Жетер. взйтдесекте 6ipa3 жерге бардык. Колыннан келмейтшд! айтып, боска мыжи бермей-ак кой. Сендей аузымен орак оратын жылпос жптггер Астанада каптап жур. А с и к : Д авай , спорим ! Е гер 6ip с агат iuiiHfle касыннан табылмасам, онда мен есек боп кетешн. Ал, улгерш барсам, сен... сен жапалак бол К елкесщ бе? Сима: (кртты култ) Пай, сезше болайын. Астана мен Бурабай арасы etti аттам жер емес. Оны да ойлан. (сосын кпикене Mydipin) Ал, жарайды. Кутемш ендеше, Телегешм! Тек ecinae болсын, мен жалгыз емесшн. Келсен, б:ршилден жалгыз келме, еюншшен, кур кол келмессщ дегендей... А сик: Куп болады! Каз:ржетем, КызЖ 1бепм-м... Сен дегенде Астана-Бурабай арасы ею-ак атгам... К,алталы телефонды euiipedi. Ж/гпптер ац-тац. Р ом а: E aai... не icTeftciH? Ол алдаганынды б1лсе... бетще тугармей ме! А лик: Мен де осындамын деп неге айта салмадын. Асик: (куле свйлеп) Жнттгер, саспавдар. Bapi де реттеледг Маган сенщдер. Сосын жагажайды 6ip анналыи omin. к,ыздар отыреан жерге сырт жаеынан жасырынып келт, тура цалады. Болганай: (оны коре сала) Ci3re юм керек? (успин цымтана бастайды) Ася: Куншн кезш жауып турсыз гой.
С им а: 03i iuiin алган емес пе? (сосын Асикке) Ci3 бул жерде негып турсыз кураган теректей какиып? А сик: (култ) Ci3 шакырган сон келш турмын. С и м а: (тацдана) Мен бе? Мен шакырдым ба? Асик: Иэ, Ыз... О з тез жет дедодз. Сосын кустай уштым. Улгере алмасам, есек боп кетем бе деп корыктым. Сим а: Токта, токта! С ен... сен элпнде телефон шалган бейтаныс жнтг eMecciH бе? Ой, сумдык-ай! Мынау сол гой. Сонын даусы!.. Кыздар! Мына ж т т осы жерден телефон шалган екен Foft. Е, басе! А сик: Калай десещз де, ci3 ж ещ лдш з. Мен жещнм. С и м а: Олай емес, ci3 м е т алдадыныз. Астанада турмын деп сейлеепщ з. Бул - нечестно! А сик: Ci3 Menin кайда турганымды сураган жоксыз. Мен KiHani емесш н. С и м а: Екшниден, мен “Б13 к е п т з ” дегем. Сен жалгыз келш турсын. Ушшонден, сен б1зге... А сик: Тупш пм . Мен де жалгыз емесшн. Ж ане кур кол емесшн. Анау-у демалып жаткан жшптер - менщ достарым... Руксат етсещз, сол жакка баралык. Дастархан жаюлы. Шампан, вино, коньяк... А ся: О-о, мынау нагыз cepi ж т т екен. Осылай бастамайсьщ ба баганалы 6epi... Б олган ай: (цымтана, устмхсапцыштап) BipaR, ж ш т м , eciitfle болсын, 6i3 алгаш кездескен ж ш ттерм ен аха-хаулап epin кете бермейм1з. Ондай жещ лтепн 6i3 емес. А сик: Epin!? Кайда-а?.. М ен дастарханга шакырып жатырмын гой. Ешк1м дамнен улкен емес. А ся: Т ш н ете майда екен. Сеш сезден устау еш мумкш емес шыгар. Б олганай: Айтпады деме. Жылтыр, сумакай 6ipey болсан, сазайыцды тартасын. С и м а: (оларды тоцтатып) Жылтыр, сумакай болганда б1зге не :стей алады? T m cin KepciHmi a y e n i... (сосын сел т оптан) Барайык, кыздар! Жуз1 жылыдан тущлме деген... Ася: Иэ, десейип! Юмнен коркамыз. Мен каратэмен айиалысам. (ол Асикке жацындап келед1 де оцыс жамбасца альт, жерге атып урады) Сал кит етсе, осылай ез1М-ак жайгастырам. Асик: (ycmi-басын ^ак^ыштап) Ой, езщбайкасанкайтедР Алып урам деп ескертпейсщ бе? Бел:мд1 y3in жШере жаздадын гой... -267-
Ася: (кулЫ) Э ю , айтпадым ба! 03i бос, болбыр ю п т кой. Коркатын тук те жок. Кетпк, кыздар... Кыздар орнынан турып, ж т т т ер жак^а царай Mypedi. ЕК1НШ1 К0Р1ШС Тагы да сол жаеажай. d pide ша.щыган Бурабай колййц кврЫШ. Оршада бакене стол. Ycmi толы ж ем1с-жидек, iuiiMdiK. Эсем музыка ойналуда. Ж т т т ер мен к,ыздар билеп жур. Алик пен Ася белек, oifuiay шыгады. А лик: Ася, « з д щ фигураныз кандай эсем! 0 л д е... шейпингке катысасыз ба? А ся: Мен диета устаймын. Сосы н... тацертен ертемен жарты сагат гимнастика жасауга эдеттенгем. (култ) Кызык! Жптггердщ кез1 ен алдымен фигурага тусед1, э? А л и к: (култ) Е н дь.. эд е м ш к , сулулык, сол фигура аркылы багаланбай ма? Эсемджке KiMкызыкпайды? Жйтг бггкен аягыннын астында оратылып жататын болар, э? А ся: Кайдам... С ен аз eMip жок, сенен айырылсам елем деген ж п т т квргем жок eni кунге. А лик: Демек, Ka3ipri ж т т т е р кврсокыр. Олардын квзш шел баскан. Сулуды сую, сулулыкка суйсшу б1ржола калып бара жатыр. А ся: Мен олай ойламаймын. Бэлюм вз1мд1 суйетш жш тке эл1 кездесе алмай журген шыгармын. А сик: А л мен ше? Мен ж т т е м е с т н бе? А ся: (култ) Сен жнтгсщ. BipaK 613ani 6ip-6ipiMi3fli бшмейм1з гой. А л и к: (куацылана) Кай ж т т кыздын кылдай белшен 6ipiHmi устаса, сол ж т т ен 6ipiHiui ум1ткер... А ся: О-о, онда ж ттте р м е н ойланып билеу керек болды гой. А лик: Эрине! Биледщ екен, еркщнен айрылдым дей бер. Кыздын ес1нен тандыратын ерекше нукте - кыпша белде болады. Оны б!з бшем1з... А ся: Мен ондай осал кыз ем естн , ез!ме-ез!м мыктымын. А л и к: Осал кыз болмайды, осал ж т т болады. Сенщ сезшш осылай TyciHy керек шыгар-р... Опар api карай айналып кетед/. Eudi - Мура мен Сима. М ура: Сенщ алаулаган жузщ менщ бойыма ерекше 6ip жалын куяды. Сулулык деген - керемет кой. Сулулыкка су йы н у - еш занга багынбайды. Оны сез!ммен, жан-журепнмен кабылдасан гой... -268-
