Joanna Hoffmann Portfolio

LIFE MATTER(S)  Lapilli Geo-Genesis  Molecule  Secrete Life  Life Matter(s)  Water  Publikacje 201

Wprowadzenie: W 2006 roku spędziłam dwa miesiące w Kalkucie. To była moja pierwsza podróż do Indii i w ogóle do Azji i wywarła duży wpływ na kierunek moich artystycznych poszukiwań. Byłam tuż po zakończeniu mojego multimedialnego projektu Tony i Szepty (Tones & Whispers) nawiązującego do pitagorejskiej idei Harmonia Mundi i muzycznych relacji między mikro i makro światami (projekt zrealizowany dzięki współpracy z Institute of Neuroscience of London University oraz informatykiem i artystą dźwiękowym dr Dave Lawrencem). Interesowało mnie, czy nasze idee i modele rzeczywistości znajdują odzwierciedlenie w strukturach i czynnościach naszego mózgu; czy istnieją jakieś związki między abstrakcyjnym światem matematycznych pojęć a percepcją zmysłową i dlaczego pitagorejska idea uniwersalnej harmonii odniosła tak duży sukces w naszej kulturze. Pytania te traktowałam jako klucz do zrozumienia moich własnych relacji, jako indywidualnego bytu, jako fraktala rozległego i złożonego świata. Do Kalkuty pojechałam by wziąć udział w projekcie site-specific organizowanym przez KHOJ Artists Association, w posiadłości rodziny Rabindranatha Tagore'a. Przebywanie w tak odmiennym i skrajnym dla mnie środowisku uczyniło mnie jeszcze bardziej wrażliwym na rozbieżność między intelektualnym światem poezji i filozofii a konkretnością i ubóstwem ludzkiej egzystencji. Jednak w jakiś dziwny sposób te dwie sfery współistniały i uzupełniały się. Może to zakorzeniona w nas potrzeba sublimacji połączona z wewnętrzna pasją życia i pierwotną wolą biologicznego istnienia stworzyła platformę łączącą ekstremalne doświadczenia fizyczne i psychiczne. Podstawowy instynkt życia objawiał się wszędzie: w roślinach, owadach i ludziach, z taką samą siłą i desperacją. Zafascynowana tą wewnętrzną energią, która leży u podstaw fenomenu życia (nie związaną tu z koncepcją Élan vital Henri Bergsona), wybrałam się rok później na rezydencję artystyczno-naukową do Międzynarodowego Centrum Inżynierii Genetycznej i Biotechnologii w New Delhi….. 202

Fenomen życia przez wieki uważane było za podstawową cechę i sens naszego Uniwersum. Dopiero niedawno przyznaliśmy, że w skali kosmosu, zjawsiko biologicznego życia (życia jakie znamy) ma znikome znaczenie, a sam gatunek homo sapiens, nie jest ani „panem świata” ani wykładnią jego ewolucyjnej doskonałości. Pogodziliśmy się z faktem, że jesteśmy, jak to ujął Stephen Hawking: „jedynie chemiczną szumowiną na planecie średniej wielkości, krążąca wokół bardzo przeciętnej gwiazdy na zewnętrznych przedmieściach jednej ze stu miliardów galaktyk.” (S. Hawking, Krótka Historia Czasu). Sama definicja życia również zmieniła się drastycznie, odkąd pierwsi filozofowie dyskutowali o fundamentalnej zasadzie (arche) natury. Tradycyjna Arystotelesowska definicja życia, opisująca je w kategoriach wydalania, rozmnażania, wzrostu i drażliwości, nie jest już aktualna, ponieważ materia ożywiona, materia w postaci żywych organizmów, nie jest podstawą życia. To tylko jeden z efektów życia, które „rozgrywa się” na poziomie molekularnym. Całe życie na Ziemi opiera się na genach - cząsteczkach będących replikatorami. W organizmach składają się one z 4 rodzajów mniejszych cząsteczek A, C, G, T połączonych w łańcuch DNA. Kod genetyczny z niewielkimi zróżnicowaniami jest wspólny dla całego życia na Ziemi, ponieważ wyewoluował z jednego zdarzenia (lub serii zdarzeń), które miało miejsce około 3,35 miliardów lat temu. Na poziomie biologicznym tylko DNA jest żywe; reszta organizmu (zwierzę, roślina lub mikroorganizm) jest tylko częścią jego habitatu. Istotną cechą genów jest to, że zawierają wiedzę o swoim habitacie. Życie zatem jest ucieleśnieniem tej wiedzy, natomiast adaptacja jest procesem, który sprawia, że środowisko tę wiedzę utrzymuje i rozwija. 203

LAPILLI, GEO-Genesis GEO-Genesis Festival Mount Unzen Memorial Hall, ASO Prefecture, JP, 2012 żwir wulkaniczny z Mt Fournier/ La Ruenion, Moon & Mars Analogue Site, video-animacje, video projekcja, szkła powiększające. Video instalacja łączy dwa wulkaniczne miejsca: Mount Unzen w Japoni i Mt Furnier na francuskiej wyspie La Reunion, wybranej na Moon & Mars Analogue Site, gdzie prowadzone są badania nad możliwościami życia poza naszą planetą. Utwór, ożywiając wulkaniczne okruchy skalne odnosi się do delikatnej materii życia wpisanej w życiodajne i niszczące siły natury 204

