Araling Panlipunan Grade 9

3. Ipasagot ang Gawain 6- “Tatlo- Dalawa- Isa ( 3-2-1 Chart )”. Hayaang punan ang tsart ng kaukulang sagot. Bagay na Iyong Natutuhan: 3 Bagay na nakapukaw sa iyong isipan: 2 Tanong na naglalaro sa iyong isipan: 1 DRAFT Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itong April 1, 2014bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill.4. Mula sa naging pagtalakay, ipagawa ang Gawain 7- “ Sa Madaling Salita”. Atasanang mga mag-aaral na punan ang tsart ng isang maikling sanaysay na sasagot satanong. (Ang diagram na ito ay mabubuo sa pagtatapos ng lahat ng gawain saPaularin. Magagabayan ang mga mag-aaral na bumuo ng kongklusyon sa bawataralin at ang lahat ng mabubuong kongklusyon ay magagamit sa pagbuo ngpangkalahatang kongklusyon.) 110

Mga Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag- usbong ng Europe sa Panahong Medieval Ano ang naging kontribusyon ng paglakas ng simbahang Katoliko sa pagpapalaganap ngDRAFTpandaigdigang kamalayan?April 1, 2014 Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itong bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill. Kung sa pagtataya ng guro ay sapat na ang kaalaman ng mga mag-aaral sa paksang “paglakas ng Simbahang Katoliko bilang Isang Institusyon sa Gitnang Panahon, maaari nang simulan ang pagtalakay sa aralin tungkol sa pagkakatatag ng “Holy Roman Empire”. Layunin ng bahaging ito na“masuri ang mga kaganapang nagbigay-daan sa pagkakabuo ng “Holy Roman Empire”. 111

5. Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto sa Gawain 8- “ Basa- Suri”. Tumutukoy ang teksto sa pagkabuo at paglakas ng Holy Roman Empire. Maari itong gawing takdang-aralin upang mainhanda ang mga mag-aaral sa pagtalakay ng aralin. 6. Atasan ang mga amg-aaral na punan ang timeline sa Gawain 9. Mahalagang matalakay din ang mga pamprosesong tanong upang mas maunawaan ang nilalaman ng bahaging ito ng aralin.Pinag-isa niClovis angmga tribongFranks atsinalakayang mgaRomano.DRAFT481 500600 700 800Paalala: Ang gawaing ito ay isang halimbawa ng pormatibong pagtataya.Maisasama ito sa portfolio ng mag-aaral7. Mula sa naging pagtalakay, ipagawa ang Gawain 10- “ Sa Madaling Salita”.April 1, 2014Atasan ang mga mag-aaral na punan ang tsart ng isang maikling sanaysay nasasagot sa tanong. (Ang diagram na ito ay mabubuo sa pagtatapos ng lahat nggawain sa Paularin. Magagabayan ang mga mag-aaral na bumuo ng kongklusyon sabawat aralin at ang lahat ng mabubuong kongklusyon ay magagamit sa pagbuo ngpangkalahatang kongklusyon.) 112

Mga Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag-usbong ng Europe sa Panahong MedievalPaano nakatulong ang paglakas Paano nakatulong angng simbahang Katoliko sa pag- pagkakatatag ng “Holy Romanusbong ng Europe sa Panahong Empire”sa pag-usbong ng Medieval? Europe sa Panahong Medieval?DRAFT Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itongApril 1, 2014bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill. Kung sa pagtataya ng guro ay sapat na ang kaalaman ng mga mag-aaral sa paks, maaari nang simulan ang pagtalakay sa aralin tungkol sa “paglulunsad ng mga Krusada”. Layunin nito na matukoy ang sanhi at bunga ng mga inilunsad na Krusada. 113

8. Ipagawa ang Gawain 11- Basa- Suri. Ito ang tekstong naglalaman ng impormasyontungkol sa paglulunsad ng mga Krusada.9. Ipagwa ang Gawain 12- “History Frame”. Ito ay isang pangkatang gawain. Aatasan angbawat pangkat ng isang bahagi ng gawain upang mabuo ang “History Frame”. Unang Pangkat: Pangyayari at mga Tauhan Ikalawang Pangkat: Suliranin o Layunin Ikatlong Pangkat: Konteksto ng mga Pangyayari Ikaapat na Pangkat: Mahahalagang Pangyayari Ikalimang Pangkat: Kinalabasan/ Resulta “History Frame:Pangyayari Mga Pangunahing TauhanDRAFTSuliranin/ Layunin ng Pangyayari KontekstoApril 1, 2014Mahahalagang Pangyayari Kinahinatnan/ Resulta Aral na NatutuhanPagkatapos ang talakayan sa pangkat, ibahagi ang output sa klase at taalakayin angmga pamprosesong tanong upang lallong mapalalim ang pagkaunawa ng mga mag-aaral sa paksa.10. Ipagawa ang Gawain 13- “Sa Tingin Ko”. 114

Ano ang Krusada? ________________________________________________ _____________________________________________________ _____________________________________________________. Paalala: Ang gawaing ito ay isang halimbawa ng pormatibong pagtataya. Maisasama ito sa portfolio ng mag-aaral11. Mula sa naging pagtalakay, ipagawa ang Gawain 14- “ Sa Madaling Salita”.Atasan ang mga mag-aaral na punan ang tsart ng isang maikling sanaysay nasasagot sa tanong. (Ang diagram na ito ay mabubuo sa pagtatapos ng lahat nggawain sa Paularin. Magagabayan ang mga mag-aaral na bumuo ng kongklusyon saDRAFTbawat aralin at ang lahat ng mabubuong kongklusyon ay magagamit sa pagbuo ngpangkalahatang kongklusyon.) Mga Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag- usbong ng Europe sa Panahong Medieval.April 1, 2014 Paano nakatulong ang Paano nakatulong ang Paano nakatulong angpaglakas ng simbahang pagkakatatag ng “Holy paglulunsad ng mgaKatoliko sa pag-usbong Roman empire”sa pag-ng Europe sa Panahong usbong ng Europe sa Krusada sa pag-usbong ng Europe sa Medieval? Panahong Medieval? Panahong Medieval?Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itongbigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill. 115

Tutukuyin naman ng bahaging ito ang paksa tungkol sa “Ang Buhay sa Europe Noong Gitnang Panahon: Piyudalismo, Manorialismo, at ang pag-usbong ng mga bayan at lungsod. Kung sapat na ang kaalaman ng mga mag-aaral sa mga naunang paksa, maaari ng simulant ang pagtalakay dito.12. Ipagwa ang Gawain 15- “Comic-Suri”. Ipaalala sa mga mag-aaral ang pagsagotsa mga tanong bilang gabay sa pag-susuri ng komik istrip.13. Ipagawa ang Gawain 16- “Basa-Suri”. Ito ang tekstong naglalaman ngimpormsyon tungkol sa Sistemang Piyudalismo at Manoryalismo. Upang mapalalimpa ang pagkaunawa sa mga teksto, atasin din ang mga mag-aaral na sagutin angmga tanong at gampanan ang mga gawaing nakalaan. Maaaring hatiin ang mgamag-aaral sa iba’t ibang pangkat upang magawa ang mga ito.14. Ipasagot ang Gawain 17- “Alam Ko Na”.DRAFTPanuto: Batay sa binasang teksto, sagutin ang sumusunod na tanong. 1. Ano ang Piyudalismo? ____________________________________________________________________ ________________________________________________________. 2. Anu-anong uring panlipunan mayroon ang Piyudalismo? April 1, 2014____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ _______________________________________. 3. Ano ang kahalagahan ng lupa sa sistemang Piyudal? ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ __________________. Paalala: Ang gawaing ito ay isang halimbawa ng pormatibong pagtataya. Maisasama ito sa portfolio ng mag-aaral15. Ipagwa ang Gawain 18- Basa- Suri. Naglalaman ito ng mga mahahalagangimpormasyon tungkol sa “Manorialismo”. 116

