อ่านสร้างสุข 26 : 1,009 เล่ม วรรณกรรมเกื้อกูลโลก เกื้อกูลมนุษย์ เล่มที่ 1

อยูใ่ นระหวา่ งการก่อสร้าง อัญมณแี หง่ ชีวติ ชยั กร หาญไฟฟา้ อัญชญั สำนักพมิ พ์ ณ บา้ นวรรณกรรม ปี ๒๕๕๑ สำนกั พมิ พ์ คมบาง ปี ๒๕๓๓ อยูใ่ นระหวา่ งการกอ่ สรา้ ง เปน็ รวมเรื่องสั้น สะท้อนภาพสังคมไทย อัญมณีแห่งชีวิต เป็นรวมเรื่องสั้น เน้ือเรื่องมีหลากหลาย เสนอ วา่ ยงั อยใู่ นชว่ งการกอ่ สรา้ งเพอ่ื ใหเ้ ปน็ สงั คมทส่ี มบรู ณใ์ นอนาคต ผเู้ ขียน ปญั หาตา่ ง ๆ ของชวี ติ ตงั้ แตป่ ญั หาสว่ นบคุ คล ปญั หาครอบครวั สงั คม เน้นให้เห็นปัญหาขณะก่อสร้างว่า เต็มไปด้วยอุปสรรคนานัปการ ต้อง จนถึงปัญหาท่ีกล่าวถึงวัฏจักรแห่งชีวิตอันเป็นสัจธรรม โดยใช้กลการ อาศัยระยะเวลา สติปัญญา พลังความคิด และจิตสำนึกของสมาชิกใน ประพันธ์ท่ีแยบยลสอดคล้องกับเน้ือหา มีลีลาเฉพาะตัวที่ละเอียด ส งั คม ประณีต ลกึ ซ้ึงและละเมียดละไม ภาษาทใ่ี ชก้ ่อจินตภาพชดั เจน สร้าง หนังสือเล่มนี้ได้รับรางวัลรองชนะเลิศ อันดับ ๑ ประเภทเรอื่ งสน้ั บรรยากาศและอารมณ์หลากหลาย ทั้งอ่อนหวาน เศร้า กร้าวแกร่ง เซเว่นบ๊คุ อวอร์ด ประจำปี ๒๕๕๑ โหดร้าย แม้กระทง่ั สยองขวัญ หนังสือเล่มนี้ได้รับรางวัลวรรณกรรมสร้างสรรค์ยอดเย่ียมแห่ง อาเซยี น (ซีไรต)์ ประจำปี ๒๕๓๓ 250 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเก้ือกลู โลก เกือ้ กลู มนุษย ์

อาเพศกำสรวล อิสระนอกระนาบ วินทร์ เลียววารณิ สมภพ นลิ กำแหง สำนกั พมิ พ์ ๑๑๓ ปี ๒๕๔๕ (พิมพค์ ร้ังที่ ๑๒) สำนักพมิ พ์ ดบั เบิ้ลนายน์ ปี ๒๕๔๖ อาเพศกำสรวล เป็นรวมเร่ืองสั้นแนวทดลองชุดแรกของ วินทร์ อิสระนอกระนาบ เป็นรวมเรื่องส้ันที่แสดงให้เห็นถึงพลังในการ 251 เลียววาริณ โดยนำเสนอวรรณกรรมในรูปแบบที่ไม่ยึดติดกับการเล่า สร้างสรรค์และจินตนาการของผู้เขียนในแนวมายาแฟนตาซี เป็นการ เรื่องแบบขนบ เป็นความพยายามหน่ึงท่ีฉีกการนำเสนองานเขียนใน รวมเร่ืองส้นั แนววทิ ยาศาสตร์ของนักเขียนไทยอกี เลม่ หนึ่ง ที่ไดส้ ำแดง แนวใหม่ เร่ืองส้ันส่วนใหญ่เป็นเร่ืองราวชีวิตง่าย ๆ ท่ัวไป ในรูปแบบ ให้เห็นความคิดและฝีมือการเขียน นำเสนอปัญหาสังคมและผู้คนใน การเขยี นทไ่ี รร้ ปู แบบ พจิ ารณาการเขยี นมากกวา่ ตวั อกั ษรทมี่ ารอ้ ยเรยี ง ย คุ ปจั จบุ ันและอนาคตไดอ้ ย่างมจี นิ ตนาการและเหตผุ ลทด่ี รี องรับ กัน ใช้ทุกช้ินส่วนแห่งการออกแบบทุกรูปแบบท่ีเหมาะสมกับเร่ือง หนังสือเล่มน้ีได้รับรางวัลชมเชย ประเภทเร่ืองสั้น จากการ นนั้ ๆ มาเปน็ องคป์ ระกอบรวมของเร่ือง ตลอดจนคำนึงถงึ การจัดหน้า ประกวดหนังสือดีเด่น สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน แบบ และขนาดของอักษร ฯลฯ แต่ขณะเดียวกันก็ไม่ได้ละทิ้งเน้ือหา (สพฐ.) กระทรวงศึกษาธิการ ประจำปี ๒๕๔๗ และรางวัลชมเชย ของเรอื่ ง ประเภทเรื่องสน้ั เซเวน่ บคุ๊ อวอรด์ ประจำปี ๒๕๔๗ หนังสือเล่มนื้ได้รับรางวัลดีเด่น ประเภทเรื่องสั้น จากการ ประกวดหนังสือดีเด่น คณะกรรมการพัฒนาหนังสือแห่งชาติ เรอื่ งส้ันไทย กระทรวงศึกษาธิการ ประจำปี ๒๕๓๘

เอกพจนบ์ ุรุษท่ี อุบัตกิ ารณ์ หนึ่งและรวม เรอ่ื งสนั้ บางเร่ือง วรภ วรภา ของฮิวเมอรสิ ต์ สำนกั พมิ พ์ POLITICS publishing ปี ๒๕๔๘ ฮวิ เมอรสิ ต์ (อบ ไชยวส)ุ แพรวสำนักพิมพ์ ปี ๒๕๕๑ (พมิ พ์คร้งั ที่ ๒) เอกพจน์บุรุษที่หนึ่งและรวมเรื่องสั้นบาง อุบัติการณ์ เป็นรวมเรื่องสั้นที่นำเสนอเร่ืองราวของสังคมพหุวัฒนธรรมในภาคใต้ของ เรื่องของฮิวเมอริสต์ เป็นรวมเรื่องส้ันหรรษา ๗ ไทยซึ่งมีความหลากหลาย แตกต่างด้านวิถีชีวิต ความเช่ือและขนบประเพณี ความ เร่ืองชั้นเยี่ยมท่ีคัดสรรแล้วของฮิวเมอริสต์ เปล่ียนแปลงของสังคมจากวัฒนธรรมดั้งเดิมไปสู่สังคมบริโภคนิยม ผู้เขียนตีแผ่ปัญหา ประกอบด้วย สุนทรพจน์เปิดส้วมสาธารณะ, ความขดั แย้งและการต่อสซู้ ึ่งมีอย่ใู นจติ วญิ ญาณของมนษุ ย์ ความขดั แยง้ ของมนษุ ย์ท่ยี ึดอยู่ ออกป่าล่าสัตว์, นำเท่ียวไทยแลนด์ (สยาม), กับความเช่ือ และมายาคติความขัดแย้งระหว่างความเช่ือกับเหตุผล ระหว่างส่ิงท่ีเห็นกับ ศลิ ปนิ กลองยเี่ ก, สขุ นาตะกมั , เอกพจนบ์ รุ ษุ ทหี่ นง่ึ ส่ิงท่ีคิด การแบ่งเป็นฝักฝ่าย “พวกเขา” “พวกเรา” ทุกคนต่างหวงแหนอาณาจักรอันคับ และนวกทนต์ เป็นเร่ืองที่นอกจากได้อารมณ์ขัน แคบของตนที่เรียกว่า “เกียรติและศักด์ิศรี” ในท่ามกลางความขัดแย้งและการต่อสู้เพ่ือ แล้ว ยังสะท้อนภาพการเมืองและสังคมไทยอีก ความอยู่รอด บางครั้งมนุษย์กลับเป็นเพียงผู้มองปรากฏการณ์อันโหดร้ายท่ีเกิดขึ้นต่อหน้า ด้วย ราวกับการชมมหรสพ แทนที่จะเข้าช่วยเหลือฝ่ายที่อ่อนแอซ่ึงถูกกระทำ สภาวะที่ไร้ หนังสือเล่มนี้ได้รับคัดเลือกให้เป็น ๑ ใน “มนุษยธรรม” เปน็ อุบัติการณท์ เี่ กิดขึ้นในสังคมรว่ มสมัย ๑๐๐ เลม่ หนงั สอื ดที ค่ี นไทยควรอา่ น ของสำนกั - หนังสือเล่มนี้ได้รับรางวัลดีเด่น ประเภทเรื่องส้ัน จากการประกวดหนังสือดีเด่น งานกองทนุ สนับสนุนการวจิ ยั (สกว.) ปี ๒๕๔๑ สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาข้ันพื้นฐาน (สพฐ.) กระทรวงศึกษาธิการ ประจำปี ๒๕๔๙ 252 | ๑,๐๐๙ เล่ม วรรณกรรมเกือ้ กูลโลก เก้ือกลู มนษุ ย์

เอาโลกมาทำปากกา ตะวัน สันติภาพ สำนักพมิ พ์ ดอกหญา้ ปี ๒๕๓๘ เอาโลกมาทำปากกา เป็นรวมเรื่องส้ันสะท้อนเร่ืองราวในยุคสมัย ใหม่ ผู้เขียนได้แรงบันดาลใจในการสร้างสรรค์มาจากข่าวสารและ เหตกุ ารณท์ เี่ กดิ ขนึ้ ในชวี ติ จรงิ ใกลต้ วั โดยไดถ้ า่ ยทอดเรอ่ื งราวเหลา่ นน้ั และอธิบายด้วยทฤษฎีจิตวิทยา นำเสนอผ่านลีลาเรียบง่าย ภาษา กระชับ หนังสือเล่มน้ีได้รับรางวัลชมเชย ประเภทเรื่องส้ัน จากการ ประกวดหนังสือดีเด่น คณะกรรมการพัฒนาหนังสือแห่งชาติ กระทรวงศกึ ษาธิการ ประจำปี ๒๕๓๙ 253 เร่อื งสนั้ ไทย



บรรณนิทศั นเ์ ร่อื งสั้นแปล

ความรนื่ รมยค์ รงั้ สุดท้าย ความลับของทะเล หลายคนเขียน ชาวรัสเซีย นักเรยี นโรงเรยี นประถมไหป่ า่ ว ผูแ้ ปล สชุ าติ สวสั ด์ศิ รี ผู้แปล เรืองรอง รุ่งรัศมี สำนักพิมพ์ ดวงกมลวรรณกรรม ปี ๒๕๓๖ แพรวสำนักพิมพ์ ปี ๒๕๔๓ (พมิ พ์คร้ังท่ี ๒) ความรื่นรมย์คร้ังสุดท้าย เป็นรวมเร่ืองส้ันของหลายนักเขียน ความลบั ของทะเล เปน็ รวมบทกวปี ระกอบภาพของเหลา่ นกั เรียน ชาวรสั เซยี มเี นอ้ื หาหลากหลายตามรปู แบบการเขยี นอนั เปน็ เอกลกั ษณ์ ช้ันประถมโรงเรียนประถมไห่ป่าว โรงเรียนเล็ก ๆ ในไต้หวันซึ่งตั้งอยู่ ของนักเขียนแต่ละคน เช่น ทรรศนะเก่ียวกับชีวิตและความตาย ใน เมืองชายทะเล บทกวีของเด็ก ๆ แสดงถึงความซ่ือตรง ความบริสุทธ์ิ เร่ือง ความทรงจำของคนบ้า ของลีโอ ตอลสตอย, ความรักของแม่ ของวัยเยาว์ บางบทแสดงความรู้สึกต่อบรรยากาศรอบตัว เช่น และลูก ในเร่อื ง ผหี ลอกเด็ก ของแม็กซิม กอรก์ ้ี เปน็ ต้น ยามเช้า บางเรื่องแสดงความรสู้ กึ ความคดิ คำนงึ ตอ่ คนในครอบครวั ท่ี จากไป อาทิ บทกวคี ณุ ปูข่ องหนูตายเสยี แลว้ 256 | ๑,๐๐๙ เล่ม วรรณกรรมเกอ้ื กลู โลก เก้ือกูลมนษุ ย์

ตำนานแหง่ ดาวเคราะหอ์ ศั จรรย์ โต๊ะก็คือโตะ๊ ชินจิ ทะจมิ ่ะ เพเตอร์ บคิ เซล ผแู้ ปล ถนอมวงศ์ ลำ้ ยอดมรรคผล ผู้แปล ชลิต ดรุ งค์พันธ์ุ จัดพมิ พ์โดย กรมวิชาการ สำนกั พมิ พ์ ไรทเ์ ตอร์ ปี ๒๕๕๖ (พมิ พค์ รง้ั ท่ี ๕) กระทรวงศกึ ษาธกิ าร ปี ๒๕๓๔ ตำนานแห่งดาวเคราะห์อัศจรรย์ เป็นรวมเร่ืองส้ันของนักเขียน โต๊ะก็คือโต๊ะ เป็นรวมเร่ืองส้ันสำหรับเด็ก ๗ เร่ือง ว่าด้วย ชาวญ่ีปุ่น เนื้อหาของท้ัง ๕ เร่ืองสั้นในเล่มแสดงนานาทัศนะเกี่ยวกับ เร่ืองราวของคนเล็ก ๆ ในสังคมที่พบเห็นได้ท่ัวไป บ้างเป็นชายที่ไม่มี ภาวะความเป็นมนุษย์ การกระทำต่าง ๆ ที่ทำให้ได้รับความเจ็บปวด แมแ้ ต่เมียและลกู ไม่มงี านทำ ไมม่ ีอะไรท่จี ะตอ้ งทำในชวี ติ บ้างกเ็ ปน็ ตลอดจนการดิ้นรนต่อสู้และการรับผิดชอบของมนุษย์ ท่ีปรารถนาจะ คนแก่ที่ไม่ค่อยยอมพูดจากับใคร มีสีหน้าเหนื่อยหน่ายเกินกว่าจะ เอาชนะอปุ สรรคท้ังปวง ยิ้มแย้มหรือบ้ึงตึง บ้างก็เป็นนักประดิษฐ์ท่ีไร้ชื่อเสียง วัน ๆ นั่งมอง ขบวนรถไฟเข้าออกและท่องจำตารางเดินรถ บ้างก็ชอบพูดพร่ำเพ้อ ถึงญาติโกโหติกาท่ีไม่มีตัวตน จนใครต่อใครมองกันว่าเป็นคนบ้า คนขวางโลก หรือตวั ประหลาดของสงั คม ฯลฯ 257 เรอ่ื งสนั้ แปล

เฒ่าผจญทะเล ดว้ ยรกั และช็อกโกแลต The old man and the sea Love Adds A Little Chocolate เออรเ์ นส เฮมิงเวย์ (Ernest Hemingway) เมดารด์ ลาช (Medard Laz) ผแู้ ปล วทิ ย์ ศิวะศริยานนท์ ผแู้ ปล งามพรรณ เวชชาชวี ะ สำนกั พมิ พ์ สรา้ งสรรคบ์ คุ๊ ส์ ปี ๒๕๔๕ สำนกั พิมพ์ อินสปายร์ ปี ๒๕๕๑ (พิมพ์ครั้งที่ ๗) (พมิ พ์ครั้งท่ี ๑๖) เฒ่าผจญทะเล เป็นวรรณกรรมแปลจากผลงานของนักเขียน ด้วยรักและช็อกโกแลต เป็นงานแปลที่รวบรวมท้ังบทความให ้ รางวัลโนเบล เล่าเร่ืองราวของซานติเอโก้ ชาวประมงชราท่ีกำลัง แง่คดิ ขอ้ ความโดนใจ และคำคมตา่ ง ๆ รวม ๑๐๐ เร่ืองราวประทบั ใจ หมดหวงั กบั การหาปลาไมไ่ ด้สกั ตัวตลอด ๘๔ วนั ทผ่ี า่ นมา จนกระทั่ง ที่ให้แง่คิดและให้ผู้อ่านได้มองเห็นมุมมองรอบ ๆ ตัวที่แตกต่างหรือ เขาตัดสินใจออกเรืออีกคร้ังเพียงลำพัง และการผจญทะเลคร้ังน้ีเขาได้ อาจหลงลืมไป เพอ่ื เปน็ กำลังใจและกระตุ้นปญั ญาในการดำเนินชวี ิตท่ี ทุ่มเทพลังทั้งหมดที่มี เพ่ือพิสูจน์ว่าเขายังมีแรงกำลังท่ีจะต่อสู้กับ สบั สนว่นุ วายในโลกปจั จุบนั ท้องทะเลและสามารถกลับมายังฝั่งพร้อมชัยชนะ แม้มันต้องแลกด้วย ชีวิตของเขากต็ าม 258 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเก้ือกลู โลก เกอ้ื กลู มนษุ ย ์

โทรศัพทส์ ลบั มิติ เพลงขลยุ่ ในฝนั (ฉบับปรับปรุงใหม)่ โอต สอึ ิจิ ผูแ้ ปล สดุ ารัตน์ นยิ มพานิชพัฒนา เฮอรม์ านน์ เฮสเส สำนักพมิ พ์ Jbook ผแู้ ปล สดใส ปี ๒๕๕๑ (พิมพค์ ร้งั ที่ ๒) สำนกั พิมพ์ สร้างสรรคบ์ ๊คุ ส์ ปี ๒๕๕๐ (พมิ พ์ครง้ั ท่ี ๔) โทรศพั ทส์ ลบั มติ ิ เปน็ รวมเรอ่ื งสนั้ สามแนว แนวลกึ ลบั จนิ ตนาการ เพลงขลยุ่ ในฝนั เปน็ รวมนทิ านและเรอื่ งสนั้ ของเฮอรม์ านน์ เฮสเส และสยองขวัญ สะท้อนความเปล่ียวเหงาของเด็กรุ่นใหม่ที่ไร้ท่ีพ่ึง ชี้ให้เห็นคุณลักษณะเร้นลับของจิตใจมนุษย์ได้อย่างมีเสน่ห์ ชวน ทางใจ ความสำคัญของเพ่ือน ความล้มเหลวของวัยรุ่นประสาวัย ติดตาม สอดแทรกกลวิธีทางจิตวิเคราะห์ ไม่เพียงทำให้เกิดความ อยากร้อู ยากเหน็ โดยมฉี ากรว่ มสมยั แฝงบรรยากาศเหนอื จรงิ นา่ พศิ วง บันเทิงใจเท่าน้ัน แต่ยังเปิดโอกาสให้ใช้ความคิดใคร่ครวญถึงความ ไดแ้ ก่ เรือ่ งโทรศัพทส์ ลับมติ ิ รอยแผล และบทเพลงดอกไม ้ เปน็ จรงิ ในอาณาจักรทางจติ วิญญาณอันไมจ่ ำกัดเวลาของมนุษย ์ 259 เรอ่ื งสนั้ แปล