MOLECULES, Interaktywnej video instalacji we wspólpracy z Wolfgangiem Spahnem (interfejs), obiekty, projekcje Projekt prezentowany m.in..na :  Contemporary Art Ruhr C.A.R., Zollverein World Culture Heritage Site DE 2011  POZ-WRO, ROZ-POZNANIE Miejsca, Muzeum Architektury / Akademia Sztuk Pięk- nych we Wrocławiu, PL Nie ma nic oprócz atomów i pustej przestrzeni: reszta jest opinią /Demokryt/ Podstawą tej interaktywnej instalacji jest model struktury atomowej białka RuBisCO, najliczniej występującego na Ziemi, i służącego roślinom do fotosyntezy. Publiczność może go eksplorować poruszając białe kule (reprezentujące atomy) umieszczone w przestrzeni instalacji. Ten dynamiczny układ atomów połączony jest ze zmieniającymi się sekwencjami wideo, odnoszącymi się do podstawowych elementów i stanów materii. Utwór tworzy dynamiczną i kontemplacyjną przestrzeń, rodzaj układanki atomowej, podkreślając fundamentalną jednorodność, niestabilność i współzależność elementów naszego świata. Interaktywny aspekt instalacji zwiększa wrażenie bycia częścią dynamicznego i skomplikowanego systemu wzajemnych relacji. 205

SECRET LIFE, 2008/9, video animation (11min.) music: Dave Lawrence  Utwór wybrany został na inwokację \"Voices from the Waters\" 4th International Film Festival, Bangalore, India, 2009  Wyróżniony m.in na festiwalach:  Transmediale Festival for Digital Art & Culture, Haus der Kulturen der Welt, Berlin, DE (+ Transmediale Tour Program), 2009 Pokazywany w ramach Transmediale Tour Program na 21 pokazach w Europie (Niemczech, Polsce, Hiszpani , Chorwacji, Bułgarii, Portugalii, Grecji, Holandii, na Wegrzech), w Rosji, Syrii, na Ukrainie, oraz w Ameryce Południowej w Peru, Meksyku i Urugwaju) szczególy podajé w wykazie,  WRO 09. 13th Biennale Sztuki Mediów Wroclaw, Poland (+ WRO 09 Expanded Tour Program) Pokazywany w ramach WRO 09 Expanded Tour w znaczących miejscach kultury w Polsce oraz na Festiwalu Invideo, Spazio Oberdan, Mediolan, IT Festiwal Filmoteki Europejskiej FE FEST ‘09 Kino Kultura, Warszawa, Kino.Lab, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa, PL Prezentowany na międzynarodowych wystawach i festiwalach m.in.:  Athens Video Art Festival 2009, Ateny ,GR 2009  Life Origin, Espai d’Arts Visuals d’Amposta (EAV), Amposta, ES 2010  Art+Communication (ENERGY) International Festival for New Media Culture, RIXC, The Centre for New Media Culture, Ryga, LT 2010  Pixxelpoint, International New Media Art Festival, Galeria Miejska, Nova Gorica, SL , 2010 Secret Life dotyka tajemnicy życia, które łączy w sobie mikro i makro skale naszego wszechświata. W poetycki sposób przypomina, że jesteśmy nieodłączną jego częścią. Ścieżka dźwiękowa skomponowana przez Dave Lawrence’a wykorzystuje między innymi materiał udostępniony przez the Neutrino Mediterranean Observatory we Włoszech oraz the Whale & Seabird Research Station Inc. New Brunswick w Kanadzie. 206

„Życie jest pełne tajemnic, ale największą tajemnicą jest samo życie. Badamy je na naszej małej planecie i szukamy poza horyzontem nieba (…) (autorski tekst z filmu) 207

LIFE MATTER(S) interaktywna instalacja multimedialna, 2 wideo-animacje: Life is..(I) oraz Life is… (II) Life matters projekt artystyczny powstał we współpracy z ICGEB Międzynarodowym Centrum Inżynierii Genetycznej i Biotechnologii w New Dehli , dzięki rezydencji artystycznej KHOJ Art. & Science w 2007 roku. Tytuł jest grą z podwójnym znaczeniem angielskiego słowa \"matter\" jako materii i znaczenia. Według Richarda Dawkinsa, biologiczna jednia życia (wyrażona w kodzie DNA), implikuje rozgrywaną na poziomie molekularnym „walkę genów”. Przegranie tej walki stanowi jedno z najbardziej realnych zagrożeń dla naszego istnienia. Inspiracją do powstania Life Matter(s) były badania naukowe nad patogenami, które towarzyszą ludzkości od początku jej istnienia, takimi jak malaria: Life is..(I) oraz nad nowymi, które kładą się cieniem na naszą przyszłość, takimi jak SARS: (Life is..(II) KHOJ studios, New Dehli, India, 2007 interaktywna instalacja, dwie misy gliniane wypełnione wodą z wideo projekcjami. oraz projekcje na ścian e. 208

Life is...(I) 209

Life is...(II) 210

Projekt prezentowany był na wystawie po-rezydencjalnej w  w KHOJ Studios New Dehli w 2007 Oraz na wystawach zbiorowych i festiwalach m.in..  Strictly Berlin; Between Fiction and Fact Galerie der Kunste, Berlin, DE 2008  Transmediale Festival of Digital Art & Culture (Going North) w Berlinie 2009 r (jako video projekcje Life is…) Life is one. Everything that lives uses the same dictionary and knows the same code. Matt Ridley 211