Minabuti ng manunulat na matalakay muna ang kabuuang konsepto ng Piyudalismobago talakayin ang Manorialismo, upang makita ng mga mag-aaral ang kaugnayan ngdalawang mahalagang konsepto sa kasaysayan. Nararapat na maunawaan ng mga mag-aaral na ang Piyudalismo ay isang sosyo-kultural na aspekto ng lipunan. Nakaugat ito sakatotohanang dahil sa paghina ng Holy Roman Empire, kailangang bumuo ng mekanismong pagtatanggol sa mga mamamayan at kanilang lupain. Nasa kamay ng mga panginoongmaylupa ang kapangyarihan. Ang mga panginoong maylupang ito ay bumuo ng mgahukbong magtatanggol sa kanila. Naging takbuhan din sila ng mga mamamayan na angkapalit ng proteksyon ay paglilingkod. Sa kabilang dako, ang Manorialismo ay pang-ekonomiyang aspekto ng Piyudalismo. Sistema ito na gumagabay sa ugnayang panlipunansa manor at ang paraan ng pagsasaka na pangunahing hanapbuhay ng mga tao sa manor.16. Ipagawa ang Gawain 19- “Photo- Suri 2”. Magbibigay ito ng karagdagangkaalaman tungkol sa paksa sa pamamagitan ng pagsusuri ng larawan. Ipaalala samga mag-aaral na mahalagang bigyang-pansin ang mga katanungan bilang gabaysa pagsusuri Ano ang ipinapahiwatig ng kastilyo sa gitna ng manor? DRAFTIpaliwanag. ______________________ ______________________ ______________________ ______________________ ______________________April 1, 2014 Ano ang pangunahing ikinabubuhay sa isang manor? ______________________ ______________________ ______________________ ______________________ Ano ang kahalagahan ng mga magbubukid samanor? ______________________ ______________________ ______________________Halaw mula sa Project EASE Araling Panlipunan, Module 9 (“SistemangPyudal sa Gitnang Panahon sa Europa) 117

17. Ipagawa ang Gawain 20- “ Basahin Natin”. Pangkatan ang gagawing pagsusurisa mga teksto sa bahaging ito. Aatasan din ang bawat pangkat na sagutin ang mgakatanungan sa bawat kahon.18. Ipagawa ang Gawain 21- “Dahilan- Epekto”.Dahilan Pangyayari Epekto Pag-unlad ng kalakalan DRAFTPaglitaw ng mga BourgeoisieApril 1, 2014AngpaggamitngSalapi Pagkakaroon ng Sistemang Guild Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itong bigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill.19. Mula sa naging pagtalakay, ipagawa ang Gawain 22- “ Sa Madaling Salita”.Atasan ang mga mag-aaral na punan ang tsart ng isang maikling sanaysay nasasagot sa tanong. (Ang diagram na ito ay mabubuo sa pagtatapos ng lahat nggawain sa Paularin. Magagabayan ang mga mag-aaral na bumuo ng kongklusyon sabawat aralin at ang lahat ng mabubuong kongklusyon ay magagamit sa pagbuo ngpangkalahatang kongklusyon). 118

Mga Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag- usbong ng Europe sa Panahong Medieval. Paano nakatulong ang Paano nakatulong ang Paano nakatulong ang Paano nakatulong angpaglakas ng simbahang pagkakatatag ng “Holy paglulunsad ng mga pag-usbong ng mga bayanKatoliko sa pag-usbong Roman empire”sa pag- at lungsod sa pag-usbongng Europe sa Panahong Krusada sa pag-usbong usbong ng Europe sa ng Europe sa ng Europe sa Panahong Medieval? Panahong Medieval? Medieval? Panahong Medieval? DRAFTApril 1, 2014Ano ang kahalagahan ng pag-usbong ng Europe sa pagpapalaganap ngpandaigdigang kamalayan?________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.Paalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itongbigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Understanding. 119

20. Ipasagot ang Gawain 23- “Ano sa Tingin Mo”. Pabalikan sa mga mag-aaralang mga pahayag na inilahad sa Alamin. Atasan ang mga mag-aaral na sagutinang kolum na “Matapos ang Talakayan”. Suriin ang pangkalahatang sagot ngmga mag-aaral. Bigyang-pansin ang mga bahagi ng paksa na hindi gaanongnauunawaan. Suriin kung may naganap nap ag-unlad sa pag-unawa tungkol samga pahayag. Sa bahaging ito, balikan ang mga tanong at mga bahagi ng aralin na hindi pa gaanong nauunawan ng mag-aaral. Magsagawa ng reinforcement, re- teaching o magbigay ng karagdagang gawain sa mga bahaging hindi malinaw sa mga mag-aaral. PAGNILAYAN AT UNAWAIN DRAFTInaasahan na sa pagkakataong ito ay kritikal na masusuri ng mga mag-aaaral ang mga epekto at kontribusyon ng ilang mahahalagang pangyayari sa Europe sa pagpapalaganap ng pandaigdigang kamalayan.21. Ipagawa ang Gawain 24- “Bumuo at Matuto”. Maaaring hatiin ang klase sapangkat at atasan ang bawat pangakt na punan ang talahanayan. Kung maaari,hayaan ang mga mag-aaral na gumawa ng powerpoint presentation at ilalahadApril 1, 2014sa klase ang output ng bawt grupo. 120

Mga Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag-usbong ng Europe sa Panahong Medieval Ang Paglakas ng DRAFTAng Holy Roman Ang Buhay saSimbahang Katoliko Ang Paglunsad Europe Noong Bilang Isang Empire ng mga Krusada Gitnang Institusyon sa PanahonGitnang PanahonApril 1, 2014Kontribusyon Kontribusyon Kontribusyon KontribusyonPatunay Patunay Patunay Patunay 121

22. Ipagawa ang Gawain 25- “Makasaysayang Paglalakbay”. Gabayan angmga mag-aaral na sagutin ang graphic organizer at ipaalala na matataya sagawaing ito ang kanilang pagkaunawa sa mga paksang tinalakay. Ano ang kontribusyon ng iba’t ibang panahon na tinalakay sa modyul na ito sa pag-unlad ng Pandaigdigang Kamalayan? Pag-unlad ng Pangdaigdigang KamalayanKabihasnang Klasikal Kabihasnang Klasikal sa Mga Mahahalgangsa Europe America, Africa, at mga Pulo Pangyayari sa Panahong sa Pacific MedievalDRAFTPaalala: Ang sagot sa tsart ay batay sap ag-unawa ng mag-aaral. Maaari itongbigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Understanding.April 1, 2014ILIPAT/ISABUHAY Tiyakin na sa pagkakataong ito, may sapat ng kaalaman ang mga mag- aaral sa paksa. Siguraduhin rin na nasuri ang mga epekto ng pangyayari sa pagpapalaganap ng pandaigdigang kamalayan. Handa na ang mga mag-aaral na gampanan ang gawaing magsasabuhay ng nakalap na kaalaman 122

23. Ipagawa ang Gawain 25- “Video-Kasaysayan”. Bigyang-diin ang mga pamantayan sa paggawa ng proyektong ito.Goal Makagagawa ng isang video na nagpapakita ng pagmamalaki at pagpapahalaga sa isang pamana ng Klasikal at Transisyunal na Panahon. Mabibigyang-diin ang mga sumusunod sa paggawa ng video: a. Pagpapakilala sa isang pamana ng Klasikal at Transisyunal na Panahon b. Kahalagahan ng napiling pamana sa iyong henerasyon c. Pangangalaga sa nasabing pamanaRole Miyembro ng isang organisasyong pang-mag-aaral na may adbokasiyang ipaalam sa mga kapwa mag-aaral ang kahalagahan ngAudience mga pamanang Klasikal at Transisyunal na Panahon.Situation DRAFTMga kapwa mag-aaral Magdaraos ng isang seminar ukol sa pagpapahalaga sa mga pamanang Klasikal at Transisyunal na Panahon.Product/Performance VideoApril 1, 2014Standards Ang video-kasaysayan ay mamarkahan batay sa mga itinakdang pamantayan. 123

