40นักการเมืองถิ่นร้อยเอ็ด

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด สุจารี พรรคเพื่อไทย (พรรคพลังประชาชน) 2. นางรัชนี พลชื่อ (26 เม.ย. 2552) พรรคเพื่อแผ่นดิน แทน นภดล พลชื่อ ซึ่งถูก ศาลสั่งเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง จากการเลือกตั้งครั้งนี้มีสมาชิก สภาผ้แู ทนราษฎรมาจากพรรคเพ่อื ไทย หรอื พรรคพลงั ประชาชน เดมิ เกอื บทง้ั จงั หวดั ยกเวน้ เพยี งพรรคเดยี วคอื พรรคเพอ่ื แผน่ ดนิ โดยที่สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรชุดนี้ดำรงตำแหน่งได้เกือบ 4 ปี ระหวา่ งวนั ท่ี 23 ธนั วาคม 2550 ถงึ 9 พฤษภาคม 2554 แตภ่ ายใต้ นายกรัฐมนตรีถึง 3 คน 1.28 สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ชุดท่ี 24 พ.ศ.2554 (3 กรกฎาคม 2554 – ปัจจุบัน) การเลือกต้ังสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ครั้งท่ี 23 พ.ศ.2554 วันท่ี 3 กรกฎาคม 2554 รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 1) พุทธศักราช 2554 กำหนดให้มี ส.ส. จำนวน 500 คน มาจากการเลือกตั้ง 2 แบบ ได้แก่ ส.ส.แบบแบ่งเขต จำนวน 375 คน และ ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อ จำนวน 125 คน ส.ส.แบบ แบ่งเขต คือ ส.ส. ที่มาจากเขตเลือกตั้งโดยการแบ่งเขตเลือกตั้ง ประเทศออกเป็น 375 เขต โดยเลือกได้หมายเลขเดียว ที่เรียกว่า เขตเดียวเบอร์เดียว ส่วน ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อ คือ ส.ส. ที่มา จากการเลือกตั้งในแบบบัญชีรายชื่อ โดยพรรคการเมืองที่ส่ง ผู้สมัคร ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อจะจัดทำบัญชีรายชื่อผู้สมัคร ไว้เพียงบัญชีเดียว เรียงลำดับจำนวนไม่เกิน 125 รายชื่อ ซึ่ง เป็นการเลือกพรรคการเมืองใดพรรคการเมืองหนึ่งเพียงพรรค เดียว ได้เพียงหมายเลขเดียว หรือเบอร์เดียว 88

การเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ผลการเลือกตั้งครั้งนี้พรรคการเมืองที่ได้จำนวนสมาชิก สภาผู้แทนราษฎรมากที่สุดคือ พรรคเพื่อไทย จึงได้เป็นแกนนำ ในการจัดตั้งรัฐบาลผสมร่วมกับพรรคชาติไทยพัฒนา พรรคชาติ พัฒนาเพื่อแผ่นดิน พรรคพลังชล และพรรคมหาชน โดยรัฐสภา รับรองให้นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ผู้สมัครบัญชีรายชื่อ หมายเลขหนึ่งของพรรคเพื่อไทยเป็นนายกรัฐมนตรี ซึ่งถือเป็น ครั้งแรกของประเทศไทยที่มีนายกรัฐมนตรีหญิงคนแรก ส่วน พรรคที่เหลือเป็นพรรคฝ่ายค้าน นำโดยพรรคประชาธิปัตย์ พรรคภมู ใิ จไทย พรรครกั ประเทศไทย พรรคมาตภุ มู ิ พรรครกั ษส์ นั ติ และพรรคประชาธิปไตยใหม่ สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของจังหวัดร้อยเอ็ดจากการ เลือกตั้งครั้งนี้แบ่งเป็น 3 เขตเลือกตั้ง มีสมาชิกสภาผู้แทน ราษฎร จำนวน 8 คน และสังกัดพรรคการเมือง ได้แก่ เขต 1 นายวราวงษ์ พันธุ์ศิลา พรรคเพื่อไทย เขต 2 นายฉลาด ขามช่วง พรรคเพื่อไทย เขต 3 นายนิรมิต สุจารี พรรคเพื่อไทย เขต 4 นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์ พรรคเพื่อไทย เขต 5 นางเอมอร สินธุไพร พรรคเพื่อไทย เขต 6 นายกิตติ สมทรัพย์ พรรคเพื่อไทย เขต 7 นายศักดา คงเพชร พรรคเพื่อไทย เขต 8 นายเศกสิทธิ ไวนิยมพงศ์ พรรคเพื่อไทย รวมทั้งมีสมาชิกสภา ผู้แทนราษฎรจังหวัดร้อยเอ็ดอีกหนึ่งคนที่ได้รับเลือกตั้งจากการ ลงแบบบัญชีรายชื่อของพรรคเพื่อไทย คือ นายเวียง วรเชษฐ ซึ่งการเลือกตั้งครั้งล่าสุดนี้ถือว่าความนิยมของพรรคเพื่อไทยมี สูงมาก รวมทั้งกระแสของมวลชนคนเสื้อแดงที่ทุกเขตพื้นที่ใน จังหวัดร้อยเอ็ดถือเป็นฐานที่มั่นของคนเสื้อแดง และหมู่บ้าน เสื้อแดง จึงส่งผลให้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทุกเขตในจังหวัด 89

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ร้อยเอ็ดมาจากพรรคเพื่อไทยทั้งสิ้น (สำนักงานเลขาธิการสภา ผู้แทนราษฎร, 2553, http://www.parliament.go.th) จากข้อมูลการเลือกตั้งจังหวัดร้อยเอ็ดที่กล่าวมา สรุป เป็นตารางข้อมูลจำนวนการเลือกตั้งและสมาชิกสภาผู้แทน ราษฎรที่ได้รับเลือกตั้งในการเลือกตั้งทั่วไปของจังหวัดร้อยเอ็ด ระหว่าง ปี 2476 – ปัจจุบัน (กรกฎาคม 2554) ดังตารางที่ 3.1 90

ตารางที่ 3.1 การเลือกต้ังทว่ั ไปและสมาชกิ สภาผ้แู ทนราษฎรท่ไี ด้รบั เลอื กตง้ั ของจงั หวดั รอ้ ยเอด็ ระหว่าง ปี 2476 – ปัจจบุ ัน (กรกฎาคม 2554) ส.ส. เลอื กตง้ั วนั เลือกต้งั เขต ผไู้ ดร้ บั การเลือกตงั้ พรรค ชดุ ท่ี ครง้ั ท ่ี เลือกตั้ง 2 1 15 พฤศจิกายน 2476 - 1. พันตรี พระไพศาลเวชกรรม (สวาสดิ์ โสมเกษตริน) 2. จ.ส.ต ขุนเสนาสัสดิ์ (ถั่ว ทองทวี) 3 2 7 พฤศจิกายน 2480 2 เขต เขต 1 นายถวิล อุดล เขต 2 นายเขมชาติ บุญรัตน์พันธ์ การเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 91 4 3 12 พฤศจิกายน 2481 2 เขต เขต 1 นายถวิล อุดล เขต 2 นายเขมชาติ บุญรัตน์พันธ์ 5 4 6 มกราคม 2489 2 เขต เขต 1 นายสิงห์ ประกาสิทธิ์ เขต 2 นายวิเชียร บำรุงพานิช

ส.ส. เลอื กต้ัง นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด วนั เลอื กต้ัง เขต ผู้ได้รบั การเลอื กต้งั พรรค ชดุ ท ี่ ครง้ั ที ่92 5 สิงหาคม 2489 เลอื กตง้ั 5 4 29 มกราคม 2491 3 เขต เขต 1 นายฉันท์ จันทชุม (เพิ่มเติม) (เพิ่มเติม) เขต 2 นายประมวล ประสาน 5 มิถุนายน 2492 เขต 3 นายจำรัส ทับแสง 6 5 3 เขต เขต 1 นาย ช. สายเชื้อ 6 5 เขต 2 นายนิวัฒน์ ศรีสุวรนันท์ (เพิ่มเติม) (เพิ่มเติม) เขต 3 นายเขมชาติ บุญรัตน์พันธ์ 7 6 เพิ่ม 1 คน นายสุวัฒน์ พูนลาภ 8 7 26 กุมภาพันธ์ 2495 - 1. นายจรินทร์ สุวรรณธาดา 26 กุมภาพันธ์ 2500 - 2. นายฉันท์ จันทชุม เสรีประชาธิปไตย 3. นายอัมพร สุวรณบล เสรีประชาธิปไตย 4. นายนิวัติ ศรีสุวรนันท์ เสรีนังคศิลา 1. นายอัมพร สุวรรณบล ประชาธิปัตย์ 2. นายเทพเจริญ พลู ลาภ 3. นายฉันท์ จันทชุม 4. นายสมพร จุรีมาศ

ส.ส. เลอื กต้งั วนั เลือกตง้ั เขต ผไู้ ดร้ บั การเลือกตง้ั พรรค ชดุ ท่ ี ครั้งท่ ี 15 ธันวาคม 2500 เลอื กตง้ั สหภมู ิ 9 8 30 มีนาคม 2501 - 1. นายบรรเจิด สายเชื้อ - 10 กุมภาพันธ์ 2512 2. นายฉันท์ จันทชุม สหภูมิ 9 8 3. นายจรินทร์ สุวรรณธาดา ประชาธิปัตย์ (เพิ่มเติม) (เพิ่มเติม) 26 มกราคม 2518 4. นายสมพร จุรีมาศ ชาติสังคม 10 9 - 1. นาย ช. สายเชื้อ สหประชาธิปไตย ประชาธิปัตย์ 11 10 - 1. นายสมบูรณ์ ทวีวัฒน์ ประชาธิปัตย์ 2. นายสมพร จุรีมาศ ไม่สังกัดพรรค 3. ร้อยเอกสมบูรณ์ ไพรินทร์ ไม่สังกัดพรรค 4. ร้อยตรีอำพัน หิรัญโชติ พลังใหม่ 5. นายเสมอ อัครปรีดี ชาติไทย แผ่นดินไทย เขต 1 1. นายสนิท ขุราษี 2. นายชู อุ่นสมัย 3. นางสุนีรัตน์ เตลาน การเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 93

