Araling Panlipunan Grade 9

Ipagawa ang Panghuling Pagsusulit. Pansining nasa bold letter angmga tamang sagot. Basahing mabuti ang bawat tanong at piliin ang wastong sagot mulasa mga pagpipilian. Titik lamang ng wastong sagot ang iyong isulat sasagutang papel.1. Isa sa limang tema ng heograpiya na tumutukoy sa kinaroroonan ngmga lugar sa daigdig (K)a. lokasyon c. paggalawb. lugar d. rehiyon2. Panahon sa kasaysayan ng daigdig kung kailan naganap angrebolusyong agrikultural o sistematikong pagtatanim (K)a. Mesolitiko c. Neolitikob. Metal d. PaleolitikoDRAFTa. China3. Ang kabihasnang nabuo sa pagitan ng dalawang ilog (K) c. Indusb. Egypt d. Mesopotamia4. Ang kabihasnang kinilala sa pagkakaroon ng unang urban o cityApril 1, 2014b. Egyptplanning o pagpaplanong panlungsod (K)a. China c. Indus d. Mesopotamia5. Suriin ang mapa at sagutin ang tanong tungkol dito. Greenlandhttp://www.outline-world-map.com/outline-transparent-world-map-b1b 59

Alin sa sumusunod ang maaaring maglarawan sa klima ng Greenland? (P/S) a. Tropikal na klima b. Maladisyertong init c. Buong taon na nagyeyelo d. Nakararanas ng apat na klima 6. Alin sa mga sumusunod ang nagpapakita ng pagkakaiba ng mga relihiyon noon sa mga pangunahing relihiyon sa kasalukuyan? (P/S) a. May sinasambang diyos ang kasalukuyang mga relihiyon. b. Walang pagkakaiba ang mga relihiyon noon at sa kasalukuyan. c. Walang sinusunod na mga tradisyon ang mga sinaunang relihiyon. d. Mas organisado ang mga doktrina o aral ng malalaking relihiyon sa kasalukuyan. 7. Bakit napalitan ng agrikultura ang pangangaso bilang paraan ng pagkuha ng pagkain ng mga tao noong panahong Neolitiko? (P/S) a. Mas mahirap ang pangangaso kaysa sa pagtatanim.DRAFTb. Nagkaroon ng palagiang suplay ng pagkain ang mga tao. c. Naging kaunti ang mga hayop na ginawang pagkain ng mga tao. d. Mas nasiyahan ang mga tao na kumain ng mga prutas at gulay sa halip na karne ng mga hayop.8. Aling pahayag ang may maling impormasyon tungkol sa panahongApril 1, 2014Paleolitiko?(P/S) a. Unang gumamit ng apoy ang mga sinaunang tao. b. Pangangaso ang kanilang pangunahing paraan ng pagkuha ng pagkain c. Nagsimulang makipagkalakalan ng mga produktong agricultural ang mga tao. d. Gumamit ng magagaspang na bato ang mga tao bilang kagamitan. 9. Ano ang pinakamalapit na kongklusyon sa pahayag na “Karaniwang umunlad sa mga lambak-ilog ang mga sinaunang kabihasnan sa daigdig”? (P/S) a. Nakasanayan ng mga sinaunang tao na manirahan malapit sa ilog. b. Malaki ang pakinabang ng ilog upang magkaroon ng maunlad na pamumuhay ang mga sinaunang tao. c. Hindi lahat ng mga sinaunang kabihasnan ay umunlad sa mga lambak-ilog. 60

d. Maraming dayuhan ang naghangad na sakupin at makontrol ang mga lupaing malapit sa mga ilog. 10. Alin sa sumusunod na larawan ang hindi kabilang sa temang heograpikal na lugar? a. c. b. d. DRAFT11.“Naging masigla ang sinaunang kalakalan ng mga Tsino at ng iba pang pangkat ng tao sa Kanlurang Asya, silangang Africa, at silangang Europe dahil sa mahusay na rutang pangkalakalang tinawag na Silk Road.” Ano ang pinakamalapit na kongklusyon sa pahayag na ito? (S/P) a. Tuluyang nagbukas ang kalakalang pandaigdig sa pangunguna ng mga Tsino dahil sa Silk Road. b. Tinawag na Silk Road ang rutang pangkalakalang ito dahil telang silk ang pangunahing produktong ipinagpalit ng mgaApril 1, 2014Tsino sa iba pang mangangalakal. c. Labis na hinangaan at tinangkilik ng mga dayuhang mangangalakal ang mga produkto Tsino noong sinaunang panahon na nagbunga ng paghina ng kalakalan sa iba pang panig ng daigdig. d. Maunlad ang kabuhayan ng mga Tsino sa larangan ng kalakalan noong panahong iyon dahil nagbigay-daan ang Silk Road upang mapadali at mapabilis ang pagluwas ng mga produktong Tsino. 12. Alin sa sumusunod ang mga pamana ng kabihasnang Egyptian ? (P/S) a. feng shui, Ramayana, halaga ng pi, hieroglyphics b. ziggurat, code of Hammurabi, pyramid, sexagesimal system c. Epic of Gilgamesh, sewerage system, Hinduism, Great Wall d. hieroglyphics, mummification, pyramid, kalendaryong may 365 araw 61

13. Alin sa sumusunod na mga pahayag ang tumutukoy sa konsepto ng lokasyon? (P/S) a. Malaki ang suliranin ng China sa polusyong dulot ng mga pabrika. b. Ang New Zealand ay halimbawa ng isang kapuluan o archipelago. c. Ang Cambodia ay kaanib ng Association of Southeast Asian Nations. d. Nasa kanluran ng Pilipinas ang Pacific Ocean, nasa timog ang Bashi Channel, at nasa silangan ang West Philippine Sea.14. Bakit mahalaga ang wika sa kultura ng tao? (U) a. Ito ang batayan ng mga relihiyon ng tao. b. Ito lamang ang batayan ng kultura ng tao. c. Ito ang ginagamit sa pakikipag-ugnayan ng mga tao. d. Ito ang pinakamahalagang elemento ng kultura ng tao.15. Alin sa sumusunod ang pinakaangkop na sitwasyong nagpapakita ng kahalagahan ng metal sa mga tao sa kasalukuyan? (U) a. Malaki ang kinikita ng mga bansa sa pagbebenta ng mga metal.DRAFTb. Lahat ng kagamitan ng mga tao sa kasalukuyan ay gawa sa mga metal. c. Ang mga metal ang naging dahilan para lumago ang sektor ng kalakalan ng mga bansa. d. Ang mga metal ang ginagamit sa pagpapatayo ng mga impra-April 1, 2014estruktura tulad ng gusali.16. Ano ang isang patunay na nagpapatuloy pa rin ang pag-unlad ng tao mula noon hanggang ngayon batay sa aspektong pangkabuhayan? (U)a. Mula sa paggamit ng magagaspang na bato, naging makabago ang mga kasangkapan ng tao sa kasalukuyan.b. Mula sa pagiging nomadiko, nakapagtatag ang mga makabagong tao ng mataas na antas ng kultura.c. Mula sa pagsasaka at pag-aalaga ng mga hayop, nakinabang ang mga sinaunang tao dahil napabuti ang kanilang kabuhayan.d. Mula sa pangangaso at pangangalap ng pagkain sa limitadong lugar, naging pandaigdigan ang transaksiyon sa pagkuha ng mga pangangailangan at sa hanapbuhay. 62

17. Alin sa sumusunod na pahayag ang nagpapakita ng ugnayang heograpiya-kasaysayan? (U) a. Napaliligiran ang kabihasnang Indus ng mga hanay na bundok, disyerto at karagatan. b. Karaniwan sa mga umunlad na sinaunang kabihasnan sa daigdig ay nanirahan sa matatabang lupaing mainam sa pagsasaka. c. May politeistang relihiyon ang mga sinaunang Sumerian at Egyptian dahil sa kanilang pagsamba sa maraming diyos at diyosa. d. Nakipagkasundo si Ramses II ng Egypt sa pinuno ng mga Hittite na nagbigay-daan sa pagkakaroon ng kauna-unahang nasusulat na kasunduan sa daigdig. 18. Kung kabilang ka sa pangkat ng mga sinaunang nomadiko na nakarating sa Egypt, ano ang magiging dahilan mo kung bakit nais mong manatili sa nasabing rehiyon? (U) a. Ang nagtataasang hanay ng mga bundok ng Egypt ang magliligtas sa akin sa mababangis na hayop. DRAFTb. Mas nanaisin kong manirahan sa rehiyong Mesopotamia o sa lambak-ilog ng Indus dahil sa yamang-tubig na nagmumula sa mga ilog nito. c. Ang mga lupain sa tabi ng ilog nito ang mainam na lugar sa pagsasaka dahil sa pagkakaroon ng tubig para sa mga pananim. d. Napaliligiran ng mga disyerto ang Egypt kung saan sumibol ang iba’t ibang uri ng halamang nagdudulot ng maunlad na kabuhayan.April 1, 201419.Ano ang mahalagang aral na iyong natutuhan sa pamumuhay ng mga katutubo sa mga sinaunang kabihasnan sa Mesoamerica? (U) a. Matatagpuan ang mga sinaunang pamayanan ng Mesoamerica sa malaking bahagi ng kasalukuyang Mexico b. Naging maunlad ang pamumuhay ng mga taga-Mesoamerica dahil sa sistematikong paraan ng pagsasaka at pakikipagkalakalan. c. Nararapat na makapamuhay ang tao ayon sa kaniyang kapaligiran at sa kakayahan niyang alagaan at linangin ang taglay nitong yamang likas. d. Muling ibalik ang kadakilaan ng sinaunang kabihasnang Mesoamerica sa pamamagitan ng muling pagtangkilik sa naging paraan ng kanilang pamumuhay. 63

20. Alin sa sumusunod ang nagpapakita ng kabutihang dulot ng kontribusyon ng mga sinaunang kabihasnan sa kasalukuyan? (U) a. Nagsilbing-proteksyon ang Great Wall of China sa mga dayuhang nagnais na sakupin ang Imperyong Tsino. b. Ang cuneiform, ziggurat, at Hanging Gardens of Babylon ay ilan sa mahahalagang pamana ng kabihasnang Mesopotamia sa daigdig. c. Maraming tirahan at gusali ang may maayos na daluyan ng maruming tubig dahil sa sistemang sewerage na nagmula sa kabihasnang Indus. d. Misteryoso pa rin sa mga kasalukuyang arkitekto at inhinyero kung paano naging matibay ang pagkakagawa ng Great Pyramid sa Egypt. DRAFTApril 1, 2014 64

