_E-book_ชุดองค์ความรู้ภูมิปัญญาการทอผ้าและไหม

รูปภาพบาติกลายพระราชทาน “ป่าแดนใต้” Illustration of Royal Batik \"Southern Forest\" 150

ผ้าขดิ ลายนารรี ัตนราชกัญญา สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงออกแบบผ้าลายพระราชทาน “ผ้าขิดลายนารี รัตนราชกัญญา” ทรงค้นคว้าลวดลายโบราณท่ีปรากฏอยู่ในประวัติศาสตร์ของโครงการศิลปาชีพฯ และได้รับแรงบันดาล พร ะ ทั ยจ า ก “ ผ้ า ขิ ดล า ยส มเ ด็ จ ” ซ่ึ ง ปร า ก ฏอ ยู่ บ่ อ ยค ร้ั ง ใ น ฉ ล อ ง พร ะ อ ง ค์ ข อ ง ส มเ ด็ จ พร ะ น า ง เ จ้ า สิ ริ กิ ต์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงนํามาออกแบบและผสมผสานให้เกิดความร่วมสมัย เป็นการ สรา้ งอัตลักษณใ์ หม่ ท่ีแฝงด้วยความหมายและประวัติศาสตรท์ ่ียิง่ ใหญข่ องวัฒนธรรมและภูมิปัญญาการทอผ้าในประเทศ ไทย สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ พระราชทาน “ผ้าขิดลายนารีรัตนราชกัญญา” ผ่านนายสุทธิพงษ์ จุล เจริญ ปลัดกระทรวงมหาดไทย ในเดือนมกราคม พ.ศ.2565 ท่ีบ้านนาหว้า อําเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม เพ่ือมอบ ให้กับชา่ งทอผ้าทุกกลุ่ม ทกุ เทคนิค นําไปใช้ทอผ้าผลิตผ้าตามอัตลักษณภ์ ูมิปัญญาท้องถิ่นท่ัวประเทศ นอกจากน้ี กระทรวงมหาดไทย โดยกรมการพัฒนาชุมชน ได้น้อมนําพระดําริ และคําแนะนําท่ีได้พระราชทานใน การเสด็จทรงงานด้านผ้าไทยในโอกาสต่างๆ มาเป็นเสาหลักในการขับเคล่ือนโครงการส่งเสริมพัฒนาผู้ประกอบการผ้า ไทย ท้ังมิติต้นน้าํ กลางน้ํา และปลายน้าํ โครงการพัฒนาศักยภาพและเพ่ิมชอ่ งทางการตลาดให้กับผู้ประกอบการ OTOP ผ้าไทย (Coaching ผ้าขิดลาย นารีรัตนราชกัญญา) จัดทําข้ึนเพ่ือสนองแนวพระดําริ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ใน การสืบสานพระราชปณธิ าน สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพนั ปีหลวง อนุรักษ์มรดกภูมิ ปัญญาการทอผ้า ต่อยอดการพัฒนาลายผ้าพระราชทาน “ผ้าขิดลายนารีรัตนราชกัญญา” ตามแนวพระดําริ “ผ้าไทยใส่ ให้สนุก” คือความสุขท่ีได้เลือกใช้ศิลปะ หัตถกรรมไทย เพ่ือให้รายได้กลับสู่ชุมชน ส่งเสริม กระตุ้น ผ้าไทยให้ทันสมัยสู่ สากล เป็นท่ีนิยมในทุกเพศ ทุกวัยและทุกโอกาส ตลอดจนเพ่ิมช่องทางการตลาดและเสริมสร้างความรู้ความเข้าใจ เก่ียวกับลายผ้าพระราชทาน “ผ้าขิดลายนารีรัตนราชกัญญา” แก่ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ผ้าไทย และเพ่ือให้ผู้ผลิต ผู้ประกอบการ OTOP ผ้าไทย สามารถนําลายผ้าพระราชทาน “ผ้าขิดลายนารรี ัตนราชกัญญา” ไปเป็นต้นแบบและ พฒั นาต่อยอดสรา้ งมูลค่าเพมิ่ ให้กับผลิตภัณฑ์ผ้าตามอัตลักษณพ์ ้ืนถิ่น รวมท้ังสร้างรายได้เพิ่มให้กับชุมชน “ผ้าขิดลายนารีรัตนราชกัญญา” ในลวดลายผ้าแต่ละลวดลายแฝงไปด้วยความหมายท่ีมีความลึกซ้ึง แสดงถึง ความต้ังพระทัยม่ันในการสืบสาน รักษาและต่อยอด พระราชกรณียกิจของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง สมเด็จยา่ ของพระองค์ ในการฟ้ นื คืนภูมิปัญญาผ้าไทยให้ดํารงคงอยูค่ ู่แผน่ ดิน 151

Royal Motif: Khid \"Nariratana Rajakanya\" Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya designed the royal motif Khid \"Nariratana Rajakanya\" and researched the ancient patterns that appear in the history of the Royal Athrtes caonsdtuCmraeftssoCfeHnterre ManadjeswtyasQinusepeinredSirbikyitththee\"KQhuideewnithMSoothmedr.ePj rMinocteifs\"s, wShiriivcahnanpapveaarirsthfruesqudeensitglnyeidn and blended to be contemporary, creating a new identity with the great meaning and history of weaving culture and wisdom in Thailand. Princess Sirivannavari graciously presented Khid \"Nariratana Rajakanya\" through Mr. Suttipong Juljarern, Permanent Secretary for Interior, in January 2022 at Ban Na Wa, Na Wa District, Nakhon Phanom Province to be given to all groups of weavers and all techniques to be used for weaving and producing fabrics according to local wisdom identities throughout the country. Furthermore, The Community Development Department, The Ministry of Interior has brought Princess Sirivannavari's ideas, initiatives, and recommendations from working in Thai fabrics on multiple occasions as a paradigm to drive the project to promote the Development of Thai Fabric Entrepreneurs project in the upstream, midstream, and downstream dimension methods. Potential Development and Marketing Channels for OTOP Thai Textile Entrepreneurs Project i(nKtheidnt\"ioNnartiroattahneaaRsapjiarakatinoyna\"ofPaHteter rMnaCjeosatcyhQinuge) ehnadSirbikeietnthdeeQveuleoepnedMtoothmereeint pPrreinsceervssinSgirtihvaenhnearvitaargi’es of weaving wisdom, further development of the royal motif of Khid \"Nariratana Rajakanya\" according to the royal concept of “Pha Thai Sai Hai Sanook” Project (Wearing Thai Fabrics with Fun) which is a pleasure to choose Thai arts and crafts to give income back to the community, promote, stimulate Thai fabrics to be fashionable to the international level to be popular in all genders, ages and occasions, as well as increasing marketing channels and enhancing knowledge and understanding about the royal motif of Khid \"Nariratana Rajakanya\" to OTOP Thai Textile manufacturers and entrepreneurs, and allow them to bring the royal pattern of Khid \"Nariratana Rajakanya\" to be used as a model and further develop to add value to fabric products in accordance with local identity as well as generate additional income for the community. In each fabric motif of Khid \"Nariratana Rajakanya\", there is a deep meaning and symbolizes Princess Sirivannavari's determination to continue, preserve, and expand on Her Majesty Queen Sirikit the Queen Mother's initiatives to strengthen Thai fabric wisdom to the land. 152

โดยในแต่ละลวดลายมีความหมายท่ีลึกซ้ึง ดังน้ี • ลาย S ท่ีท้องผ้า หมายถึง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพนั ปีหลวง ท่ีทรงเป็น ต้นแบบในการอนุรกั ษ์ภูมิปัญญาผ้าไทย • สมเด็จพระเจ้าลกู เธอ เจ้าฟ้าสิรวิ ัณณวรี นารรี ัตนราชกัญญา ได้ทรงออกแบบให้เว้นชอ่ งว่างไว้ เพ่ือให้ราษฎรได้รว่ ม ถักทอลวดลายของตนเองลงในชอ่ งว่าง เป็นการสรา้ งเอกลักษณ์เฉพาะตัวสําหรับแต่ละท้องถิ่น โดยลายขิดท่ีเป็น กรอบล้อมรอบตัว S น้ีหมายถึงความจงรักภักดีท่ีชาวไทยมีต่อพระบรมราชจักรีวงศ์ • ลายเชิงผ้ารูปหัวใจ หมายถึง ความรักของ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ ัว รชั กาลท่ี 10 ท่ีมีต่อปวงชนชาวไทย • ลาย S ประกอบกับลายขดิ ท่ีเชิงผ้า หมายถึง สมเด็จพระเจ้าลกู เธอ เจ้าฟ้าสริ ิวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ท่ีทรง ปรารถนาให้คนไทยอยูด่ ีมีสุข • ลายต้นสนท่ีเชงิ ผ้า หมายถึง พระดําริใน สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสริ ิวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ในการฟ้ นื ฟู ประวัติศาสตรข์ องโครงการศิลปาชพี ฯ ลายต้นสนน้ี เป็นลวดลายพ้นื ถิ่นท่ีถักทออยูบ่ นผืนผ้าของบ้านนาหว้า จังหวัด นครพนม ท่ีซ่งึ เป็นจุดกําเนิดโครงการศิลปาชีพฯ • ลายหางนกยูงท่ีเชิงผ้า หมายถึง ความต้ังพระทัยม่ันของ สมเด็จพระเจ้าลกู เธอ เจ้าฟ้าสิรวิ ัณณวรี นารรี ัตนราชกัญญา ในการสบื สาน รักษาและต่อยอด พระราชกรณยี กิจของสมเด็จยา่ ของพระองค์ ในการฟ้ นื คืนภูมิปัญญาผ้าไทยให้ดํารง คงอยูค่ ู่แผ่นดิน Each motif has a deep meaning as follows: • The S motif on the fabric refers to Her Majesty Queen Sirikit the Queen Mother, who is a model for preserving the wisdom of Thai fabrics. • Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya was designed to leave spaces so that people could weave their patterns into the spaces which creates a unique identity for each locality. The Khid frame around the S represents the devotion of Thais to the Royal Family. • The heart-shaped motif represents the love of His Majesty King Maha Vajiralongkorn Phra Vajiraklaochaoyuhua, King Rama X to the Thai people. • The S and Khid motif at the bottom of the fabric means Princess Sirivannavari wishes Thai people well- being. • The pine tree motif at the bottom of the fabric refers to Princess Sirivannavari’s royal ideas on the revival of the history of the Arts and Crafts Project. This motif is a local pattern woven on the fabric of Ban Na Wa, Nakhon Phanom province, where the Arts and Crafts Project originated • The peacock tail motif at the bottom of the fabric signifies the determination of Princess Sirivannavari in inheriting, preserving, and developing Her Majesty Queen Sirikit the Queen Mother's royal duties in restoring the wisdom of Thai fabrics to the land. 153

