DEPED COPY C. PAGLINANG NG MGA KAALAMAN, KAKAYAHAN AT PAG-UNAWA Layunin: Tulungan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) at paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang mga kaalaman ng mag-aaral na hango sa karanasan. 1. Maaaring simulan ang bahaging ito sa pamamagitan ng pagbabalik-aral. Mahalagang matiyak na nanatili ang pagkatuto sa mga mag-aaral upang matiyak na maiuugnay nila ang pagkatuto rito sa susunod na gawain. Muling itanong sa mga mag-aaral ang kanilang mga pagtuklas sa naunang mga gawain. 2. Pagkatapos, ipabasa sa isang mag-aaral ang Panuto at saka sabihin: Mayroon bang kailangang linawin sa Panuto? 3. Ipagawa ang Gawain 3 sa bahaging Paglinang ng Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa sa mga mag-aaral sa pahina 168-169 ng Modyul 9. 4. Bigyan ang mga mag-aaral ng 10 - 15 minuto upang isagawa ang gawain. 5. Tumawag ng piling mag-aaral upang ibahagi ang kanilang sagot sa klase. 6. Pasagutan sa mga mag-aaral ang mga tanong pagkatapos. 7. Magsagawa ng paglalahat sa klase. Tiyaking maitatala sa pisara ang lahat ng mga sagot mula sa mga mag-aaral upang mabigyang pansin ang mahahalagang konsepto na kanilang nabuo mula sa gawain. 8. Mahalagang maging bukas sa tanong ng mga mag-aaral. 9. Tiyakin na unti-unting nagagabayan ang mga mag-aaral sa paghinuha ng Batayang Konsepto. Mahalaga na unti-unti nang nagkakaroon ng linaw ang Batayang Konsepto sa bahaging ito. 10. Maaaring ibigay na muli ang Mahalagang Tanong sa bahaging ito at pasagutan sa ilang mga mag-aaral. D. PAGPAPALALIM Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) at paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang isang babasahin na naglalaman ng mga kaalaman at malalim na paliwanag sa paksa batay sa mga disiplina ng EsP – ang Etika at Career Guidance. (Ang manunulat ang bumuo ng babasahin gamit ang mga mapagkakatiwalaang aklat, print at non-print.) Paalala: Makatutulong kung ang sanaysay ay ipababasa na sa mga mag-aaral bilang Takdang-Aralin. 98 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
1. Bago simulan ang pagpapalalim ay maaaring balikan ng guro ang kaisipan sa bahagi ng Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo? na “Pag-isipan mo muna ng maraming beses bago ka gumawa ng anumang pasiya.”2. Hikayatin ang mga mag-aaral na magpahayag ang kani-kanilang pag-unawa sa kaisipang ito.3. Sabihin: Ngayon, sisikapin nating unawain ang mga mahalagang konsepto tungkol sa paksa gamit ang isang babasahin. Tingnan natin kung magkakaroon ng pagbabago sa inyong mga sagot matapos na maunawaan ang nilalaman ng babasahin.4. Ipabasa ang kabuuan ng sanaysay sa pahina 170 -179. Bigyan sila ng 15 - 20 minuto upang basahin ito.5. Ipabasa sa isang mag-aaral ang bawat bahagi at tanungin ang pagkaunawa niya rito. Kung mali ang kaniyang pagkaunawa sa anumang talata, magbigay ng tanong upang gabayan siya sa pagbuo ng tamang pag-unawa (o paraphrasing).DEPED COPYTandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral ang bawat bahagi ngbabasahin at ang kabuuan nito dahil dito nila makukuha ang mga konseptongnakaangkla sa Pilosopiyang Moral. 6. Iminumungkahing gamitin ang pagkamalikhain upang hindi maging kabagot- bagot para sa mag-aaral ang bahaging ito. 7. Makatutulong ang pagsasagawa ng malikhaing presentasyon tulad ng pagre- record ng babasahin at paglalapat ng voice over dito upang maging kawili-wili ito sa mga mag-aaral at mapukaw ang kanilang interes o atensyon. Ngunit mahalaga pa rin ang mabasa nila ang kabuuan ng sanaysay sa modyul upang mas maunawaan nila ang mahahalagang konsepto. 8. May ilang sitwasyon na inihanda upang masubok ang lalim ng pagkaunawa ng mga mag-aaral sa mga konseptong inilahad sa sanaysay. Mahalagang magabayan ng guro ang mga mag-aaral sa pagbuo ng kani-kanilang pasiya gamit ang maingat na paghuhusga. 9. Bigyan nang sapat na panahon ang mga mag-aaral upang maisulat ang mga mahahalagang konsepto na kanilang nakuha sa babasahin.10. Isulat sa pisara ang mga ideya na makatutulong sa pag-unawa ng paksa at paghinuha ng Batayang Konsepto.11. Mahalagang tiyakin na sa bahaging ito ay handa na ang mga mag-aaral sa paghinuha ng Batayang Konsepto. Maaaring magdagdag ng mga tanong kung ito ang makatutulong upang mas mahinuha ng mga mag-aaral ang konsepto.12. Mahalagang tiyakin na ang mga mag-aaral ang makatutuklas ng mga konsepto at hindi lamang tuwirang ibibigay ng guro.13. Magkakaroon ng malayang talakayan.Paalala sa Guro: Sa pagitan ng mga pagtalakay ay may mga kahon na naglalamanng mga tanong na magagamit upang mataya ang fopramg-autinvaewaassnegssmmgeantmaangg-aaral sa bawat bahagi ng babasahin. Nagsisilbing arawmga ito. Mahalagang hindi piniliftoinrmg amtiaotnapoovsersloaaidisaanngg mga ang pagtalakay ditoupang hindi magkaroon ng bata at lalong hindimakamit ang layuning ganap na maunawaan ng mga mag-aaral ang kabuuan ngBatayang Konsepto. 99 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPYPaghinuha ng Batayang Konsepto 1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang bahaging Paghinuha ng Batayang Konsepto. 2. Atasan ang mga mag-aaral na basahin ang panuto at sabihin: Mayroon bang kailangang linawin sa panuto? 3. Muling ulitin sa klase ang Mahalagang Tanong na: Paano nakatutulong ang maingat na paghuhusga sa pagbuo ng tama at mabuting pasiya upang higit na mapatingkad ang kabutihan ng pagkatao? 4. Bigyan ng limang minuto ang bawat pangkat upang makagawa ng pangkalahatang sagot sa mahalagang tanong. 5. Atasan ang bawat pangkat na ipaskil sa pisara ang kanilang output. 6. Muling bigyan ng limang minuto ang klase upang makabuo ng pangkalahatang sagot ng klase. 7. Ipabasa ito sa isang mag-aaral. Matapos ito ay hingin ang impresyon ng ilang mag-aaral ukol sa naging pagkatuto nila mula sa babasahin. Patnubay: Naghanda ang mga manunulat ng mga Batayang Konsepto upang magsilbing gabay sa mga guro. Ngunit hindi hinahadlangan ang mga guro na gumawa ng Batayang Konsepto o di kaya naman ay mga karagdagang konsepto na pinaniniwalaan na mahalagang maitanim sa puso at isip ng mga mag-aaral. Mahalaga lamang na ang bubuuing Batayang Konsepto ay tumutugon sa sumusunod na pamantayan (EDUP-R): Enduring. Hindi ito dapat niluluma ng panahon o di kaya naman ay maaaring maaanod sa pagbabago ng panahon. Discipline-based. Ito ay nangangailangan ng matibay na batayan na mula sa malalim na pag-aaral o pagsasaliksik. Sa EsP ang mga batayang disiplina ay Etika at Career Guidance. Needs Uncoverage. Ito ay mapalalawak pa sa pamamagitan ng pagtalakay sa mga aralin. Ang malaking konsepto ay maaari pang mahimay sa maliliit na konsepto. Potentially Engaging. nararapat na mapukaw nito ang interes at atensiyon ng mga mag-aaral upang matiyak na ito ay kanilang maaalala kahit pa lumipas ang matagal na panahon. Relationship between two variables. Ito ay dapat na pagsasalaysay ng relasyon ng dalawang variable. Iwasan ang gumamit ng depinisyon sa pagbuo ng batayang konsepto. Halimbawa: Ano ang kabutihang maidudulot ng konsepto sa pagkatao at buhay ng mga mag-aaral? Ang isip at kilos-loob ay nagpapabukod-tangi sa tao. 100 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY E. PAGSASABUHAY NG MGA PAGKATUTO Layunin ng mga Gawain sa bahagi ng Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto na tayahin ang kaalaman, kakayahan, at pag-unawa ng mga mag-aaral na mailapat ang mga tiyak na hakbang upang hubugin ang mga katangian ng pagpapakatao Pagganap Gawain 4 1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang Gawain 4 sa bahaging Pagganap, pahina 181. 2. Ipabasa nang tahimik ang Panuto. Bigyan sila ng 3 minuto sa pagbasa. 3. Mahalagang maunawaan nang mabuti ng mga mag-aaral ang kanilang gagawin, kaya kailangang maging bukas sa kanilang mga katanungan. Tanungin sila: Mayroon bang hindi malinaw sa panuto? 4. Bigyan ang klase ng 10 - 15 minuto upang isagawa ang gawain. 5. Sa klase, tumawag ng ilang mga mag-aaral na magbabahagi ng kanilang sagot. Gawain 5 1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang Gawain 5 sa bahaging Pagganap, pahina 182. 2. Ipabasa nang tahimik ang Panuto. Bigyan sila ng 3 minuto sa pagbasa. 3. Tanungin sila: Mayroon bang hindi malinaw sa panuto? 4. Bigyan ang klase ng 10 - 15 minuto upang isagawa ang gawain. Maaari din itong ibigay bilang takdang-aralin 5. Sa klase, tumawag ng ilang mga mag-aaral na magbabahagi ng kanilang sanaysay. 6. Matapos mapakinggan ang ilang pagbabahagi ng mag-aaral ay pakinggan naman ang kanilang pagninilay sa natapos na gawain. Pagninilay 1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang Gawain 6 sa bahaging Pagninilay sa pahina 182. 2. Ipabasa ang mga panuto at sabihin: Mayroon bang hindi malinaw sa panuto? 3. Bigyan ng sampung minuto ang mga mag-aaral upang isagawa ang bahaging ito. 4. Pagkatapos, pakinggan ang sagot ng ilang mga mag-aaral, ipabahagi ito sa klase. Pagsasabuhay 1. Ipagawa sa mga mag-aaral ang Gawain 7 sa bahaging Pagsasabuhay sa pahina 182. 2. Ipabasa nang tahimik sa mag-aaral ang panuto. Bigyan sila ng 3 minuto sa pagbasa at sabihin: Mayroon bang hindi malinaw sa panuto? 3. Ipakita sa klase ang katulad na pormat na nasa modyul. Ipaliwanag ang bawat bahagi nito. Gabayan ang mga mag-aaral upang mapahalagahan ang 101 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
pagsangguni at pakikinig sa payo ng mga magulang at nakatatanda tungo sa pagsasabuhay ng maingat na paghuhusga. 4. Bigyan ang mga mag-aaral ng 10 - 15 minuto upang maisagawa ang gawain. 5. Papiliin ang mga mag-aaral ng kapareha upang maibahagi ang kanilang ginawa. Magandang pagkakataon din ito upang makapagbigay ang isa’t isa ng kanilang mga mungkahi. 6. Ipagawa ang prosesong ito sa loob ng sampung minuto.Talaan ng Ispesipikasyon / Susi sa PagwawastoBilang Kasanayan Sagot1 KaalamanDEPED COPY d2 Pagsusuri d3 Pag-unawa a4 Pagsusuri b5 Pagsusuri c6 Pagbubuod a7 Pagbubuod a8 Ebalwasyon c9 Ebalwasyon c10 Ebalwasyon dBalangkas ng PagpapalalimModyul 9: Ang Maingat na Paghuhusga I. Hamon Hindi Problema II. Karuwagan at Takot III. Kahinahunan bilang Angkop IV. Ang Angkop bilang Makatarungan V. Ang Kilos ng Pamimili A. Pagsusuri ng mga Sitwasyon VI. Karunungang Praktikal VII. Isang Ehersisyo A. Pagsusuri ng mga Sitwasyon VIII. Paghusga at Pagpapasiya 102 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Rubric para sa Pagsulat ng PagninilayDEPED COPYKraytirya 4 3 2 1Komprehensibo Gumamit ng May 1 - 2 May 3 - 4 na May 5 oang ginawang simple salita na salita na mahigit pangpagninilay. ngunit hindi hindi salita na malinaw na maunawaan maunawaan hindiTugma ang mga mga salita. ang tunay na ang tunay na maunawaanginamit na kahulugan. kahulugan. ang tunayhalimbawa sa Maiksi ngunit Masyadong May napagninilay. sapat mahaba at kakulangan kahulugan. ang ginawang maligoy sa Hindi pagninilay. ang ginawang ginawang malinaw ang Bumanggit ng pagninilay. pagninilay. mensahe o mga nilalaman natutuhan at May isang May ng mga halimbawa na dalawang pagninilay. reyalisasyon hindi halimbawa mula sa tugma sa na hindi May 3 o mga gawing pagninilay. tugma sa mahigit pang naranasan sa pagninilay. halimbawa klase na hindi upang tugma sa mapagtibay pagninilay. ang ginawang pagninilay. Lahat ng halimbawang ginamit ay tugma sa pagninilay.Naipakita ang Nakita ang Nakita ang Hindi nakita ang Hindipagkamalikhain pagkamalikhain pagkamalikhain pagkamalikhain nakagawa ng sa kabuuan ngunit hindi sa sulatin. malikhaingsa pagsulat. ng sulatin gaanong sulatin. at tunay na nakapupukaw ng nakapupukaw pansin. ng pansin ang kabuuan nito. 103 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
