Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore banthuekaiwepnbtheriiyn

banthuekaiwepnbtheriiyn

Published by morakot panpichit, 2020-05-21 11:41:05

Description: banthuekaiwepnbtheriiyn

Search

Read the Text Version

บนั ทกึ ไว “เปนบทเรยี น” การควบคมุ บหุ ร่ี (มวนเองหรอื ยาเสน) โดยใชชมุ ชนเปนฐาน โดย ผศ.ดร.มณฑา เกง) การพานชิ รศ.ธราดล เก)งการพานชิ ดร.ศรณั ญา เบญจกุล ดร.กรกนก ลัธธนันท0

บนั ทกึ ไว “เปนบทเรยี น” การควบคุมบหุ ร่ี (มวนเองหรือยาเสน) โดยใชชุมชนเปนฐาน ……………………………………………………. บรรณาธกิ าร ผศ.ดร.มณฑา เก่งการพานิช กองบรรณาธิการ รศ.ธราดล เกง่ การพานชิ ดร.ศรัณญา เบญจกลุ ดร.กรกนก ลธั ธนนั ท์ พสิ ูจน์อกั ษร น.ส.มะลวิ รรณ เรียมศรี ศลิ ปกรรม น.ส.วรสา สงิ ห์สา ISBN 978-616-279-431-5 จดั พมิ พ์โดย โครงการควบคมุ บหุ รี% (มวนเอง/ยาเส้น) โดยใช้ชมุ ชนเป็ นฐาน คณะสาธารณสขุ ศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล 420/1 ถนนราชวิถี เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 10400 โทรศพั ท์ 02-3548553 โทรสาร 02-3548553 สนับสนุนโดย : สาํ นกั สร้างสรรค์โอกาสและนวตั กรรม (สาํ นกั 6) สาํ นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสร้างเสริมสขุ ภาพ (สสส) พมิ พ์ครัง* ท-ี 1 กมุ ภาพนั ธ์ 2557 จํานวน 1,000 เลม่ พมิ พ์ท-ี เจริญดีมน%ั คงการพิมพ์ 231 ซ.เพชรเกษม 48 เขตภาษีเจริญ กรุงเทพฯ 10160 โทร. 02- 4572593

ความจากใจ กว่าหนึงปี ของการดําเนินงาน “โครงการควบคมุ บหุ รี(ยาเสน้ /มวน เอง) โดยใช้ชุมชนเป็นฐาน” ซงึ เป็ นการทํางานกบั พืนที 40 ตําบล (องค์กร ปกครองสว่ นท้องถิน และหนว่ ยงานสาธารณสขุ /โรงพยาบาลสง่ เสริมสขุ ภาพ ตําบล) เพือมงุ่ ลดจํานวนผ้สู บู บหุ รีลง ซงึ มีการดาํ เนินงานทีใช้ทงั กลวิธีหลกั ใน การช่วยเลิกบุหรี และกลวิธีรอง คือ การสร้างสิงแวดล้อมทีไม่เอือต่อการสูบ บุหรีทังทางกายภาพ และนโยบาย/มาตรการต่าง ๆ มีกระบวนการและ กิจกรรมต่าง ๆ เกิดขึนมากมาย เช่นเดียวกบั บทเรียนทงั ทีพงึ ประสงค์และไม่ พึงประสงค์ ความจริงทีเกิดขึนเป็ นบทเรียนให้กบั ผู้ดําเนินโครงการและภาคี เครือขา่ ยควบคมุ ยาสบู ได้เรียนรู้ร่วมกนั “โครงการควบคุมบหุ รี (ยาเส้น/มวนเอง) โดยใช้ชุมชนเป็ นฐาน” เกิ ดขึนจากการวิเคราะห์ ปั ญหาและพยายามคลีปั ญหาจากการทํ าความ เข้าใจโดยละเอียดในทุกมิติ และพยายามออกแบบแนวคิดและกระบวนการ ดําเนินงานทีมงุ่ ส่เู ป้ าประสงค์ของการลดอตั ราการสบู บหุ รี ซึงเป็ นจดุ ท้าทาย อย่างยิงโดยเฉพาะอย่างยิงทีมงานคณาจารย์จากภาควิชาสุขศึกษาและ พฤติกรรมศาสตร์ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหิดล และภาคี เครือขา่ ย พวกเราไมม่ ยี าหรือเครืองมอื ทางการแพทย์ สิงหนึงทีเรามีก็คือ องค์ ความรู้ในด้านการปรับเปลียนพฤติกรรม ทีสามารถออกแบบเป็ นโปรแกรม ปรับเปลยี นพฤติกรรม ด้วยเหตนุ ีทีมงานจงึ ได้รวบรวมพลงั เพือขบั เคลือนการ ทํางานร่วมกับชุมชนอย่างมีระบบ และครอบคลุมทุกองค์ประกอบในการ ควบคุมบุหรี มุ่งเน้นให้เกิดการทํางานของภาคีเครือข่ายในชุมชนในทุก ขันตอน ตังแต่การมีส่วนร่วมในการวางแผน การคิดค้นเทคนิควิธี และ ก