ราโชมอนและเร่ืองส้นั อนื่ ๆ เรอ่ื งเลา่ ของซากี Rashomon and Other Stories The Best of Saki ริวโนะสุเกะ อะคุตะงะวะ ซากี ผูแ้ ปล ปิยะจติ ทาแดง, ชมนาด ศีติสาร, ผูแ้ ปล รชั ยา เรืองศรี มณฑา พิมพ์ทอง, ศศมน วิริยศริ ิ แพรวสำนกั พมิ พ์ ปี ๒๕๔๕ สำนักพิมพ์ สมมติ ปี ๒๕๕๔ ราโชมอนและเร่ืองส้ันอ่ืน ๆ เป็นรวมเร่ืองส้ัน เน้ือหาในเล่มได้รับ เร่อื งเลา่ ของซากี เปน็ รวมเรื่องสนั้ ของนกั เขียนชาวอังกฤษ เปรยี บ อทิ ธิพลจากนิทาน เรอ่ื งเลา่ โบราณของญป่ี ุ่น หากได้นำมาเขียนไว้ดว้ ย เสมือนนิทานสำหรับผู้ใหญ่ซ่ึงนอกจากจะให้ความสนุกแล้ว ยังสามารถ สำนวนร่วมสมัยซึ่งคงกลิ่นอายโบราณไว้อย่างน่าสนใจ และมีสีสัน บอกเล่าสื่อสารกับตัวตนภายในได้เป็นอย่างดี เป็นโลกแห่งจินตนาการ ตื่นเต้น มีประเด็นที่ชวนให้คิด เช่น เรื่องในป่าละเมาะ, ราโชมอน, ความรูส้ กึ ทอ่ี ยู่นอกเหนอื เหตุผล หรอื ฉากนรก เป็นตน้ 260 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเกอ้ื กูลโลก เกอื้ กลู มนษุ ย ์

หอสมุดแห่งบาเบล สวนแห่ง นทิ านขา้ งถนน ทางแพร่ง และเร่ืองสน้ั อืน่ ๆ ปแิ ยร์ กรปิ ารี (Pierre Gripari) ฆอรเฆ ลูอสิ บอรเฆส (Jorge Luis Borges) ผู้แปล สจุ ินดา ตมุ้ หริ ญั ผู้แปล สงิ ห์ สวุ รรณกิจ สำนกั พิมพ์ ผเี ส้ือ ปี ๒๕๔๗ สำนักพมิ พ์ bookvirus ปี ๒๕๕๔ หอสมุดแห่งบาเบล สวนแห่งทางแพร่ง และเร่ืองสั้นอ่ืน ๆ เป็น นิทานข้างถนน เป็นวรรณกรรมเยาวชนแปลของนักเขียน หนังสือรวมเรื่องสั้น ซึ่งมีการสร้างเร่ืองและแนวคิดการนำเสนอที่ ชาวฝร่ังเศสท่ีรวบรวมนิทาน ๑๓ เร่ือง เช่น แม่มดแห่งถนนมูฟเฟอ- แปลกใหมอ่ ย่างเปน็ เอกลักษณ์เฉพาะตัว เรื่องสนั้ แตล่ ะเร่อื งเปยี่ มด้วย ตาร์ด, ยักษ์ถุงเท้าแดง, คู่รักคู่รองเท้า, นางฟ้าก๊อกน้ำ, ปีศาจน้อย จนิ ตนาการและบรรยากาศเหนอื จรงิ ใฝ่ดี และอ่ืน ๆ ที่เล่าเร่ืองราวของถนนโบรกา ในปารีส ซึ่งได้รับการ ยอมรับว่าแตล่ ะเรอื่ งถือเปน็ นิทานคลาสสิกของฝร่งั เศส 261 เรื่องสน้ั แปล

นิทานปญั จตนั ตระ (นทิ านชดุ ) นทิ านเลอื กสรร อาเธอร์ ดับเบลิ ยู ไรเดอร์ ผแู้ ปล อ.สนิทวงศ์ (อไุ ร สนิทวงศ์ ณ อยธุ ยา) ผ้แู ปล ศักดา วิมลจันทร์ สำนักพมิ พ์ รวมสาส์น สำนักพิมพ์ พืน้ ฐาน ปี ๒๕๕๑ ปี ๒๕๒๒ นิทานปัญจตันตระ เป็นวรรณกรรมแปลจากภาษาสันสกฤต นิทานเลือกสรร เป็นวรรณกรรมแปลที่รวบรวมนิทานคติสอนใจ เร่ืองราวนิทานโบราณท่ีเล่าต่อ ๆ กันมากว่า ๒,๐๐๐ ปีของอินเดีย ที่น่าสนใจไว้มากมาย เช่น กบเย่อหยิ่ง, เทพธิดาปีกหัก, ข่าวร้ายใน โดยผูกเรื่องข้ึนจากคำสอนในเร่ืองต่าง ๆ โดยใช้กลวิธีแบบนิทานซ้อน เมืองลูกกวาด, พิกซี่เกียจคร้าน, เทพธิดาดอกกุหลาบ, ร่มของแม่มด นิทาน รวบรวมไว้ ๕ เล่ม (การแตกมิตร, การผูกมิตร, สงคราม, ใจดี และอ่นื ๆ ลาภหาย และสันติภาพ) เพ่ือสอนเจ้าชายผู้โง่เขลา ๓ พระองค ์ ที่ไม่สนใจการเล่าเรียน โดยขณะน้ีมีการแปลออกมาสองเล่ม คือ การแตกมติ ร เปน็ เลม่ ท่ี ๑ และ การผกู มิตร เปน็ เลม่ ที่ ๒ 262 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเกือ้ กลู โลก เก้ือกูลมนษุ ย์

นทิ านอมตะ เรือ่ งเล่าของอีสป ของ เคานต์ ลโี อ ตอลสตอย เซอร์ โรเจอร์ เลสเตรนจ์ เคานต์ ลโี อ ตอลสตอย ผ้แู ปล ผกาวดี อตุ ตโมทย์ ผู้แปล ช่อเชอร่ ี สำนกั พิมพ์ ผีเส้ือ ปี ๒๕๔๓ (พิมพค์ รั้งที่ ๕) สำนักพมิ พ์ ดอกหญา้ ปี ๒๕๔๓ (พมิ พค์ ร้งั ที่ ๒) นทิ านอมตะ เปน็ วรรณกรรมแปลรปู แบบนทิ าน โดยนกั เขยี นอมตะ เร่ืองเล่าของอีสป เป็นวรรณกรรมเยาวชนแปลที่รวบรวมนิทาน ชาวรัสเซีย ทม่ี ีคติสอนใจในเชิงปรัชญา และแงค่ ิดตา่ ง ๆ รวบรวมไว้กว่า อมตะกว่าพันปีของอีสป ทาสแห่งกรีก ที่เล่าขานกันว่าเป็นคนรูปร่าง ๔๐ เร่ือง ไม่ว่าจะเป็น เด็กหญิงเล็ก ๆ กับเห็ด, ชาวนากับแตงกวา, หน้าตาอัปลักษณ์ แต่มีความเฉลียวฉลาดซ่อนเอาไว้ ซึ่งเรื่องราวใน นกปากสน้ั กบั เมีย ฯลฯ นิทานสว่ นใหญข่ องอสี ปเป็นเรอื่ งเก่ยี วขอ้ งกับสัตว์ประเภทต่าง ๆ เพื่อ เปน็ ตัวอย่างสอนใจและคตติ ่าง ๆ ทเ่ี รารจู้ ักกนั ดี ไมว่ ่าจะเปน็ กระตา่ ย กบั เตา่ , สุนขั จง้ิ จอกกบั ผลองนุ่ , สุนขั จิง้ จอกกับนกกระสา, ราชสีหก์ ับ หนู, สุนัขกบั เงา เปน็ ตน้ 263 เรือ่ งสัน้ แปล

บทสมั ภาษณพ์ เิ ศษ :

หนงั สอื ในดวงใจเม่อื วัยเยาว ์

คณุ ฉัตรชยั วิเศษสวุ รรณภมู ิ (พนมเทยี น) นกั เขียนและศิลปินแหง่ ชาติ สาขาวรรณศลิ ป์ พ.ศ. ๒๕๔๐ การอา่ นทำคนให้เตม็ คน “Reading make a full man จรงิ ๆ นะ คนเราจำเป็นจะต้องอา่ น ไม่เคยเห็นคนอ่านหนังสอื คนไหน มนั จะโง่สักคน”

คุณพนมเทียน หรือ ฉัตรชัย วิเศษสุวรรณภูมิ ศิลปินแห่งชาติ พ่ี เพราะติดใจทุกเร่ืองของ พล นิกร กิมหงวน เพราะมันเป็นเรื่อง สาขาวรรณศลิ ป์ พรอ้ มคชู่ วี ติ คณุ สกาวเดอื น วเิ ศษสวุ รรณภมู ิ ตอ้ นรบั ตลก เด็กอ่านแล้วมันก็ตลกดี ตอนน้ันเรียนอยู่โรงเรียนวันรับสิน ผมู้ าเยอื นดว้ ยอธั ยาศยั อนั ดยี งิ่ มแี ตเ่ สยี งหวั เราะและเสยี งกลอ้ งถา่ ยรูป ทถ่ี นนเพชรบรุ ี (เก่า) มคี รใู หญ่ ชอ่ื ครูชม วันรับสิน” ดังแชะ ๆ ตลอดเวลา หลังจากขอลายเซ็นกันจนอิ่มและหนำใจแล้ว เรากข็ อสมั ภาษณ์ “ครูไมห่ ้ามเหรอคะ” สงสยั จรงิ ๆ สัมภาษณ์เร่ืองอะไร พี่ถาม เราตอบทันควัน อยากรู้ว่าพี่อ่าน เขาหัวเราะ “แอบอ่าน (หัวเราะ) สมัยก่อนท้ังคุณแม่ ท้ังคุณครู อะไร ถงึ ไดเ้ ปน็ นกั เขยี นข้ามยคุ ขา้ มสมัยมาไดข้ นาดน้ี เพราะไม่วา่ จะ เขาไม่อยากใหอ้ า่ น เพราะกลัวว่าจะเสียการเรียน อยากให้สนใจเรียน ไปเหนือ ใต้ กลาง อีสาน ตะวันออก มีแต่แฟนพนมเทียน หรืออีก มากกวา่ (ตรงขา้ มกบั สมยั นี้เขายนิ ดีให้อ่านเพราะถือวา่ ดกี ว่าไปเที่ยว นัยหน่ึงแฟนรพินทร์ ไพรวัลย์ และแงซาย มีทุกรุ่น ตั้งแต่ผมสีขาว ผับหรือศูนย์การค้า) ไปเช่ามาด้วยนะ ค่าเช่ารู้สึกจะสามสตางค์ เป็น ผมสองสีจนกระท่ังผมดำขลับ แต่ทุกรุ่นมีดวงตาที่ฉายแสงเดียวกัน พ็อกเก็ตบุ๊คเล่มบาง ๆ พอโตขึ้นมาอีกหน่อยก็อ่านเร่ืองรัก เร่ืองแรก หมด คอื แสงแหง่ ความชน่ื ชม สุดท่ีขยับจาก ป.อินทรปาลิต กลายเป็นของท่านวรรณสิริ เรื่อง เจ้าของบา้ นพาผ้สู ัมภาษณส์ ามคน ข้าพเจ้า คุณธีร หนทู อง และ วนิดา คุณแม่อ่านก่อน เลยเอามาอ่าน จำได้เลยว่า สมัยก่อนเขาติด คุณปิยลักษณ์ ตันติศรีสกุล (จากโครงการเชิญชวนเยาวชนไทยอ่าน เงินกันแค่พันเดียวถึงกับฟ้องล้มละลาย ประจักษ์พ่ีชายต้องมา ๑๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมไทยเกอื้ กลู โลก เก้อื กลู มนษุ ย)์ ไปสมั ภาษณ์ รับผิดชอบแทน ประจักษ์ให้ประจวบหนีไป ส่วนพ่อของวนิดาก็ชื่อ ท่ีห้องนารายณ์บรรทมสินธุ์ แล้วพ่ีก็น่ังอย่างงามสง่าตรงน้ัน ทั้งขลัง นายดาว (หัวเราะ) จากนั้นก็อ่านตามคุณแม่อีก อ่าน หญิงคนช่ัว ทงั้ เป็นกนั เองประสมประสานกัน แล้วก็ ทางสายเปลยี่ ว ของ ก.สรุ างคนางค.์ .” “พเ่ี ร่มิ อ่านเมื่อไหร่ และอา่ นอะไร จำได้ไหมคะ” “นักเขยี นคนไหนท่ีทำใหค้ ณุ พนมเทียนอยากเป็นนักเขยี น” พนมเทียนนยั นต์ าเป็นประกาย เขาตอบวา่ “พเ่ี รมิ่ อ่านตอนอายุ ครุ่นคิดนดิ หน่ึงก่อนตอบวา่ “ถ้าเป็นตอนเดก็ ๆ กเ็ ปน็ ป.อินทร ไดเ้ จ็ดแปดขวบ อยู่ช้ันประถมฯ ๒ ป.อนิ ทรปาลติ เปน็ ครูคนแรกของ ปาลิต ด้วยเหตุว่าทำให้เกิดความรู้สึกนึกคิดอะไรต่ออะไรมากมาย บทสมั ภาษณ์ | 267

ก่ายกองเหลือเกิน เพราะท่านเขียนเหตุการณ์ปัจจุบัน ณ เวลานั้น ๆ ธรรมาธรรมะสงคราม มัทนะพาธา สาวิตรี ฯลฯ นิสัยถึงชอบทาง มา แล้วจนขณะนี้ก็ยังน่าแปลกใจที่สุด เช่นว่า กิมหงวนนี่เขามี อกั ษรศาสตร์ ชอบโคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน..” ลกั ษณะพเิ ศษอยอู่ ยา่ ง ถา้ เขาพอใจอะไรละก็ เขาจะผวิ ปากเพลงทชี่ ื่อ ว่าโป๊ยกิมเหล็ง พี่ก็คิดอยู่ในใจ เพลงโป๊ยกิมเหล็งมันเป็นยังไง “ได้อา่ นนวนยิ ายในสมัยนัน้ ไหม” แล้วเพิ่งมารู้ว่ามันเป็นยังไงเมื่ออายุเจ็ดสิบกว่า เพราะเล่าให้ลูกฟัง “มี เป็นเล่มสมัยเก่าๆ แล้วก็ที่เขาลงในหนังสือรายวันข่าวภาพ เจ้าผาด พาสิกรณ์ เขาก็ไปหาตามเทปที่ขาย มาเปิดฟังเม่ือสามสปี่ นี ี้ จำไดเ้ ลยวา่ เปน็ เรอื่ ง เสยี งกระซบิ สง่ั ของ ป.อนิ ทรปาลติ พอสงคราม เอง เจา้ กมิ หงวนจะตอ้ งผวิ ปากเปน็ เพลงโปย๊ กมิ เหลง็ ทกุ ครงั้ มันเป็น สงบ พ่ีก็กลับมาเรียนต่อท่ีกรุงเทพฯ ก็เร่ิมกว้างขวางข้ึน ก็อ่านของ คาแรคเตอร์ลิตกิ ของเขา” นกิ รก็ชอบร้องย่เี ก แล้วก็ ดร.ดิเรกสมยั นน้ั ก.สุรางคนางค์มากข้ึน แล้วก็อ่านของ พ.เนตรรังษี อ.ร.ด. จึงเพาะ ยังไม่มีดอกเตอร์ ตำแหน่งศาสตราจารย์เราก็ยังไม่มี เรากต็ อ้ งไปอา่ น นิสยั รกั การอ่าน การเขียนขึ้นมา หนังสอื ประเภทที่ว่าชอ่ื เรอื่ ง วชิ ชนุ คร เป็นนยิ ายวิทยาศาสตร์ ถึงจะ “มีนักเขียนอีกท่านหน่ึง ท่านเสียชีวิตแต่อายุยังน้อยชื่อ ทรง มีดอกเตอร์ ศาสตราจารย์ของฝร่ัง คนไทยยังไม่มี ต่อมาข้ึน ม.๑ สาลติ ลุ สมยั นเี้ ขาเรยี กอะไรแคนโต้ แต่ ทรง สาลติ ลุ น่ีเขียนประโยค (ป.๕ สมยั น้)ี มาอยู่ทโ่ี รงเรียนสทุ ธวิ รารามก็เกิดสงคราม (เกิดมาแลว้ ร้อยแก้วธรรมดา ๆ แต่อ่านแล้วไพเราะเหลือเกิน ยกตัวอย่างเช่น ปีกว่า) พ.ศ. ๒๔๘๕ ระเบิดมันลงมาก โรงเรียนก็เลยต้องปิดเพื่อให้ ฉันรักเธอคนเดียว แม้ฉันไม่ใช่คนเดียวท่ีเธอรัก หรือ เม่ือเปลวไฟ เด็กอพยพ พ่ีก็อพยพไปบ้านเก่าซ่ึงก็เป็นบ้านเกิดเดิม หรือบ้านของ บนปลายเทียนดับ แสงสว่างก็พลันหาย ฉันใดกับวาจาเมื่อเอ่ยคำว่า ต้นตระกูลวิเศษสุวรรณภูมิอยู่ท่ีจังหวัดปัตตานี ที่นั่นไปเจอคลัง รักออกมาแล้ว มันจะไม่หายไปกับสายลม เสียดายท่านเขียนไม่เท่า หนังสือเข้าพอดี ไหร่กต็ าย เขยี นได้ประทับใจมาก” “หนงั สอื ตง้ั แตว่ รรณคดี พระอภยั มณี รามเกยี รติ์ ขนุ ชา้ งขนุ แผน และหนังสือสารานุกูลกับเสนาสาร ก็เลยเร่ิมอ่าน อ่านวรรณคดี “ทราบว่าพอเรียน ม.๖ กเ็ รมิ่ เขียนเลย” รามเกียรต์ิจบเมื่อตอน ม.๒ (ป.๖ สมัยน้ี) และเร่ิมอ่านของ ร.๖ “ใช่ ก็ไปดูหนังมาบ้าง อะไรบ้าง สมัยน้ันหลวงสารานุประพันธ์ ใชน้ ามปากกาวา่ แพรดำ เรากเ็ ลยคดิ วา่ ถ้าให้ผู้หญงิ สักคนอยู่ในชุดสี 268 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเกอื้ กลู โลก เกอื้ กูลมนษุ ย ์