MODYUL 2: ANG DAIGDIG SA KLASIKAL AT TRANSISYUNAL NA PANAHON PANIMULA AT MGA GABAY NA TANONG Sa Mody na ito, dapat magabayan ang mga mag-aaral na mauunawaanang mga pangyayari sa Kasaysayan ng Daigdig sa Klasikal at Transisyunal naPanahon. Inaaasahang sa pagtatapos ng yunit ay masasagot nila ang tanong napaano nakaimpluwesiya ang mga kontribusyon ng Klasikal at Transiyunal naPanahon sa paghubog ng pagkaakkilanlan ng mga bansa at rehiyon sa daigdig? Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang pag-unawa sa kontribusyon ng mga pangyayari sa Klasikal at Transisyunal na Panahon at DRAFTpagkabuo at paghubog ng pagkakakilalan ng mga bansa at rehiyon sa daigdig. Pamantayan sa Pagganap: Ang mag-aaral ay nakabubuo ng adbokasiya na April 1, 2014nagsusulong ng pangangalaga at pagpapahalaga sa mga natatanging kontribusyon ng Klasikal at Transisyunal na Panahon na nagdulot ng malaking impluwensiya sa pamumuhay ng tao sa kasalukuyan. MGA ARALIN: Aralin 1: Pag-usbong at Pag-unlad ng mga Klasikal na Lipunan sa Europe Aralin 2: Pag-usbong at Pag-unlad ng mga Klasikal na Lipunan sa America, Africa, at mga Pulo sa Pacific Aralin 3: Ang Daigdig sa Panahon ng Transisyon 66

Sa modyul na ito, inaasahang matututuhan ng mag-aaral angsumusunod:Aralin 1 Nasusuri ang kabihasnang Minoan at Mycenean. Nasusuri ang kabihasnang klasikal ng Greece. Naipapaliwanag ang mahahalagang pangyayari sa kabihasnang klasikal ng Rome (mula sa sinaunang Rome hanggang sa tugatog at pagbagsak ng Imperyong Romano). Naipapahayag ang pagpapahalaga sa mga kontribusyon ng kabihasnang klasikal ng Europe sa pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan.Aralin 2 Nasusuri ang mga kaganapan sa kabihasnang klasikal ng America. Naipaliliwanag ang mga kaganapan sa mga klasikal na kabihasnan sa Africa (Mali at Songhai). Nasusuri ang kabihasnang klasikal ng mga pulo sa Pacific.Aralin 3 DRAFTNaipahahayag ang pagpapahalaga sa mga kontribusyon ng kabihasnang klasikal ng America, Africa at mga Pulo sa Pacific sa pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan Nasusuri ang mga dahilan at bunga ng paglakas ng Simbahang Katoliko bilang institusyon sa Gitnang Panahon.April 1, 2014Nasusuri ang mga kaganapang nagbigay-daan sa pagkakabuo ng “Holy Roman Empire”. Naipaliliwanag ang mga dahilan at bunga ng mga krusada sa Gitnang Panahon. Nasusuri ang buhay sa Europe noong Gitnang Panahon: (Manorialismo, Piyudalismo, at pag-usbong ng mga bagong bayan at lungsod). Natataya ang epekto at kontribusyon ng ilang mahahalagang pangyayari sa Europe sa pagpapalaganap ng pandaigdigang kamalayan. 67

PERFORMANCE TASK AND RUBRIC CRITERIAGoal Makagagawa ng isang video na nagpapakita ng pagmamalaki at pagpapahalaga sa isang pamana ng Klasikal at Transisyunal na Panahon. Mabibigyang-diin ang mga sumusunod sa paggawa ng video: a. Pagpapakilala sa isang pamana ng Klasikal at Transisyunal na Panahon b. Kahalagahan ng napiling pamana sa iyong henerasyon c. Pangangalaga sa nasabing pamanaRole Miyembro ng isang organisasyong pang-mag-aaral na mayAudience adbokasiyang ipaalam sa mga kapwa mag-aaral ang kahalagahan ng DRAFTmga pamanang Klasikal at Transisyunal na Panahon. Mga kapwa mag-aaralSituation Magdaraos ng isang seminar ukol sa pagpapahalaga sa mga pamanang Klasikal at Transisyunal na Panahon.Product/April 1, 2014PerformanceVideoStandards Ang video-kasaysayan ay mamarkahan batay sa mga itinakdang pamantayan.: 68

PAMANTAYAN 4 3 2 1 Pagsusuri sa NAPAKAHUSAY MAHUSAY NALILINANG NAGSISIMULA Pag-unlad ng Pandaigdigang Komprehensibo at napakahusay ng Naipakita ang mahusay na Hindi gaanong mahusay na Hindi naipakita ang Kamalayan pagsusuri sa pag-unlad ng pagsusuri ang pag-unlad ng pagsusuri sa pag-unlad ng Pandaigdigang Kamalayan sa Pandaigdigang Kamalayan sa mahusay na pagsusuri sa pamamagitan ng pag-uugnay- pamamagitan ng pag-uugnay- Pandaigdigang Kamalayan sa ugnay ng mga salik at epekto ng ugnay ng mga salik at epekto ng pag-unlad ng iba’t ibang pangyayari. iba’t ibang pangyayari. pamamagitan ng paguugnay-ugnay ng Pandaigdigang Kamalayan mga salik at epekto ng iba’t ibang sa pamamagitan ng pag- pangyayari. uugnay-ugnay ng mga salik at epekto ng iba’t Ibinatay sa iba’t ibang saligan ang mga Ibinatay sa iba’t ibang saligan ang Ibinatay lamang ang saligan ng ibang pangyayari. kaalaman tulad ng mga aklat, Walang batayang pahayagan, video clips, interview, radioPinaghalawan ng at iba pa. pinagkunan at ang mga Datos Lubos na nauunawaan ang mga paksa. DRAFTAng mga panguhaning kaalaman ay mga impormasyon bagamat impormasyon sa batayang aklat. impormasyon ay gawa- limitado lamang. Hindi gaanong maunawaan ang gawa lamang Nauunawaan ang paksa. Ang paksa. Hindi lahat ngKaalaman sa mga pangunahing kaalaman ay Hindi maunawaan angPaksa paksa. Ang mga nailahad at naibigay ang kahalagahan. nailahad ngunit di-wasto ang ilan. pangunahing kaalaman ay pangunahing kaalaman ay Wasto at magkakaugnay ang mga May ilang impormasyong hindi nailahad. May mga maling hindi nailahad at maliwanag ang pagkakalahad. natalakay. Walang April 1, 2014impormasyonsakabuuan. impormasyon at hindi naiugnay kaugnayan ang mga ang mga ito sa kabuuang paksa. pangunahing impormasyon sa kabuuang gawain.Organisasyon Organisado ang mga paksa at maayos Organisado ang mga paksa sa Walang gaanonginteraksyon at Di organisado ang paksa. Malinaw na walang ang presentasyon ng gawain. Ang kabuuan at maayos ugnayan sa mga kasapi. Walang pinagsama-samang ideya ay malinaw angpresentasyon ngunit di malinaw na presentasyon ng mga preparasyon ang paksa. na naipahayag at natalakay gamit ang masyadong nagamit nang paksa. May powerpoint mga makabuluhang powerpoint maayos ang powerpoint presentation ngunit hindi nagamit presentation. presentation. at nagsilbi lamang na palamuti sa pisara. Malikhain ang nagawang video. Bukod Malikhain ang nabuong video.. Hindi gaanong malikhain ang Hindi malikhain angPagkamalikhain sa props at costume ay gumamit ng Gumamit ng mga props at video. Gumamit ng mga props at ipinakitang video. Kulang iba’t ibang teknolohiya tulad ng sound costume ang mga gumanap costume subalit hindi gaanong sa mga props at costume effects, at digital visual effects upang angkop sa ginawa. upang maging maging makatotohanan ang senaryo. makatotohanan ang senaryo. 69

TALAHANAYAN NG ISPIKASYONNILALAMAN NG ARALIN Knowledge Skills Understanding BILANG /Process NGAralin 1 – Pag-usbong at 2 3Pag-unlad ng Klasikal na 1 3 2 AYTEMLipunan sa Europe 8Aralin 2 – Pag-usbong at 1Pag-unlad ng mga Klasikal 4na Lipunan sa Africa, 23 3America at mga Pulo sa 8PacificAralin 3 – Mga TOTALPangyayaring nagbigay- NO. OFdaan sa Pag-usbong ng ITEMSEurope sa PanahongMedieval DRAFTSUB-TOTAL NO. OF ITEMS: SUB-TOTAL NO. OF SUB-TOTAL NO. ITEMS: OF ITEMS: 7 8 20 5April 1, 2014*Paalala: Ang 20% ng antas ng Transfer na katumbas ng anim na aytem ay ibinahagi sa antas ngKnowledge – 2 aytem, Process – 2 aytem, at Understanding – 2 aytem. Ang marka para saTransfer ay ibabatay sa mga sagot ng mag-aaral sa mga gawain na may kaugnayan saPerformance Tasks. 70