เครืองมือในการดําเนินการควบคุมบุหรีได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเกิด ประสิทธิผลตอ่ ชมุ ชน ตอ่ ผ้สู บู บหุ รี และปกป้ องสิทธิของผ้ไู มส่ บู บหุ รี จากการทํางานกบั พืนที 40 ตําบล ได้เห็นกระบวนการดําเนินงาน และเกิดผลลพั ธ์มากมาย ซึงจากการรวบรวมสรุปย่อผลการดําเนินงานเป็ น ภาพสะท้อนเพียงสว่ นหนงึ ของผลลพั ธ์และกระบวนการ หากแตใ่ นความเป็ น จริงของเวลากวา่ ขวบปี มีเรืองราวเกิดขึนมากมาย ซงึ ทางทีมงานได้ประมวล ภาพรวม (ซึงอาจจะไม่สามารถประมวลได้ ทังหมด) และข้ อมูลทีเป็ น ประโยชน์ตอ่ การเรียนรู้สาํ หรับผ้ทู ีสนใจดาํ เนินงานควบคมุ ยาสบู โดยใช้ชมุ ชน เป็ นฐาน ผศ.ดร.มณฑา เก่งการพานิชและคณะ กมุ ภาพนั ธ์ 2557 ข

ความในใจ ลําดบั แรกคงต้องขอบคณุ สํานกั งานกองทุนสนบั สนุนการสร้างเสริม สุขภาพ (สสส.) ทีให้ความไว้วางใจ (ผลักดัน) พวกเราในการนําพาโอกาส ผา่ นโครงการดๆี นีไ) ปสปู่ ระชาชนในพืน) ที ซงึ นอกจากพวกเราจะได้ทําบทบาท ในการเป็นผ้ใู ห้ คอื พฒั นาศกั ยภาพของพืน) ทีในการดําเนินงานควบคมุ ยาสบู และเป็นผ้รู ับผลประโยชน์ พวกเรายงั ได้เป็นผ้รู ับ.. ทีสําคญั คือได้บทเรียนและ สงิ ดี ๆ ทีน่าประทบั ใจมากมาย... ทีมงานขอขอบคณุ แทนประชาชน และพืน) ที ทีทําให้สามารถเข้าถึงกิจกรรมดี ๆ และสิงสําคญั คือ ทําให้ประชาชนจํานวน มากสามารถเลกิ บหุ รีได้สําเร็จ ซงึ มผี ลดตี อ่ คณุ ภาพชีวิตของบุคคล ครอบครัว และสงั คม และขอขอบคุณ คุณปรีดารัตน์ ศรัทธานนท์กุล (ตูน) และทีมผู้ ประสานงานจากสํานกั สร้างสรรค์โอกาสและนวตั กรรม (สํานกั 6) ของ สสส. ทีมีความตงั) ใจและสนบั สนุนการทํางานของโครงการอย่างจริงจงั จนประสบ ความสําเร็จ โครงการควบคุมยาสูบ (ยาเส้น/มวนเอง) โดยใช้ชุมชนเป็ นฐานนี ) สําเร็จลงได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือเป็ นอย่างดีของหลายผ่าย ทีสําคัญใน ระยะเริมทีได้รับความช่วยเหลือจากศิษย์ในการเป็ นผู้ประสานงานหลกั ของ แตล่ ะจงั หวดั ทีทําให้การติดตอ่ ประสานงานเป็นไปด้วยความราบรืน คณุ ปิ ยะ เทพปิ ยะวงศ์ (จ.ชยั ภูมิ) คุณปราณีต เปี ยมรัตนจํารูญ (จ.บรุ ีรัมย์) คณุ ชวาล แก้วลือ (จ.ลําปาง) และพีเลีย) งทุกท่าน และผู้ทีสําคญั ไม่แพ้กนั คือ หวั หน้า โครงการ ผู้รับผิดชอบ และแกนนําทงั) 40 โครงการทีเข้าร่วมโครงการ รวมถงึ ประชาชนในพืน) ที ผ้มู สี ว่ นร่วมในโครงการนีด) ้วยบทบาทหน้าทีและสถานภาพ ค

