คู่มือครู วิชาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 1 อาหารและการย่อยอาหาร 8 นักเรียนตอบค้าถาม โดยครูยังไม่ต้องเฉลยค้าตอบ แต่จะให้นักเรียน ขอ้ เสนอแนะเพมิ่ เตมิ ย้อนกลบั มาตรวจสอบคา้ ตอบอีกครังหลงั จากเรยี นจบหน่วยนีแลว้ 4. ครูให้นักเรยี นอ่าน ชอ่ื บท และจุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ประจาบท ใน ถ้าบริเวณหน้าโรงเรียนไม่มีร้าน หนังสือเรียนหน้า 1 จากนันครูใช้ค้าถามเพื่อตรวจสอบความเข้าใจ ขายอาหาร ครูสามารถปรับค้าถาม ดงั นี ในข้อ 6.2 ,6.3, 6.6, 6.7 ได้ โดยอาจ 4.1 บทนจี ะได้เรียนเรื่องอะไร (สารอาหารและระบบยอ่ ยอาหาร) เปล่ียนเป็นการเลือกซืออาหารจากที่ 4.2 จากจดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้เมอื่ เรยี นจบบทนีแลว้ นักเรียนสามารถ อื่น เช่น ร้านค้าในชุมชน ตลาดนัด รา้ นสะดวกซอื ท้าอะไรได้บ้าง (สามารถระบุและบอกประโยชน์ของสารอาหาร แต่ละประเภท บอกแนวทางการเลือกรับประทานอาหารให้ เหมาะสมกับเพศและวัย และสร้างแบบจ้าลองเพ่ือบรรยาย หน้าที่ของอวัยวะต่าง ๆ ในระบบย่อยอาหาร รวมทังบอกแนว ทางการดูแลรักษา อวั ยว ะใน ระบบ ย่อย อาห าร ให้ ท้าง า น เ ป็ น ปกต)ิ 5. นักเรยี นอ่านชื่อบทและแนวคิดสาคญั ในหนงั สอื เรียนหน้า 2 จากนัน ครูใช้ค้าถาม ดังนี จากการอ่านแนวคิดส้าคัญ นักเรียนคิดว่าจะได้ เรียนเก่ียวกับเร่ืองอะไรบ้าง (สารอาหาร ระบบย่อยอาหาร และการ เลอื กรับประทานอาหาร) 6. ครชู กั ชวนใหน้ ักเรยี นสังเกตรูป และอ่านเนือเร่ืองในหนังสือเรียนหน้า 2 โดยครูฝึกทักษะการอ่านตามวิธีการอ่านที่ เหมาะสมกับ ความสามารถของนกั เรียน ครูตรวจสอบความเขา้ ใจจากการอ่าน โดย ใชค้ า้ ถามดังนี 6.1 รูปและเนือหานีเก่ียวกับเรื่องอะไร (การเลือกซืออาหารที่ วางขายอยูห่ นา้ โรงเรียน) 6.2 นักเรียนเคยซอื อาหารทวี่ างขายอยหู่ น้าโรงเรยี นบ้างหรือไม่ และ เลือกซืออาหารอะไรบ้าง (นักเรียนตอบจากประสบการณ์ของ ตนเอง) 6.3 นักเรียนซืออาหารท่ีวางขายหน้าโรงเรียนในช่วงเวลาใดบ้าง (นกั เรียนตอบจากประสบการณข์ องตนเอง) 6.4 ในแต่ละวันนักเรียนรับประทานอาหารกี่มือ และแต่ละมือ รับประทานที่ไหนบ้าง (นักเรียนตอบจากประสบการณ์ของ ตนเอง เชน่ 3 มอื มือเชา้ และเย็นรับประทานทบ่ี ้าน มอื กลางวัน รับประทานท่โี รงเรียน) สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

9 คู่มือครูรายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยที่ 1 อาหารและการย่อยอาหาร 6.5 การรับประทานอาหาร 3 มือของนักเรียน เพียงพอกับความ ถ้านักเรียนไม่สามารถตอบ ต้องการของตนเองหรือไม่ (นักเรียนตอบจากประสบการณ์ของ ค้าถามหรืออภิปรายได้ตามแนว ตนเอง) ค้าตอบ ครูควรให้เวลานักเรียน คิดอย่างเหมาะสม รอคอยอย่าง 6.6 เพราะเหตุใด นักเรียนจึงซืออาหารท่ีวางขายอยู่หน้าโรงเรียน อดทน และรับฟังแนวความคิด (นักเรียนตอบจากประสบการณข์ องตนเอง) ของนกั เรยี น 6.7 นักเรียนมีหลักการในการเลือกซืออาหารท่ีวางขายอยู่หน้า การเตรียมตัวล่วงหนา้ สาหรับครู โรงเรียนหรือไม่ อย่างไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของ เพื่อจัดการเรียนรู้ในครงั้ ถัดไป ตนเอง) ในครังถัดไป นักเรียนจะได้เรียนเร่ือง 6.8 ในบทนีนักเรียนจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับเร่ืองอะไรบา้ ง (ความส้าคญั ท่ี 1 สารอาหาร โดยครูอาจเตรียมวีดทิ ัศน์ ของอาหาร การน้าอาหารมาใช้ประโยชน์ของร่างกาย การ เกี่ยวกับการประกอบอาหารท่ีนักเรียน รับประทานอาหารได้เพียงพอกับความต้องการของร่างกายใน คุ้นเคยและท้าได้ไม่ยาก 1 อย่าง เพื่อใช้ แตล่ ะวนั ) ในขันน้าเข้าสู่บทเรียน โดยสื่อที่ใช้ไม่ควร ยาวเกิน 3 นาที และควรมีภาพที่สามารถ 7. ครูชักชวนให้นักเรียนตอบค้าถามเก่ียวกับสารอาหารและระบบย่อย สังเกตส่วนประกอบและขันตอนการ อาหาร ในสารวจความรู้ก่อนเรยี น ประกอบอาหารท่ีชัดเจน 8. นักเรียนท้าสารวจความรู้ก่อนเรียน ในแบบบันทึกกิจกรรม หน้า 2 โดยนักเรียนอ่านค้าถามแต่ละข้อ ครูตรวจสอบความเข้าใจของ นักเรียน จนแน่ใจว่านักเรียนสามารถท้าได้ด้วยตนเอง จึงให้นักเรียน ตอบค้าถาม คา้ ตอบของแต่ละคนอาจแตกต่างกนั และคา้ ตอบอาจถูก หรือผิดกไ็ ด้ 9. ครูสังเกตการตอบค้าถามของนักเรียนเพ่ือตรวจสอบว่านักเรียนมี แนวคิดเก่ียวกับสารอาหารและระบบย่อยอาหารอย่างไรโดยอาจสุ่ม ให้นักเรียน 2-3 คน น้าเสนอค้าตอบของตนเอง ครูยังไม่ต้องเฉลย ค้าตอบ แต่จะให้นักเรียนย้อนกลับมาตรวจสอบอีกครังหลังจากเรียน จบบทนีแล้ว ทังนีครูควรบันทึกแนวคิดคลาดเคล่ือนหรือแนวคิดท่ี น่าสนใจของนักเรียน แล้วน้ามาใช้ในการออกแบบการจัดการเรียนรู้ เพื่อแก้ไขแนวคิดคลาดเคล่ือนให้ถูกต้อง และต่อยอดแนวคิดท่ี น่าสนใจของนกั เรยี นตอ่ ไป  สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มือครรู ายวิชาพน้ื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 10 แนวคาตอบในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม การสา้ รวจความร้กู ่อนเรยี น นกั เรียนอาจตอบค้าถามถูกหรือผดิ ก็ไดข้ นึ อยู่กับความรเู้ ดมิ ของนักเรียน แตเ่ มือ่ เรียนจบบทเรียนแล้ว ให้นักเรียนกลบั มาตรวจสอบค้าตอบอกี ครังและแก้ไขให้ถกู ต้อง ดังตัวอยา่ ง สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

11 คู่มอื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร คาร์โบไฮเดรต โปรตนี วิตามิน เกลอื แร่ ปาก ลาไส้เล็ก กระเพาะอาหาร ลาไส้เล็ก ลาไสเ้ ล็ก โปรตนี ไขมนั วิตามิน เกลือแร่ น้า กระเพาะอาหาร ลาไสเ้ ล็ก โปรตนี วติ ามนิ เกลอื แร่ น้า กระเพาะอาหาร ลาไสเ้ ลก็ ลาไส้เล็ก ลาไสใ้ หญ่ เกลือแร่ วติ ามนิ คารโ์ บไฮเดรต โปรตนี ปาก ลาไสเ้ ล็ก กระเพาะอาหาร ลาไส้ใหญ่ ลาไสเ้ ล็ก ลาไสเ้ ลก็ คาร์โบไฮเดรต เกลอื แร่ ปาก ลาไสใ้ หญ่ กระเพาะอาหาร ลาไส้เลก็ ลาไสเ้ ล็ก ลาไส้ใหญ่ วิตามิน เกลือแร่ น้า คารโ์ บไฮเดรต ปาก ไขมนั โปรตนี กระเพาะอาหาร ลาไส้เล็ก ลาไส้เลก็ ลาไสใ้ หญ่ น้า -  สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู ือครรู ายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยที่ 1 อาหารและการย่อยอาหาร 12 สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

13 คู่มอื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร  สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร 14 คาตอบขึน้ อยู่กับการเลอื กของนักเรยี น เชน่ ผัดไทย 1 จาน ข้าวสวย 2 จาน น้า 2 แกว้ ผัดผักบงุ้ 1 จาน สม้ 3 ผล ไขเ่ จยี ว 1 จาน นมถัว่ เหลือง 1 กล่อง น้า 2 แก้ว เลอื กรับประทานอาหารตามรายการน้เี พราะได้รบั ปรมิ าณพลังงานเท่ากบั 1,660 กิโลแคลอรี ซ่ึงใกล้เคียงกับความต้องการของร่างกาย และได้รับสารอาหารจาก อาหารครบทุกประเภท รวมทั้งได้สัดส่วนตามธงโภชนาการ ข้าว (9 ทัพพี) ผัก (7 ¾ ทัพพ)ี ผลไม้ (5 สว่ น) นม (1 แก้ว) และเนื้อสตั ว์ (9 ช้อนกนิ ข้าว) แตอ่ าจ ไดร้ บั ปรมิ าณนา้ ตาล เกลอื ไขมันและน้ามนั สูงกว่าความต้องการของร่างกายซ่ึง เกิดจากการปรุงรสในขัน้ ตอนการประกอบอาหาร สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

15 คมู่ ือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยที่ 1 อาหารและการย่อยอาหาร เร่ืองที่ 1 สารอาหาร ในเรื่องนีนักเรียนจะได้เรยี นรู้เกี่ยวกับประเภทของ สารอาหารท่ีมีอยู่ในอาหาร ประโยชน์ของสารอาหาร แต่ละประเภท และแนวทางการรับประทานอาหารใน 1 วัน ให้ได้สารอาหารครบทุกประเภท ได้ปริมาณ พลังงานเพียงพอกับความตอ้ งการของร่างกาย ได้สัดส่วน ตามธงโภชนาการ และปลอดภยั ตอ่ สุขภาพ จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1. รวบรวมข้อมูล ระบุประเภทและประโยชน์ของ สารอาหาร 2. วเิ คราะห์ และระบุสดั สว่ นของอาหาร และปรมิ าณ พลงั งานจากอาหารทเ่ี หมาะสมกบั เพศและวยั 3. สืบค้นข้อมูล วิเคราะห์ และอธิบายความปลอดภยั ของอาหารตอ่ สขุ ภาพ 4. บอกแนวทางในการเลือกรับประทานอาหารให้ เหมาะสมกับเพศและวยั เวลา 6 ชัว่ โมง ส่อื การเรียนรู้และแหล่งเรียนรู้ วสั ดุ อุปกรณ์สาหรับทากจิ กรรม 1. หนังสือเรยี น ป.6 เล่ม 1 หนา้ 6-19 2. แบบบันทึกกจิ กรรม ป.6 เล่ม 1หนา้ 7-18 ตารางชนดิ ของอาหาร ปรมิ าณพลังงานและ สดั สว่ นของอาหารตามธงโภชนาการ  สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร 16 แนวการจดั การเรียนรู้ (60 นาท)ี ข้ันตรวจสอบความรู้ (10 นาท)ี 1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเก่ียวกับสารอาหาร โดยครูให้นักเรียนชม ในการตรวจสอบความรู้เดิม วีดิทัศน์สัน ๆ ประมาณ 2-3 นาที เกี่ยวกับการประกอบอาหารที่ ครูเพียงรับฟังเหตุผลของนักเรียน นักเรียนคุ้นเคย เช่น ข้าวมันไก่ ในกรณีที่ไม่สามารถเปิดวีดิทัศน์ และยังไม่เฉลยค้าตอบใด ๆ แต่ ครอู าจใชภ้ าพแทนได้ จากนนั อภปิ รายโดยใชค้ า้ ถาม ดงั นี ชักชวนให้นักเรียนไปหาค้าตอบด้วย 1.1 วีดิทัศน์ท่ีนักเรียนชมแสดงการประกอบอาหารอะไร (ข้าวมัน ตนเองจากการอา่ นเนอื เรือ่ ง ไก)่ 1.2 ข้าวมันไก่มีส่วนประกอบอะไรบ้าง (นักเรียนตอบตามสิ่งท่ี ข้อเสนอแนะเพิม่ เติม สังเกตได้จากวีดิทัศน์ เช่น เนือไก่ และไขมันไก่ เกลือ หอมแดง กระเทียม ขิง รากผักชี ข้าว น้า น้าตาลมะพร้าว น้าส้มสายชู ครูสามารถดาวนโ์ หลดหรือเปิด เตา้ เจียว ซีอวิ๊ ด้า มะนาว และพริก) วีดทิ ัศน์วิธกี ารท้าข้าวมันไก่จากสื่อ 1.3 ข้าวมันไก่มีประโยชน์ต่อร่างกายของเราอย่างไร (นักเรียนตอบ ท่อี นุญาตใหใ้ ช้ได้ฟรี เช่น วดี ิทศั น์ ตามความเข้าใจของตนเอง เช่น ข้าวมันไก่มีส่วนประกอบ จากช่องสารคดเี ปดิ โลกกว้างใน หลากหลายซ่ึงมีสารอาหารครบตามท่ีร่างกายต้องการ ท้าให้ www.youtube.com เร่อื ง ร่างกายแข็งแรง) ขา้ วมันไกห่ มอ้ หุงข้าว 1.4 เม่ือรับประทานข้าวมันไก่ เราจะได้รับสารอาหารใดบ้าง และ (https://bit.ly/2wso34w) สารอาหารแต่ละประเภทมาจากอะไร (นักเรียนตอบตามความ เข้าใจของตนเอง เช่น ได้รับโปรตีนจากเนือไก่ คาร์โบไฮเดรต จากข้าว น้าตาลทราย ไขมันจากเนือไก่และไขมันไก่ ได้วิตามิน และเกลือแร่จากหอมแดง กระเทียม ขิง รากผักชี ข้าว มะนาว พรกิ แตงกวา และเกลือ) 1.5 ถ้าเรารับประทานข้าวมันไก่ทุกวัน โดยรับประทานอาหาร อย่างอืน่ น้อยมาก จะเกดิ อะไรขึนกบั ร่างกายของเรา เพราะเหตุ ใด (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของตนเอง เช่น ท้าให้อ้วน เพราะไดร้ บั คารโ์ บไฮเดรตจ้านวนมากจากข้าว เนอื ไก่และไขมัน ไก่ท้าให้ร่างกายได้รับไขมันสูง และอาจท้าให้ได้วิตามินและ เกลือแร่ไม่เพียงพอ เน่ืองจากมีสัดส่วนของผักและผลไม้น้อย หรอื อาจขาดวิตามนิ และเกลือแรบ่ างชนิด) สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

