สนทนาภาษาธรรม เล่ม 21

สนทนาภาษาธรรม เลม ๒๑ จากเว็บไซตก ัลยาณธรรม ตอบปญหาโดย ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร

ชมรมกลั ยาณธรรม หนงั สือดอี ันดับท่ี ๑๖๙ สนทนาภาษาธรรมเลม ๒๑ จาก website kanlayanatam.com ตอบคำถามโดย : ทา นอาจารย ดร.สนอง วรอุไร จัดพมิ พถ วายเปนพทุ ธบชู าโดยชมรมกัลยาณธรรม ๑๐๐ ถ.ประโคนชัย ต.ปากนำ้ อ.เมือง จ.สมุทรปราการ โทร. ๐๒-๗๐๒๙๖๒๔ หรอื ชมรมกลั ยาณธรรม ๘๙/๖-๗ ซอยศึกษาวิทยา ถ.สาธรเหนอื สีลม บางรัก กทม. โทร. ๐๒-๖๓๕๓๙๙๘ ภาพปก : คุณชนาบุญ จดั พมิ พ สำนักพิมพกอนเมฆ โทร. ๐๘๙ ๗๘๕-๓๖๕๐ พมิ พค รง้ั ที่ ๑ : ๖,๕๐๐ เลม มกราคม ๒๕๕๕ สัพพทานงั ธัมมทานัง ชินาติ การใหธรรมะเปนทาน ยอ มชนะการใหท ัง้ ปวง www.kanlayanatam.com

ชมรมกลั ยาณธรรม ขอนอมถวายเปนพทุ ธบชู า และ กราบบูชาอาจรยิ คณุ แด ทานอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร

คำนำในการจัดพมิ พถ วายเปน พุทธบชู า คำถามหลายคำถามในชีวิต เม่ือไดรับคำตอบท่ีถูกตอง และนำไปปฏบิ ตั เิ ปน แนวทางในการดำเนนิ ชวี ติ ยอ มเปลย่ี นแปลง ชะตาชีวติ ไปในทางท่ีดีไดมาก อาจถงึ ระดบั รอดพนจากอบายภมู ิ ทุคติ วินิบาตดวย แตจะมีสักกี่คนที่ฉุกคิดวา นี่คือปญหาท่ีควร หาคำตอบและยิ่งกวาน้ัน จะมีสักก่คี นที่จะไดพบกัลยาณมิตรผูรู จรงิ ปรารถนาดดี ว ยเมตตาและปญ ญาถกู ตรงธรรมทจ่ี ะชว ยจดุ ประกายทางออกท่สี วางไสวใหแ กเรา ไมน ำพาเราใหไ ปผิดทาง ขอนอ มกราบบชู าพระคณุ ทา นอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร ทเ่ี มตตาตอผอู ยใู นหว งทกุ ข สละเวลาตอบคำถามมากมายหลาย พันขอในเว็บไซตกัลยาณธรรมอยางไมเห็นแกเหน็ดเหนื่อย ดวย หวงั ใหแ สงธรรมสอ งสจู ติ ใจผหู ลงทางไดก ลบั มาเหน็ ถกู ตามธรรม ใชธรรมนำชวี ิต พน วกิ ฤติสคู วามสขุ สวัสดีในท่สี ุด ในโอกาสฉลองปมหามงคล พุทธชยันตี ๒๖๐๐ ปแหง การตรัสรูธรรมขององคสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจา ขอนอม ถวายอานสิ งสแ หง การเผยแผธ รรมเพอ่ื เปน พทุ ธบชู าและขอนอ ม บชู าอาจรยิ คณุ ทา น อ.ดร.สนอง วรอไุ ร ครผู เู ปย มเมตตาของชาว กลั ยาณธรรมทกุ คน ทพญ.อจั ฉรา กล่ินสวุ รรณ ประธานชมรมกัลยาณธรรม

อนโุ มทนากถา ๑๐๕ ปญหาท่ีถามมา มีเหตุอันเนื่องมาจากบุคคลใช ความไมร ูจริง(อวชิ ชา) สอ งนำทางใหก บั ชีวติ จึงทำใหชีวติ สะดุด และมีปญหาใหตองแกไข สรรพสัตวท่ีมาสูโลกนี้ตางปรารถนา มีชีวิตสะดวกราบรื่นและมีความสุข พระพุทธโคดมเปนผูรูจริง และรูทุกส่ิงทุกอยาง(สัพพัญู) ทรงชี้ทางออกใหกับชีวิตของ พุทธบริษัท ซึ่งผูใดปรารถนามีชีวิตสวัสดี ตองพัฒนาจิตตัวเอง ใหเขาถึงปญญาเหน็ แจง แลวใชปญญานนั้ สอ งนำทางใหก บั ชวี ติ จึงจะสมปรารถนาได นอกจากนี้ยังทรงสอนมิใหเช่ือสิ่งที่ไดยิน ไดฟ ง ไดเ หน็ ไดส มั ผสั ตามหลกั กาลามสตู ร แตห ากใครผใู ดพฒั นา จิตตนเองจนเขาถึงความรูสูงสุดไดแลว ผูน้ันยอมมีศักยภาพ คดั กรองส่งิ ทไี่ มจ รงิ ออกจากสิง่ ทีเ่ ปนจรงิ ได สุดทายผูตอบปญหา อางเอาบุญกุศลที่เกิดจากการให ธรรมะเปน ทาน จงบันดาลใหผรู วมกระบวนกรรม จดั ทำหนงั สอื สนทนาภาษาธรรมสำเร็จเปนรูปเลม มีปญญาเห็นถูก มีดวงตา เห็นธรรม นำพาชีวิตไปสูความหลุดพนจากกิเลสอาสวะ และ ปวงทกุ ข ในอนาคตอันใกล จงทุกทาน ทุกคน เทอญ. ดร.สนอง วรอุไร

ธรรมสารบัญ หนา ๑. สนิ บน ................................................................................................................. ๑๐ ๒. ปวดขา ............................................................................................................... ๑๑ ๓. อยากเปน อยา งเขา ........................................................................................ ๑๓ ๔. ไมอ ยากทานเนอ้ื สตั ว .................................................................................... ๑๔ ๕. ชท้ี างสวา งใหห นดู ว ย .................................................................................... ๑๗ ๖. แกค วามเบอ่ื อยา งไร .................................................................................... ๒๐ ๗. เหน็ ถกู ของเขา ................................................................................................. ๒๓ ๘. คนไมม เี พอื่ น ..................................................................................................... ๒๔ ๙. ผเี ขา สงิ ขณะสวดมนต ............................................................................... ๒๕ ๑๐. นำ้ ดไี ลน ำ้ เสยี ................................................................................................ ๒๗ ๑๑. ชว ยผดิ ทาง ..................................................................................................... ๒๙ ๑๒. คนจติ ตก .................................................................................................... ๓๔ ๑๓. สญู เสยี สามี .................................................................................................. ๓๕ ๑๔. ไมต งั้ ขวดเหลา ................................................................................................ ๓๘ ๑๕. พระอานนทเ สยี ใจ ....................................................................................... ๓๙ ๑๖. เหน็ อยา งไร ................................................................................................... ๔๐ ๑๗. ผดิ ธรรมหรอื ไม ........................................................................................... ๔๑ ๑๘. โรค panic disorder .................................................................................... ๔๔ ๑๙. เกดิ เปน หมหู รอื เปลา ................................................................................... ๔๖ ๒๐. ทำงานในกาสโิ น ........................................................................................ ๔๗ ๒๑. อาการหนา ตงึ ................................................................................................. ๔๘ ๒๒. ไดไ หมคะ ...................................................................................................... ๕๐ ๒๓. เขยี นมาหลายครง้ั .................................................................................... ๕๑ ๒๔. จะทำอยา งไร .................................................................................................. ๕๖ ๒๕. ตะคอกใสพ อ ................................................................................................... ๕๗ ๒๖. อยากชว ยนอ งสาว ....................................................................................... ๕๙ ๒๗. คนรกั สขุ -เกลยี ดทกุ ข ................................................................................... ๖๓ ๒๘. มนั ตดิ อยใู นใจ ................................................................................................ ๖๕ ๒๙. ผดิ ศลี ไหม ......................................................................................................... ๖๖ ๓๐. หงดุ หงดิ -กงั วล ............................................................................................. ๖๗ ๓๑. หวาดกลวั ของมคี ม ..................................................................................... ๖๘ ๓๒. กลวั เปน คนอกตญั ู .................................................................................. ๗๐ ๓๓. จะฝก ลกู ใหเ ปน โสดาบนั .......................................................................... ๗๒ ๓๔. นงั่ ฟง ซดี ี ....................................................................................................... ๗๖ ๓๕. คดิ ถงึ และโหยหา ........................................................................................... ๗๗

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๗ ๓๖. จะเปน นานไหมครบั ................................................................................... ๗๘ ๓๗. มคี นมาแชง เรา ............................................................................................ ๘๑ ๓๘. ตอ งเปน เกยแ นๆ ......................................................................................... ๘๒ ๓๙. ผะอดื ผะอม ..................................................................................................... ๘๓ ๔๐. ไดบ ญุ ไหม ........................................................................................................ ๘๖ ๔๑. เปน สถาปนกิ ใหต วั เอง ................................................................................ ๘๗ ๔๒. กระเดง ไปขา งหลงั ....................................................................................... ๙๐ ๔๓. จติ นง่ิ มาก ........................................................................................................ ๙๒ ๔๔. คำตอบของชวี ติ ........................................................................................ ๙๓ ๔๕. คนวติ กจรติ .................................................................................................. ๙๕ ๔๖. เธอใหญเ ทา ฟา ............................................................................................ ๙๖ ๔๗. บาปจากการทำแทง ..................................................................................... ๙๘ ๔๘. ปวดทอ งประจำเดอื น ................................................................................... ๙๙ ๔๙. สมมตทิ แี่ ตกตา ง ......................................................................................... ๑๐๐ ๕๐. ขนลกุ บอ ยมาก ............................................................................................. ๑๐๑ ๕๑. บาปไหม ......................................................................................................... ๑๐๓ ๕๒. แกไ ขอยา งไรดี .............................................................................................. ๑๐๔ ๕๓. ปรามาสผทู รงคณุ ธรรม ........................................................................... ๑๐๕ ๕๔. พดู จาไมด ี ...................................................................................................... ๑๐๖ ๕๕. เมอื่ อายปุ ระมาณ ๑๔ ป ............................................................................ ๑๐๘ ๕๖. มะเรง็ เตา นม .............................................................................................. ๑๑๐ ๕๗. เดก็ ขา งบา น ................................................................................................. ๑๑๔ ๕๘. คนเหน็ แกต วั ................................................................................................ ๑๑๕ ๕๙. จากลกู ถงึ แม ................................................................................................ ๑๑๘ ๖๐. บญุ จากการอทุ ศิ ....................................................................................... ๑๒๑ ๖๑. ยงั ไมอ ยากหลบั ......................................................................................... ๑๒๒ ๖๒. รอ้ื รงั นกทงิ้ .............................................................................................. ๑๒๔ ๖๓. หนที้ ย่ี งั ไมห มด ........................................................................................... ๑๒๕ ๖๔. คดิ ชว ยคนอน่ื .......................................................................................... ๑๓๐ ๖๕. เหน็ ผดิ เปน ชอบ ........................................................................................... ๑๓๑ ๖๖. นง่ั สมาธแิ ลว ปวด ....................................................................................... ๑๓๒ ๖๗. ยงั ไมเ กดิ ปญ หา ........................................................................................... ๑๓๔ ๖๘. กลวั การเรม่ิ ตน ............................................................................................. ๑๓๕ ๖๙. ความคดิ ไมด ี ................................................................................................. ๑๓๗ ๗๐. ทำแทง ............................................................................................................ ๑๓๘