Pre- Assessment MatrixPAMANTAYANG PANGNILALAMAN: Naipamamalas ang pag-unawa sa kontribusyon ng mga pangyayari sa Klasikal atTransisyunal na Panahon sa pagkabuo at paghubog ng pagkakakilalan ng mga bansa at rehiyon sa daigdigPAMANTAYAN SA PAGGANAP: Ang mag-aaral ay nakabubuo ng adbokasiya na nagsusulong ng pangangalaga atpagpapahalaga sa mga natatanging kontribusyon ng Klasikal at Transisyunal na Panahon na nagdulot ng malakingimpluwensiya sa pamumuhay ng tao sa kasalukuyan.Levels of What will I assess? MC ITEM CORRECT ANSWER ANDAssessment Nailalarawan kung DRAFTAlin sa sumusunod ang naglalawaran sa “polis” EXPLANATION Knowledge bakit tinawag na bilang isang lungsod- B. Ito ay binubuo ng isang lungsod-estado ang estado? lipunang malaya at mga “polis A. Ang “polis” ay isang uri ng pamahalaan ng nagsasarili at nakasentro sa isang lungsod. mga Greeks kung saan binibigyang-diin ang demokrasya. April 1, 2014B. Ito ay binubuo ng isang lipunang malaya at Tinawag na isang lungsod- nagsasarili at nakasentro sa isang lungsod. estado ang “polis”dahil ito ay C. May iba’t ibang uring panlipunan ang isang malaya at may sariling “polis” at nahahati ito sa iba’t ibang yunit ng pamahalaan. Nakasentro rin pamahalaan ang pamumuhay ng mga tao D. Ang bawat mamamayan ay may bahaging sa isang lungsod. ginagampanan sa isang “polis”. Natutukoy ang Alin sa sumusunod ang tawag sa mga uring C. Patrician at Plebeian dalawang uring panlipunan ng sinaunang panlipunan ng mga Rome? Binubuo ng dalawang uri ang Roman lipunang Roman noong A. Censor at Praetor sinaunang panahon- ang mga B. Etruscan at Roman Patrician na bumubuo ng C. Patrician at Plebeian mataas na lipunan at Plebiean D. Maharlika at Alipin 71

na binubuo ng mga karaniwang tao tulad ng magsasaka at mangangangalakal.Natutukoy ang Nahahati sa tatlong malalaking pangkat ang mga B. maliit na mga islakahulugan ng mga pulo sa Pacific: ang Polynesia, Micronesia atpangkat ng pulo sa Melanesia. Ano ang kahulugan ng Micronesia? Ang nesia ayPacific. A. maraming isla nangangahulugang isla at ang B. maliit na mga isla micro ay maliit. Samakatuwid, C. maitim na mga isla ang Micronesia ay tumutukoy D. maitim ang mga tao sa isla sa “maliit na mga isla” sa DRAFTAng “Holy Roman Empire” ang sinasabing Pacific.Nailalarawan ang A. CharlemagneKapapahan o Papa bumuhay sa Imperyong Roman. Sino ang naging Kinoronahan ni Pope Leo III siApril 1, 2014bilangmahalagang Charlemagne bilang Emperador ng “Holy Romanbahagi ng simbahang Empire” noong kapaskuhan ngKatoliko bilang isanginstitusyon 800 C.E. emperador ng imperyo noong 800 C.E.? A. Charlemagne B. Charles Martel C. Clovis D. Pepin the ShortNaipaliliwanag ang Ang Krusada ay isang ekspedisyong militar na B. mabawi ang Jerusalem sadahilan ng paglunsad inilunsad ng Kristiyanong European dahil sa kamay ng mga Turkongng mga Krusada sa panawagan ni Pope Urban II. Ano ang MuslimGitnang Panahon pangunahing layunin ng Krusada? A. mapalawak ang teritoryo ng mga Kristiyano Ang lungsod ng Jerusalem ay B. mabawi ang Jerusalem sa kamay ng mga tinaguriang “Holy Land” at malayang dinarayo ng mga Turkong Muslim Kristiyano subalit noong ito ay C. mapalawak ang kalakalan ng mga bansang 72

Europeo masakop ng mga Muslim, ipinagbawal nila ang pagpasok D. mapalawak pa ang kapangyarihan ng ng mga Kristiyano rito. simbahang KatolikoProcess/ LC: Nasusuri ang mga Para sa bilang na ito, gamitin kasunod na mapa: A. I at II Skills salik sa pag-unlad ng kabihasnang Minoan Naging matatag ang at Mycenean Kabihasnang Minoan bunga ng sumusunod na dahilan: a. Nagsilbing natural na DRAFT protektisyon ng isla mula sa mananakop ang nakapalibot na anyong-tubig; at b.Naging maunlad ang Crete dahil sa pakikipagkalakalan nito sa mga pulo sa Aegean April 1, 2014Sea, Egypt, Greece, at Syria. http://franceschini.cmswiki.wikispaces.net/Ancient+G reece Umusbong ang Kabihasnang Minoan sa Isla ng Crete. Alin sa mga sumusunod na pahayag ang nagpapakita ng ugnayan ng heograpikal na lokasyon sa pag-unlad ng kabihasnan sa islang ito? I. Nakatulong ang mga nakapalibot na anyong- tubig upang maging ligtas ang isla sa mga mananakop 73

II. Nagsilbing daanan ng mga mangangalakal mula sa Europe, Africa, at Asya ang isla ng Crete III. Naitatag ng mga mamamayan ng Crete ang sariling kabihasnan dahil nakahiwalay ito sa Europe IV. Naimpluwensiyahan ng mga Sinaunang Kabihasnan ng Africa at Asya ang Kabihasnang Minoan A. I at II B. II at III DRAFTC. II at IVNasusuri ang iba’t D. I, II, at III Para sa bilang na ito, suriin ang kasunod naibang aspekto ng larawanKabihasnang KlasikalApril 1, 2014ngGreece Makikita sa larawan ang mga patunay ng mataas D. Naitatag ng mga Greek na kaalaman ng mga Greek sa larangan ng ang pundasyon ng kaalaman Astronomiya. Anong kongklusyon ang maaaring sa astronomiya noong 74

mabuo batay sa larawan? Panahong HellenisticA. Nagsilbing batayan ng kaalaman saAstronomiya ng mga Greek ang paniniwala sa Ang maunlad na kaalaman saiba’t ibang diyos Astronomiya sa kasalukuyangB. Nagmula sa mga Greek ang lahat ng panahon ay nakabatay sa mgakaalaman tungkol sa Astronomiya obserbasyon at teoryang binuoC.Natutuhan ng mga Greek ang kaalaman sa ng mga iskolar noongAstronomiya mula sa mga Roman Panahong Hellenistic.D. Naitatag ng mga Greek ang pundasyon ngkaalaman sa astronomiya noong Panahong HellenisticDRAFTPara sa bilang na ito, suriin ang sumusunod na pahayag:“ Our constitution is called a democracy becausepower is in the hands not of a minority but of the C. Nakabatay sa batas atApril 1, 2014whole people. When it is a question of settling kapakanan ng nakararami private disputes, everyone is equal before the ang pamahalaang law;…” Demokrasya - PERICLES Funeral Oration Nakabatay sa pahayag na. Ano ang ibig sabihin ng pahayag? binasa sa libing ni Pericles ang sagot. Binibigyang-diin nitoA. Nasusunod ang kagustuhan ng minorya sa ang mga pangunahingpamahalaang Demokrasya katangian ng demokrasya: ang batas at kapakanan ng masB. Nakasalalay sa kagustuhan ng nakararami nakararamiang ikauunlad ng bansaC. Nakabatay sa batas at kapakanan ng 75

nakararami ang pamahalaang Demokrasya D. Naipahahayag ng mga mamamayan ang kanilang saloobin laban sa pamahalaanNasusuri ang mga Para sa bilang na ito, suriin ang timeline tungkolkaganapan sa sa mga Kabihasnan sa Americakabihasnang Kasikalng America Mga Kabihasnan sa America 1200- DRAFT200-700250-900 900-1100 1200-1521 1300-1525500 B.C.E. C.E.C.E. C.E.Olmec Teotihuacan Maya Toltec Aztec IncaApril 1, 2014Alin sa mga kabihasnan sa America ang A. Kabihasnang Olmec umusbong noong panahong Pre-historiko? Batay sa timeline, ang A. Kabihasnang Olmec Kabihasnang Olmec lamang B. Kabihasnang Maya ang umusbong sa panahong C. Kabihasnang Aztec B.C.E.. Sumasaklaw ang D. Kabihasnang Inca petsa na ito sa Panahong Pre- historiko.Nasusuri ang buhay Para sa bilang na ito, basahin at unawain ang B. Ito ay sistemang sosyo-sa Europe noong komik istrip politikal na ang batayan ngPanahong Medieval:, kapangyarihan ayPiyudalismo, pagmamay-ari ng lupa 76

Manorialismo, ang Ako ang HARI, Binabanggit sa komik istrip angPag-usbong ng mga pagmamay-ari ko ang mga antas ng tao at angBagong Bayan at lahat ng lupain. Subalit kanilang tungkulin sa mgaLungsod ibinigay ko ang iba sa nakataaas sa kanila. Ang mga BARON. ugnayang ito ay naging bahagi ng lipunang piyudalismo sa Ako ang BARON, dapat akong maging Europe noong Panahong TAPAT sa HARI dahil ibinigay niya sa Medieval. akin ang ilan sa kaniyang lupain.dapat DRAFTmaging handa akong ipaglaban siya at magsanay ng mga KNIGHT. Ibinigay ko ang ilan sa aking lupain sa aking mga KNIGHT. Ako ang VILLEIN, ibinigay ng KNIGHT saApril akin ang ilang sa kaniyang lupain upang 1, 2014mapagtaniman at paunlarin. Tungkulin kong magbayad ng buwis at pagkalooban siya ng regalo. Hindi ako maaaring umalis sa lupain na kaniyang nasasakupan nang walang pahintulot ng KNIGHT. Ano ang ipinahihiwatig ng pahayag ng mga karakter sa komik istrip tungkol sa Piyudalismo? A. Ito ay ugnayang panlipunan sa pagitan ng hari at ng kaniyang mga nasasakupan B. Ito ay sistemang sosyo-politikal na ang batayan ng kapangyarihan ay pagmamay-ari ng lupa C. Ito ay sistemang pang-ekonomiya na 77

ipinatupad sa Europe noong Panahong MedievalD. Ito ay naglalarawan sa paraang ginamit ng .mga hari sa Europe noong Panahong Medievalupang mailigtas ang kaniyang teritoryoPara sa bilang na ito, suriin ang kasunod nalarawan DRAFTApril 1, 2014 Batay sa larawan, ano ang pangunahing gawaing pangkabuhayan sa loob ng isang Manor? A. Pakikipagkalakalan B. Pagsasaka C. Paglilingkod sa may-ari ng lupa 78

D. Paggawa ng iba’t ibang kasangkapan C. 800, 1000, at 1500 C.E. Para sa bilang na ito, suriin ang kasunod na 45 graph: Makikita sa graph ang pagtaas ng populasyon sa nabanggit na 40 taon 35Bilang ng populasyon sa milyon 30 25 DRAFT20 15 10Ap5ril 1, 2014 0 20 40 60 80 1000 1200 0 00 0 Taon – Common Era (C.E.) Isa sa mga epekto ng pag-unlad ng sistema ng pagsasaka noong unang bahagi ng Panahong Medieval ay ang pagtaas ng populasyon. Batay sa graph, sa anong mga taon ito naganap? 79