17 คู่มือครรู ายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 2. ครูเชื่อมโยงความรเู้ ดิมของนักเรียนสู่การเรยี นเร่อื งสารอาหาร โดยใช้ ค้าถามว่า นักเรียนรู้หรือไม่ว่าสารอาหารคืออะไร มีกี่ประเภท และ พฤติกรรมการรับประทานอาหารของเราจะส่งผลต่อร่างกายของเรา อยา่ งไร ขัน้ ฝึกทักษะจากการอ่าน (40 นาที) 3. นักเรยี นอ่านชื่อเร่ืองและค้าถามในคิดก่อนอ่าน ในหนงั สอื เรียนหน้า หากนักเรียนไม่สามารถตอบ 6 แล้วร่วมกันอภิปรายเพ่ือหาแนวค้าตอบและน้าเสนอ ครูบันทึก ค้าถามหรืออภิปรายได้ตามแนว ค้าตอบของนักเรียนบนกระดานเพ่ือใช้เปรียบเทียบค้าตอบหลังจาก ค้าตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด อ่านเนือเรื่อง อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน แ ล ะ รั บ ฟั ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง 4. นักเรียนอ่านคาสาคญั ทังภาษาไทยและภาษาอังกฤษ (หากนักเรยี น นักเรียน อ่านไม่ได้ ครูควรสอนอ่านให้ถูกต้อง) จากนันครูชักชวนให้นักเรียน อธิบายความหมายของคา้ สา้ คัญตามความเขา้ ใจของตนเอง 5. นักเรียนอ่านเนือเร่ืองในหนังสือเรียนหน้า 6-7 โดยครูฝึกทักษะการ อ่ า น ต า ม วิ ธี ก า ร อ่ า น ที่ เ ห ม า ะ ส ม กั บ ค ว า ม ส า ม า ร ถ ข อ ง นั ก เ รี ย น จากนันครูตรวจสอบความเข้าใจจากการอ่าน โดยใช้คา้ ถามดังนี 5.1 รปู ที่ 1 เป็นรปู อะไร (รูปรา่ งของรา่ งกายท่ีไมส่ มส่วน) 5.2 จากรูป เด็กมีร่างกายไม่สมส่วนอย่างไร (คนหน่ึงผอม และอีก คนหน่ึงอว้ น) 5.3 จากการอ่านเนือเร่ือง เด็กที่มีรูปร่างผอมน่าจะเป็นโรคอะไร (โรคขาดสารอาหาร) 5.4 เดก็ ที่มรี ูปร่างอว้ นนา่ จะเป็นโรคอะไร (โรคอว้ น) 5.5 โรคขาดสารอาหาร และโรคอ้วน เกิดจากสาเหตุอะไร (เกิดจาก การมีพฤตกิ รรมการรับประทานอาหารที่ไมเ่ หมาะสม เช่น เลือก รบั ประทานอาหารท่ีมสี ารอาหารไม่เพียงพอ หรอื มากเกินความ ต้องการของร่างกาย) 5.6 นักเรียนคิดว่ามีพฤติกรรมแบบใดอีกบ้างท่ีส่งผลให้เป็นโรคขาด สารอาหาร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ เช่น รับประทาน อาหารน้อยเกินไป อดอาหาร เลือกรับประทานอาหารที่ชอบ อยา่ งใดอยา่ งหนึ่ง ไม่รบั ประทานผักและผลไม้ ชอบรบั ประทาน ขนมขบเคียวหรือน้าอัดลม รับประทานอาหารโดยไม่ค้านึงถึง สารอาหารทรี่ ่างกายจะได้รับ)  สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มือครรู ายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร 18 5.7 นักเรียนคิดว่ามีพฤติกรรมแบบใดอีกบ้างท่ีส่งผลให้เป็นโรคอว้ น (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ เช่น ชอบรับประทานอาหารท่ีมี คาร์โบไฮเดรตและไขมันมาก ไม่รับประทานผักและผลไม้ ไม่ ออกกา้ ลังกาย) 5.8 การเป็นโรคทางโภชนาการส่งผลอย่างไรต่อร่างกาย (ท้าให้เป็น โรคจากการขาดสารอาหาร หรือหรือเป็นโรคอ้วน ซึ่งอาจเป็น อุปสรรคต่อการท้ากจิ กรรมตา่ ง ๆ ในชวี ติ ประจา้ วัน) 5.9 อุปสรรคในการท้ากิจกรรมที่เกิดขึนจากการเป็นโรคทาง โภชนาการมีอะไรบ้าง (นักเรียนตอบตามความเข้าใจ เช่น คนท่ี มีร่างกายอ้วนหรือผอมมากมักจะมีอาการเหนื่อยง่าย การ เคล่ือนไหวไม่คล่องตัว ท้าให้เล่นกีฬาบางชนิดหรือท้างาน บางอย่างไม่ได้ หรือร่างกายไม่แข็งแรง เป็นหวัดบ่อยท้าให้ท้า กิจกรรมบางอย่างไมไ่ ด)้ 5.10 ควรท้าอย่างไรเพ่ือป้องกันไม่ให้เป็นโรคทางโภชนาการ (ปรับ พฤติกรรมการบริโภคอาหาร โดยรับประทานอาหารให้ได้รับ สารอาหารครบทัง 6 ประเภท ในปริมาณทเี่ หมาะสม) 5.11 สารอาหารคืออะไร มีอะไรบ้าง (สารอาหารคือสารที่มีอยู่ใน อาหารซ่งึ มปี ระโยชน์ตอ่ รา่ งกาย แบง่ ไดเ้ ป็น 6 ประเภท ได้แก่ โปรตนี คาร์โบไฮเดรต ไขมัน วิตามนิ เกลือแร่ และนา้ ) 5.12 ถ้าเรารับประทานอาหาร 1 อย่าง เราจะได้สารอาหารครบทัง 6 ประเภทหรือไม่ อย่างไร (อาจได้รับสารอาหารครบทัง 6 ประเภท ถ้าในอาหารทเ่ี รารบั ประทานนนั มีสารอาหารครบทัง 6 ประเภท เช่น ไข่ไก่ หรืออาจได้รับสารอาหารไม่ครบทุก ประเภท ถา้ ในอาหารที่เรารับประทานนันมีสารอาหารไม่ครบ ทงั 6 ประเภท เช่น นา้ มันถัว่ เหลือง) 5.13 ถ้าเรารับประทานข้าวมันไก่ เราจะได้รับสารอาหารครบทุก ประเภทหรือไม่ อย่างไร (ได้รบั สารอาหารครบทุกประเภท คือ ได้รับโปรตีนจากเนือไก่ คาร์โบไฮเดรตจากข้าวและน้าตาล ทราย ไขมันและน้ามันจากเนือไก่และไขมันไก่ วิตามินและ เกลือแร่จากหอมแดง กระเทียม ขิง รากผักชี ข้าว มะนาว พริก แตงกวา และเกลือ) 5.14 ถ้าเรารับประทานข้าวมันไก่บ่อย ๆ หรือทุกวัน โดย รับประทานอาหารอย่างอ่ืนน้อยมาก จะส่งผลต่อร่างกายของ สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

19 คู่มอื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร เราอยา่ งไร (อาจจะท้าให้รา่ งกายได้รบั สารอาหารบางประเภท การเตรยี มตัวลว่ งหน้าสาหรบั ครู ไม่เพียงพอ หรือได้รับสารอาหารบางประเภทมากเกินไป ส่งผลให้เป็นโรคทางโภชนาการ ท้าให้ร่างกายไม่สมส่วนหรือ เพือ่ จดั การเรียนร้ใู นครงั้ ถัดไป อ้วน) ในครังถัดไป นักเรียนจะได้ท้ากิจกรรมท่ี ข้ันสรุปจากการอ่าน (10 นาท)ี 1.1 ในแต่ละวันเรารับประทานอาหาร เหมาะสมหรือไม่ อย่างไร ครูอาจจัดเตรียมสอ่ื 6. นักเรียนรว่ มกันสรุปเรอ่ื งที่อา่ นซงึ่ ควรสรุปไดว้ า่ สารอาหาร คอื สารที่ หรือเตรียมการจดั การเรยี นการสอน ดังนี มีอยู่ในอาหารและมีประโยชน์ต่อร่างกาย แบ่งได้เป็น 6 ประเภท 1. มอบหมายงานให้นักเรียนส้ารวจอาหารท่ี ได้แก่ โปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน วิตามิน เกลือแร่ และน้า อาหาร แต่ละอย่างมีประเภทและปริมาณของสารอาหารแตกต่างกัน อาหาร ตนเองรับประทานใน 1 วัน มาล่วงหน้า บางอย่างมีสารอาหารหลายประเภท อาหารบางอย่างมีสารอาหาร โดยนักเรียนอาจสอบถามช่ืออาหารและ เพียงประเภทเดียว ซ่ึงพฤติกรรมการรับประทานอาหารท่ีไม่ ส่วนประกอบของอาหารจากผู้ปกครอง เหมาะสมอาจท้าให้เป็นโรคทางโภชนาการได้ และบันทึกชื่ออาหารและส่วนประกอบ ของอาหารลงในตาราง 3 ในแบบบันทึก 7. นักเรยี นตอบค้าถามในรหู้ รือยงั ในแบบบนั ทกึ กิจกรรม หน้า 7 กจิ กรรมหนา้ 10-12 8. ครูและนกั เรียนรว่ มกันอภปิ รายเพื่อเปรียบเทียบค้าตอบของนักเรียน 2. เตรียมวีดิทัศน์เกี่ยวกับการแข่งขัน การ แสดง หรือข่าวเกี่ยวกับการรับประทาน ในรูห้ รอื ยงั กบั คา้ ตอบที่เคยตอบและบนั ทกึ ไว้ในคิดก่อนอา่ น อาหารในปริมาณมาก ในกรณีท่ีวีดิทัศน์มี 9. ครูให้นักเรียนอ่านค้าถามในย่อหน้าสุดท้ายของเรื่องที่อ่าน และ ความยาวมากให้ตัดเฉพาะช่วงเวลาที่เห็น การรับประทานอาหารปริมาณมาก หรือ รว่ มกันอภปิ รายเพ่ือตอบค้าถาม ดังนี เตรียมภาพคนก้าลังรับประทานอาหาร 9.1 สารอาหารแต่ละประเภทมีประโยชน์ต่อร่างกายอย่างไร จ้านวนมาก เพ่ือใช้ส้าหรับน้าเข้าสู่ กจิ กรรม (นักเรียนตอบตามความเขา้ ใจของตนเอง) 3. เตรียมคอมพิวเตอร์ส้าหรับเปิดข้อมูล 9.2 ในแตล่ ะวันร่างกายของเราต้องการอาหารแต่ละอย่างในสัดส่วน ตารางชนิดของอาหาร ปริมาณพลังงาน และสดั สว่ นของอาหารตาม ธงโภชนาการ เท่าใดจึงจะเหมาะสมกับเพศและวัย รวมทังปลอดภัยต่อ หรือพิมพ์เป็นเอกสาร สามารถดาวน์โหลด สุขภาพ (นักเรยี นตอบตามความเขา้ ใจของตนเอง) ข้อมูลโดยการสแกน QR code ในหนังสือ ครูยังไม่เฉลยค้าตอบแต่ชักชวนให้นักเรียนหาค้าตอบจากการท้า เรยี นหนา้ 8 เพ่ือให้นักเรยี นใชส้ บื ค้นขอ้ มูล กจิ กรรม ของอาหารทีต่ นเองรับประทาน 4. ดาวนโ์ หลดแอปพลิเคชันเกม EatD เพื่อให้ นกั เรียนใชใ้ นการเขียนรายการอาหารท่ีจะ รบั ประทาน  สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 20 แนวคาตอบในแบบบนั ทกึ กิจกรรม ปญั หาทางโภชนาการ เชน่ โรคขาดสารอาหาร โรคอว้ น ส่งผลต่อ สุขภาพของร่างกาย และเป็นอปุ สรรคตอ่ การทากิจกรรมบางอยา่ ง สารอาหาร มี 6 ประเภท ไดแ้ ก่ โปรตนี คารโ์ บไฮเดรต ไขมัน วิตามนิ เกลือแร่ และน้า นา้ มันถ่ัวเหลอื ง เป็นตัวอย่างอาหารที่มสี ารอาหารเพียงประเภทเดยี ว ไข่ไก่ เปน็ ตวั อยา่ งอาหารท่ีมีสารอาหารครบท้งั 6 ประเภท สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

21 คู่มือครรู ายวิชาพ้นื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร กิจกรรมท่ี 1 ในแตล่ ะวันเรารบั ประทานอาหารเหมาะสมหรือไม่ อยา่ งไร กิจกรรมนีนักเรียนจะได้รวบรวมข้อมูล เพื่อระบุ ประเภทและประโยชน์ของสารอาหารที่มีอยู่ในอาหาร ได้ ส้ารวจและวิเคราะห์การรับประทานอาหารของตนเองใน 1 วัน เพ่ือระบุสารอาหาร สัดส่วนของอาหาร ปริมาณ พลังงาน และความปลอดภัยของอาหารจากอาหารที่ตนเอง รับประทาน รวมทังได้บอกแนวทางการรับประทานอาหาร เพ่อื ให้เหมาะสมกับตนเอง เวลา 5 ช่วั โมง จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1. รวบรวมข้อมูล ระบุประเภทและประโยชน์ของ สารอาหาร 2. วิเคราะห์ และระบุสัดส่วนของอาหาร และ ปริมาณพลังงานจากอาหารท่ีเหมาะสมกับเพศ และวยั ทักษะแหง่ ศตวรรษท่ี 21 3. สืบค้นข้อมูล วิเคราะห์ และอธิบายความ C2 การคดิ อย่างมวี จิ ารณญาณ C4 การสอ่ื สาร ปลอดภัยของอาหารต่อสุขภาพ C5 ความรว่ มมือ C6 การใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศและการสือ่ สาร 4. บอกแนวทางในการเลือกรับประทานอาหารให้ สอื่ การเรียนรู้และแหล่งเรียนรู้ เหมาะสมกับเพศและวัย 1. หนังสอื เรยี น ป.6 เล่ม 1 หน้า 8-17 วัสดุ อุปกรณส์ าหรบั ทากจิ กรรม 2. แบบบนั ทกึ กิจกรรม ป.6 เลม่ 1 หน้า 8-18 3. แอปพลเิ คชนั เกม EatD สงิ่ ทีค่ รูต้องเตรียม/กลุ่ม ตารางชนิดของอาหาร ปรมิ าณพลงั งานและสัดสว่ นของ อาหารตามธงโภชนาการ 1 ชดุ ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ S6 การจดั กระทา้ และส่ือความหมายข้อมูล S8 การลงความเหน็ จากข้อมลู S13 การตีความหมายข้อมูลและลงข้อสรุป http://ipst.me/10914  สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หนว่ ยที่ 1 อาหารและการย่อยอาหาร 22 แนวการจัดการเรียนรู้ ในการตรวจสอบความรู้เดิม ครูเพียงรับฟังเหตุผลของนักเรียน 1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเกี่ยวกับการรับประทานอาหารให้เหมาะสมกับ และยังไม่เฉลยค้าตอบใด ๆ แต่ ตนเอง โดยครใู ห้นักเรียนชมวดี ิทัศนส์ นั ๆ เก่ยี วกับการแขง่ ขนั การแสดง ชักชวนให้นักเรียนไปหาคา้ ตอบด้วย หรือข่าวเกี่ยวกับการรับประทานอาหารปริมาณมาก (ในกรณีที่วีดิทัศน์มี ตนเองจากการท้ากจิ กรรม ความยาวมากอาจเลือกเปิดในช่วงที่เห็นการรับประทานอาหารปริมาณ มาก ซ่ึงใชเ้ วลาไมค่ วรเกิน 2 นาที หรือในกรณที ไี่ ม่สามารถเปิดวีดิทัศน์ได้ ขอ้ เสนอแนะเพ่ิมเตมิ อาจใช้ภาพคนก้าลังรับประทานอาหารปริมาณมากแทนได้) จากนันให้ นกั เรยี นรว่ มกันอภิปรายโดยใช้ค้าถาม ดงั นี ครสู ามารถดาวนโ์ หลดหรอื เปิด 1.1 นักเรียนคิดว่าการรับประทานอาหารปริมาณมากต่อมือ เป็น วดี ทิ ศั น์การแข่งขนั การแสดงหรอื พฤติกรรมที่ควรท้าตามหรือไม่ เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบตาม ข่าวเกย่ี วกับการรับประทานอาหาร ความเข้าใจของตนเอง เช่น ไม่ควรท้าตาม เพราะในแต่ละวันเรา ปรมิ าณมากจากส่ือที่อนุญาตให้ใช้ได้ ควรรับประทานอาหารในปริมาณที่พอเหมาะ ไม่ควรรับประทาน ฟรี เช่น วดี ทิ ัศน์ของช่องพีเ่ สือมาแลว้ อาหารมากจนเกนิ ไป) จาก www.youtube.com เรอ่ื ง 1.2 นักเรียนเคยรับประทานอาหารมือหน่ึง ในปริมาณมากเกินความ มาม่าเผด็ เกาหลี X4 กบั 10 น่องยักษ์ ต้องการของร่างกายหรือไม่ (นักเรียนตอบตามประสบการณ์ของ (https://bit.ly/32g9ahr) ตนเอง) 1.3 หลังจากรับประทานอาหารปริมาณมาก นักเรียนรู้สึกอย่างไร (นกั เรียนตอบตามประสบการณข์ องตนเอง เชน่ รู้สึกอดึ อดั แน่นท้อง ปวดท้อง อยากอาเจยี น) 1.4 การรับประทานอาหารปริมาณมากต่อวันติดต่อกันเป็นเวลานานจะ ส่งผลต่อร่างกายอย่างไร (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของตนเอง เช่น อาจท้าให้เป็นโรคบางอย่างได้ เช่น โรคอ้วน โรคไขมันในเลือด สงู ) 1.5 นักเรียนควรรับประทานอาหารอย่างไรจึงจะเหมาะสมกับตนเอง (นกั เรยี นตอบตามความเข้าใจของตนเอง) 2. ครูเช่ือมโยงความรู้เดิมของนักเรียนเข้าสู่กิจกรรมท่ี 1 โดยใช้ค้าถามดังนี นักเรียนรู้หรือไม่ว่าในแต่ละวัน นักเรียนรับประทานอาหารเหมาะสมกับ เพศและวัยของตนเองหรือไม่ และควรรับประทานอาหารอย่างไรจึงจะ เหมาะสมกบั ตนเอง 3. นักเรียนอ่านชื่อกิจกรรม และทาเป็นคิดเป็น จากนันร่วมกันอภิปราย เพื่อตรวจสอบความเข้าใจเกี่ยวกับจุดประสงค์ในการท้ากิจกรรม โดยใช้ ค้าถาม ดังนี สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