๘ www.kanlayanatam.com ๗๑. เพงิ่ หดั นง่ั สมาธิ ........................................................................................ ๑๔๑ ๗๒. ธรุ กจิ มดื ........................................................................................................ ๑๔๒ ๗๓. เงนิ บาป ........................................................................................................ ๑๔๔ ๗๔. บาปหรอื ไมบ าป ........................................................................................... ๑๔๕ ๗๕. ยงั เขา ไมถ งึ ธรรม ......................................................................................... ๑๔๖ ๗๖. อบายมขุ ........................................................................................................ ๑๔๘ ๗๗. สงั ฆาทเิ สส ..................................................................................................... ๑๔๙ ๗๘. บาปมากไหม .................................................................................................. ๑๕๐ ๗๙. สงสยั วา ผดิ ไหม .......................................................................................... ๑๕๒ ๘๐. กลวั ทา นทกุ ขใ จ ........................................................................................ ๑๕๓ ๘๑. รไู วใ ชว า ใสบ า แบกหาม .......................................................................... ๑๕๘ ๘๒. ปญ หาฝนตกนำ้ ทว ม ............................................................................... ๑๕๙ ๘๓. ทกุ ขเ พราะคำทำนาย ................................................................................ ๑๖๑ ๘๔. ยงั เหน็ ไมต รง ................................................................................................ ๑๖๔ ๘๕. ผดิ ศลี หรอื ไม ............................................................................................... ๑๖๖ ๘๖. รบั จา งถอนผมหงอก ................................................................................ ๑๖๗ ๘๗. อรปู กรรมฐาน ............................................................................................ ๑๖๙ ๘๘. เอาเขาเปน ครู ............................................................................................... ๑๗๐ ๘๙. ไมถ กู โรคกนั ................................................................................................. ๑๗๑ ๙๐. ปลวกขนึ้ บา น ............................................................................................... ๑๗๓ ๙๑. พนกั งานไมซ อื่ สตั ย ................................................................................ ๑๗๔ ๙๒. จติ ทส่ี มั ผสั ได ............................................................................................... ๑๗๗ ๙๓. มไิ ดเ นอ่ื งมาจากชอื่ ............................................................................... ๑๘๐ ๙๔. มจิ ฉาทฏิ ฐใิ นทางธรรม ............................................................................ ๑๘๒ ๙๕. ขอโทษ-ขอขมากรรม ............................................................................... ๑๘๓ ๙๖. พละ ๕ มกี ำลงั ออ น ....................................................................................... ๑๘๔ ๙๗. วดั หนองปา พง ............................................................................................. ๑๘๖ ๙๘. หนจู ติ ตกคะ ................................................................................................. ๑๘๗ ๙๙. ทำดวงใหด ี .................................................................................................. ๑๙๑ ๑๐๐. รไู มจ รงิ ปญ หาจงึ เกดิ ............................................................................ ๑๙๓ ๑๐๑. ถามอาจารยไ ดไ หมคะ ........................................................................... ๑๙๘ ๑๐๒. คำถามคา งคาใจ ......................................................................................... ๑๙๙ ๑๐๓. ปญ หาชวี ติ คดิ ไมอ อก .............................................................................. ๒๐๑ ๑๐๔. ฝก สตใิ หอ ยกู บั ตวั ....................................................................................... ๒๐๒ ๑๐๕. แกป ญ หาทต่ี วั เอง ....................................................................................... ๒๐๔

เสยี งกระซบิ สดู วงใจเม่อื พทุ ธศกั ราช ๒๕๓๒ พระอานันท พุทธธมั โม ณ โฮงหลวงวดั บา นปาง ต.ศรีวิชยั อ.ลี้ จ.ลำพนู เจา จงรบั และปฏิเสธส่งิ สมมติบญั ญัตใิ หเ หมาะสมแกป จ จัยการ และตองไมยึดถอื วา มนั เปน สตั ว บคุ คล ตวั ตน เราเขา จงปลอ ยวางจากโลกธรรมทัง้ มวล และเปน ผนู งิ่ อยา งพระอริยะเจา สงบอยไู ดท า มกลางวฏั สงสารอันนา เบอื่ หนา ย ทะเลแหง วฏั จักรจึงเต็มสะพร่ังดว ยบวั แดงแหง พุทธะ รบั แสงสวา งแหง พระธรรมสงบใจไรก งั วล ขออมตธรรมนี้เปนธารธรรมสรงสนานทกุ รูปนามไรราคี ขอใหร างเปนกายธรรม ขอใหพุทธอบุ ตั กิ ลางดวงใจทุกทานเทอญ.

๑๐ www.kanlayanatam.com ๑. สนิ บน คำถาม กราบเรียน ทานอาจารยดร.สนอง วรอุไร ที่เคารพ อยา งสงู ดิฉันมคี ำถามทข่ี อความกรุณาทา นอาจารยดังนี้คะ ๑. การดำเนินธุรกิจในบางแหง ผูขายจำเปนตองให สินบนกับผูซ้ือมฉิ ะนั้นจะไมไ ดงาน ในกรณนี ผ้ี ขู ายผดิ ศีลในขอ ใดและจะไดรับผลของกรรมหนักไหม อยางไร และควรเลิก อาชพี นเี้ ลยไหมคะ ๒. หากการเกดิ เปนทกุ ขแ ลว เมือ่ เราแตงงานแลว ไม ควรมีลกู ดกี วาไหมคะ กราบขอบพระคณุ ทานอาจารยอยา งสูงคะ คำตอบ (๑) คำวา “สนิ บน” หากหมายถงึ ทรัพยหรือสิง่ ของท่ี จะใหเปน เครื่องตอบแทนผทู จ่ี ะชว ยใหส ำเรจ็ ตามประสงค การใหสินบนท่ีมีเหตุมาจากเจตนาดี คือใหขายสินคา ทมี่ คี ณุ ภาพดกี วาผูอื่นได อยา งน้ีไมถ อื วาเปน บาป ตรงกนั ขา ม หากตดิ สนิ บนใหข ายสนิ คา ดอ ยคณุ ภาพกวา ผอู น่ื ได การกระทำ อยา งน้ถี อื วาเปนบาป ผใู ดทำตวั ใหม อี ยา งนอ ย เบญจศลี และมี เบญจธรรม

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๑๑ (มีเมตตากรุณา มีสัมมาอาชีวะ มีกามสังวร มีสัจจะ และมี สติสัมปชัญญะ) คุมครองใจอยูทุกขณะตื่น ผูนั้นยอมมีเทวดา คมุ รักษา และผูใดมคี วามกตัญูกตเวทตี อ ผมู อี ุปการคุณ ผูน ัน้ ยอมมีความเจริญทงั้ ในชีวติ และอาชีพการงานแนน อน (๒) ผูรูยอมไมเขาไปกาวลวงในชีวิตของใครผูใด ผูรู ทำไดเ พียงผูชี้ทางใหเ ทานัน้ ผูรูจริงบอกวา มนุษยมีทรัพยสมบัติเปนหวงผูกขา มี สามี/ภรรยาเปนหวงผูกมือ มีบุตร/ธิดาเปนหวงผูกคอ ฉะนั้น จงเลือกผกู หรอื ไมผ กู เอาตามท่ตี นชอบเถิด ๒. ปวดขา คำถาม กราบสวสั ดี ทา นอาจารย ดร. สนอง ผมมเี รอื่ งขอกราบเรียนสอบถามครับ ๑. ผมนง่ั สมาธกิ ำหนด พองหนอ-ยบุ หนอ จนปวดขา ก็ กำหนดปวดหนอ ๆๆ ก็ไมหายปวดครบั แตย งั กำหนดไปเรอื่ ยๆ จนมอี าการรูสกึ วารา งกายหนักมาก และปวดขาดวย พอนง่ั จน เกดิ อาการดงั กลา ว ผมมกั จะทนไมไ หวครบั แลว กเ็ ลกิ ครบั อยา ง

๑๒ www.kanlayanatam.com นี้ควรจะกำหนดอยา งไรดคี รับ (เพราะเปนสองอยางพรอ มกนั ) ๒. ผลจากการปฎิบัติน้ี ถือวาเปนเรื่องปกติ หรือเปลา ครับ ท่สี ำคัญการปฏบิ ัติแบบน้ี อยใู นทางทถ่ี กู ตองหรือเปลาครบั ๓. ถาสิ่งที่ผมกำลังปฏิบัติอยู ไมถูกทาง ขอความ กรุณาทา นอาจารย แนะนำดวยครับ กราบขอบพระคุณอยางสงู ครับ คำตอบ (๑) นัง่ ภาวนาแลวเกดิ อาการปวดทขี่ า จนทนไมไหว จงึ เลกิ น่ัง นั่นเปนเครือ่ งบง ช้ีวา สติยงั มกี ำลงั ไมก ลาแข็งพอที่ จะตานทานอำนาจของขันธมารได ผูมีประสบการณช้ีแนะวา ควรเปลยี่ นไปสรา งอริ ยิ าบถใหญใ หเ กดิ ขน้ึ ดว ยการเดนิ จงกรม แลว ใชจ ติ จอจอ อยกู บั เทา ทยี่ า งกา ว อาการปวดทข่ี าจงึ จะหมด ไปได (๒) ผลทีเ่ กดิ จากการปฏิบัตนิ ี้ ถอื เปน เรื่องปกติของ คนที่จิตมีกำลังของสติยังไมกลาแข็ง แตคนที่จิตมีกำลังของ สตมิ ากกวา กำลังของขนั ธมาร อาการเชน นจี้ ะไมเ กดิ ขึน้ ดวย เหตุนี้ การปฏิบัติธรรม ควรน่ังสมาธิสลับกับการเดินจงกรม แลว ยอมทำใหจิตมกี ำลังของสตเิ พ่ิมขึน้ ปญหาปวดที่ขาจึงจะ ไมเ กิดข้นึ (๓) ชแี้ นะแลว ตามขอ (๒)

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๑๓ ๓. อยากเปนอยา งเขา คำถาม กราบเรียนทา น ดร.สนอง วรอุไร ที่เคารพเปนอยาง สูงคะ หนูอยากจะรบกวนขอคำช้ีแนะจากทา นอาจารยค ะ ๑. หนูมีปญ หาอยูวา คือหนูเปนคนข้ีอายมากคะและข้ี กลัวเปน มาตั้งแตเดก็ จนโตอายุจะ ๒๔ ปแลว กย็ ังขี้อาย และ ไมก ลา แสดงออกเลยเวลาจะรายงานหนา ชน้ั กจ็ ะตนื่ เตน มากๆ จนมอื สนั่ ขอ มลู ทจี่ ำไดล มื ไปเลย นกึ ไมอ อกเปน แบบนบ้ี อ ยครง้ั หนูรูสึกแยมากหนูไมอยากเปนแบบน้ีเลยหนูจะพัฒนาตัวเอง อยางไรไดค ะ ท่ีจะทำใหเปน คนกลา แสดงออกและไมขี้อาย ๒. หนูมักจะชอบมองคนอน่ื ทีม่ ีดี คือมที ง้ั สวย หลอ ดี และเกง มคี วามสามารถ และมกั จะปลม้ื และชน่ื ชมคนๆ นนั้ อยู บอ ยๆ มาก อยากเปนอยางเขาบา งที่หนูคดิ อยา งนมี้ ันดีไหมคะ ขอบพระคุณทานอาจารยท เ่ี มตตาเปนอยางสงู คะ คำตอบ (๑) ปญ หาที่ถามไป สามารถแกไ ขไดดวยการทำเหตุ ใหถูกตรง และตอ งทำอยูเ สมอในสองเรื่อง คอื ๑. ใหอภัยในทกุ สิง่ ทีเ่ ปน เหตขุ ดั ใจ ๒. ถวายสงั ฆทานบอ ยๆ

๑๔ www.kanlayanatam.com ท้ังสองเหตุนี้ ผูใดประพฤติไดแลว เม่ือผลของการ ประพฤติปรากฏ ผูนั้นยอมมีจิตต้ังมั่นเร็ว และมีความแกลว กลา ในทป่ี ระชมุ (๒) ผใู ดเอาจติ ไปฝากไวก บั สงิ่ ทตี่ าเหน็ ผนู น้ั ยอ มมจี ติ หวั่นไหวในอารมณของกาม ซ่ึงสงผลใหจิตเขาถึงความสงบ ไดยาก - ปรารถนาเกดิ มาสวย เกดิ มาหลอ ตองรกั ษาใจใหม ี ศลี คุมอยเู สมอ - ปรารถนาเปน คนดี ตองเจริญจิตตภาวนาจนเขา ถงึ ธรรมที่ปฏิบัติ - ปรารถนาเปน คนเกง และมคี วามสามารถ ตอ งเรยี น รูอยเู สมอจนเปนพหสู ตู และทำสิ่งตางๆดวยตนเอง ๔. ไมอ ยากทานเน้ือสตั ว คำถาม เรียนทานอาจารยส นองทเี่ คารพ หนูอยากจะเรียนถามทานอาจารยเก่ียวกับนองชาย ของหนูคะ อยากทราบวา เขาทำกรรมอะไรไว คุณแมคลอดนองคนสุดทองกอนกำหนดคะ นอง ตองเขาตูอบเพราะตัวเหลืองอยูหลายวัน หลังจากออกจาก

