ພາສາລາວ ປ.4 (Lao_4)

ຕົວລະຄອນ ສິງ, ໜູ ແລະ ຜເູ້ ລາົ່ ຕວົ ລະຄອນໃນເລ່ອື ງ ວັກທີ 2 ຜ້ເູ ລາົ່ : ມມີ ໜ້ື ງ່ຶ ໃນຂະນະທີສ່ ິງກໍາລັງນອນພກັ ຜ່ອນຢູ່ນ້ັນ ໜຂູ ີດ້ ໂ້ື ຕ ໜງຶ່ ໄດປ້ ີນຂຶ້ນໄປໄຕຫ່ ຼິນ້ ຕາມຕົນໂຕເຮດັ ໃຫ້ສງິ່ ເກີດຄວາມລາໍ ຄານ ຈຶງ່ ໄດ້ຄບຸ ເອາົ ໜໂູ ຕນ້ັນແລ້ວເວາົ້ ຂນ້ຶ ວ່າ: ສິງ: ມນື້ ີ້ກຈູ ະກິນມງຶ ເປັນອາຫານກອ່ ນນ້າ! ວັກທີ 3 ຜູເ້ ລ່ົາ: ໜໄູ ດຍ້ ນິ ແນວນນັ້ ກ່ໍເກີດຄວາມຢ້ານກົວ ມນັ ຈຶ່ງໄດອ້ ້ອນ ວອນນໍາສິງວາ່ : ໜ:ູ ພະຍາສງິ ເອຍ້ີ ! ຢາ່ ກິນຂາ້ ນ້ອຍທອ້ ນ! ຂ້ານ້ອຍໂຕນອ້ ຍໆ ຊ້ີນ ກໍໜອ້ ຍ ທ່ານກິນບອໍ່ ີມດອກ! ຖ້າປ່ອຍຂາ້ ນອ້ ຍໄປ ຂາ້ ນ້ອຍຈະ 9 ຊວ່ ຍໃນເວລາທ່ທີ ່ານພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ. ວກັ ທີ 4 ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ວັກທີ 5 ຂ້ອຍສາມາດນາໍ ໃຊ້ຄໍາ ຄຸນນາມທໃີ່ ຊປ້ ຽບທຽບໄດ້ ຫືຼ ບ່ໍ? ນາໍ ໃຊບ້ ອ່ ນໃດ? ຂ້ອຍສາມາດນາໍ ໃຊ້ຄໍາ ແທນນາມແບບສຸພາບ ແລະ ຄໍາແທນນາມທົ່ວໄປ ໄດ້ ຫຼື ບ່ໍ? ນາໍ ໃຊບ້ ່ອນໃດ? 17 ຕື່່�ມຂໍ້້�ມູູນກ່ຽ່ ວກັບັ ລະຄອນໃສ່ໂ່ ຄງຮ່່າງ ສ້້າງໂຄງຮ່າ່ ງການຂຽນ ຂຽນເລື່່�ອງໃນຂັ້້�ນຮ່່າງ ເບ່ງິ ໂຄງຮ່າງຂອງບົດນທິ ານຢູຂ່ ້ໍທີ 10 18 ຂຽນບົົດລະຄອນຕາມໂຄງຮ່າ່ ງໃສ່່ປຶ້້�ມຂຽນ ນໍາໃຊ້ແນວຄິດຈາກຂໍ້ທີ 17 96 ໙໖ LL-G4.indb 96 13/06/2022 15:06:22

19 ນຳຳ�ໃຊ້ຄ້ ໍາໍ ຖາມລຸ່່�ມນີ້້� ເພື່່�ອກວດແກ້້ບົດົ ລະຄອນຮ່ວ່ ມກັບັ ໝູ່່� ກວດແກ້້ເລື່່�ອງ ປ່ຽນກັນກວດແກ້ບົດລະຄອນໃຫຖ້ ກື ຕ້ອງ ແລະ ສົມບູນຂ້ຶນ ໂດຍນໍາໃຊຄ້ າໍ ຖາມ ລຸມ່ ນ:ີ້ ก ໄດ້ປະຕິບດັ ຕາມໂຄງຮາ່ ງຂອງລະຄອນບ?່ໍ 9 ก ມີຂມໍ້ ູນໃດຂາດຫາຍໄປບ່?ໍ ก ບດົ ບາດຂອງຕົວລະຄອນຈະແຈງ້ ແລະ ຂຽນຢ່າງຖືກຕ້ອງບ່ໍ? ก ເຫດການຕ່າງໆໄດ້ຖກື ຈັດວາງຈະແຈ້ງບ?່ໍ ก ມກີ ານນາໍ ໃຊຄ້ າໍ ຄນຸ ນາມທໃ່ີ ຊປ້ ຽບທຽບ ແລະ ຄາໍ ແທນນາມຢາ່ ງເໝາະສມົ ບ?່ໍ ບອກໝູຂ່ ອງເຈາົ້ ວາ່ ເຈ້ົາສັງເກດເຫັນຫຍງັ ແດ່ກຽ່ ວກບັ ການຂຽນຂອງເຂາົ ເຈາ້ົ . 20 ປັບັ ປຸຸງ ແລະ ຂຽນບົດົ ຂັ້້�ນສຸຸດທ້້າຍ ປັັບປຸຸງບົດົ ຂັ້້�ນສຸຸດທ້າ້ ຍ ກວດເບ່ງິ ບົດລະຄອນຂັ້ນສຸດທ້າຍຂອງຕົນ ໂດຍອງີ ໃສ່ຄາໍ ຖາມລ່ມຸ ນ:ີ້ ก ການຂຽນຂອງຂອ້ ຍຈະແຈ້ງ ແລະ ຖືກຕ້ອງແລ້ວບໍ່? ก ຂ້ອຍໄດ້ລວມຕວົ ລະຄອນທັງໝົດທີມ່ ີບົດບາດການສະແດງໃນເລ່ືອງແລ້ວບໍ່? ก ຂອ້ ຍໄດ້ນໍາໃຊ້ໄວຍາກອນ, ຄາໍ ສັບ ແລະ ການຂຽນທ່ພີ ວກເຮົາໄດ້ຮຽນໃນ ບົດຮຽນນບ້ີ ?່ໍ ก ຂ້ອຍໄດ້ອ່ານຜາ່ ນການຂຽນຄ້ັງສດຸ ທາ້ ຍ ເພືອ່ ກວດເບ່ິງຂຜ້ໍ ດິ ພາດບໍ?່ ก ຂ້ອຍໄດ້ເຮດັ ຕາມຄາໍ ເຫັນຂອງເພອ່ື ນຮ່ວມຫອ້ ງຮຽນບ່ໍ? ก ຂ້ອຍຈະສ່ງົ ບົດຂອງຂ້ອຍໃຫນ້ າຍຄູໄດແ້ ລວ້ ບ່?ໍ ໙໗ 97 LL-G4.indb 97 13/06/2022 15:06:22

ບົດທີ 10 ບົດທວນຄືນ ພວກເຮົາໄດຮ້ ຽນຮູ້ກຽ່ ວກບັ ຫຍງັ ? 1 ຟັັງຄໍາໍ ສັັບ ແລະ ວະລີີ ແລ້້ວສໍາໍ ນຶຶກຮູບູ ພາບຈາກບົົດທີ່່�ຈະອ່່ານ ການສາໍ ນກຶ ຫາຮູບພາບ ໂດຍໃຊ້ຄວາມຮສູ້ ຶກທັງໝົດ ເພື່ອເຊອ່ື ມໂຍງກັບຂ້ໍມນູ ຢໃູ່ ນບດົ ແມ່ນໃຊວ້ ທິ ີການສາໍ ນຶກກ່ອນການອາ່ ນໄປຕາມບົດວ່າ ບົດນ້ນັ ຈະເວາົ້ ກຽ່ ວກັບຫຍງັ ຈາກຫວົ ຂ,້ໍ ພາບປະກອບ ແລະ ຄໍາສບັ ທ່ສີ ໍາຄັນຊວ່ ຍໃຫ້ກາຍເປນັ ຜູ້ອ່ານທ່ີຊໍານານ. ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດຈ່ງົ ນາໍ ໃຊ້ວິທສີ າໍ ນກຶ ຮບູ ພາບລຸ່ມນ:້ີ 1. ຫບຼັ ຕາ ແລ້ວຕ້ງັ ໃຈຟງັ ຄໍາສັບຈາກຄູອ່ານ. 2. ສາໍ ນຶກຮູບພາບຕາມຄໍາສບັ ທ່ີໄດຟ້ ັງ. 3. ບອກກຽ່ ວກບັ ຮບູ ພາບຕ່າງໆທີສ່ ໍານຶກເຫັນໃນຄວາມຄດິ ຂອງເຈົາ້ . 10 ໃຊເ້ ພງນໃ້ີ ນການສະແດງ ໃຊເ້ ພງນໃ້ີ ນການປະກວດ ລະຄອນກຽ່ ວກບັ ຊາວນາ ໃຊເ້ ພງນເ້ີ ປດີ ຟງັ ເພງທມ່ີ ກັ ທສ່ີ ດຸ ເພອ່ື ຄວາມມວ່ ນຊນ່ື 2 ເບິ່່�ງຮູບູ ພາບ ແລ້້ວບອກຄວາມໝາຍຂອງຄໍໍາສັບັ ເບິງ່ ຮບູ ພາບ ແລວ້ ບອກຄວາມໝາຍຂອງຄໍາສັບ ງານລຽ້ ງ ຮອ້ ງເພງ ມວ່ ນຊນ່ື 98 ໙໘ LL-G4.indb 98 13/06/2022 15:06:22

ຮູບພາບເວົ້າກຽ່ ວກບັ ຫຍັງ? ຊາວນາ ເອກະລກັ ແລກປຽ່ ນ 3 ຟັັງ ແລະ ແຕ້້ມຮູູບພາບຕາມເນື້້�ອໃນບົດົ ຟງັ ແລະ ແຕມ້ ຮບູ ພາບໃນຂະນະອາ່ ນຈະເຮດັ ໃຫເ້ ຮາົ ຮເູ້ ຖງິ ໃຈຄວາມສາໍ ຄນັ ຂອງບດົ ນນ້ັ ໆ. 10 ວິທີການນ້ີຈະຊວ່ ຍໃຫໄ້ ດ້ຄົ້ນຄິດກ່ຽວກັບບດົ ທີ່ພວກເຮາົ ອາ່ ນ. ຈ່ງົ ຟັງ ແລະ ແຕ້ມຮບູ ຕາມເນອ້ື ໃນແຕ່ລະພາກຂອງບດົ ທີຈ່ ະອາ່ ນໃສ່ແຜນວາດ ລຸ່ມນ:ີ້ ບດົ ເພງອາໍ ມະຕະທ່ຂີ ້ອຍມກັ ທສີ່ ດຸ ເຫດຜົນຂອງທ້າວເຊ່ີ ເຫດຜນົ ຂອງນາງມ່າຍ ເຫດຜົນທີ 1 ເຫດຜົນທີ 1 ເຫດຜນົ ທີ 2 ເຫດຜົນທີ 2 ໙໙ 99 LL-G4.indb 99 13/06/2022 15:06:23

4 ອ່່ານບົດົ ເພງອໍາໍ ມະຕະທີ່່�ຂ້ອ້ ຍມັັກທີ່່�ສຸຸດສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ເພງອາໍ ມະຕະທຂີ່ ອ້ ຍມັກທສ່ີ ດຸ ຂອ້ ຍຄດິ ວາ່ ເພງລາວທມ່ີ ວ່ ນທສ່ີ ດຸ ແມນ່ ເພງ “ເຢນັ ສະບາຍຊາວນາ” ທແ່ີ ຕງ່ ໂດຍ ທາ່ ນສບຸ ັນ ສວຸ ນັ ນະວົງ ຊ່ຶງແມນ່ ທ່ານບວົ ເງິນ ຊາພູວົງ ເປນັ ຜູ້ຮ້ອງທໍາອິດ ແລະ ຂອ້ ຍ ຍັງເຊ່ືອວາ່ ເປນັ ບົດເພງທີຄ່ ນົ ຮ້ຈູ ກັ ຫາຼ ຍກວາ່ ໝູ.່ ທາ້ ວເຊ່ີ ແລະ ນາງມ່າຍ ໄດພ້ ົບກັນໃນງານແຂງ່ ຂັນສິລະປະຢູ່ໂຮງຮຽນ. ພວກ ເຂົາສົນທະນາກັນກ່ຽວກັບບດົ ເພງທ່ອີ ໍາມະຕະທ່ີສດຸ . ທາ້ ວເຊີ:່ “ຂ້ອຍເຊອື່ ວາ່ ບົດເພງ ເຢັນສະບາຍຊາວນາທ່ີແຕ່ງໂດຍ ທາ່ ນສຸບນັ ສຸວນັ ນະວງົ , ຮອ້ ງໂດຍ ທາ່ ນບວົ ເງນິ ຊາພູວົງ ເປນັ ບົດເພງທ່ຄີ ນົ ຮຈູ້ ກັ ຫາຼ ຍກວ່າ ໝູ່ ແລະ ຂອ້ ຍມກັ ເພງນທ້ີ ສີ່ ດຸ ”. ນາງມາ່ ຍ: “ເປນັ ຫຍງັ ເຈາົ້ ຈງ່ຶ ມັກເພງນ້ີ?” 10 ທາ້ ວເຊ:່ີ “ເຫດຜນົ ທຂ່ີ ອ້ ຍມກັ ຍອ້ ນວາ່ ມນັ ແມນ່ ບດົ ເພງທເ່ີ ວາ້ົ ເຖງິ ຊວີ ດິ ຂອງຊາວນາ. ເມອ່ື ຄນົ ລາວເດນີ ທາງໄປຢຕູ່ າ່ ງປະເທດສວ່ ນຫາຼ ຍກຈໍ ະຮອ້ ງບດົ ເພງນຢ້ີ ໃູ່ ນ ງານຕາ່ ງໆ. ອກີ ເຫດຜນົ ໜງ່ຶ ແມນ່ ເມອ່ື ມງີ ານສາໍ ຄນັ ເພນ່ິ ກຈໍ ະມກັ ຮອ້ ງເພງນ”້ີ . ນາງມ່າຍ: “ເຈ້າົ ມເີ ຫດຜນົ ອ່ນື ອກີ ບ່ໍ?” ທ້າວເຊີ:່ ຂ້ອຍຍັງຄດິ ອີກວ່າ ມນັ ອາດຈະດງັ ໄປຫຼາຍປະເທດເພາະວາ່ ຂອ້ ຍເຫນັ ຄົນ ຕາ່ ງປະເທດສາມາດຮ້ອງເພງນໄ້ີ ດ.້ ດັ່ງນນັ້ , ຂ້ອຍຄດິ ວາ່ ບົດເພງເຢນັ ສະ ບາຍຊາວນາເປັນບົດເພງທ່ີອໍາມະຕະ ຍອ້ ນວ່າມນັ ເວ້າົ ກຽ່ ວກບັ ຊວີ ິດການ ເປນັ ຢູ່ ແລະ ວດັ ທະນະທາໍ ຂອງຄນົ ລາວ. ສະນນ້ັ , ມນັ ຈງ່ຶ ເປນັ ບດົ ເພງທມ່ີ ວ່ ນ ທີສ່ ດຸ ເຈາົ້ ເດ? ຄິດວາ່ ບົດເພງນ້ເີ ປັນແນວໃດ?” ນາງມ່າຍ: “ຂ້ອຍຄິດວາ່ ບດົ ເພງ ເຢນັ ສະບາຍຊາວນາ ມນັ ລ້າສະໄໝ”. ທາ້ ວເຊີ່: “ເປນັ ຫຍງັ ?” ນາງມ່າຍ: “ຍ້ອນວ່າປັດຈບຸ ັນນຄີ້ ົນລຸ້ນໃໝມ່ ກັ ຟງັ ເພງສະໄໝໃໝ່”. ທາ້ ວເຊ:່ີ “ຍງັ ມເີ ຫດຜນົ ອ່ືນອກີ ບ?ໍ່ ” 100 ໑໐໐ LL-G4.indb 100 13/06/2022 15:06:23

ນາງມ່າຍ: “ຂອ້ ຍຍັງຄິດອີກວາ່ ຈັງຫວະດົນຕບີ ໜ່ໍ ້າສົນໃຈ”. ທ້າວເຊ່:ີ ຂອ້ ຍເອງເຊອ່ື ວາ່ ບດົ ເພງ ເຢນັ ສະບາຍຊາວນາ ແມນ່ ບດົ ເພງອາໍ ມະຕະ ຍອ້ ນວ່າທກຸ ຄນົ ມກັ ຟງັ ແລະ ເປັນບດົ ເພງທ່ນີ າໍ ໄປແລກປ່ຽນວັດທະນະ ທໍາກັບຕາ່ ງປະເທດ. ສະນນ້ັ , ພວກເຮາົ ທກຸ ຄນົ ຄວນປກົ ປກັ ຮກັ ສາໃຫຢ້ ູ່ ຄຽງຄກູ່ ບັ ຄນົ ລາວຕະຫຼອດໄປ. 5 ນໍໍາໃຊ້ອ້ ິນິ ຊີີທັງັ 5 ໃນການເລົ່່�າບົດົ ການເບງ່ິ ແມນ່ ຕາ, ການໄດ້ຍິນແມນ່ ຫູ, ການໄດກ້ ນ່ິ ແມ່ນດງັ , ການສາໍ ຜັດແມນ່ ຜວິ ໜງັ ແລະ ການໄດລ້ ດົ ຊາດແມນ່ ລນ້ີ . ສງ່ິ ທກ່ີ າ່ ວມານເ້ີ ອນ້ີ ວາ່ : ອນິ ຊທີ ງັ 5 ຊງ່ຶ ແມນ່ ອະໄວຍະວະທໃ່ີ ຊ້ ເຂາ້ົ ໃນການອາ່ ນທຊ່ີ ວ່ ຍໃຫ້ເຮາົ ຈ່ຈື ໍາໄດ້ດີ ແລະ ຊວ່ ຍໃຫມ້ ີຄວາມຊໍານານໃນການອ່ານ. ຈົ່ງຂຽນການນາໍ ໃຊອ້ ິນຊທີ ັງ 5 ທ່ໃີ ຊເ້ ຂາ້ົ ໃນການຮບັ ຮູ້ ອນິ ຊທີ ັງ 5 ການນໍາໃຊອ້ ນິ ຊທີ ັງ 5 10 ຕາ ຕາໃຊ້ເພ່ືອເບິງ່ ສ່ງິ ຕາ່ ງໆ. ຫູ ລນີ້ ດັງ ຜວິ ໜງັ 6 ຕອບຄໍາໍ ຖາມ ນທິ ານສດັ ສາມາດຂຽນໄດໃ້ ນຫາຼ ຍຮບູ ແບບທແ່ີ ຕກຕາ່ ງກນັ ເຊນ່ັ : ນທິ ານເລອຶ່ື ງ “ຊາ້ ງ ແລະ ມົດ” ສາມາດຂຽນເປນັ ບົດລະຄອນ ເພອື່ ການສະແດງຮູບເງົາ ຫຼື ລາຍການໂທລະພາບ. ຈົ່ງຕອບຄາໍ ຖາມລມຸ່ ນ:້ີ • ບົດເລອື່ ງ ສງິ ກັບ ໜູ ແລະ ບົດເລອື່ ງ ຊາ້ ງ ແລະ ມົດແຕກຕາ່ ງກນັ ຫຼື ບ່?ໍ • 2 ບົດເລອື່ ງດ່ງັ ກາ່ ວມຈີ ດຸ ທຄີ່ ກື ນັ ບ່?ໍ ຍ້ອນຫຍັງ ? • ຕົວລະຄອນທງັ 2 ບດົ ເລອື່ ງຄືກນັ ບໍ່? ຄືກນັ ຢ່ບູ ອ່ ນໃດ? • ຮບູ ແບບການຂຽນທັງ 2 ບົດເລ່ືອງຕາ່ ງກນັ ບ່?ໍ ຍອ້ ນຫຍງັ ? ໑໐໑ 101 LL-G4.indb 101 13/06/2022 15:06:23

7 ເລືືອກຄໍາໍ ກໍາໍ ມະຕື່່�ມໃສ່່ບ່ອ່ ນວ່່າງໃນປະໂຫຍກໃຫ້້ຖືືກຕ້ອ້ ງ ຄາໍ ສບັ : ເປນັ , ສົງ່ ເສມີ , ສະແດງ, ຕິດພນັ ຕົວຢາ່ ງ: ດົນຕີລາວສະແດງເຖິງວດັ ທະນະທໍາຂອງເຮາົ . 1. ດົນຕລີ າວ..........ກັບຊີວິດການເປນັ ຢຂູ່ ອງຄົນລາວ. 2. ສຽງແຄນ...........ເອກະລັກສະເພາະຂອງຄນົ ລາວ. 3. ພວກເຮົາທກຸ ຄົນຄວນ..........ໃຫມ້ ີການນໍາໃຊ້ບົດເພງຢ່າງກວາ້ ງຂວາງ. 8 ຖາມ ແລະ ຕອບກ່່ຽວກັບັ ເພງທີ່່�ຂ້້ອຍມັກັ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຈງ່ົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແລະ ໃຫເ້ ຫດຜນົ ກຽ່ ວກບັ ບດົ ເພງທເ່ີ ຈາ້ົ ມກັ ທສ່ີ ດຸ ດວ້ ຍ ຄໍາຖາມລຸ່ມນ້ີ: • ເພງເຢນັ ສະບາຍຊາວນາແມ່ນເພງທເ່ີ ຈ້າົ ມກັ ທສີ່ ດຸ ຫຼື ບ່?ໍ 10 • ຈົງບອກເຫດຜົນວາ່ ເປັນຫຍງັ ເຈາ້ົ ຈ່ຶງມັກ ຫຼື ບມໍ່ ກັ ເພງເຢນັ ສະບາຍຊາວນາ? • ເຈາົ້ ຄດິ ວາ່ ບດົ ເພງເຢນັ ສະບາຍຊາວນາແມ່ນເພງອາໍ ມະຕະຂອງເຈົ້າບ?ໍ່ ຍອ້ ນ ຫຍງັ ? • ນອກຈາກເພງເຢນັ ສະບາຍຊາວນາ ເຈາ້ົ ມກັ ເພງລາວເພງໃດອກີ ? ຍອ້ ນຫຍງັ ? 9 ເບິ່່�ງຮູບູ ພາບ ແລະ ນໍໍາໃຊ້ຄ້ ໍໍາສັັບກາລະອະດີດີ ແຕ່ງ່ ປະໂຫຍກປາກເປົ່່�າ ຈງ່ົ ສງັ ເກດເບງ່ິ ຮບູ ພາບ ແລວ້ ນາໍ ໃຊຄ້ າໍ ສບັ ກາລະອະດດີ ແຕງ່ ປະໂຫຍກປາກເປາ່ົ ຕົວຢາ່ ງ: ສິງໄດຄ້ ບຸ ເອາົ ໜູ. ໄດ້ ແມ່ນຄໍາສບັ ກາລະອະດດີ . 102 ໑໐໒ LL-G4.indb 102 13/06/2022 15:06:23