รูปภาพผ้าลายพระราชทาน “ผ้าขิดลายนารรี ัตนราชกัญญา” Illustration of Royal Fabric with Khid \"Nariratana Rajakanya\" 154

พระกรณยี กจิ และโครงการตามแนวพระดาํ ริ สมเด็จพระเจา้ ลูกเธอ เจา้ ฟา้ สริ วิ ณั ณวรี นารีรตั นราชกญั ญา ทางดา้ นการฟื้นคืนภูมปิ ัญญาผ้าไทย ทีข่ บั เคลอื่ นโดยกรมการพฒั นาชุมชน กระทรวงมหาดไทย Royal Duties and Royal Projects of Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya’s Initiative on the Revival of Thai Fabric Wisdom Driven by The Community Development Department, The Ministry of Interior 155

156

โครงการดอนกอยโมเดล 15 พฤศจิกายน 2563 : เสด็จบ้านดอนกอย “ดอนกอยโมเดล” โครงการในพระดําริ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา เน่ืองด้วยพระองค์ ทรงเล็งเห็นถึงความสําคัญของวัฒนธรรมการทอผ้าของไทย และจากการได้เสด็จเยือนกลุ่มทอผ้าย้อมคราม บ้านดอน กอย อําเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร เม่ือวันท่ี 15 พฤศจิกายน พ.ศ. 2563 เพ่ือทอดพระเนตรข้ันตอนการผลิตผ้า โดยใช้เส้นใยจากธรรมชาติ การย้อมเส้นใยด้วยคราม ภูมิปัญญาพ้ืนถ่ินท่ีสืบทอดกันมาแต่โบราณ ซ่ึงพ้ืนท่ีอําเภอพรรณา นิคมมีการปลูกต้นครามจํานวนมาก ในอดีตชาวบา้ นจึงนิยมยอ้ มผ้าครามเพ่ือสวมใสใ่ นครัวเรือน สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ จึงมีพระดําริให้พัฒนาผ้าทอชุมชนบ้านดอยกอย เป็นชุมชนต้นแบบ รวบรวม องค์ความรู้เก่ียวกับวัฒนธรรมชุมชน ภูมิปัญญาด้านการทอผ้า การย้อมคราม และการใช้สีธรรมชาติในการย้อมเส้นใย จากชุมชนบ้านดอนกอย ให้เป็นมรดกแห่งภูมิปัญญาผ้าไทย นําไปสู่การเป็นชุมชนต้นแบบของประเทศ และส่งเสริม ภาพลักษณแ์ บรนด์ผ้าไทยให้เป็นท่ียอมรับในระดับสากล Donkoi Model Project 15 November 2020: Ban Don Koi Narirata“nDaonRkaojaikaMnoydae’sl iPnritoiajetcivte”, aiss tahreesruolytaolf preroajleizcitngotfheHeimr pRoorytaalncHeigohfnTehssai Pwrienacveisnsg Scuirilvtuanren,aavnadri from her visit on November 15, 2020, to the indigo-dyed weaving group in Ban Don Koi, Panna Nikhom District, Sakon Nakhon Province to observe the process of fabric production using natural fibers, dyeing fibers with indigo which is the local wisdom that passed down from ancient times. In the past, villagers preferred to dye indigo fabrics for household wear, and a large number of indigo trees have been planted in the Panna Nikhom area. Koi coTmhmeruenfoitrye, aPsrinacemssoSdierilvacnonmavmaruinhiatys, thgaethinetrenktnioonwtloeddgeevealbooputthecowmomveunniftaybrciculotfurteh,e wBaenavDinogi wisdom, indigo dyeing, and the use of natural colors to dye fibers from Ban Don Koi community to be a heritage of Thai fabric wisdom and a model community for the country as well as promote the brand image of Thai fabrics to be accepted internationally. 157

รูปภาพ“ดอนกอยโมเดล” โครงการในพระดําริ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิรวิ ัณณวรี นารรี ัตนราชกัญญา Illustration of “Donkoi Model Project” Royal Projects of Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya’s Initiative 158

159

ผา้ ลายในพระวินจิ ฉัย บา้ นดอนกอย ในการท่ี สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา เสด็จไปทรงเย่ียมกลุ่มทอผ้าย้อมครามบ้าน ดอนกอย ในระหว่างท่ีพระองค์ทอดพระเนตรผลิตภัณฑ์ผ้าและผ้าทอลายโบราณต่างๆ ของกลุ่มน้ัน พระองค์ได้มีพระ วินิจฉัยและพระราชทานคําแนะนํา ให้นําลายผ้าโบราณ เพ่ือเป็นการฟ้ ืนฟูภูมิปัญญาท้องถ่ิน พระองค์พระราชทาน คําแนะนําให้ย้อมในโทนสีท่ีอ่อนลงเพ่ือให้มีความร่วมสมัย และปรับการทอชายผ้าถุงให้กว้าง ปรับการทอหัวผ้าถุงให้ยาว ข้นึ พระองค์มีพระวินิจฉัยเพ่ิมเติม ให้ผสมผสานลวดลายเดิมเข้าด้วยกันเพ่ือให้เกิดลายใหม่ มีความร่วมสมัยและเป็น สากล อาทิ ทอผ้าลายโคมไฟใหญ่สลับกับลายพิกุลทอง, ทอผ้าลายต้นกล้วยแทรกด้วยลายฟันปลา, ทอผ้าลายตุ้มป่อง ใหญ่ให้มีสัดส่วนของลายท่ีเล็กลง, ให้ปรับการทอลายเกล็ดเต่าให้มีขนาดเล็กลง เพ่ือให้นําไปประยุกต์ใช้งานได้ หลากหลายยิ่งข้ึน, ให้ปรับข้ันตอนการค้นหม่ีโดยให้ฟืมกับโฮงหม่ีมีขนาดเท่ากัน เพ่ือไม่ให้เส้นขอบด้ายมีพ้ืนท่ีเหลือมาก เกินจําเป็น, ยังทรงให้ศึกษาทดลองเร่ืองการย้อมครามเพ่ือให้ได้สีโทนอ่อนลง และทดลองการล้างด้ายจนสีไม่ตกว่า จะต้องล้างก่ีนํ้า Fabric Decision Making: Ban Don Koi In regard Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya visited the Ban Don Koi Indigo-Dyed Fabric Weaving Group, while Princess Sirivannavari looked at the group's products of ancient fabrics and textiles, she instructed and recommended them to bring ancient fabrics to restore local wisdom and to dye them in lighter tones to make them more contemporary, adjust the weaving of the sarong's hem to be wider, and the weaving of the sarong's top to be longer. Princess Sirivannavari further decided to combine the original patterns to create new, contemporary, and universal motifs, such as a large lantern motif interspersed with Pikul Thong motifs, banana tree motif inserted with serrated motif, weaving Toom Pong Yai motif to a smaller proportion of motifs, adjust the weaving of Kled Tao motif to a smaller size to be able to use it in a variety of ways, adjust the Ikat process by using the same size of the heddle and Hong Mee so that the yarn border is not wider than necessary, conduct experimental studies on indigo dyeing to achieve a lighter color, and experiment with different thread washing times until the color does not fade. 160