WODA Video-animacja 6min.30 sec, 2009 muzyka: Dave Lawrence Utwór w poetycki sposób przemienia cząsteczkę wody w metaforę życia i jego kruchości, łącząc różne jego formy, w jednej pulsującej przestrzeni (utwór wy- korzystuje m.in. obrazy ultrasonograficzne) Utwór prezentowany m.in Art+Communication (ENERGY) International Festival for New Media Culture, RIXC, The Centre for New Media Culture, Ryga, LT, 2009 Między 30 a 35, Stara Drukarnia, Pozman, PL Moving Frames, 2nd Mytilene Digital Art Festival, Lesbos, GR, 2010 T 212

213

WALLS & BEYOND W tym rozdziale prezentuję grupę projektów artystycznych zrealizowanych w latach 2004-2007, w których badam półprzepuszczalne granice między jednostką a jej dynamicznie zmieniającym się otoczeniem. Jakie są granice naszego ciała? Naszych zmysłów? Gdzie kończy się horyzont naszego spojrzenia? Naszej nomadycznej tożsamości?… 214

WALLS & BEYOND  Walls  Passage  Even If  Poza Linię Powiek. Podróż  Publikacje 215

WALLS Wielokanałowa wideo-instalacja , Muzyka: Tilman Denhard Wystawa indywidualna, Bereznitsky Gallery, Berlin, DE 2007 Projekt zrealizowany dzięki rezydencji artystycznej w Konrad Wolf Film University w Poczdamie Babelsbergu, DE (2005/6 ) oraz w KHOJ Kolkatta, w domu rodiznnym Rabinadratha Tagore, IN 2006 Utwór w adaptowanych formach prezentowany m.in:  The New Gallery, Jerusalem, IL, 2007,  International Festival Video Brasil, Sao Paolo, BR, 2007  Asia – Europe. Attitude, Eis Fabrik - Kunsthalle Faust, Hannover. DE, 2007  WRO XII Biennale Sztuki Mediów, Wrocław PL, 2007  Video Brasil International Festival, Sao Paolo, BR, 2007 Instalacja \"Ściany\" łączy materiał wideo zgromadzony w Berlinie i Kalkucie. Wirtualne ściany w tej instalacji nie tyle dzieliły co łączyły odległe od siebie miejsca. Nomadyzm (fizyczny i kulturowy) jest częścią współczesnego doświadczenia. Ruch determinuje relacje człowieka z murami miasta. Czasami jest to wirtualna podróż przez ściany budynku, czasami ściany przenikają przez obserwatora. W innym przypadku architektura tworzy kształt ludzkiej głowy zanurzonej w jakieś abstrakcyjnej przestrzeni. Ściany otaczają nas w sensie fizycznym i psychicznym. Wpływają na naszą indywidualną i zbiorową świadomość. W naszej stale zmieniającej się rzeczywistości ściany nadal chronią, odgraniczają, spajają i definiują zarówno nas jak i nasze otoczenie. Stop klatki z filmu WALLS/FLOW będącego częścią instalacji 216

Widok wystawy, Bereznitsky Gallery, Berlin, DE 217

Widok wystawy, Bereznitsky Gallery, Berlin, DE Stop klatki z filmu WALLS/Flow 218

In the ruins of memory the house breathes through its mouldy surface touched by strangers’ looks surrenders lowering eyelids in abandoned defenselessness Time cracks inside the ripened walls It tears off with fragile flakes Swollen with history the heart of hearts bestows its place on silence More and more transparent caring walls sheltering walls define our confinement 219

PASSAGE Wystawa: Heroiny , Galeria Miej- skiego Biura Wystaw Artystycznych, Leszno, 2006 Projekt składa się z 4 projekcji wideo i umieszczonym w centrum pomieszczenia odlewu mojej głowy. Passage to swoista podróż poprzez wyimaginowany labirynt miasta zredukowanego do korytarzy stworzonych przez mury i zewnętrzne ściany domów. Tematem filmu jest relacja między człowiekiem a miastem, dwoma oddziałującymi ze sobą przestrzeniami, zawierającymi się nawzajem, połączonymi biegiem historii Utwór prezentowany również na wystawach:  Temporary Cities, Narodowe Centrum Sztuki Współczesnej, Moskwa, RU 2006  Temporary Cities Cultural Communication Centre of Klaipeda, LT, 2006 UNFOLDING MEMOIRS, The New Gallery, Jeruzalem, Izrael, 2007 220

EVEN IF - A NUTSHELL video animacja 3D, 5min, 2007 Muzyka: Barbara Buchholtz (Theremin) Utwór Prezentowany na wystawach:  Targets of Opportunity, Galerie der Kunste , Berlin 2007  BeloHorizonte Brazil, Imagen-Pensamento, Laboratorio Arte Alameda, Mexico DC Tytuł nawiązuje do słów z „Hamleta W. Szekspira „Nawet zamknięty w skorupce orzecha, nadal będę Panem Wszechświata”, oraz do tytułu książki S. Hawkinga „Wszechświat w Skorupce Orzecha”. Utwór w poetycki sposób łączy tradycje :sztuki i nauki tworząc swoisty portret ambiwalentnej kondycji człowieka, ujętej między ulotną chwilą płomienia zapałki a wiecznością galaktycznych przestrzeni. Utwór wykorzystuje obrazy galaktyk uzyskane dzięki Teleskopowi Hubble /Nasa oraz zapis rezonansu magnetycznego uzyskany dzięki wsparciu Functional Imaging Laboratory, London University 221