⃣⃣ ⃣⃣ 10 1............................... 2............................... 3............................... 4............................... 10 ຕື່່�ມຄຳຳ�ຄຸຸນນາມໃສ່ບ່ ່ອ່ ນວ່່າງ ຄາໍ ຄນຸ ນາມທີໃ່ ຊ້ປຽບທຽບແມ່ນການນາໍ ໃຊ້ຄໍາສບັ ເພອ່ື ປຽບທຽບລກັ ສະນະ, ຂະໜາດ, ຮບູ ຮາ່ ງລະຫວ່າງ 2 ຄໍານາມ. ຕວົ ຢາ່ ງ: • ຊາ້ ງໜກັ ກວ່າທອ່ ນໄມ້. ຈງ່ົ ນາໍ ໃຊ້ຄໍາຄນຸ ນາມລ່ມຸ ນີ້ ເພອ່ື ປຽບທຽບລະຫວາ່ ງຄໍານາມດວ້ ຍກນັ 103 ນອ້ ຍ-ໃຫຍ່-ອອ່ ນແອ-ແຂງແຮງ-ໄກ-ເບາົ ຕວົ ຢ່າງ: ແຂງແຮງ: ຊ້າງແຂງແຮງກວາ່ ມົດ. ໑໐໓ LL-G4.indb 103 13/06/2022 15:06:24

ໃຫຍ່ - ..........…., ໄກ - …..............., ເບາົ - ...........…,ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ອ່ອນແອ - .........., ນ້ອຍ - ............... ນກັ ຮຽນສາມາດຄດິ ຫາຄໍາຄຸນນາມອືນ່ ໄດອ້ ກີ ບ?ໍ່ 11 ຫັດັ ຂຽນງາມທີ່່�ເນັ້້�ນໃສ່ເ່ ຄື່່�ອງໝາຍວັັກຕອນ ຄາໍ ເວ້ົາຂອງຕົວລະຄອນ ແມນ່ ບົດສົນທະນາໃນເລອື່ ງ. ການຂຽນຄໍາເວົາ້ ຂອງ ຕວົ ລະຄອນໃຫຂ້ ຽນຢ່ໃູ ນເຄ່ອື ງໝາຍວງົ ຢືມ“ ”. ຕວົ ຢາ່ ງ: “ສິງເອຍີ ! ຂອ້ ຍຈະຊວ່ ຍເຈົ້າອອກຈາກແຮວ້ ເອງ”. ຈ່ົງຂຽນຫດັ ຂຽນງາມແຖວນ້ອຍບົດເລ່ອື ງ ສງິ ກບັ ໜູ ເລມີ່ ແຕ່ ໜູໄດຍ້ ນິ ຈນົ ເຖິງ ຫຍຸ້ງຍາກ 12 ຕື່່�ມເຄື່່�ອງໝາຍວົງົ ຢືມື ໃສ່່ວັກັ ທີີ 2 ໃນພາກເນື້້�ອເລື່່�ອງຂອງເລື່່�ອງ ສິິງກັັບໜູູ 10 ໜູໄດ້ຍິນແນວນັນ້ ກໍເກດີ ຄວາມຢ້ານ ມັນຈຶງ່ ໄດອ້ ອ້ ນວອນນໍາສິງວ່າ: ພະຍາສິງ ເອີຍ! ຢ່າກິນຂາ້ ນອ້ ຍທອ້ ນ! ຂ້ານ້ອຍໂຕນ້ອຍໆ ຊີ້ນກໍໜອ້ ຍ ທ່ານກນິ ບອ່ໍ ່ມີ ດອກ! ຖ້າ ປອ່ ຍຂ້ານ້ອຍໄປ ຂ້ານ້ອຍຈະຊ່ວຍໃນເວລາທີ່ທ່ານພົບຄວາມຫຍງຸ້ ຍາກ. 13 ຂຽນທວາຍທີ່່�ເນັ້້�ນໃສ່ຄ່ ໍາໍ ສັັບທີ່່�ມີີພະຍັນັ ຊະນະປະສົົມ ແລະ ພະຍັນັ ຊະນະຄວບ ພະຍັນຊະນະປະສມົ ແມນ່ ພະຍນັ ຊະນະເຄົ້າ 2 ຕວົ ປະສມົ ກັນໃຫເ້ ປັນຕວົ ດຽວ. ຕົວທຢ່ີ ່ໜູ ້າແມນ່ ຕົວ ຫ ຊງຶ່ ເປນັ ອກັ ສອນສູງ, ຕວົ ທຢ່ີ ່ຫູ ຼງັ ແມນ່ ງ ຍ ນ ມ ລ ວ ຊຶງ່ ເປັນ ຕວົ ອກັ ສອນຕາ່ໍ ເມອ່ື ປະສມົ ແລວ້ ເຮດັ ໃຫຜ້ ນັ ໄປເປນັ ສຽງອກັ ສອນສງູ ເຊນ່ັ : ຫງ, ຫຍ, ໜ, ໝ, ຫຼ. ຕົວຢ່າງ: ຫາຼ ຍ, ຫຍັງ, ໜ່ຶງ, ໝົດ... ພະຍນັ ຊະນະຄວບ ແມນ່ ພະຍນັ ຊະນະຕນ້ົ ພະຍາງ 2 ຕວົ ອາໄສສະຫະຼ ດຽວ ແລະ ຕອ້ ງອ່ານອອກສຽງພະຍນັ ຊະນະ 2 ຕວົ ພອ້ ມກນັ (ອາ່ ນໄວໃຫ້ເປນັ ສຽງດຽວກນັ ). ພະ ຍັນຊະນະຕວົ ທີສອງ ຫຼື ພະຍນັ ຊະນະທີໃ່ ຊ້ເປນັ ຕວົ ຄວບໃນພາສາລາວມ:ີ ວ 104 ໑໐໔ LL-G4.indb 104 13/06/2022 15:06:24

ຕວົ ຢາ່ ງ: ຄວາມ, ກວ້າງ. ຈົ່ງຂຽນທວາຍກັບນາຍຄູ ເລມ່ີ ແຕ່ ແຕ່ກີແ້ ຕກ່ ອ່ ນ ຈົນເຖິງ ໄປຫາແມທ່ ັນທີ 14 ທວນຄືືນໂຄງຮ່່າງປະເພດບົດົ ໃຫເ້ ບງ່ິ ນິຍາມ ແລະ ໂຄງຮາ່ ງຂອງນທິ ານສັດຢູ່ບົດທີ 8 ແລະ ເບິງ່ ຂ້ໍມູນ ແລວ້ ບອກວາ່ ພາກ ເປີດຫົວເລື່ອງ, ເນື້ອເລ່ອື ງ ແລະ ສະຫຼບຸ ເລື່ອງຂອງໂຄງຮາ່ ງເວ້າົ ຫຍັງແດ?່ ຈງ່ົ ນາໍ ໃຊໂ້ ຄງຮາ່ ງບດົ ນທິ ານຢບູ່ ດົ ທີ 8 ຂທ້ໍ ີ 10 ເພອ່ື ຕມ່ື ຂມ້ໍ ນູ ພາກເນອ້ື ເລອ່ື ງໃນ ເລື່ອງ ຊ້າງ ແລະ ມົດຢ່ບູ ົດທີ 9 ໃສ່ປ້ມຶ ຂຽນ 15 ຂຽນບົົດນິິທານຕາມໂຄງຮ່າ່ ງໃສ່ປ່ ຶ້້�ມຂຽນ ໜາ້ ວຽກ: ນກັ ຮຽນແຕລ່ ະຄນົ ຜດັ ປຽ່ ນກນັ ຂຽນພາກເປດີ ຫວົ ເລອ່ື ງຂອງບດົ ນທິ ານຢບູ່ ດົ ທີ 9 ສາໍ ເລດັ 10ແລວ້ ໃຫ້ນັກຮຽນສືບຕໍ່ຂຽນພາກເນືອ້ ເລ່ືອງໃສ່ປຶມ້ ຂຽນໃຫ້ສາໍ ເລດັ . ຈງ່ົ ກວດເບງ່ິ ການຂຽນຂ້ັນສຸດທ້າຍຂອງຕນົ ໂດຍອງີ ໃສຄ່ ໍາຖາມລ່ມຸ ນີ້: ก ການຂຽນຂອງຂອ້ ຍຈະແຈງ້ ແລະ ຖືກຕອ້ ງແລ້ວບ?່ໍ ก ຂ້ອຍໄດ້ລວມຕວົ ລະຄອນທັງໝດົ ທມີ່ ີບດົ ບາດການສະແດງມາຂຽນເປັນບດົ ນິທານແລວ້ ບ?ໍ່ ก ຂອ້ ຍໄດ້ນໍາໃຊໄ້ ວຍາກອນ, ຄາໍ ສັບບອກເວລາ, ຄາໍ ສັບກາລະອະດດີ , ຄໍາ ສັບປຽບທຽບ ແລະ ການຂຽນທພີ່ ວກເຮາົ ໄດຮ້ ຽນໃນບດົ ຮຽນນແ້ີ ລ້ວບໍ?່ ໑໐໕ 105 LL-G4.indb 105 13/06/2022 15:06:24

ບດົ ທີ 11 ວຖິ ຊີ ີວິດແບບດັງ້ ເດີມ ການເຮັດເສນ້ັ ຝ້າຍແບບດ້ັງເດີມເປນັ ແນວໃດ? ກ່ອ່ ນການອ່າ່ ນ ພວກເຮາົ ເລມ່ີ ຕົນ້ ເທາະ 1 ຄົ້້�ນຄິດິ ແລະ ຂຽນກ່ຽ່ ວກັັບການເຮັດັ ເສັ້້�ນຝ້າ້ ຍ ການສາ້ ງຄວາມເຊືອ່ ມໂຍງ ຊວ່ ຍໃຫ້ພວກເຮົາ ເຊ່ືອມໂຍງລະຫວາ່ ງສ່ິງທີ່ກໍາລັງອ່ານ ແລະ ປະສົບ ການຂອງພວກເຮາົ . ການຄນົ້ ຄິດກ່ຽວກບັ ຫວົ ຂ້ໍ ກ່ອນການອາ່ ນ ແມນ່ ການລະດົມສະໝອງ ເພອ່ື ຄົ້ນຄິດກຽ່ ວກບັ ທຸກສ່ິງທກຸ ຢາ່ ງທ່ີພົວພັນກບັ ຫວົ ຂ້ໍດັ່ງກາ່ ວ ຊງຶ່ ພວກເຮາົ ຮູ້ແລວ້ ກອ່ ນຈະອ່ານບດົ . ຈງ່ົ ສງັ ເກດ ແລວ້ ຂຽນ ຫືຼ ແຕມ້ ຮບູ ພາບສງ່ິ ໃດໜງ່ຶ ທນ່ີ ກັ ຮຽນຮກູ້ ຽ່ ວກບັ ຫວົ ຂຂ້ໍ າ້ ງລມຸ່ ນໃ້ີ ສປ່ ມ້ຶ ຂຽນ. ວິທີການເຮັດເສ້ນັ ຝາ້ ຍເປນັ ແນວໃດ? 11 ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 106 ໑໐໖ LL-G4.indb 106 13/06/2022 15:06:25

2 ຈັັບຄູ່່�ຮູບູ ພາບໃສ່ກ່ ັບັ ຄໍໍາສັັບ 3 4 ຄໍໍາສັັບສໍາໍ ຄັນັ 12 5 ລອນຝ້າຍ ດອກຝ້າຍ ປອຍຝ້າຍ ຫຼາ ເຄ່ອື ງອວິ້ ຝາ້ ຍ 3 ອ່າ່ ນ ແລະ ແຕ້້ມຮູບູ ພາບ ການອ່່ານ ໃນຂະນະທີ່ນັກຮຽນຜູ້ໜ່ຶງອ່ານພາກໜຶ່ງຂອງບົດອ່ານໃຫ້ນັກຮຽນຜູ້ອື່ນໆສໍານຶກ 11 ແລະ ແຕມ້ ກ່ຽວກບັ ຮບູ ພາບຕາມເນື້ອໃນສາໍ ຄນັ ຂອງບດົ ທີໄ່ ດຍ້ ິນ. ການອ່ານ, ຟງັ ແລະ ແຕ້ມຮູບພາບຕາມໄດຍ້ ິນ. ການເຮດັ ເສ້ັນຝ້າຍ ການເຮດັ ເສັ້ນຝ້າຍແບບດັງ້ ເດີມຂອງຄນົ ບຮູ ານ ແມ່ນເພືອ່ ຕ່ໍາແຜ່ນແພໄວເ້ ຮັດ ເຄ່ອື ງນຸງ່ ຫ່ົມ ແລະ ກໍຍງັ ເປັນການສ້າງລາຍໄດເ້ ພີ່ມໃຫ້ແກຄ່ ອບຄວົ . ການເຮດັ ເສັ້ນຝາ້ ຍແບບດງັ້ ເດີມມີ 6 ຂ້ນັ ຕອນ ເຊນ່ັ : ເກັບດອກຝາ້ ຍ, ຕາກຝາ້ ຍ ໃຫ້ແຫ້ງ, ແຍກແກ່ນອອກ, ດີດ, ເຮດັ ເປັນລອນ ແລະ ເຂນັ ເປັນເສ້ນັ . ທໍາອິດ ແມ່ນການເກບັ ດອກຝາ້ ຍຈາກຕນ້ົ ທີ່ບານຢູ່ຕາມສວນ, ຕາມໄຮມ່ າທອ້ ນ ໂຮມໃສ່ກະທໍ ຫຼື ໄທ່ ຍອ້ ນວ່າມນັ ພອ້ ມທຈ່ີ ະເຮດັ ເປັນເສ້ັນຝາ້ ຍ. ຈາກນ້ັນ, ນໍາຝ້າຍມາຢາຍໃສກ່ ະແຕະ ທີເ່ ຮດັ ດ້ວຍໄມປ້ ່ອງ ເຊ່ນັ :ໄມເ້ ຮຍ້ , ໄມ້ ຊອດ ເພອ່ື ຕາກແດດໃຫແ້ ຫງ້ ດີ ຍອ້ ນວາ່ ຝາ້ ຍທເ່ີ ກບັ ມານນ້ັ ຍງັ ບທ່ໍ ນັ ບານດີ ເມອ່ື ຝາ້ ຍ ໑໐໗ 107 LL-G4.indb 107 13/06/2022 15:06:26

ແຫ້ງດີແລວ້ ເພນິ່ ກໍກມູ້ ຽ້ ນໃນຮົມ່ ໃນສະຖານທ່ີທ່ີປາສະຈາກຄວາມຊຸ່ມ. ເມອ່ື ເຖິງເວລາອ້ິວກນໍ ໍາເອົາຝາ້ ຍແຫງ້ ດີແລ້ວນ້ັນມາອວ້ິ . ການອວ້ິ ເພິ່ນໄດ້ເອາົ ຝາ້ ຍທີ່ຕາກແຫງ້ ນນັ້ ປ່ອນໃສ່ອວ້ິ ເພື່ອເຮດັ ໃຫ້ນວນຝ້າຍ ແລະ ແກນ່ ຝາ້ ຍແຍກອອກ ຈາກກນັ . ສ່ວນແກນ່ ຝາ້ ຍ ຈະນໍາໄປໄວເ້ ຮັດແນວພັນໃນປີຕໄ່ໍ ປ ແລະ ນວນຝາ້ ຍເພ່ິນ ເອົາໃສກ່ ະດ້ົງ, ກະບຸງ, ກະຕ່າ... ທ່ເີ ຮັດດວ້ ຍໄມປ້ ່ອງ. ການອ້ວິ ຝາ້ ຍແມ່ນຂນັ້ ຕອນ ແຍກນວນຝາ້ ຍອອກຈາກແກນ່ ຍອ້ ນວາ່ ແກນ່ ຝາ້ ຍບສ່ໍ າມາດນາໍ ມາເປນັ ເສນ້ັ ຝາ້ ຍໄດ.້ ຫຼັງຈາກນ້ນັ , ເພິນ່ ກຕໍ ີ ຫຼື ດີດຝາ້ ຍໃຫເ້ ຂົາ້ ກັນ ດ້ວຍກົງທເີ່ ຮດັ ດວ້ ຍໄມ້ໄຜໜ່ າ ແລະ ສາຍປາ່ ນເປນັ ຄນັ ກງ່ົ ສອງສນ້ົ ແລະ ມສີ າຍຄາ້ ຍຄສື າຍທະນ.ູ ຍອ້ ນວາ່ ນວນຝາ້ ຍ ທອີ່ ວິ້ ມານນັ້ ຍງັ ບ່ໍທັນຍົງເຂ້າົ ກັນດປີ ານໃດ ເພ່ືອໃຫນ້ ວນຝາ້ ຍຍົງ ແລະ ເຂົ້າກນັ ດີນນ້ັ ເພນ່ິ ເອາົ ນວນຝາ້ ຍມາໃສກ່ ະດງ້ົ ຫືຼ ກະທໍ ແລວ້ ໃຊກ້ ງົ ດດີ ຫາຼ ຍໆຄງ້ັ ຈນົ ໃຫເ້ ຂາ້ົ ກນັ ລະ ອຽດ. ຂັນ້ ຕອນນ້ເີ ອີນ້ ວ່າ ການດີດ ຫືຼ ຕຝີ ້າຍ. ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 11 ຕຈ່ໍ າກນັ້ນ ເພນິ່ ກລໍ ິງ້ ຝ້າຍເຮດັ ເປນັ ລອນ ດວ້ ຍວທິ ີນາໍ ໃຊ້ໄມ້ດິ້ວ ທເ່ີ ຮັດດວ້ ຍໄມ້ ປອ່ ງເຫາົຼ ໃຫກ້ ມົ ໆ ຄາ້ ຍຄໄື ມຖ້ .ູ່ ການລງ້ິ ຝາ້ ຍແມນ່ ເພນ່ິ ເອາົ ໄມດ້ ວ້ິ ມາລງ້ິ ໃສນ່ ວນຝາ້ ຍ ໃຫ້ມີລັກສະນະກມົ ໆ ຂະໜາດເທົ່າກບັ ນວິ້ ມື ແລ້ວເມອື່ ຖອດໄມ້ດວິ້ ອອກ ເຮາົ ຈະໄດ້ ລອນຝ້າຍ. ການລ້ງິ ຝ້າຍໃຫເ້ ປັນລອນ ເພື່ອສະດວກໃນການນໍາໃຊ້ຂັ້ນຕ່ໍໄປ. ຂ້ັນຕອນສຸດທ້າຍ ເພນ່ິ ກນໍ າໍ ເອາົ ລອນຝາ້ ຍມາເຂນັ ໃຫເ້ ປນັ ເສນ້ັ ຕາມຄວາມຕອ້ ງ ການດວ້ ຍຫາຼ ຈງ່ຶ ສາມາດເຮດັ ໃຫເ້ ປັນເສັ້ນຝ້າຍໄດ.້ ຫຼງັ ຈາກນ້ັນ, ເພິນ່ ນໍາເອາົ ຝ້າຍທ່ີ ເຂັນແລວ້ ມາເຮດັ ເປນັ ໄນໂດຍນໍາໃຊ້ກົງຫຼາເພືອ່ ແກວງ່ ຝ້າຍທ່ີເຂນັ ແລວ້ ນັນ້ ເຮັດເປນັ ໄນ ແລວ້ ເຮດັ ເປັນປອຍ. ການຜະລດິ ເສນ້ັ ຝາ້ ຍ ແບບດງ້ັ ເດມີ ເຖງິ ແມນ່ ຈະເປນັ ການຜະລດິ ທບ່ີ ທ່ໍ ນັ ສະໄໝ ກໍຕາມ ແຕ່ກແໍ ມ່ນວິທະຍາສາດໃນການຄ້ນົ ພບົ ການເຮດັ ເສັ້ນຝ້າຍເຂາົ້ ໃນການຕໍ່າ ແຜ່ນແພ ແລະ ຜະລດິ ເຄື່ອງນຸ່ງຫົມ່ ນາໍ ໄປຂາຍຕາມຮາ້ ນຄາ້ ເພ່ອື ສ້າງລາຍຮັບໃຫ້ ແກ່ຄອບຄົວ. 4 ນໍໍາໃຊ້ອ້ ິິນຊີທີ ັງັ 5 ເພື່່�ອຮັັບຮູ້້�ກ່ຽ່ ວກັບັ ບົດົ ການຄິິດກ່່ຽວກັັບບົດົ ການອາ່ ນທີນ່ າໍ ໃຊ້ອິນຊີທງັ 5 ຫັງຼ ການອ່ານ ຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາອະທິບາຍສິ່ງທີ່ໄດຟ້ ງັ ດວ້ ຍ ການໃຊອ້ ິນຊດີ ັ່ງກາ່ ວ. 108 ໑໐໘ LL-G4.indb 108 13/06/2022 15:06:26

ຈງົ່ ສນົ ທະນາແລກປຽ່ ນຄວາມຄິດເຫັນກຽ່ ວກບັ ສິ່ງທ່ໄີ ດຍ້ ິນ, ຮູ້ສກຶ , ເຫັນ ... ໂດຍ ນາໍ ໃຊອ້ ນິ ຊທີ ງັ 5 ຂອງເຈົາ້ ຂ້ອຍໄດ້ກິນ່ ... ຂ້ອຍໄດຍ້ ິນ... ຂ້ອຍເຫັນ... ຂ້ອຍຮູ້ສຶກ... ຂອ້ ຍຮລູ້ ດົ ຊາດ... 5 ອ່າ່ ນບົດົ ເປັັນຄູ່່� ການອ່າ່ ນ ເບິ່ງບົດອ່ານຢູ່ຂທ້ໍ ີ 3 ພວກເຮົາເບິ່ງໃກໆ້ ເທາະ ການເລົ່່�າບົດົ ຄືນື 11 6 ເລົ່່�າຄືືນວິິທີ່່�ເຮັັດເສັ້້�ນຝ້າ້ ຍ ຈງ່ົ ຈັດລຽງຮບູ ພາບໃຫຖ້ ກື ຕາມລາໍ ດບັ ແລ້ວເລົາ່ ບດົ ຄນື ໃນກມຸ່ ກ ຂຄ ງ ຈ ຊ ໑໐໙ 109 LL-G4.indb 109 13/06/2022 15:06:27