С има: Ана Асик досын сейлемпаз 6а десем, сен де онан калыспайды екенсщ. Оздерщ кайда окисындар? М ура: Астанада. Сим а: Еуразия университетшде ме? М ура: Йемене, Астанада содан баска оку орны жок па? Сим а: Бар гой, кеп кой. Алайда казак ж т тгер 1 осы куш сол Еуразия университетш е умтылатын болыпты. Соган туссе, ен мыкты маман боламын д е й т екен. М ура: Аграрлык университегпн салмагы аз ба? Зан академиясы да еш оку орнынан сорлы емес. С им а: ©3iH... сезден сез куып, балалатып экете 6epefli екенсщ. Философ eMecciH бе? М ура: Мен болашак зангермш. EipaK, философ бар, ол - ана Рома. Сим а: Рома философ дейсщ бе? Эр ортада 6ip философ болатыны рас-ау. Б1здщ философ - ана Болганай. М ура: (култ) А кыл айткыш па? Сим а: TinTi данышпан десе де болады. Катты журсен - казыкаяксьщ, жай журсен - майлыаяксын. Кдйтсен де жакпайсын. М ура: Туп-тура б1здщ Рома. Eneyi айнымайды екен. Сим а: Ал, сен ... ничегосын. Бы лай... кыз кызыгатындай тур- келбетщ бар екен. Т ек... М ура: Ол не? Сим а: Т ек ... занды кеп айтады екенсщ. Жас адам занды емес, 03 журегшщ луп ш н кеб1рек тындаганы макул гой. М ура: Буны калай TyciHyre болады? Сим а: Ж1пт eMecciH бе? Озщ ойланып кер-р... Мура: Ойланатын тук те жок. Кез-келген когамды устап туратын дшгек болады, ол - зан. Заннан ennciM де улкен емес. Зацга багынбаган ел акыры содан зардап шегедг Сима: Мен елдщ кен журегш емес, жас адамнын жудырыктай журегш айтып турмын. Жас кещлге ен алдымен кереп - зан емес, шымырлаган ыстык сез1М. От кушак-•• М ура: От кушакты кеп ойлаган жас акыры ертенш кетед:. С и м а: (шат уимен) МейлЛ M efini-i... Бы ксы п узак 0Mip кешкенше от кушакта лаулап тез жанып кеткен элдекайда артык. Олар да вp i к;арай айналып ке т ед С а х н а д а - Асик. Ол стол ycmindeai стакандареа вино цуйып жур. Eip шетте ез-вз1мен унс/з турган Болганайга царап, сойлейд/. -269-
Асик: Ci3... ана Ромамен билещз. Б олганай: Сонда калай, жМ тп 031м шакыруым керек пе? Асик: Ой, гафу етпщз! Рома, сен cyMipeftin турганша, мынасулу кызды бите шакырсаншы. Рома: (цииааа) Шакырар ем-ay, билемеймш лесе кайтем? Асик: Ой, жасык! Ой, ннрнс-к... Кызды колтьщтап ал да, шыр айналдыр. Билемейтш кыз болушы ма ед1... Ынжык ж т т болады. Сосын вз ынжыктыгын кыздан кередг Бол! Бар! Шакыр биге. Рома: Biprypai-i... журексш ттурмын. Асик: (оны цолынан устайды да, Болганайга жетелеп екеледх) Ci3fli биге щакырады... Б олганай: То есть, екеувдзбен бе? Асик: (култ) Bip кыз ею житгпен?... Койыныз эзи ш ! Ондайды байкап айту керек. Б олганай: Ci3 не деп кетгщ з? Мен билеу туралы айтгым. Асик: Кудай акы, мен in де ойымда бетен норсе болган жок. Bip кыз, ею ж нтг... ойлаганга, кулкш гой. Рома: (цосыла свйлеп) Ci3fli мен... шакырамын. Рома мен Болганай екеуч былейжонелеЫ. Ei/нщ оте балу билейдг Олар да dpi царай айнала oepedi. Endi сахна твршде - Асик. Асик: (аСщай сала) Уа, журтым! Уа, халкым! Музыка уакытша токтатылсын деген усыныс бар. Дастархан басына жиналындар. Бундай бас косуда тост-тшек айтылмаса, казак казак бола ма? (Музыка бэсечст, 6api дастарханга жинала бастаганда) Эр елдш той етюзу дэстур1 бар. Мысалы, орыстын тойы - куй да iui, езбектш тойы - би жарыс, ал казактынтойы - жина-лыс-с... Борi де кулед1. Рома свзд1 Шп экетедс Рома: (салма^тана) Казак C63i - жиналыс ce3i емес. Жиналыста мэнЫз, магынасыз сездер кеп айтыла бередь Ал, казак маныздысын айтады. Мен бере айтады. Макалдап, мэтелдеп тушндейдг Асик: 0 й , философым-ай! Казакты жамандап жаткан юм бар? MeniKi - жэй, кулк1 ушш айтылган сез-дагы... Унем! акылды бола беру де кейде Kicini кажытып ж1беред1. Буны 6ip данышпан айткан. Рома: Акылды бол деп жаткам жак, абайлап сейлеу керек. Eopi дастархан басына жиналады. Алик цолына стакан устап, eudi с вз бастай бергенде Ася оны то^татады. Ася: Тост! Бул деген соншалык жаксы нерсе емес. Казак тост айткан емес. А лик: (куацы унмен) А д сонда... казак не айткан? - 270 - .