POZA LINIĘ POWIEK. PODRÓŻ / BEYOND THE LINE OF EYELIDS. TRAVEL dwukanałowa instalacja video / zaadoptowana również w formę jednokanałowego filmu video prezentowana na wystawach indywidulnych  Poza Linię Powiek. Podróż , Galeria XXI w Warszawie, PL, 2004  Between Distances Galeria Horst Dietrich, Berlin, DE w ramach “KulturJahr der Zehn” Konrad-Adenauer-Stiftung, LVBG, Berlin, DE, 2004 Oraz na Festiwalach i wystawach m.in:  I Biennale Lódzkie, 2004;  Galerienrundgang der Zehn, Internationaler Club im Auswartigen e. V., Berlin, DE 2005  Kunst der Zehn“, Rathausgalerie, Monachium, DE 2005  Neue Horizonte entdecken, Zeche Zollverein Essen, DE, 2005  WRO Biennale Sztuki Mediów, 2005  Beyond, Real Art Ways Hartford CT, USA 2006 W utworze zwykła podróży pociągiem staje się podwójnym doświadczeniem: podróżą w stronę jej zewnętrznego celu i do własnego wnętrza. Podróż \"dzieje się\" w granicach wyznaczonych zapisem fal mózgowych alfa, w obszarze, gdzie światła odległych gwiazd i galaktyk mieszają się ze światłami osiedli ludzkich, prowokując pytania o granice naszego wzroku, percepcji i wyobraźni. Część dźwiękowa łączy \"zewnętrzne\" odgłosy podróży pociągiem z sonifikacją zapisu fal mózgowych alfa. Stop klatki z filmu video 222

„Carried by the Earth we revolve at the speed of 30 km/s around the Sun, which then rushes around the centre of Milky Way at the speed of 230 km/s. Milky Way falls towards Andromeda at the speed of 90 km/s and 45 km/s towwards the centre of our Local Group of Galaxies. At the speed of 600 km/s the Group moves in the direction of the Great Attractor… Our daily trips and peregrinations are part of this voyage” Tekst inwokacyjny filmu 223

Poza Linię Powiek. Podróż , Galeria XXI w Warszawie, PL, 2004 224

225

226

Projekt artystyczny realizowany dzięki wsparciu: Pracowni Technik Pomiarowych (Fizyka medyczna / Neuroinformatyka), Wydział Fizyki Uniwersytet Warszawski W 2004 roku wybrana zostałam przez Fundację Konrad-Adenauer-Stiftung, jako reprezentant sztuki polskiej w programie Kulturjahr der Zehn / Neue Horizonte Entdecken, związanym z przystapieniem 10 krajów srodkowoerupejskich do Uni Europejskiej. Program objął: Wystawę indywidulaną Between Distances Galeria Horst Dietrich, Berlin, DE Oraz udział w wystawach zbiorowych w Berlinie Essen i Monachium. Wystawy objęły książki artystyczne, grafiki oraz prezentacje filmów wideo , w tym Beyond the Line of the Eyelids. Travel 227

WHISPERS of HARMONY (Szepty Harmonii) cykl prac 2000—2006 Functional Imaging Laboratory, University College London UCL Euopean Souther Observatory & NASA Space Science Data Coordinated Archive (NSSDCA) 228

SZEPTY HARMONII 1. wprowadzenie 2. Tony i Szepty / Tones & Whispers I nagroda w polskiej edycji konkursu 2007- a very spatial year\" organizowanym przez European Planetology Network EUROPLANET 3. Somnium 4. Ukryta Melodia—Inner Spaces 5. Dzieło habilitacyjne: Ukryta Melodia – w poszukiwaniu dźwięku, Galeria ON, Poznań 2003 Wystawy indywidualne przed habilitacją związane z cyklem 6. Hidden Melody. Harmonia Mundi - exercises in perspective, Kingsgate Gallery Londyn, 7. Re:positioning: Hidden Melody, do it yourself, Gallery Artists Unlimited, Bielefeld, DE 8. Powiązane Publikacje 229

Szepty Harmonii Natura nie jest niema, lecz niczym wielka orkiestra, z daleka przesyła nam bezustannie fragmenty melodii oraz rozproszone dźwięki. Brakuje nam fraz, które połączyłyby te urywki. Moty przewodni pozostaje ukryty. To my mamy przeniknąć tajemnicę tej zatajonej melodii, aby usłyszeć ją w całym jej pięknie” Trinh Xuan Thuan (Ukryta Melodia… i Człowiek stworzył Wszechświat” wyd. polskie Zysk i S-ka, 1998) Wprowadzenie: W latach 2000 - 2006 gros moich twórczych poszukiwań skupiała się wokół pitagorejskiej koncepcji ukrytego porządku, Harmonii Mundi, zadając pytanie o jej aktualność w naszych czasach. Pitagorejska Harmonia Świata, wyrażona w matematycznych stosunkach między jego mikro i makro skalami, została uznana za jedną z najważniejszych i najpiękniejszych idei jaką zrodził ludzki umysł. Pitagoras wierzył, że cała materia rezonuje dźwięki, że cały świat jest muzyką. Podzielił ją na Musica Mundana (która wkrótce miała zasłynąć jako Muzyka Sfer) i Musica Humana (muzyka ciała i duszy człowieka). Jego system oparty na liczbach i proporcjach po raz pierwszy połączył wnętrze człowieka z resztą uniwersum. Dla Pitagorasa trójkąt narysowany na piasku, wyznaczony przez odległe gwiazdy lub dźwiękową tercję, był jednym i tym samym: wyrażał Logos, ukryty porządek wszechświata. Matematyczno-muzyczny system Pitagorasa łączył filozofię, naukę i sztukę, ustanawiając drogi ich rozwoju. Ten spójny model uległ z czasem pęknięciu i mimo podejmowanych prób nadal nie wiemy, jak scalić pojedyncze dźwięki i frazy naszego poznania w integralną całość, w świadomość, która pomieściłaby bogactwo i różnorodność doświadczanej przez nas rzeczywistości. Mimo upływu czasu oraz cywilizacyjnych przekształceń, wydaje się, że nie istnieje dziedzina naszego życia, gdzie nie pobrzmiewałyby echa pitagorejskich koncepcji. Silne ich wpływy widoczne są również w obszarze sztuk wizualnych, gdzie od czasów bizantyjskich mnichów z góry Atos poszukiwano sposobów obrazowego przedstawiania uniwersalnych muzycznych harmonii. Zagadnienia te koncentrowały się głównie na zagadnieniach proporcji oraz stosunków przestrzennych, których ukoronowaniem były perspektywiczne studia renesansu. Idea dźwiękowej i wizualnej analogii przybrała nowe oblicze w malarstwie XIX wieku, a jej rewolucyjna potencjalność w pełni objawiła się w awangardowych ruchach XX wieku. Od kosmicznych wizji W. Kandinsky'ego, świetlnych orkiestracji T. Wilfreda, koncepcja wizualnej muzyki stała się jedna z najbardziej dynamicznych idei w sztuce XX wieku, znajdując odbicie w malarstwie, grafice, koncertach świetlnych, pokazach, filmie eksperymentalnym, instalacjach przestrzennych i w nowych mediach cyfrowych. Dzisiejszy obszar relacji między obrazem i dźwiękiem w nierozerwalny sposób łączy ewolucję sztuki z pejzażem filozoficznych paradygmatów i naukowych fascynacji epoki, stymulowanych dynamicznym rozwojem technologicznych narzędzi. 230