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๑๕ โรงพยาบาลแรกๆ กด็ ขี ึ้น รา งกายยังดปู กติดแี ตพ ออายุ ๔-๕ เดือนก็ตองเขาโรงพยาบาลอีก คร้ังน้ีคุณพอกับคุณแมตอง เขาออกโรงพยาบาลอยูรวมสองป ซึ่งภายในระยะเวลาสอง ปน น้ี องตอ งถายเลือดถงึ สองคร้งั พอมารูตัวอกี ที กร็ ูว านอง ไมปกติเหมือนเด็กทั่วไปแลว แมจะทำกายภาพบำบัดมาโดย ตลอด นอ งชายชว ยเหลอื ตวั เองไมไ ดเ ลย จะไปไหนมาไหนตอ ง อมุ ตลอด น่ังรถเข็นไมได ไมสามารถบังคบั รางกายใหห ยบิ จบั ส่งิ ของได ย้ิมหวั เราะ รอ งไหป กตแิ ตพูดไมไ ด สมองรับรูและ เขา ใจเวลาทเ่ี ราพดู ดว ย แตท นี่ า สงสารทส่ี ดุ คอื ไมส ามารถเคย้ี ว อาหารเองได คณุ แมตอ งเค้ียวใหล ะเอียดแลวปอ น แตน องก็ จะกลืนอาหาร และน้ำลำบากทกุ ครงั้ ญาตๆิ และคนรอบขาง มกั จะบอกใหค ณุ แมพ านอ งไปไวท ส่ี ถานเลยี้ งเดก็ พกิ าร แตค ณุ แมยืนยนั วาจะเล้ียงจนกวา จะตายจากกนั ผานไป ๙ ปนอ งก็ เสียชีวติ คะ รางกายเขาไมแข็งแรงอยูแลว เปนหวัดตลอด มี โรคประจำตวั คอื ปอดบวม และโรคลน้ิ หวั ใจรวั่ ทเ่ี พงิ่ ตรวจพบ ในภายหลัง ตอนทเี่ ขาเสียชีวติ คณุ หมอบอกวาปอดทะลคุ ะ ๑) ทา นอาจารยช ว ยอธบิ ายหนอ ยไดไ หมคะ นอ งชาย หนทู ำกรรมอะไรไว เปน สง่ิ ทคี่ รอบครวั ของหนเู คยรว มกระทำ เอาไวด ว ยหรือเปลา ๒) มนษุ ยเ กดิ มาเพอื่ ชดใชก รรมและสรา งกรรมดไี มใ ช หรือคะ แลว ในกรณขี องนองชายหนู เขาไมมีโอกาสที่จะสราง กรรมดเี ลย มีวธิ ที พี่ อจะชวยเขาไดไหมคะ

๑๖ www.kanlayanatam.com ๓) ขอทสี่ ามนี้ เปนคำถามสวนตัวคะ หนูสวดมนต นง่ั สมาธิ รวมถงึ ศกึ ษาธรรมะอยเู ปน ประจำคะ แตอ าจมบี า งเปน บางวนั ทไ่ี มไ ดน ง่ั สมาธเิ พราะหนตู อ งทำรายงานดกึ จนนง่ั ไมไ หว แตพ อหลบั มกั จะฝน เหน็ วญิ ญาณอยเู ปน ประจำ หนกู ไ็ มเ ขา ใจ เหมอื นกนั คะ วาทำไมจิตถงึ รบั รวู า นน่ั คอื วิญญาณ แตเมอ่ื คืน กอ นรสู กึ เหมอื นมใี ครกอดจากดา นหลงั (นอนตะแคง) อาการ เหมอื นครงึ่ หลบั ครง่ึ ตน่ื เพราะพอรสู กึ ตวั วา เหน็ อยา งนน้ั หนกู ็ ตน่ื ขน้ึ มาเลย เรอ่ื งทเี่ กดิ ขน้ึ เปน เพราะจติ ของหนฟู งุ ซา นเกนิ ไป หรอื เปลา คะ ๔) ตอนนหี้ นูทานมงั สวิรตั ิ เนื่องจากรูส ึกวาไมอ ยาก ทานเน้ือสัตวและไมโหยหา เพราะใจมันบอกวานั่นคือซากศพ บางคร้ังแคมองก็รูสึกเหมือนจะอาเจียน ความคิดแบบน้ีเปน เร่ืองที่ผิดไหมคะทานอาจารย เร่ืองนี้หนูก็แปลกใจ แตมันก็ ทำใหหนูรูสึกดีมาก กอนหนาน้ีระบบการขับถายไมดี ตอนน้ี ไมมคี วามกงั วลกบั มันเลย คำตอบ (๑) พอ แม รวมถงึ ลกู ทตี่ ายไป เคยรว มกนั ทำรา ยสตั ว จนตาย อกศุ ลวบิ ากจงึ ใหผลเชน น้ี (๒) เมื่อใดท่กี รรมไมด ียงั ใหผ ลรนุ แรง ผูเสวยอกุศล วบิ าก ยอมไมมีโอกาสสรา งกรรมดไี ด ถามวา : จะชว ยนองชายท่ตี ายไปไดไ หม ?

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๑๗ ตอบวา : ชวยได ดวยการอุทศิ บุญกุศลสง ไปให แต เขาจะไดรบั หรอื ไม อยทู ่วี บิ ากของเขา (๓) จิตวิญญาณของอมนุษย สามารถสื่อใหมนุษย ทราบไดด ว ยวธิ กี ารตา งๆ ฉะนนั้ ควรทำบญุ แลว อทุ ศิ ผลบญุ สง ไปใหจิตวิญญาณท่ีมาปรากฏในความฝนน้ัน ท่ีบอกเลาไปมิใช เนือ่ งดว ยจติ ฟงุ ซา น (๔) ความคดิ ที่เลกิ กินเนื้อสัตว โดยหันมารบั ประทาน อาหารมงั สวริ ตั แิ ทน แลว ทำใหม สี ขุ ภาพดี ถอื วา เปน ความคดิ ที่ ไมผ ดิ สำหรบั ผถู ามปญ หา ฉะนน้ั จงรบั ประทานอาหารมงั สวริ ตั ิ ตอไปเถดิ … . สาธุ ๕. ชท้ี างสวางใหห นดู ว ย คำถาม เรียนอ.สนอง ท่ีเคารพ อาจารยคะหนูไดติดตามการบรรยายธรรมะของ อาจารยผานทางอินเตอรเนตมาตลอด กราบขอบพระคุณ สำหรับธรรมะท่ีอาจารยบรรยายในทุกหัวขอ จากการท่ีไดฟง ทำใหต วั เองรสู กึ ผดิ มาก และจะระมดั ระวงั ตวั เองไมใ หผ ดิ ศลี คะ การดสู าระบนั เทงิ กล็ ะได ไมต ดิ ละคร ชอบทจี่ ะฟง ธรรมมากกวา ตอนนี้ฟงธรรมนิยายของพระเดชพระคุณหลวงพอจรัญอยูคะ

๑๘ www.kanlayanatam.com มที งั้ หมด ๙ แผน อาจารยค ะหนมู ปี ญ หาตรงทหี่ นเู ปน คนคดิ มาก และกข็ ใี้ จนอ ย และนอ ยใจมากทส่ี ดุ ทกุ วนั นห้ี นทู ำงานแบบไมม ี ความสขุ เลย ตอ งคอยระมดั ระวังตวั ตลอดเวลา งานทีท่ ำเปน งานเก่ยี วกบั เอกสารท่นี ัง่ โตะ (ธรุ การ) แตโดยเนื้อแท หนชู อบท่ี จะพบปะผคู น มคี วามสขุ กบั การทไี่ ดด แู ล เทคแครเ ขา ใหข อ มลู เขา ทำใหเขามีความสขุ ในเวลาทีเ่ ขามีปญ หา หนูจะมีความสุขมากท่ีจะไดทำอยางนั้นเหมือนกับ พวกเจาหนาท่ีของอาจารยที่จัดการอบรมนะคะ ที่แบงงานกัน ทำ ดูแลผูเขามาฟง ธรรมใหม ีความสขุ อยางนัน้ ละคะคอื งานที่ หนชู อบ ทุกวนั นีห้ นทู กุ ขใ จกับการทำงานมาก ไมมีความสุขเลย ทง้ั ๆทเี่ รากพ็ ยามทำงานของเราใหด ที สี่ ดุ มขี อ บกพรอ งกพ็ ฒั นา แกไ ข แตใ นมมุ มองทกี่ ลบั มา ไมใ ชอ ยา งนนั้ ในทป่ี ระชมุ ใหเ สนอ พอเสนอก็โดนเลนงาน พอเงียบกโ็ ดนวา หนูเลยงง ไปหมด แต ตอ งทนทำเพราะอายมุ ากแลว ครอบครวั ตวั เอง พอ แม พ่ีนอ ง ที่เราตอ งรับผดิ ชอบยังมอี ีกมาก หนเู ครยี ดมากคะ อาจารย หนู ควรทำอยา งไรคะในการดำเนินชีวติ ประจำวนั ใหม ีความสุข หนู ฟง ธรรมมากก็โดนเหน็บแนม หนจู ะจำทอ่ี าจารยบอกวา จะไม เสพในส่ิงที่ไมดี ไมมีสาระเขามา แตเขาก็มาบอกวาถาอยางน้ี ไปบวชเถิดมันมากไป อาจารยคะคำถามของหนูอาจจะวกวน เพราะหนูวา วุน รบกวนอาจารยช ท้ี างสวางใหหนดู ว ยคะ กราบขอบพระคุณคะ

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๑๙ คำตอบ คำวา “มโน มยา” หมายถงึ สำเรจ็ ดว ยใจ ผถู ามปญ หา มใี จทเ่ี หน็ ผดิ สอ งนำทางใหก บั ชวี ติ ปญ หาจงึ เกดิ ขนึ้ ฉะนนั้ ตอ ง พฒั นาจติ ใหมคี วามเห็นถูกตามธรรมไดแลว ปญหาอารมณไม ดขี องจติ ยอ มหมดไป การพฒั นาจติ ใหเ หน็ ถกู ตามความเปน จรงิ แท ตอ งพฒั นา จติ ใหม ีกำลังของสติเพ่ิมมากขึ้น จนสามารถระลึกไดท นั สง่ิ ทเี่ ขา กระทบจติ ตอ งสวดมนตก อ นนอน หลงั สวดมนตเ อาจติ จดจอ อยู กบั ลมหายใจเขา - ออก ประมาณครึ่งชว่ั โมงหรอื มากกวา เมอ่ื ทำกิจกรรมท้ังสองแลวเสร็จ ตองอุทิศบุญกุศลใหกับเจากรรม นายเวรทุกวนั จนกวา อารมณท่ีทำใหไมส บายใจหมดไป เมือ่ ใดท่ีจติ มอี ารมณสงบ ลองพจิ ารณาดูสิวา ส่งิ ท่ตี น เสนอในทปี่ ระชมุ แลว คนอนื่ ไมเ หน็ ดว ย หรอื ถกู ตำหนเิ มอื่ ไมม ขี อ เสนอแนะ ตอ งคดิ ในทางบวกวา คนทเี่ ขา รว มประชมุ เขามอี ปุ การ คุณใหเราไดสรางขันติบารมี เม่ือเขาขัดใจ เราตองใหอภัยเปน ทาน แลวเมตตายอมเกิดขึ้น คนท่ีมีความเห็นเชนนี้ยอมเห็นวา คนทที่ ำเหตขุ ดั ใจ เขามอี ปุ การคณุ ใหเ ราไดส รา งและสงั่ สมเมตตา บารมี และมองใหถ กู วา การทำงานเปน การเรยี นรูค น – เรียน รูวธิ ที ำงาน ซงึ่ สงผลใหเรามปี ระสบการณเ ร่ืองคน – เรือ่ งงาน เพ่ิมมากขึ้น ฉะนั้นผูเห็นถูกตามธรรม ยอมไมปฏิเสธส่ิงตางๆ เหลานี้ แลว อารมณบจ อย (อารมณเ สยี ) จะไมเ กดิ ข้ึน