7 ສ້າ້ ງບັດັ ຄໍາໍ ສັບັ ແລະ ອະທິບິ າຍຄວາມໝາຍ ແລ້ວ້ ແຕ້ມ້ ຮູບູ ຕາມຄໍາໍ ສັບັ ຄໍາໍ ສັັບ ແລະ ວະລີີໃໝ່່ ບດັ ຄາໍ ສັບຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາຈື່ ແລະ ຝກຶ ການອະທິບາຍຄວາມໝາຍຂອງຄໍາ ສບັ ໃໝ່ ຄໍານາມ ແມນ່ ຄໍາທີເ່ ປນັ ຊື່ເອນ້ີ ຂອງຄົນ, ສດັ , ວັດຖຸສ່ງິ ຂອງ ແລະ ປາກດົ ການ. ຕວົ ຢ່າງ: ຄາໍ ສັບ: ດອກຝາ້ ຍ ຄວາມໝາຍ: ສວ່ ນໜ່ງຶ ຂອງຝ້າຍທ່ີ ປົງ່ ອອກຈາກກງ່ິ ຫຼື ຍອດ. ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຈ່ງົ ເລືອກເອາົ ຄາໍ ນາມ 2-3 ຄາໍ ຈາກຂໍຄ້ ວາມທ່ກີ ຸ່ມໄດ້ຮັບ ແລວ້ ສ້າງບັດຄາໍ ແລະ ແຕມ້ ຮບູ ຕາມຄາໍ ສັບ 11 8 ຈັັດລຽງຄໍໍາສັບັ ບອກເວລາໃຫ້ຖ້ ືືກຕາມລໍໍາດັັບ ໄວຍາກອນ ຄາໍ ສບັ ບອກຂນ້ັ ຕອນ ແມນ່ ຄາໍ ສບັ ທໃ່ີ ຊບ້ ອກເວລາຕາມຂນ້ັ ຕອນຂອງການຂຽນບດົ ອະທບິ າຍ ເຊັ່ນ: ທາໍ ອິດ, ຕ່ໄໍ ປ, ຫງັຼ ຈາກນ້ນັ , ສຸດທ້າຍນີ້. ຄາໍ ສບັ ບອກເວລາເພ່ີມເຕີມ ເປີດຫົວເລອ່ື ງເລີ່ມຕ້ົນຂອງ ເນ້ືອເລອື່ ງຂອງລາໍ ດບັ ເຫດການ ສະຫບຸຼ ຂອງລາໍ ດບັ ເຫດການ ລາໍ ດັບເຫດການ • ຫຼັງຈາກນ້ີ • ສດຸ ທາ້ ຍນ້ີ • ທາໍ ອດິ • ຕ່ໄໍ ປ • ສດຸ ທ້າຍ ຫືຼ ຂ້ັນສດຸ ທ້າຍ • ໃນຂນ້ັ ເລມີ່ ຕນ້ົ • ຈາກນ້ັນ • ໃນຕອນທາ້ ຍ • ໃນຂ້ັນທໍາອດິ • ຂນັ້ ທີ 2 ຫຼື ໃນຕອນທີ 2 ນ້ີ • ຈດຸ ສດຸ ທາ້ ຍ • ກອ່ ນອ່ນື • ຂັ້ນທີ 3 ຫຼື ໃນຕອນທີ 3 ນີ້ • ສດຸ ທ້າຍ • ຕໍມ່ າ 9 ສົນົ ທະນາແນວຄິິດກ່ຽ່ ວກັບັ ຂັ້້�ນຕອນການເຮັດັ ເສັ້້�ນຝ້າ້ ຍ ແນວຄິດິ ຂອງບົົດ ຈງົ່ ເບ່ິງບົດອາ່ ນ ການເຮດັ ຝາ້ ຍແບບດັງ້ ເດມີ ເປັນຄແື ນວໃດ ຢຂູ່ ໍທ້ ີ 3 ແລະ ອ່ານ 110 ໑໑໐ LL-G4.indb 110 13/06/2022 15:06:28

ຂ້ນັ ຕອນທ່ີໄດ້ກາໍ ນດົ ໃນຕາຕະລາງ ແລ້ວສນົ ທະນາໃນກມຸ່ ວ່າ ຂໍມ້ ນູ ໃນບົດອ່ານຄວນ ຈະໃສຢ່ ູ່ບອ່ ນໃດໃນຕາຕະລາງລຸ່ມນີ້: ຕວົ ຢາ່ ງ: ຂ້ັນຕອນ ຄົນເຮັດຫຍັງແດ່ ອະທບິ າຍໂດຍຫຍໍ້ວ່າ ເຂົາເຈົ້າ ອະທິບາຍໂດຍຫຍໍວ້ ່າຍ້ອນ ໃນຂ້ັນຕອນນີ້? ເຮດັ ແບບໃດ? ຫຍັງເຂາົ ເຈ້າົ ຈ່ງຶ ເຮດັ ແບບນີ້? 1 ເກບັ ຝ້າຍ ເກັບດອກຝາ້ ຍຈາກຕ້ົນເມອ່ື ຝ້າຍພ້ອມທຈ່ີ ະເອາົ ມາເຮັດ ມນັ ເປນັ ສຂີ າວ ແລະ ເອາົ ໃສໃ່ ນໄທ.່ ເປນັ ເສນ້ັ ຝາ້ ຍເມອ່ື ມນັ ເປນັ ສຂີ າວ. ຈ່ງົ ທດົ ລອງປະຕບິ ັດຂັ້ນຕອນທ່ີໄດ້ມອບໝາຍໃຫເ້ ປັນກມຸ່ ຂນັ້ ຕອນ ຄົນເຮດັ ຫຍງັ ແດ່ ອະທິບາຍໂດຍຫຍໍ້ວ່າ ອະທິບາຍໂດຍຫຍວ້ໍ າ່ ຍ້ອນ ໃນຂ້ນັ ຕອນນ້?ີ ເຂົາເຈ້າົ ເຮັດແບບໃດ? ຫຍງັ ເຂາົ ເຈ້ົາຈຶງ່ ເຮັດແບບນ້?ີ ພວກເຮາົ ຂຽນເທາະ 11 10 ຮຽນກ່ຽ່ ວກັັບໂຄງຮ່່າງຂອງບົົດອະທິິບາຍ ໂຄງຮ່່າງຂອງປະເພດບົດົ ບົດອະທິບາຍຂັ້ນຕອນການຜະລິດ ແມ່ນບົດທີ່ໃຊ້ອະທິບາຍກ່ຽວກັບຂັ້ນຕອນຕ່າງໆຂອງ ການຜະລດິ ສິ່ງໃດສິງ່ ໜຶ່ງ ເພອ່ື ໃຫ້ເຫນັ ໄດ,້ ເຂາົ້ ໃຈເຖງິ ວິທີ ແລະ ຂັ້ນຕອນໃນການຜະລິດສ່ງິ ຂອງ ນ້ນັ ໆ. ບດົ ອະທບິ າຍສາມາດນໍາໃຊ້ ເພ່ອື ອະທິບາຍຂ້ນັ ຕອນຕາ່ ງໆ. ໂຄງຮາ່ ງຂອງບົດອະທິບາຍ ຈົ່ງອ່ານໂຄງຮ່າງບດົ ອະທບິ າຍ ແລ້ວຄດິ ຫາຂມ້ໍ ູນຈາກບົດວິຖີຊີວດິ ແບບດງັ້ ເດີມ ທີ່ມີຢູ່ໃນແຕລ່ ະພາກຂອງໂຄງຮາ່ ງ ຫວົ ຂ:້ໍ ຫວົ ຂ້ບໍ ົດຮຽນສາມາດຂຽນເປັນ ຄໍາຖາມກໍໄດ້. ເປີດຫົວເລ່ອື ງ: ສິ່ງທີ່ຕອ້ ງອະທິບາຍ ບອກຂັນ້ ຕອນທີຈ່ ະອະທບິ າຍໃນບົດ. ໑໑໑ 111 LL-G4.indb 111 13/06/2022 15:06:28

ເນອື້ ເລອ່ື ງ: ຂັ້ນຕອນໃນຂະບວນການ, ຂນ້ັ ຕອນ ມຫີ ຍງັ ແດ່ ເຮດັ ແນວໃດ ຍອ້ ນຫຍງັ ຈງ່ຶ ເຮດັ ແບບນ້ີ ແຕລ່ ະຂນັ້ ຕອນມີຜນົ ສະທ້ອນຕ່ເໍ ຫດ ການຕ່ໄໍ ປແນວໃດ? 1 ຂຽນເປນັ ປະໂຫຍກ ຫືຼ ວັກໃນແຕລ່ ະ 2 ຂນ້ັ ຕອນໃຫເ້ ອາົ ໃຈໃສກ່ ານອະທບິ າຍແຕ່ 3 ລະຂນ້ັ ຕອນເຮດັ ແນວໃດ? ແລະ ຍອ້ ນ 4 ຫຍງັ ? 5 6 ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ສະຫບຸຼ ເລອ່ື ງ: ຂຽນເປນັ ປະໂຫຍກ ຫຼື ວກັ ເພ່ືອສັງລວມໃຈຄວາມສາໍ ຄັນຂອງ ແຕ່ລະຂັນ້ ຕອນ. 11 11 ຂຽນທວາຍທີ່່�ເນັ້້�ນການໃສ່່ເຄື່່�ອງໝາຍວັກັ ຕອນ ຂຽນທວາຍ ເຄືອ່ ງໝາຍສອງຈ້ໍາ (:) ໃຊ້ໝາຍຫຼັງຄໍາ ຄ,ື ດັ່ງ, ເຊ່ັນ, ວາ່ , ດັງ່ ນີ້, ລມຸ່ ນີ້..., ໃຊແ້ ທນຄໍາ ຄ,ື ດ່ັງ, ເຊັນ່ ເພ່ອື ໃຫຮ້ ວູ້ ່າຂ້ຄໍ ວາມຕໍ່ໄປເປັນຂໍ້ຄວາມສາໍ ຄັນທຄີ່ ວນເອາົ ໃຈໃສ່ ຫືຼ ໃຫລ້ າຍລະອຽດ ເພືອ່ ຢັ້ງຢນື ໃຫຂ້ ຄ້ໍ ວາມທີ່ເວາ້ົ ມາກ່ອນ. ຕວົ ຢາ່ ງ: ຢບູ່ ້ານຂອງຂອ້ ຍມສີ ດັ ຫຼາຍຊະນິດ ເຊນ່ັ : ງົວ, ຄວາຍ, ເປັດ, ໄກ.່ .. ໃຊ້ຂ້ນັ ລະຫວາ່ ງຊົວ່ ໂທງກບັ ນາທີ ເພ່ືອບອກເວລາ. ຕວົ ຢາ່ ງ: 9:30 ອາ່ ນວາ່ 9 ໂມງເຄິງ່ ຫືຼ 9 ໂມງ 30 ນາທ.ີ ກວດເບ່ິງປະໂຫຍກຕໍ່ໄປນີ້ ແລວ້ ດດັ ແກ້ຄາໍ ຜິດທເີ່ ຈາ້ົ ສັງເກດເຫນັ ໃນບອ່ ນທ່ີມີ ຄໍາວາ່ : ຄ,ື ດງັ່ , ເຊນ່ັ . 1. ທກັ ສະທາງພາສາມີ 4 ຢາ່ ງ ຄ:ື ການຟງັ , ການເວາ້ົ , ການອາ່ ນ ແລະ ການຂຽນ. 2. ການສື່ສານດ້ວຍເຄື່ອງເອເລກັ ໂຕຣນິກມີຫາຼ ຍຮູບແບບເຊ່ັນ: ການສື່ສານດວ້ ຍ ໂທລະສັບ, ວິທະຍ,ຸ ໂທລະພາບ... ຈງົ່ ຂຽນທວາຍກັບນາຍຄູ ເລມີ່ ແຕ່ ການເຮັດເສນັ້ ຝາ້ ຍ ຈົນເຖງິ ຕາກແດດໃຫ້ ແຫງ້ ດີ 112 ໑໑໒ LL-G4.indb 112 13/06/2022 15:06:28

12 ຈັັດລຽງຄໍາໍ ສັັບປົນົ ເປໃຫ້້ຖືືກຕ້້ອງ ການຝຶກຶ ຄໍາໍ ສັບັ ແລະ ວະລີີໃໝ່່ ຈ່ງົ ຈັດລຽງຄໍາສບັ ສະເພາະທີພ່ ວົ ພັນກັບການເຮັດຝາ້ ຍລມຸ່ ນ້ີ ແລ້ວຂຽນຄໍາຕອບ ໃສ່ປຶ້ມຂຽນ 1. ຝາ້ ຍລ້ິງ ຄໍາສບັ ສະເພາະ ແມນ່ ຄໍາທີ່ຖກື ນາໍ ໃຊ້ 2. ຝາ້ ຍດອກ ເມືອ່ ເວ້ົາເຖິງຫົວຂ້ໃໍ ດໜຶງ່ ສະເພາະເຈາະຈງົ . 3. ອວິ້ ເຄືອ່ ງຝາ້ ຍ ນອກຈາກຫວົ ຂໍ້ນ້ນັ ໆ ແລວ້ ຄໍາສບັ ເຫຼົ່ານີ້ ແມນ່ ຈະບຄໍ່ ່ອຍຖືກນາໍ ໃຊ.້ 4. ຝ້າຍປອຍ 13 ອະທິບິ າຍຂັ້້�ນຕອນການເຮັດັ ເສັ້້�ນຝ້າ້ ຍ ໂດຍການນໍາໍ ໃຊ້ຄ້ ໍາໍ ສັບັ ບອກເວລາ ການຝຶກຶ ໄວຍາກອນ ຂຽນປະໂຫຍກ ເພ່ືອອະທບິ າຍ 3 ຂັ້ນຕອນຂອງການເຮັດເສ້ັນຝາ້ ຍໃຫຕ້ ໍ່ເນ່ືອງກນັ . ໂດຍນາໍ ໃຊຄ້ ໍາສັບບອກເວລາຕາມລໍາດບັ ແລະ ຄາໍ ສບັ ສະເພາະທພ່ີ ົວພັນກບັ ການເຮັດເສ້ັນຝ້າຍ. 11 1. ເກັບຝາ້ ຍ 2. ຕາກຝາ້ ຍ 3. ແຍກແກ່ນ 14 ແຕ້້ມແຜນວາດຂອງເຈົ້້�າ ເຈົ້້�າຄິດິ ວ່າ່ ແນວໃດ? ແຜນວາດ ແຜນວາດແມ່ນໃຊໃ້ ນການອະທິບາຍຂັ້ນຕອນ ຫືຼ ແນວຄິດດ້ວຍການນາໍ ໃຊຮ້ ູບ ພາບ ແລະ ສນັ ຍະລກັ ຫາຼ ຍກວ່າການໃຊຄ້ າໍ ເວົາ້ . ແຜນວາດສາມາດສສ່ື ານເຖິງຂມ້ໍ ນູ ຈາໍ ນວນຫວຼ ງຫາຼ ຍໄດ້ຢ່າງຈະແຈງ້ ແລະ ດວ້ ຍວທິ ທີ ີງ່ າ່ ຍດາຍ. ໑໑໓ 113 LL-G4.indb 113 13/06/2022 15:06:28

ແຜນວາດແບບວງົ ຈອນ ແຜນວາດແບບວົງຈອນ ແມ່ນແຜນວາດປະເພດໜຶ່ງທີ່ໃຊ້ໃນການສະແດງຂັ້ນ ຕອນການເຮດັ ວຽກ. ຮບູ ພາບຕ່າງໆ ຖືກເຊ່ອື ມຕໍກ່ ນັ ດ້ວຍລກູ ສອນ. ແຜນວາດປະເພດຕາ່ ງໆ ແຜນວາດສ່ວນຫາຼ ຍຈະ ໄລຍະເປັນກບົ ໄລຍະວາງໄຂ່ ເປນັ ຮບູ ແບບວງົ ຈອນ ທີ່ມີ ໃຫຍເ່ ຕມັ ໄວ ຮູບພາບ ແລະ ປາ້ ຍຊແື່ ຕລ່ ະ ໄລຍະ ຮບູ ພາບ. ວງົ ຈອນຂອງກບົ ເປັນຮວກ 11 ໄລຍະເປັນ ໂຕກົບນ້ອຍ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ແຜນວາດອາດຈະລຽງ ກນັ ເປນັ ເສນ້ັ ຊພ່ື ອ້ ມທງັ ນາໍ ໃຊຮ້ ບູ ພາບ ແລະ ໂຕເລກ ເຈ້ົາຈະສ່ືສານຂັ້ນຕອນການເຮດັ ຝາ້ ຍ ດວ້ ຍການນາໍ ໃຊແ້ ຜນວາດໄດແ້ ນວໃດ? ຈົ່ງຕອບຄໍາຖາມຕ່ໍໄປນ້ີ: • ເຈ້ົາຈະໃຊແ້ ຜນວາດປະເພດໃດ? • ເຈົ້າຈະໃຊຮ້ ບູ ພາບໃດແດ່? • ເຈົ້າຈະນາໍ ໃຊ້ຄໍາສັບໃດແດ່? ຈ່ງົ ແຕມ້ ແຜນວາດໃນປມຶ້ ຂຽນຂອງຕນົ ເອງ 114 ໑໑໔ LL-G4.indb 114 13/06/2022 15:06:29

ພວກເຮາົ ໂຮມທກຸ ຢ່າງເຂ້າົ ກັນເທາະ 15 ອ່່ານໜ້າ້ ວຽກທີ່່�ຈະເຮັດັ ໃນບົົດຮຽນ ເຈົ້້�າຈະເຮັດັ ແນວໃດ? ໜາ້ ວຽກ: ກະກຽມແຕມ້ ແຜນວາດກຽ່ ວກບັ ການເຮດັ ເສນ້ັ ຝາ້ ຍ ແລວ້ ອະທບິ າຍແຜນວາດດງ່ັ ກາ່ ວ ໃຫຄ້ ູ ແລະ ເພອ່ື ນຮວ່ ມຫອ້ ງຟງັ ໂດຍນາໍ ໃຊໂ້ ຄງຮາ່ ງຂອງບດົ ອະທບິ າຍເຂາ້ົ ໃນການກະກຽມການ ເວາ້ົ ວາ່ ຈະເວາ້ົ ຫຍງັ ? ນາໍ ໃຊຄ້ າໍ ເວາ້ົ ຂອງຕນົ ເອງໃນບດົ ອະທບິ າຍ (ບໃ່ໍ ຫກ້ າ່ ຍຈາກປມ້ຶ ແບບຮຽນ) ແລະ ພະຍາຍາມເວາ້ົ ຕາມແຜນວາດຂອງກດິ ຈະກໍາ ໂດຍບອ່ໍ ່ານຈາກປຶມ້ . ນໍາໃຊ້ຄໍາສບັ ແລະ ໄວຍາກອນທໄີ່ ດ້ຮຽນຜ່ານມາໃນບົດຮຽນນ້ີ ເຂາົ້ ໃນການນໍາສະເໜີຂອງຕນົ . 16 ຝຶຶກການຂຽນຕອນໃດໜຶ່່�ງຂອງບົດົ ອະທິິບາຍຮ່ວ່ ມກັບັ ນາຍຄູູ ຝຶຶກການຂຽນ ຈງ່ົ ປະຕິບດັ ກດິ ຈະກໍາຮ່ວມກັບນາຍຄູ ແລະ ໝູ່ ໂດຍການນໍາໃຊໂ້ ຄງຮ່າງການ ຂຽນ ແລວ້ ຂຽນຕອນເປດີ ຫວົ ເລືອ່ ງຮ່ວມກັບນາຍຄູ ຫົວຂໍ້: ຫວົ ຂໍ້ບດົ ຮຽນສາມາດຂຽນເປນັ ຄາໍ ການເຮດັ ເສັ້ນຝ້າຍແບບດງັ້ ເດມີ ເປັນແນວໃດ? 11 ຖາມກໍໄດ.້ ເປີດຫົວເລ່ືອງ: ສ່ງິ ທີຕ່ ອ້ ງອະທິບາຍ ເປີດຫວົ ເລື່ອງຂອງການນາໍ ສະເໜີບດົ . ບອກຂນັ້ ຕອນທ່ີຈະອະທິບາຍໃນບົດ. ຂອ້ ຍຈະນາໍ ສະເໜບີ ດົ ຂອງຂອ້ ຍແນວໃດ? ຍັງມຫີ ຍັງອກີ ບ່ໍທຂ່ີ ອ້ ຍຈະຕອ້ ງເຮດັ ? 17 ຕື່່�ມຂໍ້້�ມູູນກ່ຽ່ ວກັບັ ບົົດອະທິບິ າຍໃສ່່ໂຄງຮ່່າງ ສ້້າງໂຄງຮ່່າງການຂຽນ ຂຽນບົົດໃນຂັ້້�ນຮ່່າງ ເບິງ່ ໂຄງຮ່າງຂອງບົດອະທິບາຍຢູຂ່ ້ໍທີ 10 18 ຂຽນບົົດນໍາໍ ສະເໜີຕີ າມໂຄງຮ່່າງໃສ່ປ່ ຶ້້�ມຂຽນ ນໍາໃຊ້ແນວຄດິ ຈາກຂໍ້ທີ 17 ໑໑໕ 115 LL-G4.indb 115 13/06/2022 15:06:29