ดอนกอยแฟช่ันคอลเลคชน่ั สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ ทรงออกแบบตราสัญลักษณ์สําหรับผลิตภัณฑ์ของดอนกอย เป็น “ภาพ หัวใจ” ท่ีประกอบข้ึนจากเส้นด้าย ส่ือความหมายถึงเส้นด้ายทอผ้าของคนดอนกอยท่ีนํามามัดร้อยรวมกัน ด้วยความรัก ความสามัคคี ความปรารถนาดีต่อชุมชน โครงการดอนกอยโมเดล ได้ร่วมพัฒนาโดยนักออกแบบช้ันนําของประเทศ รวมท้ังแนวคิดเบ้ืองหลังการ สร้างสรรค์ผลงานแต่ละคอลเลคช่ัน และแนวคิดการทําแบรนด้ิง ดอนกอยสกล ตราสัญลักษณ์ และบรรจุภัณฑ์ ตลอดจน รายละเอียดอ่ืนๆ ท่ีเก่ียวข้องกับแบรนด์ “ดอนกอยโมเดล” โครงการในพระดําริ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราช ยังประกอบไป ด้วย โครงการ ‘ดอนกอยสกลแฟช่ันคอลเลคช่ัน’ และ ‘ดอนกอยโมเดลสูต่ ลาดสากล’ เพ่ือฟ้ ืนฟูภูมิปัญญาพ้ืนถ่ินทางด้าน การสร้างสรรค์ผืนผ้า นํามรดกทางวัฒนธรรมและภูมิปัญญาพ้ืนถ่ินท่ีถูกถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น มาออกแบบลวดลายและ ถักทอผืนผ้า ฟ้ ืนฟูองค์ความรู้ด้านสีย้อมธรรมชาติจากภายในชุมชนมาย้อมเส้นใย และถักทอผืนผ้าตามเทรนด์แฟช่ัน ล่าสุด เป็นการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ผ้าท่ีได้มาตรฐานระดับพรีเม่ียมและมีความเป็นสากล ด้วยภูมิปัญญาพ้ืนถ่ินท่ีเป็น ต้นทุนทางความคิดอันทรงคุณค่า ดอยกอยแฟช่ันคอลเลคช่ัน ของ “แบรนด์ดอนกอยสกล” ท้ังเคร่ืองแต่งกายและเคร่ืองประดับท่ีผลิตจากผ้าใน โครงการดอนกอยโมเดล ออกแบบโดยนักออกแบบช้ันนําของประเทศ รวมท้ังแนวคิดเบ้ืองหลังการสร้างสรรค์ผลงานแต่ ละคอลเลคช่ัน และแนวคิดการทําแบรนดิ้งดอนกอยสกล ตราสัญลักษณ์ และบรรจุภัณฑ์ ตลอดจนรายละเอียดอ่ืนๆ ท่ี เก่ียวขอ้ งกับแบรนด์ Donkoi Fashion Collection Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya designed the emblem for Donkoi's products as a \"Heart Image\" made up of yarn which represents the woven yarn of the Don Koi people that is tied together with love, unity, and goodwill towards the community. The Donkoi Model project was co-created by the country's top designers, as well as the conceptual frameworks behind each collection and Don Koi Sakol branding concept, emblem, and packaging, as well as other brand-related details. “Donkoi Model Project”, the royal project of Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya’s initiative also includes the 'Don Koi Sakon Fashion Collection' and 'Don Koi Model to the International Market' project to restore local wisdom in fabric creation, bring the cultural heritage and local wisdom that has been passed down from generation to generation to design patterns and weave fabrics, revitalize knowledge of natural dyeing process from the community to dye fibers and weave fabrics according to the latest fashion trends. It is the creation of premium and international standard fabric products with local wisdom that is a valuable conceptual cost. Doi Koi Fashion Collection of \"Don Koi Sakon Brand\" for both apparel and accessories made tfrhoemcofanbcreicpstuinaltfhreamDeownokorkisMboedheinl dPreoajeccht cisoldleecstigionnedanbdy Dthoen cKoouinStaryk'osllebaradnindgindgecsoignnceersp,t,asemwbellel mas, and packaging, as well as other brand-related details. 161

รูปภาพ ดอนกอยแฟช่ันคอลเลคช่ัน Illustration of Don Koi Fashion Collection 162

หนังสือดอนกอยโมเดล หนังสือ ดอนกอยโมเดลฉบับสมบูรณ์ 2 ภาษา (ไทย-อังกฤษ) และ ฉบับดิจิทัล บันทึกองค์ความรู้ ต้นแบบในการพัฒนา ผลิตภัณฑ์ ฟ้ นื คืนภูมิปัญญาพ้นื ถิ่นให้มีความรว่ มสมัย ในรูปเล่มท่ีทันสมัย โดยนํารูปแบบของการพัฒนาคณุ ภาพการยอ้ ม ผ้า ทอผ้า รวมท้ังการพัฒนา Branding และ Storytelling มาเพิ่มมูลค่าให้แก่สินค้าในระยะยาว เพ่ือให้ชุมชนมีรายได้ และช่วยเหลือตนเองได้อย่างย่ังยืน ตามวัตถุประสงค์ของแนวพระดําริโครงการ “ผ้าไทยใส่ให้สนุก” คือความสุขท่ีได้ เลือกใช้ศิลปะ หัตถกรรมไทย เพ่ือให้รายได้กลับสู่ชุมชน ส่งเสริม กระตุ้น ผ้าไทยให้ทันสมัยสู่สากล เป็นท่ีนิยมในทุกเพศ ทุกวัยและทกุ โอกาส รวมถึงแคตตาล็อกฉบับดิจิทัล 3 ภาษา (ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน) ซ่ึงสามารถดาวน์โหลดผ่าน QR Code ซ่ึงทํา ให้ผู้ซ้ือสามารถเข้าถึงผู้ขายและผลิตภัณฑ์ได้โดยตรง ภายในเล่มรวบรวมลายผ้าท่ีพัฒนาต่อยอดข้ึนมาใหม่จากลายผ้าด้ังเดิม เพ่ือแสดงให้เห็นผลงานท่ีเกิดจากการลงพ้ืนท่ี ของผู้เช่ียวชาญ แลกเปล่ียนองค์ความรู้ ประสบการณ์ ความคิดเห็น ตลอดจนร่วมมือกับชาวบ้านเพ่ือพัฒนาคุณภาพของ ผ้าและโทนสีธรรมชาติท่ีเลือกใช้กับลายผ้ารุ่นใหม่ เพ่ือทําให้ผ้ามีความร่วมสมัยมากข้ึน ด้วยเทคนิคการทอและการ ผสมผสานสีสันในผ้าผืนเดียวกัน พร้อมด้วยพระวินิจฉัยของ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ ท่ีมีต่อลวดลายผ้า โบราณของหมูบ่ า้ นดอนกอย พร้อมภาพผืนผ้าท่ีทอข้ึนตามพระวินิจฉัย อีกท้ังหนังสือดอนกอยโมเดลยังนําระบบการตลาดออนไลน์เข้ามาประกอบการขายผ่านการสแกนคิวอาร์โค้ดของสินค้า ในเล่ม ซ่ึงทําให้ผู้ซ้อื สามารถเข้าถึงผู้ขายและผลิตภัณฑ์ได้โดยตรงอีกด้วย The Book Donkoi Model The complete bilingual book of the Donkoi Model (Thai-English) and digital edition record knowledge, and prototypes in product development, restoring local wisdom to be contemporary in modern booklets. It takes the form of dyeing and weaving quality development, as well as branding and storytelling development, to add long-term value to products to provide communities with sustainable income and self-help in accordance with the objective of the royal concept of “Pha Thai cSraaifHtsaitoSagnivoeokin”coPrmojeecbta(cWketaorinthgeTchoami Fmaburnicitsy,wpitrhomFuonte) ,wshtiimchuliastae pTlheaaisfuarberitcos ctohoboesefaTshhaioi naartbsleantdo the international level to be popular in all genders, ages, and occasions, This includes a three-language digital catalog (Thai, English, and Chinese) that can be downloaded via QR Code, providing buyers with direct access to sellers and products. Inside the book is a collection of redeveloped fabric patterns from original fabric patterns to demonstrate the work produced by the experts, exchange knowledge, experiences, and opinions, as well as collaborate with locals to improve the quality of fabrics and natural tones chosen for the new generation of fabrics to make the fabric more contemporary, with the technique of weaving and mixing colors in the same fabric, along with the judgment of Princess Sirivannavari on the ancient fabric patterns of Ban Don Koi, with images of fabrics woven according to her decision Furthermore, Donkoi Model books also include an online marketing system for selling products by scanning the QR codes of the products in the book, allowing buyers to directly access sellers and products. 163

รูปภาพ “หนังสือดอนกอยโมเดล” 164 Illustration of Donkoi Model Book

หนังสอื ดอนกอยโมเดล : ครามและสยี ้อมธรรมชาตสิ ู่คอลเลคช่ันผา้ ไทยร่วมสมยั กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย น้อมสํานึกในพระกรุณาธคิ ุณของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารี รัตนราชกัญญา ในพระวิสัยทัศน์การฟ้ ืนฟูผ้าทอไทยและส่งเสริมภาพลักษณ์แบรนด์ผ้าไทยให้เป็นท่ียอมรับในระดับ สากล จึงได้จัดโครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าและเคร่ืองแต่งกายให้เป็น Premium OTOP ข้ึน และได้รวบรวมขอ้ มูลเน้ือหา และผลงานมาไว้ในหนังสอื ดอนกอยโมเดลฉบบั สมบูรณ์ 2 ภาษา (ไทย-อังกฤษ) และฉบบั ดิจิทัล ภายในเล่มประกอบด้วยเน้ือหาท่ีครบถ้วนต้ังแต่อารยธรรมและความเป็นมาเก่ียวกับการใช้สอยครามในทวีปต่างๆ ท่ัว โลก และพันธุ์พืชท่ีให้สีคราม ซ่ึงท่ัวโลกใช้กันอย่างแพร่หลาย ความเป็นมาของการใช้ครามย้อมผ้าในจังหวัดสกลนคร ของไทย ผ่านการอพยพ ย้ายถิ่นฐานของกลุ่มชาติพันธุ์ท้ังหลายท่ีเข้ามายังภาคอีสานในช่วงต้นยุครัตนโกสินทร์ ก่อนจะ กล่าวถึงประวัติการต้ังและการขยายหมู่บ้านดอนกอย อําเภอพรรณานิคม จังหวัดสกลนคร วิถีชีวิตของ 4 กลุ่มชุมชนท่ี เขา้ รว่ มกิจกรรมโครงการดอนกอยโมเดล นอกจากน้ียังบรรยายถึงสีย้อมธรรมชาติและวิธีการย้อมสีรูปแบบต่างๆ ซ่ึงได้จากการฟ้ ืนฟูภูมิปัญญาพ้ืนถิ่นของชุมชน ข้ึนใหม่ องค์ประกอบท่ีสําคัญของกรรมวิธเี หล่าน้ัน พร้อมแยกกลุ่มสีธรรมชาติให้เห็นอย่างชัดเจนว่ามีสีใดบ้าง ได้จากพืช ชนิดใดและสว่ นใดของพืช ก่อนจะเจาะลึกถึงต้นครามและสายพนั ธุท์ ่ีใช้กันในประเทศ การปลูก การดูแล การเก็บเก่ียว การสกัดสีคราม และข้ันตอน การเก็บรักษาเน้ือครามท่ีสกัดได้ วิธกี ารเตรียมสีครามเพ่ือใช้ย้อม โดยเน้นรายละเอียดไปถึงข้ันตอนการเตรียมนํ้าด่าง นํ้า ต้มเปลือกไม้ และการดูแลสีครามท่ีได้เพ่ือไม่ให้เส่ือมคุณภาพ การแก้ไขเม่ือสีครามเส่ือมคุณภาพ ซ่ึงท้ังหมดท่ีกล่าวมาน้ี ใช้วัสดุธรรมชาติจากภูมิปัญญาชาวบ้านท้ังส้ิน พร้อมกรรมวิธีย้อมคราม โดยเปรียบเทียบให้เห็นสีสันของผ้าครามท่ี พัฒนาให้หลากหลายได้ถึง 10 เฉดสี เป็นองค์ความรู้ท่ีเป็นประโยชน์แก่นักออกแบบและผู้ท่ีสนใจ รูปภาพ “ครามและสีย้อมธรรมชาติสคู่ อลเลคช่ันผ้าไทยรว่ มสมัย” Illustration of \"Indigo and Natural Dyes to a Contemporary Thai Fabric Collection\" 165