PAMANTAYAN 4 3 2 1 Pagsusuri sa NAPAKAHUSAY MAHUSAY NALILINANG NAGSISIMULA Pag-unlad ng Pandaigdigang Komprehensibo at napakahusay ng Naipakita ang mahusay na Hindi gaanong mahusay na Hindi naipakita ang Kamalayan pagsusuri sa pag-unlad ng pagsusuri ang pag-unlad ng pagsusuri sa pag-unlad ng Pandaigdigang Kamalayan sa Pandaigdigang Kamalayan sa mahusay na pagsusuri sa pamamagitan ng pag-uugnay- pamamagitan ng pag-uugnay- Pandaigdigang Kamalayan sa ugnay ng mga salik at epekto ng ugnay ng mga salik at epekto ng pag-unlad ng iba’t ibang pangyayari. iba’t ibang pangyayari. pamamagitan ng paguugnay-ugnay ng Pandaigdigang Kamalayan mga salik at epekto ng iba’t ibang sa pamamagitan ng pag- pangyayari. uugnay-ugnay ng mga salik at epekto ng iba’t Ibinatay sa iba’t ibang saligan ang mga Ibinatay sa iba’t ibang saligan ang Ibinatay lamang ang saligan ng ibang pangyayari. Walang batayangPinaghalawan ng kaalaman tulad ng mga aklat, mga impormasyon bagamat impormasyon sa batayang aklat. pinagkunan at ang mga Datos pahayagan, video clips, interview, radio limitado lamang. impormasyon ay gawa- at iba pa. gawa lamangKaalaman sa Lubos na nauunawaan ang mga paksa. Nauunawaan ang paksa. Ang Hindi gaanong maunawaan ang Hindi maunawaan angPaksa Ang mga panguhaning kaalaman ay nailahad at naibigay ang kahalagahan. paksa. Hindi lahat ng paksa. Ang mga Wasto at magkakaugnay ang mga pangunahing kaalaman ay nailahad. May mga maling DRAFTimpormasyon sa kabuuan. impormasyon at hindi naiugnay mga pangunahing kaalaman ay ang mga ito sa kabuuang paksa. pangunahing kaalaman ay nailahad ngunit di-wasto ang ilan. May ilang impormasyong hindi hindi nailahad at maliwanag ang pagkakalahad. natalakay. Walang kaugnayan ang mga pangunahing impormasyon sa Organisado ang mga paksa at maayos kabuuang gawain. ang presentasyon ng gawain. AngOrganisasyon pinagsama-samang ideya ay malinaw Di organisado ang paksa. April 1, 2014na naipahayag at natalakay gamit ang Organisado ang mga paksa sa Walang gaanonginteraksyon at Malinaw na walang kabuuan at maayos ugnayan sa mga kasapi. Walang angpresentasyon ngunit di malinaw na presentasyon ng mga preparasyon ang paksa. masyadong nagamit nang paksa. May powerpoint mga makabuluhang powerpoint maayos ang powerpoint presentation ngunit hindi nagamit presentation. presentation. at nagsilbi lamang na palamuti sa pisara. Malikhain ang nagawang video. Bukod Malikhain ang nabuong video.. Hindi gaanong malikhain ang Hindi malikhain angPagkamalikhain sa props at costume ay gumamit ng Gumamit ng mga props at video. Gumamit ng mga props at ipinakitang video. Kulang iba’t ibang teknolohiya tulad ng sound costume ang mga gumanap costume subalit hindi gaanong sa mga props at costume effects, at digital visual effects upang angkop sa ginawa. upang maging maging makatotohanan ang senaryo. makatotohanan ang senaryo. 124

24. Kung hindi posible ang paggawa ng isang video-kasaysayan, maaaringipagawa ang susunod na gawain.Goal Makagagawa ng isang letter of appeal na naghihikayat ng pagmamalaki at pagpapahalaga sa isang pamanang Klasikal at Transisyunal na Panahon.Role Miyembro ng isang organisasyong pang-mag-aaral na may adbokasiyang mapanatili ang mga pamanang Klasikal at Transisyunal na Panahon sa paniniwalang malaki angkahalagahan nito sa kasalukuyanAudience Pinuno ng UNESCOSituation Ang “Parthenon” ay isang mahalagang pamana ng kabihasnang DRAFTGreece. Sa kasalukuyan hindi napagtutuunan ng pansin ang pangangalaga sa nasabing pamana. Dahil ditto, ikaw bilang isang mag-aaral na miyembro ng isang organisasyong may adbokasiyang mapangalagaan ang mga pamanang Klasikala t Transisyunal na Panahon ay susulat sa pinuno ng UNESCO upang mapagtuunan ng pansin ang pangnglaga sa Parthenon.April 1, 2014PerformanceProduct/ Letter of appeal 125

Transisyon sa susunod na Modyul Bilang guro, ipaliwanang na binigyang-diin sa yunit na ito ang pagtalakaysa mga pangyayayari sa daigdig noong Klasikal at Transisyunal na Panahon.Sentro ang pagtalakay sa mga kontribusyon ng bawat kabihasnan at pangyayarisa pagbuo ng pandaigdigang kamalayan ng mga mag-aaral. Mahalagang ikintal sa isip ang mga bagay na natutuhan ng mga mag-aaraldahil makakatulong ito sa mas malalim na pag-unawa sa kasaysayan ngmundong kanilang ginagalawan. Mahalaga rin ang mga natalakay upangmapag-ugnay ang mga susunod na pangyayari sa kasaysayan patungo sakasalukuyang panahon DRAFTApril 1, 2014 126

Post- Assessment MatrixPAMANTAYANG PANGNILALAMAN: Naipamamalas ang pag-unawa sa kontribusyon ng mga pangyayari sa Klasikal atTransisyunal na Panahon at pagkabuo at paghubog ng pagkakakilalan ng mga bansa at rehiyon sa daigdigPAMANTAYAN SA PAGGANAP: Ang mag-aaral ay nakabubuo ng adbokasiya na nagsusulong ng pangangalaga atpagpapahalaga sa mga natatanging kontribusyon ng Klasikal at Transisyunal na Panahon na nagdulot ng malakingimpluwensiya sa pamumuhay ng tao sa kasalukuyan. Nailalarawan kung MC ITEM CORRECT ANSWER C. polis DRAFTbakit tinawag naLevels of What will I assess?Assessment Ang sinaunang kabihasnang Greece ay binubuo Knowledge ng mga lungsod-estadong malaya at may lungsod-estado ang sariling pamahalaan. Nakasentro din ang buhay mga “polis”. ng mga tao sa isang lungsod. Ano ang tawag sa April 1, 2014mga lungsod-estado na ito? A. barangay B. pamahalaan C. polis D. republic Nasusuri ang Ang sinaunang Greece ay binubuo ng iba’t ibang B. Ang Greece ay nasa kaugnayan ng lungsod-estado. na malaya sa isa’t isa at may timog na dulo ng Balkan heograpiya sa sariling pamahalaan. Alin sa mga sumusunod Peninsula sa Silangan ng pagkakatatag ng mga ang dahilan ng pagkakatatag ng hiwa-hiwalay na Europe na isang mabundok lungsod-estado ng lungsod-estado sa sinauanang Greece? na lugar. sinaunang Greece. A. Iba- iba ang pinagmulan ng mga sinaunang mamamayan ng Greece na naging dahilan ng 127

pagtatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod-estado. B. Ang Greece ay nasa timog na dulo ng Balkan Peninsula sa Silangan ng Europe na isang mabundok na lugar. C. Mahahaba ang mga daungan ng Greece na naging dahilan ng pagkakaroon ng maraming mangangalakal sa bawat lungsod-estado. D. Iba’t iba ang kulturang nabuo sa Greece na naging dahilan ng iba’t ibang kabihasnang umusbong dito.Nasusuri ang mga Suriin ang sumusunod na timeline tungkol sakaganapan sa mga Kabihasnan sa America.kabihasnang KlasikalDRAFTng America Mga Kabihasnan sa America1200- 200-700 250-900 900-1100 1200-1521 1300-1525April500 B.C.E. 2014C.E. C.E. 1,C.E. Maya ToltecOlmec Teotihuacan Aztec Inca Alin sa mga kabihasnan sa America ang A. Kabihasnang Olmec umusbong noong panahong Pre-historic? A. Kabihasnang Olmec B. Kabihasnang Maya C. Kabihasnang Aztec D. Kabihasnang Inca 128

Nasusuri ang buhay Para sa bilang na ito, suriin ang kasunod na B. Pagsasakasa Europe noong larawan:Panahong Medieval:,Piyudalismo,Manorialismo, angPag-usbong ng mgaBagong Bayan atLungsod DRAFTApril 1, 2014Batay sa larawan, ano ang pangunahing gawaing pangkabuhayan sa loob ng isang Manor? A. Pakikipagkalakalan B. Pagsasaka C. Paglilingkod sa may-ari ng lupa D. Paggawa ng iba’t ibang kasangkapan 129

Nasusuri ang buhay Para sa bilang na ito, suriin ang graph sa ibaba:sa Europe noongPanahong Medieval:, C. 800, 1000, at 1500 C.E.Piyudalismo, 4Manorialismo, ang 5Pag-usbong ng mga 4Bagong Bayan atLungsod 0 3 Bilang ng populasyon sa milyon 5 3 0 2 DRAFT51 2 0 0 1 5April 1, 20145 0 0 0 20 40 60 80 100 120 Taon 0– 0 0 0 Common Era (C.E.) Isa sa mga epekto ng pag-unlad ng sistema ng pagsasaka noong unang bahagi ng Panahong Medieval ang pagtaas ng populasyon. Batay sa graph, sa anong mga taon ito naganap? A. 1000 at 1500 C.E. B. 800 at 1000 C.E. C. 800, 1000, at 1500 C.E. D. 600, 800, at 1000 C..E. 130