А ся: Казак куле бшген. Казак кудщре бшген. А лик: Е, ойыц б ел гш болды. Бар казак А лдаркесе мен Кожанасыр демексш гой... Рома: (свзге араласа кепип) Ася ете дурыс айтады. Б п куле 6inyiMi3 керек, кулш уйрену!м!з керек. Асик: (бет-аузын цисацдатып) Mine, былай ма? Рома: Ж ок, олай емес. Ол - сайкымазактык. Осы кезде вцгш еге Мура араласады. Мура: Менщше, Ася ете жаксы усыныс жасады. Осы дастархан басында и м ете кызык, кещдш, кулкш а ш м е айтса, соган арнаулы жулде жариялайык. А сик: Сонда... жулдеге не 6epeMi3? Ж енгендер не алады? М ура: Мэселен, лап т жаксы анекдот, етю р эзш айтып, 6apiMi3fli кулд1рсе, онда... онда калаган кыздын бетшен суйетш болсы а А сик: Ж ок, бетшен емес, ершнен... Ася: (свздi болт ) Карай гер, дэмесш! Ал, енд1 кулд1ре алмаса ше! Онда кыз сол ж т т п н жагынан тартып ж1беретш болсы а А лик: О-о, онда тебелес басталады. Кан тебелес-с (алакрн ысцылайды) А ся: (цулшыпа свйлеп) Басталса, басталсын. Житгген сескенер Нол га на й : (борт взт е каратып) Жап-жаксы усыныс едг ¥ры с, тебелес деп, сендер оны мазакка айналдырмандар. Эуел1 бастап кере.'пк те... Кыздар жагы \"Дурыс, цостаймыз \" деп шулап к,оя 6epedi. Сим а: Эп, белей! Ещн керелж. И м калай кулд1ре алар екен. Б ол ган ай: Мундайда кей яопттер басканы кулд1рем деп 63i кулюге калатыны бар. Шын к ули теренде жатады. Рома: Рас, кулю дегенш жэй сайкымазактыкпен шатастырмау керек. А лик: А д ендеше мен бастайын. М е т тындандар... (сосын 6ip кулкт елец оциды.) - Атамыз казак, Таспен урганды аспен ур дейдг А д мен Баспен ур деймш. Мынаиын eci дурыс па? Деп достарым урыспа. Бузыктын 6ipi е д е т -271
Андып турып бурышта ¥ры п жыкса таспенен Не деп оган ас берем? Емес пе бул коркактык! Кайте,\\пз ондай бузыкты Адал аска ортак кып!.. 0 з nmpiMfli айтуга Мен1н-дагы правом бар Мунан apFbi жатый сурамандар-р... Eapi ду-укуледi. ТекРома кулмейдi. Ром а: Аталы сезд1 булай мазак сезге айналдыруга тубегейл1 карсымын. блещ и де ойланып жазу керек. А сик: Ж э, бул енд1 эзш елен той. Ю мор деген болады. Мына б1зданАлик болашак филолог. Филологгар сатира, юмор, эзш-эжуа дегенге ете ш ебер болады. (кпикене Kidipin) Сонымен, ещц мм кулд1ред1? С и м а: М ен б1рдене айтайыншы! Асик: Сейлещз. С и м а: М ен осы тосты жер бетш деп еш нэрсеге айырбастай алмайтын сез!м ерюнднт уппн KOTepriM келедь А сик: Раж-жап!.. Секс ерюнднт жасасын!.. С и м а: М ен олай дегем жок. Сез1м дед1М... А сик: Сез1м мен секс - еп з уп>1М... А л и к: Сез1м мен тэщ н кымтау, оны жасырып устау жойылсын! Жасасын, махаббат демократиясы-ы!.. Б ол ган ай: Сез1м мен сушспеншш ю п ерктм оз ш ш д е устауы керек. Оны урандатып, айкайга айналдыруга, scipece тост кетеруге мулде карсымын. С и м а: Ce3iM ерющйп болмайынша, енггене де езгермейдь Tiirri ермндш деген сез де OTipiioce айналады. А сик: Ж э, жэ! Мынау не боп кетп 93i! Bi3 Бурабайга демалуга келдш пе, жок элде дауласуга келдш пе! Сол дау-дамайды ана депутат агалар мен апаларга берешк те, 6i3 ез1м!здщ жас OMipiMi3fli кызыкты 0тюзбейм13 бе! (сосын ондепип) Кущнз де, тунде де Сеш1здед1м! KiMciH сен, кайдасын, Соны бшмед!м-м... А л и к: (энд1 беле) Oh, осы эн аясында мына тосты алып ж1берейж. Сосын б и ... Билейм1з! Ж астык шак билейды ... -272 - .
Eopi де тосты алады. Содан соц музыка ойнала бергенде, Сима бэрш тоцтатады. Сима: Мен де сендерд1 ез шамамша кулд1рш керешн. (култ) Мысык тышканды Kepin калып, куып бередг Тышкан жанталаса ж упрш , езер дегенде, iHre Kipin кутылыпты. Мысык не к терш бшмей, api ойланып, 6epi ойланып, акыр аягында и гп н даусын салып, уре бастаса керек. Муны ecrireH тышкан байиус ит журген жерде мысык болмайды деп шшен шьша бергенде, мысыкка жем болыпты. Сонда аузы майланган мысык айтыпты д е й т : “Мына заманда кап Tin бшген де жаксы екен го й .. А лик: Бунын кулетш жер1 кайсы? (сайцымаза^танады) Сим а: 0 з щ ойлап тап. А лик: Э-э, ана *epi ме? Ещц-енш Tycine бастаган сыкылдымын. С и м а: TaFbi да ты ндандар. Картайган мысык бурынгыдай тышканды шапшан устауга шамасы жетпей бара жаткан сон, басына сэлде орап, сопы болыпты деседн Сёйтш, “Енд1 сопы болдым, ешюмге тикпеймш ” деп елге жайып, сез таратыпты. Буны ecrireH барлык жас тышкандар далага шьнып, би билеп, мэз болыпты. Тек ш тубш де 6ip Kepi ты ш кан ты рп етпей ж атып алыпты. Жас тышкандар одан “Неге шыкпай жатырсын?” деп сураса, ол \"М ысыктын баягы Ke3i бар м а екен” деп сурапты. “Е, сол баягы K03i гой” д еп п жас тышкандар. Сонда Kepi тышкан “Баягы K03i болса, eni де сенбеймш” деп п . Айткандай, бар тышкан жанына жакын келген кезде, Kepi мысык сэлдеш лактырып тастап, шетшен кырып тастапты деседь А лик: Кулетш жерш тагы да таппай турмын. Сим а: Ойлан! Ойлан, ж к т м - м ... Асик: Kepi бойдактан корку керек, солардан сактан деп тур гой. Eopi ду-укуледй Сим а: Ой, ннрюндер-ай, 6epiH ездерще бурып аласыцдар... Осы кезде Мура евзге араласады. М ура: Bip жас ж1пт ез ейелше “IccanapFa кетпм” деп уйден шьныпты да, жолдын екшпп 6eTiiifleri корни уйде туратын жалплз басты келшшекпен eKi-уш кун кеш л KeTepinTi. YmiHmi кун! тац алдында е л п келшшек “Ойбай, уйде кокыр-сокыр кебешп Kerri, TinTi и1стене бастады, далага апарып Terin келшГ’ деп п . Ж1пт кипактап, “Bipey-Mipey Kepin калса кайтем” демей ме? Келшшек “Тан алды, юм ояна кояды дейсш ” деп ж н тгп 6epi6ip дегенше кещпредк Ж1пт жешл-желш Kiiinin, ею т е л е к и устап, iiunweri -273 -