23 ค่มู ือครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร 3.1 กิจกรรมนีนักเรียนจะได้เรียนเร่ืองอะไร (การรับประทานอาหารใน ข้อเสนอแนะเพม่ิ เตมิ แต่ละวนั ใหเ้ หมาะสมกับเพศและวยั ของตนเอง) ก่ อ น เ ร่ิ ม ท้ า กิ จ ก ร ร ม นี ค รู ค ว ร 3.2 นักเรียนจะได้เรียนรู้เร่ืองนีด้วยวิธีใด (การรวบรวมข้อมูล และการ มอบหมายงานให้นักเรียนส้ารวจ วิเคราะห์) อาหารที่ตนเองรับประทานใน 1 วัน มาล่วงหน้า โดยอาจสอบถามชื่อ 3.3 เมื่อเรียนแล้วนักเรียนจะท้าอะไรได้ (สามารถระบุประเภทและ อาหารและส่วนประกอบของอาหาร ประโยชน์ของสารอาหาร ระบุสัดส่วนของอาหารและปริมาณ จากผู้ปกครอง และบันทึกชื่ออาหาร พลังงานท่ีเหมาะสมกับตนเอง อธิบายความปลอดภัยของอาหารตอ่ และส่วนประกอบของอาหารลงใน สุขภาพ และบอกแนวทางเลือกการรับประทานอาหารให้เหมาะสม ตาราง 3 ในแบบบันทึกกิจกรรมหนา้ กบั ตนเองได)้ 10-12 4. นักเรียนบันทึกจุดประสงค์ ข้อ 1 และ 2 ลงในแบบบันทึกกิจกรรม หน้า ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 8 และข้อ 3 และ 4 ลงในแบบบันทึกกิจกรรม หน้า 14 และอ่าน สิ่งที่ และทักษะแห่งศตวรรษที่ 21 ตอ้ งใช้ในการทา้ กิจกรรม ทนี่ กั เรยี นจะได้ฝกึ จากการทากิจกรรม 5. นกั เรียนอา่ นทาอย่างไร ตอนที่ 1 ทลี ะข้อ โดยครูใช้วิธีฝกึ ทักษะการอ่าน ตอนที่ 1 ท่ีเหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนันครูตรวจสอบความ S8 ลงความเห็นเกีย่ วกับประโยชน์ เข้าใจเกี่ยวกับวิธีการท้ากิจกรรม จนนักเรียนเข้าใจลา้ ดับการท้ากิจกรรม โดยใชค้ า้ ถามดังนี ของสารอาหาร และการ 5.1 นักเรียนต้องอ่านใบความรู้เร่ืองอะไร (สารอาหาร พลังงาน และ รับประทานอาหารใน 1 วั น สดั ส่วนของอาหาร) เ พื่ อ ใ ห้ ไ ด้ ป ริ ม า ณ พ ลั ง ง า น 5.2 หลังจากอ่านใบความรู้ นักเรียนต้องท้าอะไร (อภิปรายและบอก เหมาะสมกับตนเอง และได้ ประโยชน์ของสารอาหาร ระบุปริมาณพลังงานที่ตนเองต้องการใน สดั สว่ นตามธงโภชนาการ 1 วัน และระบหุ น่วยที่ใช้วัดปรมิ าณอาหารตามธงโภชนาการ) C6 สืบค้นข้อมูลประเภ ทของ 5.3 นักเรียนได้น้าผลการส้ารวจอาหาร และสืบค้นข้อมูลส่วนประกอบ สารอาหารในส่วนประกอบ ของอาหารมาก่อนหรือไม่ (นักเรียนควรส้ารวจอาหาร และสืบค้น ของอาหาร ปริมาณพลงั งานใน ข้อมูลส่วนประกอบของอาหารและบันทึกข้อมูลมาก่อนถึงเวลาท้า อาหาร กิจกรรมตามที่ครูมอบหมายงานให้ท้าก่อนถึงช่ัวโมงเรียน ในกรณีท่ี นักเรียนไม่ได้ส้ารวจอาหารมาก่อน ครูควรให้เวลานักเรียนส้ารวจ อาหารและบนั ทกึ ขอ้ มูล) 5.4 นักเรยี นระบุปรมิ าณของสว่ นประกอบต่าง ๆ ในอาหารโดยใช้หน่วย จากท่ีใด (ใช้หนว่ ยจากธงโภชนาการ)  สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร 24 5.5 นักเรียนสามารถสืบค้นข้อมูล ระบุประเภทของสารอาหารที่อยู่ใน ถ้านักเรียนไม่สามารถตอบ ส่วนประกอบของอาหาร และปริมาณพลังงานในอาหารได้จาก ค้าถามหรืออภิปรายได้ตามแนว แหล่งข้อมูลใดบ้าง (หนังสือ เอกสาร เว็บไซตท์ น่ี ่าเช่ือถือ) ค้าตอบ ครูควรให้เวลานักเรียน คิดอย่างเหมาะสม รอคอยอย่าง 5.6 หลงั จากได้ขอ้ มูลปริมาณพลงั งานในอาหารทตี่ นเองรบั ประทานแล้ว อดทน และรับฟังแนวความคิด นักเรียนต้องท้าอะไรต่อไป (ค้านวณและเปรียบเทียบปริมาณ ของนกั เรียน พลังงานจากอาหารท่ีตนเองได้รับกับปริมาณพลังงานที่ร่างกาย ตอ้ งการใน 1 วนั ) 5.7 เมื่อได้ข้อมูลสารอาหาร ปริมาณพลังงาน และสัดส่วนของอาหารท่ี รบั ประทานแลว้ นักเรยี นต้องใช้ข้อมูลนนั ทา้ อะไรต่อไป (วเิ คราะห์ว่า ใน 1 วัน ตนเองได้รับสารอาหารครบทุกประเภทหรือไม่ ได้รับ ปริมาณพลงั งานเพยี งพอหรือไม่ และรบั ประทานอาหารในสัดส่วนท่ี เหมาะสมหรือไม)่ 5.8 นักเรียนต้องน้าเสนอเร่ืองอะไร (ผลการวิเคราะห์การรับประทาน อาหารของตนเอง) 6. เม่ือนักเรียนเข้าใจวิธีการท้ากิจกรรมในทาอย่างไร ตอนที่ 1 แล้ว ให้ นักเรียนเร่ิมปฏิบัติตามขันตอน การท้ากิจกรรม โดยครูเตรียม คอมพิวเตอร์เพื่อใช้ส้าหรับเปิดเอกสาร ตารางปริมาณพลังงานและ สัดส่วนของอาหารตามธงโภชนาการ หรือพิมพ์เป็นเอกสาร ซ่ึงสามารถ ดาวน์โหลดเอกสารโดยการสแกน QR code ในหนังสือเรียนหน้า 8 เพื่อให้นักเรียนใช้สืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับอาหารที่ตนเองรับประทาน หรือ ใหน้ กั เรียนค้นหาข้อมูลจากแอปพลิเคชันเกม EatD 7. หลงั จากท้ากิจกรรมแล้ว นกั เรยี นร่วมกันอภปิ รายผลการทา้ กจิ กรรม โดย ใช้แนวคา้ ถามดงั นี 7.1 เพราะเหตุใดเราจึงต้องรับประทานอาหาร (เราต้องรับประทาน อาหารเพื่อให้ร่างกายได้รับพลังงาน และสามารถท้างานได้ ตามปกต)ิ 7.2 สารอาหารแต่ละประเภทมีประโยชน์เหมือนหรือแตกต่างกัน อย่างไร (สารอาหารแต่ละประเภทมีประโยชน์แตกต่างกัน โดย สารอาหารบางประเภทให้พลังงานแก่ร่างกาย บางประเภทไม่ให้ พลงั งานแต่ช่วยใหร้ ่างกายทา้ งานเป็นปกต)ิ สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

25 คู่มอื ครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 1 อาหารและการย่อยอาหาร 7.3 ถ้าเราต้องการเพิ่มพลังงานให้แกร่ า่ งกาย เราควรรบั ประทานอาหาร ถ้านักเรียนไม่สามารถตอบ ที่มีสารอาหารประเภทใด และส่วนใหญ่พบอยู่ในอาหารจ้าพวกใด ค้าถามหรืออภิปรายได้ตามแนว (ถ้าต้องการเพ่ิมพลังงานให้แก่ร่างกาย เราควรรับประทานอาหารที่ ค้าตอบ ครูควรให้เวลานักเรียน มีคาร์โบไฮเดรตหรือโปรตีนสูง เช่น ข้าว แป้ง เผือก มัน น้าตาล คิดอย่างเหมาะสม รอคอยอย่าง หรือไขมนั จากพืชและสัตว์ เนอื สัตว์ นม ไข่ ถ่ัวเมลด็ แหง้ และงา) อดทน และรับฟังแนวความคิด ของนกั เรยี น 7.4 ถ้าต้องการให้ระบบต่าง ๆ ของร่างกายท้างานเป็นปกติ เราต้อง รับประทานอาหารท่ีให้สารอาหารประเภทใด ซ่ึงส่วนใหญ่พบอยู่ใน อาหารจ้าพวกใด (ควรรับประทานอาหารที่มีวิตามิน เกลือแร่ จาก ผกั และผลไม้ และน้าจากอาหารและจากการดมื่ นา้ เปล่า) 7.5 สารอาหารประเภทใดที่ช่วยสร้างความอบอุ่นให้แก่ร่างกาย และได้ จากอาหารชนิดใดบ้าง (สารอาหารที่ช่วยสร้างความอบอุ่นให้แก่ ร่างกาย ไดแ้ ก่ ไขมนั ซึง่ ได้จากทงั พืชและสตั ว)์ 7.6 ถา้ เราขบั ถา่ ยอจุ จาระไมส่ มา้่ เสมอ หรอื มีอาการท้องผูก แสดงว่าเรา รบั ประทานอาหารจ้าพวกใดน้อย เพราะเหตุใด (รบั ประทานผักและ ผลไม้นอ้ ย เพราะในผกั และผลไม้มีเสน้ ใยอาหารทช่ี ่วยในการขับถ่าย เมอื่ รบั ประทานผกั และผลไม้น้อยจึงทา้ ให้ท้องผกู ได้) 7.7 เพราะเหตุใดจึงต้องดื่มน้าให้เพียงพอ (เพราะน้าเป็นส่วนประกอบ ของเนือเย่ือในร่างกาย และช่วยในการท้างานของระบบต่าง ๆ ของ ร่างกาย ช่วยควบคุมอุณหภูมิของร่างกาย รวมทังช่วยให้ผิวมี สุขภาพด)ี 7.8 การแบ่งอาหารออกเป็น 5 หมู่ มีประโยชน์อย่างไร (ท้าให้สามารถ เลือกรับประทานอาหารให้ได้สารอาหารครบถ้วน และได้รับ ประโยชนจ์ ากสารอาหารตามความต้องการ) 7.9 ถา้ เรารับประทานอาหาร 1 อย่าง จะได้รบั สารอาหารเพียง 1 ประเภทใช่หรือไม่ อยา่ งไร (อาจจะใช่ เชน่ ถ้ารบั ประทานนา้ มันถั่ว เหลืองจะได้ไขมันอย่างเดียว แต่ถ้าเรารับประทานอาหารอย่างอ่ืน เช่น ส้ม จะได้ทงั วิตามนิ เกลอื แร่ นา้ และคารโ์ บไฮเดรต) 7.10 การเลือกรับประทานอาหารใน 1 วัน ต้องพิจารณาส่ิงใดบ้าง เพื่อให้เหมาะสมกับตนเอง (ต้องพิจารณาว่าได้รับสารอาหาร  สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 26 ครบถ้วนหรือไม่ ได้รับปริมาณพลังงานเพียงพอหรือไม่ และได้ ข้อเสนอแนะเพม่ิ เตมิ สัดสว่ นตามธงโภชนาการหรอื ไม)่ 7.11 นักเรียนคิดว่าใน 1 วัน เด็กชาย A (เด็กชาย A แทนช่ือนักเรียน หลังจากทา้ กิจกรรมตอนที่ 1 แลว้ ชายในห้องท่ีเป็นนักกีฬา หรือเล่นกีฬาบ่อย) กับเด็กหญิง B ครูควรมอบหมายงานล่วงหน้าก่อน (เด็กหญิง B แทนชื่อนักเรียนหญิงในห้องท่ีไม่ได้ออกก้าลังกาย) ถึงชั่วโมงเรียนกิจกรรม ตอนท่ี 2โดย จ้าเป็นต้องได้รับปริมาณพลังงานจากอาหารเท่ากันหรือไม่ เพราะ ให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับ เหตุใด (นักเรียนทังสองคน ไม่จ้าเป็นต้องได้รับปริมาณพลังงาน สาเหตุท่ีท้าให้อาหารไม่ปลอดภัยต่อ จากอาหารเท่ากัน ปริมาณพลังงานที่แต่ละคนต้องการจะขึนอยู่ สุขภาพ และผลกระทบจากการ กับเพศและวัย รวมทังกิจกรรมท่ีท้า เด็กชาย A จ้าเป็นต้อง รับประทานอาหารท่ีไม่ปลอดภัยต่อ รับประทานอาหารให้ได้ปริมาณพลังงานมากกว่าเด็กหญิง B สุขภาพ ซึ่งแหล่งข้อมูลท่ีครูสามารถ เพราะถ้าเด็ก 2 คนนอี ายเุ ทา่ กัน เพศชายจา้ เปน็ ตอ้ งได้รบั พลังงาน แนะน้าให้นักเรียนไปสืบค้น เช่น มากกว่า รวมทังเด็กชาย A ท้ากิจกรรมท่ีต้องใช้พลังงานมาก จึง เอกสารเผยแพรห่ รอื เว็บไซต์ ของ จา้ เปน็ ตอ้ งได้รบั พลังงานมากกวา่ ) ห น่ ว ย ง า น สั ง กั ด ก ร ะ ท ร ว ง 7.12 ผลการเปรียบเทียบปริมาณพลังงานจากอาหารท่ีตนเองต้องการ สาธารณสุข หรือสามารถใช้ค้าค้น กับปริมาณพลังงานท่ีได้รับจริงต่อวันของเด็กชาย A เป็นอย่างไร ต่าง ๆ เพ่ือค้นหาข้อมูลในเว็บไซต์ เพราะเหตุใด (ค้าตอบขึนอยู่กับผลการเปรียบเทียบของเด็กชาย ส้าหรับค้นหาข้อมูลเช่น สาเหตุที่ท้า A) ให้อาหารไม่ปลอดภัย การปนเปื้อน 7.13 มีใครบ้างท่ีได้รับปริมาณพลังงานจากอาหารน้อยกว่าปริมาณที่ ในอาหาร โรคจากอาหารไมส่ ะอาด ตนเองต้องการต่อวัน (ค้าตอบขึนอยู่กับผลการเปรียบเทียบของ นักเรยี น) 7.14 เพราะเหตุใดบางคนจึงได้รับปริมาณพลังงานจากอาหารน้อยกว่า ปริมาณที่ร่างกายตนเองต้องการ (ค้าตอบอาจมีหลากหลาย เช่น รับประทานอาหารไม่ครบ 3 มือ หรือแต่ละมือรับประทานอาหาร น้อยเกนิ ไป หรอื รบั ประทานอาหารทใี่ ห้ปริมาณพลงั งานน้อย) 7.15 นักเรียนคนใดได้รับปริมาณพลังงานจากอาหารมากกว่าปริมาณที่ ตนเองต้องการต่อวัน (ค้าตอบขึนอยู่กับผลการเปรียบเทียบของ นกั เรียน) 7.16 เพราะเหตุใดบางคนจึงได้รับปริมาณพลังงานจากอาหารมากกว่า ปริมาณที่ตนเองต้องการ (ค้าตอบขนึ อยูก่ ับการรับประทานอาหาร ของนักเรียน เช่น รับประทานอาหาร มากกว่า 3 มือ หรือ สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