Jednym z z najambitniejszych naukowych projektów początków XXI wieku jest Millenium Simulation. Tworzona przez Virgo Consortium wizualizacja „najbliższego” fragmentu wszechświata obejmuje ponad 10 bilionów punktów, z których każdy reprezentuje grupę galaktyk. Jest to tak ogromna skala, że nie zobaczymy w niej nawet naszej Drogi Mlecznej. Jeżeli ten imponujący model zestawimy z mapą neuronowych połączeń mózgu człowieka (nie mniej ambitny projekt Blue Brain), zadziwi nas podobieństwo tych dwóch niezmiernie złożonych systemów. Można się zastanawiać, czy wynika ono ze stosowanych narzędzi wizualizacji i obrazowania danych. Więcej jednak wskazuje na to, że faktycznie więcej łączy, niż dzieli makro i mikro struktury naszego uniwersum. Rozważając ważkość pitagorejskiej idei, warto również wspomnieć dwie bliźniacze sondy Voyager 1 i Voyager 2, wystrzelone w 1977 roku w celu eksploracji przestrzeni międzygwiezdnej. W sierpniu 2012 roku Voyager 1 opuścił heliosferę, nie tylko dostarczając naukowych danych, ale również niosąc nasze przesłanie do odległych, nieznanych nam cywilizacji.. Do każdej z sond bowiem został dołączony Voyager Golden Record, na którym zapisane są pozdrowienia wypowiadane w 55 językach, muzyka oraz dźwięki i obrazy przedstawiające różnorodność życia i kultury na Ziemi. Golden Record otwiera, dokonana w Bell Laboratories, muzyczna interpretacja Harmonices Mundi (Muzyki Sfer) ojca współczesnej astronomii Johannesa Keplera, „Matematyczna Pieśń nad Pieśniami” jak określił ją Artur Kestler. Inspirując się pitagorejskimi intuicjami, w moich realizacjach artystycznych łączę obrazy wnętrza mojego ciała (uzyskane za pomocą USG lub rezonansu magnetycznego) ze zdjęciami odległych galaktyk, mikro-dźwięki układu krążenia i fal mózgowych z zapisem promieniowania kosmicznego. Odwołuję się w nich do głęboko ludzkiego pragnienia harmonii i transcendencji oraz poznawczego potencjału ludzkiej wyobraźni. W tej serii badam również relacje między dźwiękiem i jego wizualnymi interpretacjami: od bogatej tradycji muzyki wizualnej (połączonej często z synestezją) do wizualnych zapisów zjawisk dźwiękowych i artystycznych partytur. Moje wcześniejsze artystyczne poszukiwania ujęłam w pracy habilitacyjnej zatytułowanej: Ukryta Melodia. W poszukiwaniu dźwięku - ćwiczenia z perspektywy. Tony i Szepty Ukryta Melodia 231