ดำ หน้าอกเป็นงูเห่า ใส่ไอ้โม่ง ก็ไม่มีใครรู้ ถึงกลายเป็นเร่ือง เห่าดง และบ้าเงาของตัวเอง เราก็เลยคิดว่าถ้าเป็นผู้หญิงสวยแล้วเกลียดเงา ไงล่ะ เห่าดงน่ีเป็นผู้หญิง ซึ่งตอนน้ันใครไม่รู้ก็คิดว่าเป็นผู้ชาย ตอน ตัวเองจะเป็นยังไงล่ะ ก็เลยสร้างเป็นจินตนาการเรื่อง จุฬาตรีคูณ นน้ั อยู่ ม.๖ อายุ ๑๕-๑๖” ขึน้ มา” “ตอนนั้น จุฬาตรีคูณ ยังไม่ได้พิมพ์เป็นเล่ม แล้วครูแก้ว (แก้ว “ง้ันแสดงว่าเขียน เห่าดง ก่อน จุฬา อัจฉริยะกลุ ) มาเหน็ ไดอ้ ย่างไร” ตรคี ณู ” “พกี่ ถ็ ือเรไ่ ป เด็กม.๖ ไปเทย่ี วให้เขาดู หวงั จะไดต้ ีพิมพ์ แล้ว ไป “ใช่ เริ่มจาก เห่าดง ก่อน ตอนนั้น เจอรุ่นพ่ีคนหน่ึงช่ือ วรุณ ฉัตรกุล ไม่รู้ทำหนังสือเร่ืองอะไร เขาเป็น เขียนก็ไม่ได้ตีพิมพ์อะไร เขียนลงในสมุด เพื่อนกับครูแก้ว เอาไปให้ครูแก้วอ่าน พอครูแก้วอ่านก็รีบเรียกให้มา เพื่อนก็เอาไปอ่าน เป็นที่หัวเราะกันไปว่า พบเลย ท่านว่าเรื่องน้ีจะทำละครวิทยุนะ แต่ว่าจะแต่งเพลงให้ ไอ้นร่ี อิ ่านจะเป็นนักประพนั ธ”์ เพลงที่แต่งก็ไม่ได้แต่งขึ้นมาเฉย ๆ แต่แต่งตามเรื่อง อ่านมาจาก บทประพันธ์ อย่างในเร่ืองนางเอกถามว่า หม่อนฉันอยู่ท่ีไหนเพคะ “ถ้าครูเหน็ ไดเ้ อาไปลงหนงั สอื แน่” พระเอกก็ตอบวา่ เจ้าอยู่ในออ้ มกอดพี่ ทา่ นกใ็ ส่ไปวา่ ออ้ มกอดพ่ี แล้ว “ถา้ ครเู หน็ ครตู แี น่ (หวั เราะ) กแ็ อบเขยี นอยอู่ ยา่ งนนั้ จฬุ าตรคี ณู ก็แต่ง พ่ียังสงสัย ตอนนั้นพี่เขียนกาพย์ฉบังได้ยังไงก็ไม่รู้ พี่เขียนว่า นม่ี าเขียนตอนเรียนสวนกุหลาบ เปน็ เรื่องเก่ยี วกับทางภารตะ อนิ เดยี อ้าพระผู้ทรงเดชา ท่ีพระประเวศมา ด้วยพระประสงค์อันใด ไร้ญาติ ด้วยเหตุว่าศึกษามาทางภารตวิทยา ท่ีเขาเรียกว่าอินโดโลยี อ่านงาน ขาดทงั้ ราชัย บลั ลังกร์ ัตนอ์ ำไพ จรไปดุจเชน่ จัณฑาล นเ่ี ป็นวรรคแรก ประวัติศาสตร์อินเดียโบราณ แผนท่ีอินเดียโบราณ ตอนนั้นยังไม่ได้ ครูแกว้ ก็เอาไปใส่เลยวา่ โอเ้ กิดมา ไอศรู ย์ราชาของข้ากม็ .ี .. ไปอินเดีย เห็นจากหนังสือ กรมพระยาวชิรญาณวโรรส ท่านทำ “แต่หลังจากนั้น เรียนเตรียมอักษรศาสตร์จากสวนกุหลาบจบ แผนที่ให้ดู มีแว่นแคว้นต่างๆ อะไรต่อมิอะไร แล้วก็ได้อ่านหนังสือ แต่ไม่ได้เรียนต่อด้านอักษรศาสตร์เลย กลับสอบเข้าตำรวจ ตอนน้ัน ของพี่นิตยา นาฏยะสุนทร รู้สึกจะเขียนหนังสือ ดนตรีแห่งใบไม้ร่วง อธิบดีเผ่า ศรียานนท์ ก็มีนโยบายว่าจะไม่รับคนนอก จะรับเฉพาะ พูดถึงเทพบุตรนาซิสซัส ซ่ึงเป็นเทพบุตรของกรีซ ซึ่งสวยงามมาก บทสมั ภาษณ์ | 269

คนทีส่ ำเรจ็ ม.๖ หรือ ม.๘ จบ ม.๖ ก็มาเป็นพลตำรวจสกั สองปี ม.๘ แปลว่าตำรวจไปตอ่ ส้กู บั ผรู้ า้ ยแล้วผรู้ ้ายตาย แตน่ ่ีถา้ เป็นผูร้ า้ ยมาก ๆ ก็หน่ึงปี ถึงจะมาสอบเป็นนักเรียนนายตำรวจ คือในตอนน้ันพ่ีจบ เข้า เขาไม่ใช้ตำรวจไปจับหรอก เขาใช้พวกนี้ไปยิงแบบโจรยิงโจร เตรียมอักษรศาสตร์ก็ไปสอบเตรียม จปร. ตอนน้ันเตรียมทหารไม่มี แล้วเป็นที่รู้ ๆ ว่าไอ้นี่ทำ แล้วบางขณะก็ถูกตำรวจด้วยกันจับ เสร็จ ไปสอบแต่เข้าไม่ได้เพราะตกวิทยาศาสตร์ แต่วิชาอื่นผ่านหมด แล้วก็แวบ่ ออกไปได้” วิทยาศาสตรเ์ ขาใหห้ าความร้อนแฝงของเกลอื แกง ตก “เม่ือสอบเข้าทหารไม่ได้ ก็ไปสอบตำรวจก็สอบได้ แต่เป็น “มิน่า พ่ีถึงเขียนเล็บครุฑได้สุดยอด เพราะมีประสบการณ์ ตำรวจท่ีพลตำรวจเอกเผา่ ศรียานนท์ เอามาใช้งาน ตำรวจในยคุ น้ัน นเี่ อง” มสี ามแบบ แบบทห่ี นึง่ กค็ ือเปน็ ทเ่ี ขา้ ใจว่าเป็นตำรวจ แยกเป็นตำรวจ “เป็นตำรวจลับจริง ๆ เลย โดนตำรวจจับก็โดน โรงยาฝ่ินก็ต้อง รถถงั บ้าง ตำรวจพลร่มบา้ ง ตำรวจประจำอยโู่ รงพกั บ้าง อกี ประเภท เข้า ในหมู่โจรก็ต้องเข้า ให้รู้ว่าใครเป็นใครแล้วไปรายงานเขาอีกที เปน็ ตำรวจสนั ตบิ าลไปสบื อะไรทวั่ ๆ ไป ประเภททสี่ ามเปน็ ตำรวจแบบ แลว้ บางทเี ขากส็ งั่ เฮย้ ฉตั รชยั ไปจัดการกับไอน้ ่ี” ตำรวจโจร เหมอื นชพี ชชู ยั ใน เลบ็ ครฑุ เป็นตำรวจลบั คือใหไ้ ปสบื แล้วก็ทำทุกสงิ่ ทกุ อยา่ งแล้วแตเ่ ขาจะใช้ ขึ้นอยู่กบั พวกอัศวิน” “เขาก็ใช้พ่ีถูกนะคะ เลยได้นักเขียนมาคนหนงึ่ (หัวเราะ)” “พอไปเป็นแบบนี้ เรารู้สึกว่ามันไม่ดี มันบาปกรรม ก็เลยหัน กลบั มาทางอินโดโลยตี ามเดิม” “(หวั เราะ) มินา่ เลยไดเ้ ร่อื ง เล็บครุฑ” “พี่ก็ไม่เคยบอกใครว่าพี่เคยทำงานอย่างง้ัน คนถามกำลงั มนั ทำเสียงตกใจ “ลาออกเลยเหรอคะ” แต่พีก่ ็เห็นวา่ มนั ไมไ่ หว เพราะตอ้ งไปมัว่ สมุ อย่กู บั “ออกเลย แล้วก็ไปเรียนที่อินเดีย ระหว่างที่ไปเรียน พ่ีก็เขียน สิ่งชั่วร้ายต่าง ๆ คือ บางขณะก็ต้องทำอะไร หนังสือด้วย แล้วก็ไม่บอกใครว่าพ่ีไปเรียนที่นั่น เพราะเพ่ือนรุ่นเดียว ไม่ค่อยจะถูกต้อง บางครั้งเขาก็ใช้ให้ไปทำส่ิง กันไปอเมริกา ไปยุโรป มีเราไปอินเดีย อินเดียน่ีเดินไม่ดีเหยียบอึนะ ไม่ถูกต้อง เรียกง่าย ๆ ว่าฆ่าคน สมัยก่อนเขา (หัวเราะ) แตม่ หาวทิ ยาลยั ทพ่ี เ่ี รยี นเปน็ ทอ็ ปของทนี่ ั่น คือ ยูนเิ วอรซ์ ิตี้ ไม่ใช้คำว่าวิสามัญฆาตกรรม วิสามัญฆาตกรรม 270 | ๑,๐๐๙ เล่ม วรรณกรรมเกื้อกลู โลก เก้อื กูลมนุษย์

ออฟบอมเบย์ ถ้าจะเรียนทางด้านเทววิทยา ปรัชญาอันสูงสุด “ตอนเขยี นหนังสอื นี่อ่านหนังสอื ไปด้วยไหม” อกั ษรศาสตร์ และสันสกฤต ระหว่างนน้ั มันใกล้ ๆ ก็บินไปบนิ มา แล้ว ตอบด้วยน้ำเสียงม่ันใจ “อ่านสิ พ่ีอ่านเยอะ ใครก็รู้ว่าเป็น ก็เขียนไปด้วยไม่ให้เพื่อนรู้ ตอนน้ันเพื่อนก็เข้าใจว่าไปเข้าป่าล่าสัตว์ นักเขียนต้องอ่านหนังสือเยอะ ถ้าไม่อ่านหนังสือ ก็เขียนไม่ได้ ต้อง เพราะตอนนั้นเป็นนักล่าสัตว์อยู่ด้วย จริง ๆ สำหรับหลักสูตรอักษร- อ่านตลอด อ่านแล้วเราก็จะวินิจฉัยได้ว่า คนนี้เขาเขียนเป็นยังไง ศาสตร์ที่บอมเบย์แค่สามปีเท่าน้ัน แต่พี่โดนไปห้าปี เพราะไม่ค่อยได้ คนนี้อ่านแล้วสนุก คนน้ีอ่านไม่สนุกแต่วิชาการเยอะ คนน้ีก็สนุกแต่ เรียน” เหตุผลไม่มีเลย เรียกว่า อ่านแล้วต้องวิเคราะห์ไปด้วย แล้วท่ีพ่ีเขียน “ตอนนนั้ เรม่ิ งานเขยี นจากนวนยิ ายจรงิ ๆ ก็ ปฐพีเพลิง ที่เพลิน- หนังสือมาได้ทุกแนว นี่ไม่ใช่อะไร ชีวิตมันโลดโผนผจญภัยมาก เป็น จิตต์ แล้วก็มา มัสยา เล็บครุฑ พอ เล็บครุฑ แล้วก็ไม่ต้องทำอะไร เดก็ เสเพลมากอ่ น เป็นเพลยบ์ อยมากอ่ น เข้าปา่ ล่าสัตว์มาก่อน ก็เลย มาก สบายแล้ว เงินเดือนมากกว่าร้อยตำรวจตรี ตอนนั้นเงินเดือน เขยี นไดห้ ลายแนว ไดเ้ ปรียบคนอ่นื เขาตรงน”ี้ รอ้ ยตำรวจตรี หกรอ้ ยบาท พอเขยี น เลบ็ ครฑุ เสรจ็ คณุ เผา่ กเ็ รยี กตวั เพ่อื ให้กลับไปทำงานอกี ครั้ง กก็ ำลังเขยี น ทตู นรก ด้วย เรื่องเก่ียวกบั “สมัยนั้น พ.ศ. ๒๕๐๐ ตอนท่ีพ่ีดังแล้ว บรรยากาศการอ่านใน การแบ่งแยกดินแดนแบบที่เกิดข้ึนทุกวันน้ี แต่น่ันเมื่อหกสิบปีก่อน ประเทศไทยเป็นอย่างไรบ้าง” มาตามสองทาง แล้วคนหนึ่งที่มาตามพี่ น่ีไม่ใช่ใครหรอกก็ วสิษฐ “ตอนน้ัน ประชาชนคนไทย ๒๐ ล้านคนเอง ก็ดังเหมือนกัน เดชกุญชร แก่กว่าพี่สองปี วันหน่ึงวสิษฐเรียกเข้าไปท่ีกรมตำรวจ แต่ไม่ดังเท่าเด๋ียวน้ี เพราะเดย๋ี วนี้ ๖๗ ลา้ นคนนะ (พ.ศ. ๒๕๖๐)” อกี วนั พจน์ เภกะนนั ทน์ เรยี กไปกรมประมวลราชการแผน่ ดนิ อธบิ ดี ตอนนั้นรู้ว่าเคยทำงานแบบนี้ ก็ส่ังทำประวัติว่าเคยทำงานอย่างน้ีให้ “ถอื วา่ หนงั สอื พล นกิ ร กมิ หงวน นเี่ ปน็ หนงั สอื ในดวงใจไหม” กลับมาทำ คราวนี้ให้ช้ันสัญญาบัตรไม่ต้องสอบเพราะมีดีกรีเทียบ “เมอื่ ตอนเดก็ ๆ ต้องถอื วา่ เป็นหนังสือในดวงใจ เพราะอา่ นแล้ว แล้ว แต่พ่ีก็กระสับกระส่ายแล้ว เขียนหนังสือดังแล้ว ตอนนั้นพี่อายุ สนุก ครั้นเราเรียนสูงข้ึน เราก็หันมามองอีกที เราก็เห็นว่าความรู้ยัง ๒๕ พ.ศ. ๒๕๐๐ ก็พอดจี อมพลสฤษดิ์ ธนะรชั ต์ ปฏวิ ตั ิเสียก่อน” ไม่ค่อยมีเท่าไหร่ การเขียนน่ียังอ่อนเหตุผลไปหน่อย คร้ันเรียนสูงขึ้น มามาก ๆ และเราเจริญเติบโตมีความรู้มากขนาดนี้ เราก็รู้ว่า เราจะ บทสมั ภาษณ์ | 271