Donkoi Model Book: Indigo and Natural Dyes to a Contemporary Thai Fabric Collection The Community Development Department, The Ministry of Interior is grateful for Her Royal Highness fParbinrcicesssanSidrivparnonmavoateri NthaerirabtraannadRiamjaakgaenyoaf’sThkainidfnaebsriscsantdo inbietiaatcivceepintehderinvtiesironnattioonraelvliyv.eTThheariewfoorev,ena project has been organized to develop Premium OTOP fabric and apparel products and compiles the content and works into the complete bilingual book of the Donkoi Model (Thai-English) and digital edition. The book contains a complete range of civilizations and backgrounds about indigo usage on continents around the world and the varieties of indigo plants that are widely used around the world. The history of indigo dyeing in Sakon Nakhon province of Thailand through the migration of vthaerioeusstaebtlhisnhicmgernotupasndtoetxhpeanNsoiortnheoafstBainn tDhoeneaKrolyi, RPaatntannaaNkoikshinomperDioisdtribcet,foSraekostnatNinagkhthoen hPirsotovrinycoef, and lifestyles of 4 community groups participating in the Don Koi Model Project. It also describes the various forms of natural dyes and dyeing methods obtained by restoring the local wisdom of the community, the key elements of those processes, and clearly distinguishing the natural color groups to see exactly what colors, from which plants, and which parts of the plant. cultivatItionth, ecnarem, hoavrevsesnt,efxetrmtoenitnadtiigoon, polxayngtesn, adtieosnc,risbeidnigmtehnetatsipoenc, iaensdgprorewsnervinatiothneofkitnhgedopmre,ciothues indigo, how to prepare indigo for dyeing, with details of ash water and bark water preparations, including care of the dye vat and necessary correction when indigo deteriorates. All of this is done with natural materials derived from local wisdom, with an indigo dyeing process by comparing the colors of indigo fabric that have been developed into a variety of 10 shades. It is useful knowledge for designers and others who are interested. 166

โครงการนาหวา้ โมเดล 23 มกราคม 2565 : เสด็จบ้านนาหว้า สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา เสด็จไปยังวัดธาตุประสิทธ์ิ อําเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม เม่ือวันอาทิตย์ท่ี 23 มกราคม 2565 โดยภายหลังทําพิธีบูชาพระธาตุประสิทธิ์แล้ว ได้ทรงทอดพระเนตรนิทรรศการตาม รอยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในการเสด็จพระราชดําเนินไปทรงบําเพ็ญพระราชกุศลถวายผ้าพระ กฐินส่วนพระองค์ ท่ีวัดธาตุประสิทธ์ิ และนิทรรศการความเป็นมาของกลุ่มทอผ้าไหมกลุ่มแรกของมูลนิธิส่งเสริมศิลปา ชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ซ่ึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กลุ่มทอผ้าไหมบ้านนาหว้าเป็น “กลุ่มทอผ้าไหมแห่งแรกของประเทศไทย” เม่ือปี พ.ศ.2520 เป็นสมาชิกมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพพิเศษในสมเด็จพระนาง เจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ และในปี พ.ศ. 2541 มีพระราชเสาวนีย์ให้ต้ังช่ือว่า \"กลุ่มทอผ้าไหมกลุ่มแรกของมูลนิธิ สง่ เสรมิ ศิลปาชพี ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ 15 พฤศจิกายน 2515\" ในการน้ี ได้เสด็จทอดพระเนตรข้ันตอนของการผลิตผ้าไหมจากภูมิปัญญาท้องถ่ินชาวอําเภอนาหว้า โดยการ รวมกลุ่มของชาวบ้านท่ีร่วมกันพัฒนาการทอผ้าไหม แล้วนํามาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ได้หลากหลายชนิด อาทิ ผ้าพันคอ ผ้าคลุมไหล่ กระเป๋า เป็นการสร้างรายได้เสริมจากอาชีพหลัก คือ การทําไร่ทํานา ในคร้ังน้ันทรงร่วม ทอด้าย ป่ ันด้าย ย้อมสี และทอผ้ากับประชาชน อย่างใกล้ชิด ท้ังทรงแนะนําการพัฒนาลวดลายผ้าและแนวทางการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ให้มี ความร่วมสมัย ทรงมีพระปฏิสันถารอย่างเป็นกันเองกับชาวบ้านในชุมชน ด้วยทรงห่วงใยและต้องการพัฒนาคุณภาพผ้า ของชุมชนบ้านนาหว้า-ท่าเรอื อําเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม สูก่ ารเป็นชุมชนต้นแบบของประเทศ 167

Na Wa Model Project 23 January 2022: Na Wa Home Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya traveled to Wat That Prasit, Na Wa District, Nakhon Phanom Province on Sunday, 23 January 2022. After performing the ceremony to pay respect to the sacred pagoda, Her Royal Highness Princess Sirivannavari proceeded to present the royal offering of robes at the temple and observed a project that follows the footsteps of His Majesty King Bhumibol Adulyadej the Great and Her Majesty Queen Sirikit the Queen Mother, in conducting royal philanthropic activities. Her Royal Highness Princess Sirivannavari also visited the exhibition of the first silk weaving group of the Thai Silk Foundation, which was supported by Her Majesty Queen Sirikit the Queen Mother, who graciously designated the group from Na Wa as the \"First Thai Silk Weaving Group\" in 1977, as part of the Support Foundation of Her Majesty Queen of Thailand. In 1998, Her Majesty Queen Sirikit the Queen Mother ordered a change of name for the group to become, “First Thai Silk Weaving Group of the Support Foundation of Her Majesty Queen Sirikit the Queen Mother of Thailand, 15 November 1972. In this regard, Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya graciously observed the process of producing silk fabric from local wisdom of the people of Na Wa District. The villagers collaborated to develop their silk weaving skills and diversified their products, such as scarves, shoulder shawls, and bags. This was to generate supplementary income in addition to their main income streams of farming and agriculture. During that time, Her Royal Highness Princess Sirivannavari joined the locals in spinning, dyeing, and weaving the silk threads. Her Royal Highness Princess Sirivannavari closely advised the development of fabric patterns and the direction of product development to be contemporary and reflect the community's identity. Her Royal Highness Princess Sirivannavari showed deep care and interest in improving the quality of fabrics in the Na Wa-Taruea community, Na Wa District, Nakhon Phanom Province, with the aim of setting an example for other communities in the country. รูปภาพ“นาหว้าโมเดล” โครงการพระดําริ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิรวิ ัณณวรี นารรี ัตนราชกัญญา 168