A. 1000 at 1500 C.E. B. 800 at 1000 C.E. C. 800, 1000, at 1500 C.E. D. 600, 800, at 1000 C..E.Understanding Nasusuri ang mga Ang unang kabihasnang nabuo sa Crete ay B. Napapalibutan ng anyong salik sa pag-unlad ng tinatawag na Minoan. Yumaman ito sa tubig ang Crete at istratehiko kabihasnang Minoan pamamagitan ng pakikipagkalakalan sa ibayong ang lokasyon nito. at Mycenaean dagat. Ano ang pangunahing dahilan nito? A. Napakalakas ang sandatahang-panlakas ng Ang lokasyong heograpikal ng Minoan. Crete ay nakatulong upang B. Napapalibutan ng anyong tubig ang Crete at mapalago ang pakikipagkalakalan ng Crete sa DRAFTistratehiko ang lokasyon nito. ibayong dagat. C. Nakarating sa iba’t ibang lugar ang mga produktong mula sa Crete. D. Napapalibutan ng mga kabundukan isla ng Crete. Ang sinaunang Greece ay binubuo ng iba’t ibang B. Ang Greece ay nasa Nasusuri ang lungsod-estado. bawat lungsod-estado ay malaya sa isa’t isa at may sariling pamahalaan. Alin sa mga sumusunod ang dahilan ng pagkakatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod- kaugnayan ng timog na dulo ng Balkan heograpiya sa Peninsula sa Silangan ng pagkakatatag ng mga Europe na isang mabundok na lugar. April 1, 2014lungsod-estadong sinaunang Greece. estado sa sinauanang Greece? A. Iba- iba ang pinagmulan ng mga sinaunang Ang pagiging mabundok ng mamamayan ng Greece na naging dahilan ng Greece ang pangunahing pagtatatag ng hiwa-hiwalay na lungsod-estado. dahilan ng pagkakaroon ng B. Ang Greece ay nasa timog na dulo ng Balkan hiwa-hiwalay na lungsod- Peninsula sa Silangan ng Europe na isang estado rito. Nagsisilbing mabundok na lugar. pangunahing hangganan ng C. Mahahaba ang mga daungan ng Greece na bawat-lungsod estado ang naging dahilan ng pagkakaroon ng maraming mga kabundukan. mangangalakal sa bawat lungsod-estado. D. Iba’t iba ang kulturang nabuo sa Greece na 80

naging dahilan ng iba’t ibang kabihasang umusbong dito.Naipaliliwanag kung Alin sa sumusunod ang pinakamabigat na B. Natalo at nasakop ngbakit naging dahilan ng pag-usbong ng Rome bilang Rome ang mga malalakas namakapangyarihan ang makapangyarihan sa Mediterrenean? kabihasnan saRome sa A. Nakatulong ang maunlad na aspetong pang- Mediterrenean tulad ngMediterrenean. ekonomiya ng Rome kung ikukumpara sa mga Carthage at Greece. karatig-lugar. B. Natalo at nasakop ng Rome ang mga Nagsimulang magpalawak ng malalakas na kabihasnan sa Mediterrenean teritroyo ang Rome saNaipaliliwanag ang tulad ng Carthage at Greece. pamamagitan ng pagpasok at C. Naipagpatuloy ng Rome ang kalakasan ng pagkakapanalo sa iba’t ibang digmaan mga karatig na DRAFTkulturang Greece kaya naging makapangyarihan kabihasnan. ito. D. Lahat ng nabanggit ay sagot B. Nagsilbi itong Paano nakatulong ang heograpikal na lokasyonmga kaganapan sa ng mga kaharian ng Mali at Songhai sa pag- tagapamagitan ng kalakalanmga klasikal na unlad nito? ng ginto, asin, at iba pang A. Napalilibutan ito ng mga anyong-tubig na nagbigay-daan sa pag-unlad ng pagsasaka B. Nagsilbi itong tagapamagitan ng kalakalan ng ginto, asin, at iba pang produkto sa pagitan ngkabihasnan sa Africa produkto sa pagitan ng kaloob-loobang bahagi ngApril 1, 2014(MaliatSonghai). Africa at ng mga Arab sa Sahara kaloob-loobang bahagi ng Africa at ng mga Arab sa Sahara Nasa pagitan ng Sahara at ng C. Nakatulong ang kanilang lokasyon upang kaloob-looban ng Africa ang mapanatili ang kalayaan at kaligtasan mula sa teritoryo ng Imperyong Mali at banta ng mga mananakop Songhai. Binibili nila ang mga D. Nagsilbing natural na proteksiyon ng imperyo produkto ng mga kapwa ang malawak na disyerto ng Sahara. African at ipinagpapalit sa produkto ng mga Arabong MuslimNasusuri ang Alin sa sumusunod ang naglalarawan sa A. Ang pangunahingkabihasnang Klasikal sinaunang kabuhayan ng mga tao sa mga Isla kabuhayan ng mga tao sa 81

ng pulo sa Pacific. ng Pacific? mga Isla ng Pacific ay A. Ang pangunahing kabuhayan ng mga tao sa pagsasaka at pangingisda. mga Isla ng Pacific ay pagsasaka at pangingisda. B. Ang mga sinaunang mamamayan ng mga Isla ng Pacific ay naniniwala sa banal na Ang pangunahing kabuhayan kapangyarihan o “mana”. ng mga tao sa mga Isla ng C. Ang sinaunang relihiyon ng mga to sa mga pacific ay pagsasaka at Isla ng Pacific ay Animismo. pangingisda. Ang nasa letra A D. Ang mga sinaunang pamayanan sa mga isla ang tanging tumutugon sa ay matatagpuan sa mga lawa o dagat-dagatan. kabuhayan ng mga tao sa mga DRAFTSa panahon ng Piyudalismo, ang lipunan ay isla ng Pacific. nahahati sa tatlong uri- mga Pari, mgaNasusuri ang uri ng Kabalyero, at mga serf. Alin sa mga C. Sila ang bumubuo ngtao sa sistemang sumusunod ang naglalarawan sa mga serf? masa ng tao noongPiyudalismo. Panahong Medieval. Ito ang bumubuosa masa na pangkat ng tao noong Medieval Period. Nanatili silang nakatali sa lupang kanilang sinasaka.April 1, 2014A. May karapatan at kalayaang bumuo ng sariling pamilya ang isang serf. B. Malaya nilang mapapa-unlad ang kanilang pamumuhay at pamilya. C. Sila ang bumubuo ng masa ng tao noong Panahong Medieval. D. Itinuturing na natatanging sektor sa lipunan ang mga serf.Nasusuri ang dahilan “Ang madalas na pagsalakay ng mga barbaro B. sa panahon ngng pagtatatag ng ay nagbigay ligalig sa mga mamamayan ng kaguluhan, ang mgasistemang Europe, dahil dito ay hinangad lang lahat ang tao ay naghahangadPiyudalismo. pagkakaroon ng proteksyon kaya naitatag ang ng proteksyon sistemang Piyudalismo”. Ano ang ipinahihiwatig Ang pagbagsak ng Imperyong 82

ng pahayag? Roma ay nagdulot ng A. magulo ang Europe dahil sa kaguluhan sa Europe. Nagkaroon ng malawakang pagsalakay ng mga barbaro paglusob ng mga tribong B. sa panahon ng kaguluhan, ang mga barbaro. Dahil dito, ang mga tao ay naghangad ng tao ay naghahangad ng proteksyon proteksyon laban sa C. mahina ang pamahalaan noon kaya kaguluhan. Naibigay ng sistemang Piyudalismo ang dumami ang mga grupong barbaro ganitong pangangailangan sa D. ang sistemang Piyudalismo ay sagot panahon ng kaguluhan. sa kahirapan sa buhay ng mga taoNailalarawan ang Mahalagang pangyayari sa Panahong Medieval A. Ito ay tumutukoy saKapapahan o Papabilang mahalagangbahagi ng simbahangDRAFTKatoliko bilang isang ang paglakas ng simbahang Katoliko. Isang tungkulin, panahon ng bahagi nito ang paglakas ng kapangyarihan ng panunungkulan at Kapapahan. Alin sa mga sumusunod ang higit kapangyarihang na naglalarawan sa Kapapahan o sa Papa? panrelihiyon ng Papainstitusyon noong A. Ito ay tumutukoy sa tungkulin, bilang pinuno ngPanahong Medieval. panahon ng panunungkulan at Simbahang Katoliko.April 1, 2014kapangyarihang panrelihiyon ng Papa bilang pinuno ng Simbahang Katoliko. B. Tumutukoy din ito sa kapangyarihang pulitikal ng Papa bilang pinuno ng estado ng Vatican. C. Itinuturing ang Papa bilang Ama ng mga Kristiyano na siya pa ring tawag hanggang sa kasalukuyan. D. Simbolo ang Kapapahan ng malawak na kapangyarihan ng simbahang Katoliko noong Panahong Medieval 83

Aralin 1: Pag-usbong at Pag-unlad ng mga Klasikal na Lipunan sa Europe Nakapokus ang Aralin 1 sa mga Kabihasnang Greek at Kabihasnang Roman: na itinuturing na Kabihasnang Klasikal sa Europe. Sa pagkakataong ito, pagtutuunan ng pansin ang iba’t ibang salik na nagbigay-daan sa pag-usbong, pag-unlad, at pagbagsak ng mga nabanggit na kabihasnan. Mahalagang maipaunawa sa mga mag-aaral ang (a) pagkakatulad at pagkakaiba ng sinaunang kabihasnan sa kabihasnang klasikal; (b) mapaghambing ang iba’t ibang aspekto ng pamumuhay ng mga Greek at Roman; (c) maintindihan ang kaugnayan ng mga pangyayari sa pag-usbong ng mga Kabihasnang Klasikal sa pagbuo ng pandaigdigang kamalayan; at (d) maunawaan ng mag-aaral ang kahalagahan ng kontribusyon ng mga Greek at Roman sa kasalukuyang pamumuhay, hindi lamang sa daigdig kundi maging sa Pilipinas. ALAMIN Layunin ng bahagi na ito na malaman ng guro ang lawak ng kaalaman at pag- DRAFTunawa ng mga mag-aaral tungkol sa paksa. Sa Aralin 1, may dalawang gawain para sa bahaging ito. Ito ang “Ano ang Gusto Ko?” at I-R-F Chart.1. Ipasagot ang Paunang Pagsusulit. Itala ang iskor ng mag-aaral.2. Ipasagot ang Gawain 1 – “Ano ang Gusto Ko?”. Talakayin ang sagot ng mag-aaralApril 1, 2014sa pamamagitan ng gabay na tanong.3. Ipasagot ang bahaging “initial” ng Gawain 2 – “I-R-F Chart”. Ipabahagi sa mag-aaral ang kanilang sagot. Tanggapin ang kanilang sagot at ipaalala na gawing gabayang tanong sa susunod na bahagi ng gawain.4. Pagkatapos ng bahagi ng Alamin, inaasahan na maisasagawa ng guro ang mgasumusunod:. 1. Pagtukoy ng mga paunang kaalaman at pag-unawa ng mga mag-aaral tungkol sa aralin 2. Paglalahad ang pangunahing tanong kaugnay sa aralin 3. Pagpapaliwanag sa mga mag-aaral ang mga sakop at daloy ng aralin5. Pagkatapos ng bahaging Alamin, magbigay ng takdang-aralin na may kaugnayansa paksang tatalakayin. 84