27 ค่มู อื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร รับประทานขนม น้าหวาน มากเกินไป หรือแต่ละมือรับประทาน ถ้ า ค รู พ บ ว่ า นั ก เ รี ย น ยั ง มี อาหารในปริมาณมาก หรือรับประทานอาหารที่ให้ปริมาณ แนวคิดคลาดเคลื่อนเก่ียวกับ พลังงานสูง) ส า ร อ า ห า ร แ ล ะ สั ด ส่ ว น ข อ ง 7.17 การรับประทานอาหารของใครได้สัดส่วนตามธงโภชนาการบ้าง อาหารท่ีเหมาะสมกับตนเอง ให้ (ค้าตอบขึนอย่กู ับผลการรบั ประทานอาหารของนักเรยี น) ร่วมกันอภิปรายจนนักเรียนมี 7.18 การรับประทานอาหารของใครไม่ได้สัดส่วนตามธงโภชนาการบ้าง แนวคิดทีถ่ กู ตอ้ ง เพราะเหตุใด (ค้าตอบขึนอยู่กับผลการรับประทานอาหารของ นักเรียน เช่น รับประทานอาหารบางอย่างมากกว่าหรือน้อยกว่า ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ สัดสว่ นทีเ่ หมาะสม) และทกั ษะแห่งศตวรรษท่ี 21 7.19 เ พ ร า ะ เ ห ตุ ใ ด เ ร า จึ ง ต้ อ ง รั บ ป ร ะ ท า น อ า ห า ร ใ ห้ ไ ด้ สั ด ส่ ว น ต า ม ธงโภชนาการ (เพราะอาหารแต่ละอย่างให้ปริมาณพลังงานและ ทน่ี ักเรียนจะได้ฝึกจากการทากิจกรรม สารอาหารที่แตกต่างกัน การรับประทานอาหารให้ได้สัดส่วนตาม ธงโภชนาการท้าให้เราได้รับสารอาหารและปริมาณพลังงานจาก ตอนท่ี 2 อาหารที่เหมาะสมกับร่างกายของเรา และเป็นการรับประทาน S6 จัดกระท้าและสื่อความหมายข้อมูล อาหารท่ีหลากหลาย เนื่องจากสารอาหารบางประเภทจะอยู่ใน อาหารทแ่ี ตกตา่ งกัน เชน่ วิตามิน เกลือแร่บางชนดิ ) เ ก่ี ย ว กั บ ร า ย ก า ร อ า ห า ร ที่ จ ะ 7.20 นักเรียนคนใด ดื่มน้าในปริมาณที่เพียงพอ กับความต้องการของ รบั ประทานใน 1 วนั รา่ งกายบ้าง (คา้ ตอบขึนอยู่กบั ผลการดมื่ น้าของนักเรียน) S8 ลงความเห็นจากข้อมูลเกี่ยวกับการ 7.21 นักเรียนคนใดด่ืมน้าไม่เพียงพอกับความต้องการของร่างกายบ้าง รับประทานอาหารให้เหมาะสมกับ และควรปรับการด่ืมน้าอย่างไร (ค้าตอบขึนอยู่กับผลการดื่มน้าของ ตนเอง นักเรียน เช่น ควรปรับการด่ืมน้าโดยต้องดื่มน้าเพ่ิม อาจต้องเตือน C2 เลือกอาหารที่จะรับประทานให้ ตัวเองให้ดื่มน้า ฝึกด่ืมน้าบ่อย ๆ ครังละไม่มากแทนการดื่มน้าใน เหมาะสมกบั ตนเอง ปรมิ าณมากในครงั เดียว) C4 อภปิ รายเก่ียวกบั ความปลอดภยั 8. ครเู ชอ่ื มโยงความรู้ที่ไดจ้ ากกจิ กรรม ตอนท่ี 1 เขา้ สูก่ ิจกรรมตอนที่ 2 โดย ของอาหาร ใช้ค้าถามว่านอกจากต้องรับประทานอาหารให้ได้สารอาหารครบถ้วน C5 ร่วมมอื กนั สบื คน้ ข้อมูลความ ได้ปริมาณพลังงานท่ีพอเหมาะ และได้สัดส่วนตามธงโภชนาการแล้ว ปลอดภัยของอาหารและการ การรับประทานอาหารต้องค้านึงถึงเร่ืองอะไรอีกบ้าง และเรามี อภปิ ราย แนวทางการรับประทานอาหารอยา่ งไรเพ่ือใหเ้ หมาะสมกับตนเอง C6 สืบคน้ ข้อมูลความปลอดภยั ของ 9. นักเรยี นอ่านทาอยา่ งไร ตอนที่ 2 ทีละข้อ โดยครูใชว้ ิธีฝึกทักษะการอ่าน อาหาร การเลม่ เกม EatD ที่เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนันครูตรวจสอบความ  สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คมู่ อื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 1 อาหารและการย่อยอาหาร 28 เข้าใจเกี่ยวกับวิธีการท้ากิจกรรม จนนักเรียนเข้าใจล้าดับการท้ากิจกรรม ข้อเสนอแนะเพิ่มเติม โดยใช้ค้าถามดังนี 9.1 นักเรียนต้องสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับอะไร (ข้อมูลเกี่ยวกับสาเหตุท่ีท้า ก า ร เ ขี ย น ร า ย ก า ร อ า ห า ร ที่ ต น เ อ ง จ ะ รับประทานใน 1 วัน ครูสามารถให้นักเรียนเล่น ให้อาหารไม่ปลอดภัยต่อสุขภาพ และผลกระทบจากการ เกมในแอปพลิเคชันเกม EatD เพ่ือให้บรรลุ รับประทานอาหารที่ไมป่ ลอดภยั ตอ่ สขุ ภาพ) จุดประสงค์ข้อนีได้ โดยดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน 9.2 อาหารที่ไม่ปลอดภัยต่อสุขภาพเกิดจากขันตอนใดบ้าง (อาหารที่ไม่ จาก App Store หรือ Play Store พิมพ์ค้าว่า ปลอดภัยเกิดได้ทังจากขันตอนการเลียงสัตว์ การเพาะปลูก การ EatD ในการเข้าใช้แอปพลิเคชันสามารถเข้าใช้ได้ เก็บเก่ียว การคัดเลือกวัตถุดิบ การขนส่งวัตถุดิบ การประกอบ กับบัญชี facebook หรือสมัครใหม่ หรือเข้าใช้ใน อาหาร การขนส่งอาหาร การเกบ็ รกั ษาอาหาร) ระบบ Guest 9.3 นักเรียนสามารถสืบค้นข้อมูลจากแหล่งใดได้บ้าง (หนังสือ เอกสาร เว็บไซตท์ น่ี ่าเชอ่ื ถือ) EatD เป็นแอปพลิเคชันเกม ที่สามารถกรอก 9.4 เม่ือได้ข้อมูลแล้วนักเรียนต้องท้าอะไรต่อ (อภิปรายแนวทางการ ข้อมูลส่วนตัว และเลือกตัวละครแทนตัวเองได้ เลือกรบั ประทานอาหารที่ปลอดภัยต่อสุขภาพ) ในเกมนีนักเรียนสามารถวางแผนการรับประทาน 9.5 นกั เรยี นตอ้ งท้าอะไรกับข้อมูลอาหารทีต่ นเองรับประทานจากตอนที่ อาหารใน 1 วนั เพ่ือให้รา่ กายไดส้ ารอาหารครบทุก 1 (วิเคราะห์ว่าอาหารท่ีตนเองรับประทานปลอดภัยต่อสุขภาพ ประเภท ได้สัดส่วนตามธงโภชนาการ ได้ปริมาณ หรอื ไม)่ พลังงานเหมาะสมกับตนเอง ซ่ึงสามารถศึกษา 9.6 หลังจากนันนักเรียนต้องท้าอะไร (เขียนรายการอาหารที่ตนเองจะ ข้อมูลของอาหารแต่ละอย่างก่อนเลือกใส่ใน รับประทานใน 1 วนั ) รายการอาหารได้ รวมทังได้เล่นเกมตอบค้าถาม 9.7 รายการอาหารท่ีจะรับประทานในแต่ละวัน ต้องค้านึงถึงเรื่อง เก่ียวกับประเภทของสารอาหารที่อยู่ในอาหารแต่ อะไรบ้าง (ต้องค้านึงถึง 4 เรื่อง ได้แก่ ให้ได้สารอาหารครบ ละอย่าง ทุกประเภท ได้สัดส่วนตามธงโภชนาการ ได้ปริมาณพลังงาน เหมาะสมกบั ตนเอง และปลอดภยั ต่อสุขภาพ) ครูสามารถให้นักเรียนลองเล่นเกมโดยเลือก 9.8 นักเรียนสามารถเขียนรายการอาหารท่ีตนเองจะรับประทานใน อาหารท่ีจะรับประทาน 1 วัน และอภิปรายว่า 1 วัน ได้โดยวิธีใดบ้าง (นักเรียนสามารถท้าได้หลายรูปแบบ เช่น เหมาะสมหรือไม่ จากนันให้นักเรียนลองวาง เขียนลงกระดาษ โปรแกรม Microsoft Word โปรแกรมกราฟิก แผนการรับประทานอาหารอีก 1-2 วัน จากเกม หรอื ใชข้ อ้ มลู จากแอปพลเิ คชันเกม EatD) หรือจนกว่านักเรียนจะเลือกรายการอาหารได้ 10. เมื่อนักเรียนเข้าใจวิธีการท้ากิจกรรมในทาอย่างไร ตอนท่ี 2 แล้ว ให้ เหมาะสมกับตนเอง แลว้ จงึ น้าอภปิ รายอีกครงั นักเรียนเรมิ่ ปฏิบตั ติ ามขันตอนการทา้ กิจกรรม 11. หลังจากท้ากิจกรรมแล้ว นักเรียนร่วมกันอภิปรายผลการท้ากิจกรรม http://ipst.me/10914 ตามแนวค้าถามดงั นี สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

29 คมู่ ือครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 11.1สาเหตุท่ีท้าให้อาหารไม่ปลอดภัยต่อสุขภาพมีอะไรบ้าง (การท่ี ถ้านักเรียนไม่สามารถตอบ อาหารไมป่ ลอดภยั ตอ่ สขุ ภาพเกดิ จากหลายสาเหตุ เช่น ค้าถามหรืออภิปรายได้ตามแนว - เกิดจากกระบวนการผลิต มีการใช้สารเคมีในการเพาะปลูกพืชท้า ค้าตอบ ครูควรให้เวลานักเรียน ให้สารเคมนี ันตกค้างอยู่ในผลผลติ มียาปฏิชวี นะตกค้างในเนือสัตว์ คิดอย่างเหมาะสม รอคอยอย่าง การผสมสารบางอย่างในอาหาร เชน่ บอแรกซ์ อดทน และรับฟังแนวความคิด - การเก็บเก่ียวผลผลติ การคัดเลือกวัตถุดิบ อาจท้าให้มีส่ิงปนเปือ้ น ของนกั เรียน อยู่ในผลผลิต เช่น แมลง รา แบคทีเรีย ไวรัส พยาธิ เศษดิน หิน กรวด โลหะ แกว้ มูลสัตว์ - การขนส่งวัตถุดิบ ท้าให้มีส่ิงปนเป้ือน หรือใช้ระยะเวลานานทา้ ให้ อาหารไมไ่ ดม้ าตรฐาน ไมส่ ด เกา่ หรือเน่าเสีย มรี า - การประกอบอาหาร ไม่ล้างวัตถุดิบหรือล้างไม่สะอาดก่อนน้ามา ประกอบอาหาร เกิดการปนเปื้อน มีการใช้สารปรุงแต่ง อาหาร ไม่สด หมดอายุ เน่าเสีย ติดโรค ภาชนะไม่สะอาด ผู้ประกอบ อาหารไม่มรี ะบบรักษาความสะอาด - การขนส่งอาหาร เช่น ไม่ปดิ ฝาภาชนะทบ่ี รรจุอาหาร - การเก็บรักษาอาหาร เช่น เก็บอาหารปะปนกับสารอ่ืน ๆ เก็บใน ภาชนะท่ีไม่ได้มาตรฐาน เก็บในที่ที่มีอุณหภูมิและความชืน ไม่เหมาะสม เก็บไวน้ าน) 11.2 ผลกระทบต่อสุขภาพจากการรับประทานอาหารท่ีไม่ปลอดภัยมี อะไรบ้าง (ท้าให้เป็นโรคหรือมีอาการต่าง ๆ เช่น อุจจาระร่วง อาหารเป็นพิษ อหิวาตกโรค มะเร็งที่เกิดจากราในอาหาร โรคไวรัส ตับอักเสบเอ โรคไขส้ มองอกั เสบ โรคบิด) 11.3อาหารที่นักเรียนรับประทานปลอดภัยต่อสุขภาพหรือไม่ อย่างไร (นักเรยี นตอบตามผลการวิเคราะห์ของตนเอง เชน่ ปลอดภยั เพราะ รับประทานอาหารโดยเลือกวัตถุดิบท่ีสะอาด สดใหม่ และประกอบ อาหารเองในครอบครัว หรือไม่ปลอดภัย เช่น พบเศษกรวดในข้าว อาหารที่ซือไม่มีฝาปิดภาชนะที่บรรจุอาหาร มีแมลงเกาะหรือตอม อาหาร) 11.4 รายการอาหารท่ีนักเรยี นเขียน เหมาะสมกับตนเองหรือไม่ อย่างไร (ค้าตอบขึนอยู่กับผลการเขียนรายการอาหารของนักเรียน ซึ่ง  สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครรู ายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 30 รายการอาหารท่ีเหมาะสมต้องพิจารณา 4 ประเด็น ได้แก่ ได้รับ ถ้ า ค รู พ บ ว่ า นั ก เ รี ย น ยั ง มี สารอาหารครบทุกประเภท ได้สัดส่วนตามธงโภชนาการ และได้ แนวคิดคลาดเคลื่อนเก่ียวกับ ปรมิ าณพลังงานเหมาะสมกบั ตนเอง และปลอดภยั ตอ่ สขุ ภาพ) การรับประทาน อ าห า ร ใ ห้ 11.5 นักเรียนที่เขียนรายการอาหารไม่เหมาะสม ได้ปรับรายการอาหาร ปลอดภัยต่อสุขภาพ ให้ร่วมกัน อย่างไรเพ่ือให้มีความเหมาะสม (ค้าตอบขึนอยู่กับผลการเขียน อภิปรายจนนักเรียนมีแนวคิดที่ รายการอาหารของนักเรียน เช่น รายการอาหารไม่ได้สัดส่วนตาม ถกู ตอ้ ง ธงโภชนาการ โดยมเี นือสัตว์มากเกนิ ไป จงึ ต้องลดปรมิ าณอาหารท่ีมี เนือสตั ว์ลง) 11.6 ถ้านักเรียนรับประทานอาหารไม่เหมาะสมกับความต้องการของ ร่างกายจะส่งผลต่อร่างกายอย่างไร (ในกรณีท่ีได้รับสารอาหารไม่ ครบทกุ ประเภท เชน่ ไม่ได้รับวติ ามนิ และเกลือแร่ อาจท้าใหร้ า่ งกาย อ่อนแอ เป็นโรคต่าง ๆ ได้ง่าย ถ้ารับประทานอาหารไม่ได้สัดส่วน ตามธงโภชนาการ มีผลท้าให้ได้สารอาหารบางประเภทมากเกินไป หรือได้รับสารอาหารบางประเภทน้อยเกินไป ถ้าได้รับปริมาณ พลังงานมากเกินความต้องการจะท้าให้อ้วน ท้วม หรือถ้าได้รับ ปริมาณพลังงานนอ้ ยเกนิ ไปจะท้าให้ผอม ร่างกายอ่อนแอ) 12. ครูเปิดโอกาสให้นักเรียนซักถามในส่ิงท่ีอยากรู้เพ่ิมเติมเก่ียวกับการ รับประทานอาหารให้เหมาะสมกับตนเอง จากนันร่วมกันอภิปรายและ ลงข้อสรุปว่าในแต่ละวันร่างกายควรได้รับสารอาหารทัง 6 ประเภท เพราะสารอาหารแต่ละประเภทมีประโยชนต์ อ่ รา่ งกายแตกตา่ งกัน และ การรับประทานอาหารต้องรบั ประทานให้ได้ปริมาณพลังงานที่เพียงพอ กับความต้องการของร่างกายในแต่ละวัน ซึ่งแต่ละเพศและวัยต้องการ ปริมาณพลังงานแตกต่างกัน รวมทังยังต้องได้สัดสว่ นตามธงโภชนาการ และต้องค้านึงถงึ ความปลอดภัยของอาหารที่มีต่อสขุ ภาพอีกด้วย (S13) 13. นักเรียนตอบค้าถามใน ฉันรู้อะไร และร่วมกันอภิปรายเพื่อให้ได้แนว คา้ ตอบทถ่ี ูกตอ้ ง 14. นักเรียนอา่ น สิ่งท่ไี ดเ้ รยี นรู้ และเปรยี บเทยี บกับข้อสรุปของตนเอง 15. ครูกระตุ้นให้นักเรียนฝึกตังค้าถามเก่ียวกับเรื่องท่ีสงสัยหรืออยากรู้ เพ่ิมเติมใน อยากรู้อีกว่า จากนันครูอาจสุ่มนักเรียน 2 -3 คน น้าเสนอ ค้าถามของตนเองหน้าชันเรียน จากนันนักเรียนร่วมกันอภิปราย เก่ยี วกับคา้ ถามทน่ี า้ เสนอ สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