๒๐ www.kanlayanatam.com ๖. แกค วามเบ่ืออยา งไร คำถาม กราบเรียน ทานอาจารยดร.สนอง วรอุไร ที่เคารพ อยา งสงู ผมเพ่ิงเริ่มติดตามผลงาน อ.สนองไดไมนานครับ ลา สุดเพง่ิ ไปฟงบรรยายธรรมท่ี ศาลจังหวัดชลบุรี ผมแตง งานแลว มลี กู สาว ๒ คน ( ๘, ๑๐ ขวบ) ปจ จบุ นั ครอบครวั เราเร่มิ เดินในเสนทางธรรมจรงิ ๆจัง ไดประมาณ ๑ ป คือเราถอื ศีล ๕ สวดมนตท ำวตั รเชา - สวดมนตท ำวัตรเย็น น่ังสมาธิ ศกึ ษาธรรมะ ทง้ั ฟง ทัง้ อาน โทรทัศนไมดู (เอาไวดู VCD ธรรมะ) ในวนั พระ ผมและภรรยาจะเดินจงกรม น่งั สมาธิอยูที่บาน แตถาตรงกับเสาร-อาทิตย ก็จะไปนอนวัด และปฏบิ ตั ธิ รรมกนั ทุกคน ผมมีความรูส กึ วาอยากรูเรอ่ื งพทุ ธ ศาสนามาก ไมรูท ำไม ผมมีความรูสกึ วาอยากบรรยายอยางท่ี อาจารยส นองทำอยูในปจ จุบนั ทงั้ ที่เม่ือกอ นไมคอยชอบพระ เลยดว ยซ้ำ ชีวิตท่ผี า นมากเ็ ลยทำผดิ ศลี ๕ ครบเซต็ ผมไมร กู ารปฏบิ ตั วิ า กา วหนา อยา งไร เนอ่ื งจากปฏบิ ตั ิ แลว ไมม ใี ครสอบอารมณใ ห ผมคดิ วา ผมคง ไมไ ดม วี าสนาอยา ง อาจารยท ท่ี ำมาในอดีต แตผ มเบือ่ และกลวั ท่จี ะเกดิ แมแตเ ปน เทวดา ผมเบอ่ื กาลเวลาท่ียาวไกล และผมเชือ่ พระพทุ ธองค

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๒๑ วาความเพียรจะทำใหเราบรรลุธรรมได ผมจึงไมหยุดความ เพยี ร วธิ ที ผี่ มใชค อื การกำหนดรปู จ จบุ นั เปน ขณกิ สมาธิ ไมไ ด ฝก สมถภาวนา (ตามความเขา ใจผม) ผลปรากฏวา ฟงุ กระจาย แตร วู าคิด กค็ ิดหนอ แลว กลบั ดลู มหายใจ คำวา จติ นง่ิ ผมไม เคยเหน็ หนา ตาสักที ปจ จบุ นั ผมเดนิ จงกรมตอ เนอ่ื งกนั ๒ ชม. และตอ ดว ย น่งั สมาธิอกี ๒ ชม. ก็ยังฟุง อยู แลว ผมก็เบ่อื ท่ผี มสงั เกตไุ ด อยางหนงึ่ เวทนาจะเริม่ มาตอนจะหมดเวลา แตผมวามนั เปน กเิ ลสผมเอง ผมขอถามทานอาจารยดงั น้คี รบั ๑. ผมจะแกค วามเบื่ออยา งไร (อยาตอบวาเพียรตอ นะครบั ผมขอเทคนคิ นะครับ) ๒. ลกู สาวผมคนโตทำไมเวลาสวดมนตจ ะงว งนอนมาก ท้ังตอนเชา และตอนคำ่ (สวดไปบรรทัดสองบรรทัดก็หาวแลว) แตเขาสวด มนตไ ดจบ ผมไมร ูจะแกอยา งไร ๓. สน้ิ ปผมคิดวา จะลองทำอยางอาจารยบ าง คอื หา ท่บี วชสัก ๓๐ วัน นอนวันละ ๔ ชม. เพือ่ พิสูจนในส่ิงทอ่ี าจารย ไดบรรยายไว ขอกราบแทบเทาทานอาจารยส นอง ดว ยความจริงใจ ขอขอบพระคณุ สำหรับแสงเทยี น นำทางสนู พิ พาน สุขี อัตตานัง ปะริหะรันตุ.

๒๒ www.kanlayanatam.com คำตอบ เมอื่ ใดทบี่ คุ คลนำพาชวี ติ เขา มาเดนิ อยใู นทางธรรมนนั่ เปน เครอ่ื งแสดงวา บญุ บารมที ท่ี ำสงั่ สมมาแตอ ดตี ชาติ เรม่ิ สง ผลใหช วี ิตเดนิ เขา หาความสวัสดี (เจริญรุงเรือง) (๑) ความเบ่ือท่ีมีตนเหตุมาจากกิเลส ยอมทำใหจิต เศรา หมอง ตรงกนั ขา ม เมอื่ ความเบอื่ เกดิ ขน้ึ แลว อยากนำพา ชวี ติ ไปใหพ น ความเบอื่ ในลกั ษณะนม้ี คี ณุ ฉะนนั้ จงหาทางออก จากความเบ่ือ ดวยการฝากตัวเปนศิษยกับผูมีประสบการณ ตรง คอื เจาอาวาสวัดมเหยงคณ (๒) ผูใดคิดทำความดี (สวดมนต) แลว ถูกมารเขา ขดั ขวาง ทำใหง ว งเหงาหาวนอน สามารถผา นบททดสอบของมาร ไดดว ยประพฤติ ดังนี้ • สวดมนตแ ลวงวง ควรสวดมนตไปเรือ่ ยๆ ไมห าย งวง ไมเ ลิกสวด • หากยังไมหายงว ง ใหพจิ ารณาธรรมท่ีไดย นิ ไดฟ ง จนขึ้นใจ • หากยงั ไมห ายงว ง ใชวสั ดุ (Cotton Bud) แยงหู ทัง้ สองขา งและเอาฝามือลูบตวั • หากยงั ไมห ายงว ง ลกุ ขน้ึ เดนิ แหงนดดู าวบนทอ งฟา หรืออาบน้ำลางหนา • หากยงั ไมห ายงว ง เดนิ จงกรมไมห ยดุ จนกวา จะหาย งวง และหายใจเขา ลกึ ๆ ผอ นออกยาวๆ ประมาณ ๒๐ ครงั้

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๒๓ • หากยังไมหายงว งตอ งนอนแบบสีหไสยา ฯลฯ (๓) ผูป ฏิบตั ิธรรมไดถูกตรงแลว โอกาสเขาถึงธรรม ยอ มเกดิ ข้ึนไดงา ย ๗. เหน็ ถกู ของเขา คำถาม ขอสอบถามเพ่ือเปนความรูเก่ียวกับการกราบไหว บูชารปู ภาพ ของบิดา ทลี่ วงลับไปนานแลว โดยจะกราบไหว บูชาพระรัตนตรัยกอนแลวจึงจะมากราบไหวบูชารูปของบิดา โดยจะจดุ ธูป พวงมาลยั ดอกไม และผลไม ในทุกๆวันพระ ขา พเจา อยากทราบวา ขาพเจา ทำถูกตองหรือไม มผี ูใหญ บอกวา ไมต อ งจุดธปู หรอื เครอ่ื งไหวบ ชู า เพราะจะทำใหเ ขาไม สามารถ ไปเกิดใหมได ขาพเจาเลยไมแนใจวาขาพเจาไดทำถูกตองหรือไม แตท ุกครงั้ ท่ที ำเชนน้ี ขาพเจา กร็ ูส กึ เปน สุขใจเพราะคดิ วา บิดา ของขา พเจา คงจะไดรับอนสิ งสท ี่ขา พเจาไดท ำไป รบกวนชว ยตอบเพอ่ื เปน ความรูดวยคะ ขอบพระคุณมากคะ

๒๔ www.kanlayanatam.com คำตอบ คำแนะนำจากญาติผใู หญถือวา เปนความเหน็ ถกู ของเขา แตผรู จู ริงมิไดเ ห็นเปน เชนนนั้ นอกเหนอื จากการประพฤติ จรยิ ธรรมของลกู ทดี่ ีแลว การกราบไหวบูชารปู เคารพของ ผูลวงลบั ผูมีอปุ การคณุ แกตนมากอน เปนการแสดงความ กตัญกู ตเวทีที่ผอู ยูหลงั สามารถทำได ซึง่ ผใู ดประพฤติได แลว ความเจรญิ ของชีวิตยอ มเกดิ ขึ้น ๘. คนไมม เี พอ่ื น คำถาม เรียน อ.สนอง ทเี่ คารพ สวสั ดคี ะ พอดีหนเู ล้ียงปลาอยู ๕ ตวั ในอางนำ้ หนา บา น ตอนน้ีมันตายไป ๔ ตวั เหลือเพียงแคต วั เดยี วเองอะ คะ อาจารยคิดวา หนคู วรจะไปซื้อปลามาเพม่ิ เพื่อใหเปนเพือ่ น กับมนั ไหมคะ หรอื ปลอ ยไวอ ยา งนั้น เพราะตอนน้หี นไู มอ ยาก เลยี้ งปลาแลว อะคะ หนูเรียนอยมู . ๖ แลว จะเอ็นทรานซเ ขามหาวทิ ยาลัย แลว อะคะ แตต อนนห้ี นูรูสึกไมม ีเพ่อื นเลย (เพราะแตก อนหนู เคยมีปญ หากับเพ่อื น เลยไมม ีเพ่อื นคบอะคะ ) อาจารยคิดวาหนูควรท่ีจะตั้งหนาต้ังตาเรียนหนังสือ

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๒๕ อยา งเดยี ว หรอื วา หาเพ่อื นสักคนสองคนไวเ ปนเพือ่ นแก เหงาอะคะ? ขอบคุณมากคะ คำตอบ ผใู ดนำสตั วม าเลย้ี งโดยไมก กั ขงั สตั วไ มอ ดอยาก และ จติ ของผเู ลยี้ งไมเ ปน ทาสของผสั สะทเ่ี กดิ ทางทวารทงั้ หา การ เล้ียงเชนน้ีถือวาไดบุญ แตหากเปนตรงกันขามหรือมีเจตนา สนองตัณหาของผูเลี้ยง ถือวาเปนบาป ฉะน้ันผูถามปญหา ตอ งตดั สนิ ใจดวยตัวเอง ปญ หาเรอ่ื งการไมม เี พอ่ื น สามารถแกไ ขดว ยการทำเหตุ ใหถ กู ตรงคอื ทำตนเปน คนไมต ระหน่ี ไมเ หน็ แกต วั ไมเ ปน คนเจา อารมณ ฯลฯ หรือหากพัฒนาตนเองใหเปนคนมจี ิตเมตตา แลว มนษุ ย เทวดา ตลอดจนสรรพสตั ว ยอ มเขา ใกลแ ละเปน เพอ่ื น ๙. ผีเขา สิงขณะสวดมนต คำถาม เรียน ทา น ดร. สนอง ทีเ่ คารพ ดิฉันมีขอสงสัยกับเหตุการณที่เกิดขึ้นวาควรทำ อยา งไรจงึ จะถกู ตอ ง ดฉิ นั เรม่ิ สวดมนตท กุ วนั ชว งเยน็ ประมาณ