кокыр-сокырды далага тегед1 де, кайтар жолда ойланып кетсе керек, жолды Kecin етш ез уйшщ конырауын басады. Содан айкай-шу басталады. 0йел1 “Окбаган” деп жагасынаи ала кетед1 гой... Болганай.- (свздi беле) Ой, Ыз кызык анекдот айтады екенЫз. Бунын кай жер1 кулкш ? Кулмеу керек, жылау керек буган... Мура: Ал, мен eyeni есттгенде купш ед1м. Токтамай ку л т ед1м. Болганай. С1зана келшшекпц орнына езпш ш койып кермейЫз бе? Сонда кулющз сап тиылатын едй Мура: Мен еркекшн гой. Б олган ай: MiHe, еркектщ 6api де солай. Олар ездерш ойел орнында сезше алмайды. Сосын д а ... М ура: Сосын не? Б олганай: Сосын 6api де болады. М ура: (вз-взше) Ой.сорлы еркек! Сорлы еркекгер-ай! Эйелдер де 6ip сетке ездер1н сендерд1ц орындарына коя алса гой... Ася: Ci3 не туралы куб1рлеп турсыз? М ура: Е, жай... 03iMe-o3iM сейлеп турганым да. Ася: Ж п т кыздын касында турып та, ез1мен-ез1сейлесе ме екен? Ол - мвдениеттш к емес. Ш ын мадениетт! ж1г1т алдымен кыз кошлше карайды да, оган камкор болады. Корган болады. М ура: Мен кыздарды коргай алмаймын ба? Сен солай ойлайсьш ба? А ся: 03ip байкай алмай турмын. в зщ зб е н 03iHi3 сойлесес1з. Анекдотыныз да кызык. Ешкандай ой жок. ■. (сосын ойлана mycin) А л м ен... мен батырлыкты ацсаймыи. М ура: О-о, болашак Жанна д Аркпын десейш1. А ся: Ол - француз кызы. Мен казакпын. Казакта да батыр кыздар кеп болтал Мысалы, Томирис... Свздi Асик болт Kemedi. А сик: А л енд1 6epiMi3 де билейм1з. Бул - би жарысы. Дене мушелерщнщ 6epi де козгалуы керек. Ен жаксы билегендерге жулде бар... Болганай: Bip орында турып та жаксы билеуге болады гой. А л и к: (жымысцы кулкш ен) Маселен, кеуден1, кос анарды селюлдепп билесе ше?!. Асик: Куйрык, боксе козгалмаса - ол би емес... Сосын вз1 цуйрыеын булгацдатып, былей жвнелед - 274:
YIUIHIUI K0PIHIC Тагы да сол сахна. Ж ш т т ер мен к,ыздар стол басына жиналган Бэршщ цолында карта. дз1рге свйлеп отырган - Асик. Бул топца endi кш кене к,ыз Тэмтш те келт щосылады. Тэмтш: (тацдана свйлеп) Агайлар, апайлар! О здер мунда карта ойнау ушш келддаздер ме? Таза табигатта демалу керек кой. Асик: (мыск,ылмен) Ал, 613... сети ойынша, демалып жаткамыз жок па? Taivtiiiui: Демалыс булай болмайды. Карта - жаман ойын. А сик: (к,арк,ылдай култ ) Карта - жаман емес, ен жаман ой- ана А л и ктт басында... Содан корку керек. А лик: (дереу жауап кртып) 0 з басын да ж е п с т турган шыгар. Бьпемп гой сеш де... Ойынды айтпасан да окып, б1лем... Асик: Ой, кер1пкел1м-ай! Ал, айта койшы онда, каз!р не ойлап отырмын? А лик: Ойын-бузык! Оны айту мумк1н емес-с... Болганай: (свзге араласып) Тэмп!Ш, бул улкендер ойыны. Сен араласпай-ак кой. Кел, отыр. Жаныма жакында. Тэмтш Болганайдыц жанына жайгасады. Ойын api царай жалгаса 6epedi. Алик: (ектндей свйлеп) А д кезек менш . Мен журемш. Рома, сен мына кара катынды... то есть, Kemipi.MеДнем, мына карга даманы Рома: Саган медениетт1 бол деп канша рет айттым осы! ©31нде карганын миындай ми жок. (сосын сэл Mydipin) М ен оны карга валепмен басамын. А лик: Ой, валет даманы кашан басушы ед1? Оны кайдан керд1н? Асик: (жымыщылана) Валет деген еркек, ендеше еркек даманы Ася: Жок, жш ттер, ейтш eTipiK ойнамалык. Картанын ез TepTi6i бар. Рома: М ед.. кателес1п KeTinnia Онда туз... Тузбен басамын. Алик: Е, мынауын дурыс. Туз есть туз... Осы кезде Асик ею цолын жайып, басца 6ip свз бастайды. Асик: Бупнп жагажайдагы бас косуымыз ете жаксы orin жатыр. Б13 6ip-6ipiMiifli бурыннан, баягыдан танитын жандардай болып алдык. TinTi махаббат anriMeci де басталып келе жаткандай. -275-
Т эм ш ш : (cesdi беле) Ой, арай, ci3 де куады екеназ. Махаббат деген 6ip кунде пайда болмайды. А сик: Ещи калай? Канша кун керек OFaH... TaMniiu: Канша кун екешн бшмеймш. Oftreyip ш п т пен кыз кеп-п кун сырласуы керек. А сик: М енщ 6ip досым кызбен узак-К сырласты да, аягында ажырасып Kerri. Тапкан пайдасы сол... Т эм ш ш : Олар дурыс шецпм жасаган. Ал, ещй асыгыс уйленш алса не болар е д г .. Б олган ай: (сезге араласып) Тэмш ш бэр1м!зден де ш т а т ы кэп окиды. А д m a n махаббаты - ен таза махаббат. Рома: 0М1рде де солай болганын калар ем. А сик: Жер бетснде канша миллион адам болса, сонша мшез де бар. Kici Kicire уксамайды. Ешюм ешк!