มาดูถูกครูที่เคยสอนเรามาไม่ได้ เราต้องยกให้ท่านเป็นอาจารย์แล้ว “ไดอ้ ่านของฝร่ังด้วยไหมคะ” ตอนท่ีพ่ีดังเตม็ ทสี่ ัก พ.ศ. ๒๕๐๔ - ๒๕๐๕ พกี่ ม็ าบรหิ ารหนงั สือ ก่อน “อ่านมาเหมือนกัน เอช ไรเดอร์ แฮ็กการ์ด ก็อ่าน มันเป็น จะมาเป็น ขวัญเรือน ศรีสยาม พี่จะเชิญนักเขียนรุ่นอากลับมาเขียน หลักเกณฑ์ในการเดินป่า ผจญภัยในป่ามันเป็นอย่างนี้ แต่เราเอา อีกครั้ง เพราะระลึกถึงบุญคุณท่ีท่านปลูกฝังการอ่านการเขียนผ่าน บรรยากาศของทางเอเชีย เปน็ ของคนไทย ประสบการณ์ของเราทเี่ รา หนังสือของท่านให้เรา ตอนน้ันพี่มีอำนาจบริหารเพราะเป็นท่ีปรึกษา ล่าสัตว์มาใส่ เพราะของฝร่ังเขาไม่มีประสบการณ์แบบนี้ เขาไปทาง ใหญ่ แต่ก็ไม่ทัน ท่านเสียชีวิตเสียก่อน ท่านอายุน้อย ๕๘ เท่านั้น ด้านอาฟริกา ไปตามหาสมบัติ เขาก็บอกของคิงโซโลมอน เราก็หนัก ขณะนน้ั ทา่ นกเ็ ขยี นหนงั สอื เรอ่ื ง ศาลาโกหก ใหบ้ รรลอื สาสน์ ซ่ึงเปน็ ท่ี ไปทางด้านฮนิ ดู เทพเจ้าทางดา้ นนี้ เราตอ้ งพระศวิ ะ พระอมุ า..” ต้ังของศรสี ยาม ศรีสยามน่พี ่ีเปน็ คนตัง้ ช่ือให้เอง แลว้ เขาก็กระจายมา เปน็ ขวัญเรอื น เลยตัง้ เป็นชอ่ื บรษิ ทั วา่ ศรสี ยาม” “เชอื่ ไหมคะ ยคุ สมยั นยี้ งั มีเด็กอ่าน เพชรพระอมุ า อยู่” ย้ิมพราย “พี่ยังแปลกใจอยู่อย่างนะ คือเรื่องของพี่จะอ่านเป็น รุ่น ๆ ก็หมดไป แต่เพชรพระอุมานี่ แปลก มันไม่หมดรุ่น ตั้งแต่เด็ก “พ่ีเขียนเพชรพระอุมา ตอน เร่ิมอ่านหนังสือเป็น ไม่จำกัดอายุ ตั้งแต่ชนชั้นกรรมาชีพไปจนถึง ไหน” พีเอชดีก็อ่าน พี่ก็รู้สึกดีว่าที่เราลงทุนลงแรงแล้วก็ใช้เวลาต้ัง ๒๕ “ตอนปี ๒๕๐๗ แรงบันดาล ปีกว่าเขียนก็ไม่เสียหลายเหมือนกัน ชีวิตพ่ีอยู่ได้ทุกวันน้ี ก็ได้ เพชร ใจมาจากประสบการณ์ชีวิต เพราะพ่ี พระอุมา จุนเจือ มันมีการอ่านแบบสามพีเรียด ถ้าเด็กอ่านก็จะสนุก เป็นนักเดินป่าเก่า นักเล่นปืน นักล่า อ่านเอาแต่สนุกอย่างเดียว พอเป็นวัยรุ่นก็จะอ่านด้วยความรู้สึกอีก สัตว์ แล้ววัตถุดิบมีพร้อมอยู่ในสมอง อย่างว่ามีจริงไหม พอปริญญาตรี ปริญญาโท ปริญญาเอกเร่มิ จบั แลว้ อยู่แล้ว แต่ที่เงียบไว้ไม่ยอมเขียน ว่า อันไหนเขียนพลาดพลั้งหรือเปล่า เผอิญว่าเราเขียนไม่ว่าจะตาม เพราะรุ่นอา ท่านมาลัยชูพินิจ ท่าน หลักวิชาอะไร เราศกึ ษามาก่อน เราไม่มีข้อผดิ พลาด เม่ือเขาชำนาญ ยงั มีชวี ติ อยู่ ท่านเขียน ชุดลอ่ งไพร พี่ไม่ต้องการไปกา้ วกา่ ย พอท่าน ทางโบราณศาสตร์ ชำนาญทางป่าไม้ ชำนาญในการล่าสัตว์ ชำนาญ เสยี ชวี ิตไปแลว้ พ่ีจงึ คิดเขียน เพชรพระอุมา 272 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเก้อื กลู โลก เกอ้ื กูลมนุษย์

ในอาวุธปืน หรือชำนาญในปรัชญาต่าง ๆ เขามาดูแล้วมันชนกับของ ถือดว้ ย อยูท่ ีส่ มาธทิ างจิตด้วย พดู งา่ ย ๆ กค็ ือจิตศาสตรช์ น้ั สูงนนั่ เอง เขาได้ เขาก็ยอมรบั นบั ถือวา่ ออ่ มนั รจู้ รงิ มนั ถงึ ไมต่ ายไง หรอื จะพดู ไสยศาสตร์น่ะ ถ้าพูดว่า ไสยะ วิชาแห่งการหลับ มันมีที่ไหน แต่ งา่ ย ๆ ถา้ ไมม่ คี วามรทู้ างแพทยศาสตร์ แต่จะเขียนยังไง นางเอกเป็น ความจริงมันคอื จติ ศาสตร์” แพทย์ เปน็ ศลั ยแพทย์กไ็ ม่ยากอะไร เรากไ็ ปคบหมอสกั คน (หวั เราะ) แล้วกส็ อบถามเขากรณีอย่างงม้ี ันเปน็ ยงั ไง เด๋ียวเขาก็บอกเรา จะเป็น “ในเพชรพระอุมาจะมีการชนกันของศาสตร์สองศาสตร์น้ีอยู่ นักเขียน เรารู้ดีว่าต้องเป็นพหูสูต ต้องเป็นผู้รู้ และความรู้มีได้หลาย บอ่ ย ๆ” อย่าง หน่ึง เรียนมาโดยตรงจากสถาบัน สอง เรียนจากสิ่งแวดล้อม “ถ้าคุณอ่านคุณจะรู้ ตัวรพินทร์เองใช้ไสยศาสตร์ตลอดเวลา แต่ รอบตัว สาม เจาะไปหาคนแต่ละคน สี่ เรียนจากประสบการณ์ด้วย จะพูดเป็นวิทยาศาสตร์ตลอด เพราะรู้ว่าพูดไปแล้วคนอ่ืนไม่เข้าใจจะ ตวั เอง เราไมร่ ้อู ะไร เรากถ็ ามผู้มภี มู ”ิ ว่าตัวเองบ้า หรือตัวเองก็จะถูกดูหมิ่น จะปฏิเสธตลอดเวลา ถ้าคุณ อ่านคุณจะเขา้ ใจได้” ผู้ร่วมสัมภาษณ์ชายยกมือถามว่า “อยากถามเรื่องของไสย- ศาสตรซ์ ง่ึ อยู่ในเรื่องเพชรพระอมุ า” “เน้ือหาส่วนน้ีจะเป็นตัวดึงดูดให้นักอ่านชอบค่อนข้างเยอะอยู่ พนมเทียนตอบทันทีว่า “ถึงพี่จะเรียนมาทางวิทยาศาสตร์แต่ เหมือนกันนะครับ มันเหมือนเป็นการแข่งขันกันอยู่ในทีระหว่าง ตอนเด็ก ๆ คุณตาสอนมา ได้ศึกษามา มันพูดยากเหลือเกิน ถ้าใคร ไสยศาสตร์และวิทยาศาสตร์ และโลกใหมก่ ับโลกเก่าดว้ ย” คิดว่าตัวเองเป็นนักวิทยาศาสตร์และมีการศึกษาดีแล้วจะปฏิเสธไม่ “ใช่ โลกใหม่กับโลกเก่า แล้วรพินทร์เองก็ไม่เคยยืนยันกับ เช่ืออย่างเด็ดขาด แต่ถ้าศึกษาให้สูงข้ึน และอยู่ในโลกน้ีให้นานกว่า นายจา้ งเขาเลยวา่ สงิ่ นมี้ นั เปน็ จรงิ อยา่ งนี้ ๆ นะ จะพดู เปน็ วทิ ยาศาสตร์ นนั้ แลว้ สง่ิ นมี้ จี รงิ ไมใ่ ชไ่ มม่ จี รงิ แตใ่ นการมจี รงิ นไี้ มส่ ามารถจะพสิ จู น์ หมด ว่ามันเปน็ อย่างโน้นอยา่ งนต้ี ่างหาก แมก้ ระทง่ั การเดินกเ็ หมือน ได้ว่ามีจริงไปทุกคน มันข้ึนอยู่กับพื้นเพพื้นฐานการเป็นมาหรือแหล่ง กัน ทำไมเดินตามรพินทร์กันไม่ทัน รพินทร์ก็บอกว่าผมเดินสามก้าว กำเนดิ ของคน ๆ นน้ั ดว้ ย คน ๆ นเี้ รยี นแลว้ รู้ แตอ่ กี คนอาจเรยี นแล้ว คุณเดินก้าวเดียว จะไปทันได้ยังไง ความจริงไม่ใช่ มันมีคาถาจริง ๆ ไม่ได้อะไรเลย มันเป็นอย่างนี้ อยู่ท่ีภูมิกำเนิดคนด้วย อยู่ที่ความเช่ือ คาถาการเดินป่า ตัวเองทำไม่ไดน้ ะ แต่เจอพระธุดงค์ ถามท่านธุดงค์ บทสัมภาษณ์ | 273

จากเนปาลลงมาถึงตอนเหนือของพม่ามาได้ยังไง ท่านว่าสักสอง “ตอนนยี้ งั อ่านหนังสือสมยั ใหมอ่ ยู่ไหม” เดือนก็มาถึงแล้ว แล้วมายังไง ตั้งจิตภาวนามา มีจุดหมายอยู่ในหัว “โดยหน้าท่ีจำเป็นจะต้องอ่าน แต่ด้วยที่อายุมาก สายตาชัก ก็แสดงว่ามีคาถาย่นระยะทาง ไม่ง้ันโอ้โหเดินมา แล้วไม่ใช่เดิน ธรรมดาดว้ ย ตัดปา่ ตดั เขามานะ แล้วอย่างเรอ่ื งเพชรพระอุมาทเี่ ขียน ไม่ค่อยดีแล้ว ถ้าไม่จำเป็นจะไม่อ่าน อย่างอ่านหนังสือพิมพ์รายวัน เอาไว้ ท่ีเป็นลายแทง มีคนเอามาเขียนแล้ว เป็นดอกเตอร์เก่ียวกับ ดา้ นนี้ เขาบอกวา่ ลายแทงเพชรพระอมุ าเปน็ ไปตามนัน้ จรงิ ๆ” คร่ึงชั่วโมงก็ต้องพักแล้ว ตามันเริ่มแสบข้ึน แต่มีอยู่ข้อหน่ึง นักเรียน อกั ษรศาสตรจ์ ะตอ้ งรู้ เขาบอกวา่ การอา่ นทำคนใหเ้ ตม็ คน Reading “ตรงตามภมู ศิ าสตรท์ ่ีมีจรงิ ใชไ่ หม” make a full man จริง ๆ นะ คนเราจำเปน็ จะตอ้ งอ่าน ไม่เคย “อยู่ที่ทเิ บต แถบหมิ าลัย อย่างรพนิ ทรเ์ ดนิ ออกจากแมฮ่ อ่ งสอน เห็นคนอ่านหนังสือคนไหนมันจะโง่สักคน (หัวเราะ) Reading คิดยังไงถึงเดินออกไปถึงโน่นได้ ถ้าหากไม่มีวิชาแบบนี้ แล้วคนท่ีไป make a full man ไม่ได้หมายถึงผู้ชาย แต่แมนในที่นี่หมายถึง ด้วยไม่รู้ตัวหรอกเม่ือตามหลังเขาไปก็ถึง แต่เราก็ไม่เคยบอก รพินทร์ ไมเ่ คยบอก บอกแคผ่ มเดนิ สามกา้ ว คณุ เดนิ กา้ วเดยี ว” คนทว่ั ๆ ไป มคี วามหมายอยา่ งนี้ การอา่ นทำคนใหเ้ ปน็ คนไดเ้ ตม็ คน” “รสู้ กึ วา่ รพนิ ทรก์ ะลอ่ นมากในการตอบคำถาม” ผรู้ ว่ มสมั ภาษณว์ า่ “รพินทรย์ งั ไม่กะลอ่ นเท่าแงซาย แงซายกะล่อนมากกว่า” “ถ้าให้แนะนำหนังสือสำหรับเยาวชนอายุ ๑๒ ถึง ๑๘ ปี จะ แนะนำเล่มไหน” “พนมเทยี นเนน้ เขยี นเรอ่ื งไปทางมนษุ ยธรรม จรยิ ธรรม” “มันก็ลำบากนะ เพราะความรู้สึกนึกคิดมันไม่เหมือนกัน ถ้าจะ “ทุกเรอ่ื ง ไมว่ ่าจะเปน็ เรือ่ งไหน ผมจะดำรงเร่อื ง Humanity ไว้ ทำให้เด็กรักในการอ่านได้ ต้องทำให้เด็กเกิดความรู้สึกสนุก เป็นสำคญั ที่สุด ก่อน อ่านแล้วสนุก ก็ขอเอาตัวเองเข้าไปเทียบ อ่านแล้วขำขันก็ ป.อนิ ทรปาลติ เหมาะทส่ี ดุ จะชว่ ยใหเ้ ดก็ รักในการอา่ นหนงั สือ สว่ น เม่ือเขาเรียนข้ึนไปสูงแล้ว เขาอาจจะหันมาดูถูกว่าน่ีมันเร่ืองไร้สาระ น่ันก็เป็นเรื่องความรู้สึกนึกคิดของเขา แต่มันก็ทำให้เขาเป็นคนรัก หนังสือก่อน รักการอ่าน แล้วถ้าเขาเป็นคนมีสตินึกคิดจริง ๆ เขาจะ ไม่มาดูถูก ป.อินทรปาลิต ว่าเป็นคนไม่มีความรู้ เขาจะเห็นว่า อ่อ 274 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเกือ้ กลู โลก เก้อื กูลมนษุ ย์

นี่คือครูคนแรกของเรา ครูท่ีสอนเรา ไม่ต้องมากประถมฯ ๔ สอน เฉลิมไทยเพ่งิ สรา้ ง พ.ศ. ๒๔๙๓ แลว้ มันเปน็ ไปไดไ้ ง เงินนัน้ เขาเอาไป กอขอ บัญญัติไตรยางศ์เรา พอโตมาเจอครูสอนคณิตตรีโกณฯ เรา เสริมสร้างฐานพระบรมรูปใหส้ ูง” จะไปดูถูกครูที่สอน กอไก่ ขอไข่ เรามา ก็ไม่ถูก และถ้ารักทางด้าน อกั ษรศาสตร์ จริง ๆ อย่าลืมท่าน รัชกาลที่หก ท่านชิต บุรทัต และ “(ตื่นเตน้ ) ขนลกุ เลย” สนุ ทรภู่” “หลกั การทำงานทีย่ ึดถือมาโดยตลอดคืออะไร” “แต่งเรื่องให้มันสนุกและให้มีเหตุผล ให้คนคล้อยตามและมี “ส่ิงทีเ่ ปน็ แรงบันดาลใจในชีวิตของพนมเทียน” เหตุผลไปด้วยว่า เขาจะเชื่อได้ขณะท่ีเขาเปิดอ่าน แต่เม่ือเขาเลิกอ่าน “แรงบนั ดาลใจกเ็ ปน็ พระรปู รชั กาลทหี่ กทสี่ รา้ งไว้ กราบไหวท้ า่ น แล้วจะว่าไอ้น่ีมันโกหก ก็ช่างมัน ขอแค่ตอนเปิดอ่านเขาคล้อยตาม ตลอดเวลา แปลกอยู่อย่างจะเล่าให้ฟังไม่เกี่ยวกับการสัมภาษณ์นะ เรา นั่นหมายถงึ เราเอาเหตผุ ลมาใส่ นล่ี ะหลกั การ” ตอนท่ียังเรียนอยู่ ม.๕, ม.๖ ยังไม่ได้เขียนหนังสือ เรียนอยู่ สุทธิวราราม อยู่แถวเจริญกรุงตอนใต้ อยู่ใกล้ ๆ สวนลุมพินี เย็น ๆ “ตอ้ งสนกุ ด้วย” พ่ีก็นั่งรถรางมาท่ีพระรูป ร.๖ ตอนนั้นน่ะ ท่านยังไม่สูงตระหง่าน “ต้องสนุก จะสนุกยังไง เราต้องอ่านก่อน เราต้องรู้สึกสนุก ขนาดนี้ ท่านยังต้ังอยู่ในศาลเต้ีย ๆ พ่ีมาว่ิงเล่นอยู่คนเดียว แล้วก็ ก่อนแล้วคนอื่นถึงจะสนุกด้วย อย่างที่เคยพูด ๆ ให้ฟังตามที่ต่าง ๆ ยกมือไหว้ลูกอยากเขียนหนังสือ ขอให้ลูกเขียนหนังสือสำเร็จเถอะ เกีย่ วกบั นกั ประพนั ธ์ บางทเี ราเขยี นสนกุ แลว้ คนอน่ื อา่ นอาจจะไมส่ นกุ กราบไหวท้ า่ นทกุ วนั งานทา่ นมอี ะไรกเ็ อามาอา่ น ๆ แล้วตอนน้ันเรื่อง กไ็ ด้ แลว้ ถา้ เราเขยี นแลว้ อา่ นไมส่ นกุ คนอน่ื มนั จะไปสนกุ ไดย้ งั ไง อกี แรกทอี่ อกไปสสู่ าธารณชน ตอนท่ียังเรียนหนังสืออยู่ คือ จุฬาตรีคูณ อันนึง จริง ๆ นะ นักเขียนต้องรู้ดี นักเขียนต้องเป็นพหูสูต เป็น ไมม่ ีการนดั แนะอะไร ครูแกว้ เหน็ กเ็ อาไปทำบทเพลงให้ ครูเอ้อื เห็นก็ ผู้รอบรู้ในส่ิงท่ีเราจะเขียน คนเราเกิดมาจะไปรู้ดีทุกอย่างได้อย่างไร เอาไปแต่งทำนองให้ ร้องดังไปหมดทั้งประเทศไทย แล้วก็เอาไปทำ ใช่ โดยพนื้ ฐานไมร่ ทู้ กุ อยา่ ง แตศ่ กึ ษาได้ อยา่ งนอ้ ยกถ็ ามเขา ถามผรู้ เู้ ขา ละครวิทยุ ไปทำละครเวที เก็บเงินได้มากสุดในระยะเข้าท่ีเฉลิมไทย เพราะฉะน้ันคนเป็นหมอถึงพูดว่าพนมเทียนรู้หมด ศัพท์วิชาการ บทสัมภาษณ์ | 275