19 ນໍໍາໃຊ້ຄ້ ໍາໍ ຖາມລຸ່່�ມນີ້້� ເພື່່�ອກວດແກ້້ບົົດອະທິິບາຍຮ່ວ່ ມກັບັ ໝູ່່� ກວດແກ້້ບົດົ ປຽ່ ນກັນກວດແກ້ບົດອະທິບາຍໃຫຖ້ ືກຕ້ອງ ແລະ ສມົ ບນູ ຂຶນ້ ໂດຍນໍາໃຊ້ຄາໍ ຖາມລ່ມຸ ນ:້ີ ก ແຜນວາດສໍາເລັດແລ້ວບໍ່? ก ມນັ ຖືກຕ້ອງແລວ້ ບ່ໍ? ก ໃນບດົ ນາໍ ສະເໜໄີ ດປ້ ະຕບິ ດັ ຕາມໂຄງຮາ່ ງຂອງບດົ ອະທບິ າຍ ຫືຼ ບ?່ໍ ก ມຂີ ້ມໍ ູນໃດຂາດຫາຍໄປ ຫືຼ ບ?ໍ່ ก ມີການໃຊຄ້ ໍາສບັ ສະເພາະທ່ີພວົ ພນັ ກບັ ການເຮດັ ເສນ້ັ ຝ້າຍຖືກຕ້ອງ ຫືຼ ບ່?ໍ ก ມີການໃຊ້ຄາໍ ສບັ ບອກເວລາຕາມລາໍ ດັບຢາ່ ງເໝາະສົມບ?ໍ່ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 20 ປັັບປຸຸງ ແລະ ຂຽນບົົດຂັ້້�ນສຸຸດທ້້າຍ ປັບັ ປຸຸງບົົດຂັ້້�ນສຸຸດທ້້າຍ 11 ກວດເບງ່ິ ບດົ ຂນ້ັ ສດຸ ທາ້ ຍຂອງຕນົ ໂດຍອງີ ໃສ່ຄໍາຖາມລ່ມຸ ນ້ີ: ก ຂອ້ ຍຮບູ້ ່ໍວ່າ ຂ້ອຍຈະສະເໜບີ ົດຕອນໃດ? ก ການເວາ້ົ ຫຼາຍໆຄງ້ັ ກ່ອນການນໍາສະເໜຈີ ະຊ່ວຍໃຫ້ການນໍາສະເໜີຂອງ ຂອ້ ຍໄດດ້ ີບໍ?່ ก ແຜນວາດຂອງຂອ້ ຍສໍາເລັດແລ້ວ ຫືຼ ບ?່ໍ ก ແຜນການນາໍ ສະເໜີຂອງຂອ້ ຍມເີ ນອ້ື ໃນຄບົ ຖ້ວນຕາມຂນັ້ ຕອນບ?່ໍ ก ຂອ້ ຍໄດໃ້ ຊໄ້ ວຍາກອນ, ຄໍາສບັ ແລະ ເຄື່ອງໝາຍວກັ ຕອນທີ່ພວກເຮາົ ໄດ້ ຮຽນເຂາ້ົ ໃນບົດຮຽນນ້ີບ?ໍ່ ก ຂ້ອຍໄດ້ຝກຶ ຊອ້ ມການນາໍ ສະເໜຂີ ອງຂອ້ ຍຄ້ງັ ສຸດທາ້ ຍຈນົ ເຮດັ ໃຫຂ້ ້ອຍມີ ຄວາມພອ້ ມ ແລະ ໝັ້ນໃຈ ຫືຼ ບໍ່? ก ຂ້ອຍໄດ້ເຮັດຕາມຄໍາເຫັນຂອງເພ່ືອນຮວ່ ມຫ້ອງຮຽນບ່?ໍ ก ຂອ້ ຍຈະນາໍ ສະເໜບີ ດົ ຂອງຂອ້ ຍໄດແ້ ລວ້ ບ?່ໍ 116 ໑໑໖ LL-G4.indb 116 13/06/2022 15:06:29

ບົດທີ 12 ວິຖີຊີວິດແບບດັ້ງເດີມ (ຕໍ)່ ຜະລດິ ຕະພນັ ຂອງຝາ້ ຍເຂາົ້ ໄປໃນຮ້ານຄ້າດວ້ ຍວທິ ີໃດ? ພວກເຮາົ ເລ່ີມຕນ້ົ ເທາະ ກ່່ອນການອ່່ານ 1 ຄົ້້�ນຄິດິ ແລະ ຂຽນກ່ຽ່ ວກັບັ ຂັ້້�ນຕອນການຜະລິດິ ຝ້າ້ ຍຈົນົ ຮອດຮ້າ້ ນຄ້າ້ ການນໍາໃຊວ້ ິທກີ ານຄົ້ນຄິດກ່ຽວ ກບັ ຫົວຂ້ກໍ ່ອນການອ່ານ ເພືອ່ ຄົນ້ ຄິດກຽ່ ວກັບສ່ງິ ຮູ້ແລ້ວ ກ່ອນການອ່ານບດົ ໃດໜ່ຶງທີ່ມີຄວາມກຽ່ ວຂອ້ ງ. ຂຽນ ຫຼື ແຕ້ມສງ່ິ ທີເ່ ຈົາ້ ຮູ້ກຽ່ ວກບັ ຂ້ນັ ຕອນການຜະລດິ ຝາ້ ຍຈາກຕ້ົນໄປສູ່ຮາ້ ນ ຄ້າໃສ່ປຶ້ມຂຽນ. 2 ຈັບັ ຄູ່່�ຮູູບພາບໃສ່ກ່ ັັບຄໍໍາສັບັ 12 ຄໍາໍ ສັັບສໍໍາຄັັນ ຕກົ ໂມະ ຍ້ອມ ລວດລາຍ ຜະລດິ ຕະພນັ ການອ່່ານ 3 ອ່່ານບົົດ ຈາກຕົ້້�ນໄປສູ່່�ຮ້າ້ ນຄ້າ້ ການເຊ່ອື ມໂຍງໂດຍການເບງິ່ ຮບູ ພາບ ຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮົາສາມາດສາ້ ງຈດຸ ເຊື່ອມໂຍງ ລະຫວາ່ ງຂ້ໍມູນ ແລະ ປະສບົ ການໃໝໆ່ ຢູ່ໃນບົດເລ່ອື ງ ແລະ ສິ່ງທຮີ່ ູຜ້ າ່ ນມາແລ້ວ. ໑໑໗ 117 LL-G4.indb 117 13/06/2022 15:06:29

ພວກເຮົາຈະນາໍ ໃຊ້ວທິ ກີ ານນີແ້ ນວໃດ?ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ເບິງ່ ຮບູ ພາບທ່ີມຂີ ມໍ້ ູນທີສ່ າໍ ຄນັ ຕາ່ ງໆໃນຂະນະອາ່ ນ ແລວ້ ຢດຸ ເພ່ອື ຄ້ນົ ຄດິ ແລະ ເວ້າົ ກຽ່ ວກັບສ່ງິ ທີຮ່ ູ້ທີ່ພວົ ພັນກບັ ຫົວຂໍ້ ແລະ ຂໍ້ມູນເພ່ີມເຕີມຈາກຮູບພາບດ່ັງກາ່ ວ. ຈາກຕ້ົນໄປສ່ຮູ າ້ ນຄາ້ ທາ່ ນໂອທອງ ແມ່ນນັກຂ່າວປະຈໍາຢູ່ ສະຖານວີ ທິ ະຍຸ ແຂວງວຽງຈນັ ພວມສາໍ ພາດ ທາ່ ນນາງລິສາຢາ່ ງ ເຈົ້າຂອງຮ້ານຄ້າຂາຍ ຜະລິດຕະພັນຝ້າຍລາວທ່ີຄົນສ່ວນຫຼາຍນິ ຍມົ ຢູ່ທີ່ຕະຫຼາດໃນວຽງຈັນ. ນັກຂາ່ ວ: “ສະບາຍດີ ຂາ້ ພະເຈົ້າຊື່ ໂອທອງ ນກັ ຂ່າວວິທະຍແຸ ຂວງວຽງຈນັ . ມື້ 12 ນເີ ຮົາຈະມາຊອກຮນູ້ ໍາກັນວ່າ ເປັນ ຫຍງັ ຮາ້ ນຂອງເຈ້ົາຈ່ງຶ ມຊີ ືສ່ ຽງ?”. ແມຄ່ າ້ : “ສະບາຍດີ ຂ້າພະເຈົ້າຊນື່ າງລິສາຢ່າງ ເຈ້ົາຂອງຮ້ານຂາຍຜະລດິ ຕະພນັ ຝາ້ ຍລາວ ເຊນີ ເຂາ້ົ ມາໃນຮາ້ ນເລີຍເດ”ີ . ນັກຂ່າວ: “ປັດໂທ! ຮາ້ ນຂອງເຈາ້ົ ມແີ ຕ່ເຄື່ອງງາມຫຼາຍ! ເຈົາ້ ບອກໄດ້ບໍ່ວ່າ ຜະລດິ ຕະ ພັນຝ້າຍນເ້ີ ອາົ ມາຈາກໃສ?” ແມ່ຄາ້ : “ໄດ,້ ຜະລດິ ຕະພັນເຫົ່ຼານມີ້ າຈາກຊາວບາ້ ນເພາະວາ່ ຂອ້ ຍມັກສມີ ກື ານຕ່າໍ ຂອງເຂົາເຈາ້ົ ”. ນກັ ຂ່າວ: “ງາມຫຼາຍເນາະ! ເຈ້ົາຮ້ຂູ ັນ້ ຕອນການຕາ່ໍ ແຜນ່ ແພບ?່ໍ ” ແມ່ຄາ້ : “ເຈາ້ົ . ມຫີ າຼ ຍຂນ້ັ ຕອນສມົ ຄວນ. ທາໍ ອດິ ເຂາົ ເຈາ້ົ ເອາົ ຝາ້ ຍໄປຍອ້ ມສຕີ າມຄວາມ ຕ້ອງການ”. ນັກຂາ່ ວ: “ເຂົາເຈາົ້ ຍອ້ ມສດີ ວ້ ຍຫຍງັ ?” ແມ່ຄາ້ : “ເຂາົ ເຈົາ້ ໃຊ້ສທີ ໍາມະຊາດທີຍ່ ອ້ ມດວ້ ຍເປອື ກໄມ້, ໃບໄມ,້ ຂີ້ງົວແຫ້ງມາຕ້ົມ ແລວ້ ເອາົ ຝາ້ ຍລົງ”. ນັກຂາ່ ວ: “ເປນັ ຕາໜ້າສນົ ໃຈເນາະ! ຕຈໍ່ າກນນັ້ ເຂົາເຈ້ົາເຮດັ ຫຍັງ?” 118 ໑໑໘ LL-G4.indb 118 13/06/2022 15:06:30

ແມ່ຄາ້ : “ຫັງຼ ຈາກນັ້ນ, ກເໍ ອົາຝ້າຍໄປຕາກໃສຮ່ າວທີ່ເຮດັ ດ້ວຍໄມ້ປ່ອງ ເພື່ອໃຫ້ຖກື ແສງແດດ ເພາະວາ່ ບໍໃ່ ຫ້ຝ້າຍທຍີ່ ອ້ ມແລວ້ ນ້ນັ ຕກົ ໂມະ ແລະ ເພ່ອື ໃຫ້ສີຈບັ ກບັ ຝາ້ ຍໄດດ້ ນົ ນານ. ຕໄ່ໍ ປເຂາົ ເຈາ້ົ ກເໍ ອາົ ຝາ້ ຍປນ່ັ ເປນັ ຫອຼ ດ ຫືຼ ກ້ໍ ດວ້ ຍຫາຼ ”. ນັກຂາ່ ວ: “ເຈົ້າ! ຟງັ ຄມື ີຫຼາຍຂ້ນັ ຕອນເນາະ! ເຂາົ ເຈ້າົ ເຮັດຫຍງັ ອີກຕຈ່ໍ າກນັ້ນ?” ແມ່ຄາ້ : “ຕໍໄ່ ປແມ່ນການຄນົ້ ຫູກ. ເຂົາເຈົາ້ ເອາົ ເສນ້ັ ຝ້າຍທ່ແີ ກວງ່ ໃສ່ຫອຼ ດແລວ້ ມາ ເຮັດເປັນເຄືອຫູກ ໂດຍນາໍ ໃຊ້ເຝອື ທີ່ເຮດັ ດວ້ ຍໄມແ້ ກນ່ ເພອ່ື ກາໍ ນົດສວີ ່າຈະ ເອົາສດີ ຽວ ຫືຼ ຫຼາຍສ”ີ . ນັກຂ່າວ: “ເຈາ້ົ , ຂ້ັນຕໄໍ່ ປແມນ່ ຕໍາ່ ບ?່ໍ ” ແມຄ່ າ້ : “ຍງັ ເທອ່ື , ຂນ້ັ ຕອນນແ້ີ ມນ່ ສບື ຫກູ ເຂາົ ເຈາ້ົ ເອາົ ເຄອື ຫກູ ມາຕໃ່ໍ ສກ່ ບັ ຟມື ດວ້ ຍ ການມດັ ຝາ້ ຍເຄອື ຫກູ ໃສກ່ ບັ ຝາ້ ຍທຢ່ີ ກູ່ ບັ ຟມື ໃຫເ້ ຂາ້ົ ກນັ ໄປຕາມລາໍ ດບັ ເທອ່ື ລະເສ້ນັ ຈນົ ຄົບທຸກເສນ້ັ ແລ້ວເອົາໄປໃສ່ກີ່ໂດຍດງຶ ເຄອື ຫກູ ໃຫເ້ ຄ່ງັ ແລວ້ ຄດັ ໄວຢ້ ່າງແໜ້ນແກນ່ ”. 12 ນັກຂ່າວ: “ຕ່ໍໄປຮອດຂັ້ນຕ່າໍ ແລ້ວບ?ໍ່ ” ແມ່ຄ້າ: “ເຈາ້ົ ແມ່ນແລວ້ ! ຂ້ນັ ຕອນນີ້ໃຊເ້ ວລາດົນນານ ແລະ ຄວາມອດົ ທົນພສໍ ມົ ຄວນ ຍອ້ ນວາ່ ການຕາ່ໍ ຫກູ ແມນ່ ຕາ່ໍ ດວ້ ຍຝາ້ ຍເທອ່ື ລະເສນ້ັ ໂດຍໃຊກ້ ະສວຍ ທ່ີມຮີ ູບຮາ່ ງຄ້າຍຄກື ັບເຮືອສໍາລັບສອດກຫ້ໍ ຼອດ ດງັ່ ນ້ັນ; ຈ່ຶງເປນັ ສາເຫດເຮັດ ໃຫໃ້ ຊ້ເວລາດົນຈ່ຶງໄດແ້ ຜ່ນແພ”. ນັກຂ່າວ: “ໂອ! ແມ່ນແທໄ້ ດ!໋ ຂາ້ ພະເຈ້າົ ຈໄື່ ດ້ຕອນຍັງນ້ອຍເຄີຍເຫັນແມ່ກະກຽມ ເພືອ່ ຕ່ໍາແຜ່ນແພ ດຽວນຂີ້ ້າພະເຈ້າົ ມາຢໃູ່ ນເມືອງບສ່ໍ ູເ້ ຫັນແລວ້ . ເອ!ີ ເຈາົ້ ຮູບ້ ໍຕ່ າ່ໍ ເຄອື ໜງຶ່ ດົນປານໃດ?” ແມຄ່ າ້ : “ມັນກໍແລ້ວແຕ່ລາຍ, ຖາ້ ແຜນ່ ແພມີລວດລາຍມ່ນຸ ແລະ ງົດງາມຈງ່ຶ ໃຊ້ເວ ລາດນົ ”. ນກັ ຂາ່ ວ: “ໂອ! ໃຊ້ເວລາດນົ ເນາະ! ເຂົາເຈາົ້ ຄງົ ຈະໃຊຄ້ ວາມອົດທນົ ຫຼາຍເນາະ! ເຂາົ ເຈາ້ົ ເອາົ ແຜນ່ ແພໄປເຮດັ ຫຍງັ ເວລາຕໍ່າແລ້ວ?” ແມ່ຄ້າ: “ຫັງຼ ຈາກຕັດແຜ່ນແພອອກຈາກກ່ເີ ຂາົ ເຈາ້ົ ກໍເອາົ ມາຂາຍໃຫແ້ ມ່ຄາ້ ຕາມຕະ ຫຼາດ ເບງ່ິ ແມ້! ກອງຜາ້ ງາມໆ ເຫຼາ່ົ ນີ້ກໍແມ່ນສມີ ຂື ອງເຂາົ ເຈ້ົາ ແຜນ່ ແພເຫົຼ່າ ນ້ສີ າ້ ງລາຍຮັບໃຫ້ແກ່ຄອບຄົວໄດມ້ ຊີ ວີ ດິ ການເປັນຢູ່ດີຂນຶ້ ”. ໑໑໙ 119 LL-G4.indb 119 13/06/2022 15:06:30

ນັກຂ່າວ: “ເປນັ ຫຍັງແຜ່ນແພຮ້ານເຈາ້ົ ຈຶງ່ ມີຫາຼ ຍແທ?້ ” ແມຄ່ າ້ : “ກເໍ ພາະວາ່ ມນັ ຕາໍ່ ດວ້ ຍມດື ວ້ ຍເຫດນນ້ັ ມນັ ຈງ່ຶ ມຄີ ວາມຕອ້ ງການສງູ . ລກູ ຄາ້ ທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດສົນໃຈຫຼາຍບາງຄົນຊືຫ້ ຼາຍຕອ່ ນ ເພ່ອື ເອົາ ໄປຕັດເຄ່ືອງນຸ່ງຫມ່ົ , ເຮດັ ເປັນກະເປາົ ຖ,ື ເຄອ່ື ງໃຊໃ້ ນຄວົ ເຮືອນ ແລະ ເປນັ ແຫຼງ່ ລາຍຮບັ ທີສ່ າໍ ຄນັ ຂອງຄອບຄວົ ນາໍ ອກີ ”. ນກັ ຂ່າວ: “ເຈ້ົາ! ເປັນວິທີທດ່ີ ີ. ຂອບໃຈຫາຼ ຍໆທ່ໃີ ຫຂ້ ມໍ້ ູນທ່ເີ ປັນໜາ້ ສົນໃຈຫຼາຍ”. ແມຄ່ າ້ : “ດ້ວຍຄວາມເຕັມໃຈ. ຂອບໃຈຫຼາຍໆ”. 4 ນຳຳ�ໃຊ້ກ້ ານເຊື່່�ອມໂຍງຜ່າ່ ນຮູູບພາບ ການຄິດິ ກ່່ຽວກັັບບົົດ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ພວກເຮາົ ນາໍ ໃຊ້ວິທຫີ ັງຼ ການອ່ານ ເຊ່ັນ: ສ້າງການ ເຊອື່ ມໂຍງຜ່ານຮບູ ພາບ ເພື່ອພຈິ າລະນາກ່ຽວກບັ ຂໍ້ມູນ ທີພ່ ວກເຮົາມີ ແລະ ໄດຮ້ ຽນຜາ່ ນມາ. 12 5 ອ່າ່ ນບົົດສໍາໍ ພາດແບບເປັັນຄູ່່� ການອ່່ານ ເບ່ງິ ບດົ ອ່ານຢ່ຂູ ໍ້ທີ 3 ພວກເຮົາເບິ່ງໃກ້ໆເທາະ 6 ເລົ່່�າຄືືນບົດົ ສໍາໍ ພາດກ່່ຽວກັບັ ຂັ້້�ນຕອນການຜະລິດິ ແຜ່ນ່ ແພ ການເລົ່່�າບົດົ ຄືືນ ຈ່ງົ ເລາົ່ ຄນື ຂນ້ັ ຕອນຕ່າງໆທີ່ທາ່ ນນາງລິສາຢ່າງ ອະທິບາຍກຽ່ ວກບັ ວທິ ກີ ານຜະ ລດິ ແຜນ່ ແພ, ໃຫຖ້ ກື ຕາມລາໍ ດບັ ໂດຍໃຊຄ້ າໍ ສບັ ບອກເວລາດວ້ ຍຄາໍ ເວາ້ົ ຂອງຕນົ ເອງ. ທາໍ ອດິ ຕມ່ໍ າ ຫງັຼ ຈາກ ສດຸ ທາ້ ຍ ຈາກນນ້ັ ອນັ ທສີ າມ ຕໄ່ໍ ປ 7 ຊອກຫາຄໍໍາກໍາໍ ມະວະລີີທີ່່�ກ່່ຽວຂ້ອ້ ງກັບັ ຂັ້້�ນຕອນການຕໍ່່�າແຜ່່ນແພ ຄໍໍາສັັບ ແລະ ວະລີີໃໝ່່ ກາໍ ມະວະລແີ ມນ່ : ວະລທີ ຂ່ີ ນ້ຶ ຕນ້ົ ດວ້ ຍຄາໍ ກາໍ ມະ. ກາໍ ມະວະລໃີ ນບດົ ອະທບິ າຍກຽ່ ວກບັ ຂນ້ັ ຕອນການຜະລິດແຜ່ນຜາ້ ມີຄືດັ່ງນ້:ີ 1. ຍ້ອມຝາ້ ຍ 3. ປັນ່ ຝາ້ ຍ 5. ສືບຫກູ ໃສກ່ ່ີ 2. ຕາກຝ້າຍ 4. ຄນົ້ ຫູກ 6. ຕໍ່າຫກູ 7.ຕັດແຜນ່ ແພ 120 ໑໒໐ LL-G4.indb 120 13/06/2022 15:06:30