โครงการนาหว้าโมเดล จุดกําเนิดโครงการในพระดําริ “นาหว้าโมเดล” เน่ืองจากสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ ทรงต้ัง พร ะ ทั ยม่ั น ใ น ก า ร สื บ ส า น รั ก ษ า แ ล ะ ต่ อ ยอ ด พร ะ ร า ช ปณิ ธ า น อั น ยิ่ ง ใ ห ญ่ข อ ง ส มเ ด็ จ พร ะ น า ง เจ้ า สิ ริ กิ ต์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ท่ีสร้างประโยชน์อันล้นพ้นให้แก่ประชาชนชาวไทยน่ันคือ “โครงการ ศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ” ท่ีมีจุดกําเนิดท่ีบ้านนาหว้า อําเภอนาหว้า จังหวัดนครพนม ท่ี ซ่ึงพระองค์ได้ทรงจัดต้ัง “กลุ่มทอผ้าไหมแห่งแรกของประเทศไทย” ในปี พ.ศ. 2520 โดยให้กลุ่มทอผ้าไหมน้ีเป็นสมาชิก ของ “มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพพิเศษ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ” เน่ืองในวาระท่ีเป็นมงคลย่ิง ครบรอบ 50 ปี โครงการศิลปาชีพ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา จึงทรงมีโครงการสืบสาน พระราชปณิธาน สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง “นาหว้าโมเดล” ในโอกาส ครบรอบ 50 ปี “นาหว้าโมเดล” โครงการพระดําริ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ทรงให้มีการ ฟ้ ื น ฟู ภู มิ ปั ญ ญ า ล า ย ผ้ า แ ล ะ ค ว า ม เ ป็ น ม า ข อ ง โ ค ร ง ก า ร ศิ ล ป า ชี พฯ ขั บ เ ค ล่ื อ น โ ด ย ก ร ม ก า ร พั ฒ น า ชุ ม ช น กระทรวงมหาดไทย ท่ีมุ่งม่ันสนับสนุนแนวพระดําริของพระองค์อย่างเต็มกําลัง เพ่ือเป็นตัวอย่างชุมชนทอผ้าท่ีมี เอกลักษณเ์ ผยแพรส่ ูร่ ะดับสากล “นาหว้าโมเดล” เป็นต้นแบบการพัฒนาผ้าพ้ืนถิ่นอย่างครบวงจร มีการพัฒนาลวดลายและเส้นใย สร้าง มาตรฐานเส้นใย ออกแบบลวดลายและสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ท่ีมีความเป็นสากล การแปรรูปผลิตภัณฑ์ บรรจุภัณฑ์ การ สร้างแบรนด์เพ่ือการตลาด โดยมีการฟ้ ืนฟูการปลูกหม่อนเล้ียงไหมเพ่ือให้เป็นแหล่งเรียนรู้การปลูกหม่อนเล้ียงไหมพันธุ์ พ้ืนเมืองของไทยและการทอผ้าไหมครบวงจร รวมท้ังแก้ไขปัญหาต้นทุนการผลิต การอนุรักษ์ภูมิปัญญาผ้าไทยให้คงอยู่คู่ แผ่นดิน การสืบค้นผ้าลายโบราณบันทึกเป็นภูมิปัญญาของพ้ืนถิ่น การต่อยอดภูมิปัญญาด้านการออกแบบลวดลายผ้า โทนสีธรรมชาติ การแปรรูปผ้าและเคร่ืองแต่งกายให้ทันสมัยสวมใส่ได้ทุกเพศทุกวัย และช่วยเหลือคนในชุมชนเกิดการ สรา้ งงาน สร้างรายได้ สร้างอาชีพในพ้นื ถิ่นอยา่ งย่ังยืน “นาหว้าแฟช่ันคอลเลคช่ัน” เป็นผลลัพธ์ท่ีเกิดจากโครงการ “นาหว้าโมเดล” ซ่ึงได้ส่งเสริมภูมิปัญญา ฟ้ ืนฟูและพัฒนา ลายผ้าจากชุมชนต้นแบบทอผ้าท่ีมีฝีมือในด้านการทอผ้าลายโบราณ โดยความร่วมมือจากผู้เช่ียวชาญด้านผ้าไทยและ นักออกแบบผลิตภัณฑ์สายแฟช่ันท่ีมีความรู้ความสามารถในระดับสากล มาร่วมกันศึกษา วิเคราะห์ผ้าทอในพ้ืนท่ีอําเภอ นาหว้า จังหวัดนครพนม เพ่ือพฒั นาผ้าเพ่อื ให้ดูรว่ มสมัย และสรา้ งสรรค์ต่อยอดจนเกิดเป็นนาหว้าแฟช่ันคอลเลคช่ัน 169

Na Wa Model Project The \"Na Wa Model\" Project originated from Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya's unwavering commitment to preserving, maintaining, and advancing the great royal aspirations of Her Majesty Queen Sirikit the Queen Mother, who had created countless benefits for the Thai people. The project \"The Support Foundation of Her Majesty Queen of Thailand” was established in Na Wa Village, Na Wa District, Nakhon Phanom Province, where Her Royal Highness had formed the \"First Thai Silk Weaving Group\" in 1977. This weaving group was then recognized as a member of the \"The Support Foundation Of Her Majesty Queen Sirikit” During the auspicious occasion of the Queen Mother's Project’s 50th Anniversary, Her Royal Highness Princess Sirivannavari iSniritikiaittetdheaQpureoejenctMtoothreervittoalihzeonaonrdofpeHrepreMtuaajteesttyheQugeraenndSirroikyitalthaespQirauteioennsMoofthHeerr’sMimajemsetyasQuruaebelne contributions to the Thai people, a special project was established called the \"Na Wa Model\" Project. The “Na Wa Model” Project, initiated by Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya, includes Her Royal Highness Princess Sirivannavari ordering a restoration of local wisdom, traditional fabric patterns, and the history of Her Majesty Queen Sirikit the Queen Mother’s project. Her Royal Highness Princess Sirivannavari’s project is driven by the Community Development SDieripvaanrtnmaevnarti,’sMrionyisatlryinoitfiaItnivteersiosro, wthhaicththiiss dperodjieccattecdantobefuclolymseuappmoortdinegl fHoerrteRxotyilael cHoigmhmneusnsitPierisncweitshs unique identities to be promoted on an international level. The \"Na Wa Model\" is a comprehensive blueprint model for the development of local fabrics. It involves developing patterns and yarns, establishing standards for yarns, designing patterns, and creating innovative products with international appeal. The model also includes product transformation, packaging, brand marketing, and revitalizing the cultivation of silk to serve as a learning source for the cultivation of traditional Thai silk and the complete process of silk weaving. This also addresses production cost issues, preserves the intellectual property of Thai silk, and apdrovmanoctees tthhee rkensoewarlcehdgoef aonfciednetsitgenxintigle tpeaxtttielernspaatstelorncsa,l cuuslintugranl ahteurriatalged.yTehs,e mmooddeerlnaizlsinogaitmexstitloe production, and developing fashionable clothing suitable for people of all ages and genders. Additionally, it assists the community in creating sustainable job opportunities, generating income, and promoting local economic growth. The “Na Wa Fashion Collection\" is the result of the \"Na Wa Model\" project, which has promoted the preservation and development of local wisdom in traditional fabric weaving. The project was carried out in collaboration with experts in Thai fabrics and fashion product designers wNahoWhaavDeistinrictet,rnNaatikohnoanl kPnhoawnloemdgeProanvidnceexpinertoisrde.erThtoeydsetvuedlioepd faanbdricasnathlyaztedarewocvoenntefmabproicrsariyn atnhde innovative. The collaboration resulted in the creation of the “Na Wa Fashion Collection.\" 170

ด้วยพระอัจฉริยภาพของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ เป่ ียมไปด้วยนวัตกรรมทางจินตนาการความคิด สร้างสรรค์ท่ีไม่ส้ินสุด ผสมผสานภูมิปัญญาไทยชูอัตลักษณ์ของแต่ละท้องถิ่นสร้างสรรค์ใหม่ให้งดงาม ในการเลือกใช้สี และปรับปรุงลายผ้าให้มีความทันสมัยตรงตามความต้องการของตลาด ส่งผลให้ผ้าทอภูมิปัญญาชาวบ้านกลายเป็นงาน หัตถศิลป์อันประณีตและทรงคุณค่าอยา่ งแท้จรงิ ซ่ึงสามารถนําไปตัดเย็บใชป้ ระโยชน์ได้หลากหลาย ก้าวข้ามทุกขีดจํากัด นําผ้าทอไทยไปสโู่ ลกแหง่ แฟช่นั ตราสญั ลักษณ์พระราชทาน โครงการสบื สานพระราชปณธิ าน “นาหว้าโมเดล” แนวคิดในการออกแบบนําภาพดอกจานท่ีเป็นดอกไม้พ้ืนถ่ินแถบอีสานเหนือมาจัดวางให้เป็นรัศมีของดวงอาทิตย์ เพ่ือส่ือ ถึงการเร่มิ ต้นใหม่ท่ีเปล่งประกายสดใส เน่ืองด้วยในวันท่ี 23 มกราคม 2565 เป็นวันท่ีสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา เสด็จเย่ียม บา้ นนาหว้า จ.นครพนม เป็นชว่ งท่ีดอกจานเริม่ บานสะพร่ัง ถือเป็นสัญลักษณข์ องการเริ่มต้นการพัฒนารูปแบบใหม่ ภาพดอกจาน 10 กลีบ ส่ือถึง พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลท่ี 10 ออกแบบรัศมีของดอกจานให้วนขวา เป็น สัญลักษณ์ของความก้าวหน้าและความเป็นมงคล ตัวอักษร S สองตัวตรงกลาง หมายถึง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ผู้ พระราชทานโครงการศิลปาชีพฯ ให้แก่ปวงชนชาวไทย และ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา องค์ผู้สบื สาน รกั ษาและต่อยอดโครงการศิลปาชีพฯ และภูมิปัญญาผ้าไทยให้ดํารงอยูค่ ู่แผน่ ดิน ใช้โครงสี สีส้ม ซ่ึงเป็นสีประจําพระองค์ของ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา และสีส้มท่ีสดใส ของดอกจาน ยงั หมายถึงความมุง่ ม่ัน และพลังแห่งการพัฒนาผ้าไทยให้มีความรว่ มสมัย ก้าวไกลสรู่ ะดับสากล 171

Due to the royal creativity and ingenuity of Her Royal Highness Princess Sirivannavari, Thai traditional wisdom and uniqueness from each region have been creatively blended with limitless imagination and innovation. In selecting colors and enhancing fabric patterns to be more contemporary and in line with market demands, it has resulted in a transformation of traditional handwoven fabric into a truly exquisite and valuable work of art. These fabrics can be used in a variety of ways, and have crossed all boundaries to bring Thai handwoven fabrics to the world of fashion. The emblem represents the Royal project \"Na Wa Model\" which aims to preserve the royal legacy. The concept behind the design is to use images of locally grown flowers from the northeastern region of Thailand and arrange them in a way that radiates out like the sun, symbolizing a fresh and new beginning. On 23 January 2022, Her Royal Highness Princess Sirivannavari visited Na Wa District, Nakhon Phanom Province, during the time when the local flowers, Flame of the Forest, were beginning to bloom, which symbolized the beginning of a new development. The 10-petal Flame of the Forest flower represents His Majesty King Maha Vajiralongkorn Phra Vajiraklaochaoyuhua, King Rama X. The design features the petals rotating clockwise, symbolizing progress and auspiciousness. The two \"S\"s in the middle represent Her Majesty Queen Sirikit, the Queen Mother, who bestowed Pthrienc\"TehsseSSiruivpapnonrat vFaorui,nwdhaotiocnonOtfinHueersMtoajpersetyseQrvueeeanndSiprirkoitm” ototeththeen\"a\"tTiohneaSnudppHoerrtRFooyuanldHaitgihonneOssf Her Majesty Queen Sirikit” and Thai textile heritage to sustainably co-exist with the country. The use of the orange color scheme, which is the color associated with Princess Sirivannavari, and the orange color of the flowers of Flame of the Forest, symbolizes determination and the power to develop Thai silk to be modern and internationally recognized. It represents a significant step forward towards global recognition. 172