แพทย์เป็นยังไง อาการเป็นยังไง รักษายังไง ยาอะไรยังไง เราก็มี เกียรตินิยมยอดนิยมตลอดกาลจากผลงานชดุ เพชรพระอุมา และศวิ า เพ่อื นเปน็ หมอ หมอผ้ชู ายไม่ค่อยจะบอก เราก็หาหมอผ้หู ญิง” ราตรี เกียรติยศแห่งชีวิตและแห่งความนิยมจากมหาชนน้ี เป็น ประดุจเพชรยอดสุดบนมงกุฎวรรณศิลป์ของ “พนมเทียน” หรือ “อยากรวู้ ่าพนมเทยี นจะไม่เขยี นงานแบบไหน” ฉัตรชัย วิเศษสุวรรณภูมิ “เร่ืองเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ไทย ประวัติศาสตร์จีน เพราะไม่ เพราะการอ่านจึงก่อเกิดนักเขียน เพราะการเขียนจึงก่อเกิด ชำนาญ ถ้าชำนาญจะเขียนให้หมด เพราะไม่รู้ว่าสมัยพระร่วง พระ นักอา่ น นเรศวรเขาพูดกันยังไง เคร่ืองใช้ประจำวันเป็นยังไง มีอะไรบ้างก็ไม่รู้ ความเปน็ คนเตม็ คนจงึ เกดิ ขึ้นท้งั นักอ่านและนักเขยี น จีนกไ็ มร่ ู้ แตถ่ ้าเป็นแขกรดู้ ี” “จะไม่เขียนในสง่ิ ไมร่ ้ใู ชไ่ หมครบั ” ผรู้ ่วมสมั ภาษณถ์ าม “ใช่ เพราะเหตุว่าเราหลอกคนท่ีไมร่ ูไ้ ด้ แต่คนที่รู้เขาก็ทักทว้ งเรา แล้วเขาก็ไปบอกคนอ่ืนว่าไอ้น่ีไม่รู้จริง เราก็จะไม่มีช่ือ เพราะฉะนั้น เราตอ้ งรใู้ นสิ่งทเี่ ราเขยี น” พนมเทียนได้แสดงผ่านถ้อยคำที่เล่าให้ฟัง ถึงความมุ่งม่ันในการ จะเปน็ นกั เขียน ประสบการณก์ ารเลือกและการใช้ชีวิต การเก็บเกย่ี ว ช้ันเชิงทางวรรณศิลป์จากการศึกษาหาความรู้และการอ่าน ตลอดจน การเขียนอย่างไม่หยุดยั้งร้ังรอและมีความสุข ทุกอย่างได้ส่งให้ นักเขียนคนน้ีก้าวขึ้นสู่แท่นเกียรติยศแห่งชีวิตนักประพันธ์ในฐานะ ศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ ในปี ๒๕๔๐ และก้าวข้ึนสู่แท่น 276 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเก้อื กลู โลก เกือ้ กูลมนุษย ์

คุณสกุ ัญญา ชลศกึ ษ์ (กฤษณา อโศกสิน) นักเขียนและศิลปินแห่งชาติ สาขาวรรณศิลป์ พ.ศ. ๒๕๓๑ อา่ นหลากหลายไม่เสยี คนอะไร “หนังสือมีคุณค่าท้ังน้นั ไม่วา่ จะใครเขียน เราก็สามารถจะเกบ็ เอาส่ิงทด่ี ีได ้ แต่ขอให้เป็นหนงั สือท่ดี ี ในเกณฑ์ท่เี ราพออา่ นได ้ ดิฉนั กอ็ า่ นหลากหลายมาแล้วแต่เดก็ ก็ไม่ไดเ้ สยี คนอะไร เลยทราบว่าการอา่ นหนงั สือ เราอา่ นได้ท้ังสิ้น”

กฤษณา อโศกสิน นามปากกาอันเล่ืองชื่อที่นักอ่านนิยายต้อง “ทราบว่าสมัยเรียนราชินมี แี อบอา่ นหนงั สอื กนั ” รู้จัก และเคยอ่านผลงานของท่านมาแล้วไม่มากก็น้อย อาทิ น้ำผึ้ง “ใช่ มีแอบอ่านหนังสือ มีหนังสือของดอกไม้สด, ดวงดาว, ขม, เส้ือสีฝุ่น, น้ำเซาะทราย, หรือ สวรรค์เบ่ียง จากผลงานกว่า อ.เปลอื้ ง ณ นคร, ฮิวเมอร์รสิ ต์” ๑๔๐ เรื่อง ที่มีภาษาสละสลวย มีเอกลักษณ์ สะท้อนความเป็นจริง ของมนุษย์ และได้รับความนิยมสูงจากผู้อ่านมายาวนานกว่า ๖๐ ปี “สมัยนนั้ เรือ่ งทเี่ ป็นขวัญใจของเด็ก ๆ คืออะไร” มีจดุ เรม่ิ ต้นจากชอบอ่านหนังสอื “อ๋อ ก็นวนิยายเรอ่ื ง ความรักยังสนิ้ ของสุภาวดี ลงในนติ ยสาร โบว์แดง คุณสุภาวดีเขียนหนังสือไม่นานมาก ตอนหลังก็ไม่ได้เขียน “ตอนเด็ก ๆ เร่ิมการอ่านอย่างไร” อีก แต่สมัยนั้นพีก่ ับเพอื่ น ๆ ซึ่งเปน็ เดก็ ผหู้ ญิงทั้งนนั้ ชอบมาก” คุณกฤษณายิ้มพราย “พี่อ่าน ขุนช้างขุนแผน โดยอัตโนมัติ เพราะที่บ้านรับหนังสือพิมพ์ประมวญวัน ในนั้นมีภาพของ เหม “มีเล่มไหนไหมคะทคี่ นแอบอ่านสมัยนั้น และยังเป็นทน่ี ยิ มอยู่ เวชกร เป็นนิยายภาพเรื่องขุนช้างขุนแผน ไม่แน่ใจว่ามีกลอน ถึงสมยั น”้ี ประกอบด้วยหรอื เปลา่ แตว่ า่ เริ่มจากการอา่ นนยิ ายภาพเรื่องน้ีแหละ “น่าจะเป็นเรื่องของดอกไม้สด, ดวงดาว, ยาขอบ ท่ีติดมากคือ ผู้ชนะสิบทิศ ของยาขอบ ซ้ือเองทั้งแปดเล่ม ซ้ือทั้งชุด เมื่อโตและ หลังจากน้ันมาอ่านเร่ืองของ ป.อินทร มาทำงานแลว้ ” ปาลติ ทงั้ ชดุ ทต่ี ลกขบขนั และโศกเศรา้ ตอนนั้นเข้าเรียนที่โรงเรียนราชินีแล้ว เวลาปิดเทอมกลับบ้านที่อยุธยาก็อ่าน แต่จำไม่ได้ว่าเอาหนังสือมาจากไหน อาจจะขอยมื จากคนทเี่ ขามีมาอา่ น” 278 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเกื้อกูลโลก เกือ้ กูลมนุษย ์

“แลว้ งานของ ม.ร.ว.คึกฤทธ์ลิ ่ะคะ” คุณกฤษณาตอบทันที “ตอนเด็กอ่านสนุกกว่าตอนโตนะคะ “สำหรับพ่ีมาอ่านตอนหลัง ๆ แล้ว ก.สุรางคนางค์ บ้านทราย เพราะตอนเด็กเรายังรู้ไม่มาก แต่เม่ือโตขึ้นก็รู้อะไรมากขึ้น เรา ทอง ก็มาอ่านช่วงเรียนมหาวิทยาลัย ตอนเด็กได้อ่านไม่มาก เพราะ แยกแยะไดพ้ อสมควร พบสงิ่ ที่ไมถ่ กู ใจเรา เราก็ไม่อ่านอีก” หนงั สอื มนี อ้ ย และอยโู่ รงเรยี นประจำ ทไ่ี ดอ้ า่ นเพราะเพอ่ื นเอาหนงั สอื ใสต่ ะกรา้ มาโรงเรียน เขาคงเอาหนงั สือของคุณแม่มา” “วธิ ีพจิ ารณาการอา่ นตา่ งกนั ไหมคะ” “น่าจะต่างนะคะ แต่ส่วนใหญ่อ่านอะไรแล้วจะไม่ค่อยได้ย้อน “ครูห้ามไหมคะ” กลับไปอ่านสองเที่ยว สามเท่ียว คืออ่านเม่ือตอนเด็กแล้วประทับใจ (ปฏิเสธทันที) “ไม่ค่ะ เพราะครูเห็นว่าหนังสือท่ีอ่านกันเป็น เลม่ ไหนกฝ็ ังใจ จดจำไว้อย่างนั้น วา่ อะไรเปน็ ยังไง” หนังสอื ดี” “อ่านหนงั สอื แปลบา้ งไหม” “มเี รือ่ งไหนทคี่ รูเห็นแลว้ เกบ็ ยดึ ไปไหมคะ” “อ่านค่ะ อ่านหนังสือง่ายๆ อย่างพวก เต็ลมา รีเบคก้า ต้นรัก “ไม่มีค่ะ เพราะเพ่ือนจะมีแต่ของดอกไม้สด, ดวงดาว ร. จันท- ดอกโศก (Wuthering Heights) สี่ดรณุ ี เปน็ งานคลาสสิกท่ีร้จู กั กันดี พิมพะ, ก.สุรางคนางค์, สันต์ เทวรักษ์, พ.เนตรรังษี, แม่อนงค ์ โตมาก็อา่ นงานแปลของอมราวดี ชดุ แมรี่ คอลเรลล”ี่ น.ประภาสถิต, ยาขอบ นิดหน่อย ส่วนใหญ่จะอ่านตามเพ่ือน เขามี อะไรเรากอ็ า่ นอย่างนนั้ ไม่ไดม้ ีสทิ ธ์เิ ลอื ก” “หนังสือแปลกับหนังสือไทย อันไหนมีอิทธิพลในงานเขียนของ กฤษณามากกวา่ กัน” “ช่วงท่ีทำงานแล้วกับตอนเป็นเด็ก การอ่านหนังสือแตกต่างกัน “หนังสือแปลมีอิทธิพลมากทีเดียว งานเขียนระยะแรกจะติด ไหม” สำนวนแปล มองออกเองว่าติดสำนวนแปล แต่มาคิดดูว่าไม่ควรจะ เปล่ียน เพราะเป็นประวัติศาสตร์ของเรา ว่ายุคน้ันติดสำนวนแปล เหมือนกัน” บทสัมภาษณ์ | 279

“ในงานชิ้นไหนคะ” อยา่ งเดยี ว แตต่ อ่ มากช็ อบอา่ นพวกสารคดคี วามรมู้ ากขนึ้ โดยเฉพาะ “ในงานเขยี นเรอ่ื งสน้ั สมยั แรก ๆ ทลี่ งในศรสี ปั ดาห์ จะตดิ สำนวน เกยี่ วกับข้อมลู ทเ่ี ราต้องนำไปสอดแทรกในนวนิยายทเี่ ราเขียน” แปลมาก คือภาษาพูดก็เป็นสำนวนภาษาเขียน อาจจะเพราะคุณแม่ เปน็ นกั อา่ นเรอื่ งแปลตงั้ แตส่ มยั โบราณ ยงั จำไดว้ า่ นางเอกชอื่ พอลลีน “เพราะฉะนนั้ เห็นประโยชนข์ องการอา่ น” มาวิน แต่จำชื่อเรื่องไม่ได้ แต่ว่าสนุกมาก เป็นชุดซีรีย์ที่ติดมาก อาจ “ก็เห็นประโยชน์หลากหลาย คือเราไม่ได้เจาะจงว่าต้องเป็น จะตดิ สำนวนแปลมาตง้ั แต่ตอนนัน้ เล่มเลก็ ๆ บาง ๆ ก็จำไมไ่ ดว้ า่ ใคร นวนิยาย จะเป็นอะไรก็ได้ ตอนหลังน่ีชัดเจนมากเม่ือไปอ่าน เปน็ คนแปล” พระปฐมสมโพธิกถา แล้วมาต้ังนามปากกา “สไบเมือง” ทำให้เกิด แรงบนั ดาลใจในการเขยี นนวนิยายแนวธรรมะออกมา ๖ เลม่ มนั เป็น “พอมาเขยี นหนังสือแล้วการอา่ นเปน็ ยังไงบา้ งคะ” ความประทับใจท่ีเกิดขึ้นอย่างกะทันหัน เพราะเราอ่านหนังสือมา “พอมาเขียนหนงั สอื กอ็ ่านนอ้ ยลงกว่าสมัยที่ยังไมไ่ ด้เขียน” เยอะ คือเคยอา่ นหนงั สอื ธรรมะเหมือนกนั แต่ไม่ได้ถึงขนาดนกึ อยาก จะเขียนแนวธรรมะเทา่ เล่มน้ี” “แล้วการอา่ นเพอ่ื นำมาใช้ประโยชน์น่อี า่ นบ้างไหม” “ไม่คอ่ ยไดใ้ ช้ เพราะกลวั ไม่กลา้ ติดใครเปน็ พิเศษ เพราะกลวั จะ “เท่ากับพระปฐมสมโพธิกถาเป็นแรงบันดาลใจในการสร้างงาน ติดสำนวนเขามา อยากจะเกิดด้วยตัวของตัวเอง แต่ก็ยังติดตามอ่าน ๖ เล่ม วา่ ดว้ ยศลี หา้ และกาฬปกั ษี แล้วมคี วามพอใจไหมคะ” นกั เขยี นบางคน เชน่ ยาขอบ อยบู่ า้ ง เพราะยงั ไงกต็ ดิ สำนวนทา่ นไมไ่ ด้ “ก็พอใจในระดับหน่ึงนะคะ ยังคิดว่าอยากจะเขียนให้ลึกและ อยู่แล้ว เพราะสำนวนท่านมลี ักษณะเฉพาะ” แกร่งกว่านั้น แกร่งในเชิงธรรมะ ปรัชญาธรรมะให้มากกว่านั้น ให้ แน่นขึ้นไปอีก ก็วางแผนไว้เหมือนกัน แต่ไม่แน่ใจว่าจะมีเรี่ยวแรงทำ “กลวั ตดิ เรื่องไทย แลว้ เรือ่ งแปลยังอา่ นอยไู่ หม” หรือเปลา่ ขนาดวา่ แนวธรรมะที่เขียนกส็ ัน้ ๆ เล่มบาง ๆ” “ก็ยังอ่านอยู่ มีทุกช่วงระยะ อย่างช่วงแรกจะชอบอ่านนิยาย 280 | ๑,๐๐๙ เล่ม วรรณกรรมเกอ้ื กลู โลก เกือ้ กูลมนษุ ย์

“ในโอกาสที่น้อง ๆ นักเขียน นักวิจารณ์ มารวมตัวกัน ทำงาน “ก็แสดงว่าการกะสัดส่วนนี่เกิดในคร้ังแรก และหลังจากนั้นจะรู้ วิจารณง์ านของกฤษณา อโศกสิน ในชว่ งอายุครบ ๘๐ ปี เปน็ ศาลา และชำนาญมากขน้ึ การกะสดั ส่วนมาจากการอ่านดว้ ยไหม” เก้าเหล่ียมยอดมงกุฎ เรียกว่าเป็นการรวมตัวกันของนักอ่าน นัก “นา่ จะอยา่ งนน้ั เพราะเราทราบวา่ หนงั สอื คอื ยงั ไง เขาเขยี นยงั ไง วจิ ารณ์ มีความเหน็ อย่างไรคะ” เราทราบต้ังแต่เด็กแล้ว เราทราบว่า ดอกไม้สด, ดวงดาว, ร.จันท- “ตอนแรกงงมาก เพราะตัวเองไม่เคยดึงเรื่องราวที่ตัวเองเขียน พิมพะ, สันต์ เทวรักษ์, พ.เนตรรังษี ท่านเขียนอย่างไรท่ีทำให้เรา ออกมาเป็นประเภท ๆ เพราะคิดอะไรก็เขียนไป แต่คุณชมัยภรมี ประทบั ใจและใหเ้ ราตดิ ตาม เหมือนเปน็ นักเขยี นท่เี ราศรทั ธา” ความสามารถที่ดงึ ออกมาเปน็ ประเภท ๆ ได้ แต่กเ็ ห็นจรงิ ด้วย เพราะ ทำมาโดยตลอดแต่ไม่ได้สังเกต ไม่ได้ย้อนกลับไปดูตัวเอง คือจบเร่ือง “พอสรปุ ออกมาไดไ้ หมว่าหนังสอื ดี มันมอี งค์ประกอบอะไร” นีก้ ็ขนึ้ เร่ืองใหมอ่ ย่ตู ลอด ไม่ไดก้ ลับไปดู” “อย่างแรกอ่านแล้วต้องสนุก แล้วก็ประทับใจพระเอกนางเอก เป็นอย่างท่ีสอง สาม เหตุการณ์ในท้องเรื่องต่าง ๆ ผู้ประพันธ์ต้อง “มีหลักการในการทำงานเขียนอย่างไร” เข้าใจจัดสรรให้เป็นกระบวนการขึ้นมา อันนี้มาสรุปได้ทีหลังนะ แต่ “ตลอดเวลาท่ีทำงานมา คิดว่าไม่มีหลักการเขียนใด ๆ ทั้งสิ้น ตอนเขยี นใหม่ ๆ ก็ไม่ไดค้ ดิ มากขนาดน้ี พอนึกอยากเขียนก็ผูกเรื่องขึ้นมา ตั้งตัวละครข้ึนมา ไม่ขึ้นอยู่กับ กฎเกณฑ์ใด ๆ คิดว่าน่าจะเหมือนคนปรุงอาหาร ไม่ได้มีสัดส่วนอะไร “เรื่องการอ่านเป็นส่วนหน่ึงในชีวิตมากพอ ๆ กับการเขียน แรกเริ่มเขาเร่ิมต้นกะสัดส่วนได้ถูกต้อง และต่อมาเขารู้ว่าสัดส่วนนั้น ใชไ่ หมคะ” ใช้ได้ก็ทำแบบน้ัน ดิฉันก็คงแบบนั้น เพราะแรกเร่ิมไม่สันทัดนัก แต่ “กพ็ อ ๆ กัน แตต่ อนหลงั การอา่ นโดยเฉพาะนวนยิ ายค่อย ๆ ลด ด้วยความเป็นคนเจ้าระเบียบสักหน่อย ก็เลยกะสัดส่วนให้ตัวเองเข้า ระดับลง เพราะเราเปน็ คนเขียนนวนยิ าย ฉะน้ันก็ตอ้ งเป็นนวนยิ ายท่ี กับอะไรต่ออะไรตลอด พอมาเขียนหนังสือก็เลยกะสัดส่วนของเร่ือง น่าสนใจมาก ๆ เราถงึ จะอยากอ่าน” บทบาทตวั ละครแต่ละตวั ว่าพอแลว้ หรือยงั ถา้ พอก็พอ จะไม่เพิม่ เติม ใหม้ ันกว้างออกไปจนเรือ่ งบวม ก็เข้าใจตรงน้ัน” บทสัมภาษณ์ | 281