VISIT DEPED TAMBAYANhttp://richardrrr.blogspot.com/1. Center of top breaking headlines and current events related to Department of Education. 102. Offers free K-12 Materials you can use and shareDEPED COPYEdukasyon sa Pagpapakatao Gabay sa Pagtuturo Yunit Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan at pamantasan. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa [email protected]. Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi. Kagawaran ng Edukasyon Republika ng Pilipinas i All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Edukasyon sa Pagpapakatao – Ikasampung BaitangGabay sa PagtuturoUnang Edisyon 2015ISBN: Paunawa hinggil sa karapatang-sipi. Isinasaad ng Seksiyon 176 ng BatasPambansa Bilang 8293: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang sipi sa ano mangakda ng Pamahalaan ng Pilipinas. Gayon pa man, kailangan muna ang pahintulotng pamahalaan o tanggapan kung saan ginawa ang isang akda upang magamit sapagkakakitaan ang nasabing akda. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabingahensiya o tanggapan ay ang patawan ng bayad na royalty bilang kondisyon. Ang mga akda / materyales (mga kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan,ngalan ng produkto o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula,atbp.) na ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon.Pinagtibay sa isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas CopyrightLicensing Society (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kumakatawan sa paghiling ngpahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito. Hindi inaangkinni kinakatawan ng tagapaglathala (publisher) at mga may-akda ang karapatang-aringiyon.Inilathala ng Kagawaran ng EdukasyonKalihim: Br. Armin A. Luistro FSCPangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhDDEPED COPY Mga Bumuo ng Gabay sa PagtuturoMga Konsultant: Manuel B. Dy Jr., PhD at Fe A. Hidalgo, PhDEditor: Luisita B. PeraltaMga Manunulat: Mary Jean B. Brizuela, Patricia Jane S. Arnedo, Goeffrey A. Guevara, Earl P. Valdez, Suzanne M. Rivera, Elsie G. Celeste, Rolando V. Balona Jr., Benedick Daniel O. Yumul, Glenda N. Rito, at Sheryll T. GayolaTagaguhit: Gilbert B. ZamoraNaglayout: Jerby S. MarianoMga Tagapamahala: Dir. Jocelyn DR. Andaya, Jose D. Tuguinayo, Jr., Elizabeth G. Catao, at Luisita B. PeraltaInilimbag sa Pilipinas ng FEP Printing CorporationDepartment of Education-Instructional Materials Council Secretariat(DepEd-IMCS)Office Address: 5th Floor Mabini Bldg., DepEd Complex Meralco Avenue, Pasig City Philippines 1600Telefax: (02) 634-1054 or 634-1072E-mail Address: [email protected] ii All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Talaan ng NilalamanIkatlong MarkahanModyul 9: Ang Maingat na Paghuhusga ..........................................................94. Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo? ...............................................96 Paunang Pagtataya ..................................................................................96 Pagtuklas ng Dating Kaalaman ................................................................97 Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa .........................98 Pagpapalalim ............................................................................................98 Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto ..........................................................101DEPED COPYModyul 10: Ang Pagmamahal sa Bayan ................................................104 Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo? .............................................106 Paunang Pagtataya ................................................................................107 Pagtuklas ng Dating Kaalaman ..............................................................108 Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa .....................110 Pagpapalalim ..........................................................................................112 Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto ..........................................................114Modyul 11: Ang Pangangalaga sa Kalikasan ...................................................120 Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo? .............................................122 Paunang Pagtataya ................................................................................122 Pagtuklas ng Dating Kaalaman ..............................................................123 Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa .......................124 Pagpapalalim ..........................................................................................125 Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto ..........................................................127Modyul 12: Espiritwalidad at Pananampalataya ..............................................132 Ano ang Inaasahang Maipamamalas Mo? .............................................134 Paunang Pagtataya ................................................................................135 Pagtuklas ng Dating Kaalaman ..............................................................136 Paglinang ng mga Kaalaman, Kakayahan, at Pag-unawa .......................137 Pagpapalalim ..........................................................................................138 Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto ..........................................................139 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
RepublikaK to1P2EDAGEDGaPUbPEaKAyDAPPSngAaCPilipinasYnKOgOAkPNuTYrSiAAkOulum Kagawaran ng Edukasyon DepEd Complex, Meralco Avenue Lungsod ng Pasig Baitang 10 Disyembre 2013 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
viii K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - ANG BATAYANG KONSEPTWAL NG EDUKASYON SA PAGPAPAKATAOelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. Ang tunguhin o ”outcome” ng pag-aaral sa batayang edukasyon ay ang panlahatang pag–unlad taglay ang mga kasanayan sa ika–dalawampu’t isang siglo. Taglay ito ng isang mag-aaral kung mayroon siyang mga kakayahang pangkaalaman, pandamdamin at pangkaasalan na magbibigay sa kanya ng kakayahan upang: D1. mamuhay at magtrabaho 2. malinang ang kanyang mga potensiyal 3. magpasiya nang mapanuri at batay sa impormasyon 4. makakilos nang epektibo sa lipunan at pamayanan sa konteksto ng sandaigdigan upang mapabuti ang uri ng kanyang pamumuhay at ng kanyang Elipunan (Literacy Coordinating Council, Setyembre 1997). Ibinatay ang kahulugan at ang limang palatandaan nito sa Apat na Batayan (Pillar) ng Edukasyon at sa konsepto ng UNESCO tungkol sa mga Ppanghabambuhay na kakayahan (life skills) na binuo ng International Commission on Education para sa ika-21 siglo. Ang sumusunod ang limang palatandaan nito: (a) may kakayahang makipagtalastasan, (b) nag-iisip nang mapanuri at may kakayahang lumutas ng suliranin, (c) ginagamit ang mga likas na yaman nang mapanagutan para sa susunod na salinlahi at (d) produktibo, napauunlad ang sarili at ang pakikipagkapwa, at (e) may malawak na pananaw sa daigdig. ESa Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP), ang palatandaan o batayang kakayahan ng functional literacy ay nagpapasya at kumikilos nang mapanagutan tungo sa kabutihang panlahat. Ibig sabihin, nilalayon ng EsP na linangin at paunlarin ang pagkataong etikal ng mag-aaral. Ang EsP ay naglalayong gabayan ang mag- Daaral na mahanap / matagpuan ang kabuluhan ng kanyang buhay, ang papel niya sa lipunang Pilipino upang makibahagi siya sa pagtatayo ng pamayanang pinaiiral ang katotohanan, kalayaan, katarungan at pagmamahal. Upang maipamalas ito, kailangang taglay niya ang limang pangunahing kakayahan (macro skills)*: pag-unawa, pagninilay, pagsangguni, pagpapasiya at pagkilos. 1. Pag-unawa. Mahalagang maipamalas niya ang kakayahang mahinuha ang mga konsepto at prinsipyong nagbibigay-paLiwanag sa sariling karanasan, Cmga sitwasyong namasid, sinuri at pinagnilayan gamit ang obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay. 2. Pagninilay. Sa gitna ng mabilis na daloy ng impormasyon at ingay ng kapaligiran, kailangang mag-ukol ng panahon ang mag-aaral sa maingat at Omalalim na pag-iisip sa mga sitwasyong naobserbahan at mga konseptong natutuhan tungkol sa moral na pamumuhay. 3. Pagsangguni. Kailangang humingi siya ng payo o gabay sa mga taong may higit na kaalaman o kasanayan sa moral na pamumuhay at marunong magsala (weigh) ng mga impormasyong mula sa iba’t ibang uri ng media batay sa obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay. P4. Pagpapasiya. Kailangang matuto siyang bumuo ng sariling posisyon, paniniwala, paninindigan o kilos na isasagawa batay sa obhektibong pamantayan Yng moral na pamumuhay.
ix K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - 5. Pagkilos. Mahalagang mailapat niya ang konsepto o prinsipyong nahinuha mula sa mga konkretong sitwasyon ng buhay at maipakita ang kahandaangelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. isabuhay ang mga mabuting ugali (virtues) na natutuhan batay sa obhektibong pamantayan ng moral na pamumuhay. DAng mga pangunahing kakayahang ito ay nililinang sa apat na tema sa bawat taon sa paraang “expanding spiral” mula Kindergarten hanggang Grade 12. Ang sumusunod ang apat na tema: (a) Pananagutang Pansariliat Pagiging Kasapi ng Pamilya , (b) Pakikipagkapwa at Katatagan ng Pamilya, (c) Paggawa Tungo sa EPambansang Pag-unlad at Pakikibahagi sa Pandaigdigang Pagkakaisa, at (d) Pagkamaka-Diyos at Preperensya sa Kabutihan. Pitong pangunahing pagpapahalaga (core values) ang nililinang sa mga temang ito: Kalusugan at Pakikiisa sa Kalikasan, Katotohanan at Paggalang, Pagmamahal at Kabutihan, Ispiritwalidad, Kapayapaan at Katarungan, Likas-kayang Pag-unlad, Pagkamaka-Pilipino at Pakikibahagi sa Pambansang Pagkakaisa (Values Education for the PFilipino: 1997 Revised Version of the DECS Values Education Program, ph. 10-11). EAng Pilosopiya at mga Batayang Teorya ng Pagtuturo-Pagkatuto Ang Batayang Konseptwal ng Edukasyon sa Pagpapakatao ay batay sa pilosopiyang Personalismo tungkol sa pagkatao ng tao at sa Etika ng Kabutihang Asal D(Virtue Ethics). Ayon sa pilosopiya ng Personalismo, nakaugat lagi sa pagpapakatao ang ating mga ugnayan. Nililikha natin ang ating pagpapakatao sa ating pakikipagkapwa. Sa Virtue Ethics naman, sinasabing ang isang mabuting tao ay nagsasabuhay ng mga virtue o mabuting gawi (habits) at umiiwas sa mga bisyo o masamang gawi. Samakatwid, ang nagpapabuti sa tao ay ang pagtataglay at ang pagsasabuhay ng mga mabuting gawi. Sa murang edad na 6 hanggang 12 taon, maaaring hindi pa lubos na maunawaan ng isang bata ang kanyang pagkatao bilang tao ayon sa paLiwanag ng Cpilosopiyang Personalismo. Ngunit maaari siyang sanayin sa mga virtue at pagpapahalaga upang lumaki siyang isang mabuting tao. Sa mga edad na ito, mauunawaan niya na dapat siyang magpakabuti hindi lamang sapagkat ito ang inaasahan sa kanya ng lipunan kundi dahil tao siya - may dignidad at likas ang pagiging mabuti. May dignidad ang tao dahil siya ay bukod-tangi at may ugnayan sa kanyang kapwa, sa Diyos, at kalikasan. OAng Interaktibong Teorya ng Pagkatuto (Social Learning Theory) ni Albert Bandura, Pagkatutong Pangkaranasan (Experiential Learning) ni David Kolb, Konstruktibismo (Constructivism) at Teorya ng Pamimili ng Kurso (Theory of Career Development) ni Ginzberg, et. al. at Super ang iba pang teorya na nagpapaLiwanag kung paano natututo ang mag-aaral sa EsP. PAyon sa paLiwanag ng Interaktibong Teorya ng Pagkatuto (Social Learning Theory) ni Albert Bandura, maaaring makuha sa pagmamasid sa ibang tao ang Ymga pagkatuto tulad ng pagkakaroon ng mabuting ugali at bagong impormasyon. Ayon pa rin sa teoryang ito, mahalaga ang mga iniisip ng tao sa kanyang pagkatuto ngunit hindi nangangahulugang magbubunga ito ng pagbabago sa kilos. Ang mga karanasan din ang pinagkukunan ng mga pagkatuto ayon kay David Kolb at sa Teorya ng Pagkatuto ng Konstruktibismo. Ayon saTeorya ng Pagkatutong Pangkaranasan ni Kolb, ang mga nasa edad (adults) ay natututo sa pamamagitan ng kanilang pagninilay sa kanilang mga karanasan, pagbuo ng mga konklusyon o insight mula sa mga ito, at paglalapat ng mga ito sa angkop na mga sitwasyon ng buhay. Sinusuportahan ang pananaw ni Kolb ng Teorya ng Konstruktibismo. Sinasabi ng teoryang ito nanagkakaroon ng pagkatuto ang tao at gumagawa ng kabuluhan (meaning) batay sa kanyang mga karanasan.
x K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - Naipamamalas ito sa pagtuturo sa pamamagitan ng pagbibigay ng tuon sa mag-aaral. Nagkakaroon siya ng mga bagong pagkatuto gamit ang mga tanong ngelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. guro at ng kanyang malikhaing paraan. Nailalapat ang mga pagkatutong ito sa paggawa ng mga pasiya tulad ng kukuning kurso o propesyon. Ayon sa Teorya ng Career Development nina Ginzberg, et. al. at Super, dumadaan sa iba’t ibang yugto ang pagpapasya ng bata ukol sa kurso o propesyon batay sa kanyang pagtingin sa sarili (self-concept), Dsaloobin (attitude) at mga pagpapahalaga. Tinatanggap o tinatanggihan niya ang isang kurso o trabaho batay sa obserbasyon niya (halimbawa, mga kilos ng kanyang magulang ayon sa propesyon nito) at sa tinuturing niyang mahalaga (halimbawa, malaking sweldo o paglilingkod sa lipunan). EMga Disiplina ng Edukasyon sa Pagpapakatao PAng nilalaman at istraktura ng Edukasyon sa Pagpapakatao ay nakaankla sa dalawang disiplina: Ethics at Career Guidance. Ang Etika ay ang siyensya ng moralidad ng kilos ng tao. Samantalang Career Guidance naman ang paggabay sa mag-aaral na magpasiya ng kursong akademiko, sining at isports o teknikal-bokasyonal na tugma sa kanyang mga talento, kakayahan at aptitude at mga trabahong kailangan ng industriya. EMga Dulog sa Pagtuturo DAng mga pangunahing dulog na gagamitin sa pagtuturo ng mga konsepto ay ang pagpapasyang etikal (ethical decision making) sa pamamagitan ng pagsusuri ng suliranin o isyu), ang Panlipunan–Pandamdaming Pagkatuto (Social-Emotional Learning), at pagpaplano ng kursong akademiko o teknikal-bokasyonal. CAng paggawa ng pagpapasyang etikal o moral ay ang pagbuo ng pasiya na may preperensya sa kabutihan at magpapatingkad o maglilinang ng pagkatao ng tao. Proseso ito na kinapapalooban ng (a) pag-alam sa mga detalye ng sitwasyon at (b) maingat na pagsasaalang-alang ng mga moral na pagpapahalaga na mahalaga sa isang sitwasyon. Mahalaga rin dito ang pagiging sensitibo sa mga aspetong moral ng mga sitwasyon sa pang-araw-araw na buhay at ang kamalayan sa mga tao o pangkat na maaapektuhan ng pasiya. OAng Panlipunan–Pandamdaming Pagkatuto (Social-Emotional Learning) ay ang pagkakaroon ng mga kakayahang kailangan sa pagkilala at pamamahala ng sarili, paglinang ng pagmamalasakit sa kapwa, paggawa ng mapanagutang pasiya, pakikipag-ugnayan, at pagharap nang epektibo sa mga mapanghamong Psitwasyon. Paraan ito ng paglinang ng mga kakayahan ng mag-aaral upang magtagumpay sa mga gawain sa buhay. Nahahati sa limang uri ang mga Ykakayahang ito: Kamalayang Pansarili, Pamamahala ng Sarili, Kamalayang Panlipunan, Pamamahala ng Pakikipag-ugnayan at Mapanagutang Pagpapasiya.
KDEP toE12 BASICDEDUCATIONCCURRICULUMOPY Pilosopiya ng Personalismo Figure 1. Ang Batayang Konseptwal ng Edukasyon sa Pagpapakatao xi All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
xii K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - Deskripsyon ng Asignaturaelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. Ang Edukasyon sa Pagpapakatao (EsP) ay isa sa mga asignatura ng Pinaunlad na Programa ng Batayang Edukasyon na K to 12 na gagabay at huhubog sa mga kabataan. Tunguhin nito ang paghubog ng kabataang nagpapasya at kumikilos nang mapanagutan tungo sa kabutihang panlahat. Nangangahulugan ito na lilinangin at pauunlarin ang pagkataong etikal ng bawat mag-aaral. Upang maipamalas ito, kailangang magtaglay siya ng limang Dpangunahing kakayahan (macro skills): pag-unawa, pagninilay, pagsangguni, pagpapasya at pagkilos. Nililinang sa apat na tema sa bawat antas mula Kindergarten hanggang Baitang 10 ang mga pangunahing kakayahang ito: (a) Pananagutang Pansarili Eat Mabuting Kasapi ng Pamilya, (b) Pakikipagkapwa-tao, (c) Paggawa Tungo sa Pambansang Pag-unlad at Pakikibahagi sa Pandaigdigang Pagkakaisa, at (d) Pananalig at Pagmamahal sa Diyos at Paninindigan sa Kabutihan. PMGA PAMANTAYAN SA PROGRAMA (LEARNING AREASTANDARDS) Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto sa pananagutang pansarili, pamilya, kapwa, bansa/daigdig at Diyos; nakapagpapasiya at EDnakakikilos nang mapanagutan tungo sa kabutihang panlahat upang mamuhay nang maayos at maligaya. CNaipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa Okonsepto at gawaing nagpapakita ng pananagutang pansarili, pampamilya, pagmamahal sa kapwa/ pamayanan, sa bansa at sa Diyos tungo sa maayos PYat masayang pamumuhay. PANGUNAHING PAMANTAYAN NG BAWAT YUGTO (KEYSTAGE STANDARDS) K – Baitang 3 Baitang 4 – 6 Baitang 7 – 10 Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa konsepto at gawaing nagpapakita ng mga konsepto sa pananagutang pansarili, pananagutang pansarili, pampamilya, pagkatao ng tao, pamilya at pakikipagkapwa, pagmamahal sa kapwa, sa bansa/ daigdig at sa lipunan, paggawa at mga pagpapahalagang moral Diyos tungo sa kabutihang panlahat. at nagpapasiya at kumikilos nang mapanagutan tungo sa kabutihang panlahat upang mamuhay nang may kaayusan at kaligayahan.
xiii DEPEDK to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM ANG BATAYANG KONSEPTWAL NG EDUKASYON SA PAGPAPAKATAO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - Grade Level Standards (Pamantayan sa Bawat Baitang/Antas)electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. BAITANG PAMANTAYAN Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagkakaroon ng kamalayan sa paggalang at pagmamahal sa sarili, kapwa at Diyos bilang K gabay tungo sa maayos at masayang tahanan. 1 Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga paraan ng paggalang sa sarili, kapwa, bansa at Diyos bilang gabay tungo sa maayos at masayang tahanan at paaralan. Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagpapakikita ng mga kilos na nagpapahalaga sa sarili, kapwa, bansa, Diyos at sa 2 Kanyang mga nilikha bilang patnubay sa maayos at masayang paaralan at pamayanan. CNaipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga gawain na nagpapakita ng pagpapahalaga tungo sa maayos at masayang O3 pamumuhay na may mapanagutang pagkilos at pagpapasiya para sa sarili, kapwa, pamayanan, bansa at Diyos . PNaipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga makabuluhang gawain na may kaakibat na pagpapahalaga tungo sa wasto, Y4 maayos, masaya at mapayapang pamumuhay para sa sarili, kapwa, bansa at Diyos. Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa masusing pagsusuri sa pagpapahayag, pagganap ng tungkulin na may 5 pananagutan at pagsasabuhay ng mga ito tungo sa masaya, mapayapa at maunlad na pamumuhay para sa sarili/ mag-anak, kapwa/ pamayanan, bansa/ daigdig at Diyos.
xiv BAITANG K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM 6 PAMANTAYAN All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - 7electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. 8 Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga gawain na tumutulong sa pag-angat ng sariling dignidad, pagmamahal sa kapwa 9 10 Dna may mapanagutang pagkilos at pagpapasiya tungo sa maayos, mapayapa at maunlad na pamumuhay para sa kabutihang panlahat. Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga angkop na inaasahang kakayahan at kilos sa panahon ng pagdadalaga / Epagbibinata, kakayahan at talento, hilig at pagkatao ng tao tungo sa pagtupad ng mga tungkulin sa sarili, sa kapwa, sa bansa/ daigdig at sa Diyos at pagtatakda ng mithiin upang mapanagutan ang kahihinatnan ng mga pasya at kilos. PNaipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa layunin at kahalagahan ng pamilya at pakikipagkapwa upang maging mapanagutan sa pakikipag-ugnayan sa iba tungo sa makabuluhang buhay sa lipunan. ENaipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa lipunan at paggawa bilang paglilingkod tungo sa Dtamang pagpili ng kurso o hanapbuhay na magiging makabuluhan at kapaki-pakinabang sa kanya at sa lipunan. Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagkatao ng tao, makataong kilos, pagpapahalagang moral Cat mga isyung moral at nagpapasya at kumikilos nang may preperensya sa kabutihan upang maging matatag sa gitna ng mga isyung moral OPYat impluwensya ng kapaligiran.
xv DPangkalahatangGABAY Pangkurikulum sa Edukasyon sa Pagpapakatao (ESP) EPamantayan All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - BAITANG 10electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagpapakatao, makataong kilos, pagpapahalagang moral at mga isyung moral at nagpapasiya at kumikilos nang may preperensya sa kabutihan upang maging matatag sa gitna ng mga isyung moral at impluwensya ng kapaligiran. PNILALAMAN (Content Standard) EUNANG MARKAHAN: Ang Moral na PagkataoPAMANTAYAN MGA KASANAYANG PAMANTAYANG SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO CODE PANGNILALAMAN (Content Standard) (Performance ( Learning Competencies) Standard) DBatayang Konsepto 1. Ang mga Katangian COPYng Pagpapakatao Pamantayang Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa pagpapakatao at pagkatao Pangnilalaman ng tao upang makapagpasiya at kumilos nang may preperensya sa kabutihan. Ang pag-unawa sa kahalagahan ng pagkilos ayon sa pagkatao ng tao ay daan tungo sa pagiging moral na nilalang. Naipamamalas ng Nailalapat ng mag- 1.1 Natutukoy ang mga katangian ng EsP10MP mag-aaral ang pag- aaral ang mga pagpapakatao -Ia-1.1 unawa sa mga tiyak na hakbang katangian ng upang 1.2 Nasusuri ang sarili kung anong EsP10MP pagpapakatao. paunlarin ang mga katangian ng pagpapakatao ang -Ia-1.2 katangian ng makatutulong sa pagtupad ng iba’t pagpapakatao. ibang papel sa buhay (upang magampanan ang kaniyang misyon sa buhay) 1.3 Napatutunayan na ang pag-unlad sa mga katangian ng pagpapakatao EsP10MP ay instrumento sa pagganap ng tao -Ib-1.3 sa kaniyang misyon sa buhay tungo sa kaniyang kaligayahan. 1.4 Nailalapat ang mga tiyak na EsP10MP hakbang upang paunlarin ang mga -Ib-1.4 katangian ng pagpapakatao
xvi NILALAMAN PAMANTAYANG PAMANTAYAN MGA KASANAYANG CODE (Content Standard) PANGNILALAMAN SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - 2. Ang Mataas na (Content Standard) EsP10MPelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. Gamit at Tunguhin (Performance ( Learning Competencies) -Ic-2.1 ng Isip at Kilos-Loob Naipamamalas ng Standard) (Will) mag-aaral ang pag- 2.1 Natutukoy ang gamit at tunguhin EsP10MP Nakagagawa ang ng isip at kilos-loob sa angkop na -Ic-2.2 3. Paghubog ng Dunawa sa mga mag-aaral ng mga sitwasyon Konsensiya batay sa angkop na kilos EsP10MP Likas na Batas Moral konsepto tungkol sa upang maipakita 2.2 Nasusuri kung ginamit nang tama -Ic-2.3 ang kakayahang ang isip at kilos-loob ayon sa Epaggamit ng isip sa hanapin ang tunguhin ng mga ito EsP10MP katotohanan at -Ic-2.4 paghahanap ng maglingkod at 2.3 Naipaliliwanag na ang isip at kilos- katotohanan at magmahal. loob ay ginagamit para lamang sa EsP10MP paghahanap ng katotohanan at sa -Id-3.1 Ppaggamit ng kilos- paglilingkod/pagmamahal EsP10MP loob sa paglilingkod/ 2.4 Nakagagawa ng mga angkop na -Id-3.2 kilos upang maipakita ang EDpagmamahal. EsP10MP COPYNakagagawa ang kakayahang hanapin ang -Ie-3.3 Naipamamalas ng katotohanan at maglingkod at mag-aaral ang pag- mag-aaral ng magmahal unawa sa konsepto angkop na kilos 3.1 Nakikilala ang mga yugto ng ng paghubog ng upang itama ang konsensiya sa konsiyensiya batay mga maling pagsusuri o pagninilay sa isang sa Likas na Batas pasiyang ginawa. pagpapasiyang ginawa Moral. 3.2 Nakapagsusuri ng mga pasiyang ginawa batay sa mga Prinsipyo ng Likas na Batas Moral 3.3 Napatutunayan na ang konsensiyang nahubog batay sa Likas na Batas Moral ay nagsisilbing gabay sa tamang pagpapasiya at pagkilos
xvii PAMANTAYANGNILALAMAN PAMANTAYAN MGA KASANAYANG CODE PANGNILALAMAN(Content Standard)SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - (Content Standard) EsP10MPelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. D3. Paghubog ng (Performance ( Learning Competencies) -Ie-3.4 Naipamamalas ng Standard) mag-aaral ang pag-Konsensiya batay sa 3.4 Nakagagawa ng angkop na kilos EsP10MP unawa sa konsepto Nakagagawa ang batay sa konsensiyang nahubog ng -If-4.1 ng paghubog ngELikas na Batas Moralmag-aaral ng Likas na Batas Moral konsiyensiya batayPE4. Ang Mapanagutangangkop na kilos EsP10MP sa Likas na BatasD COPYPaggamit ng Kalayaanupang itama ang4.1 Natutukoy ang mga pasiya at kilos-If-4.2 Moral. mga maling na tumutugon sa tunay na gamit pasiyang ginawa. ng kalayaan EsP10MP Naipamamalas ng -Ig-4.3 mag-aaral ang pag- Nakagagawa ang 4.2 Nasusuri ang tunay na kahulugan mag-aaral ng mga ng kalayaan EsP10MP unawa sa tunay na angkop na kilos -Ig-4.4 upang maisabuhay 4.3 Naipaliliwanag na ang tunay na kahulugan ng ang paggamit ng kalayaan ay ang kakayahang kalayaan. tunay na kalayaan: tumugon sa tawag ng pagmamahal tumugon sa tawag at paglilingkod ng pagmamahal at paglilingkod. 4.4 Nakagagawa ng mga angkop na kilos upang maisabuhay ang paggamit ng tunay na kalayaan: tumugon sa tawag ng pagmamahal at paglilingkod
xviii NILALAMAN PAMANTAYANG PAMANTAYAN MGA KASANAYANG (Content Standard) PANGNILALAMAN SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - (Content Standard)electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. DPamantayang (Performance ( Learning Competencies) CODE Standard) Pangnilalaman EBatayang Konsepto IKALAWANG MARKAHAN: Ang Makataong Kilos Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa makataong kilos upang makapagpasiya nang may preperensya sa kabutihan sa gitna ng mga isyung moral at impluwenysa ng kapaligiran. P5. Ang Pagkukusa ng Makataong Kilos at EMga Salik na Nakaaapekto sa DPananagutan ng Tao sa Kahihinatnan ng COPYKilos at Pasiya Ang pag-unawa sa mga konsepto ng moralidad ng kilos ay gabay sa pagpili ng moral na pasiya at kilos sa gitna ng mga isyung moral at impluwensya ng kapaligiran. Naipamamalas ng Nakapagsusuri ang 5.1 Nakikilala: EsP10MK mag-aaral ang pag- mag-aaral ng: -IIa-5.1 unawa sa konsepto a. na may pagkukusa sa ng pagkukusa ng a. sariling kilos na makataong kilos kung EsP10MK makataong kilos at dapat nagmumula ito sa malayang -IIa-5.2 mga salik sa panagutan at pagsasagawa ng kilos-loob sa nakaaapekto sa nakagagawa ng pamamatnubay ng isip. pananagutan ng tao paraan upang sa kahihinatnan ng maging b. ang bawat salik na nakaaapekto kilos at pasiya. mapanagutan sa pananagutan ng tao sa sa pagkilos kahihinatnan ng kaniyang kilos at pasiya b. sarili batay sa mga salik na 5.2 Nakapagsusuri ng: nakaaapekto sa pananagutan a. mga kilos na may panagutan ng tao sa kahihinatnan ng b. mga sitwasyong nakaaapekto sa pagkukusa sa kilos dahil sa kamangmangan, masidhing kilos at pasiya damdamin, takot, karahasan at at nakagagawa gawi
xix NILALAMAN PAMANTAYANPAMANTAYANG MGA KASANAYANG CODE (Content Standard) SA PAGGANAPPANGNILALAMAN PAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - EsP10MKelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. 5. Ang Pagkukusa ng (PerformanceD(Content Standard)( Learning Competencies) -IIb-5.3 Makataong Kilos at Standard) Mga Salik na Naipamamalas ng 5.3 Napatutunayan na: EsP10MK Nakaaapekto sa ng mgamag-aaral ang pag- -IIb-5.4 Pananagutan ng Tao hakbang upang a. Ang makataong kilos ay sinadya sa Kahihinatnan ng mahubog angEunawa sa konsepto(deliberate) at niloob ng tao, Kilos at Pasiya kaniyang gamit ang isip, kaya kakayahan sang pagkukusa ng pananagutan niya ang pagpapasiya kahihinatnan nito (kabutihan o Pmakataong kilos at kasamaan). mga salik sa b. Nakaaapekto ang nakaaapekto sa kamangmangan, masidhing damdamin, takot, karahasan at Epananagutan ng tao gawi sa pananagutan ng tao sa kahihinatnan ng kaniyang kilos sa kahihinatnan ng dahil maaaring mawala ang pagkukusa ng kilos. D COPYkilos at pasiya. 5.4 Nakapagsusuri ng: a. sariling kilos na dapat panagutan at nakagagawa ng paraan upang maging mapanagutan sa pagkilos b. Sarili batay sa mga salik na nakaaapekto sa pananagutan ng tao sa kahihinatnan ng kilos at pasiya at nakagagawa ng mga hakbang upang mahubog ang kaniyang kakayahan sa pagpapasiya nang tama at mabuti
xx NILALAMAN PAMANTAYANG PAMANTAYAN MGA KASANAYANG CODE (Content Standard) PANGNILALAMAN SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - (Content Standard) EsP10MKelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. 6. Layunin, Paraan, Naipamamalas ng (Performance ( Learning Competencies) -IIc-6.1 mag-aaral ang pag- Standard) DSirkumstansiya, at unawa sa layunin, 6.1 Naipaliliwanag ang layunin, paraan EsP10MK paraan at mga Nakapagsusuri ang at sirkumstansiya, at kahihinatnan -IIc-6.2 Kahihinatnan ng sirkumstansiya ng mag-aaral ng ng makataong kilos Makataong Kilos makataong kilos. kabutihan o EsP10MK kasamaan ng 6.2 Nakapagsusuri ng kabutihan o -IId-6.3 EPED CO7. Ang Kabutihan oNaipamamalas ng sariling pasiya o kasamaan ng sariling pasiya o kilos Kasamaan ng Kilos mag-aaral ang pag- kilos sa isang sa isang sitwasyon batay sa EsP10MK Ayon sa Paninindigan, unawa sa kabutihan sitwasyon batay sa layunin, paraan, sirkumstansiya, at -IId-6.4 PGintong Aral at o kasamaan ng kilos layunin, paraan at kahihinatnan nito YPagpapahalaga ayon sa sirkumstansiya EsP10MK pagpapahalaga. nito. 6.3 Napatutunayan na ang layunin, -IIe-7.1 paraan, sirkumstansiya, at Naitatama ng kahihinatnan ng kilos ay EsP10MK mag-aaral ang nagtatakda ng pagkamabuti o -IIe-7.2 isang maling kilos pagkamasama nito sa pamamagitan ng pagpapasiya 6.4 Nakapagtataya ng kabutihan o gamit ang mas kasamaan ng pasiya o kilos sa isang sitwasyong may suliranin (dilemma) batay sa layunin, paraan sirkumstansiya, at kahihinatnan nito 7.1 Natutukoy ang batayan sa paghusga sa kabutihan o kasamaan ng kilos ayon sa panininindigan, Gintong Aral at mataas na Pagpapahalaga 7.2 Nakapagsusuri kung paano paiiralin mataas na ang mas mataas na pagpapahalaga pagpapahalaga. sa isang sitwasyong may conflict
xxi NILALAMAN PAMANTAYANG PAMANTAYAN MGA KASANAYANG CODE (Content Standard) PANGNILALAMAN SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - (Content Standard) EsP10MKelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. D7. Ang Kabutihan o (Performance ( Learning Competencies) -IIf-7.3 Naipamamalas ng Standard) Kasamaan ng Kilos mag-aaral ang pag- 7.3 Naipaliliwanag na kasama sa EsP10MK unawa sa kabutihan Naitatama ng nararapat na gamiting batayan sa -IIf-7.4 EAyon sa Paninindigan, o kasamaan ng kilos mag-aaral ang paghusga ng kabutihan o kasamaan ayon sa isang maling kilos ng kilos ang Kautusang Walang EsP10MK Gintong Aral at pagpapahalaga. sa pamamagitan Pasubali, Gintong Aral at mga -IIg-8.1 ng pagpapasiya pagpapahalaga EsP10MK PEDPagpapahalaga gamit ang mas -IIg-8.2 mataas na 7.4 Naitatama ang isang maling kilos sa pagpapahalaga. pamamagitan ng paggawa ng mga EsP10MK tiyak na hakbang batay sa -IIh-8.3 paninidigan, Gintong Aral, at mas COPYNakapagsusuri ang EsP10MK 8. Mga Yugto ng Naipamamalas ng mataas na pagpapahalaga -IIh-8.4 Makataong Kilos at mag-aaral ang pag- mag-aaral ng Mga Hakbang sa unawa sa mga sariling kilos at 8.1 Naipaliliwanag ang bawat yugto ng Moral na yugto ng makataong pasiya batay sa makataong kilos at mga hakbang Pagpapasiya kilos at mga mga yugto ng sa moral na pagpapasiya hakbang sa moral makataong kilos at na pagpapasiya. nakagagawa ng 8.2 Natutukoy ang mga kilos at plano upang pasiyang nagawa na maitama ang kilos umaayon sa bawat yugto ng o pasiya. makataong kilos 8.3 Naipaliliwanag na ang bawat yugto ng makataong kilos ay kakikitaan ng kahalagahan ng deliberasyon ng isip at katatagan ng kilos-loob sa paggawa ng moral na pasiya at kilos 8.4 Nakapagsusuri ng sariling mga kilos at pasiya batay sa mga yugto ng makataong kilos at nakagagawa ng plano upang maitama ang mga kilos o pasiya
xxii NILALAMAN PAMANTAYANG PAMANTAYAN MGA KASANAYANG (Content Standard) PANGNILALAMAN SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - (Content Standard)electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. DPamantayang (Performance ( Learning Competencies) CODE Standard) Pangnilalaman IKATLONG MARKAHAN: Mga Pangunahing Birtud at Pagpapahalagang Moral EBatayang Konsepto Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa mga pagpapahalagang moral upang makapagpasiya at makakilos tungo sa makabuluhan at mabuting pakikipag-ugnayan sa Diyos, sa kapwa at sa kapaligiran. 9. Maingat na PPaghuhusga ED(Prudence) Ang pag-unawa sa mga konsepto tungkol sa mga pagpapahalagang moral ay kailangan upang makapagpasiya at makakilos nang may preperensya sa kabutihan. Naipamamalas ng Nakagagawa ang 9.1 Natutukoy ang mga kilos na EsP10PB mag-aaral ang pag- mag-aaral ng mga nagpapakita ng maingat na -IIIa-9.1 unawa sa maingat angkop na kilos na paghuhusga na paghuhusga nagpapakita ng EsP10PB (prudence). maingat na 9.2 Nasusuri ang mga kilos na -IIIa-9.2 paghuhusga. nagpapakita ng maingat na paghuhusga COPY9.3 Napatutunayan na ang maingat napaghuhusga ay mahalagangEsP10PB -IIIb-9.3 kasanayan sa tamang pagpapasiya EsP10PB upang mapaunlad ang paninindigan -IIIb-9.4 sa pagpapakatao EsP10PB -IIIc-10.1 9.4 Nakagagawa ng mga angkop na EsP10PB kilos na nagpapakita ng maingat na -IIIc-10.2 paghuhusga 10. Pagmamahal sa Naipamamalas ng Nakagagawa ang 10.1 Nakikilala sa sarili ang mga Bayan mag-aaral ang pag- unawa sa mag-aaral ng indikasyon ng pagmamahal sa pagmamahal sa bayan. angkop na kilos bayan upang maipamalas 10.2 Nahuhusgahan ang angkop na ang pagmamahal kilos o tugon sa mga sitwasiyong sa Bayan kailangan ang mapanuring pag- EsP10PB (Patriyotismo). iisip bilang pagpapakita ng -IIIc-10.2
xxiii NILALAMAN PAMANTAYANPAMANTAYANGMGA KASANAYANG CODE (Content Standard) SA PAGGANAPPANGNILALAMANPAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - 10. Pagmamahal sa EsP10PBelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. (PerformanceD(Content Standard)( Learning Competencies) -IIId-10.3 Bayan Standard) Naipamamalas ng EsP10PB 11. Pangangalaga sa mag-aaral ang pag-Nakagagawa angpagmamahal sa bayan -IIId-10.4 Kalikasan EsP10PB Eunawa samag-aaral ng10.3 Nahihinuha na ang pagmamahal sa -IIIe-11.1 . EsP10PB pagmamahal saangkop na kilosbayan ay masasalamin sa -IIIe-11.2 bayan. upang maipamalas pagsisikap na maisabuhay ang mga EsP10PB PEDNaipamamalas ng -IIIf-11.3 ang pagmamahal pagpapahalaga at nakaaambag sa mag-aaral ang pag- sa Bayanunawa sa pag-angat ng kulturang Pilipino at (Patriyotismo). kaunlaran ng bansa Cpangangalaga sa OPYkalikasan. 10.4 Nakagagawa ng mga angkop na kilos sa pamayanan o barangay upang maipamalas ang pagmamahal sa bayan Nakagagawa ang 11.1 Nakapagpapaliwanag ng mag-aaral ng kahalagahan ng pangangalaga sa angkop na kilos kalikasan upang maipamalas ang 11.2 Natutukoy ang mga paglabag sa pangangalaga sa pangangalaga sa kalikasan na kalikasan. umiiral sa lipunan 11.3 Napangangatwiranan na: a. Lahat tayo ay mamamayan ng iisang mundo, dahil nabubuhay tayo sa iisang kalikasan (Mother Nature) b. Inutusan tayo ng Diyos na alagaan ang kalikasan (stewards) at hindi maging tagapagdomina para sa susunod na henerasyon. c. Binubuhay tayo ng kalikasan
xxiv NILALAMAN PAMANTAYANG PAMANTAYAN MGA KASANAYANG CODE (Content Standard) PANGNILALAMAN SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO EsP10PB All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - 11. Pangangalaga sa (Content Standard) -IIIf-11.4electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. (Performance ( Learning Competencies) Kalikasan Naipamamalas ng Standard) EsP10PB 11.4 Nakagagawa ng mga angkop na -IIIg-12.1 12. Espiritwalidad at Dmag-aaral ang pag- Nakagagawa ang kilos upang maipamalas ang EsP10PB Pananampalataya unawa sa mag-aaral ng pangangalaga sa kalikasan -IIIg-12.2 pangangalaga sa angkop na kilos Ekalikasan. upang EsP10PB maipamalas ang -IIIh-12.3 pangangalaga sa kalikasan. PNaipamamalas ng Nakagagawa ang 12.1 Natutukoy ang mga katangian ng mag-aaral ang pag- mag-aaral ng tao bilang espiritwal na nilalang angkop na kilos Eunawa sa upang mapaunlad 12.2 Nasusuri ang sariling ugnayan sa ang sariling Diyos pananampalataya at pananampalataya at espiritwalidad. 12.3 Nahihinuha na: D COPYespiritwalidad. a. Nasa pagsisikap na hanapin ang kahulugan ng buhay, hindi ang mga bagay na materyal, ang pagiging espiritwal ng tao. b. Ang pagsisikap na mapanatili ang ugnayan sa Diyos, bilang indikasyon ng pagiging ispiritwal, ang nagpapatibay sa ating pananampalataya. c. Naipakikita ang tunay na pananampalataya sa pag-ibig sa kapwa at preperensya sa kabutihan.
xxv NILALAMAN PAMANTAYANG PAMANTAYAN MGA KASANAYANG CODE (Content Standard) PANGNILALAMAN SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - (Content Standard) EsP10PBelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. D12. Espiritwalidad at (Performance ( Learning Competencies) -IIIh-12.4 EPEPananampalataya Naipamamalas ng Standard) mag-aaral ang pag- 12.4 Nakagagawa ng mga angkop na unawa sa Nakagagawa ang kilos upang mapaunlad ang sariling pananampalataya at pananampalataya at espiritwalidad. mag-aaral ng espiritwalidad angkop na kilos upang mapaunlad ang sariling pananampalataya at espiritwalidad. DIKAAPAT NA MARKAHAN: Ang Aking Posisyon sa mga Isyung Moral Pamantayang COPYNaipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga isyung moral upang magkaroon ng matatag na Pangnilalaman paninindigan sa kabutihan sa gitna ng iba’t ibang pananaw sa mga isyung ito at mga impluwensya Batayang Konsepto ng kapaligiran. 13. Mga Isyu Tungkol sa Ang pag-unawa sa mga isyung moral ay nakatutulong sa pagbuo ng mapaninindigang pananaw Buhay (Paggamit ng droga, Aborsyon, batay sa apat na pangunahing birtud o ugali (cardinal virtues) at anim na pangunahing Pagpapatiwakal, Euthanasia) pagpapahalagang moral (core moral values). Naipamamalas ng Nakagagawa ang 13.1 Natutukoy ang mga gawaing EsP10PI mag-aaral ang pag- -IVa-13.1 unawa sa mga mag-aaral ng taliwas sa batas ng Diyos at sa gawaing taliwas sa EsP10PI batas ng Diyos at sa sariling pahayag kasagraduhan ng buhay -IVa-13.2 kasagraduhan ng buhay. tungkol sa mga 13.2 Nasusuri ang mga gawaing taliwas gawaing taliwas sa sa batas ng Diyos at sa batas ng Diyos at kasagraduhan ng buhay sa kasagraduhan 13.3 Napatutunayan na: ng buhay. Ang pagbuo ng posisyon tungkol sa mga isyung may kinalaman sa EsP10PI paninindigan ng tao sa pagmamahal -IVb-13.3 niya sa buhay bilang kaloob ng Diyos ay kailangan upang mapatibay ang ating pagkilala sa
xxvi PAMANTAYAN MGA KASANAYANG SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. (Performance ( Learning Competencies) Standard) NILALAMAN PAMANTAYANG CODE (Content Standard) PANGNILALAMANNakagagawa angKaniyang kadakilaan at (Content Standard) EsP10PI 13. Mga Isyu Tungkol sa mag-aaral ng kapangyarihan at kahalagahan ng -IVb-13.4 Buhay (Paggamit ng Naipamamalas ng droga, Aborsyon, mag-aaral ang pag-sariling pahayagtao bilang nilalang ng Diyos. EsP10PI Pagpapatiwakal, -IVc-14.1 Euthanasia) Dunawa sa mgatungkol sa mga 13.4 Nakagagawa ng sariling pahayag EsP10PI -IVc-14.2 14. Mga Isyu Tungkol gawaing taliwas sagawaing taliwas satungkol sa mga gawaing taliwas sa sa Sekswalidad EsP10PI (Pre-marital sex, Ebatas ng Diyos at sabatas ng Diyos atbatas ng Diyos at sa kasagraduhan-IVd-14.3 pornograpiya Pang-aabusong kasagraduhan ngsa kasagraduhanng buhay EsP10PI Seksuwal, buhay. -IVd-14.4 prostitusyon) ng buhay. PNaipamamalas ng Emag-aaral ang pag-Nakagagawa ang14.1 Natutukoy ang mga isyung kaugnay mag-aaral ng sa kawalan ng paggalang sa unawa sa mga isyumalinaw na dignidad at seksuwalidad tungkol saposisyon tungkol sa isang isyu sa 14.2 Nasusuri ang mga isyung kaugnay Dsekswalidad (pre-kawalan ngsa kawalan ng paggalang sa paggalang sa dignidad at seksuwalidad marital sex,dignidad at pornograpiya pang-sekswalidad.14.3 Ang malawak na kaalaman sa mga aabusong sekswal, isyung may kinalaman sa kawalan ng paggalang sa seksuwalidad ay COPYprostitusyon). daan upang magkaroon ng malinaw na posisyon sa kahalagahan ng paggalang sa kabuuan ng pagkatao ng tao sa tunay na layunin nito 14.4 Nakagagawa ng malinaw na posisyon tungkol sa isang isyu sa kawalan ng paggalang sa dignidad at seksuwalidad
xxvii NILALAMANPAMANTAYANG PAMANTAYAN MGA KASANAYANG CODE (Content Standard)PANGNILALAMAN SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - (Content Standard) EsP10PIelectronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. D15. Mga Isyung Moral (Performance ( Learning Competencies) -IVe-15.1 Naipamamalas ng Standard) EsP10PI Tungkol sa Kawalanmag-aaral ang pag- 15.1 Natutukoy ang mga isyung kaugnay -IVe-15.2 unawa sa mga isyu Nakabubuo ang sa kawalan ng paggalang sa Eng Galang sa tungkol sa paglabag mag-aaral ng mga katotohanan EsP10PI sa katotohanan hakbang upang -IVf-15.3 Katotohanan(pagsasabi ng totoo maisabuhay ang 15.2 Nasusuri ang mga isyung may Pagsasabi ng totoopara sa kabutihan-paggalang sa kinalaman sa kawalan ng paggalang EsP10PI whistle blowing, katotohanan. sa katotohanan -IVf-15.4 Ppara sa kabutihan-plagiarism, intellectual piracy). 15.3 Napatutunayan na: Ang pagiging EsP10PI whistle blwoing, mulat sa mga isyu tungkol sa -IVg-16.1 kawalan ng paggalang sa Eplagiarism, katotohanan ay daan upang isulong EsP10PI Dintellectual piracy) at isabuhay ang pagiging -IVg-16.2 mapanagutan at tapat na nilalang 15.4 Nakabubuo ng mga hakbang upang EsP10PI -IVh-16.3 C maisabuhay ang paggalang sa katotohanan 16. Mga Isyu tungkol Naipamamalas ng Osa Paggawa mag-aaral ang pag- unawa sa mga isyu (Paggamit ngtungkol sa paggawa kagamitan at oras(Paggamit ng kagamitan at oras Psa trabaho,Sugal,sa trabaho,Sugal, Game of chance, YPaggamit ng oras at Nakagagawa ang 16.1 Natutukoy ang mga isyu tungkol sa mag-aaral ng paggawa at paggamit ng posisyon tungkol kapangyarihan sa isang isyu sa paggawa at 16.2 Nasusuri ang mga isyu tungkol sa paggamit ng paggawa at paggamit ng kapangyarihan. kapangyarihan kagamitan sa Game of chance, 16.3 Napatutunayan na: trabaho, Paggamit ng oras at Ang pagkakaroon ng matibay na Magkasalungat na kagamitan sa paninindigan sa paggawa at tamang interes (Conflict of trabaho, paggamit ng kapangyarihan ay interest) at daan para sa mapanagutang paglilingkod.
xxviii NILALAMAN PAMANTAYANG PAMANTAYAN MGA KASANAYANG (Content Standard) PANGNILALAMAN SA PAGGANAP PAMPAGKATUTO All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means - (Content Standard)electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. (Performance ( Learning Competencies) Standard) 16.4 Nakabubuo ng matatag na posisyon tungkol sa mga isyu sa paggawa at paggamit ng kapangyarihan Paggamit ng Magkasalungat na CODE interes (Conflict of DKapangyarihan interest) at EsP10PI Paggamit ng -IVh-16.4 (Pakikipagsabwatan, Kapangyarihan Panunuhol, Bribery, (Pakikipagsabwatan , Panunuhol EKickback, (Bribery), Kickback, PED COPYNepotismo) Nepotismo).
xxix K to 12 BASIC EDUCATION CURRICULUM CODE BOOK LEGEND All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015. D Sample: EsP10PB-IIIg-12.1 EPFirst Entry LEGEND SAMPLE DOMAIN/ COMPONENT CODE Edukasyon sa PKP Learning Area Pagpapakatao Tungkulin Ko Sa Aking Sarili at Pamilya P and Strand/ PPP Subject or Baitang 10 Mahal Ko, Kapwa Ko PD Specialization PS EDUppercase Letter/s EsP Para Sa Kabutihan ng Lahat, Sumunod Tayo PT 10 PB Paggawa ng Mabuti, Kinalulugdan ng Diyos P Grade Level Pagkilala at Pamamahala sa mga Pagbabago sa IP Sarili PL Domain/Content/ Ang Pagpapahalaga PB Ang Pagkatao ng Tao TT Component/ at Birtud - KP Topic Ang Pagpapahalaga at Birtud Roman Numeral III PK *Zero if no specific Ang Pakikipagkapwa g MP Cquarter - Mga Isyu sa Pakikipagkapwa MK 12.1 PI Lowercase Letter/s Ang Papel ng Lipunan sa Tao *Put a hyphen (-) in Ang Tungkulin ng Tao sa Lipunan between letters to Mga Kaugnay na Pagpapahalaga sa Paggawa Oindicate more than a Mapanagutang Pagpaplano ng Kursong specific week Akademiko o Teknikal-Bokasyonal, Sining at Quarter Ikatlong Markahan Isports, Negosyo o Hanapbuhay Week Ikapitong linggo PYArabic Number Competency NakapagpapaLiwanag ng kahalagahan ng pangangalaga sa kalikasan Ang Moral na Pagkatao Ang Makataong Kilos Ang Aking Posisyon sa mga Isyung Moral
DEPED COPY Edukasyon sa Pagpapakatao Baitang 10 Ikatlong Markahan Gabay sa Pagtuturo sa Modyul 10 PAGMAMAHAL SA BAYAN Bilang ng Oras: 8I. Pag-uugnay ng mga Pamantayan sa Pagkatuto at mga Kasanayang Pampagkatuto Pamantayan sa pagkatuto Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagmamahal sa bayan (Patriyotismo). Pamantayan sa Pagganap: Nakagagawa ang mag-aaral ng angkop na kilos upang maipamalas ang pagmamahal sa Bayan (Patriyotismo). Batayang konsepto Ano ang pinakamahalagang mensahe na dapat maunawaan at maipamalas ng mag-aaral? Ang pagmamahal sa bayan ay maipamamalas sa pagsisikap na maisabuhay ang mga pagpapahalaga sa pakikibahagi sa pag-angat ng kulturang Pilipino at kaunlaran ng bansa. Pagsasabuhay ng mga pagkatuto Ano ang patunay ng pag-unawa? Nakagagawa ng mga angkop na kilos sa pamayanan o barangay upang maipamalas ang pagmamahal sa bayan. Kakayahan Anong kakayahan ang dapat maipamalas tungo sa pag-unawa? Nahuhusgahan ang angkop na kilos o tugon sa mga sitwasyong kailangan ang mapanuring pag-iisip bilang pagpapakita ng pagmamahal sa bayan. Kaalaman Anong kaalaman ang kailangan upang maipamalas ang pag-unawa? Nakikilala sa sarili ang mga indikasyon ng pagmamahal sa bayan. 104 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
II. Pag-uugnay ng mga Kasanayang Pampagkatuto sa PagtatasaDEPED COPYMga Kakayahang Pagtatasa: Pampagkatuto: KP1: Pagsusuri ng mga katangian na KP1: Nakikilala sa sarili angkop sa pagkilala sa sarili bilang ang mga indikasyon ng isang indibidwal na may pagmamahal pagmamahal sa bayan sa bayan at paramihan ng kaalaman sa mga bagay na may kaugnayan KP2: Nahuhusgahan ang sa bayan sa pamamagitan ng laro at angkop na kilos o tugon sa pagbibigay ng personal na opinyon mga sitwasyong kailangan sa pamamagitan ng pagsagot sa mga ang mapanuring pag-iisip katanungan pagkatapos ng bawat bilang pagpapakita ng gawain. pagmamahal sa bayan. KP2: Pagsusuri ng mga sitwasyon na KP3: Nahihinuha na ang karaniwang nararanasan, nakikita, at pagmamahal sa bayan ay napapag-usapan at ng isang awitin na masasalamin sa pagsisikap ang tema ay pagmamahal sa bayan sa na maisabuhay ang pamamagitan ng pagiging mabuting mga pagpapahalaga at mamamayan at pagbibigay ng nakaaambag sa pag-angat personal na opinyon sa pamamagitan ng kulturang Pilipino at ng pagsagot sa mga katanungan kaunlaran ng bansa pagkatapos ng bawat gawain. KP4: Nakagagawa ng KP3: Pagbuo at pagpapaliwanag ng mga angkop na kilos sa Batayang Konsepto. pamayanan o barangay upang maipamalas ang KP4: Pagbuo o paggawa ng mga pagmamahal sa bayan angkop na kilos na isasabuhay bilang pagpapamalas ng pagmamahal sa bayan. Sa pagsasagawa ng mga ito kailangan ang patunay gaya ng larawan, mga dokumento, o kaya video. Mas magiging madali at maayos ang pagsasabuhay nito kung may kasamang magboboluntaryong isagawa ito. 105 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPYIII. Plano ng Pagtuturo-Pagkatuto A. ANO ANG INAASAHANG MAIPAMAMALAS MO? Upang maipaunawa ang halaga ng pagkatuto ng modyul na ito, mahalagangmapukaw ang isipan at damdamin ng mga mag- aaral sa panimula pa lamang upangmatiyak na mapanatili ang kanilang interes at atensiyon para sa pagsasagawa ng mgagawain. Kaya ko silang tularan, magiging bayani rin ako tulad nila! Makikilala ako bilang makabagong Jose Rizal o Andres Bonifacio! Ako ang susi sa minimithing pagbabago ng bansa, ang pagmamahal ko sa bayan ang magdadala upang isakatuparan ang pangarap na ito. Marahil ang mga salitang ito ay minsan nang namutawi sa iyong bibig. Sa mga nangyayari sa kasalukuyan, kailangang kumilos at napapanahon nang isabuhay ang pagmamahal sa bayan, ngunit paano kaya ito isasakatuparan? Paano nga ba ipakikita at isasabuhay ito? Kailangan din bang magsulat, at hikayatin ang iba na magpunit ng sedula, humawak ng baril, at gumamit ng tabak upang ipakita ang pagmamahal na ito? Paalala para sa Guro: Ipatukoy sa mga mag-aaral ang Mahalagang Tanong na dapat masagot pagkatapos ng gagawing pag-aaral sa modyul.Mga Kasanayang PampagkatutoA. Ipabasa ang apat na Kasanayang Pampagkatuto (KP) at ang mga kraytirya sa pagtataya ng output sa ikaapat na Kasanayang Pampagkatuto (10.4). Sa modyul na ito, inaasahang maipamamalas mo ang sumusunod nakaalaman, kakayahan, at pang-unawa:10.1 Nakikilala sa sarili ang mga indikasyon ng pagmamahal sa bayan10.2 Nahuhusgahan ang angkop na kilos o tugon sa mga sitwasyong kailangan ang mapanuring pag-iisip bilang pagpapakita ng pagmamahal sa bayan10.3 Naipaliliwanag ang Batayang Konsepto ng aralin10.4 Nakagagawa ng mga angkop na kilos sa pamayanan o barangay upang maipamalas ang pagmamahal sa bayan 106 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY Tandaan: Hindi binanggit sa Modyul ang kabuuan ng ikatlong Kasanayang Pampagkatuto (KP3) upang maiwasan na mailahad sa mga mag-aaral ang Batayang Konsepto. Mahalagang matiyak na sa pagdaloy ng mga gawain at kabuuan ng aralin, mahihinuha ng mga mag-aaral ang Batayang Konsepto. Narito ang mga kraytirya ng pagtataya ng output sa Kakayahang Pampagkatuto 10.4: a. Nakapagtatala ng mga angkop na kilos sa pagsasabuhay ng pagmamahal sa bayan. b. Naisagawa ang hakbang na ginawa ng may patunay gaya ng larawan, dokumento, o video. c. Nakahikayat ng isa o dalawang indibidwal na magsasabuhay ng mga angkop na kilos na ito. Para sa Guro na itatanong sa mga Mag-aaral: Mayroon ba kayong gustong linawin tungkol sa mga layuning binasa at mga kraytirya sa pagtataya ng output? Paunang Pagtataya Layunin: Tayahin ang kaalaman ng mag-aaral tungkol sa paksa sa antas ng KAALAMAN, KASANAYAN (process/skills), at PAG-UNAWA (understanding of concepts). Paalala para sa Guro: Ipaunawa sa mga mag-aaral na ang layunin sa pagbibigay ng Paunang Pagtataya ay upang mataya ang kanilang mga dating kaalaman lalo na sa nilalaman ng aralin. 1. Ipabasa ang panuto para sa Paunang Pagtataya sa pahina 186 ng modyul. 2. Itanong kung may nais linawin ang mga mag-aaral tungkol sa panuto. 3. Pasagutan ang bilang 1 hanggang 10 sa loob ng 10 hanggang 15 minuto. 4. Bigyan ng sapat na oras ang mga mag-aaral upang masagot ang mga tanong. 5. Pagkatapos ipasagot sa mga mag-aaral, ipaskil o isulat sa pisara ang tamang mga sagot sa Paunang Pagtataya. 107 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPYTandaan: Mahalagang ipaunawa sa mga mag-aaral na kung anuman ang maging resulta ng paunang pagtataya, hindi ito magiging bahagi ng pagbibigay ng marka, kundi isang mahalagang pagbabatayan ng kaniyang pag-unlad. Pagkatapos ng Pagpapalalim, pasagutang muli sa mga mag-aaral ang pagtataya upang malaman ang antas ng kanilang pag-unawa sa mga konsepto at kung nagkaroon ng pag-unlad ang kanilang kakayahan. B. PAGTUKLAS NG DATING KAALAMAN Layunin: Tayahin ang mga dating kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa paksa na nakabatay sa karanasan upang matukoy ng guro ang mga maling kaalaman ng mga mag-aaral. (KP1)Gawain 1 – Ako ba ito? A. Ipagawa ang Gawain 1 sa mga mag-aaral. (Maaari ding itong ibigay bilang takdang-aralin, ngunit tiyakin na lubusang naunawaan ng mga mag-aaral ang panuto bago sila hayaang gawin ang gawain sa kanilang bahay). B. Basahin o ipabasa sa mga mag-aaral ang panuto. C. Tanungin ang mag-aaral kung nauunawaan ba nila ang panuto? D. Matapos bigyan ng sapat na panahon ang mga mag-aaral upang unawain ang panuto, ipagawa na ang gawain. E. Pagkatapos maisagawa ang gawain, ipasagot sa mga mag-aaral ang mga tanong na may kaugnayan sa gawaing isinagawa at ipasulat ang mga sagot sa kuwaderno. Paalala: Talakayin ang ilan sa mga sagot ng mga mag-aaral upang lalo nilang maunawaan at maintindihan ang nilalaman ng modyul at maging maayos ang daloy ng pagkatuto. Ang bawat bilang ay nakaayos ayon sa dimensiyon ng tao at mga pagpapahalaga na nakapaloob sa 1987 Konstitusyon ng Pilipinas. Para sa Guro na sasabihin sa mga Mag-aaral: Kung ano ang naging resulta o kinalabasan ng Gawain, hindi ibig sabihin, hindi na maaaring baguhin ito. May magagawa ka pa para magkaroon ng kasanayan sa kahalagahan ng pagsasabuhay ng pagmamahal sa bayan. Ngayon, subukin naman nating gawin ang susunod na gawain.Gawain 2 - Pasyal at Laro Tayo! A. Hatiin ang klase sa apat o limang pangkat, kailangan ang bawat pangkat ay may panulat at papel. 108 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