8 ຊອກຫາຄຳຳ�ຕໍ່່�ກ່່ຽວກັບັ ການບອກເຫດ ແລະ ຜົນົ ຢູ່່�ໃນບົົດ ໄວຍາກອນ ຄໍາຕໍ່ກ່ຽວກັບການບອກເຫດ ແລະ ຜົນ ຄໍາຕໍ່ຖືກນໍາໃຊ້ ເພື່ອຕໍ່ຄໍາສັບ ຫຼື ປະໂຫຍກ ແລະ ຄາໍ ສບັ ຕາ່ ງໆ ເຊນ່ັ : ຍອ້ ນວາ່ , ເພາະສະນນ້ັ , ເນອ່ື ງຈາກອນັ ນ,້ີ ດງ່ັ ນນ້ັ , ເພາະເຫດນ,້ີ ນນ້ັ ໝາຍຄວາມ ວ່າ, ດວ້ ຍເຫດນ້ັນ ແມນ່ ຄໍາຕ່ກໍ ່ຽວກບັ ການບອກເຫດ ແລະ ຜນົ . ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ເຖິງສາຍພົວພັນ ລະຫວ່າງເຫດການ ຫຼື ສິ່ງຕ່າງໆ, ມາຈາກອີກສ່ງິ ໜຶງ່ . ເຫດ ແລະ ຜົນຈະອະທິບາຍໃຫ້ຮວູ້ ່າແມນ່ ຫຍັງເກດີ ຂນ້ຶ ແລະ ຍ້ອນຫຍງັ ມນັ ຈຶງ່ ເກດີ ຂ້ນຶ . 9 ສົົນທະນາຂໍ້້�ແຕກຕ່າ່ ງລະຫວ່າ່ ງທັງັ ສອງບົົດທີ່່�ເວົ້້�າກ່ຽ່ ວກັບັ ຝ້າ້ ຍ ແນວຄິດິ ຂອງບົດົ ຈງ່ົ ນໍາໃຊ້ຄໍາຖາມລຸ່ມນ້ີ ສົນທະນາກັນເປນັ ກມຸ່ ເພ່ືອຊອກຫາຄວາມແຕກຕາ່ ງ ຂອງວທິ ເີ ຮດັ ເສນ້ັ ຝາ້ ຍ ແລະ ບດົ ຜະລດິ ຕະພນັ ຂອງຝາ້ ຍເຂາ້ົ ໃນຮາ້ ນຄາ້ ດວ້ ຍວທິ ໃີ ດ? • ບດົ ເຫາຼ່ົ ນ້ີມຄີ ວາມຄ້າຍຄກື ນັ ແລະ ແຕກຕາ່ ງກນັ ແນວໃດ? 12 • ອີງຕາມຄວາມຄດິ ຂອງເຈ້ົາແລ້ວ, ບດົ ສາໍ ພາດ ທເ່ີ ຈາ້ົ ອ່ານແມ່ນບດົ ອະທບິ າຍ ຫືຼ ບ່ໍ? ຍ້ອນຫຍັງ? ພວກເຮົາຂຽນເທາະ 10 ຮຽນກ່ຽ່ ວກັບັ ໂຄງຮ່່າງຂອງບົົດອະທິບິ າຍ ໂຄງຮ່່າງຂອງປະເພດບົົດ ເບ່ງິ ໂຄງຮາ່ ງຂອງບດົ ອະທບິ າຍຢູໃ່ ນຂໍ້ 10 ບົດທີ 11 ຂຽນທວາຍ 11 ຂຽນທວາຍທີ່່�ເນັ້້�ນໃສ່ຄ່ ໍາໍ ສັບັ ທີ່່�ມີຕີ ົົວສະກົົດ ຕົວສະກດົ ແມນ່ ພະຍັນຊະນະທສ່ີ ຽງຂອງມນັ ໄປຜັນສຽງສະຫະຼ ໃນຄໍາເວົາ້ ໃຫ້ກາຍເປນັ ຄາໍ ຕາຍ ຫຼື ຄໍາເປນັ ຕາມສຽງຜັນຂອງຕວົ ສະກົດ. ພະຍັນຊະນະທໃີ່ ຊ້ເປນັ ຕົວສະກດົ ຕາມແມສ່ ະກົດ ຕາ່ ງໆມີດັ່ງນີ້: ກ, ງ, ຍ, ດ, ນ, ບ, ມ, ວ ຈງ່ົ ຂຽນທວາຍກັບນາຍຄູ ເລີມ່ ແຕ່ ແມ່ຄ້າ: ເຈ້າົ ! ແມ່ນແລ້ວ ຈນົ ເຖິງ ໄດ້ແຜນ່ ແພ 12 ເລືືອກເອົາົ ຄໍາໍ ຕໍ່່�ທີ່່�ຖືກື ຕ້ອ້ ງ ການຝຶກຶ ໄວຍາກອນ ຕມື່ ຄາໍ ຕກ່ໍ ່ຽວກບັ ການບອກເຫດ ແລະ ຜົນໃສ່ບ່ອນຫວ່າງໃຫ້ຖກື ຕ້ອງ 1. ຝາ້ ຍທ່ຍີ ້ອມຕ້ອງຕາກແດດໃຫແ້ ຫງ້ ດ,ີ ຖ້າບ.່ໍ .............ເສນັ້ ຝາ້ ຍກຈໍ ະຕກົ ໂມະ. ໑໒໑ 121 LL-G4.indb 121 13/06/2022 15:06:30

2. ແຜ່ນແພມີລວດລາຍມ່ນຸ ແລະ ງດົ ງາມ.........................ມນັ ຈຶ່ງໃຊ້ເວລາດົນ. 3. ................ມັນເປນັ ຜະລດິ ຕະພັນທີ່ເຮດັ ດ້ວຍມື, ມັນຈງຶ່ ມຄີ ວາມຕອ້ ງການສງູ . 4. ຊາວບາ້ ນຜະລິດແຜ່ນແພທມີ່ ີຄຸນນະພາບສງູ ,.................ພວກເຂາົ ຈງ່ຶ ມຊີ ີວດິ ທ່ີດີຂ້ຶນ. 13 ຈັັດລຽງລໍໍາດັັບຄໍໍາກຳຳ�ມະ ແລະ ອະທິບິ າຍກ່ຽ່ ວກັບັ ຂັ້້�ນ ການຝຶກຶ ຄຳຳ�ສັບັ ແລະ ວະລີໃີ ໝ່່ ຕອນການຜະລິິດແຜ່່ນແພ ຈງ່ົ ຈດັ ລຽງຄາໍ ກໍາມະຕໍໄ່ ປນ້ີ ໃຫຖ້ ກື ຕ້ອງຕາມລາໍ ດບັ . ຈາກນນ້ັ , ໃຫໃ້ ຊຄ້ າໍ ກາໍ ມະ ສ້າງເປນັ ກາໍ ມະວະລີ ເພ່ອື ອະທິບາຍກຽ່ ວກບັ 7 ຂ້ັນຕອນຂອງການຜະລິດແຜ່ນແພ. ຕັດແຜນ່ ແພ, ປ່ັນ, ຍ້ອມ, ຕໍ່າ, ຄົນ້ ຫູກ, ຕາກ, ສືບຫກູ . ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 14 ຄົ້້�ນຄິດິ ກ່ຽ່ ວກັັບຮູບູ ແບບຂອງການນໍໍາສະເໜີີຂໍ້້�ມູູນໃດໜຶ່່�ງ ເຈົ້້�າຄິິດວ່່າແນວໃດ? ຈງ່ົ ຄົນ້ ຄິດ ແລະ ສນົ ທະນາກ່ຽວກັບຮູບແບບການນາໍ ສະເໜີຂມໍ້ ູນທີໜ່ ້າສົນໃຈ 12 ແລະ ຄບົ ຖວ້ ນຕາມບດົ ສາໍ ພາດ ທາ່ ນນາງວໄິ ລ ແລວ້ ຂຽນຂມ້ໍ ນູ ໃນການສນົ ທະນາ ພວກເຮົາໂຮມທກຸ ຢ່າງເຂາົ້ ກັນເທາະ 15 ອ່າ່ ນໜ້້າວຽກຂອງພວກເຈົ້້�າສໍໍາລັບັ ບົດົ ຮຽນ ເຈົ້້�າຈະເຮັັດແນວໃດ? ໜ້າວຽກ: ກະກຽມອອກແບບແຜ່ນພັບຂອງຮາ້ ນຄາ້ ທ່ີອະທບິ າຍຂນັ້ ຕອນຜະລິດແຜນ່ ແພ ເລມ່ີ ຈາກຕ້ົນຈົນໄປເຖງິ ຮ້ານຄາ້ . ແຜ່ນພັບດ່ັງກ່າວນມີ້ ໄີ ວແ້ ຈກຢາຍໃຫລ້ ູກຄາ້ ທີເ່ ຂ້າົ ມາຢ້ຽມຊົມຮ້ານ ຄ້າ. ຈົງ່ ສ້າງແຜນ່ ພບັ ໃຫ້ມຄີ ວາມສນົ ໃຈ ແລະ ຂໍມ້ ນູ ທີ່ຖກື ຕ້ອງຄົບຖວ້ ນສໍາລັບຜອູ້ າ່ ນ. ຈງ່ົ ນໍາໃຊ້ ຄໍາສບັ ໃໝ່, ໄວຍາກອນ ແລະ ຕວົ ສະກດົ ທີເ່ ຈາ້ົ ໄດຮ້ ຽນຢູ່ໃນບດົ ດັ່ງກາ່ ວນີ້ ເຈົ້າສາມາດນໍາໃຊ້ໄດ້ ທງັ ຮູບພາບ ແລະ ຂ້ໍຄວາມ. ໃນເວລາປະຕບິ ັດກດິ ຈະກໍາໃຫເ້ ອົາໃຈໃສສ່ ະທອ້ ນຄນື ກຽ່ ວກັບສິ່ງທ່ເີ ຈາ້ົ ກາໍ ລັງ ເຮັດ ແລະ ຄາໍ ຖາມທຕ່ີ ອ້ ງຕອບ: • ເຈ້າົ ຈະເຮດັ ແນວໃດ? • ແມ່ນຫຍັງ ທເ່ີ ຈ້ົາເຮດັ ໄດ້ດ?ີ • ເຈາ້ົ ຕ້ອງການຄວາມຊວ່ ຍເຫອືຼ ຫຍັງແດ?່ 122 ໑໒໒ LL-G4.indb 122 13/06/2022 15:06:30

• ເຈ້ົາຈະເຮັດຫຍັງຕໍ?່ ຊອກຫາຄວາມຈະແຈງ້ ຄາໍ ຖາມບາງ ອນັ ທ່ີຕ້ອງຖາມ: • ຂໂໍ ທດນາຍຄ,ູ ນ້ອງບ່ເໍ ຂ້າົ ໃຈ ກ່ຽວກັບສ່ິງນ.ີ້ ອະທິບາຍຄນື ໃຫ້ ນອ້ ງຟັງຄືນອີກໄດບ້ ?່ໍ • ນອ້ ງບແໍ່ ນ່ໃຈວາ່ ສງິ່ ນີ້ໝາຍຄວາມວາ່ ແນວໃດ? ອະທບິ າຍໃຫນ້ ້ອງໄດບ້ ່?ໍ • ນອ້ ງຄວນເຮັດຫຍັງຕ?ໍ່ 16 ສ້້າງໂຄງຮ່່າງ ແລະ ອອກແບບສ່່ວນໃດໜຶ່່�ງຂອງແຜ່່ນພັັບຮ່່ວມກັບັ ນາຍຄູູ ຝຶຶກການຂຽນ ຫວົ ຂໍ້: ຫົວຂບ້ໍ ົດຮຽນສາມາດ ຂັ້ນຕອນການນໍາເອົາຝ້າຍຈາກຕ້ນົ ໄປສູ່ຮ້ານຄ້າດ້ວຍວທິ ໃີ ດ? ຂຽນເປັນຄາໍ ຖາມໄດ້. 12 ເປດີ ຫວົ ເລອື່ ງ: ສິງ່ ທີ່ຕອ້ ງ ນກັ ຂ່າວປະຈາໍ ຢູ່ສະຖານີວທິ ະຍຸ ແຂວງວຽງຈນັ ພວມສໍາພາດ ອະທບິ າຍບອກຂັ້ນຕອນທີ່ ເຈາົ້ ຂອງຮ້ານຄາ້ ຂາຍຜະລດິ ຕະພັນຝາ້ ຍລາວ ທ່ຄີ ົນສວ່ ນຫຼາຍ ຈະອະທບິ າຍໃນບດົ . ນິຍມົ ຢູທ່ ່ີຕະຫຼາດໃນວຽງຈນັ . ເນືອ້ ເລ່ອື ງ: ແຕ່ລະຂ້ນັ ຕອນມີ ຂັ້ນຕອນ ມີຫຍງັ ມຫີ ຍງັ ເກດີ ຂຶນ້ ຍອ້ ນຫຍງັ ຜົນສະ ທ້ອນຕ່ໍເຫດການຕໍ່ໄປ 1 ແນວໃດ? ການຍອ້ ມ ສີທີ່ນໍາມາໃຊເ້ ຮັດດ້ວຍ ເພອ່ື ໃຫໄ້ ດ້ ຝາ້ ຍ. ວັດຖດຸ ບິ ຈາກທາໍ ມະຊາດ ສຕີ າມຄວາມ ເຊນ່ັ : ເປືອກໄມ,້ ໃບໄມ້ ຕ້ອງການ. ແລະ ຂ້ີງວົ ແຫງ້ . ແຜນ່ ພັບ ແມ່ນເອກະສານໃຫຂ້ ໍ້ມນູ ໜຶງ່ ໂດຍທ່ວົ ໄປແລວ້ ຈະຖືກພບັ ໃຫ້ເປັນ 2 ຫຼື 3 ສວ່ ນ. ແຜນ່ ພບັ ຈະມີຫຼາຍຮບູ ພາບ ແລະ ຂມໍ້ ນູ ຕາ່ ງໆກຽ່ ວກບັ ຫົວຂ້ໍ, ຜະລດິ ຕະ ພັນ, ສະຖານທ່ໃີ ດໜງຶ່ ແລະ ເລືອ່ ງອນື່ ໆ. ໑໒໓ 123 LL-G4.indb 123 13/06/2022 15:06:31

17 ຕື່່�ມຂໍ້້�ມູນູ ກ່ຽ່ ວກັບັ ບົດົ ອະທິບິ າຍໃສ່ໂ່ ຄງຮ່າ່ ງ ສ້າ້ ງໂຄງຮ່າ່ ງການຂຽນ ຂຽນບົດົ ໃນຂັ້້�ນຮ່າ່ ງ ເບິງ່ ໂຄງຮາ່ ງຢຂູ່ ໍ້ທີ 10 ບດົ ທີ 11 18 ຂຽນບົດົ ອະທິບິ າຍຕາມໂຄງຮ່າ່ ງໃສ່ໃ່ ນປຶ້້�ມຂຽນ ນາໍ ໃຊ້ແນວຄດິ ຈາກຂທ້ໍ ີ 17 19 ນໍາໍ ໃຊ້້ຄໍາໍ ຖາມລຸ່່�ມນີ້້� ເພື່່�ອກວດແກ້ແ້ ຜ່ນ່ ພັບັ ຮ່່ວມກັັບໝູ່່� ກວດແກ້ບ້ ົດົ ປ່ຽນກນັ ກວດແກແ້ ຜນ່ ພັບໃຫຖ້ ກື ຕ້ອງ ແລະ ສົມບນູ ໂດຍການນາໍ ໃຊ້ຄາໍ ຖາມ ລຸ່ມນ້ີ: ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ก ແຜນ່ ພບັ ນີເ້ ຮັດໄດສ້ າໍ ເລັດແລ້ວບໍ?່ ก ແຜ່ນພບັ ນເີ້ ບງ່ິ ແລວ້ ເປນັ ຕາສົນໃຈບ?ໍ່ ก ໄດປ້ ະຕບິ ດັ ຕາມໂຄງຮາ່ ງຂອງບດົ ອະທບິ າຍແລວ້ ບ່?ໍ 12 ก ມຂີ ້ມໍ ນູ ໃດຂາດຫາຍໄປບໍ?່ ก ຄາໍ ສບັ ສະເພາະຕາ່ ງໆທກ່ີ ຽ່ ວຂອ້ ງກບັ ຝາ້ ຍ ໄດຖ້ ກື ນາໍ ໃຊຢ້ າ່ ງຖກື ຕອ້ ງແລວ້ ບ?່ໍ 20 ປັບັ ປຸຸງ ແລະ ຂຽນບົົດຂັ້້�ນສຸຸດທ້້າຍ ປັບັ ປຸຸງບົົດຂັ້້�ນສຸຸດທ້້າຍ ປຽ່ ນກນັ ກວດບົດໃນຂ້ັນສດຸ ທາ້ ຍຂອງຕົນ ໂດຍອີງໃສ່ຄາໍ ຖາມລຸ່ມນ້ີ: ก ແຜ່ນພັບຂອງຂ້ອຍສໍາເລັດຮຽບຮອ້ ຍແລ້ວບ່?ໍ ก ຂ້ອຍໄດລ້ ວບລວມເອາົ ທກຸ ສ່ວນຂອງບດົ ອະທິບາຍເຂາ້ົ ໃນແຜ່ນພບັ ຂອງ ຂອ້ ຍແລວ້ ບ?່ໍ ก ແຜ່ນພັບຂອງຂ້ອຍເບງ່ິ ແລ້ວເປນັ ຕາສນົ ໃຈແລວ້ ບ?່ໍ ມຮີ ບູ ພາບ ແລະ ຄໍາ ອະທິບາຍທ່ີຈະແຈ້ງແລ້ວບໍ່? ก ຂອ້ ຍໄດໃ້ ຊໄ້ ວຍາກອນທ່ີເນ້ນັ ແລະ ຄໍາສັບໃໝ່ທໄີ່ ດ້ຮຽນຢູ່ໃນບົດຮຽນບົດນີ້ ແລ້ວບ?່ໍ ก ຂອ້ ຍໄດປ້ ະຕບິ ດັ ຕາມຄາໍ ຄດິ ຄຳເຫນັ ຈາກເພອ່ື ນຮວ່ ມຫອ້ ງຂອງຂອ້ ຍແລວ້ ບ?່ໍ ก ຂ້ອຍຈະສງ່ົ ແຜ່ນພັບຂອງຂອ້ ຍໃຫ້ນາຍຄໄູ ດແ້ ລວ້ ບ?ໍ່ 124 ໑໒໔ LL-G4.indb 124 13/06/2022 15:06:31

ບົດທີ 13 ມິດຕະພາບທາງຈົດໝາຍ ເພື່ອນທາງຈົດໝາຍແມນ່ ຫຍງັ ? ພວກເຮົາເລີ່ມຕົ້ນເທາະ 1 ລະດົມົ ສະໝອງ ແລະ ຂຽນແນວຄິດິ ຂອງເຈົ້້�າ ກ່ອ່ ນການອ່່ານ ອາ່ ນຂຄ້ໍ ວາມຢໃູ່ ນກອ່ ງ ແລວ້ ອາ່ ນຄາໍ ຖາມ ຈາກນນ້ັ , ລະດມົ ແນວຄດິ ພາຍໃນກມຸ່ ເພືອ່ ຂຽນຄໍາຕອບໂດຍຫຍ້ໍ. ການຄນົ້ ຄດິ ກ່ຽວກບັ ຫວົ ຂໍ້ໃດໜ່ຶງ ຈະເຊ່ືອມໂຍງຂມ້ໍ ນູ ໃໝໃ່ ສກ່ ບັ ສ່ິງທີ່ພວກເຮົາຮູ້ແລ້ວ ເພ່ືອ ຊວ່ ຍໃຫ້ເຂ້າົ ໃຈກຽ່ ວກບັ ສິງ່ ທ່ີພວກເຮົາກໍາລງັ ຈະອາ່ ນ. 1. ເພືອ່ ນທາງຈດົ ໝາຍແມນ່ ຫຍງັ ? 2. ເປັນຫຍັງພວກເຮົາຈຶ່ງມີເພື່ອນທາງຈົດໝາຍ? 3. ໃນປດັ ຈບຸ ັນນ້ີ ຄນົ ສ່ວນຫຼາຍຍງັ ໄດຂ້ ຽນຈົດໝາຍບ່?ໍ 13 4. ການນາໍ ໃຊຄ້ ອມພວິ ເຕີ ແລະ ອນິ ເຕເີ ນດັ ປຽ່ ນແປງການຂຽນຈດົ ໝາຍຄແື ນວໃດ? 5. ເປນັ ຫຍງັ ພວກເຮົາຈງ່ຶ ຂຽນຈົດໝາຍ? 2 ຈັບັ ຄູ່່�ຄວາມໝາຍໃສ່່ກັບັ ຄໍໍາສັບັ ຄໍາໍ ສັບັ ສໍໍາຄັນັ 1. ກຸ່ມ 2. ສະໝກັ 3. ປະກາດ 4. ເພື່ອນທາງຈົດໝາຍ ....... ກ. ໝວດ, ຫາຼ ຍໂຮງຮຽນໂຮມກັນເປນັ ກມຸ່ . ....... ຂ. ບອກໃຫຮ້ ໄູ້ ປທວ່ົ . ....... ຄ. ຄົນທທີ່ າ່ ນຂຽນຈດົ ໝາຍເຖິງ. ....... ງ. ເຂ້ົາສັງກດັ ໃນກມຸ່ . ໑໒໕ 125 LL-G4.indb 125 13/06/2022 15:06:31

3 ອ່າ່ ນບົົດ ກຸ່່�ມເພື່່�ອນທາງຈົົດໝາຍ ການອ່່ານ ການສາ້ ງການເຊອື່ ມໂຍງ ໃນຂະນະອາ່ ນ, ພວກເຮົາຈະຖາມຄຳຖາມລະຫວ່າງຂ້ໍມນູ ໃໝ່ ຢູ່ໃນບດົ ຄວາມ ແລະ ປະສບົ ການຂອງພວກເຮາົ ເອງ. ສິງ່ ດັງ່ ກ່າວນ້ີ ຈະຊ່ວຍໃຫ້ເຂາົ້ ໃຈກ່ຽວກັບ ບດົ ໄດຢ້ າ່ ງເລກິ ເຊິງ່ . ປະກາດ ຂໍເຊີນຊວນນອ້ ງນັກຮຽນເຂົາ້ ຮ່ວມກມຸ່ ເພອື່ ນທາງຈົດໝາຍ 1 ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ������ ເພອ່ື ສາ້ ງໂອກາດໃຫ້ນ້ອງໆນກັ ຮຽນ ປ.4 ໄດ້ເປັນເພ່ືອນກັນທາງຈົດໝາຍ, ໄດ້ ������13 ຊວ່ ຍເຫຼອື ກນັ ໃນການຮຽນ ແລະ ເຂາ້ົ ຮວ່ ມກດິ ຈະກາໍ ພາ ສາລາວທີຫ່ າຼ ກຫາຼ ຍ. ຮບັ ສະໝັກຕງ້ັ ແຕ່ວນັ ທີ 1 ກັນຍາ 2021 ເຖິງວນັ ທີ 30 ກນັ ຍາ 2021. ������ ຜສູ້ ະໝກັ ຕ້ອງເປນັ ນັກຮຽນ ປ.4 ທມີ່ ັກການອາ່ ນ ແລະ ການຂຽນ. ������ ໃຜສນົ ໃຈກະລນຸ າສົ່ງຈດົ ໝາຍ ແລະ ໃບສະໝກັ ໄປທ່ຫີ ອ້ ງການກຸມ່ ໂຮງຮຽນ ປະຖົມສີບຸນເຮອື ງ. 2 ສອບຖາມຂໍ້ມູນເພີ່ມເຕມີ ໄດ້ທີ່ເບີໂທລະສບັ : 021 214 717 ປິດຮບັ ລົງທະບຽນ ວນັ ທີ 30 ກັນຍາ 2021 126 ໑໒໖ LL-G4.indb 126 13/06/2022 15:06:31