“มไี หมคะหนังสอื ร่นุ หลังๆ ทพี่ อี่ ยากจะอา่ น” “อยากฝากถึงนักเขียนรุ่นใหม่ ๆ ยังไงบ้าง สำหรับคนท่ีอยาก “ส่วนมากจะอ่านหนังสือยาก ๆ ที่เขาไม่ชอบอ่าน คือนักอ่าน เปน็ นักเขียน” ทั่วไปไม่ได้ทันนึกถึง เช่น เงาสีขาว ของแดนอรัญ แสงทอง จะชอบ (ย้ิม) “คือดิฉันเม่ือเด็ก ๆ เป็นคนโง่ เพ่ือนคนหน่ึงท่ีเคยเรียนมา อ่านอย่างง้ัน แต่เวลาเขียนไม่ได้เขียนอย่างน้ันเพราะคนละแนว คือ ด้วยกันตอนเด็ก ๆ เขามองดูชีวิตพ่ีในปัจจุบัน แล้วเขาว่า เธอก็ไม่ได้ อ่านในสิ่งที่เราไม่ได้เขียนเพื่อประเทืองปัญญา และสร้างความต่าง ฉลาดอะไรเลยนะ ทำไมก้าวมาได้ถึงขนาดน้ี ดิฉันก็ไม่รู้จะตอบว่า และเราอยากทราบว่า เขาไม่ใช่นักเขียนในกลุ่มเดียวกับเรา เขาคิด อย่างไร อยากจะตอบเหมือนกัน แต่ไม่ตอบให้เขาฟังหรอก จะมา ยังไงเขาเขียนยังไง” ตอบวันน้ี คือดิฉันได้ไปอ่านพบถ้อยคำประโยคหนึ่ง ซ่ึงทำให้น้ำตา เกอื บจะหยด ทา่ นกาลิทาส ปราชญแ์ ห่งแผ่นดินอินเดยี เคยโงม่ ากอ่ น “ถา้ สกุ ญั ญา ชลศึกษ์ ไมเ่ ขยี นหนงั สือ กฤษณา อโศกสนิ จะเปน็ ทำให้ดิฉันซาบซ้ึงมากเลย แล้วรู้สึกว่านักปราชญ์ยังเคยโง่มาก่อนเลย อะไร” นะ สว่ นเราจะเคยโง่มากอ่ นก็ไม่เห็นจะเป็นอะไร (หวั เราะ)” “ก็ไม่ทราบเหมือนกัน ไม่เคยคิด (หัวเราะ) เพราะเขียนหนังสือ มาต้ังแต่อายุยี่สิบ คือถ้าไม่เขียนหนังสือ ดิฉันก็คงไม่ได้ดีอะไร “หนังสือท่ีอยากแนะนำให้เยาวชนได้อ่าน อายุประมาณ ๑๒– (หัวเราะ) เพราะว่าเรียนไม่จบ จากประวัติศาสตร์ไปเรียนทางวิทยา- ๑๘ ป”ี ศาสตร์และไม่สันทัดทางน้ัน เราอยากเรียนอักษรศาสตร์แต่ตาม “ชดุ บา้ นเลก็ ในปา่ ใหญ่ หนงั สอื ไทย เพ่ือนไป มันก็เลยผิดเส้นทางต้ังแต่บัดน้ัน และทำให้เราต้องไปเรียน ของหม่อมราชวงศ์คึกฤทธ์ิก็ดีทุกเล่ม บัญชี ซง่ึ คดิ เลขไมไ่ ดเ้ ลยสกั ตวั บัญชีสองข้างไม่เท่ากนั ปิดบัญชีไม่ลง อ่านได้ไม่ยาก แต่ถ้าอยากอ่านดอกไม้ ก็ตกอยู่อย่างงั้น เราก็เลยหาทางไปสอบเข้าที่กรมประมง ก็ไปรับ สดก็ดี เพราะยังรู้สึกว่าอ่านได้ทุกยุคทุก ราชการ มันกไ็ มไ่ ดอ้ กี เพราะเราไมไ่ ดจ้ บปรญิ ญาและไมไ่ ดจ้ บประมง สมัย ส่วนจะอ่านให้ประเทืองปัญญา เพราะฉะน้นั กฤษณา อโศกสิน กต็ ้องเปน็ นักเขยี นน่ีแหละ” เก่ียวกับป่าก็ของคุณพนมเทียน คือเป็น หนังสือที่อมตะ แล้วถ้าจะอ่านให้ยาก 282 | ๑,๐๐๙ เล่ม วรรณกรรมเก้อื กูลโลก เกอ้ื กูลมนษุ ย ์

กว่านั้นก็ ผู้ชนะสิบทิศ นอกน้ันก็มีหลายเล่มเหมือนกัน อาจจะ ให้คนระมัดระวังในการใช้ชีวิต ไม่ได้ เป็น ชุดท่ีพ่ีอ่านตอนเด็ก ๆ เร่ืองของ แม่อนงค์ ก็ยังทันสมัยอยู ่ อันตราย ชใี้ ห้เหน็ แงม่ ุมทคี่ วรคุม อิศรา อมันตกุล ก็เป็นอีกแนว ถ้าเป็นแนวการเมืองก็ ศรีรัตน์ ความอยากของเราให้อยู่ในร่องในรอย สถาปนวฒั น์” ให้อยใู่ นเส้นทางทดี่ ีพอสมควร” “ถ้าจะแนะนำเป็นหนังสือของกฤษณา อโศกสิน จะเป็นเล่ม “พ่ีวา่ หนงั สือมีคณุ คา่ อย่างไรคะ” ไหน” “มีคุณค่าท้ังน้ันล่ะค่ะ ไม่ว่าจะ “ก็ท่ีเขาเพ่ิงคัดเลือกไปเป็นหนังสืออ่านนอกเวลา คือ หน้าต่าง ใครเขียน เราก็สามารถจะเก็บเอาสิ่งที่ บานแรก น้ำท่วมเมฆ เป็นอีกเล่มท่ีเด็กอ่านได้ เพราะเป็นชีวประวัติ ดไี ด้ แต่ขอให้เป็นหนังสอื ทีด่ ี ในเกณฑ์ ของดิฉันตอนเด็ก ๆ และเยาวชนก็สามารถอ่านหนังสือทยี่ ากกวา่ นน้ั ท่ีเราพออ่านได้ ดิฉันก็อ่านหลากหลายมาแล้วแต่เด็ก ก็ไม่ได้เสียคน ได้ อยา่ ง ขา้ มสที นั ดร กอ็ า่ นได้ ถา้ อยากอา่ นกอ็ า่ นไดท้ งั้ นน้ั ” อะไร เลยทราบว่าการอ่านหนังสือ เราอ่านได้ทั้งสิ้น แต่เราอย่าไป อ่านหนังสือท่ีจะปลุกความรู้สึกฝ่ายต่ำของเราให้มันลุกข้ึนมาทำ พี่คิดว่าหนังสือพี่มีไหมท่ีเด็กอ่านแล้วจะไม่เข้าใจ ยากเกินไป เรื่องราวทไ่ี มส่ มควรทำเท่านั้น” หรอื มฉี ากอันตรายเกนิ ไป อย่างเร่อื งเซก็ สม์ ากเกินไป ฉากรุนแรงมาก เกนิ ไป” กฤษณา อโศกสิน จบลงด้วยรอยย้ิม ให้ความกระจ่างใจแก่ “จรงิ ๆ ไมม่ นี ะ อาจจะมเี หมอื นกนั เรอ่ื ง หลงไฟ ทเี่ ปน็ เรอ่ื งเกยี่ ว นักอ่านรุ่นน้องในคุณค่าของหนังสือ เล่มไหน ๆ ก็มีคุณค่าทั้งนั้น กบั หญิงขายบริการคนหนึ่ง ที่เกิดจากความอยากได้ใคร่ดีมากเกินไป แหละ อยทู่ เ่ี ราเกบ็ เอาความรูไ้ ว้ได้ไหม ถ้าเขาดำเนินชีวิตประจำวันธรรมดา ๆ ก็ไปได้ แต่เขาอยากได้ใคร่ดี มากเกินไป เขาเลยไปตกหลุมพรางเรื่องเงินมากเกินไป เลยซัดเซ พเนจรไปเสน้ ทางท่อี ันตราย แตก่ ็ไม่ไดแ้ รงเกนิ ไป มนั เป็นคตเิ ตือนใจ บทสมั ภาษณ์ | 283

คณุ หญงิ ดร.วนิ ติ า ดถิ ยี นต์ (ว.วนิ ิจฉัยกุล, แก้วเก้า) นกั เขียนและศิลปินแหง่ ชาติ สาขาวรรณศลิ ป์ พ.ศ. ๒๕๔๗ หลงนใังนสหือนยา้ อ่ กโรละกดทา้งัษโ ลก “ขยายความร้ ู ใหก้ ว้างไกลเกินกว่า การร้เู ห็นด้วยสมั ผัสทั้งหา้ ของคนเรา เพราะเปน็ การรบั รู้ดว้ ยสมอง และจนิ ตนาการ” 284 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเกื้อกลู โลก เกอ้ื กลู มนุษย ์

หากเอ่ยชื่อ วินิตา ดิถียนต์ หลายคนอาจไม่รู้จัก แต่ถ้าเอ่ยชื่อ “เร่ืองของ ม.ร.ว.คึกฤทธ์ิ เร่ือง นามปากกาอนั เลื่องลอื ว.วนิ ิจฉัยกลุ หรือ แกว้ เกา้ คงไม่มีใครไม่รู้จกั ใดคะ ท่ีเริ่มอ่านเป็นเร่ืองแรก อ่าน เจ้าของบทประพันธ์ท่ีได้รับรางวัลมากมายทั้งจากภาครัฐและเอกชน ตอนอายุเท่าไร และรู้สึกอย่างไร กวา่ ๒๓ รางวัล โดยเฉพาะ “รตั นโกสนิ ทร์” ทไี่ ดร้ ับการเชิดชูให้เปน็ ตอนอ่าน แล้วจากน้ันอ่านอะไร ของ วรรณกรรมแห่งชาติ ใคร สนุกอยา่ งไร จงึ อา่ นตอ่ ” “เรื่องของ ม.ร.ว.คึกฤทธ์ิที่อ่าน “ประสบการณ์การอา่ นในวยั เด็ก เริม่ อา่ นเม่ืออายเุ ท่าไหร่ / ใคร เร่ืองแรกคือ รวมเรื่องส้ันชุด เพื่อน เป็นแรงบันดาลใจ” นอน ค่ะ อ่านตอนอายุ ๑๐ ขวบ “จำได้ว่าชอบอ่านหนังสือตั้งแต่เริ่มอ่านออก ตอนอยู่ ป.๑ เคย ตอนอ่านก็เข้าใจไปตามตัวหนังสือ เอานิทานเร่ือง สโนไวท์ ไปโรงเรียน แล้วถูกครูจับได้ เลยถูกริบ ค่ะ ไม่เข้าใจนัยยะเสียดสีสังคม หรือเสียดสีการเมืองที่แฝงอยู่ แต่ หนงั สือ ไมไ่ ด้คนื อกี เลย เพราะในโรงเรียนห้ามเอาอะไรท่ีไม่ใชห่ นงั สือ เรื่องท้ังหมดก็อ่านสนุก เพราะท่านผู้แต่งมีวิธีเล่าเร่ืองได้มีชีวิตชีวา เรียนไปด้วย นึกถึงความหลังเรื่องน้ีแล้วแสดงว่าชอบอ่านตั้งแต่ ไม่นา่ เบือ่ เรื่อง กบกายสทิ ธ์ิ ท่หี นวู ไิ ลวรรณไปเจอเจา้ ชายกบ ก็ยังคดิ ประถมฯ ต้นทีเดียว คนที่เป็นแรงบันดาลใจคือคุณแม่ เพราะคุณแม่ วา่ ตอนท้าย กบกลายเป็นเจ้าชายจรงิ ๆ เรอื่ ง แผน่ ดินมหศั จรรย์ ที่มี เป็นคนชอบอ่านหนังสือมาก ต้องมีหนังสือติดมืออยู่เสมอ ไม่ห้าม ของกินของใช้ราคาถูก อ่านเพลิดเพลินไปกับราคาสินค้า แต่ยัง หวงลกู ในการอ่านหนังสือทุกชนิด อ่านตอนไหนไมเ่ ขา้ ใจกถ็ ามได้ อกี ไม่เข้าใจว่าทำไมถึงเรียกว่ามหัศจรรย์ เร่ืองที่อ่านแล้วเศร้าจับใจคือ คนคือคณุ พอ่ ซึง่ ชอบอา่ นผลงานของ ม.ร.ว.คกึ ฤทธิ์ ปราโมช มาก ก็ มอม เพราะเป็นคนรักหมา เข้าใจความผูกพันของนายกับหมาอย่าง เลยหัดให้ลูกอ่านงานของท่าน คุณพ่อคุณแม่ไม่เคยเสียดายเงินที่จะ ในเรื่อง ซ้อื หนังสือเขา้ บ้าน” “จากนน้ั กต็ ามอ่าน สแ่ี ผ่นดิน เรม่ิ ด้วยไปอ่านในหอ้ งสมดุ ชอบ ชวี ิตวยั เด็กในแผ่นดนิ รชั กาลที่ ๕ มากที่สุด เพราะรูส้ ึกร่วมไปกับเด็ก อายุ ๑๐ ขวบ อยา่ งแมพ่ ลอย เหน็ แมพ่ ลอยเป็นเพ่อื นเล่นคนโปรดที่ บทสัมภาษณ์ | 285

พาเราซอกซอนท่องเที่ยวไปในวังหลวง แต่ชีวิตในวัยชราของแม่ “จากนนั้ กอ็ า่ นเรอื่ งแปลคะ่ สดี่ รณุ ี แปลโดย อ.สนทิ วงศ์ เธอแปล พลอยไม่น่าสนุกนกั เศร้าเกนิ ไป เป็นเรือ่ งการเมืองซ่ึงไมร่ วู้ า่ เปน็ อะไร วรรณกรรมเยาวชนไวห้ ลายเลม่ มาก จำหนา่ ยทรี่ า้ นผดงุ ศกึ ษา วงั บรู พา ก็เลยอ่านเฉพาะแผ่นดินที่หนึ่งกับสอง เพ่ิงจะมาอ่านแผ่นดินที่สาม แม่พาไปทีไรก็จะได้เล่มใหม่ติดมือมา หนังสือเล่มปกแข็งสมัยน้ันอยู่ กบั สอ่ี ยา่ งละเอียดอีกครงั้ ตอนโต หลังจากนัน้ อกี หลายปี ในราคา ๓๐ บาท ก็จะไดม้ าอย่างน้อย ๑ เล่ม” “เรื่องท่ีชอบมากอีกเร่ืองหน่ึงก็ “หนังสือของใครท่ีเป็นแรงบันดาลใจทำให้อยากเขียนหนังสือ คือเร่ืองสั้นชุด จ้อนกับแดง ของ และเรม่ิ เขยี นอยา่ งไร และหนงั สอื ทอ่ี า่ นมาชว่ ยในการเขยี นอยา่ งไร” ก.ศยามานนท์ อาจอยู่ในยุคเดียวกับ “การเร่ิมเขียนนิยายค่อนข้างแปลกกว่าคนอื่น ในเม่ือคุณแม่ไม่ เด็กสองคนท่ีเป็นตัวเอกในเรื่อง จึง ห้ามอ่านนิยาย จึงได้อ่านนวนิยายเรื่องยาวช่ือ ราชินีในดวงใจ ของ เขา้ ใจฉาก เหตกุ ารณ์ สภาพแวดลอ้ ม ก.ศยามานนท์ ท่ีลงในนิตยสารแสนสุขรายสัปดาห์ อ่านไป ๆ แล้ว ของพวกเขาอยา่ งดี จ้อนกับแดงก็วัย ไม่ชอบนางเอก ก็เลยแต่งตอนจบเสียใหม่ให้พระเอกลงเอยกับ ไล่เล่ียกับดิฉัน เป็นเด็กชาวกรุง นางเอกท่ีตัวเองสร้างข้ึนมา เขียนใส่สมุดเรียนเอาไว้ ตอนนั้นยังเป็น เหมือนกัน มีอาหารการกินคล้าย ๆ เดก็ หญงิ อยู่คะ่ อายสุ บิ กวา่ ขวบ กัน มีโอกาสไปเท่ียวทะเลตอนหน้า “การอา่ นหนังสอื มาก ๆ ช่วยไดอ้ ย่างดเี รอ่ื งภาษา ทำใหไ้ มจ่ นกับ ร้อนเหมือนสองคนนี้ ถ้าครอบครัวจะ ถอ้ ยคำทใ่ี ช้ เรยี กวา่ มคี ลงั คำอยใู่ นสมองมากพอจะสรา้ งเรอื่ ง สรา้ งฉาก ฉลองกันในโอกาสพิเศษก็ไปกินไก่ย่างที่ภัตตาคารชายทะเลจันทร์ สรา้ งตวั ละครไดเ้ องค่ะ แต่ตอนเริ่มเขียน สว่ นใหญเ่ ขียนไมจ่ บ เพราะ เพ็ญ ตุ๊กตาแหม่มนุ่งกระโปรงบานท่ีหนูน้อยโหน่งเล่นก็เป็นของเล่น ยังไม่มีปัญญาแก่กล้าพอจะรู้ว่านิยายเขาดำเนินเร่ืองกันอย่างไร รู้แต่ ยอดนิยมของเด็กผู้หญิงสมัยนั้น คืออ่านแล้วส่ือสารกันได้ เห็นภาพ วธิ ีเริม่ เรือ่ งและสรา้ งตัวละคร พอเขยี นไม่จบ ถึงทางตัน ก็ไปเรม่ิ เรอื่ ง ตามไปด้วย จนเวลาอ่านรู้สึกว่ากำลังเดินเข้าไปในเรื่องนี้ ไปเล่นกับ ใหม่ตอ่ ไป นึกออกเมอื่ ไรกค็ อ่ ยย้อนกลบั มาเขียนเรือ่ งเดมิ ตอ่ จ้อนกบั แดงเหมือนเป็นเพอื่ นกลมุ่ เดยี วกนั 286 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเกอ้ื กลู โลก เกื้อกูลมนุษย์