Process/ Nasusuri ang iba’t Suriin ang kasunod na larawan: Skills ibang aspekto ng Kabihasnang Klasikal ng Greece DRAFT Makikita sa larawan ang mga patunay ng maaas April 1, 2014na kaalaman ng mga Greek sa larangan ng D. Naitatag ng mga Greek Astronomiya. Anong kongklusyon ang maaaring ang pundasyon ng kaalaman mabuo batay sa larawan? sa astronomiya noong Panahong Hellenistic. A. Nagsilbing batayan ng kaalaman sa Astronomiya ng mga Greek ang paniniwala sa iba’t ibang diyos. B. Nagmula sa mga Greek ang lahat ng kaalaman tungkol sa Astronomiya. C.Natutuhan ng mga Greek ang kaalaman sa Astronomiya mula sa mga Roman. D. Naitatag ng mga Greek ang pundasyon ng kaalaman sa astronomiya noong Panahong Hellenistic. 131

Suriin ang sumusunod na pahayag: A. Ang kapangyarihan ay nasa kamay ng lahat ng “ Our constitution is called a democracy because mamamayan hindi lamang power is in the hands not of a minority but of the ng iilan. whole people. When it is a question of settling private disputes, everyone is equal before the law;…” - PERICLES Funeral Oration Batay sa pahayag, ano ang kahulugan ng demokrasya, ayon kay Pericles? DRAFTA. Ang kapangyarihan ay nasa kamay ng lahat ng mamamayan hindi lamang ng iilan. B. Ang pagpapatupad ng batas ay batay sa kalagayan ng tao sa lipunan.April 1, 2014C. Nakabatay sa mayayaman ang pagpapatupad ng batas. D. Malayang naipapahayag ng mga mamamayan ang kanilang saloobin tungkol sa pamahalaanNaipaliliwanag ang Tunghayan at suriin ang larawanmga mahahalagangpangyayari sakabihasnang klasikalng Rome (mula sasinaunang Romehanggang sa tugatog 132

at pagbagsak ng A. Ipinakikita ng larawanImperyong Romano). ang alamat kung paano nagsisimula ng Rome DRAFThttp://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6 a/She-wolf_suckles_Romulus_and_Remus.jpg Ano ang kahalagahan ng ipinapakita ng larawan sa kasaysayan ng Rome?April 1, 2014A. Ipinapakita ng larawan ang alamat kung paano nagsimula ng Rome. B. Ang larawan ay simbolo ng diyos na sinasamba ng mga Roman. C. Malikhain ang ambag ng mga Roman sa sining. D. Nagmula ang mga Roman sa isang makapangyarihang lobo.Nasusuri ang Ang mga pulo sa Pacific ay napaliligiran ng mga D. pangingisda anyong tubig. Batay sa pahayag, ano angkabihasnang klasikal maaaring gawaing pangkabuhayan ng mga mamamayan dito?ng mga pulo sa A. pagsasakaPacific. 133

B. pakikipagkalakalan C. pangangaso D. pangingisdaNasusuri ang mga “Ang mga tagapagmana ni Charlemagne ay .C. Upang mapanatili angkaganapang kulang sa mga katangian ng pamumuno na kaayusan at pagsunod sanagbigay-daan sa kailangan upang mapanatili ang batas at batas, kailangangpagkakabuo ng “Holy kaayusan sa Kanlurang Europe”. Ano ang magkaroon ng maayos naRoman Empire”. mahihinuha sa pahayag? pinuno. A. Ang mahinang pamumuno ay karaniwang nangyayari sa kasaysayan. B. Nangangailangan ng maayos na DRAFTtagapagmana ang imperyong pinalakas ni Charlemagne. C. Upang mapanatili ang kaayusan at pagsunod sa batas, kailangang magkaroon ng maayos na pinuno. D. Nagwakas ang imperyo ni Charlemagne sa kanyang pagkamatay. Tunghayanat suriin ang diagram ukol sa uring panlipunan noong panahon ng Piyudalismo.Nasusuri ang uri ng B. Binubuo ng iba’t ibangtao sa sistemang uring panlipunan ang lipunang Piyudal.April 1, 2014Piyudalismo lord vassal serf 134

Ano ang mahihinuha sa diagram? A. Maraming mamamayan sa Europe noong panahon ng Piyudalismo. B. Binubuo ng iba’t ibang uring panlipunan ang lipunang Piyudal. C. Makapangyarihan ang lahat ng tao sa lipunan. D. Ang maharlika ang kinikilalang pinuno ng lipunang Piyudal. Nasusuri ang dahilan “Ang madalas na pagsalakay ng mga barbaro ay C. sa panahon ng kaguluhan, ang mga ng pagtatatag ng DRAFTnagbigay ligalig sa mga mamamayan ng Europe, tao ay naghahangad sistemang dahil dito ay hinangad lang lahat ang ng proteksyon Piyudalismo. pagkakaroon ng proteksyon kaya naitatag ang sistemang Piyudalismo”. Ano ang ipinapahiwatig ng pahayag? April 1, 2014E. magulo ang Europe dahil sa pagsalakay ng mga barbaro F. sa panahon ng kaguluhan, ang mga tao ay naghahangad ng proteksyon G. mahina ang pamahalaan noon kaya dumami ang mga grupong barbaro H. ang sistemang Piyudalismo ay sagot sa kahirapan sa buhay ng mga taoUnderstanding Nasusuri ang Ang sinaunang Greece ay binubuo ng iba’t ibang B. Ang Greece ay nasa kaugnayan ng timog na dulo ng Balkan heograpiya sa lungsod-estado. bawat lungsod-estado ay Peninsula sa Silangan ng pagkakatatag ng mga malaya sa isa’t isa at may sariling pamahalaan. Europe na isang mabundok lungsod-estado ng na lugar. Alin sa mga sumusunod ang dahilan ng pagkakatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod- 135

sinaunang Greece. estado sa sinauanang Greece? A. Iba- iba ang pinagmulan ng mga sinaunang mamamayan ng Greece na naging dahilan ng pagtatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod-estado. B. Ang Greece ay nasa timog na dulo ng Balkan Peninsula sa Silangan ng Europe na isang mabundok na lugar. C. Mahahaba ang mga daungan ng Greece na naging dahilan ng pagkakaroon ng maraming mangangalakal sa bawat lungsod-estado. D. Iba’t iba ang kulturang nabuo sa Greece na naging dahilan ng iba’t ibang kabihasangDRAFTNasusuri ang mgasalik sa pag-unlad ngkabihasnang Minoan umusbong dito. D. pakikipagkalakalan Ang kabihasnang Minoan ay nabuo sa Crete na napaliligiran ng tubig at may istratehikong lokasyon. Ano ang pangunahing gawaingat Mycenaean pangkabuhayan ng kabihasnan na naging dahilan ng kaunlaran nito? April 1, 2014A. pagsasaka B. pagmimina C. pagtatanim D. pakikipagkalakalanNaipaliliwanag kung Ang Rome ay naging isang makapangyarihang C. Nakontrol ng Rome angbakit naging lungsod. Natalo nito ang mga kolonyang Greek Mediterreneanmakapangyarihan ang sa timog. Maituturing na isa pang mahalagangRome sa tagumpay nito ang laban sa Carthage. Ano angMediterrenean. kahalagahan ng tagumpay ng Rome sa digmaang Punic laban sa Carthage? A. Lumawak ang teritoryo ng Rome. B. Naging makapangyarihan ang Rome sa Italy C. Nakontrol ng Rome ang Mediterrenean. D. Maraming sundalo at mamamayan ng Rome ang umunlad ang buhay. 136