การย้อมสีธรรมชาติ จากภูมิภาคต่างๆ ในประเทศไทย Thailand Natural Dye Colors สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตน ราชกัญญา ทรงต้ังพระทัยม่ันในการสืบสาน รักษา และต่อยอด พระ ราชกรณียกิจและพระราชดําริของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ พระบรม ราชชนนีพันปีหลวง ในการ ฟ้ ืนคืนภูมิปัญญาพ้ืนถ่ิน ทางด้านการทอผ้าให้ดํารงคงอยู่คู่แผ่นดิน พระองค์ยังได้พระราชทานแนวทางการฟ้ ืนฟู องค์ ความรู้เร่ืองการย้อมผ้าด้วยสีจากธรรมชาติ ท่ีสกัด ได้จากพืชพรรณในท้องถิ่นต่างๆ ของประเทศไทย ได้ผลลัพธ์เป็นผืน ผ้างดงามท่ีมีสีสันร่วมสมัยตรงตาม เทรนด์แฟช่ันล่าสุด ด้วยพระองค์ทรงเล็งเห็นถึงความ ย่ังยืนของธรรมชาติและ สิ่งแวดล้อม ทรงสนับสนุนให้ ใช้สีจากธรรมชาติในการย้อมผ้า และสนับสนุนการ ปลูกพืชพรรณท่ีให้สีจากธรรมชาติ ชว่ ย ให้การถักทอ และผลิตผืนผ้าไม่เป็นพิษต่อส่ิงแวดล้อมและไม่เป็น พิษต่อผู้สวมใส่ แนวทางพระดําริและองค์ความรู้ท่ี พระองค์ทรง สนับสนุนให้ฟ้ ืนฟนู ้ัน ได้ถกู รวบรวมไว้ในหนังสอื Color Creation ท่ีรวบรวมองค์ความรู้ในการย้อมผ้า ด้วย สีธรรมชาติของไทย ท่ีผู้สนใจสามารถนําไปต่อยอด ทางความคิด และพฒั นาผลิตภัณฑ์ผืนผ้าของไทยได้ อยา่ งไมจ่ ํากัด Thailand Natural Dye Colors From Different Regions Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya has firmly committed to preserving and advancing the royal duties and activities of Her Majesty Queen Sirikit the Queen Mother, in restoring the local wisdom of textile production to sustainably coexist with the country. She has graciously provided guidance in restoring natural dyeing techniques using indigenous plant extracts from various regions of Thailand, resulting in exquisitely beautiful textiles that are trendy and fashionable. Her Royal Highness recognizes the lasting values of nature and the environment, and supports the use of natural dyes in textile production, as well as the cultivation of natural dye- producing plants, to ensure that weaving and textile manufacturing are environmentally friendly and ntroand-ittiooxnicalfoterxwtielearperros.dHuectrioRnoytaelcHhnigihqnueesss'asredirceocltlieocnteadndinknthoewlbeodogke \"inCoplorormCoretiantgiotnh,\"e wrehsitcohragtaiothneorsf knowledge of natural dyeing techniques in Thailand, for interested individuals to further develop and enhance Thai textile products limitlessly. 173

รูปภาพจาหนังสอื “Color Creation สสี รา้ งสรรค์” Images from the “Color Creation” book. 174

สร้างสรรค์ • Color Creation มนุษย์รู้จักการใช้สีต้ังแต่ยุคก่อนประวัติศาสตร์ สีมีผลต่อจิตวิทยา มนุษย์ มีพลังอํานาจ กระทบต่ออารมณ์และจิตใจ สีท่ี เห็นผ่านสายตา จะส่งผ่านระบบประสาทไปยังสมอง ทําให้เกิดเป็นความรู้สึกต่างๆ เช่น อบอุ่น ร้อน สดช่ืน เย็นสงบ ต่ืนเต้น เหงา เศร้า ฯลฯ สีจึงมีอิทธิพล ต่อมนุษย์ ท้ังสร้างความประทับใจให้บังเกิดแก่ผู้พบเห็น ไม่ว่าจะเป็น สีจาก ธรรมชาติหรือสีท่ีเกิดจากการประดิษฐ์ข้ึนมาของมนุษย์ด้วยวิธี การต่างๆ นานา จากภาพเขียนตามผนังถํ้าของมนุษย์ สมัยโบราณ หม้อเขียนสที ่ีค้น พบท่ีบ้านเชยี ง รวมท้ังของใชเ้ ส้ือผ้า ดังท่ีได้กล่าวมาแล้วในบทก่อน แสดงให้เห็นถึงการใช้สี จากธรรมชาติมาใช้ประโยชน์ ได้กระทําอย่าง ต่อเน่ืองจนเกิดเป็นภูมิปัญญาให้คนรุ่นหลังได้สืบทอดและต่อยอดองค์ ความรู้กระท่ังกลายเป็นข้าวของเคร่ืองใช้ และผลิตภัณฑ์อันทรงคุณค่า ในยุคปัจจุบัน ในสมัยพุทธกาล พระพุทธเจ้าได้ บัญญัติพระธรรมวินัยให้ภิกษุทําจีวรจากผ้าเก่าหรือผ้าห่อศพท่ีชาวบ้านท้ิงแล้วนํามาเย็บต่อกันเป็น จีวรผืนใหญ่ และให้ ทําย้อมฝาด เพ่ือใช้เป็นเคร่ืองนุ่งห่มของภิกษุ โดย ฝาด ในท่ีน้ีคือ ฝาดสมาน ช่วยให้โครงสร้างเส้นใยผ้าเก่าท่ีเริ่มยุ่ยกลับ มาเหนียวแข็งแรง และความเข้มข้นของสีฝาดจะกลบคราบเลอะให้ดู สะอาดเข้มขรึม สีจับแน่นและติดทนนาน น้ีคือ หลักการแห่งภูมิปัญญา ความฝาดและความเปร้ียว ได้กลาย มาเป็นหลักของด่างและกรดในการย้อมผ้าปัจจุบัน ความ เป็นกรดด่าง ในธรรมชาติมีหลากหลาย ไม่ตายตัว วัตถุดิบหน่ึงจากพืชในธรรมชาติ จะให้สีท่ีหลากหลายเม่ือรวมกับวัตถุ ปัจจัยท่ีมีฤทธิ์ เป็นกรดหรือด่างท่ี ได้จากธรรมชาติรอบตัว ในประเทศไทย ส่วนใหญ่แหล่งของสีจากธรรมชาติท่ีมีการ นํามาใช้ ประโยชน์มากท่ีสุดคือพืช ส่วนต่างๆ ของพืชท่ีให้สีได้แก่ เปลือก ราก ลําต้น เปลือกต้น เน้ือไม้ แก่นไม้ ใบ ดอก ผล และเมล็ด สีจากสัตว์ เป็นสีท่ีได้จากแมลง เช่น คร่ัง เป็นแหล่งของกลุ่มท่ีให้สีแดงซ่ึงขับออก มาจากตัวแมลง Lacciferalacca นิยมใช้ย้อมไหมและขนสัตว์และใช้ เป็นสีผสมอาหาร สีจากจุลินทรีย์ พบมากในรา ยีสต์และแบคทีเรีย การเกิดสีของวัตถุใดๆ เป็นผลมาจากการท่ีแสงท่ีมองเห็นได้ (Visible Light) มีสีต่างๆ ตามความยาวคล่ืนของแสง ในทาง กลับกันเม่ือแสง ไปกระทบกับสารเคมี สารเคมีจะดูดกลืนแสงท่ีความยาวคล่ืนช่วงต่างๆ ตามชนิดของสารน้ัน และคาย แสงสีออกมาอีกสีหน่ึง เรียกว่า สีเติม เต็ม (Complementary Color) เป็นสีท่ีสายตามนุษยม์ องเห็นบนสาร น้ัน สีย้อมจึง เป็นสารเคมีท่ีมีสมบัติดูดกลืนแสงในช่วงแสงท่ีมองเห็น ได้ คืออยูใ่ นชว่ งความยาวคล่ืน 400–750 นาโนเมตร สีท่ีปรากฏ จะ เป็นสีเติมเต็มของสีท่ีถูกดูดกลืน ดังน้ี การจําแนกสีย้อมทางวิชาการ มีการจําแนกได้ 2 แบบคือ การ จําแนกตาม ลักษณะโครงสร้างของสารสี และจําแนกตามวิธีการใช้งาน นอกจากน้ียังสามารถจําแนกสีย้อมได้เป็น 2 ชนิดใหญ่ๆ ตาม แหล่ง ท่ีมาคือ สีสงั เคราะห์หรอื สีเคมี และสจี ากธรรมชาติ กล่าวเฉพาะ สธี รรมชาติ สามารถจําแนกท่ีมาของสไี ด้ 175