“มาย้อนนึกถึงตอนน้ีก็ยังรู้สึกว่าโครงเร่ืองที่สร้างทิ้ง ๆ ไว้เม่ือ น่ีหรือชีวิต, นิกกับพิม, พระราชินีนาถวิคตอเรียน, คล่ังเพราะรัก ตอนอายุสิบกว่าขวบ เอามาร้ือปัดฝุ่นใหม่ก็น่าจะยังใช้ได้อยู่ เพราะ ฯลฯ ตอนนั้นกเ็ ริ่มเขียนในแนว ‘แกว้ เกา้ ’ แลว้ นะคะ แตน่ ามปากกาอะไร พอโตขึ้นหน่อยอายุสัก ๑๐ ขวบ ก็ได้อ่านเร่ืองแปลของ ก็ยังไม่มีท้ังน้ัน พบว่าโครงเรื่องลึกลับต่ืนเต้น มันไม่ล้าสมัย ไม่ว่า อ.สนิทวงศ์ เช่น ส่ีดรุณี สี่ดรุณ สี่ดรุณีภาคสมบูรณ์ เป็นงานของ ผา่ นไปกีส่ บิ ปกี ็ตาม ลา้ สมัย แตร่ ายละเอียดปรบั แก้ไดไ้ มย่ าก” ลยุ ซา เมย์ อลั คอตตท์ ง้ั ๓ เลม่ นทิ านกรมิ ม์ นทิ านของแอนเดอรส์ นั เรื่องชุดเชอร์ล็อก โฮมส์ของ อ.สายสุวรรณ เร่ืองโปรดคือนิยาย “หนงั สือในดวงใจ และหนงั สือทแี่ นะนำให้เยาวชนอ่าน” ชุด บ้านเล็กในป่าใหญ่ ของลอรา อิงกัลล์ส ไวลเดอร์ ท่ีแปลโดย “ยังจำได้ถึงตู้หนังสือในบ้าน เป็นหนังสือที่คุณแม่เรียนในคณะ สุคนธรส อ่านจนแทบจะขึ้นใจ อักษรศาสตร์ พวกวรรณคดีทั้งหลายยังมีเก็บไว้จนลูกสาวได้อ่าน คุณแม่ยังซื้อเพ่ิมเติมงานของนักเขียนคุณภาพอย่าง ม.ร.ว.คึกฤทธ์ิ ปราโมช ท่ีคุณพ่อชอบ ท่านซื้อนิยายทุกเล่มที่วางตลาด ไม่ว่า รวม เรื่องสั้น เพ่ือนนอน, สี่แผ่นดิน, ไผ่แดง, หลายชีวิต, ฮวนน้ัง ฯลฯ นักเขียนสตรีที่เป็นคนโปรดของคุณแม่คือ ดอกไม้สด คุณแม่จะ เคย่ี วเขญ็ ใหล้ กู อา่ น บอกวา่ เปน็ เรอื่ งดมี คี ณุ ธรรมสง่ั สอนคน ตอนเลก็ ๆ ก็อ่านไม่รู้เรื่อง เพราะมีแต่คุณหลวงคุณพระเป็นพระเอก นึกไม่ออก ว่าคุณหลวงคณุ พระแก่ ๆ ท่ีเคยเห็นในฐานะญาติผใู้ หญ่ เป็นชายหนุ่ม ไปได้ยังไง แต่พอโตเป็นผู้ใหญ่ก็หยิบมาอ่านได้หลายรอบไม่เบ่ือ ย่ิงอ่านก็ยิ่งได้แง่คิด นักเขียนอีกท่านหน่ึงที่คุณแม่ชอบมากคือ ว.ณ ประมวญมารค หรือพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าวิภาวดี รังสิต คุณแม่มีครบต้ังแต่ ปริศนา, รัตนาวดี, เจ้าสาวของอานนท์, บทสมั ภาษณ์ | 287

“พอโตเป็นสาวก็ได้อ่านนวนิยายและเรื่องส้ันของศุภร บุนนาค เราสามารถอา่ นพบไดใ้ นหนงั สอื ทง้ั นน้ั สามารถรจู้ กั ตา่ งบา้ นตา่ งเมอื ง อ่านหมดเหมอื นกันตง้ั แต่ ปาริชาติลวง, รสลนิ แมค้ วามตายมาพราก ได้เห็นบ้านเมืองและสถานท่ีสำคัญของเขา ก่อนจะมีโอกาสเดินทาง รถเมล์สายพระพุทธบาท, เกลียวทอง, รวมเรื่องสั้นรอบตะเกียงลาน ไปเห็นด้วยตาตัวเองด้วยซ้ำ เราจะได้เรียนรู้วัฒนธรรม ความคิดอ่าน ลมเย็น, คนซื้อฝัน, ที่รัก และเร่ืองท่ีดิฉันเห็นว่ายอดเย่ียมที่สุดคือ ความศรัทธา ความเชื่อของคนไดท้ ั่วโลก แค่เปิดอ่านจากหนงั สือทีอ่ ยู่ นยิ ายอิงประวัตศิ าสตร์เรือ่ ง ฟา้ ใหม ่ ตรงหน้า “หนังสือท้ังหมดท่ีกล่าวมาน้ีคือหนังสือในดวงใจ และขอแนะนำ ใหเ้ ยาวชนอา่ น” “คณุ คา่ ของหนังสอื ในสายตาของพี่เปน็ อย่างไร” “หนังสือย่อโลกทั้งโลกลงในหน้ากระดาษ พร้อมกันน้ันก็ขยาย “ปัจจุบันยังอ่านหนังสือไหมคะ อ่านของใคร ความรู้สึกต่อการ ความรู้ให้กว้างไกลเกินกว่าการรู้เห็นด้วยสัมผัสทั้งห้าของคนเรา อา่ นในวัยเด็กกับตอนเป็นผใู้ หญ่ต่างกันอย่างไร” เพราะเปน็ การรบั ร้ดู ้วยสมองและจนิ ตนาการ” “ตอนเด็ก ๆ รู้สึกว่าหนังสือเป็นโลกอีกโลกหน่ึงที่เดินผ่านประตู เข้าไปได้ง่ายดาย แค่เปิดหน้ากระดาษหน้าแรกข้ึนมา ในนั้นมีผู้คน ว.วินิจฉัยกุลทิ้งท้ายได้อย่างสวยงามเพราะหนังสือคือประตูสู่ น่าท่ึง น่าต่ืนเต้นอีกมากมาย ให้เราได้รู้จักกว้างขวาง ยิ่งกว่าโลก โลกกวา้ ง ไมว่ ่าที่ไหนเราสามารถอา่ นพบไดใ้ นหนังสอื ท้งั นน้ั ภายนอกที่ลอ้ มรอบตัวเราอยู่ “โตขึ้นจึงพบว่าในความเป็นจริง เม่ือเดินออกจากบ้านก็จะเจอ แต่เพื่อนบ้านใกล้เรือนเคียง ออกไปถนนใหญ่ก็จะเจอชาวบ้านใน ตำบลหรือเขตเดียวกัน ออกจากจังหวัดที่อยู่ก็จะเจออีกจังหวัดหนึ่ง การเดินทางถ้าไกลนักก็ไปไม่ไหว แต่ถ้าเปิดหนังสือ เราจะพบได้ ท้ังคนต่างชาติต่างภาษา คนที่อยู่ในอดีตเม่ือหน่ึงร้อยปีหรือหลาย ร้อยปีก่อน เส้นทางไม่มีปัญหาว่าไกลเกินไป ไม่ว่าที่ไหนในโลก 288 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเกอ้ื กลู โลก เก้อื กูลมนุษย์

คุณเนาวรัตน์ พงษไ์ พบลู ย ์ กวแี ละศลิ ปนิ แหง่ ชาติ สาขาวรรณศิลป์ พ.ศ. ๒๕๓๖ การอา่ นเป็นการทำงานทางความคดิ “การอ่านก็คอื การไดอ้ ่านความคิดของคนอ่ืน การเขยี นคือไดอ้ ่านความคดิ ของตนเอง ไม่ว่าอา่ นหรือเขียนกเ็ ปน็ การทำงานทางความคดิ ทำใหเ้ ราชอบทีจ่ ะคดิ ” บทสมั ภาษณ์ | 289

บทกวขี องเนาวรตั น์ พงษไ์ พบลู ย์ ศลิ ปนิ แหง่ ชาติ สาขาวรรณศลิ ป์ ม.๑ ม.๒ ผมกเ็ รม่ิ อา่ นแลว้ วรรณกรรมเลม่ แรกท่อี า่ นคอื ลิลิตพระลอ ปรากฏข้ึนครั้งใดในหน้านิตยสาร หน้าหนังสือพิมพ์ หรือตามส่ือ อ่านยังไม่รู้เรื่อง แต่มันได้คำท่ีไพเราะ ขลัง ๆ แปลก ๆ ก็เลยติดการ ต่าง ๆ ผู้คนมักตื่นเต้นฮือฮา ไม่ด้วยความจับใจในความคิด ก็ด้วย อ่านหนังสือมาต้ังแต่ตอนนั้น ก็มีอ่านนิทาน ป.อินทรปาลิต จน ความสะท้านสะเทือนทางอารมณ์ของบทกวีนั้น ๆ พ้ืนฐานการ กระทงั่ นิยายแปลแนวนกั สบื เชอร์ลอ็ ก โฮลม์ อะไรพวกน”้ี สามารถหยิบจับคำมาใช้ได้ดั่งใจ เล่นสำนวนโวหารได้คมคาย หลายบทเป็นทจ่ี ดจำกนั มายาวนาน มาจากการอา่ นหนงั สือแนน่ อน “ตอนนัน้ แนวหนังสอื ทีช่ อบอ่านมากท่สี ดุ คือแนวไหนคะ” “ชอบกาพย์กลอนนะ เพราะมนั ไพเราะ” “ผู้สัมภาษณ์เริ่มถามถึง “ประสบการณ์การอ่านในวัยเด็ก” คุณ เนาวรตั น์ตอบวา่ “หนังสือเล่มไหนที่ถือได้ว่าเป็นหนังสือในดวงใจที่ชอบต้ังแต่วัย “จำได้ว่าอ่านหนังสือก่อนเข้าโรงเรียน พ่อสอน พ่อเป็นคนสอน เด็ก” ใหท้ อ่ งบทกลอนโดยที่ยงั อ่านไม่ออกเขยี นไม่ได้ พอเราท่องจำอะไรได้ คุณเนาวรัตน์ตอบทันที “คงเป็นนิทาน นิทานแสนสนุกก็คือ มาก ๆ พ่อก็เขียน กอ ไก่ ให้ท่องเป็นกลอนเหมือนกัน เริ่มจับมือให้ นทิ านอีสปนัน่ ละ แล้วกห็ นงั สอื พวกกาพย์กลอน บทดอกสรอ้ ยต่าง ๆ มาชอบมาก ๆ ตอนมัธยมก็ นริ าศนรนิ ทร์ ขุนชา้ งขุนแผน โปรดทสี่ ุด เขียน ให้อ่าน ให้ผสมตัว ดังน้ัน ก็ ขุนชา้ งขนุ แผน” ป ร ะ ส บ ก า ร ณ์ ก า ร อ่ า น ก่ อ น เ ข้ า โรงเรยี นจะได้จากพ่อ” “จะถือได้ว่าการอ่านเป็นจุดเริ่มต้นมาสู่การเป็นกวีของอาจารย์ ไดไ้ หมคะ” “แล้วเร่ิมมาอ่านวรรณกรรม “ใช่” ก่อนอธิบายต่อว่า “เพราะว่าที่จริงแล้ว การอ่านก็คือการ หรอื หนังสือเปน็ เล่มตอนไหน” ได้อ่านความคิดของคนอ่ืน การเขียนก็คือได้อ่านความคิดของตนเอง “เริ่มตอนมัธยมต้น แต่ก่อนม ี ไม่ว่าอ่านหรือเขียนก็เป็นการทำงานทางความคดิ ทำใหเ้ ราชอบทจี่ ะ แค่ประถมฯ ๔ จบประถมฯ ๔ กข็ น้ึ 290 | ๑,๐๐๙ เล่ม วรรณกรรมเกอื้ กูลโลก เกือ้ กลู มนษุ ย์

คดิ อะไร ๆ กน็ ำมาสคู่ วามคดิ ไดห้ มด เพราะเนื่องจากการอ่าน และ “คำถามสุดท้าย ในมุมมองของอาจารย์หนังสือมีคุณค่าอย่างไร ตอนหลงั ก็ไดเ้ ขียนด้วยแหละ” บ้าง” คุณเนาวรัตน์ตอบด้วยน้ำเสียงหนักแน่นว่า “ก็อย่างที่บอก “อยากจะขอให้อาจารย์แนะนำหนังสือท่ีเหมาะกับเยาวชนอายุ ว่าการอา่ นเปน็ การทำงานทางความคดิ การอา่ นและการศกึ ษาทเี่ ปน็ ๑๒-๑๘ ปี ให้พวกเขาไดอ้ ่านดว้ ยคะ่ ” ทางการเพ่ิงมีมาในสมัยรัชกาลที่ห้านี่เอง ทำให้พื้นฐานความคิด “ท่ีควรจะได้อ่านก็พวกกลอน รามเกียรติ์, พระอภัยมณี ของ ของคนไทยไม่แน่นพอ ไม่เหมือนพ้ืนฐานความเช่ือที่มีมานานเป็น สนุ ทรภู่ แล้วก็ ขุนชา้ งขนุ แผน ฟังดูอาจจะเป็นงานหนกั นะ แตจ่ รงิ ๆ ร้อยปีพันปี ทำให้เกิดการปะทะกันระหว่างความคิดกับความเช่ือ แล้วไม่หนัก หลานผมตัวเล็ก ๆ ยังสนุกสนานไปกับตัวทศกัณฑ์ ตัว การอา่ นจะเปน็ การบูรณาการทางความคิด ท่จี ริงแล้ว สุ จิ ปุ ลิ ฟัง หนุมานอะไรพวกนีเ้ ลย” คิด ถาม เขียนน่ันแหละ ฟังแล้วก็ควรจะคิด การศึกษา การอ่านก็ “มงี านอน่ื ๆ ทนี่ อกเหนือจากวรรณคดีไหมคะ” “อ่ืน ๆ ก็น่าจะเป็นนิทาน พวกนิทานแสนสนุก นิทานอีสป จะ ช่วยพัฒนาการด้านจินตนาการให้เด็กได้ดี งานของไม้เมืองเดิมก็น่า จะได้อ่าน หรือ ข้างหลังภาพ ของศรีบูรพา ก็จะทำให้วัยรุ่นของเรา ได้มีประสบการณ์ด้านความคิด ไม่ใช่ปล่อยไปตามกระแสของ อารมณ์ความรู้สึกเท่าน้ัน เพราะงานพวกนี้เป็นงานท่ีอ่านไม่เบ่ือ อย่างงานของไม้เมืองเดิมก็จะได้ฉากเยอะแยะเลย ท้ังความรัก การ ต่อสู้ การไม่ยอมจำนน เปน็ งานท่ดี ี” บทสัมภาษณ์ | 291

เขียนท่ีจารึกเป็นองค์ความรู้ เป็นความจริง เป็นหลักคิดที่เช่ือถือได้ หลักสุ จิ ปุ ลิ ยังจำเป็นอย่างย่ิง ซึ่งการอ่านหนังสือก็เป็นการฟัง อย่างหนึง่ คอื การฟงั ความคดิ ของคนอน่ื แลว้ เอามาไตร่ตรอง เอามา คดิ ตอ่ ” คณุ เนาวรตั น์ จบกระบวนการสมั ภาษณ์ทางความคิด เพื่อใหเ้ รา นำกลับมาคิดต่อ เพราะความคิดจะทำให้เราดำเนินชีวิตได้อย่าง เขม้ แข็งนั่นเอง เป็นพ้ืนฐานทางความคิดเช่นกัน ฟังแล้วต้องคิด แต่ที่แล้วมาเราฟัง แลว้ เชอื่ เลยไมค่ ดิ แตก่ เ็ ปน็ ไปได้ เพราะแตก่ อ่ นครรลองหรอื ขนบของ ศลี ธรรมยังเข้มแข็งอยู่ เป็นกรอบอยู่ การฟังแลว้ เช่อื มันกไ็ ด้ประโยชน ์ แต่โลกสมัยใหม่ไปเร็วเกินกว่าครรลองของศีลธรรม ที่ตอนนี้เกือบจะ แหลกสลายเพราะสังคมกงจักรสมัยใหม่เข้ามา ดังนั้นพ้ืนฐานของ ความคิดต้องเข้มแข็งพอ อย่าฟังและเช่ืออย่างเดียว ฟังแล้วต้องคิด ไม่เข้าใจก็ถาม ถามในท่ีน้ีคือค้นคว้า ศึกษาเพิ่มเติมจากผู้รู้ จากงาน 292 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเก้อื กูลโลก เกอ้ื กูลมนษุ ย์

คุณรสนา โตสติ ระกูล อดีตสมาชิกวุฒิสภา กรงุ เทพมหานคร และอดตี สมาชิกสภาปฏิรปู แหง่ ชาต ิ หนังสือทอี่ า่ นมีสว่ นเปน็ อย่างมาก ในการกำหนดเสน้ ทางเดินชวี ติ “คณุ ค่าของหนังสือให้ความเพลดิ เพลนิ ความคดิ สติปัญญา เปดิ โลกทศั น์ทีก่ ว้างขวาง สำหรับตวั เอง หนังสอื มสี ว่ นในการกำหนดเสน้ ทาง ใหช้ ีวติ อย่างทเ่ี ป็นอยู่ในปจั จุบันนี้” บทสมั ภาษณ์ | 293