ส.ส. เลอื กตั้ง นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด วนั เลือกตัง้ เขต ผไู้ ด้รบั การเลอื กตงั้ พรรค ชดุ ที่ ครง้ั ท่ ี94 เลอื กต้งั พลังใหม่ 4 เมษายน 2519 เขต 2 1. นายชัชวาล ชมพแู ดง เกษตรสังคม 12 11 2. นายถวิล พิมพ์มหินทร์ ชาติไทย 22 เมษายน 2522 3. นายอำพัน หิรัญโชติ เกษตรสังคม 13 12 ธรรมสังคม เขต 1 1. นายสมพร จุรีมาศ ประชาธิปัตย์ 2. พ.อ.อุดม ทวีวัฒน์ ธรรมสังคม 3. นายสุธรรม ปัทมดิลก ประชาธิปัตย์ กิจสังคม เขต 2 1. นายโกศล แวงวรรณ ธรรมสังคม 2. นายเฉลียว คล้ายหนองสรวง เสรีธรรม ชาติประชาชน เขต 3 1. นายดุลย์ ดวงเกตุ 2. นายเจริญ กลางคาร กิจประชาธิปไตย เขต 1 1. น.พ.อำพันธ์ หิรัญโชติ 2. นายสมพร จุรีมาศ (ถึงแก่กรรม พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ แทน) 3. พ.อ.พิเศษอุดม ทวีวัฒน์

ส.ส. เลือกตั้ง วนั เลือกตัง้ เขต ผ้ไู ด้รับการเลือกตงั้ พรรค ชดุ ท่ ี คร้ังท ่ี เลอื กต้ัง เขต 2 1. นายโกศล แวงวรรณ ชาติไทย 2. นายยงยุทธ ขัติยนนท์ ชาติไทย เขต 3 1. ร.ต.อ.พงศ์พันธ์ พงศ์สยาม กิจสังคม 2. นายดุลย์ ดวงเกตุ กิจสังคม 14 13 18 เมษายน 2526 เขต 1 1. พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ ชาติประชาธิปไตย 2. น.ส.ศิริพันธ์ จุรีมาศ กิจสังคม 3. นพ.อำพัน หิรัญโชติ ชาติประชาธิปไตย เขต 2 1. นายประสงค์ โพดาพล - 2. นายเฉลียว คล้ายหนองสรวง ประชาธิปัตย์ เขต 3 1. นายขจรศักดิ์ ศรีสวาสดิ์ ชาติประชาธิปไตย 2. นายเวียง วรเชษฐ์ ชาติประชาธิปไตย การเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 95 15 14 27 กรกฎาคม 2529 เขต 1 1. นางสาวอุ่นเรือน อารีเอื้อ กิจสังคม 2. นายอนุรักษ์ จุรีมาศ สหประชาธิปไตย 3. พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชมะนันท์ ชาติประชาธิปไตย

ส.ส. เลือกต้ัง นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด วนั เลือกต้ัง เขต ผ้ไู ดร้ ับการเลอื กตัง้ ชุดท ่ี คร้ังที ่96 เลือกต้งั พรรค เขต 2 1. นายระวี หิรัญโชติ 2. นายเวียง วรเชษฐ์ กิจสังคม 3. นายขจรศักดิ์ ศรีสวาสดิ์ กิจประชาสังคม ชาติประชาธิปไตย เขต 3 1. นายสุรพร ดนัยตั้งตระกูล ประชาธิปัตย์ 2. นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์ กิจสังคม ชาติไทย 16 15 24 กรกฎาคม 2531 เขต 1 1. นายอนุรักษ์ จุรีมาศ ประชาธิปัตย์ 2. นายประณต เสริฐวิชา ชาติไทย 3. นางศิริพันธ์ จุรีมาศ พลงั สงั คมประชาธปิ ไตย กิจสังคม เขต 2 1. นายชัชวาล ชมภแู ดง ราษฎร 2. นายระวี หิรัญโชติ ราษฎร 3. นายขจรศักดิ์ ศรีสวาสดิ์ กิจสังคม เขต 3 1. นายเยี่ยมพล พลเยี่ยม 2. นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์

ส.ส. เลือกตั้ง วนั เลือกตัง้ เขต ผู้ได้รับการเลือกตั้ง พรรค ชดุ ท ่ี ครั้งท่ ี 22 มีนาคม 2535 เลือกตั้ง 17 16 ชาติไทย 13 กันยายน 2535 เขต 1 1. นายอนุรักษ์ จุรีมาศ สามัคคีธรรม 18 17 2. นายบรรจง โฆษิตจิรนันท์ ความหวังใหม่ 3. นางเศกสิทธิ์ ไวนิยมพงศ์ สามัคคีธรรม กิจสังคม เขต 2 1. นายชัชวาล ชมภูแดง ความหวังใหม่ 2. นายระวี หิรัญโชติ กิจสังคม 3. นายขจรศักดิ์ ศรีสวาสดิ์ ความหวังใหม่ ชาติไทย เขต 3 1. นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์ ประชาธิปัตย์ 2. นายสุรพร ดนัยตั้งตระกูล ชาติพัฒนา กิจสังคม เขต 1 1. นายอนุรักษ์ จุรีมาศ ชาติพัฒนา 2. นายฉลาด ขามช่วง ชาติไทย 3. นายบรรจง โฆษิตจิรนันท์ เอกภาพ ความหวังใหม่ การเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 97 เขต 2 1. นายระวี หิรัญโชติ 2. นายเกษม มาลัยศรี 3. นายชัชวาล ขมภูแดง เขต 3 1. นายเอกภาพ พลชื่อ 2. นายสุรพร ดนัยตั้งตระกลู

ส.ส. เลือกต้ัง นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด วนั เลือกตงั้ เขต ผู้ไดร้ ับการเลือกตงั้ พรรค ชดุ ที่ ครง้ั ท่ี 98 เลอื กตงั้ ชาติไทย 19 18 2 กรกฎาคม 2538 เขต 1 1. นายอนุรักษ์ จุรีมาศ ความหวังใหม่ 2. นายเศกสิทธิ์ ไวนิยมพงศ์ ประชาธิปัตย์ 3. นายฉลาด ขามช่วง ชาติไทย ความหวังใหม่ เขต 2 1. นายศักดา คงเพชร ชาติไทย 2. นายขจรศักดิ์ ศรีสวาสดิ์ เสรีธรรม 3. นายชัชวาล ชมภแู ดง ชาติไทย ความหวังใหม่ เขต 3 1. นายเอกภาพ พลชื่อ ความหวังใหม่ 2. นายชัยศักดิ์ ทะไกรราช ประชาธิปัตย์ 3. นายสุรพร ดนัยตั้งตระกูล ชาติไทย ความหวังใหม่ 20 19 17 พฤศจิกายน 2539 เขต 1 1. นายเวียง วรเชษฐ์ กิจสังคม 2. นายฉลาด ขามช่วง ความหวังใหม่ 3. นายอนุรักษ์ จุรีมาศ เขต 2 1. นายขจรศักดิ์ ศรีสวาสดิ์ 2. นายระวี หิรัญโชติ 3. นายศักดา คงเพชร

ส.ส. เลือกตงั้ วนั เลือกตง้ั เขต ผู้ได้รับการเลือกตงั้ พรรค ชุดที่ คร้งั ท ี่ เลอื กตง้ั ความหวังใหม่ 6 มกราคม 2544 เขต 3 1. นายสุรพร ดนัยตั้งตระกลู ความหวังใหม่ 2. นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์ เสรีธรรม 21 20 3. นายเอกภาพ พลชื่อ เสรีธรรม ไทยรักไทย เขต 1 นายสานิต ว่องสันพงษ์ ประชาธิปัตย์ เสรีธรรม เขต 2 นายเศกสิทธิ์ ไวนิยมพงศ์ ไทยรักไทย ความหวังใหม่ เขต 3 นายฉลาด ขามช่วง ไทยรักไทย ไทยรักไทย เขต 4 นายเอกภาพ พลชื่อ ความหวังใหม่ ถิ่นไทย เขต 5 นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์ เขต 6 นายนิสิต สินธุไพร เขต 7 นายกิตติ สมทรัพย์ การเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 99 เขต 8 นายศักดา คงเพชร เขต 9 นายเวียง วรเชษฐ์ เขต 10 นายบุญเติม จันทะวัฒน์ (แทนนายเศกสิทธิ์ ไวนิยมพงศ์)

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ส.ส. เลอื กต้ังวนั เลอื กตง้ั เขต ผไู้ ด้รบั การเลอื กตั้ง พรรค 100ชดุ ท ่ี คร้ังท ่ี เลือกตัง้ ชาติไทย 22 21 6 กุมภาพันธ์ 2548 เขต 1 นายอนุรักษ์ จุรีมาศ ไทยรักไทย ไทยรักไทย เขต 2 นายฉลาด ขามช่วง ไทยรักไทย ไทยรักไทย เขต 3 นายเอกภาพ พลชื่อ ไทยรักไทย ไทยรักไทย เขต 4 นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์ ไทยรักไทย ไทยรักไทย เขต 5 นายนิสิต สินธุไพร ไทยรักไทย ไทยรักไทย เขต 6 นายกิตติ สมทรัพย์ ไทยรักไทย ไทยรักไทย เขต 7 นายศักดา คงเพชร เขต 8 นายมังกร ยนต์ตระกลู 22/1 21/1 2 เมษายน 2549 เขต 1 นายสถาพร ว่องสัธนพงษ์ เขต 2 นายฉลาด ขามช่วง เขต 3 นายเอกภาพ พลชื่อ เขต 4 นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์ เขต 5 นายนิสิต สินธุไพร

ส.ส. เลือกตั้ง วันเลอื กตั้ง เขต ผู้ได้รบั การเลือกตงั้ พรรค ชุดที่ ครง้ั ท ่ี เลอื กต้งั 23 ธันวาคม 2550 เขต 6 นายกิตติ สมทรัพย์ ไทยรักไทย 23 22 เขต 7 นายศักดา คงเพชร ไทยรักไทย เขต 8 นายอนิวรรตน์ วรเชษฐ์ ไทยรักไทย เขต 1 1. นายฉลาด ขามช่วง เพอ่ื ไทย (พลงั ประชาชน) 2. นายวราวงษ์ พันธุ์ศิลา เพอ่ื ไทย (พลงั ประชาชน) 3. นายเศกสิทธิ ไวนิยมพงศ์ เพอ่ื ไทย (พลงั ประชาชน) เขต 2 1. นายศักดา คงเพชร เพอ่ื ไทย (พลงั ประชาชน) 2. นายปิยะรัช หมื่นแสน เพอ่ื ไทย (พลงั ประชาชน) (11 ม.ค. 2552) แทนนสิ ติ สนิ ธไุ พร 1 3.นายกิตติ สมทรัพย์ เพอ่ื ไทย (พลงั ประชาชน) เพอ่ื ไทย (พลงั ประชาชน) การเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด เพื่อแผ่นดิน 101 เขต 3 1.นายนิรมิต สุจารี 2.นางรัชนี พลชื่อ (26 เม.ย. 2552) แทน