ทีแตกตา่ งกนั ไป หากแตเ่ ราได้เห็นความทุ่มเทและตงั) ใจของทกุ ท่านทีมีผลทํา ให้โครงการสําเร็จลลุ ว่ งไปได้ด้วยดี ความสําเร็จทีไม่อาจลืมขอบคุณกัลยาณมิตรของเรา คือ ทีมงาน คณาจารย์ภาควิชาสขุ ศกึ ษาและพฤติกรรมศาสตร์ คณะสาธารณสขุ ศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั มหิดล ผศ.ดร.มณฑา เก่งการพานิช (อ.หม)ู รศ.ธราดล เก่งการ พานิช (อ.เพ้ง) ดร.ศรัณญา เบญจกุล( อ.จุ๊) และจากวิทยาลยั พยาบาลบรม ราชชนนี กรุงเทพฯ คือ ดร.กรกนก ลธั ธนนั ท์ (อ.แจง) ทีทํางานแบบคนรู้ใจ และลยุ ได้ทุกที และขอบคณุ การสนบั สนุนจาก ผศ.ดร.ลกั ขณา เติมศิริกลุ ชยั หวั หน้าภาควิชาฯ และคณะสาธารณสขุ ศาสตร์ มหาวิทยาลยั มหิดล ทีเป็ นผู้ จดุ ประเดน็ และจดุ ประกายให้แกค่ ณะทํางาน ในการนําความรู้ความสามารถ ไปปฏิบัติพันธกิจในนามของเราชาวมหิดล เพือสนองพระปณิธานขององค์ สมเดจ็ พระราชบิดาทีว่า “ให้ถือกิจของส่วนรวมเป็นกิจทีหนึง..” และในนาม ของภาควชิ าสขุ ศกึ ษาและพฤตกิ รรมศาสตร์ คณะสาธารณสขุ ศาสตร์ และทีต้องขอขอบคณุ อยา่ งยิง คือ ผู้ประสานงานโครงการสว่ นกลาง คณุ มะลิวรรณ เรียมศรี (น้องลิ) และคณุ วรสา สิงห์สา (น้องแตน) ซงึ ผู้เข้าร่วม โครงการจะรู้ จักเป็ นอย่างดี เป็ นผู้อยู่เบือ) งหลังการดําเนินงานให้ มี ประสิทธิภาพน้องทงั) สองต้องเหนด็ เหนือยอย่างมากกบั การทํางานกบั พวกเรา ทีคดิ ไปเรือย คดิ ไมห่ ยดุ เฉพาะตามแผน ทําให้มีภาระงานคอ่ นข้างมาก ขอขอบคุณพีน้ องทีแสนดีจากมูลนิธิรณรงค์เพือการไม่สูบบุหรี ผู้สนับสนุนสือเป็ นอย่างดีตลอดมาตลอดโครงการ รวมไปถึงภาคีเครือข่าย ต่าง ๆ ได้แก่ ศูนย์บริการช่วยเลิกบุหรีทางโทรศัพท์แห่งชาติ ศูนย์วิจัยและ ง

