ພາສາລາວ ປ.4 (Lao_4)

ໂຄງຮ່າງຂອງບດົ ລາຍງານຂມ້ໍ ນູ ຈ່ົງອາ່ ນໂຄງຮາ່ ງຂອງບົດລາຍງານລຸ່ມນ້ີ ແລວ້ ຂຽນຂມ້ໍ ູນໃສ່ເຈ້ຍຂອງຕົນເອງ ຫົວຂໍ້: ເວ້ົາເຖງິ ຂມ້ໍ ູນທ່ຈີ ະລາຍງານ ເປີດຫວົ ເລ່ືອງ: ແນະນໍາບກຸ ຄົນໃນການສນົ ທະນາ. ເນ້ືອເລອ່ື ງ: ຂ້ໍມນູ ໃນການສນົ ທະນາ. ກ. ກ. ອາຊີບທເີ່ ຈົາ້ ຮູມ້ ອີ າຊບີ ໃດແດ່? ຂ. ຂ. ອາຊີບທີ່ມັກແມນ່ ອາຊີບໃດ? ຍ້ອນຫຍັງ? ຄ. ຄ. ອາຊີບຄສູ ອນຕ້ອງຜ່ານການຮຽນຈົບຊ້ນັ ໃດແດ?່ ງ. ງ. ເປນັ ຄູສອນມຄີ ວາມດີ ແລະ ສໍາຄັນແນວໃດ? ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ສະຫຼຸບເລອ່ື ງ: ສະຫບຸຼ ກ່ຽວກບັ ຄສູ ອນ ແລະ ບອກແນວຄິດຂອງຕົນ. 11 ຂຽນທວາຍທີ່່�ເນັ້້�ນໃສ່່ເຄື່່�ອງໝາຍວັັກຕອນ ຂຽນທວາຍ ເຄອ່ື ງໝາຍຖາມ (?) ໃຊຂ້ ຽນຢທູ່ າ້ ຍປະໂຫຍກຄາໍ ຖາມ ແລະ ສວ່ ນຫາຼ ຍຈະມຄີ າໍ ແທນນາມ (ສບັ ພະນາມ) ທໃີ່ ຊເ້ ປັນຄໍາຖາມຢູ່ໜ້າ ເຊັນ່ : ໃຜມາ? ເພ່ນິ ຢ່ໃູ ສ? ແມນ່ ຫຍງັ ? ແນວໃດ? ຕວົ ຢາ່ ງ: ໃຜມກັ ອາຊບີ ຄູແດ່? ຄົນຂັບລົດເມຢູ່ໃສ? ຈົ່ງຂຽນທວາຍກັບນາຍຄູ ເລ່ມີ ແຕ່ ນາງນາລີ: ແກວ້ ຕາເຈາ້ົ ມາເບິ່ງຮບູ ນ້ີ ຈົນເຖິງ ທ້າວແກວ້ ຕາ: ອາຊີບໃດກໍໄດ!້ ແຕ່ຢາກເປນັ 26 12 ນຳຳ�ໃຊ້້ຄຳຳ�ກຳຳ�ມະເຂົ້້�າໃນການຟັງັ ການຝຶຶກໄວຍາກອນ ຈ່ົງນາໍ ໃຊຄ້ າໍ ກໍາມະເຂົ້າໃນການຟງັ (ຫນິຼ້ ເກມບງິ ໂກ້) ຄໍາກໍາມະ: ເບິ່ງ, ເວ້ົາ, ໄປ, ເຫນັ , ກ່ຽວ, ອບົ ຮົມ, ຊກຸ ຍ,ູ້ ຊວ່ ຍ, ຮ,ູ້ ຮຽນ, ຈບົ , ເຂາົ້ , ໄດ້, ຮບັ , ສອນ... 246 ໒໔໖ LL-G4.indb 246 13/06/2022 15:06:54

13 ຝຶຶກການນໍາໍ ໃຊ້້ຄໍາໍ ນາມ ການຝຶກຶ ຄຳຳ�ສັບັ ແລະ ວະລີີໃໝ່່ ຈົງ່ ຊອກຫາຄາໍ ນາມທ່ກີ ່ຽວຂ້ອງ ຕວົ ຢ່າງ: ອາຊີບນາຍໝໍ. ຄາໍ ນາມທີ່ກ່ຽວຂອ້ ງ: ເຂມັ , ຢາ, ເຄືອ່ ງນຸ່ງ, ຄົນເຈບັ , ຕຽງນອນ, ລຍໍ້ ູ້, ລົດໂຮງໝໍ, ໂຮງໝໍ... 14 ຂຽນກ່ຽ່ ວກັັບອາຊີບີ ທີ່່�ຕົົນເອງເລືືອກວ່່າສຳຳ�ຄັນັ ທີ່່�ສຸຸດ ເຈົ້້�າຄິິດວ່່າແນວໃດ? ຈົງ່ ຂຽນອາຊີບທ່ເີ ຈາ້ົ ມກັ ເວລາໃຫຍຂ່ ຶນ້ ຫວົ ຂໍ້ ເປດີ ຫວົ ເລືອ່ ງ ແນະນາໍ ບກຸ ຄົນທ່ີສົນທະນາ ເນື້ອເລອ່ື ງ  ຂ້ໍມູນໃນການສນົ ທະນາ.  ມີອາຊບີ ໃດແດ່ ?  ອາຊບີ ທີ່ມັກແມ່ນອາຊີບໃດ?  ອາຊີບນ້ີຕອ້ ງຜາ່ ນການຮຽນຈບົ ໃສ?  ອາຊບີ ນດ້ີ ີ ແລະ ສາໍ ຄັນແນວໃດ? ສະຫບຸຼ ເລືອ່ ງ 26 ເວ້ົາກຽ່ ວກັບອາ ຊບີ ທ່ີມັກບອກຄວາມຄິດຕົນ ພວກເຮາົ ໂຮມທຸກຢ່າງເຂາົ້ ກນັ ເທາະ 15 ອ່່ານໜ້າ້ ວຽກທີ່່�ຈະເຮັດັ ໃນບົົດຮຽນ ເຈົ້້�າຈະເຮັັດແນວໃດ? ໜ້າວຽກ: ກະກຽມການນໍາສະເໜີໂປສະເຕກີ ຽ່ ວກບັ ອາຊບີ ທຈ່ີ ະໄດຂ້ ຽນລາຍງານຂມໍ້ ນູ . ການສະ ເໜີອາດຈະແມນ່ ວຽກທກ່ີ ຽ່ ວຂອ້ ງກບັ ຕະຫາຼ ດແຮງງານ (ສາ້ ງເຫດການເພອ່ື ສອນອາຊບີ ຕາ່ ງໆໃຫ້ ນກັ ຮຽນ) ການສະເໜີນ້ີອາດຈະເປນັ ໄປແບບທາໍ ມະຊາດ ແລະ ຕໍ່ເນືອ່ ງ. ໒໔໗ 247 LL-G4.indb 247 13/06/2022 15:06:54

ຈົ່ງສງັ ເກດຄວາມຄາ້ ຍຄື ແລະ ຄວາມແຕກຕາ່ ງກັນຂອງໂປສະເຕໃີ ສ່ກັບບດົ ລາຍງານ ຕວົ ຢ່າງ: ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 16 ຝຶຶກການຂຽນຕອນໃດໜຶ່່�ງຂອງບົົດລາຍງານຂໍ້້�ມູນູ ຮ່່ວມກັັບນາຍຄູູ ຝຶຶກການຂຽນ ຈົ່ງປະຕິບັດກິດຈະກໍາຮ່ວມກບັ ນາຍຄູ ແລະ ໝູ່ ໂດຍການນາໍ ໃຊ້ໂຄງຮ່າງການ 26 ຂຽນ ແລວ້ ຂຽນຕອນໃດໜງ່ຶ ຂອງບດົ ລາຍງານຂໍ້ມນູ ບດົ ໃໝ່. ຕວົ ຢາ່ ງ: ຫວົ ຂ້:ໍ ໃສຊ່ ືວ່ ຽກເຈາ້ົ ກໍາລງັ ຂຽນກຽ່ ວກັບ. ນາຍໝໍ ສະຫຼຸບເລອ່ື ງ ໜາ້ ທຂ່ີ ອງນາຍໝໍ ແມນ່ ຕອ້ ງຮບັ ໃຊປ້ ະຊາຊນົ ໃນ ສະຫຸຼບກຽ່ ວກບັ ອາຊີບຂອງນາຍໝໍ. ການປນ່ິ ປວົ ຄນົ ເຈບັ ໃຫຫ້ າຍຈາກການເຈບັ ປວ່ ຍຕາ່ ງໆ. ບອກແນວຄິດຂອງຕົນ. ນາຍໝເໍ ປນັ ບຸກຄົນທີສ່ າໍ ຄນັ ໃນການໃຫ້ຄໍາແນະນໍາ ແລະ ເບງິ່ ແຍງສຂຸ ະພາບຂອງຄົນໃນປະເທດ. 248 ໒໔໘ LL-G4.indb 248 13/06/2022 15:06:54

17 ຕື່່�ມຂໍ້້�ມູນູ ກ່ຽ່ ວກັັບບົດົ ລາຍງານໃສ່ໂ່ ຄງຮ່າ່ ງ ສ້້າງໂຄງຮ່າ່ ງການຂຽນ ເບ່ິງໂຄງຮາ່ ງຂອງບດົ ລາຍງານຂມໍ້ ູນຢູ່ຂ້ໍທີ 10 18 ຂຽນບົົດລາຍງານຂໍ້້�ມູນູ ເປັນັ ໂປສະເຕີີ ຂຽນບົດົ ໃນຂັ້້�ນຮ່່າງ ນາໍ ໃຊ້ແນວຄິດຈາກຂທໍ້ ີ 17 19 ນໍໍາໃຊ້ຄ້ ໍາໍ ຖາມລຸ່່�ມນີ້້� ເພື່່�ອກວດແກ້້ບົົດລາຍງານຂໍ້້�ມູູນທີ່່�ເປັນັ ໂປສະເຕີີ ກວດແກ້ບ້ ົົດ ຮ່ວ່ ມກັບັ ໝູ່່� ປ່ຽນກັນກວດແກບ້ ົດລາຍງານຂໍມ້ ນູ ໃຫ້ຖກື ຕອ້ ງ ແລະ ສົມບນູ ຂນຶ້ ໂດຍນາໍ ໃຊ້ ຄໍາຖາມລມຸ່ ນ:້ີ ก ໄດ້ປະຕິບັດຕາມໂຄງຮາ່ ງຂອງບົດລາຍງານຂມ້ໍ ນູ ບ່ໍ? ก ມີຂ້ມໍ ູນໃດຂາດຫາຍໄປບ່?ໍ ก ມກີ ານນາໍ ໃຊ້ຄໍານາມ, ຄໍາກາໍ ມະ ແລະ ເຄອື່ ງໝາຍຖາມຢາ່ ງເໝາະສົມບໍ່? ก ຮບູ ພາບໃນໂປສະເຕຖີ ກື ກັບຫົວຂໍ້ ແລະ ເນ້ືອໃນຄດັ ມາຈາກບົດລາຍງານ ຂມ້ໍ ນູ ແລວ້ ບ?່ໍ ก ມີການນໍາໃຊເ້ ຄອື່ ງໝາຍຖາມໃນບົດແລ້ວບ່?ໍ 20 ປັບັ ປຸຸງ ແລະ ຂຽນບົົດໃນຂັ້້�ນສຸຸດທ້້າຍ ປັັບປຸຸງບົດົ ຂັ້້�ນສຸຸດທ້າ້ ຍ ກວດເບິງ່ ບົດຂັນ້ ສດຸ ທ້າຍຂອງຕົນ ໂດຍອງີ ໃສຄ່ າໍ ຖາມລຸ່ມນ:ີ້ ก ການຂຽນຂອງຂ້ອຍຖກື ຕອ້ ງ ແລະ ຊັດເຈນບ?ໍ່ 26 ก ຂ້ອຍໄດລ້ ວມເອົາແນວຄດິ ຫຼກັ ຂອງບດົ ລາຍງານຂ້ໍມູນແລວ້ ບ່ໍ? ก ຂອ້ ຍໄດໃ້ ຊ້ໄວຍາກອນ, ຄາໍ ສັບ ແລະ ເຄອ່ື ງໝາຍວກັ ຕອນທໄ່ີ ດຮ້ ຽນໃນ ບົດຮຽນນເ້ີ ຂ້າົ ໃນການນາໍ ມາຂຽນໂປສະເຕນີ ້ແີ ລວ້ ບ່ໍ? ก ຂ້ອຍໄດ້ແຕ້ມຮູບ ແລະ ຂຽນປະໂຫຍກໃນໂປສະເຕສີ ອດຄອ່ ງກນັ ແລ້ວບ?່ໍ ก ຂ້ອຍໄດອ້ າ່ ນຜ່ານການຂຽນຄັ້ງສຸດທາ້ ຍຂອງຂອ້ ຍ ເພ່ືອກວດເບງ່ິ ຄວາມ ຜດິ ພາດແລວ້ ບ່?ໍ ก ຂ້ອຍໄດເ້ ຮດັ ຕາມຄາໍ ເຫັນທີ່ໝູ່ປະກອບໃຫ້ແລ້ວບ?ໍ່ ก ຂ້ອຍຈະນາໍ ສະເໜໂີ ປສະເຕຂີ ອງຂອ້ ຍໄດແ້ ລ້ວບ່?ໍ ໒໔໙ 249 LL-G4.indb 249 13/06/2022 15:06:54

ບດົ ທີ 27 ບົດທວນຄືນສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ພວກເຮາົ ໄດ້ຮຽນຮກູ້ ຽ່ ວກັບຫຍງັ ? 1 ທວນຄືືນການຕັ້້�ງຄໍໍາຖາມ ການຕງ້ັ ຄໍາຖາມ ແມນ່ ໃຫ້ຜູຕ້ ອບອະທບິ າຍຄວາມໝາຍຕາ່ ງໆຂອງຂມ້ໍ ນູ ຄໍາຖາມ ຊວ່ ຍໃຫ້ ເຮົາຄາດຄະເນສງິ່ ທຈີ່ ະເກດີ ຂນ້ຶ ຕໍ່ໄປ ຊງ່ຶ ມີຫາຼ ຍວິທີ ເຊັນ່ : ຄາໍ ຖາມ ໂດຍອີງໃສຮ່ ູບພາບ, ບັດຄໍາ ສັບ ເພ່ືອຕງ້ັ ຄໍາຖາມ ແລະ ຄໍາຖາມແມນ່ ຫືຼ ບແໍ່ ມນ່ . ຈ່ົງຕອບຄໍາຖາມລຸ່ມນີ:້ 1. ການຕງັ້ ຄໍາຖາມແມ່ນຫຍງັ ? 2. ການຕງ້ັ ຄາໍ ຖາມທເີ່ ຄີຍນາໍ ໃຊຜ້ າ່ ນມາມວີ ິທີໃດແດ່? 3. ການຕັ້ງຄາໍ ຖາມກອ່ ນການອ່ານມວີ ິທີໃດແດ່? 4. ການຕັ້ງຄາໍ ຖາມໃນຂະນະອ່ານມວີ ທິ ີໃດແດ?່ 5. ການຕັ້ງຄໍາຖາມຫຼງັ ການອ່ານມວີ ິທໃີ ດແດ?່ 2 ສົນົ ທະນາຖາມຕອບ ໂດຍອີງີ ໃສ່່ຮູບູ ພາບ ຄາໍ ຖາມ ໂດຍອີງໃສ່ຮບູ ພາບທ່ນີ າໍ ໃຊກ້ ອ່ ນການອາ່ ນ ຊວ່ ຍໃຫພ້ ວກເຮາົ ຄນ້ົ ຄດິ ວາ່ ນິ ທານຈະເວາ້ົ ກ່ຽວກບັ ຫຍງັ ດ້ວຍ 27 ການຄາດເດາົ ຈາກບດົ ເລື່ອງ ແລະ ຕົວລະຄອນ. 250 ໒໕໐ LL-G4.indb 250 13/06/2022 15:06:55

3 ນໍາໍ ໃຊ້້ຄໍາໍ ສັບັ ເພື່່�ອຕັ້້�ງຄໍໍາຖາມ ການນາໍ ໃຊ້ບັດຄໍາສບັ ເພອ່ື ຕ້ງັ ຄາໍ ຖາມໃນຂະນະອາ່ ນ ຊ່ວຍໃຫເ້ ຮາົ ເຂ້ົາໃຈສ່ິງທພີ່ ວມຟງັ ຢ.ູ່ ຈ່ົງນໍາໃຊຄ້ ໍາສັບລຸ່ມນ້ີ ເພອ່ື ຕງັ້ ຄາໍ ຖາມ ໂດຍອີງໃສ່ບດົ ແມຄ່ ້າ ຫຍງັ ເປນັ ຫຍງັ ແນວໃດ ຈກັ ປ ີ ບ ່ໍ ໃດ ແມນ່ ໃຜ ເມອ່ື ໃດ ຢໃູ່ ສ ແມນ່ ຫຍງັ ຕວົ ຢາ່ ງ: ເຈາ້ົ ມາຊຫ້ື ຍງັ ? 4 ອ່່ານບົດົ ແມ່ຄ່ ້້າ ແມຄ່ າ້ ປ້າຈອ່ ຍ ມອີ າຊີບຂາຍຊີນ້ ຢຕູ່ ະຫຼາດແຫ່ງໜງຶ່ . ຕອນເຊົ້າມ້ນື ີ້ ທາ້ ວຄູນຊບັ ແລະ 27 ນາງດວງໃຈໄດໄ້ ປພບົ ກັນຢຕູ່ ະຫຼາດ, ທງັ ສອງໄດ້ສົນທະນາກັນວາ່ : ທາ້ ວຄນູ ຊັບ: “ສະບາຍດີດວງໃຈ”. ນາງດວງໃຈ: “ສະບາຍດຄີ ນູ ຊັບ! ເຈາົ້ ມາຊ້ຫື ຍັງ?” ທ້າວຄນູ ຊັບ: “ແມ່ໃຫຂ້ ອ້ ຍມາຊຊ້ື ນ້ີ ໄປແຕງ່ ອາຫານ. ເຈາົ້ ເດ ຊຫ້ື ຍງັ ແດແ່ ລ້ວ?” ນາງດວງໃຈ: “ຂອ້ ຍຊຜ້ື ັກຫາຼ ຍຊະນດິ ແລ້ວ. ຂ້ອຍກໍວາ່ ຈະໄປຊ້ືຊີ້ນຄືກັນ. ໄປ! ພວກ ເຮົາໄປຊນື້ ໍາປ້າຈອ່ ຍເນາະ. ລາວນ່ັງຢ່ເູ ບ້ືອງຂວາມື ທພ່ີ ວກເຮາົ ກໍາລັງ ໒໕໑ 251 LL-G4.indb 251 13/06/2022 15:06:55