Humans have known how to use colors since prehistoric times. Colors affect human psychology, and have the power that affects emotions and the mind. Colors that are seen through the eyes are transmitted through the nervous system to the brain, creating different feelings such as warmth, heat, freshness, coolness, calmness, excitement, loneliness, sadness, etc. Colors, therefore, have an influence on humans, both to impress those who see them and to create an impact. Whether it is colors from nature or colors created by various human techniques. As previously mentioned in an earlier section, the potsherds and clothing found at the Ban Chiang site, as in ancient cave wall paintings by humans, demonstrate the continuous use of natural pigments for practical purposes. aTnhdis hhaass lbeedentofuthrtehecrredaetivoenloopfeldocianltowivsadloumabtlehactohmasmboedeitniepsaasnseddpdroodwuncttsoinsumbsoedqeurennttimgeense. rDatuiorinnsg the time of the Buddha, Buddha commanded that the monks make monk robes out of old cloth or funeral shrouds that the villagers had discarded. The cloth was sewn together into a large piece and then dyed with \"fahd\" to be used as clothes for the monks. \"Fahd\" in this context means alum, which helps to stiffen and strengthen the fibrous structure of the old cloth, and the strong color of the dye covers any stains and makes the cloth look clean and vibrant. This is the principle of the traditional wisdom of \"fahd\" and \"sourness\", which has evolved into the basis for mordants and acids used in modern textile dyeing. pH levels in nature are diverse and do not remain constant. One natural ingredient from plants can provide a range of colors when combined with other naturally occurring acidic or basic substances. In Thailand, the primary source of natural dyes is plants, sineceldusd.inAgnivmaraiol-udserpivaerdts cooflothrsecpolmanet fsruocmh ianssethctes,bsaurck,hroasottsh,estLeamccs,ifwerolaocdc,ale, awvheisc,hflioswaesros,ufrrcueitos,fatnhde red colorant group. It is commonly used for dyeing silk and fur, and as a food colorant. Colors from microbes are often found in molds and bacteria.The development of color in any substance is a result of visible light's interaction with it. Visible light comes in different colors based on the length of its waves. Conversely, when light interacts with a chemical substance, the chemical absorbs light of different wavelengths, depending on the type of substance, and emits another color, known as the complementary color. These colors are the colors that the human eye sees from the substance. Dyes, therefore, are chemicals that have the property of absorbing light in the visible range.Visible light ranges in length from 400 to 750 nanometers, and the colors that appear are complementary colors of the absorbed colors. Dyes can be classified in two ways, by the structural characteristics of the colorant, and by the method of application. Furthermore, dyes can be broadly classified into two major types according to their source: synthetic or chemical dyes and natural dyes. In particular, the origin of natural dyes can be identified. 176

รูปภาพจาหนังสือ “Color Creation สสี ร้างสรรค์” An image from the “Color Creation” book. 177

178

สยี ้อมธรรมชาติจากพืช สยี ้อมธรรมชาติจากพชื (Vegetable Dyes) สีย้อมท่ีได้จากพืชจัดเป็น กลุ่มสีหลักของสีย้อมธรรมชาติ โดยเป็นสีย้อมท่ีได้จากทุกส่วนของพืช ท้ังราก เปลือก ลําต้น เน้ือไม้ ใบ ดอก ผล และเมล็ด ซ่ึงสีย้อมกลุ่มน้ีมี ความหลากหลาย สามารถแบ่งโดยใช้กรรมวิธีย้อมได้ 2 กลุ่มคือ การย้อม เย็น หรือการย้อมแบบหมัก เป็นสีย้อมท่ีได้จากพืช เช่น ผลมะเกลือ ฮ่อม และคราม เป็นการย้อมสีจากพืชท่ีมีกรรมวิธี การย้อม โดยไม่ใช้ความร้อน แต่อาศัยคุณสมบัติธรรมชาติของสารสี และปฏิกิริยาเคมีทางธรรมชาติช่วยให้สารสีติดกับ เส้นใย โดยจะหมัก เส้นใยไว้ในนํ้าย้อมท่ีอุณหภูมิปกติ ซ่ึงพืชแต่ละชนิดจะมีรายละเอียด วิธีการย้อมท่ีแตกต่างกันตาม ชนิดของสีท่ีได้จากพืช การย้อมแบบร้อน สีย้อมธรรมชาติท่ีใช้การย้อมแบบร้อน จะเป็นสี ย้อมท่ีได้จากพืชท่ัวไปและคร่ัง โดยจะนําวัตถุดิบย้อมสีมาสับให้ ละเอียดแล้วต้มให้เดือดเพ่ือสกัดสารสีออกจากพืช จากน้ันจึงทําการ ย้อมกับเส้นใย จะมี การใช้ความร้อนและสารช่วยย้อมช่วยให้สารติด กับเส้นใย นอกจากน้ี การใช้พืชชนิดเดียวมาสกัดเอาสีย้อมแล้ว ยังมีการ นํา พืชหลายชนิดมาผสมกันเพ่ือให้เกิดเฉดสีใหม่ข้ึน เช่น แก่นแกแลกับ ต้นครามให้สีเขียว ใบแคสดกับขมิ้นผงให้สีตอง อ่อน ผลหมากสุกกับ แก่นแกแลให้สกี ากีแกมเหลือง และใบส้มป่อยกับขมิ้นให้สีเขยี ว เป็นต้น Vegetable Dyes The dyes obtained from plants are classified as the primary group of natural dyes and are derived from all parts of the plant, including roots, bark, stems, wood, leaves, flowers, fruits, and seeds. This group of dyes is diverse and can be divided into two categories using the dyeing method. The first is cold dyeing, which involves dyeing with plant materials such as Ebony, Hom, and Indigo plants. This type of dying utilizes natural properties of the dye substance and chemical reactions to help the dye adhere to the fiber. This method does not involve heat but instead uses the natural properties of color substances and chemical reactions to help the dye adhere to the fiber. The fiber is soaked in the dye bath at room temperature, and each plant species has different details and methods for dyeing depending on the type of dye obtained from the plant. The hot dyeing method involves using natural dyes obtained from various plants and lac. The dye materials are finely chopped and then boiled to extract the coloring substances from the plants. Subsequently, the fibers are dyed using heat and dyeing agents that help the color adhere to the fibers. In addition to using a single type of plant to extract the dye, various plants are also mixed together to create new shades. For example, the leaves of the Indigo plant and Cockspur Thorn’s core, can be combined to produce green, while the leaves of the Vegetable Hummingbird and cTaunrmyeierilcd Paokwhdaekri ycealnlocwrecaotelora, alingdhtthgreeelena.vMesatoufreAcfaruciitas coofnAcirnencaa mpaixlmedawnidthCToucrkmspeurirc Tchaonrnp’rsodcuocree a green color. 179

รูปภาพการยอ้ มสธี รรมชาติจากคราม ในหนังสอื “Color Creation สสี รา้ งสรรค์” 180

รูปภาพวัตถุดิบจากใบคราม รูปภาพการยอ้ มสีธรรมชาติจากคราม 181

สยี อ้ มธรรมชาติจากใบหูกวาง Tropical almond Dye Colors 182

สีย้อมธรรมชาติจากฝักคนู Golden Shower Dye Colors 183

สยี อ้ มธรรมชาติจากประดู่ Burma padauk Dye Colors 184

สีย้อมธรรมชาติจากสมอ Myrobalan Wood Dye Colors 185

สยี อ้ มธรรมชาติจากใบสัก Teak Leaf Dye Colors 186

สีย้อมธรรมชาติจากแก่นขนุน Jackfruit Tree Dye Colors 187

สยี อ้ มธรรมชาติจากกันเกรา Tembusu Dye Colors 188

สีย้อมธรรมชาติจากมะขาม Tamarind Dye Colors 189

สยี อ้ มธรรมชาติจากแก่นเข Cockspur Thorn Dye Colors 190

สีย้อมธรรมชาติจากใบสบูเ่ ลือด Bellyache Bush Dye Colors 191

ย้อมธรรมชาติจากสัตว์ (Animal Dyes) สีธรรมชาติจากสัตว์ คือ สารสีท่ีได้จากสารท่ีขับออกจากตัวสัตว์หรือตัวสัตว์เอง สําหรับประเทศไทยมีการใช้สีจากแมลง คือ คร่ัง โดยตัวคร่ังจะ ดูดกินน้ําเล้ียงของต้นไม้แล้วขับสารสีแดงท่ีเรียกว่า ยางคร่ัง ออกมาหุ้มรอบตัวเป็นรัง สารสีแดงท่ี ถูกขับออกมาจากตัวคร่ังดังกล่าวมาน้ีถูกนํามาใช้ประโยชน์ ท้ังในการย้อมส่ิงทอและผสมในอาหาร สําหรับเส้นใยท่ีย้อม ด้วยคร่ัง คือ ไหม ขนสัตว์ และฝ้าย เช่ือกันว่าคุณภาพ ของสีทีได้จากการย้อมด้วยคร่ังจะข้ึนกับชนิดของต้นไม้ท่ีใช้เล้ียง คร่ังด้วยเชน่ กัน NAantiumraall cDoyleosr from animals is a pigment derived from substances excreted by animals themselves. In Thailand, the use of insect-based color, specifically Lacciferlacca dye, is prevalent. Lacciferlacca feed on tree sap and excrete a red pigment known as \"Lac.\" The insects are then enclosed in a cocoon made of Lac, and the red pigment is collected. This pigment is utilized for a variety of purposes, including dyeing textiles and as a food coloring. Silk, wool, and cotton fibers are often dyed using Lac. The quality of the color obtained from dyeing with Lac is believed to depend on the type of tree on which the insects feed. รูปภาพการยอ้ มสธี รรมชาติจากคร่ัง ในหนังสอื “Color Creation สีสร้างสรรค์” 192

193

ชดุ องคค์ วามรู้ การพัฒนาผลติ ภณั ฑ์ ของสมเด็จพระเจ้าลกู เธอ เจ้าฟา้ สิรวิ ัณณวรี นารรี ตั นราชกัญญา 194

1.หนังสอื ดอนกอยโมเดล 1 นับต้ังแต่ปี 2563 ท่ีสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา เสด็จทอดพระเนตรข้ันตอนการผลิตผ้า ย้อมครามท่ีเกิดจากภูมิปัญญาท้องถิ่นภูไทยท่ีกลุ่มทอผ้าบ้านดอนกอย อําเภอพรรณานิคม จึงมีพระประสงค์ท่ีจะพัฒนา ผลิตภัณฑ์ผ้าทอบ้านดอนกอยให้มีความทันสมัย ยกระดับภูมิปัญญาและชิ้นงานให้เป็นท่ีต้องการของตลาดไทยและ ตลาดโลก เกิดเป็นรายได้ และทําให้ชีวิตความเป็นอยูข่ องคนในชุมชนดีข้ึน ด้วยเหตุน้ีเอง กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย จึงดําเนินการโครงการพัฒนาผลิตภัณฑ์ผ้าและเคร่ืองแต่งกาย ให้เป็น Premium OTOP เพ่อื สง่ เสริมภาพลักษณ์ของผ้าไทยให้เป็นท่ียอมรับในระดับสากล และเจาะกลุ่มลูกค้าท่ีมีรายได้ สูง โดยบูรณาการองค์ความรู้ร่วมกันระหว่างสมาชิกกลุ่มทอผ้าบ้านดอนกอย และผู้เช่ียวชาญจากมหาวิทยาลัย ศรีนครินทรวิโรฒ ผู้เช่ียวชาญด้านการทอผ้า การออกแบบ ในการพัฒนาผลิตภัณฑ์ ไปจนถึงรวบรวมองค์ความรู้เก่ียวกับ วัฒนธรรมชุมชน ภูมิปัญญาด้านการทอผ้า การย้อมคราม และการใช้สีธรรมชาติ มาพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์ท่ีทันสมัยและ มีความเป็นสากล ต่อยอดภูมิปัญญาพ้ืนถิ่นด้วยความคิดสร้างสรรค์สูต่ ลาดสากล สุทธพิ งษ์ จุลเจริญ ปลัดกระทรวงมหาดไทย เล่าถึงความประทับใจในน้ําพระราชหฤทัยของพระองคฯ์ เม่ือคร้ังเสด็จเย่ียม ชาวดอนกอย ซ่ึงเป็นจุดเริ่มต้นสกู่ ารต่อยอดภูมิปัญญาพ้นื ถิ่นด้วยความคิดสรา้ งสรรค์ว่า “พระองค์ทรงพระราชทานแนวพระราชดําริในการพัฒนาต่อยอดลายใหม่จากรากฐานลายเดิม ทรงลงมือทําให้ดูเป็น ตัวอย่าง และสอนให้พัฒนาต่อยอดด้วยการประยุกต์ลายผ้าเก่า ผสมผสานข้ามลายใหม่ๆ นําเทคนิคต่างๆ มาใช้ และใส่ เร่ืองราวเข้าไปในลายผ้า โดยพระราชทานลายผ้ามัดหม่ี ‘ลายขอเจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ’ และ ‘ลายขิดนารีรัตนราชกัญญา’ ซ่ึงล้วนแล้วแต่พัฒนามาจากลานด้ังเดิมของชุมชนชาวดอนกอย ชาวบ้านเขามีพ้ืนฐานงานหัตถกรรมอยู่แล้ว แค่แนะนํา แนวทางท่ีถูกต้องก็นําไปพัฒนาต่อยอดได้ทันที” 195

1. \"Donkoi Model Book 1\" Since 2020, when Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya saw the process of indigo fabric production, which is a local wisdom of the Phu Thai, specifically by the Donkoi village textile group in Panna Nikhom District, Her Royal Highness Princess Sirivannavari aims to modernize and upgrade the Donkoi village textiles, making them more competitive in both the Thai and global markets, thus creating income and improving the quality of life for the local community. To achieve this goal The Community Development Department, The Ministry of Interior has initiated a project to develop premium OTOP (One Tambon One Product) level textiles and clothing, with the aim of promoting Thai textiles as internationally recognized and desirable, catering to high-income customers. This project involves an integration of knowledge from the Donkoi textile group and epxropjeerctts efrnocmomthpeasSsreinsarkehsaerainrcwhiraontdUndievveersloitpy,mwehnot,sapsewciealllizaesinthteexctoillelewcteioanvinogf laoncdaldwesisigdno.mThreelated to weaving, Indigo dyeing, and the use of natural dyes, resulting in a contemporary and globally competitive product. Expanding local wisdom through creative ideas into the global market. MRarj.aSkuatntyipao’sngInJituialjtaivreerninsphraormedothinisgaldomcairlawtioisndofomr HduerrinRgoyaavliHsitigthoneDsosnPkroini cVeilslsagSeir.ivTahnisnainvitairaitNivaerihraatsanlead to the creative expansion of local wisdom to the global market. “Her Royal Highness Princess Sirivannavari Nariratana Rajakanya graciously bestowed guidance in developing new designs based on the original patterns, set an example by blending old patterns with new ones, utilizing various techniques and weaving stories into the fabric, and granted to the villagers the 'Siri Wanornri' and 'Kid Nari Rattanakanya' patterns, which were developed from the traditional patterns of Donkoi villagers. The villagers already possessed a foundation in craftsmanship, and simply needed proper guidance to successfully develop and expand their work.\" 196

2.หนังสือดอนกอยโมเดล 2 รวมถึงแคตตาล็อกฉบบั ดิจิทัล 3 ภาษา (ภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ภาษาจีน) ซ่ึงสามารถดาวน์โหลดผ่าน QR Code ซ่ึงทํา ให้ผู้ซ้อื สามารถเข้าถึงผู้ขายและผลิตภัณฑ์ได้โดยตรง ภายในเล่มรวบรวมลายผ้าท่ีพัฒนาต่อยอดข้ึนมาใหม่จากลายผ้าด้ังเดิม เพ่ือแสดงให้เห็นผลงานท่ีเกิดจากการลงพ้ืนท่ี ของผู้เช่ียวชาญ แลกเปล่ียนองค์ความรู้ ประสบการณ์ ความคิดเห็น ตลอดจนร่วมมือกับชาวบ้านเพ่ือพัฒนาคุณภาพของ ผ้าและโทนสีธรรมชาติท่ีเลือกใช้กับลายผ้ารุ่นใหม่ เพ่ือทําให้ผ้ามีความร่วมสมัยมากข้ึน ด้วยเทคนิคการทอและการ ผสมผสานสีสันในผ้าผืนเดียวกัน พร้อมด้วยพระวินิจฉัยของ สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ ท่ีมีต่อลวดลายผ้า โบราณของหมู่บา้ นดอนกอย พร้อมภาพผืนผ้าท่ีทอข้ึนตามพระวินิจฉัย อีกท้ังหนังสือดอนกอยโมเดลยังนําระบบการตลาดออนไลน์เข้ามาประกอบการขายผ่านการสแกนคิวอาร์โค้ดของสินค้า ในเล่ม ซ่ึงทําให้ผู้ซ้อื สามารถเข้าถึงผู้ขายและผลิตภัณฑ์ได้โดยตรงอีกด้วย 197

2. \"Donkoi Model Book 2\" “Donkoi Model” Book, available in full in Thai and English, as well as in a digital edition, records the prototype for developing products that revive local wisdom to be modern and contemporary in modern book format. By using the quality development models of fabric dyeing and weaving, along with branding and storytelling, value is added to the products in the long run, enabling the community to have sustainable incomes and to help themselves, in line with the objectives of the “Pha Thai Sai Hai Sanook” project, which promotes using Thai art and culture to generate revenue for the community, to stimulate and modernize Thai fabrics for global popularity among all genders, ages, and occasions. The digital catalog, available in three languages (Thai, English, and Chinese), can be downloaded through a QR code, which enables the buyer to directly access the sellers and products. Within the book, a collection of newly developed fabric patterns, evolved from traditional designs, is compiled to showcase the work that is produced by experts, the exchange of knowledge, experience, opinions, and the collaboration with the locals to improve the quality of the fabrics and the natural color tones used in the new patterned fabrics. To modernize the fabric, a combination of wdiescaevrinngintgeechyeniqouf ePsrianncdescsoSloirrivbalnennadvinargi,awrehoemhoplldosyeaddieneapsainpgplreecfaiabtrioicn. Tfohristhiseatcrcaodmitipoannailepdabttyertnhse of the Donkoi village. The resulting fabric was woven in accordance with Her Royal Princess Sirivannavari’s discernment. 198

3.หนังสือผ้าลายขอเจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ นอกจากน้ีมีการจัดทํา “หนังสือผ้าลายขอเจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ” ฉบับสมบูรณ์ 2 ภาษา (ไทย – อังกฤษ) โดยบันทึกข้อมูล พระกรณียกิจและพระปณิธานของสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรี นารีรัตนราชกัญญา ในเร่ืองการพระราชทาน ลายผ้าสู่ประชาชน โครงการส่งเสริมภูมิปัญญาและพัฒนาศักยภาพผ้าไทยและรายละเอียดข้อมูลการประกวด “ผ้าลาย ขอเจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ” รวมถึง คอลเลคช่ันผ้าลายขอเจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ ท่ีสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิริวัณณวรีฯ ทรง ออกแบบด้วยพระองค์เอง และคอลเลคช่ันท่ีออกแบบโดยดีไซเนอร์ท่ีมีช่ือเสียงระดับโลกกว่า 10 ท่าน ท่ีมีรูปแบบท่ี หลากหลายน่าสนใจ เทคนิคต่างๆ บนผืนผ้า ซ่ึงจะช่วยเสริมสร้างประสบการณ์ ตลอดจนนําไปพัฒนาศักยภาพผ้าไทยให้ มีคณุ ภาพเป็นท่ียอมรับในระดับสากล 3. Khor Chaofah Sirivannavari Book In addition, there has been the creation of the complete version of the Khor Chaofah Sirivannavari Book in two languages (Thai-English). It records the royal duties and aspirations of Her Royal Highness Princess Sirivannavari, regarding the bestowal of fabric patterns to the public. This project aims to promote local wisdom and enhance the potential of Thai fabrics, as well as provide details on the competition “Khor Chaofah Sirivannavari Book”. The book includes a collection of Khor fabric patterns designed by Her Royal Highness Princess Sirivannavari herself, as well as a collection tdheesiirgnteecdhnbiyquoevseor ntefnabwrico,rlwdi-lrlehneolwpneendhadnecseigntheers,exwpheoriseencdeivaenrsdedaenvdelionptrmigeunintgopf athtteerqnus,alaitsy woef lTlhaasi fabrics to be internationally recognized. 199