๒๖ www.kanlayanatam.com เวลา ๒๐.๐๐ น. - ๒๑.๐๐ น ตั้งแตเ ดือนพฤษภาคม ๒๕๕๔ มา และรบั รถู งึ การเปลยี่ นแปลงบางอยา งคอื ตอนสวดมนตเ สยี งจะ เปลย่ี นไปในหลายรูปแบบเสยี ง เสียงชาย/หญงิ เดก็ และคนแก แตดิฉันก็ไมไดยึดติดกับเสียงเหลานี้ ซ่ึงบางคร้ังทำนองสวดก็มี หลายแบบแลว แตเ สยี งทเ่ี ปลง ออกมาตอนนัน้ บางครง้ั จูๆ ก็สวด เร็วขึ้นจนเปนภาษาอะไรก็ไมทราบ แตดิฉันก็สวดมนตของดิฉัน ตอ ไปโดยพยายามจะสวดใหเ ปน ภาษาบาลเี หมอื นเดมิ ถงึ แมเ สยี ง หรือทำนองจะปลี่ยนไปก็ตามและบางครั้งมีอาการระคายคอ ระงบั ไมไ ดจ นตอ งไอออกมา พอมาชว งกลางเดอื นมถิ นุ ายน ๒๕๕๔ นเี้ ปน ตน มา จากทเ่ี คยสวดมนตเ สยี งจะเปลยี่ นเฉพาะตอนสวดแต ตอนน้ตี อนแผเ มตตาใหตนเอง แผเ มตตาท่วั ไป เสียงท่กี ลาวออก มาน้ันมีเสียงท่ีไมใชเสียงดิฉัน มีการแบงวรรคแบงตอนกันกลาว จนจบ ตอนนง่ั สมาธิเสร็จ (นงั่ ประมาณ ๕-๑๕ นาท)ี แผเ มตตา อีกก็เปนเหมือนตอนสวดมนต แถมจูๆ กย็ มิ้ ข้นึ มาดวยคะ สงิ่ เหลา นท้ี เี่ กดิ ขนึ้ คอื อะไรคะ ดฉิ นั เกบ็ ความสงสยั ไว ไมก ลา ถามหรอื บอกใคร เกรงวา เขาจะหาวา ดฉิ นั บา หรอื หาวา โดนผเี ขา ดิฉันควรปฏิบัตอิ ยางไรคะจงึ จะถูกตอง กราบขอบพระคุณคะ คำตอบ เหตทุ ท่ี ำใหเ กดิ ปญ หาตามทบี่ อกเลา ไป เปน เพราะผสู วด มนตม กี ำลงั ของสตยิ งั ไมก ลา แขง็ จติ วญิ ญาณอนื่ ทม่ี พี ลงั ของสติ

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๒๗ มากกวา จงึ มาอาศยั ใชร า งกายของผสู วดมนต เปน เครอื่ งมอื ทำ ประโยชนใ หก บั เขา โดยทผี่ สู วดมนตต วั จรงิ ไมไ ดป ระโยชนอ ะไร จากการสวดมนตน้ันเลย วธิ ีแกปญ หาคอื ผสู วดมนตตองมีศลี ๕ และมีสจั จะคมุ ใจใหไดท ุกขณะต่นื แลว กายยอ มศักด์ิสทิ ธ์ิ จติ ยอ มศักดิส์ ิทธิ์ การสวดมนตจึงจะบรรลุผลสมประสงคไ ด ๑๐. นำ้ ดไี ลน้ำเสีย คำถาม กราบสวัสดีคะ ทานอาจารย ที่เคารพอยางสงู บรษิ ทั ของหนู มพี นกั งานเกอื บ ๑๐๐ คน มคี วามเจรญิ เตบิ โตทางเศรษฐกจิ ดี แต มปี ญ หา เรอ่ื ง คณุ ธรรมของบคุ คล บางคน มีการอบรมแลว ไมไดผล หนูเกิดความคิดวา หนูมี โครงการแจกทุนบัลลังกคนดี เพื่อคัดคนดีจริง ๆ ใหรางวัล เพอ่ื เปน กำลงั ใจและเปน แบบอยา งแกพ นกั งานคนอน่ื ๆ คะ ไม เกยี่ วกบั ผลงานท่เี ปนตวั เลขทางธรุ กิจ แตคณะกรรมการ เขา อยากไดตัวชี้วดั ความเปน คนดี ประเภทวัดกันไดเ ปน คะแนน เปน ตัวเลข เปนรปู ธรรม หนคู ิดวา เร่ืองคณุ ธรรม เปนเร่อื ง จากภายในใจ เราจะตง้ั หลักเกณฑ ไดอ ยางไรคะ เชน ถา จะ วดั กนั ทีศ่ ลี ๕ ก็เปน เร่ืองของ การคิด พูด ทำพฤติกรรม ท่ี ตอหนา ดีหมด แตท ีเ่ ขาทำกันลบั หลงั บางครง้ั ไมใ ชข องจริง

๒๘ www.kanlayanatam.com เปน ตน และทำอยา งไรจงึ จะเหน็ ของจรงิ และ จะใชอ ะไรเปน ตวั ชวี้ ดั ทม่ี องเหน็ ได และ ใหค ะแนนไดค ะ เขากลวั วา ใจเราจะ ลำเอยี ง เพราะวดั แบบมองไมเห็น ไดแ ตส ืบประวัติ ไมเ หมือน การสรางผลงานทางธุรกิจ มตี ัวเลขวดั ได เห็นได แต มรี ะยะ เวลา ๑ ป คะ กวาจะตัดสนิ วา จะใหท นุ ใครดี ยกตวั อยา งวา เราอยากใหร างวลั แกค นทมี่ ที ศั นะคตทิ ่ี ดี ตอ ตวั เอง ตอ ครอบครวั ตอ องคก ร มคี วามซอ่ื สตั ย มนี ำ้ ใจ เปนตน จะวัดยังไงคะ วา ใคร ควรจะไดคะแนนเทาใด เพราะ ดูจากภายนอก ดหี มด แต เบือ้ งหลังไมใชกม็ คี ะ หนอู ยากจะ หานำ้ ดี หมายถงึ คนดมี ากๆ มาไลน ้ำเสียออกจากบริษทั นะ คะ เพราะเราไมส ามารถเปลยี่ นจติ คนไมด ใี หดีไดค ะ ทำยังไงดคี ะ ขออาราธนา คุณ พระศรีรัตนตรัย ขอบารมีทาน อาจารย ประกอบกับความต้งั ใจในจติ ท่เี ปน กุศลของหนู ในการ พัฒนาจิตของพนักงานใหเปนสัมมาทิฐิน้ี สงใหผลบุญท้ังหลาย จงสำเร็จแก อาจารยทกุ ทา นท่ีใหแ สงสวา งแหง ธรรม ใหม ีอายุ ยนื สขุ ภาพแขง็ แรง เปน ทพ่ี ง่ึ แกส ตั วโ ลกตลอดไปจนกวา จะถงึ ซง่ึ พระนพิ พานเทอญ..และขอใหโ ครงการดี ๆ ของบรษิ ทั หนปู ระสบ ความสำเร็จ เจริญรงุ เรอื งในทางโลกและทางธรรมดว ยเทอญ จากหนู กรรมการคนหนึ่งคะ กราบขอบพระคุณคะ คำตอบ คณุ ธรรมของบคุ คลมพี ฤตกิ รรม (คดิ พดู ทำ) เปน ตวั

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๒๙ ชีว้ ดั ผูใดมีการแสดงออกทางกาย ทางวาจา ที่ไมผดิ กฎหมาย ไมผ ดิ ศลี ไมผ ดิ ธรรม และมอี ารมณข องใจทเ่ี ปน ไปในทางดงี าม หรอื อารมณข องใจทเ่ี ปน อสิ ระจากโลกธรรม วตั ถุ กเิ ลส ตณั หา อุปาทาน ถือวาผูนัน้ มีสภาวธรรมในดวงจิตเปนคณุ ธรรม พฤตกิ รรมของบุคคล สามารถวัดไดทัง้ ทางตรงและ ทางออ ม ในหว งเวลาทบ่ี คุ คลมาปฏิบตั ิงาน ยอ มมพี ฤติกรรม เกดิ ขน้ึ และสามารถกำหนดเปนตัวเลขขนึ้ ใช เปน ตวั ชี้วดั ทเ่ี ปน รปู ธรรมได แตผ ทู ที่ ำหนา ทปี่ ระเมนิ คณุ ธรรม ตอ งมพี ฤตกิ รรม ปกตทิ ่ีดงี ามใหเ ปน ตัวอยางไดก อ น เชน ประพฤติตนมีศลี มี ธรรม มีวนิ ัย มีพรหมวิหาร มเี มตตา มีขนั ติ เวน อคติ ฯลฯ ๑๑. ชว ยผดิ ทาง คำถาม . กราบเรยี น ทา นอาจารยด ร.สนอง วรอไุ ร ทเ่ี คารพ อยางสงู หนูมีคำถามท่ีอยากกราบเรียนและตัดสินใจอยูนาน ตอนแรกคิดวาจะอาน และฟงธรรมบรรยายของอาจารยไป เรอ่ื ยๆจนพบคำตอบ แตยังคงมีความรูสกึ ไมสบายใจ จงึ ขอก ราบเรียนเพราะคิดวาคำตอบของอาจารยจะชวยคลายความ

๓๐ www.kanlayanatam.com กงั วลใจ และมีกำลังใจในการดำเนินชวี ติ ทัง้ ทางโลกและทาง ธรรมไดดีข้ึนคะ ๑. หนูมีนองชายที่เขาติดยาเสพติดคะ..เขามีปญหา เรื่องนี้มาหลายป หนูก็คอยชวยเหลือ โดยแมขอรอง หนู อยากทราบวาหนูตัดสินใจถูกหรือไมคะ ท่ีชวยใหเงินแมตาม แมขอรองเพื่อเขาไมตองติดตาราง (หลายคร้ัง) แตก็ยังไม หาย หนสู บั สนวา ถา หนไู มใ หห นนู กึ ถงึ หวั อกแมว า ตอ งบอบชำ้ ใจสลายแคไ หน และคดิ วาตอ งใหโอกาส ๆๆๆ จงึ ตัดสินใจชว ย เหมือนทุกครั้ง แตหลายคร้ังที่ผานมาก็ยังเกิดผิดซ้ำ ถาหาก อนาคตมีเหตุการณน้ีเกิดข้ึน และคุณแมขอรองอีกหนูก็ควร ทำใหแ มส บายใจใชไ หมคะ ถา หากหนยู งั พอมเี งนิ ทจ่ี ะใหไ ด หรอื หากแมไมข อรองแลวตามทแ่ี มส ัญญาวา คร้งั สุดทา ย (เหมอื น หลายคร้ังท่ีผานมาแตก็ขอใหชวยอีก) แตนองมาขอรองเอง หนคู วรจะใหไ หมคะ หนกู ลวั วา จะเปน การชว ยทผ่ี ดิ หรอื เปลา คะ (หนเู คยบอกเขา ชนี้ ำเขา และบางครง้ั ใหค ณุ แมช ว ยบอกใหเ ขา ไปปฏบิ ตั ธิ รรมเพอื่ อุทิศใหเ จากรรมนายเวร หรอื หาหนังสอื ให เขาอา น แตว า เขากไ็ มไ ดท ำตามคะ หากหนหู ยดุ แลว หนั มาเนน ปฏบิ ัติตัวเองเปนหลกั จะเปน การทิง้ หรือหนปี ญ หาไหมคะ) ๒. ตอนเปนวัยรุน หนูเคยคิดผิด เคยทอง และไม ไดเก็บเขาไว..จนหนูมาไดมีโอกาสฟงการบรรยายธรรมของ อาจารยเมื่อประมาณ สี่ปที่ผานมา ก็จึงไดไปปฏิบัติธรรมอยู เรอื่ ยๆ ปล ะประมาณอยา งนอ ย ๑ ครง้ั (ไปตามสถานทปี่ ฏบิ ตั ิ

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๓๑ ตางๆ เชนแนวคณุ แมส ริ )ิ เพอ่ื อุทิศบญุ กศุ ลใหกับเขาและเจา กรรมนายเวร แตไ มไ ดบ อกใหคนอ่ืนชวยโอนบุญดวย เคยขอ แคใหเ พื่อนทไ่ี ปปฏิบัตชิ ว ยโอนใหเจากรรมนายเวร แตวา ไมได ใหระบเุ พราะไมกลาเลาใหฟง อยากทราบวา เขาจะไดร ับสว น บุญของหนูไหมคะ บุญน้ีจะเพียงพอใหเขาอโหสิใหหนูไหมคะ และถาหากวา หนูใชวธิ ีไปปฏบิ ตั ิธรรม แลว มีบริจาคเงินทำบญุ สำหรับคนปฏิบตั ิ แลวเวลาเขาโอนบุญใหห นู (เชนเปนเจาภาพ นำ้ ปานะ) แลวหนูโมทนาสาธุ แลว โอนตอ ใหเจากรรมนายเวร เขาจะไดรับไหมคะ แลวเวลาที่หนูจะโอนบุญ หนูตองระบุวา อยางไรคะ ถาบอกวาใหเจากรรมนายเวรท่ีเคยลวงเกิน เขา จะไดร บั ทวั่ กนั ไหมคะ และหากวา เขาไดแ ลว เวลาหนไู ปปฏบิ ตั ิ ธรรม หรือตกั บาตร ทำสง่ิ กศุ ลใดๆ แลว หนูกอ็ ทุ ศิ บญุ ใหเจา กรรมนายเวร หรอื เขาอยูเ รอ่ื ยๆกไ็ ดใ ชไ หมคะ (ใจหน่งึ ก็กลัว เขาไมไ ดถ าไมระบุ อีกใจหนึง่ กก็ งั วลวา จะเปนการย้ำนกึ ถึงสง่ิ ไมด ที ต่ี ัวเองทำทำใหจ ติ เปน อกศุ ลคะ) ๓. ตอนนหี้ นแู ตง งานแลว และกำลงั วางแผนมลี กู หนจู ะ ตั้งจิตอธิษฐานอยางท่ีอาจารยแนะนำไวในหนังสือทำชีวิตใหไดดี และมีสขุ คะ และจะพยายามพฒั นาจติ ใจตวั เอง และทำความดี ควบคไู ปดว ย แตย อมรบั วา มคี วามกงั วลเรอื่ งทที่ ำผดิ พลาดในอดตี แตก ใ็ หส จั จะกบั ตวั เองวา จะไมข อทำผดิ ซำ้ อกี ตอ ไปคะ และกต็ อน นีเ้ มือ่ กลบั ไปนกึ กเ็ สียใจกับสิง่ ที่เกดิ ขึน้ กับความโงข องตัวเองคะ