ຍ່າງໄປນີລ້ ະ”.ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ທ້າວຄູນຊບັ : “ເຈາ້ົ ຮຈູ້ ກັ ເພນ່ິ ບ?່ໍ ເພນ່ິ ອາຍຈຸ ກັ ປແີ ລວ້ ? ຮບູ ຮາ່ ງຂອງເພນ່ິ ເປນັ ແນວໃດ? ນດິ ໄສເປນັ ແນວໃດ?” ນາງດວງໃຈ: “ຂອ້ ຍຮູຈ້ ກັ ຍອ້ ນເພນິ່ ຂາຍຢູ່ນີຫ້ າຼ ຍປແີ ລ້ວ, ອາຍເຸ ພນ່ິ ໄດ້ 45 ປີ ແລ້ວ ເດ! ຮບູ ຮ່າງຂອງເພນ່ິ ສງູ , ແຂງແຮງ, ສີຜິວດໍາແດງ, ຕຸ້ຍແດ່, ເພິ່ນເວ້ົາ ນາໍ ລກູ ຄາ້ ທ່ີມາຊືມ້ ວ່ ນໆ ແລະ ກໍຊສື່ ດັ ຕ່ລໍ ູກຄາ້ ອີກ”. ທາ້ ວຄນູ ຊບັ : “ເປັນແມຄ່ ້ານຕ້ີ ້ອງນຸງ່ ເຄື່ອງສະອາດໄດ໋ເນາະ?” ນາງດວງໃຈ: “ແມນ່ ແລວ້ ! ປາ້ ຈ່ອຍເພ່ນິ ນງຸ່ ເຄ່ືອງສະອາດ, ໃສ່ເສື້ອກັນເປື້ອນຖກື ຫຼກັ ອະນາໄມ ໃນເວລາຂາຍໝດົ ເພນ່ິ ກທໍ າໍ ຄວາມສະອາດໂຕະຂາຍຊນ້ີ ໃຫ້ ຮຽບຮ້ອຍທຸກຄງັ້ ”. ທ້າວຄູນຊບັ : “ໂອ! ດີເນາະ. ຂອ້ ຍມັກໄດ໋ອາຊບີ ຂາຍຊນ້ີ ນ້ີ!” ນາງດວງໃຈ: “ເປນັ ຫຍັງເຈ້າົ ຈງຶ່ ມັກ?” ທາ້ ວຄນູ ຊບັ : “ອາຊີບຄ້າຂາຍມັນເຮັດໃຫ້ເຮົາໄດ້ໃຊ້ຄວາມສາມາດໃນການຄິດໄລ່, ຄາໍ ນວນຕວົ ເລກ, ໃຊພ້ າສານາໍ ຊາວຕາ່ ງຊາດ, ໄດພ້ ບົ ປະກບັ ຜຄູ້ ນົ ທຫ່ີ າຼ ກ ຫາຼ ຍ, ເຮັດໃຫ້ເຮາົ ມີລາຍຮັບທຸກວັນ ແລະ ກເໍ ປັນອາຊບີ ທຖີ່ ືກກົດໝາຍ ອກີ ”. ນາງດວງໃຈ: “ແຕ່ກຕໍ ອ້ ງໃຊ້ຄວາມດໝຸ ນັ່ ແລະ ອົດທົນ, ນອນເດິກຕນ່ື ເຊາ້ົ ໄດ!໋ ຂ້ອຍ ດໃີ ຈທໄ່ີ ດຮ້ ຈູ້ ກັ ກບັ ປາ້ ຈອ່ ຍ. ໃນວນັ ຂາ້ ງໜາ້ ເມອ່ື ຮຽນຈບົ ພວກເຮາົ ອາດ ຈະປະກອບອາຊບີ ແບບນກ້ີ ໄໍ ດ”້ . 27 ເມື່ອທັງສອງຄົນໄປຊືຊ້ ນີ້ ນໍາປ້າຈອ່ ຍ ແລວ້ ກພໍ ອ້ ມກັນກບັ ເມອື ເຮືອນ. 5 ຕອບຄໍາໍ ຖາມດ້ວ້ ຍ ແມ່ນ່ ຫຼືື� ບໍ່່�ແມ່ນ່ ຄາໍ ຖາມທ່ຕີ ອບດ້ວຍແມນ່ ຫືຼ ບແ່ໍ ມນ່ ຫຼງັ ການອ່ານຊວ່ ຍໃຫເ້ ຮາົ ຈື່ສງ່ິ ທເ່ີ ກດີ ຂ້ນຶ ໃນບົດເລອື່ ງ. ຈງ່ົ ນາໍ ໃຊຂ້ ມ້ໍ ນູ ໃນບດົ ທີ 26 ຂອ້ ຍມກັ ອາຊບີ ຄສູ ອນ ເພອ່ື ຕອບຄາໍ ຖາມ ຖກື ຫືຼ ຜດິ 252 ໒໕໒ LL-G4.indb 252 13/06/2022 15:06:55

ໃນບົດຂອ້ ຍມກັ ນກັ ທຸລະກິດ ແລະ ອາຊບີ ຄູສອນມີ ຊາວນາແມນ່ ອາຊີບ ອາຊີບທະຫານບ?່ໍ ທ່ີມໃີ ນບົດອ່ານບໍ?່ ເຮົາດີໃຈທພ່ີ ວກເຮົາມັກ ທ້າວແກວ້ ຕາຢາກ ອາຊີບຄຄູ ກື ນັ ແມນ່ ຄາໍ ເວ້ົາ ເປນັ ທສ່ີ ດຸ ແມນ່ ອາ ຊີບທຄ່ີ ູສອນບ່?ໍ ຂອງທາ້ ວແກ້ວຕາບ່ໍ? 6 ຕັ້້�ງຄໍໍາຖາມ ໂດຍນໍາໍ ໃຊ້້ບົົດ ແມ່ຄ່ ້າ້ ຈົງ່ ອ່ານບົດ ແມ່ຄ້າ ແລະ ຕັ້ງຄາໍ ຖາມກຽ່ ວກບັ ບດົ ເພື່ອຖາມໝໃູ່ ນຫ້ອງ ເມ່ືອສາໍ ເລດັ ແລວ້ ໃຫ້ຖາມ ແລະ ຕອບຄາໍ ຖາມຂອງກນັ ແລະ ກັນ 7 ນໍາໍ ໃຊ້ຄ້ ໍໍາສັບັ ແລະ ຕອບຄໍໍາຖາມ ຈ່ົງຕ້ັງຄໍາຖາມ ໂດຍນາໍ ໃຊ້ຄາໍ ສັບລ່ມຸ ນີ້ ແລ້ວສນົ ທະນາຖາມຕອບກບັ ຄູ່ຂອງເຈ້າົ ຫັກຼ ໝ້ນັ ຈັນຍາບັນ ຄຸນສົມບດັ ດຸໝນ່ັ ນ້ໍາໃຈ ຮກັ ຄວາມຮູ້ ຄສູ ອນ ອາຊີບ ທະຫານ ຕໍາຫຼວດ ຄາ້ ຂາຍ ນາຍໜໍ ຊສື່ ດັ ກາໍ ມະກອນ ອດົ ທົນ ອາຊີບ ຮູບຮ່າງ ອາຍຸ ນິດໄສ 8 ສົົນທະນາຖາມຕອບກ່່ຽວກັບັ ຜູ້້�ທີ່່�ໃຫ້ຄ້ ວາມຊ່ວ່ ຍເຫຼືື�ອໃນຊຸຸມຊົົນ ຈງົ່ ຕງັ້ 5 ຄາໍ ຖາມກ່ຽວກບັ ຜ້ທູ ີໃ່ ຫ້ຄວາມຊວ່ ຍເຫອືຼ ໃນຊມຸ ຊນົ ເພອື່ ຖາມຄ່ສູ ນົ ທະ 27 ນາຂອງເຈາ້ົ ໂດຍເນນັ້ ການຟງັ ຄາໍ ຕອບ. ຈາກນັ້ນ, ບນັ ທຶກຄາໍ ຕອບຈາກຄ່ສູ ົນທະນາ ຕົວຢ່າງ: ຜູ້ທໃ່ີ ຫຄ້ ວາມຊວ່ ຍເຫືຼອໃນຊຸມຊນົ ມີໃຜແດ່? 9 ສົົນທະນາ ໂດຍນໍໍາໃຊ້້ຄໍາໍ ຖາມ ແລະ ຄໍໍາຕອບໃນຂໍ້້�ທີີ 8 ຈງ່ົ ນາໍ ໃຊຄ້ າໍ ຖາມ ແລະ ຄາໍ ຕອບຈາກຄູ່ສນົ ທະນາຂອງເຈົ້າໃນຂທ້ໍ ີ 8 ເພອື່ ບອກ ການສົນທະນາກບັ ໝູ່ ໒໕໓ 253 LL-G4.indb 253 13/06/2022 15:06:55

10 ອ່າ່ ນເລື່່�ອງ ພໍ່່�ນາກັັບຫີນີ ວິິເສດ ແລະ ດອກໄມ້້ວິເິ ສດ ຈ່ົງອາ່ ນບດົ ເລື່ອງ ພ່ນໍ າກບັ ຫີນວເິ ສດໃນບດົ ທີ 23 ແລ້ວຊອກຫາປະໂຫຍກທີ່ ເລ່ມີ ຕ້ນົ ດ້ວຍ “ເມອ່ື ” ໃນບດົ ເລ່ືອງ ຕວົ ຢ່າງ: ເມ່ືອພໍນ່ າດງຶ ແຫຂນ້ຶ ມາ. ຄໍາກາໍ ມະຊ່ວຍ ແມນ່ ຄໍາກໍາມະທໃີ່ ຊປ້ ະກອບເຂາ້ົ ກບັ ຄາໍ ກາໍ ມະອ່ນື ເພອ່ື ຊວ່ ຍໃຫໄ້ ດຄ້ ວາມ ໝາຍສມົ ບູນ ເຊັນ່ : ພວມ, ຈະ, ແນມ, ຢາກ, ໄດ,້ ໃຫ,້ ຢູ່... ຈງ່ົ ອາ່ ນເລອ່ື ງ ດອກໄມວ້ ເິ ສດໃນບດົ ທີ 24 ແລວ້ ຊອກຫາປະໂຫຍກທມ່ີ ຄີ າໍ ກາໍ ມະ ຊວ່ ຍ ແລະ ອະທິບາຍຈຸດປະສງົ ຂອງການນາໍ ໃຊ.້ ຕົວຢ່າງ: ລາວແນມເຫັນເດັກນ້ອຍສອງຄົນພວມປິດເອົາໝາກໄມ້. (ແນມ, ພວມ ແມນ່ ຄາໍ ກາໍ ມະຊວ່ ຍທໃ່ີ ຊປ້ ະກອບເຂາ້ົ ກບັ ຄາໍ ກາໍ ມະອນ່ື ເພອ່ື ຊວ່ ຍໃຫໄ້ ດຄ້ ວາມໝາຍ ສົມບູນ). 11 ຝຶກຶ ທ່່ານັ່່�ງ ແລະ ການຈັບັ ສໍໍທີ່່�ດີີ ເບ່ງິ ນຍິ າມການນາໍ ໃຊທ້ າ່ ນງ່ັ ທີ່ດີຢູບ່ ດົ ທີ 23 ແລະ ການຈັບສທໍ ດີ່ ີຢບູ່ ົດທີ 24 ຂໍ້ທີ 11 ມືຊາ້ ຍ 27 ມືຂວາ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 254 ໒໕໔ LL-G4.indb 254 13/06/2022 15:06:56

ຈງົ່ ສງັ ເກດຮູບພາບ ແລວ້ ຝຶກການນ່ງັ ແລະ ການຈບັ ສໍທດ່ີ ີເຂົ້າໃນການຂຽນຕອນ ໃດໜງ່ຶ ຢບູ່ ົດຂອ້ ຍມັກອາຊບີ ຄສູ ອນລຸ່ມນ້:ີ ເຮາົ ດີໃຈທພ່ີ ວກເຮາົ ມກັ ອາຊບີ ຄຄູ ືກັນ. ຄປູ ຽບເໝືອນແມພ່ ິມຂອງຊາດ ແລະ ພໍ່ ແມຜ່ ູ້ທສີ ອງຂອງພວກເຮາົ , ຕ່ໍໄປພວກເຮົາຕ້ອງຕ້ງັ ໃຈຮຽນ ແລະ ບກຸ ບນື ໃຫ້ໄດ້ເປັນ ຄດູ ່ັງທຕ່ີ ້ັງເປົາ້ ໝາຍໄວ້. 12 ຝຶກຶ ໄວຍາກອນ ຈງ່ົ ນາໍ ໃຊຄ້ າໍ ກາໍ ມະຊວ່ ຍລມຸ່ ນ້ີ ແຕງ່ ເປນັ ປະໂຫຍກ ເພອ່ື ຂະຫຍາຍແນວຄດິ ທກ່ີ ຽ່ ວ ຂອ້ ງກບັ ບດົ ເລອື່ ງ ພວມ ຈະ ຢາກ ໄດ້ ໃຫ້ ຢູ່ ຫາ ຮອດ ຂນ້ຶ ຊູ່ ເຖິງ ຕວົ ຢ່າງ: ຂ້ອຍດໃີ ຈຫາຼ ຍຈ່ງຶ ຮອ້ ງຂນ້ຶ ໝດົ ແຮງ. 13 ຂຽນທວາຍທີ່່�ເນັ້້�ນໃສ່ຫ່ ັດັ ຂຽນງາມ ພະຍັນຊະນະ ແລະ ສະຫຼະໃນພາສາລາວບາງຕວົ ມຫີ າງ ເຊນ່ັ : ງ ຊ ປ ຝ ຟ ຢ ຽ ໄ ໃ ໂ ເວລາຂຽນ ໂດຍສະເພາະແມນ່ ຫັດຂຽນງາມໃຫ້ມີຄວາມຍາວຂອງຫາງທລ່ີ ນ່ື ຂນ້ຶ ເທງິ ຫຼື ລົງລຸມ່ ເທ່ົາກບັ ຕວົ ຂອງພະຍັນຊະນະ ຫືຼ ສະຫຼະ. ແຕ່ເວລາໃຊ້ຕວົ ພິມໃຫຫ້ າງຍາວຂ້ນຶ ເທງິ ຫຼື ລົງລມຸ່ ເທ່ົາກັບເຄິ່ງໜຶງ່ ຂອງຕວົ . ຕົວຢາ່ ງ: ຕວົ ພມິ 27 ຕວົ ຂຽນ ໄປໂຮງຮຽນ ຈງ່ົ ຂຽນທວາຍກັບນາຍຄູ ເລມ່ີ ແຕ່ ຕອນເຊົາ້ ມໜ້ື ຶງ່ ຈົນເຖິງ ອາຊີບຂອງຄົນເຮົາ ໒໕໕ 255 LL-G4.indb 255 13/06/2022 15:06:56