PAUNLARIN Ang bahaging ito ay may layuning na pagtibayin at palawakin ang mga dating kaalaman ng mga mag-aaral ukol sa aralin. Sa bahaging ito makikita ang mga karagdagang babasahin o teksto na siyang magpapalawak ng kaalaman ng mga mag-aaral. Magbibigay din ang guro ng mga mapanghamong gawain na makatutulong upang mapalawak ang pag-unawa ng mga mag-aaral sa aralin. Bahagi din ng Paunlarin ang mga pormatibong pagtataya (formative assessment).Panimulang Gawain1. Talakayin ang pagkakaiba at pagkakatulad ng Sinaunang Kabihasnan atKabihasnang Klasikal. Bigyang-diin ang aspekto ng heograpiya. Iugnay angtalakayan sa Pagsisimula ng Kabihasnang Klasikal ng Greece.DRAFTPagtalakay sa Nilalaman at Pagsagot sa mga Gawain1. Ipasagot ang Gawain 3 – Mapa-suri. makagagamit ng mas malaking mapa, LCDprojector o kaya ay ang mapa sa modyul sa pagtalakay at pagproseso ng gawain.2. Mahalagang maunawaan ng mag-aaral ang kaugnayan ng heograpiya ng Greecesa pag-usbong ng kabihasnan dito.3. Ipagawa ang Gawain 4 – Magbasa at Matuto tungkol sa Kabihasnang Minoan atApril 1, 2014Mycenaean. Ipabasa ang teksto sa pahina 14-16. Magagamit itong takdang aralin okaya’y gawin sa klase. Talakayin sa klase ang nilalaman ng teksto.4. Ipasagot ang Gawain 5 – Daloy ng Pangyayari. Talakayin ang sagot ng mag-aaralmga sa ng pagsagot sa mga pamprosesong tanong. 85

Inaasahang Sagot 1600 – 1100 1400 B.C.E. – B.C.E. – narating tuluyang bumasak ang ng Crete ang Kabihasnang Minoan. tugatog ng tagumpay.3100 B.C.E. –itinatag angKabihasnangMinoan ni HaringMinos, isangmaalamat na hari. Sinalakay ang Knossos ng mga di nakilalang DRAFTNakilala mananalakay na ang sumira at Knossos bilang nagwasak sa makapangyarihang buong lungsod na pamayanan. sumakop saApril 1, 2014KabihasnangMinoan kabuuan ng Crete . 86

Patuloy na pinaunlad Naging palasak ng mga Mycenean ang kanilang kabihasnan. ang digmaan. Naimpluwensiyahan ito ng Kabihasnang Nahinto ang Minoan dahil sa pagsakop nila sa kalakalan at pag- Crete. unlad ng sining.Nagsilbing sentrong KabihasnangMycenaea angisang lugar namalapit saAegean Sea. 1100 B.C.E. Sinakop ng mga DRAFT1400 B.C.E. – Dorian ang naging makapangyarihanMycenaea. Ito ang Kabihasnang ang naging dahilan ng pagbagsak ng Kabihasnang Mycenaea. KabihasnangMycenaea. Sinakop nila angApril 1, 2014Myceneanisla ng Crete.Paalala: Ang gawaing ito ay isang halimbawa ng pormatibong pagtataya. Maisaama ito saportfolio ng mag-aaral.5. Ipagawa ang Gawain 6 – Magbasa at Matuto tungkol sa mga lungsod-estado ngSparta at Athens. Ipabasa ang teksto sa pahina 18-23. Magagawa itong takdang-aralin o gawain sa klase. Talakayin sa klase ang nilalaman ng teksto. Sa pagtalakay ng paksa, mahahati ang klase sa iba’t ibang pangkat upang ilahad ang nilalaman ng kanilang binasa. Ang paglalahad ay maaaring reporting, role playing, pagguhit ng poster o pagbuo ng flowchart. 87

6. Ipasagot ang Gawain 7 – Paghahambing. Talakayin ang sagot ng mag-aaral satulong ng mga Pamprosesong Tanong. Sparta Athens- binigyang-diin ang - binigyang-diin angpagpapalakas ng katawan pilosopiya at edukasyon- nakatuon sa pagpapaunlad - nakatuon sa pagpapandayng istratehiyang pang- ng kaisipan at talinomilitar - itinuring na mga mamamayan o citizen ang mga lalaki - Demokrasya ang pamahalaan-mahuhusay ang mgamandirigmaDRAFT- Oligarkiya ang pamahalaan - ang pinuno ay kadalasang pinakamahusay naApril 1, 2014mandirigma - Nagdesisyon ang pamahalaan batay sa kagustuhan ng nakararami - lungsod-estado sa Greece - nakabuo ng mataas na antas ng kabihasnan - nakaimpluwensiya sa pag-unlad ng Kabihasnang Klasikal ng Greece Paalala: Ang gawaing ito ay isang halimbawa ng pormatibong pagtataya. Maisasama ang gawaing ito sa portfolio ng mag-aaral.7. Ipabasa ang teksto tungkol sa mga digmaan at hamon na kinaharap ng mgaGreek. Ipaalala sa mga mag-aaral na bigyang-pansin ang mga gabay na tanongupang higit na maunawaan ang kanilang binasa. 88

8. Ipasagot ang Gawain 9 – A-K-B Chart. Digmaang Kinasangkutan ng Sinaunang Greece Digmaang Digmaang Graeco-Roman PeloponessianAktor (Sino ang Greek laban sa Delian league labanmagkalaban?) mga Roman sa Pelopenessian leagueKaganapan DRAFT- Tinawid ni Darius ang - Noong 431 B.C.E. ,(Ano-ano ang Aegesan Sea kasama ang nilusob ng mga Spartan 25,000 sundalo ang karatig pook ng - Ipinagpatuloy ni Xerxes Athens ang pagsugod sa Athens. -Ipinag-utos ni Pericles samahahalagang Naging madugo ang mga Athenian angpangyayari?) labanan sa Themopylae pananatili sa lungsodApril 1,- pinamunuan ni Leonidas ang 300 Spartan upang 2014- Lumaganap ang sakit sa harangin ang mga Persian Athens at marami ang - Nagwagi ang mga namatay Athenian sa labanan sa - Nagtaksil si Acibiades sa mga Athenian Salamis sa pamumuno ni -Nagwagi ang Sparta. ThemistoclesBunga Tinalo ng Isang trahedya ang(Ano ang digmaan dahil saresulta ng magkakaalyansang malawakangdigmaan?) pagkawasak ng ari- lungsod-estado ng arian at pagkamatay ng mga tao. Greek ang mga Persian10. Ipagawa ang Gawain 10 – Magbasa at Matuto. Ito ay tekstong naglalaman ngimpormasyon tungkol sa Ginintuang Panahon ng Athens. 89

11. Ipasagot ang Gawain 11 – Talahanayan, Punan Mo. Ipabahagi sa mag-aaral angkanilang sagot. Gamitin ang mga pamprosesong tanong sa pagtalakay sa gawain. Larangan Ambag KahalagahanPamahalaan Demokrasya Nagbigay ng pagkakataon sa mga mamamayan na makibahagi sa pagdedesisyon para sa kanilang lungsod-estado, siyudad, probinsiya, at bansa.Paalala: Ang iba pang sagot sa talahanayan ay batay sa natutuhan ng mga mag-aaral12. Ipagawa ang Gawain 12 – Magbasa at Matuto. Ito ang tekstong naglalaman ngimpormasyon tungkol sa paglakas ng Imperyong Macedonia at paghina ng mgalungsod-estado ng Greece.DRAFT13. Ipasagot ang Gawain 13 – Greece…sa Isang Tingin.Ang mga sagot sa 1, 2014Aprilgawaing ito ay bataysa natutuhan ngmag-aaral tungkol saaralin.Talakayin anggawain gamit angmga pamprosesongtanong 90

14. Ipaliwanag ang mga pangyayari na nagbigay-daan sa paghina ng ImperyongMacedonia at tuluyang pagbagsak ng Kabihasnang Klasikal ng Greece.15. Iugnay ang Kabihasnang Klasikal ng Greece sa pag-usbong ng KabihasnangKlasikal ng Rome.16. Ipasuri ang nilalaman ng timeline tungkol sa ilang mahahalagang pangyayari sakasaysayan ng Rome na nagpapakita ng pag-usbong, pag-unlad, at paghina ngImperyong Roman.17. Ipagawa ang Gawain 14 – Magbasa at Matuto. Ito ang teksto tungkol sa Rome:heograpiya, alamat ng pagsisimula, pagtatatag ng Republika, paglawak ngkapangyarihan, mga namuno, at mga kontribusyon ng Rome sa kabihasnan.Ipasagot ang mga tanong upang magsilbing gabay sap ag-unawa ng nilalaman ngtekstong binasa. Maaari ring gumamit ng mga larawan sa pagtalakay.18. Ipasagot ang Gawain 15 – Lagumin Mo. Ibabatay ng mga mag-aaral angkanilang sagot sa chart sa kanilang natutuhan at naunawaan sa talakayan.Pangyayaring Nagdulot ngDRAFTPaglakas ng RomePatunay/ PaliwanagApril 1, 2014Paalala: Ang sagot sa chart na ito ay batay sa pag-unawa ng mag-aaral. Maaari itobigyan ng marka at irekord sa kolum para sa Knowledge at Process/Skill. 91