๓๒ www.kanlayanatam.com หนขู อความเมตตาอาจารยแ นะแนวทางการทำใจจาก เหตกุ ารณผดิ พลาดในอดตี นดี้ วยคะ ๔. ทกุ วนั นห้ี นพู ยายามปฏบิ ตั ธิ รรมโดยใชแ นวเจรญิ สติ ในชีวติ ประจำวัน โดยตามรู ดกู าย กับใจ และนัง่ สมาธิ แนว กำหนดพทุ โธ เพ่อื คอยเตมิ ใหใ จมกี ำลงั หนูควรทำเชน น้ีตอไป หรือควรเพ่ิมเติมเร่ืองใดเพื่อใหการปฏิบตั ขิ องหนูกา วหนาคะ ขอกราบขอบพระคณุ สำหรบั ความเมตตาของอาจารย ดร.สนอง อยา งสุดซ้งึ จริง ๆ คะ คำตอบ (๑) การใหเ งนิ ชว ยเหลอื บคุ คลอน่ื หากผถู กู ชว ยเหลอื นำเงนิ ไปใชใ นทางทผ่ี ดิ กฎหมาย ผดิ ศลี หรอื ผดิ ธรรม ผใู หก าร ชว ยเหลอื ตองรับบาปอกุศลนั้นดวย ความสบายใจของแมท ท่ี ำใหผ อู นื่ ตอ งประพฤตอิ กศุ ล กรรม เปน การประพฤติท่ีผิดธรรม ผูถกู ขอรอ งใหทำ ไมเ หน็ ดี ดวย แลวไมทำตามคำขอรอ ง ไมถ อื วาเปน บาป ดงั นน้ั ผถู าม ปญหาตองตัดสินใจดวยตัวเองวา จะเขาไปรวมในการสราง บาปนั้นหรอื ไม พระพุทธโคดมช้ีทางบุญ ช้ีทางบาปใหกับมนุษยและ เทวดา แตพ ระเจา สปุ ปพทุ ธะผเู ปน พอ ของพระนางยโสธรา พระ เทวฑตั ผเู ปน พช่ี ายของพระนางยโสธรา ยงั นำพาชวี ติ ไปในทางที่ เปน บาป ถูกธรณีสบู ลงสูอเวจีมหานรก ตรงกันขา ม ฉนั นภิกษผุ ู

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๓๓ ดือ้ รั้น สำนกึ ผดิ แลว หนั มาปฏิบัตธิ รรม จนสามารถนำพาชวี ติ ไป สคู วามพน ทกุ ขไ ด ดงั นน้ั บคุ คลมชี วี ติ เปน ของตวั เอง ตอ งบรหิ าร จดั การชีวติ ดว ยตวั เอง ผูรจู ริงไมเ ขาไปกา วลว งในชวี ิตของผใู ด (๒) จติ วญิ ญาณของรปู นามทถ่ี กู ทำแทง นนั้ ถอื วา เปน เจากรรมนายเวร การปฏิบัติธรรมเปนบุญใหญสุด การอุทิศ บญุ ใหญใหก บั เจา กรรมนายเวร ยอ มมีอานสิ งสม าก บญุ ใหญ ยังเกิดไดดวยการไหวพระสวดมนตกอนนอน หลังสวดมนต แลว ควรเจริญอานาปานสติตามระยะเวลาท่ีอำนวยให การ ประพฤติเชนนี้ที่บา น ถือวาเปน บญุ ใหญไดเ ชน เดยี วกนั สวนที่ถามวา เขาจะเลกิ จองเวรหรือไมน ัน้ ข้นึ อยูกับ ปริมาณของบุญที่อุทิศให และยังข้ึนอยูกับความรุนแรงของ การผูกพยาบาท ผูใดอุทิศบุญใหญใหกับเจากรรมนายเวรจน เขาพอใจ เขายอมยกเลิกการจองเวรและผูถามปญหาจะไม ระลึกถึงเร่อื งนี้อีกตอ ไป (๓) ผใู ดประพฤตติ นมศี ลี และมสี จั จะคมุ ใจไดท กุ ขณะ ต่ืน ผูน้นั มีกายศกั ด์สิ ทิ ธ์แิ ละมีจติ ศกั ด์สิ ทิ ธิ์ ผูมคี วามศักด์ิสิทธิ์ คดิ พดู ทำ สงิ่ ใดยอ มสำเรจ็ ตามทต่ี นปรารถนา ผรู เู อาจติ ระลกึ อยกู บั ปจ จุบนั ขณะ เชน ลมหายใจเขา - ออก ปญหาทง้ั หลาย ยอมเขา รบกวนใจไมไ ด (๔) หากผถู ามปญหาประสงคม กี ำลงั ใจกลา แขง็ และ สามารถตานทานอำนาจของมารได ตอ งเจริญพละ ๕ (สทั ธา วิรยิ ะ สติ สมาธิ และปญญา) อยูเสมอ

๓๔ www.kanlayanatam.com ๑๒. คนจิตตก คำถาม กราบสวสั ดี อาจารย ดร. สนอง ครับ ผมมคี ำถามดงั นี้ครับ ๑. ในชวี ิตประจำวนั จะมีวิธีไหน หรอื เทคนิคอะไร ท่ี ทำใหจ ิตไมตก ไมเ ปนอกุศล (ผมมกั จะมจี ิตอกุศล เกิดขนึ้ เอง บางวันมากจนกลวั เลยครับ กลัวบาปมาก ๆ) เปนมา ๒-๓ ปแ ลว ครบั เปนเพราะกรรมในอดตี และ ปจจบุ นั หรือเปลา ครับ ๒. การสรางเหตุใหพบเจอ ครู อาจารย ที่เปน กัลยาณมิตร ตอ งทำอยางไรครบั กราบขอบพระคณุ อยางสงู ครับ คำตอบ (๑) คนฉลาดไมเ อาจติ ไประลกึ อยกู บั เรอื่ งในอดตี แต เอาจิตระลกึ อยูกบั ลมหายใจเขา - ออก ทุกขณะต่นื ปญ หา ตา งๆยอมเขารบกวนจิตไมไ ด .. พิสจู นไหม (๒) กลั ยาณมติ ร หมายถงึ มติ รดี มติ รดมี คี ณุ สมบตั อิ ยู สองประการคอื มติ รดหี มายถงึ มติ รทปี่ อ งกนั ขดั ขวางมใิ หเ รา ประพฤตชิ ว่ั และในอกี ทางหนงึ่ คอื มติ รดคี อื มติ รทช่ี กั ชวนเรา ใหท ำความดี ฉะนนั้ ผถู ามปญ หาประสงคพ บครูบาอาจารยท ี่

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๓๕ เปน กลั ยาณมติ ร ผถู ามปญ หาตอ งทำตวั เองใหเ ปน กลั ยาณมติ ร ของคนอนื่ ใหไ ดก อ น หลงั จากนน้ั ตอ งสรา งมหาทาน เชน เลยี้ ง พระเจ็ดวันตอเนื่อง แลวอธิษฐานขอพบครูบาอาจารยท่ีเปน กัลยาณมิตร เม่ือใดท่ีเหตุปจจัยลงตัว ความสมปรารถนาจึง จะเกดิ ข้นึ ได ๑๓. สญู เสยี สามี คำถาม เรียนทานอาจารยท่ีเคารพ หนูมีความทุกขอยางแสนสาหัส หนูเพิ่งสูญเสียสามี อันเปน ทีร่ ักยงิ่ มาประมาณ ๒ เดอื นคะ ทกุ วันนยี้ ังทำใจไมไ ด ยงั มคี วามโศกเศรา อยา งทส่ี ดุ หนเู พงิ่ ใชช วี ติ อยรู ว มกบั สามมี า แค ๕ ป คำถามเกิดขนึ้ มากมายวา ทำไม ทำไม และทำไม แต ไมไ ดร บั คำตอบ มนั เปน ทกุ ขอ ยา งทสี่ ดุ เพราะในชวี ติ หนไู มเ คย สูญเสีย สามีหนูเปน ชาวตา งชาติคนละศาสนา หนูทำบุญทุกอยางเทาที่หนูจะทำได หนูอยากฝก กรรมฐาน สมาธิ อยากรูวาสามีหนูอยูอยางไร เปนสุข เปน ทุกข อยางไร หนูไดอ านหนังสอื ของอาจารยคะ เกย่ี วกับชวี ติ หลังความตาย บางครั้งหนูคิดวาตายแลวสูญสิ้น แตหนูเชื่อ เร่ือง ชีวิตหลังความตาย หนูอยากเรียนถามอาจารยวาถาหนู

๓๖ www.kanlayanatam.com สน้ิ อายขุ ยั แลว หนจู ะไดพ บสามหี นหู รอื เปลา ชวี ติ หลงั ความตาย ของทกุ ศาสนาจะเหมอื นกนั หรอื เปลา หนทู กุ ขใ จมากในการจาก ไปอยางรวดเร็วของสามี ทกุ ขอยางอธบิ ายไมไ ดเ ลยคะ ทกุ วนั กย็ งั เปน หว ง พยายามอา นหนงั สอื ธรรมะ แตใ จ ก็ทุกขเ พราะความคิดถึง เพราะความทไี่ มรวู าเขาเปนอยางไร ขอโทษนะคะท่รี บกวนเวลาของอาจารย ดวยความเคารพคะ คำตอบ ความทกุ ข เปน ความไมส บายกาย ไมส บายใจ ผใู ดเหน็ ผดิ ไปจากความเปน จรงิ แท ผนู นั้ ยอ มมคี วามทกุ ข สง่ิ ตา งๆเกดิ ขน้ึ แลวมกี ารดบั สลายไปเปน ธรรมดา อาทิ - ความสุขจากกายสัมผสั (กามสุข) เกดิ ขนึ้ ชวั่ คราว แลวสลายไป - ความอยากไดหรือไมอยากได (ตัณหา) เกิดขึ้น ชว่ั คราวแลวสลายไป - ความพลัดพรากจากสง่ิ อนั เปนท่รี ัก เกิดข้ึนชว่ั คราว แลว สลายไป ฯลฯ ผมู ีความเหน็ ผดิ ยอ มยึดเอาสิ่งท่ีไมมีอยูจรงิ มาเปน ของตน ความไมสบายกาย ความไมสบายใจ จึงเกิดข้ึนเปน ธรรมดา ทกุ คนเกดิ มาแลว ตอ งแก (ชรา) เมอ่ื แกแ ลว ตอ งตาย