W moich realizacjach artystycznych wykorzystuję muzyczne opracowanie Muzyki Sfer Johannesa Keplera. Z jednej strony, służą mi one jako materiał do tworzenia artystycznych światłoczułych partytur—obiektów. Z drugiej strony pozwalają na muzyczno- wizualne wykonania, które stają się częścią artystycznych multimedialnych utworów. Łącze w nich Muzyke Sfer z muzycznymi interpretacjami danych uzyskanych przez radioteleskopy i inne narzędzia służące współcześnie do eksploracji przestrzeni kosmicznej. Materiał ten zestawiam z kolei z mikrodźwiękami układu krążenia i fal mózgowych, które kryją w sobie fascynujące struktury fraktalne, a ich rezonanse i alikwoty rozbrzmiewają we wszystkich dostępnych nam oktawach. Nic w tym zapewne dziwnego, biorąc pod uwagę fakt, że dla Pitagorasa stwierdzenie, że świat jest muzyką nie było metaforą, ale odpowiedzią na poszukiwanie arche, esencji wszechświata.” TONY I SZEPTY / TONES & WHISPERS Cykl zamyka multimedialna realizacja Tony i Szepty (Tones & Whispers) Jest to 3-kanałowa instalacja video, 8.31 sec , realizowana w latach 2005/6 Prezentowana na wystawach indywidualnych (pierwsza wersja—premiera:  Tony I Szepty, Galeria AT, Poznań, PL 2005  Here & Beyond, Objectnotfound Gallery, Monterrey, MX 2005  Oraz na wystawach zbiorowych/festiwalach w różnych wersjach i aranżacjach m.in.,:  Cybersonica Festival, Dana Centre / Science Museum, Londyn, UK (2005)  Czas Gwiazd. Innowacje w Królestwie Wszechświata\", EPO European Patent Office, Berlin, DE (2006) oraz w Urzędzie Patentowym Rzeczpospolitej Polskiej (2006) Wystawa organizowana w ramach roku Polsko-Niemieckiego  Contact – Context, Kunstlerforum Bonn, DE 2006  Poza, Real Art Ways Hartford CT, USA 2007  Asia—Europe Mediations, Poznań Biennale 2007  Ping4. Festival del Arte et Musica Experimental, Sa Taronja, Mallorca , ES  Seeing Ourselves, MUSE Centre for Photography and the Moving Image, New York, USA, 2011 I Nagroda Utwór mmultimedilany Tones & Whispers uhonorowany został 1 nagrodą w polskiej edycji konkursu \"2007 — a very spatial year\" organizowanym przez European Planetology Network EUROPLANET, z okazji 50-lecia \"Ery Kosmicznej\" w kooperacji z Centrum Badań Kosmicznych PAN w Warszawie i Obserwatorium Astronomicznym w Olsztynie. 232

Praca zrealizowana została dzięki wsparciu Functional Imaging Laboratory, University College London UCL, European South Observatory i NSSDC We współpracy z Barbarą Buchholtz: theremin Dave Lawrence’m: opracowanie muzyczne Do realizacji „Tonów i Szeptów” niezbędna okazała się wizyta w Instytucie Neurologii na Uniwersytecie Londyńskim, gdzie przeprowadzane są badania nad percepcją dźwięku. Tam wykonano skan w rezonansie magnetycznym (fMRI) mojego mózgu w czasie słuchania przeze mnie keplerowskiej kompozycji w wykonaniu Barbary Buchholz na tereminie, instrumencie, w którym źródłem dźwięku są fale radiowe. W czasach radioteleskopów, przeszukujących dalekie w czasie i przestrzeni obszary Kosmosu, nie ograniczony do widzialnego pasma docierającego do Ziemi światła, zastosowanie tego instrumentu wydało mi się najbardziej adekwatne. W rezultacie powstała instalacja obejmująca trzy symultaniczne filmy wideo. Długość każdego filmu to 8 min 31 sec każdy, w nawiązaniu do odległości świetlnej między Słońcem a Ziemią. Słońce bowiem stanowiło centrum pitagorejskiego systemu. Keplerowska Muzyka Sfer wykonana na thereminie tworzy ścieżkę dźwiękowa pierwszego filmu. Natomiast pozostałe filmy łączy ścieżka dźwiękowa, opracowana przez Dave Lawrence’a. Zmienia ona keplerowską Muzykę Sfer w wielowarstwową kompozycję o bogatej teksturze. Wykorzystane są w niej dźwięki naturalne i przetworzone cyfrowo, w tym dźwięki moich fal mózgowych alfa, głosu ludzkiego, drgania strun i różnych obiektów fizycznych oraz dźwięki generowane poprzez systemy czujników, dźwięki otoczenia, a także fal emitowanych przez odległe galaktyki. odległe filmy wideo: 233

Na jpierwszym filmie pojawiają się wirujące ciała niebieskie (Merkury, Wenus, Ziemia, Księżyc, Mars, Jowisz i Saturn) ujęte w partyturach Johannesa Keplera. Są otoczone sferami odpowiadającymi poszczególnym melodiom i animowane dłońmi muzyka. 234

Na drugim filmie wirują one w pejzażu skomponowanym z obrazów wnętrza mózgu i odległych galaktyk 235

Na trzecim filmie moja głowa zeskanowana w technologii 3D ukazana jest jako centrum tego układu, zastępując Słońce, z którego pozycji niejako napisana została Muzyka Sfer. 236

Dzisiaj wiemy, że nasz Układ Słoneczny nie jest środkiem wszechświata. Wręcz przeciwnie, krążymy na naszej małej planecie wokół jednej z milionów gwiazd na obrzeżach naszej galaktyki, jednej z milionów galaktyk pędzących poprzez przestrzeń kosmiczną, a ściślej mówiąc, wraz z tą przestrzenią. Gdzie zatem szukać punktu odniesienia? Jednym z rozwiązań jest zwrócenie się w stronę mózgu, którego funkcją jest umysł – centrum indywidualnego odczuwania i percepcji świata oraz źródła wszelkich o nim wyobrażeń i idei. Inną możliwością jest porzucenie myślenia w kategoriach centrów i peryferii oraz uznanie układu mózg-umysł człowieka za system poznający, ewoluujący, uczestniczący i wartościujący, który funkcjonuje w czasoprzestrzennym kontekście i określany jest przez synergię informacji płynących z wewnątrz i z zewnątrz tego systemu. Takie podejście, sugerowane przez Tamara Levina, włącza jednostkowy układ nerwowy nie tylko do biologicznych (genetycznych), historycznych i kulturowych doświadczeń, ale także do energii i przestrzeni informacyjnej kosmosu. Odkrywa ludzką świadomość jako małą, fraktalną cząstkę większej, niepodzielnej całości, ukrytą gdzieś w pulsujących zakamarkach wszechświata. Kreatywność materii rodzi inteligencję życia.(…) Być może za setki tysięcy lat natrafimy na zagubioną w kosmosie Złotą Płytę Voyagerów, nasze przesłanie do odległych w przestrzeni i czasie cywilizacji. I ponownie wsłuchamy się w otwierające ją wibrujące tony Muzyki Sfer Keplera, ucieleśnienie idei, która legła u podstaw naszej wyobraźni, wizji i kreacji. Wówczas z perspektywy już cywilizacji solarnej, a może i galaktycznej, z wyrozumiałością spojrzymy na współczesnego homo sapiens, z jego ułomnościami, upadkami i ograniczonością, jako na mimo wszystko znaczące ogniwo w rozwoju człowieczeństwa. Kompozycjom mulitmedialnym towarzyszą pojedyncze partytury Johannesa Keplera, w formie graficznego zapisu ścieżek wykorzystanych w pierwszym filmie. Jest możliwość zapoznania się z materiałem wizualno-dźwiękowym każdej z planet (plus księżyca) 237