14 ທວນກ່່ຽວກັບັ ໂຄງຮ່າ່ ງຂອງນິິທານອັດັ ສະຈັນັ ເບ່ງິ ໂຄງຮ່າງຂອງບົດນທິ ານອດັ ສະຈັນຢບູ່ ົດທີ 23 ຂ້ໍທີ 10 ຈ່ງົ ນໍາໃຊໂ້ ຄງຮ່າງຂອງບົດນິທານອດັ ສະຈນັ ຢບູ່ ົດທີ 23 ຂ້ໍທີ 10 ແລ້ວຕມື່ ຂມໍ້ ູນ ໃສໂ່ ຄງຮ່າງກ່ຽວກບັ ບົດເລອື່ ງພາກສະຫຸຼບດ້ວຍແນວຄິດຂອງເຈ້ົາວາ່ ຈະໃຫ້ບົດເລອ່ື ງ ຈບົ ລງົ ແນວໃດ? 15 ຂຽນບົົດນິິທານຕາມໂຄງຮ່າ່ ງໃສ່ປ່ ຶ້້�ມຂຽນ ໜ້າວຽກ: ນກັ ຮຽນກະກຽມການຂຽນພາກສະຫບຼຸ ຂອງບົດເລອື່ ງ. ສາມາດໃຫນ້ ກັ ຮຽນຂຽນສິງ່ ທີ່ ຈະເກດີ ຂນ້ຶ ຖາ້ ຫາກວາ່ ສຽ່ ວຂອງພໍນ່ າໄດ້ຫາປາໃນມື້ຕ່ໍມາຢູ່ທ່ໜີ ອງ ແລະ ບມໍ່ ີສ່ິງອດັ ສະຈນັ ເກີດ ຂນ້ຶ . ນກັ ຮຽນສາມາດຂຽນແນວຄດິ ຂອງເຂາົ ເຈາ້ົ ໃນເປນັ ກມຸ່ ນອ້ ຍ ແລະ ຂຽນບດົ ເປນັ ຂອງຕນົ ເອງ ຢ່າງເປັນເອກະລາດ. ຈງ່ົ ຂຽນບດົ ເລອ່ື ງ ພນ່ໍ າກບັ ຫນີ ວເິ ສດພາກສະຫບຸຼ ດວ້ ຍແນວຄດິ ຂອງເຈາ້ົ ໂດຍນາໍ ໃຊຄ້ ໍາຄຸນນາມທີກ່ ຽ່ ວຂ້ອງກັບສງ່ິ ວິເສດ ເຊນັ່ : ປະຫາຼ ດ, ງດຶ ງ້,ໍ ວິເສດ, ອດັ ສະຈນັ ... ເຂາົ້ ໃນບົດ ຈົ່ງກວດເບ່ິງການຂຽນຂນ້ັ ສຸດທາ້ ຍຂອງຕົນເອງ ໂດຍອງີ ໃສ່ຄໍາຖາມລຸມ່ ນ:້ີ ก ການຈບັ ສໍ ພອ້ ມທ່ານງັ່ ສໍາລບັ ການຂຽນຂອງຂອ້ ຍຖກື ຕ້ອງແລ້ວບໍ່? ก ຂອ້ ຍໄດ້ນໍາໃຊຄ້ າໍ ຄຸນນາມທີ່ກຽ່ ວຂ້ອງກບັ ສ່ງິ ວິເສດແລ້ວບ່?ໍ ก ຂອ້ ຍໄດຂ້ ຽນບດົ ເລອ່ື ງຕາມໂຄງຮາ່ ງ ແລະ ຖກື ຕາມຫກັຼ ໄວຍາກອນແລວ້ ບ?່ໍ 27 ก ການຂຽນຂອງຂອ້ ຍກ່ຽວຂ້ອງກັບບົດເລື່ອງ ພນ່ໍ າກບັ ຫນີ ວິເສດແລວ້ ບໍ່? ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 256 ໒໕໖ LL-G4.indb 256 13/06/2022 15:06:56

ບດົ ທີ 28 ການຮຽນພາສາຕາ່ ງປະເທດ ນັກຮຽນຄວນຮຽນຫຼາຍພາສາບ່ໍ? ກ່່ອນການອ່າ່ ນ ພວກເຮົາເລມີ່ ຕ້ນົ ເທາະ 1 ເບິ່່�ງຫົົວຂໍ້້� ແລະ ຮູູບພາບ ແລ້້ວຄາດເດົົາການກະກຽມເພື່່�ອສະຫຼຸຸ�ບ ການກະກຽມ ເພອ່ື ສະຫບຸຼ ກອ່ ນການອາ່ ນ ຊວ່ ຍໃຫຄ້ ດິ ກຽ່ ວກບັ ສງ່ິ ທເ່ີ ຮາົ ຮຈູ້ າກບດົ ອາ່ ນເພອ່ື ຄາດເດົາແນວຄດິ ຫກັຼ ແລະ ເຂາ້ົ ໃຈບດົ ອາ່ ນໃໝ່. ຈ່ົງນໍາໃຊຮ້ ບູ ພາບໃນຂທ້ໍ ີ 3 ເພ່ອື ຄາດເດົາຫົວຂ້ໍ ແລະ ບົດ 2 ຈັບັ ຄູ່່�ຄໍາໍ ສັບັ ໃສ່ກ່ ັບັ ຄວາມໝາຍໃຫ້ຖ້ ືກື ຕ້ອ້ ງ ຄໍາໍ ສັບັ ສໍໍາຄັັນ 1. ສະໝອງ ..... ບ່ຢໍ າ້ ນ, ບ່ຫໍ ວນັ່ ໄຫວ 2. ຮຽນແບບ 3. ຈຈ່ື າໍ ..... ເຮັດຕາມໃຫຖ້ ືກຕ້ອງຄກື ັບຕ້ນົ ສະບບັ 4. ຄວາມກ້າ 5. ຄວາມກງັ ວນົ ..... ການກໍານົດຮໄູ້ ວ້ໃນໃຈ ຫຼື ຈໍາໄວ້ໃນໃຈ ..... ຄວາມຫວ່ ງໃຍ ..... ເປນັ ບ່ອນໂຮມປະສາດໃຫ້ເກດີ ຄວາມຮູ້ສຶກ 3 ອ່າ່ ນບົດົ ຄວນຮຽນຫຼຼາຍພາສາແຕ່່ຍັງັ ນ້້ອຍ ການອ່າ່ ນ ການບນັ ທກຶ ຂໍ້ມູນໃໝ່ໃນຂະນະອ່ານ ຊ່ວຍໃຫເ້ ຮາົ ເຂາົ້ ໃຈສງິ່ ທີເ່ ຮາົ ກາໍ ລັງອ່ານຢູ່. ຄວນຮຽນຫຼາຍພາສາແຕ່ຍັງນ້ອຍ 28 ເດັກນອ້ ຍແມ່ນໄວທ່ກີ ໍາລັງຢາກຮຢູ້ າກເຫັນ ໂດຍຜ່ານພັດທະນາການທາງດ້ານ ຕ່າງໆ ເຊັ່ນ: ພາສາ, ສະຕິປນັ ຍາ, ຮ່າງກາຍ, ອາລມົ ແລະ ສັງຄົມ. ດວ້ ຍເຫດນ້ີ, ເດກັ ນ້ອຍຈງຶ່ ຄວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕຍ່ ັງນອ້ ຍ. ຂ້ອຍຄດິ ວາ່ : “ການຮຽນຫຼາຍພາສາແຕ່ຍງັ ນ້ອຍແມ່ນດີ ເພາະວາ່ ເດກັ ນອ້ ຍ ສາມາດຮຽນແບບສຽງໃໝໄ່ ດ້ໄວ ແລະ ຖກື ຕ້ອງ. ເຫດຜົນຍ້ອນວາ່ ເດກັ ນອ້ ຍໃນໄວນີ້ ໒໕໗ 257 LL-G4.indb 257 13/06/2022 15:06:56

ປຽບເໝືອນເຈຍ້ ຂາວທ່ຍີ ັງບທ່ໍ ນັ ໄດຂ້ ີດຂຽນ, ການເວົ້າຂອງເຂົາເຈ້ົາກໍາລງັ ພດັ ທະນາ ແລະ ຍັງບ່ມໍ ບີ ັນຫາຫຍັງໃຫ້ຄິດຫຼາຍ”. ເ ຫ ດ ຜົ ນ ສຸ ດ ທ້ າ ຍ ຂ້ ອ ຍ ຄິ ດ ວ່ າ : “ເດັກນ້ອຍໃນໄວນ້ີສະໝອງຂອງເຂົາ ເຈາ້ົ ກາໍ ລງັ ຂະຫຍາຍຕວົ . ຍອ້ ນວາ່ ເດກັ ສາມາດຈຈ່ື າໍ ໄດໄ້ ວ. ເມອ່ື ມສີ ງ່ິ ໃໝໆ່ ເຂາ້ົ ມາມນັ ດງຶ ດດູ ຄວາມສົນໃຈ, ເຮັດໃຫ້ເຂາົ ເຈົ້າຢາກຄົ້ນຫາ. ເດັກໃນໄວນີ້ເຖິງຈະ ເວ້ົາຖກື ຫຼື ຜິດກຕໍ າມບ່ໍມີຄວາມກັງ ວນົ ແລະ ກາ້ ສະແດງອອກ”. ໃນຄວາມຄດິ ຂອງຂອ້ ຍ:“ຄວນຮຽນ ຫຼາຍພາສາແຕຍ່ ງັ ນ້ອຍ ຍອ້ ນວາ່ ພັດ ທະນາການທາງດ້ານການຮຽນຮຂູ້ ອງເດກັ ຈະໄວ, ຈ່ຈື າໍ ໄດດ້ ີ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເດກັ ມີ ຄວາມກາ້ ສະແດງອອກ”. ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ບຄ່ໍ ວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕຍ່ ັງນ້ອຍ ພ່ແໍ ມຈ່ າໍ ນວນໜ່ຶງບໍ່ໃຫ້ລູກຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕຍ່ ັງນ້ອຍ, ແຕວ່ ່າພ່ແໍ ມ່ຈາໍ ນວນ ໜງ່ຶ ຈະໃຫລ້ ູກຮຽນຮູ້ຫຼາຍພາສາແຕຍ່ ັງນອ້ ຍ. ເຫດຜົນທີ່ວ່າ: “ບໍ່ຄວນຮຽນຫຼາຍພາສາແຕ່ຍັງນອ້ ຍ ຍອ້ ນວ່າເດກັ ນ້ອຍໃນໄວ 28 ນີ້ຮັບເອົາຫຼາຍສ່ິງຫຼາຍຢ່າງເກີນຄວາມສາມາດກໍອາດຈະມີຜົນກະທົບຕໍ່ພັດທະນາ ການບາງດາ້ ນຂອງເດກັ ແລະ ສະໝອງຍງັ ບສ່ໍ າມາດຮບັ ເອາົ ຫາຼ ຍຢາ່ ງ. ດວ້ ຍເຫດ ນນ້ັ , ເດກັ ຈງ່ຶ ບຄ່ໍ ວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕຍ່ ງັ ນອ້ ຍ. ອີກເຫດຜນົ ໜງຶ່ ແມນ່ ເປນັ ພາສາທ່ີ ເດກັ ຄຸ້ນເຄີຍ, ສາໍ ນຽງ, ສຽງເວາົ້ ບຄ່ໍ ືກບັ ພາສາທພ່ີ ວກເຂົາໄດຍ້ ນິ ຈາກພ່ແໍ ມ”່ . ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ກຍໍ ັງມີສິງ່ ທດ່ີ ຂີ ອງເດກັ ນ້ອຍທີຄ່ ວນຮຽນຫຼາຍພາສາແຕຍ່ ງັ ນອ້ ຍ. ຂ້ອຍຄດິ ວ່າ: “ທາໍ ອິດມນັ ຍາກ, ແຕມ່ ນັ ເປັນການຝກຶ ຝົນ. ເມອ່ື ເຕບີ ໃຫຍຂ່ ຶນ້ ມາ ຈະເຮດັ ໃຫສ້ າໍ ນຽງສຽງເວາ້ົ ຂອງເຂາົ ເຈາ້ົ ຖກື ຕອ້ ງທສ່ີ ດຸ . ນອກຈາກນນ້ັ , ເດກັ ນອ້ ຍຄວນ 258 ໒໕໘ LL-G4.indb 258 13/06/2022 15:06:57

ຮຽນຫາຼ ຍພາສາໄປຄຽງຄກູ່ ັບພາສາແມ່ ເມ່ືອຮຽນໄປຕະຫອຼ ດກຈໍ ະເຮັດໃຫພ້ າສາຊມຶ ຊບັ ເຂ້ົາໃນສະໝອງຂອງເຂົາເຈາ້ົ ໂດຍບໍຮ່ ູ້ສຶກຕົວ”. ໃນຄວາມຄດິ ຂອງຂອ້ ຍຄດິ ວາ່ : “ບຄ່ໍ ວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕຍ່ ງັ ນອ້ ຍ ຍອ້ ນວາ່ ຈະ ເຮດັ ໃຫ້ເດກັ ນ້ອຍບສ່ໍ ບັ ສນົ ໃນການຮຽນພາສາ. ຂ້ອຍເຊ່ືອວ່າ ມນັ ຍາກ, ເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ນອ້ ຍເກີດຄວາມສບັ ສົນ ແລະ ບສໍ່ າມາດຮບັ ເອົາຫຼາຍສິງ່ ຫຼາຍຢາ່ ງພອ້ ມໆກນັ ”. 4 ສະຫຼຸຸ�ບເນື້້�ອໃນສໍໍາຄັັນ ດ້ວ້ ຍການຕື່່�ມຄໍໍາສັັບ ຫຼືື� ວະລີີໃສ່່ບ່ອ່ ນວ່່າງ ການຄິດິ ກ່ຽ່ ວກັບັ ບົົດ 28 ການສະຫບຼຸ ຫັງຼ ການອາ່ ນ ຊວ່ ຍໃຫເ້ ຮາົ ສັງລວມແນວຄິດທສ່ີ ໍາຄັນ ເພອ່ື ບອກແນວຄດິ ຫກັຼ ທີ່ ຜູ້ຂຽນໄດ້ບອກພວກເຮາົ . ຈງ່ົ ນໍາໃຊ້ຄາໍ ສັບ ແລະ ວະລີລຸ່ມນຕີ້ ືມ່ ໃສບ່ ອ່ ນວ່າງໃນປະໂຫຍກ ຄິດວ່າ, ເຫດຜນົ ທວີ່ ່າ, ເພາະວາ່ , ເຫດຜນົ ສດຸ ທາ້ ຍ, ຍອ້ ນວ່າ, ເຖງິ ຢາ່ ງໃດກໍຕາມ ໒໕໙ 259 LL-G4.indb 259 13/06/2022 15:06:57

1. ຂ້ອຍ.....ການຮຽນຫຼາຍພາສາແຕ່ຍັງນ້ອຍແມ່ນດີ.....ເດັກນ້ອຍສາມາດຮຽນ ແບບສຽງໃໝໄ່ ດໄ້ ວ ແລະ ຖືກຕອ້ ງ. 2. .....ຂ້ອຍຄິດວ່າ ເດກັ ນ້ອຍໃນໄວນສ້ີ ະໝອງຂອງເຂາົ ເຈ້ົາກໍາລງັ ຂະຫຍາຍຕົວ. 3. .....ບໍ່ຄວນຮຽນຫຼາຍພາສາແຕ່ຍັງນ້ອຍ.....ເດັກນ້ອຍໃນໄວນ້ີຮັບເອົາຫຼາຍສິ່ງ ຫຼາຍຢ່າງເກີນຄວາມສາມາດກໍອາດຈະມີຜົນກະທົບຕໍ່ພັດທະນາການບາງດ້ານ ຂອງເດກັ . 4. ..... ກຍໍ ັງມີສິ່ງທ່ີດຂີ ອງເດກັ ນອ້ ຍທຄີ່ ວນຮຽນຫຼາຍພາສາແຕ່ຍງັ ນອ້ ຍ. ຂ້ອຍຄິດ ວາ່ ທາໍ ອິດມັນຍາກ, ແຕມ່ ັນເປັນການຝກຶ ຝນົ . 5 ຕິດິ ຕາມເວລານາຍຄູອູ ່າ່ ນບົດົສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ການອ່່ານ ການເລົ່່�າບົົດຄືນື ເບິງ່ ບົດອ່ານຢູ່ຂ້ໍທີ 3 ພວກເຮາົ ເບິ່ງໃກ້ໆເທາະ 6 ສົົນທະນາກ່່ຽວກັັບເຫດຜົົນ ແລະ ເລົ່່�າບົດົ ຄືນື ເລາົ່ ບດົ ຄນື ເປັນກ່ມຸ ເດັກນ້ອຍແມນ່ ໄວທກ່ີ າໍ ລັງຢາກຮູ້ຢາກເຫັນ... ຂອ້ ຍຄິດວ່າ... ເຫດຜົນສດຸ ທ້າຍ... ໃນຄວາມຄິດຂອງຂ້ອຍ... 28 ພ່ແໍ ມຈ່ າໍ ນວນໜຶງ່ ... ເຫດຜົນທ່ີວາ່ ... ເຖງິ ຢາ່ ງໃດກຕໍ າມ... ໃນຄວາມຄິດຂອງຂ້ອຍ... 260 ໒໖໐ LL-G4.indb 260 13/06/2022 15:06:57