31 คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยที่ 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 16. ครูน้าอภิปรายเพื่อให้นักเรียนทบทวนว่าได้ฝึกทักษะกระบวนการทาง วทิ ยาศาสตร์และทกั ษะแห่งศตวรรษท่ี 21 อะไรบ้างในขนั ตอนใด 17. นักเรียนร่วมกันอ่านรู้อะไรในเรื่องนี้ ในหนังสือเรียน หน้า 19 ครูน้า อภิปรายเพ่ือน้าไปสู่ข้อสรุปเกี่ยวกับส่ิงท่ีได้เรียนรู้ในเรื่องนี จากนันครู กระตุ้นให้นักเรียนตอบค้าถามในช่วงท้ายของเนือเร่ืองว่า เม่ือเรา รับประทานอาหาร ร่างกายจะน้าสารอาหารไปใช้ประโยชน์ได้อย่างไร โดยให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายตอบค้าถาม ซ่ึงครูควรเน้นให้นักเรียน ตอบค้าถามพร้อมอธิบายเหตุผลประกอบและชักชวนให้นักเรียนไปหา ค้าตอบรว่ มกันจากการเรียนเรอ่ื งต่อไป  สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร 32 ความรู้เพม่ิ เติมสาหรบั ครู ปริมาณพลังงานที่ร่างกายต้องการใน 1 วัน ท่ีแสดงไว้ในรูปที่ 4 ในหนังสือเรียนหน้า 12 เป็นค่าโดยประมาณ ของคนในช่วงอายุต่าง ๆ ซ่ึงค่าปริมาณพลังงานจากอาหารขันต้่าท่ีร่างกายของแต่ละคนต้องการใช้ในการ ดา้ รงชีวิตในแตล่ ะวนั (Basal Metabolic Rate: BMR) สามารถใช้สูตรค้านวณได้ ดงั นี เพศชาย BMR = 66 + (13.7 x นา้ หนกั กก.) + (5 x สว่ นสูง ซม.) – (6.8 x อาย)ุ เพศหญงิ BMR = 665 + (9.6 x นา้ หนกั กก.) + (1.8 x ส่วนสูง ซม.) – (4.7 x อาย)ุ อย่างไรก็ตามปริมาณพลังงานที่ร่างกายต้องการใน 1 วนั นอกจากจะขนึ อยกู่ ับเพศ อายุ นา้ หนกั ส่วนสงู แล้ว ยงั ขึนอยู่กับกจิ กรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจ้าวนั ดว้ ย ปริมาณพลังงานจากอาหารทร่ี ่างกายของแตล่ ะคนต้องการเพื่อ ใช้ในการท้ากิจกรรมในแต่ละวันจึงมีค่ามากกว่าค่า BMR ซ่ึงสามารถค้านวณได้โดยใช้สูตรค้านวณค่า TDEE (Total Daily Energy Expenditure) ดังนี กจิ กรรมและการออกกา้ ลงั กาย  น่งั ทา้ งานอยูก่ ับท่ี ไม่ไดอ้ อกก้าลังกาย หรอื ออกก้าลงั กายน้อยมาก = BMR x 1.2  ออกกา้ ลังกาย 1-3 วนั ต่อสัปดาห์ เดินเล็กนอ้ ย = BMR x 1.37  ออกก้าลงั กาย 3-5 วันต่อสปั ดาห์ เคล่ือนท่ตี ลอดเวลา = BMR x 1.55  ออกกา้ ลังกาย 6-7 วนั ตอ่ สปั ดาห์ = BMR x 1.72  ออกก้าลังกายหรอื เล่นกีฬาอยา่ งหนัก เป็นนกั กีฬา ท้างานใช้แรงมาก = BMR x 1.9 จะเห็นได้ว่า ปริมาณพลังงานที่ร่างกายต้องการในแต่ละวันเป็นค่าประมาณในช่วงตัวเลขค่าหน่ึง สามารถมีค่า มากกว่าหรือน้อยกว่าค่า BMR ท่ีเป็นปริมาณพลังงานที่ท้าให้เราสามารถด้ารงชีวิตอยู่อย่างปกติได้ อย่างไรก็ตาม ปริมาณพลังงานทไ่ี ดร้ บั ไม่ควรมากกวา่ คา่ TDEE หรือน้อยกวา่ คา่ BMR มากเกนิ ไป เชน่ เพศชาย อายุ 13 ปี สงู 162 เซนติเมตร นา้ หนกั 54 กิโลกรัม ออกกา้ ลังกาย 1-3 วนั ตอ่ สัปดาห์ สามารถค้านวณคา่ BMR ได้ดงั นี 66 + (13.7 x 54) + (5 x 162) – (6.8 x 13) = 1,527.4 กโิ ลแคลอรี ส า ม า ร ถ ค้ า น ว ณ ป ริ ม า ณ พ ลั ง ง า น ท่ี ร่ า ง ก า ย ข อ ง แ ต่ ล ะ ค น ต้ อ ง ก า ร เ พ่ื อ ใ ช้ ใ น ก า ร ท้ า กิ จ ก ร ร ม ใ น แ ต่ ล ะ วั น หรือ ค่า TDEE ได้ดังนี 1,527.4 x 1.37 = 2,092.34 กิโลแคลอรี แสดงว่า ปรมิ าณพลังงานทรี่ ่างกายต้องการตอ่ วนั อยู่ในชว่ งประมาณ 1,527 ถึง 2,092 กโิ ลแคลอรี สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

33 คู่มอื ครูรายวิชาพืน้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร แนวคาตอบในแบบบนั ทึกกิจกรรม 1. รวบรวมข้อมูล ระบุประเภทของสารอาหารและประโยชนข์ องสารอาหาร 2. วเิ คราะห์ ระบุสัดสว่ นของอาหาร และปริมาณพลงั งานจากอาหารท่ี เหมาะสมกบั เพศและวัย ช่วยให้ร่างกายเจริญเตบิ โต ซอ่ มแซมสว่ นทีส่ ึกหรอ เป็นแหล่งพลังงาน สร้างภูมิคมุ้ กัน เป็นแหล่งพลังงานและสรา้ งความอบอุ่นใหแ้ ก่รา่ งกาย เปน็ แหล่งพลังงานและสรา้ งความอบอนุ่ ใหแ้ ก่รา่ งกาย ช่วยใน การดดู ซมึ วติ ามนิ บางชนดิ (ในกรณีทนี่ กั เรียนถามชนิดของวิตามิน ครูสามารถใหค้ วามรูเ้ พม่ิ เตมิ ได้ คอื วติ ามินเอ วิตามินดี วติ ามนิ อี วติ ามนิ เค ซ่ึงเปน็ วติ ามนิ ที่ละลายในไขมัน เมอื่ เรารบั ประทานอาหารท่มี ี ไขมนั ทาใหว้ ติ ามนิ เหลา่ นลี้ ะลายในไขมนั ทาให้ร่างกายดดู ซมึ ไปใช้ได้)  สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 34 ชว่ ยให้การทางานของอวยั วะเป็นปกติ ช่วยป้องกนั โรค และลดอาการผิดปกติตา่ ง ๆ ชว่ ยปอ้ งกนั โรคและลดอาการผิดปกติ ช่วยควบคุมสมดุล นา้ ในร่างกาย เปน็ ส่วนประกอบของเนื้อเยื่อ ช่วยในการทางานของระบบ ตา่ ง ๆ ควบคุมอณุ หภูมขิ องร่างกาย ชว่ ยใหผ้ ิวมีสุขภาพดี นกั เรียนตอบตามผลท่ไี ด้ ทพั พี ทัพพี สว่ น แก้ว ช้อนกนิ ข้าว ช้อนชา สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

35 คูม่ ือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหารข้าวผัดปใู สไ่ ข่ 1 จาน 610ขา้ ว2 ทพั พี    นักเรียนบันทกึ ชอื่ อาหารและข้อมูลของอาหารท่ีตนเองรับประทาน เชน่แครร์ อต0.1 ทพั พี  ไปขู่ 2 ช้อนกนิ ขา้ ว      สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนา้ มนั4 ชอ้ นกินข้าว   5 ช้อนชา    น้าตาล 1 ช้อนชา  นา้ ปลา 1 ชอ้ นชา สม้ เขียวหวาน 1 ผล 32 ส้มเขยี วหวาน 1 ส่วน       น้า 1 แกว้ 0 น้า 1 แกว้ 

ค่มู อื ครรู ายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 36 นกั เรยี นบนั ทึกช่อื อาหารและข้อมูลของอาหารท่ีตนเองรับประทาน สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

37 คู่มือครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร นักเรียนบันทกึ ช่อื อาหารและขอ้ มูลของอาหารท่ีตนเองรบั ประทาน  สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครูรายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 38 นักเรยี นบันทกึ ผลการวิเคราะหข์ องตนเอง นักเรียนบนั ทึกผลการวิเคราะหข์ องตนเอง เช่น ไม่เหมาะสม เพราะ รับประทานอาหารบางอยา่ งมากกวา่ หรือนอ้ ยกวา่ สัดส่วนที่กาหนด สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

39 คมู่ ือครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยที่ 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 3. สืบค้นขอ้ มลู วเิ คราะห์ และอธบิ ายความปลอดภยั ของอาหารต่อสุขภาพ 4. บอกแนวทางการเลือกรับประทานอาหารให้เหมาะสมกับเพศและวัย การใชส้ ารเคมีในการเพาะปลูกพชื การใช้ยาปฏชิ ีวนะเลีย้ งสัตว์ มีสง่ิ ปนเป้ือน เช่น แมลง แบคทีเรีย พยาธิ เศษดิน หนิ กรวด อาหารเน่าเสีย มีรา ไม่ล้างวัตถุดิบหรือล้างไม่สะอาดก่อนนามาประกอบอาหาร ใช้สารปรุงแต่งอาหาร อาหาร หมดอายุ ภาชนะไมส่ ะอาด เก็บอาหารปะปนกับสารอื่น ๆ เก็บอาหารในที่ที่มีอุณหภมู แิ ละความชนื้ ไมเ่ หมาะสม ทาใหเ้ ปน็ โรคหรอื มอี าการต่าง ๆ เชน่ อจุ จาระร่วง อาหารเป็นพษิ อหิวาตกโรค โรคไวรสั ตับอกั เสบเอ โรคมะเรง็ ทีเ่ กิดจากราในอาหาร โรคไข้สมองอักเสบ โรคบดิ เลอื กใชผ้ ัก เน้อื สัตว์ ท่ีสดใหม่ และล้างทาความสะอาด ใชผ้ ลติ ภัณฑท์ ่ไี ม่หมดอายุ รักษาความสะอาดในการประกอบอาหาร รบั ประทานอาหารทป่ี รงุ สกุ ใหม่ ภาชนะที่ บรรจุอาหารควรมีฝาปดิ มิดชดิ  สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู อื ครรู ายวิชาพนื้ ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยที่ 1 อาหารและการย่อยอาหาร 40 นกั เรยี นตอบตามผลการวิเคราะห์ของตนเอง เชน่ ปลอดภัย เพราะรบั ประทานอาหารโดย เลือกวตั ถดุ ิบท่สี ะอาด สดใหม่ และประกอบอาหารเองในครอบครวั หรือไมป่ ลอดภัย เช่น พบกรวดในขา้ ว อาหารที่ซือ้ ไม่มฝี าปิดภาชนะท่ีบรรจุอาหาร มีแมลงเกาะหรือตอม นกั เรยี นเขียนรายการอาหารทเี่ หมาะสมกับตนเอง ซ่งึ รายการอาหารของนักเรียนต้อง มสี ารอาหารครบทุกประเภท ได้สดั ส่วนตามธงโภชนาการ และได้ปริมาณพลังงานท่ี เหมาะสมกบั ตนเอง หากพบว่ารายการอาหารของนักเรียนได้ปรมิ าณพลงั งานจาก อาหารนอ้ ยกวา่ หรือมากกว่าค่าทกี่ าหนดในรปู ที่ 4 ในหนังสือเรยี นหน้า 12 ครู สามารถนาอภิปรายไดว้ า่ ปริมาณพลงั งานท่ตี ้องการสามารถใกล้เคยี งกบั ค่าท่ีกาหนด ได้ แต่ไม่ควรมากกวา่ หรือน้อยกวา่ ค่าท่กี าหนดมากเกินไป สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

