แผนการสอนรายวิชาข้าวกับวิถีไทย

ก

ก การอนญุ าตใช้แผนการจดั การเรียนรู้ กลมุ่ สาระการเรียนรู้  ภาษาไทย  คณิตศาสตร์  วทิ ยาศาสตร์  สงั คมศึกษาฯ  สขุ ศกึ ษาฯ  ศลิ ปะ  การงานฯ  ภาษาตา่ งประเทศ รายวชิ าขา้ วกับวิถไี ทย รหัสวชิ า ง21201 ช้ัน มัธยมศกึ ษาปีที่ 1 ภาคเรยี นท่ี 1/2564 ครผู ู้สอน นายพิรยิ พงษ์ ลอยเลิศ ได้ตรวจสอบแผนการจัดการเรยี นร้แู ล้วปรากฏวา่  เหน็ ควรอนุญาตใหใ้ ช้สอนได้  ครบและครอบคลุมสอดคลอ้ งตามหัวข้อเนื้อหา  เหน็ ควรปรับปรุง/เพิ่มเติม ดงั น้ี ตวั ชี้วัดผลการเรยี นร้แู ละจุดประสงคท์ ่ตี ้ังไว้ ..................................................................................  ไม่ครบ ขาด/ควรปรับปรงุ /เพมิ่ เติม ดงั น้ี .................................................................................. .................................................................................. .................................................................................. ลงชือ่ ......................................................... (นายชัยภัทร ใจดี) ลงชอ่ื ......................................................... (นางมลฤดี พรมเอ่ยี ม) รองผูอ้ ำนวยการ กลมุ่ บรหิ ารวิชาการ หัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ  อนญุ าตให้ใชส้ อนได้  ควรปรบั ปรงุ /เพมิ่ เติม ดังน้ี ......................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................ ลงชือ่ จ.ส.อ. .......................................................... (เสวก ฉนุ หอม) โรงเรียนราชประชานเุ คราะห์ 56 จังหวดั น่าน กลุ่มบรหิ ารงานวิชาการ

ข แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชาขา้ วกับวิถีไทย รหัสวชิ า ง21201 ชั้นมัธยมศกึ ษาปีที่ 1 เล่มน้ี ไดจ้ ดั ทำขน้ึ เพ่ือใชเ้ ป็นแนวทางในการจดั การเรียนรู้ โดยเนน้ ผู้เรียนเป็นสำคัญ ให้นักเรียนมสี ่วนร่วมในการจัดกิ กรรมและกระบวนการเรียนรู้ สามารถเชื่อมโยงความรู้ในกลุ่มสาระการเรียนรู้อื่น ๆ ได้ในเชิงบูรณาการด้วย วิธีการที่หลากหลาย เน้นกระบวนการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ และสรุปความรู้ด้วยตนเองทำให้นักเรียนได้รับ การพฒั นาทั้งด้านความรู้ ดา้ นทักษะ/กระบวนการ และด้านคณุ ธรรม จรยิ ธรรมและค่านิยมที่ดี นำไปสู่การอยู่ รว่ มกันในสังคมอย่างสนั ตสิ ขุ การจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้รายวิชา ข้าวกับวิถีไทย รหัสวิชา ง21201 ชั้นมัธยมศึกษา ปีที่ 1 เล่มนี้ได้จัดทำตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ซึ่งครอบคลุมสาระ และมาตรฐานการเรียนรู้ ตวั ชวี้ ัด/ผลการเรียนรู้ โดยได้นำเสนอแผนการจัดการเรยี นร้เู ป็นรายชว่ั โมงตามหน่วย การเรียนรู้ และในแต่ละหน่วยการเรียนรู้ยังมีการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ทั้ง 3 ด้าน ได้แก่ ด้านความรู้ ด้านทกั ษะ/กระบวนการ และด้านคุณธรรม จรยิ ธรรม และคา่ นิยม แผนการจัดการเรียนรู้รายวิชาข้าวกับวิถีไทย รหัสวิชา ง21201 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1 เลม่ นไ้ี ดอ้ อกแบบการเรยี นรดู้ ้วยเทคนิคและวิธีการสอนอยา่ งหลากหลาย เพอ่ื การจัดการเรยี นร้สู ำหรับนักเรียน ใหบ้ รรลเุ ปา้ หมายของหลกั สูตรต่อไป นายพริ ิยพงษ์ ลอยเลิศ ผจู้ ัดทำ

ค เร่ือง หน้า คำนำ ก สารบัญ ข คำอธิบายรายวชิ าเพ่ิมเตมิ 1 โครงสรา้ งรายวชิ า 2 โครงสรา้ งรายวิชาเพือ่ การวัดผลประเมินผล 3 วเิ คราะหค์ ำอธิบายรายวชิ า 4 หน่วยการเรยี นรู้ที่ 1 เรอ่ื ง ตามรอยขา้ ว 6 6 แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 1 เรอ่ื ง ความเป็นมาของข้าวไทย 15 ใบความรทู้ ่ี 1.1 เรือ่ ง จดุ กำเนดิ และประวัติของข้าวไทย 16 ใบความร้ทู ี่ 1.2 เร่ือง ความเป็นมาของข้าวไทย ใบงานท่ี 1 เรอ่ื ง แบบบนั ทกึ การสบื คน้ ข้อมลู จุดกำเนิด 18 ประวัตคิ วามเป็นมาของขา้ วไทย 19 28 แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ 2 เรอื่ ง พนั ธ์ขุ า้ ว 32 ใบความรทู้ ี่ 2.1 เรื่อง พันธขุ์ ้าว 34 ใบความรู้ท่ี 2.2 เรอ่ื ง ชนดิ ของข้าว 35 ใบงานที่ 2 เรอ่ื ง แบบบันทึกการสบื ค้นข้อมูลพันธข์ุ า้ ว และชนดิ ของข้าว 44 46 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 เรอ่ื ง ความสัมพนั ธ์ของขา้ วกับวถิ ีชีวติ ไทย 49 ใบความรทู้ ี่ 3.1 เรื่อง ความสัมพันธข์ องข้าวกับวถิ ชี วี ติ ไทย 50 ใบความรทู้ ี่ 3.2 เรือ่ ง จดุ กำเนดิ พิธีกรรม และความเช่ือที่เก่ียวกบั ขา้ ว 59 ใบงานท่ี 3 เรอื่ ง แบบบันทกึ การสบื ค้นข้อมลู ความสมั พันธ์ของข้าวกับวิถชี วี ิตไทย 61 63 แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 4 เรอ่ื ง ประเพณีเกี่ยวกับข้าว 64 ใบความร้ทู ี่ 4.1 เรือ่ ง ประเพณเี ก่ียวกบั ขา้ ว 64 ใบความรทู้ ี่ 4.1 เรอ่ื ง ประเพณเี กย่ี วกบั ขา้ วท่ีทำร่วมกนั ท้ัง ๔ ภาค 73 ใบงานท่ี 4 เร่ือง แบบบนั ทกึ การสบื คน้ ข้อมูล 74 หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 2 เรื่อง การปลูกขา้ ว 76 แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 5 เรื่อง การเตรียมพน้ื ท่ปี ลกู ขา้ ว 77 ใบความรทู้ ี่ 5.1 เรอ่ื ง การเตรยี มพน้ื ท่ปี ลูกขา้ ว 86 ใบความรทู้ ่ี 5.2 เร่ือง การปรับปรุงดิน 88 ใบงานท่ี 5 เรือ่ ง แบบบนั ทึกการสบื คน้ ข้อมูลการเตรยี มพ้ืนที่ปลกู ขา้ ว และการปรบั ปรุงดิน แผนการจัดการเรยี นรู้ท่ี 6 เรื่อง วสั ดุอปุ กรณ์ปลกู ข้าว ใบความรู้ที่ 6.1 เรื่อง เคร่ืองมอื ทำนาแบบพน้ื บ้าน ใบความรทู้ ี่ 6.2 เรอื่ ง เครื่องมอื ทำนาแบบสมัยใหม่

ง เร่อื ง หน้า ใบงานท่ี 6 เรอื่ ง แบบบนั ทึกการสบื ค้นขอ้ มูลวัสดุอุปกรณป์ ลูกขา้ ว 89 90 แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 7 เรื่อง การปลกู ข้าวและการดูแลรักษา 100 ใบความร้ทู ่ี 7.1 เร่ือง การปลูกข้าว 102 ใบความรู้ท่ี 7.2 เรอ่ื ง การดูแลรกั ษา 123 ใบงานที่ 7 เรื่อง แบบบันทึกการสบื ค้นข้อมูลการปลูกขา้ ว และการดูแลรักษา 124 124 หน่วยการเรียนรทู้ ่ี 3 เรอื่ ง ข้าวเศรษฐกจิ 133 แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 8 เรอื่ ง ประโยชน์ของขา้ ว และการบริโภคขา้ ว 137 ใบความรู้ที่ 8.1 เรอ่ื ง ประโยชน์ของขา้ ว 140 ใบความรทู้ ่ี 8.2 เรื่อง การบริโภคขา้ ว 142 ใบความรู้ท่ี 8.3 เรื่อง การค้าขา้ ว ใบความรู้ที่ 8.4 เร่อื ง การผลิตขา้ วของโลก 145 ใบงานที่ 8 เรอื่ ง แบบบนั ทึกการสบื ค้นข้อมลู ประโยชน์ของขา้ ว การบริโภคข้าว 147 การคา้ ข้าว 147 157 หน่วยการเรียนรู้ท่ี 4 เรอ่ื ง ผลผลิตจากขา้ ว 161 แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 9 เรือ่ ง การแปรรูปขา้ ว 162 ใบความร้ทู ่ี 9.1 เรอ่ื ง การแปรรูปขา้ ว 171 ใบงานที่ 9.1 เรือ่ ง แบบบันทึกการสืบคน้ ขอ้ มลู การแปรรูปข้าว 171 ใบงานที่ 9.2 เรื่อง แบบบันทึกการปฏบิ ัตกิ ารแปรรูปข้าว 180 186 หน่วยการเรียนรทู้ ี่ 5 เรอ่ื ง ภาษาขา้ วและวิถีชีวติ ไทย 188 แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ 10 เรอ่ื ง ข้าวกับภูมปิ ัญญาไทย 189 ใบความรู้ที่ 10.1 เรอ่ื ง ขา้ วกับภมู ปิ ัญญาไทย 189 ใบความรู้ที่ 10.2 เรื่อง สุภาษิต คติ คำสอนเกย่ี วกับขา้ ว 199 ใบงานท่ี 10 เรื่อง แบบบนั ทกึ การสบื ค้นข้อมูลขา้ วกับภูมปิ ญั ญาไทย 201 203 หนว่ ยการเรยี นรู้ที่ 6 เรอ่ื ง วิถีไทยตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 204 แผนการจัดการเรียนรู้ท่ี 11 เร่อื ง ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง 215 แบบทดสอบกอ่ นเรียนและหลงั เรียน 216 ใบความรู้ที่ 11.1 เรื่อง ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง 204 ใบงานท่ี 11.1 เรื่อง ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง แผนการจดั การเรียนรู้ที่ 12 เร่อื ง การดำเนินชีวติ ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ใบความรทู้ ่ี 12.1 เรอ่ื ง การดำเนินชีวิตตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง ใบงานท่ี 12.1 เรอื่ ง การดำเนนิ ชีวติ ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 13 เรอ่ื ง การประยุกต์ใชแ้ นวคิดของปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง

รายวิชาข้าวกับวถิ ไี ทย รหสั วชิ า ง21201 กล่มุ สาระการเรียนรู้การงานอาชพี ชน้ั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 1 ภาคเรยี นท่ี ๑ (ฉบบั ปรับปรุง พุทธศักราช ๒๕๖๐) เวลา 4o ช่วั โมง จำนวน 1.๐ หน่วยกิต ศึกษาความสำคัญทางเศรษฐกิจของข้าว ประเพณี ภูมิปัญญาท้องถิ่น ปัจจัยและสิ่งแวดล้อมที่มี อิทธิพลต่อการเจริญเติบโตของข้าว พันธุ์ข้าว วิธีการปลูก การเตรียมดิน วัสดุอุปกรณ์ เทคโนโลยีการเพิ่ม ผลผลติ การดแู ลบำรุงรักษา การเกบ็ เกีย่ ว การจัดการหลงั หารเก็บเกี่ยว การตลาดและการสหกรณ์ ปฏิบตั ิการเตรียมดิน ปลกู ดแู ลบำรุงรักษา เกบ็ เกีย่ ว การจัดการหลังการเกบ็ เกยี่ ว จดั ผลผลติ จำหน่าย คำนวณค่าใช้จ่าย กำหนดราคาขาย จัดจำน่าย จดบันทึกการปฏิบัติงาน ทำบัญชีรายรับรายจ่าย ประเมินผล วิเคราะห์ตลาดข้าวในท้องถิ่นในประเทศและต่างประเทศ ร่วมกันอภิปรายและวิเคราะห์ผลตามหลักปรัชญา ของเศรษฐกจิ พอเพียงในการแก้ปญั หา และกำหนดแนวทางพัฒนาการทำนาข้าว การสหกรณ์และการตลาด เพื่อให้มีความรู้ความเข้าใจสภาพการปลูกข้าวในปัจจุบัน และมีทักษะในการปลูก ดูแลบำรุงรักษา เก็บเกี่ยวผลผลิต สามารถพัฒนาการผลิต การสหกรณ์ และการตลาดในท้องถิ่นได้ มีความซื่อสัตย์ สุจริต รักชาติศาสนา พระมหากษัตริย์ มีวินัย ใฝ่รู้ ใฝ่เรียน มุ่งมั่นในการทำงาน อยู่อย่างพอเพียง รักความเป็นไทย และมีจติ สาธารณะ ผลการเรยี นรู้ 1. อธบิ ายความเป็นมา ความสัมพันธข์ องข้าวกับวถิ ชี วี ิตไทย 2. มที กั ษะการปฏบิ ตั ิในการปลกู ขา้ ว 3. สามารถอธิบายที่มา ความสำคัญ วตั ถปุ ระสงค์ และประโยชน์ของขา้ วได้ 4. สามารถอธิบายขน้ั ตอนและวิธีการแปรรูปผลผลิตจากขา้ ว 5. สามารถรวบรวมสำนวนสุภาษิต ภาษาข้าว และภูมปิ ัญญาทอ้ งถนิ่ ของไทยได้ 6. สามารถจัดกิจกรรมสง่ เสริม และอนรุ กั ษ์ข้าวกับวถิ ไี ทยได้ 7. สามารถอธิบายแนวทางในการนำหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี งประยกุ ต์ใชไ้ ด้ 8. เหน็ คุณคา่ และปฏิบตั ิตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง 9. มีความขยนั ซื่อสัตย์สุจริต รักชาติ ศาสนา พระมหากษัตรยิ ์ มวี นิ ยั ใฝ่เรยี นรู้ ใฝเ่ รยี น ม่งุ มัน่ ในการ ทำงาน รกั ความเปน็ ไทย กตัญญู และมจี ิตสาธารณะ รวมท้ังหมด 9 ผลการเรยี นรู้ \\