7 ບອກວິິທີກີ ານນໍາໍ ໃຊ້ພ້ າສາສໍໍາລັບັ ສະຫຼຸຸ�ບຄວາມຄິິດເຫັນັ ຄໍາໍ ສັບັ ແລະ ວະລີີໃໝ່່ ວິທກີ ານນາໍ ໃຊ້ພາສາສາໍ ລບັ ສະຫຸບຼ ມຫີ າຼ ຍວທິ :ີ 1. ວທິ ກີ ານສະຫຼຸບມີຫຼາຍເຫດຜົນ.......................................................................... 2. ເຮົາສາມາດເຫັນໄດວ້ າ່ .................................................................................... 3. ສະຫຼຸບໄດວ້ ່າ................................................................................................. ພວກເຮາົ ມາເຮັດວິທີການສະຫຼຸບນາໍ ກນັ ເທາະ! ຄວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ຍັງນ້ອຍ 1. ວທິ ກີ ານສະຫຸຼບມຫີ າຼ ຍເຫດຜນົ . ໃນຄວາມຄິດຂອງຂ້ອຍ ຄວນຮຽນຫຼາຍພາສາ ແຕ່ຍງັ ນ້ອຍ ຍ້ອນວາ່ ພດັ ທະນາການທາງດ້ານການຮຽນຮູ້ຂອງເດັກຈະໄວ, ຈ່ຈື າໍ ໄດ້ດີ ແລະ ເຮດັ ໃຫ້ເດກັ ມີຄວາມກາ້ ສະແດງອອກ. 2. ສາມາດເຫນັ ໄດວ້ ່າ ຄວນຮຽນຫຼາຍພາສາແຕຍ່ ັງນອ້ ຍ ຍອ້ ນວ່າພດັ ທະນາການ ທາງດາ້ ນການຮຽນຮູຂ້ ອງເດກັ ຈະໄວ, ຈຈື່ ໍາໄດ້ດີ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເດັກມີຄວາມກ້າ ສະແດງອອກ. 3. ສະຫບຼຸ ໄດ້ວາ່ ຄວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ຍັງນອ້ ຍ ຍອ້ ນວ່າພດັ ທະນາການທາງ ດ້ານການຮຽນຮ້ຂູ ອງເດັກຈະໄວ, ຈື່ຈາໍ ໄດ້ດີ ແລະ ເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ມີຄວາມກາ້ ສະ ແດງອອກ. ເຈົ້າມີວິທກີ ານສະຫບຼຸ ແນວໃດ? ບໍຄ່ ວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ຍັງນ້ອຍ 1. ວທິ ກີ ານສະຫບຸຼ ມີຫາຼ ຍເຫດຜົນ... 28 2. ສາມາດເຫັນໄດ້ວ່າ... 3. ສະຫຸບຼ ໄດ້ວ່າ... ໄວຍາກອນ 8 ນໍາໍ ໃຊ້້ຄໍໍາກໍໍາມະຊ່່ວຍເຂົ້້�າໃນປະໂຫຍກສະແດງຄວາມຄິດິ ເຫັັນ ຄາໍ ກາໍ ມະຊວ່ ຍ ແມນ່ ຄາໍ ກາໍ ມະທໃ່ີ ຊປ້ ະກອບເຂາ້ົ ກບັ ຄາໍ ກາໍ ມະອນ່ື ເພອ່ື ຊວ່ ຍໃຫໄ້ ດຄ້ ວາມ ໝາຍເຕັມ ເຊັ່ນ: ຄວນ, ... ຕວົ ຢ່າງ: ຄົນເຮາົ ຄວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ຍງັ ນອ້ ຍ. ໒໖໑ 261 LL-G4.indb 261 13/06/2022 15:06:57

ໃນປະໂຫຍກທມີ່ ຄີ າໍ ສັບ ຄວນ ໃນປະໂຫຍກທມ່ີ ຄີ ໍາສັບ ບໍຄ່ ວນ 9 ສົົນທະນາກ່ຽ່ ວກັັບເຫດຜົນົ ໃນບົົດສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ແນວຄິິດຂອງບົົດ ເຫດຜົນທຄ່ີ ວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕຍ່ ັງນ້ອຍມີຫຍັງແດ່? ຕົວຢາ່ ງ: ເຫດຜນົ ທ່ີຄວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ຍັງນ້ອຍ 1. ເພາະວ່າເດກັ ນອ້ ຍສາມາດຮຽນແບບສຽງໃໝ່ໄດໄ້ ວ ແລະ ຖືກຕ້ອງ. 2. ເດກັ ສາມາດຈຈື່ ໍາໄດໄ້ ວ. ການສະຫຼຸບ: ເຮົາສາມາດເຫັນໄດວ້ ່າ ຄວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕຍ່ ງັ ນອ້ ຍ ຍອ້ ນວາ່ ພດັ ທະນາການ ທາງດາ້ ນການຮຽນຂອງເດກັ ຈະໄວ, ຈຈ່ື າໍ ໄດດ້ ີ ແລະ ເຮດັ ໃຫເ້ ດກັ ມຄີ ວາມກາ້ ສະແດງອອກ. ເຫດຜນົ ທີ່ບໍຄ່ ວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ຍັງນອ້ ຍມຫີ ຍັງແດ?່ ຈ່ງົ ຕື່ມຂ້ມໍ ູນໃສ່ຕາຕະລາງລມຸ່ ນີ້: 28 ຕວົ ຢາ່ ງ: ເຫດຜົນທ່ບີ ່ໍຄວນຮຽນຫຼາຍພາສາແຕ່ຍັງນອ້ ຍ ເຫດຜົນເຫັນດີ ເຫດຜົນບໍ່ເຫັນດີ 1. ຍອ້ ນວ່າເດັກນ້ອຍຮບັ ເອາົ ຫາຼ ຍສ່ິງຫຼາຍຢາ່ ງເກນີ ຄວາມສາມາດ 1. ............................... ກຈໍ ະມີຜນົ ກະທບົ ຕ່ໍພັດທະນາການບາງດ້ານຂອງເດັກນອ້ ຍ. ການສະຫຸບຼ : ........................................................................................................... 262 ໒໖໒ LL-G4.indb 262 13/06/2022 15:06:58

ພວກເຮົາຂຽນເທາະ ໂຄງຮ່່າງຂອງປະເພດບົດົ 10 ຮຽນກ່ຽ່ ວກັັບໂຄງຮ່າ່ ງຂອງບົດົ ສະແດງຄວາມຄິດິ ເຫັນັ ບົດສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ ແບບຊກັ ຊວນ ແມ່ນບດົ ປະເພດໜ່ງຶ ທີ່ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ສ່ວນຕົວ ຫຼື ນາໍ ສະເໜຄີ ວາມຄິດຂອງຜອູ້ ນື່ ທມ່ີ ຕີ ເ່ໍ ລື່ອງໃດເລອ່ື ງໜງ່ຶ ຊຶງ່ ຍົກເຫດຜົນຂນ້ຶ ມາ ເພອື່ ຊກັ ຊວນຜອູ້ ນ່ື ເຫນັ ດນີ າໍ . ບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແບບຊກັ ຊວນ ແມນ່ ເພອ່ື ຊວນໃຫຜ້ ອູ້ າ່ ນປະ ຕິບດັ ຕາມ, ຮສູ້ ຶກ, ເຊອ່ື ກັບແນວຄດິ ຫຼື ບນັ ຫາທ່ີໄດ້ນໍາສະເໜ.ີ ສະຫບຼຸ ບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແບບຊກັ ຊວນ ດ້ວຍການນໍາໃຊ້ຄໍາເວົ້າຂອງ ຕົນເອງ. ໂຄງຮ່າງຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແບບຊັກຊວນ ຈົງ່ ອ່ານໂຄງຮ່າງຂອງບົດສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແບບຊັກຊວນຢ່ລູ ມຸ່ ນີ້ ແລ້ວຄິດ ຫາຂໍມ້ ນູ ຈາກບດົ ຄວນຮຽນພາສາແຕ່ຍັງນອ້ ຍ ທີມ່ ີຢູໃ່ ນແຕລ່ ະພາກຂອງໂຄງຮາ່ ງ ຫົວຂ:ໍ້ ເຮດັ ໃຫດ້ ຶງດດູ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງຜອູ້ າ່ ນ, ອາດສາມາດນາໍ ໃຊຄ້ າໍ ຖາມ (ຄາໍ ຖາມທີ່ເຮົາຮຄູ້ າໍ ຕອບ ແລະ ມີຄາໍ ຕອບຢໃູ່ ນບົດ). ເປດີ ຫວົ ເລອ່ື ງ: ໃຫ້ບອກຄວາມຄິດຂອງຕນົ ເອງກ່ຽວກັບຫົວຂ້ໍ ຫຼື ໂດຍອີງໃສຫ່ ວົ ຂ້ໍ. ເນືອ້ ເລືອ່ ງ: ບອກເຫດຜນົ ໂດຍໃຊຄ້ ວາມຄດິ ຂອງຕນົ ເອງ 2 ເຫດຜນົ ທີ 1 28 ເຫດຜົນ: ກ) ກ) ບອກຂໍ້ຄວາມທີ່ຈະຊກັ ຊວນ ຂ) ອະທບິ າຍຂໍຄ້ ວາມໂດຍຫຍໍ້ ຂ) ເຫດຜນົ ທີ 2 ກ) ຂ) ໒໖໓ 263 LL-G4.indb 263 13/06/2022 15:06:58

ສະຫຼຸບເລອື່ ງ: ເລົ່າຄືນການສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ (ດວ້ ຍຄໍາ ສບັ ຕາ່ ງແຕ່ຄວາມໝາຍຄເື ກາ່ົ ) ໃຫ້ສະຫຼຸບຫຍ້ເໍ ຫດຜນົ ຂອງການ ຊກັ ຊວນ ແລະ ລົງທາ້ ຍດ້ວຍຂ້ຄໍ ວາມທສີ່ ະແດງຄວາມຮສູ້ ກຶ . ການອະພິປາຍ ໝາຍເຖງິ ການສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ ດ້ວຍເຫດ ແລະ ຜົນໃນເລ່ອື ງໃດ ເລອ່ື ງໜງຶ່ ໃນທາໍ ນອງຂັດຄາ້ ນ ຫຼື ເຫັນດ,ີ ຜຮູ້ ວ່ ມອະພປິ າຍແຕລ່ ະຄົນອາດມີຄວາມຄດິ ຫຼື ທດັ ສະນະທີແ່ ຕກຕ່າງກັນ ແຕກ່ ມໍ ກັ ຈະຕົກລົງແກໄ້ ຂບັນຫານ້ັນໆຮວ່ ມກັນໄດ້ໃນຕອນທາ້ ຍ. ສະຫບຸຼ ບົດສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ ແບບອະພປິ າຍ ດວ້ ຍການນາໍ ໃຊ້ຄາໍ ເວາ້ົ ຂອງ ຕນົ ເອງ. ໂຄງຮາ່ ງຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແບບອະພປິ າຍ ຈງ່ົ ອາ່ ນໂຄງຮາ່ ງຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແບບອະພປິ າຍຢລູ່ ມຸ່ ນ້ີ ແລວ້ ຄດິ ຫາຂໍ້ມູນຈາກບົດ ບໍ່ຄວນຮຽນຫຼາຍພາສາແຕ່ຍັງນ້ອຍ ທີ່ມີຢູ່ໃນແຕ່ລະຕອນຂອງ ໂຄງຮ່າງ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຫົວຂໍ້: ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວາ່ ບດົ ເວາ້ົ ກຽ່ ວກບັ ຫຍງັ ອາດນາໍ ໃຊຄ້ າໍ ຖາມ ຊງ່ຶ ສາມາດມຄີ ໍາຕອບຈາກບົດ. ເປີດຫົວເລອື່ ງ: ບອກຄວາມເປັນມາກ່ຽວກບັ ຫົວຂໍ້ ແລະ ບອກຄວາມ ຄິດເຫນັ ກຽ່ ວກັບການອະພິປາຍ 2 ຢາ່ ງທແີ່ ຕກຕາ່ ງກນັ . ຄວາມຄິດ ເຫັນຕອ້ ງສນັ້ ແລະ ແຈງ້ , ບຄໍ່ ວນຫຼາຍກວ່າ 2 ປະໂຫຍກ. ເນ້ືອເລ່ືອງ: ໃຫ້ການອະພິປາຍ ຫຼື ເຫດຜນົ ສໍາລບັ ເຫນັ ດີ ແລະ ບ່ໍ ເຫດຜນົ ທີ 1 (ເຫນັ ດ)ີ ເຫນັ ດ.ີ ກ) ຂ) 28 1 ເຫດຜົນ (ເຫນັ ດ)ີ ເຫດຜົນທີ 1 (ບເ່ໍ ຫັນດີ) 1 ເຫດຜນົ (ບໍ່ເຫັນດ)ີ ກ) ສາໍ ລັບແຕ່ລະເຫດຜົນທກ່ີ ່າວ: ຂ) ກ) ບອກເຫດຜນົ ຂ) ອະທິບາຍເຫດຜົນດ່ງັ ກ່າວ ສະຫຸບຼ ເລອ່ື ງ: ສະຫຼບຸ ການອະພປິ າຍທງັ ສອງຄວາມຄດິ ເຫັນ ແລະ ໃຫ້ ເຫດຜນົ ຂອງຕນົ . 264 ໒໖໔ LL-G4.indb 264 13/06/2022 15:06:58

11 ຂຽນທວາຍທີ່່�ເນັ້້�ນໃສ່່ເຄື່່�ອງໝາຍວັັກຕອນ ຂຽນທວາຍ ເຄອ່ື ງໝາຍວງົ ຢມື ແມນ່ ໃຊເ້ ພອ່ື ສະແດງວາ່ ຄາໍ ຫືຼ ຂຄ້ໍ ວາມນນ້ັ ເປນັ ຄາໍ ເວາ້ົ ຂອງຜໃູ້ ດຜໜູ້ ງ່ຶ . ຕວົ ຢ່າງ: ຂອ້ ຍຄິດວາ່ “ການຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ຍງັ ນອ້ ຍແມ່ນດີ ເພາະວາ່ ເດັກນອ້ ຍສາມາດລອກ ແບບສຽງໃໝໄ່ ດໄ້ ວ ແລະ ຖືກຕອ້ ງ”. ຈງ່ົ ຕື່ມເຄ່ືອງໝາຍວງົ ຢມື ໃສ່ຂຄໍ້ ວາມລມຸ່ ນີ້: ເຫດຜົນທີ່ວ່າ ບຄໍ່ ວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕຍ່ ັງນອ້ ຍ ຍ້ອນວາ່ ເດັກນ້ອຍໃນໄວນ້ີ ຮັບເອົາຫຼາຍສິ່ງຫຼາຍຢ່າງເກີນຄວາມສາມາດກໍຈະມີຜົນກະທົບຕໍ່ພັດທະນາການບາງ ດ້ານຂອງເດັກ. ຈົງ່ ຂຽນທວາຍກບັ ນາຍຄູ ເລ່ມີ ແຕ່ ໃນຄວາມຄດິ ຂອງຂອ້ ຍ ຈນົ ເຖງິ ເດັກມຄີ ວາມ ກາ້ ສະແດງອອກ. 12 ນໍໍາໃຊ້ຄ້ ໍໍາສັບັ ເພື່່�ອແຕ່່ງປະໂຫຍກໃຫ້້ສົມົ ບູູນ ການຝຶກຶ ໄວຍາກອນ ຈ່ົງແຕງ່ ປະໂຫຍກ ໂດຍໃຊ້ຄາໍ ສບັ ຕ່ໍໄປນ:ີ້ ຄວນ, ບໍຄ່ ວນ 1. ຂອ້ ຍຄິດວາ່ ເຈ້ົາຄວນ.............................. 4. ເຫດຜົນທຂ່ີ ້ອຍຄິດວ່າ ພວກເຮາົ ບ່ໍຄວນ.... 2. ໃນຄວາມຄດິ ຂອງຂອ້ ຍ ຄດິ ວາ່ ເຈາ້ົ ບຄ່ໍ ວນ.... 5. ເຖິງຢາ່ ງໃດກຕໍ າມ ພວກເຂົາຄວນ........... 3. ຂ້ອຍຍງັ ຄດິ ອີກວ່າ ລາວຄວນ..................... 6. ອກີ ເຫດຜນົ ໜງ່ຶ ທ່ີ ນອ້ ງຂອງຂອ້ ຍບຄ່ໍ ວນ... 13 ສະແດງຄວາມຄິດິ ເຫັນັ ກ່ຽ່ ວກັບັ ການຮຽນຫຼາຼ ຍພາສາ ການຝຶກຶ ຄຳຳ�ສັບັ ແລະ ວະລີໃີ ໝ່່ ຈົ່ງເລອື ກຄາໍ ສບັ ແລະ ວະລເີ ຫົ່າຼ ນີ້ ເພ່ອື ຂຽນຫົວຂໃໍ້ ດໜ່ຶງ ແລ້ວແຕງ່ ປະໂຫຍກ 28 ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫັນ ໂດຍອງີ ໃສ່ໂຄງສາ້ ງລ່ມຸ ນີ:້ ຂອ້ ຍຄິດວ່າ ຂອ້ ຍເຊອື່ ວາ່ ເຫດຜນົ ຂອງຂອ້ ຍແມນ່ ອກີ ເຫດຜນົ ໜຶ່ງ ເຖິງຢາ່ ງໃດກຕໍ າມ ນອກຈາກນ້ນັ ຕາມຄວາມຄິດຂອງຂ້ອຍ ຄວນ ບ່ຄໍ ວນ ໒໗໕ 265 LL-G4.indb 265 13/06/2022 15:06:58