238

SOMNIUM Somnium to inna wersja projektu odnoszącego się do Harmonii Mundi Pitagorasa i Muzyki Sfer Johanesa Keplera. Obejmuje dwie komplementarne video-animacje. Tytuł pochodzi od ostatniej książki Johanessa Keplera, będącego pierwsza historycznie powieścią science fiction. Muzyka Sfer Keplera, za Pitagorasem, napisana została „z pozycji Słońca”, centrum ówczesnego wszechświata. Somnium to artystyczna podróż poprzez skany mojej głowy uzyskane w rezonansie magnetycznym: w kierunku wertykalnym i horyzontalny, będącą jednocześnie podróżą poprzez odległe galaktyki. Utwór przywołuje odwieczne pytanie o realność i model wszechświata który tworzymy w naszej wyobraźni. Somnium zaprezentowane zostało na wystawie indywidulanej:  Lightscape, Deli-licht Project, Pennisula Rotterdam, NL 2006 roku Oraz na wystawach:  Coma, Dolnośląskie Centrum Sztuki, Katowice, PL 2006  Czas Gwiazd. Innowacje w Królestwie Wszechświata\", EPO European Patent Office, Berlin, DE (2006) oraz w Urzędzie Patentowym Rzeczpospolitej Polskiej (2006) 239

Ukryta Melodia - Inner Spaces OniONe, Innerspaces Centrum Sztuki, Poznań, PL 2003 4 video projekcje, 4 monitory, szklany glob, dźwięk Cykl odnoszący się do pitagorejskiej Harmonii Świata rozpoczęły instalacje multimedialne, w których łączyłam muzyczne opracowanie Muzyki Sfer Johannesa Keplera z mikrodźwiękami jednego uderzenia serca. Nagranie zarówno skurczu jak i rozkurczu mięśnia sercowego zostało rozciągnięte komputerowo do 8min 31 sekund, czyli do czasu, jaki potrzebuje promień światła na dotarcie ze Słońca do Ziemi. Otrzymana w ten sposób, bogata w wewnętrzne harmonie, muzyka ciała została połączona z autorską komputerową interpretacją Muzyki Sfer, tworząc jedną całość. kompozycja składa się z dwóch części: skurczu i rozkurczu serca. Jednostką rytmiczną utworu jest bicie serca Wizualizacja ścieżki dźwiękowej połączona została z rejestracją ultrasonograficzną wnętrza macicy tworząc jedną dynamiczną całość. W centrum instalacji znajduje się szklany glob, oświetlony czteroma monitorami, a na ściany pomieszczenia rzucone są projekcje video sprawiając, że cała przestrzeń „pulsuje” Ukrytą Melodią. 240

Ukryta Melodia— Inner Spaces była kontynuacją dzieła habilitacyjnego: 241

Hidden Melody - exercises in the perspective wystawa indywidualna ingsgate Gallery, London 2002 video, kabel, głośnik wmontowany w oparcie krzesła, lampy, lupa, zestaw \"Zrób to sam\" pozwala na stworzenie własne efemerycznej notacji przy pomocy światła Przeniesiony na transparentne klisze ręczny zapis nutowy Keplera, wszedł w skład nowej wersji „zestawu”. Zbiór partytur-matryc, papier światłoczuły i inne potrzebne rekwizyty umieszczone zostały w drewnianej walizeczce jako „Zestaw Przenośny”. 242