Nasusuri ang mga Sentro ng bawat lungsod ng kabihasnang Maya C. Sentro ng bawat lungsod-kaganapan sa ang isang piramide na ang itaas na bahagi ay estado ng kabihasnang Mayakabihasnang klasikal dambana para sa diyos. Ano ang ipinahihiwatig ang pagpapahalaga sang America. nito? relihiyon. A. Binubuo ng lungsod-estado ang kabihasnang Maya. B. May kaayusang panlipunan ang bawat lungsod-estado ng kabihasnang Maya. C. Sentro ng bawat lungsod-estado ng kabihasnang Maya ang pagpapahalaga sa relihiyon.DRAFTNaipaliliwanag angmga kaganapan sa D. Maunlad at mapayapa ang bawat lungsod- A. Pinahahalagahan ni estado ng kabihasnang Maya. Mansa Musa ang Sa panahon ng paghahari ni Mansa Musa, ang Gao, Timbuktu, at Djenne ay naging sentro ngmga klasikal na karunungan at pananampalataya. Ano ang karunungan.kabihasnan sa Africa mahihinuha batay dito? A. Pinahahalagahan ni Mansa Musa ang karunungan. B. Maunlad ang mga lungsod ng imperyong Mali C. Makapangyrihang imperyo ng Africa ang MaliApril 1, 2014(MaliatSonghai). D. Ang mali ay tagapagmana ng imperyong GhannaNaipaliliwanag ang Noong 1089 C.E.,sinakop ng mga Seljuk Turk A. taimtim na hangaringmga dahilan at bunga ang Jerusalem at ipinagbawal ang pagpasok ng mabawi ang “Banal nang mga krusada sa mga Kristiyano dito. D ahil sa pangyayaring ito, Lupain” sa kamay ng mgaGitnang Panahon nanawagan ng Krusada si Pope Urban II. Alin Seljuk Turks sa mga sumusunod ang pinakamabigat na dahilan ng pagtugon sa panawagang ito? A. taimtim na hangaring mabawi ang “Banal na 137

Lupain” sa kamay ng mga Seljuk Turks B. sabik sa mapanganib na pakikipagsapalaran ang mga Europeo C. nais nilang takas an ang mga responsibilidad sa kanilang lugar D. malaking halaga ang kapalit ng pagsali ng mga Europeo sa KrusadaNasusuri ang buhay Ang Piyudalismo ay isang sistemang sosyo- D. Magkaloob ng serbisyongsa Europe noong pulitikal na nakabatay sa pagmamay-ari ng lupa. pangmilitar sa lord.Gitnang Panahon: Kinapapalooban ito ng kumplikadong relasyonManorialismo,Piyudalismo, ang pag-usbong ng mgabagong bayan atDRAFTlungsod. ng vassal at lord. Alin sa mga sumusunod ang pangunahing tungkulin ng vassal sa lord? A. Maghanap ng pantubos kung mabihag ang lord. B. Maghanap ng mapapangasawa ng anak ngApril 1, 2014lord. C. Maghanda ng seremonya sa pagiging knight ng lord. D. Magkaloob ng serbisyong pangmilitar sa lord.Nasusuri ang buhay Ang pagtuklas ng bagong pamamaraan ng A. Dumami ang bilang ngsa Europe noong pagsasaka ay nagdulot ng pagdaragdag ng populasyon.Gitnang Panahon: produksyon ng pagkain. Ano ang epekto nito saManorialismo, populasyon?Piyudalismo, ang pag-usbong ng mga A. Dumami ang bilang ng populasyon.bagong bayan at B. Maraming umunlad ang pamumuhay.lungsod. C. Maraming mamamayan ang nagkasakit. D. Umunlad ang mga pamayanan at lungsod. 138

DRAFTApril 1, 2014 139

MODYUL 3: ANG PAG-USBONG NG MAKABAGONG DAIGDIG: ANG TRANSPORMASYON TUNGO SA PAGBUO NG PANDAIGDIGANG KAMALAYAN PANIMULA Sa Modyul na ito, mauunawaan ng mga mag-aaral ang pag-usbong ng makabagong daigdig bunsod ng paglaganap ng mga kaisipan sa siyensiya, pulitika at ekonomiya tungo sa pagbuo ng pandaigdigang kamalayan. Ang mga pagbabago ng kamalayan sa paglakas ng Europe, paglawak ng kapangyarihan nito at pagkamulat sa mga bagong kaalaman at ideya ang siyang nagdulot ng transpormasyon ng daigdig. Inaasahang sa pagsagot at pagkumpleto sa bawat gawain ay naipahahayag ng mag-aaral ang pagpapahalaga sa mga mahahalagang kaganapan ng kasaysayan na maiuugnay nila sa sarili upang maunawaan ang kabuluhan ng pagbakas sa kasaysayan. Napakahalaga nito sapagkat ang nakaraan ay susi ng kasalukuyan at gabay sa hinaharap.Gayundin, matutukoy ng mga mag-aaral ang salik sa paglakas ng Europe at paglawak ng kapangyarihan nito. Mabibigyang halaga nila kung paano sila namulat sa mgaDRAFTbagong ideya at kung paano nakaimpluwensiya ang pag-usbong ng makabagong daigdig sa transpormasyon sa makabagong panahon ng mga bansa at rehiyon sa daigdig tungo sa pagbuo ng pandaigdigang kamalayan. Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa nagging transpormasyon tungo sa makabagong panahon ng mga bansa at rehiyon sa daigdig bunsod ng paglaganap ng mga kaisipan sa siyensiya, Politika at ekonomiya tungo sa pagbuo ng pandaigdigang kamalayan.April 1, 2014Pamantayan sa Pagganap: Ang mag-aaral ay Kritikal na nakapagsusuri sa nagging implikasyon sa kaniyang bansa,komunidad, at sarili ng mga pangyayari sa panahon ng transpormasyon tungo sa makabagong panahon. Mga Aralin at Sakop ng Modyul: Aralin 1: Paglakas ng Europe Aralin 2: Paglawak ng Kapangyarihan ng Europe Aralin 3: Pagkamulat 140

Sa Modyul na ito, inaasahang matututunan ng mga mag-aaral ang mgasumusunod:Aralin 1  Nasusuri ang konsepto ng bourgeoisie, merkantilismo, national monarchy, renaissance, simbahang Katoliko at mga pangyayari sa repormasyon o Nabibigyang- kahulugan ang bourgeoisie, merkantilismo, national monarchy, renaissance at repormasyon o Naiisa-isa ang mga salik na nagpausbong sa bourgeoisie, merkantilismo, national monarchy, renaissance at repormasyon o Naiuugnay ang mga konseptong nabanggit sa pagsusuri ng kasalukuyang panahon DRAFT Napahahalagahan ang kontribusyon sa daigdig ng bourgeoisie, merkantilismo, national monarchy, renaissance, simbahang katoliko at repormasyon o Naipaliliwanag ang kontribusyon ng bourgeoisie, merkantilismo, national monarchy, renaissance,April 1, 2014simbahang katoliko at repormasyon sa pag-unlad ng daigdigAralin 2  Nasusuri ang unang yugto ng imperyalismo at kolonisasyon sa Europe o Naipaliliwanag ang kahulugan ng imperyalismo at kolonisasyon o Napaghahambing ang imperyalismo at kolonisasyon  Natataya ang mga dahilan at epekto ng unang yugto ng imperyalismo at kolonisasyon sa Europe o Naiisa-isa ang dahilan at epekto ng imperyalismo at kolonisasyon o Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng imperyalismo at kolonisasyon  Nasusuri ang mga kaganapan at epekto ng Rebolusyong Siyentipiko, Pangkaisipan (Enlightenment), at Industriyal o Naipaliliwanag ang mga salik na nagbigay-daan sa pag-usbong ng Rebolusyong Siyentipiko, Pangkaisipan, at Industriyal o Natataya ang implikasyon ng ng Rebolusyong 141

Siyentipiko, Pangkaisipan, at Industriyal  Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng Ikalawang Yugto ng Imperyalismo o Natatalakay ang dahilan at bunga ng Ikalawang Yugto ng Imperyalismo o Naipaliliwanag ang ibinunga ng Ikalawang Yugto ng Imperyalismo sa mananakop at sinakop o Naibibigay ang saloobin tungkol sa bunga ng imperyalismoAralin 3  Naipaliliwanag ang kaugnayan ng Rebolusyong Pangkaisipan sa Rebolusyong Pranses at Amerikano o Naipaliliwanag ang Rebolusyong Pranses at Amerikano o Nauugat ang mga pangyayaring nagtulak sa Rebolusyong Pranses at Amerikano DRAFTo Naihahambing ang mga dahilan at bunga ng Rebolusyong Pranses at Amerikano o Naiuugnay ang mga pangyayaring ito sa mga kaganapang politikal sa kasalukuyanApril 1, 2014 Naipahahayag ang pagpapahalaga sa pag-usbong ng konsepto ng Nasyonalismo sa Europe at iba’t ibang bahagi ng daigdig o Naibibigay ang kahulugan ng nasyonalismo o Naipaliliwanag ang mga manipestasyon ng nasyonalismo o Naiisa-isa ang dahilan at implikasyon ng pag-usbong ng nasyonalismo sa Europe at iba’t ibang bahagi ng daigdig o Nasusuri ang nagbabagong anyo ng nasyonalismo sa iba’t ibang bahagi ng daigdig 142