ຫວົ ຂ:້ໍ ເຫດຜນົ ເພ່ມີ ເຕມີ 1. ຄວນຮຽນຫຼາຍພາສາ 2. ບ່ຄໍ ວນຮຽນຫຼາຍພາສາ ໂຄງສາ້ ງປະໂຫຍກ: ການສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ + ເຫດຜນົ ຕ້ນົ ຕໍ 14 ຕອບຄໍໍາຖາມ ເຈົ້້�າຄິິດວ່າ່ ແນວໃດ? ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຈົ່ງສນົ ທະນາ ແລະ ຕອບຄໍາຖາມລຸມ່ ນ້ີ ຕາມຄວາມຄິດເຫັນຂອງເຈົາ້ ແລ້ວຂຽນ ໃສ່ປຶ້ມຂຽນ 1. ຄວນ ຫຼື ບ່ຄໍ ວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ຍງັ ນ້ອຍ? 2. ການຮຽນຫຼາຍພາສາແຕ່ຍັງນ້ອຍຈະຈື່ຈໍາໄດ້ດີກ່ອນການຮຽນພາສາໃນໄວ ຜູ້ໃຫຍ່ບ່?ໍ 3. ການຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ຍງັ ນ້ອຍຈະເຂາ້ົ ໃຈໄດ້ໄວບ່?ໍ 4. ການຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕຍ່ ງັ ນອ້ ຍຈະເຮັດໃຫ້ສາໍ ນຽງສຽງເວ້າົ ຖືກຕ້ອງທສີ່ ຸດບ່?ໍ 5. ເມອ່ື ຮອດໄວຜ້ໃູ ຫຍຈ່ ະຂຽນງາມ ແລະ ຖືກຫກັຼ ໄວຍາກອນບໍ່? 6. ເມອ່ື ຮອດໄວຜູ້ໃຫຍ່ຈະອາ່ ນໄດ້ດີ ແລະ ລ່ຽນໄຫຼບ?ໍ່ ພວກເຮົາໂຮມທກຸ ຢາ່ ງເຂົາ້ ກນັ ເທາະ 15 ອ່າ່ ນໜ້າ້ ວຽກທີ່່�ຈະເຮັດັ ໃນບົົດຮຽນ ເຈົ້້�າຈະເຮັັດແນວໃດ? 28 ໜ້າວຽກ: ກະກຽມຂຽນບົດສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແບບຊັກຊວນ ແລະ ແບບອະພິປາຍກ່ຽວ ກັບຄວນ ຫຼື ບ່ໍຄວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ຍງັ ນອ້ ຍ ທີ່ນກັ ຮຽນເລືອກຕາມໂຄງສາ້ ງຂອງປະໂຫຍກ ຫືຼ ຕອນທີໄ່ ດຮ້ ຽນໃນຂທໍ້ ີ 12. - ທວນຄນື ກຽ່ ວກບັ ບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແບບຊກັ ຊວນ ແລະ ແບບອະພປິ າຍ, ໂຄງສາ້ ງຂອງປະໂຫຍກ ຫືຼ ຕອນໃນບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ . 266 ໒໖໖ LL-G4.indb 266 13/06/2022 15:06:58

- ຂຽນປະໂຫຍກສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງຕົນເອງ ແລ້ວແລກປຽ່ ນປ້ມຶ ກັນກວດ ເພ່ືອໃຫເ້ ປນັ ບົດຂຽນທ່ສີ ມົ ບນູ . - ກຽມການຂຽນກຽ່ ວກັບບົດຂອງຕົນເອງ ແລ້ວສົ່ງໃຫຄ້ ກູ ວດ. 16 ຝຶຶກການຂຽນຕອນໃດໜຶ່່�ງຂອງບົົດສະແດງຄວາມຄິດິ ເຫັນັ ຮ່ວ່ ມກັັບນາຍຄູູ ຝຶກຶ ການຂຽນ ຈົ່ງປະຕິບັດກດິ ຈະກໍາຮ່ວມກບັ ນາຍຄູ ແລະ ໝູ່ ໂດຍການນໍາໃຊ້ໂຄງຮ່າງການ ຂຽນ ແລ້ວຂຽນຕອນໃດໜ່ງຶ ຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫັນແບບຊັກຊວນ ຫືຼ ແບບອະ ພິປາຍບົດໃໝ່ ຕວົ ຢ່າງ: ຫົວຂໍ:້ ເຮດັ ໃຫ້ດຶງດດູ ຄວນ ຫຼື ບ່ຄໍ ວນຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ຍັງນອ້ ຍ ຄວາມສນົ ໃຈຂອງຜູ້ ອ່ານ, ນາໍ ໃຊຄ້ າໍ ຖາມ (ຄາໍ ຖາມທເ່ີ ຮາົ ຮຄູ້ າໍ ຕອບ ແລະ ມີຄາໍ ຕອບ ຢ່ໃູ ນບົດ). ບົດສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແບບຊກັ ຊວນ ບົດສະແດງຄວາມຄດິ ເຫັນແບບອະພປິ າຍ ເປດີ ຫວົ ເລອ່ື ງ:ໃຫບ້ ອກ - ເດັກນ້ອຍເປນັ ໄວ ເປດີ ຫົວເລືອ່ ງ: - ກ່ມຸ ຄນົ ຈາໍ ນວນໜງ່ຶ ຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງ ທີ່ຢາກຮຢູ້ າກເຫນັ . ຕົນເອງກຽ່ ວກັບຫົວຂ້ໍ - ເດັກນ້ອຍຄວນ ບອກຄວາມເປນັ ມາ ຄດິ ວາ່ ຄວນຮຽນຫາຼ ຍ ຫືຼ ໂດຍອງີ ໃສ່ຫວົ ຂ.້ໍ ຮຽນຫາຼ ຍພາສາແຕ່ ກຽ່ ວກບັ ຫວົ ຂ້ໍ ແລະ ພາສາແຕຍ່ ງັ ນອ້ ຍ. ຍັງນ້ອຍ. ບອກຄວາມຄິດເຫນັ - ກມຸ່ ຄົນຈາໍ ນວນໜງ່ຶ ກຽ່ ວກບັ ການອະພິປາຍ ຄດິ ວ່າ ບຄໍ່ ວນຮຽນ ແບບສົນທະນາສອງຢ່າງ ຫຼາຍພາສາແຕຍ່ ັງ ທ່ີແຕກຕາ່ ງກນັ . ນ້ອຍ. 28 ຄວາມເຫັນຕອ້ ງສນ້ັ ແລະ ແຈ້ງ, ບ່ໍຄວນຫຼາຍ ກວ່າ 2 ປະໂຫຍກ. 17 ຕື່່�ມຂໍ້້�ມູູນກ່່ຽວກັບັ ບົົດສະແດງຄວາມຄິິດເຫັັນໃສ່ໂ່ ຄງຮ່່າງ ສ້າ້ ງໂຄງຮ່່າງການຂຽນ ເບງ່ິ ໂຄງຮາ່ ງຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແບບຊກັ ຊວນ ແລະ ແບບອະພປິ າຍ ຢຂູ່ ໍ້ທີ 10 ໒໖໗ 267 LL-G4.indb 267 13/06/2022 15:06:58

18 ຂຽນບົົດສະແດງຄວາມຄິິດເຫັນັ ຕາມໂຄງຮ່າ່ ງໃສ່່ປຶ້້�ມຂຽນ ຂຽນບົົດໃນຂັ້້�ນຮ່່າງ ນໍາໃຊ້ແນວຄິດຈາກຂໍ້ທີ 17 19 ນໍໍາໃຊ້ຄ້ ໍໍາຖາມລຸ່່�ມນີ້້� ເພື່່�ອກວດແກ້້ບົົດສະແດງຄວາມຄິິດເຫັນັ ຮ່່ວມກັັບໝູ່່� ກວດແກ້ບ້ ົດົ ປຽ່ ນກັນກວດແກ້ບດົ ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແບບຊກັ ຊວນ ຫຼື ແບບອະພິປາຍ ໃຫຖ້ ືກຕ້ອງ ແລະ ສມົ ບນູ ຂນຶ້ ໂດຍນໍາໃຊຄ້ ໍາຖາມລມຸ່ ນ:້ີ ก ໄດປ້ ະຕິບັດຕາມໂຄງຮາ່ ງຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແບບຊກັ ຊວນ ຫືຼ ແບບອະພປິ າຍບໍ?່ ก ມຂີ ້ໍມນູ ໃດຂາດຫາຍໄປບໍ?່ ก ມີການນາໍ ໃຊ້ເຄອ່ື ງໝາຍວກັ ຕອນຖືກຕ້ອງບໍ່? ก ມກີ ານນາໍ ໃຊ້ຄາໍ ສັບທ່ບີ ົດສະແດງຄວາມຄດິ ເຫັນແບບຊກັ ຊວນ ຫຼື ແບບ ອະພິປາຍເຂ້ົາໃນບດົ ບ່?ໍ ก ມີການນໍາໃຊ້ຄາໍ ກາໍ ມະຊວ່ ຍ ແລະ ຄາໍ ສບັ ທສ່ີ ະແດງເຫດຜນົ ບໍ?່ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 20 ປັັບປຸຸງ ແລະ ຂຽນບົດົ ຂັ້້�ນສຸຸດທ້າ້ ຍ ປັບັ ປຸຸງບົດົ ຂັ້້�ນສຸຸດທ້້າຍ ກວດເບງິ່ ບົດຂ້ັນສຸດທາ້ ຍຂອງຕົນ ໂດຍອງີ ໃສ່ຄາໍ ຖາມລ່ມຸ ນ້:ີ ก ການຂຽນຂອງຂອ້ ຍຖກື ຕ້ອງ ແລະ ຊັດເຈນແລວ້ ບ່ໍ? ก ຂອ້ ຍໄດ້ລວມເອາົ ທຸກພາກສ່ວນຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແບບ 28 ຊກັ ຊວນ ຫືຼ ແບບອະພປິ າຍແລວ້ ບໍ່? ก ຂ້ອຍໄດໃ້ ຊ້ໄວຍາກອນ, ຄາໍ ສບັ ແລະ ເຄ່ືອງໝາຍວກັ ຕອນ ທີ່ພວກເຮາົ ໄດ້ ຮຽນເຂາ້ົ ໃນບົດຂຽນນີບ້ ່?ໍ ก ຂອ້ ຍໄດອ້ ່ານຜ່ານການຂຽນຄັງ້ ສດຸ ທ້າຍຂອງຂ້ອຍ ເພືອ່ ກວດເບງ່ິ ຄວາມ ຜດິ ພາດແລວ້ ບ?ໍ່ ก ຂ້ອຍໄດ້ເຮດັ ຕາມຄາໍ ເຫນັ ຂອງເພອື່ ນຮ່ວມຫ້ອງຮຽນບ?່ໍ ก ຂອ້ ຍຈະສ່ງົ ບດົ ຂອງຂ້ອຍໃຫນ້ າຍຄູໄດແ້ ລ້ວບໍ່? 268 ໒໖໘ LL-G4.indb 268 13/06/2022 15:06:58

ບດົ ທີ 29 ການຮຽນພາສາຕ່າງປະເທດ (ຕ)່ໍ ຮຽນພາສາໃດດີທີສ່ ດຸ ? ພວກເຮົາເລມ່ີ ຕ້ົນເທາະ ກ່ອ່ ນການອ່າ່ ນ 1 ເບິ່່�ງຫົົວຂໍ້້� ແລະ ຮູູບພາບ ແລ້ວ້ ຄາດເດົາົ ການກະກຽມ ເພື່່�ອສະຫຼຸຸ�ບ ການກະກຽມ ເພ່ືອສະຫຼບຸ ກອ່ ນການອ່ານ ຊວ່ ຍໃຫ້ເຮົາຄດິ ກ່ຽວກບັ ສງ່ິ ທເ່ີ ຮົາຮູ້ຈາກບົດອ່ານ ເພື່ອຄາດເດົາແນວຄິດຫຼກັ ແລະ ເຂ້າົ ໃຈບດົ ອ່ານໃໝ່. ຈງ່ົ ນາໍ ໃຊຮ້ ບູ ພາບໃນຂທ້ໍ ີ 3 ເພ່ອື ຄາດເດົາຫົວຂໍ້ ແລະ ບດົ ຄໍາໍ ສັັບສໍໍາຄັັນ 2 ຈັບັ ຄູ່່�ຮູບູ ພາບໃສ່່ກັັບຄໍໍາສັບັ ຄຂ ກ ງຈ 29 1. ເຄອື່ ງນງຸ່ ຂອງຊາວຫວຽດນາມ 4. ເຄ່ອື ງນຸ່ງຂອງຊາວຈີນ 2. ເຄອ່ື ງນຸ່ງຂອງຊາວຍ່ີປນຸ່ 5. ເຄື່ອງນງຸ່ ຂອງຊາວເກົາຫຼີ 3. ເຄ່ອື ງນງຸ່ ຂອງຊາວຝຣັ່ງ 269 ໒໖໙ 13/06/2022 15:06:59 LL-G4.indb 269

3 ອ່າ່ ນບົົດ ຮຽນພາສາໃດດີີທີ່່�ສຸຸດ ການອ່່ານ ການບັນທກຶ ຂມໍ້ ູນໃໝ່ໃນຂະນະອາ່ ນ ຊ່ວຍໃຫ້ເຂາົ້ ໃຈສິ່ງທເີ່ ຮາົ ກາໍ ລັງອາ່ ນຢ.ູ່ ຮຽນພາສາໃດດີທີ່ສດຸ ພາສາຕ່າງປະເທດທີນ່ ິຍມົ ກນັ ຮຽນໃນປະເທດເຮົາມຫີ າຼ ຍພາສາ ເຊນ່ັ : ພາສາອງັ ກິດ, ພາສາຈນີ , ພາສາເກົາຫ,ີຼ ພາສາຫວຽດ, ພາສາຍ່ປີ ນຸ່ , ພາສາໄທ, ພາສາຝຣັງ່ ... ເຈາ້ົ ຄິດວ່າຮຽນພາສາໃດດີທສີ່ ຸດ? ໃນຄວາມຄດິ ຂອງຂອ້ ຍ: ìຮຽນພາສາອງັ ກດິ ແມນ່ ສງ່ິ ທດ່ີ ທີ ສ່ີ ດຸ ທຄ່ີ ນົ ລາວສາມາດ ຮຽນໄດ້. ນນັ້ ກຍໍ ອ້ ນວາ່ ພາສາອັງກິດເປັນພາສາກາງທຖີ່ ືກນໍາໃຊ້ໃນທວ່ົ ໂລກ. ຖາ້ ເຈົ້າ ເວາ້ົ ພາສາອງັ ກດິ ໄດ,້ ມນັ ກບໍ ຈ່ໍ າໍ ເປນັ ທເ່ີ ຈາ້ົ ຕອ້ ງເວາ້ົ ພາສາອນ່ື ໃນໂລກນ.້ີ ຈະເດນີ ທາງ ໄປໃສມາໃສ, ຈະໄປຮຽນຢູ່ໃສ່ກງໍ າ່ ຍ ແລະ ສະດວກສະບາຍ. ດ່ັງນ້ັນ, ການຮຽນພາ ສາອງັ ກິດແມ່ນທາງເລອື ກທດີ່ ີສໍາລບັ ທຸກຄນົ î. ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ແມ່ນແລ້ວ, ຂ້ອຍກເໍ ຫັນດີກບັ ສິງ່ ທີ່ເຈາົ້ ເວາ້ົ ມາ. ຂອ້ ຍຄິດວ່າ: ìອກີ ໜງ່ຶ ເຫດຜົນທີ່ ຕອ້ ງຮຽນພາສາອັງກດິ ຍ້ອນວາ່ ເປັນພາສາທ່ມີ ສີ ະເໜ່ດີ, ບ່ມໍ ີສະຫະຼ ເທງິ , ລມຸ່ ຄກື ບັ ພາ ສາລາວເຮາົ ພຽງແຕເ່ ອາົ ຕວົ ອກັ ສອນມາລຽງເຂາ້ົ ກນັ ກສໍ າມາດເປນັ ຄາໍ ສບັ ໄດ.້ ອກີ ຢາ່ ງ ໜງ່ຶ ເວລາແປເປນັ ພາສາລາວແມນ່ ຈະແປປນ້ີ ກບັ ກນັ , ການອອກສຽງກແໍ ຕກຕາ່ ງຈາກ ພາສາລາວ. ເມືອ່ ຂອ້ ຍຮຽນພາສາອັງກິດເທອ່ື ໃດຂ້ອຍຮູສ້ ກຶ ມ່ວນຫາຼ ຍ. ດ່ງັ ນັ້ນ, ເບງ່ິ ຄືວ່າພວກເຮົາທັງສອງຈະເຫັນດີນໍາກັນວ່າພາສາອັງກິດແມ່ນພາສາໜ່ຶງທ່ີສໍາຄັນ ແລະ ທຸກຄົນຄວນຮຽນî. 29 ຖາ້ ຖາມຂອ້ ຍ, ຂ້ອຍຄິດວ່າ, ìພາສາໄທແມ່ນພາສາໜຶງ່ ທ່ີຄວນຮ້.ູ ຍອ້ ນວ່າໄທ ແມ່ນປະເທດບ້ານໃກ້ເຮືອນຄຽງຂອງພວກເຮົາ ແລະ ການຮຽນພາສາໄທກໍເຂົ້າໃຈ ງາ່ ຍ, ຕົວອັກສອນ ແລະ ຄໍາເວ້ົາບາງຄໍາຂອງເຂົາເຈາົ້ ຄາ້ ຍຄກື ບັ ພາສາຂອງພວກເຮາົ ເຮດັ ໃຫ້ການຮຽນພາສານ້ີບ່ຍໍ າກຫາຼ ຍຖາ້ ທຽບໃສ່ພາສາອນ່ື . ອກີ ຢາ່ ງໜງ່ຶ ກິລາ ແລະ ສິລະປະດົນຕໄີ ທກຍໍ ັງເປັນທນ່ີ ິຍົມຂອງຄົນລາວຈໍານວນໜຶ່ງ. ຂອ້ ຍເຫັນຄົນລາວຈໍາ ນວນໜງ່ຶ ໄປຮວ່ ມປະກວດຮອ້ ງເພງ, ແຂງ່ ຂນັ ກລິ າມດິ ຕະພາບຮວ່ ມກບັ ເຂາົ ເຈາ້ົ , ບາງ ຄງັ້ ກໃໍ ຊ້ພາສາລາວ ແລະ ພາສາໄທ ເພ່ືອແລກປຽ່ ນວດັ ທະນະທໍາເຊ່ິງກນັ ແລະ ກນັ . ດງ່ັ ນັ້ນ, ຂ້ອຍຄດິ ວາ່ ພາສາໄທແມນ່ ພາສາຕ່າງປະເທດທີ່ຄວນຮîູ້ . 270 ໒໗໐ LL-G4.indb 270 13/06/2022 15:06:59

ກໍດີ!ເອີ...ແຕ່ໃນຄວາມຄດິ ສວ່ ນຕວົ ຂອ້ ຍພັດຄດິ ຕາ່ ງຈາກເຈົາ້ .ຂ້ອຍຄິດວ່າ: ìມີ ຫາຼ ຍຄນົ ທີ່ໃຫ້ຄວາມສນົ ໃຈກຽ່ ວກັບພາສາໄທ, ແຕ່ຂອ້ ຍຮ້ສູ ກຶ ວ່າ ການຮຽນພາສາໄທ ມນັ ຍງັ ບ່ແໍ ມນ່ ສິ່ງທີ່ທາ້ ທາຍທ່ສີ ດຸ ສາໍ ລັບຂອ້ ຍ. ເຫດຜນົ ຍອ້ ນວ່າພາສາ, ສາໍ ນຽງສຽງ ເວາ້ົ ຂອງເຂົາເຈາົ້ ຄ້າຍຄືກບັ ພາສາລາວ. ເມ່ືອໄດຍ້ ນິ , ໄດ້ຟັງແລວ້ ເຮາົ ກໍສາມາດເຂາ້ົ ໃຈໄດ້ເລີຍ. ຂອ້ ຍຢາກຮຽນພາສາທີແ່ ຕກຕາ່ ງ ເພ່ືອໃຫ້ປະສົບການໃໝໆ່ ເຮດັ ໃຫ້ ຂ້ອຍຮຽນແລວ້ ຮ້ສູ ກຶ ທາ້ ທາຍ ແລະ ໜ້າຄນ້ົ ຫາ. ດງັ່ ນັນ້ , ຂ້ອຍຄິດວ່າ ພາສາໄທຍງັ ບ່ໍ ແມນ່ ພາສາທຂີ່ ້ອຍຢາກຮຽນ. ແນວຄິດຂອງເຮາົ ແມ່ນຕາ່ ງກັນອ່ີຫເຼີ ນາະî. ພວກເຮົາທຸກຄນົ ຈະຮຽນພາສາຕ່າງປະເທດ ບ່ວໍ າ່ ຈະເປັນພາສາໃດກດໍ ີ ມນັ ຂຶນ້ ກັບຄວາມມກັ ຂອງຄນົ ເຮາົ ແລະ ຂນ້ຶ ກັບເຫດຜນົ ທ່ຮີ ຽນພາສານັ້ນໆ ແມ່ນຈະນໍາໃຊ້ ໃຫເ້ ກີດປະໂຫຍດຕ່ໍຕນົ ເອງ ແລະ ສງັ ຄົມ. 4 ຈັັດປະເພດຂອງພາສາຕ່່າງໆໃຫ້ເ້ ປັນັ ບົດົ ສະຫຼຸຸ�ບຫຍໍ້້� ການຄິດິ ກ່ຽ່ ວກັບັ ບົດົ ການຈັດປະເພດຫຼັງການອາ່ ນ ຊ່ວຍໃຫ້ພວກເຮາົ ຈດັ ໝວດຂມໍ້ ນູ ທີ່ກາໍ ລັງອ່ານ ໂດຍອງີ ໃສ່ ຫົວຂໍ້ຫັກຼ . ວິທີການນີຊ້ ວ່ ຍໃຫ້ເຮາົ ເຂົ້າໃຈບົດໄດ້ເລິກເຊງ່ິ ຫາຼ ຍຂນຶ້ . ຕົວຢາ່ ງ: ການຈັດປະເພດພາສາ ເພື່ອສະຫຸຼບ ພາສາອັງກິດ ກ) ຮຽນພາສາອງັ ກດິ ແມ່ນສິງ່ ທ່ດີ ທີ ສີ່ ຸດທີຄ່ ນົ ລາວສາມາດຮຽນໄດ.້ - ພາສາອັງກດິ ເປນັ ພາສາກາງທ່ີຖືກນໍາໃຊ້ກນັ ທົ່ວໂລກ ແລະ ຈະເດນີ ທາງໄປໃສ 29 ມາໃສກໍງ່າຍ, ສະດວກສະບາຍ. ຂ) ແມ່ນແລ້ວ, ຂອ້ ຍກເໍ ຫັນດີກັບສິ່ງທເີ່ ຈົາ້ ເວົ້າມາ. - ພາສາອັງກິດເປນັ ພາສາທີ່ມສີ ະເໜ່ດີ, ບມໍ່ ີສະຫຼະເທງິ , ລຸ່ມຄືກັບພາສາລາວ ພຽງແຕ່ເອາົ ຕົວອັກສອນມາລຽງເຂາົ້ ກນັ ກເໍ ປນັ ຄາໍ ສັບໄດ້. ເມື່ອຂອ້ ຍຮຽນ ພາສາອງັ ກິດເທືອ່ ໃດຂ້ອຍຮສູ້ ກຶ ມ່ວນຫຼາຍ. - ເບ່ງິ ຄວື ່າພວກເຮາົ ທັງສອງຈະເຫັນດນີ າໍ ກນັ ວາ່ ພາສາອັງກິດແມ່ນພາສາໜ່ຶງທ່ີ ສໍາຄນັ ແລະ ທກຸ ຄົນຄວນຮຽນ. ໒໗໑ 271 LL-G4.indb 271 13/06/2022 15:06:59

ຈ່ົງຈດັ ປະເພດພາສາລມຸ່ ນີ້ ເພ່ືອສະຫບຸຼ ພາສາໄທ ຂ)............................................... ກ).............................................. 5 ຕິດິ ຕາມເວລານາຍຄູູອ່າ່ ນບົົດ ການອ່່ານ ເບງິ່ ບົດອ່ານຢູ່ຂໍ້ທີ 3 ພວກເຮົາເບິງ່ ໃກໆ້ ເທາະ 6 ສົົນທະນາກ່່ຽວກັບັ ເຫດຜົົນ ແລະ ເລົ່່�າບົົດຄືືນ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ການເລົ່່�າບົົດຄືນື 29 ໒໗໒ 272 13/06/2022 15:07:00 LL-G4.indb 272

7 ບອກວິິທີີການໃຫ້ຕ້ ົວົ ຢ່າ່ ງໃນການເວົ້້�າ ແລະ ການຂຽນສະແດງ ຄໍາໍ ສັບັ ແລະ ວະລີີໃໝ່່ ຄວາມຄິິດເຫັັນ ວິທກີ ານໃຫຕ້ ວົ ຢາ່ ງໃນການເວົາ້ ແລະ ການຂຽນມຫີ າຼ ຍວິທີ: 1. ວິທີການໃຫຕ້ ົວຢາ່ ງໃນການເວ້າົ ແລະ ການຂຽນຕົວຢາ່ ງ:......................................... 2. ຕວົ ຢາ່ ງຂອງຂໍ້ນີ້ ຫຼື ອັນນແ້ີ ມ່ນ........................................................................... 3. ເຈົ້າສາມາດເຫນັ ຕວົ ຢາ່ ງນ້ີ ໂດຍຜ່ານ.................................................................. 4. ຕວົ ຢາ່ ງນໄ້ີ ດມ້ າຈາກ........................................................................................ ພວກເຮາົ ມາເຮັດວທິ ີການໃຫຕ້ ົວຢ່າງນໍາກນັ ເທາະ! ພາສາອງັ ກດິ 1. ວທິ ກີ ານໃຫຕ້ ວົ ຢ່າງໃນການເວົ້າ ແລະ ການຂຽນຕວົ ຢາ່ ງ: ການໃຊ້ເຫດຜົນໃນ ການຢັງ້ ຢືນຄວາມຄິດເຫັນຂອງຕນົ ເອງ. 2. ຕວົ ຢາ່ ງຂອງຂ້ນໍ ີ້ ຫຼື ອັນນແ້ີ ມນ່ ການໃຫ້ເຫດຜນົ ຂອງການຮຽນພາສາອັງກດິ . 3. ເຈ້າົ ສາມາດເຫນັ ຕວົ ຢ່າງນີ້ ໂດຍຜາ່ ນບດົ ຮຽນພາສາໃດດທີ ສີ່ ຸດ ການສະແດງ ຄວາມຄິດເຫນັ ໃນການຮຽນພາສາອັງກິດ. 4. ຕວົ ຢ່າງນ້ີໄດມ້ າຈາກການສະແດງຄວາມຄດິ ເຫັນໃນການຮຽນພາສາອັງກດິ . ຈ່ົງນໍາໃຊວ້ ິທີການໃຫຕ້ ົວຢ່າງໃນການເວາ້ົ ແລະ ການຂຽນເຂ້າົ ໃນບົດອາ່ ນພາສາ ໄທຈາກຂ້ໍທີ 3 8 ນໍາໍ ໃຊ້້ຄໍໍານາມເຂົ້້�າໃນປະໂຫຍກສະແດງຄວາມຄິິດເຫັນັ ໄວຍາກອນ 29 ອາການນາມ ແມ່ນຄາໍ ນາມທ່ໄີ ດມ້ າຈາກການປະກອບສາ້ ງຂອງຄໍາຄຸນນາມ ຫືຼ ຄາໍ ກິລິຍາ ໂດຍການຕື່ມຄໍາວ່າ ການ ຫືຼ ຄວາມ ໃສຂ່ ້າງໜາ້ ຄາໍ ນນັ້ ໆ ເຊັນ່ : ການຮຽນ, ການອອກສຽງ, ຄວາມ ຄດິ , ຄວາມມກັ . ໒໗໓ 273 LL-G4.indb 273 13/06/2022 15:07:00

ໃນປະໂຫຍກທ່ມີ ີຄໍາວາ່ ໃນປະໂຫຍກທ່ມີ ຄີ າໍ ວາ່ ຄວາມ ຢໜູ່ ້າຄໍາສບັ ການ ຢໜູ່ າ້ ຄາໍ ສັບ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ແນວຄິິດຂອງບົດົ 9 ສົົນທະນາກ່ຽ່ ວກັັບເຫດຜົົນໃນບົົດ 1. ເຫດຜນົ ສໍາລັບຮຽນພາສາໃດດີທີ່ສຸດມີຫຍງັ ແດ່? ຕວົ ຢ່າງ: ເຫດຜົນທເີ່ ຫັນດີນາໍ ກັນ ພາສາອັງກິດ 1. ຍ້ອນວາ່ ພາສາອງັ ກດິ ເປັນພາສາກາງ 1. ຍອ້ ນວາ່ ພາສາອງັ ກດິ ເປນັ ພາສາທີ່ມສີ ະເໜດ່ ີ, ທຖ່ີ ືກນາໍ ໃຊໃ້ ນທົ່ວໂລກ. ບໍມ່ ີສະຫຼະເທິງ, ລຸ່ມຄືກັບພາສາລາວເຮົາ ພຽງ 29 ແຕ່ເອາົ ຕົວອັກສອນມາລຽງເຂ້າົ ກັນກສໍ າມາດ ປະກອບເປນັ ຄາໍ ສັບໄດ້. 2. ຈະເດນີ ທາງໄປໃສມາໃສ, ຈະໄປຮຽນ 2. ເວລາແປເປັນພາສາລາວແມນ່ ຈະແປປ້ີນກບັ ຢໃູ່ ສກໍງາ່ ຍ ແລະ ສະດວກສະບາຍ. ກນັ , ການອອກສຽງກແໍ ຕກຕາ່ ງຈາກພາສາລາວ. ການສະຫບຼຸ : ດັ່ງນ້ນັ , ການຮຽນພາສາ ການສະຫຸບຼ : ດັ່ງນັ້ນ, ເບງິ່ ຄືກັບວ່າພວກເຮົາທັງສອງ ອັງກດິ ແມນ່ ທາງເລອື ກທີ່ດສີ າໍ ລັບທກຸ ຄນົ . ຈະເຫັນດນີ ໍາກນັ ວາ່ ພາສາອງັ ກດິ ແມ່ນພາສາໜ່ງຶ ທ່ີ ສໍາຄັນ ແລະ ທກຸ ຄົນຄວນຮຽນ. 274 ໒໗໔ LL-G4.indb 274 13/06/2022 15:07:00

2. ເຈາ້ົ ຄດິ ວາ່ ເຫດຜົນສາໍ ລບັ ຮຽນພາສາໃດດທີ ີສ່ ຸດມີຫຍັງແດ?່ ຈງ່ົ ຂຽນຂມ້ໍ ນູ ການໃຫ້ເຫດຜົນສໍາລບັ ການຮຽນພາສາໄທ ໂດຍອີງໃສຕ່ າຕະລາງ ຂ້າງເທງິ ພວກເຮາົ ຂຽນເທາະ 10 ຮຽນກ່່ຽວກັບັ ໂຄງຮ່າ່ ງຂອງບົົດສະແດງຄວາມຄິດິ ເຫັັນ ໂຄງຮ່າ່ ງຂອງປະເພດບົົດ ການສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແບບຊກັ ຊວນ ແລະ ແບບອະພປິ າຍລກັ ສະນະການສນົ ທະນາ ປາກເປົ່າ ແມ່ນການສົນທະນາລະຫວ່າງສອງຄົນ ເພື່ອແລກປ່ຽນທັດສະນະຂອງຕົນກ່ຽວກບັ ຫົວ ຂໍ້ໃດໜ່ຶງ. ສະຫຸບຼ ບດົ ສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ ແບບຊັກຊວນ ແລະ ແບບອະພປິ າຍ ດ້ວຍ ການນາໍ ໃຊ້ຄາໍ ເວົາ້ ຂອງຕນົ ເອງ. ໂຄງຮ່າງຂອງບົດສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແບບຊັກຊວນ ຈງ່ົ ອາ່ ນໂຄງຮາ່ ງຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ ແບບຊກັ ຊວນລຸມ່ ນີ້ ແລ້ວຄິດ ຫາຂ້ໍມູນຈາກ ບົດຮຽນພາສາໃດດີ ທມ່ີ ຢີ ູ່ໃນແຕລ່ ະພາກຂອງໂຄງຮ່າງ ເປີດຫວົ ເລ່ືອງ: ສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ ກຽ່ ວກັບຫົວຂດ້ໍ ັງ່ ກາ່ ວ 29 ໃຊ້ພາສາທສ່ີ ະແດງໃຫ້ເຫນັ ວາ່ ມນັ ແມ່ນຄວາມຄິດເຫນັ ຂອງເຈ້ົາເອງ. ເນອ້ື ເລືອ່ ງ: ອະທບິ າຍວາ່ ຍ້ອນຫຍງັ ເຈາ້ົ ຈງຶ່ ເຊອື່ ແນວນນ້ັ . ໃຊ້ພາສາທ່ຊີ ັດເຈນເພອ່ື : ກ) ໃຫ້ເຫດຜົນຫກັຼ ໆກຽ່ ວກບັ ຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງເຈົາ້ . ຂ) ອະທບິ າຍກຽ່ ວກບັ ເຫດຜົນຂອງເຈ້າົ . ສະຫບຸຼ ເລ່ືອງ: ເວາົ້ ຄືນແບບຫຍໆ້ໍ ກ່ຽວກັບຄວາມຄິດເຫັນຂອງເຈາ້ົ ໃຊພ້ າສາ ເພ່ືອສະ ແດງໃຫ້ເຫັນວາ່ ເຈ້າົ ກາໍ ລງັ ສະຫຼບຸ ສງັ ລວມກ່ຽວກັບສງິ່ ທເ່ີ ຈ້ົາໄດເ້ ວ້າົ ໄປ. ໂຄງຮາ່ ງຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແບບອະພປິ າຍ ຈົ່ງອາ່ ນໂຄງຮ່າງຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫັນແບບອະພປິ າຍລມຸ່ ນ້ີ ແລ້ວຄດິ ຫາຂໍ້ມູນຈາກບົດ ຮຽນພາສາໃດດີ ທ່ມີ ີຢໃູ່ ນແຕລ່ ະພາກຂອງໂຄງຮ່າງ ໒໗໕ 275 LL-G4.indb 275 13/06/2022 15:07:00

ໂຕ້ຕອບຄືນຄ່ສູ ົນທະນາຂອງເຈາ້ົ ກອ່ ນທ່ີຈະສນົ ທະນາກັນ, ເຈາົ້ ຈະບ່ໍຮເູ້ ລີຍວ່າໃຜແມນ່ ຄສູ່ ນົ ທະນາ, ຄວາມຄິດເຫນັ ຂອງເຂົາ ແມ່ນຫຍັງ ຫຼື ໃຜຈະເວ້າົ ກອ່ ນ. ຄູຂອງເຈົາ້ ຈະເປນັ ຄົນບອກກ່ຽວກບັ ສິ່ງດ່ັງກາ່ ວນກ້ີ ່ອນຈະເລີ່ມ ເຮດັ ກິດຈະກາໍ ນ້ີ. ໃນເວລາກຽມ ໃຫກ້ ະກຽມສາໍ ນວນຕ່າງໆດັງ່ ຕໍ່ໄປນ້ທີ ີ່ເຈ້ົາຈະໃຊ້: ï ເພ່ອື ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່າ ເຈາ້ົ ໄດ້ຮັບຟັງສ່ິງທີພ່ ວກເຂົາເວ້ົາມາ. ï ເພອື່ ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວ່າ ເຈາົ້ ເຫນັ ດີ (ຖ້າເຈາ້ົ ເຫນັ ດີນໍາ). ï ເພອ່ື ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວາ່ ເຈ້າົ ບ່ເໍ ຫນັ ດີ ຫຼື ເຈົ້າມຄີ ວາມຄດິ ເຫັນທແ່ີ ຕກຕາ່ ງອອກໄປ. ï ເພອ່ື ປດິ ການສົນທະນາ. ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ 11 ຂຽນທວາຍທີ່່�ເນັ້້�ນໃສ່ກ່ ານປະສົົມອັັກສອນ ຂຽນທວາຍ ການປະສມົ ອັກສອນ ແມນ່ ການປະສມົ ພະຍັນຊະນະ, ສະຫະຼ ແລະ ວັນນະຍດຸ ເຂ້າົ ກັນ ເພອ່ື ໃຫເ້ ປນັ ພະຍາງທມ່ີ ສີ ຽງ ຂນ້ຶ -ລງົ , ຕາ່ໍ ສງູ ຕາມຄວາມຕອ້ ງການ, ພະຍາງໜງ່ຶ ໆຕອ້ ງມອີ ກັ ສອນ ປະສົມກນັ ຕັ້ງແຕ່ສາມພາກສ່ວນຂນຶ້ ໄປ ແລະ ສູງສຸດບ່ເໍ ກີນ 5 ພາກສ່ວນ. ຕົວຢາ່ ງ: ປ + ເxອື + ນ + x້ = ເປອ້ື ນ ຕວົ ຢ່າງ: ການປະສົມອກັ ສອນທ່ີມີສະຫະຼ ປຽ່ ນຮູບ ວຽກ ວ + ເxຍ + ກ ສະຫຼະ ເxຍ ເມືອ່ ມີຕວົ ສະກດົ ໃຫປ້ ຽ່ ນ ເxຍ ເປນັ xຽ ແລ້ວຕໍ່ດວ້ ຍຕວົ ສະກົດ ວ + xຽ + ກ = ວຽກ 29 ຈົ່ງປະສມົ ອັກສອນທ່ມີ ີສະຫຼະປຽ່ ນຮບູ ຕໄ່ໍ ປນີ້: ສວ່ ນ, ຍອ້ ນ, ມັກ ຈງ່ົ ຂຽນທວາຍກບັ ນາຍຄູ ເລມ່ີ ແຕ່ ຮຽນພາສາອງັ ກດິ ຈນົ ເຖງິ ສະດວກສະບາຍ 12 ນໍາໍ ໃຊ້ຄ້ ໍາໍ ນາມລຸ່່�ມນີ້້� ເພື່່�ອແຕ່່ງເປັັນປະໂຫຍກ ການຝຶກຶ ໄວຍາກອນ ຈງ່ົ ແຕງ່ ປະໂຫຍກໂດຍໃຊຄ້ າໍ ນາມ (ອາການນາມ) ຕວົ ຢາ່ ງ: ການຮຽນ: ການຮຽນພາສາອງັ ກິດແມ່ນທາງເລືອກທ່ດີ ີສໍາລບັ ທຸກຄນົ . 276 ໒໗໖ LL-G4.indb 276 13/06/2022 15:07:00

ການຮຽນ: ຄວາມໃຝຝ່ ນັ : ການເວາ້ົ : ຄວາມຄດິ : ການອອກສຽງ: ຄວາມມກັ : 13 ສະແດງຄວາມຄິິດເຫັັນກ່່ຽວກັບັ ຮຽນພາສາໃດດີີທີ່່�ສຸຸດ ການຝຶກຶ ຄຳຳ�ສັັບ ແລະ ວະລີໃີ ໝ່່ ຈົງ່ ເລືອກຄໍາສັບ ແລະ ວະລີເຫົາ່ຼ ນີ້ ເພ່ືອຂຽນຫວົ ຂໃ້ໍ ດໜຶງ່ ແລວ້ ແຕ່ງປະໂຫຍກ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ໂດຍອີງໃສໂ່ ຄງສ້າງລມຸ່ ນ:້ີ ຖ້າຖາມຂ້ອຍ ຂອ້ ຍເຊືອ່ ວາ່ ຂອ້ ຍແນ່ໃຈວາ່ ເຫດຜນົ ຂອງຂອ້ ຍແມນ່ ອກີ ເຫດຜນົ ໜຶງ່ ອກີ ຢາ່ ງໜຶງ່ ດ້ວຍເຫດນ້ ີ ເຖງິ ຢາ່ ງໃດກຕໍ າມ ຂ້ອຍຄິດວາ່ ນັນ້ ກຍໍ ອ້ ນວ່າ ຕາມຄວາມຄດິ ຂອງຂ້ອຍ ຫວົ ຂໍ້: ������ ພາສາຮນິ ດ້ີ ������ ພາສາເຢຍລະມັນ ������ ພາສາແອດັ ສະປາຍ ������ ພາສາຫວຽດ ������ ພາສາຂະແມ ������ ພາສາຣດັ ເຊຍ ������ ພາສາຍີ່ປນຸ່ ������ ພາສາເກາົ ຫຼີ ������ ພາສາໄທ ໂຄງສາ້ ງປະໂຫຍກ: ການສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ + ເຫດຜນົ 14 ຕອບຄໍໍາຖາມ ເຈົ້້�າຄິິດວ່າ່ ແນວໃດ? ຈົ່ງຕອບຄໍາຖາມລຸ່ມນ:ີ້ 29 - ເຈ້າົ ຄິດວາ່ ຮຽນພາສາໃດດທີ ີ່ສຸດ? ເປນັ ຫຍງັ ຈ່ຶງຄິດແນວນນັ້ ? - ພາສາທີ່ຮຽນມນັ ງ່າຍ ຫືຼ ຍາກບ?່ໍ - ພາສາທ່ຮີ ຽນໄດນ້ າໍ ໃຊໃ້ ນຊວີ ດິ ປະຈາໍ ວນັ ບໍ?່ - ພາສາທ່ຮີ ຽນເກດີ ປະໂຫຍດຕ່ໍຕນົ ເອງ ແລະ ສງັ ຄົມບໍ່? - ພາສາທີ່ຮຽນເປັນທ່ນີ ິຍມົ ໃນຕອນນີ້ບ່?ໍ ໒໗໗ 277 LL-G4.indb 277 13/06/2022 15:07:01

ພວກເຮົາໂຮມທຸກຢາ່ ງເຂົ້າກນັ ເທາະ 15 ອ່່ານໜ້້າວຽກທີ່່�ຈະເຮັດັ ໃນບົົດຮຽນ ເຈົ້້�າຈະເຮັັດແນວໃດ? ໜາ້ ວຽກ: ນກັ ຮຽນອະພິປາຍໃນກມຸ່ ນ້ອຍ ເພື່ອສົນທະນາກບັ ນັກຮຽນຜ້ອູ ່ນື ວ່າ ພາສາໃດທເີ່ ຈົ້າ ຄິດວ່າດີທສີ່ ດຸ ສໍາລບັ ຄນົ ລາວຮຽນ. ພວກເຂົາອາດຈະເຫນັ ດີ ຫຼື ບໍເ່ ຫັນດນີ ໍາກນັ ແຕ່ຕ້ອງປະຕິບດັ ຕາມໂຄງສາ້ ງທ່ີເອົາໃຫ້. ໃນໄລຍະສົນທະນາພວກເຂົາຈະຕ້ອງສະເໜຄີ ວາມຄດິ ເຫັນ ແລະ ໃຫ້ ເຫດຜນົ ກຽ່ ວກບັ ຄວາມຄດິ ເຫນັ ດງ່ັ ກາ່ ວ ແລວ້ ຖາມຄວາມຄດິ ເຫນັ ຂອງຄສູ່ ນົ ທະນາວາ່ ແມນ່ ຫຍງັ ແລະ ຍອ້ ນຫຍັງເຂາົ ເຈົ້າຈງຶ່ ຄດິ ແນວນັນ້ . 16 ຝຶຶກການຂຽນຕອນໃດໜຶ່່�ງຂອງບົົດສະແດງຄວາມຄິິດເຫັັນຮ່ວ່ ມກັບັ ນາຍຄູູ ຝຶຶກການຂຽນ ຈ່ົງປະຕິບດັ ກດິ ຈະກາໍ ຮວ່ ມກັບນາຍຄູ ແລະ ໝູ່ ໂດຍການນໍາໃຊ້ໂຄງຮ່າງການ ຂຽນ ແລ້ວຂຽນຕອນໃດໜ່ຶງຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫັນແບບຊັກຊວນ ຫືຼ ແບບ ອະພິປາຍບົດໃໝ່ ຕວົ ຢາ່ ງ: ການສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແບບຊກັ ຊວນ ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ເປີດຫົວເລື່ອງ: ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ກຽ່ ວກບັ ຫວົ ຂດ້ໍ ງ່ັ ອ.ື ..ຂ້ອຍຄິດວາ່ ຮຽນພາສາແອດັ ກາ່ ວໃຊພ້ າສາທສ່ີ ະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວາ່ ມນັ ແມນ່ ຄວາມຄດິ ສະປາຍແມນ່ ດທີ ສ່ີ ດຸ ສາໍ ລບັ ຄນົ ລາວ. ເຫນັ ຂອງເຈາ້ົ ເອງ. ການສະແດງຄວາມຄິດເຫນັ ແບບອະພປິ າຍ ໂຕຕ້ ອບຄນື ຄສູ່ ົນທະນາຂອງເຈົ້າ ກ່ອນທ່ຈີ ະສົນທະນາກນັ , ຈະບໍ່ຮ້ເູ ລຍີ ວາ່ ໃຜແມ່ນຄ່ສູ ົນທະນາຂອງເຈ້ົາ, ຄວາມຄິດເຫັນຂອງ ເຂາົ ແມນ່ ຫຍັງ ຫືຼ ໃຜຈະເວົາ້ ກ່ອນ. ຄຂູ ອງເຈ້າົ ຈະເປັນຄນົ ບອກກຽ່ ວກບັ ສ່ິງດ່ງັ ກ່າວນກ້ີ ອ່ ນຈະ 29 ເລມ່ີ ເຮັດກິດຈະກໍານ້.ີ ໃນເວລາກຽມ, ໃຫ້ກະກຽມສາໍ ນວນຕາ່ ງໆດງັ່ ຕໍ່ໄປນທ້ີ ເ່ີ ຈາົ້ ຈະໃຊ້. ເພອ່ື ສະແດງໃຫເ້ ຫນັ ວາ່ ເຈາ້ົ ໄດຮ້ ບັ ຟງັ ສງ່ິ ທພ່ີ ວກເຂາົ ເວາ້ົ ມາ. ແທຫ້ ວາ! ໃນສງ່ິ ທເ່ີ ຈາ້ົ ເວາ້ົ ມາກດໍ ີ 17 ຕື່່�ມຂໍ້້�ມູນູ ກ່ຽ່ ວກັບັ ບົດົ ສະແດງຄວາມຄິດິ ເຫັນັ ໃສ່ໂ່ ຄງຮ່າ່ ງ ສ້າ້ ງໂຄງຮ່າ່ ງການຂຽນ ເບ່ິງໂຄງຮາ່ ງຂອງບົດສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແບບຊກັ ຊວນ ຫືຼ ແບບອະພິປາຍຢູ່ ຂທ້ໍ ີ 10 278 ໒໗໘ LL-G4.indb 278 13/06/2022 15:07:01

18 ຂຽນບົດົ ສະແດງຄວາມຄິດິ ເຫັນັ ຕາມໂຄງຮ່າ່ ງໃສ່ປ່ ຶ້້�ມຂຽນ ຂຽນບົດົ ໃນຂັ້້�ນຮ່າ່ ງ ນາໍ ໃຊ້ແນວຄດິ ຈາກຂໍທ້ ີ 17 19 ນໍາໍ ໃຊ້້ຄໍໍາຖາມລຸ່່�ມນີ້້� ເພື່່�ອກວດແກ້້ບົົດສະແດງຄວາມຄິິດເຫັັນຮ່ວ່ ມກັບັ ໝູ່່� ກວດແກ້ບ້ ົົດ ປຽ່ ນກນັ ກວດແກບ້ ດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫນັ ແບບຊກັ ຊວນ ຫືຼ ແບບອະພິປາຍໃຫ້ ຖກື ຕອ້ ງ ແລະ ສມົ ບນູ ຂນ້ຶ ໂດຍນາໍ ໃຊຄ້ າໍ ຖາມລມຸ່ ນ:້ີ ก ໄດ້ປະຕບິ ດັ ຕາມໂຄງຮ່າງຂອງບດົ ສະແດງຄວາມຄດິ ເຫັນແບບຊັກຊວນ ຫຼື ແບບອະພິປາຍບໍ່? ก ມຂີ ມ້ໍ ນູ ໃດຂາດຫາຍໄປບໍ່? ก ມກີ ານນໍາໃຊເ້ ຄ່ືອງໝາຍວັກຕອນຖກື ຕອ້ ງບໍ?່ ก ມກີ ານນາໍ ໃຊ້ຄໍາສັບທີບ່ ົດສະແດງຄວາມຄິດເຫັນແບບຊກັ ຊວນ ຫຼື ແບບອະ ພປິ າຍເຂາ້ົ ໃນບດົ ບ?່ໍ ก ມກີ ານນໍາໃຊ້ຄາໍ ນາມ (ອາການນາມ) ແລະ ຄໍາສບັ ທີສ່ ະແດງເຫດຜນົ ບໍ່? 20 ປັບັ ປຸຸງ ແລະ ຂຽນບົດົ ຂັ້້�ນສຸຸດທ້າ້ ຍ ປັັບປຸຸງບົດົ ຂັ້້�ນສຸຸດທ້າ້ ຍ ກວດເບ່ງິ ບົດຂັນ້ ສດຸ ທ້າຍຂອງຕົນ ໂດຍອີງໃສ່ຄໍາຖາມລຸ່ມນ:ີ້ ก ຂ້ອຍຮບູ້ ໍ່ວາ່ ຂອ້ ຍຈະສະເໜບີ ດົ ຕອນໃດ? 29 ก ການຝຶກອ່ານຫຼາຍໆຄັ້ງ ກອ່ ນການນາໍ ສະເໜີ ຈະຊວ່ ຍການນໍາສະເໜຂີ ອງ ຂ້ອຍໄດ້ດບີ ່ໍ? ก ແຜນການນາໍ ສະເໜີຂອງຂອ້ ຍມເີ ນອື້ ໃນຄບົ ຖວ້ ນຕາມຂນັ້ ຕອນບໍ?່ ก ຂອ້ ຍໄດໃ້ ຊ້ຄໍາສັບ ແລະ ໄວຍາກອນທ່ີເນນັ້ ໃນບດົ ຮຽນແລວ້ ບ?ໍ່ ก ຂອ້ ຍຂຽນໄດ້ຢ່າງຖືກຕອ້ ງແລວ້ ບ່?ໍ ก ຂ້ອຍໄດ້ນໍາໃຊຄ້ ໍາເຫັນທ່ີໝູ່ປະກອບໃຫ້ແລວ້ ບ່?ໍ ก ຂອ້ ຍຈະນາໍ ສະເໜບີ ດົ ຂອງຂອ້ ຍໄດແ້ ລວ້ ບ?່ໍ ໒໗໙ 279 LL-G4.indb 279 13/06/2022 15:07:01

ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ພາກຜະໜວກ LL-G4.indb 280 13/06/2022 15:07:01