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ส.ส. เลอื กต้ังวันเลอื กต้ัง เขต ผไู้ ด้รบั การเลือกตงั้ พรรค 102ชุดท่ ี คร้งั ที ่3 กรกฎาคม 2554 เลือกตั้ง 24 23 เพื่อไทย เขต 1 นายวราวงษ์ พันธุ์ศิลา เพื่อไทย เพื่อไทย เขต 2 นายฉลาด ขามช่วง เพื่อไทย เพื่อไทย เขต 3 นายนิรมิต สุจารี เพื่อไทย เพื่อไทย เขต 4 นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์ เพื่อไทย เขต 5 นางเอมอร สินธุไพร เขต 6 นายกิตติ สมทรัพย์ เขต 7 นายศักดา คงเพชร เขต 8 นายเศกสิทธิ ไวนิยมพงศ์ ที่มา: สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้งประจำจังหวัดร้อยเอ็ด (2553-2554, http://www2.ect.go.th) หมายเหตุ: 1 ถกู ศาลเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง เนื่องจากศาลสั่งยุบพรรค จึงมีการเลือกตั้งใหม่ 2 ถูกศาลเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง เนื่องจากคณะกรรมการการเลือกต้ังมีมติเพิกถอนสิทธิเลือกตั้ง(ใบแดง)

การเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 2. ยุคสมัยของการเลือกต้ัง สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัดร้อยเอ็ด นับตั้งแต่ประเทศไทยเปลี่ยนแปลงการปกครองจาก ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ มาเป็นระบอบประชาธิปไตย เมื่อวันที่ 24 มิถุนายน 2475 ประเทศไทยมีการเลือกตั้งเป็นการ ทว่ั ไปทงั้ สนิ้ 26 คร้งั โดยครง้ั แรกเกิดขน้ึ เมอ่ื วนั ที่ 15 พฤศจกิ ายน 2476 และครั้งล่าสุดเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2554 เราจะ พบตลอดระยะเวลา 75 ปีที่ผ่านมา ประวัติศาสตร์การเมืองไทย จารึกว่าเส้นทางประชาธิปไตย “แบบไทยๆ” ผ่านอุปสรรค หลายรูปแบบ เช่น ในการเลือกตั้งบางครั้งผู้คนตื่นตัว “เข้าคูหา - กาเบอร์ ” ชนิดถล่มทลาย บางคราผู้คนนอนหลับทับสิทธิ์ชนิด ไม่อายฟ้าดิน ขณะที่บางช่วงเวลาต้องจารึกว่าเป็นการเลือกตั้ง ที่ “โคตรโกง” จากที่กล่าวมาข้างต้น การเลือกตั้งสมาชิกสภา ผู้แทนราษฎรจังหวัดร้อยเอ็ดก็มิได้ต่างจากปรากฏการณ์ที่เกิด ขึ้นในระดับประเทศ เพื่อเป็นการทำความเข้าใจภาพรวมการ เลอื กตง้ั ของจงั หวดั รอ้ ยเอด็ เราสามารถแบง่ ชว่ งเวลาการเลอื กตง้ั ได้เป็น 4 ยุค1 ดังนี้ 1 การแบ่งเป็นยุคทั้ง 4 ยุคนี้ มาจากเหตุการณ์ทางการเมืองจังหวัด ร้อยเอ็ดที่แปรเปลี่ยนตามกาลเวลา ดังนี้ - ยุคเริ่มต้น เป็นช่วงเวลาหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ.2475 เริ่มให้มีการเลือกตั้งเป็นครั้งแรก ซึ่งนักการเมืองในยุคเริ่มต้นนี้ เป็นข้าราชการ (ทหาร) และนักกฎหมาย - ยุคโรคร้อยเอ็ด เป็นช่วงเวลาที่มีการซื้อเสียงครั้งยิ่งใหญ่จนกลาย เป็นที่มาของฉายา “โรคร้อยเอ็ด” ซึ่งเป็นยุคที่มีการต่อสู้ทางการเมืองอย่าง เข้มข้นระหว่างนักการเมืองในพื้นที่เดิมกับนักการเมืองจากส่วนกลาง 103

นักการเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด - ยุคเริ่มต้น (พ.ศ.2476-2512) - ยุคโรคร้อยเอ็ด (พ.ศ.2518-2529) - ยุคผลัดใบ (พ.ศ.2529-2544) - ยุคประชานิยม (พ.ศ.2544-ปัจจุบัน สิงหาคม 2554) 2.1 ยุคเริ่มต้น (พ.ศ.2476-2512) นับตั้งแต่มีการเลือกตั้งทั่วไปครั้งแรกตามรัฐธรรมนูญ แห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ.2475 เมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน 2476 การเลือกตั้งในจังหวัดร้อยเอ็ดก็มิได้มีนักการเมืองผู้ใดหรือ พรรคการเมืองใดที่สามารถผูกขาดพื้นที่ทางการเมืองได้อย่าง เบ็ดเสร็จ ด้านส่วนตัวนักการเมืองถิ่นที่ได้รับความไว้วางใจจาก ประชาชนในพื้นที่สลับกันไป โดยนักการเมืองถิ่นที่มีชื่อเสียง เช่น นายถวิล อุดล นายเขมชาติ บุญรัตน์พันธ์ และนายสมพร จุรีมาศ เป็นต้น ระยะเวลาต่อมาเราสามารถพบได้ว่า เมื่อเริ่มมี ข้อกำหนดให้สมาชิกสภาผู้แทนราษฎรต้องสังกัดพรรคการเมือง พรรคการเมืองที่สามารถได้รับความไว้วางใจจากประชาชนใน พน้ื ทส่ี ว่ นใหญค่ อื พรรคประชาธปิ ตั ยแ์ ละพรรคเสรปี ระชาธปิ ไตย (ข้อสังเกตของผู้วิจัยพบว่าตระกูลจุรีมาศ เริ่มงานการเมือง ครั้งแรกกับพรรคประชาธิปัตย์) อาจกล่าวได้ว่าในยุคเริ่มต้นของ - ยุคผลัดใบ เป็นช่วงเวลาที่นักการเมืองรุ่นใหม่เริ่มเข้ามามีบทบาท ทางการเมืองในจังหวัดร้อยเอ็ด ถือได้ว่าเป็นยุคแห่งการเปลี่ยนผ่าน เปรียบเสมือนต้นไม้ที่ผลัดใบเพื่อเจริญเติบโตทางการเมืองต่อไป - ยุคประชานิยม เป็นช่วงเวลาที่การแข่งขันทางการเมืองในจังหวัด ร้อยเอ็ด ใช้การหาเสียงเชิงนโยบายเป็นหลัก โดยเฉพาะนโยบาย ประชานิยม 104

การเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด การเลือกตั้งจังหวัดร้อยเอ็ดมิได้มีความโดดเด่นต่างไปจาก จังหวัดหัวเมืองอื่นๆ แต่ความน่าสนใจโดยจะกล่าวในส่วนต่อไป นั่นคือ “โรคร้อยเอ็ด” ที่ผู้สนใจเรื่องการเมืองการปกครองทราบ กันดี แต่จากการลงภาคสนาม ผู้คร่ำหวอดการเมืองในพื้นที่ให้ ข้อมูลว่า “ที่จริงแล้วในช่วงปี 2500 ก็เริ่มมีสมาชิกสภาผู้แทน ราษฎรคนหนึ่งทุ่มเงินซื้อเสียงชาวบ้านคนละ 1 บาท และท้าย สุดสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรคนนั้นได้รับได้การเลือกตั้งเข้าไป นั่งในสภา” ปรากฏการณ์เช่นนี้ถือว่าเป็นหน่ออ่อนของโรคร้ายที่ ลือเลื่องของแวดวงการเมืองไทย 2.2 ยุคโรคร้อยเอ็ด พ.ศ.2518-2529 โรคร้ายทางการเมืองที่ต้องบันทึกในประวัติศาสตร์ การเมืองของไทย คอการเมืองไทยคงไม่มีใครไม่รู้จัก “โรค ร้อยเอ็ด” หากเราศึกษาย้อนไปในประวัติศาสตร์การเมืองไทย จะพบว่าเกิดขึ้นครั้งแรกในการเลือกตั้งซ่อมที่จังหวัดร้อยเอ็ด เมื่อราว 30 ปีก่อน เมื่อบรรดาสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจาก พรรคการเมืองต่างๆ ระดมทั้ง “กำลังคน” และ “กำลังเงิน” อย่างไม่เคยปรากฏมาก่อน คุณสิทธิพร เล่าให้ผู้วิจัยฟังว่า “บรรยากาศจังหวัด ร้อยเอ็ด เหมือนงานเฉลิมฉลองอย่างยิ่งใหญ่ เข้าไปในหมู่บ้าน ไหน ตำบลใด ล้วนพบกับการฉายหนังกลางแปลงไม่เว้นแต่ละ วัน มีนักการเมืองใหญ่จากกรุงเทพฯ หิ้วกระเป๋ามาสมัครที่ ร้อยเอ็ด” (สิทธิพร โพธินาม, สัมภาษณ์, 27 กุมภาพันธ์ 2554) เป็นที่ทราบกันดีว่า นางสุนีรัตน์ เตลาน เศรษฐีนีทุ่มเงินหาเสียง จัดงานบุญงานกุศล ขุดน้ำบ่อ ก่อศาลา สร้างสะพาน แจก 105

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ไม่อั้นไม่กลัวหมดเปลืองและทุ่มเงินอย่างมหาศาล คาดว่ามีเงิน สะพัดไม่ต่ำกว่า 3 แสนบาท ด้านนายฉันท์ จันทร์ชุม ผู้สมัคร จากพรรคสหประชาไทย แจกเงินให้สามล้อปั่นติดใบปลิวของ ตนคันละ 5 -10 บาท รถยนต์แจกคันละ 50 บาทแต่การเลือกตั้ง ครั้งนั้นผู้ที่ได้รับการเลือกตั้งคือ นายชวินทร์ สระคำ หรืออดีต พระมหาชวินทร์ เล่ากันว่า “อดีตพระมหาชวินทร์ ไม่สนการ แจกเงินแต่แจกเข็มเย็บผ้าและยาแก้ปวดแทน” ในช่วงต่อมาการเลือกตั้งครั้งอื้อฉาวที่สุดใน จ.ร้อยเอ็ด เกิดขึ้นในปี 2524 เมื่อ ส.ส.ร้อยเอ็ดคือ นายสมพร จุรีมาศ รองหัวหน้าพรรคสยามประชาธิปไตย เสียชีวิตลง ครั้งนั้นมี ผู้สมัครชิงตำแหน่ง ส.ส. ที่ว่างลง 14 คน แต่รายที่น่าสนใจ คือ พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชมะนันท์ หัวหน้าพรรคชาติประชาธิปไตย อดีตนายกรัฐมนตรี 2 สมัย และพ.ต.ท.บุญเลิศ เลิศปรีชา รองหัวหน้าพรรคกิจสังคม อดีต รมช.มหาดไทย ทนายบุญจันทร์ ทิพย์ชัย นายกเทศมนตรี เล่าว่า “ทีมงานหาเสียงของท่านฯ พล.อ.เกรียงศักดิ์ ประกาศว่า “นายพลแพ้ไม่ได้” มีการระดมกระสุนเงินตราจำนวนกว่า 30 ล้านบาทใช้หาเสียง แบ่งเป็นค่าโฆษณามากถึง 7 ล้านบาท คา่ ทพ่ี กั 4 แสนบาท คา่ เชา่ ยานพาหนะ 1.65 ลา้ นบาท คา่ นำ้ มนั เชื้อเพลิง 4.5 แสนบาท ค่าใช้จ่ายหัวคะแนน 4.75 ล้านบาท ฯลฯ และคา่ ใชจ้ า่ ยเบด็ เตรด็ อกี นบั ไมถ่ ว้ น ขณะท่ี พ.ต.ท.บญุ เลศิ มีกองหนุนชั้นเยี่ยมอย่าง ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช หัวหน้าพรรค กิจสังคม เดินทางมาช่วยหาเสียง ใช้นโยบายประชานิยมเป็น จุดขาย เดินสายลุยทุกหมู่บ้านใช้เทคนิค “ทัวร์นกขมิ้นค่ำไหน 106

การเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด นอนนั่น” (บุญจันทร์ ทิพย์ชัย, สัมภาษณ์, 20 สิงหาคม 2554) ในการเลือกตั้งครั้งนั้นคาดว่าพรรคกิจสังคมใช้เงินลุย หาเสียงไม่ต่ำกว่า 20 ล้านบาท ขณะที่ผู้สมัครเลือกตั้งคนอื่นๆ ก็ใช้กลยุทธ์ลดแลกแจกแถมตามกำลังทรัพย์ของแต่ละฝ่าย มีการประมาณการว่า การเลือกตั้งครั้งนั้น จังหวัดร้อยเอ็ดมี เม็ดเงินสะพัดมากถึง 80 ล้านบาท (ใน พ.ศ.2524) การเลือกตั้งครั้งนั้นส่งผลให้เศรษฐกิจของเมืองร้อยเอ็ด ดีขึ้นอย่างเห็นได้ชัด เป็นต้นว่า โรงแรมมีคนพักเต็มทุกวันส่งผล ให้ราคาห้องพักสูงขึ้นจาก 80 บาท เป็น 240 บาท กองทัพ สื่อมวลชนเดินทางมาทำข่าวกันชนิดไม่ขาดสาย รถโดยสาร เต็มทุกเที่ยว รถสามล้อต้องคิดค่าบริการเพิ่มจาก 5 บาทเป็น 10 บาท ตลอดถึงชาวบ้านมีอาชีพเสริมจากการรับจ้างปิด ใบปลิว นอกจากนี้ยังสะท้อนให้เห็นว่า พ.ร.บ.เลือกตั้งสมาชิก สภาผู้แทนราษฎร พ.ศ.2522 ไม่มีความหมาย แม้จะได้มีการ กำหนดไว้ว่า “...ค่าใช้จ่ายในการเลือกตั้งให้ไม่เกิน 3.5 แสน บาทต่อคน และห้ามใช้วิธีให้ทรัพย์หรือผลประโยชน์อื่นใดโดย ทางตรงหรือทางอ้อม ...” ก็ตาม แต่ก็ยังมีการทุ่มเงินซื้อเสียงกัน อย่างมโหฬาร ท้ายสุดแล้วเมื่อเปิดหีบนับคะแนน ผลปรากฏว่า พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชนะเลือกตั้งแบบถล่มทลายด้วยคะแนนเสียง 70,812 คะแนน ขณะที่ พ.ต.ท.บุญเลิศ ได้ 42,084 คะแนน การเลือกตั้งครั้งนั้น พล.อ.เกรียงศักดิ์ได้ตอบแทนความ ไว้วางใจของชาวร้อยเอ็ดด้วยการขุดลอกบึงพลาญชัย และ ขุดลอกคลองคูเมือง พล.อ.เกรียงศักดิ์ ยังได้รับการเลือกตั้ง 107

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด เข้าสภาอีก 2 สมัย คือ ในการเลือกตั้งครั้งที่ 13 และ 14 ใน พ.ศ.2526-2529 และหลังจากนั้นก็ถือว่าเป็นการปิดตำนาน “สูตรแกงเขียวบรั่นดี”2 ในการเมืองไทย ขณะที่ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ให้สัมภาษณ์สื่อมวลชนว่า “…เรา แพ้โรคร้อยเอ็ดจริงๆ” ดังนั้นคำเสียดสีเรื่อง “โรคร้อยเอ็ด” นับ เป็นความเจ็บปวดของชาวจังหวัดร้อยเอ็ด นับจากวันนั้นถึงวันนี้ ผ่านมาเกือบ 30 ปี ดังนั้นการซื้อสิทธิ์ขายเสียงจึงเป็นพฤติกรรม ถ่วงความเจริญและกัดกินฐานรากประชาธิปไตยของเมืองไทย อย่างต่อเนื่อง 2.3 ยุคผลัดใบ (พ.ศ.2529-2544) ภูมิทัศน์ทางการเมืองของจังหวัดร้อยเอ็ดก็มีการ เปลี่ยนแปลงเข้าสู่ช่วงผลัดใบทางการเมืองอีกคราหนึ่ง จะพบ ได้จากการเลือกตั้งครั้งที่ 14 ใน พ.ศ.2529 ได้เปิดโอกาสให ้ นักการเมืองหน้าใหม่ลงสู่สนามการเลือกตั้ง เช่น นายอนุรักษ์ จรุ มี าศ จากพรรคสหประชาธปิ ไตย และนายนริ นั ดร์ นาเมอื งรกั ษ์ จากพรรคกิจสังคม เป็นต้น และพบว่าจากการเลือกตั้งครั้งนี้ ไม่มีนักการเมืองผู้ใดและพรรคการเมืองใดสามารถผูกขาดพื้นที่ ทางการเมืองของจังหวัดร้อยเอ็ดได้ ทำให้จังหวัดร้อยเอ็ดอยู่ใน สถานะของ “จังหวัดเปิด” จากการสืบค้นข้อมูลการเลือกตั้ง 2 พลเอกเกรียงศักดิ์ ชมะนันทน์ รับตำแหน่งนายกรัฐมนตรีที่มา จาก“คณะปฏิวัติ”ยึดอำนาจเมื่อวันที่ 20 ตุลาคม พ.ศ.2520 เป็นนายทหาร มีท่าทีประนีประนอมไม่แสดงทัศนะแบบขวาจัด ชอบทำตัวตามสบายและ ชอบเข้าครัวปรุงอาหารโดยเฉพาะเมนูที่ขึ้นชื่อคือแกงเขียวหวานไก่ใส่บรั่นดี จนกลายเป็นสมญานามติดตัวที่ทราบกันโดยทั่วไป (สุธาชัย ยิ้มประเสริฐ, 2551: 175-178) 108

การเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด ครั้งที่ 14 ย้อนหลังพบว่าจังหวัดร้อยเอ็ดแบ่งเขตการเลือกตั้ง เป็น 3 เขต มี ส.ส. 8 คน มาจากพรรคการเมือง 5 พรรค พรรค การเมืองที่ได้รับเลือกมากที่สุดในครั้งนั้นคือ พรรคกิจสังคม เป็นการสะท้อนให้เห็นถึงประสิทธิภาพของหัวหน้ากลุ่ม การเมืองในภาคอีสานที่ดูแลการเลือกตั้งในระดับภูมิภาค ผู้รู้ทางการเมืองในจังหวัดร้อยเอ็ดกล่าวว่า “เป็นการแสดงให้ เห็นถึงอานุภาพของ “เสี่ยเล้งขอนแก่น” ที่เป็นหัวหน้าของกลุ่ม ผู้สมัครของพรรคกิจสังคม การเลือกตั้งคราวนั้น คนที่อยู่ใน ความดูแลของเสี่ยเล้ง เข้าป้ายหลายคนในหลายจังหวัด ถือเป็น ผลงานของเสี่ยเล้ง แต่เพียงผู้เดียว” (สิทธิพร โพธินาม, สัมภาษณ์, 27 กุมภาพันธ์ 2554) ในทางตรงกันข้ามการเลือกตั้งครั้งที่ 15 ในวันที่ 24 กรกฎาคม 2531 แม้ว่าพรรคกิจสังคมจะยังได้รับเลือกตั้งกลับมา อีกครั้งแต่ก็ไม่มากเหมือนเดิม(ภาพรวมของภาคอีสาน) ส่วนใน จังหวัดร้อยเอ็ดผู้สมัครของพรรคกิจสังคมได้รับเลือกตั้งเข้ามา 2 คนซึ่งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรคนเดิม นั่นคือ นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์ และนายระวี หิรัญโชติ ข้อสังเกต อีกประการคือ การเลือกตั้งครั้งนี้พบว่า ตระกูลจุรีมาศ ได้ย้าย มาร่วมงานกับพรรคชาติไทยและสังกัดพรรคชาติไทยมาตลอด จนถึงปัจจุบัน (แม้ว่าจะเปลี่ยนชื่อเป็น พรรคชาติไทยพัฒนา) การสังกัดพรรคชาติไทยของตระกูลจุรีมาศ ในครั้งนั้นทำให้ พรรคชาติไทยเป็นพรรคที่โลดแล่นและสร้างสีสันให้กับการเมือง ในจังหวัดร้อยเอ็ดได้อย่างน่าสนใจ ผู้สมัครได้รับการเลือกตั้ง มากบ้างน้อยบ้างตามแต่สถานการณ์ และภาพลักษณ์ของ ตระกูลจุรีมาศก็คือพรรคชาติไทย ในมุมมองของคนในจังหวัด ร้อยเอ็ด นับแต่นั้นมา 109

นักการเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด 2.4 ยุคประชานิยม (พ.ศ.2544-สิงหาคม 2554) ด้วยภูมิทัศน์ทางการเมืองของจังหวัดร้อยเอ็ดดังที่กล่าว มา ว่ามีลักษณะเป็น “จังหวัดเปิด” ในทัศนะของผู้วิจัยเห็นว่า จุดเปลี่ยนอีกครั้งหนึ่งของสนามการเลือกตั้งในจังหวัดร้อยเอ็ด เกิดขึ้นในการเลือกตั้งครั้งที่ 20 วันที่ 6 มกราคม 2544 ในครั้งนั้น จังหวัดร้อยเอ็ดมีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรได้ 10 คน แม้ว่า พรรคไทยรักไทยซึ่งถือได้ว่าเป็นพรรคน้องใหม่ เพิ่งเปิดตัวใน สนามเลือกตั้งครั้งนี้เป็นครั้งแรกก็ได้รับความนิยมอย่างสูง ผู้สมัครของพรรคไทยรักไทยได้รับการเลือกตั้ง 4 ที่นั่งจาก 10 ที่นั่ง และผลจากการดำเนินนโยบายของพรรคไทยรักไทย เป็นเวลา 4 ปี อาจกล่าวได้ว่าจากนี้ต่อไป การจะกล่าวว่า “จังหวัดร้อยเอ็ดเป็นพื้นที่เปิดทางการเมือง” ต้องได้รับการ ทบทวนเพราะผลการเลือกตั้งครั้งที่ 21 วันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2548 เป็นตัวชี้วัดได้เป็นอย่างดีว่าการเมืองในแบบที่ใช้นโยบาย ประชานิยมนั้นเป็นที่นิยมอย่างมากในจังหวัดร้อยเอ็ด และ จังหวัดร้อยเอ็ดก็กลายเป็นจังหวัดยกพรรคแห่งประชานิยมใน การเลือกตั้งครั้งที่ 21/1 วันที่ 2 เมษายน 2549 ที่มีสมาชิกสภา ผู้แทนราษฎรจากพรรคไทยรักไทยได้รับการเลือกตั้งทั้งหมด 8 เขต ครั้งที่ 22 วันที่ 23 ธันวาคม 2550 ขาดเพียงหนึ่งเขตที่จะ เป็นพรรคเพื่อไทย(พรรคพลังประชาชนหรือไทยรักไทยเดิม) และ ล่าสุดเลือกตั้งเมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2554 ก็ยังคงเป็นพรรคเพื่อ ไทยได้รับการเลือกตั้งยกจังหวัดเช่นเคย แสดงให้เห็นถึงยุค แห่งประชานิยมที่เป็นนโยบายครองใจของคนร้อยเอ็ดอย่าง เหนียวแน่น 110

การเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด “โรคร้อยเอ็ด” ที่ถือว่าเป็นยุทธวิธีที่ผู้สมัครหรือ พรรคการเมืองใช้เพื่อเอาชนะการเลือกตั้งในทุกครั้งที่ผ่านมา มาถึงในยุคนี้อาจกล่าวได้ว่าก็ได้มีพัฒนาการปรับตัวสอด ประสานกับยุคประชานิยม โดยเราสามารถหาจุดร่วมได้ดังนี้ (ถวิลวดี บุรีกุล และคณะ, 2544: 131-135) 1. การซื้อเสียงโดยงบประมาณของรัฐ ที่ทำกันต่อเนื่อง และโดยเฉพาะในฤดูกาลการเลือกตั้ง ตั้งแต่การนำโครงการที่มี เงินเข้าไปสู่ชุมชน/หมู่บ้าน จนถึงคนแต่ละคน การแจกพันธุ์ พืชพันธุ์สัตว์ ขุดสระแจกน้ำเชื้อพ่อพันธุ์วัว ฯลฯ การซื้อเสียง จึงไม่ใช่แค่ช่วงมีกฤษฎีกาการเลือกตั้งแล้วเท่านั้น มันมากกว่า ที่พวกเราคิดและเป็นระบบต่อเนื่อง 2. การพาไปศึกษาดูงานต่างประเทศและแถมเงิน ชอ็ ปปง้ิ โดยใชเ้ งนิ ขององคก์ รปกครองสว่ นทอ้ งถน่ิ และหนว่ ยงาน รัฐต่างๆ ซึ่งทำกันทุกปีและมีความผูกพันต่อเนื่องกับหัวคะแนน 3. การใช้เงินคืนบัตรเครดิตและซื้อบัตรเติมเงินให้ คนละ 200-300 บาท วิธีนี้ไม่รู้ว่ากฎหมายและมาตรการต่างๆ จะไล่จับทันอย่างไร จ่ายเงินกันตอนไหน และจ่ายที่ไหน 4. การบริการรถรับ-ส่งพร้อมน้ำดื่ม ตลอดเวลา สำหรับ ไปโรงพยาบาลยามเจ็บป่วย ไปวัดงานศพ ไปงานเลี้ยงวันเกิด ไปทำบุญบ้าน ฯลฯ 5. การซื้อหวยใต้ดินโดยไม่ต้องจ่ายเงิน เมื่อไม่ถูกเลข ก็ไม่ต้องจ่ายหรือมีคนไปจ่ายให้ภายหลัง 111

นักการเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด 6. การอุปถัมภ์ โดยการฝากลูกเข้าโรงเรียนหรือทำงาน ใน อบต.เทศบาล อบจ.หน่วยงานต่างๆ และบริษัทเอกชน 7. การจ่ายเงินนอกพื้นที่เขตเลือกตั้งหรือข้ามจังหวัด หรือไปจ่ายเงินกันในชายแดนต่างประเทศลาว กัมพูชา พม่า เวียดนาม 8. การจ่ายเงินภายหลังการเลือกตั้งสิ้นสุดและรู้ผล คะแนนว่าเป็นไปตามเป้าหมายหรือไม่ 9. การขนคนกลับโดยรถแท็กซี่หรือรถตู้ โดยจ่ายค่า โดยสารหรือค่าเหมารถให้พร้อมค่าอาหารระหว่างทาง ผู้มีสิทธิ ในชนบทส่วนใหญ่เป็นคนอพยพออกไปทำงานนอกหมู่บ้าน การที่พวกเขาจะกลับบ้านมาเลือกตั้งเพียงวันเดียว ต้องมีค่าใช้ จ่ายเกิน 1,000 บาทขึ้นไป คนหาเช้ากินค่ำ นอกจากจะไม่ได้ หาเงิน/ค่าแรงในวันเลือกตั้งแล้ว ยังต้องเสียเงินจำนวนมาก ยิ่ง กกต.ต้องการให้คนไปใช้สิทธิ 70% ขึ้นไป แสดงว่าต้องมีคน กลับบ้านไม่น้อยกว่า 30% โดยเฉพาะชาวอีสาน เพราะในยาม ปกติมีแต่คนแก่และเด็กน้อยอยู่ในหมู่บ้าน (ราว 40% ที่มีสิทธิ เลือกตั้ง) ในอดีต “โรคร้อยเอ็ด” ก็มีการขนคนไปเลือกตั้งแบบนี้ จำนวนมาก และประสบชัยชนะด้วย นอกจากนี้รายงานวิจัยของสถาบันพระปกเกล้าได้สรุป ลักษณะพฤติกรรมที่ผู้สมัครหรือพรรคการเมืองใช้เพื่อเอาชนะ การเลือกตั้ง ดังนี้ (ถวิลวดี บุรีกุล และคณะ, 2544: 151-155) 1. ระบบขายตรง หัวคะแนนจัดหาคนมาสมัครเป็น สมาชิกพรรค อาจมีการทำบัตรสมาชิกที่มีรูปนักการเมืองติดอยู่ 112

การเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด 2. โรคร้อยเอ็ด การใช้เงินแจกจ่ายเพื่อสร้างคะแนนนิยม ในตัวผู้สมัคร 3. ท่อลำเลียง หัวหน้าพื้นที่หาเสียงจะพิจารณาว่าผู้ใด มีศักยภาพพอจะได้รับเลือก ซึ่งจะเป็นการเพิ่มโอกาสให้หัวหน้า พรรคเข้าสู่ตำแหน่งนายกรัฐมนตรี ผู้เป็นหัวหน้ากลุ่มจะดำเนิน การชักนำให้คนผู้นั้นลงสมัครรับเลือกตั้งในนามของพรรคตน ในสภาพดังกล่าวมีการจัดทีมงานบริหารทรัพยากรเพื่อสร้าง ภาพลักษณ์ของผู้สมัครเพื่อให้ผู้สมัครได้รับเลือกตั้ง 4. เบิกกระสุน ผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่าย (ท่อลำเลียง) จ่ายให้กับผู้สมัครรับเลือกตั้งผ่านคณะเสนาธิการ จากนั้น จะทำการเช็คคะแนนเสียง เรียกว่า “เช็คหัว” 5. เช็คหัว พฤติกรรมของหัวคะแนนหรือผู้นำชุมชน (ในหลายกรณีเป็นกำนัน ผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล ครู เจ้าหน้าที่องค์การพัฒนาเอกชน) ที่จะทำการสอบนับคะแนน เสียง ภายหลังจากแจกเงินให้กับประชาชนเพื่อสร้างคะแนน นิยมให้กับผู้สมัคร 6. หัวย่อย ประเภทของหัวคะแนนที่แยกเป็นหัวตำบล หัวหมู่บ้าน หัวอำเภอ และหัวย่อย (มักเป็นชาวบ้านทั่วๆ ไป) หัวย่อยจะทำหน้าที่คุมคะแนนเสียงในแต่ละระดับที่ตนเอง กำกับคะแนนอยู่ อัตราค่าตอบแทนระดับหัวหมู่บ้านและอำเภอ อยู่ที่ 500,000 บาท (เมื่อ พ.ศ.2543) หัวย่อยมีอัตรา 10,000 บาท ในบางกรณีมีการตอบแทนเป็นรถยนต์ โทรศัพท์มือถือ 113

นักการเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด 7. สอบซ่อม จ่ายซ่อม หากหัวคะแนนไม่เข้มแข็งพอที่ จะกุมคะแนนเสียงได้ก็จะมีการทุ่มราคาหรือรับรองว่าจะมีการ ตอบแทนในรูปของสาธารณูปโภคหรือผลประโยชน์ตอบแทน อื่นๆ หรือการที่พรรคใดพรรคหนึ่งถูกแย่งหัวคะแนนไป จึงต้องหาหัวคะแนนมาทดแทนโดยการจ่ายค่าตอบแทนที่สูง กว่าเดิม 8. เป้ายิง ผู้ดำเนินงานพรรคการเมืองพิจารณาว่าจะใช้ เงินจำนวนเท่าใดในพื้นที่ต่างๆ โดยพิจารณาจากรายชื่อผู้มีสิทธิ เลือกตั้ง ฐานเสียง อัตราการแข่งขัน ทั้งนี้ ใน พ.ศ.2544 มีอัตรา ที่หัวละ 100-500 บาท ตั้งแต่เริ่มก็จะประเมินค่าใช้จ่ายรายหัว เป็นกระสุน หากจ่ายไปแล้วไม่ได้ผล (กระสุนด้าน) ก็จะจ่ายใหม่ หรือเรียกว่าการยิงซ้ำ และหากผู้สมัครรายใดมีโอกาสมากกว่า คนอื่นในกรณีการเลือกแบบพวง ก็จะเลือกจ่ายเงินจูงใจให้ ประชาชนเลือกผู้สมัครเพียงรายเดียว เรียกว่ายิงโดดในระยะ 7 วันก่อนวันลงคะแนน กรณีจำเป็นอาจมีการจ่ายหน้าคูหา เรียกว่า ยิงหน้าหน่วย จะเห็นได้ว่าค่าใช้จ่ายในการนี้อาจสูงถึง 1,000-5,000 บาทต่อครัวเรือน 9. วางเรือใบ การปิดกั้นไม่ให้พรรคคู่แข่งเข้าถึงหมู่บ้าน ที่เป็นฐานคะแนนเสียงของตน จึงต้องกีดกันโดยการนำเอา บัตรประชาชนมาเก็บรวบรวมไว้ 10. ยิงเสือเหลือง ขอร้องให้พระสงฆ์เป็นหัวคะแนนหรือ ผู้สนับสนุน 11. การเวียนเทียนพลร่ม การใช้บัตรประชาชนมาเวียน ลงคะแนนอีก หรือชักชวนคนมาลงคะแนนตามหน่วยต่างๆ 114

การเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด 12. ไพ่ไฟ การใช้กรรมการหน่วยหรือผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง กับการเลือกตั้ง กาบัตรลงคะแนนเลือกตั้งแทนคนที่ไม่มาใช้ สิทธิ มักทำก่อนเวลาลงคะแนนหรือหลังปิดหีบลงคะแนน 13. หวย ส.ส หวยผู้แทน หวยการเมือง การหักเห พฤติกรรมการเลือกตั้งโดยใช้การพนันเพื่อสร้างแรงจูงใจในการ พลิกผันคะแนนเสียง โดยเฉพาะการทุ่มพนันขันต่อให้กับ ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่ง ในกรณีนี้ต้องอาศัยความร่วมมือจากเจ้ามือ หวยใต้ดิน 14. บัตรเดียว 100 คะแนน การลักลอบนำบัตรออกจาก หน่วยเลือกตั้งแล้วนำไปให้ประชาชนที่รับเงินจากหัวคะแนน นำไปหย่อนลงหีบลงคะแนน ทั้งนี้ ผู้จ่ายเงินจะกาหมายเลขไว้ แล้วเพื่อประกันว่ามีคะแนนสนับสนุนฝ่ายตน ในขณะที่บัตร เลือกตั้งใหม่ที่ได้รับก็ต้องนำออกมาคืนให้กับหัวคะแนน 15. การจัดทัศนศึกษา การใช้งบฯส่วนตัว หรืองบฯทาง ราชการจัดดูงานหรือทัศนศึกษาเพื่อให้ประชาชนและหัวคะแนน ได้สร้างความคุ้นเคยกับฐานเสียงและสร้างความมั่นใจว่า ฐานเสียงจะไม่เอนเอียงไปทางฝ่ายอื่น และลงคะแนนให้ เป็นการตอบแทน มักกระทำผ่านกลุ่มสตรี กลุ่มแม่บ้าน กลุ่มอาชีพ 16. การเล่นการพนัน การสร้างการต่อรองพนันขันต่อ เพื่อหักเหคะแนนเสียงโดยใช้หัวคะแนนไปท้าพนัน 17. แชร์ลูกโซ่ การเสนอค่าตอบแทนนอกเหนือจากการ ซื้อเสียงปกติ โดยเสนอเงินให้กับผู้ที่สามารถหาคะแนนเสียง 115

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด เพิ่มเติมได้เป็นรายหัว เช่น ปกติจะได้รับ 100 บาท แต่ถ้า สามารถหาสมาชิกที่รับรองว่าจะลงคะแนนให้อีกได้ 5 คน ก็จะ ได้รับค่าตอบแทนอีกหัวละ 100 บาท รวมมูลค่าที่หัวคะแนน รายนี้จะได้คือ 600 บาท 18. เกมเศรษฐี การตั้งคำถามง่ายๆ ระหว่างการปราศรัย หรือพบประชาชนเพื่อจงใจแจกสิ่งของตอบแทน หรือจัดการ ขายสินค้าราคาถูกโดยให้พรรคพวกฝ่ายตนเป็นผู้ขายหรือลด ราคาถูกจนเกินจริง 19. การปูพรมล่วงหน้า การจ่ายเงินให้ชาวบ้านล่วงหน้า เช่น การจ่ายเงินแลกกับการสมัครเป็นสมาชิกพรรค 20. การทำสัญญาเงินกู้ การจัดทำสัญญาเงินกู้เทียมเพื่อ ปล่อยกู้ให้กับกลุ่มหรือองค์กรทางสังคม หากผู้สมัครชนะ เลือกตั้งก็จะฉีกสัญญาทิ้ง เป็นการประกันว่าตนเองจะได้รับ เลือกตั้งหากไม่ได้รับเลือกตั้งก็จะทำให้กลุ่มคนดังกล่าวตกเป็น ลูกหนี้ 21. การซื้อยกหมู่บ้าน การจ่ายเงินก้อนให้กับชุมชน เพื่อ แจกแกนนำชาวบ้าน กำนัน ผู้ใหญ่บ้านเพื่อสร้างคะแนนนิยม หรือการให้เงินสนับสนุนกลุ่มสตรีหรือกลุ่มทางสังคมอื่นๆ เพื่อ สร้างแรงจงู ใจและคะแนนนิยมในตัวผู้สมัคร 22. การทำสัญญาซื้อขาย การทำสัญญาซื้อขายทรัพย์ สินโดยการวางมัดจำ เช่น การวางมัดจำซื้อที่ดิน เมื่อไม่มีการ จ่ายเงินที่เหลือคู่สัญญาก็สามารถริบมัดจำ จึงเท่ากับเป็นการ จ่ายเงินโดยเลี่ยงกฎหมาย 116

การเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด 23. การสร้างหลักฐานเท็จหรือพฤติการณ์ที่ให้ร้ายแก่ ฝ่ายตรงข้าม เพื่อใส่ร้ายคู่ต่อสู้ทางการเมือง เช่น การรับเอาบัตร เผยแพรข่ องพรรคฝา่ ยตรงขา้ มไปปดิ ผนกึ หนา้ บา้ นของประชาชน ด้วยกาวแป้งเปียก ทำให้บริเวณดังกล่าวสกปรกยากต่อการ ทำความสะอาด เพื่อให้ประชาชนเกลียดชัง 24. การสร้างเอกสารเพื่อให้ฝ่ายตรงข้ามยุติการหาเสียง การสร้างเอกสารปลอมหรือจงใจให้มีลักษณะคล้ายหนังสือ ราชการจากหน่วยราชการที่เกี่ยวข้องกับการเลือกตั้งส่งไปแจ้ง ให้ฝ่ายตรงข้ามยุติการหาเสียง 25. การจ้างคู่แข่งขันให้ยุติการหาเสียง หรือล้มมวย พบมากในภาคกลาง 26. การสร้างข่าวลือสร้างสถานการณ์เท็จ หรือข่าวลือ เพื่อให้ประชาชนเข้าใจผิด เช่น ปล่อยข่าวว่าพรรคการเมืองฝ่าย ตรงขา้ มจะแจกเงนิ ใหไ้ ปรอรบั ณ จดุ นดั หมาย แตเ่ มอ่ื ประชาชน ไปถึงไม่มีผู้ใดจ่ายเงิน (กรุงเทพฯ), การปล่อยข่าวว่าคู่แข่ง ถูกถอนสิทธิ (กรุงเทพฯ) หรือข่าวว่าคู่แข่งป่วย อายุมาก หรือ ใกล้เสียชีวิต หรือถึงแก่ความตายด้วยอุบัติเหตุ (พิษณุโลก) 27. การข่มขู่หัวคะแนนของผู้สมัครรายอื่น จนถึงการ ฆาตกรรม เพื่อให้ยุติการหาเสียง เช่น การฆาตกรรมหัวคะแนน คู่แข่ง 117

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ลักษณะที่กล่าวมาเป็นข้อสรุปเบื้องต้นของพัฒนาการ “โรคร้อยเอ็ด” ที่เกิดขึ้นในยุคประชานิยมจนทำให้การเลือกตั้ง ครั้งที่ 23 วันที่ 3 กรกฎาคม 2554 พรรคเพื่อไทย (พรรค ไทยรักไทยเดิม) สามารถปักธงทางการเมืองได้ทั้ง 8 ที่นั่งใน จังหวัดร้อยเอ็ด 118

บ4ทท ่ี นักการเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด เนื้อหาในบทนี้จะเป็นการกล่าวถึงข้อมูลทั่วไปและ ประวัติของนักการเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ดตั้งแต่ พ.ศ.2476 – ปัจจุบัน (สิงหาคม 2554) จำนวนทั้งสิ้น 66 คน มีข้อมูลดังต่อ ไปนี้ 1. ข้อมูลท่ัวไปของนักการเมืองถ่ิน จังหวัดร้อยเอ็ด นับตั้งแต่มีการเลือกตั้งครั้งแรกเมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายน 2476 จนถึงล่าสุดเมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2554 จังหวัดร้อยเอ็ด มีสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรทั้งสิ้น จำนวน 66 คน โดยแบ่งเป็น เพศชายจำนวน 61 คน และเพศหญงิ จำนวน 5 คน เมอ่ื พจิ ารณา สถิติเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรมากที่สุด 8 สมัย ได้แก่ 1. นายฉลาด ขามช่วง และ 2. นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์ รองลง มาเป็น 7 สมัย ได้แก่ 1. นายอนุรักษ์ จุรีมาศ และ 2. นายศักดา คงเพชร 6 สมยั ไดแ้ ก่ 1. นายเอกภาพ พลซอ่ื และ 2. นายขจรศกั ด์ิ

นักการเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด ศรีสวาสดิ์ และ 5 สมัย ได้แก่ 1. นายสุรพร ดนัยตั้งตระกูล 2. นายระวี หิรัญโชติ 3. นายชัชวาลย์ ชมภูแดง 4. นายสมพร จุรีมาศ (เสียชีวิต) 5. นายเศกสิทธิ์ ไวนิยมพงศ์ และ 6. นายกิตติ สมทรัพย์ ทั้งนี้ข้อมูลทั่วไปของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรจังหวัด ร้อยเอ็ดโดยเรียงลำดับจากอดีต (ปี 2476) ถึงปัจจุบัน (สิงหาคม 2554) ดังตารางที่ 4.1 120

ตารางท่ี 4.1 สมาชกิ สภาผูแ้ ทนราษฎรจังหวัดรอ้ ยเอด็ ตั้งแต่ พ.ศ.2476 ถงึ ปจั จุบนั (กรกฎาคม 2554) ลำดบั สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร จำนวน วันทีไ่ ด้รบั เขต สังกดั พรรคการเมือง ที่ (สมยั ) เลอื กตั้ง เลอื กตั้ง 1 พันตรีพระไพศาลเวชกรรม 1 15 พฤศจิกายน 2476 - - (สวาสดิ์ โลมเกษตริน) 2 จ.ส.ต.ขุนเสนาสัสด์ 1 15 พฤศจิกายน 2476 - - (ถั่ว ทองทวี) 3 นายถวิล อุดล 2 7 พฤศจิกายน 2480 1 - 12 พฤศจิกายน 2481 1 - - 4 นายเขมชาติ บุญยรัตนพันธ์ 3 7 พฤศจิกายน 2480 2 - 12 พฤศจิกายน 2481 2 - 29 มกราคม 2491 3 - - เสรีมนังคศิลา นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด - 121 5 นายฉันท์ จันทชุม 4 5 สิงหาคม 2485 1 26 กุมภาพันธ์ 2495 - 26 กุมภาพันธ์ 2500 - 15 ธันวาคม 2500 -

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ลำดบั จำนวน วนั ทไี่ ดร้ บั เขต 122ท ี่ (สมยั ) เลือกตัง้ เลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร 6 มกราคม 2489 สงั กัดพรรคการเมอื ง 1 6 มกราคม 2489 1 6 นายสิงห์ ประกาสิทธิ์ 1 5 สิงหาคม 2489 2 - 1 5 สิงหาคม 2489 2 - 7 นายวิเชียร บำรุงพานิช 1 29 มกราคม 2491 3 - 2 30 มีนาคม 2501 1 - 8 นายประมวล ประสาน 29 มกราคม 2491 - - 2 26 กุมภาพันธ์ 2495 2 ชาติสังคม 9 นายจำรัส ทับแสง 5 มิถุนายน 2492 - - 1 26 กุมภาพันธ์ 2495 - - 10 นาย ช. สายเชื้อ 2 26 กุมภาพันธ์ 2500 - - 26 กุมภาพันธ์ 2495 - - 11 นายนิลวัฒน์ ศรีสุวรนันท์ 1 26 กุมภาพันธ์ 2495 - เสรีประชาธิปไตย 2 15 ธันวาคม 2500 - เสรีประชาธิปไตย 12 นายสุวัฒน์ พลู ลาภ - - 13 นายอัมพร สุวรรณบล สหภูมิ 14 นายเทพเจริญ พลู ลาภ 15 นายจรินทร์ สุวรรณธาดา

ลำดับ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร จำนวน วันทไ่ี ดร้ ับ เขต สงั กดั พรรคการเมือง ที ่ (สมยั ) เลอื กตงั้ เลือกตัง้ 16 นายบรรเจิด สายเชื้อ 15 ธันวาคม 2500 สหภูมิ 1 - ประชาธิปัตย์ 17 นายสมพร จุรีมาศ 5 26 กุมภาพันธ์ 2500 ประชาธิปัตย์ (เสียชีวิต) 15 ธันวาคม 2500 - ประชาธิปัตย์ 1 10 กุมภาพันธ์ 2512 - เกษตรสังคม 18 นายสมบรู ณ์ ทวีวัฒน์ 1 4 เมษายน 2519 - กิจประชาสังคม 19 นายสมบูรณ์ ไพรินทร์ 1 22 เมษายน 2522 1 สหประชาธิปไตย 20 นายเสมอ อัครปรีดี 4 10 กุมภาพันธ์ 2512 1 ประชาธิปัตย์ 21 นายอำพัน หิรัญโชติ - 1 10 กุมภาพันธ์ 2512 - - - นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 10 กุมภาพันธ์ 2512 ชาติไทย - เสรีธรรม 123 10 กุมภาพันธ์ 2512 ชาติประชาธิปไตย 22 นายสนิท ขุราษี 26 มกราคม 2518 - พลังใหม่ 22 เมษายน 2522 2 18 เมษายน 2526 1 26 มกราคม 2518 1 1

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ลำดับ จำนวน วันทีไ่ ดร้ บั เขต 124ท่ ี (สมยั ) เลือกตง้ั เลือกตงั้ สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร 26 มกราคม 2518 สงั กัดพรรคการเมอื ง 1 1 23 นายชู อุ่นสมัย 1 26 มกราคม 2518 ชาติไทย 1 1 แผ่นดินไทย 24 นางสุนีรัตน์ เตลาน 5 26 มกราคม 2518 เกษตรสังคม 2 พลังใหม่ 25 นายถวิล พิมพ์มหินทร์ 1 26 มกราคม 2518 พลังสังคมประชาธิปไตย 1 24 กรกฎาคม 2531 2 สามัคคีธรรม 26 นายชัชวาลย์ ชมภูแดง 2 22 มีนาคม 2535 2 ชาติไทย 13 กันยายน 2535 2 ชาติไทย 27 นายสุธรรม ปัทมดิลก 2 2 กรกฎาคม 2538 2 ประชาธิปัตย์ 28 นายเจริญ กลางคาร 4 เมษายน 2519 2 ธรรมสังคม 29 นายอุดม ทวีวัฒน์ 1 ธรรมสังคม 4 เมษายน 2519 กิจประชาสังคม 30 นายโกศล แวงวรรณ 3 ธรรมสังคม 4 เมษายน 2519 ชาติไทย 22 เมษายน 2522 1 4 เมษายน 2519 1 22 เมษายน 2522 2 2

ลำดบั สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร จำนวน วันทีไ่ ดร้ ับ เขต สังกัดพรรคการเมือง ที่ (สมัย) เลอื กตง้ั เลือกตัง้ 31 นายดุลย์ ดวงเกตุ 4 เมษายน 2519 กิจสังคม 2 22 เมษายน 2522 3 กิจสังคม 32 นายเฉลียว คล้ายหนองสรวง 4 เมษายน 2519 3 ประชาธิปัตย์ 2 18 เมษายน 2526 2 ประชาธิปัตย์ 33 นายยงยุทธ ขัติยนนท์ 22 เมษายน 2522 2 ชาติไทย 34 ร.ต.อ.พงษ์พันธ์ พงศ์สยาม 1 22เมษายน 2522 2 กิจสังคม 35 พล.อ.เกรียงศักดิ์ ชมะนันท์ 1 22 เมษายน 2522 3 ชาติประชาธิปไตย 3 18 เมษายน 2526 1 ชาติประชาธิปไตย (ถึงแก่กรรม) 27 กรกฎาคม 2529 1 ชาติประชาธิปไตย 1 18 เมษายน 2526 1 2 18 เมษายน 2526 2 - 24 กรกฎาคม 2531 1 กิจสังคม 1 ชาติไทย นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 125 36 นายประสงค์ โพดาพล 37 นางศิริพันธ์ จุรีมาศ

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด เขต 126 ลำดบั สมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร จำนวน วนั ท่ีไดร้ ับ สงั กดั พรรคการเมอื ง ท่ ี (สมยั ) เลือกตั้ง เลือกตง้ั 38 นายขจรศักดิ์ ศรีสวาสดิ์ 6 18 เมษายน 2526 2 ชาติประชาธิปไตย (เสียชีวิต) 27 กรกฎาคม 2529 2 ชาติประชาธิปไตย 24 กรกฎาคม 2531 2 22 มีนาคม 2535 2 ราษฎร 2 กรกฎาคม 2538 2 ความหวังใหม่ 17 พฤศจิกายน 2539 3 ความหวังใหม่ ความหวังใหม่ 39 นายเวียง วรเชษฐ์ 4 18 เมษายน 2526 3 ชาติประชาธิปไตย 27 กรกฎาคม 2529 1 กิจประชาสังคม 40 นางสาวอุ่นเรือน อารีเอื้อ 17 พฤศจิกายน 2539 2 ความหวังใหม่ 41 นายระวี หิรัญโชติ 6 มกราคม 2544 3 ความหวังใหม่ 1 27 กรกฎาคม 2529 1 กิจสังคม กิจสังคม 5 27 กรกฎาคม 2529 2 กิจสังคม 24 กรกฎาคม 2531 2 กิจสังคม 22 มีนาคม 2535 2 กิจสังคม 13 กันยายน 2535 2 กิจสังคม 17 พฤศจิกายน 2539 2

ลำดบั สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร จำนวน วันทไี่ ด้รบั เขต สงั กดั พรรคการเมือง ท ี่ (สมยั ) เลอื กต้งั เลอื กตงั้ 42 นายสุรพร ดนัยตั้งตระกลู 5 27 กรกฎาคม 2529 3 ประชาธิปัตย์ 22 มีนาคม 2535 3 ความหวังใหม่ 13 กันยายน 2535 3 ความหวังใหม่ 2 กรกฎาคม 2538 3 ความหวังใหม่ 17 พฤศจิกายน 2539 3 ความหวังใหม่ 43 นายนิรันดร์ นาเมืองรักษ์ 8 27 กรกฎาคม 2529 3 กิจสังคม 24 กรกฎาคม 2531 3 กิจสังคม 22 มีนาคม 2535 2 กิจสังคม 17 พฤศจิกายน 2539 3 ความหวังใหม่ 6 มกราคม 2544 5 ไทยรักไทย ไทยรักไทย ไทยรักไทย เพื่อไทย นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 127 6 กุมภาพันธ์ 2548 4 2 เมษายน 2549 4 3 กรกฎาคม 2554 4

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ลำดับ จำนวน วันทไี่ ดร้ บั เขตสังกดั พรรคการเมอื ง 128ท ่ี (สมยั ) เลอื กตง้ั เลือกตงั้ สมาชิกสภาผูแ้ ทนราษฎร 44 นายอนุรักษ์ จุรีมาศ 7 27 กรกฎาคม 2529 1 สหประชาธิปไตย 24 กรกฎาคม 2531 1 ชาติไทย 22 มีนาคม 2535 1 ชาติไทย 13 กันยายน 2535 1 ชาติไทย 2 กรกฎาคม 2538 1 ชาติไทย 17 พฤศจิกายน 2539 1 ชาติไทย 6 กุมภาพันธ์ 2548 1 ชาติไทย 45 นายประณต เสริฐวิชา 1 24 กรกฎาคม 2531 1 ประชาธิปัตย์ 46 นายเยี่ยมพล พลเยี่ยม 47 นายบรรจง โฆษิตจิรนันท์ 1 24 กรกฎาคม 2531 3 ราษฎร 2 22 มีนาคม 2535 1 สามัคคีธรรม 13 กันยายน 2535 1 ชาติพัฒนา

ลำดบั สมาชกิ สภาผูแ้ ทนราษฎร จำนวน วนั ท่ไี ด้รบั เขต สังกดั พรรคการเมือง ที่ (สมยั ) เลือกต้งั เลือกตัง้ 48 นายเศกสิทธิ์ ไวนิยมพงศ์ 5 22 มีนาคม 2535 1 ความหวังใหม่ 2 กรกฎาคม 2538 1 ความหวังใหม่ 6 มกราคม 2544 2 ไทยรักไทย 23 ธันวาคม 2550 1 3 กรกฎาคม 2554 8 เพื่อไทย เพื่อไทย 49 นายเกษม มาลัยศรี 1 13 กันยายน 2535 2 ชาติพัฒนา 50 นายเอกภาพ พลซื่อ เอกภาพ 6 13 กันยายน 2535 3 เสรีธรรม 2 กรกฎาคม 2538 3 เสรีธรรม 17 พฤศจิกายน 2539 4 เสรีธรรม ไทยรักไทย ไทยรักไทย 6 มกราคม 2544 3 นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 129 6 กุมภาพันธ์ 2548 3 2 เมษายน 2544 3

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ลำดบั จำนวน วันที่ได้รับ เขต 130ท่ ี สมาชิกสภาผ้แู ทนราษฎร (สมยั ) เลือกตง้ั เลือกตงั้ สงั กัดพรรคการเมอื ง 51 นายฉลาด ขามช่วง 8 13 กันยายน 2535 1 ประชาธิปัตย์ 2 กรกฎาคม 2538 1 ประชาธิปัตย์ 17 พฤศจิกายน 2539 1 ประชาธิปัตย์ 6 มกราคม 2544 3 ประชาธิปัตย์ 6 กุมภาพันธ์ 2548 2 ไทยรักไทย 2 เมษายน 2549 2 ไทยรักไทย 23 ธันวาคม 2550 1 3 กรกฎาคม 2554 2 เพื่อไทย เพื่อไทย 52 นายชัยศักดิ์ ทะไกรราช 1 2 กรกฎาคม 2538 3 53 นายศักดา คงเพชร ชาติไทย 7 2 กรกฎาคม 2538 2 ชาติไทย 17 พฤศจิกายน 2539 2 ความหวังใหม่ 6 มกราคม 2544 8 ไทยรักไทย 6 กุมภาพันธ์ 2548 7 ไทยรักไทย 2 เมษายน 2544 7 ไทยรักไทย 23 ธันวาคม 2550 2 เพื่อไทย 3 กรกฎาคม 2554 7 เพื่อไทย

ลำดบั สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร จำนวน วันท่ไี ด้รบั เขต สังกัดพรรคการเมือง ที่ (สมยั ) เลือกต้ัง เลอื กตง้ั 54 นายบุญเติม จันทะวัฒน์ 6 มกราคม 2544 10 ถิ่นไทย (เสียชีวิต) 1 55 นายสานิต ว่องสัธนพงษ์ 1 6 มกราคม 2544 1 เสรีธรรม 56 นายนิสิต สินธุไพร 4 6 มกราคม 2544 2 ความหวังใหม่ 6 กุมภาพันธ์ 2548 5 ไทยรักไทย 2 เมษายน 2549 5 ไทยรักไทย 23 ธันวาคม 2550 6 เพื่อไทย ไทยรักไทย 57 นายกิตติ สมทรัพย์ 5 6 มกราคม 2544 7 ไทยรักไทย 6 กุมภาพันธ์ 2548 6 ไทยรักไทย 2 เมษายน 2549 6 เพื่อไทย เพื่อไทย นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ไทยรักไทย 131 ไทยรักไทย 23 ธันวาคม 2550 2 3 กรกฎาคม 2554 6 58 นายมังกร ยนต์ตระกลู 1 6 กุมภาพันธ์ 2548 8 59 นายอนิวรรตน์ วรเชษฐ์ 1 2 เมษายน 2549 8

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ลำดับ จำนวน วนั ทีไ่ ด้รบั เขต 132ท ่ี (สมัย) เลือกต้ัง เลอื กตง้ั สมาชกิ สภาผู้แทนราษฎร 2 เมษายน 2549 สังกดั พรรคการเมือง 1 23 ธันวาคม 2550 1 60 นายสถาพร ว่องสัธนพงษ์ 1 23 ธันวาคม 2550 3 ไทยรักไทย 2 3 กรกฎาคม 2554 3 เพื่อแผ่นดิน 61 นายนพดล พลซื่อ 23 ธันวาคม 2550 3 2 3 กรกฎาคม 2554 1 เพื่อไทย 62 นายนิรมิต สุจารี 11 มกราคม 2552 1 เพื่อไทย 1 26 เมษายน 2552 2 เพื่อไทย 63 นายวราวงษ์ พันธุศิลา 1 3 กรกฎาคม 2554 3 เพื่อไทย 1 5 เพื่อไทย 64 นายปิยะรัช หมื่นแสน เพื่อแผ่นดิน 65 นางรัชนี พลซื่อ เพื่อไทย 66 นางเอมอร สินธุไพร ที่มา : ผู้วิจัยเรียบเรียงจาก “การเลือกตั้งทั่วไปของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร” จาก สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง ประจำจังหวัดร้อยเอ็ด (2554, http://www2.ect.go.th)

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด ในส่วนต่อไปจะกล่าวถึงรายละเอียดประวัติของ นักการเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ดในด้านต่างๆ ได้แก่ ประวัติ ส่วนตัว ประวัติการศึกษา ประวัติการทำงานและการเมือง เส้นทางต่อสู้ทางการเมือง รูปแบบหาเสียงจนได้รับเลือกตั้ง ผลงานทางการเมืองในพื้นที่จังหวัดร้อยเอ็ด และนักการเมือง ที่ยึดเป็นแบบอย่างในการทำงาน โดยเรียงตามลำดับจากอดีต (2476) ถึงปัจจุบัน (สิงหาคม 2554) 2. ประวัติของนักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 2.1 พันตรีพระไพศาลเวชกรรม (สวาสดิ์ โลมเกษตริน) พันตรีพระไพศาลเวชกรรม (สวาสดิ์ โลมเกษตริน) มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการ เมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 2.2 จ.ส.ต.ขุนเสนาสัสด์ (ถ่ัว ทองทวี) จ.ส.ต.ขุนเสนาสัสด์ (ถั่ว ทองทวี) มีภูมิลำเนาอยู่ใน จังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิก สภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 2.3 นายถลิว อุดล นายถลิว อุดล มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และ มีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2 สมัย 133

นักการเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด 2.4 นายเขมชาติ บุณยรัตนพันธ์ นายเขมชาติ บุณยรัตนพันธ์ เกิดวันที่ 22 เมษายน 2454 มีภูมิลำเนาอยู่ในกรุงเทพฯ และมีประสบการณ์ทางการเมือง เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 3 สมัย เคยดำรงตำแหน่ง รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงยุติธรรม พ.ศ.2492 ในรัฐบาล จอมพลแปลก พิบูลสงคราม และรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวง การตา่ งประเทศ พ.ศ.2494 ในรฐั บาลจอมพลแปลก พบิ ลู สงคราม เช่นเดียวกัน 2.5 นายฉันท์ จันทชุม นายฉันท์ จันทชุม มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และ มปี ระสบการณท์ างการเมอื งเปน็ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร 4 สมยั 2.6 นายสิงห์ ประกาสิทธ์ิ นายสิงห์ ประกาสิทธิ์ มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 2.7 นายวิเชียร บำรุงพานิช นายวิเชียร บำรุงพานิช มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 2.8 นายประมวล ประสาน นายประมวล ประสาน มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 134

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 2.9 นายจำรัส ทับแสง นายจำรัส ทับแสง มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 2.10 นาย ช. สายเช้ือ นาย ช. สายเชื้อ มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และ มีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2 สมัย 2.11 นายนิลวัฒน์ ศรีสุวรนันท์ นายนิลวัฒน์ ศรีสุวรนันท์ มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัด รอ้ ยเอด็ และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทน ราษฎร 2 สมัย 2.12 นายสุวัฒน์ พูลลาภ นายสุวัฒน์ พูลลาภ มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 2.13 นายอัมพร สุวรรณบล นายอัมพร สุวรรณบล มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2 สมัย 135

นักการเมืองถ่ินจังหวัดร้อยเอ็ด 2.14 นายเทพเจริญ พูลลาภ นายเทพเจริญ พูลลาภ มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 2.15 นายจรินทร์ สุวรรณธาดา นายจรินทร์ สุวรรณธาดา มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัด ร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภา ผู้แทนราษฎร 2 สมัย 2.16 นายบรรเจิด สายเช้ือ นายบรรเจิด สายเชื้อ มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 2.17 นายสมพร จุรีมาศ นายสมพร จุรีมาศ มีภูมิลำเนาอยู่ในอำเภอเมือง จังหวัด ร้อยเอ็ด มีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทน ราษฎร 5 สมัย โดยมีอาชีพก่อนได้รับเลือกตั้งเป็นนักธุรกิจ และ ในปัจจุบันนายสมพร จุรีมาศ ได้เสียชีวิตแล้ว 2.18 นายสมบูรณ์ ทวีวัฒน์ นายสมบูรณ์ ทวีวัฒน์ มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 136

นักการเมืองถิ่นจังหวัดร้อยเอ็ด 2 .19 นายสมบูรณ์ ไพรินทร์ นายสมบูรณ์ ไพรินทร์ มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัด ร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภา ผู้แทนราษฎร 1 สมัย 2.20 นายเสมอ อัครปรีดี นายเสมอ อัครปรีดี มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และมีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 2.21 นายแพทย์อำพัน หิรัญโชติ นายแพทย์อำพัน หิรัญโชติ เกิดเมื่อวันที่ 14 ตุลาคม 2462 มีภูมิลำเนาอยู่ในอำเภอเมือง จังหวัดร้อยเอ็ด สำเร็จ การศึกษาประกาศนียบัตรแพทย์แผนปัจจุบัน ชั้น 1 มีอาชีพ กอ่ นไดร้ บั เลอื กตง้ั เปน็ นกั ธรุ กจิ และมปี ระสบการณท์ างการเมอื ง เป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 4 สมัย เคยดำรงตำแหน่งสำคัญ คือกรรมาธิการการสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม และรัฐมนตรี ช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข พ.ศ.2524 2.22 นายสนิท ขุราษี นายสนิท ขุราศี มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และ มีประสบการณ์ทางการเมืองเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 1 สมัย 2.23 นายชู อุ่นสมัย นายชู อุ่นสมัย มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด และ มปี ระสบการณท์ างการเมอื งเปน็ สมาชกิ สภาผแู้ ทนราษฎร 1 สมยั 137