งรายวชิ าข้าวกับวถิ ีไทย รหัสวชิ า ง21201 (ฉบบั ปรับปรุง พุทธศักราช ๒๕๖๐) ชัน้ มธั ยมศึกษาปที ี่ 1 เวลา 4o ชั่วโมง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ ภาคเรยี นที่ 1 จำนวน 1.๐ หน่วยกิต หน่วย ชอ่ื หน่วยการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้ เวลา น้ำหนัก ท่ี (ช่ัวโมง) คะแนน 1 ตามรอยข้าว ข้อ 1, 9 - ความเป็นมาของข้าวไทย 8 10 - พันธข์ า้ ว - ความสัมพันธ์ของข้าวกับวิถีชีวิตไทย - ประเพณีเกย่ี วกบั ขา้ ว 2 การปลกู ข้าว ขอ้ 2, 9 - หลกั การปลกู ขา้ ว 10 10 - การเตรียมดนิ - วสั ดุ อุปกรณใ์ นการปลูกข้าว - การปลกู ขา้ วและการดแู ลรักษา 3 ขา้ วเศรษฐกิจ ขอ้ 3, 9 - ประโยชน์ของขา้ ว 4 10 -การคา้ ขา้ วของโลก -การบรโิ ภคขา้ ว -การผลติ ขา้ วของโลก 4 ผลผลิตจากขา้ ว ข้อ 4, 9 - การแปรรูปขา้ ว 6 10 -การบรรจภุ ัณฑ์ 5 ภาษาขา้ ว ขอ้ 5, 9 - สภุ าษิตคำสอนท่เี ก่ียวกับข้าว 6 10 - ขา้ วกบั ภมู ิปญั ญาไทย 6 วถิ ชี วี ิตไทยตามหลกั ขอ้ 6,7,8,9 - หลักการทำงานรว่ มกบั ผู้อ่ืน 6 10 ปรัชญาของ - คณุ ธรรมที่ควรมใี นการทำงาน เศรษฐกจิ พอเพยี ง -สง่ เสริมและอนุรักษ์ข้าวกับวิถีชีวติ ไทย คะแนนหน่วยการเรียนรู้ 60 คะแนนสอบกลางภาค 20 คะแนนสอบปลายภาค 20 คะแนนรวมทั้งสิ้นตลอดภาคเรียน 100

โครงสร้างรายวิชาเพอ่ื การวัดผลประเมนิ ผล รายวชิ าข้าวกับวิถีไทย รหัสวิชา ง21201 (ฉบับปรบั ปรุง พุทธศกั ราช ๒๕๖๐) ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 1 เวลา 4o ช่ัวโมง กล่มุ สาระการเรยี นรู้การงานอาชพี ภาคเรียนท่ี 1 จำนวน 1.๐ หนว่ ยกติ ท่ี ชอื่ หน่วยการ มฐ./ตวั ชีว้ ัด เวลา คะแนน ภาระงาน/ ใชต้ ดั สนิ ผล เรยี นรู้ (ช่ัวโมง) ย่อย ชิ้นงาน การเรยี น 1 ตามรอยขา้ ว ข้อ 1 8 10 1.รายงาน ร 2 การปลูกข้าว ขอ้ 2 9 2. ผังมโนทศั น์ (/) 3 ข้าวเศรษฐกจิ ขอ้ 3 4 10 1. รายงาน 4 ผลผลติ จากขา้ ว ข้อ 4 6 ปฏิบัติการปลกู ขา้ ว 5 ภาษาขา้ ว ขอ้ 5 6 2. บนั ทกึ การ ปฏิบตั ิงาน 6 วิถชี ีวติ ไทยตาม ข้อ 6,7,8,9 7 3. ผังมโนทัศน์ หลักปรชั ญา ของเศรษฐกจิ 10 1.รายงาน พอเพียง 2. ผงั มโนทัศน์ 10 1.รายงาน 2. ออกแบบ ผลติ ภณั ฑ์บรรจุ 3.ผังมโนทศั น์ 10 1. รายงาน/สมดุ เลม่ เลก็ 2. ผังมโนทศั น์ 3. ถอดบทเรียน 10 1. ผงั มโนทัศน์ 2. ถอดบทเรยี น คะแนนรวมหนว่ ยการเรียน 60 คะแนนประเมินปลายภาค 20 คะแนนประเมนิ กลางภาค 20 คะแนนรวมท้งั สน้ิ 100

งรายวชิ าขา้ วกบั วิถไี ทย รหสั วิชา ง21201 กล่มุ สาระการเรยี นรู้การงานอาชีพ ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 1 ภาคเรียนที่ ๑ (ฉบบั ปรบั ปรงุ พุทธศักราช ๒๕๖๐) เวลา 4o ชวั่ โมง จำนวน 1.๐ หนว่ ยกิต หนว่ ยการเรียนร้/ู สาระการเรียนรู้ท้องถน่ิ ผลการเรียนรู้ ความรู้ ทกั ษะ/กระบวนการ คณุ ลักษณะฯ 1. อธิบายความเป็นมา - ความเป็นมาของข้าว - ความสามารถในการ - ใฝเ่ รียนรู้ ความสัมพนั ธ์ของข้าวกับ ไทย สอื่ สาร - รักความเปน็ ไทย วถิ ีชีวติ ไทย - พนั ธ์ุขา้ วทีห่ ลากหลาย - ความสามารถในการใช้ - รกั ชาติ ศาสน์ กษตั รยิ ์ - ความสัมพันธ์ของข้าว ทักษะชีวิต กบั วถิ ชี วี ติ ไทย - มีทักษะในการแสวงหา ความรู้ 2. มีทักษะการปฏิบัติใน - หลกั ในการปลูกข้าว - ความสามารถในการใช้ - มงุ่ มัน่ ในการทำงาน การปลูกข้าว ทักษะชวี ติ - รกั ความเป็นไทย - ความสามารถในการ - มวี ินยั แก้ปัญหา - ความสามารถในการใช้ เทคโนโลยี 3. สามารถอธิบายที่มา - ข้าวพืชเศรษฐกจิ - ความสามารถในการ - มงุ่ มั่นในการทำงาน ค ว า ม ส ำ คั ญ - ประโยชน์ของขา้ ว สื่อสาร - ใฝเ่ รยี นรู้ ว ั ต ถ ุ ป ร ะ ส ง ค ์ แ ล ะ - การคา้ ข้าวของโลก - ความสามารถในการ ประโยชนข์ องข้าวได้ - การบรโิ ภคขา้ ว คดิ - การผลิตข้าวโลก 4. ส า ม า ร ถ อ ธ ิ บ า ย -การแปรรูปขา้ ว - ความสามารถในการ - มุ่งมน่ั ในการทำงาน ขั้นตอนและวิธีการแปร -การบรรจภุ ณั ฑ์ สื่อสาร - มจี ิตสาธารณะ รปู ผลผลิตจากข้าว - ความสามารถในการ คิด - ทักษะในการทำงาน - ความสามารถในการ แก้ปญั หา - ความสามารถในการใช้ เทคโนโลยี 5. ส า ม า ร ถ ร ว บ ร ว ม - สุภาษิต/คำสอนเกี่ยว - ความสามารถในการใช้ - ใฝเ่ รียนรู้ สำนวนสภุ าษิต ภาษา กบั ขา้ ว ทกั ษะชวี ิต - อยู่อยา่ งพอเพยี ง - ข้าวกับภูมปิ ญั ญาไทย - รักความเป็นไทย

หนว่ ยการเรยี นร/ู้ สาระการเรียนรู้ทอ้ งถนิ่ ผลการเรยี นรู้ ความรู้ ทกั ษะ/กระบวนการ คุณลักษณะฯ ข้าว และภูมิปัญญา - ความสามารถในการ ท้องถิ่นของไทยได้ คิด - ทักษะการทำงาน 6. สามารถจัดกิจกรรม - หลักการทำงานร่วมกับ - ความสามารถในการ - มงุ่ มนั่ ในการทำงาน ส่งเสริม และอนุรักษ์ข้าว ผอู้ ื่น ส่ือสาร - มีจิตสาธารณะ กับวถิ ีไทยได้ - คณุ ธรรมทค่ี วรมีในการ - ความสามารถในการ ทำงาน คิด - ทักษะในการทำงาน 7. ส า ม า ร ถ อ ธ ิ บ า ย - ห ล ั ก ก า ร จ ั ด ก า ร - จัดนิทรรศการข้าวกับ - มวี ินัย แนวทางในการนำหลัก กิจกรรม วิถไี ทย - ใฝเ่ รยี นรู้ ปรัชญาของเศรษฐกิจ - รูปแบบการจดั กจิ กรรม - แสดงกิจกรรมส่งเสริม - มุ่งม่นั ในการทำงาน พอเพยี งประยกุ ต์ใช้ได้ - แนวทางในการอนุรักษ์ การอนุรักษ์ข้าวกับวิถี - รักความเปน็ ไทย ข้าวกบั วถิ ีไทย ไทย - เห็นคณุ คา่ ของข้าว - มจี ิตสาธารณะ - มคี วามคิดสรา้ งสรรค์ 8. เห็นคุณค่าและปฏิบตั ิ -แ น ว ค ิ ด ต า ม ห ลั ก -สามารถถอดบทเรียน - มีคุณลักษณะอยู่อย่าง ตามหลักปรัชญาของ ปรัชญาของเศรษฐกิจ ตามหลักปรัชญาของ พอเพียง เศรษฐกิจพอเพียง พอเพยี ง เศรษฐกจิ พอเพยี ง - มีคุณลักษณะอุปนิสัย อยอู่ ย่างพอเพยี ง 9. มีความขยัน ซื่อสัตย์ - มีคุณธรรม จริยธรรม - ความสามารถในการ - มีวนิ ยั สุจริต รักชาติ ศาสนา และมีจรรยาบรรณที่ดี ส่ือสาร - ใฝเ่ รียนรู้ พระมหากษัตริย์ มีวินัย ตอ่ ผบู้ ริโภค - ความสามารถในการ - มุง่ มั่นในการทำงาน ใฝ่เรียนรู้ ใฝ่เรียน มุ่งม่ัน คดิ - รกั ความเปน็ ไทย ในการทำงาน รักความ - ทักษะในการทำงาน - เห็นคุณคา่ ของขา้ ว เป็นไทย กตัญญู และมี - มจี ติ สาธารณะ จติ สาธารณะ - มคี วามคิดสร้างสรรค์

เรอ่ื ง ความเปน็ มาของขา้ วไทย หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑ ตามรอยข้าว รายวิชา ขา้ วกับวถิ ีไทย รหัส ง ๒๑๒01 กลุ่มสาระการเรยี นร้กู ารงานอาชีพ สปั ดาห์ที่ ๑ วนั ท.่ี ........................................... จำนวน ๒ ช่วั โมง ช้ันมัธยมศึกษาปที ี่ ๑ ๑. ผลการเรียนรู้ 1. อธิบายความเปน็ มา ความสัมพนั ธ์ของขา้ วกับวิถชี วี ติ ไทย ๙. มคี วามขยนั ซ่อื สตั ย์สุจรติ รกั ชาติ ศาสนา พระมหากษตั รยิ ์ มีวินยั ใฝเ่ รียนรู้ ใฝ่เรยี น มุ่งม่ันในการทำงาน รักความเป็นไทย กตัญญู และมีจิตสาธารณะ ๒. สาระสำคญั ข้าวที่เกิดขึ้นในท้องที่ต่างๆของโลกเรานี้ แบ่งออกได้เป็น ๓ พวก คือ ออไรซา ซาไทวา (oryza sativa) มีปลูก กันทั่วไป ออไรซา แกลเบอร์ริมา (oryza glaberrima) มีปลูกเฉพาะในแอฟริกาเท่านั้น และข้าวป่าซึ่งเกิดข้ึน เองตามธรรมชาติ และเป็นท่ียอมรบั กนั วา่ ข้าวปา่ พวก ออไรซา เพเรนนิส (oryza perennis)ได้เป็นตระกูลของ ข้าวทเี่ ราปลูกบรโิ ภคกันทกุ วันน้ี ซึ่งได้แก่ ออไรซา ซาไทวา และออไรซา แกลเบอร์ริมา ดังนั้น ออไรซา เพเรนนิส จะต้องมีการเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรมในธรรมชาติ และได้ผ่านการคัดเลือกโดย ธรรมชาติและ มนุษย์จนกลายเป็นข้าวที่ปลูกกันทุกวันน้ี นอกจากนี้ได้มีการเชื่อกันว่า แหล่งกำเนิดแห่งหนึ่ง ของข้าวอยูใ่ นบรเิ วณภาคเหนือ ของประเทศไทยดว้ ย ๓. สาระการเรยี นรู้ ๓.๑ จดุ กำเนดิ และประวตั ิขา้ วไทย ๓.๒ ความเป็นมาของข้าวไทย 4. คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ 4.1 ม่งุ มน่ั ในการทำงาน 4.2 รกั ความเปน็ ไทย 4.3 มวี ินยั 5. สมรรถนะสำคญั ของผเู้ รยี น 1. ความสามารถในการส่ือสาร 2. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชีวิต 3. ความสามารถในการแสวงหาความรู้ ๖. กจิ กรรมการเรยี นการสอน ๖.๑ ข้ันนำเขา้ สู่บทเรียน ๖.๑.๑ ครสู นทนากับนกั เรยี นถึงการปลกู ข้าวในแตล่ ะท้องถ่ินของนกั เรียนเอง ๖.๑.๒ ครอู ธบิ ายถึงความสำคญั ของข้าว

๖.๒ ข้ันกิจกรรม ๖.๒.๑ ครูจัดนกั เรยี นเขา้ กลุ่มตามความสนใจของนักเรยี น กลุ่มละ ๖-๘ คน ๖.๒.๒ นกั เรยี นแตล่ ะกลุ่มยอ่ ยศกึ ษาสารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ เลม่ ที่ ๓ ใบความรูท้ ี่ ๑.๑ เรื่องจดุ กำเนดิ และประวัตขิ ้าวไทย ใบความรูท้ ี่ ๑.๒ เร่อื งความเปน็ มาของข้าวไทย ๖.๒.๓ นกั เรยี นเขยี นบันทึกลงในใบงานที่ ๑ เร่ืองแบบบนั ทกึ การสบื คน้ ข้อมูลจดุ กำเนดิ ประวัติ และความเป็นมาของขา้ วไทย ๖.๓ ขน้ั สรปุ นักเรียนอภิปรายและสรปุ รว่ มกนั จากขอ้ มูลทีส่ บื คน้ ได้เกย่ี วกับจุดกำเนิด ประวตั ิ และความ เป็นมาของขา้ วไทย ๗. สือ่ /แหลง่ เรียนรู้ ๗.๑ สารานกุ รมไทยสำหรับเยาวชนฯ เล่มที่ ๓ ๗.๒ http://www.kanchanapisek.or.th/kp2/BOOK3/chapter1/chap1.htm ๗.๓ ใบความรทู้ ี่ ๑.๑ เรื่องจดุ กำเนิดและประวัติข้าวไทย ๗.๔ ใบความร้ทู ่ี ๑.๒ เรื่องความเปน็ มาของขา้ วไทย ๗.๕ ใบงานท่ี ๑ เร่อื งแบบบนั ทกึ การสืบคน้ ข้อมูลจุดกำเนิด ประวตั ิ และความเปน็ มาของข้าวไทย 8. ชนิ้ งานหรือภาระงาน 8.๑ แบบบนั ทึกการสืบคน้ ขอ้ มูลจดุ กำเนิด ประวตั ิ และความเป็นมาของขา้ วไทย 8.๒ ผลการทดสอบ 9. การวัดและปรเมินผล ประเมินการเขยี นบนั ทึกข้อมูลจากใบงานท่ี ๑ ประเมินโดยใช้เกณฑด์ งั น้ี (๔ คะแนน) รายการประเมิน ระดบั คณุ ภาพ นกั เรยี นเขยี นบนั ทึกข้อมลู จากการสบื ค้นได้อย่างถูกต้องครบถ้วน ๔ นกั เรยี นเขยี นบนั ทึกข้อมลู จากการสืบค้นได้อยา่ งถูกต้อง ๓ นักเรยี นเขียนบันทึกข้อมูลจากการสืบค้นไดเ้ ปน็ บางส่วน ๒ นกั เรียนเขียนบันทึกข้อมลู จากการสืบค้นไมส่ อดคล้องกบั ข้อมูล ๑ เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ๔ คะแนน ดมี าก ๓ คะแนน ดี ๒ คะแนน พอใช้ ๑ คะแนน ปรับปรุง เกณฑก์ ารประเมนิ ตัดสิน ได้คะแนนต้ังแต่ ๒ (ระดบั คุณภาพพอใช้)ขึ้นไป ถือวา่ ผา่ นเกณฑ์