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๓๗ เปนธรรมดา ผถู ามปญหา ตอบปญ หา และทุกชีวติ ลวนตอง ดำเนนิ ไปตามกฎธรรมชาตนิ ี้ ตราบใดทยี่ งั นำพาชวี ติ เวยี นตาย - เวยี นเกดิ อยใู นวัฏฏะ จึงไมมใี ครสามารถเลี่ยงได เวน ไวแ ต วา ผูรจู รงิ พัฒนาจิตใหห ลุดพน ไปจากวงั วนของสงสารไดเ มื่อ ใดแลว ยอ มไมต องพบกบั ความทกุ ขใ ดๆอกี ตอไป มีแตวมิ ุตติ สขุ เทาน้นั ใหเสวย ผถู ามปญ หาปรารถนาจะพบกบั สามอี กี ในวนั ขา งหนา ยังไมเข็ดหลาบกับความทุกขอ ีกหรอื ยังไขวควา หาความทุกข อยูอีกหรือ หากประสงคจะมีความทุกขกับการไดพบกับสามี อกี ในวนั ขางหนา ตอ งทำเหตุใหถ ูกตรงดังน้ี (๑) สรางมหาทาน เชน ทำอาหารเลยี้ งพระตอ เนอื่ ง ๗ วัน ( ๒ ) ตั้ง จิต ปรารถนา ( อธิษฐาน ) ขอ พบ และอยูรว มกบั สามีทตี่ ายไปแลว ในวันขางหนา (๓) ทำเหตุใหถูกตรงกับพฤติกรรมของสามีในคร้ังที่ เขายังมชี วี ิตอยู ที่ถามไปเรอื่ งชีวิตหลังความตาย ตอบวา ทกุ ศาสนา มสี ภาวธรรมเหมอื นกนั แตม ีสมมุตทิ ต่ี า งกนั และการตายชา หรอื ตายเรว็ ขนึ้ อยกู บั ชนดิ ของกรรมทส่ี ตั วบ คุ คลไดก ระทำไว เปน ตน เหตุ เชน อายุสน้ั มตี นเหตมุ าจากชอบฆาสตั ว ฆา สตั ว เปน จำนวนมากตายเร็ว ฆาสัตวท ท่ี รงคุณธรรมสูงก็ตายเร็ว

๓๘ www.kanlayanatam.com ๑๔. ไมต ัง้ ขวดเหลา คำถาม กราบเรียนดร.สนอง วรอุไร ครับ ผมมปี ญหาคอื ในเดือนธนั วาคม ๒๕๕๔ นี้ ผมจะจัด งานแตงงานท่ีกทม.ครับ ผมเปนสมาชิกชมรมกัลยาณธรรม เลยเปนกังวลวาในงานเล้ียงจะหลีกเล่ียงการเลี้ยงเหลาใน งานไดอยางไร เน่ืองจากในสังคมบริษัทฯที่ผมทำงานอยูคน สวนใหญกินเหลา รวมถงึ ผบู ริหารดว ยครับ สว นเจาสาวของ ผมก็นับถือศาสนาคริตสซ่ึงไมกังวลในเรื่องนี้ครับ ถาในกรณี ทต่ี องมเี หลาในงาน ผมจะพยายามไมต้งั ขวดเหลาในงาน แต ใหพนกั งานของรานอาหารชงใหส ำหรบั ผูทีข่ าดเหลา ไมไ ด ผม จะผิดศลี ขอ ๕ ไหมครับ ถา ผดิ จะเปน โทษสถานเบาไหมครับ แตถา ไมม เี หลา ในงาน จะตองมเี สยี งครหา เชงิ ตอวาสำหรบั ผูท ข่ี าดเหลาไมไดอาจรวมถึงผบู ริหาร(เจานาย)ดว ยครบั รบกวน ดร.สนอง ชว ยชแ้ี นะผมดว ยครบั ขอบพระคณุ ครับ คำตอบ เรือ่ งทถี่ ามไปผดิ ศีลขอ ๕ ถือเปน จำเลยบาปคนแรก ท่เี ปนเหตใุ หมกี ารดื่มสรุ า ในคร้ังพุทธกาล พระเจามหานามะ ไดส นทนาธรรม อยกู บั พระพทุ ธเจา โคดม

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๓๙ พระเจามหานามะ : เจาสรกานิศากยะ เปนผูทุศีล เสวยแตน ำ้ จัณฑน (เหลา) เหตใุ ดตถาคตจงึ พยากรณวา เขา เปนพระโสดาบนั พระพทุ ธโคดม : มหาบพติ ร บคุ คลในโลกนไี้ มเ ลอ่ื มใส ในพระรัตนตรัย ไมม ีปญ ญา ไมประกอบดวยวมิ ุตติ แตเ ขามี ศรทั ธาในตถาคต เขามคี วามรกั ในตถาคต ยอ มไมไ ปสอู บายภมู ิ และเขายงั ไดก ระทำใหบ รบิ รู ณใ นสกิ ขา ในเวลาใกลส น้ิ พระชนม อีกดวย สภาวธรรมในจติ ของเขาจึงเปนพระโสดาบัน ๑๕. พระอานนทเ สียใจ คำถาม กราบสวสั ดีอาจารยค รบั ผมมคี ำถามองคค ณุ พระโสดาบนั ครบั ในตอนทพี่ ระสา รบี ตุ รปรนิ พิ พานลง พระอานนทโ ศกเศรา รำ่ ไห จนพระพทุ ธเจา ตองตรัสเรียกหาและกลาววา “สารีบุตรปรินิพพานไปก็ไมได เอาศลี สมาธปิ ญ ญาและวมิ ตุ ไิ ป ตนแลควรมตี นเปน ทพี่ ง่ึ มตี น เปน สรณะ มธี รรมเปน ที่พ่ึง มีธรรมเปนสรณะ” ผมสงสยั วา พระอานนทส ามารถละเร่อื งการเหน็ ขันธ เปนกองทุกข มีความเสื่อมไปเปนธรรมดา (สักกายทิฏฐิ) แต

๔๐ www.kanlayanatam.com ทำไมระดบั พระโสดาบนั จงึ ยงั คงเสยี ใจในเรอ่ื งขนั ธท แ่ี ตกดบั ไป ของพระสารบี ตุ รครบั พระอานนทเ สียใจดว ยเร่อื งใดกันครบั กราบขอบพระคุณครับ คำตอบ เหตุที่พระอานนท (โสดาบัน) ยังเสียใจเพราะ กาม ราคะยงั มอี ำนาจเหนือจติ ของพระโสดาบัน ๑๖. เหน็ อยางไร คำถาม กราบสวัสดีครับผม ผมมีคำถามขอความเห็นจาก อาจารยส นองครบั วา... ถาหากเราไปยนื อยรู ะหวางอนั ตราย โดยทางขวามือ มีเสือรายคอยตะครุบจะกัดกินเราอยู ทางซายเปนหุบเหวสูง ชันตกลงไปแลว ตองตาย ทางหนามแี มน้ำใหญม ีจระเขร า ยฝงู ใหญ ทางหลังเปน ลานโคลนกำลังเดือดปุดๆ เพราะเปนปลอง ภเู ขาไฟ เพอื่ ความปลอดภยั ของตวั เราเองจะเลอื กทำอยา งไร หากอาจารยอยูในสถานการณนี้ อาจารยม ีความเหน็ วาอยางไรครบั ผม กราบขอบพระคุณครับผม

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๔๑ คำตอบ ผูใดมธี รรมะคุมรกั ษาใจ ผูนน้ั ยอ มอยูรอดปลอดจาก ภยั อันตรายทง้ั ปวง หากสมมตุ ิทต่ี ง้ั ขึ้นเปน ความจริง ผูรูจริง ยอมนำพาชีวิตผานพนวิกฤต ดวยการเอาชีวิตเขาแลกกับ ธรรมะของพระพทุ ธองคว า ธรรมยอ มคมุ รกั ษาผปู ระพฤต(ิ ม)ี ธรรม ๑๗. ผดิ ธรรมหรอื ไม คำถาม ๑. หนูสงเอกสารถึงเพื่อนๆของผูที่โกงเงินหนู เปน เอกสารท่ีเปนความจริงทุกประการไมมีการเสริมเติมแตง ประการใด เพราะถาไมทําเชนน้ันหนูก็จะไมไดเงินคืน เพราะ คนโกงเขาไมอายท่จี ะโกง แตเมือ่ ผูอ่ืนรจู งึ อายและคนื เงินหนู หนทู าํ เชนนี้เพราะตระหนกั วา ไมผิดศีล ๕ จงึ ทํา แตผ ดิ ธรรม หรือไมคะอาจารย ๒. หนูอยอู เมริกา แฟนตอ งการใหห นเู ปลี่ยนเปนครสิ ต หนจู งึ พดู จากใจจรงิ ไปวา แมโ ลกใบนม้ี หี นคู นเดยี วเหลอื อยบู นโลก ทเ่ี ปน พทุ ธ หนกู จ็ ะยดึ มนั่ ในพระรตั นตรยั ไมเ สอ่ื มคลาย ไมอ ายและ ภูมิใจท่ีตนเกิดเปนชาวพุทธ หนูสวดมนตอธิษฐานจิตทุกวันใหหนู พน ไปจากวฏั สงสาร แฟนหนรู อ งไห หนบู อกเขาวา อยา รอ งเลยหนู

๔๒ www.kanlayanatam.com เวทนาแฟนมากและปลง จงึ บอกเขาวา เปน ดงั ทพี่ ระพทุ ธเจา วา ไว ไมมีผิดท่ีน้ําตาของมนุษยน้ันมากกวานํ้าในมหาสมุทรเสียอีก หนู บอกใหเ ขาไปคดิ ทกุ วนั นหี้ นไู ปโบสถก บั เขาได ทาํ ศาสนกจิ ครสิ ตไ ด หนูรักษาศลี ๕ มา ๒ ปแ ลว หลังจากท่ีไดฟง อ.สนองผมู ีพระคณุ ลน พนเม่อื ๒ ปกอ น ใหห นูไดพ บทางสวา ง หนอู ยากทราบวา จติ ของหนเู ขาสูก ระแสโสดาบนั หรอื ยงั คะ สาํ รวจอยางไร ๓. หนอู ยอู เมรกิ ามพี รอ มทกุ อยา ง แตม คี วามทกุ ขเ พราะ ตอ งเปน คนเกบ็ คา เชา บา นใหแ มท อี่ ยเู มอื งไทย ทกุ เดอื นจะมฝี รง่ั ทไ่ี มจ า ยคา เชา หนตู องเปน คนตามหน้ี ตามซอ มบาน ตามทวง หนเู บอื่ มากเพราะตอ งเปน ทาสของเงนิ เพราะทาํ ธรุ กจิ หนอู จิ ฉา พๆี่ ทไ่ี ดอ ยใู กลช ดิ พอ แมม ากกวา หนู ไมร หู นทู าํ กรรมอะไรจงึ ตอ ง จากบา นมานาน ๑๐ ปย งั ไมม วี แี่ ววจะไดก ลบั แตห นสู วดมนตน งั่ สมาธิปลอบใจตวั เองเสมอวาอยูท ี่ไหนก็เหมอื นกัน อ.สนองมีคํา แนะนาํ ใดทจี่ ะทาํ ใหห นไู มจ ติ ตกคดิ ถงึ บา นและไมเ ปน ทาสของเงนิ ไหมคะ เพราะหนไู มชอบโดนโกงเพราะหนูไมไ ปโกงเขา ๔. หนูนั่งสมถภาวนา ตองการเปลี่ยนไปเปน วปิ สสนาภาวนา หนจู ะตดิ อาการนิ่งดิ่งลกึ เพราะมนั สบาย ทกุ วนั น้ีหนูยังมรี าคะ โทสะ โมหะ แตเ บาบางลงและคดิ ไดว าเออ โกรธอยนู ะแลว มนั ก็จางลงมา หรือเวลาคดิ ไมดเี กดิ ข้นึ ก็บอก วาอยาคิดเลยทําใหใจเราสกปรกเปลาๆ หนูฝนถึงหลวงพอ คูณมาทักทายถามไถและอวยพรใหหนูโชคดี หนูไมรูจักหรือ เคยเจอทานหรอกคะ แตหนเู คยเจอปเู ณรคาํ หนถู ามทา นวา