41 คู่มือครูรายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร คาตอบข้ึนอยู่กับผลการเขียนรายการอาหารของนกั เรียน ซงึ่ การรบั ประทาน อาหารที่เหมาะสม ต้องเหมาะสมทั้ง 3 เร่ือง ได้แก่ ได้สารอาหารครบทุก ประเภท ได้สัดส่วนตามธงโภชนาการ ได้ปริมาณพลังงานเหมาะสมกับ ตนเอง จะส่งผลต่อการทางานของร่างกาย เช่น ถ้าขาดวิตามิน เกลือแร่ อาจทาให้เป็นโรค ได้ง่าย ถ้าขาดโปรตีน คาร์โบไฮเดรต ไขมัน ซึ่งให้พลังงานแก่ร่างกาย จะทาให้ ร่างกายออ่ นแรง สง่ ผลตอ่ การทากิจกรรมตา่ ง ๆ ในชีวติ ประจาวนั ในแตล่ ะวนั ร่างกายควรไดร้ บั สารอาหารทง้ั 6 ประเภท เพราะสารอาหารแต่ละ ประเภทมีประโยชน์ต่อร่างกายแตกต่างกัน และต้องรับประทานให้ได้ปริมาณ พลังงานที่เพียงพอกับความต้องการของร่างกายในแต่ละวัน รวมทั้งยังต้องได้ สดั สว่ นตามธงโภชนาการอีกดว้ ย อาหารที่ปลอดภัยต่อสุขภาพควรเป็นอาหารที่ใช้วัตถุดิบท่ีสด สะอาด ไม่เน่าเสีย หมดอายุ ไม่มีส่ิงเจือปน ผ่านกรรมวิธีประกอบอาหารอย่าง ถกู หลกั อนามยั และเก็บรักษาในทท่ี ม่ี อี ุณหภมู เิ หมาะสม  สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู ือครรู ายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 42 คาตอบขึ้นอยู่กับผลการเขียนรายการอาหารของนักเรียน รายการอาหารท่ีเหมาะสมต้อง พิจารณา 4 ประเด็น ได้แก่ ได้สารอาหารครบทุกประเภท ได้สัดส่วนตามธงโภชนาการ ไดป้ รมิ าณพลงั งานเหมาะสมกับตนเอง และปลอดภัยต่อสุขภาพ แนวทางการรับประทานอาหารที่ดีน้ันต้องเป็นรายการอาหารที่เหมาะสมกับเพศและวัยและ ปลอดภัยต่อสุขภาพ ซึ่งสาเหตุที่ทาให้อาหารไม่ปลอดภัยต่อสุขภาพมีหลายประการ ท้ังเกิดจาก วัตถุดิบไม่ได้คุณภาพ การเจือปนของวัตถตุ ่าง ๆ ข้ันตอนการประกอบอาหาร การเก็บรักษาอาหาร ที่ไม่ถูกสุขลักษณะ การเลือกซื้ออาหารจึงจาเป็นต้องตรวจสอบสิ่งต่าง ๆ เหล่าน้ี เพราะถ้าเรา รบั ประทานอาหารทไี่ มป่ ลอดภัยอาจทาใหเ้ กิดโรคหรือมอี าการผดิ ปกตติ า่ ง ๆ ได้ เช่น อุจจาระร่วง ในแต่ละวันร่างกายควรได้รับสารอาหารท้ัง 6 ประเภท เพราะสารอาหารแต่ละประเภทมี ประโยชน์ต่อร่างกายแตกต่างกัน และต้องได้ปริมาณพลังงานที่เพียงพอกับความต้องการ ของรา่ งกายในแตล่ ะวัน รวมท้งั ยงั ต้องได้สัดส่วนตามธงโภชนาการ และตอ้ งคานึงถงึ ความ ปลอดภยั ของอาหารท่ีมีตอ่ สขุ ภาพอกี ดว้ ย สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

43 คู่มอื ครรู ายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยที่ 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร คาถามของนักเรียนทต่ี ั้งตามความอยากรขู้ องตนเอง        สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คู่มือครรู ายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 44 แนวการประเมินการเรียนรู้ การประเมนิ การเรียนรูข้ องนักเรยี นท้าได้ ดงั นี 1. ประเมนิ ความรเู้ ดิมจากการอภปิ รายในชันเรียน 2. ประเมินการเรยี นรจู้ ากคา้ ตอบของนักเรียนระหว่างการจดั การเรยี นรู้และจากแบบบันทึกกจิ กรรม 3. ประเมนิ ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์และทักษะแหง่ ศตวรรษที่ 21 จากการท้ากจิ กรรมของนกั เรยี น การประเมนิ จากการทากิจกรรมท่ี 1 ในแตล่ ะวนั เรารบั ประทานอาหาร เหมาะสมหรอื ไม่ อยา่ งไร รหัส สิง่ ท่ีประเมิน คะแนน ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ S6 การจดั กระทา้ และสือ่ ความหมายขอ้ มลู S8 การลงความเหน็ จากข้อมูล S13 การตีความหมายขอ้ มูลและลงข้อสรปุ ทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 C2 การคดิ อยา่ งมวี จิ ารณญาณ C4 การส่อื สาร C5 ความรว่ มมือ C6 การใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศและการสือ่ สาร รวมคะแนน สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

45 คู่มือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร ตาราง รายการประเมนิ และเกณฑ์การประเมนิ ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ ทักษะกระบวนการ รายการประเมิน เกณฑ์การประเมนิ ทางวิทยาศาสตร์ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรงุ (1) S6 การจัดกระทา้ การน้าข้อมูลรายการ สามารถนา้ ข้อมลู สามารถน้าข้อมลู สามารถนา้ ข้อมูล และสอ่ื ความหมาย อาหารทีต่ นเองเลือก รายการอาหารทตี่ นเอง รายการอาหารทตี่ นเอง รายการอาหารท่ี ขอ้ มูล รบั ประทานใน 1 วัน เลอื กรับประทานใน เลือกรับประทานใน ตนเองเลอื ก 1 วนั มาจัดกระท้าใน 1 วัน มาจัดกระท้าใน รบั ประทานใน 1 วนั มาจดั กระทา้ ในรปู แบบ รปู แบบตา่ ง ๆ รวมทงั รปู แบบต่าง ๆ รวมทัง มาจัดกระท้าใน สื่อให้ผูอ้ น่ื เข้าใจ รูปแบบตา่ ง ๆ ได้ แต่ ต่าง ๆ รวมทังสอื่ ให้ ส่อื ให้ผู้อื่นเข้าใจ ผอู้ ่นื เขา้ ใจรายการ รายการอาหารของ รายการอาหารของ สอ่ื ให้ผู้อน่ื เข้าใจ อาหารของตนเอง ตนเองไดอ้ ย่างชดั เจน ตนเองไดอ้ ย่างชัดเจน รายการอาหารของ ด้วยตนเอง จากการชีแนะของครู ตนเองไดไ้ มช่ ัดเจน หรือผู้อน่ื แมว้ า่ จะไดร้ ับคา้ ชแี นะจากครูหรือ ผอู้ ื่น S8 การลงความเห็น การลงความเหน็ จาก สามารถลงความเหน็ สามารถลงความเห็น สามารถลงความเห็น จากข้อมูล ขอ้ มลู วา่ การ จากข้อมูลได้อย่าง จากข้อมลู ได้อย่าง จากข้อมลู เรอ่ื งการ รบั ประทานอาหารใน ถูกต้องและชดั เจนด้วย ถูกต้องและชดั เจน โดย รบั ประทานอาหารใน 1 วัน ต้องให้ร่างกาย ตนเองวา่ การ อาศัยการชแี นะของครู 1 วนั ได้ แตไ่ ม่ ได้รบั สารอาหารครบ รับประทานอาหารใน หรอื ผ้อู นื่ วา่ การ ครบถว้ นทุกประเดน็ ทกุ ประเภท ไดส้ ดั ส่วน 1 วัน ตอ้ งให้ร่างกาย รับประทานอาหารใน แมว้ ่า จะได้รบั ค้า ตามธงโภชนาการ ได้ ไดร้ บั สารอาหารครบ 1 วัน ตอ้ งให้ร่างกาย ชแี นะจากครหู รือ ปริมาณพลงั งาน ทุกประเภท ไดส้ ัดสว่ น ได้รบั สารอาหารครบ ผอู้ นื่ เพยี งพอกับความ ตามธงโภชนาการ ได้ ทกุ ประเภท ไดส้ ดั ส่วน ตอ้ งการของร่างกาย ปรมิ าณพลังงาน ตามธงโภชนาการ ได้ รวมทังต้องรบั ประทาน เพยี งพอกบั ความ ปรมิ าณพลังงาน อาหารทปี่ ลอดภัยต่อ ตอ้ งการของรา่ งกาย เพยี งพอกับความ สขุ ภาพ รวมทงั ตอ้ งรบั ประทาน ต้องการของรา่ งกาย อาหารทีป่ ลอดภัยตอ่ รวมทังต้องรับประทาน สขุ ภาพ อาหารทป่ี ลอดภยั ต่อ สขุ ภาพ  สถาบันส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คูม่ อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 46 ทักษะกระบวนการ รายการประเมิน เกณฑ์การประเมนิ ทางวิทยาศาสตร์ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรุง (1) S13 การ ตคี วามหมายข้อมลู การตีความหมายข้อมูล สามารถตคี วามหมาย สามารถตคี วามหมาย สามารถตีความหมาย และลงข้อสรปุ และลงข้อสรุปจากการ ข้อมลู และลงข้อสรปุ ข้อมลู และลงข้อสรุป ขอ้ มูลและลงข้อสรุป สบื คน้ ข้อมูลและการ จากการสบื คน้ ขอ้ มูล จากการสืบคน้ ขอ้ มูล จากการสืบคน้ ข้อมูล วเิ คราะห์ ไดว้ า่ ในแต่ และการวิเคราะห์ ได้ และการวเิ คราะห์ ได้ และการวิเคราะห์ ได้ ละวันควรรับประทาน ถูกต้องดว้ ยตนเองวา่ ถูกต้องโดยอาศัยการ ไม่ครบทกุ ประเด็น อาหารให้ได้สารอาหาร ในแตล่ ะวนั ควร ชแี นะของครูหรือผูอ้ ื่น แมว้ า่ จะได้รับค้า ทัง 6 ประเภท และ รับประทานอาหารให้ วา่ ในแตล่ ะวนั ควร ชีแนะจากครหู รือ ควรได้ปรมิ าณพลังงาน ไดส้ ารอาหารทัง 6 รับประทานอาหารให้ ผู้อืน่ เพียงพอกับความ ประเภท และควรได้ ไดส้ ารอาหารทัง 6 ตอ้ งการของรา่ งกาย ปรมิ าณพลังงาน ประเภท และควรได้ ได้สัดส่วนตามธง เพียงพอกบั ความ ปริมาณพลังงาน โภชนาการ และต้อง ตอ้ งการของรา่ งกาย เพยี งพอกบั ความ คา้ นงึ ถงึ ความปลอดภัย ไดส้ ดั ส่วนตามธง ต้องการของรา่ งกาย ของอาหารท่ีมีต่อ โภชนาการ และต้อง ไดส้ ัดส่วนตามธง สุขภาพ คา้ นงึ ถงึ ความปลอดภัย โภชนาการ และต้อง ของอาหารที่มตี อ่ ค้านงึ ถึงความปลอดภยั สขุ ภาพ ของอาหารท่ีมตี ่อ สุขภาพ สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 

47 คู่มอื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร ตาราง รายการประเมินและเกณฑ์การประเมนิ ทักษะแหง่ ศตวรรษท่ี 21 ทักษะแห่ง รายการประเมิน เกณฑก์ ารประเมิน ศตวรรษที่ 21 C2 การคดิ อยา่ งมี ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรุง (1) วจิ ารณาญาณ การบอกเหตุผลในการ สามารถบอกเหตุผล สามารถบอกเหตผุ ล สามารถเขยี น C4 การสอ่ื สาร ตดั สินใจเลือกอาหารที่ ในการตัดสินใจเลือก ในการตัดสินใจเลือก รายการอาหารทจี่ ะ จะรับประทานใน 1 วนั อาหารที่จะ อาหารท่ีจะ รบั ประทานใน 1 วนั ส้าหรับเขียนรายการ รบั ประทานใน 1 วัน รับประทานใน 1 วนั ได้ แตไ่ มส่ ามารถ อาหาร สา้ หรบั เขยี นรายการ สา้ หรับเขียนรายการ บอกเหตุผลในการ อาหารได้ อาหารได้ เลอื กอาหารนัน ๆ สมเหตุสมผลด้วย สมเหตุสมผล โดยตอ้ ง แม้ว่าจะไดร้ ับคา้ ตนเอง อาศยั การชแี นะจาก ชแี นะจากครหู รือ ครหู รือผู้อ่นื ผอู้ ่ืน การนา้ เสนอข้อมลู สามารถนา้ เสนอขอ้ มูล สามารถน้าเสนอข้อมูล สามารถนา้ เสนอ สาเหตุงความไม่ปลอดภยั สาเหตุความไม่ สาเหตุความไม่ ข้อมูลสาเหตุความไม่ ของอาหาร ผลท่เี กดิ จาก ปลอดภยั ของอาหาร ปลอดภยั ของอาหาร ปลอดภยั ของอาหาร การรบั ประทานอาหารท่ี ผลท่เี กดิ จากการ ผลทีเ่ กดิ จากการ ผลทเ่ี กดิ จากการ ไม่ปลอดภัยต่อสุขภาพ รบั ประทานอาหารที่ไม่ รับประทานอาหารที่ไม่ รับประทานอาหารที่ รวมทงั การนา้ เสนอแนว ปลอดภยั ต่อสขุ ภาพ ปลอดภัยตอ่ สขุ ภาพ ไมป่ ลอดภยั ต่อ ทางการเลือกรบั ประทาน รวมทงั การน้าเสนอ รวมทังการนา้ เสนอ สุขภาพ รวมทงั การ อาหารทีป่ ลอดภยั ตอ่ แนวทางการเลือก แนวทางการเลือก นา้ เสนอแนวทางการ สขุ ภาพใหผ้ ู้อนื่ เขา้ ใจ รบั ประทานอาหารที่ รบั ประทานอาหารที่ เลอื กรบั ประทาน ปลอดภยั ตอ่ สุขภาพให้ ปลอดภัยตอ่ สขุ ภาพให้ อาหารที่ปลอดภยั ตอ่ ผอู้ นื่ เขา้ ใจไดอ้ ย่าง ผู้อืน่ เข้าใจได้อย่าง สขุ ภาพใหผ้ ู้อืน่ เข้าใจ ถกู ต้องด้วยตนเอง ถกู ต้อง โดยอาศัยการ ได้เพยี งบางสว่ น ชแี นะของครูหรือผ้อู น่ื แม้ว่าจะได้รบั คา้ ชีแนะจากครูหรือ ผอู้ ่นื  สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