แบบประเมนิ การนำเสนผลงาน คำชแ้ี จง : ให้ ผูส้ อน สังเกตพฤติกรรมของนักเรยี นในระหวา่ งเรยี นและนอกเวลาเรียน แลว้ ขีด ✓ ลงใน ชอ่ ง ทต่ี รงกบั ระดบั คะแนน ลำดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 4321 1 เนอ้ื หาละเอียดชดั เจน 2 ความถูกต้องของเนื้อหา 3 ภาษาท่ใี ช้เข้าใจงา่ ย 4 ประโยชนท์ ี่ได้จากการนำเสนอ 5 วิธีการนำเสนอผลงาน รวม ลงช่ือ...................................................ผูป้ ระเมิน ............../.................../................ เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑ์การตดั สนิ คณุ ภาพ ผลงานหรือพฤติกรรมสมบูรณช์ ดั เจน ให้ 3 คะแนน ผลงานหรือพฤตกิ รรมมขี ้อบกพรอ่ งบางสว่ น ให้ 2 คะแนน ชว่ งคะแนน ระดับคุณภาพ ผลงานหรือพฤติกรรมมขี อ้ บกพร่องเป็นสว่ นใหญ่ ให้ 1 คะแนน ผลงานหรือพฤตกิ รรมมขี อ้ บกพร่องมาก 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกวา่ 10 ปรับปรุง

แบบสงั เกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ชอ่ื ชั้น คำชีแ้ จง : ให้ ผู้สอน สังเกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหว่างเรยี นและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงใน ช่อง ทต่ี รงกบั ระดบั คะแนน ลำดบั ท่ี รายการประเมนิ ระดบั คะแนน 4321 1 การแสดงความคดิ เห็น 2 การยอมรบั ฟงั ความคิดเห็นของผูอ้ นื่ 3 การทำงานตามหน้าท่ีทไ่ี ด้รับมอบหมาย 4 ความมนี ำ้ ใจ 5 การตรงต่อเวลา รวม ลงชื่อ...................................................ผ้ปู ระเมนิ ............../.................../................ เกณฑ์การใหค้ ะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑก์ ารตัดสินคุณภาพ ปฏิบัติหรอื แสดงพฤตกิ รรมอย่างสมำ่ เสมอ ให้ 3 คะแนน ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤตกิ รรมบอ่ ยครง้ั ให้ 2 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ ปฏิบัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั ให้ 1 คะแนน ปฏบิ ตั ิหรือแสดงพฤตกิ รรมน้อยครง้ั 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ตำ่ กว่า 10 ปรบั ปรงุ

แบบสงั เกตพฤติกรรม การทำงานกลมุ่ ช่ือกลุ่ม ช้นั คำชีแ้ จง : ให้ ผู้สอน สังเกตพฤติกรรมของนักเรยี นในระหวา่ งเรยี นและนอกเวลาเรียน แล้วขดี ✓ ลงใน ช่อง ทีต่ รงกับระดบั คะแนน ลำดบั ที่ รายการประเมิน ระดบั คะแนน 4321 1 การแบ่งหนา้ ท่ีกันอยา่ งเหมาะสม 2 ความร่วมมอื กันทำงาน 3 การแสดงความคิดเหน็ 4 การรับฟงั ความคิดเหน็ 5 ความมนี ้ำใจช่วยเหลอื กนั รวม ลงชอ่ื ...................................................ผปู้ ระเมนิ ............../.................../................ เกณฑก์ ารให้คะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑก์ ารตดั สินคุณภาพ ปฏบิ ัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมอย่างสมำ่ เสมอ ให้ 3 คะแนน ปฏบิ ตั ิหรือแสดงพฤติกรรมบอ่ ยครั้ง ให้ 2 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั ให้ 1 คะแนน ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤติกรรมน้อยคร้ัง 18 - 20 ดมี าก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ตำ่ กวา่ 10 ปรบั ปรุง

แบบประเมิน คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ คำชีแ้ จง : ให้ ผสู้ อน สงั เกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว้ ขีด ✓ ลงใน ช่อง ทตี่ รงกบั ระดบั คะแนน คณุ ลักษณะ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน อนั พงึ ประสงคด์ ้าน 4321 1. รกั ชาติ ศาสน์ 1.1 ยืนตรงเมื่อได้ยนิ เพลงชาติ รอ้ งเพลงชาติได้ และอธิบาย ความหมายของเพลงชาติ กษตั ริย์ 1.2 ปฏิบตั ติ นตามสิทธแิ ละหนา้ ทีข่ องนกั เรียน 2. ซ่ือสตั ย์ สจุ รติ 1.3 ใหค้ วามรว่ มมือ ร่วมใจ ในการทำงานกบั สมาชิกในชนั้ เรียน 3. มีวนิ ัย รบั ผิดชอบ 1.4 เข้ารว่ มกิจกรรมทสี่ ร้างความสามคั คี ปรองดอง และเปน็ ประโยชน์ ต่อโรงเรยี นและชมุ ชน 4. ใฝ่เรยี นรู้ 5. อยู่อย่างพอเพียง 1.5 เข้ารว่ มกจิ กรรมทางศาสนาที่ตนนบั ถือ ปฏบิ ัติตนตามหลักของ ศาสนา 1.6 เข้าร่วมกจิ กรรมท่ีเกยี่ วกับสถาบันพระมหากษตั ริยต์ ามที่โรงเรียน และชุมชนจดั ขน้ึ 2.1 ให้ขอ้ มูลท่ถี กู ตอ้ ง และเป็นจรงิ 2.2 ปฏบิ ตั ใิ นสิ่งทถ่ี กู ต้อง ละอาย และเกรงกลัวท่ีจะทำความผดิ ทำ ตาม สัญญาที่ตนให้ไวก้ บั เพ่อื น พ่อแม่หรอื ผู้ปกครอง และครู 2.3 ปฏบิ ตั ติ อ่ ผู้อน่ื ดว้ ยความซื่อตรง 3.1 ปฏบิ ัติตามขอ้ ตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ขอ้ บงั คับของครอบครวั และ โรงเรียน มคี วามตรงตอ่ เวลาในการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมตา่ งๆ ใน ชีวติ ประจำวัน 4.1 แสวงหาขอ้ มลู จากแหลง่ การเรยี นรตู้ ่างๆ 4.2 มีการจดบนั ทกึ ความรอู้ ย่างเปน็ ระบบ 4.3 สรุปความรไู้ ดอ้ ย่างมีเหตผุ ล 5.1 ใชท้ รพั ยส์ นิ ของตนเอง เชน่ ส่งิ ของ เคร่อื งใช้ ฯลฯ อยา่ งประหยดั คุ้มค่า และเกบ็ รักษาดูแลอยา่ งดี และใช้เวลาอยา่ งเหมาะสม 5.2 ใชท้ รพั ยากรของสว่ นรวมอย่างประหยดั ค้มุ คา่ และเก็บรกั ษาดูแล อย่างดี 5.3 ปฏบิ ตั ิตนและตัดสนิ ใจด้วยความรอบคอบ มเี หตผุ ล 5.4 ไม่เอาเปรยี บผอู้ นื่ และไม่ทำใหผ้ อู้ น่ื เดอื ดรอ้ น พรอ้ มให้อภยั เม่อื ผูอ้ น่ื กระทำผดิ พลาด

คณุ ลกั ษณะ รายการประเมนิ ระดับคะแนน อนั พงึ ประสงค์ดา้ น 4321 5.5 วางแผนการเรยี น การทำงานและการใช้ชวี ิตประจำวนั บนพื้นฐาน 6. ม่งุ มัน่ ในการ ของความรู้ ขอ้ มลู ขา่ วสาร ทำงาน 7. รักความเป็นไทย 5.6 ร้เู ทา่ ทนั การเปลี่ยนแปลง ทางสงั คม และสภาพแวดลอ้ ม ยอมรบั 8. มีจติ สาธารณะ และปรบั ตวั อยู่รว่ มกบั ผูอ้ ื่นได้อยา่ งมีความสุข 6.1 มีความต้ังใจและพยายามในการทำงานทไ่ี ดร้ ับมอบหมาย 6.2 มีความอดทนและไมท่ ้อแทต้ ่ออุปสรรคเพอ่ื ใหง้ านสำเรจ็ 7.1 มจี ติ สำนึกในการอนุรักษว์ ัฒนธรรมและภูมปิ ญั ญาไทย 7.2 เหน็ คุณคา่ และปฏิบตั ติ นตามวฒั นธรรมไทย 8.1 รจู้ ักชว่ ยพ่อแม่ ผู้ปกครอง และครทู ำงาน 8.2 อาสาทำงาน ช่วยคิด ช่วยทำ และแบ่งปันส่งิ ของให้ผ้อู น่ื 8.3 รจู้ กั ดูแล รักษาทรพั ย์สมบตั แิ ละสิง่ แวดลอ้ มของห้องเรยี น โรงเรียน ชุมชน 8.4 เข้าร่วมกิจกรรมเพอื่ สงั คมและสาธารณประโยชน์ของโรงเรยี น ลงชื่อ...................................................ผ้ปู ระเมิน ............../.................../................ เกณฑ์การให้คะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑ์การตัดสนิ คุณภาพ ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมอยา่ งสม่ำเสมอ ให้ 3 คะแนน ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤติกรรมบ่อยครง้ั ให้ 2 คะแนน ช่วงคะแนน ระดบั คุณภาพ ปฏบิ ัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครง้ั ให้ 1 คะแนน ปฏิบัติหรอื แสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง 91 - 108 ดีมาก 73 - 90 ดี 54 - 72 พอใช้ ต่ำกว่า 54 ปรบั ปรุง

ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากลุ่มสาระการเรยี นรู้การงานอาชีพ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ลงชือ่ .............................................. (นางมลฤดี พรมเอย่ี ม) หัวหนา้ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ ขอ้ เสนอแนะของรองผู้อำนวยการกลุม่ บริหารวิชาการ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................... ........................................... .............................................................................................................................................................................. ลงช่ือ................................................... (นายชยั ภัทร ใจดี) รองผอู้ ำนวยการโรงเรียน กลุ่มบริหารวชิ าการ ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยโรงเรียน ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................. ............................. ...................................................................................................... ........................................................................ ลงชือ่ จ.ส.อ. ...................................... (เสวก ฉุนหอม) ผู้อำนวยการโรงเรยี นราชประชานเุ คราะห์ 56 จงั หวัดนา่ น

10. บนั ทึกผลการจัดการเรยี นรู้ 1. ผลการจัดการเรียนรู้ ............................................................................................. ............................................................ ...................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ ...................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ ............................................................................................................................. ............................ .................................................................................................... ..................................................... 2. ปัญหา/อุปสรรค ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... 3. วธิ แี กป้ ญั หา / อุปสรรค ............................................................................................................................. ............................ .............................................................................................................................. ........................... ....................................................................................................... .................................................. ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... 4. ขอ้ เสนอแนะ ............................................................................................................................. ............................ ...................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ ลงชอ่ื ......................................... (นายพิรยิ พงษ์ ลอยเลศิ ) ครผู ู้สอน

ใบความร้ทู ่ี ๑.๑ จดุ กำเนดิ และประวัติข้าวไทย รายวชิ า ง ๒๑๒01 ขา้ วกบั วิถีไทย แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ ๑ เร่อื ง จดุ กำเนิดและประวตั ิข้าวไทย ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ในเบื้องแรก มนุษย์ค้นพบวิธีปลูกข้าวแบบทำไร่เลื่อนลอย ดังปรากฏหลักฐานในวัฒนธรรมลุงซาน ประเทศจีนและวัฒนธรรมฮัวบิเนียน ประเทศเวียดนาม เมื่อประมาณ ๑๐,๐๐๐ ปีมาแล้ว ต่อมามนุษย์ค้นพบ การทำนาหวา่ น ดังปรากฏหลักฐานในวฒั นธรรมยางเชา บริเวณลุ่มแม่น้ำเหลือง ในวัฒนธรรมลงุ ซาน ประเทศ จนี และวฒั นธรรมฮวั บิเนียน ประเทศเวียดนาม เม่อื ๕,๐๐๐ - ๑๐,๐๐๐ ปีมาแล้ว ภมู ปิ ญั ญาด้านการปลูกข้าว พฒั นาสู่การปกั ดำ พบหลักฐานในวัฒนธรรมบ้านเชยี งประเทศไทย เม่อื ไมต่ ำ่ กวา่ ๕,๐๐๐ ปมี าแลว้ ในประเทศ ไทย เมล็ดข้าวที่เก่าแก่ที่สุดที่พบมีลกั ษณะคล้ายข้าวปลูก ของชุมชนสมัยกอ่ นประวัติศาสตร์อายุราว๓,๐๐๐ - ๓,๕๐๐ ปีก่อนคริสต์ศักราช ได้แก่ รอยแกลบข้าว ซึ่งเป็นส่วนผสมของดินที่ใช้ปั้นภาชนะดินเผาที่โนนนกทา ตำบลบา้ นโคก อำเภอภเู วียง จงั หวดั ขอนแก่น เปน็ หลกั ฐานทีย่ อมรบั กันโดยท่ัวไปว่าเก่าแก่ที่สุด คือ ประมาณ ๓,๕๐๐ ปีก่อนคริสต์ศักราช หลักฐานอื่น ๆ ที่แสดงให้เห็นว่าสยามประเทศเป็นแหล่งปลูกข้าวมาแต่โบราณ อาทิ เมล็ดข้าวท่ขี ุดพบที่ถ้ำปงุ ฮุง จังหวัดแม่ฮอ่ งสอน แสดงว่ามีการปลูกข้าวในบรเิ วณนเ้ี มื่อ ๓,๐๐๐ - ๓,๕๐๐ ปีก่อนคริสต์ศักราชหรือราว ๕,๔๐๐ ปีมาแล้ว แกลบข้าวที่ถ้ำปุงฮุงมีทั้งลักษณะของข้าวเหนียวเมล็ดใหญ่ท่ี เจริญงอกงามอยู่ในที่สูง เป็นข้าวไร่และข้าวเจ้า แต่ไม่พบลักษณะของข้าวเหนียวเมล็ดป้อมหรือข้าวพวก Japonica เลย แหลง่ โบราณคดที บี่ า้ นเชยี ง จงั หวดั อุดรธานี พบรอยแกลบขา้ วผสมอยู่กับดินท่นี ำมาปั้นภาชนะ ดินเผา กำหนดอายุได้ใกล้เคียงกับแกลบข้าวที่ถ้ำปุงฮุง คือ ประมาณ ๒,๐๐๐ - ๓,๕๐๐ ปีก่อนคริสต์ศักราช ลักษณะเป็นข้าวเอเชีย (Oryza sativa) หลักฐานการค้นพบเมล็ดข้าว เถ้าถ่านในดินและรอบแกลบบน เครือ่ งปนั้ ดินเผา ที่โคกพนมดี อำเภอพนัสนิคม จังหวัดชลบุรี แสดงให้เห็นถึงชุมชนปลูกข้าวสมัยก่อนประวัติศาสตร์ ชายฝง่ั ทะเล นอกจากนย้ี ังพบหลกั ฐานคลา้ ยดอกข้าวป่าเมืองไทยที่ถำ้ เขาทะลุ จงั หวดั กาญจนบรุ ี อายปุ ระมาณ ๒,๘๐๐ ปีก่อนคริสต์ศักราช (อาจก่อนหรือหลังจากนั้นประมาณ ๓๐๐ ปี) ซึ่งเป็นช่วงรอยต่อยุคหินใหม่ตอน ปลายกบั ยคุ โลหะตอนตน้ ส่วนหลักฐานภาพเขียนบนผนังถ้ำหรือผนังหินอายุ ไม่น้อยกว่า ๒,๐๐๐ ปี ที่ผาหมอนน้อย บ้านตากุ่ม ตำบล ห้วยไผ่ อำเภอโขงเจยี ม จงั หวดั อบุ ลราชธานี บันทึกการปลูก ธัญพชื อยา่ งหน่งึ มีลกั ษณะเหมือนข้าว ภาพควายในแปลงพืช คล้ายข้าว อาจตีความได้ว่ามนุษย์สมัยนั้นรู้จักข้าวหรือการ เพาะปลูกข้าวแล้ว ศาสตราจารย์ชนิ อยู่ดี สรุปไวเ้ มอื่ ปี พ.ศ. ๒๕๓๕ ว่า \"ประเทศไทย ทำนาปลูกข้าวมาแล้วประมาณ ๕๔๗๑ ปี ผลของการขุดค้นทีโ่ นนนกทาสนับสนนุ สมมติฐาน ที่ว่า ข้าวเริ่มปลูกในทวีปเอเชียอาคเนย์ ในสมัยหินใหม่ จากนั้นแพรข่ นึ้ ไปท่ปี ระเทศอินเดีย จีน ญีป่ ุน่ และเกาหลี