B. Magtalaga ng mga lugar sa loob ng paaralan na pupuntahan ng bawat grupo. Sa bawat lugar, lagyan ito ng marka kung anong lugar o probinsiya, gawain (tasks) na gagawin at ang tanong na sasagutin bago lumipat sa susunod na lugar. Gawing gabay ang nasa ibaba.Pangkat 1 Pangkat 2 Pangkat 3 Pangkat 4DEPED COPYFFlalaggPPoolele CCaanntteeeenn SSttaaggee GGaardrdeenn Bulacan Quezon City Luneta Pampanga Gumawa ng isang tulang Awitin ang Ako’y Isang Isadula ang pagbaril Sumayaw na parang makabayan at sabay- Pinoy kay Dr. Jose Rizal palaka sabay itong bigkasin. Anong kasabihang KailaKnailbaninbainrairlilssiiDr. Anong probinsiya Sa mga perang ginagamit Pilipino ang karaniwan JDor.sJeosReizRaizl?al ang tinaguriang sa bansa, alin sa mga ito kapag wika ang pinag- Lantern Capital of SSttaaggee the Philippines? ang may larawan ng uusapan? lumang simbahan? Pampanga SFuFlTmalaignagiyPkPaloinwolegleng GGaarrddeenn CCaannteteeenn Sumayaw na parang Quezon City Luneta Bulacan palaka Awitin ang Ako’y Isang Isadula ang pagbarilGumawa ng isang tulang Anong probinsiya Pinoy kay Dr. Jose Rizal makabayan at sabay- ang tinaguriang KaiKlDaJaroni.lasJbnoeisbneRinaiRazriraizillals?slii Dr. sabay itong bigkasin. Lantern Capital of Anong kasabihang the Philippines? Pilipino ang karaniwan SStataggeeSa mga perang ginagamit kapag wika ang pinag- Pampangasa bansa, alin sa mga ito Tinikling FlFalgagPoPloele uusapan? Sumayaw na parang ang may larawan ng palaka lumang simbahan? Quezon City GGaarrddeenn Anong probinsiya CCaannteteeenn Awitin ang Ako’y Isang Bulacan ang tinaguriang Pinoy. Lantern Capital of Luneta Gumawa ng isang tulang the Philippines? Anong kasabihang makabayan at sabay-Isadula ang pagbaril Pilipino ang karaniwan sabay itong bigkasin. kay Dr. Jose Rizal kapag wika ang pinag- Sa mga perang ginagamitKailaKnailbaninbainrailrilssiiDr. uusapan? sa bansa, alin sa mga ito JDor.sJeoRseizRaizl?al ang may larawan ng lumang simbahan?Paalala: Maaaring palitan ang mga lugar, mga gawain, at tanong na nasa itaasng mga lugar na kilala sa probinsiya o bayang kinabibilangan at mga gawaingkaraniwang isinasagawa rito. (Pamamaraang Localization) C. Matapos bigyan nang sapat na panahon ang mga mag-aaral upang unawain ang panuto, ipagawa na ang gawain. 109 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPYD. Pagkatapos maisagawa ang gawain, ipasagot sa mga mag-aaral ang mga tanong na may kaugnayan sa gawaing isinagawa sa kuwaderno. Paalala: Talakayin ang ilan sa mga sagot ng mga mag-aaral upang lalo nilang maunawaan at maintindihan ang nilalaman ng modyul at maging maayos ang daloy ng pagkatuto. Para sa Guro na sasabihin sa mga Mag-aaral: Ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa mga lugar sa bansa na karaniwang kilala dahil sa ganda, kasaysayang taglay ng mga ito na nakaugat na sa ating pagkatao ay isang simpleng pagpapakita ng pagpapahalaga sa bansa, isama pa ito ang pagkilala sa mga tradisyon at kultura na karaniwang kinagigiliwan lalo na ng mga dayuhang bumibisita sa atin. C. PAGLINANG NG MGA KAALAMAN, KAKAYAHAN, AT PAG-UNAWA Layunin: Tulungan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) at paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang mga kaalaman ng mag-aaral na hango sa karanasan. (KP2)Gawain 3: Pag-aralan at Unawain! A. Basahin o ipabasa ang panuto sa mga mag-aaral. B. Bigyan nang sapat na oras ang mga mag-aaral upang maunawaan ang mga sitwasyon na nasa modyul. Mas makatutulong kung may kopya ng mga larawan na nakapaskil sa pisara o kaya mga video clips na may kaugnayan sa mga sitwasyon. C. Pagkatapos unawain at basahin ang mga sitwasyon, ipasagot sa mga mag- aaral ang mga tanong sa kanilang kuwaderno.Gawain 4: Halika at Umawit Tayo! Paalala: Huwag madaliin ang mga mag-aaral sa pagsasagawa ng gawaing ito. Bigyan nang sapat na oras upang maisagawa ang gawain. Mahalaga ang magiging tugon ng bawat mag-aaral sa bawat sitwasyon na kanilang babasahin, pag-aaralan, at uunawain. A. Ipabasa, iparinig, o kaya ipaawit ang awiting “Ako’y Isang Mabuting Pilipino” ni Noel Cabangon ng dalawang beses sa mga mag-aaral. 110 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
B. Mas makatutulong kung ipatutugtog ang na-download na kopya ng awit na may kasamang liriko at video presentation (videoke style) C. Itanong sa mga bata ang mga inihandang katanungan upang ang daloy ng pagkatuto at pag-unawa ay hindi maputol bilang paghahanda sa bahaging pagpapalalim. D. Magkaroon ng malayang talakayan.Paalala: Maaari ring iparinig ang awiting may pamagat na “Mga Kababayan Ko” napinasikat ni Francis Magalona o kaya ibang awitin na ang tema ay makabayan. Sabahagi ng pagtatanong, maaaring gumawa ang guro ng malikhaing pamamaraanupang maging kawili-wili ang talakayan sa mga mag-aaral.DEPED COPY Chorus [ repeat chorus ] Mga kababayan ko Dapat lang malaman nyo II Bilib ako sa kulay ko Respetuhin natin ang ating ina Ako ay pilipino Ilaw siya ng tahanan kung may itim at puti Bigyang galang ang ama Mayron naman kayumangi At ang payo n’ya susundan isipin mo na kaya mong Abutin ang yung minimithi At sa magkakapatid Kailangan ay magmahalan I Dapat lang ay pag-usapan ang hindiDapat magsumikap para tayo’y di maghirap nauunawaan Ang trabaho mo pagbutihin mo Wag takasan ang pagkukulang Dahil pag gusto mo ay kaya mo Kasalan ay panagutan At kaya nating dalawa Magmalinis ay iwasan Magaling ang atin Nakakainis marumi naman Ang magkaaway ipagbati Yan ang laging iisipin Gumitna ka at wag kumampi Pag-asenso mararating Lahat tayoy magkakapatid Kung handa kang tiisin Ano mang mali ay ituwid Ang hirap at pagod sa problema Magdasal sa Diyos Maykapal Maging banal at wag hangal Wag kang malunod Itong tula ay alay ko Umaahon ka wag lumubog Sa bayan ko at sa buong mundo Pagka’t ginhawa naman ang susunod [ repeat chorus ] Iwasan mo ang ingit Ang sa iba’y ibig mong makamit Mga Kababayan KoDapat nga ika’y matuwa sa napala ng iyong Nilikha ni: Francis Magalona kapatid Ibig kong ipabatid Na lahat tayo’y kabig - bisig 111 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY D. PAGPAPALALIM Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) at paghinuha ng Batayang Konsepto (BK) gamit ang babasahin na naglalaman ng kaalaman at malalim na paliwanag tungkol sa Pagmamahal sa Bayan (KP3) Paalala: Makatutulong kung ang sanaysay ay ipababasa na sa mga mag-aaral bilang Takdang-Aralin. 1. Makatutulong kung ang klase ay hahatiin sa apat na pangkat na siyang magpapalitan ng kuro-kuro sa kung ano ang nilalaman ng pagpapalalim na kanilang babasahin. Paalala: Makatutulong kong ang bawat grupo ay aatasan na gumawa ng output sa kung ano ang naunawaan nila sa kanilang binasa at kung paano nila ito iuugnay sa mga gawaing una na nilang nagawa. Mas maganda kung ang bawat grupo ay may kani-kaniyang paraan ng presentasyon ng output o maaaring atasan na sila kaagad kong ito ba ay sa pamamagitan ng maikling dula, awit, tula, at iba pa. 2. Bago simulan ang pagpapalalim, makatutulong kung magpapaskil o magpakita ng sumusunod: a. Damit na may temang makabayan b. Mga larawang may temang makabayan gaya ng 3 stars and a flag c. Baller d. Maaari ding gumawa ng simpleng presentasyon na larawan ng mga bayani, compilation ng mga kasabihang may temang pagka-makabayan e. Ipabasa ang kuwento ni Mang Ben 3. Pagkatapos maipakita ang mga ito. Itanong sa mga mag-aaral kong sa pamamagitan ba ng mga ito naipakikita ang pagmamahal sa bayan? Paalala: Talakayin ang ilan sa mga sagot ng mga mag-aaral upang lalo nilang maunawaan at maintindihan ang nilalaman ng modyul na pag-aaralan bilang paghahanda sa susunod na gawain at sa bahaging pagpapalalim ng modyul. Magkaroon ng malayang talakayan. 4. Bigyan ng sapat na oras ang mga mag-aaral upang mabasa at maunawaan ang nilalaman ng modyul. 5. Magkaroon ng malayang talakayan. 112 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
6. Makatutulong ang larawan o illustration sa ibaba sa pagtalakay sa mga pagpapahalagang nakapaloob sa Panimula ng Konstitusyon ayon sa Dimensiyon ng Tao. PPaaggggaallaanngg PPaannaannaammppaallaattaayya KaKtaottoothoahnanan KKaattaarruunnggaann a anKKaappaayyaappaaaann KKaaaayyuussaann PPaaggKKPssPaaKuuKaabbnnaaggaaoollkkyaayddaaayyakknaassnaaaaiaaihihinssnBaBaaaannattaassPPaaggkkalingaa ssaa PPaammiillyyaa Pagmamahal atDEPED COPY KKaassiippaaggaann,Pagmamalasakit sa PPaannggaannggaallaaggaa ssaa Kapuwa KKalaikliaksaasnanat Kapaligiran PPaaggppaappaahhaallaaggaassaaBBuuhhayay Dimensiyon ng TaoPaalala: Mapapansin na may bahagi sa Pagpapalalim na ang nilalaman aymga katanungan (Mga Paglabag sa Pagsasabuhay ng Pagmamahal sa Bayan)ito ay upang makapagnilay, magkaroon ng realisasyon at upang magamit angmalikhaing pag-iisip ng mga mag-aaral. Ang mga paglabag na tinutukoy ay angmga: sobrang makapamilya, pagtatwa sa pagka-Pilipino, walang pakialam samga isyu at problemang umiiral sa lipunan, pakikisabwatan sa krimen o illegal nagawain, pagkalat at pagsira sa kalinisan ng kapaligiran.Para sa Guro na sasabihin sa mga Mag-aaral sa bahagi ng modyul naang paksa ay ang pangingibang bansa ng ibang Pilipino: Ang pagpili namagtrabaho at manirahan sa ibang bansa ay hindi direktang sumasalungat sapagsasabuhay ng pagmamahal sa bansa. Kapag natutulungan ang mga kamag-anakan dito sa bansa ay para na ring tinulungan ang bayan. Lalo na kung angpagtulong na ginagawa ay nagiging daan upang gumanda, umangat ang buhaynila at ginagawa nila ito bilang paraan para matulungan naman ang iba. Bukoddito malaki rin ang naiaambag nila sa bansa sa pamamagitan ng buwis at mgapadala (remittances) nila. Ipinakilala rin ng mga Pilipinong nangingibang bansana ang lahi natin ay masisipag, matatalino, at magaling makipagkapuwa. Angpangingibang bansa ng mga Pilipino ay isang sitwasyon na ginamitan ng maingatna paghuhusga. 113 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY7. Ipasagot sa mga mag-aaral ang mga tanong na nasa Tayahin ang iyong Pang- unawa sa kanilang kuwaderno. Talakayin ang ilan sa mga sagot na mga ito. Para sa Guro na sasabihin sa mga Mag-aaral: Ang pagiging Pilipino ay isang biyaya. Sabi nga, ang mga pangyayari sa buhay ng tao ay hindi aksidente, nakaplano ito ayon sa kagustuhan ng Diyos. Ang pagmamahal sa bayan ay ikalawang bagay na dapat gawin pagkatapos ng pagmamahal sa Diyos. Mahalin ang bansa nang higit sa sarili, ito ay ipinagkaloob sa tao bilang natatanging paraiso, malaya niyang isasabuhay rito ang pagiging tao tungo sa kaniyang kaganapan. Ang pagmamahal sa bayan ay nakaugat sa pagkatao ng tao bilang tao, nasa bansa man o wala, maipapakita at maisasabuhay ito. Kaya mo, kaya nila, kaya natin kasi tao tayo at tayo ay Pilipino. Paalala: Itanong sa mga mag-aaral kung mayroon silang gustong linawin o kaya ay idagdag bilang tanda ng pagkatuto. 8. Ipagawa sa mga mag-aaral ang gawain sa Paghinuha ng Batayang Konsepto, sa pamamagitan ng paggawa ng web concept. Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsagot sa Mahalagang Tanong (MT) sa pamamagitan ng paghinuha ng Batayang Konsepto. Ang Pagmamahal sa Bayan E. PAGSASABUHAY NG MGA PAGKATUTO Layunin: Gabayan ang mag-aaral sa pagsasagawa ng PAGGANAP o PRODUKTO, ang pagpapamalas ng mga angkop na kilos tungo sa paglinang at pagpapaunlad ng pagmamahal sa bayan na nakapaloob sa paksa at paghikayat sa ibang kabataan na isabuhay ito. (KP4) 114 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPYPagganap Layunin: Naipamamalas ng mag-aaral ang kakayahan at angkop na kilos na lilinang o magpapaunlad ng Pagmamahal sa Bayan. Para sa Guro na sasabihin sa mga Mag-aaral: Ngayong alam mo na kung ano ang ibig sabihin ng pagmamahal sa bayan, bilang isang mag-aaral, may magagawa ka upang ito ay maisabuhay at maging instrumento upang maimpluwensiyahan ang iba na isabuhay din ito. Makatutulong sa pagsasabuhay na ito ang gawain na iyong isasagawa. Gawain 5 1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang panuto. 