19. Ipabasa ang Gawain 16 – Magbasa at Matuto. Ito tekstong naglalaman ngimpormasyon tungkol sa mga naganap na digmaang-sibil sa Rome: sa pamumuno niJulius Caesar, sa pamamahala ni Octavian (Augustus), iba pang emperador, at samga salik na nagbigay-daan sa paghina ng Imperyong Roman.Gamitin ang mga tanong upang magsilbing gabay sap ag-unawa ng nilalaman ngteksto. Maaari ring gumamit ng mga documentary film, powerpoint presentation,dramatization, at iba pang angkop na paraan sa paglalahad at pagtalakay ngnilalaman ng teksto.20. Ipasagot ang Gawain 17 – Rome … Sa Isang Tingin.Cause Effect Paalala: Ang sagot sa gawaing ito ay DRAFT batay sa pagkaunawa ng mag-aaral.April 1, 2014Bakit maituturing na Kabihasnang Klasikal ang nabuong Kabihasnan ng mga Roman?________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 92

21. Ipasagot ang Gawain 18 – Pagsulat ng Sanaysay. Paalala: Ang sagot sa gawaing ito ay batay sa pagkaunawa ng mag-aaral. Maaari itong bigyan ng marka at irekord sa kolum na Understanding.22. Ipasagot ang Gawain 19 – I-R-F Chart. Pabalikan sa mga mag-aaral ang tanongna inilahad sa bahagi ng Alamin. Ipasulat ang sagot sa bahaging “Revised”. Ipasuriang pangkalahatang sagot ng mag-aaral. Bigyang-pansin ang mga bahagi ng paksana hindi nila gaanong nauunawaan. Suriin kung may naganap na pag-unlad sa pag-unawa nila tungkol sa tanong. . Sa bahaging ito, mababalikan ang mga tanong at mga bahagi ng aralin nahindi pa gaanong nauunawaan ng mag-aaral. Magsagawa ng reinforcement, re-teaching o magbigay ng karagdagang gawain sa mga bahaging hindi malinaw samga mag-aaral. DRAFTPAGNILAYAN AT UNAWAINLayunin nitong palalimin ang pag-unawa ng mag-aaral sa aralin sa pamamagitan ngmga mapanghamong gawain. Isinasagawa sa bahaging ito ang pagninilay – kung saanbabalikan at susuriin ng mag-aaral ang kanilang kaalaman at pag-unawa, aalamin kungApril 1, 2014alin sa mga bahagi ng aralin ang hindi pa gaanong naunawaan, at kung ano angkanilang realisasyon. Bukod dito, kailangan din mapatunayan na naunawaan nila angaralin sa pamamagitan ng pagsagot sa pangunahing tanong.23. Higit na mauunawaan ng mag-aaral ang aralin kung kung maiuugnay ito sakanilang sariling karanasan at kakayahan. Sa pamamagitan ng Gawain 20 – E-Postcard, susuriin ang kahalagahan ng mga kontribusyon ng Kabihasnang Klasikalsa Europe sa kasalukuyan. Upang maging mas kawili-wili ang gawain, ipagamit angnapiling social networking site upang ipabatid sa iba ang kanilang nagawa.Mga hakbang:1. Hatiin ang klase sa mga pangkat.2. Italaga sa mga nabuong pangkat ang iba’t ibang aspekto kung saan maymahalagang kontribusyon ang Kabihasnang Klasikal sa Europe. Ang sumusunod naaspekto ay Pamahalaan, Ekonomiya, Relihiyon, Sining at Kultura, Arkitektura,Pilosopiya, Siyensiya at Teknolohiya. 93

3. Papipiliin ang bawat pangkat ng isang mahalagang kontribusyon ng KabihasnangGreece at Rome.4. Ipagamit ang napiling kontribusyon sa paggawa ng E-Postcard.5. Ipakita sa klase ang nagawang E-postcard sa klase at ipa-upload sa napiling socialnetworking site. Paalala: Maaaring bigyan ng marka ang gawaing ito at i-rekord sa kolum ng Understanding at Product/Performance.24. Ipasagot ang Gawain 21 – I-R-F Chart. Sa puntong ito, ipasagot sa mga mag-aaral ang huling bahagi, ang “Final”. Suriin kung nagkaroon ng pagbabago at pag-unlad tungkol sa kaalaman at pag-unawa ng mag-aaral tungkol sa paksa. Tiyakin ang pangkalahatang kaalaman at pag-unawa ng klase tungkol sapaksa. Kung kinakailangan, maaaring balikan ang ilang bahagi ng aralin na hindigaanong naunawaan ng karamihan. Matapos masagot ang Gawain 21, I-R-F Chart, Makikita kung talagang umunlad ang kaalaman at pag-unawa ng mga mag-aaral. Maaaring sa puntong ito, mayroon pang mgaDRAFTkatanungan ang mga mag-aaral. Maaari itong sagutin o kaya ay itanong sa klase upang maibahagi ng mga kamag-aaral ang kanilang sagot. April 1, 2014Bilang panglahat na pahayag, ipabasa sa mag-aaral o ilahad ng guro ang nilalaman ng Transisyon sa Susunod na Modyul. Hindi na ito kailangan pang talakayin ng guro subalit maaari niya itong ilahad, gamit ang graphic organizer upang tumatak sa isipan ng mga mag-aaral ang pangkalahatang ideya ng aralin. Mahalagang bahagi din ng transisyon ang pag-uugnay ng nakaraang aralin sa mga susunod na araling tatalakayin sa modyul na ito upang makita ang daloy ng kasaysayan, ang mga sanhi at epekto ng mga pangyayari, at higit sa lahat, ang kaugnayan ng mga Kabihasnang Klasikal sa Europe sa pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan. 94

ARALIN 2: Pag-usbong at Pag-unlad ng mga Klasikal na Lipunan sa America, Africa, at mga Pulo sa Pacific Nakapokus ang araling ito sa mga Kabihasnang Klasikal na umusbong saAmerica, Africa, at mga Pulo sa Pacific. Layunin nitong maimulat ang mga mag-aaralsa iba pang mahahalagang ambag sa kabihasnan ng iba pang lahi. Kadalasangkakaunti lamang ang alam ng mag-aaral tungkol sa Africa at mga Pulo sa Pacific.Samantala, nakasentro sa bansang USA ang kanilang kaalaman tungkol sa kontinenteng America. Sa araling ito, inaasahang mamumulat ang mga mag-aaral sa iba pangKabihasnang Klasikal na umusbong sa daigdig. Mahalagang magabayan ng guro ang mga mag-aaral sa pag-unawa kungpaano nakaimpluwensiya ang mga pangyayari, gayun din ang naging tugon sa hamonng mga sinaunang mamamayan sa mga nabanggit na kontinente tungo sa pagbuo ngsariling pagkakakilanlan.Mga Kasanayan:DRAFT1. Naipaliliwanag ang kaugnayan ng heograpiya sa pag-usbong ng Kabihasnan saAmerica.2. Nasusuri ang mga kaganapan sa Kabihasnang Klasikal ng America.3. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng kontribusyon ng mga Kabihasnang Klasikal saAmerica.4. Naipaliliwanag ang kaugnayan ng heograpiya sa pag-usbong ng Kabihasnan saApril 1, 2014Africa (Mali at Songhai).5. Nasusuri ang mga kaganapan sa Kabihasnang Klasikal ng Africa (Mali atSonghai).6. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng kontribusyon ng mga Kabihasnang Klasikal saAfrica (Mali at Songhai).7. Natatalakay ang pagkakaiba ng heograpiya ng mga Pulo sa Pacific.8. Nasusuri ang Kabihasnang Klasikal ng Pulo sa Pacific.9. Naipaliliwanag ang pagkakaiba at pagkakatulad ng mga kultura ng mgamamamayang naninirahan sa mga Pulo sa Pacific.10. Naipahahayag ang pagpapahalaga sa mga kontribusyon ng KabihasnangKlasikal ng America, Africa at mga Pulo sa Pacific sa pag-unlad ng pandaigdigangkamalayan. 95

ALAMIN Layunin ng bahagi na ito na malaman ng guro ang lawak ng mga dating kaalaman at pag-unawa ng mga mag-aaral tungkol sa paksa. Sa Aralin 2, may dalawang gawain para sa bahaging ito. Ito ang “Imbestigasaysayan” at “Ang Aking Paglalakbay”.1. Ipasagot ang Paunang Pagsusulit. Itala ang iskor ng mag-aaral.2. Ipasagot ang Gawain 1 – “Imbestigasaysayan” Ipalahad sa mag-aaral angkanilang sagot.3. Ipasagot ang bahaging “Simula” ng Gawain 2 – “ Ang Aking Paglalakbay”.Ipabahagi sa mag-aaral ang kanilang sagot. Tanggapin ang lahat ng sagot atipaalala na gawing gabay ang tanong sa susunod na bahagi ng gawain.4. Pagkatapos ng bahaging Alamin, inaasahang matutukoy o maisasagawa ng guroang mga sumusunod:. 1. Pagtukoy ng paunang kaalaman at pag-unawa ng mga mag-aaral tungkol sa aralin 2. Paglalahad ng ang pangunahing tanong kaugnay ng aralinDRAFT3. Pagpapaliwanag ng mga sakop at daloy ng aralin5. Pagkatapos ng bahaging ito, magbigay ng takdang-aralin na may kaugnayan sapaksang tatalakayin. April 1, 2014PAUNLARIN Ang bahaging ito ay may layuning pagtibayin at palawakin ang mga dating kaalaman ng mga mag-aaral ukol sa aralin. Sa bahaging ito, makikita ang mga karagdagang babasahin o teksto na magpapalawak ng kaalaman ng mga mag- aaral. Magbibigay din ang guro ng mga mapanghamong gawain na makatutulong upang mapalawak pa ang pag-unawa ng mga mag-aaral sa aralin. Bahagi rin ng Paunlarin ang mga pormatibong pagtataya (formative assessment).1. Talakayin ang kaugnayan ng mga nakaraang aralin sa mga paksang tatalakayinsa Aralin 2. Makatutulong ang pagtingin sa nilalaman ng timeline sa Gawain.Magbibigay ito ng pangkalahatang ideya sa mag-aaral tungkol sa mga pangyayari saiba’t ibang panig ng daigdig at kung kailan naganap ang mga ito.2. Ipagawa ang Gawain 4 – Magbasa at Matuto. Ito ay naglalaman ng teksto tungkolsa Kabihasnang Maya. Upang maging kawili-wili at malalim ang pagtalakay ngnilalaman, gamitin ang mapa at mga kaugnay na tanong, mga larawan, at graphic 96