ใบความร้ทู ี่ ๑.๒ ความเป็นมาของขา้ วไทย รายวิชา ง ๒๑๒01 ข้าวกับวิถไี ทย แผนการจดั การเรยี นรูท้ ี่ ๑ เรอื่ ง ความเปน็ มาของขา้ วไทย ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ข้าวที่เรารับประทานเป็นอาหารอยู่ทุกวันนี้ เป็นเมล็ดพืชชนิดหนึ่งซึ่งอยู่ในตระกูลหญ้า ต้นข้าวมี ลักษณะภายนอกบางอย่าง เช่น ใบ กาบใบ ลำต้น และรากคล้ายต้นหญ้า ชาวนาซึง่ ทำนาอยู่ทัว่ ไปทกุ แห่งของ ประเทศไทยเปน็ ผปู้ ลกู ข้าว ชาวนาที่อยู่ในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือปลูกข้าวเหนียวและข้าวเจ้า เพราะ ประชาชนส่วนมากนยิ มกินข้าวเหนียว ส่วนชาวนาที่อยู่ในภาคกลางและภาคใต้ปลูกข้าวเจา้ กันเป็นส่วนใหญ่ แมจ้ ะมกี ารปลกู ข้าวเหนียวบ้างก็เปน็ จำนวนนอ้ ย เพราะประชาชนนิยมกนิ ข้าวเจ้า ชาวนาเตรียมดินปลูกข้าวโดยใช้แรงสัตว์ เช่น วัวและควาย สำหรับไถนาและคราดนา อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันมีชาวนาทั่วไปใชร้ ถแทรกเตอร์ทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่เตรียมดินปลูกข้าว แทรกเตอร์ขนาดเล็ก เช่น ควายเหล็ก ทำขน้ึ ได้เองในประเทศไทย สว่ นแทรกเตอรข์ นาดใหญ่ จะตอ้ งส่ังซื้อมาจากตา่ งประเทศ แต่การเก็บเก่ียวขา้ ว ชาวนากย็ ังคงใชแ้ รงคนโดยใช้เคียวหรือกรูดเกบ็ เกี่ยวรวงขา้ วครั้งละหลาย ๆ รวง ยกเว้นในภาคใต้ชาวนาใช้แกระเกี่ยวข้าวทีละรวง ส่วนการนวด เพื่อเอาเมล็ดข้าวออกจากรวงนั้น ชาวนาอาจ นวดขา้ วดว้ ยเคร่อื งนวดซงึ่ ใช้แรงคนหรือเคร่ืองยนต์หรอื ใช้แรงสัตว์ เพอื่ เหยยี บย่ำใหเ้ มล็ดหลุดออกจากรวงกไ็ ด้ พนื้ ทน่ี าทป่ี ลูกข้าวแบบปกั ดำ โดยเอาต้นข้าวเล็ก ๆ มีอายุประมาณ ๒๕-๓๐ วัน ไปปลกู เรียกวา่ นาดำ พื้นที่นาท่ีปลกู ข้าวแบบหว่านโดยเพาะเมล็ดให้งอกเสยี ก่อนหรือเอาเมล็ดแห้งที่ยังไม่ได้เพาะให้งอกไปหว่านลง ในนาโดยตรง เรียกว่า นาหวา่ น การปลูกขา้ วแบบปักดำในบา้ นเราจะได้รบั ผลิตผลสูงกว่าการปลูกแบบหว่านข้าวแห้ง เพราะในนาดำมี การเตรียมดินสำหรับปลกู ขา้ วดีกว่านาหว่าน จงึ ทำใหน้ าดำมีวชั พชื หรือพชื อื่น ๆ ท่ีไมต่ อ้ งการนอ้ ยกว่านาหว่าน วัชพืชนีค้ อยแย่งอาหารหรือปุ๋ยท่ีใส่ลงไปในนาจากต้นข้าว นอกจากวัชพชื แล้ว ยังมีโรคและแมลงศัตรู ข้าวหลายชนิดทส่ี ามารถเข้าทำลายต้นข้าวฉะนน้ั การปลูกขา้ วเพื่อให้ได้ผลิตผลสูง จะต้องมีการกำจดั วัชพืชและ ปอ้ งกนั กำจัดโรคแมลงศตั รขู า้ วอกี ดว้ ย ปกติชาวนาปลกู ข้าวในฤดูฝน ซึ่งเรียกว่า นาปี เพราะชาวนาใช้น้ำฝนสำหรับปลูกข้าวแต่ในบางท้องท่ี ที่มี น้ำชลประทานซึ่งได้มาจากเขื่อนต่าง ๆ เช่น เขื่อนเจ้าพระยา ชาวนาก็จะปลูกข้าวนอกฤดูฝนด้วย ซ่ึง เรียกวา่ นาปรงั ข้าวทป่ี ลกู บนทดี่ อนหรอื บนภูเขา ซ่ึงไมม่ นี ้ำขังในพน้ื ที่ปลูก เรยี กว่า ข้าวไร่ ข้าวที่ปลูกในที่ลุ่มและมีระดับน้ำในนาลึกไม่เกิน ๘๐ เซนติเมตร เรียกว่า ข้าวนาสวน ส่วนมากปลูก แบบปักดำ ส่วนที่ข้าวปลูกในที่ลุ่มและมีน้ำในนาลึกเกิน ๘๐ เซนติเมตรขึ้นไปเรียกว่า ข้าวนาเมือง หรือข้าว ขึ้นน้ำ ทำการปลูกแบบหว่านในบางท้องที่ในเขตจังหวัดอยุธยา สุพรรณบุรี อ่างทอง ปราจีนบุรี พิจิตร พษิ ณุโลก นครนายก และปทมุ ธานี นาที่ปลูกข้าวนาเมืองในระหว่างเดือนกันยายนและพฤศจิกายน จะมีน้ำลึกประมาณ ๑-๓ เมตร ด้วย เหตนุ ี้ขา้ วไร่จงึ มีปลูกมากในภาคเหนือและภาคใต้ ข้าวนาสวนมีปลูกทั่วไปในทุกภาค ขา้ วนาเมืองมีปลูกเฉพาะ บางท้องที่ในภาคกลางและภาคเหนือ และการปลูกข้าวในประเทศไทยส่วนใหญ่เป็นการปลูกข้าวนาสวน รองลงมา ได้แก่ ข้าวนาเมืองและขา้ วไร่ ตามลำดับ

นอกจากประเทศไทยแลว้ ประเทศอืน่ ๆ ท่ีมีดินฟา้ อากาศคล้ายๆ ประเทศไทยกป็ ลกู ขา้ วด้วย เช่น ลาว เขมร เวียดนาม จีน มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย พม่า บังคลาเทศ อินเดีย และประเทศต่างๆในแอฟริกา และอเมริกาใต้ ส่วนประเทศที่มีอากาศหนาวมากในฤดูหนาว เช่น สหรัฐอเมริกา อิตาลี ออสเตรเลีย เกาหลี และญ่ีปุน่ กจ็ ะปลูกข้าวเฉพาะในฤดูร้อนเทา่ นนั้ แมจ้ ะมีหลายประเทศในโลกน้ีทำการเพาะปลูกข้าว แต่ในบาง ประเทศเหล่านี้มีประชาชนมากเหลือเกิน จนกระทั่งข้าวที่ปลูกไม่พอสำหรับบริโภคภายในประเทศของเขา จงึ จำเป็นตอ้ งซื้อข้าวจากประเทศอ่ืน ๆ สำหรับประเทศไทยเรานั้น สามารถปลูกข้าวได้ผลิตผลมากจนพอเพียงกับการบริโภคของประชาชน และยังมี ข้าวอีกจำนวนมากเหลือจากการบริโภค โดยเหตุนี้ประเทศไทยจึงได้ส่งข้าวไปขายต่างประเทศ และนำ รายไดเ้ ข้าประเทศปีละหลายลา้ นบาท ปจั จบุ ันสินค้าขา้ วทำรายได้ให้กับประเทศไทยมากกว่าสินค้าเกษตรอ่ืนๆ หลายชนดิ

ใบงานท่ี ๑ แบบบนั ทึกการสืบคน้ ข้อมลู จดุ กำเนดิ ประวตั ิ และความเปน็ มาของขา้ วไทย รายวิชา ง ๒๑๒01 ข้าวกบั วถิ ไี ทย แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ ๑ เร่ือง แบบบนั ทึกการสืบค้นข้อมูลจดุ กำเนดิ ประวตั ิ และความเป็นมาของขา้ วไทย ................................................................................................................................................................... คำส่งั ใหน้ กั เรยี นเขยี นบนั ทึกการสืบคน้ ข้อมูลจุดกำเนิด ประวัติ และความเปน็ มาของข้าวไทย ๑. จุดกำเนดิ ของขา้ วไทย ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ๒. ประวตั ขิ องข้าวไทย ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ๓. ความเปน็ มาของขา้ วไทย ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ทม่ี า : ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ช่ือ-สกุล............................................................................ ชน้ั ........................ เลขท่ี ..........................

เร่ือง พันธ์ขุ ้าว หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑ ตามรอยขา้ ว รายวชิ า ข้าวกับวถิ ีไทย รหสั ง ๒๑๒01 กลมุ่ สาระการเรยี นรกู้ ารงานอาชีพ สัปดาห์ท่ี ๒ วนั ท.่ี ........................................... จำนวน ๒ ชว่ั โมง ช้นั มัธยมศึกษาปที ี่ ๑ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ๑. ผลการเรยี นรู้ 1. อธิบายความเป็นมา ความสัมพนั ธข์ องขา้ วกับวิถีชวี ิตไทย ๙. มีความขยัน ซ่อื สัตยส์ จุ ริต รักชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ มีวินยั ใฝ่เรยี นรู้ ใฝ่เรียน มุ่งม่ันในการทำงาน รกั ความเป็นไทย กตัญญู และมีจติ สาธารณะ ๒. สาระสำคัญ มนุษย์ได้คัดเลอื กข้าวป่าชนดิ ต่างๆ ตามความต้องการของตน เพ่อื ใหส้ อดคลอ้ งกบั ระบบนิเวศน์ มีการ ผสมพันธุ์ข้าม ระหว่างข้าวที่ปลูกกับวัชพืชที่เกี่ยวข้อง เกิดข้าวพื้นเมืองมากมายหลายสายพันธุ์ ซึ่งสามารถให้ ผลผลิตสูง ปลูกได้ตลอดปี ก่อให้เกิดพันธุ์ข้าวปลูกที่เรียกว่า ข้าวลูกผสมซึ่งมีปริมาณ ๑๒๐,๐๐๐ พันธุ์ทั่วโลก นอกจากนี้การจำแนกชนิดของข้าวยังสามารถจำแนกได้ดังนี้ แบ่งตามประเภทของเนื้อแข็งในเมล็ดข้าวสาร แบ่งตามสภาพพื้นที่เพาะปลูก แบ่งตามอายุการเก็บเกี่ยว แบ่งตามลักษณะความไวต่อช่วงแสง แบ่งตาม รูปร่างของเมลด็ ข้าวสาร แบง่ ตามฤดูปลกู ๓. สาระการเรียนรู้ ๓.๑ พันธ์ขุ า้ ว ๓.๑.๑ พันธขุ์ ้าวเจ้า ๓.๑.๒ พนั ธุ์ข้าวเหนียว ๓.๒ ชนิดของขา้ ว ๓.๒.๑ แบง่ ตามประเภทของเน้อื แขง็ ในเมลด็ ขา้ วสาร ๓.๒.๒ แบ่งตามสภาพพน้ื ทีเ่ พาะปลกู ๓.๒.๓ แบ่งตามอายุการเกบ็ เกีย่ ว ๓.๒.๔ แบง่ ตามลกั ษณะความไวตอ่ ช่วงแสง ๓.๒.๕ แบ่งตามรปู ร่างของเมล็ดขา้ วสาร ๓.๒.๖ แบ่งตามฤดปู ลูก 4. คณุ ลกั ษณะอนั พึงประสงค์ 4.1 ใฝ่เรยี นรู้ 4.2 รกั ความเป็นไทย 4.3 รักชาติ ศาสน์ กษตั ริย์ 5. สมรรถนะสำคญั ของผู้เรยี น 1. ความสามารถในการส่ือสาร 2. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต

3. ความสามารถในการแสวงหาความรู้ ๖. กจิ กรรมการเรียนรู้ ๖.๑ ขนั้ นำเขา้ สู่บทเรยี น ๖.๑.๑ ครสู นทนากับนักเรียนถงึ พันธุ์ข้าวทน่ี กั เรียนรูจ้ กั ในแตล่ ะท้องถิ่นของนักเรยี นเอง ๖.๑.๒ ครอู ธิบายถงึ ความสำคัญของพนั ธุ์ขา้ ว ๖.๒ ขน้ั กจิ กรรม ๖.๒.๑ ครจู ดั นกั เรียนเขา้ กลุ่มตามความสนใจของนักเรียน กลมุ่ ละ ๖-๘ คน ๖.๒.๒ นักเรียนแต่ละกลุม่ ยอ่ ยศกึ ษาใบความรู้ท่ี ๒.๑ เรือ่ งพนั ธ์ขุ า้ ว ใบความรูท้ ่ี ๒.๒ เรื่อง ชนดิ ของข้าว ๖.๒.๓ นักเรยี นเขียนบันทึกลงในใบงานท่ี ๒ เรื่องแบบบันทกึ การสืบค้นข้อมูลพันธุ์ข้าว และ ชนดิ ของข้าว ๖.๓ ขน้ั สรุป นักเรียนอภปิ รายและสรปุ ร่วมกนั จากข้อมูลท่ีสืบคน้ ได้เก่ียวกับพันธุ์ขา้ ว และชนิดของขา้ ว ๗. สื่อ อุปกรณ์ และแหลง่ เรียนรู้ ๗.๑ สารานกุ รมไทยสำหรบั เยาวชนฯ เลม่ ท่ี ๓ ๗.๒ ชุมชนท้องถน่ิ ๗.๓ http://www.ricethailand.go.th/rkb/data012/rice_012_manul_003.html ๗.๔ ใบความรทู้ ่ี ๒.๑ เร่อื งพันธุข์ า้ ว ๗.๕ ใบความรู้ท่ี ๒.๒ เรอ่ื งชนดิ ของขา้ ว ๗.๖ ใบงานที่ ๒ เรอื่ งแบบบันทึกการสบื ค้นข้อมลู พนั ธ์ขุ ้าว และชนดิ ข 8. ช้นิ งาน หรอื ภาระงาน 8.๑ แบบบนั ทึกการสบื คน้ ขอ้ มลู พนั ธข์ุ ้าว และชนิดของข้าว 8.๒ ผลการทดสอบ 9. การวดั และประเมนิ ผล ประเมินการเขียนบนั ทกึ ขอ้ มูลจากใบงานท่ี ๒ ประเมินโดยใชเ้ กณฑด์ ังนี้ (๔ คะแนน) รายการประเมนิ ระดบั คณุ ภาพ นกั เรยี นเขียนบันทึกข้อมูลจากการสบื ค้นได้อย่างถูกต้องครบถว้ น ๔ นกั เรียนเขยี นบันทึกข้อมลู จากการสืบค้นได้อย่างถูกต้อง ๓ นกั เรยี นเขยี นบันทึกข้อมูลจากการสบื ค้นไดเ้ ปน็ บางสว่ น ๒ นกั เรียนเขียนบนั ทึกข้อมลู จากการสืบค้นไมส่ อดคล้องกบั ข้อมลู ๑ เกณฑ์การใหค้ ะแนน ๔ คะแนน ดมี าก ๓ คะแนน ดี ๒ คะแนน พอใช้ ๑ คะแนน ปรบั ปรุง เกณฑ์การประเมนิ ตัดสิน ไดค้ ะแนนตัง้ แต่ ๒ (ระดบั คณุ ภาพพอใช)้ ขน้ึ ไป ถือวา่ ผ่านเกณฑ์

แบบประเมนิ การนำเสนผลงาน คำชแ้ี จง : ให้ ผูส้ อน สังเกตพฤติกรรมของนักเรยี นในระหวา่ งเรยี นและนอกเวลาเรียน แลว้ ขีด ✓ ลงใน ชอ่ ง ทต่ี รงกบั ระดบั คะแนน ลำดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 4321 1 เนอ้ื หาละเอียดชดั เจน 2 ความถูกต้องของเนื้อหา 3 ภาษาท่ใี ช้เข้าใจงา่ ย 4 ประโยชนท์ ี่ได้จากการนำเสนอ 5 วิธีการนำเสนอผลงาน รวม ลงช่ือ...................................................ผูป้ ระเมิน ............../.................../................ เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑ์การตดั สนิ คณุ ภาพ ผลงานหรือพฤติกรรมสมบูรณช์ ดั เจน ให้ 3 คะแนน ผลงานหรือพฤตกิ รรมมขี ้อบกพรอ่ งบางสว่ น ให้ 2 คะแนน ชว่ งคะแนน ระดับคุณภาพ ผลงานหรือพฤติกรรมมขี อ้ บกพร่องเป็นสว่ นใหญ่ ให้ 1 คะแนน ผลงานหรือพฤตกิ รรมมขี อ้ บกพร่องมาก 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกวา่ 10 ปรับปรุง

แบบสงั เกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ชอ่ื ชั้น คำชีแ้ จง : ให้ ผู้สอน สังเกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหว่างเรยี นและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงใน ช่อง ทต่ี รงกบั ระดบั คะแนน ลำดบั ท่ี รายการประเมนิ ระดบั คะแนน 4321 1 การแสดงความคดิ เห็น 2 การยอมรบั ฟงั ความคิดเห็นของผูอ้ นื่ 3 การทำงานตามหน้าท่ีทไ่ี ด้รับมอบหมาย 4 ความมนี ำ้ ใจ 5 การตรงต่อเวลา รวม ลงชื่อ...................................................ผ้ปู ระเมนิ ............../.................../................ เกณฑ์การใหค้ ะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑก์ ารตัดสินคุณภาพ ปฏิบัติหรอื แสดงพฤตกิ รรมอย่างสมำ่ เสมอ ให้ 3 คะแนน ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤตกิ รรมบอ่ ยครง้ั ให้ 2 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ ปฏิบัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั ให้ 1 คะแนน ปฏบิ ตั ิหรือแสดงพฤตกิ รรมน้อยครง้ั 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ตำ่ กว่า 10 ปรบั ปรงุ

แบบสงั เกตพฤติกรรม การทำงานกลมุ่ ช่ือกลุ่ม ช้นั คำชีแ้ จง : ให้ ผู้สอน สังเกตพฤติกรรมของนักเรยี นในระหวา่ งเรยี นและนอกเวลาเรียน แล้วขดี ✓ ลงใน ช่อง ทีต่ รงกับระดบั คะแนน ลำดบั ที่ รายการประเมิน ระดบั คะแนน 4321 1 การแบ่งหนา้ ท่ีกันอยา่ งเหมาะสม 2 ความร่วมมอื กันทำงาน 3 การแสดงความคิดเหน็ 4 การรับฟงั ความคิดเหน็ 5 ความมนี ้ำใจช่วยเหลอื กนั รวม ลงชอ่ื ...................................................ผปู้ ระเมนิ ............../.................../................ เกณฑก์ ารให้คะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑก์ ารตดั สินคุณภาพ ปฏบิ ัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมอย่างสมำ่ เสมอ ให้ 3 คะแนน ปฏบิ ตั ิหรือแสดงพฤติกรรมบอ่ ยครั้ง ให้ 2 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั ให้ 1 คะแนน ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤติกรรมน้อยคร้ัง 18 - 20 ดมี าก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ตำ่ กวา่ 10 ปรบั ปรุง

แบบประเมิน คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ คำชีแ้ จง : ให้ ผสู้ อน สงั เกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว้ ขีด ✓ ลงใน ช่อง ทตี่ รงกบั ระดบั คะแนน คณุ ลักษณะ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน อนั พงึ ประสงคด์ ้าน 4321 1. รกั ชาติ ศาสน์ 1.1 ยืนตรงเมื่อได้ยนิ เพลงชาติ รอ้ งเพลงชาติได้ และอธิบาย ความหมายของเพลงชาติ กษตั ริย์ 1.2 ปฏิบตั ติ นตามสิทธแิ ละหนา้ ทีข่ องนกั เรียน 2. ซ่ือสตั ย์ สจุ รติ 1.3 ใหค้ วามรว่ มมือ ร่วมใจ ในการทำงานกบั สมาชิกในชนั้ เรียน 3. มีวนิ ัย รบั ผิดชอบ 1.4 เข้ารว่ มกิจกรรมทสี่ ร้างความสามคั คี ปรองดอง และเปน็ ประโยชน์ ต่อโรงเรยี นและชมุ ชน 4. ใฝ่เรยี นรู้ 5. อยู่อย่างพอเพียง 1.5 เข้ารว่ มกจิ กรรมทางศาสนาที่ตนนบั ถือ ปฏบิ ัติตนตามหลักของ ศาสนา 1.6 เข้าร่วมกจิ กรรมท่ีเกยี่ วกับสถาบันพระมหากษตั ริยต์ ามที่โรงเรียน และชุมชนจดั ขน้ึ 2.1 ให้ขอ้ มูลท่ีถกู ตอ้ ง และเป็นจรงิ 2.2 ปฏบิ ตั ใิ นสง่ิ ทถ่ี กู ต้อง ละอาย และเกรงกลัวท่ีจะทำความผดิ ทำ ตาม สัญญาที่ตนให้ไว้กบั เพ่อื น พ่อแม่หรอื ผู้ปกครอง และครู 2.3 ปฏบิ ตั ติ อ่ ผู้อน่ื ดว้ ยความซื่อตรง 3.1 ปฏบิ ัติตามขอ้ ตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ขอ้ บงั คับของครอบครวั และ โรงเรียน มคี วามตรงตอ่ เวลาในการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมตา่ งๆ ใน ชีวติ ประจำวัน 4.1 แสวงหาขอ้ มลู จากแหลง่ การเรียนรตู้ ่างๆ 4.2 มีการจดบนั ทกึ ความรอู้ ย่างเปน็ ระบบ 4.3 สรุปความรไู้ ดอ้ ย่างมีเหตผุ ล 5.1 ใชท้ รพั ยส์ นิ ของตนเอง เชน่ ส่งิ ของ เคร่อื งใช้ ฯลฯ อยา่ งประหยดั คุ้มค่า และเกบ็ รักษาดูแลอยา่ งดี และใช้เวลาอยา่ งเหมาะสม 5.2 ใชท้ รพั ยากรของสว่ นรวมอย่างประหยดั ค้มุ คา่ และเก็บรกั ษาดูแล อย่างดี 5.3 ปฏบิ ตั ิตนและตัดสนิ ใจด้วยความรอบคอบ มเี หตผุ ล 5.4 ไม่เอาเปรยี บผอู้ นื่ และไม่ทำใหผ้ อู้ น่ื เดอื ดรอ้ น พรอ้ มให้อภยั เม่อื ผูอ้ น่ื กระทำผดิ พลาด

คณุ ลกั ษณะ รายการประเมนิ ระดับคะแนน อนั พงึ ประสงค์ดา้ น 4321 5.5 วางแผนการเรยี น การทำงานและการใช้ชวี ิตประจำวนั บนพื้นฐาน 6. ม่งุ มัน่ ในการ ของความรู้ ขอ้ มลู ขา่ วสาร ทำงาน 7. รักความเป็นไทย 5.6 ร้เู ทา่ ทนั การเปลี่ยนแปลง ทางสงั คม และสภาพแวดลอ้ ม ยอมรบั 8. มีจติ สาธารณะ และปรบั ตวั อยู่รว่ มกับผูอ้ ื่นได้อยา่ งมีความสุข 6.1 มีความต้ังใจและพยายามในการทำงานทไ่ี ดร้ ับมอบหมาย 6.2 มีความอดทนและไมท่ ้อแทต้ ่ออุปสรรคเพอ่ื ใหง้ านสำเรจ็ 7.1 มจี ติ สำนึกในการอนุรักษว์ ัฒนธรรมและภูมปิ ญั ญาไทย 7.2 เหน็ คุณคา่ และปฏิบตั ติ นตามวฒั นธรรมไทย 8.1 รจู้ ักชว่ ยพ่อแม่ ผู้ปกครอง และครทู ำงาน 8.2 อาสาทำงาน ช่วยคิด ช่วยทำ และแบ่งปันส่งิ ของให้ผ้อู น่ื 8.3 รจู้ กั ดูแล รักษาทรพั ย์สมบตั แิ ละสิง่ แวดลอ้ มของห้องเรยี น โรงเรียน ชุมชน 8.4 เข้าร่วมกิจกรรมเพอื่ สงั คมและสาธารณประโยชน์ของโรงเรยี น ลงชื่อ...................................................ผ้ปู ระเมิน ............../.................../................ เกณฑ์การให้คะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑ์การตัดสนิ คุณภาพ ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมอยา่ งสม่ำเสมอ ให้ 3 คะแนน ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤติกรรมบ่อยครง้ั ให้ 2 คะแนน ช่วงคะแนน ระดบั คุณภาพ ปฏบิ ัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครง้ั ให้ 1 คะแนน ปฏิบัติหรอื แสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง 91 - 108 ดีมาก 73 - 90 ดี 54 - 72 พอใช้ ต่ำกว่า 54 ปรบั ปรุง

ขอ้ เสนอแนะของหวั หน้ากลุ่มสาระการเรยี นรู้การงานอาชีพ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ลงชือ่ .............................................. (นางมลฤดี พรมเอย่ี ม) หัวหนา้ กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ ขอ้ เสนอแนะของรองผู้อำนวยการกลุม่ บริหารวิชาการ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................... ........................................... .............................................................................................................................................................................. ลงช่ือ................................................... (นายชยั ภัทร ใจดี) รองผอู้ ำนวยการโรงเรียน กลุ่มบริหารวชิ าการ ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยโรงเรียน ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................. ............................. ...................................................................................................... ........................................................................ ลงชือ่ จ.ส.อ. ...................................... (เสวก ฉุนหอม) ผู้อำนวยการโรงเรยี นราชประชานเุ คราะห์ 56 จงั หวัดนา่ น

10. บนั ทึกผลการจัดการเรียนรู้ 1. ผลการจัดการเรยี นรู้ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ ................................................................................................................................................. ........ .......................................................................................................................... ............................... ............................................................................................................................. ............................ ............................................................................................................................. ............................ ...................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ ............................................................................................................................. ............................ 2. ปญั หา/อุปสรรค ............................................................................................................................. ............................ ...................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ 3. วิธีแก้ปัญหา / อุปสรรค ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ ................................................................................................................................................... ...... ............................................................................................................................ ............................. 4. ขอ้ เสนอแนะ ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ .................................................................................................................................. ....................... ........................................................................................................... .............................................. ลงชอ่ื ......................................... (นายพริ ิยพงษ์ ลอยเลศิ ) ครผู สู้ อน

ใบความร้ทู ี่ ๒.๑ พนั ธ์ขุ า้ ว รายวชิ า ง ๒๑๒01 ขา้ วกบั วถิ ีไทย แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี ๒ เรื่อง พนั ธข์ุ า้ ว พันธุ์ขา้ ว ท่ีมนุษย์เพาะปลูกในปัจจบุ ันพฒั นามาจากข้าวป่าในตระกลู Oryza gramineae สนั นิษฐาน ว่า พืชสกุล Oryza มีถิ่นกำเนิดในเขตร้อนชื้นของทวีป Gondwanaland ก่อนผืนดินจะเคลื่อนตัวและเคลื่อน ออกจากกันเป็นทวีปต่าง ๆ เมื่อ๒๓๐-๖๐๐ ล้านปีมาแล้วจากนั้นกระจายจากเขตร้อนชื้นของแอฟริกา เอเชีย ใต้ เอเชียตะวันออกเฉียงเหนือ ออสเตรเลีย อเมริกากลางและใต้ ข้าวสามารถเจริญเติบโตได้ตั้งแต่ความสูง ระดับน้ำทะเลถึง๒,๕๐๐เมตรหรือมากกว่า ทั้งในเขตร้อนและเขตอบอุ่น ทั้งในที่ราบลุ่มจนถึงที่สูง ครอบคลุม พืน้ ทตี่ ้ังแตเ่ ส้นรุ้งที่ ๕๓ องศาเหนือถึง ๓๕ องศาใต้ มนษุ ย์ไดค้ ดั เลือกขา้ วปา่ ชนดิ ต่างๆ ตามความต้องการของ ตน เพื่อให้สอดคล้องกับระบบนิเวศน์ มีการผสมพันธุ์ข้ามระหว่างข้าวที่ปลูกกับวัชพืชที่เกี่ยวข้อง เกิดข้าว พน้ื เมอื งมากมายหลายสายพันธุ์ ซ่ึงสามารถให้ผลผลิตสงู ปลูกไดต้ ลอดปี ก่อให้เกิดพันธขุ์ า้ วปลกู ท่เี รยี กว่า ข้าว ลูกผสมซง่ึ มปี ริมาณ๑๒๐,๐๐๐ พันธุ์ทัว่ โลก ขา้ วทป่ี ลูกในปัจจบุ ันแบง่ ออกเป็นข้าวแอฟริกาและขา้ วเอเชยี ข ้ า ว แ อ ฟ ร ิ ก า (Oryza glaberrima) แพร่กระจายอยู่เฉพาะบริเวณเขตร้อนของแอฟริกา เท่านั้น สันนิษฐานว่าข้าวแอฟริกาอาจเกิดขึ้นครั้งแรก เมอื่ ประมาณ ๑,๕๐๐ ปีกอ่ นครสิ ตศกั ราช ข้าวเอเชีย เป็นข้าวลูกผสม เกิดจาก Oryza Oryza sativa sativa กับข้าวป่า มีถิ่นกำเนิดบริเวณประเทศอินเดีย บังคลาเทศ และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ปลูกกันอย่าง แพร่หลายตั้งแต่อินเดีย ตอนเหนือของบังคลาเทศ บริเวณดินแดนสามเหลี่ยมระหว่างพม่า ไทย ลาว เวียดนาม และจีนตอนใต้ : ข้าวเอเชียแบ่งออกเป็น ๓ สายพนั ธ์ุ : ขา้ วสายพันธแ์ุ รกเรยี กว่าสายพนั ธุ์ Senica หรอื Japonica ปลกู บรเิ วณแม่นำ้ เหลืองของจนี แพรไ่ ปยัง เกาหลีและญ่ปี ุ่น เมอื่ ประมาณ ๓๐๐ ปกี ่อนคริสต์ศตวรรษ เปน็ ข้าวเมล็ดปอ้ ม ข้าวสายพันธุ์ที่สอง เรียกว่า Indica เป็นข้าวเมล็ดยาวปลูกในเขตร้อนแพร่สู่ตอนใต้ของอินเดีย ศรี ลงั กา แหลมมาลายู หมู่เกาะต่าง ๆ และลมุ่ แม่น้ำแยงซขี องจีนประมาณครสิ ตศ์ ักราช ๒๐๐

ขา้ วสายพันธ์ุทสี่ าม คือ ข้าวชวา (Javanica) ปลูกในอนิ โดนเี ชยี ประมาณ ๑,๐๘๔ ปีกอ่ นครสิ ตศ์ กั ราช จากนั้นแพร่ไปยังฟิลิปปินส์และญีป่ ุน่ ในข้าวเอเชียแพร่เข้าไปในยุโรปและแอฟริกา สู่อเมริกาใต้ อเมริกากลาง เขา้ สสู่ หรัฐอเมริกาคร้งั แรกประมาณครสิ ต์ศตวรรษที่ ๑๗ โดยนำเมลด็ พันธไุ์ ปจากหมเู่ กาะมาดากัสกา พันธุข์ า้ วไทยและการปรบั ปรงุ พันธ์ุ พนั ธ์ขุ า้ วเจ้า ช่อื พันธ์ขุ ้าว ลกั ษณะดีเดน่ ขาวดอกมะลิ ๑๐๕ ปลูกได้ในที่นาดอน ทนแล้ง ทนดินเปรี้ยว-ดินเค็ม คุณภาพการหุงต้มดี มีกลิ่นหอม รสชาติดี ต้านทานไส้เดือน ฝอยรากปม ปทุมธานี ๖๐ ตา้ นทานโรคกาบใบเนา่ โรคใบหงกิ กข๗ ค่อนขา้ งตา้ นทานโรคใบไหม้ และโรคขอบใบแหง้ คอ่ นข้างทนดินเค็ม กข๒๓ ต้านทานโรคไหม้ปานกลาง กข๒๗ ต้านทานโรคใบหงิก โรคกาบใบแหง้ โรคไหมค้ อรวง ทนนำ้ ทว่ มไดด้ ี สุพรรณบุรี ๖๐ ต้านทานโรคไหม้ โรคขอบใบแหง้ เพลยี้ จักจัน่ พษิ ณุโลก ๖๐-๒ ตา้ นทานโรคกาบใบเนา่ โรคไหม้ โรคใบสสี ้มในระดบั สูงต้านทานเพล้ยี กระโดดสีนำ้ ตาลปานกลาง สุพรรณบุรี ๙๐ ต้านทานโรคใบหงิก โรคใบสสี ้ม โรคใบไหม้ และโรคขอบใบแหง้ ตา้ นทานเพล้ยี กระโดดสนี ำ้ ตาล ชัยนาท ๑ ตา้ นทานโรคใบหงิก โรคใบไหมต้ ้านทานเพลยี้ กระโดดสนี ำ้ ตาล และเพล้ยี กระโดดหลังขาว เหลืองประทิว ๑๒๓ ตา้ นทานโรคของใบแหง้ และโรคใบหงกิ ขาวตาแห้ง ๑๗ คณุ ภาพการสี และการหงุ ต้มดี ต้านทานแมลงบัว่ ปานกลาง นางพญา ๑๓๒ ตา้ นทานโรคใบจุดสนี ้ำตาล เพลยี้ จกั จัน่ สเี ขยี ว แก่นจนั ทร์ ต้านทานโรคใบหงิก โรคใบขดี สีนำ้ ตาล และเพล้ยี จกั จ่นั สเี ขยี ว พัทลงุ ๖๐ ต้านทานโรคขอบใบแหง้ ลกู แดงปัตตานี ต้านทานโรคใบไหม้ ทนต่อดนิ เคม็ และดินเปรย้ี ว เฉยี้ งพัทลุง ให้ผลผลติ สงู ปรบั ตัวได้ดีในท่ีนาดอนและล่มุ คณุ ภาพการสดี ี ปิน่ แก้ว ๕๖ ทนน้ำลกึ และขึน้ นำ้ ไดด้ ี ไมต่ า้ นทานโรคใบไหม้ โรคใบสสี ม้ โรคใบหงิก เลบ็ มอื นาง ๑๑๑ ต้านทานโรคใบจุดสีนำ้ ตาล ทนแล้ง ทนน้ำลกึ หนั ตรา ๖๐ เหมาะกับทร่ี าบลุ่มภาคกลาง ต้านทานโรคใบไหม้ พลายงามปราจีนบรุ ี ต้านทานโรคใบไหม้ ปราจีนบรุ ี ๑ ต้านทานโรคใบไหมร้ ะยะกลา้ โรคใบขีดโปรง่ แสง ทนนำ้ ลึก ใหผ้ ลผลติ และคณุ ภาพสงู ทนแลง้ ทนดินเปร้ยี ว ปราจนี บรุ ี ๒ ทนน้ำลกึ ใหผ้ ลผลติ สูง ดอกพะยอม ต้านทานโรคใบไหม้ โรคใบจดุ สนี ำ้ ตาล และโรคใบขีดสีนำ้ ตาล กู้เมืองหลวง เหมาะสำหรับปลูกพชื แซมยางหรือปลูกเปน็ ข้าวไร่ทางภาคใต้ ต้านทานโรคใบไหม้ โรคใบจุดสีน้ำตาล เจา้ ฮ่อ เหมาะสำหรับปลูกในสภาพไร่พนื้ ราบและสภาพไร่เชงิ เขาในภาคเหนอื ต้านทานโรคใบไหม้ น้ำรู เหมาะสำหรบั ปลกู ในสภาพไรท่ ส่ี งู มีอากาศหนาวต้านทานโรคใบไม้

สพุ รรณบุรี ๑ ตา้ นทานเพล้ียกระโดดสนี ำ้ ตาล เพลยี้ กระโดดหลังขาว โรคใบหงิก พนั ธขุ์ ้าวเจ้า ช่ือพันธขุ์ า้ ว ลกั ษณะดเี ดน่ สุพรรณบรุ ี ๒ ตา้ นทานเพล้ยี กระโดดสีนำ้ ตาล โรคขอบใบแห้ง โรคใบหงิก โรคใบสีสม้ คลองหลวง ๑ ให้ผลผลิตสูงกว่าข้าวขาวดอกมะลิ ๑๐๕ ประมาณ ๒๕ % ต้านทานโรคไหม้ โรคขอบใบแห้ง และเพลี้ยกระโดด หลงั ขาวดีกวา่ ข้าวขาวดอกมะลิ ๑๐๕ หอมสพุ รรณบุรี ค่อนข้างต้านทานตอ่ โรคใบแห้ง เพล้ียกระโดดหลังขาว ปทุมธานี ๑ ลักษณะคล้ายพันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ ๑๐๕ ต้านทานเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล เพลี้ยกระโดดหลังขาว โรคไหม้ โรคขอบใบแหง้ พษิ ณุโลก ๑ ให้ผลผลิตสูง ตา้ นทานตอ่ โรคไหม้ โรคขอบใบแห้ง โรคใบหงิก พิษณโุ ลก ๒ ตา้ นทานโรคไหม้ เพล้ยี กระโดดสีนำ้ ตาล สุรินทร์ ๑ ตา้ นทานเพล้ียกระโดดสนี ้ำตาล เพลย้ี กระโดดหลังขาว เพลยี้ จักจัน่ นำ้ สะกยุ ๑๙ เป็นข้าวเบาทท่ี นแล้งและทนนำ้ ทว่ มได้ดี ไม่ต้านทานแมลงบ่ัว โรคไหมแ้ ละโรคใบสีส้ม พษิ ณโุ ลก ๖๐-๑ ต้านทานโรคขอบใบแห้ง โรคกาบใบแห้ง และโรคจู๋ ตา้ นทานแมลงบว่ั ไมต่ ้านทานโรคไหม้ และโรคใบสีสม้ ชมุ แพ ๖๐ ต้านทานเพลี้ยกระโดดสนี ้ำตาล ไม่ตา้ นทานโรคไหม้ และโรคขอบใบแห้ง ทนดนิ เคม็ ปานกลาง พษิ ณุโลก ๑ ต้านทานโรคไหม้ปานกลาง พษิ ณโุ ลก ๓ ผลผลติ สูง ต้านทานโรคไหม้ กข ๙ ปลูกได้ทุกฤดูกาล ต้านทานเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล เพลี้ยจักจั่นสีเขียว และแมลงบั่วปานกลาง ตา้ นทานโรคใบหงิกในสภาพธรรมชาติ ไม่ต้านทานโรคขอบใบแห้ง กข ๑๕ ทนแล้งได้พอสมควร ต้านทานโรคใบจดุ สีนำ้ ตาล เล็บนกปัตตานี อายุหนกั ปลูกได้ในพนื้ ทนี่ าลุ่ม

พนั ธ์ุขา้ วเหนียว ลกั ษณะดเี ดน่ ชอ่ื พนั ธุ์ขา้ ว สนั ป่าตอง ๑ ต้านทานโรคไหม้ และโรคขอบใบแห้งดี ให้ผลผลิตสูง สามารถปลูกไดท้ ง้ั ปี สกลนคร หางยี ๗๑ เป็นข้าวเหนียวไม่ไวต่อช่วงแสง ปรับตัวได้หลายสภาพ นาดอน นาชลประทาน และสภาพไร่นา ในภาค ตะวันออกเฉียงเหนือ กข ๒ ทนแล้งปลูกเป็นข้าวไร่ได้ อายุเบา ต้านทานโรคไหม้และโรคใบจุดสีน้ำตาล ไม่ต้านทานโรค ขอบใบแห้ง เพล้ีย กระโดดสีน้ำตาลและแมลงบั่ว กข ๔ ต้านทานโรคใบจุดสีน้ำตาล ต้านทานเพลี้ยจักจั่นสีเขียวปานกลาง ไม่ต้านทานโรคขอบใบแห้ง โรคไหม้ เพลี้ย กข ๖ กระโดดสนี ้ำตาลและแมลงบั่ว กข ๘ ปลูกได้ทุกฤดูกาล ต้านทานโรคใบจุดสนี ำ้ ตาล แมลงบ่ัว เพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล และเพลีย้ จกั จน่ั สเี ขียว ไมต่ ้านทานโรคไหมแ้ ละโรคขอบใบแหง้ ทนแลง้ ตา้ นทานโรคใบจดุ สนี ้ำตาล ไมต่ า้ นทานโรคขอบใบแห้ง เพลยี้ กระโดดสีนำ้ ตาลและแมลงบ่วั ทนแล้ง ตา้ นทานโรคใบจุดสนี ้ำตาล ไมต่ า้ นทานโรคขอบใบแห้ง เพล้ยี กระโดดสนี ้ำตาล และแมลงบ่วั

ใบความรทู้ ี่ ๒.๒ ชนิดของข้าว รายวชิ า ง ๒๑๒๐1 ขา้ วกับวิถไี ทย แผนการจัดการเรียนรูท้ ี่ ๒ เรอ่ื ง ชนิดของขา้ ว ชนิดของข้าว การแบ่งชนดิ ของข้าวทำไดห้ ลายแบบ ข้นึ อยู่กบั มาตรการที่ใช้ในการแบง่ เช่น แบ่งตามประเภทของเนื้อแข็งในเมล็ดข้าวสารแบ่งได้เป็น ๒ ประเภทคือข้าวเจ้าและข้าวเหนียว ซึ่งมีต้นและ ลักษณะอย่างอน่ื เหมอื นกันทุกอยา่ ง แตกตา่ งกันท่ปี ระเภทของเน้อื แข็งในเมลด็ เมล็ดข้าวเจา้ ประกอบด้วยแปง้ อมิโลส (Amylose) ประมาณร้อยละ ๑๕-๓๐ เมล็ดขา้ วเหนียว ประกอบด้วยแปง้ อมโิ ลเพคตนิ (Amylopectin) เปน็ สว่ นใหญ่ และมีแป้งอมโิ ลส เพยี งเล็กน้อยประมาณร้อยละ ๕-๗ เทา่ น้ัน แบ่งตามสภาพพน้ื ทเ่ี พาะปลกู ข้าวไร่ (Upland rice) เป็นข้าวที่ปลูกได้ทั้งบนที่ราบและที่ลาดชันไม่ต้องทำคันนาเก็บกักน้ำ นิยม ปลูกกนั มากในบริเวณทร่ี าบสูงตามไหล่เขาทางภาคเหนอื ภาคใต้ ภาคตะวันออกและภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ ของประเทศ คิดเปน็ เน้อื ท่ีเพาะปลกู ประมาณร้อยละ ๑๐ ของเน้ือที่เพาะปลูกทว่ั ประเทศ ข้าวนาสวนหรือนาดำ (Lowland rice) เป็นขา้ วทป่ี ลูกในทลี่ ุ่มทั่ว ๆ ไปในสภาพท่ีมีน้ำหล่อเล้ียงต้น ข้าวตั้งแตป่ ลูกจนกระทั่งก่อนเก็บเกีย่ ว โดยทสี่ ามารถรกั ษาระดับน้ำได้และระดับน้ำต้องไม่สูงเกิน ๑ เมตร ข้าว นาสวนนิยมปลูกกันมากแทบทุกภาคของประเทศคิดเป็นเนื้อที่เพาะปลูก ประมาณร้อยละ ๘๐ ของเนื้อท่ี เพาะปลกู ทั่วประเทศ ข้าวขึ้นน้ำหรือข้าวนาเมือง (Floating rice) เป็นข้าวที่ปลูกในแหล่งที่ไม่สามารถรักษาระดับน้ำได้ บางครั้งระดับน้ำในบริเวณที่ปลูกอาจสูงกว่า ๑ เมตร ต้องใช้ข้าวพันธุ์พิเศษที่เรียกว่า ข้าวลอย หรือ ข้าวฟ่าง ลอย ส่วนมากปลูกแถบจังหวัดพระนครศรีอยุธยา สุพรรณบุรี ลพบุรี พิจิตร อ่างทอง ชัยนาทและสิงห์บุรี คิด เป็นเน้อื ที่เพาะปลกู ประมาณร้อยละ ๑๐ ของเนื้อท่เี พาะปลกู ทว่ั ประเทศ ขา้ วไรป่ ลกู แบบนาขั้นบนั ได ขา้ วนาดำ ขา้ วขน้ึ น้ำ

แบ่งตามอายุการเกบ็ เก่ียว แบ่งเปน็ ข้าวเบา ข้าวกลางและข้าวหนกั ข้าวเบา มีอายกุ ารเกบ็ เกยี่ ว ๙๐-๑๐๐ วัน ข้าวกลาง มีอายุการเกบ็ เกี่ยว ๑๐๐-๑๒๐ วนั ขา้ วหนัก มีอายุการเก็บเกี่ยว ๑๒๐ วันขึ้นไป อายุการเก็บเกี่ยวนับแต่วันเพาะกล้า หรือหว่านข้าวในนาจนเก็บเกยี่ ว แบ่งตามลักษณะความไวตอ่ ช่วงแสง ขา้ วท่ไี วตอ่ ชว่ งแสงจะมีอายุการเก็บเกีย่ วที่ไม่แน่นอน คอื ไม่เปน็ ไปตามอายุของต้นข้าว เพราะจะออก ดอกในช่วงเดือนที่มีความยาวของกลางวนั สั้นกวา่ กลางคืน ในประเทศไทยช่วงดงั กล่าวเร่ิมเดือนตุลาคม ฉะน้ัน ข้าวพวกนี้ต้องปลูกในฤดูนาปี (ฤดูฝน) เท่านั้น ส่วนข้าวที่ไม่ไวต่อช่วงแสงสามารถปลูกได้ทุกฤดูกาล ข้าวขาว มะลิ ๑๐๕ เป็นขา้ วทไี่ วต่อช่วงแสง ในขณะท่ขี า้ วปทุมธานี เปน็ ขา้ วที่ไมไ่ วต่อช่วงแสง แบ่งตามรปู ร่างของเมล็ดขา้ วสาร ข้าวเมลด็ สั้น (Short grain) ความยาวของเมลด็ ไม่เกนิ ๕.๕๐ มิลลิเมตร ข้าวเมล็ดยาวปานกลาง (Medium grain) ความยาวของเมลด็ ตั้งแต่ ๕.๕๑-๖.๖๐ มลิ ลิเมตร ขา้ วเมล็ดยาว (Long grain) ความยาวของเมลด็ ต้งั แต่ ๖.๖๑-๗.๕๐ มลิ ลิเมตร ข้าวเมล็ดยาวมาก (Extra-long grain) ความยาวของเมล็ดตง้ั แต่ ๗.๕๑ มิลลิเมตรข้นึ ไป แบง่ ตามฤดปู ลูก ข้าวนาปีหรือข้าวนาน้ำฝน คือ ข้าวที่ปลูกในฤดูการทำนาปกติ เริ่มตั้งแต่เดือนพฤษภาคมถึงตุลาคม และเก็บเกย่ี วเสรจ็ สิน้ ล่าสุดไมเ่ กนิ เดือนกุมภาพันธ์ ข้าวนาปรัง คือ ข้าวที่ปลูกนอกฤดูการทำนาปกติ เริ่มตั้งแต่เดือนมกราคม ในบางท้องที่จะเก็บเกี่ยว อยา่ งช้าท่สี ุดไม่เกินเดือนเมษายน นยิ มปลูกในทอ้ งท่ีท่ีมีการชลประทานดี เช่น ในภาคกลาง

ใบงานท่ี ๒ แบบบันทึกการสืบค้นขอ้ มูลพันธ์ุขา้ ว และชนดิ ของข้าว รายวิชา ง ๒๑๒01 ข้าวกับวิถไี ทย แผนการจัดการเรยี นรทู้ ี่ ๒ เร่ือง แบบบนั ทึกการสบื คน้ ข้อมลู พนั ธ์ขุ ้าว และชนิดของข้าว ................................................................................................................................................................... คำสง่ั ให้นักเรียนเขยี นบนั ทึกการสบื ค้นข้อมูลพนั ธข์ุ า้ ว และชนิดของข้าว ๑. พนั ธ์ุขา้ วในประเทศไทยแบ่งเปน็ ก่ชี นิด อะไรบา้ ง พร้อมยกตัวอย่าง ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ๒. ชนิดของข้าว ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ท่มี า : ………………………………………………………...........................................…………………………………………………… …................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ชอื่ -สกุล............................................................................ ชัน้ ........................ เลขที่ ..........................

เร่อื ง ความสมั พนั ธ์ของข้าวกบั วิถีชวี ิตไทย หน่วยการเรียนรู้ท่ี ตามรอยข้าว ๑ รายวชิ า ข้าวกบั วถิ ไี ทย รหัส ง ๒๑๒๐๑ กลุม่ สาระการเรยี นรกู้ ารงานอาชีพ สัปดาหท์ ี่ ๓ วันท.่ี ........................................... จำนวน ๒ ชัว่ โมง ช้นั มัธยมศกึ ษาปีที่ ๑ ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ๑. ผลการเรยี นรู้ 1. อธิบายความเปน็ มา ความสมั พนั ธ์ของข้าวกับวถิ ีชวี ติ ไทย ๙. มคี วามขยนั ซือ่ สตั ย์สุจรติ รกั ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์ มีวินยั ใฝเ่ รยี นรู้ ใฝเ่ รยี น มงุ่ มน่ั ในการทำงาน รกั ความเปน็ ไทย กตัญญู และมจี ิตสาธารณะ ๒. สาระสำคญั ข้าวมีความสำคัญมากกับชีวิตและสังคมของคนไทยมาตั้งแต่อดีตกาล บรรพบุรุษไทยได้เรียนรู้และใช้ ภูมิปัญญาในการนำเมล็ดพืช (ข้าว) ซึ่งมีลักษณะเป็นเม็ดๆ ที่ห้อยอยู่กับหญ้า นำมาจัดการให้กินและดัดแปลง เป็นอาหารในรูปแบบต่างๆ ได้มากมาย ซึ่งเป็นเรื่องน่าอัศจรรย์ยิ่งนัก ฉะนั้นลูกหลานไทยควรหันมามองและ คิดถงึ สิง่ ที่เรยี กว่า “ขา้ ว” วา่ มคี วามสำคญั และมีคุณคา่ ต่อบริบทของสงั คมไทยมากน้อยเพียงใด และควรปฏิบตั ิ อยา่ งไรกบั ข้าววิถขี องไทย กอ่ นท่จี ะมองสิง่ นำเข้าจากต่างแดนมาเป็นวิถขี องตน ๓. สาระการเรียนรู้ ๓.๑ ความสัมพันธข์ องขา้ วกบั วิถชี วี ิตไทย ๓.๒ จุดกำเนดิ พิธีกรรม และความเช่อื ทเี่ กีย่ วกับขา้ ว 4. คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ 4.1 ใฝ่เรียนรู้ 4.2 รักความเป็นไทย 4.3 รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ 5. สมรรถนะสำคญั ของผู้เรียน 1. ความสามารถในการส่ือสาร 2. ความสามารถในการใช้ทกั ษะชวี ติ 3. ความสามารถในการแสวงหาความรู้ ๖. กิจกรรมการเรยี นรู้ ๖.๑ ขัน้ นำเขา้ สบู่ ทเรียน ๖.๑.๑ ครูสนทนากบั นักเรียนถึงความสัมพนั ธข์ องขา้ วกบั วถิ ีชีวติ ไทย ๖.๑.๒ ครูอธิบายถงึ ความสัมพนั ธข์ องขา้ วกับวิถีชีวติ ไทย ๖.๒ ขนั้ กิจกรรม

๖.๒.๑ ครูจดั นกั เรียนเข้ากลุม่ ตามความสนใจของนักเรยี น กล่มุ ละ ๖-๘ คน ๖.๒.๒ นักเรียนแต่ละกลุ่มย่อยศึกษาใบความรู้ที่ ๓.๑ เรื่องความสัมพันธ์ของข้าวกับวิถีชีวิตไทย ใบความรู้ที่ ๓.๒ เรือ่ งจุดกำเนิดพธิ กี รรม และความเช่อื ทเ่ี กี่ยวกับข้าว ๖.๒.๓ นกั เรียนเขยี นบนั ทึกลงในใบงานท่ี ๓ เร่ืองแบบบันทึกการสืบค้นข้อมูลความสมั พันธ์ ของขา้ วกับวิถชี วี ิตไทย ๖.๓ ขัน้ สรุป นกั เรียนอภิปรายและสรุปรว่ มกนั จากข้อมลู ทส่ี ืบคน้ ได้เก่ียวกับความสมั พันธ์ของขา้ วกับวถิ ชี วี ิตไทย ๗. สอื่ อุปกรณ์ และแหลง่ เรียนรู้ ๗.๑ ชุมชนท้องถ่ิน ๗.๒ สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ เลม่ ที่ ๓ ๗.๓ http://www.kanchanapisek.or.th/kp2/BOOK3/chapter1/chap1.htm ๗.๔ http://mis-pattani2.pn.psu.ac.th ๗.๖ ใบความรทู้ ี่ ๓.๑ เรือ่ งความสมั พนั ธข์ องข้าวกบั วถิ ีชวี ติ ไทย ๗.๗ ใบความร้ทู ี่ ๓.๒ เรื่องจุดกำเนดิ พิธีกรรม และความเช่อื ทีเ่ ก่ียวกบั ข้าว ๗.๘ ใบงานที่ ๓ เร่ืองแบบบันทึกการสบื คน้ ข้อมูลความสัมพนั ธข์ องข้าวกับวถิ ีชีวิตไทย 8. ชน้ิ งาน หรอื ภาระงาน 7.๑ แบบบันทึกการสืบคน้ ขอ้ มลู ความสมั พันธ์ของขา้ วกับวิถชี ีวติ ไทย 7.๒ ผลการทดสอบ 9. การวัดและประเมนิ ผล ประเมนิ การเขียนบันทกึ ขอ้ มูลจากใบงานท่ี ๓ ประเมนิ โดยใชเ้ กณฑด์ งั นี้ (๔ คะแนน) รายการประเมิน ระดบั คณุ ภาพ ๔ นกั เรียนเขยี นบนั ทึกข้อมลู จากการสบื ค้นได้อยา่ งถูกต้องครบถว้ น ๓ ๒ นักเรียนเขียนบันทึกข้อมูลจากการสบื ค้นได้อยา่ งถูกต้อง ๑ นกั เรยี นเขียนบนั ทึกข้อมลู จากการสืบค้นได้เป็นบางสว่ น นกั เรียนเขยี นบันทึกข้อมูลจากการสบื คน้ ไมส่ อดคล้องกับข้อมลู เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ๔ คะแนน ดมี าก ๓ คะแนน ดี ๒ คะแนน พอใช้ ๑ คะแนน ปรบั ปรงุ เกณฑ์การประเมินตัดสนิ ได้คะแนนต้ังแต่ ๒ (ระดบั คุณภาพพอใช)้ ขึน้ ไป ถือวา่ ผ่านเกณฑ์

แบบประเมนิ การนำเสนผลงาน คำชแ้ี จง : ให้ ผูส้ อน สังเกตพฤติกรรมของนักเรยี นในระหวา่ งเรยี นและนอกเวลาเรียน แลว้ ขีด ✓ ลงใน ชอ่ ง ทต่ี รงกบั ระดบั คะแนน ลำดับที่ รายการประเมิน ระดับคะแนน 4321 1 เนอ้ื หาละเอียดชดั เจน 2 ความถูกต้องของเนื้อหา 3 ภาษาท่ใี ช้เข้าใจงา่ ย 4 ประโยชนท์ ี่ได้จากการนำเสนอ 5 วิธีการนำเสนอผลงาน รวม ลงช่ือ...................................................ผูป้ ระเมิน ............../.................../................ เกณฑก์ ารใหค้ ะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑ์การตดั สนิ คณุ ภาพ ผลงานหรือพฤติกรรมสมบูรณช์ ดั เจน ให้ 3 คะแนน ผลงานหรือพฤตกิ รรมมขี ้อบกพรอ่ งบางสว่ น ให้ 2 คะแนน ชว่ งคะแนน ระดับคุณภาพ ผลงานหรือพฤติกรรมมขี อ้ บกพร่องเป็นสว่ นใหญ่ ให้ 1 คะแนน ผลงานหรือพฤตกิ รรมมขี อ้ บกพร่องมาก 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ต่ำกวา่ 10 ปรับปรุง

แบบสงั เกตพฤติกรรม การทำงานรายบุคคล ชอ่ื ชั้น คำชีแ้ จง : ให้ ผู้สอน สังเกตพฤติกรรมของนกั เรียนในระหว่างเรยี นและนอกเวลาเรียน แล้วขีด ✓ ลงใน ช่อง ทต่ี รงกบั ระดบั คะแนน ลำดบั ท่ี รายการประเมนิ ระดบั คะแนน 4321 1 การแสดงความคดิ เห็น 2 การยอมรบั ฟงั ความคิดเห็นของผูอ้ นื่ 3 การทำงานตามหน้าท่ีทไ่ี ด้รับมอบหมาย 4 ความมนี ำ้ ใจ 5 การตรงต่อเวลา รวม ลงชื่อ...................................................ผ้ปู ระเมนิ ............../.................../................ เกณฑ์การใหค้ ะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑก์ ารตัดสินคุณภาพ ปฏิบัติหรอื แสดงพฤตกิ รรมอย่างสมำ่ เสมอ ให้ 3 คะแนน ปฏบิ ตั หิ รอื แสดงพฤตกิ รรมบอ่ ยครง้ั ให้ 2 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ ปฏิบัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั ให้ 1 คะแนน ปฏบิ ตั ิหรือแสดงพฤตกิ รรมน้อยครง้ั 18 - 20 ดีมาก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ตำ่ กว่า 10 ปรบั ปรงุ

แบบสงั เกตพฤติกรรม การทำงานกลมุ่ ช่ือกลุ่ม ช้นั คำชีแ้ จง : ให้ ผู้สอน สังเกตพฤติกรรมของนักเรยี นในระหวา่ งเรยี นและนอกเวลาเรียน แล้วขดี ✓ ลงใน ช่อง ทีต่ รงกับระดบั คะแนน ลำดบั ที่ รายการประเมิน ระดบั คะแนน 4321 1 การแบ่งหนา้ ท่ีกันอยา่ งเหมาะสม 2 ความร่วมมอื กันทำงาน 3 การแสดงความคิดเหน็ 4 การรับฟงั ความคิดเหน็ 5 ความมนี ้ำใจช่วยเหลอื กนั รวม ลงชอ่ื ...................................................ผปู้ ระเมนิ ............../.................../................ เกณฑก์ ารให้คะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑก์ ารตดั สินคุณภาพ ปฏบิ ัตหิ รือแสดงพฤตกิ รรมอย่างสมำ่ เสมอ ให้ 3 คะแนน ปฏบิ ตั ิหรือแสดงพฤติกรรมบอ่ ยครั้ง ให้ 2 คะแนน ช่วงคะแนน ระดับคณุ ภาพ ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมบางครง้ั ให้ 1 คะแนน ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤติกรรมน้อยคร้ัง 18 - 20 ดมี าก 14 - 17 ดี 10 - 13 พอใช้ ตำ่ กวา่ 10 ปรบั ปรุง

แบบประเมิน คุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ คำชีแ้ จง : ให้ ผสู้ อน สงั เกตพฤติกรรมของนักเรียนในระหว่างเรียนและนอกเวลาเรยี น แลว้ ขีด ✓ ลงใน ช่อง ทตี่ รงกบั ระดบั คะแนน คณุ ลักษณะ รายการประเมนิ ระดบั คะแนน อนั พงึ ประสงคด์ ้าน 4321 1. รกั ชาติ ศาสน์ 1.1 ยืนตรงเมื่อได้ยนิ เพลงชาติ รอ้ งเพลงชาติได้ และอธิบาย ความหมายของเพลงชาติ กษตั ริย์ 1.2 ปฏิบตั ติ นตามสิทธแิ ละหนา้ ทีข่ องนกั เรียน 2. ซ่ือสตั ย์ สจุ รติ 1.3 ใหค้ วามรว่ มมือ ร่วมใจ ในการทำงานกบั สมาชิกในชนั้ เรียน 3. มีวนิ ัย รบั ผิดชอบ 1.4 เข้ารว่ มกิจกรรมทสี่ ร้างความสามคั คี ปรองดอง และเปน็ ประโยชน์ ต่อโรงเรยี นและชมุ ชน 4. ใฝ่เรยี นรู้ 5. อยู่อย่างพอเพียง 1.5 เข้ารว่ มกจิ กรรมทางศาสนาที่ตนนบั ถือ ปฏบิ ัติตนตามหลักของ ศาสนา 1.6 เข้าร่วมกจิ กรรมท่ีเกยี่ วกับสถาบันพระมหากษตั ริยต์ ามที่โรงเรียน และชุมชนจดั ขน้ึ 2.1 ให้ขอ้ มูลท่ถี กู ตอ้ ง และเป็นจรงิ 2.2 ปฏบิ ตั ใิ นสิ่งทถ่ี กู ต้อง ละอาย และเกรงกลัวท่ีจะทำความผดิ ทำ ตาม สัญญาที่ตนให้ไวก้ บั เพ่อื น พ่อแม่หรอื ผู้ปกครอง และครู 2.3 ปฏบิ ตั ติ อ่ ผู้อน่ื ดว้ ยความซื่อตรง 3.1 ปฏบิ ัติตามขอ้ ตกลง กฎเกณฑ์ ระเบียบ ขอ้ บงั คับของครอบครวั และ โรงเรียน มคี วามตรงตอ่ เวลาในการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมตา่ งๆ ใน ชีวติ ประจำวัน 4.1 แสวงหาขอ้ มลู จากแหลง่ การเรยี นรตู้ ่างๆ 4.2 มีการจดบนั ทกึ ความรอู้ ย่างเปน็ ระบบ 4.3 สรุปความรไู้ ดอ้ ย่างมีเหตผุ ล 5.1 ใชท้ รพั ยส์ นิ ของตนเอง เชน่ ส่งิ ของ เคร่อื งใช้ ฯลฯ อยา่ งประหยดั คุ้มค่า และเกบ็ รักษาดูแลอยา่ งดี และใช้เวลาอยา่ งเหมาะสม 5.2 ใชท้ รพั ยากรของสว่ นรวมอย่างประหยดั ค้มุ คา่ และเก็บรกั ษาดูแล อย่างดี 5.3 ปฏบิ ตั ิตนและตัดสนิ ใจด้วยความรอบคอบ มเี หตผุ ล 5.4 ไม่เอาเปรยี บผอู้ นื่ และไม่ทำใหผ้ อู้ น่ื เดอื ดรอ้ น พรอ้ มให้อภยั เม่อื ผูอ้ น่ื กระทำผดิ พลาด