2. Makipag-ugnayan sa punong guro upang maisagawa ang gawain. 3. Gabayan ang bawat kilos na gagawin ng mga mag-aaral upang ang gawain ay maging matagumpay. 4. Maglaan ng oras pagkatapos ng isang linggo para pag-usapan ang naging resulta ng gawain. Pagninilay Layunin: Nakapaglalaan ng panahon upang makapagnilay sa konseptong natutuhan at ang kahalagahan ng pagsasabuhay nito. Gawain 6 Pagawan ng liham pasasalamat sa Diyos ang mga mag-aaral sa mga biyayang ipinagkaloob ng Maykapal bilang isang mamamayang Pilipinong may pagmamahal sa bayan. Pagsasabuhay Layunin: Nailalapat ang mga pagkatuto sa tunay na buhay upang maging halimbawa na maaaring pamarisan ng ibang kabataan sa pagsasabuhay ng Pagmamahal sa Bayan. Gawain 7 1. Bubuo o gagawa ang mga mag-aaral ng mga angkop na kilos na isasabuhay bilang pagpapamalas ng pagmamahal sa bayan. 2. Sa pagsasagawa ng mga ito, kailangan ang patunay gaya ng larawan, mga dokumento, o kaya video. 3. Mas magiging madali at maayos ang pagsasabuhay nito kung may kasama na magboboluntaryong isagawa ang mga ito. 115 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Gawain 8 1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang panuto. 2. Makipag-ugnayan sa kasamang guro na nagtuturo ng asignaturang kompiyuter upang maisagawa ang gawain. 3. Gabayan ang bawat kilos na gagawin ng mga mag-aaral upang ang gawain ay maging matagumpay. 4. Maglaan ng oras pagkatapos ng isang linggo para pag-usapan ang naging resulta ng gawain. Rubrik sa Pagsasabuhay 10 Puntos 7 Puntos 3 Puntos DEPED COPY1. Nakapagtala ng Nakabuo ng Nakabuo ng apat Nakabuo ng dalawaangkop na mga kilos limang angkop na o tatlong angkop o isang angkop nasa pagsasabuhay kilos na malinaw, na kilos ngunit kilos na malabongng pagmamahal sa napapanahon, hindi ganoon maisagawa.bayan. kayang gawin, at kalinaw, di katanggap- ganoon kadaling tanggap. magawa.2. Naisagawa ang Nakapagpasa Nakapagpasa Nakapagpasaangkop na kilos ng mga larawan ng mga larawan ngunit hindi sapatnang may patunay: at dokumento at dokumento ang larawan atlarawan, dokumento, sa guro na may sa guro ngunit dokumento. Hindio video. kalinisan at hindi maayos at rin maayos at kagandahang malinis. taglay. malinis ang gawain.3. Nakahikayat Nakahikayat at Nakapaghikayat Walang nahikayatng isa o dalawang naisama ito sa ngunit hindi sapagkat kulangindibidwal na gawain nang naisama sa ang oras na inilaan.nagboluntaryo tuloy-tuloy. gawain.upang isabuhay angmga hakbang naito. Susi sa Pagwawasto para sa Paunang Pagtataya Paksa Kasanayan Sagot1. Ang Pagmamahal sa Bayan Kaalaman d2. Ang Kahalagahan ng Pagmamahal sa Bayan Pagsusuri b3. Ang Kahalagahan ng Pagmamahal sa Bayan Pagsusuri a4. Ang Kahalagahan ng Pagmamahal sa Bayan Pagsusuri b 116 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
5. Mga Pagpapahalaga na Indikasyon ng Pagsusuri C Pagmamahal sa Bayan Pagbubuo a Pagbubuo a 6. Ang Pagmamahal sa Bayan Ebalwasyon c Ebalwasyon c 7. Angkop na Kilos Bilang Pagpapamalas ng Ebalwasyon a Pagmamahal sa Bayan 8. Mga Pagpapahalaga na Indikasyon ng Pagmamahal sa Bayan 9. Mga Pagpapahalaga na Indikasyon ng Pagmamahal sa Bayan10. Mga Pagpapahalaga na Indikasyon ng Pagmamahal sa BayanDEPED COPYBATAY SA BALANGKAS NG MODYUL 10: PAGMAMAHAL SA BAYANAno ba ang Pagmamahal sa Bayan? 1. Ang pagmamahal sa bayan ay ang pagkilala sa papel na dapat gampanan ng bawat mamamayang bumubuo nito. 2. Tinatawag ding patriyotismo mula sa salitang “pater” na ang ibig sabihin ay “ama” na karaniwang iniuugnay sa salitang pinagmulan o pinanggalingan. 3. Pagmamahal sa bayang sinilangan. 4. Naisasabuhay sa pamamagitan ng marubdob na paggawa sa trabahong pinili o ibinigay, pakikilahok sa interes ng mayorya, o kabutihang panlahat, pagsasawata sa mga kilos na di makatarungan at di moral. 5. Ang pagkakaiba ng patriyotismo at nasyonalismo.Nasyonalismo – tumutukoy sa mga ideolohiyang pagkamakabayan at damdamingbumibigkis sa isang tao at sa iba pang may pagkakaparehong wika, kultura, at mgakaugalian o tradisyon.Patriyotismo – isinaalang-alang nito ang kalikasan ng tao, kasama rito angpagkakaiba-iba sa wika, kultura, at relihiyon na kung saan tuwiran nitong binibigyang-kahulugan ang kabutihang panlahat.Ang Kahalagahan ng Pagmamahal sa Bayan 1. Nagiging daan upang makamit ang mga layunin. 2. Pinagbubuklod ang mga tao sa lipunan. 3. Naiingatan at napahahalagahan ang karapatan at dignidad ng tao. 4. Napahahalagahan ang kultura, paniniwala at pagkakakilanlan. 117 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPYMga Pagpapahalaga na Indikasyon ng Pagmamahal sa Bayan Ayon saDimensiyon ng TaoI. Hinihikayat ang lahat na isabuhay ang mga birtud na makatutulong sa pag-unlad ng bansa na nakapaloob sa Panimula ng 1987 Konstitusyon ng Pilipinas. Sa kabuuan, ito ay birtud na inuugnay (ni Santo Tomas De Aquino) sa patriyotismo. 1. Buhay (Pangkatawan) a. Isang moral na obligasyon sa Diyos – nagmula ito sa Kaniya at walang sinuman ang maaaring kumuha o bumawi kundi Siya. b. Pagpapanatili ng malusog na pangangatawan at isipan. c. Protektahan ang buhay bilang pagkilala sa dignidad ng tao. 2. Katotohanan (Pangkaisipan) Integridad, hindi mapagkunwari, mapaghanap ng kaalaman. 3. Pagmamahal at pagmamalasakit sa kapuwa (Moral) Tulungan at ipadama sa iba na sila ay bahagi ng ating pagkatao bilang ka-kapuwa 4. Pananampalataya (Ispiritwal) Tiwala at pagmamahal sa Diyos. 5. Paggalang (Panlipunan) Pagpapahalaga sa karapatan at dignidad ng tao. 6. Katarungan (Panlipunan) Pagbibigay sa tao kung ano ang para sa kaniya at para sa iba nang walang labis walang kulang, walang pagmamalabis, hindi nandaraya, at tinutupad ang mga pangako. 7. Kapayapaan (Panlipunan) Katahimikan, kapanatagan, at kawalan ng kaguluhan. 8. Kaayusan (Panlipunan) Pagiging organisado ng ideya, salita, kilos na may layuning mapabuti ang relasyon sa kapuwa at pagiging disiplinado sa lahat ng oras. 9. Pagkalinga sa pamilya at salinlahi (Panlipunan) Pagpapahalaga sa pamilya at pangangalaga sa pisikal, moral, ispiritwal, at panlipunang pag-unlad ng bawat miyembro nito. 10. Kasipagan (Pang-ekonomiya) Matiyaga at buong husay na pagsasagawa ng mga gawain. 11. Kalikasan at kapaligiran (Pang-ekonomiya) Pangangalaga sa kalikasan at kapaligiran. 12. Pagkakaisa (Pampolitikal) Pakikipagtulungan 118 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY 13. Kabayanihan (Pampolitikal) Bansa, sunod ang kapuwa bago ang sarili. 14. Kalayaan (Pampolitikal) Walang pumipigil sa tao na gawin ang dapat niyang gawin 15. Pagsunod sa batas (Pampolitikal) Pagsasabuhay ng makataong lipunan. 16. Pagsusulong ng kabutihang panlahat Sama-samang pagkilos upang mahikayat ang lahat na lumahok sa mga pagkakataong kinakailangan para sa ikabubuti hindi lamang ng sarili, pamilya kundi ng lahat II. May pagmamahal sa bayan kung nauunawaan ang pangangailangang maglingkod sa bayan at sa kapuwa. 1. Alam kung kailan kikilos dahil sa angking karunungan. 2. Ibibigay ang nararapat para sa iba. 3. Kokontrolin ang sarili sa mga sitwasyong siya lang ang makikinabang. 4. Ginagawa ang tama at mabuting paghuhusga para sa kabutihang panlahat. Mga Angkop na Kilos Bilang Pagpapamalas ng Pagmamahal sa Bayan 1. Pagpapayaman ng kaalaman. Mag-aral nang mabuti. 2. Huwag magpapahuli, ang oras ay mahalaga. 3. Magkaroon ng disiplina sa pagpila at pumila nang maayos. 4. Pag-awit ng Pambansang Awit nang may paggalang at dignidad. 5. Katapatan. Maging totoo at tapat. Huwag mangopya o magpakopya. 6. Maging responsable sa paggamit ng pinagkukunang yaman, magtipid ng tubig, magtanim ng puno at huwag magtapon ng basura kahit saan. 7. Iwasan ang mga gawain at libangang hindi kapaki-pakinabang. 8. Pagtangkilik sa sariling atin. 9. Pagpili ng tamang pinuno. 10. Paggalang sa kapuwa. 11. Pagdarasal para sa bansa at kapuwa mamamayan. 119 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
DEPED COPY Edukasyon sa Pagpapakatao Baitang 10 Ikatlong Markahan Gabay sa Pagtuturo sa Modyul 11: PANGANGALAGA SA KALIKASAN Bilang ng Oras: 4I. Pag-uugnay ng mga Pamantayan sa Pagkatuto at mga Kasanayang Pampagkatuto Mga Pamantayan sa Pagkatuto Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pangangalaga sa kalikasan. Pamantayan sa Pagganap: Nakagagawa ang mag-aaral ng angkop na kilos upang maipamalas ang pangangalaga sa kalikasan. Batayang konsepto Ano ang pinakamahalagang mensahe na dapat maunawaan at maipamalas ng mag-aaral? Napangangatwiranan na: a. Lahat tayo ay mamamayan ng iisang mundo, dahil nabubuhay tayo sa iisang kalikasan (Mother Nature). b. Inutusan tayo ng Diyos na alagaan ang kalikasan (stewards) at hindi maging (tagapagdomina) para sa susunod na henerasyon. c. Binubuhay tayo ng kalikasan. Pagsasabuhay ng mga Pagkatuto Ano ang patunay ng pag-unawa? Nakagagawa ng angkop na kilos upang maipamalas ang pangangalaga sa kalikasan. Kakayahan Anong kakayahan ang dapat maipamalas tungo sa pag-unawa? Nakapagpapaliwanag ng kahalagahan ng pangangalaga sa kalikasan. Kaalaman Anong kaalaman ang kailangan upang maipamalas ang pag-unawa? Natutukoy ang mga paglabag sa pangangalaga sa kalikasan na umiiral sa lipunan. 120 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
II. Pag-uugnay ng mga Kasanayang Pampagkatuto sa PagtatasaMga Kasanayang Pampagkatuto PagtatasaKP1: Nakapagpapaliwanag ng KP1: Pagsiyasat sa mgakahalagahan ng pangangalaga sa pagkakaiba-iba ng mga larawankalikasan may kaugnayan sa kalikasan at pangangalaga rito.KP2: Natutukoy ang mga paglabagsa pangangalaga sa kalikasan na KP2: Pagtukoy ng mga paalalangumiiral sa lipunan nakikita sa komunidad na may kaugnayan sa pangangalaga sa kalikasan.DEPED COPYKP3: Napangangatwiranan na: KP3: Pagpapaliwanag nga. Lahat tayo ay mamamayan ng Batayang Konsepto gamit angiisang mundo, dahil nabubuhay tayo graphic organizer.sa iisang kalikasan (Mother Nature)b. Inutusan tayo ng Diyos na KP4: Pagninilay sa mgaalagaan ang kalikasan (stewards) at sawikaing may kaugnayan sahindi maging (tagapagdomina) para pangangalaga ng kalikasan atsa susunod na henerasyon. paggawa ng mga hakbang kungc. Binubuhay tayo ng kalikasan. paano ito pangangalagaan.KP4: Nakagagawa ng angkopna kilos upang maipamalas ang Pagpaparating sa kinauukulan ngpangangalaga sa kalikasan. mga obserbasyon sa komunidad na kinakikitaan ng pangangalaga sa kalikasan. Pagguhit at pagpapaliwanag sa kung paano patitibayin ang ugnayan sa Inang Kalikasan. Paggawa ng isang simpleng pag-aaral at pakikipag-ugnayan sa guro at isang local na namumuno upang makatulong sa pangangalaga sa kalikasan. 121 All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