Re:positioning: Hidden Melody, do it yourself Wystawa indywidulana Galerie Artists Unlimited, Bielefeld, 2000 Instalacja dźwiękowa, zestaw książek artystycznych „Muzyka sfer” jest połączeniem idei J. Keplera, jego zapisu nutowego, z melodią odkrywaną w trakcie komputerowego „rozciągania” w czasie bicia serca do odległości świetlnej między Ziemią a Słońcem. Ta podstawowa, życiowa ekspresja okazała się bardzo skondensowaną i złożoną jednostką. W „Muzyce Sfer”, w galerii Artistst Unlimited w Bielefeld, jej bogata, foniczna tekstura rozbrzmiewała w 7 głośnikach połączonych ze sobą kablami o długościach odpowiadających odległościom międzyplanetarnym naszego Układu w skali 1:10 000 000 000 000 .(sprowadzonych do „ludzkiego” wymiaru). Muzyka, schodząc do niesłyszalnych rejestrów (poniżej 20 Hz) ujawniała swoją nieprzerwaną obecność w pulsacjach pracujących membran. Zestaw „ZROB TO SAM“ : Czarna skrzynka, wyposażona w dźwiękoszczelną gąbkę, zawiera sekcję rytmiczną (dźwięk kardiogramu, uruchamiany przez wykonawcę) oraz zestaw partytur opartych na zapisie nutowym Johannesa Keplera. Nuty te służą za matryce dla stworzenia własnego światłoczułego, efemerycznego zapisu. Wg Pitagorasa, każdy uczestniczy w harmonii świata i w tym uczestnictwie tkwi zalążek ludzkiej kreacji. Sztandarowe hasło „każdy jest artystą” J.Beuysa niesie z sobą obowiązek obudzenia w sobie tych twórczych potencji. Fotograficzny obraz nuty przywołuje tradycję druku ulotnego, nośnika idei poszerzającego pole bezpośredniej komunikacji. Podobnie jak w sztuce poczty, umieszczony w czarnej kopercie zapis, adresowany jest do konkretnego odbiorcy, który okazuje się być jednocześnie jego nadawcą. 243

Ukryta Melodia – w poszukiwaniu dźwięku Galeria ON w Poznaniu, 2003 Videoanimacja - projekcja, monitor, mikroskop , teleskop, grafika komputerowa, ksiązka artystyczna. 244

Instalacji towarzyszyły artystyczne graficzne partytury inspirowane zapisem Muzyki Sfer Johannesa Keplera: przykłady Jowisz i Saturn Również w formie 3-wymiarowych, światłoczułych zapisów nut Johannesa Keplera, odnoszących się do form platońskich 245

WYBRANE PRACE VIDEO 2000-2004 2000-2004 246

ALEF, video animacja 3 min Utwór upubliczniony po raz pierwszy na wystawie Alphabet Galeria AT, Poznan, PL, 2004 Dzieło komponują zebrane przeze mnie nagrania alfabetów (lub ich odpowiedników) w językach wywo- dzących się z różnych stron świata (Europy, Azji, Afryki i obu Ameryk). W strefie audio tworzą one bogatą fakturę polifonii, a w wersji wizual- nej złożoną wielobarwną sferę, w której rozwija się zarodek nowe- go życia. 247

LIFE—MOTIF Video instalacja na dwa monitory, 3.25 min (pętla) Motywem przewodnim (leitmotiv) jest zapis jednego uderzenia serca, które przekazywane z „ręki do ręki” staje się środkiem wymiany i komunikacji. Praca powstał dzięki rezydencji artystycznej w ART OMI, NY w Stanach Zjednoczonych Prezentowana na wystawach :  Open studios, ArtOmi Art Omi International Art Centre, Ghent, Nowy Jork, USA 2004  Bread Matters, w Museo del Aqua w Lizbonie, 2004 OMPHALOS Video, 1 min 54 Utwór odnosi się do problemu fizycznej i mentalnej reprodukcji, kontynuacji i współzależności. Sam tytuł przywołuje starożytną ideę Omphalos Mundi, początku i centrum świata, która stwarza podstawy indywidualnej i zbiorowej tożsamości. Struktura filmu oparta jest na sekwencji pępków, pojawiających się lub zanikający w sobie 248

Omphalos zaprezentowany został po raz pierwszy na  X-Change Fesival, Linz, AT ANATOMY of A MOMENT ideo 3 min., 2002 Film ukazuje falę akustyczną bicia serca, w którą wskanowane zostały dźwięki codziennego życia, dzieląc ją na poszczególne zdarzenia. Utwór prezentowany m.in.. na wystawach  Poetry&Art. Poetry International Festival Rotterdam, Theatre/Rotterdamse Schouwburg, Rotterdam, NL , 2004  Lekkość Rzeczy, Centrum Sztuki Współczesnej, Warszawa,PL, 2003 Language in Art. Poetry International Festival 2004-2006 249

MEASUREMENT Measurement, International Digital Miniature Print Universtity of West England (UWE), Bristol, UK, 2002 grafika komputerowa, wydruk na papierze czerpanym Współczesna technologia sprawia, że docieramy do granic niepoznanego w sposób niedostępny przeszłym pokoleniom. To, co niezmiernie małe może zostać powiększone do n-tej potęgi, a to, co niezwykle ogromne, przesłaniające horyzont poznania, jawi się jako niepozorna drobina nieustannie rozszerzającej się całości. Papier milimetrowy, tradycyjny symbol naukowego opisywania świata ukazuje swój umowny, normatywny charakter. Siatka prostych, porządkujących podziałów traci swoją funkcjonalna precyzję. Nie jest już tłem, ale ontologiczną cechą zapisu, nie poddających się pomiarom, procesów. Nasza rzeczywistość, wbrew wysiłkom ich naukowego obiektywizowania, jest zrelatywizowana do indywidualnych, „przygodnych” pomiarów (Richard Rorty). Nadal aktualny jest wzorzec jednego metra Ludwika Wittgensteina, który wykonany z gumy może przybierać różne długości, a jego pomiar jest zawsze dokładny i prawdziwy. W przestrzeni wyzbytej euklidesowego porządku, linia gubi prostotę swojej trajektorii. W obecności pojedynczego istnienia ulega załamaniom, zagięciom, pofałdowaniom. W konsekwencji przekształca się w jedyny „realny” horyzont niepowtarzalnego bytu: linię kardiogramu. Rytm pracy serca jest najbardziej osobistą ekspresją a zarazem najbardziej anonimowym dowodem egzystencji. Wszystko, co robimy jest muzyką. 250