คณุ ลกั ษณะ รายการประเมนิ ระดับคะแนน อนั พงึ ประสงค์ดา้ น 4321 5.5 วางแผนการเรยี น การทำงานและการใช้ชวี ิตประจำวนั บนพื้นฐาน 6. ม่งุ มัน่ ในการ ของความรู้ ขอ้ มลู ขา่ วสาร ทำงาน 7. รักความเป็นไทย 5.6 ร้เู ทา่ ทนั การเปลี่ยนแปลง ทางสงั คม และสภาพแวดลอ้ ม ยอมรบั 8. มีจติ สาธารณะ และปรบั ตวั อยู่รว่ มกบั ผูอ้ ื่นได้อยา่ งมีความสุข 6.1 มีความต้ังใจและพยายามในการทำงานทไ่ี ดร้ ับมอบหมาย 6.2 มีความอดทนและไมท่ ้อแทต้ ่ออุปสรรคเพอ่ื ใหง้ านสำเรจ็ 7.1 มจี ติ สำนึกในการอนุรักษว์ ัฒนธรรมและภูมปิ ญั ญาไทย 7.2 เหน็ คุณคา่ และปฏิบตั ติ นตามวฒั นธรรมไทย 8.1 รจู้ ักชว่ ยพ่อแม่ ผู้ปกครอง และครทู ำงาน 8.2 อาสาทำงาน ช่วยคิด ช่วยทำ และแบ่งปันส่งิ ของให้ผ้อู น่ื 8.3 รจู้ กั ดูแล รักษาทรพั ย์สมบตั แิ ละสิง่ แวดลอ้ มของห้องเรยี น โรงเรียน ชุมชน 8.4 เข้าร่วมกิจกรรมเพอื่ สงั คมและสาธารณประโยชน์ของโรงเรยี น ลงชื่อ...................................................ผ้ปู ระเมิน ............../.................../................ เกณฑ์การให้คะแนน ให้ 4 คะแนน เกณฑ์การตัดสนิ คุณภาพ ปฏิบตั หิ รือแสดงพฤตกิ รรมอยา่ งสม่ำเสมอ ให้ 3 คะแนน ปฏบิ ัตหิ รอื แสดงพฤติกรรมบ่อยครง้ั ให้ 2 คะแนน ช่วงคะแนน ระดบั คุณภาพ ปฏบิ ัติหรือแสดงพฤติกรรมบางครง้ั ให้ 1 คะแนน ปฏิบัติหรอื แสดงพฤติกรรมน้อยครั้ง 91 - 108 ดีมาก 73 - 90 ดี 54 - 72 พอใช้ ต่ำกว่า 54 ปรบั ปรุง

ข้อเสนอแนะของหวั หน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพ ............................................................................................................................. ................................................. ............................................................................................................................. ................................................. .............................................................................................................................................................................. ลงชื่อ.............................................. (นางมลฤดี พรมเอีย่ ม) หัวหน้ากลุ่มสาระการเรยี นรู้การงานอาชีพ ข้อเสนอแนะของรองผู้อำนวยการกลุ่มบรหิ ารวิชาการ ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................... ........................................... .............................................................................................................................................................................. ลงช่ือ................................................... (นายชัยภัทร ใจดี) รองผู้อำนวยการโรงเรียน กลุ่มบริหารวชิ าการ ข้อเสนอแนะของผู้อำนวยโรงเรยี น ............................................................................................................................. ................................................. ................................................................................................................................................. ............................. ...................................................................................................... ........................................................................ ลงชื่อ จ.ส.อ. ...................................... (เสวก ฉนุ หอม) ผู้อำนวยการโรงเรยี นราชประชานเุ คราะห์ 56 จงั หวดั นา่ น

10. บนั ทึกผลการจดั การเรียนรู้ 1. ผลการจัดการเรยี นรู้ ......................................................................................................................................................... ...................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ ...................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ ............................................................................................................................. ............................ .................................................................................................... ..................................................... 2. ปัญหา/อุปสรรค ............................................................................................................................. ............................ ...................................................................................................... ................................................... ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ 3. วิธแี ก้ปญั หา / อุปสรรค ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ ................................................................................................................................................... ...... ............................................................................................................................ ............................. 4. ข้อเสนอแนะ ............................................................................................................................. ............................ ......................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ............................ .................................................................................................................................. ....................... ........................................................................................................... .............................................. ลงชือ่ ......................................... (นายพิรยิ พงษ์ ลอยเลศิ ) ครูผ้สู อน

ใบความรทู้ ่ี ๓.๑ ความสมั พันธ์ข้าวกับวิถีไทย รายวชิ า ง ๒๑๒๐1 ขา้ วกับวถิ ไี ทย แผนการจดั การเรยี นรู้ที่ ๓ เรอ่ื ง ความสัมพันธข์ องขา้ วกับวถิ ีชีวิตไทย ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ความสัมพันธ์ของขา้ วกับวิถีชวี ติ ไทย รายละเอยี ด : คำวา่ “ขา้ ว” สมยั โบราณเรยี ก “เขา้ ” (บางสำเนยี งทอ้ งถิน่ ออกเสยี งว่า เคา้ เขา่ ข้าว) เป็นพืชแถบร้อน (Tropical) ซึ่งปลูกกันอย่างกว้างขวางทั่วโลกในปัจจุบัน ตั้งแต่เอเซียตะวันออก อียปิ ต์ และประเทศแถบเมดิเตอรเ์ รเนียนอื่น ๆ บราซลิ สหรัฐอเมริกา ตลอดจนในหมูเ่ กาะ West India ประวตั ิเกีย่ วกบั ขา้ วของชาวไทย จากหลักฐานทางโบราณคดีเช่น เครื่องปั้นดินเผาและก้อนอิฐที่ขุดพบได้ในประเทศไทย แสดงให้ เหน็ ว่าบรเิ วณนีม้ ีการปลูกข้าวมาไม่น้อยกว่า ๕,๕๐๐ ปแี ล้ว มนี ักวิชาการได้ศึกษาหลักฐานเกี่ยวกับเร่ืองข้าว จากร่องรอยแกลบข้าวในอิฐจากโบราณสถานในจังหวัดต่าง ๆ ๓๙ จังหวัด จำนวน ๑๐๘ แห่ง ทำให้ ทราบวา่ ในช่วงพุทธศตวรรษท่ี ๑๑ – ๒๐ มีขา้ วชนดิ ตา่ ง ๆ จำนวน ๓ ขนาดคอื ขา้ วเมล็ดใหญไ่ ด้แก่ ข้าว เหนียวที่ขึ้นงอกงามในที่สูง ข้าวเมล็ดป้อมได้แก่ ข้าวเหนียวที่ขึ้นงอกงามในที่ลุ่ม และข้าวเมล็ดเรียวได้แก่ ขา้ วเจ้า ขา้ วแตล่ ะชนดิ พบมากหรือน้อยแตกตา่ งกนั ไปตามระยะเวลา ในปจั จบุ ันดินแดนแถบนี้คงมีเพียงข้าว เมลด็ ปอ้ มซึง่ พบมากในภาคเหนอื และภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือ และขา้ วเมล็ดเรียวซง่ึ พบมากในภาคกลางและ ภาคใต้ ส่วนใหญ่ข้าวเมลด็ ใหญน่ ั้นสูญพนั ธไ์ุ ปแล้ว พื้นฐานการกินข้าวแต่ดั้งเดิมของคนในตระกูลไทย – ลาวก็คือ ข้าวเหนียวหรือข้าวนึ่งมาตั้งแต่ดึก ดำบรรพ์ก่อนสมัยทวารวดี แม้ในสมยั ทวารวดีกย็ ังกินข้าวเหนียวหรือขา้ วน่ึงเปน็ อาหารหลัก และในสมัยทวาร วดีเริ่มมีหลักฐานชัดเจนเกี่ยวกับข้าวเจ้า ต่อมาภายหลังข้าวเจ้าก็แพร่หลายในภาคกลางและภาคใต้มากกว่า ข้าวเหนียว เพราะดินแดนแถบนี้อยู่ใกล้ทะเล มีการติดต่อค้าขายและสังสรรค์กับชาวต่างชาติอยู่เสมอ ๆ มากกว่าผู้คนในดินแดนภาคอื่น ๆ ที่อยู่ภายในตอนบน รวมทั้งความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีในการปลูกข้าว ตลอดถงึ สภาพภูมิศาสตร์ท่เี อื้ออำนวย จึงทำให้ขา้ วเจ้าแพร่หลายมากขึน้ ซง่ึ ปัจจุบันประเทศไทยเป็นประเทศ เกษตรกรรม ชาวบ้านสว่ นใหญ่ประกอบอาชีพทำนา ซ่ึงขา้ วนับเป็นธญั พชื เศรษฐกิจของประเทศ นอกจากจะ เป็นสินค้าส่งออกในอันดับแรก ๆ แล้ว ประเทศไทยยังได้ชื่อวา่ เป็นประเทศผูส้ ่งออกข้าวรายใหญ่ของโลกอีก ด้วย ดงั นั้นผลผลติ ข้าวจึงมคี วามสำคัญต่อการดำรงชพี ของชาวนาไทยทกุ คน การทำนาของคนไทยแบ่งตามวธิ กี ารปลกู ออกเป็น ๓ วิธีคือ ๑. การทำนาหยอด เป็นวิธีใช้สำหรับปลูกข้าวไร่ ในสภาพพื้นที่ที่มีน้ำไม่เพียงพอสำหรับการตก กล้าและปักดำ โดยการหยอดเมล็ดพันธ์ุข้าวไว้ในหลุม ๆ ละ ๓ – ๕ เมลด็ แล้วกลบเมล็ดท้ิงไว้ เมื่อฝนตก ข้าวกจ็ ะงอกและเจรญิ เติบโตต่อไป ๒. การทำนาดำ เหมาะสำหรบั บริเวณทมี่ ฝี นตกหรือมนี ้ำทว่ มและพื้นดินเกบ็ กักน้ำได้ดี เตรียมดิน ดว้ ยการไถและคราดใหพ้ ื้นนาเป็นโคลนตม นำตน้ กล้าทกี่ กไว้ในแปลงกลา้ มาปกั ดำในระยะหา่ งท่ีเหมาะสม ๓. การทำนาหว่าน ส่วนใหญ่เป็นวิธีการสำหรับปลูกข้าวขึ้นน้ำ แต่อาจใช้กับการปลูกข้าวไร่หรือ ข้าวนาสวนกไ็ ด้ การทำนาหว่านแบ่งออกเป็น ๒ ลักษณะคือ

การหว่านขา้ วแห้ง เตรียมดินไวด้ ว้ ยการไถดะและไถแปร จากนั้นนำเมล็ดข้าวไปหว่านแลว้ ไถหรือ คราดกลบอีกคร้ัง เม่ือฝนตกหรือปล่อยนำ้ เข้าไป ข้าวก็จะงอกงามขน้ึ จะมีผลเสยี คือข้าวจะขึ้นเป็นระยะห่าง ไม่สมำ่ เสมอกนั และมักจะมวี ชั พืชขึน้ มาด้วย การหว่านข้าวงอก เตรียมดินด้วยการไถดะและไถแปร จากนั้นนำเมล็ดข้าวที่เพาะไว้จนเริ่มงอก แล้วไปหว่าน สามารถทำได้ดีทั้งในพื้นที่ดอน ซึ่งเรียกว่าการทำนาน้ำตามฝนใหม่และในพื้นที่ลุ่ม ซึ่งเรียกว่า นาหวา่ นน้ำต้องหรอื นาหวา่ นนำ้ ขงั พิธกี รรม ความเช่ือ ประเพณีทเี่ กยี่ วขอ้ ง ข้าว นอกจากจะมีความสำคัญในการเป็นธัญพืชซึ่งเป็นอาหารหลักของคนไทยแล้ว ข้าวยังมีส่วน สำคญั ในการกำหนดวิถีชีวติ และวฒั นธรรมของไทยมาต้ังแต่อดีต สิง่ เหลา่ นั้นแฝงอยู่ในเรอื่ งความเช่ือ ประเพณี และพิธีกรรมต่าง ๆ ซึ่งกลุ่มชนในแต่ละสังคมได้กำหนดระเบียบแบบแผนขึ้น โดยอาจจะมีกรรมวิธีแตกต่าง กันออกไปบ้างตามวัฒนธรรมของท้องถิ่นนั้น เช่น พระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ พิธีขอฝน ความเชอ่ื เกยี่ วกับพระแมโ่ พสพ การลงแขก อาหารท่ที ำจากขา้ ว คนไทยบริโภคข้าวเจ้าและข้าวเหนียวเป็นอาหารหลักและขนม โดยใช้เมล็ดข้าวที่ยังไม่แปรสภาพ และแปรสภาพแล้วดังนี้ - เมลด็ ขา้ วทีย่ ังไมแ่ ปรสภาพ คอื เป็นขา้ วสำหรบั บริโภคเป็นอาหารหลกั โดยการหุงข้าวให้ได้เมล็ด สวยด้วยวิธีการต่าง ๆ เช่น การหุงข้าวแบบเช็ดน้ำ การหุงข้าวแบบไม่เช็ดน้ำ การนึ่ง หรือการทำเป็น ข้าวต้ม หรือขนมโดยการผสมกับมะพร้าว กะทิ น้ำตาล เช่น ข้าวเม่า ข้าวเหนียวมันหน้ามะม่วง หน้า สังขยา หน้ากุ้ง ข้าวเหนียวแก้ว ข้าวเหนียวแดง ข้าวหลาม กระยาสารท ข้าวต้มมัด ข้าวต้มจิ้ม ข้าวต้ม ลูกโยน ขา้ วตม้ น้ำว้นุ เปน็ ตน้ - เมล็ดข้าวท่ีแปรสภาพแล้ว โดยการนำเมล็ดข้าวแช่น้ำให้นิ่มแล้วนำไปโม่บดละเอียดพรอ้ มกับนำ้ จากน้นั นำไปกรองและเอาน้ำออกจนแหง้ แปง้ ท่ไี ดจ้ ะทำเป็นอาหารและขนมได้ เป็นอาหารหลักเช่นเดียวกับ ข้าวสวย เช่น ขนมจีน เส้นก๊วยเตี๋ยว และเป็นขนมซึ่งมีทั้งแป้งข้าวเจ้าและข้าวเหนียวเช่น ข้าวญา ขนม อัญชัน ขนมช่อม่วง ตะโก้ ข้าวเกรยี บ ขนมครก ขนมถ้วย ขนมดซี ำ ขนมลา กะละแม ขนมหชู ้าง ขนม ดว้ ง ขนมเรไร ขนมน้ำดอกไม้ เป็นต้น ข้าวมีความสำคัญมากกับชวี ิตและสังคมของคนไทยมาตั้งแต่อดีตกาล บรรพบุรุษไทยไดเ้ รียนรู้และ ใช้ภูมิปัญญาในการนำเมล็ดพืช (ข้าว) ซึ่งมีลักษณะเป็นเม็ด ๆ ที่ห้อยอยู่กับหญ้า นำมาจัดการให้กินและ ดัดแปลงเปน็ อาหารในรูปแบบต่าง ๆ ได้มากมาย ซึ่งเป็นเรือ่ งน่าอัศจรรย์ยิ่งนกั ฉะนั้นลูกหลานไทยควรหนั มามองและคิดถึงสิ่งที่เรียกว่า “ข้าว” ว่ามีความสำคัญและมีคุณค่าต่อบริบทของสังคมไทยมากน้อยเพียงใด และควรปฏบิ ัติอย่างไรกับข้าววิถีของไทย ก่อนที่จะมองส่ิงนำเขา้ จากต่างแดนมาเป็นวิถีของตน เพราะมนุษย์ เลือกหนทางที่ดีและเหมาะสมที่สุดในการดำรงชีวิตและเผ่าพันธุ์ของตัว ท่ามกลางเงื่อนไขทางวัฒนธรรมที่ แวดลอ้ มเขา แล้วเราชาวไทยละควรเลอื กสง่ิ ใดในวิถีที่เปน็ อย่ปู จั จุบัน