ສາທາລະນະລດັ ປະຊາທປິ ະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ສັນຕິພາບ ເອກະລາດ ປະຊາທປິ ະໄຕ ເອກະພາບ ວັດທະນາຖາວອນ .......000....... ໃບສະໝັກ ເຂົາ້ ຮ່ວມກມຸ່ ເພືອ່ ນທາງຈົດໝາຍ 3 ຊື່ .ທ..າ້ ..ວ..ເ.ມ...ສ..າ. ນາມສະກຸນ .ສ..ເີ .ມ...ືອ..ງ..ນ..ນົ.., ຊື່ຫນິຼ້ .ກ..,ິ ອາຍຸ .9.. ປ,ີ ຮຽນຢູ່ຫ້ອງ ປ.....4. ໂຮງຮຽນ .ປ..ະ..ຖ..ມົ ...ສ..ບີ ..ນຸ ..ເ..ຮ..ອື ..ງ., ບາ້ ນຢປູ່ ດັ ຈບຸ ນັ .ບ..າ້ ..ນ..ສ..ີບ...ຸນ..ເ.ຮ...ອື ..ງ., ເມືອງຈ..ັນ...ທ..ະ..ບ..ລູ..,ີ ນ...ະ..ຄ..ອ...ນ..ຫ..ຼວ...ງ.ວ..ຽ..ງ.ຈ...ນັ . ເບີໂທລະສບັ 0..2..1...2..1..9...X...X..X.... 4 ນອ້ ງຂສໍ ະໝກັ ເ.ປ...ນັ ..ສ..ະ..ມ..າ..ຊ..ກິ..ກ...ມຸ່ ..ເ.ພ..ອ່ື...ນ..ທ..າ..ງ.ຈ..ດົ...ໝ...າ.ຍ... 5 ບ້ານ.ສ..ບີ...ຸນ..ເ.ຮ..ືອ...ງ, ວນັ ທີ .2..1. ສ...ງິ .ຫ...າ. 2..0..2..1.. ລາຍເຊັນຜ້ສູ ະໝກັ ທ...າ້ ..ວ..ເ.ມ...ສ..າ. .ສ..ເີ .ມ...ອື ..ງ..ນ..ົນ. 13 ຈົດໝາຍສະໝກັ ບ້ານສບີ ຸນເຮືອງ, ວນັ ທີ 21 ສງິ ຫາ 2021 ຮຽນ: ຫວົ ໜ້າກຸ່ມເພືອ່ ນທາງຈົດໝາຍ (ໂດຍຜ່ານຄູປະຈໍາຫ້ອງ) ເລື່ອງ: ຂໍສະໝກັ ເຂົ້າຮວ່ ມກ່ມຸ ເພື່ອນທາງຈດົ ໝາຍ ນ້ອງຊ່ື ທ້າວເມສາ ສເີ ມືອງນນົ ອາຍຸ 9 ປີ ຮຽນຢ່ຫູ ອ້ ງ ປ.4 ໂຮງຮຽນ ປະຖມົ ສບີ ຸນເຮືອງ ຢບູ່ ້ານສີບຸນເຮືອງ ເມືອງຈັນທະບູລີ ນະຄອນຫວຼ ງວຽງຈັນ. ນອ້ ງມີຄວາມສົນໃຈ ຢາກສະໝກັ ເປັນສະມາຊິກກມຸ່ ເພ່ອື ນທາງຈດົ ໝາຍ ເພອື່ ຕ້ອງການແລກປຽ່ ນການຂຽນຈົດໝາຍກັບເພອ່ື ນ ຈາກໂຮງຮຽນຕາ່ ງໆ. ດງ່ັ ນນ້ັ , ຈງ່ຶ ຂຽນຈດົ ໝາຍສະບບັ ນມ້ີ າຍງັ ຫວົ ໜາ້ ກມຸ່ ເພອ່ື ພຈິ າລະນາຕາມທາງຄວນດວ້ ຍ. ດ້ວຍຄວາມນັບຖື ຄູປະຈາໍ ຫອ້ ງເຊນັ ຢ້ງັ ຢນື ລາຍເຊນັ ............................. ທ້າວເມສາ ສເີ ມືອງນົນ ໑໒໗ 127 LL-G4.indb 127 13/06/2022 15:06:31

4 ສົົນທະນາໂດຍໃຊ້້ອິິນຊີທີ ັງັ 5 ເພື່່�ອຄົ້້�ນຄິິດກ່ຽ່ ວກັບັ ບົົດ ການຄິິດກ່ຽ່ ວກັັບບົດົ ການໃຊອ້ ິນຊທີ ງັ 5 ເພອື່ ຮັບຮູ້ຫັຼງການອ່ານຈະຊວ່ ຍໃຫເ້ ຂົາ້ ໃຈກຽ່ ວກັບສິງ່ ທ່ໄີ ດ້ອາ່ ນ. 5 ຕິິດຕາມເວລານາຍຄູູອ່າ່ ນບົດົ ການອ່າ່ ນ ເບິ່ງບົດອາ່ ນຢ່ຂູ ້ທໍ ີ 3 ພວກເຮົາເບິງ່ ໃກ້ໆເທາະ 6 ຕອບຄໍາໍ ຖາມ ເພື່່�ອເລົ່່�າບົດົ ຄືນືສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ການເລົ່່�າບົົດຄືນື ຈ່ົງຕອບຄໍາຖາມລ່ມຸ ນ້ີ ເພື່ອເລົາ່ ຄືນກ່ຽວກັບວທິ ຂີ ຽນໃບສະໝກັ ແລະ ຈດົ ໝາຍ ສະໝັກ 13 1. ໃບສະໝັກ ແລະ ຈດົ ໝາຍສະໝກັ ຂຽນໃນວັນທ,ີ ເດອື ນ, ປີໃດ ແລະ ຢໃູ່ ສ? 2. ແມ່ນໃຜຂຽນໃບສະໝັກ ແລະ ຈົດໝາຍສະໝກັ ນ?ີ້ 3. ຈດົ ໝາຍສະໝກັ ຂຽນເຖິງໃຜ? 4. ຫວົ ຂ້ໍຂອງໃບສະໝັກ ແລະ ຈດົ ໝາຍສະໝກັ ແມ່ນຫຍງັ ? 5. ໃບສະໝັກ ແລະ ຈດົ ໝາຍສະໝກັ ແມນ່ ກ່ຽວກັບກ່ມຸ ຫຍັງ? 6. ຍ້ອນຫຍັງ ທາ້ ວເມສາ ຈ່ຶງຢາກສະໝກັ ເຂາ້ົ ກຸ່ມນ?້ີ 7. ຈດົ ໝາຍສະໝກັ ຂຽນລົງທາ້ ຍແບບໃດ? 7 ຈໍາໍ ແນກຄໍາໍ ຂຶ້້�ນຕົ້້�ນ ແລະ ລົົງທ້າ້ ຍຂອງຈົດົ ໝາຍສະໝັັກ ຄໍາໍ ສັັບ ແລະ ວະລີີໃໝ່່ ວທິ ີຂຽນເຖງິ ຄົນຮບັ ຢໃູ່ ນຈົດໝາຍສະໝັກ ແລະ ແຈ້ງໃຫ້ຮວູ້ າ່ ຈດົ ໝາຍດງ່ັ ກ່າວ ແມ່ນ ກຽ່ ວກັບຫຍັງ? ຄາໍ ຂ້ຶນຕນ້ົ ຂອງຈດົ ໝາຍຈະຕ້ອງກ່າວເຖງິ ຜ້ຮູ ບັ (ກ່າວສະແດງຄວາມນບັ ຖ)ື ແລວ້ ຈງຶ່ ຂຽນຫວົ ຂໃໍ້ ສ.່ ຕວົ ຢາ່ ງ: ຮຽນ: ຫວົ ໜາ້ ກຸ່ມເພືອ່ ນທາງຈົດໝາຍ 128 ໑໒໘ LL-G4.indb 128 13/06/2022 15:06:31

ຊ:່ື ທ່ານຄາໍ ສອນ ຊຕເ:ື່ຫຈໍາກທຍແ້ົາຽ່ ່າກວໜັງນ:ກາໍ ່ງຕນລັບ:ອ້າງັ ພທຂງງະ່ານກຽຍນນິລາາໝກນາດຽ່ຮໍ ວໂູ້ຂຄກ້ໍມວບັ ນູ ດິ . ຊ:ື່ ນາງອຸໄລພອນ ຕາໍ ແໜງ່ : ອາໍ ນວຍການ ຕໍາແໜ່ງ: ຫວົ ໜາ້ ໜ່ວຍ ໂຮງຮຽນ ເຍາົ ວະຊນົ ເຈ້ົາກາໍ ລງັ ຂຽນກຽ່ ວກັບ ເຈົາ້ ກໍາລັງຂຽນກຽ່ ວກັບ ຫຍງັ : ຕ້ອງການເຂ້າົ ຫຍງັ : ຕ້ອງການເປັນສະ ຮວ່ ມການແຂງ່ ຂນັ ມາຊິກເຍົາວະຊນົ . ຂຽນຈົດໝາຍ. ກາ່ ວເຖິງຜູຮ້ ບັ ຈດົ ໝາຍ ໃຊ້ຄາໍ ວາ່ ໃຊຄ້ າໍ ວາ່ ຫົວໜ້າ ເພື່ອສະແດງຄວາມເຄາົ ລບົ ຮຽນແລ້ວໃຊເ້ ຄືອ່ ງໝາຍສອງຈ້າໍ ຂຽນຕໍາແໜງ່ ຂອງຄນົ ທ່ຂີ ຽນເຖິງ ຢ່ໃູ ນວົງເລບັ ໃຫ້ຂຽນ ຮຽນ: ຫົວໜ້າກ່ມຸ ເພ່ືອນທາງຈດົ ໝາຍ 13 ວ່າ (ໂດຍຜາ່ ນ...) ສາໍ (ໂດຍຜ່ານຄປູ ະຈາໍ ຫອ້ ງ) ລັບບກຸ ຄນົ ຫຼື ການ ຈັດຕັ້ງທກ່ີ ຽ່ ວຂອ້ ງ ເລ່ືອງ: ຂໍສະໝັກເຂາ້ົ ຮວ່ ມກຸມ່ ເພືອ່ ນທາງຈດົ ໝາຍ ຂຽນ ຫົວຂໍ້ ແລວ້ ຈ້ໍາສອງເມດັ ຈ່ົງຫວາ່ ງ 1 ແຖວຢລູ່ ະ ຫວາ່ ງສ່ວນດັ່ງກ່າວນ້ີ 8 ຈັດັ ລຽງຄໍໍາສັັບໃຫ້້ເປັັນປະໂຫຍກລົງົ ທ້້າຍຈົດົ ໝາຍສະໝັກັ ໄວຍາກອນ ວິທລີ ົງທາ້ ຍຈດົ ໝາຍສະໝກັ ວຽກ ໂດຍລວມແລ້ວ, ຄາໍ ເວາ້ົ ທໃ່ີ ຊລ້ ງົ ທາ້ ຍຈດົ ໝາຍສະໝັກຈະນໍາໃຊ້ຄາໍ ເວົາ້ ດັງ່ ລ່ມຸ ນ:ີ້ 1. ຂໃໍ ຫຜ້ ູ້ຮບັ ພິຈາລະນາການສະໝກັ ຂອງເຈ້າົ . 2. ໃຊ້ຄາໍ ບອກລາສາໍ ລບັ ການລງົ ທ້າຍຂອງຈດົ ໝາຍສະໝັກຢ່າງສພຸ າບ. ຕວົ ຢາ່ ງ: ດ້ວຍຄວາມນັບຖື ມຄີ ໍາສບັ ໃດແດ່ ທພີ່ ວກເຮົາໃຊ້ໃນການຂຽນຈົດໝາຍສະໝກັ ? ຈົ່ງຈັດລຽງຄາໍ ສັບລຸມ່ ນ:ີ້ 1. ຕາມທາງຄວນດວ້ ຍ, ຫົວໜ້າກມຸ່ , ມາຍັງ, ດ່ງັ ນັ້ນ, ສະບັບນ້ີ, ຈງ່ຶ , ເພ່ອື ພຈິ າລະ ນາ, ຂຽນຈດົ ໝາຍ. 2. ນັບຖື, ດວ້ ຍຄວາມ. ໑໒໙ 129 LL-G4.indb 129 13/06/2022 15:06:31

ຄາໍ ເວົາ້ ລມຸ່ ນສ້ີ າມາດນາໍ ໃຊ້ໃນການລົງທ້າຍຂອງຈົດໝາຍສະໝັກ ອງີ ຕາມໃບສະໝກັ ແລະ ການພິຈາລະນາ ການບອກລາແບບທາງການ • ຂໍໃຫ້ພຈິ າລະນາ ແລະ ຮບັ ເອາົ ໃບສະໝັກຂອງຂອ້ ຍເຂາົ້ • ດວ້ ຍຄວາມນັບຖື. ໃນກມຸ່ ດວ້ ຍ. • ຫວັງຢ່າງຍງິ່ ວ່າ ຈະໄດຮ້ ບັ ຄໍາ • ຂອ້ ຍມີຄວາມຍິນດີ ທ່ີຈະໄດຮ້ ັບການພິຈາລະນາໃຫ້ ຕອບຈາກທາ່ ນ. ເຂາ້ົ ຮວ່ ມໃນກມຸ່ . • ລໍຖາ້ ຟັງຄໍາຕອບຈາກທ່ານ. 9 ກໍໍານົົດພາກສ່່ວນຂອງໃບສະໝັັກ ແນວຄິິດຂອງບົົດ ຮ່າງໃບສະໝັກຂອງກຸ່ມເພື່ອນທາງຈດົ ໝາຍສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຈງົ່ ຕມ່ື ຂມ້ໍ ູນຂອງຕນົ ເອງໃສ່ຮ່າງນ້ີ ໄປພ້ອມກບັ ຈດົ ໝາຍສະໝກັ . ເພ່ືອໃຫພ້ ວກ ເຮາົ ຮູກ້ ່ຽວກັບເຈາ້ົ ຫາຼ ຍຂ້ຶນ ແລະ ຊ່ວຍຊອກຫາເພ່ືອນທາງຈົດໝາຍຈາກກຸ່ມໂຮງຮຽນ ອືນ່ ໆ. ຮ່າງໃບສະໝກັ 13 1. ພາກຕົ້ນ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ປະຊາຊົນລາວ ສນັ ຕພິ າບ ເອກະລາດ ປະຊາທິປະໄຕ ເອກະພາບ ວດັ ທະນາຖາວອນ .......000....... ໃບສະໝກັ ຫົວຂໍ້:....................................................... 2. ພາກແນະນໍາຕນົ ເອງ ຊື່..................ນາມສະກຸນ.................ຊ່ືຫ້ິຼນ.................ອາຍຸ..........ປີ, ຮຽນຢູ່ຫ້ອງ..........ໂຮງຮຽນ..................ຢູ່ບ້ານ...................ເມືອງ................... ແຂວງ.................ເບີໂທ (ຖ້າມີ) ................... 3. ພາກເນ້ອື ໃນຂອງໃບສະໝັກ ໑໓໐ ນອ້ ງຂສໍ ະໝກັ ...................................................... 130 LL-G4.indb 130 13/06/2022 15:06:31

4. ພາກທ້າຍ ບາ້ ນ................ວນັ ທ.ີ ......ເດືອນ.......ປີ........ ລາຍເຊນັ ຜສູ້ ະໝກັ ............................... (ຊື່ ແລະ ນາມສະກຸນ) ພວກເຮົາຂຽນເທາະ ໂຄງຮ່່າງຂອງປະເພດບົົດ 10 ຮຽນກ່ຽ່ ວກັບັ ໂຄງຮ່່າງຂອງໃບສະໝັກັ ໃບສະໝກັ ແມນ່ ເອກະສານທາງການປະເພດໜງ່ຶ ທຂ່ີ ຽນຂນ້ຶ ໂດຍຄນົ ໃດໜງ່ຶ ໃຫແ້ ກອ່ ງົ ການ 13 ຈດັ ຕງ້ັ ຊງ່ຶ ຜຂູ້ ຽນຕອ້ ງສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ເຫດຜນົ ຂອງຕນົ ວາ່ ຍອ້ ນຫຍງັ ຈງ່ຶ ສະໝກັ , ປກົ ກະຕແິ ລວ້ ຈະຂຽນສນ້ັ ໆແຕໃ່ ຫໄ້ ດໃ້ ຈຄວາມ. ຕວົ ຢາ່ ງ: - ໃບສະໝກັ ເຂາ້ົ ຮວ່ ມກມຸ່ ເພອ່ື ນທາງຈດົ ໝາຍ. ພາກຕ້ນົ ຄາໍ ຂວນັ ຫວົ ຂ້ໍ ພາກແນະນາໍ ຕນົ ເອງ ຊື່ ແລະ ນາມສະກຸນ ຊ່ືຫິ້ຼນ ອາຍຸ ຂນ້ັ ຮຽນ ແລະ ໂຮງຮຽນ ທຢ່ີ ປູ່ ັດຈບຸ ັນ (ບາ້ ນ, ເມືອງ ແລະ ແຂວງ) ເບີໂທ (ຖ້າມີ) ພາກເນື້ອໃນ ຈດຸ ປະສງົ ພາກທາ້ ຍ ສະຖານທ່ີ ວນັ ເດືອນປີທີ່ຂຽນ ລາຍເຊັນຜູ້ສະໝັກ ຊື່ ແລະ ນາມສະກຸນຜສູ້ ະໝກັ ໑໓໑ 131 LL-G4.indb 131 13/06/2022 15:06:31

11 ຂຽນທວາຍທີ່່�ເນັ້້�ນຮູູບແບບການຈັດັ ໜ້າ້ ຂຽນທວາຍ ການຈດັ ໜາ້ ສາໍ ລບັ ຂມ້ໍ ນູ ທຢ່ີ ໃູ່ ນໃບສະໝກັ ແມນ່ ຢູດ່ າ້ ນລຸມ່ ຂອງໃບສະໝກັ ເບືອ້ ງຂວາມ,ື ໃສ່ ຊ່ບື ້ານ, ວັນທ,ີ ເດືອນ, ປີ. ກອ້ ງລາຍເຊນັ ໃຫ້ຂຽນຊຕື່ ນົ ເອງ. ຈ່ົງຂຽນທວາຍກັບນາຍຄູ ເລ່ີມແຕ່ ນ້ອງຊືທ່ ້າວເມສາ ຈນົ ເຖງິ ໂຮງຮຽນຕ່າງໆ 12 ຂຽນຄໍໍາລົງົ ທ້້າຍຂອງໃບສະໝັັກ ການຝຶກຶ ໄວຍາກອນ ການຂຽນຄໍາລງົ ທາ້ ຍຂອງໃບສະໝັກ ໂດຍໃຊ້ໂຄງຮ່າງລຸມ່ ນີ້. ຕອ້ ງໝັນ້ ໃຈວ່າ ໄດນ້ າໍ ໃຊ້ໂຄງ ຮາ່ ງ ແລະ ການຈດັ ໜ້າທີຖ່ ືກຕ້ອງ. ລວມທງັ ໄດ້ຂຽນຄໍາລງົ ທ້າຍໃບສະໝັກ ແລະ ໄດ້ໃສ່ຊແ່ື ທຂ້ ອງ ຕົນເອງ. ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 13 ຝຶກຶ ການຂຽນເຖິງິ ຄົນົ ໃນໃບສະໝັກັ ການຝຶກຶ ຄຳຳ�ສັບັ ແລະ ວະລີໃີ ໝ່່ 13 ຝກຶ ຂຽນການແນະນາໍ ບກຸ ຄນົ ຕາ່ ງໆໃນໃບສະໝັກ ແລະ ບອກວ່າ ແມ່ນຫຍງັ ໂດຍນໍາໃຊ້ ຂ້ມໍ ູນຈາກຕວົ ຢ່າງທີ່ໃຫມ້ າທັງ 2 ອນັ . ນາໍ ໃຊໂ້ ຄງຮາ່ ງ, ການຈດັ ໜາ້ ແລະ ຄາໍ ແນະນໍາທີ່ຖກື ຕອ້ ງ. ຕຊໍາື່:ແນໜາງງ່ ຈ: ັນຫທົວະໜວ້າອຫນ້ອສງ ີຈອນ ຊຕ່ື:ເໍາທຕຈແແົາ້້ອາ້ ລໜກວງກກໍາພ່ງປລ:າມູ ນຄຽ່ງັ ີ ນຂສເູປຂທຽມົ ະນາ້ົດັ ແຈກຮສພໍາວ່ຽ່ ຫະງວມນອ້ ກໃະງັບນສຫໂກຶ ຄຍສງັງາກ:.ານ ຕເຈອ້ ້າົ ງກກາໍາລນງັຂຂໍອຽະນນກຍຸ ່ຽວາດກລັບາຫພຍັກງັ :ຮຽນ. 14 ຕອບຄໍໍາຖາມ ເຈົ້້�າຄິດິ ວ່າ່ ແນວໃດ? 1. ກມຸ່ ເພ່ືອນທາງຈົດໝາຍ ເປນັ ສ່ງິ ທໜ່ີ ້າສົນໃຈສາໍ ລບັ ເຈາົ້ ບໍ?່ ຍອ້ ນຫຍງັ ? 2. ເຈາ້ົ ຈະໄດຮ້ ຽນຮູ້ຫຍັງແດ່ ຈາກການເປນັ ສະມາຊີກໃນກຸ່ມເພ່ືອນທາງຈົດ ໝາຍ? 3. ເຈົາ້ ເປນັ ຜສູ້ ະໝກັ ທ່ເີ ໝາະສມົ ບ?ໍ່ ຍອ້ ນຫຍັງ? 132 ໑໓໒ LL-G4.indb 132 13/06/2022 15:06:31