organizer na matatagpuan sa Yunit 2. Maaari ring gumamit ng multimedia devices sapaglalahad ng nilalaman ng teksto.3. Ipagawa ang Gawain 5 – Patunayan Mo.Mungkahing Sagot: Pamahalaan RelihiyonPinamunuan ng mga halach uinic o Sumasamba sa diyos ngpagtatanim. Nagpagawa ngtunay na lalaki. Katuwang nila ang pyramid na may templo sa tuktok kung saan isinasagawa mga pari sa pamamahala. ang pag-aalay ng tao at iba pang produkto.Ang mga Maya ay nakabuo ng mataas na antas ng kabihasnanEkonomiya ArkitekturaNagtanim at nakipagkalakalan sa mga karatig lugar. Mais at palay ang DRAFTpangunahing pananim. Kabilang sa mga likhang arkitektura ang Pyramid of Kukulcan, at obserbatoryo. Napatunayan kong mataas (mababa) ang antas ng kabihasnan ng mga Mayandahil _________________________________________________________________________________________________________________________________April 1, 2014_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.Ang sagot sa bahaging ito ay batay sa pagkaunawa ng mag-aaral sa paksa.4. Ipagawa ang Gawain 6 – Exit Card. Ito ay isang pormatibong pagtataya. Layuninnitong masuri kung naunawaan ng mag-aaral ang nakaraang paksa. Kung positiboang resulta ng pagtataya maaari nang tumungo ang guro sa susunod na paksa.Subalit kung hindi, maaaring magbigay ng karagdagang gawain, muling ituro angilang paksa (re-teaching) upang lubusan itong maunawaan ng mga mag-aaral. Hindidapat maging batayan ng pagmamarka ang resulta ng pormatibong pagtataya. 97

5. Ipabasa ang Gawain 7 – Magbasa at Matuto. Ito ang tekstong naglalaman ngimpormasyon tungkol sa Kabihasnang Aztec. Gamitin ang mapa, mga gabay natanong, larawan, at mga graphic organizer na bahagi ng teksto upang mapadali atmas maging malinaw ang pag-unawa sa teksto. Makagagamit din ng multimediadevices sa paglalahad nito.6. Ipagawa ang Gawain 8 – Daloy ng mga Pangyayari. Gawing gabay ang mgapamprosesong tanong sa pagtalakay at pagpoproseso ng gawain.Mungkahing Sagot: Naging maunlad ang mga Aztec. Naglunsad rin sila ng malawakang kampanyang pangmilitar at nasakop ang mga Itinatag nila ang karatig pook. Dumating si Cortes Tenochtitlan.DRAFTpamayanan ng Hernando at ang mga Nang lumaon, Espanyol noong 1519. naging sentro ito ng kalakalan.Unti-unting 1, 2014Nagkaroon ngnagtungo ang mganomadikong Aztec epidemya na kumitil saAprilsa Lambak ng maraming buhay. Inagaw ng mgaMexico upang Espanyol angmanirahan doon. pamumuno sa mga Aztec.7. Ipagawa ang Gawain 9 – Pagsulat ng Sanaysay. Maaaring markahan anggawaing ito at i-rekord sa kolum na Understanding.8. Ipagawa ang Gawain 10 – Pagsusuri sa Aking Natutuhan. Ito ay isangpormatibong pagtataya na katulad ng Gawain 6. Muli, kung makikita ng guro nasapat na ang kaalaman at pag-unawa ng mag-aaral, maaari nang magpatuloysusunod na paksa.9. Ipabasa ang Gawain 11 – Magbasa at Matuto. Ito ang teksto na naglalaman ngimpormasyon tungkol sa Heograpiya, Pamahalaan, Ekonomiya, Relihiyon, at mgapangyayari na may kaugnayan sa Kabihasnang Inca. Gamitin ang mga mapa,larawan, at graphic organizer upang mas madaling matalakay ang paksa. 98

10. Ipagawa ang Gawain 12 – Sino Sila? Atasan ang mga mag-aaral na ilahad angkanilang sagot sa klase.11. Ipagawa ang Gawain 13 – Puno ng Kaalaman tungkol sa mga dahilan ngpagbagsak ng Imperyong Inca.Naging mahirap para Pagkamatay ng maramingsa pinunong Incan na mamamayan dulot ng epidemyang smallpoxpamunuan angnapakalawak nateritoryo ng imperyo Makabagong teknolohiyang pandigma ng mga Espanyol. AngTunggalian tungkol mga mananakop nasa pamumuno at Espanyol aykawalang pinamunuan ni Francisco PizarroDRAFTkapanatagan samga nasakop naApril 1, 2014bagongteritoryo Mga Dahilan ng Pagbagsak ng Imperyong Inca 99

12. Ipagawa ang Gawain 14 – MAPAsuri. Ipasagot sa mag-aaral ang mga gabay natanong na may kaugnayan sa mapa.13. Ipagawa ang Gawain 15 – KKK (Kaugnayan ng Kabihasnan sa Kasalukuyan).Maaaring hatiin ang klase sa tatlong pangkat: Pangkat 1 – Kabihasnang Maya Pangkat 2 – Kabihasnang Aztec Pangkat 3 – Kabihasnang Inca PAMAHALAAN EKONOMIYA RELIHIYON KONTRIBUSYONMAYAAZTECDRAFTINCA Maituturing na Kabihasnang Klasikal ang naitatag ng mga Maya, Aztec, at Inca dahil _______________________________ ____________________________________________________ April 1, 2014____________________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________.Paalala: Ang sagot sa bahagi na ito ay batay sa pag-unawa ng mag-aaral sa mga paksang tinalakay. Tapusin ang paksa sa tulong ng mga larawan, kaugalian, pagdiriwang, at iba pang aspekto ng pamumuhay ng mga mamamayan sa Mesoamerica na naimpluwensiyahan ng mga Kabihasnang Klasikal na umusbong dito. 100

14. Ipagawa ang Gawain 16 – Magbasa at Matuto. Ito ang tekstong naglalaman ngimpormasyon tungkol sa heograpiya ng Africa. Mahalagang maipaunawa angkaugnayan ng heograpiya ng Africa sa pag-usbong ng mga kaharian at imperyo saiba’t ibang bahagi nito.15. Ipagawa ang Gawain 17 – MAPAghanap. Ipalahad sa mag-aaral ang sagot saklase. Gamitin ang mga pamprosesong tanong sa pagtalakay at pagpoproseso nggawain.Mungkahing Sagot: RainforestDRAFT Uri ng kagubatan kung saan sagana ang ulan at ang puno ay malalaki, matataas, at may mayabong na dahon Savanna Isang bukas at malawak na grassland o damuhanApril 1, 2014namaymgapuno Disyerto Kadalasang mabuhangin at mabato. mainit ang klima, madalang ang pag-ulan at hindi angkop para taniman Oasis Lugar sa disyerto kung saan namay matabang lupa at tubig na kayang bumuhay ng halaman at hayopPaalala: Maaring bigyan ng marka ang gawaing ito at mairekord sa kolum ng Knowledge. 101

16. Ipabasa ang Gawain 18 – Magbasa at Matuto. Ito ang tekstong naglalaman ngmahahalagang pangyayari, paglalarawan sa pamahalaan, ekonomiya, relihiyon, atkontribusyon ng mga imperyong Ghana, Mali, at Songhai. Gamitin ang mga mapa,larawan, graphic organizer na makikita sa teksto upang higit na maunawaan ng mag-aaral ang nilalaman nito. Maaari ring gumamit ng mga multimedia devices sapagtalakay ng nilalaman ng teksto.17. Ipasagot sa mag-aaral ang Gawain 19 – History Makers. Ipalahad sa mag-aaralang kanilang sagot sa klase.Mungkahing Sagot:PINUNO IMPERYONG MAHALAGANG NAGAWA PINAMUNUANAl-BakriSundiata KeitaMansa Musa DRAFTDia KossoiSunni Ali18. Ipasagot sa mag-aaral ang Gawain 20 – Triple Venn Diagram. Ipalahad sa mag-aaral ang kanilang sagot sa klase. April 1, 2014Ghana Ang nilalaman ng Triple Venn Diagram ay batay sa sagot ng mag-aaral Songhai Mali Paalala: Maaring bigyan ng marka ang gawaing ito at i-rekord sa kolum ng Process/Skills. 102

19. Ipagawa ang Gawain 21 – KKK (Kaugnayan ng Kabihasnan sa Kasalukuyan).Maaring hatiin ang klase sa tatlong pangkat sa pagsagot ng gawaing ito. Pangkat 1 – Imperyong Ghana Pangkat 2 – Imperyong Mali Pangkat 3 – Imperyong SonghaiMungkahing Sagot: KONTRIBUSYON KAHALAGAHAN IMPERYOGhanaMaliSonghai Maituturing na Kabihasnang Klasikal ang naitatag ng mga DRAFTImperyong Ghana, Mali, at Songhai dahil __________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________ ____________________________________________________. Paalala: Ang sagot ng mag-aaral sa bahaging ito ng gawain ay batay sa kaniyangApril 1, 2014naunawaantungkolsapaksa. Tapusin ang paksa sa pamamagitan ng pagpapakita ng mga larawan, kaugalian, pagdiriwang, at iba pang aspekto ng pamumuhay ng mga mamamayan sa Africa na naimpluwensiyahan ng mga Kabihasnang Klasikal na umusbong dito.20. Ipabasa ang Gawain 22 – Magbasa at Matuto. Ito ang tekstong naglalaman ngmga impormasyon tungkol sa Migrasyong Austronesian, heograpiya, paraan ngpamumuhay, kultura, pagkakatulad at pagkakaiba ng mga Pulo sa Pacific. Gamitinang mga larawan, mapa, at graphic organizer na makikita sa teksto sa pagtalakay sapaksa. 103