Panimulang Gawain 1. Ipabasa at ipaunawa sa mga mag-aaral ang Panimula at mga Gabay na Tanong sa Learner’s Materials (LM). 2. Ipatukoy ang mga aralin at saklaw ng Yunit. 3. Ipaunawa ang Tsart ng mga Inaasahang Matututuhan sa Yunit. 4. Ipasagot ang Paunang Pagtataya. ARALIN 1: Paglakas ng Europe ALAMIN: Sa bahaging ito, ng aralin ay sisikapin ng guro na ipatuklas sa mga mag-aaralang mahahalagang konsepto at kaganapan sa paglakas ng Europe.Lilinangin ng guroang mga dating kaalaman at pag-unawa ng mga mag-aaral. Gamitin ang iba’t ibangkasanayan upang makuha ang mga bagong kaalaman na may kaugnayan sapaglakas ng Europe. Bibigyang-diin ang mga salik na nagbigay-daan sapanunumbalik ng lakas ng Europe. Ang mga koneptong Bourgeoisie, Merkantilismo,National Monarchy, Renaissance at Repormasyon ay pagtutuunan ng pagtuklas saDRAFTaraling ito. Sisikapin ding masagot ang mga katanungang may kaugnayan sabahaging ginampanan ng paglakas ng Europe sa transpormasyon ng daigdig. Bilangguro, ihanda ang mga mag-aaral sa pagtupad at pagsasagwa ng mga gawain saAprilaralin. 1, 2014 Gawain1. Word Hunt Ang gawaing ito ay naglalayong matukoy ang kaalaman ng mga mag-aaral tungkol sa mga salik sa paglakas ng Europe. Panuto: 1. Ipahanap at pabilugan sa puzzle box ang mga terminong tinutukoy sa direksyong pahalang at pababa. Gamitin ang una at huling letra ng salita upang maging gabay sa paghahanap. 2. Ipakumpleto rin ang mga salita sa ilalim ng puzzle box. 3. Ipaalala sa mga mag-aaral na hindi inaasahang mahahanap ang lahat ng mga salita na may kaugnayan sa aralin. Hikayatin sila na magbigay ng sariling pagkaunawa tungkol sa mga salitang nahanap. 143

A L AME R K A N T I L I SMOD I MBSE TNA TSE TORPV S I O L P ROT SE T OR PRC O K A T O L I K OW H P S E IEMDK ER A L S EAR L K E ST S KUYMT T APT K NGPRN I R S F A GUMOY A S OOUMN LWC S B S N RB N C T R KP A T P L Y A S HREO P Y UGE M Y MB O U RG EO I S I E ARU L REN A I S SAN CE S PY H CR A NOM L ANO I T A N1. B____________R Nagmamay-ari o namamahala ng bangko2. B____________E Panggitnang uri ng mamamayan sa Europe3. E____________E Pangalawa sa pinakamaliit na kontinente ng daigdig4. H____________O Isang kilusang kultural na ang saloobin sa buhay ay panunumbalik at pagbibigay- halaga sa kulturang klasikal ng Griyego at Romano5. K____________O Ito ay nangangahulugang “universal”DRAFT6. M____________O Sistemang ekonomiko na nakabatay sa konseptong ang yaman ng bansa ay nasa dami ng ginto at pilak7. N____________L Dahil sa pagkatatag nito ay muling lumakas ang kapangyarihan ng M____________Y hari8. P____________E Mga tumutol o sumalungat sa Katolisismong Romano9. R____________E Nangangahulugan itong “muling pagsilang”10. R____________N Krisis sa relihiyon na ang mga bansang Katoliko ay yumakap sa ibang relihiyonApril 1, 2014MgaSalitangHahanapin:1. BANKER 6. MERKANTILISMO2. BOURGEOISIE 7. NATIONAL MONARCHY3. EUROPE 8. PROTESTANTE4. HUMANISMO 9. RENAISSANCE5. KATOLIKO 10. REPORMASYONMatapos matukoy ng mga mag-aaral ang mga salitang may kaugnayan sa aralin,hikayatin silang bumuo ng konsepto na maiuugnay sa paglakas ng Europe satulong ng mga salitang kanilang nahanap. Isulat ito sa rectangle callout. Para sahigit na pag-unawa sa bahaging ito ng aralin, gamitin ang mga pamprosesongtanong. 144

Halimbawa ng konseptong maaaring mabuo: Ang BOURGEOISIE, MERKANTILISMO, NATIONAL MONARCHY, RENAISSANCE, REPORMASYON ay mga salik na nagpalakas sa Europe. Hikayatin ang mga mag-aaral na bumuo ng sari-sariling konsepto.DRAFTPamprosesong tanong Ipasagot ang mga sumusunod: 1. Ano-ano ang iyong nahanap at nabuong mga salita? 2. Batay sa mga salitang iyong nahanap at nabuo, alin sa mga ito ang inakala mong malaki ang kaugnayan sa paglakas ng Europe? Bakit mo nasabi iyon? 3. Paano mo nabuo ang sariling konsepto o kaisipan mula sa mga salitang iyong pinagsama-sama? Ano-ano ang naging batayan moApril 1, 2014upang mabuo ang kaisipan? Gawain 2. Kilalanin mo! Panuto: Magpakita sa mag-aaral ng mga larawang may kaugnayan sa mga salik sa paglakas ng Europe. Magagamit din ang mga mungkahing larawan. Ipasuri ito sa mga mag-aaral. Pagkatapos ay ipasulat ang kanilang nalalaman tungkol sa mga larawan. Maging handa sa anumang magiging katanungan ng mga mag-aaral hinggil sa bawat larawan. Tiyaking magagabayan sila sa gawaing ito. ____________________________________________________ ____________________________________________________ _________________________________________________ 145

_______________________________________________ _______________________________________________ _______________________________________________ ___________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ _________________________________________________ _______________________________________________ _______________________________________________ _______________________________________________DRAFT___________________________________________ _________________________________________________ _________________________________________________April 1, 2014_________________________________________________ ________________________________________________ ________________________________________________ ________________________________________________ ____________________________________________ Pagkatapos masuri ang mga larawan, pasagutan sa mga mag-aaral ang pamprosesong mga tanong para sa mas malinaw na pagsusuri ng kaalaman. 146

Pamprosesong tanong Ipasagot ang mga sumusunod: 1. Sino-sino ang ipinakikita sa mga larawan? 2. Mayroon ka bang kilala na katulad ng nasa larawan? 3. Sa anong panahon kaya ng kasaysayan sila nagmula at nakilala? 4. May naitutulong bas a kasalukuyan ang mga nasa larawan? Patunayan.Pandagdag na gawain:Maaaring magpagawa pa ang guro ng ibang gawaing na pupukaw sa interes atsusukat sa nalalaman ng mag-aaral sa aralin. Maaaring maglaro ng Pinoy Henyo oCharade para masukat ang mga dating kaalaman tungkol sa paglakas ng Europe.Mga salitang maaaring gamitin sa Pinoy Henyo o Charade:1. monarkiya2. mangangalakal3. simbahan4. papaDRAFT5. humanismo Gawain 3. Think-Pair-Share! Ang gawaing ito ay naglalayong matukoy ang kaalaman ng mga mag-April 1, 2014aaral tungkol sa paglakas ng Europe. Makatutulong ang gawaing ito sa mga isasagawang talakayan sa bahagi ng PAUNLARIN Panuto: 1. Gamitin ang THINK-PAIR-SHARE CHART upang matukoy ang mga pang- unang kaalaman ng mga mag-aaral sa aralin. 2. Pagtambalin ang dalawang mag-aaral at ipakopya sa magkaibang papel ang nakahandang template. 3. Sabay pasagutan sa magkapareha ang isang tanong. 4. Ipakikita ng magkapareha ang kanilang sagot sa isa’t isa at pagsasamahin ito upang mabuo ang isang ideya. 5. Ipatala sa kahon ang pinagsamang ideya. 147

TANONGAN SA ARALIN AKING KASAGUTAN AKING KAPAREHA (Sagot ng Mag-aaral) (Sagot ng Kapareha)Paano nakaapekto ang paglakas ngEurope sa transpormasyon tungo sa PINAGSAMANG IDEYAmakabagong panahon ng mga bansaat rehiyon sa daigdig at sa pagbuo ng (Sagot ng Magkapareha)pandaigdigang kamalayan? (Sa bahaging ito isusulat ng magkapareha ang kanilang pinal na kasagutan pagkatapos ng aralin) Mga Sanggunian/ Batayan (Tala ng mga babasahing pinagkunan ng impormasyon, website at iba pa) DRAFTPaalala: Iwanang blangko ang dalawang kahon sa itaas (pinal na kasagutan at mga pinagbatayan o sanggunian). Sasagutin ito ng mga mag-aaral pagkatapos ng talakayan ng aralin. M g aApril 1, 2014SPagkatapos kaugnay ng masuri ang dating kaalaman ng mga mag- aaral tungkoal sa mga konseptong paglakas ng Europe, ihanda sila sa pagtalakay ng mga bdnaaabtginuogoaunggntgkmakaaalhtaaamnhuaannlaggananansgatiumistuippgoamrnmanagssymaongamtumgnaaggkboaalagdroiatonl..gKHinkuaamkaaalanilmadnaagnnaggnmgmamsaaatusgtuourtki laaannsgganmmggaaat matutuntuhan sa susunod na bahagi ng aralin. i a n /BPaAUNLARINta Sa bahaging ito, maaari nang magsagawa ng pagtalakayy tungkol sa paglakas ng Europe. Inaasahang lilinangin ng guro anga mga bagong kaalaman upang maibahagi at maipaunawa ito sa mgan mag-aaral. Ang mga nabuong katanungan sa unang bahagi ng( NATIkMNaosIdTayOguu!ltaanyatmpualginwgawbaasbtaol.ikan upang mabigyan ng makabuluhangGAWIaTN langm 148gaba

Hikayatin ang mga mag-aaral na makiisa at gawin ang mga sumusunod nagawain tungkol sa aralin.Gawain 4. Pamana ng Nakaraan! Ang gawaing ito ay balik-aral sa nakaraang aralin at paghahanda sapagtalakay ng bagong paksa.Panuto: Ipasuri sa mga mag-aaral ang diagram at pasagutan ang pamprosesong tanong.DRAFTAprilDiagram Blg. 1.1 1, 2014Halaw mula sa Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat Para sa Pamprosesong tanong Ikatlong Taon) nina Vivar et.al, pahina 1561. Sa mga pamanang inilahad sa dayagram, alin sa mga ito ang inaakala mong pinakamahalaga? Bakit?2. Sa iyong palagay, paano makaaapekto ang mga pamanang ito sa paglakas ng Europe?Gawain 5. Burgis ka!Proseso ng Gawain: 1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto ng aralin. Maaari ring ipabasaang mga karagdagang teksto sa aralin, o manaliksik sila tungkol sa paksangBourgeoisie. Mga Karagdagang Sanggunian: Kasaysayan ng Daigdig nina Teofista L. Vivar et’ al pp.159 - 160 Kasaysayan ng Daigdig nina Grace Estela C.Mateo et’ al pp. 209 - 211 Ease Modyul 10 149

2. Matapos mabasa ng mga mag-aaral ang teksto, ipakumpleto sa kanilaang hinihinging impormasyon ng cloud call out at concept map. Hikayatin silangibahagi sa klase ang kanilang sagot sa concept map. Ang mga Bourgeoisie ay ____________ ________________________________ ________________________________DRAFTPAGLAKAS NG MGA BOURGEOISIEAprilSino-sino ang 1, 2014Katangianngmga Bourgeoisie? Bourgeoisie _______________  Halaga sa Lipunan  (Noon at Ngayon)   ________________   _______________ ________________  _______________ ________________ _______________ ________________ _______________ ________________ _______________ ________________ _______________ ________________ _______________ ________________Dahilan ng Paglakas ng Eu_r_o_p_e_________E_p_ekto sa _P_ag_l_a_ka_s_n_g_E__u_ro_p_e__ _________ ________________ __________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________________________ __________________ 150

Magpagawa ng maikling talakayan tungkol sa naging kasagutan ng mga mag-aaral. Pagkatapos ay ipasagot ang mga pamprosesong tanong para sa mas malalim na pag-unawa sa paksa. Pamprosesong tanong 1. Sino-sino ang itinuturing na kabilang sa pangkat ng bourgeoisie? 2. Ano-ano ang katangian ng bourgeoisie? 3. Ano ang naging papel nila sa paglakas ng Europe? 4. Sino ang maituturing na Bourgeoisie sa kasalukuyan? 5. Sa kasalukuyan paano nakatutulong ang bourgeoisie sa ating bansa at maging sa daigdig? Gawain 6. Magbasa at Unawain! Panuto 1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto tungkol sa Merkantilismo. Mababasa rin ang karagdagang teksto. DRAFTMga Karagdagang Sanggunian: Kasaysayan ng Daigdig nina Teofista L. Vivar et’ al pp.161-163 Kasaysayan ng Daigdig nina Grace Estela C.Mateo et’ al pp. 211-212 Ease Modyul 10 2. Ipasagot din ang pamprosesong mga tanong sa ibaba upang masApril 1, 2014malalim na matalakay ang mga konseptong kaugnay ng merkantilismo. Pamprosesong tanong 1. Batay sa mga kaisipan at konseptong nabasa sa teksto, ano ang kahulugan ng merkantilismo? 2. Bakit sinasabing hindi lamang pang-ekonomiya kundi pampolitika rin ang layunin ng merkantilismo? 3. Paano nagsimula at nakatulong ang merkantilismo sa paglakas ng Europe? 4. Mayroon pa bang merkantilismo sa kasalukuyan? Patunayan. 5. Pabor ka ba na ito ang gamiting sistemang pang-ekonomiya sa ating bansa? Sa daigdig? Bakit? 151

Gawain 7. Hagdan ng Pag-unawa! Panuto: 1. Sa tulong ng Ladder Diagram, ipasulat sa mga mag-aaral ang mga pangyayari sa pagtatatag ng National Monarchy. Gamitin ang teksto sa aralin upang makakuha ng mga impormasyon. Basahin din ang mga karagdagang sanggunian para sa mas malawak na kaalaman. Mga Karagdagang Sanggunian: Kasaysayan ng Daigdig nina Teofista L. Vivar et’ al pp.163-165 Kasaysayan ng Daigdig nina Grace Estela C.Mateo et’ al pp. 212-214 Ease Modyul 10 2. Tumawag ng ilang mag-aaral para ilahad ang kanilang kasagutan. Hikayatin din ang klase na magbigay ng sariling puna o karagdagang kaalaman. 3. Gamitin ang pamprosesong mga tanong upang matalakay at maproseso ang DRAFTgawaing ito.April 1, 2014PAGTATATAG NG NATIONAL MONARCHY 152

Pamprosesong tanong 1. Ano-ano ang salik na nagpabago sa konsepto ng monarkiya at nagpalakas sa kapangyarihan ng hari? 2. Ano-anong bansa sa kasalukuyan ang pinamumunuan pa rin ng hari at reyna? 3. Paano nakatulong ang nation-state sa paglakas ng Europe? 4. Kung ikaw ang tatanungin, pabor ka ba na hari at reyna ang mamuno sa ating bansa? Bakit? Gawain 8. Discussion Web PANUTO: 1. Ipasuri ang papel na ginampanan ng simbahang Katoliko sa paglakas ng Europe, batay sa teksto at mga reperensiya. Maaari ring dagdagan ang kaalaman sa tulong ng mga karagdagang sanggunian. Mga Karagdagang Sanggunian: DRAFTKasaysayan ng Daigdig nina Teofista L. Vivar et’ al pp.168-170 Kasaysayan ng Daigdig nina Grace Estela C.Mateo et’ al pp. 215-216 Ease Modyul 10 2. Pagkatapos basahin ang teksto, pangkatin ang mga mag-aaral sa lima na may parehong bilang sa bawat pangkat. Maging malikhain sa pagpapangkat upang mabigyan ng pagkakataong magkasama-sama sa isang pangkat ang mga mag-aaral na hindi nagiging bahagi ng isang pangkat. Maaaring mag draw lots o gumamit ng ibang paraan saApril 1, 2014palagay ng guro ay magreresulta sa pagkakaroon bagong miyembro sa bawat pangkat. 3. Talakayin ang tanong at bumuo ng ebidensiya o suporta sa panig ng Oo at Hindi. 4. Ipasuri ang tanong at itala ang mga impormasyon at pahayag ng bawat miyembro ng bawat pangkat sa posisyon ng Oo o Hindi. 5. Magtulungan ang pangkat sa pagbuo ng dahilan at konklusiyon. 6. Pumili ng tagapagsalita para maibahagi ang pananaw ng grupo sa buong klase. Magkaroon ng talakayan pagkatapos ng gawain upang maging malinaw ang mga konseptong may kinalaman sa paksa. Gamitin ang pamprosesong mga tanong bilang gabay. 153