ພວກເຮົາໂຮມທກຸ ຢາ່ ງເຂົ້າກັນເທາະ ເຈົ້້�າຈະເຮັັດແນວໃດ? 15 ອ່າ່ ນໜ້້າວຽກທີ່່�ຈະເຮັດັ ໃນບົດົ ຮຽນ ໜາ້ ວຽກ: ກະກຽມຕມ່ື ຂມ້ໍ ນູ ໃສໃ່ ນໃບສະໝກັ ສາໍ ລບັ ກມຸ່ ເພອ່ື ນທາງຈດົ ໝາຍ ແລະ ຂຽນໃບສະ ໝັກຂອງຕນົ ເອງແລ້ວສງົ່ ໃບສະໝັກດ່ງັ ກາ່ ວ. ໃຫປ້ ະຕິບັດຕາມໂຄງຮ່າງ, ໃຊຄ້ ໍາສັບ, ໄວຍາ ກອນ ແລະ ການຈດັ ໜາ້ ທີ່ໄດ້ຮຽນໃນບດົ ຮຽນນີ.້ ຄໍາຖາມປະເພດໃດທີ່ຄຈູ ະຖາມເຈ້າົ ຄໍາຖາມປະເພດໃດທ່ີ ເຈົ້າຈະຖາມຄູ ເພອ່ື ຊວ່ ຍໃຫສ້ າມາດທາໍ ການສະທອ້ ນ ໃນເວລາທບ່ີ ່ໝໍ ັນ້ ໃຈກ່ຽວກບັ ສງ່ິ ໃດໜຶງ່ ? ຄນື ກ່ຽວກັບການຮຽນຂອງເຈົ້າ? 16 ຝຶກຶ ການຂຽນຕອນໃດໜຶ່່�ງຂອງໃບສະໝັັກຮ່ວ່ ມກັບັ ນາຍຄູູ ຝຶກຶ ການຂຽນ 13 ຈງົ່ ປະຕບິ ັດກດິ ຈະກໍາຮວ່ ມກັບນາຍຄູ ແລະ ໝູ່ ໂດຍນໍາໃຊ້ໂຄງຮ່າງການຂຽນ ແລວ້ ຂຽນຕອນໃດໜງຶ່ ຂອງຈດົ ໝາຍ ຕົວຢາ່ ງ: ຈດຸ ປະສງົ ຂອງການຂຽນ ຕ້ອງການຈະເປັນສ່ວນໜ່ງຶ ຂອງໂຄງການ ບອກເຫດຜົນທ່ີຂຽນໃບສະໝັກນ້.ີ ເພ່ອື ນຊ່ວຍເພອ່ື ນໃນການຮຽນວຊິ າພາສາລາວ. ເຫດຜນົ ທີ 1 ເປນັ ຫຍງັ ເຈາ້ົ ເປນັ ຜສູ້ ະໝກັ . ຂອ້ ຍມຄີ ວາມສນົ ໃຈ ທີຈ່ ະແລກປຽ່ ນແນວຄິດ ເຫດຜນົ ທີ 2 ເປັນຫຍງັ ຈງ່ຶ ເປນັ ຜສູ້ ະໝັກ ກຽ່ ວກັບໂຄງການເພອື່ ນຊວ່ ຍເພື່ອນໃນການຮຽນ ທ່ເີ ໝາະສົມ. ວຊິ າພາສາລາວ. ເຫດຜນົ ອນ່ື ໆ: ........................ ຂ້ອຍມີຄວາມສົນໃຈຢາກຮຽນຮູ້ ແລະ ແລກ ປ່ຽນວັດທະນະທໍາຂອງແຕ່ລະທ້ອງຖນິ່ ກຽ່ ວກບັ ໂຄງການເພອ່ື ນຊ່ວຍເພ່ືອນ. ໑໓໓ 133 LL-G4.indb 133 13/06/2022 15:06:31

17 ຕື່່�ມຂໍ້້�ມູູນກ່ຽ່ ວກັັບການຂຽນໃບສະໝັັກໃສ່່ໂຄງຮ່່າງ ສ້້າງໂຄງຮ່າ່ ງການຂຽນ ເບິ່ງໂຄງຮ່າງຂອງບົດຢູຂ່ ໍ້ທີ 10 18 ຂຽນໃບສະໝັກັ ຕາມໂຄງຮ່າ່ ງໃສ່່ປຶ້້�ມຂຽນ ຂຽນບົດົ ໃນຂັ້້�ນຮ່່າງ ນໍາໃຊແ້ ນວຄດິ ຈາກຂໍ້ທີ 17 ກວດແກ້້ບົົດ 19 ນໍາໍ ໃຊ້ຄ້ ໍາໍ ຖາມລຸ່່�ມນີ້້� ເພື່່�ອກວດແກ້້ບົດົ ຮ່່ວມກັບັ ໝູ່່� ປຽ່ ນກນັ ກວດແກບ້ ດົ ໃຫ້ຖກື ຕອ້ ງ ແລະ ສົມບນູ ຂຶ້ນ ໂດຍນາໍ ໃຊ້ຄາໍ ຖາມລຸ່ມນ:້ີ ก ໄດ້ປະຕບິ ດັ ຕາມໂຄງຮ່າງຂອງໃບສະໝກັ ບໍ່? ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ก ມີຂມ້ໍ ນູ ໃດຂາດຫາຍໄປບ່ໍ? ก ມີການນາໍ ໃຊ້ຄໍາຂນຶ້ ຕນ້ົ ແລະ ຄໍາລງົ ທາ້ ຍຂອງໃບສະໝກັ ຖືກຕ້ອງບໍ?່ ก ການຈັດວາງບອ່ ນຢູ່ຂອງທຢ່ີ ູ່ ແລະ ວນັ ທ,ີ ເດອື ນ, ປີ ຖືກຕ້ອງແລ້ວບໍ່? 13 ບອກເພອ່ື ນຂອງເຈາ້ົ ວາ່ ເຈົ້າສັງເກດເຫນັ ຫຍັງແດກ່ ່ຽວກບັ ການຂຽນຂອງເຂົາເຈົ້າ. 20 ປັບັ ປຸຸງ ແລະ ຂຽນບົດົ ຂັ້້�ນສຸຸດທ້້າຍ ປັັບປຸຸງບົດົ ຂັ້້�ນສຸຸດທ້້າຍ ກວດເບິງ່ ບດົ ຂຽນຂນ້ັ ສດຸ ທາ້ ຍຂອງຕນົ ດວ້ ຍຄໍາຖາມລຸມ່ ນີ້: ก ການຂຽນຂອງຂ້ອຍຖືກຕ້ອງ ແລະ ຊັດເຈນບ?່ໍ ก ຂອ້ ຍໄດ້ລວມເອົາທຸກພາກສວ່ ນຂອງໃບສະໝັກໄວແ້ ລວ້ ບ່ໍ? ก ຂອ້ ຍໄດ້ໃຊ້ໄວຍາກອນ, ຄາໍ ສບັ ແລະ ວທິ ກີ ານຂຽນ ທີພ່ ວກເຮົາໄດ້ຮຽນໃນ ບດົ ຮຽນນີບ້ ່ໍ? ก ຂ້ອຍໄດອ້ າ່ ນຜ່ານການຂຽນຄັ້ງສຸດທາ້ ຍຂອງຂອ້ ຍ ເພ່ອື ກວດເບິງ່ ຄວາມ ຜິດພາດແລວ້ ບ່?ໍ ก ຂ້ອຍໄດປ້ ະຕບິ ດັ ຕາມຄາໍ ຄິດເຫນັ ຈາກເພອ່ື ນຮວ່ ມຫອ້ ງຮຽນບໍ່? ก ຂອ້ ຍຈະສ່ງົ ໃບສະໝັກຂອງຂອ້ ຍໃຫນ້ າຍຄູໄດແ້ ລ້ວບ່ໍ? 134 ໑໓໔ LL-G4.indb 134 13/06/2022 15:06:31

ບົດທີ 14 ມິດຕະພາບທາງຈົດໝາຍ (ຕ່)ໍ ເຈ້ົາຈະແນະນາໍ ຕນົ ເອງໃຫເ້ ພ່ືອນທາງໄກດ້ວຍວິທີໃດ? ພວກເຮາົ ເລີ່ມຕ້ນົ ເທາະ ກ່ອ່ ນການອ່າ່ ນ 1 ຕອບຄໍໍາຖາມ ແລະ ຕື່່�ມໃສ່ໃ່ ນຕາຕະລາງ ການນາໍ ໃຊວ້ ທິ ກີ ານກອ່ ນ, ໃນຂະນະ ແລະ ຫຼັງການອ່ານແມ່ນ ເພື່ອສ້າງການເຊື່ອມ ໂຍງລະຫວ່າງບົດເລອ່ື ງ ແລະ ສງ່ິ ທີພ່ ວກເຮາົ ຮູ້ມາກ່ອນ. 14 ຈ່ງົ ກ່າຍຕາຕະລາງໃສ່ປຶ້ມຂຽນແລວ້ ຕື່ມຂໍມ້ ູນໃສຖ່ ັນ “ກອ່ ນການອ່ານ” ກອ່ ນທີ່ ຈະເລີມ່ ອ່ານ ກອ່ ນການອາ່ ນ ໃນຂະນະອາ່ ນ ຫງັຼ ການອາ່ ນ ຊມົ ເຊີຍ! ນກັ ຮຽນທ່ຮີ ກັ ແພງ, ຂອບໃຈສໍາລບັ ຈດົ ໝາຍສະໝັກຂອງພວກເຈົ້າ. ເຈົ້າໄດ້ຖືກ ເລອື ກໃຫເ້ ຂາ້ົ ຮວ່ ມກມຸ່ ເພອ່ື ນທາງຈດົ ໝາຍ! ເຈາົ້ ຄາດວ່າຈະຂຽນຫຍງັ ເຂາົ້ ໃນຈດົ ໝາຍຫາເພອື່ ນທາງໄກ? ເຈ້າົ ສາມາດບອກຂ້ມໍ ູນຫຍັງກຽ່ ວກັບຕົນເອງໃຫກ້ ບັ ເພືອ່ ນໃໝ່ທາງໄກໄດແ້ ດ?່ ເຈາົ້ ຢາກຮູ້ຫຍັງກຽ່ ວກບັ ເພອື່ ນໃໝ່ທາງໄກ? ໑໓໕ 135 LL-G4.indb 135 13/06/2022 15:06:32

2 ນໍາໍ ໃຊ້ຄ້ ໍາໍ ສັບັ ເພື່່�ອຕື່່�ມໃສ່ບ່ ່ອ່ ນວ່າ່ ງ ຄໍາໍ ສັບັ ສໍໍາຄັັນ ຈ່ງົ ນາໍ ໃຊ້ຄາໍ ສບັ ລຸ່ມນ້ີ ເພອື່ ຕື່ມໃສ່ບ່ອນວ່າງໃນປະໂຫຍກ ຍິນດີ ຫວງັ ວາ່ ຈດົ ໝາຍ ແນະນໍາ ສບີ ຸນເຮືອງ ຂອ້ ຍໄດເ້ ຂ້າົ ຮ່ວມກຸ່ມເພອ່ື ນ ຂ້ອຍຂໍ (3)......... ຕົນເອງ. ທາງ (2)......... ຂ້ອຍ (1).........ເຈົ້າຄົງ ຂອ້ ຍ (4) .........ທໄີ່ ດຮ້ ູ້ຈກັ ເຈົ້າ. ສະບາຍດີ. ຂ້ອຍຢ່ບູ າ້ ນ (5)......... ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 14 3 ຟັັງ ແລະ ຕອບຄໍາໍ ຖາມ ການອ່່ານ ການນາໍ ໃຊ້ວິທີການກອ່ ນ, ໃນຂະນະ ແລະ ຫຼັງການອ່ານ ເພອື່ ສ້າງການເຊອື່ ມໂຍງລະ ຫວ່າງບດົ ເລອື່ ງ ແລະ ສ່ງິ ທ່ີພວກເຮົາຮ້ມູ າກອ່ ນ. ເພ່ືອນທາງໄກ ບາ້ ນສີບນຸ ເຮືອງ, ວັນທີ 15 ຕຸລາ 2021 ສະບາຍດີ ແສນດາ ກອ່ ນອ່ນື ໝດົ , ຂອ້ ຍຫວັງວາ່ ເຈາົ້ ຄງົ ສະບາຍດີ. ຂ້ອຍໄດ້ເຂົາ້ ຮ່ວມກຸມ່ ເພ່ືອນທາງ ຈດົ ໝາຍ ຊງ່ຶ ເປນັ ກມຸ່ ທດ່ີ ີ ແລະ ໜາ້ ສນົ ໃຈຫາຼ ຍທເ່ີ ຮດັ ໃຫເ້ ຮາົ ໄດຮ້ ຈູ້ ກັ ກນັ ທາງຈດົ ໝາຍ ໂດຍທບ່ີ ່ເໍ ຄີຍເຫນັ ກັນມາກອ່ ນ. ຂ້ອຍຂໍແນະນໍາຕົວເອງ. ຂອ້ ຍຊທື່ ້າວເມສາ, ຂ້ອຍເກດີ ວັນທີ 7/10/2013 ປນີ ີ້ ຂ້ອຍອາຍຸ 9 ປີ, ຂ້ອຍຢູ່ບ້ານສີບຸນເຮືອງ, ເມືອງຈັນທະບູລີ, ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ປນີ ຂ້ີ ອ້ ຍຮຽນຢູ່ ປ.4 ທໂ່ີ ຮງຮຽນປະຖມົ ບາ້ ນສບີ ນຸ ເຮອື ງ. ຂອ້ ຍດໃີ ຈຫາຼ ຍທໄ່ີ ດເ້ ຂາ້ົ ຮວ່ ມ ກຸ່ມເພື່ອນທາງຈົດໝາຍນີ້ ເພາະເພ່ນິ ໄດຈ້ ດັ ກດິ ຈະກາໍ ທີໜ່ າ້ ສົນໃຈຫາຼ ຍຢາ່ ງ. 136 ໑໓໖ LL-G4.indb 136 13/06/2022 15:06:32

ອາທດິ ແລ້ວນ້ີ ເພິ່ນໄດຈ້ ດັ ກິດຈະກໍາການແຂ່ງຂັນການທອ່ ງກອນ. ໂຮງຮຽນຂອງ ຂ້ອຍໄດເ້ ປນັ ທສີ ອງໃນຈາໍ ນວນໂຮງຮຽນໃນກ່ມຸ ຊງຶ່ ໄດສ້ າ້ ງຄວາມພູມໃຈໃຫ້ແກ່ຂ້ອຍ ແລະ ໂຮງຮຽນ. ຂ້າງເທິງນນ້ັ ແມນ່ ຂໍມ້ ນູ ສ່ວນຕວົ ຂອງຂອ້ ຍ ແລະ ສງ່ິ ທີຂ່ ອ້ ຍຢາກແລກ ປຽ່ ນນາໍ ເຈາ້ົ . ກດິ ຈະກາໍ ທເ່ີ ຈາ້ົ ໄດເ້ ຂາ້ົ ຮວ່ ມໃນກມຸ່ ມຫີ ຍງັ ແດ?່ ເມອ່ື ແສນດາໄດຮ້ ບັ ຈດົ ໝາຍຂ້ອຍແລ້ວ ຫວງັ ວາ່ ເຈົ້າຈະເລ່ົາໃຫ້ຂອ້ ຍຮູ້ນໍາ. ຂ້ອຍຍິນດີທ່ີໄດຮ້ ຈູ້ ກັ ເຈ້ົາ ແລະ ຫວງັ ວາ່ ເຮົາຄົງໄດຂ້ ຽນຈົດໝາຍຫາກັນອກີ . ດ້ວຍຄວາມຮັກແພງ ຈາກ ທ້າວເມສາ ສີເມືອງນນົ ເພ່ອື ນທາງໄກ 14 ບາ້ ນທ່ົງຂນັ ຄາໍ , ວນັ ທີ 1 ພະຈກິ 2021 ສະບາຍດີ ເມສາ ກອ່ ນອື່ນໝົດ, ຂ້ອຍຫວງັ ວ່າເຈ້າົ ຄງົ ສະບາຍດີ. ສວ່ ນຂອ້ ຍສະບາຍດີ ແລະ ດີໃຈ ທໄ່ີ ດເ້ ຂາ້ົ ຮວ່ ມກມຸ່ ເພອ່ື ນທາງຈດົ ໝາຍ ແລະ ຮຈູ້ ກັ ເຈາ້ົ ໂດຍທບ່ີ ເ່ໍ ຄຍີ ເຫນັ ກນັ ມາກອ່ ນ. ຂອ້ ຍຂແໍ ນະນາໍ ຕວົ ເອງ. ຂອ້ ຍ ຊນ່ື າງແສນດາ ມງ່ິ ຂວນັ , ຂອ້ ຍເກດີ ວນັ ທີ 23/10/2013 ປນີ ້ຂີ ອ້ ຍອາຍຸ 9 ປ,ີ ຂ້ອຍຢບູ່ ້ານວັດໄຕນ້ອຍທາ່ , ເມອື ງສີໂຄດຕະບອງ, ນະຄອນຫຼວງ ວຽງຈນັ . ປີນ້ີຂອ້ ຍຮຽນຢູ່ ປ.4 ທໂ່ີ ຮງຮຽນປະຖມົ ບາ້ ນວດັ ໄຕນ້ອຍ. ຂ້ອຍຕື່ນເຕ້ນັ ຫາຼ ຍ ທໄ່ີ ດເ້ ຂາ້ົ ຮວ່ ມກມຸ່ ເພອ່ື ນທາງຈດົ ໝາຍນ້ີ ເພາະເພນ່ິ ໄດສ້ າ້ ງໂອກາດໃຫເ້ ຮາົ ໄດເ້ ຮດັ ກດິ ຈະກາໍ ທີໜ່ າ້ ສົນໃຈຫາຼ ຍຢາ່ ງ. ຕ້ົນອາທດິ ນ້ີ ເພນິ່ ໄດຈ້ ດັ ກິດຈະກາໍ ການແຂ່ງຂນັ ການຂຽນທວາຍ. ໂຮງຮຽນຂອງ ຂ້ອຍໄດເ້ ປນັ ທີໜຶງ່ ໃນຈໍານວນໂຮງຮຽນໃນກມຸ່ ຊ່ຶງໄດ້ສ້າງຄວາມພູມໃຈໃຫແ້ ກ່ຂອ້ ຍ ແລະ ໂຮງຮຽນຫຼາຍ. ຂາ້ ງເທິງນ້ັນແມ່ນຂໍ້ມນູ ສ່ວນຕົວຂອງຂອ້ ຍ ແລະ ກິດຈະກໍາທີ່ ຂອ້ ຍຢາກເລົ່າໃຫ້ເຈ້ົາຟງັ ຫວງັ ວາ່ ເຈົ້າຈະເລົ່າກດິ ຈະກໍາທເີ່ ຈົາ້ ໄດເ້ ຮດັ ໃນຄງັ້ ຕ່ໍໄປໃຫ້ ຂ້ອຍຟງັ ນາໍ . ໑໓໗ 137 LL-G4.indb 137 13/06/2022 15:06:32

ໃນອະນາຄົດຂ້ອຍຫວງັ ວາ່ ເຮາົ ຄງົ ໄດພ້ ບົ ກນັ . ດ້ວຍຄວາມຮກັ ແພງ ຈາກ ນາງແສນດາ ມິ່ງຂວນັ ຈງ່ົ ຟງັ ຄອູ າ່ ນຈົດໝາຍ ແລະ ຕອບຄາໍ ຖາມ ແລວ້ ຂຽນຄໍາຕອບໃສໃ່ ນຕາຕະລາງ ໃນຂະນະທຟ່ີ ງັ ຢູ່ ກ່ອນການອາ່ ນ ໃນຂະນະອາ່ ນ ຫງັຼ ການອາ່ ນ 14 ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 4 ສົນົ ທະນາກ່່ຽວກັບັ ຄໍໍາຖາມ ແລະ ຕື່່�ມໃສ່ຕ່ າຕະລາງ ການຄິດິ ກ່່ຽວກັບັ ບົດົ ການນາໍ ໃຊວ້ ທິ ີການສ້າງການເຊືອ່ ມ ກອ່ ນການອ່ານ ໃນຂະນະອາ່ ນ ຫງັຼ ການອາ່ ນ ໂຍງຫງັຼ ຈາກອາ່ ນແລວ້ ເພອ່ື ຄດິ ກຽ່ ວກບັ ສງ່ິ ທພ່ີ ວກເຮົາໄດຮ້ ຽນຮ້ມູ າກ່ອນ. ສົນທະນາເປັນກ່ມຸ ຕາມຄໍາຖາມລຸ່ມນີ້: 1. ເຈ້າົ ຢາກຮູ້ຫຍັງອີກກຽ່ ວກບັ ທາ້ ວເມນີ ສາ? 2. ເຈົ້າຄດິ ວາ່ ເຈົ້າຈະເປນັ ເພອ່ື ນທາງຈົດໝາຍທດີ່ ີໄດ້ ຫຼື ບໍ?່ ຍ້ອນຫຍງັ ? 138 ໑໓໘ LL-G4.indb 138 13/06/2022 15:06:32

5 ອ່າ່ ນຈົດົ ໝາຍ ການອ່່ານ ເບິງ່ ບົດອາ່ ນຢຂູ່ ້ໍທີ 3 ພວກເຮົາເບິ່ງໃກ້ໆເທາະ 6 ເລົ່່�າຈົດົ ໝາຍຄືືນດ້້ວຍການໃຊ້ບ້ ັັດຄຳຳ�ສັບັ ການເລົ່່�າບົົດຄືືນ ເມອື່ ເວາ້ົ ກບັ ຄນົ ອນ່ື , ສ່ິງທ່ີສາໍ ຄັນແມ່ນພວກເຮົາຈະຕອ້ ງ: • ເວົາ້ ແລະ ອະທບິ າຍຄໍາສບັ ຢາ່ ງຈະແຈ້ງ. • ເວາ້ົ ດວ້ ຍຄວາມສຽງທເ່ີ ໝາະສມົ ສຽງຈະດງັ ຫືຼ ຄອ່ ຍແມນ່ ຂນ້ຶ ກບັ ສະຖານະການ ແລະ ຄນົ ທີຟ່ ງັ . 14 7 ວິທິ ີກີ ານລົົງທ້າ້ ຍຈົົດໝາຍ ຄໍາໍ ສັັບ ແລະ ວະລີີໃໝ່່ ການລົງທາ້ ຍຂອງຈົດໝາຍທບ່ີ ໍເ່ ປັນທາງການ ໂດຍທົ່ວໄປປະກອບມີຂໍ້ມນູ ລມຸ່ ນ້:ີ 139 • ຫວງັ ວ່າ ເຮາົ ຄງົ ໄດຂ້ ຽນຈດົ ໝາຍຫາກັນອກີ . • ນາໍ ໃຊ້ຄາໍ ທກັ ທາຍທີ່ບເ່ໍ ປນັ ທາງການ ເພອ່ື ລົງທ້າຍຈົດໝາຍຂອງເຈາົ້ . • ຊື່ຂອງຜ້ຂູ ຽນຈົດໝາຍ. ໑໓໙ LL-G4.indb 139 13/06/2022 15:06:33