МД1 кайталамайды. Сейте тура... идеялас, пшрлестоптар бар. Рома: Сондагы айтпагын не? А сик: Осы 61зД1Н топты айтам да. Кездескешм1зге 6ip кун де болган жок. Солай б олса д а, элден арам ы з ажырай бастады. Мэселен, Рома, сен ана Болганайга жакындап барасын. Тэмшш кыз да... сендерге ынгайланып тур. Ром а: Ал, баскалары ше? Сен ше? А сик: Bi3 тарау-тараумыз. Мен ез1мше. Алик езшше. Мура тек зан т ш м ен сейлеп шаршатады. А сик: Тен тещмен, тезек кабымен деген г о й ... А ся: Сендер не айтып турсындар? Сездерщд1 туынсем буйырмасын. Bip энш1 домбыраны игере алмаганына киналып, “Мен не дейм!Н, домбырам не дейд1” деген екен. Сол сиякты, Асик, сен езщ осы топты игере алмай жатып, кайдагы нэрсен1 сез еткен1не жол болсын? А сик: 0Mip деген осы! Bipey кулед1, 6ipey KypciHefli. С и м а: Ту-у! Мына eMip кейде м аган да ете скучно болып керш едг Сондайда тар капаста журген сиякты сез1нем ез!мд1. А сик: Сонда калай? ©Mip сурпн келмей кете ме? С и м а: Ондай сеттер де болады. А лик: (сезге араласып) Ой, не деп кегпндер? Bi3 тумай жатып, осыны ойласак, арты не болады? 0Mip калай легенде де кызык, думанды. Bip эз1лкеш акын жазыпты: - Шал аркалап келе жатып отынды, Ш аршаган сон, дем1н алып отырды. -276-
Дейд1 кешп: “Тарттырганша азабын, Неге кудай яабермейд! ажалын!..” Осы кезде ажал келш акырын, Д ед г “Картым, меш неге шакырдьщ?” Коркып кеткен шал жалма-жан шошынды: “Апарыссан деп ем мына отынды!..” Рома: (цатты култ) Ой, сен... сенщ де айтпайтынын жок. Кайдагы олендерд1 жаттап аласын. Тэмпнн: (мэз бола) Ага, и з оленю ете acepni оквды екенпз. TaFbi да окып бервдзпп? А лик: К е п ш ш к сурап жатса... Eapi \"Сураймыз, вт ш ем а\" деп шуласады. Т ам niui: Э ш , 6api де тындагысы келед1. Окынызшы-ы... А лик: TaFbi 6ip акын былай дегтп: - Бака, бака, балпак, Басын неге жалпак? - Ж ок мен1н басым домалак! - 0 з басын бшмеген Бакаларга обал-ак! ■. Eapi т угел Kynedi. ЭЫресе Тэммш ерекше, тоцтамай кулеЫ. Т эм ш ш : М ен б1рдеце айтайыншы. А сик: Айта гой. TaMnim: Б1здщ ел1м1зде бшмд1 жастар кебейпн. Элемд! тан калдыратын жас бипмпаздар молайсын. Ш етелге барып окитын казак жастарынын саны жыл сайын арта туссш! Сол уппн тост котеремш. Асик: MiHe, гажап! Осындай сезден кейш кезщ е epiKci3 жас келедк (квзт cypmedi.) Жылатады гой адамды... Болганай: Осы мазакты кашан коясындар! Ш ын кенш мен сейлеген жаска кулуге болмайды. М ура: 'Гостын 6epi саясиланып барады. Мэселен, мен болашак зангермш. Сонда мен “Зангерлер кебейин” деп тост кетеру1м керек пе? А сик: Юм сейлесе де, кулд1рп энпм е айтатын болсын. Алик: ©те дурыс. Сим а: Мен бастайын. Асик: Айтынызшы. Сима: Bip шал Tic дэршерше Keniirri. Дар(гер “Кане, кай TiciHi3 ауырады?\" деп сурайды. Шал “Насыбайым турмайды” дейдг Сонда -277 -
Tic flep ire p i epixci3 ку л ш и й бер й к “Ci3 урологка немесе невропатологка барыныз” деггп. Шал ашуланып, “Насыбай атайын десем, насыбай турмайды, саган сол ушш келгем жок па” деп калшылдап коя 6epinTi. Рома: Е-е, мен баскаша ойлап калсам... Оныц свзше 6api ду-у кулеЫ. Асик: Осы yrniH алып коялык. Eapi стакандарын квтерт, алып к;ояды. Болганай: Мен де айтайын. (кпикенеMydipin) Bipж т т flepirepre келш тг Д ар т е р epi TeKcepin, 6epi тексерш, акыр аягында “Ci3 шаршаулы сияктысыз, С1зге 6ipa3 уакыт баспен жумыс icreyre болмайды” дейдк Сонда эл п ж т т “Ойбай, баспен жумыс icreceM, отбасым аштан алед1 гой\" дейдЕ Д артер “О з и м боп icTeyiui еднпз?” дептЕ Ж т т “Шаштаразбын” д е т ! Д ар тер кулш *i6epiirri. Еш кш кулмейд»'. Тек Рома гана к;ол шапалацтайды. Б олган ай: Йемене, кулуден де шаршагансьщдар ма? Асик: Жок, олай емес. Анекдотгардын такырыбы майдаланып бара жаткан сиякты. (сосын сэл Mydipin) Ещц билесек кайтед1? Eapi \"Дурыс, ж ен\" деп шулайды. М узыка басталады. дрцайсысы вз цалауымен жуптасып былей бастайды... Эуелг 'гж уп - Тэмппи пен Мура. Т ам ш ш : Слз ана Алик или Асикке уксамайсыз. Салмактысыз. К ш кене билешк. Тек сурайтыным - ci3 колынызды бос устаныз, мен белвдзден устаймын. М ура: Жарайды, Дегенщ болсын, ToMnim: Ci3 м аган ренж!мешз. Мен, рас айтам, ешкашан ешиммен билеген еместн. Ал, ендЕ.. азтуралы не ойлайтынымды айтайын. М ура: Айт. Айта гой. Т ам ш ш : СТзден принципппл зангер шыгатынына кумащим1Н. М ура: Неге? Т ам ш ш : ©йткенЕ ci3 зан тш м е н сейлейаз де, ал icre сол зан тэрп б ш ез1шз бузгыныз кеп турады. М ура: Оны кайдан байкадын? Т ам ш ш : Кимыл-козгалысыныздак, т-эрекетвдзден... М ура: Ойпыр-ай, а? Солай ма? Байкалып тура ма? TaMnim: Адам - айна... М ура: Жаспыз гой элЕ сонын салдары... TaM niui: Балалыкты Keuiipyre болады, ал жастыкты калай KeuiipeMi3? - 278 -
Олар айпалып xemedi. Eiidi - Болганай мен Рома. Б олган ай: Неге ундемейсщ? Ром а: Сез KiciHi урютедн Алакан - журекп яабпеш . Болганай: Алаканьщ кандай ыстык? От сиякгы. Рома: С е т и де демщ - жалын icnerri. Бойымды дел-сал eTin барады. Олар айпалып xemedi. Endi - Алик пен Сима. А л и к: Сендей гажап кызды 6ipinmi рет керш турмын, Сима! С и м а: Сок eTipiKTi! А л и к: Шын сез!М. Сен езге кыздарга уксамайсын. С и м а: Эрине, кыздармен кеп журген сон, оларды 6ip-6ipiMeH салыстырасын той. Алик: Сен... сеш ешиммен де салыстырута болмайды. Сен - ерекшесщ. (оныif xeydeciiie басын х,оябы) Сим а: Эй, не болды сатан? Кызыл калдын ба?.. Олар айпалып xemedi. Endi - Асих пен Ася. А сик: Саган жер бепнде кыз жетпеЩц, Ася! А ся: Оны 03iMде бшем. Асик: Ершннен суйешшш-i... А ся: Кой! Койдеймш... Ол уятболады. Eopi керш тур той. Одан д а дастархан басына барайык. А сик: Таты да 1шем13 бе? А ся: Енд! кулд1рп онпмеш жалтастырмаймыз ба?! А сик: Ой, оны кашангы айта берем1з. Кеш тусш барады. Ася: Асик, отшемш сенен. А сик: Жарайды, дегешн болсын. (сосын аналарга айщайлап) Ау- у, жарандар, дастархан басына жиналайык. Д астарханга-а... А лик: Йемене, тэты да жиналыс ашамыз ба? М ен сол онпмеден шаршадым. С и м а: Мен де. А л и к: Онда екеум1з ана жакка зытып отырсак кайтед1? С и м а: Баста ендеше. Ол exeyi xemin цалаАы. Дастархан 6acbinda Рома мен Болганай, Мура мен Томтш. А ся: (дастарханга жацынба бере) Алик пен Сима кайда жогалып кеткен? А сик: Б1зд1 мунда калдырын, ездер1 зытып отыртандарын карашы. Ж ур, оларды 1здеп келешк. Олар da xemedi. Еалгандары музыка эует не бапк,ып, билеп -279-
М ура: Т эм ш ш , ж ур eKeyMi3 келдщ жагасымен серуендеп келешк. Т эм ш ш : Epci эрекет жасамайсыз гой, э? Уаде бердаз. М ура: Берд1м уадемд1. Т эм ш ш : О-о, онда келкемш ! Жур к еттк. 0 зен жагалаганды катты удатам. Олар да сахнадан шыгып кетеЫ. Рома: (батылданып) Сен... сен ерекше кызсын, Болганай! ByriH мен1н ерюмд1 алдын сен ... (оны цушаупамак, болады) Б олган ай: Койшы, ынгайсыз гой... Бугш гана керш турмыз. Рома: Жаксы керу ymiH кеп жыл керек пе екен? Б олган ай: Уялам. Кольщды созбашы маган. ©пнем сенен-н... (к,ыз даусымен у ласа сахна царацгылана 6epedi) Кайта жаръщ жанганда сахнада Алик пен Сима, Асик пен Ася турады. Асик ашулы. Асик: Сима, 6epi жур. Э нпм е бар. Сим а: Осы жерде айта бер. А лик: (свзге араласып) И е, б1зден жасыратын не сез бар. Осында айт. А сик: (Аликке) Сен., сен аузывды жап! Мен Симамен сейлесш турмын. А лик: Не дедщ? KiMre аузынды жап дедщ? А сик: Саган! А л и к: Ой, кы зганш ак неме!.. Сен калай-калай сейлейсщ? Мурнынды бет кылайын ба осы... Ол екеу! алыса Kemedi. А ся арлы-берл! жуг^рт жур. Ася: Ойбай, бул eKeyi 6ip-6ipiH елп рш кояр. Ажыратайык та. Сим а: (жайбарак,ат) Тук те болмайды. EKi дос 6ip-6ipiHe не icTeynii едь Жай калжыцдары шыгар... А ся: Сима, сен Асикт1 бурыннан бшупп ме ен? Айтшы шынынды? Сим а: Ал, б!лем. Бурыннан кешл1м1з жакын. Онда турган не бар? А ся: Мше, кызык! Осы кездесуд1 уйымдастырып журген сен екенсщ гой. Б1зге айтпай, жасырып устап... Сим а: Сендерд1 ecTin алдап экелмесе, каладан шыгасындар ма? А ся: Сен... сен адал дос емессщ! Шын достар булай етпейдг С и м а: Крапай ойласан, солай ойла. Bip-ак рет eMip сурем1з. EKi OMip жок. Сосын да оны кызыкты етш етюзе бшу керек... -280-
Осы кезде эбден алысып-ж улысып болган ею ж ш т тобелеспп тоцтатады. Асиктщ мурны крнаган, Аликтщ де m ypi Kici кулерлЫ. Асик: Осынын 6api де сею ц кеЫрщнен, Сима! Сен болмасан, бхз тебелеспес едш. Сим а: Бул тебелес емес, кызга таласу... А сик: Кызга таласу?.. Сен бе кы з-з... С им а: Иэ! Кыз-мен... А сик: Сен... сен кыздан canaFa кет! Сен упин досыммен кан - жоса бола жаздадым. С им а: Ойдейт лесе! Сешн де жцтг боп кылшылдап турганын шамалы. Катынын болса да еркек деп ермек етш жургем1з жок п а... Ася: (тацдана) М вссаган!.. Ол уйленген бе? М ен бойдак па десем-м... Сахна царацгылана береЫ. Т0РТ1НШ 1 K0PIHIC Сахнада абы р-сабы р жуггр^с. Eapi де асыгыс. E ipine-6ipi царамайды. А сик: (Аликпй то^татып) Бул не болды? Не боп к егп 03i? Не булщш? А лик: 0з1м де eHfli ecTin жатырмын. Олардан буны кутсем б у й ы р м а с ы н .. . Мура: Нею? Н ею ойбай-ау!.. Асик: Кеше кеб1рек iiiiin койгам ба, соды еЫмде жок. Эйтеу!р, Сима екеум1з сезге келш калганымды бшем! Алик: Е, оны койшы. Сима сау деп пе е н ... Ол д а к ы зу... М ура: Мен де ана Т а м т ш кызды суйем деп умтыла берген1мде жарымнын отын шыгарганын бшем. А лик: Ой, соны да свз д е п ... Асик: Енд1 не? Не шу бул-л... Алик: Ен сумдыгы - ана Рома ем1ршде штемегеюн жасап, Болганайга жармасыпты. М ура: Астапыралла! Асик: Не дейд1! А лик: Жей жармаспаган, мыктап жармаскан. Кушагына алып, кушырлана суйген. М ура: Бунин аягы не болады енд1? 03i кы рсы ктау кыз eni, Болганайга енд: KiMбасу айтады? -281 -
Лсик: Олар кайда? Неге 1здемейм1з? А лик: Олар кез1р осында келедк Жолдастык талкы болады. Осы кезде ана жацтан 6ip топ цыздар келе жатады. Орталарында Болганай. Олар келт с т о к а жагалай отырады, Волгиной квщ лаз. СвзЫ Алик бастайды. А л и к : Кыздар! Э н п м е н щ басын ашып алайы к. Bi3...6i3 кейбфеулер ойлайтындай, соншалык еюжуздк жылпос яппттер емесшз. вздерщдей студентшз. Демалуга келгенб13. Сим а: Оны айтпасан да тусщшк. Сендер демалуга келсецдер, ез кыздарыщы ала келер ед1ндер. Сендерге кереп - жещл ж у р с т кыздар екен. А лик: О не дегеюн? Олай денеш ь Bapi де пшашктщ Kecipi. С и м а: Kici 1шкен кезде ойындагыны ктейдВ Демек, о баста сондай арам пигыл болган. А л и к: Жок! Атай кврме! Bi3... 6i3 билесек, ойнасак, кешл квтерсек дегенб1з. Жас емесшз бе? Сим а: Сен меш н колымды катты устап, бурап, кегертл койыпсын. А л и к: Оган кшвлймл ©31Мемдеп жазам. А ся: Асик iiuin алса, таза тентек екен гой. Аузынан ак ит Kipin, как ит шыгады. Каз:р есш е TycipeM, тебе куйкам шымырлайды. А сик: Keniipiui меш, Ася! TeMnim: (Мурага царап) Ci3 en-eTipiK сыпайы болады екеназ де, онашада кыздын ернше жармасып уйренш алган екешлз, Мура. ©TipiK уэде бере салады екеныз. Ол деген нагыз еы жуздш к, уятсыздык... Шетелде болса, осы ушш-ак ci3fli сотка суйретуге болады. М ура: Bapi ш к ш к г щ Kecipi. Занга еш сыймайды, оны вз1м де бшем. А лик: Сендермен кешсе жатамыз гой. К ш еш з болса, онын орнын толты рармыз. Кандай талап койсацдар да кел!серм1з. Ж анымызга батып турганы - Романын ici. 03i кайда? Шакырсандаршы. (ана жацтан Рома Kopinedi) Э, 63i де келе жатыр екен гой. Осы Романын ici болмаса, 6api де эп-эдем1 аякталуы тшс Рома: (тошулы унмен) М ен... мен Болганайдын алдында еш кепиршмес куне жасадым. Оган актала алмаймын. А л и к: Ay, xeiuipiM сурау деген болмай ма? в з кшэщц 63iH мойнына алу деген жок па? -282-
Ром а: Бэрш е кш эл1 мен емес, м енщ сез1м1м. Осы жолы ез сез1м1ме ©31Мтусау сала алмадым. Таза ce3iMHeH таза махаббат тез тутанады деуш: едТ.. Томпни: (асыга свйлеп) Асыгыс сез1мнен махаббат оянбайды, мылкауланады. Рома: Жок, Т ем т ш ! Сен бшмейсш о н ы ... CesiMHie де ce3iMi бар. Т ам ш ш : Бшем. Мен 6apiH де окыгам. Рома: Кггапка жазылмагандары да болмаб ма? Оны ез басыннан кешу керек. Kici шын сез!мге мае болтанда-а... Т омпш к Ci3 ш к ш к к е мае болтан шыгарсыз-з... Рома: Карагым-ай, аракка мае болу мен махаббатка мае болудын а р а -ж т н ажырата алатын жастамын той мен. Осы кунге дейш 6ip кыз баласына булайша кулай бершмеп ем ... (сосын Болганайга) Болганай, туешип менщ жанымды-ы... Ce3iM-M шарабына мае боп к а л ы п п ы н -н ... Б о л ган а й : (жалт к,арап) М ен д е ... мен де сол сез1мге мае болдым. Бул Романын таза ce3iMi болса, менщ де ce3iMiM солай деп жауап катады. Ром а: (басын квтерт) Рас па? Шын ба? Болганай: Шыным сол... Рома: Апыр-ай, мен епш мд1 ешкашан шын суйе алмаспын деп ойлап журупп ем ... Б олган ай: Мен де солай ойлаушы е м ... Ол exeyi 6ip-6ipme умтыла mycin, бетпе-бет кездеседх Б эрi exi жацца бвпийп турады. Том мин: Мэссаган, exeyi 6ip-6ipiH шын cyfiefli екен. Катты танталып турмын мен. А д сендер... сендер ше? Ол цасындагыларга кррайды. Сима Аликке щарайды. Ася Асикке бурылып царап тур. Осы кезде Асикпиц цалтасындагы уялы телефон шырылдап цоя 6epedi. А сик: (дереу алып) Ало, тындап турм ын И е, менмш. Жорик, бул сен бе? Не дейсщ? Д ау ы с: С еш уйщ е 1здеп келсем, imTeH 6ip еркектщ даусы шыгады. Сенщ даусына уксамайды, зор еркек дауысы... Ол эн салып отыр. Эйелщ мулпп тындап отыр-ау дейм^н. Сосын Kipyre бата алмадым. Асик: Менщ утм д е ме? Баска еркек... Кой, взшщ болар. Д ауы с: Жок. Рас айтам. Бетен 6ipey бар. - 283 -
Асик: Неге медениегп бола калдын? Kipin бармадын ба? Д ауы с: Енда... ынгайсыз Fofi. 03iH жоксын. Асик: Кап, эк енш н... Мен керсетем оган. Мен каз1р жетем. Еркеп жок уйге юрген ол кай ecci3? Сим а: Ал, мен ше? MeHi тастап кете 6epeciH бе? Асик: Сен жалгыз емессщ гой. Сосьш... кейш хабарласармыз. Тез жету1м керек Астанага... Асик жолеа жиналмак, бон, жуг1ре басып сахнада шыгып кетед/. А л и к: (култ ) “Эйел1ме с е т м д 1мш, ол уйге бетен ер кегп жолатпайды” деунп еда, жаны калмады гой. Енда онын Астанага жеткенше журеп устап калмаса д е... Сим а: Онбаган! ЕюжуздМ... MaFaH “Эйел1ме кенш м сокпайды, сешмен болганда FaHa ез1мд1 бакытгы сезшем” деп елердеп сезщ айтып ед1 кеш етунде... Ещц карашы! Меш тастап зытып барады... Ася: (Апикке) Сен неменеге ж епсш к у л т турсын? Осы да кулейн нарсе ме? А л и к: Кулмей жылайын ба? 03i емес пе, eici кеменщ басын устаймын деп суга кете жаздады. Б олганай: Капай дегенде де бул кулетш жагдай емес. Асик бугщ уйшен бетен еркекп устап алса, сездаз кылгындырып елпредг Рома: Мен оран баягыда-ак айткам. Осы адетпцп кой дегем. Эйел1 бола турып, онын кезше шоп салу-нагыз онбагандык кой. А лик: Ой, койындаршы сендер де. Ш етщнен судан ак, суттен таза болгыларын келедь Бълекпз Foft... Кай Ж1пггщ де 6ip ici шалые, кай кыздьщ 6ip эрекеп жумбак... Бул пэниде nepinrre - тек саби гана... Рома: Сен...сен ейтш елдщ 6apiH каралама. Мына жарык элемде жаны таза, журеп ак пенделер бар. Кеп-п... А лик: Кой, коя гой. Ондай е р те п т маган айтпасан да болады. Ром а: (жуг1ре басып к;асына келт ) Сен... м еш н ашуымды келнрме! Т арттш ндП Ойтпесе киын болады. А л и к: Е, не болады? Рома: Онда... ез1ме-ез1м жауап бермеймш. Онда езшнен кер. А л и к: Кетпп ей!.. Сайтаннын сапалагына уксамай... Рома: (жагасына жармасып) Сен... сен алаяксын!.. Сешмен дос боп журген мен де акымак екем. (Ол екеуш М ура эзер ажыратады) Осы кезде Аликпиц цалтасындагы уялы телефон безшдейд1. А лик: (тыцдап) Не бодцы? Ж эй ма? О й ел д аусы : Ж эй ма дейд!? Кайда канп>ш журын? Bip кун болды гой куткеш ме... Ушщн умытгын ба сен... -284-