คุณรสนา โตสิตระกูล เป็นอดีตสมาชิกวุฒิสภา กรุงเทพฯ กฤษณา อโศกสนิ , ทมยนั ตี, บษุ ยมาส นยิ ายแปล เชน่ ชุดบ้านเล็กใน และอดีตสมาชิกสภาปฏิรูปแห่งชาติ ท่ีมีบทบาทในฐานะผู้รักษา ป่าใหญ,่ เจา้ ชายน้อย, แผน่ ดนิ ของเรา, ทรพั ยใ์ นดนิ เปน็ ตน้ เมอื่ อยู่ ผลประโยชน์ของประชาชนและประเทศชาติ เธอมักสนใจค้นคว้า ช้ันมัธยมฯ เริ่มอ่านหนังสือของกุหลาบ สายประดิษฐ์ เช่น แลไป หาความรู้ และนำเอาข้อมูลท่ีได้จากการค้นคว้าน้ันมาใช้ในการ ข้างหนา้ , อุดมธรรม นยิ ายแปลเรอื่ ง แม่ ของแมกซมิ กอรก์ ”ี ทำงาน การอ่านหนังสือก็เป็นอีกหนทางหน่ึงท่ีทำให้การทำงานของ เธอเข้มข้นยิ่งข้ึน นอกจากนี้ ตัวคุณรสนาเองยังเป็นนักแปลชั้นเยี่ยม “แรงบนั ดาลใจในการอ่าน” เคยแปล การปฏิวัติยุคสมัยด้วยฟางเส้นเดียว ของมาซาโนบุ ฟูกู- “อา่ นตามเพ่อื น ตามความนยิ มของสมัยน้ัน” โอกะ จนโด่งดังเกรียวกราวมาแล้ว การขอสัมภาษณ์คุณรสนาครั้งน้ี ทำผ่านอเี มล “อยากทราบว่าคุณรสนาเรียนอยู่โรงเรียนอะไร บรรยากาศใน การอา่ นท่โี รงเรยี นเป็นอย่างไรบา้ ง” “สมัยชั้นประถมฯ อยู่โรงเรียนเอกชนใกล้บ้านช่ือ โรงเรียน “เร่ิมอ่านหนังสือต้ังแต่ ไตรรตั น์ศกึ ษา ส่วนช้ันมธั ยมอยโู่ รงเรียนสตรมี หาพฤฒาราม โรงเรยี น อายุเท่าไร อ่านอะไรบ้าง ช้ันมัธยมฯ มีห้องสมุดของโรงเรียนจึงอ่านหนังสือในห้องสมุด ส่วน คะ” ชั้นประถมฯ จำไม่ได้ว่าได้ใช้บริการห้องสมุดหรือไม่ สมัยนั้นจะซ้ือ “ เ ริ่ ม อ่ า น ต้ั ง แ ต่ การ์ตูนอ่านหรือยืมจากเพ่ือน เม่ือโตขึ้นจึงได้มีโอกาสอ่านหนังสือ ประมาณ ป.๒ – ป.๓ เริ่ม แนวทางเลือกใหม่ ๆ ทางสังคม แต่ต้องยอมรับว่าเพื่อนมีส่วนในการ จากอา่ นการ์ตนู หนูจ๋า เบบี้ ชว่ ยใหเ้ ข้าถึงโลกของหนังสือในแนวทางเลือกใหม่ ๆ” เมื่อโตข้ึนอีกหน่อยก็อ่าน หนังสือ ชัยพฤกษ์ หนังสือ ชดุ พล นกิ ร กิมหงวน ของ ป.อินทรปาลิต นิยายของ 294 | ๑,๐๐๙ เล่ม วรรณกรรมเกือ้ กูลโลก เกอ้ื กลู มนุษย ์

“ตอนท่ีเปล่ียนจากอ่านตามเพื่อนมาเป็นแนวทางเลือกใหม่ๆ คานธี ท่ีรวบรวมจากบทความต่าง ๆ เปลี่ยนยังไงคะ อยากให้ยกตัวอย่าง ตอนนั้นสภาพสังคมเป็นอย่างไร โดยมีชื่อไทยว่า คำตอบอยู่ท่ีหมู่บ้าน มีผลไหม” ได้อ่านหนังสือ ข้าพเจ้าทดลองความ “สมยั มธั ยมฯ เปน็ ชว่ งทมี่ กี ารพดู ถงึ เรอื่ งบา้ นเมอื ง ประชาธปิ ไตย จรงิ ของมหาตมา คานธี แนวคิด ของ มีกิจกรรมร่วมกับเพื่อนต่างโรงเรียน อย่างโครงการสังคมศาสตร์ คานธีท่ีมีอิทธิพลต่อความคิดในสมัย นทิ รรศน์ ทำใหไ้ ดอ้ ่านหนังสอื แนวอ่นื ๆ มากขนึ้ เม่อื เข้ามหาวิทยาลัย นั้นคือ คานธีกล่าวว่า ในชีวิตมนุษย์มี เลือกสอบเข้ามหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ก็เกิดจากกระแสประชา- ภารกิจเพียง ๒ อย่างท่สี ำคญั คือ ธิปไตยในสมัยนั้นด้วย ได้รู้จักกับเพื่อนนักศึกษาที่อยู่ในแวดวง ๑) การประกอบสัมมาอาชีวะที่ อ.สุลักษณ์ ศิวรักษ์ ทำให้ได้มีส่วนในการอ่านหนังสือหลากหลายขึ้น เกย่ี วข้องกับปจั จยั สี่ เพราะอยู่ในทีมสาราณียกรหนังสือ ปาจารยสาร ได้เริ่มแปลหนังสือ ๒) การขัดเกลาชีวติ ด้านใน อยู่ในกลุ่มที่ถกเถียงเรื่องสังคม และเริ่มสนใจพุทธศาสนาโดยอ่าน แนวคิดเช่นนี้ สอดคล้องกับหลักธรรมในพุทธศาสนา ทำให้ดิฉัน หนังสือเล่มแรกเร่ือง ตัวกู-ของกู ของ อ.พุทธทาส หนังสือท่ีอ่านมี เลอื กทำงานในโครงการสมนุ ไพรเพอื่ การพง่ึ ตนเองหลงั เรยี นจบเพราะ ส่วนอย่างมากในการกำหนดเส้นทางเดินของชีวิตอย่างที่เป็นอยู่ เป็นเร่ืองที่เกี่ยวข้องกับปัจจัยสี่ และต่อมาโครงการสมุนไพรฯ ได้จด ทุกวนั น”้ี ทะเบยี นเปน็ มลู นธิ สิ ขุ ภาพไทย ดฉิ นั ทำงานในโครงการสมนุ ไพรฯ และ มลู นิธิน้ีมา ๓๐ ปี กอ่ นมาเป็นวุฒสิ มาชิก” “หนังสือเล่มไหนคะที่มีส่วนในการเปล่ียนชีวิตหรือกำหนดเส้น ทางชีวติ จนมาเปน็ ปจั จุบนั ” “หนงั สอื ในดวงใจทจี่ ะแนะนำนอ้ งๆ มเี ล่มไหนบ้างคะ” “หนังสือของคานธีมีส่วนอย่างมากในการกำหนดรูปทาง “หนังสือในดวงใจเล่มหน่ึงที่แนะนำคือ เจ้าชายน้อย ของ ความคิด จำเล่มไม่ได้แน่ชัดเพราะได้อ่านเอกสารบทความของคานธี อองตวน เดอ แซงเตก ซเู ปรี เปน็ หน่ึงในหนงั สือทอ่ี ยู่ในดวงใจ และ ที่เป็นภาษาองั กฤษ และการไดเ้ ปน็ บรรณาธกิ ารหนงั สอื ของมหาตมา อีกเล่มคือ คนปลูกต้นไม้ ของ ฌ็อง ฌิโอโน ส่วนหนังสือไทยที่ บทสมั ภาษณ์ | 295

เยาวชนควรอ่าน คือ อุดมคติ “คณุ คา่ ของหนังสือในความคดิ เห็นของคุณรสนาคืออะไร” ของ อ.ป๋วย อ๊ึงภากรณ์ สำหรับ “คุณค่าของหนังสือให้ความเพลิดเพลิน ความคิด สติปัญญา หนังสือธรรมะท่ีอยากแนะนำคือ เปิดโลกทัศน์ที่กว้างขวางให้คนอ่าน สำหรับตัวเองหนังสือมีส่วนใน พทุ ธธรรม ของพระพรหมคณุ าภรณ์ การกำหนดเส้นทางให้ชีวิตอยา่ งท่ีเป็นอยใู่ นปัจจบุ ันนี้” ถ้าเยาวชนท่ีเพิ่งสนใจอ่านหนังสือ ธรรมะอาจอ่าน พุทธธรรมฉบับ เพราะหนังสือ มีส่วนในการกำหนดเส้นทางชีวิต คุณรสนาสรุป วรรณไวทยากร ซ่ึงเป็นฉบับแรกท่ี ไดอ้ ยา่ งงดงามเปน็ ที่สุด ท่านเจ้าคุณพระพรหมคุณาภรณ์ เขียนเมื่อคร้ังดำรงสมณศักด์ิเป็น พระศรีวสิ ุทธโิ มลี” “ในกรณีทเ่ี ป็นนวนยิ ายหรือเรอื่ งสน้ั ไทยแนะนำเรื่องอะไรคะ” “กามนิต ของเสฐียรโกเศศ-นาคะประทีป, ปักกิ่งนครแห่งความ หลงั ของสด กูรมะโรหติ , ปีศาจ ของเสนีย์ เสาวพงศ์, แลไปข้างหน้า ของศรบี รู พา, สแ่ี ผน่ ดนิ และ หลายชวี ติ ของ ม.ร.ว.คกึ ฤทธ์ิ ปราโมช” “กวนี พิ นธ์ แนะนำเรื่องอะไรบา้ งคะ” “ขอบฟ้าขลิบทอง ของอุชเชนี, เพียงความเคลื่อนไหว ของ เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์, ปณิธานกวี ของอังคาร กัลยาณพงศ์, และ ใบไม้ทหี่ ายไป ของจริ ะนันท์ พิตรปรชี า” 296 | ๑,๐๐๙ เลม่ วรรณกรรมเก้ือกลู โลก เกอ้ื กูลมนษุ ย ์

คุณศุ บญุ เลยี้ ง ศลิ ปนิ นักรอ้ ง นักเขียน การอ่านกระตุน้ ส่วนทส่ี ำคญั ทส่ี ุด ของมนุษย์ “คนดูอะไรก็ไมม่ อี ทิ ธพิ ล มากเทา่ การอ่าน เพราะการอ่านไม่ได้ใช้สายตา แต่เป็นเรือ่ งของการใช้สมอง ใช้จิตใจอา่ น” บทสัมภาษณ์ | 297

ถ้านับอายุ จุ้ย ศุ บุญเล้ียง เป็นคนรุ่นกลาง แต่ถ้านับความคิด อา่ น ชาวเขอื่ น ของมนันยา เรากไ็ ปอา่ น หรอื อยา่ งเพ่ือนร่นุ พ่ีว่าอา่ น เขาเป็นคนรุ่นใหม่ เพราะไม่ว่าคิดหรือพูดอะไร ศุ บญุ เล้ียง จะแสดง งานวาณชิ สติ ลกดี เรากไ็ ปลองอ่าน ไปหาหนงั สอื เล่มน้ัน จดหมายถึง ให้เห็นว่า เขามีความคิดสร้างสรรค์ และมีความทันสมัย จึงน่าสนใจ เพอ่ื น ของวาณิช จรุงกจิ อนันต”์ ว่า เขาถูกหลอ่ หลอมมาดว้ ยประสบการณช์ ีวติ เชน่ ไร โดยเฉพาะอย่าง ยง่ิ ประสบการณ์การอา่ น “หลังจากท่ีได้อ่านมาหลาย ๆ แนวแล้ว ค้นพบไหมคะว่าชอบ อา่ นแนวไหน” เมื่อถามวา่ ในวัยเดก็ เขาเร่ิมอา่ นหนังสือเมื่ออายุเทา่ ใด “พอได้อ่านมากข้ึนก็ชอบพวกนิยายกำลังภายใน พวกปรัชญา ศตุ อบทันทวี ่า “อายุไมร่ ู้” แลว้ จึงต่อวา่ “แต่กเ็ ริม่ อา่ นตง้ั แตเ่ ดก็ ไม่ชอบอะไรท่ีเย่ินเย้อ สละสลวยสวย เพราะเราไม่รู้สึกด่ืมด่ำกับมัน แต่ไม่รู้ว่าอายุเท่าไหร่ แต่เร่ิมจากการชอบอ่านหนังสือมวย ไม่ได้เร่ิม เท่ากบั การอ่านแล้วไดว้ ธิ คี ดิ ไดอ้ ่านหลากหลายตอนเขา้ มหาวทิ ยาลัย ชอบจากวรรณกรรมเยาวชน อ่านการ์ตูนที่มีในบ้าน อ่านนิยาย แต่ แล้ว ถ้าหนังสือท่ีหามาอ่านเองก็จะเป็นหนังสือมวย เพราะตอนนั้นไม่ได้ อยากเป็นนักเขียน อยากเป็นนักมวย (หัวเราะ) ก็คนต่างจังหวัดนะ หนงั สือมวยจะเป็นหนังสือทท่ี ำใหเ้ ราไดร้ บั ขา่ วสาร” “ถือว่าการอ่านหนังสือมวยเปน็ จุดเริ่มตน้ ไปสู่การอ่าน” “ถา้ เราสรุปแบบนน้ั ก็ได้ แต่ใช่หรอื เปล่าไมร่ นู้ ะ” “แลว้ เรม่ิ สนใจวรรณกรรมต้ังแตเ่ ม่อื ไหร”่ “เร่ิมจากเราเห็นพีอ่ า่ นหนังสือแลว้ หัวเราะ เรากส็ งสยั วา่ มันตลก ได้ยงั ไง เราเลยอยากไปอา่ นวา่ ทเี่ ขาหวั เราะน่ะเพราะอะไร อย่างเขา 298 | ๑,๐๐๙ เล่ม วรรณกรรมเกื้อกูลโลก เกือ้ กูลมนุษย ์

“เผอิญเข้าไปในคณะนิเทศศาสตร์ มีเพ่ือนที่เขาสนใจการอ่าน ชอบอ่านหนังสือด้วย เรามีสิทธ์ิชอบทั้งสองอย่าง แต่เพื่อนเราเล่น อย่างจริงจัง สนใจวรรณกรรม แต่ช่วงมัธยมฯ น่ีมันมีจุดหนึ่ง บ้านท่ี ฟุตบอลหมดเลย เราก็จะลืมไปเลยว่าเราก็ชอบอ่านหนังสือ แล้วเรา เราไปอาศยั อยู่เขารับนติ ยสาร ลลนา กบั บีอาร์ ซ่ึงความเป็นเด็กไทย เจอเพื่อนที่อ่านหนังสือหรือเขียนหนังสือก็จะดึงดูดตัวตนท่ีอยู่ในตัว ไม่ได้เรยี นอะไรเยอะ ชว่ งบา่ ยกลบั มากม็ ารื้อกอง ลลนา กบั บีอาร์ ก็ เราให้ตน่ื ขนึ้ มา” รู้สกึ ว่ามีอะไรใหเ้ ราอา่ น แตก่ ไ็ ม่เหมอื นกับเวลาทเ่ี ราอา่ นหนงั สือท่เี รา สนใจอยากอา่ นจรงิ ๆ อยา่ งพวก มติ ทิ ส่ี ่ี เกยี่ วกบั วทิ ยาศาสตรห์ นอ่ ย ๆ “อ่านมามาก ๆ แลว้ หนงั สือเล่มไหนเปน็ หนังสือในดวงใจ” ตอนน้ันเรียนหนังสือ เราก็คิดว่าเราคงจะไปเป็นนักอิเล็กทรอนิกส์ “ชอบหนังสือแบบท่ีกบฏหน่อย เราจะรู้สึกมัน เวลาเราอ่าน หรือนักวิทยาศาสตร์ หนังสือพวกนั้นก็จะเด่นข้ึนมา ทำให้เราโฟกัส กฤษณมูรติ ซึ่งไม่ใช่วรรรณกรรมแต่เป็นแนวความคิด งานของ ไปกบั หนังสอื แบบน้ัน เฮอร์มาน เอสเส งานที่ไม่ร่ืนรมย์มาก เราก็ชอบเทพศิริ สุขโสภา, “มีหนังสือเล่มหนึ่ง เจอก่อนเข้ามหาวิทยาลัย ก็ว่าแปลกดี ช่ือ ศักด์สิ ริ ิ มีสมสืบ, อศั ศิริ ธรรมโชติ แลว้ เรากต็ ามงานของคนเหล่านี้ตัง้ กนก ที่ทำขึ้นโดยคนท่ีเรียนนิเทศฯ จุฬาฯ และตอนน้ันคนจำนวน แต่ชอบจนไม่ชอบ เพราะพอเราตามไปมาก ๆ ก็จะเห็นว่ามีงานท่ีดี มากยังไม่รู้จักนิเทศฯ ด้วยความที่เราไปอ่าน และมีเรื่องเกี่ยวกับการ และไม่ดี ทั้งท่ีทำให้เราผิดหวังและไม่ชอบ แต่เราก็ตามไปเร่ือย ๆ ก็ จดั รายการวิทยุ การเล่นดนตรี การถา่ ยรูป เราก็ร้สู ึกวา่ หนังสอื เลม่ นี้ พบว่ามันก็เป็นงานท่ีมีคุณภาพที่เราจะช่ืนชอบทั้งหมดได้ เหมือนกับ มีอะไรที่เราสนใจเยอะ ส่งผลให้เราเลือกเรียนคณะนิเทศฯ ทั้ง ๆ ท่ี ว่าเขาเขียนมาขนาดนี้จะให้ดีทุกเรื่องได้ยังไง พอโตก็คล่ีคลายความ เรยี นวิทยม์ า ก็ถอื วา่ อนั นท้ี ำใหเ้ รารู้จกั คณะน้ี เพราะไม่คอ่ ยมีคนร้จู กั ชอบของตวั เองไปตามความจริงดว้ ย” แลว้ ก็เปลย่ี นแปลงชีวติ เราโดยส้ินเชิง” “หมายความว่า แต่ละช่วงวัยก็จะมีความเปล่ียนแปลงในแง่ของ “ถอื วา่ การอ่านเปลยี่ นความคดิ ของเราหรอื เปล่าคะ” การอา่ นไปด้วย” “มันไม่ได้เปลี่ยนแปลงหรอก เรามีความคิดหรือความชอบอยู่ใน “ใช่ เป็นธรรมดา ถ้าอ่านใหม่ ๆ ก็อะไรที่มีอารมณ์ขันหน่อย ตัวอยู่แลว้ เพียงแต่มนั เปน็ ตวั มากระตนุ้ อยา่ งเราชอบฟตุ บอล แล้วก็ เช่น พ่ีวาณิช จรุงกิจอนันต์, มนันยา, พี่สุจิตต์ วงษ์เทศ ที่กวน ๆ บทสมั ภาษณ์ | 299