ຊ້າງ ແລະ ມົດ ຜເູ້ ລາົ່ : ດນົ ນານມາແລ້ວ ມີຊ້າງໂຕໜຶ່ງອາໄສຢໃູ່ ນປາ່ ຊງ່ຶ ອດຸ ມົ ສົມບນູ ດວ້ ຍຕົນ້ ໄມ້ ນານາຊະນດິ . ມ້ືໜຶງ່ , ໃນຂະນະທ່ີຊ້າງກໍາລັງຍ່າງຫິ້ນຼ ຢ່າງມີຄວາມສກຸ , ມນັ ໄດ້ພົບກັບຝູງມົດໂຕນ້ອຍໆພວມພາກັນໄຕ່ໂອບຕາມທ່ອນໄມ້ຊ້າງເກີດ ສງົ ໄສຈງຶ່ ເວ້ົາຂນຶ້ ວາ່ : ຊ້າງ: “ມດົ ເຈົ້າໂຕນອ້ ຍໆເປນັ ຫຍງັ ຈຶ່ງ ລາກທ່ອນໄມ້ໃຫຍຂ່ ະໜາດນີ້ ຈະລາກມັນ ໄປໄດບ້ ໍ?່ ” ມົດ: “ລງຸ ຊ້າງເອ້ີຍ! ຢ່າດຖູ ກູ ພວກເຮົາໄດ໋. ພວກເຮາົ ມກີ ໍາລັງແຮງກວາ່ ເຈາ້ົ ເດີ!” ຊາ້ ງ: “ຮາ, ຮາ, ຮາ! ມດົ ນ້ອຍທັງຫາຼ ຍເອ້ຍີ ພວກເຈ້າົ ສາມາດເຮັດຫຍັງໄດ້ແດ່! ຄື ມາໂອ້ອວດແທ້!” ຜເູ້ ລົ່າ: ເມືອ່ ມົດໄດຍ້ ນິ ຊ້າງເວ້ົາດູຖູກແນວນນ້ັ ມນັ ຈງ່ຶ ເກດີ ມຄີ ວາມໂມໂຫ ແລະ ໄດ້ ມີການໂຕຖ້ ຽງກນັ ເກີດຂນ້ຶ ໃນຂະນະທ່ີລງີ ຜ່ານມາເຫນັ ກໍເລີຍເຂ້າົ ມາຊ່ວຍ ແກ້ໄຂບນັ ຫາໃຫ້ພວກເຂາົ . ລີງ: “ຢາ່ ຖຽງກນັ ! ຂອ້ ຍຈະຕດັ ສນິ ໃຫວ້ າ່ ໃຜແຂງແຮງກວາ່ ຫາກຜໃູ້ ດສາມາດແບກ ນ້ໍາໜັກຫຼາຍກວ່ານ້ໍາໜັກຂອງຕນົ ເອງໄດ້ ຜູນ້ ້ັນຈະເປນັ ຜູ້ແຂງແຮງກວ່າ”. ຊາ້ ງ: “ຕົກລງົ !” ມົດ: “ຕກົ ລົງຄືກນັ !” ຜູ້ເລົ່າ: ລີງເຮດັ ໜາ້ ທເີ່ ປັນຜູ້ຕັດສນິ ມັນໄດບ້ ອກໃຫ້ຊາ້ ງ ແລະ ມົດ ກຽມພ້ອມຂຶ້ນຊງິ ເພ່ືອຊງ່ັ ນໍາ້ ໜກັ ຂອງຕົນເອງ. ລີງ: “ມດົ ມີຕນົ ໂຕນອ້ ຍ ໃຫຂ້ ນຶ້ ຊັ່ງນໍ້າໜັກກ່ອນ”. ຜູ້ເລົາ່ : ມົດເລຍີ ຮບີ ຟາ້ ວຂ້ຶນຊງ່ັ . ນ້າໍ ໜກັ ຂອງພວກມົດເບາົ ເກນີ ໄປຈນົ ບສໍ່ າມາດເຮັດ ໃຫ້ເຂັມຂອງຊິງເໜງັ ໄດ້. ລີງ: “ຕໍ່ໄປແມນ່ ຊ້າງ!” ຜູ້ເລາ່ົ : ເມືອ່ ຊາ້ ງຂ້ຶນຊງິ ເຮັດໃຫ້ຊງິ ຍຸບລົງຈນົ ແປຕດິ ດິນ. ຫັງຼ ຈາກການຊ່ງັ ນາ້ໍ ໜັກ ໒໘໑ 281 LL-G4.indb 281 13/06/2022 15:07:01

ແລວ້ ພວກເຂາົ ກໍເລ່ີມຕນ້ົ ການແຂງ່ ຂນັ ດ້ານກໍາລງັ ແຮງ.ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຊາ້ ງ: “ຂ້ອຍແຂງແຮງ ແລະ ໃຫຍ.່ ມົດ! ເຈ້າົ ບ່ໍສາມາດຊະນະຂ້ອຍແນ່ນອນ”. ຜູ້ເລາ່ົ : ຊາ້ ງໄດໃ້ ຊງ້ າຂອງມນັ ຍກົ ທອ່ ນໄມ້ ແລວ້ ໂຍນອອກໄປໃຫໄ້ ດໄ້ ກທສ່ີ ດຸ ຈນົ ໄດ້ ຍນິ ສຽງໄມ້ຕກົ ດັງ ອຸບ! ມດົ : “ເຖງິ ວາ່ ພວກເຮາົ ຕວົ ນອ້ ຍກຈໍ ະພະຍາຍາມສດຸ ຄວາມສາມາດ ລງຸ ຊາ້ ງເອຍີ !” ຜເູ້ ລາົ່ : ມດົ ໄດ້ພະຍາຍາມຫາມບງ້ົ ຕວົ ໃຫຍ່ຈນົ ໄປຮອດຈຸດສດຸ ທາ້ ຍ ຊງ່ຶ ຢ່ໄູ ກຈາກຈຸດ ເລມ່ີ ຕນ້ົ . ຫງັຼ ຈາກນນ້ັ , ລງີ ໄດຊ້ ງ່ັ ນາ້ໍ ໜກັ ຂອງທອ່ ນໄມທ້ ຊ່ີ າ້ ງໂຍນອອກໄປ ແລະ ໂຕບ້ງົ ທມ່ີ ດົ ຫາມໄປແລວ້ ກາ່ ວວ່າ: ລງິ : “ນາ້ໍ ໜກັ ຂອງຊາ້ ງແມນ່ ໜກັ ກວາ່ ທອ່ ນໄມທ້ ໂ່ີ ຍນອອກໄປ. ນາ້ໍ ໜກັ ຂອງມດົ ແມນ່ ເບາົ ກວາ່ ນາ້ໍ ໜກັ ຂອງໂຕບງ້ົ ທພ່ີ ວກມດົ ຫາມໄປ. ເພາະສະນນ້ັ , ຂອ້ ຍຕດັ ສນິ ວາ່ : ມດົ ແຂງແຮງກວາ່ ຊາ້ ງ”. ຜູ້ເລົ່າ: ນັບແຕນ່ ັ້ນມາ, ຊ້າງກໍບໝ່ໍ ່ິນປະໝາດມົດອີກຈກັ ເທື່ອ. ດອກໄມວ້ ເິ ສດ ຕົວລະຄອນ: ແມ່, ເອ້ອື ຍ, ນອ້ ງຊາຍ, ຍິງເຖົ້າ, ພະອນິ ອປຸ ະກອນ: ຜ້າແພ, ຖົງ, ຕນ້ົ ດອກໄມ້ (ຕົນ້ ດອກໄມຈ້ ິງ ຫືຼ ເຮັດດວ້ ຍເຈ້ຍ) ສາກ: ເຮືອນຂອງສອງເອອຶື້ ຍນ້ອງ, ປາ່ ດົງ ແຕກ່ ແ້ີ ຕກ່ ອ່ ນ ຍງັ ມສີ ອງເອອ້ື ຍນອ້ ງ, (ໃຊມ້ ື ເພອ່ື ສະແດງເຖງິ ຄວາມສງູ ຂອງເອອ້ື ຍ ແລະ ນອ້ ງຊາຍ) ຢກູ່ ັບແມ່ຜທູ້ ີປ່ ່ວຍມາເປັນເວລາດົນນານແລວ້ . ສອງເອື້ອຍນ້ອງ ພະຍາຍາມຊອກຫາຢາມາປົວ ແຕ່ກໍບໍ່ເຊາົ ຈັກເທອ່ື . ມ້ືໜ່ງຶ ແມໄ່ ດ້ເວາ້ົ ກບັ ລູກ (ໃຊນ້ ້ໍາສຽງແຫບ ແລະ ຫອບຄືຄົນເມ່ືອຍ) ວ່າ: “ລກູ ເອຍີ ! ມນ້ື ແ້ີ ມຮ່ ສູ້ ກຶ ຢາກກນິ ໝາກໄມ້ ພວກລກູ ໄປຫາໝາກໄມຢ້ ປູ່ າ່ ມາໃຫແ້ ມກ່ ນິ ແດ!່ ” . ເມອ່ື ໄດຍ້ ນິ ແມເ່ ວາ້ົ ແນວນນ້ັ ຜເູ້ ອອ້ື ຍກພໍ າຍເອາົ ຖງົ ແລວ້ ຊວນນອ້ ງຊາຍເຂາ້ົ ໄປໃນປາ່ . ພໄໍ ປຮອດປ່າ ສອງເອ້ອື ຍນອ້ ງກເໍ ຫັນຕ້ນົ ໄມຕ້ ົນ້ ໜງຶ່ ມີໝາກສຸກເຕມັ ຕນົ້ . ຜູ້ເປນັ ນ້ອງ ຊາຍ ດວ້ ຍຄວາມດີໃຈຈງ່ຶ ຮ້ອງຂນຶ້ ໝດົ ແຮງ (ເບິ່ງໝາກໄມຢ້ ູ່ເທິງຕ້ົນໄມ້, ຕນ່ື ເຕ້ັນດີ 282 ໒໘໒ LL-G4.indb 282 13/06/2022 15:07:01

ໃຈ) ໄຊໂຍ! ເຫນັ ໝາກໄມ້ແລວ້ ! ຂອ້ ຍຈະໄດ້ເອາົ ເມືອໃຫແ້ ມ່ກິນດຽວນີ”້ . ສຽງຮ້ອງນັນ້ ດັງກອ້ ງຂຶ້ນໄປຮອດຫູພະອນິ ຢູເ່ ທງິ ຟາ້ (ເອົາຜາ້ ແພມາພາດໃສ່ບາ່ ເຮັດເປັນປກີ ). ພະອນິ ຈງ່ຶ ເຫາະລົງມາເບ່ິງວາ່ ມີຫຍງັ ເກດີ ຂນຶ້ ຢໂູ່ ລກມະນດຸ . ເພ່ນິ ແນມ ເຫນັ ເດກັ ນ້ອຍສອງຄນົ ພວມປິດເອາົ ໝາກໄມ້ຢ.ູ່ ພະອິນຈ່ງຶ ເລືອມໂຕເປັນຜເູ້ ຖົາ້ (ເອົາ ຜ້າແພຄຽນຫວົ ) ແລວ້ ໄປລັດເດກັ ນອ້ ຍຢ່ທູ າງກບັ ບ້ານຂອງພວກເຂົາ. ໃນຂະນະທີ່ສອງເອອ້ື ຍນ້ອງພາຍຖງົ ໝາກໄມ້ກັບບາ້ ນ ພວກເຂົາໄດແ້ ນມເຫນັ ຍງິ ຊະລາທາ່ ທາງອິດເມ່ືອຍ ຖາມພວກເຂົາວາ່ (ນາ້ໍ ສຽງທີເ່ ມອ່ື ຍ ແລະ ເປນັ ສຽງຂອງ ຄົນຊະລາ) “ພວກຫຼານພາກັນໄປໃສມານ?ໍ ” ສອງເອອ້ື ຍນອ້ ງຕອບວ່າ “ພວກຫາຼ ນມາ ຊອກຫາໝາກໄມ້ໄປໃຫ້ແມທ່ ພີ່ ວມປ່ວຍກນິ ”. ຍງິ ເຖ້ົາເວາ້ົ ຂນຶ້ ວາ່ “ແມ່ເຖາົ້ ບໍ່ໄດ້ກິນ ຫຍງັ ຫາຼ ຍມແ້ື ລວ້ ແມເ່ ຖາົ້ ຂກໍ ນິ ໝາກໄມນ້ າໍ ພວກຫາຼ ນໄດບ້ ?ໍ່ ”(ຍນື່ ຖງົ ໝາກໄມໃ້ ຫແ້ ມ່ ເຖົາ້ ) ຜ້ເູ ອືອ້ ຍໄດ້ຍນື່ ຖົງໝາກໄມ້ທງັ ໝົດໃຫຍ້ ງິ ເຖົ້າ ແລ້ວເວາ້ົ ວາ່ (ດ້ວຍນ້ໍາສຽງທ່ີ ເປນັ ມດິ ແລະ ດໃີ ຈ) “ແມເ່ ຖົ້າຄືຊິຫວິ ຫາຼ ຍນໍ ກິນໃຫ້ໝົດໂລດ ພວກຫາຼ ນຈະກັບໄປ ປິດເອາົ ໝາກໄມໃ້ ໝດ່ ອກ”. ໒໘໓ 283 LL-G4.indb 283 13/06/2022 15:07:01

ຍິງເຖົ້າກິນໝາກໄມແ້ ຕສ່ ອງສາມໜ່ວຍ ແລ້ວຍນ່ື ຖງົ ໝາກໄມ້ (ຍນື່ ຖົງໝາກໄມ້)ສວສ ສະຫງວນລິຂະສິດ ຄນື ໃຫ້ຜູ້ເປນັ ເອືອ້ ຍ ແລວ້ ເວົາ້ ວາ່ (ນາໍ້ ສຽງທ່ີເມ່ອື ຍ ແລະ ເປນັ ສຽງຂອງຄົນຊະລາ) “ໃຫພ້ ວກຫາຼ ນເອົາໄປໃຫແ້ ມ່ກນິ ເນີ ເພາະໝາກໄມນ້ ້ຈີ ະເຮດັ ໃຫ້ແມຫ່ າຍຈາກເຈບັ ປ່ວຍ ແລະ ມເີ ຫອ່ື ແຮງຂນຶ້ ມາ. ແມ່ເຖ້ົາເອົາດອກໄມໃ້ ຫພ້ ວກຫາຼ ນ (ຍນື່ ຕນ້ົ ດອກໄມ້ ໃຫ້) ໄປປກູ ຜລູ້ ະຕນົ້ ເດ,ີ ສິງ່ ສໍາຄນັ ພວກຫາຼ ນຕ້ອງຮັກແພງກັນ, ບໍຜ່ ດິ ຖຽງກນັ ຕົ້ນ ດອກໄມຈ້ ່ງຶ ຈະມດີ ອກທ່ີສວຍງາມຕະຫອຼ ດ”. ສອງເອື້ອຍນ້ອງນົບ ເພອື່ ຂອບໃຈ ແລະ ຂລໍ າແມເ່ ຖາ້ົ ກັບເມອື ເຮືອນ. (ຢດຸ ບດຶ ໜງ່ຶ ກອ່ ນຈະເລມ່ີ ອາ່ ນອກີ ) ພກໍ ບັ ມາເຖງິ ເຮອື ນ ຜເູ້ ອອ້ື ຍກຟໍ າ້ ວເອາົ ໝາກ ໄມ້ໃຫແ້ ມກ່ ິນ ສວ່ ນຜເູ້ ປນັ ນອ້ ງກໍໄດເ້ ລາ່ົ ເຫດການທີພ່ ວກຕົນພບົ ສແູ່ ມ່ຟງັ . ຫັງຼ ຈາກກນິ ໝາກໄມແ້ ລ້ວ ແມຮ່ ້ສູ ຶກດຂີ ້ນຶ ຢາ່ ງໄວວາ ແລະ ແຂງແຮງຂ້ຶນທກຸ ໆມ້ື. ສອງເອືອ້ ຍນອ້ ງໄດ້ເອາົ ຕົ້ນດອກໄມ້ໄປປກູ ໄວ້ໜ້າເຮອື ນ ແລະ ຫດົ ນາໍ້ ໃສ່ຝຸ່ນ ປາກົດ ວ່າຕ້ນົ ດອກໄມໄ້ ດອ້ ອກດອກບານງາມຢາ່ ງວອ່ ງໄວ ແລະ ເປນັ ຕາສະອອນ. ສອງສາມມືຕ້ ່ໍມາ, ສອງເອ້ືອຍນອ້ ງໄດ້ເກີດຜດິ ຖຽງກັນ (ເຮັດເປນັ ສີໜາ້ ໃຈຮ້າຍ) ຈນົ ຮອ້ ງໄຫ້ (ເຮດັ ເປນັ ສໜີ າ້ ໂສກເສາ້ົ ). ຫງັຼ ຈາກນນ້ັ , ທງັ ສອງກເໍ ຂາ້ົ ໄປນອນບອ່ ນຂອງ ຕົນເອງ ໂດຍບ່ເໍ ວ້ົານາໍ ກນັ . ຕອນເຊົ້າມ້ືໃໝ່ສອງເອ້ືອຍນ້ອງໄດ້ຍ່າງອອກໄປທາງໜ້າເຮືອນບ່ອນທ່ີເຂົາເຈ້ົາ ປກູ ຕນ້ົ ດອກໄມ້ (ເບງ່ິ ລງົ ດນິ ) ແລະ ສງ່ິ ທພ່ີ ວກເຂາົ ເຫນັ ແມນ່ ຕນ້ົ ດອກໄມໄ້ ດຫ້ ຽ່ ວແຫງ້ . ເຂົາເຈ້ົາຈ່ງຶ ຄິດເຖິງຄໍາເວ້າົ ຂອງຍິງເຖ້ົາຕອນທ່ີເພ່ິນເອົາຕ້ົນດອກໄມ້ໃຫ້ມາປູກນ້ັນວ່າ ໃຫຮ້ ກັ ແພງກນັ . ສອງເອື້ອຍນ້ອງຮູ້ສຶກຜດິ ທີລ່ ມື ຄໍາເຕອື ນຂອງຍງິ ເຖາ້ົ ແລະ ທັງ ສອງ ພາກນັ ກອດກນັ ແລວ້ ຮ້ອງໄຫ້ (ເຮດັ ເປັນສີໜ້າໂສກເສາົ້ ), (ນໍ້າສຽງຕ່ນື ເຕນ້ັ ) ນ້າໍ ຕາ ຂອງພວກເຂົາຕົກໃສຕ່ ົ້ນດອກໄມ້. ທນັ ໃດນນ້ັ , ເຮດັ ໃຫຕ້ ນົ້ ດອກໄມ້ຊຸ່ມຊື່ນ ແລະ ມີ ດອກບານງາມຄືເກ່າົ . (ເຮັດທ່າເອາົ ແຂນໂອບກອດຕົນເອງ) ນັບແຕນ່ ້ັນມາ, ສອງເອອ້ື ຍນ້ອງມີຄວາມ ຮກັ ແພງກນັ ຫາຼ ຍຂນ້ຶ ກວາ່ ເກາົ່ ພວກເຂົາບ່ເໍ ຄີຍຜດິ ຖຽງກັນອີກເລີຍ. 284 ໒໘໔ LL-G4.indb 284 13/06/2022 15:07:01