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๔๓ หนจู ะนง่ั ไดไ หม ในใจคดิ แตไ มไ ดบ อกทา นวา หนไู มอ ยากเกดิ อกี ทานตอบวา ไดเพราะมีบารมีนะ ลา สุดหนฝู นวา มพี ระมาบอก ใหทําสตปิ ฏ ฐานส่ี อ.สนองมีทางอ่ีนๆทีจ่ ะนาํ จิตเขาสวู ิปส สนา ไหมคะ หรือจะตอ งน่งั สมถะแลัวถอนมาเปน วปิ ส สนาเทาน้นั ลาสุดหนนู ําคําบรรยายของอ.สนองอัดใสซีดีแจก จึง อยากกราบเรยี นใหอ .ทราบและรว มอนโุ มทนา กราบขอบพระ คุณอ.สนองอยางสูงท่ีเมตตาตอบคําถามใหหนูและมนุษยท้ัง หลายใหพนไปจากกองทุกขคะ คำตอบ (๑) พฤตกิ รรมทบี่ อกเลา ไปไมผ ดิ ศลี แตผ ดิ ธรรมตรง ท่ีวา เวรไมระงบั เพราะยงั ตอ งทวงหนอี้ ยู (๒) ผูใดจิตเปนอิสระจากความเห็นวาเปน ตัวของตน (สักกายทิฏฐิ) มีจิตเปนอิสระจากความเคลือบแคลงในกุศล ธรรมท้ังหลาย (วิจิกิจฉา) และผูใดมีจิตเปนอิสระจากความ ยดึ ถอื วา บคุ คลจะบรสิ ทุ ธหิ์ ลดุ พน ไดด ว ยศลี และวตั ร (สลี พั พต ปรามาส) ความเปน อิสระใน ๓ ขอ น้ี เปน สภาวธรรมท่ีมีอยใู น ดวงจติ ของพระโสดาบนั ฉะนน้ั จงดจู ติ ของตวั เองใหอ อก แลว คำถามทถ่ี ามไป จึงจะรไู ดดว ยตนเอง (๓) ผใู ดมจี ติ เปน ทาสของวตั ถุ (ทรพั ย) ผนู น้ั มที กุ ขจ ร เกิดข้ึน ผูใดเห็นวัตถุเปนทรัพยกำพรา ตายแลวตองทิ้งไวกับ

๔๔ www.kanlayanatam.com โลก ผูนั้นมีจิตไมเปนทาสของทรัพย และมีจิตเปนอิสระจาก บานท่อี ยูอาศัยในโลกนี้ (๔) ผูใดหวังพนทุกข ตองเจริญวิปสสนากรรมฐาน ตามแนวของสติปฏฐาน ๔ โอกาสนำพาชีวิตพนไปจากความ ทกุ ขท ัง้ มวลยอ มเกิดข้นึ ได อนญุ าตและอนโุ มทนาท่ีอดั CD แจกผูสนใจ ๑๘. โรค panic disorder คำถาม สวสั ดีคะ อ.สนอง หนูมเี ร่ืองที่สงสัยคะ หนูปวยเปน โรค panic disorder หนูสามารถปฏบิ ัติ ธรรมไดไหมคะ แลว ตอนทหี่ นไู มส บาย แมพ าไปหาพระสงฆท ว่ี ดั ใกลบ า น ทา นบอกหนวู า มเี ทพ คอื พระแมอ มุ าจะเอาหนเู ปน รา งทรง แลว ใหหนูไปต้ังขันยอม หนูก็ไมเขาใจ หนูไมรูวาเปนเรื่องจริงหรือ งมงาย อาจารยช ว ยกรณุ าอธบิ ายโดยละเอยี ดดว ยนะคะ เพราะ หนูไมอยากยึดติดคะ แตหนูมีความศรัทธาตอพระพุทธศาสนา หนูคิดวา หนูคงเปน บวั เหลา ที่ ๓ แตหนกู เ็ ช่อื วา หากพยายาม สักวันหนูตองมีดวงตาเห็นธรรม ลดละทิฐิมานะได เพราะทุกครั้งท่ีอกุศลจิตเกิดขึ้น จะมีเสียงความคิดที่ไมดีดัง

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๔๕ อยใู นหัว หนกู ลัวมาก หนทู รมานมากชว งกอน เพราะเกดิ ความ สงสยั ทกุ ครงั้ ทเ่ี กดิ ความสงสยั หนรู สู กึ ตนเปน คนเลว และตอ ง เจอแตส งิ่ รา ยๆแน จนบางครงั้ หนยู งั คดิ อยากตาย หนไู มร วู า มนั เกดิ ขนึ้ ไดอ ยา งไร หรอื เปน เพราะหนปู ว ย หนอู ยากจะขอขมาพระ รตั นตรัยคะ หนูควรทำอยางไร หนจู ะหายไหมคะ ดว ยความเคารพอยา งสงู คำตอบ การรบั ขนั ดอก เทา กบั เปน การอนญุ าตใหจ ติ วญิ ญาณ อ่ืนมาใชรางกายของเราได เม่ือใดที่จิตวิญญาณเขามาใช รางกายของเราทำกรรม ผลที่เกิดตามมาคือ โรค panic disoder ยอมเกิดขึ้นกับผูท่ีเปนเจาของรางที่แทจริงได ผูใด ประสงคจ ะยกเลกิ การรบั ขนั ดอก สามารถทำไดโ ดยนำดอกไม ธปู เทยี น ไปกราบคารวะหนา สงิ่ ศกั ดส์ิ ทิ ธ์ิ เชน ตอ หนา พระพทุ ธ รปู ตอ เจดยี บ รรจพุ ระธาตุ ฯลฯ แลว สวดมนตบ ทสรรเสรญิ คณุ พระรัตนตรัย เมื่อสวดมนตจบ แลว กลาววาจาขอยกเลกิ การ รับขนั ดอกทเ่ี คยทำไว และทกุ วนั กอนสวาง และกอนมืดตอ ง สวดมนตบชู าคณุ พระรตั นตรัย (อิติปโส … . ฯ สวาขาโต … . ฯ และสปุ ฏิปน โน … . ฯ ไปจนจบ) แลว ตอดว ยบทมนตโมรปรติ ร ผใู ดมศี ลี มสี จั จะ ทำไดถ กู ตรงดงั นี้ ปญ หาโรค panic disorder ยอ มหมดไปได

๔๖ www.kanlayanatam.com ๑๙. เกิดเปนหมูหรือเปลา คำถาม กราบเรียนทานอาจารย ดร.สนองทีเ่ คารพ หนูขอเรียนถามทา นอาจารยวา หากตอนกลางคืน เราเปดวิทยุฟงพระทานเทศนจนหลบั ไป ประพฤตแิ บบนี้ดี หรอื ไมด อี ยางไร ถา เราตายไปตอนน้ัน จะทำใหไ ปเกิดเปนหมหู รือ เปลา คะ (หรือวา เปลย่ี นเปนฟง บทสวดตาง ๆ จะดกี วา) ขอบพระคณุ คะ คำตอบ การฟง ธรรมจากวทิ ยุ หากฟงแลวพจิ ารณาธรรม โดยแยบคาย (โยนโิ สมนสิการ) โอกาสทจี่ ติ จะเกิดปญ ญาเหน็ ถูกตามธรรม ยอมมีได ตรงกนั ขา ม หากฟง แลวไมพจิ ารณา โดยแยบคาย จิตจะรับสิง่ ท่ไี ดฟ ง เก็บไวเปน สภุ สญั ญา ตาย แลวมีโอกาสไปเกิดในสวรรคได จะไมไ ปเกิดเปน หมู ครบั ดงั ตัวอยางในคร้ังทพ่ี ระพุทธกสั สปะมา ตรสั รูเ ปน พระพทุ ธเจา งูเหลือมฟง ภกิ ษุทอ ง บนอายตนกถาไมรูเ รอ่ื ง แตถ อื เอานมิ ติ ใน เสียง ตายแลว ยังไปเกิดในสวรรคได

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๔๗ ๒๐. ทำงานในกาสิโน คำถาม กราบเรยี นถามปญหาทา นอาจายดร.สนอง วรอไุ รคะ ๑. การสรา งมหาทานตามท่ีทา นอาจารยด ร.สนองได แนะนำไว ถาเราไมมีโอกาสไดทำอาหารถวายพระเอง จะสง เงินไปทำบุญแทน ไดไหมคะ ๒. คนที่ทำงานเก่ยี วขอ งกบั อบายมขุ เชนเสริฟเหลา หรอื เปน บารเ ทนเดอร จะตอ งเขา ไปรบั วบิ ากกรรมของตนเอง ทง้ั สนิ้ หนเู ลยหลกี เลยี่ งท่จี ะทำอาชพี ทต่ี อ งมารบั วบิ ากกรรม คะ และอาชีพเปนพนักงานแจกไพในกาสิโน หรือทำความ สะอาดในกาสิโน จะถือวาเปนอาชีพท่ีไมเหมาะสมหรือตอง รบั วิบากกรรมใด ๆ หรอื ไมค ะ (อยตู างประเทศอะคะ ) ๓. หนปู รารถนาความพน ทกุ ขค ะ อยากปฏบิ ตั ธิ รรมที่ ถูกจรติ กับตนเอง ส้ินปหนจู ะกลบั เมืองไทย ๓ เดือนคะ อยาก ขอความเมตตาขอคำแนะนำของทา นอาจารยด ร. สนอง เกย่ี ว กับครูบาอาจารยท่ีจะไปฝกปฏิบัติธรรมเพื่อความกาวหนา ทางธรรมคะ กราบขอบพระคณุ ทานอาจารยด ร.สนอง วรอไุ ร มา ดวยความเคารพอยา งสูงคะ

๔๘ www.kanlayanatam.com คำตอบ (๑) ไดครับ แตมีเงื่อนไขวา ตอ งมีศรทั ธาอยางมาก ท่ีจะทำบุญ ตองทำบุญใหกับหมูสงฆ และตองทำใหตอเน่ือง ทกุ วันยาวนาน ไมนอ ยกวา เจ็ดวนั (๒) เรอ่ื งทบ่ี อกเลา ไปยงั ถอื วา เปน อาชพี ทไ่ี มเ หมาะสม กับผทู ีป่ รารถนานำพาชีวติ ไปในทางธรรม เมื่อใดที่กรรมใหผ ล ผูร ว มกระบวนกรรมยังตอ งรับอกุศลวบิ ากน้ันดวย (๓) ผใู ดประพฤติมิจฉาอาชีวะมากอน แลวปรารถนา นำพาชีวิตไปสูความพนทุกข ยังมีโอกาสเปนไปได หากเลิก ประกอบมจิ ฉาอาชวี ะนน้ั แลว หนั มาปฏบิ ตั ิ ทาน ศลี ภาวนา ดงั ทส่ี ริ มิ าโสเภณไี ดท ำใหด เู ปน ตวั อยา ง เธอสามารถปด อบายภมู ิ ได (พระโสดาบนั ) ตายเกิดอกี ไมเ กินเจด็ ชาติพน ทกุ ขไ ด และ ควรไปปฏบิ ัตธิ รรมทนี่ โิ รธาราม อ.จอมทอง จ.เชยี งใหม ๒๑. อาการหนา ตึง คำถาม กราบเรยี น อาจารย ดร.สนอง ทเ่ี คารพครับ ผมมีปญ หาเรื่องการปฏิบัติ ครบั เวลาผมเร่ิมกำหนดยืนหนอ มอี าการหนา ตงึ ผม กำหนดตึงหนอได ๓ ครั้ง อาการตึงไดคอ ยๆคลายลง ผม

สนทนาภาษาธรรม เล่ม ๒๑ ๔๙ กำหนดคลายหนอได ๓ ครงั้ อาการตงึ ก็กลบั มาอกี ทำเชน น้ี วนไปมาอยนู านมาก ไมห ายครบั ผมเลยไมส นใจกำหนดยืน หนอ และเดินหนอ จนถึงกำหนดน่ัง กม็ ีอาการตึงและคลาย ท่ีใบหนา อีก กำหนดจนนานไมหาย ก็ไมสนใจครับ สนใจแต กำหนดพองยุบดกี วา ถึงเวลานอนกม็ อี าการดงั กลา วอีกครับ ผมควรปฏบิ ัติอยางไรตอ ดีครบั จงึ เขียนมารบกวน ถาม อาจารย ดร.สนอง ครบั กราบขอบพระคณุ อยางสงู ครับ คำตอบ การกำหนดวา “ตงึ หนอ” แลว อาการตึงท่ีใบหนา หาย ไปช่วั คราว ผูถามปญหากลา ววา ภายหลงั อาการตงึ ไดกลบั มาอีก และไดกำหนดอีกนานก็ไมหายจากอาการใบหนา ตงึ คำวา นาน ของผูถ ามปญหาน้ันนานเทาไร กำหนด เปน สิบครั้ง เปนรอยคร้งั เปน หลายรอยคร้งั หรอื ไม ผูตอบ ปญ หาบอกวา “สจั จะ” มีความศกั ดสิ์ ทิ ธิ์ เมื่อใดเกิดอาการ ตงึ ทีใ่ บหนา ตองกำหนดวา “ตงึ หนอๆๆๆๆ” ไปเรือ่ ยๆ ไมห าย หนาตงึ ไมเ ลิกกำหนด จะยอม ตาย เพ่ือ เอา ชีวิต เขา แลกกับสจั ธรรมนี้ … .. พิสูจนไ หมครบั