คูม่ ือครูรายวิชาพนื้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หน่วยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 48 ทกั ษะแห่ง รายการประเมนิ เกณฑก์ ารประเมนิ ศตวรรษท่ี 21 C5 ความรว่ มมือ ดี (3) พอใช้ (2) ควรปรบั ปรงุ (1) C6 การใช้ การท้างานร่วมกบั ผู้อ่ืน สามารถทา้ งานรว่ มกบั สามารถท้างานรว่ มกบั สามารถท้างาน เทคโนโลยี สารสนเทศและ และการแสดงความ ผอู้ ื่น และแสดงความ ผ้อู นื่ และแสดงความ รว่ มกับผอู้ นื่ และ การสือ่ สาร คิดเหน็ ในการอภปิ ราย คดิ เหน็ ในการ คิดเหน็ ในการ แสดงความคิดเห็น แนวทางการเลือก อภิปรายแนวทางการ อภปิ รายแนวทางการ เป็นบางช่วงเวลาของ รับประทานอาหารที่ เลอื กรับประทาน เลือกรบั ประทาน การท้ากิจกรรม แต่ ปลอดภัยตอ่ สขุ ภาพ อาหารทปี่ ลอดภยั ตอ่ อาหารทป่ี ลอดภยั ตอ่ ไม่แสดงความสนใจ รวมทังยอมรับความ สุขภาพ ทังยอมรบั สขุ ภาพ รวมทงั ยอมรับ ต่อความคิดเห็นของ คิดเห็นของผู้อน่ื ความคิดเหน็ ของผู้อืน่ ความคิดเห็นของผู้อ่ืน ผอู้ ่ืน ทงั นีต้องอาศยั ตังแตเ่ ร่มิ ตน้ จนสา้ เรจ็ ในบางช่วงเวลาท่ที ้า การกระตุ้นจากครู กิจกรรม หรือผู้อ่ืน การสบื ค้นข้อมลู จาก สามารถสืบค้นข้อมูล สามารถสืบค้นข้อมูล สามารถสืบค้นข้อมลู แหล่งขอ้ มูลต่าง ๆ จากแหลง่ ข้อมูลตา่ ง ๆ จากแหลง่ ข้อมลู ต่าง ๆ จากแหลง่ ข้อมูลตา่ ง เกยี่ วกบั ประเภทของ เก่ียวกบั ประเภทของ เก่ยี วกับประเภทของ ๆ เกย่ี วกบั ประเภท สารอาหารและปริมาณ สารอาหารและปริมาณ สารอาหารและปริมาณ ของสารอาหารและ พลงั งานในอาหาร สาเหตุ พลงั งานในอาหาร พลงั งานในอาหาร ปริมาณพลงั งานใน ทท่ี า้ ให้อาหารไม่ สาเหตทุ ท่ี า้ ให้อาหาร สาเหตทุ ่ีทา้ ให้อาหาร อาหาร สาเหตทุ ่ที า้ ปลอดภยั ต่อสุขภาพ ไม่ปลอดภยั ต่อสุขภาพ ไมป่ ลอดภยั ต่อสขุ ภาพ ให้อาหารไมป่ ลอดภยั รวมทังผลกระทบจากการ รวมทงั ผลกระทบจาก รวมทงั ผลกระทบจาก ตอ่ สุขภาพ รวมทัง รบั ประทานอาหารที่ไม่ การรับประทานอาหาร การรับประทานอาหาร ผลกระทบจากการ ปลอดภัยต่อสุขภาพ ท่ีไมป่ ลอดภัยตอ่ ทีไ่ ม่ปลอดภยั ต่อ รบั ประทานอาหารท่ี สขุ ภาพ ได้ถูกต้อง สขุ ภาพ ไดค้ รบถว้ น ไม่ปลอดภัยต่อ ครบถ้วนด้วยตนเอง แต่ต้องอาศัยการชีแนะ สขุ ภาพ ได้ไม่ จากครูหรือผู้อน่ื ครบถว้ น สมบูรณ์ แมว้ า่ จะไดร้ บั ค้า ชแี นะจากครูหรือ ผู้อนื่ สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

49 คูม่ อื ครรู ายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร เรื่องท่ี 2 ระบบย่อยอาหาร ในเรอ่ื งนีนกั เรียนจะได้เรียนรู้เก่ียวกับลักษณะและ สอ่ื การเรียนรู้และแหล่งเรียนรู้ หน้าท่ีของอวัยวะในระบบย่อยอาหารที่ท้าหน้าท่ีร่วมกัน ในการย่อยและดูดซึมสารอาหาร รวมทังการดูแลรักษา 1. หนงั สอื เรียน ป.6 เล่ม 1 หนา้ 20-27 อวยั วะในระบบย่อยอาหารให้ทา้ งานเป็นปกติ 2. แบบบันทกึ กิจกรรม ป.6 เลม่ 1 หน้า 19-29 จดุ ประสงค์การเรียนรู้ 1. บอกหน้าทขี่ องระบบยอ่ ยอาหาร 2. สังเกต และบรรยายลักษณะและหน้าที่ของปาก ลิน ฟนั ขณะเคยี วอาหาร 3. รวบรวมข้อมูล และสร้างแบบจ้าลองบรรยายลกั ษณะ และหนา้ ทีข่ องอวัยวะในระบบย่อยอาหารและ การ ดดู ซึมสารอาหารโดยใชเ้ ทคโนโลยีท่เี หมาะสม 4. รวบรวมข้อมูล และบอกแนวทางในการดูแลรักษา อวยั วะในระบบย่อยอาหารให้ท้างานเปน็ ปกติ เวลา 4 ชวั่ โมง วสั ดุ อปุ กรณ์สาหรบั ทากจิ กรรม ข้าวสุก สีไม้ กระจก ช้อน การต์ ูนเรื่องลมี อนผจญภยั  สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ อื ครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 50 แนวการจัดการเรียนรู้ (60 นาที) ขนั้ ตรวจสอบความรู้ (10 นาท)ี 1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร โดยครูสอบถาม ในการตรวจสอบความรู้เดิม ประสบการณ์ของนักเรียนเก่ียวกับพฤติกรรมการรับประทานอาหารท่ี ครูเพียงรับฟังเหตุผลของนักเรียน ส่งผลต่อระบบย่อยอาหาร เช่น การออกก้าลังกายหรือเล่นทันทีหลัง และยังไม่เฉลยค้าตอบใด ๆ แต่ รบั ประทานอาหาร ซึ่งสามารถน้าอภปิ รายโดยใชค้ า้ ถามดังนี ชักชวนใหน้ กั เรียนไปหาคา้ ตอบด้วย 1.1 นักเรียนเคยมีพฤติกรรมเช่นนีหรือไม่ รีบรับประทานอาหาร ตนเองจากการอา่ นเนอื เร่อื ง แล้วไปเล่นหรือออกก้าลังกายทันที (นักเรียนตอบจาก ประสบการณข์ องตนเอง เชน่ เคย หรือไมเ่ คย) 1.2 นักเรียนคนท่ีเคยรีบรับประทานอาหารแล้วไปเล่นหรือออกก้าลัง กายทันที รู้สึกมีอาการผิดปกติในร่างกายหรือไม่ อย่างไร (นักเรียนตอบตามประสบการณ์ของตนเอง เช่น ไม่รู้สึกผิดปกติ หรือเคยรู้สึกผดิ ปกติ เชน่ รู้สกึ จุกเสียดท้อง ปวดทอ้ ง อาเจียน) 1.3 อาการผิดปกติที่เกิดขึนน่าจะเกดิ จากสาเหตุใด (นักเรยี นตอบตาม ความเข้าใจของตนเอง เช่น การรีบรับประทานอาหารเกินไปจึง ท้าให้เคียวอาหารไม่ละเอียด ร่างกายต้องท้างานหนักในการย่อย อาหาร หรือ การเล่นหรือออกก้าลังกายทันทีหลังรับประทาน อาหารอาจขัดขวางการการยอ่ ยอาหารของร่างกาย) 2. ครูเชื่อมโยงความรู้เดิมของนักเรียนสู่การเรียนเร่ืองระบบย่อยอาหาร โดยใช้ค้าถามว่า นักเรียนรู้หรือไม่ว่า อาการปวดท้องหลังจาก รับประทานอาหารเกิดจากสาเหตุอะไรบ้าง และร่างกายน้าสารอาหาร ในอาหารไปใช้ประโยชน์ได้อย่างไร ครูชักชวนนักเรียนหาค้าตอบจาก การอ่านเรอื่ งระบบย่อยอาหาร ขั้นฝกึ ทักษะจากการอา่ น (40 นาท)ี 3. นักเรียนอ่านช่ือเร่ือง และค้าถามในคิดก่อนอ่าน ในหนังสือเรียนหน้า 20 จากนันร่วมกันอภิปรายเพ่ือหาค้าตอบและน้าเสนอ ครูบันทึก ค้าตอบของนักเรียนบนกระดานเพื่อใช้เปรียบเทียบกับค้าตอบภายหลัง การอ่านเนือเรื่อง 4. นักเรียนอ่านคาสาคัญ ทังภาษาไทยและภาษาอังกฤษ (หากนักเรียน อ่านไม่ได้ ครูควรสอนอ่านให้ถูกต้อง) จากนันครูชักชวนให้นักเรียน อธบิ ายความหมายของคา้ ส้าคญั ตามความเขา้ ใจของตนเอง สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

51 คู่มอื ครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หน่วยที่ 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 5. นักเรียนอ่านเนือเร่ืองในหนังสือเรียนหน้า 20 โดยครูฝึกทักษะการอ่าน ถ้ า นั ก เ รี ย น ไ ม่ ส า ม า ร ถ ต อ บ ตามวิธีการอ่านที่เหมาะสมกับความสามารถของนักเรียน จากนันครูใช้ ค้าถามหรืออภิปรายได้ตามแนว คา้ ถามเพ่ือตรวจสอบความเข้าใจจากการอา่ น โดยใชค้ ้าถามดงั นี ค้าตอบ ครูควรให้เวลานักเรียนคิด 5.1 อาการท่ีอาจเกิดขึนหลังจากรับประทานอาหารมีอะไรบ้าง อย่างเหมาะสม รอคอยอย่างอดทน (ปวดทอ้ ง จกุ เสียดแนน่ ทอ้ ง อึดอดั ท้องอดื อาเจียน ท้องเสยี ) แ ล ะ รั บ ฟั ง แ น ว ค ว า ม คิ ด ข อ ง 5.2 อาการเหล่านีเกิดจากสาเหตุอะไร (เกิดจากพฤติกรรมการ นกั เรยี น รับประทานอาหาร เช่น รับประทานอาหารมากเกินไป รับประทานอาหารไม่ตรงเวลา รับประทานอาหารเร็วเกินไป รับประทานอาหารแลว้ ทา้ กจิ กรรมอ่ืนทันที รบั ประทานอาหาร ทีไ่ มส่ ะอาดหรอื มีรสจดั ) 5.3 นักเรียนเคยมีอาการเหล่านีหลังจากรับประทานอาหารหรือไม่ อย่างไร (นักเรียนตอบจากประสบการณ์ของตนเอง เช่น เคย มอี าการปวดทอ้ งหลงั จากรบั ประทานอาหารท่ีมรี สเผ็ดจัด) 5.4 การที่เรามีพฤติกรรมการรับประทานอาหารไม่เหมาะสมจะ ส่งผลต่อระบบใดของร่างกาย และส่งผลอย่างไร (พฤติกรรม การรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสมส่งผลต่อระบบย่อย อาหาร จะทา้ ให้อวยั วะในระบบยอ่ ยอาหารท้างานไม่ปกติ) 5.5 หลังจากรับประทานอาหารเสร็จ เราควรออกก้าลังกายทันที หรือไม่ เพราะเหตใุ ด (ไมค่ วร เพราะการออกก้าลังกายทนั ทีท้า ให้อวัยวะในระบบย่อยอาหารท้างานผิดปกติ ประสิทธิภาพ การท้างานของระบบย่อยอาหารลดลง อาหารจะยอ่ ยได้ชา้ ลง) 5.6 ระบบย่อยอาหารมีหน้าที่อะไร (ระบบย่อยอาหารมีหน้าที่ย่อย สารอาหารที่มีอนุภาคขนาดใหญ่ให้มีขนาดเล็ก และดูดซึม สารอาหารทมี่ ีอนภุ าคขนาดเล็กเข้าสเู่ ลอื ด) 5.7 ถ้าร่างกายของเราไม่มีระบบย่อยอาหารจะเกิดอะไรขึน (ท้าให้ ร่างกายไม่สามารถน้าสารอาหารที่มีอยู่ในอาหารไปใช้ประโยชน์ ได้) 5.8 ส่วนต่าง ๆ ของร่างกายได้รับสารอาหารได้อย่างไร (ได้รับผ่าน ทางเลือด) 5.9 นักเรียนคิดว่าอาหารแต่ละชนิดท่ีเรารับประทานจะย่อยง่ายหรือ ยากเหมือนกันหรือไม่ (นักเรียนตอบตามความเข้าใจของตนเอง เช่น อาหารแต่ละชนิดจะย่อยง่ายหรือยากแตกต่างกัน ซ่ึงแป้ง ไขมัน และเนือสัตว์โดยเฉพาะเนือสัตว์ท่ีมีไขมันมาก จะย่อยยาก  สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู ือครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 52 กว่าอาหารพวกผัก ผลไม้ เพราะในอาหารเหล่านีจะมีสารอาหาร การเตรยี มตัวล่วงหน้าสาหรบั ครู ท่ีมอี นภุ าคขนาดใหญ่ทีต่ อ้ งย่อย) เพอ่ื จัดการเรียนรใู้ นครงั้ ถดั ไป ข้นั สรุปจากการอา่ น (10 นาท)ี ในครังถัดไป นักเรียนจะได้เรียน 6. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเพื่อให้ได้ข้อสรุปว่า ระบบย่อยอาหาร กิจกรรมที่ 2 อวัยวะในระบบย่อยอาหาร เปน็ ระบบของร่างกายท่ีมีหนา้ ทย่ี ่อยสารอาหารที่มีอนุภาคขนาดใหญ่ให้ มีลักษณะและหน้าท่ีอย่างไร ครูอาจ มีขนาดเล็ก รวมทังทา้ หนา้ ทดี่ ูดซึมสารอาหารไปใช้ประโยชน์ พฤติกรรม จัดเตรียมสื่อหรือเตรียมการจัดการเรียน การรับประทานอาหารท่ีไม่เหมาะสมจะส่งผลให้อวัยวะในระบบย่อย การสอน ดงั นี อาหารทา้ งานไม่ปกติ อาจก่อให้เกิดโรคหรอื อาการผิดปกติต่าง ๆ ได้ 1. ภาพโครงร่างของร่างกายมนุษย์ 7. นักเรียนตอบค้าถามจากเรื่องที่อ่านใน รู้หรือยัง ในแบบบันทึกกิจกรรม (ไม่แสดงอวัยวะ) และภาพอวัยวะ หนา้ 19 ได้แก่ ปาก จมูก หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ล้าไส้เล็ก ตับอ่อน 8. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเพ่ือเปรียบเทียบค้าตอบของนักเรยี นใน ตับ ล้าไส้ใหญ่ หัวใจ ปอด เพ่ือใช้ ร้หู รือยงั กบั คา้ ตอบทเ่ี คยตอบในคิดก่อนอ่าน ซ่งึ ครบู นั ทกึ ไวบ้ นกระดาน สา้ หรับน้าเข้าสูก่ จิ กรรม 2. เตรียมคอมพิวเตอร์หรือแท็บเล็ต 9. ครูชักชวนนักเรียนตอบค้าถามท้ายเร่ืองท่ีอ่าน ดังนี ระบบย่อยอาหาร สา้ หรับเปิดการ์ตูนลีมอนผจญภยั หรือ ประกอบด้วยอวัยวะใดบ้าง แต่ละอวัยวะมีลักษณะและหน้าที่อย่างไร พิมพ์เป็นเอกสาร สามารถดาวน์โหลด และท้าอย่างไรให้ระบบย่อยอาหารท้างานได้อย่างปกติ (นักเรียนตอบ การ์ตูนโดยการสแกน QR code ใน ตามความเขา้ ใจของตนเอง) หนังสอื เรียนหน้า 21 ครูยงั ไมเ่ ฉลยค้าตอบ แตช่ กั ชวนให้นกั เรียนหาคา้ ตอบจากการทา้ กจิ กรรม สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

53 คมู่ ือครรู ายวิชาพื้นฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร แนวคาตอบในแบบบนั ทกึ กจิ กรรม เกิดจากพฤตกิ รรมการรบั ประทานอาหารที่ไมเ่ หมาะสม เชน่ รบั ประทานอาหารมาก เกนิ ไป รบั ประทานอาหารไมต่ รงเวลา รับประทานอาหารเร็วเกินไป รับประทานอาหาร แล้วทากิจกรรมอ่ืนทนั ที รับประทานอาหารทีไ่ มส่ ะอาดหรอื มรี สจดั ระบบยอ่ ยอาหารมีประโยชน์ โดยทาหน้าท่ยี อ่ ยสารอาหารที่มีอนุภาคขนาดใหญ่ให้ มขี นาดเลก็ ลง และทาหน้าท่ดี ูดซมึ สารอาหารทม่ี ีขนาดเลก็ เข้าสเู่ ลอื ด เพือ่ นาไปใช้ ประโยชน์ที่ส่วนตา่ ง ๆ ของร่างกาย แนวคาตอบจะอยู่ในส่วนของกจิ กรรมท่ี 2  สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