21. Ipagawa ang Gawain 23 – Pagsagot sa Chart. Muli, maaaring hatiin ang klasesa tatlong pangkat: Pangkat 1 – Polynesia Pangkat 2 – Micronesia Pangkat 3 – Melanesia Ipalahad sa mga mag-aaral ang kanilang sagot sa klase.Mungkahing sagot:Isla Kahulugan ng Kabuhayan Relihiyon PangalanPolynesiaMicronesiaMelanesiaDRAFT22. Ipagawa ang Gawain 24 – Anong Konek? Maaring hatiin ang klase sa limangpangkat. Bigyan sila ng laya na suriin kung aling bahagi ng kulturang Pilipino angmay kaugnayan o pagkakahawig sa kultura ng mga mamamayang naninirahan samga Pulo sa Pacific. Maaaring gumamit ng powerpoint presentation sa paglalahadApril 1, 2014ng isinagawang pananaliksik. Paalala: Maaaring bigyan ng marka ang gawaing ito at i-rekord sa kolum ng Understanding.23. Ipagawa ang gawain 25 – ang Aking Paglalakbay. Sa puntong ito, pasagutanang bahaging “Kalagitnaan”. Suriin kung nagkaroon ng pagbabago sa pag-unawa ngmag-aaral. Umunlad ba ang kanilang kaalaman at pag-unawa? Nasagot ba ngmaayos ang tanong kung ihahambing sa kanilang sagot sa bahagi ng Alamin? Ito aymagsisillbing gabay sa guro upang matiyak na naunawaan na ng mag-aaral angpaksa o kung kailangan pang balikan ang ilang bahagi ng aralin. Sa bahaging ito, maaaring balikan ang mga tanong at mga bahagi ng aralin na hindi pa gaanong nauunawaan ng mag-aaral. Magsagawa ng reinforcement, re- teaching o magbigay ng karagdagang gawain sa mga bahagi ng paksa na hindi malinaw sa mag-aaral 104

PAGNILAYAN AT UNAWAINLayunin nitong palalimin ang pag-unawa ng mag-aaral sa aralin sa pamamagitan ngmga mapanghamong gawain. Isinasagawa sa bahaging ito ang pagninilay –babalikan,susuriin ng mag-aaral ang kanilang kaalaman at pag-unawa, aalamin kung alin sa mgabahagi ng aralin ang hindi pa gaanong naunawaan at kung ano ang kanilangrealisasyon. Kailangan din nilang mapatunayan na naunawaan nila ang aralin sapamamagitan ng pagsagot sa pangunahing tanong. 24. Ipagawa ang Gawain 26 – AdBakit? Higit na mauunawaan ng mag-aaral ang paksa kung ito ay maiiugnay sa sariling karanasan at kakayahan. Sa pamamagitan ng Gawain 26 – AdBakit?, gagawa ang mga mag-aaral ng pamphlet na naglalaman ng kanilang adbokasiya sa pangangalaga at pagpapahalaga sa kontribusyon ng Kabihasnang Klasikal sa America, Africa, at mga Pulo sa Pacific. Mga hakbang: DRAFT1. Hatiin ang klase sa siyam na pangkat. (Isang pangkat sa bawat kabihasnang klasikal mula sa America, Africa, at mga Pulo sa Pacific) 2. Ipaliwanag sa pangkat ang mga hakbang at paalala sa paggawa ng pamphlet. 3. Ang bawat pangkat ay pipili ng isang mahalagang kontribusyon ng Kabihasnang Klasikal na naitalaga sa kanilang paksa. 4. Ang napiling kontribusyon ang gagamitin sa paggawa pamphlet. April 1, 20145. Bibigyang-diin sa gawaing ito ang nilalaman ng adbokasiya ng pangkat. 6. Ipalahad sa klase ang nabuong pamphlet ng bawat pangkat. Paalala: Maaaring bigyan ng marka ang gawaing ito at i-rekord sa kolum ng Understanding at Product/Performance. 25. Ipasagot ang Gawain 27 – Ang Aking Paglalakbay. Sa puntong ito ay sasagutan ng mag-aaral ang bahaging “ Katapusan”. Suriin kung nagkaroon ng pagbabago at pag-unlad sa kaalaman at pag-unawa ng mag-aaral tungkol sa paksa. Mahalagang mabatid ng guro ang pangkalahatang kaalaman at pag-unawa ng klase tungkol sa paksa. Kung kinakailangan, maaari balikan ang ilang bahagi ng aralin na hindi gaanong naunawaan ng karamihan. 105

Matapos masagot ang Gawain 27, “Ang Aking Paglalakbay”, makikita ng guro kungumunlad ang kaalaman at pag-unawa ng mga mag-aaral. Kung sa puntong ito ay mayroonpang mga katanungan, maaari itong sagutin ng guro o kaya ay itanong sa klase upangibahagi ng ibang kamag-aaral ang kanilang sagot. Bilang panglahat na pahayag, ipabasa sa mag-aaral o ilahad ng guro ang nilalaman ng transisyon sa kasunod na modyul. Hindi na ito kailangan pang talakayin ng guro subalit maaari niya itong ilahad gamit ang graphic organizer upang tumatak sa isipan ng mga mag-aaral ang pangkalahatang ideya ng aralin. Mahalagang bahagi din ng transisyon ang pag-uugnay ng nakaraang aralin sa mga susunod na aralingDRAFTtatalakayin sa modyul na ito upang makita ng mag-aaral ang daloy ng kasaysayan, mga sanhi at epekto ng mga pangyayari, at higit sa lahat, ang kaugnayan ng mga Kabihasnang Klasikal sa America, Africa, at Pulo sa Pacific sa pag-unlad ngApril 1, 2014pandaigdigang kamalayan. 106

ARALIN 3: Mga Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag-usbong ng Europe sa Panahong Medieval Pagkatapos talakayin ang mga kabihasnang klasikal na nabuo sa daigdig, bibigyan naman ng tuon sa bahaging ito ng Yunit 2 ang kalagayan ng mundo sa Panahon ng Transisyon. Bibigyang liwanag ang mga kaganapan sa kasaysayan na nakasentro sa Europe- mga pangyayari na nagbigay-daan sa pag-usbong ng Europe sa Panahong Medieval. Ano nga ba ang epekto ng mga pangyayaring ito sa pagpapalaganap ng pandaigdigang kaalaman? ALAMIN Layunin ng bahaging ito na malaman ang lawak ng kaalaman at pag-unawa ng mgamag-aaral tungkol sa paksa. Mayroong dlawang gawain para sa bahagi ng Alamin. Ito ang“Photo-suri” at “Ano sa Tingin Mo”. DRAFT1. Ipasagot an gang Gawain 1- Photo-Suri. Talakayin ang sagot ng mga mag- aaral sa pamamagitan ng gabay na tanong. 2. Ipasagot ang kolum ng “ Bago ang Talakayan” ng Gawain 2- “Ano sa Tingin Mo?”. Ipaalala sa mga mag-aaral na ang layunin ng gawain ay upang mataya ang kanilang dating kaalaman tungkol sa paksa. 3. Pagkatapos ng Alamin, inaasahang maisasagawa ng guro ang mga sumusunod: 1. Pagtukoy ng mga kaalaman at pag-unawa ng mga mag-aaral tungkol sa aralin.April 1, 20142. Paglalahad ng pangunahing tanong kaugnay ng aralin. 3. Pagpapaliwanag ng mga sakop at daloy ng aralin. 4. Pagkatapos ng bahaging ito, magbibigay ng takdang-aralin na may kaugnayan sa paksa. 107

PAUNLARIN Ang bahagi ng Paunlarin ay kinapapalooban ng mga tekstong babasahin at susuriin ng mga mag-aaral, at magbibigay-daan sa pagkaunawa sa paksa na makatutulong upang magampanan ang inihandang gawain sa huling bahagi ng modyul. May mga gawain ding maghahanda at magtataya sa kaalaman ng mga mag-aaral.Panimulang Gawain PAGBAGSAK NG IMPERYONG ROMANOGawain 3.Daloy ng Kasaysayan Upang mapag-ugnay ang unang aralin at kasalukuyang aralin ng yunit 2, hayaang balikan ng mag-aaral ang natutuhan sa pamamagitan ng pagsusuri ng kasunod dayagram. Kinapapalooban ito ng mga pangyayaring itinuturing na salik sa pagbagsak ng Imperyong Romano. Sa tulong nito, magagabayan ang mga mag-aaral tungko sa l kaugnayan ng mga pangyayaring tatalakayin sa mga pangyayari natutunan sa nagdaang aralin. Mapapangkat ang mga mag-aaral sa pagsusuri ng dayagram at pagsagot ng mga prosesong tanong. DRAFTKakulangan Paglubha Paghina 1,Pagkawala 2014Pagbaba ng mga ng Krisis ng ng ng Katuturan MoralidadAprilTapatat ng PagsalakayMay Pangka- Hukbong Pagkamam ng mga a-mayangkakayahang buhayan Romano Romano ng mga BarbaroPinuno RomanoHalaw mula sa Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat Para saIkatlong Taon) nina Vivar et.al, pahina 137-139 108

Bago tuluyang pag-aralan ang bahaging ito, hayaang tunghayan ng mga mag-aaral ang diagram na nagpapakita ng mga paksang bibigyang-diin. Mga Pangyayaring Nagbigay-daan sa Pag- usbong ng Europe sa Panahong Medieval Ang Buhay sa Europe Ang Holy Roman Noong Gitnang Ang Paglakas ng Empire Ang Paglunsad ng Panahon Simbahang Katoliko (Manorialismo,Bilang Isang Institusyon DRAFTmga Krusada sa Gitnang Panahon Pyudalismo, Pag- usbong ng mga Bayan at Lungsod http://mrgrayhistory.wikispaces.com/file/view/L_Middle_Ages_- _Pope_Apology.jpg/244152229/293x372/L_Middle_Ages_-_Pope_Apology.jpg http://images2.wikia.nocookie.net/__cb20101006230145/deadliestfiction/images/b/b1/Charlemagne.jpg http://ts2.mm.bing.net/th?id=H.4513801360115517&pid=15.1 http://crabberworldhistory.wikispaces.com/file/view/high_middle_agesjpg/180280913/high_middle_ages.jpgPagtalakay sa Nilalaman at Pagsagot sa mga GawainApril 1, 20141 Ipabasa at ipasuri sa mga mag-aaral ang mga tekstong matatagpuansa Gawain 4- “Basahin Mo…”2. Ipagawa ang Gawain 5- “Punan ang Talahanayan”. Maaaring hatiin ang klase sa pangkat sa paggawa ng gawaing ito. Salik Katibayan/ PagpapaliwanagPaalala: Ang gawaing ito ay isang halimbawa ng pormatibong pagtataya.Maisasama ito sa portfolio ng mag-aaral 109