ວິທີອືນ່ ໆໃນການລົງທາ້ ຍຈດົ ໝາຍທບີ່ ເໍ່ ປັນທາງການແມນ່ : ໄວຍາກອນ • ຂອ້ ຍຫວງັ ວາ່ ເຮາົ ຄງົ ໄດຂ້ ຽນຈດົ ໝາຍຫາກນັ ອກີ . • ຂອ້ ຍຫວງັ ວ່າຈະພບົ ເຈ້າົ ໃນໄວໆນ້ີ. • ດວ້ ຍຄວາມຮັກແພງ. 8 ປ່່ຽນຄຳຳ�ເວົ້້�າໃຫ້້ເປັນັ ຄຳຳ�ຖາມ ຈົ່ງປ່ຽນຄໍາເວາົ້ ຕໄໍ່ ປນ້ເີ ປັນຄາໍ ຖາມພອ້ ມກັນກັບຄູ່ຂອງເຈົ້າ: ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຕົວຢ່າງ: ຂ້ອຍໄດ້ເຂົ້າຮ່ວມກິດຈະກາໍ ໃນກຸ່ມເພືອ່ ນທາງຈົດໝາຍ ກິດຈະກໍາທີ່ ເຈົາ້ ໄດເ້ ຮັດໃນກມຸ່ ມີຫຍັງແດ?່ 1. ຂ້ອຍຢູ່ແຂວງວຽງຈນັ . 2. ຂ້ອຍອາຍຸ 10 ປີ. 3. ຂ້ອຍຮຽນຢູ່ ປ.4. 6. ເມອື ງແກ້ວອຸດມົ . 14 4. ໂຮງຮຽນປະຖມົ ແສງສະຫວ່າງ. 5. ບາ້ ນພເູ ຂາົ ຄາໍ . 9 ສົນົ ທະນາກ່່ຽວກັບັ ແນວຄິດິ ຂອງຈົົດໝາຍ ແນວຄິິດຂອງບົດົ ຄິດກຽ່ ວກັບເພອ່ື ນທາງໄກ ແລະ ສົນທະນາກນັ ພາຍໃນກ່ມຸ : • ຈຸດປະສງົ ຂອງຈດົ ໝາຍແມ່ນຫຍັງ? • ກໍານດົ ລັກສະນະຕ້ົນຕຂໍ ອງຈດົ ໝາຍ? • ເມ່ືອໃດທຈ່ີ ະໄດຮ້ ບັ ຈົດໝາຍ? ພວກເຮາົ ຂຽນກນັ ເທາະ 10 ຮຽນກ່່ຽວກັບັ ໂຄງຮ່າ່ ງຂອງຈົດົ ໝາຍ ໂຄງຮ່່າງຂອງປະເພດບົດົ ຈດົ ໝາຍແມນ່ ການຂຽນຮບູ ແບບໜງ່ຶ ທຜ່ີ ຂູ້ ຽນຕອ້ ງລະມດັ ລະວງັ ໃຫຖ້ ກື ກບັ ກາລະເທສະ ແລະ ບກຸ ຄນົ . ຄາໍ ຂນ້ຶ ຕນ້ົ ແລະ ຄາໍ ລງົ ທາ້ ຍຕອ້ ງໃຊໃ້ ຫເ້ ໝາະສມົ , ໃຊຖ້ ອ້ ຍຄາໍ ໃຫຊ້ ດັ ເຈນກງົ ກບັ ຄວາມໝາຍ ແລະ ຖກື ຕອ້ ງຕາມມາລະຍາດ. 140 ໑໔໐ LL-G4.indb 140 13/06/2022 15:06:33

ຈົງ່ ອ່ານ ແລະ ຕ່ືມຂໍ້ມູນຂອງຈົດໝາຍເພອື່ ນທາງໄກໃສໂ່ ຄງຮາ່ ງລມຸ່ ນີ້: 14 ຄໍາຂ້ຶນຕ້ນົ : ທຢີ່ ູ່ ຫຼື ສະຖານທີ່ຂຽນ ວັນທີ ເດືອນ ປີທ່ຂີ ຽນ ເນອື້ ໃນ: ທັກທາຍ ໃຊຄ້ າໍ ທກັ ທາຍທເ່ີ ໝາະສມົ ສາໍ ລບັ ການແນະນາໍ ຕວົ ເອງກບັ ຜອູ້ ນ່ື ໃນຈດົ ໝາຍທບ່ີ ເ່ໍ ປັນ ທາງການ. ຂຽນຄໍາຄິດເຫນັ ທົ່ວໄປກຽ່ ວກັບສຸຂະພາບ, ກມຸ່ ເພອ່ື ນທາງໄກ ແລະ ອນື່ ໆ. ຈດຸ ປະສົງຂອງການຂຽນ ບອກເຫດຜນົ ທີເ່ ຈາ້ົ ຂຽນຈົດໝາຍສະບັບນ້ີ. ຖາມເພອ່ື ນທາງຈົດໝາຍຂອງເຈາົ້ ກ່ຽວກບັ ຊວີ ິດຄວາມເປນັ ຢຂູ່ ອງເຂາົ . ຕອບສະໜອງກບັ ສິ່ງທເີ່ ຈ້ົາຮ້ແູ ລ້ວ ກຽ່ ວກບັ ເພ່ອື ນທາງໄກຈາກຂມໍ້ ນູ ທໄີ່ ດ້ຮບັ ແລະ ສະແດງໃຫເ້ ຫັນຄວາມສົນໃຈຕອ້ ງການຢາກຮຈູ້ ັກເຂົາເຈາົ້ ໃຫ້ຫຼາຍກວ່ານີ້. ສະຫບຼຸ ຄາໍ ເວ້າົ ປິດ ເວາົ້ ບາງຢ່າງກຽ່ ວກັບການຂຽນຈດົ ໝາຍຫາກັນ ແລະ ກັນໃນອະນາຄົດ. ຄາໍ ລົງທາ້ ຍ: ຄໍາບອກລາ ໃຊ້ຄໍາທີ່ເໝາະສມົ ກັບຈົດໝາຍທ່ບີ ່ໍເປນັ ທາງການ. ລາຍເຊນັ ຊ່ື ແລະ ນາມສະກຸນ. 11 ຂຽນທວາຍທີ່່�ເນັ້້�ນໃສ່ເ່ ຄື່່�ອງໝາຍວັັກຕອນ ຂຽນທວາຍ ເຄອ່ື ງໝາຍຖາມ (?) ໃຊຂ້ ຽນຢທູ່ າ້ ຍປະໂຫຍກຄາໍ ຖາມ ແລະ ສວ່ ນຫາຼ ຍຈະມຄີ າໍ ແທນນາມ ໃຊເ້ ປັນຄໍາຖາມຢູໜ່ ້າ ເຊ່ນັ : ໃຜມາ, ເພິນ່ ຢ່ໃູ ສ, ແມນ່ ຫຍັງ? ແນວໃດ? ຕວົ ຢາ່ ງ: ຫົວຂ້ຂໍ ອງຈດົ ໝາຍແມນ່ ຫຍງັ ? ຈົງ່ ຂຽນທວາຍກັບນາຍຄູ ເລ່ມີ ແຕ່ ຕນົ້ ອາທດິ ນ້ີ ຈນົ ເຖງິ ໃຫຂ້ ອ້ ຍຟັງນໍາ ໑໔໑ 141 LL-G4.indb 141 13/06/2022 15:06:33

12 ອ່າ່ ນ ແລະ ປ່ຽ່ ນປະໂຫຍກໃຫ້ເ້ ປັັນຄຳຳ�ຖາມ ການຝຶຶກໄວຍາກອນ ຈງົ່ ປ່ຽນປະໂຫຍກໃຫ້ເປັນປະໂຫຍກຄາໍ ຖາມ ແລະ ຂຽນໃສປຶມ້ ຂຽນ 1. ຂອ້ ຍຢູ່ໃນກມຸ່ ເພ່ອື ນທາງໄກ. 2. ຂ້ອຍມກັ ທ່ອງກອນ. 3. ພວກເຮາົ ມັກຂຽນຈດົ ໝາຍ. 4. ຂອ້ ຍຢບູ່ າ້ ນວດັ ໄຕນອ້ ຍທາ່ . 5. ຂອ້ ຍມກັ ຂຽນທວາຍ. ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 13 ຝຶກຶ ການລົົງທ້າ້ ຍຈົົດໝາຍດ້້ວຍວິທິ ີີທີ່່�ແຕກຕ່່າງກັັນ ການຝຶຶກຄຳຳ�ສັບັ ແລະ ວະລີີໃໝ່່ ຈົ່ງຈດັ ລຽງຄາໍ ສບັ ແລະ ວະລີໃຫເ້ ປນັ ປະໂຫຍກ ແລວ້ ເພ່ີມຄໍາລົງທ້າຍທເ່ີ ໝາະສົມ 14 1. ໄດ້ຂຽນ, ເຮົາຄງົ , ຂອ້ ຍ, ຈດົ ໝາຍ, ຫາກນັ ອີກ, ປສທະໃໍາໂ່ີແຊລຫຕຄ້ັບຍກາໍແກຕລຕ.າ່ົງລ່ ທງະກ້ານັຍ ຫວງັ ວ່າ. 2. ເຮົາຄົງໄດ້ພົບກນັ , ຂອ້ ຍ, ໃນອະນາຄົດ, ຫວງັ ວ່າ. 14 ຕອບຄໍໍາຖາມ ເຈົ້້�າຄິິດວ່າ່ ແນວໃດ? ກອ່ ນຈະຂຽນຈດົ ໝາຍຫາໝທູ່ ເ່ີ ຈາ້ົ ຍງັ ບຮ່ໍ ຈູ້ ກັ ,ໃຫອ້ າ່ ນຄາໍ ຖາມລມຸ່ ນ້ີແລວ້ ຂຽນຄາໍ ຕອບໃສໃ່ ນປຶມ້ ຂຽນ. • ມີຂ້ມໍ ນູ ອັນໃດແດທ່ ່ີເຈ້ົາຈະສາມາດແລກປຽ່ ນກບັ ໝູ່ຂອງເຈາ້ົ ? • ມີຫຍັງແດທ່ ່ເີ ຈົາ້ ຢາກຮກູ້ ຽ່ ວກບັ ເພືອ່ ນໃໝ່ ແລະ ເຈົາ້ ຕອ້ ງການຮເູ້ ພ່ີມເຕີມ ກຽ່ ວກບັ ຫຍງັ ອີກບໍ່? 142 ໑໔໒ LL-G4.indb 142 13/06/2022 15:06:33

ພວກເຮົາໂຮມທຸກຢາ່ ງເຂົ້າກນັ ເທາະ ເຈົ້້�າຈະເຮັດັ ແນວໃດ? 15 ອ່່ານໜ້າ້ ວຽກທີ່່�ຈະເຮັດັ ໃນບົົດຮຽນ ໜ້າວຽກ: ກະກຽມເລອື ກເພອ່ື ນທາງໄກຈາກຂໍມ້ ູນຂອງເດກັ ນ້ອຍໃນກມຸ່ ໂຮງຮຽນລມຸ່ ນ້ີ. ຂຽນ ຈດົ ໝາຍແນະນໍາຕນົ ເອງສ່ົງໃຫໝ້ ູ່ເພ່ືອນ ແລະ ຖາມຂ່າວຂອງເພ່ືອນທາງໄກ ໂດຍນາໍ ໃຊ້ໂຄງ ຮາ່ ງຂອງຈົດໝາຍທ່ເີ ຈ້າົ ໄດຮ້ ຽນຜາ່ ນມາ. ຈ່ງົ ອາ່ ນ ແລະ ເລອື ກເອາົ ຂ້ໍມູນລຸມ່ ນທ້ີ ີ່ເຈ້ົາຢາກຂຽນຈົດໝາຍຫາ ຊື:່ ທ້າວເລີດວໄິ ລ ຊື່: ນາງເກີຢາງ ຊ:ື່ ທ້າວຈນັ ທະວອນ 14 ໂຮງຮຽນ: ປະຖມົ ສມົ ບນູ ໂຮງຮຽນ: ປະຖມົ ປາກ ໂສກປາ່ ຫວຼ ງ, ເມອື ງສສີ ດັ ໂຮງຮຽນ: ປະຖມົ ໂພນ ຕອນ, ເມອື ງສັງທອງ ຕະນາກ ໄຊ, ເມືອງໄຊທານີ ເຫດຜນົ ທ່ີເຂົ້າຮວ່ ມ: ເຫດຜົນທເີ່ ຂາ້ົ ຮວ່ ມ: “ແລກປ່ຽນການຂຽນ ເຫດຜົນທີເ່ ຂົ້າຮວ່ ມ: “ຂ້ອຍຕອ້ ງການຮຽນຮູ້ ກບັ ເພືອນໃໝ”່ “ຂ້ອຍຕ້ອງການມເີ ພອ່ື ນ ເພມ່ີ ເຕມີ ກຽ່ ວກັບພາສາ” ໃໝ”່ 16 ຝຶກຶ ການຂຽນຕອນໃດໜຶ່່�ງຂອງຈົດົ ໝາຍທີ່່�ບໍ່່�ເປັນັ ທາງການຮ່ວ່ ມກັບັ ນາຍຄູູ ຝຶຶກການຂຽນ ຈງ່ົ ປະຕບິ ດັ ກດິ ຈະກາໍ ຮວ່ ມກບັ ນາຍຄູ ແລະ ໝູ່ ໂດຍການນາໍ ໃຊໂ້ ຄງຮາ່ ງການຂຽນ ແລວ້ ຂຽນຕອນໃດໜ່ຶງຂອງຈົດໝາຍໃໝ່ ຄໍາຂຶ້ນຕນ້ົ : ທຢ່ີ ູ່ ຫຼື ສະຖານທີຂ່ ຽນ ບາ້ ນພັນໝນັ້ , ແຂວງຊຽງຂວາງ ວັນທີ ເດືອນ ປທີ ີຂ່ ຽນ 15-01-2022 ເນ້ອື ໃນ: ທກັ ທາຍ ສະບາຍດີ ຄູນມີ ໃຊ້ຄໍາທກັ ທາຍທເີ່ ໝາະສົມສາໍ ລັບການແນະນໍາຕວົ ເອງກັບຜູ້ອນ່ື ໃນຈດົ ໝາຍທ່ບີ ໍເ່ ປນັ ທາງການ ໑໔໓ 143 LL-G4.indb 143 13/06/2022 15:06:33

ຂຽນຄາໍ ຄດິ ເຫນັ ທວ່ົ ໄປກຽ່ ວກບັ ສຂຸ ະພາບ, - ຫວງັ ວ່າເຈ້ົາຄງົ ສະບາຍດ.ີ ໂຄງການເພ່ືອນທາງຈົດໝາຍ ແລະ ອນ່ື ໆ. - ຂ້ອຍໄດເ້ ຂາ້ົ ຮ່ວມກຸ່ນເພອ່ື ນທາງ ຈດົ ໝາຍ. 17 ຕື່່�ມຂໍ້້�ມູມູ ກ່່ຽວກັບັ ການຂຽນຈົດົ ໝາຍໃສ່່ໂຄງຮ່່າງ ສ້າ້ ງໂຄງຮ່າ່ ງການຂຽນ ຂຽນບົົດໃນຂັ້້�ນຮ່າ່ ງ ເບ່ິງໂຄງຮ່າງຢູຂ່ ້ໍທີ 10 18 ຂຽນຈົດົ ໝາຍຕາມໂຄງຮ່າ່ ງໃສ່ປ່ ຶ້້�ມຂຽນ ນາໍ ໃຊແ້ ນວຄິດຈາກຂ້ໍທີ 17 ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 19 ນຳຳ�ໃຊ້້ຄໍໍາຖາມລຸ່່�ມນີ້້� ເພື່່�ອກວດແກ້້ຈົດົ ໝາຍຮ່ວ່ ມກັັບໝູ່່� ກວດແກ້ບ້ ົດົ ປຽ່ ນກນັ ກວດແກ້ບດົ ໃຫ້ຖືກຕອ້ ງ ແລະ ສມົ ບນູ ຂຶນ້ ໂດຍການນາໍ ໃຊ້ຄາໍ ຖາມລຸ່ມນ:້ີ 14 ก ໄດປ້ ະຕບິ ດັ ຕາມໂຄງຮ່າງຂອງຈດົ ໝາຍແລ້ວບ່ໍ? ก ມຂີ ມ້ໍ ູນໃດທ່ຂີ າດຫາຍໄປບໍ່? ก ໄດ້ແນະນາໍ ຕົວເອງຢາ່ ງຖືກຕອ້ ງ ແລະ ສະເໜີຕນົ ເອງໄດ້ດແີ ລວ້ ບ?ໍ່ ก ໄດໃ້ ຊຄ້ ໍາຖາມ ເພອ່ື ຖາມເພ່ືອນໃໝຂ່ ອງເຈົ້າແລ້ວບ?່ໍ ก ເຈົ້າໄດຂ້ ຽນຄາໍ ລງົ ທ້າຍທີ່ເໝາະສມົ ຂອງຈົດໝາຍບໍ່? 20 ປັບັ ປຸຸງ ແລະ ຂຽນບົດົ ຂັ້້�ນສຸຸດທ້າ້ ຍ ປັບັ ປຸຸງບົດົ ຂັ້້�ນສຸຸດທ້າ້ ຍ ກວດເບິ່ງບົດຂ້ນັ ສຸດທ້າຍຂອງບດົ ຂຽນຂອງຕນົ ໂດຍອີງໃສຄ່ ໍາຖາມລຸ່ມນ:້ີ ก ບົດຂຽນຂອງຂ້ອຍສາມາດອາ່ ນໄດເ້ ຂ້ົາໃຈ ແລະ ສະອາດສວຍງາມແລວ້ ບ?່ໍ ก ຂ້ອຍໄດ້ລວມເອົາທກຸ ພາກສ່ວນຂອງຈດົ ໝາຍແລວ້ ບ່ໍ? ก ຂ້ອຍໄດນ້ າໍ ໃຊ້ໄວຍາກອນ, ຄໍາສບັ ໃໝ່ ແລະ ເຄອື່ ງໝາຍຖາມ ທີໄ່ ດ້ຮຽນ ຢໃູ່ ນບດົ ດ່ັງກ່າວນ້ແີ ລວ້ ບ?່ໍ ก ຂ້ອຍໄດ້ອ່ານບດົ ຂຽນຂອງຂອ້ ຍເປນັ ຄ້ງັ ສຸດທ້າຍແລ້ວບ່ໍ? ก ຂ້ອຍຈະສົງ່ ບດົ ຂອງຂອ້ ຍໃຫ້ນາຍຄໄູ ດແ້ ລວ້ ບໍ່? 144 ໑໔໔ LL-G4.indb 144 13/06/2022 15:06:33

ບດົ ທີ 15 ບນຸ ປະເພນີ ບນຸ ປະເພນີທ່ຂີ ້ອຍມກັ ແມນ່ ຫຍງັ ? ກ່ອ່ ນການອ່າ່ ນ ພວກເຮາົ ເລ່ມີ ຕ້ົນເທາະ 1 ຕິດິ ຕາມຄູູອ່່ານ ແລ້ວ້ ບອກຄໍໍາສັັບທີ່່�ບໍ່່�ຮູ້້�ຄວາມໝາຍ ການຕດິ ຕາມ ແລະ ບອກຄໍາສບັ ທເີ່ ຈາົ້ ບຮ່ໍ ້ກູ ່ອນການອາ່ ນ ຊວ່ ຍໃຫ້ພວກເຮາົ ກາຍເປັນຜູ້ ອ່ານທມີ່ ຄີ ວາມຊາໍ ນຊິ ໍານານ ເພາະວາ່ ພວກເຮາົ ໄດຮ້ ຽນຮຜູ້ ່ານຫາຼ ຍຢ່າງ ເຊັ່ນ: - ຈາກສິ່ງທີພ່ ວກເຮາົ ສາມາດ ຫຼື ບສ່ໍ າມາດເຂົ້າໃຈ. - ຈາກການຈາໍ ແນກໄດ້ວ່າ ເປນັ ຫຍັງບົດກອນອາດຈະເຂົ້າໃຈຍາກ. - ຈາກການຕງ້ັ ເປົ້າໝາຍການພດັ ທະນາການອ່ານ ແລະ ຜົນສໍາເລັດຂອງພວກເຮາົ . ອກີ ອັນໜຶ່ງວິທີການຕດິ ຕາມກ່ອນການອ່ານ ເພ່ອື ໃຫຮ້ ູ້ວາ່ ພວກເຮົາເຂ້ົາໃຈພາສາ ແລະ ບົດ ກອນທຄ່ີ າ້ ຍຄືກັນກັບທເ່ີ ຄຍີ ຮຽນຜາ່ ນມາໄດ້ດີສ່າໍ ໃດ. ຈງົ່ ຂຽນຄາໍ ສັບທອີ່ າ່ ນບ່ໄໍ ດ້ ….................................. ຈົ່ງຂຽນຄໍາສັບທບີ່ ຮ່ໍ ູຄ້ ວາມໝາຍ ............................... 2 ສົນົ ທະນາກ່່ຽວກັັບຮູບູ ພາບ ແລະ ບອກຄໍາໍ ສັບັ ຄໍໍາສັບັ ສໍາໍ ຄັນັ ຮບູ ພາບກ່ຽວກບັ ຫຍັງ? 15 ຈງ່ົ ເບງິ່ ຮບູ ພາບ ແລະ ບອກຄວາມໝາຍຂອງຄາໍ ສັບລຸມ່ ນ້:ີ 1 ຟ້ອນ 2 ເສບ 3 ແຫ່ 4 ຕຄີ ີ ໑໔໕ 145 LL-G4.indb 145 13/06/2022 15:06:33