ค่มู ือครูรายวิชาพ้ืนฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 54 กจิ กรรมที่ 2 อวัยวะในระบบยอ่ ยอาหารมลี กั ษณะและหน้าทีอ่ ยา่ งไร กิจกรรมนีนักเรียนจะได้สังเกต และรวบรวม ข้อมูลลักษณะและหน้าที่ของอวัยวะในระบบย่อย อาหาร เพอื่ นา้ มาสรา้ งแบบจ้าลองบรรยายลักษณะและ หน้าที่ของอวัยวะในระบบย่อยอาหารในการย่อยและ ดูดซึมสารอาหาร รวมทังบอกแนวทางในการดูแล อวัยวะในระบบย่อยอาหารใหท้ ้างานเปน็ ปกติ เวลา 3 ชวั่ โมง จดุ ประสงค์การเรียนรู้ ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ 1. สังเกต และบรรยายลักษณะและหน้าที่ของ S1 การสังเกต ปาก ลิน ฟัน ขณะเคียวอาหาร S8 การลงความเห็นจากข้อมลู 2. รวบรวมข้อมูล และสร้างแบบจ้าลองบรรยาย ลักษณะและหน้าที่ของอวัยวะในระบบย่อย S13 การตคี วามหมายข้อมูลและลงขอ้ สรปุ อ า ห า ร แ ล ะ ก า ร ดู ด ซึ ม ส า ร อ า ห า ร โ ด ย ใ ช้ เทคโนโลยีที่เหมาะสม S14 การสร้างแบบจ้าลอง 3. รวบรวมข้อมูล และบอกแนวทางในการดูแล ทักษะแห่งศตวรรษท่ี 21 รักษาอวัยวะในระบบย่อยอาหารให้ท้างาน เปน็ ปกติ วัสดุ อปุ กรณ์สาหรับทากจิ กรรม C4 การสื่อสาร สง่ิ ท่คี รตู อ้ งเตรยี ม/กลมุ่ C5 ความรว่ มมือ 1. ข้าวสุก C6 การใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศและการสือ่ สาร 2. กระจก 1 จาน ส่ือการเรียนรู้และแหลง่ เรียนรู้ 3. สีไม้ 1 บาน 4. ชอ้ น 1 กล่อง 1. หนังสอื เรียน ป.6 เลม่ 1 หน้า 21-25 5. การต์ นู เรื่องลีมอนผจญภัย 1 คัน 1 ฉบบั 2. แบบบันทกึ กจิ กรรม ป.6 เล่ม 1 หนา้ 19-29 3. การต์ นู เรอ่ื งลีมอนผจญภัย http://ipst.me/10915 สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

55 คมู่ ือครรู ายวิชาพืน้ ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร แนวการจัดการเรียนรู้ ในการตรวจสอบความรู้เดิม ครูเพียงรับฟังเหตุผลของนักเรียน 1. ครูตรวจสอบความรู้เดิมเกี่ยวกับระบบย่อยอาหาร โดยติดภาพโครงร่าง และยังไม่เฉลยค้าตอบใด ๆ แต่ ของรา่ งกายมนุษย์ (ไม่แสดงอวัยวะ) บนกระดาน และเตรียมภาพอวัยวะ ชักชวนใหน้ ักเรียนไปหาคา้ ตอบด้วย ตา่ ง ๆ ได้แก่ ปาก จมกู หลอดอาหาร กระเพาะอาหาร ล้าไสเ้ ล็ก ตบั ออ่ น ตนเองจากการทา้ กจิ กรรม ตับ ล้าไส้ใหญ่ หัวใจ ปอด มาให้นักเรียนร่วมกันสังเกต จากนันให้ นักเรียนช่วยกันน้าภาพอวัยวะในระบบย่อยอาหารไปติดลงบนภาพ โครงร่างของรา่ งกายมนุษย์ในต้าแหน่งต่าง ๆ ตามความเข้าใจ จากนันให้ นกั เรียนร่วมกันอภปิ รายโดยใชค้ า้ ถาม ดงั นี 1.1 ภาพอวัยอวัยะท่ีให้สังเกต มีภาพอวัยวะใดบ้าง (นักเรียนตอบชื่อ อวัยวะตามความเข้าใจของตนเอง) 1.2 มีภาพอวัยวะใดบ้างที่นักเรียนไม่ได้น้าไปติดบนภาพโครงร่างของ ร่างกายบ้าง เพราะเหตุใด (นักเรียนตอบตามผลการติดภาพอวัยวะ บนภาพโครงร่างของร่างกาย และตอบเหตุผลตามความเข้าใจของ ตนเอง เช่น ไม่ได้น้าภาพจมูก หัวใจ ปอด ไปติดบนภาพโครงร่าง ของรา่ งกายเพราะไม่ใช่อวยั วะในระบบยอ่ ยอาหาร) 1.3 ภาพอวัยวะที่นักเรียนน้าไปติดบนบนภาพโครงร่างของร่างกายมี อะไรบ้าง แต่ละอวัยวะท้าหน้าที่อะไร (นักเรียนตอบช่ืออวัยวะตาม ผลการติดภาพอวัยวะบนโครงร่างของร่างกาย และตอบหน้าท่ีของ อวยั วะนนั ตามความเขา้ ใจของตนเอง) 2. ครูเชื่อมโยงความรู้เดิมของนักเรียนเข้าสู่กิจกรรมที่ 2 โดยใช้ค้าถามดังนี นักเรียนรู้หรือไม่ว่าอวัยวะในระบบย่อยอาหารมีอะไรบ้าง และแต่ละ อวัยวะท้าหน้าที่อะไร นักเรียนติดภาพอวัยวะในต้าแหน่งท่ีถูกต้องแล้ว หรอื ไม่ 3. นักเรียนอ่านชื่อกิจกรรม และทาเป็นคิดเป็น จากนันร่วมกันอภิปราย เพ่ือตรวจสอบความเข้าใจเก่ียวกับจุดประสงค์ในการท้ากิจกรรม โดยใช้ คา้ ถาม ดังนี 3.1 กิจกรรมนีนักเรียนจะได้เรียนเร่ืองอะไร (ลักษณะและหน้าที่ของ อวัยวะในระบบย่อยอาหาร และการดูแลอวัยวะในระบบย่อย อาหาร) 3.2 นักเรียนจะได้เรียนรู้เร่ืองนีด้วยวิธีใด (การสังเกต และการรวบรวม ขอ้ มลู )  สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครูรายวิชาพ้นื ฐานวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เล่ม 1 | หนว่ ยท่ี 1 อาหารและการย่อยอาหาร 56 3.3 เมื่อเรียนแล้วนักเรียนจะท้าอะไรได้ (สร้างแบบจ้าลองเพ่ือบรรยาย ขอ้ เสนอแนะเพิ่มเตมิ ลักษณะและหน้าที่ของอวัยวะในระบบย่อยอาหาร และบอกแนว ทางการดแู ลรักษาอวยั วะในระบบยอ่ ยอาหารให้ทา้ งานเป็นปกติ) ค รู ส า ม า ร ถ ใ ช้ อ า ห า ร อ ย่ า ง อื่ น แทนข้าวสุก โดยเลือกอาหารที่ 4. นักเรียนบันทึกจุดประสงค์ลงในแบบบันทึกกิจกรรม หน้า 19 และอ่าน รับประทานง่าย ท้าความสะอาดง่าย สิ่งที่ตอ้ งใช้ในการทา้ กจิ กรรม ถ้าหก และสามารถสังเกตลักษณะ ก่อนและหลงั เคยี วไดช้ ัดเจน เชน่ ข้าว 5. นักเรียนอ่าน ทาอย่างไร ตอนที่ 1 ข้อ 1-4 แล้วร่วมกันอภิปรายเพ่ือสรุป เหนียว เสน้ ขนมจีน ขนมปงั ล้าดับขันตอนการท้ากิจกรรมตามความเข้าใจของนักเรียน ครูตรวจสอบ ความเขา้ ใจของนักเรยี นโดยใชค้ า้ ถาม ดงั นี ทกั ษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 5.1 อาหารท่นี ้ามาใหน้ ักเรยี นสังเกตคอื อะไร (ขา้ วสกุ ) และทักษะแหง่ ศตวรรษท่ี 21 5.2 หลังจากสังเกตข้าวสุกในจานแล้วนักเรียนต้องท้าอะไร (เคียวข้าวสุก ช้า ๆ แต่ยงั ไมก่ ลืน) ทนี่ กั เรียนจะได้ฝึกจากการทากิจกรรม 5.3 ระหว่างที่เคียวข้าวสุก นักเรียนต้องท้าอะไรบ้าง (สังเกตรสชาติ และ การทา้ งานของปาก ลนิ และฟัน) ตอนที่ 1 5.4 นกั เรียนจะสงั เกตรสชาตไิ ดอ้ ยา่ งไร (ใชล้ ินรับรส) S1 สังเกตข้าว และการทา้ งาน 5.5 นกั เรียนจะสงั เกตการทา้ งานของปาก ลิน และฟนั ได้อย่างไร (สงั เกต การท้างานของปากโดยดูปากของเพ่ือน และสังเกตการท้างานของ ของปาก ลิน ฟนั ลินและฟันของตนเองโดยใช้ประสาทสัมผัสการรับรู้การท้างานของ S8 อภิปรายและลงความเห็น อวยั วะนัน ๆ) 5.6 เม่ือเคียวข้าวแล้วต้องสังเกตลักษณะของข้าวในปากของใคร สังเกต เก่ียวกับลักษณะและหน้าที่ อย่างไร (สงั เกตขา้ วในปากของตนเอง โดยใชก้ ระจก) ข อ ง อ วั ย ว ะ ใ น ร ะ บ บ ย่ อ ย 5.7 ขณะกลืนข้าว นักเรียนต้องสังเกตการท้างานของอวัยวะใด สังเกต อาหาร อย่างไร (สังเกตคอ โดยสงั เกตคอของเพ่ือน) S14 สร้างแบบจ้าลองบรรยาย 5.8 นักเรียนต้องอภิปรายเก่ียวกับเร่ืองอะไร (อภิปรายเร่ืองลักษณะและ ลักษณะและหน้าท่ีของอวัยวะ หนา้ ทีข่ องปาก ลนิ ฟนั ในการยอ่ ยอาหาร) ในระบบย่อยอาหาร C5 ร่วมมือในการสังเกตการ 6. เม่ือนักเรียนเข้าใจวิธีการท้ากิจกรรมในทาอย่างไร ข้อ 1-4 แล้ว ให้ ท้างานของปาก ลิน ฟัน คอ นกั เรยี นเริม่ ปฏบิ ตั ิตามขันตอน และการสรา้ งแบบจ้าลอง C6 สืบค้นข้อมูลลักษณะ และ 7. หลังจากท้ากิจกรรมแล้ว นักเรียนร่วมกันอภิปรายผลการท้ากิจกรรม หน้าที่ของอวัยวะในระบบยอ่ ย ตามแนวค้าถามดังนี อาหาร และสร้างแบบจ้าลอง 7.1 ข้าวสุกก่อนเคียวและหลังเคียวมีลักษณะเหมือนหรือแตกต่างกัน จากเทคโนโลยตี า่ ง ๆ อย่างไร (มีลักษณะแตกต่างกัน คือ ก่อนเคียว ข้าวจะมีรูปร่างเป็น เม็ดเรียว สีขาว มีกลิ่น หลังเคียวจะมีลักษณะเป็นก้อนเหลว สีขาว มีรสชาติ) สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี 

57 คู่มือครูรายวิชาพน้ื ฐานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ป.6 เลม่ 1 | หนว่ ยที่ 1 อาหารและการยอ่ ยอาหาร 7.2 เพราะเหตุใด ข้าวสุกจึงมีลักษณะเปลี่ยนแปลงไปจากเดิม (ข้าวสุก ถ้านักเรียนไม่สามารถตอบ เปลย่ี นแปลงไปจากเดมิ เพราะการเคียว) ค้าถามหรืออภิปรายได้ตามแนว ค้าตอบ ครูควรให้เวลานักเรียน 7.3 ขณะเคยี วขา้ ว ปาก ลนิ ฟนั ทา้ งานอยา่ งไร (ปากเป็นช่องปดิ เปิดได้ คิดอย่างเหมาะสม รอคอยอย่าง ขณะเคียวปากจะปิดและขยับไปมา ขณะเคียวมีน้าลายออกมา ฟัน อดทน และรับฟังแนวความคิด จะท้าหน้าท่ีบด ตัดข้าว ลินจะขยับและคลุกเคล้าข้าวเข้ากับน้าลาย ของนกั เรียน และขา้ วจะเคล่ือนท่ีอยู่ในปาก) ข้อเสนอแนะเพิม่ เตมิ 7.4 ปาก ลิน ฟัน มีหน้าที่อย่างไรในการย่อยอาหาร (ปาก ลิน ฟัน ทา้ หน้าท่ีร่วมกนั ในการทา้ ใหอ้ าหารมีขนาดเลก็ ลง นมุ่ และเหลวขึน) 1. ครูสามารถดาวน์โหลดการ์ตูน เร่ืองลีมอนผจญภัย หรือพิมพ์ 7.5 ขณะกลืนข้าว คอมีการเคล่ือนท่ีอย่างไร และน่าจะมีผลอย่างไรต่อ เป็นเอกสาร โดยการสแกน QR อาหาร (คอด้านหนา้ เคลื่อนทีข่ ึนและลง นา่ จะท้าใหอ้ าหารเคลื่อนที่ code ในหนังสือเรียนหน้า 21 จากปากลงไปทางคอ) 2. ครูสามารถให้นักเรียนสร้าง 8. ครูเช่ือมโยงไปสู่การท้ากิจกรรม ตอนที่ 1 ข้อ 5-6 โดยใช้ค้าถามว่า แ บ บ จ้ า ล อ ง ใ น รู ป แ บ บ ร้หู รอื ไม่ว่าอาหารจากปากจะเคลือ่ นท่ีไปยงั ทใ่ี ด โดยวธิ กี ารใด แอนิเมชัน หรือ stop motion จ า ก แ อ ป พ ลิ เ ค ชั น ท่ี ส า ม า ร ถ 9. ครูให้นักเรียนอ่านทาอย่างไร ตอนที่ 1 ข้อที่ 5-6 แล้วร่วมกันอภิปราย ดาวน์โหลดได้ฟรี เช่น camera เพื่อสรุปล้าดับขันตอนการท้ากิจกรรมตามความเข้าใจของนักเรียน clip หรือ animatic หรือ stop ครตู รวจสอบความเข้าใจของนักเรียนโดยใช้ค้าถามดงั ต่อไปนี motion 9.1 นักเรียนต้องสืบค้นข้อมูลเก่ียวกับเร่อื งอะไร (ลักษณะและหน้าท่ีของ อวยั วะในระบบย่อยอาหาร) 9.2 นักเรียนสามารถสืบค้นข้อมูลจากแหล่งข้อมูลใดบ้าง (อ่านการ์ตูน เร่ือง ลีมอนผจญภัย หรือสืบค้นจากหนังสือ เว็บไซต์ท่ีน่าเช่ือถือ หรือสอื่ การสอนต่าง ๆ) 9.3 เว็บไซต์ท่ีน่าเชื่อถือควรเป็นอย่างไร ให้ยกตัวอย่าง (นักเรียนตอบ ตามความเข้าใจของตนเอง เช่น ควรเป็นเว็บไซต์ของหน่วยงานที่มี การอ้างอิงแหล่งที่มาของข้อมูลอย่างเป็นทางการ มีผู้เชี่ยวชาญ รบั รองข้อมูล เช่น เว็บไซตข์ องกระทรวงสาธารณสุข สารานุกรมไทย สา้ หรบั เยาวชน โรงพยาบาลต่างๆ) 9.4 เม่ือสืบค้นข้อมูลแล้วนักเรียนต้องท้าสิ่งใด (อภิปราย ระบุชื่อของ อวยั วะ และสรา้ งแบบจ้าลองท่ีอธิบายลักษณะและหน้าท่ีของอวัยวะ ในระบบย่อยอาหาร) 9.5 นักเรียนจะสร้างแบบจ้าลองอย่างไร (ครูให้เวลานักเรียนร่วมกัน อภิปรายในกลมุ่ ซ่ึงนักเรียนอาจมีวธิ ีสร้างหลายแบบ เช่น ท้าชินงาน เขียนแผนภาพ การแสดงบทบาทสมมติ หรือท้าแอนิเมชัน stop motion )  สถาบันสง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี