59นักการเมืองถิ่นสุโขทัย

นักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย การยกเลิกกรณีจำนวนสมาชิกพรรคการเมืองขั้นต่ำ ซึ่งส่งผล ทำให้พรรคการเมืองมีเสถียรภาพมากขึ้นด้วย จึงทำให้ในกรณี จังหวัดสุโขทัย ตัวอย่างเช่น นายกุศล หมีเทศ สามารถรวมกลุ่ม ทางการเมืองจากภายในจังหวัดเพื่อจัดตั้งพรรคการเมืองของ ตนเองได้ จึงเป็นการส่งเสริมให้บุคคลเป็นที่รู้จักมากขึ้นไม่เพียง เฉพาะระดับจังหวัดเท่านั้น แต่ยังรวมถึงความสนใจในระดับ ประเทศอีกทางหนึ่ง 4) องค์กรและสถาบันการเมืองที่ทำหน้าท่ีจัด ระเบยี บการเลือกตั้ง ในส่วนสุดท้ายของปัจจัยภายนอก คือ ปัจจัยองค์กร และสถาบันการเมืองที่ทำหน้าที่จัดระเบียบการเลือกตั้ง พบว่า แต่เดิมสถาบันและองค์กรที่จัดระเบียบการเลือกตั้งภายใน จังหวัดนั้นยังไม่เป็นองค์กรที่จัดตั้งขึ้นเป็นรูปธรรม โดยหลักนั้น มีเพียงเฉพาะบทบาทของ กระทรวงมหาดไทย ในการจัดการ เลือกตั้งและรับเรื่องร้องเรียนจากประชาชนเท่านั้น ซึ่งทำให้ ความสัมพันธ์ระหว่างองค์กรและสถาบันการเมืองที่ทำหน้าที่จัด ระเบียบการเลือกตั้งกับประชาชนในพื้นที่มีอยู่ค่อนข้างต่ำ หากแต่ภายหลัง พ.ศ. 2540 เป็นต้นมา เมื่อมีการ จัดตั้งคณะกรรมการการเลือกตั้งประจำจังหวัดได้ทำให้ การทำงานติดตามและจัดระเบียบการเลือกตั้งเป็นไปอย่าง ใกลช้ ดิ มากขน้ึ โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ ภายใตส้ ถานการณก์ ารแขง่ ขนั ระหว่างนักการเมืองและหัวคะแนนของแต่ละกลุ่ม ดังตัวอย่าง ในการเลือกตั้งเมื่อ พ.ศ. 2554 มีการร้องเรียนการเลือกตั้งต่อ คณะกรรมการการเลือกตั้งประจำจังหวัดสุโขทัย ทั้งหมด 180

สรุปและอภิปรายผล 8 เรื่องส่วนใหญ่เป็นเรื่องการทุจริตซื้อเสียงเลือกตั้ง ทั้งนี้ นายกิตติเชษฐ์ เหล็กพรหม ผอ.กต. สุโขทัย ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า มีผู้สมัคร 4 คนที่ซื้อเสียง บางรายจ่ายหัวละ 200-300 บาท และ บางรายก็จ่ายหัวละ 500 บาท โดยเขตเลือกตั้งที่ 1 อ.เมือง จ.สุโขทัย มีเรื่องการซื้อเสียงมากที่สุด จ่ายหัวละ 500 บาท รองลงมาคือที่ อ.บ้านด่านลานหอย จ่ายหัวละ 200-300 บาท (หนังสือพิมพ์สยามธุรกิจ, 2554, ออนไลน์) นอกจากนี้ยังมี บทบาทของสื่อมวลชนทั้งระดับประเทศและระดับท้องถิ่น ในฐานะเป็นอีกกระบอกเสียงหนึ่งในการติดตามการเลือกตั้ง ให้เป็นไปอย่างบริสุทธิ์และยุติธรรม ทำให้การเลือกตั้งในจังหวัด เป็นที่สังเกตของประชาชนมากขึ้นด้วย ปัจจัยภายในกับนักการเมืองถิ่นสุโขทัย 1) ภาวะผู้นำและคุณสมบัติท่ีมีอิทธิพลต่อการ สบื ทอดตำแหน่งทางการเมอื ง การศึกษาปัจจัยภาวะผู้นำและคุณสมบัติที่มีอิทธิพล ต่อการสืบทอดตำแหน่งทางการเมือง พบว่า มีผลต่อการส่ง เสริมภาวะผู้นำและการสืบทอดตำแหน่งทางการเมือง ถึงแม้ว่า ระดับวุฒิการศึกษาจะไม่ได้เป็นปัจจัยที่สำคัญมากต่อ การตัดสินใจของประชาชนในการเลือกนักการเมือง แต่ช่วง เวลา 20 ปีที่ผ่านมาของจังหวัดสุโขทัย ผู้สมัครที่ได้รับเลือกตั้ง ล้วนมีคุณวุฒิการศึกษาขั้นต่ำในระดับปริญญาตรีและปริญญา โท มีผู้สมัครหลายคนที่ศึกษาต่อเพิ่มเติมด้านรัฐศาสตร์หรือ สังคมศาสตร์เพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือและการยอมรับจาก 181

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย ประชาชนมากขึ้น เช่น กุศล หมีเทศ อนงค์วรรณ เทพสุทิน สมเจตน์ ลิมปะพันธุ์ สัมพันธ์ ตั้งเบญจผล เป็นต้น พื้นฐานอาชีพก่อนดำรงตำแหน่งการเมืองสามารถ ส่งเสริมภาวะผู้นำของนักการเมืองได้เช่นกัน ในกรณีของจังหวัด สโุ ขทยั ตง้ั แตอ่ ดตี จนถงึ ปจั จบุ นั พบวา่ ครอบครวั หรอื นกั การเมอื ง ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพธุรกิจส่วนตัว และเคยดำรงตำแหน่ง นายกหรือสมาชิกขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีจำนวน มากที่สุด ได้แก่ นายเพ่ง ลิมปะพันธุ์ นายบุญธรรม ชุมดวง นายสุข แสนโกศิก นายสมศักดิ์ เทพสุทิน นายประศาสตร์ ทองปากน้ำ นายสัมพันธ์ ตั้งเบญจผล เป็นต้น รองลงมา คือ ข้าราชการประจำ (บุคลากรทางการศึกษา ข้าราชการฝ่าย ปกครอง บุคลากรทางการแพทย์) ได้แก่ ขุนระดับคดีและ หลวงรัตถรักษา ทิม อติเปรมานนท์ นายกุศล หมีเทศ นางอนงค์วรรณ เทพสุทิน นายประทวน เขียวฤทธิ์ นายแพทย์ ทัศนัย แสนโกศิก นายธวัช สุรินทร์คำ นายจำเจน จิตรธร พลเอกพนม จนี ะวจิ ารณะ เปน็ ตน้ ลำดบั ตอ่ มา คอื นกั กฎหมาย (ทนายความ) ไดแ้ ก่ นายไสว อนิ ทรประชา นายธวชั ทานสมั ฤทธ์ิ นายไพฑรู ย์ โมกขมรรคกุล นายวิรัตน์ วิริยะพงษ์ เป็นต้น ซึ่งการที่มีพื้นฐานอาชีพตามที่ได้กล่าวมาแล้วนั้น ส่งผลดีต่อนักการเมืองทำให้เป็นที่รู้จักของประชาชนโดยทั่วไป และสามารถช่วยเหลือแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนให้กับ ประชาชนโดยผ่านอาชีพที่ครอบครัวหรือตนเองทำอยู่ เช่น การรับเหมาก่อสร้าง การจำหน่ายเครื่องมือทางการเกษตร การค้าขายพืชไร่ การให้คำปรึกษาทางกฎหมาย การรักษา 182

สรุปและอภิปรายผล พยาบาล เป็นต้น ในกรณีที่เคยเป็นข้าราชการประจำมาก่อน ก็สามารถนำผลงานที่เคยทำในอดีตมาเป็นใบเบิกทางเพื่อให้ตน ได้รับการเลือกตั้งเช่นเดียวกัน จึงสามารถกล่าวได้ว่าเป็นอีก ส่วนหนึ่งที่ช่วยส่งเสริมภาวะผู้นำของนักการเมืองผู้นั้นได้เป็น อย่างดี อย่างไรก็ตาม ข้อสังเกตของนักการเมืองถิ่น จังหวัด สุโขทัยพบว่า นักการเมืองส่วนใหญ่มีภูมิลำเนาอยู่ในจังหวัด สุโขทัย และนักการเมืองที่ได้รับการเลือกตั้งจะมีฐานะ หรือตำแหน่งหน้าที่การงานไม่แตกต่างกันมากนัก เช่น เป็น ครอบครัวคหบดีในจังหวัดเหมือนกัน การประสบความสำเร็จ ในการประกอบอาชีพธุรกิจ และความสำเร็จในอาชีพรับราชการ เช่นเดียวกัน จึงทำให้ทุกคนมีโอกาสได้รับการสนับสนุนจาก ประชาชนเหมือนกัน ยกเว้นในอดีต กรณีของขุนระดับคดี (นายปัญญา รมนานนท์) เป็นบุตรของตระกูลคหบดีเก่าแก ่ สืบเชื้อสายนับตั้งแต่เจ้าเมืองตราด คือ หลวงรามทิพรจน์ (เหยี้ ม รมยานนท์) และหลวงนรัตถรกั ษา ซ่งึ เคยเปน็ ผวู้ า่ ราชการ จังหวัดสุโขทัยมาก่อน ทำให้ได้รับชัยชนะจากการเลือกตั้ง การดำรงตำแหน่งในพรรคการเมืองสามารถแสดงให้ เห็นถึงความเข้มข้นของภาวะผู้นำอีกทางหนึ่ง ตัวอย่างเช่น ร้อยตรีประพาส ลิมประพันธุ์ นายสมศักดิ์ เทพสุทิน นายประทวน เขียวฤทธิ์ นายกุศล หมีเทศ ปัจจุบัน คือ กุศลหมีเทศริ์ ศรีอารวงศา (หัวหน้าพรรคคนขอปลดหนี้) นายสำรวย ธรรมสุทรา (รองหัวหน้าพรรคเสรีธรรม) อนงค์วรรณ เทพสุทิน (ตำแหน่งหัวหน้าพรรคพรรคมัชฌิมาธิปไตย) เป็นต้น 183

นักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย การได้เข้าสู่ตำแหน่งสูงสุดทางการเมืองของบุคคลเหล่านี้ ภายในกลุ่มสังกัด จำเป็นต้องมีความสามารถและบารมีในการ สร้างอิทธิพลให้เพื่อนร่วมสมาชิกสนับสนุนและยอมรับนับถือไว้ วางใจ รวมถึง ความสามารถในการรักษาฐานคะแนนเสียง พรรคการเมืองของตนเองทั้งในระดับจังหวัดและระดับภาค และภายหลังจากการเข้ารับตำแหน่งทางการเมืองแล้ว ถ้า นักการเมืองมีการแสดงออกถึงภาวะผู้นำในการสร้างผลงานให้ เกิดขึ้นระหว่างที่ดำรงตำแหน่งทางการเมืองนั้นๆ รวมถึง ความสามารถในการประสานงานและผลประโยชน์ระหว่าง สมาชิกภายในกลุ่มและนอกกลุ่มต่างๆ ได้เป็นอย่างดีแล้ว บุคคลนั้นก็จะได้รับการสนับสนุนจากพรรคการเมืองให้ทำหน้าที่ หรือรับผิดชอบตำแหน่งทางการเมืองที่สำคัญต่อไป เช่น นายธวัช สุรินทร์คำ ซึ่งมีจุดเด่นในการเคลื่อนไหวด้านปัญหา แรงงาน ร้อยตรีประพาส ลิมปะพันธ์ ซึ่งได้รับตำแหน่งรัฐมนตรี ช่วย 3 ตำแหน่ง (กระทรวงพาณิชย์ กระทรวงต่างประเทศ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์) นายสมศักดิ์ เทพสุทิน ได้รับ ตำแหน่งรัฐมนตรีว่าการกระทรวง 6 กระทรวง (เช่น กระทรวง สาธารณสุข กระทรวงอุตสาหกรรม กระทรวงเกษตรและ สหกรณ์ เป็นต้น) และรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี สิ่งเหล่านี้เป็นปัจจัยสำคัญที่สามารถช่วยสืบทอดตำแหน่ง ทางการเมืองทั้งจากกลุ่มของตนเองและสมาชิกครอบครัว เครือญาติที่สนใจทำงานทางการเมืองต่อไปในอนาคต 184

สรุปและอภิปรายผล 2) ระบบอุปถัมภ์ การสร้างเครือข่ายทางการเมือง และความสมั พนั ธท์ างเครอื ญาต ิ จากงานศึกษาวิจัยนักการเมืองถิ่นนี้ พบว่า ระบบ อุปถัมภ์ อาจพิจารณาจำแนกออกได้เป็น 2 ลักษณะ คือ ลักษณะแรก ระบบอุปถัมภ์โดยวิธีการสร้าง เครือข่ายทางการเมือง ผ่านรูปแบบของการจัดเตรียมทีมงาน ทางการเมืองโดยอาศัยความสัมพันธ์จากบุคคลหรือกลุ่มคณะที่ มีพื้นฐานอาชีพการทำงานเดียวกันในการให้ความช่วยเหลือ และให้คำแนะนำต่างๆ ในกรณีของจังหวัดสุโขทัย ลักษณะของ การสร้างเครือข่ายที่ปรากฏนั้น สามารถจัดกลุ่มออกเป็น 3 ประการ ได้แก่ ประการแรก คือ การสร้างเครือข่ายทางการเมือง ที่เชื่อมโยงกับกลุ่มนักธุรกิจ เช่นในกรณีของนายสมศักดิ์ เทพสุทิน ซึ่งตระกูลของตนเองนั้นมาจากการสนับสนุนเครือข่าย ธุรกิจโดยครอบครัวนับตั้งแต่บิดามารดา ญาติพี่น้อง รวมถึง ลูกสาวของนายสมศักดิ์ นายอารยะ ชุมดวง ที่ได้รับสืบทอด กิจการมาจากบิดา คือนายบุญธรรม ชุมดวง ประการท่ีสอง การสร้างเครือข่ายทางการเมือง ที่เชื่อมโยงกับกลุ่มข้าราชการ พบว่ามีผู้สมัครจำนวนมาก ที่อาศัยเครือข่ายทางการเมืองในระดับจังหวัดและระดับท้องถิ่น เพื่อส่งเสริมโอกาสและบารมีทางการเมืองในระดับชาติ ได้แก่ ขุนระดับคดี นายเพ่ง ลิมปะพันธ์ นายประทวน เขียวฤทธิ์ นายวิรัตน์ วิริยะพงษ์ นายจักรวาล ชัยวิรัตน์นุกุล นายมน ู พุกประเสริฐ เป็นต้น 185

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย ประการท่ีสาม การสร้างเครือข่ายทางการเมือง โดยอาศัยฐานความสัมพันธ์กลุ่มทางการเมืองระดับชาติ เป็นส่วนที่มีความสัมพันธ์กับสถานะทางการเมืองของตนเอง ถ้าสามารถรวบรวมกลุ่มสนับสนุนตนเองได้มาก ย่อมมีโอกาส ที่ผู้สมัครท่านอื่นในพรรคการเมืองเดียวกันจะให้การยอมรับและ ติดตามไปด้วยเมื่อมีการย้ายสังกัดพรรคการเมืองไปอยู่พรรค ใหม่ที่เกิดขึ้น เช่น กลุ่มวังน้ำยม (นายสมศักดิ์ เทพสุทิน, นางอนงค์วรรณ เทพสุทิน, นายประศาสตร์ ทองปากน้ำ) ซึ่งได้ รับการสนับสนุนจากสมาชิก ส.ส. ที่อยู่ในสังกัดกลุ่มเดียวกัน ผลักดันเข้าสู่ตำแหน่งทางการเมือง โดยนายสมศักดิ์ เทพสุทิน ได้รับการสนับสนุนจากสมาชิกกลุ่มวังน้ำยมให้ดำรงตำแหน่ง ที่สำคัญหลายกระทรวง เช่น ตำแหน่งรัฐมนตรีกระทรวงเกษตร และสหกรณ์ เป็นต้น ลักษณะที่สอง คือ ระบบอุปถัมภ์โดยความสัมพันธ์ ทางเครือญาติ เป็นการใช้ระบบอุปถัมภ์ผ่านความสัมพันธ ์ ส่วนตัวเพื่อส่งเสริมงานและบทบาททางการเมืองของคู่สมรส สมาชิกครอบครัว และเครือญาติ ไม่ว่าฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งจะมี บทบาทหรือมีประสบการณ์ในการได้รับเลือกตั้งหรือไม่ก็ตาม เพื่อการสร้างเครือข่ายและรักษาฐานอำนาจทางการเมืองของ ตนเอง ตวั อยา่ งเชน่ นางอนงคว์ รรณ เทพสทุ นิ และนางสาวณฐั ธดิ า เทพสุทิน กับนายสมศักดิ์ เทพสุทิน หรือ นายสมเจตน์ ลิมปะพันธุ์ กับร้อยตรีประพาส ลิมปะพันธุ์ กรณีของนายจำเจน จิตรธร กับ นางพยุง จิตรธร หรือในกรณี นางสาวฐิติพร เขียวฤทธิ์ ลูกสาวของนายประทวน เขียวฤทธิ์ โดยลงสมัครแทน บิดาเนื่องจากถูกตัดสิทธิ์ทางการเมืองเป็นเวลา 5 ปีจากกรณี 186

สรุปและอภิปรายผล 111 สส. พรรคไทยรักไทย เป็นต้น นอกจากนี้ ความสัมพันธ์ ทางเครือญาติอาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับการแต่งงานข้ามตระกูล ทางการเมืองเพื่อเกี่ยวดองกัน โดยเป็นที่ยอมรับจากทั้งสองฝ่าย อีกด้วย ตัวอย่างเช่น นายเพ่ง ลิมปะพันธุ์ กับนางสาวปราย แสนโกศิก, นายธวัช ทานสัมฤทธิ์ กับ นางเสริมศรี ลิมปะพันธุ์ รวมถึง นายสมศักดิ์ เทพสุทิน กับ นางอนงค์วรรณ เทพสุทิน (พุกประเสริฐ) 102 นายเพง่ ลมิ ปะพนั ธ์ุ ร้อยตรีประพาส ลมิ ปะพนั ธ์ุ นายสมชาติ ลมิ ปะพนั ธ์ุ (บตุ รชายของเพง่ ) (บตุ รชายของเพง่ ) นายปิยะวชั ลมิ ปะพนั ธ์ุ นายปิยะชนก ลมิ ปะพนั ธ์ุ นายสมเจตน์ ลมิ ปะพนั ธ์ุ (บตุ รชายของประพาส) (บตุ รชายของประพาส) (บตุ รชายของสมชาต)ิ นางบญุ พา ลมิ ปะพนั ธ์ุ (ภรรยาของปิยะชนก) ภาพภทาพ่ี 8ท่ี ๘แแผผนนผังผควังาคมสวัมาพนัมธส์ขอัมงผพู้สมนั คั รธทาข์ งกอารงเมผอื ู้สงขมองัคตรระกทลู ลาิมงปกะพานั รธ์ุเมือง ตารางที่ ๖ แสดงถึงความสมัขพอนั ธง์ขตองรตะระกกลููลคลรอิมบคปรัวะกพบั กนัารธขนึ ้ ์ุ สตู่ าแหนง่ ทางการเมืองระดบั ชาติ หปนาลระงาสสยาบตกวครฐะัวบิตกาพิลมูกรมสาีคาเขเวรรียตา็จขวมใาฤนึพ้นทรกยธาสาาิ์ รบยงูเ่ตาตุลทมืรอำสใกี่ นแา6ตกวงัห้ขาแเอรชนสงสน่ นง่ ่งสดามยทนงาปาถาชรงกิะสงึงทใานกคววคนณาวรเฐอัารขธบียเมิดควมารสฤัวืเทอทัแมธพลงิ์ พะสรเทุคันะินรืดอธบญ์ขตุับารอสตชาสงิ าวง่ตขสตอมรงิคัะนหรการยับลูลสเลามคือศยกรกั ตตอดงั้ิ์ บรเทะพคแกสรตทุ ูลัวก่ิน็ย แงั ลไมะ่ มดีคงั นวนั้ามรพะบยบาอปุยถามั มภ์ ในกการาสรร้าสงเค่งรสือขมา่ ยาทชาิงกกใารนเมคืองรอบแลคะครวัวามแสลมั ะพนัเคธ์ทราืงอเคญรือาญตาติ ขิ อง นกั การสเมง่ ือสงถมิ่นคัจงั รหรวบัดั สเโุลขทอื ยั กจตงึ มง้ั ีควแาตมสก่ อย็ดคงั ลไ้อมงกป่ บั รงะานสวบจิ ยั คนวกั กาามรเมสือำงเถริ่นจ็จงัใหนวดักสาระรแเกล้วอื ขกองตนง้ั พรัตน์ ตวงรศะกว์ ทิลู เยเชทาพพ่นสาทุณนนิ ิชยาพ์ บงแวลสา่ ะามจวีคงั วหณาวมดั ัคฐเพลธช้ารยิดบครุลาี งึ ขกอเบั งทกาณพรชสั สชืบาทุทนอชุิดนทพาบิชงิตอุตธานนราารจสัตขนาอ์งวตซง่ึขรกะอกรณลู งเีขทนอียงนาตทยรอะงกสใลู นมลหมิ ศลปาัะกยพลดนักั ธษิ์ ์ุแณ ละะ ไมว่ า่ จะเป็นการจดั วางตาแหนง่ ทางการเมืองโดยการวางเส้นทางให้กบั ครอบครัวและเครือญาติ เพื่อ สอยนา่บั งสยนงิ่ นุในโอตกราะสกทลู เาทงพกาสรทุ เมนิ ือซงึ่งมในีลอกั นษาณคตะขรอวงมกไาปรถวงึางลเคกั รษือณขา่ะยขทอางกงกาารสรเรม้าืองเงคทร่ีเือชขื่อา่มยโยทงากงบกั ากรลเมมุ่ กืองารโเดมยือเงฉขพอา1งะ87 ตนเองในระดบั ชาตดิ ้วย (กลมุ่ วงั นา้ ยม) ภายใต้การสนบั สนนุ ของนายสรุ ิยะ จงึ รุ่งเรืองกิจ และสมาชกิ ภายในกลมุ่ อื่นๆ อีกจานวนมาก

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย เทพสทุ นิ และนางสาวฐติ พิ ร เขยี วฤทธ์ิ บตุ รสาวของนายประทวน เขียวฤทธิ์ ดงั นน้ั ระบบอปุ ถมั ภ์ การสรา้ งเครอื ขา่ ยทางการเมอื ง และความสัมพันธ์ทางเครือญาติของนักการเมืองถิ่นจังหวัด สุโขทัย จึงมีความสอดคล้องกับ งานวิจัยนักการเมืองถิ่นจังหวัด สระแก้ว ของ นพรัตน์ วงศ์วิทยาพาณิชย์ และจังหวัดเพชรบุรี ของ ณัชชานุช พิชิตธนารัตน์ ซึ่งกรณีของตระกลู ลิมปะพันธุ์และ ตระกูลเทพสุทิน พบว่า มีความคล้ายคลึงกับการสืบทอดทาง อำนาจของตระกูลเทียนทองในหลายลักษณะ ไม่ว่าจะเป็น การจัดวางตำแหน่งทางการเมืองโดยการวางเส้นทางให้กับ ครอบครัวและเครือญาติ เพื่อสนับสนุนโอกาสทางการเมือง ในอนาคต รวมไปถึง ลักษณะของการสร้างเครือข่ายทาง การเมือง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในตระกูลเทพสุทินซึ่งมีลักษณะ ของการวางเครือข่ายทางการเมืองที่เชื่อมโยงกับกลุ่มการเมือง ของตนเองในระดับชาติด้วย (กลุ่มวังน้ำยม) ภายใต้การ สนับสนุนของนายสุริยะ จึงรุ่งเรืองกิจ และสมาชิกภายในกลุ่ม อื่นๆ อีกจำนวนมาก 188

ตารางที่ 6 ความสมั พนั ธข์ องตระกูลครอบครัวกบั การขึน้ สู่ตำแหน่งทางการเมอื งระดับชาต ิ ลำดับที ่ ตระกูลครอบครวั สมาชกิ ของตระกูลทดี่ ำรงตำแหนง่ ทางการเมือง 1 ตระกูล นายเพ่ง ลิมปะพันธุ์ (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สุโขทัย 2491-2500) ลมิ ปะพันธ์ ุ ร้อยตรีประพาส ลิมปะพันธุ์ (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สุโขทัย 2522-2539) นายปิยะวัช ลิมปะพันธุ์ (ผู้สมัครสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคชาติพัฒนา) นายปิยะชนก ลิมปะพันธุ์ (สมาชิกวุฒิสภา 2543-2549) นายสมเจตน์ ลิมปะพันธุ์ (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สุโขทัย 2544-2554) นางบุญพา ลิมปะพันธุ์ (สมาชิกวุฒิสภา 2557-ปัจจุบัน) นางพิมพา ลิมปะพันธุ์ (ผู้สมัครสมาชิกวุฒิสภา 2557) 2 ตระกูล นายบุญธรรม ชุมดวง (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สุโขทัย 2500-2519) ชมุ ดวง (สมาชิกวุฒิสภา 2526-2530) นายอารยะ ชุมดวง (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สุโขทัย 2526-2543) (สมาชิกวุฒิสภา 2549-2551) สรุปและอภิปรายผล 189

นักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย 190 ลำดบั ท ่ี ตระกูลครอบครวั สมาชิกของตระกลู ทีด่ ำรงตำแหนง่ ทางการเมือง 3 ตระกลู นายเกริ่น แสนโกศิก (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร อ่างทอง 2476-2480) แสนโกศกิ นายสุข แสนโกศิก (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สุโขทัย 2500-2501, 2512-2514) นายทัศนัย แสนโกศิก (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สุโขทัย 2514-2515) นางปิยาภรณ์ แสนโกศิก (ผู้สมัครสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรพรรคชาติพัฒนา) 4 ตระกูล นายสมศักดิ์ เทพสุทิน (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สุโขทัย 2526-2543) เทพสทุ ิน นางอนงค์วรรณ เทพสุทิน (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สุโขทัย 2544-2549) น.ส.ณัฐธิดา เทพสุทิน (ผู้สมัครสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร ปาร์ตี้ลิสต์ พรรคภมู ใิ จไทย) 5 ตระกลู นายประทวน เขียวฤทธิ์ (สมาชิกสภาผู้แทนราษฎร สุโขทัย 2531-2549) เขยี วฤทธิ์ นายภาษิต เขียวฤทธิ์ (ผู้สมัครสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคประชาธิปัตย์ พ.ศ.2543) น.ส.ฐิติพร เขียวฤทธิ์ (ผู้สมัครสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พรรคพลังประชาชน)

สรุปและอภิปรายผล ผลของการศึกษาแสดงให้เห็นว่า ในบางครั้ง ความสัมพันธ์ทางเครือญาติของนักการเมืองถิ่นในการส่ง ผู้สมัครรับเลือกตั้ง รวมถึงการสังกัดพรรคการเมืองต่างๆ ทำให้ การความขัดแย้งและความทับซ้อนของการส่งผู้สมัครลงแข่งขัน กันเอง นำไปสู่ปรากฎการณ์ “การต่อสู้ทางการเมืองระหว่าง ญาติกับญาติ” เหตุการณ์เช่นนี้ เกิดขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2491 ระหว่าง นายแพ่ง ลิมปะพันธุ์ (น้องเขยของนายสุข แสนโกศิก) และ นายสุข แสนโกศิก ซึ่งในครั้งนี้ นายแพ่งได้รับชัยชนะจาก การเลือกตั้ง หลังจากนั้น ก็ยังเป็นการต่อสู้ทางการเมืองอีก หลายครั้ง โดยเมื่อ พ.ศ. 2495 เป็นแข่งขันระหว่าง นายแพ่ง นายสุข และนายธวัช ทานสัมฤทธิ์ (หลานเขย) ซึ่งนายธวัช ได้รับชัยชนะจากการเลือกตั้ง และใน พ.ศ. 2512 ระหว่าง นายแพ่ง และนายสุขอีกครั้ง ก่อนที่นายสุขจะได้รับชัยชนะจาก การเลือกตั้ง เกี่ยวกับเรื่องนี้ นายแพ่งได้กล่าวไว้ในหนังสือ อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายสุขว่า “แต่อย่างไร ก็ตาม พวกเราที่เป็นญาติกันเมื่อเสร็จการเลือกตั้งแล้วเรายังมี ความใกล้ชิดสนิทสนมกันอย่างญาติธรรมดา....” (“หนังสือ อนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายสุข แสนโกศิก ...”, 2515) 3) รูปแบบและพฤติกรรมการหาเสียงเลือกต้ังของ ผสู้ มัคร จากการศกึ ษานกั การเมอื งถน่ิ จงั หวดั สโุ ขทยั นบั ตง้ั แต่ อดีตจนถึงปัจจุบันได้ปรากฏรูปแบบและพฤติกรรมการหาเสียง เลือกตั้งของผู้สมัครที่หลากหลาย ซึ่งเปลี่ยนแปลงและพัฒนาไป ตามยคุ สมยั นบั ตง้ั แตก่ ารเดนิ สายหาเสยี งโดยใชร้ ถกระจายเสยี ง 191

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย การเดินเคาะประตูบ้าน การเปิดปราศรัยนโยบายกับประชาชน ทั้งในเวทีย่อยและเวทีใหญ่ การลงเยี่ยมเยือนประชาชนตาม โอกาสและงานสำคญั ตา่ งๆ เชน่ งานบญุ หรอื ชว่ งประสบอทุ กภยั นอกจากนี้ ในอดีตอาจจะมีการหาเสียงที่สะท้อนภาพลักษณ์ และความสามารถเฉพาะดัวของตนเอง อาทิ การเล่นกายกรรม เพื่อสร้างความสนุกสนาน ของ นายทิม อติเปรมมานนท์ การแจกจ่ายยารักษาโรคและนำความรู้ทางการแพทย์มาช่วย เหลือประชาชน กรณีของนายแพทย์ทัศนัย แสนโกศิก การใช้ ความรู้ทางกฎหมายและเปิดสำนักงานกฎหมาย กรณีของ นายไพฑูรย์ โมกขมรรคกุล รวมถึงการชูผลงานของตนเองที่เคย ทำให้กับประชาชนในพื้นที่ โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้สมัครที่เคย ดำรงตำแหน่งเป็นข้าราชการหรือนักการเมืองในระดับท้องถิ่น ในปัจจุบันยังปรากฏรูปแบบของการใช้สโลแกนเพื่อให้เป็นที่ จดจำของประชาชนมากขึ้น ดังเช่น สโลแกน “ทุกข์ของท่าน คือ งานของผม” ของนายสมเจตน์ ลิมปะพันธุ์ หรือ “คิดไม่ออก บอกแก้ว” ของ นายประศาสตร์ (แก้ว) ทองปากน้ำ เป็นต้น สิ่งที่ยังคงปรากฏในการเมืองถิ่นสุโขทัย โดยเฉพาะ เมื่อการแข่งขันในการเลือกตั้งมีความเข้มข้นมากขึ้น ผู้สมัคร จึงต้องใช้วิธีการที่ผิดกฎหมาย ใช้เงินหาเสียงและการซื้อเสียง เพื่อให้ตนเองได้รับชัยชนะในการเลือกตั้ง ดังปรากฏเป็นข่าว ที่ถูกนำเสนอจากสื่อต่างๆ ทั่วไป โดยเมื่อคณะกรรมการ การเลือกตั้งประจำจังหวัดสุโขทัยเข้ามาจัดการเลือกตั้ง ในจังหวัดได้พบข้อร้องเรียนต่างๆ เป็นจำนวนมากที่เกี่ยวข้อง กับการซื้อเสียง รูปแบบและวิธีการซื้อเสียงก็เปลี่ยนแปลงไป มีความแยบยลมากยิ่งขึ้น มีการเปลี่ยนแปลงการซื้อเสียงแต่เดิม 192

สรุปและอภิปรายผล จากการที่ให้เป็นรายบุคคล เปลี่ยนเป็นการตั้งคุ้มขึ้นมา โดยแต่ละคุ้มจะมีบ้านประมาณ 15-20 หลัง เดินล่ารายชื่อแล้ว ซื้อกันแบบเหมาจ่ายยกหลัง ตกหลังคาเรือนละ 500-700 บาท ซึ่งพบมากในพื้นที่อำเภอเมือง และ อำเภอบ้านด่านลานหอย การแอบอ้างชื่อของตนไปหาเสียง บอกว่าอยู่ทีมเดียวกันให ้ ชาวบ้านกาเบอร์คู่กันไปเลย หรือหลายหมู่บ้านในอำเภอ กงไกรลาศมีการติดต่อให้ชาวบ้านเป็นหัวคะแนนแล้วให้ไปเดิน ล่ารายชื่อพร้อมกับมีการทำสัญญาผูกมัด (ผู้จัดการออนไลน์, 2550, ออนไลน์) เหตุการณ์ความขัดแย้งและการใช้ความรุนแรง ระหว่างผู้สมัคร เห็นชัดเจนได้จากการเลือกตั้ง พ.ศ. 2554 เกิดเหตุยิงบ้านหัวคะแนนของนายมนู พุกประเสริฐ ผู้สมัคร รับเลือกตั้ง ส.ส.เขต 4 สุโขทัย พรรคภูมิใจไทย (พี่ชาย นางอนงค์วรรณ เทพสุทิน ซึ่งเป็นภรรยาของ นายสมศักดิ์ เทพสุทิน แกนนำพรรคภูมิใจไทย) และการขับรถประกบหมาย เอาชีวิตของนายมนู อย่างไรก็ตามชายที่ขับรถตามมานั้นได้ ปฏิเสธข้อกล่าวหา และกล่าวว่าตนเองเพิ่งมาทำงานขับรถ ให้ทีมหาเสียงของนายอารยะ ชุมดวง เพียง 2 วันเท่านั้น (หนังสือพิมพ์เดลินิวส์ออนไลน์, 2554,ออนไลน์) และในกรณีที่ นายสมเจตน์ ลิมปะพันธุ์ ผู้สมัคร ส.ส.สุโขทัย เขต 3 พรรค ชาติพัฒนาเพื่อแผ่นดิน และนายสมเกียรติ ลิมปะพันธุ์ อดีต รองนายกเทศมนตรีเมืองสวรรคโลก ผู้สมัครนายก อบจ.สุโขทัย แจ้งความกับเจ้าหน้าที่ตำรวจให้ดำเนินคดีกับนายพิเชษฐ์ พรน้อย ที่มีพฤติกรรมแจกเงินซื้อเสียงในเขตพื้นที่ อ. สวรรคโลก จ.สุโขทัย ให้กับ นายจักรวาล ชัยวิรัตน์นุกุล 193

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย ผู้สมัคร ส.ส. สุโขทัย เขต 3 พรรคภูมิใจไทย และภายหลัง การเลือกตั้ง ได้มีผู้สมัครจากพรรคประชาธิปัตย์ ร้องเรียนกับ คณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ในกรณีของนายจักรวาล ชัยวิรัตน์นุกูล ผู้สมัครจากพรรคภูมิใจไทย ที่ได้คะแนนเลือกตั้ง เป็นลำดับที่ 1 ให้เงินแก่ผู้มีสิทธิเลือกตั้ง 20 คน คนละ 100 บาท ในเขต อ. ทุ่งเสลี่ยม จ.สุโขทัย เพื่อจูงใจให้ลงคะแนนเสียง เลือกตั้งให้แก่นายจักรวาล เมื่อ กกต. ประชุมพิจารณาข้อร้อง เรียนแล้วจึงได้ให้ “ใบเหลือง” กับ นายจักรวาล และนำไปสู ่ การเลือกตั้งรอบที่ 2 (หนังสือพิมพ์คมชัดลึกออนไลน์, 2554, ออนไลน์) เห็นได้ว่าพฤติกรรมการหาเสียงเลือกตั้ง สามารถเกิด ขึ้นโดยอาศัยทรัพยากรและกลุ่มสนับสนุนของตนเอง เช่น กลุ่มผู้ประกอบธุรกิจเดียวกัน กลุ่มข้าราชการประจำ กลุ่ม ข้าราชการส่วนท้องถิ่น เป็นต้น หรือรูปแบบที่ส่งเสริมและ สนับสนุนกันช่วยเหลือทางครอบครัวด้วย ดังเช่น การลงแข่งขัน ของนางอนงค์วรรณ เทพสุทิน และ น.ส.ณัฐธิดา เทพสุทิน (บุตรสาวของนายสมศักดิ์ และนางอนงค์วรรณ เทพสุทิน) หรือกรณีของนายมนู พุกประเสริฐ” พี่ชาย นางอนงค์วรรณ เทพสุทิน เป็นต้น และการแยกกันลงสมัครเลือกตั้งในเขต เลือกตั้งที่แตกต่างกัน อาทิ นายสมเจตน์ ลิมปะพันธุ์ หลานชาย ของ ร้อยตรีประพาส ลิมปะพันธุ์ ส.ส.พรรคไทยรักไทย และ นายปยิ ะชนก ลมิ ปะพนั ธ์ุ บตุ รชายของ ร.ต.ประพาส ลมิ ปะพนั ธ์ุ ที่ลงสมัครในนามพรรคชาติพัฒนา ทั้งคู่ลงสมัครในการเลือกตั้ง เมื่อวันที่ 6 กุมภาพันธ์ 2548 (ผู้จัดการออนไลน์, 2547., ออนไลน์) 194

สรุปและอภิปรายผล รูปแบบและพฤติกรรมการหาเสียงเลือกตั้งของ ผู้สมัครของนักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย พบว่า มีความ สอดคล้องกับงานวิจัยนักการเมืองถิ่นจังหวัดสมุทรสงคราม ของ กฤษณา ไวสำรวจ โดยในช่วงก่อนหรือระหว่างการเลือกตั้ง นอกจากจะมีการใช้เครือญาติเพื่อสนับสนุนส่งเสริมกันทาง การเมือง เช่น นายมนู พุกประเสริฐ กับ นางอนงค์วรรณ เทพสุทิน ซึ่งเป็นน้องสาวของนายมนูแล้ว ยังมีการช่วยเหลือ เงนิ สนบั สนนุ เพอ่ื การปรบั ปรงุ โรงเรยี น โรงพยาบาล สรา้ งสะพาน (นายกุศล หมีเทศ - สะพานหมีเทศ) รวมถึง งานช่วยเหลือ ทำนุบำรุงศาสนาในโอกาสต่างๆ อีกด้วย (กรณีของนายธวัช ทานสัมฤทธิ์, นายสมศักดิ์ เทพสุทิน, นายอารยะ ชุมดวง) ขณะเดยี วกนั ในพฤตกิ รรมการหาเสยี งอน่ื ๆ ยงั มคี วามสอดคลอ้ ง กับงานวิจัย นักการเมืองถิ่นจังหวัดชุมพร ของ วัชระ ศิลป์เสวตร์ และ นกั การเมอื งถน่ิ จงั หวดั เพชรบรุ ี ของ ณชั ชานชุ พชิ ติ ธนารตั น์ ซึ่งมีทั้งการลงพื้นที่พบปะกับประชาชนด้วยวิธีการเคาะประตู บ้าน การโฆษณาประชาสัมพันธ์ ทั้งการใช้นามบัตร โปสเตอร์ ใบปลิว รถขยายเสียง และการปราศรัยหาเสียงบนเวทีของ พรรคการเมืองและเวทีกลาง เช่น กรรมการการเลือกตั้งจังหวัด รวมถึง การใช้หัวคะแนนเพื่อกระจายคะแนนเสียงไปยังพื้นที่เขต เลือกตั้งตามจุดต่างๆ นอกจากนี้ยังเพิ่มช่องทางของ Social media เพื่อเข้า ถึงกลุ่มวัยรุ่นและคนทั่วไปในการติดต่อประสานข้อมูลต่างๆ อย่างไรก็ตาม การลงพื้นที่พบปะพูดคุยกับประชาชนตามวาระ โอกาสต่างๆ อย่างสม่ำเสมอยังคงเป็นวิธีการที่นักการเมือง 195

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย ทุกคนให้ความสำคัญและปฎิบัติอย่างต่อเนื่อง เพื่อไม่ให้เกิด ช่องว่างระหว่างประชาชนกับนักการเมืองมากเกินไป ปัจจัยภายในที่นำมาศึกษาในครั้งนี้ ประกอบด้วย คุณสมบัติและภาวะผู้นำที่มีอิทธิพลต่อการสืบทอดตำแหน่ง ทางการเมือง ระบบอุปถัมภ์ การสร้างเครือข่ายทางการเมือง และความสัมพันธ์ทางเครือญาติ รูปแบบและพฤติกรรมการหา เสียงเลือกตั้งของผู้สมัคร ล้วนแต่มีความสำคัญกับนักการเมือง ถิ่น จังหวัดสุโขทัย นัการเมืองจำเป็นต้องมีคุณลักษณะเฉพาะ ตัวที่โด่ดเด่น มีความสามารถในการแก้ไขปัญหาของประชาชน มีบารมีและสร้างผลงานให้ประชาชนในพื้นที่ได้เห็นอย่างเป็น รูปธรรม รวมถึงการสั่งสมประสบการณ์ทำงานในพื้นที่อย่างต่อ เนื่อง ดังนั้น นักการเมืองจำเป็นต้องมีการปรับตัวและเปลี่ยน แนวคิดมาทำงานแบบบูรณาการ พัฒนาทั้งในระดับจังหวัดและ ประเทศ มุ่งเน้นการทำงานเพื่อประโยชน์ส่วนรวมมากกว่า ส่วนตน เพื่อทำให้ประชาชนยอมรับและสนับสนุนการทำงาน ในฐานะที่เป็นตัวแทนของประชาชน ซึ่งปัจจัยเหล่านี้สามารถ ส่งผลให้นักการเมืองประสบความสำเร็จในทางการเมืองได้ ข้อเสนอแนะในการศึกษาวิจัย 1. ศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมในความสัมพันธ์ระหว่าง สถาบันพรรคการเมืองกับนักการเมืองถิ่น การสนับสนุนจาก พรรคการเมือง และเหตุผลที่นักการเมืองเลือกเป็นสมาชิกพรรค การเมืองนั้นๆ เพื่อสร้างความรู้ความเข้าใจในบริบทของบทบาท สถาบันพรรคการเมืองต่อการพัฒนานักการเมืองถิ่นในอนาคต 196

สรุปและอภิปรายผล 2. ศกึ ษาเชงิ ลกึ ในเรอ่ื งการประชาสมั พนั ธแ์ ละการนำเสนอ ผลงานของนักการเมืองต่อสาธารณชน รวมถึงการสร้าง เครือข่ายทางการเมืองใหม่ๆ ของผู้สมัครโดยใช้พื้นที่สื่อสังคม ออนไลน์ อาทิ Facebook, Youtube, Line และรวมถึงเว็บไซต์ที่ จัดทำขึ้นเป็นของตนเอง เพื่อเข้าใจและเรียนรู้การปรับตัวของ ผู้สมัครภายใต้กระแสสังคมปัจจุบันที่มีช่องทางการรับข้อมูล แพร่หลายมากขึ้น 3. ศึกษาเชิงลึกเรื่องการรับรู้และความเข้าใจของ ประชาชนจังหวัดสุโขทัยในบทบาทและหน้าที่ของสมาชิกสภา ผู้แทนราษฎร รวมถึงปัจจัยที่ทำให้ประชาชนตัดสินใจเลือก ผู้สมัคร เนื่องจากประชาชนมีแนวโน้มที่จะเลือกตัวบุคคล มากกว่าพรรคการเมือง 197

บรรณานุกรม ภาษาไทย “10 อันดับ ส.ส. ยอดฮิต 24.” (1 มกราคม 2525). ชาวไทย. “4 พรรคเตรียมเปิดเกมคมเฉือนคมวางขุนพลชิงแต้มคนสุโขทัย.”, (21 เมษายน 2554). เดลินิวส์ (บ่าย)., 25. กตัญญู ประยุกต์ศิลป์, “ผมชูชาติ ประธานธรรม ขออาสา...เป็นนายกฯ” เจาะใจประมุข ‘คนขอปลดหนี้” ใน เนช่ันสุดสัปดาห์ 14(724) (14 เมษายน 2549), น. 82-85. กรมการปกครอง. (2558). รายงานสถิติจำนวนประชากรและบ้าน ประจำ พ.ศ. 2558. แหล่งที่มา http://stat.bora.dopa.go.th/ stat/statnew/statTDD/views/showDistrictData.php?rcode=64& statType=1&year=58 (สืบค้นเมื่อ 14 มิถุนายน 2558) กรมประชาสัมพันธ์. (ม.ป.ป.). คณะกรรมาธิการการท่องเท่ียว วุฒิสภา ลงพื้นที่จังหวัดสุโขทัยระดมความคิดเห็นเพื่อพัฒนา การท่องเท่ียว. แหล่งที่มา http://www.prd.go.th/ ewt_news.php?nid=54433 (สืบค้นเมื่อ 23 ธันวาคม 2558)

บรรณานุกรม กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. (2558). สรุปข้อมูล อปท ท่ัวประเทศ. แหล่งที่มา http://www.dla.go.th/work/abt/ (สืบค้นเมื่อ 14 มิถุนายน 2558) กระทรวงเกษตรและสหกรณ์. (2552). เกษตรกรจังหวัดสมุทรสงคราม เจ๋งรวมกลุ่มผลิตน้ำมันไบโอดีเซลจากน้ำมันเหลือใช้ใน ครัวเรือน ได้น้ำมันราคาถูกและลดมลภาวะเป็นพิษใน อากาศ. แหล่งที่มา https://www.moac.go.th/ewt_news. php?nid=1113&filename=fao (สืบค้นเมื่อ 12 พฤษภาคม 2559) กฤษณา ไวสำรวจ. (2555). นักการเมืองถ่ินจังหวัดสมุทรสงคราม. กรุงเทพฯ : เอ พี กราฟิค ดีไซน์และการพิมพ์. “กิจสังคมเปิดศึกสายเลือด.”, (22 พฤษจิกายน 2540). ไทยโพสต์., 2. “โกเหนา ผู้รับเหมาก่อสร้างชีวิต สมศักดิ์ เทพสุทิน.” (11-17 พฤษจิกายน 2545). เนช่นั สุดสปั ดาห์., 20-22. เกรียงไกร จงเจริญ. (2536). ผู้นำกับการมีส่วนร่วมทางการเมืองของ ชุมชน. วิทยานิพนธ์ รัฐศาสตรมหาบัณฑิต ภาควิชา การปกครอง, จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, กรุงเทพฯ. เครอื ขา่ ยกาญจนาภเิ ษก. (ม.ป.ป.). ปราชญช์ าวบา้ นพระพมิ ลเมธาจารย์ วรญาณคณานุรักษ์ สังฆปาโมกข์. แหล่งที่มา http:// kanchanapisek.or.th/kp8/trd/trd207.html (สืบค้นเมื่อ 12 ธันวาคม 2558) เครือข่ายข้อมูลการเมืองไทย. (2557, 25 กุมภาพันธ์). การประชุมสภา 23 กุมภาพันธ์ 2555 เร่ือง การพิจารณาแก้ไขร่าง รัฐธรรมนูญ. [วิดิทัศน์]. เข้าถึงได้จาก https://www.youtube. com/watch?v=JloMBgYgpbo (สืบค้นเมื่อ 3 มกราคม 2559) เครือข่ายข้อมูลการเมืองไทย. (ม.ป.ป.). ใครเป็นใครใน 111. แหล่งที่มา http://www.tpd.in.th/pdffile/111/111_1.pdf (สืบค้นเมื่อ 22 พฤษจิกายน 2558) 199

นักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย เครือข่ายข้อมูลการเมืองไทย. (ม.ป.ป.). นางสุอำภา คชไกร. แหล่งที่มา http://tpd.in.th/person/dscper_se.php?id=000679&group=& politicianID=003603 (สืบค้นเมื่อ 1 ธันวาคม 2558) เครือข่ายข้อมูลการเมืองไทย. (ม.ป.ป.). นายจักรวาล ชัยวิรัตน์นุกุล. แหล่งที่มา http://www.tpd.in.th/person/dscper.php?id= 000825&group=24&politicianID=004163 (สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2558) เครือข่ายข้อมลู การเมืองไทย. (ม.ป.ป.). นายวิรัตน์ วิรยิ ะพงษ.์ แหล่งที่มา http://www.tpd.in.th/person/dscper.php?id=000180&group= 24&politicianID=003756 (สืบค้นเมื่อ 13 ธันวาคม 2558) เครือข่ายข้อมูลการเมืองไทย. (ม.ป.ป.). นายสัมพันธ์ ตั้งเบญจผล. แหล่งที่มา http://www.tpd.in.th/person/dscper.php?id= 000242&group=24&politicianID=004190(สืบค้นเมื่อ 13 ธันวาคม 2558) เครือข่ายข้อมูลการเมืองไทย. (ม.ป.ป.). ร้อยตรีประพาส ลิมปะพันธ์ุ. แหล่งที่มา http://www.tpd.in.th/person/dscper.php?id= 000763&group=%E0%B9%92%E0%B9%94&politicianID= 008026 (สืบค้นเมื่อ 8 พฤษจิกายน 2558) จรัส สุวรรณมาลา. (2550). “วัฒนธรรมการเมืองท้องถิ่นในประเทศไทย” วารสารสถาบันพระปกเกล้า. 5(3) (กันยายน-ธันวาคม): 77-110. จักรวาล ชัยวิรัตน์นุกูล. (2556, 26 มิถุนายน). การประชุมสภา 9 พฤศจกิ ายน 2554 เรอื่ ง การพจิ ารณารา่ งพระราชบญั ญตั ิ งบประมาณรายจ่ายประจำปี 2555. [วิดิทัศน์]. เข้าถึงได้ จาก https://www.youtube.com/watch?v=YsGql0yXvx8 (สืบค้นเมื่อ 3 มกราคม 2559) 200

บรรณานุกรม จงั หวดั นครราชสมี า. (ม.ป.ป.). ขอ้ มลู ทวั่ ไปจงั หวดั นครราชสมี า. แหลง่ ทม่ี า http://www.nakhonratchasima.go.th/district/Dankhuntod.doc (สืบค้นเมื่อ 6 พฤษจิกายน 2558) จังหวัดน่าน. (ม.ป.ป.). พระนามและรายนามผู้ว่าราชการจังหวัดน่าน ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน. แหล่งที่มา http://www.nan.go.th/ webjo/index.php?option=com_content&view=article&id=5& Itemid=26 (สืบค้นเมื่อ 11 พฤษจิกายน 2558) จังหวัดอุตรดิตถ์. (ม.ป.ป.). รายนามผู้ว่าราชการจังหวัดอุตรดิตถ์. แหล่งที่มา http://www.uttaradit.go.th/name_bigboss/ name.htm (สืบค้นเมื่อ 8 พฤษจิกายน 2558) “จับตากลุ่มสุโขทัยหอบ 25 ส.ส. ย้ายวิกร่วมปั้นนายกฯ คนใหม่.” 7 ธันวาคม 2542. สยามรัฐ., 1,2. “จากกินยาอันตรายที่ สปท.แจก ผู้ว่าราชการจังหวัดต้องสั่งห้าม ตอนเช้า มีผู้ไปใช้สิทธิ์น้อย.” 3 กันยายน 2514. สยามรัฐ. จิราภรณ์ สถาปนะวรรธนะ. (2542). บันทึกของคนท้องถิ่น. พิษณุโลก : โครงการท้องถิ่นศึกษา มหาวิทยาลัยนเรศวร. จุมพล หนิมพานิช. (2546). “การดำเนินการทางการเมืองของกลุ่ม ผลประโยชน์” รัฐสภาสาร. 51(8) (สิงหาคม): 17-32 ชนะ สอาดเอี่ยม. (2519). ภูมิหลังของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรและ สมาชิกวุฒิสภาของไทย พ.ศ. 2519. รัฐสภาสาร. 24(5) (พฤษภาคม): 231-233. ไชยวัฒน์ ค้ำชู และ นิธิ เนื่องจำนงค์. (2559). การเมืองเปรียบเทียบ ทฤษฎี แนวคิด และการณีศึกษา (Comparative Politics: Theories, Concepts & Case Studies) กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. เชาวนะ ไตรมาศ. (2542). ข้อมูลพ้ืนฐาน 66 ปี ประชาธิปไตยไทย. พิมพ์ครั้งที่ 4. กรุงเทพฯ : สถาบันนโยบายศึกษา. 201

นักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย ฐานข้อมูลการเมืองการปกครอง สถาบันพระปกเกล้า. (ม.ป.ป.). การ เลือกต้ังสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2543. แหล่งที่มา http:// w i k i . k p i . a c . t h / i n d e x . p h p ? t i t l e = ก า ร เ ล ื อ ก ต ั ้ ง ส ม า ช ิ ก วุฒิสภา_พ.ศ._2543 (สืบค้นเมื่อ 21 มกราคม 2559) ฐานข้อมูลการเมืองการปกครอง สถาบันพระปกเกล้า. (ม.ป.ป.). พรรค อิสระ พ.ศ. 2512. แหล่งที่มา http://wiki.kpi.ac.th/index. php?title=อิสระ_(พ.ศ._2512) (สืบค้นเมื่อ 28 ธันวาคม 2558) ฐานข้อมูลการเมืองการปกครอง สถาบันพระปกเกล้า. (ม.ป.ป.). สามัคคีธรรม (พ.ศ.2535). แหล่งที่มา http://wiki.kpi.ac.th/ index.php?title=สามัคคีธรรม_(พ.ศ.2535) (สืบค้นเมื่อ 22 พฤษจิกายน 2558) ณรงค์ สินสวัสดิ์. (2537). ผู้นำการเมือง; แนวทางการวิเคราะห์และ กรณีศกึ ษา. กรุงเทพฯ : วัชรินทร์การพิมพ์. ณัชชานุช พิชิตธนารัตน์. (2554). นักการเมืองถ่ินจังหวัดเพชรบุรี. กรุงเทพฯ : ธรรมดาเพรส. “ทรท.ชิง 4 เขตสุโขทัย วัดบารมีโคบาลเป่าปี่.” (14 มกราคม 2548). แนวหนา้ . “เทพสุทินแฟมิลี่’ล้มแชมป์เขต 4 สุโขทัย.” (14 มกราคม 2548). แนวหน้า. ไทยพีอาร์. (ม.ป.ป.). ร้อยตรีประพาส ลิมปะพันธ์ุ ที่ปรึกษา รมต. ต่างประเทศ แถลงข่าวเร่ืองการเริ่มต้นการสำรวจและ จัดทำหลักเขตแดนทางบกร่วมไทย-กัมพูชา. แหล่งที่มา http://www.thaipr.net/general/107293 (สืบค้นเมื่อ 12 พฤษจิกายน 2558) ไทยรฐั ออนไลน.์ (2554). ผสู้ มคั ร ส.ส. ภท. โรแ่ จง้ ความ บา้ นหวั คะแนน ถูกยิงขู่. แหล่งที่มาhttp://www.thairath.co.th/content/178764 (สืบค้นเมื่อ 3 มกราคม 2559) 202

บรรณานุกรม ไทยรัฐออนไลน์. (2554). อาลัยบุตรแห่ง “สุภาพบุรุษศรีบูรพา”. แหล่ง ที่มา http://www.thairath.co.th/content/190426 (สืบค้นเมื่อ 8 พฤษจิกายน 2558) ไทยรัฐออนไลน์. (2557). เปิดรายช่ือ ผู้สมัคร ส.ว.ทั่วประเทศ พร้อม คนถูกตัดสิทธิ์. แหล่งที่มา http://www.thairath.co.th/ content/410714 (สืบค้นเมื่อ 30 ธันวาคม 2558) ไทยรัฐออนไลน์. (ม.ป.ป.). ประศาสตร์ ทองปากน้ำ. แหล่งที่มา http:// www.thairath.co.th/person/423(สืบค้นเมื่อ 5 ธันวาคม 2558) ไทยรัฐออนไลน์. (ม.ป.ป.). สมศักด์ิ เทพสุทิน. แหล่งที่มา http://www. thairath.co.th/content/19042 (สืบค้นเมื่อ 12 พฤษจิกายน 2558) ธรรมศักดิ์ งามเมืองแมน, (7 กรกฎาคม 2541) “กุศล หมีเทศชื่อนี้จำไว้ให้ ดี.”. ไทยโพสต์., 3. นพรัตน์ วงศ์วิทยาพาณิชย์. (2555). นักการเมืองถ่ินจังหวัดสระแก้ว. นนทบุรี : เอ.พี กราฟฟิคดีไซน์และการพิมพ์. “นายไพฑูรย์ โมคขมรรคกุล ชี้แจงมติขับนายเสกสรรออกจากสมาชิกภาพ ส.ส.” ใน สยามจดหมายเหตุ 12(33) (มกราคม-ธันวาคม 2530), น. 903. นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2539). สังคมไทยในกระแสการเปลี่ยนแปลง. กรุงเทพฯ: คณะกรรมการเผยแพร่และส่งเสริมงานพัฒนา. นพิ นธ์ ศรตี ระกลู . (2549). ความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งพระสงฆก์ บั นกั การเมอื ง ถ่ินในระบบการเลือกต้ัง: กรณีศึกษาเขตเทศบาลนคร เชียงใหม่. การศึกษาค้นคว้าอิสระ รัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการเมืองและการปกครอง, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่. เนช่นั สดุ สัปดาห์. (2548). พษิ ‘อนิ วชิ นั่ ’ ฉาว เกา้ อี้ ‘สรุ ยิ ะ’ สน่ั คลอน??. แหล่งที่มา http://www.nationweekend.com/weekend/ 20050501/wec01.shtml (สืบค้นเมื่อ 28 ธันวาคม 2558) 203

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย เนชั่นสุดสัปดาห์. (2548). สมศักดิ์’ เดินทัพทางไกล. แหล่งที่มา http:// www.nationweekend.com/weekend/20050101/web01.shtml (สืบค้นเมื่อ 12 พฤษจิกายน 2558) “บรรหาร อ้าแขนรับ สมเจตน์ เปิดตัวถึงถิ่น.”, (8 พฤษจิกายน 2550). บา้ นเมือง., 15. ปธาน สุวรรณมงคล. (2530). ประวัติสมาชิกรัฐสภาไทย พ.ศ. 2529. กรุงเทพฯ : โครงการนโยบายสาธารณะ สมาคมสังคมศาสตร์ แห่งประเทศไทย. ปธาน สุวรรณมงคล. (2530). ประวัติสมาชิกรัฐสภาไทย พ.ศ.2529. กรุงเทพฯ : โครงการนโยบายสาธารณะ สมาคมสังคมศาสตร์ แห่งประเทศไทย. ประชาไทย. (2553). คนงานไทรอมั พฯ์ รบั มอบจกั รลอ็ ตแรกแลว้ 197 ตวั . แหล่งที่มา http://www.prachatai.com/journal/2010/03/28326 (สืบค้นเมื่อ 17 ธันวาคม 2558) ประชาไทย. (2553). ‘แรงงาน-นักวิชาการ’ ชี้ส่ือสิ่งพิมพ์ สปส. ใช้ งบประมาณสน้ิ เปลอื ง. แหลง่ ทม่ี า http://www.prachatai.com/ journal/2010/06/29908 (สืบค้นเมื่อ 17 ธันวาคม 2558) ปิดเทอมนักการเมืองกับสมศักดิ์ เทพสุทิน. (18 มกราคม 2558). ขาเก๋า ข่าวเด็ด [รายการโทรทัศน์]. นนทบุรี: ไบรท์ทีวี. “เปิดสาแหรก “ไทยรักไทย” ก่อนถึงวัน “ลมพัดหวน”.” (3 พฤษภาคม 2555). มตชิ น., พ.6. ผ่องพรรณ จงยศยิ่ง. (2547). ความสัมพันธ์เชิงการเมืองระหว่าง ส่ือมวลชนกับนักการเมืองถิ่นในจังหวัดเชียงใหม่. การ ศึกษาค้นคว้าอิสระ ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชา เศรษฐศาสตร์การเมือง, มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, เชียงใหม่. ผู้จัดการออนไลน์. (2547). สุโขทัยไทยรักไทยได้ไม่ยกทีม. แหล่งที่มา http://www.manager.co.th/Election48/ViewNews.aspx? NewsID=9470000095205 (สืบค้นเมื่อ 24 ธันวาคม 2558) 204

บรรณานุกรม ผู้จัดการออนไลน์. (2549). เปิดสาแหรกผู้สมัคร สว. ทั่วประเทศ 49. แหล่งที่มาhttp://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx? NewsID=9490000049348 (สืบค้นเมื่อ30 ธันวาคม 2558) ผู้จัดการออนไลน์. (2550). กกต.สุโขทัยระดม จนท.หาเบาะแสซ้ือเสียง หลังหัวคะแนนเริ่มจ่ายหัวละ 500-700 บาท. แหล่งที่มา http://www.manager.co.th/Local/ViewNews.aspx?NewsID= 9500000140716&TabID=1& (สืบค้นเมื่อ 5 มกราคม 2559) ผู้จัดการออนไลน์. (2550). “มาร์ค” ลุยถิ่นสุโขทัย-ย้ำทางเลือกคนไทย/ ให้ ปชป.เป็นรัฐบาลหรือให้ “สมัคร” เป็นนายกฯ. แหล่งที่มา http://www.manager.co.th/Local/ViewNews.aspx? NewsID=9500000146232&TabID=3& (สืบค้นเมื่อ 17 ธันวาคม 2558) ผู้จัดการออนไลน์. (2554). “น้องทราย-ลูกสมศักด์ิ”ควงผู้สมัคร ภท.ลุย หาเสียงสุโขทัย. แหล่งที่มา http://www.manager.co.th/ Local/ViewNews.aspx?NewsID=9540000071351 (สืบค้น เมื่อ12 ธันวาคม 2558) ผู้จัดการออนไลน์. (2554). มติ กกต.จ่อผ่านอีก 13 ส.ส.-แจกใบเหลือง สั่งเลือกตั้งใหม่สุโขทัย เขต 3. แหล่งที่มา http://www. manager.co.th/CyberBiz/ViewNews.aspx?NewsID= 9540000089576 (สืบค้นเมื่อ 22 ธันวาคม 2558) ผู้จัดการออนไลน์. (2554). สถานการณ์บีบ “จนตรอก” รัฐบาลเจาะรู เล่ือนเลือกตั้ง!. แหล่งที่มา http://www.manager.co.th/daily/ ViewNews.aspx?NewsID=9540000045008 (สืบค้นเมื่อ 16 กันยายน 2558) ผู้จัดการออนไลน์. (2554). สุโขทัยถ่ิน “ส.สมศักด์ิ” 3 พรรค “ภท.- ปชป.-พท.” ชิงดำ. แหล่งที่มา http://www.manager.co.th/ Election48/ViewNews.aspx?NewsID=9470000095205 (สืบค้น เมื่อ 24 ธันวาคม 2558) 205

นักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย ผู้จัดการออนไลน์. (2554). “องอาจ” เหยียบถ่ิน “สมศักด์ิ” หาเสียง ช่วย ปชป. สุโขทัย. แหล่งที่มา http://www.manager.co.th/ Crime/ViewNews.aspx?NewsID=9540000066866 (สืบค้นเมื่อ 17 ธันวาคม 2558) ผู้จัดการออนไลน์. (2557). 3 สาวสุโขทัยใจกล้า! บุกเป่านกหวีดถึงเวที หาเสียง “เพื่อไทย”. แหล่งที่มา http://www.manager.co.th/ Local/ViewNews.aspx?NewsID=9570000001975&Html=1& TabID=2& (สืบค้นเมื่อ 2 มกราคม 2559) ผู้จัดการออนไลน์. (2557). สายรัฐบาลตบเท้ายึดสภาสูง “ทักษิณ” เจาะซ้ือเข้าคอก!!. แหล่งที่มา http://www.manager.co.th/ Politics/ViewNews.aspx?NewsID=9570000036387&Html=1& TabID=3& (สืบค้นเมื่อ 30 ธันวาคม 2558) พงษ์ศักดิ์ ขำเพชร. (2540). เครือข่ายระบบอุปถัมภ์: ศึกษาเฉพาะกรณี มอื ปืนรบั จ้าง. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. พนมพร ไตรต้นวงศ์. (2535). การวางแผนปฏิบัติการ การกำกับติดตาม และการประเมินผลการปฏิบัติงานของหัวคะแนนระดับ ตำบล: กรณีการวิจัยเชิงปฏิบัติการในเขตเลือก ค. จังหวัดนครศรีธรรมราช. วิทยานิพนธ์ พัฒนบริหารศาสตร มหาบณั ฑติ สาขาพฒั นาสงั คม, สถาบนั บณั ฑติ พฒั นบรหิ ารศาสตร,์ กรุงเทพฯ. พรรคชาติไทยพัฒนา. (ม.ป.ป.). ประวัติและผลงาน นายอารยะ ชุมดวง. แหล่งที่มา http://www.chartthaipattana.or.th/ component/k2/item/65-ประวัติ-และผลงาน-นายอารยะ-ชุม ดวง (สืบค้นเมื่อ 16 พฤษจิกายน 2558) พฤทธิสาณ ชุมพล. (2531). ระบบการเมือง: ความรู้เบ้ืองต้น. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. เฟสบุ๊ค. (ม.ป.ป.). ปิยะชนก ลิมปะพันธุ์. แหล่งที่มา https://www. facebook.com/piyachanoke.limpabandhu (สืบค้นเมื่อ 2 206

บรรณานุกรม กุมภาพันธ์ 2559) เฟสบุ๊ค. (ม.ป.ป.). ส.ส.(โอ้) วิรัตน์ วิริยะพงษ์ เพ่ือประชาชน. แหล่งที่มา https://www.facebook.com/สสโอ้-วิรัตน์-วิริยะพงษ์-เพื่อ ประชาชน-197578110287237 (สืบค้นเมื่อ 20 ธันวาคม 2558) ภัยแล้ง ซ้ำเติมชาวนาไทย. (12 กุมภาพันธ์ 2557). มองรัฐสภา [รายการ โทรทัศน์]. กรุงเทพฯ: สถานีวิทยุกระจายเสียงและวิทยุ โทรทัศน์รัฐสภา. ภูเบศวร์ ฝ้ายเทศ, (5 พฤษจิกายน 2550) “ปชป. หวังปักธงสุโขทัย.”. ไทยโพสต.์ , 3. ภูมิใจไทย ข่าวสาร. (2555, 22 พฤษภาคม). การประชุมสภา 21 พฤษภาคม 2555 เร่ือง การพิจารณาร่างพระราชบัญญิติ งบประมาณรายจ่ายประจำปี 2556. [วิดิทัศน์]. เข้าถึงได้ จาก https://www.youtube.com/watch?v=LCMh_yYFkgQ (สืบค้นเมื่อ 3 มกราคม 2559) มติชนออนไลน์. (2552). “จตุพร” ซัดตั้ง “ประพันธ์” น่ังที่ปรึกษา รมว.วิทย์ฯ เสมือนตบหน้าคนไทย นายกฯอ้างเพราะ ช่วยงานพรรคมานาน. แหล่งที่มา http://www.matichon. co.th/news_detail.php?newsid=1231765955 (สืบค้นเมื่อ 16 ธันวาคม 2558) มติชนออนไลน์. (2553). เจาะขุมข่ายธุรกิจพันล้าน “สมศักด์ิ เทพสุ ทิน” หุ้นส่วนโยง “โพธสุธน-เส่ียกวงเคอาร์” ขาใหญ่ สามเหลี่ยมทองคำ. แหล่งที่มา http://www.matichon.co.th/ news_detail.php?newsid=1284991094&grpid=10 (สืบค้นเมื่อ 18 พฤษจิกายน 2558) มติชนออนไลน์. (2554). กิจสังคมไหลออกเพียบ - “สุวิทย์” เฉย อ้าง ไม่กระทบ. แหล่งที่มา http://www.matichon.co.th/ news_detail.php?newsid=1305727348&grpid=&catid=01& subcatid=0100 (สืบค้นเมื่อ 29 ธันวาคม 2558) 207

นักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย มนตรี เจนวิทย์การ. (2538). บทบาทของกลุ่มผลประโยชน์ที่มีต่อ รัฐบาล ระบบราชการ ประชาชน และการพัฒนา ประเทศ. กรุงเทพฯ : ศูนย์วิจัยคณะรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัย ธรรมศาสตร์ มูลนิธิแก้ไขและฟื้นฟูสงเคราะห์ผู้กระทำผิด. (ม.ป.ป.). กรรมการมูลนิธิ. แหล่งที่มา http://210.246.159.139/fraso/index.php?option= com_content&view=article&id=47&Itemid=68 (สืบค้นเมื่อ 17 ธันวาคม 2558) “เมื่อสมศักดิ์ เทพสุทิน พูดถึงเหนาะ วังน้ำเย็นก็เหมือนกับมนตรีพูด.” 3 เมษายน 2542. ขา่ วสด., 4. “รองเลขาธิการประชาธิปัตย์ว่า ปชป. ยังมีความหวังที่สุโขทัย.” (2 กรกฎาคม 2514). สยามรัฐ. ร้อยแปดฮอสปิทอล. (ม.ป.ป.). ฐานข้อมูลโรงพยาบาล & คลินิก จังหวัดสุโขทัย. แหล่งที่มา http://sukhothaipao.go.th/public/ person/data/detail/person_id/151?width=740&height=510 (สืบค้นเมื่อ 2 มกราคม 2559) รังสรรค์ ธนะพรพันธ์. (2546). กระบวนการกำหนดนโยบายเศรษฐกิจ ในประเทศไทย: บทวิเคราะห์เชิงประวัติศาสตร์ เศรษฐกจิ การเมอื ง พ.ศ. 2475-2530. กรุงเทพฯ : คบไฟ. รังสรรค์ ประเสริฐศรี. (2544). ภาวะผ้นู ำ. กรุงเทพฯ : ธนธัชการพิมพ์. “รายนามผวู้ า่ ราชการจงั หวดั สโุ ขทยั ”. (ม.ป.ป.). แหลง่ ทม่ี า http://sukhothaitoday. freeservers.com/HTML/poowa.htm (สืบค้นเมื่อ 22 มิถุนายน 2558) โรงพยาบาลศรีสังวรสุโขทัย. (2549). ผู้สมัครรับเลือกตั้ง ส.ว จังหวัด สุโขทัย 2549. แหล่งที่มา http://www.srisangworn.go.th/ modules.php?op=modload&name=News&file=article&sid= 482 (สืบค้นเมื่อ 26 พฤษจิกายน 2558) 208

บรรณานุกรม โรงเรียนไชยะวิทยา. (ม.ป.ป.). ชง “ประศาสตร์” มือขวา “สมศักด์ิ” เสียบ. แหล่งที่มา http://www.chaiya2474.com/14904807/ ประวัติโรงเรียน (สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม2558) โรงเรียนทานสัมฤทธิ์วิทยา. (ม.ป.ป.). ประวัติโรงเรียนทานสัมฤทธ์ิ วิทยา. แหล่งที่มา https://data.bopp-obec.info/web/ index_view_history.php?School_ID=1012230014&page= history (สืบค้นเมื่อ 14 ธันวาคม 2558) โรงเรียนอนุบาลศรีสำโรง. (ม.ป.ป.). ประวัติโรงเรียนอนุบาลศรีสำโรง. แหล่งที่มา http://absth.com/data_80750 (สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2558) “เลือกตั้งสุโขทัยพลิกโผ เด็ก ปชป. มาแรงแซง ทรท.”, (4 ธันวาคม 2543). แนวหน้า. “…และไม่ได้ใช้แม้แต่เงินพรรคช่วยผู้สมัคร ส.ส. สุโขทัย.” (31 สิงหาคม 2514). ชาวไทย. วชั ระ ศลิ ปเ์ สวตร.์ (2556). นกั การเมอื งถนิ่ จงั หวดั ชมุ พร. กรงุ เทพฯ : เอ พี กราฟิค ดีไซน์และการพิมพ์. วัชรา ไชยสาร. (2544). ระบบการเลือกต้ังกับการเมืองไทยยุคใหม่. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์นิติธรรม. วัดท่าเกษม อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย. (2557). สส.จักรวาล - สจ.บุญร่ืน ชัยวิรัตน์นุกูล. แหล่งที่มา https://www.facebook.com/ media/set/?set=a.868310526520778.1073742674.67 4585009226665&type=3 (สืบค้นเมื่อ 3 มกราคม 2559) วิศวะ เวฬุวัน, (1 มีนาคม 2541). “มนตรี 2 สมศักดิ์ เทพสุทิน นักเลง สุโขทัยอนาคตสงู .”  .  กรงุ เทพธรุ กจิ ., พ.6. ศตพล วรปัญญาตระกูล. (2554). วัฒนธรรมทางการเมือง : รูปแบบ ที่เหมาะสมในเชิงความสัมพันธ์ระหว่างการรวมกลุ่ม และบทบาททางการเมืองของสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร. วทิ ยานพิ นธ์ การศกึ ษามหาบณั ฑติ สาขาวชิ าวฒั นธรรมศาสตร,์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, มหาสารคาม. 209

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย ศุภชัย ยาวะประภาษ และ คณะ. (2544). คอร์รัปชั่นและการซ้ือขาย ตำแหน่งในทัศนะข้าราชการ. กรุงเทพฯ : สำนักงาน คณะกรรมการข้าราชการพลเรือน. ศูนย์ข้อมูลการเมืองไทย. (ม.ป.ป.). นางสุอำภา คชไกร. แหล่งที่มา http://politicalbase.in.th/index.php/สุอำภา_คชไกร (สืบค้นเมื่อ 26 พฤษจิกายน 2558) ศูนย์ข้อมูลการเมืองไทย. (ม.ป.ป.). สมศักดิ์ เทพสุทิน. แหล่งที่มา http:// www.politicalbase.in.th/index.php/สมศักดิ์_เทพสุทิน ศูนย์ข้อมูลการเมืองไทย. (ม.ป.ป.). อนงค์วรรณ เทพสุทิน. แหล่งที่มา http://www.politicalbase.in.th/index.php/อนงค์วรรณ_เทพสุทิน เศาวนิตย์ เศานานนณ์. (2541). ภาวะผู้นำ. พิมพ์ครั้งที่ 3 นครราชสีมา : คณะครุศาสตร์ สถาบันราชภัฎนครราชสีมา. สงบ สุริยินทร์. (2514). ประวัตินายกรัฐมนตรี.. พระนคร, ประจักษ์ การพิมพ์. สงวน นิตยารัมภ์พงศ์ และ สุทธิลักษณ์ สมิตะสิริ. (2540). ภาวะผู้นำ ความสำคัญต่ออนาคตไทย. กรุงเทพฯ : พิมพ์ไทย. สติธร ธนานิธิโชติ. (2550). “พฤติกรรมนิยม (Behavioralism) และสถาบัน นิยม (Institutionalism) ในการเมืองเรื่องการเลือกตั้งของไทย” วารสารสถาบันพระปกเกล้า. 5(3) (กันยายน-ธันวาคม), น. 39-60. สถาบันพระปกเกล้า. (2558). รายชื่อผู้ผ่านการคัดเลือกเข้าเป็น นักศิกษาหลักสูตร การเมืองการปกครองในระบอบ ประชาธิปไตยสำหรับนักบริหารระดับสูง รุ่นท่ี 19. แหล่งที่มา http://kpi.ac.th/media/pdf/รายชื่อผู้ผ่านการ คัดเลือกหลักสูตร%20ปปร.%2019/ประกาศรายชื่อ%20ป ปร.19.pdf (สืบค้นเมื่อ 2 ธันวาคม 2558) 210

บรรณานุกรม สถาบันยานยนต์. (2552). คณะผู้บริหารกระทรวงอุตฯ ลงตรวจศูนย์ ปฏิบัติการร่วม สมอ. - สยย. เพ่ือผู้นำเข้าอิสระ. แหล่ง ที่มา http://www.thaiauto.or.th/2012/th/news/news- detail.asp?news_id=536 (สืบค้นเมื่อ 17 พฤษภาคม 2559) “สปท. ชนะเลือกตั้งซ่อมสุโขทัย มีผู้ไปใช้สิทธิ์ถึง 43 เปอร์เซ็นต์.” (4 กันยายน 2514). สยามรัฐ. “สปท. อ้าง โซเวียต หาเสียงที่สุโขทัย.” (24 สิงหาคม 2514). สยามรฐั . สมบัติ จันทรวงศ์. (2530). การเมืองเร่ืองการเลือกตั้ง: ศึกษากรณีการ เลือกต้ังทั่วไป พ.ศ. 2529. กรุงเทพฯ : มูลนิธิเพื่อการศึกษา ประชาธิปไตยและการพัฒนา. “สมาชิกวุฒิสภาถึงแก่อนิจกรรม” สารวุฒิสภา. 13(9) : (กันยายน 2548), น. 46. สราวุฒิ ห้วงสมุทร, “จุดจบของร่างพระราชบัญญัติอาวุธปืน ฉบับพิสดาร” ใน นิตยสารอาวธุ ปนื (มกราคม-ธันวาคม 2525), น. 27. “สส. (ใหม่) จากเมืองพระร่วง.” (19 กันยายน 2514). เดลนิ วิ ส์. “สอนลูก สู้งาน ตามฉบับ อนงค์วรรณ เทพสุทิน.”, (5 มิถุนายน 2546). มติชน., น. 26. สามารถ ภาวิไล. (2532). แนวโน้มของระบบการเลือกต้ังสมาชิกสภา ผู้แทนราษฎรและระบบการเมืองไทย: ปัญหาความไม่ สอดคล้อง. ใน เอกสารวิจัยส่วนบุคคลในลักษณะวิชา การเมือง, กรุงเทพฯ : วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร. สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง. (2543). ข้อมูลสถิติ และผลการ เลือกตั้งสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2543.. กรุงเทพฯ, สำนักงาน คณะกรรมการการเลือกตั้ง. สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง. (2556). ข้อมูลการเลือกตั้งสมาชิก วุฒิสภา วันอาทิตย์ท่ี 30 มีนาคม พ.ศ. 2557. แหล่งที่มา http://www.ect.go.th/th/wp-content/uploads/2013/10/sn51.pdf (สืบค้นเมื่อ 19 ตุลาคม 2558) 211

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย สำนกั งานคณะกรรมการการเลอื กตง้ั . (ม.ป.ป.). รายชอ่ื ผสู้ มคั รรบั เลอื กตงั้ สว. สุโขทัย การเลือกต้ังทั่วไปปี พ.ศ. 2557. แหล่งที่มา http://www.ect.go.th/sn57/list/sukhothai.pdf (สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2558) สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2555). บญั ชแี สดงรายการทรพั ยส์ นิ และหนสี้ นิ นายวริ ตั น์ วิริยะพงษ์. แหล่งที่มา https://www.nacc.go.th/download_ acc/asset_report/se_201207061351080.pdf (สืบค้นเมื่อ 13 ธันวาคม 2558) สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2555). บัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหน้ีสิน นายสมเจตน์ ลิมปะพันธ์ุ. แหล่งที่มาhttps://www.nacc.go.th/download_ acc/asset_report/se_201207061348270.pdf (สืบค้นเมื่อ 4 ธันวาคม 2558) สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2555). บัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหน้ีสิน นาย สัมพันธ์ ต้ังเบญจผล. แหล่งที่มา https://www.nacc.go.th/ download_acc/asset_report/se_201207061350070.pdf (สืบค้น เมื่อ 13 ธันวาคม 2558) สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2555). บญั ชแี สดงรายการทรพั ยส์ นิ และหนส้ี นิ นายอารยะ ชุมดวง. แหล่งที่มา https://www.nacc.go.th/download_acc/ asset_report/se_201207061347280.pdf (สืบค้นเมื่อ 16 พฤษจิกายน 2558) สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2557). บัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สิน ร้อยตรี ประพาส ลิมปะพันธ์ุ. แหล่งที่มา https://www.nacc.go.th/ download_acc/asset_report/se_201502031530320.pdf (สืบค้น เมื่อ 8 พฤษจิกายน 2558) 212

บรรณานุกรม สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2558). บญั ชแี สดงรายการทรพั ยส์ นิ และหนส้ี นิ นางบญุ พา ลิมปะพันธุ์. แหล่งที่มา https://www.nacc.go.th/download_ acc/asset_report/se_201507171034520.pdf (สืบค้นเมื่อ 24 พฤษจิกายน 2558) สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2558). บญั ชแี สดงรายการทรพั ยส์ นิ และหนส้ี นิ นางสอุ ำภา คชไกร. แหล่งที่มาhttps://www.nacc.go.th/download_acc/ asset_report/se_201506261020310.pdf (สืบค้นเมื่อ 24 พฤษจิกายน 2558) สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2558). บัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหน้ีสิน นายจักรวาล ชัยวิรัตน์นุกุล. แหล่งที่มา https://www.nacc. go.th/download_acc/asset_report/se_201502031314180.pdf (สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2558) สำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ. (2558). บัญชีแสดงรายการทรัพย์สินและหนี้สิน นายมนู พุกประเสริฐ. แหล่งที่มา https://www.nacc.go.th/download_ acc/asset_report/se_201502031315430.pdf (สืบค้นเมื่อ 17 ธันวาคม 2558) สำนักงานจังหวัดสุโขทัย. (ม.ป.ป.). ข้อมูลท่ัวไปจังหวัด. แหล่งที่มา http:/ /www.sukhothai.go.th/3584/data/data_01.htm (สืบค้นเมื่อ 17 มิถุนายน 2558) สำนักงานจังหวัดสุโขทัย. (ม.ป.ป.). ประวัติจังหวัดสุโขทัย. แหล่งที่มา http://www.sukhothai.go.th/history/hist_10.htm (สืบค้นเมื่อ 17 มิถุนายน 2558) สำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดสุโขทัย. (2552). วัดสวรรคาราม. แหล่ง ที่มา http://sti.onab.go.th/index.php?option=com_content& view=article&id=120&Itemid=119 (สบื คน้ เมอ่ื 13 พฤษจกิ ายน 2558) 213

นักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย สำนักงานเลขาธิการคุรุสภา. (2512). หนังสือประวัติครู 16 มกราคม 2512. พระนคร : โรงพิมพ์คุรุสภา. สำนักงานเลขาธิการรัฐสภา. (2532). ทำเนียบสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ. 2532.. กรุงเทพฯ, สำนักงานเลขาธิการรัฐสภา. สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา. (2546). ทำเนียบสมาชิกวุฒิสภา พ.ศ. 2543.. กรงุ เทพฯ, สำนกั วชิ าการสำนกั งานเลขาธกิ ารวฒุ สิ ภา. สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา. (ม.ป.ป.). ประวัติและผลงานของสมาชิก วฒุ สิ ภา นางสอุ ำภา คชไกร. แหลง่ ทม่ี า http://www.senate. go.th/profile/main.php?url=history&senator=1afa34a7f 984eeabdbb0a7d494132ee5 (สืบค้นเมื่อ 26 พฤษจิกายน 2558) สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. (2555). รายงานของ คณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติ งบประมาณรายจ่าย ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2556. แหล่งที่มา http://edoc.parliament.go.th/getfile.aspx?id= 574484&file=เล่มที่+1+(ตอนที่+1).pdf&download=1 (สืบค้น เมื่อ 18 พฤษภาคม 2559) สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. (ม.ป.ป.). นายจักรวาล ชัยวิรัตน์นุกุล. แหล่งที่มา http://mp.parliament.go.th/ map2554/person_detail.aspx?id=BsAnpZSs2cMbMrus KlbYjQ== (สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2558) สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. (ม.ป.ป.). นายมนู พุกประเสริฐ. แหล่งที่มา http://mp.parliament.go.th/map2554/person_detail. aspx?id=BsAnpZSs2cNTnfQVK+TTxA== (สืบค้นเมื่อ 17 ธันวาคม 2558) สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. (ม.ป.ป.). นายวิรัตน์ วิริยะพงษ์. แหล่งที่มา http://www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/ parliament_parcy/ewt_w3c/ewt_news.php?nid=739& filename= (สืบค้นเมื่อ 13 ธันวาคม 2558) 214

บรรณานุกรม สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร. (ม.ป.ป.). นายสมเจตน์ ลิมปะพันธุ์. แหล่งที่มาhttp://www.parliament.go.th/ ewtadmin/ewt/parliament_parcy/ewt_w3c/ewt_news. php?nid=700&filename= (สืบค้นเมื่อ 5 ธันวาคม 2558) สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกโรงเรียนตำบลป่ากุมเกาะ. (ม.ป.ป.). แหล่งการเรียนรู้วัดท่าเกย. แหล่งที่มาhttp://sukho.nfe.go. th/swpk/topic6_old.php?page=1 (สืบค้นเมื่อ 20 ตุลาคม 2558) สำนักนายกรัฐมนตรี. (2476). เอกสารประกาศผลการเลือกต้ัง 2476. ม.ป.ท. สำนักนายกรัฐมนตรี. (2476). เอกสารรายนามผู้ลงสมัครรับเลือก จงั หวัดสุโขทยั . ม.ป.ท. สำนักนายกรัฐมนตรี. (2481). เอกสารการแถลงนโยบายสมาชิกสภา ผแู้ ทนราษฎร. ม.ป.ท. สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. (ม.ป.ป.). คณะรัฐมนตรี คณะท่ี 18. แหล่งที่มา http://www.soc.go.th/cab_18.htm (สืบค้นเมื่อ 19 พฤษจิกายน 2558) สำนักวิทยบริการและเทคโนโลยีสารสนเทศ มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูล สงคราม. (ม.ป.ป.). ประวัติส่วนตัว รองศาสตราจารย์ ดร.มังกร ทองสุขดี. แหล่งที่มา http://library.psru.ac.th/file/ personal/tongsuk.pdf (สืบค้นเมื่อ 4 มกราคม 2559) สุโขทัยทูเดย์. (ม.ป.ป.). รายนามผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัย. แหล่งที่มา http://sukhothaitoday.freeservers.com/HTML/poowa.htm (สืบค้นเมื่อ 11 พฤษจิกายน 2558) สุโขทัยเอฟซี. (2556). ส.ส. จักรวาล ชัยวิรัตน์นุกูล ผู้จัดการทีมสุโขทัย เอฟซี และ ส.จ. บุญร่ืน ชัยวิรัตน์นุกูล. แหล่งที่มา https:// www.facebook.com/SukhothaiFC.fanpage/photos/a.196 097793758478.47487.152573928110865/553164038051850/ ?type=3&theater (สืบค้นเมื่อ 3 มกราคม 2559) 215

นักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย สุพัตรา จิตตเสถียร. (2553). การแก้ไขปัญหาความรุนแรงทางการเมืองของ ไทย: พบทางตันจริงหรือ? วารสารสถาบันพระปกเกล้า. 8(1) (มกราคม-เมษายน), น. 31-46. สุพัตรา สุภาพ. (2534). สังคมวิทยา. พิมพ์ครั้งที่ 13. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ ไทยวัฒนาพานิช. เสนีย์ คำสุข. (2548). “ถนนการเมืองไทยภายหลังการเลือกตั้งทั่วไป 6 กุมภาพันธ์ 2548” ใน 23 ปี รัฐศาสตร์ มสธ. รวมบทความ วิชาการรฐั ศาสตร.์ กรุงเทพมหานคร: พิมพ์อักษร, น. 69-87. เสนีย์ คำสุข. (2558). มิติประชาธิปไตย : ในการเลือกตั้งทั่วไป 3 กรกฎาคม 2554 มิติการแข่งขันจากการจัดส่งผู้สมัคร ของพรรคการเมือง 41 พรรค. นนทบุรี: โรงพิมพ์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. แสวง รัตนมงคลมาศ. (2532). กลุ่มผลประโยชน์. กรุงเทพฯ : สถาบัน บัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์. “หนังสืองานศพพลเอกพนม จีนะวิจารณะ ณ เมรุวัดโสมนัสวรวิหาร วันเสาร์ที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2548” (2548). กรุงเทพฯ, โรงพิมพ์กรุงเทพ. “หนังสือที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพ นางโอปอล์ สุนนานนท์ ณ เมรุวัดมกุฎกษัตริยารามราชวรวิหาร วันอาทิตย์ที่ 23 เมษายน พ.ศ. 2554” (2554). ม.ป.ท. “หนังสือที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพ นายบุญธรรม ชุมดวง ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส 15 กุมภาพันธ์ 2525” (2525). ม.ป.ท. “หนังสือที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพ นายสุโข อินทรประชา ณ วัด ตรีทศเทพ วันเสาร์ที่ 29 กันยายนพ.ศ. 2522” (2522). ม.ป.ท. “หนังสือที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพ นายหิรัญ สูตะบุตร ณ เมรุหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทราวาส 24 ธันวาคม 2512” (2512). ม.ป.ท. 216

บรรณานุกรม “หนังสือที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพ รองอำมาตย์ตรีทิม อติเปรมา นนท์ ณ เมรุวัดหัวลำโพง วันอาทิตย์ที่ 2 ตุลาคม พ.ศ. 2509” (2509). ม.ป.ท. “หนังสือประวัติและชีวิตการทำงาน ในงานพระราชทานเพลิงศพ นาย ศักดา โมกขมรรคกุล ณ เมรุหลวงหน้าพลับพลาอิศริยาภรณ์ วัดเทพศิรินทาวาส วันอาทิตย์ ที่ 12 กรกฎาคม พ.ศ.2552” (2552). ม.ป.ท. “หนังสืออนุสรณ์ในงานพระราชทานเพลิงศพ นายสุข แสนโกศิก ณ เมรุวัดธาตุทอง ถนนสุขุมวิท พระโขนง นครหลวง 1 มิถุนายน 2515” (2515). ม.ป.ท. อคิน รพีพัฒน์. (2546). ปญั หาสังคมไทย. กรุงเทพฯ : สายธาร. องค์การบริหารส่วนจังหวัดสุโขทัย. (ม.ป.ป.). คณะสมาชิกสภา. แหล่งที่มา http://sukhothaipao.go.th/public/person/data/chart/structure_id/ 6/menu/89 (สืบค้นเมื่อ 12 ธันวาคม 2558) องค์การบริหารส่วนจังหวัดสุโขทัย. (ม.ป.ป.). ทำเนียบนายก อบจ.. แหล่งที่มา http://sukhothaipao.go.th/public/person/data/mono/ structure_id/19/menu/197 (สืบค้นเมื่อ 18 มิถุนายน 2558) องค์การบริหารส่วนจังหวัดสุโขทัย. (ม.ป.ป.). นายมงคล เดชภิรัตนมงคล นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดสุโขทัย. แหล่งที่มา http://sukhothaipao.go.th/public/person/data/detail/person_id/ 151?width=740&height=510 (สืบค้นเมื่อ 10 ธันวาคม 2558) อมรา พงศาพิชญ์ และ ปรีชา คุวินทร์พันธุ์. (บรรณาธิการ) (2539). ระบบ อุปถมั ภ์. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. อรอนงค์ สวัสดิ์บุรี และ รสชงพร โกมลเสวิน. (2552). “รูปแบบการสื่อสาร ของนักการเมืองถิ่น” วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัย หอการคา้ ไทย. 29(4) (ตุลาคม-ธันวาคม), น. 41-53. 217

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย อาร์วายทีไนน์. (2544). บัญชีรายผู้ซึ่งอาจได้แต่งตั้งเป็นกรรมการ การเลือกตั้งประจำจังหวัด สุโขทัย. แหล่งที่มา http:// www.ryt9.com/s/refg/264970 (สืบค้นเมื่อ 2 มกราคม 2559) อุดม คุมา. (2555). “ความสัมพันธ์เชิงอุปถัมภ์ของผู้นำชุมชนกับประชาชน ที่มีผลต่อการมีส่วนร่วมทางการเมืองในตำบลพระบาท อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง” วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฏ ลำปาง. 1(1) (เมษายน-กันยายน), น. 87-98. อุทัย หิรัญโต. (2531). ระบบอุปถัมภ์ในสังคมไทย. กรุงเทพฯ : โอเดียน สโตร์. อเนก เหล่าธรรมทัศน์. (2552). สองนคราประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์คบไฟ. โอเคเนชั่น. (2553). เผยชีวิต และตัวตนของ รมว.สาธารณสุข คนใหม่ แกะกล่อง ในงานบุญที่ทะเลหลวง ปฐมเลิศของชีวิตการ เป็นรัฐมนตรี พรรณสิริ กุลนาถศิริ น้องสาวคนเก่งของ สมศักด์ิ เทพสุทิน. แหล่งที่มา http://www.oknation.net/ blog/jaofoto/2010/01/17/entry-1 (สืบค้นเมื่อ 8 ธันวาคม 2558) โอฬาร ถิ่นบางเดียว. (2553). “เศรษฐศาสตร์การเมืองว่าด้วยโครงสร้าง อำนาจท้องถิ่นในภาคตะวันออกของประเทศไทย” วารสาร ร่มพฤกษ์. 28(3) (มิถุนายน-กันยายน): 183-209. ภาษาอังกฤษ Allen, H. (2016). The Market for Votes in Thailand. In Trading Political Rights: The Comparative Politics of Vote Buying. MIT. Almond, G. A. and Powell, B. G. (1976). Comparative Politics: A Developmental Approach. Boston: Little Brown. Bass, B.M. (1981). Stogdill’s Handbook of Leadership, A Survey of Theory and Research. New York: Free Press (Macmillan). 218

บรรณานุกรม Blua, M. P. (1964). Exchange and Power in Social Life. New York: Wiley. Boulding, K. E. (1975). The Image Knowledge in Life and Society. Michigan: The University of Michigan. Chattharakul, A. (2010). “Thai Electoral Campaigning: Vote-Canvassing Networks and Hybrid Voting” Journal of Current Southeast Asian Affairs. 29(4) (October-December), p. 67-95. Denters, B. and Klok, P. (2013). “Citizen Democracy and the Responsiveness of Councillors: The Effects of Democratic Institutionalisation on the Role Orientation and Role Behaviour of Councillors” Local Government Studies. 39(5), pp. 661-680. Dubrin, J. (2012). Leadership research finding : Practice and skills. 7th ed. Ohio: South-Western College Publishing. Eisenstadt, N. S. and Roniger, L. (1984). Patrons, Clients and Friends: Interpersonal Relations and the Structure of Trust in Society. Cambridge: Cambridge University Press. Gary A. M. (1983). Political Marketing: An Approach to Campaign Strategy. New York: Praeger. Helmke, G. and Levitsky, S. (2006). Informal institutions and democracy: lessons from Latin America. Baltimore: Johns Hopkins University Press. Jack, C. P., Milton, G. and Robert, E. G. (1973). Political Sciences Dictionary. Illinois: The Pryden Press. Kouzes, J. M. and Barry, Z. P. (1995). The Leadership challenge: how to keep getting extraordinary things done in organization. San Francisco: Jossey-Bass. Maisrikrod, S. and McCargo, D. (1997). ‘Electoral politics: commercialization and exclusion’. In Hewison, K. (ed.), Political Change in Thailand: Democracy and Participation. London: Routledge, pp. 132-148. 219

นักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย Maurice, D. (1972). Party Political and Pressure Groups. New York: Thomas Nelson & Sons. Mouritzen, E. and Svara, H. (2002). Leadership at the apex Politicians and administrators in Western local governments. University of Pittsburgh Press. Newman, B. and Perloff, R. M. (2004). ‘Political Marketing: Theory, Research, and Applications’, In Kaid, L. (ed.), Handbook of Political Communication Research. New Jersey: Lawrence Erlbaum, pp.17-43. Stogdill, R. M. and Coons, A. E. (1974). Leadership Behavior: Its Description and Measurement. Ohio: Ohio State University. Stokes, C. S., Dunning, T., et. al. (2013). Brokers, Voters, and Clientelism: The Puzzle of Distributive Politics. Cambridge: Cambridge University Press. Strolovitch, Z. D. (2007). Affirmative Advocacy: Race, Class, and Gender in Interest Group Politics. Chicago: University Of Chicago Press. Wilson, J. Q. (1995). Political Organizations. 2nd ed. New Jersey: Princeton University Press. Wongnom, R. (1980). Opinion leadership and the elite in rural thailand : a case study of two villages. Ph.D. Dissertation in Political Science, Department of Political Science, University of California, Los Angeles. Zenger, J. and Folkman, J. (2002). The Extraordinary Leader: Turning Good Managers into Great Leaders. New York: McGraw-Hill Education. 220

ภาคผนวก ข้อมูลพื้นฐานของจังหวัดสุโขทัย 1) ข้อมูลพ้ืนฐานและความเป็นมาของจังหวัดสุโขทัย ตราประจำจงั หวัดสโุ ขทัย

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย ตราประจำจังหวดั สโุ ขทยั ภาพพระบรมรูปพ่อขุนรามคำแหงมหาราช พระมหา กษัตริย์แห่งราชวงศ์พระร่วงประทับบนพระแท่นมนังคศิลา ปกครองไพร่ฟ้าข้าแผ่นดินให้ได้รับความร่มเย็นเป็นสุข และ ทรงบริหารราชอาณาจักรแห่งนี้ ให้เจริญรุ่งเรืองที่สุดในช่วง พ.ศ. 1822 ถึง พ.ศ. 1842 คำขวัญของจังหวัดสโุ ขทัย “มรดกโลกล้ำเลิศ กำเนิดลายสือไทย เล่นไฟลอยกระทง ดำรงพุทธศาสนา งามตาผ้าตีนจก สังคโลก ทองโบราณ สักการแม่ย่า พ่อขุน รุ่งอรุณแห่งความสุข” จังหวัดสุโขทัย เป็นที่ตั้งอาณาจักรแรกของชนชาติไทย เมื่อ 700 ปีที่แล้ว โดยคำว่า “สุโขทัย” มาจากสองคำ คือ “สุข+อุทัย” หมายความว่า “รุ่งอรุณแห่งความสุข” รอยอดีต แห่งความรุ่งเรือง ประวัติสุโขทัยเริ่มต้นเมื่อ พ.ศ. 1800 เมื่อพระยาศรี- นาวนัมถมพระบิดาพ่อขุนผาเมืองได้ปกครองเมืองสุโขทัย เรื่อยมาจนสิ้นพระชนม์ ขอมสมาดโขลญลำพงข้าหลวงจาก ราชอาณาจักรขอมได้เข้ายึดครองเมือง ขุนบางกลางหาวและ พ่อขุนผาเมืองเจ้าเมืองราดได้ยึดเมืองคืน และสร้างเมืองสุโขทัย ขึ้นเป็นราชธานี มีขุนบางกลางหาวพระนามใหม่ว่าพ่อขุนศรี อินทราทิตย์ เป็นปฐมกษัตริย์ปกครองเมืองสุโขทัย อาณาจักร แห่งแรกของประเทศไทย 222

ภาคผนวก ในสมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชโอรสของพ่อขุนศรี อินทราทิตย์ ได้แผ่อาณาจักรออกไปกว้างขวางครอบคลุมเขต ประเทศไทยเกือบทั้งหมด บ้านเมืองมีความเจริญทุกด้าน ไม่ว่า จะเป็นด้านกฏหมาย การปกครอง เศรษฐกิจ ศาสนา และ วัฒนธรรมประเพณี โดยในศิลาจารึกได้บอกถึงความรุ่งเรือง ของอาณาจักรสุโขทัย สมัยพ่อขุนรามคำแหงมหาราชว่า มีอาณาเขตกว้างมาก ทิศเหนือจรดเมืองแพร่ น่านและหลวง พระบาง ทิศใต้จรดนครศรีธรรมราช ทิศตะวันออกจรดเมือง เวียงจันทร์ และทิศตะวันตกจรดเมืองหงสาวดี การปกครอง บ้านเมืองเป็นระบบ “พ่อปกครองลูก” ประชาชนมีความเป็น อยู่ดีมีสิทธิเสรีภาพดั่งคำจารึกว่า “ไพร่ฟ้าหน้าใสในน้ำมีปลา ในนามีข้าว เพื่อนจูงวัวไปค้าขี่ม้าไปขาย ใครจักใคร่ค้าช้างค้า ใครจักใคร่ค้าม้าค้า” อย่างไรก็ตามใน พ.ศ. 1890 เมื่อกรุงศรีอยุธยามีอำนาจ มากขึ้นและเป็นศูนย์กลางแห่งอำนาจแทนสุโขทัย สุโขทัยและ ไดร้ วมเขา้ กบั ราชอาณาจกั รกรงุ ศรอี ยธุ ยา และเมอ่ื กรงุ ศรอี ยธุ ยา เสียแก่เมืองพม่าครั้งที่ 2 สมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก มหาราชแห่งกรุงรัตนโกสินทร์โปรดให้ตั้งเมืองสุโขทัยขึ้นที่บ้าน ธานี (ท่าหนี) ริมแม่น้ำยมซึ่งก็คือจังหวัดสุโขทัยในปัจจุบัน ทั้งนี้สุโขทัยในปัจจุบัน มิใช่กรุงสุโขทัยอันเป็นราชธานี เดิมแต่เป็นเมืองสุโขทัย โดยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้า จุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ 1) แห่งราชวงศ์จักรีทรงย้ายผู้คน ทั้งหมดจากสุโขทัย ตั้งเมืองใหม่ทางฝั่งตะวันออกของลำน้ำยม เมื่อ พ.ศ. 2336 โดยห่างจากตัวเมืองสุโขทัยที่เคยเป็นราชธานี 223

นักการเมืองถ่ินจังหวัดสุโขทัย 12 กิโลเมตร เนื่องด้วยมีพระราชดำริในครั้งนั้นว่า เมืองสุโขทัย เป็นเมืองใหม่ไม่มีผู้คนพอจะต่อสู้รักษาให้พ้นจากการรุกราน จากพม่าข้าศึกได้ เมืองสุโขทัยเคยถูกยุบเป็นอำเภอมีชื่อว่า “อำเภอธานี” ขึ้นอยู่กับอำเภอสวรรคโลก เมื่อ พ.ศ. 2475 จนกระทั่ง พ.ศ. 2482 ทางการจึงได้ยกฐานะเป็นจังหวัด ดังปรากฏอยู่จนกระทั่งปัจจุบัน (สำนักงานจังหวัดสุโขทัย, ม.ป.ป.ข, ออนไลน์) 2) ท่ีต้ังและอาณาเขต จังหวัดสุโขทัยตั้งอยู่ภาคเหนือตอนล่างของประเทศไทย ห่างจากกรุงเทพมหานครตามระยะทางหลวงแผ่นดินประมาณ 440 กิโลเมตร มีเนื้อที่ประมาณ 6,596.092 ตารางกิโลเมตร หรือ ประมาณ 4,122,557 ไร่ (สำนักงานจังหวัดสุโขทัย, ม.ป.ป.ก, ออนไลน์) โดยจังหวัดสุโขทัยมีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดใกล้เคียง ดังนี้ ทิศเหนือ เขตอำเภอศรีสัชนาลัย ติดต่อกับ อำเภอวังชิ้น อำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่ และอำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ ทิศใต้ เขตอำเภอคีรีมาศ และอำเภอกงไกรลาศ ติดต่อ กับ อำเภอพรานกระต่าย จังหวัดกำแพงเพชร และอำเภอบางระกำ จังหวัดพิษณุโลก 224

ภาคผนวก ทิศตะวันออก เขตอำเภอกงไกรลาศ อำเภอศรีสำโรง และ อำเภอสวรรคโลกติดต่อกับอำเภอพรหมพิราม อำเภอเมืองพิษณุโลก จังหวัดพิษณุโลก และ อำเภอพิชัย จังหวัดอุตรดิตถ์ ทิศตะวันตก เขตอำเภอบ้านด่านลานหอย และอำเภอ ทุ่งเสลี่ยม ติดต่อกับ อำเภอเมืองตาก อำเภอ บ้านตาก จังหวัดตาก และอำเภอเถิน จังหวัด ลำปาง 3) ลักษณะภูมิประเทศ พื้นที่ส่วนใหญ่ของจังหวัดสุโขทัยมีลักษณะเป็นที่ราบลุ่ม โดยทางตอนเหนือและตอนใต้ของจังหวัด มีลักษณะเป็น ที่ราบสูง วัดจากระดับน้ำทะเลมีความสูงประมาณ 1,200 เมตร ส่วนพื้นที่ตอนกลางของจังหวัดเป็นที่ราบ มีแม่น้ำยมไหลผ่าน จากทิศเหนือจรดทิศใต้ ผ่านอำเภอศรีสัชนาลัย อำเภอ สวรรคโลก อำเภอศรีสำโรง อำเภอเมืองสุโขทัย และอำเภอ กงไกรลาศ ช่วงที่ไหลผ่านจังหวัดสุโขทัยยาวประมาณ 170 กิโลเมตร 225

อาเภอศรีสาโรง อาเภอเมืองสโุ ขทยั และอาเภอกงไกรลาศ ชว่ งที่ไหลผา่ น กิโลเมตรนักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย 4โด)ยจ๔กแบงัา)หร่งจกอปวังาอกดัหกรคสวปเรปัโดุ กอข็นสงคทุ9ภโรยัขาออทมยำงใัเีกยภภนามาอเขรียกดตจาใังจดันรนังกจเี้หข ัาดวตรกัดปจาสกงัรุโหขปคทวกรัยดอัค สงรสอโุ ขว่งทสน่ยัวภนมู ภิภูมาิภคาโดค ย แบง่ ออกเป็น หมายเลข ๑ หมายเลข ๒ หมายเลข ๓ หมายเลข ๔ หมายเลข ๕ หมายเลข ๖ หมายเลข ๗ หมายเลข ๘ หมายเลข 1 อำเภอเมืองสุโขทัย หมายเลข ๙ หมายเลข 2 อำเภอบ้ากนาดร่านปลกาคนหรออยง ภายในเขตจังหวัดสุโขท ทงั ้ สนิ ้ ๖ ๐จ า๑ก,๗ข้อ๑หหหมมมม๒าาาลู ยยยคทเเเนลลละขขขเแบ534บยี อออง่นำำำเรเเเปภภภา็นอออษศคกชฎงีรราไีสีมรกยัช์าขรศนอลทาาง งัล้ศกหัย ร มมดกา๒ร๙ป๓กค,๑ร๕อง๘ พ.ศ. ๒๕๕๘ คน หญิง ทงั้ หม จทงังั ้ หหวม ดั ดส โุ๒ข ๐ท๘ยั หหห,๙มมมป๙าาารยยย๙ะเเเลลลกขขขอค678บรัวดอออเำำำ้วรเเเืยภภภออออนสศศอวรร(งีีสนรกรคำครคโ์รกมรโ ลงรก ปกา กรคปรกอคงรสอว่ งน, ท๒้อ๕งถ๕ิ่น๘, ออนไลน์) ได้แก่ องค องค์ก าร บ ริหารหสมว่ านยเตลาขบ9ลอำจเาภนอทวุ่งนเส๙ลี่ย๑มแ หง่ แยกเป็น (กรมสง่ เสริมการปก 226

ภาคผนวก การปกครองภายในเขตจังหวัดสุโขทัย จ า ก ข ้ อ มู ล ท ะ เ บ ี ย น ร า ษ ฎ ร ์ ข อ ง ก ร ม ก า ร ป ก ค ร อ ง พ.ศ. 2558 จังหวัดสุโขทัย มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 601,712 คน แบ่งเป็น ชาย ทั้งหมด 293,158 คน หญิง ทั้งหมด 308,554 คน จำนวนครัวเรือน ทั้งหมด 208,999 ครัวเรือน (กรมการปกครอง, 2558, ออนไลน์) การจัดการปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัด สุโขทัย ประกอบด้วย องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ได้แก่ องค์การบริหารส่วนจังหวัด, เทศบาล, องค์การบริหาร ส่วนตำบล จำนวน 91 แห่ง แยกเป็น (กรมส่งเสริมการปกครอง ท้องถิ่น, 2558, ออนไลน์) รายนามผวู้ ่าราชการจงั หวดั สุโขทยั ลำดบั ท ่ี ผูไ้ ด้รับการแตง่ ตั้ง ระยะเวลาทดี่ ำรงตำแหนง่ 1 พระยาศรีสัชนาลัยบดี พ.ศ. 2449-2450 พ.ศ. 2451-2456 2 พระยาพยุหาพิบาล พ.ศ. 2456-2460 พ.ศ. 2461-2469 3 อ.ท.พระยารามภักดี พ.ศ. 2470-2472 พ.ศ. 2473-2474 4 อ.อ.พระยาวิเชียรปราการ พ.ศ. 2475-2477 พ.ศ. 2478-2478 5 พระยาพิทักษ์อุทัยเขตต์ พ.ศ. 2479-2479 พ.ศ. 2480-2483 6 พระยาอัธยาศัยวิสุทธิ์ พ.ศ. 2484-2486 7 พระยาประสงค์เกษมราษฎร์ 8 พระสนิทประชานันท์ 9 หลวงอรรถวิจิตรจรรยารักษ์ 10 พระอนุมานสารกรรม 11 หลวงนรัตถรักษา 227

นักการเมืองถิ่นจังหวัดสุโขทัย ลำดบั ที่ ผ้ไู ดร้ บั การแตง่ ต้ัง ระยะเวลาทีด่ ำรงตำแหนง่ 12 นายพินิต อักษสารสิทธิ์ พ.ศ. 2487-2487 พ.ศ. 2488-2488 13 ขุนระดับคดี พ.ศ. 2489-2489 พ.ศ. 2489-2490 14 ขุนพิเศษ นครกิจ พ.ศ. 2490-2495 พ.ศ. 2495-2500 15 ขุนรัตนวรพงศ์ พ.ศ. 2501-2505 พ.ศ. 2505-2508 16 หลวงอนุมัติราชกิจ พ.ศ. 2508-2512 พ.ศ. 2512-2515 17 นายเชื่อม ศิริสนธิ พ.ศ. 2515-2519 พ.ศ. 2519-2522 18 นายเฉลิม ยปู านนท์ พ.ศ. 2522-2523 พ.ศ. 2523-2525 19 นายเชื่อม ศิริสนธิ พ.ศ. 2525-2527 พ.ศ. 2528-2531 20 นายสมาส อมาตยกุล พ.ศ. 2531-2532 พ.ศ. 2532-2534 21 นายรังสรรค์ รังสิกุล พ.ศ. 2534-2535 พ.ศ. 2535-2538 22 นายเฉลิม ถาวรเวช พ.ศ. 2538-2541 พ.ศ. 2541-2544 23 นายดำรง วชิโรดม พ.ศ. 2544-2547 24 นายเลอเดช เจษฎาฉัตร 25 นายไพฑรู ย์ ลิมปิทีป 26 นายอาษา เมฆสวรรค์ 27 พ.ต.อรุณ สังฆสุบรรณ์ 28 พ.ต.ไพศาล โอวาทตระกูล 29 นายธวัช มกรพงศ์ 30 นายณัฎฐ์ ศรีวิหค 31 นายเกียรติพันธ์ น้อยมณี 32 นายประพันธ์ ชลวีระวงศ์ 33 นายนรินทร์ พานิชกิจ 34 นายอมรทัต นิรัติศยกุล 228

ภาคผนวก ลำดบั ท่ ี ผู้ไดร้ บั การแต่งตง้ั ระยะเวลาที่ดำรงตำแหน่ง 35 นายสุกิจ เจริญรัตนกุล พ.ศ. 2547-2549 36 นายวันชัย สุทิน พ.ศ. 2549-2552 37 นายจักริน เปลี่ยนวงษ์ พ.ศ. 2552-2555 38 นางสุมิตรา ศรีสมบัติ พ.ศ. 2555-2556 39 นายจักริน เปลี่ยนวงษ์ พ.ศ. 2556-2557 40 นายปิติ แก้วสลับสี พ.ศ. 2557-ปัจจุบัน อ้างอิงจาก (“รายนามผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัย”, ม.ป.ป., ออนไลน์) รายนามนายกองคก์ ารบริหารส่วนจังหวัดสุโขทยั ลำดับท่ ี ผู้ไดร้ ับการเลอื กตงั้ ระยะเวลาทีด่ ำรงตำแหนง่ 1 นายสุธี อินทิพย์ พ.ศ. 2540-2541 2 นายประพฤติ ลิมปะพันธุ์ พ.ศ. 2541-2543 3 นายมงคล เดชภิรัตนมงคล พ.ศ. 2543-2545 4 นายสุธี อินทิพย์ พ.ศ. 2545-2547 5 นายมนู พุกประเสริฐ พ.ศ. 2547-2550 6 นายมนู พุกประเสริฐ พ.ศ. 2551-2554 7 ดร.พรรณสิริ กุลนาถศิริ พ.ศ. 2554-ปัจจุบัน อ้างอิงจาก (องค์การบริหารส่วนจังหวัดสุโขทัย, ม.ป.ป., ออนไลน์) ข้อมูล พื้นฐานทั่วไปของนักการเมืองถิ่นสุโขทัย 229