А лик: Еш и... жаным-ау, айты пем Foil. Т у ган к у н деп ... Жетем гой бупн... Э й ел даусы: Естш м . Бйццм кайда екенщщ. Осыдан уйге келий, KepefiiH мен с е т ... (телефонды cendipe салады) А лик: (н,ипак,тап) Бул ещ ц... Ж ей ... У ш ш ш к эн п м е ... Ася: (ишптыга свйлеп) Е, бесе! С е т и де сезщала-кула едь Тунде баскаша сайрап ен. О, сорлы! Найлз сорлы сен екенсщ Foft. С е т де cepi д е й т -ay. С е р т к т е н садага кет! Садага кет 6 epin д е... (Ася ашуланып, цояын Ылтеп, кетт цалады) А лик: Ася, токташы! Мен бэрш де тусйццрем... (артынан ж уире бергенде, Сима тоцтатады) Сим а: Кетсш! Кете берсш! Жогалсын бэр! де. Артынан куып кайтесщ? Сен cepi ж т т емессщ бе? Ж тггп к намыс кайда, Алик? Шын дос болса, сейте ме олар?.. Еще езицо корлап... А лик: (тоцтап) Рас-ау! Мен неге олардын сонынан кууым керек. Олардын менен кай жер1 артык-К-.. Намыс тек соларда ма екен?.. Акыл тек соларда ма екен-н! Сима: (жымысхылана култ) 0Mip деген осыпай. Ол -тактайдан емес. Колдан жасалган тэртшке жумыр басты пенде ылги да багына бермейш. Ом1рдщез1 - философия-я (сосынАликке) Bepi журил езщ! Саган айтатын сез1м бар. (олар сахнадан шыгып кетеЫ) Тэмп1ш: Ту-у, не боп Kerri? Тукке тусш сем буйырмасын. Мура: Бул екеум1з араласатын энпме емес екен Жур, серуендеп кайтайык. Т ам ш ш : Ал, аналар ше? Оларды кайтем1з? М ура: Олар ма? Олардын оз жолы бар. Б1здга баска жод.. (exeyi сахнадан шыгып кетедй) Сахнада - Рома мен Болганай. Б олгаи ай: Ашуында басшы. Рома. Рома: TinTi куШйрш яаберед1 гой. Сейлемешн-ак дейсщ... Болганай: Эрюм - езш ше акылды. Рома: Рас айтасын, 6epi де акылдымын деп ойлайды. Б олган ай: Ал, мен... мен с е т унатып калган сияктымын. Рома: Мен с е т суйемщ Болганай! Болганай: М енд е... (туншыгасойлейд!) Exeyi цушах аСщастырады. Осы кезде жецЫ музыка ойналады. Рома мен Болганай билей жвнелед Сахнага кезек-кезег/мен басхалары да шыга бастайды. Рома: (билеп журт, сел Kidipin, квпш ш кке царап) Bi3 6epim3fli -285 -
де тойымызга шакырамыз. Тойымыз тап осы жерде, Бурабай жагажайында етедг Б олти на»: К елш зд ер! Bipre тойлацыздар-р... Астана мен Бурабай арасын той-думанга белешк. Бул той ел1м1здщ, теуелшз казагымыздын м эн п таркамас тойына улассын! EapiMi3 де соны тьтеГпк, агайын! Там ш ш : Алакай! Алакай! Мен шетелге окуга кеткенше Болганай тэтемнщ тойы да ететш болды. Мен сол той га катысамын. Сол тойда... кайтсем де билеймм Кашан шаршаганша билеймш. Бул - мешн уедем!.. М ура: (Тэмтшке) Ен алдымен мен1мен билейсщ. Соган келюесщ бе? Т амш ш : Ci3re кеше кйпкене ренжш калып ещм. Б:рак кеолрдш. Сеншм б упнп сезш зге. KenicriM. С1збен билейм1н-н... (Ш ым ылдык)
М А ЗМ ¥Н Ы Дулат Исабеков. 1здеген жетер м у р атк а..............................................3 Эпнрбек Сыгай. Драматургияга даярлыкпен келген к а л а м г е р ....................................................................................................... 5 I бел1м. С ан ад агы сы р к а т 1 Сана дер! i 8 2 Абакты-гумыр 33 3 Фрустракния 64 4. Сую серп 93 I I бел1м . T ipi жан 1. Tipi ж а н .............................................................................................134 2. “Жаным жалгаз” ................................................................................161 3. Бака бейнел1 бал а............................................................................... 192 III бел1м. А стана-дастан 1. “Бэйтерек” басындагы кездесу.....Я И .......................................... 214 2. Бурабайга келген бой дак тар ........................................................ 256 -287-
Lf 4 3 -S ~ < 3 Жолтай Элмашулы (Жумат) TIPI ЖАН (уш бел!мд| драма-дастан) Редакторпары А. Элдибекова, К,. Жумаш Тех. редакторы А. Мщышева Корректоры А. Бабик;ызы М ущ басын квркемдеген Р. Омаров Компъютерде беттеген С. Оязбекова Басуга кол койылган куш: 13.11.2008 ж. Kapin Typi «KZ Times New Roman Суг». [liuii'u 84х108'/н. Шарггы б.т. 18. Таралымы 2000 дана. Тапсырыс №1079. 050062, Алматы к., Жубанов к-ci, 66s. Тед: 276-09-13.
V
вдебиетке вткен гасырдагы if 70-ж ы лдардьщ аягы нда келд ь Балаларга арналган туцгыш ** ш т аб ы - «Б 1здщ ко м а н д а» ; 1979 жы лы «Ж ал ы н » ^ баспасында басылып шыкты. г Одан кей1нг1 ж ы лдарда еш . роман, уш вцпме-хикаяттар инагын жене ж иы рмага тарта драмальщ шыгармалар I жазып, жары кка шыгарды. 1 П ьесалары К ы зы лорда, ЙТ урш стан, Ж ет1сай, тагы j баска калалардагы театрларда гсахналануда. А станадагы К-К уаныш баев аты ндагы Республикалык жабык едеби ISBN 978-601-253-014-8 9 \"78601 2 П5301 не драм атурги ялы к байгелердщ б1рнеше дурш н __
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293