Pamprosesong tanong 1. Ano ang naging papel ng Simbahan sa paglakas ng Europe?DRAFT2. Bakit mahalaga ang impluwensiya ng Simbahan sa paglakas ng Europe? 3. Paano nakatulong ang Simbahan sa paglakas ng Europe at transpormasyon ng daigdig? 4. Malaki pa rin ba ang impluwensiya ng Simbahan sa kasalukuyan? Patunayan.April 1, 2014Tayain ang katatapos na gawain gamit ang rubric sa ibaba:CRITERIA 3 2 1Nilalaman Tama at malawak Tama, ngunit Kulang na kulang ang saklaw limitado ang ang saklaw. saklaw.Pag-uugali at Asal Masigla at buong Lumahok ngunit Marami ang na ipinakita pusong lumahok napilitan lamang hindi lumahok at nagbahagi ng Presentasiyon ang paglahok Walang kaayusan mga ideya Maayos ngunit Maayos at walang may ilang mali maliPaalala: Ang gawaing ito ay maaaring irekord at bigyan ng marka. 154

GAWAIN 9. Oo o HindiI!Panuto: Pagkatapos ng matalakay ang mga salik sa paglakas ng Europe,tatayain ng gawaing ito kung naunawaan ng mga mag-aaral ang mahahalagangkonseptong tinalakay. Kung naunawaan, ilalagay ang thumbs up sign sa bahaging OO (naunawaan) at kung hindi, ilagay thumbs down sign sa HINDInaunawaan. Maaaring ipabasa ng guro ang pahayag na naglalaman ng konseptosa aralin bago idikit ng mag-aaral ang sign. Itala ng guro ang naging resulta nggawain upang matukoy ang mga konseptong kailangan pang balikan o kungmaaari nang magpatuloy sa aralin. KONSEPTO/ KAALAMAN OO HINDI (NAUNAWAAN) (NAUNAWAAN)1. Ang bourgeoisie ay binubuong mga mamamayang kabilang saDRAFTpanggitnang uri ng lipunan.2. Dahil sa impluwensiya ngbourgeoisie, nasimulan ang mga reporma sa pamahalaan. 2014 3. Ang merkantilismo ay isang sistemang pang-ekonomiya naApril 1,lumaganap sa Europe atnaghangad ng maraming ginto atpilak bilang tanda ng kayamanan atkapangyarihan ng bansa.4. Sa pagkawala ng kapangyarihanng mga panginoong maylupa, anghari ang nagsilbing pinuno atnagpatingkad sa pagtatatag ngnational monarchy.5. Ang simbahan ang nagsilbingtagapangalaga ng kalinangan saimperyo noong Panahong Medieval. 155

Gawain: DATA RETRIEVAL CHART (Ang gawaing ito ay para sa mga mag-aaral na hindi pa makauunawangmabuti sa mahahalagang konsepto ng aralin).Panuto: Pagkatapos matalakay sa mga salik sa paglakas ng Europe, ipasulat samag-aaral ang hinihinging mga impormasyong naging simula at bahagingginampanan ng mga salik na ito sa paglakas ng Europe. Magsagawa rin ngmaikling talakayan sa bahaging ito para sa paglilinaw ng mga konsepto ng aralin.Salik sa Paglakas ng Paano Sumilang/ Ginampanan sa Europe Nagsimula Paglakas ng Europe1. Bourgeoisie 2. MerkantilismoDRAFT3. National MonarchyApril 1, 20144.SimbahangKatoliko Gawain 10. Magtulungan Tayo! Panuto: 1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto hinggil sa Renaissance. Maaring basahin ang karagdagang teksto sa aralin. Mga Karagdagang Sanggunian: Kasaysayan ng Daigdig nina Teofista L. Vivar et’ al pp.165-168 Kasaysayan ng Daigdig nina Grace Estela C.Mateo et’ al pp. 218-225 Ease Modyul 11 156

2. Pangkatang pag-uulat: Hatiin ang mga mag-aaral sa apat na pangkat. Pareho ng bilang ng mga kasapi sa bawat pangkat. Ang mga mag-aaral ay mag-uulat ng mga impormasyong may kinalaman sa Renaissance,gamit ang mga tinukoy na paraan ng pag-uulat. Pangkat 1: Kahulugan ng Renaissance (Lecturete, gamit ang mga concept map) Pangkat 2: Salik sa Pagsibol ng Renaissance (Story Map) Pangkat 3: Ambag ng Renaissance sa Iba’t Ibang Lrangan (Multimedia presentation) Pangkat 4: Mga Kababaihan sa Renaissance (Simulation) 3. Magagamit ng mga mag-aaral ng mga tinukoy na pamamaraan ng pag- uulat. Kung marunong sa computer ang mga mag-aaral, hikayatin silang gumamit ng powerpoint presentation o anumang kahalintulad nito sa kanilang pag-uulat. 4. Pagkatapos ng mga presentasyon, palagyan ng datos ang concept definition map para sa mas malinaw na daloy ng impormasyon. Talakayin din ang aralin sa tulong ng pamprosesong mga tanong. CONCEPT DEFINITION MAP DRAFTApril 1, 2014 157

Pamprosesong tanong 1. Ano ang kahulugan ng Renaissance? 2. Ano-ano ang naging mga salik sa pag-usbong ng Renaissance? 3. Bakit sa Italy nagsimula ang Renaissance? 4. Ano ang naging epekto ng Renaissance sa pagkakaroon ng panibagong pagtingin sa politika, relihiyon at pag-aaral? 5. Sino-sino ang pangunahing tagapagtaguyod ng Renaissance? 6. Ano-ano ang mga naiambag ng Renaissance sa ating kabihasnan? 7. Sino-sinong kababaihan ang kilala sa panahong ito? 8. Ano-ano ang kanilang naging kontribusyon sa Panahon ng Renaissance? 9. Paano nakatulong ang Renaissance sa paglakas ng Europe? 10. Nagaganap pa rin ba ang mga pangyayari sa Panahon ng Renaissance sa kasalukuyan? Magbigay ng mga patunay. 11. Kung ikaw ay mabibigyan ng pagkakataon na mag-ambag ng anumang bagay sa ating bansa, anong bagay at saang larangan mo pipiliing makapagbahagi ng nito? Pangatuwiranan.Pandagdag na Gawain: Kung may oras pa sa pagproseso ng aralin, maaaring magsagawang ilan pang gawain hinggil sa paksa. Maaaring gawin ang SINO AKO! Ang mga mag-aaral ay babanggit ng mga ginawa ng mga kilalang indibidwal sapanahon ng Renaissance at huhulaan naman ito ng mga kamag-aral. Kung may naisipDRAFTpang gawain ang guro, maaari itong gawin ngunit bigyang-pansin ang oras na gugugulinsa aralin. Gawain: Talahanayan ng mga PamanaApril 1, 2014( Pantulong pa rin sa mga mag-aaral na may mga tanong o hindi malinaw ang pag-unawa sa paksang Renaissance.) Panuto: 1. Sa tulong ng mga kaalamang natutuhan sa teksto, kumpletuhin ng mag- aaral ang pangungusap hinggil sa Renaissance at sa mga naging pamana nito sa ating kabihasnan. Sundan ang halimbawa para sa maayos na pagsasagawa ng gawaing ito. 2. Sagutin din ang pamprosesong mga tanong upang mas malinaw na maunawaan ang aralin. Ang Renaissance ay ____________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ _______________________________________________________________________ 158

PERSONALIDAD LARANGAN AMBAG SA KABIHASNANHalimbawa:1. Leonardo Da Vinci Sining Mona Lisa at Last Supper Pamprosesong tanong Ipasagot ang mga sumusunod: DRAFT1. Ano ang naitulong ng mga pamanang ito sa kasalukuyang kabihasnan? 2. Bilang isang mag-aaral, paano mo bibigyang-halaga ang naging pamana ng Renaissance sa ating kabihasnan?April 1, 2014Gawain11. Palitan Tayo! Panuto: 1. Ipabasa sa mga mag-aaral ang teksto hinggil sa Repormasyon. Maaari ring basahin ang karagdagang teksto sa aralin. Mga Karagdagang Sanggunian: Kasaysayan ng Daigdig nina Teofista L. Vivar et’ al pp. 170-178 Kasaysayan ng Daigdig nina Grace Estela C. Mateo et’ al pp. 228 - 236 Ease Modyul 12 159