จดั การความรู้เพือการควบคุมยาสูบ (ศจย.) เครือข่ายวิชาชีพสุขภาพเพือ สงั คมไทยปลอดบหุ รี และหนว่ ยงานอนื ๆ ทีอาจไมไ่ ด้กลา่ วมา ณ ทีนี ) คณุ คา่ ผลสาํ เร็จ ประสบการณ์และบทเรียนจากโครงการนีจ) ะเกิดขนึ ) ไมไ่ ด้ หากไม่ได้ความร่วมมือ ร่วมแรง ร่วมใจอย่างดีเสมอมาจากทุกท่าน ทุก ภาคสว่ น ขอคณุ ความดีและฤทธEิกศุ ลจากผลงานนี )ดงั ทีหลายท่านได้บอกกบั พวกเราวา่ “ทําแล้วมคี วามสขุ ได้บญุ ...” ขอผลบุญจากความดีทีท่านทํานีไ) ด้ ตอบแทนทุกท่าน ให้มีสุขภาพดี มีความเจริญก้าวหน้ายิงๆ ขึน) ไป และมี พละกําลงั ทีมงุ่ มนั ในการพฒั นาสขุ ภาพของประชาชนชาวไทยสบื ไป คณะทํางาน จ

“แนวคดิ ชมุ ชนเปนฐาน” คือ ชมุ ชน...เปนพ้นื ท่ีเปาหมาย ชุมชน...เปนเจาของ ชมุ ชน...ร\"วมกนั คิด ทํา ติดตาม ชมุ ชน... ปรบั แก พฒั นาและรบั ประโยชน, โดยกระบวนการมสี ว\" นรว\" ม... คน ความคดิ กิจกรรม ดาํ เนนิ งานแบบองคร, วม-บรู ณาการ ทาํ เปนระบบ เปนข้ันตอน ตง้ั แต\"ขน้ั รเิ ร่มื ...เขาใจป2ญหา (ศกึ ษา) ข้ันวางแผนและออกแบบกิจกรรม (คิดสรางสรรค), ข้นั ดาํ เนนิ การ (ปฏิบตั ิ) และ ข้ันตดิ ตามกาํ กบั (ประเมิน-ปรบั ) กระตุนใหใชแนวคิดพ่ึงตนเอง คนหาตนทนุ ทางสงั คมและวฒั นธรรม ทั้งทเ่ี ปนบคุ คล เคร่ืองมือ อุปกรณ, สอ่ื และวธิ ีการชว\" ยเลิกบหุ ร่ี ทั้งหลายทง้ั ปวงเพอื่ นํามาประยุกตใ, ช ใหสอดคลองกบั บริบทชมุ ชน เพื่อบรรลุวตั ถปุ ระสงค,

สารบญั หน้า ก ความจากใจ ค ความในใจ บันทกึ ไว้ “เป็ นบทเรียน” 1 การควบคุมบุหรี (มวนเองหรือยาเส้น) โดยใช้ชุมชนเป็ นฐาน 3 5 ทาํ ไมต้องเน้นแก้ปัญหาการสบู บหุ รีมวนเอง 9 การค้นหาพืนทีสบู บหุ รีมวนเองหนาแนน่ 9 แนวคดิ ในการดาํ เนนิ งาน 15 ก่อนดาํ เนินโครงการ จะเตรียมการอยา่ งไร? 18 เลอื กชมุ ชนอยา่ งไรให้มแี ววสาํ เร็จ? 18 เก็บเกียวดอกผล...บนเส้นทางฝัน 19 ฝันใกล้...ฝันไกล ต้องไปให้ถงึ ...บทเรียนตามวตั ถปุ ระสงค์ 35 วตั ถปุ ระสงค์ข้อ 1 43 วตั ถปุ ระสงค์ข้อ 2 45 วตั ถปุ ระสงค์ข้อ 3 47 วตั ถปุ ระสงค์ข้อ 4 54 วตั ถปุ ระสงค์ข้อ 5 55 วตั ถปุ ระสงค์ข้อ 6 60 สรุปบทเรียนการควบคมุ ยาสบู โดยใช้ชมุ ชนเป็ นฐาน 64 ปัจจยั แหง่ ความสาํ เร็จ 70 อปุ สรรคขวางกนั ทางสเู่ ป้ าหมาย ก้าวตอ่ ไปของการควบคมุ ยาสบู โดยใช้ชมุ ชนเป็ นฐาน ข้อเสนอแนะตอ่ แนวทางการสนบั สนนุ ของ สสส.

สารบญั (ตอ) หน้า ภาคผนวก 74 บทสรุปคัดย่อการดาํ เนินงาน 76 ภาคเหนือ 80 89 จงั หวดั เชียงราย 98 จงั หวดั เชียงใหม่ 131 จงั หวดั ลําพนู 134 จงั หวดั ลาํ ปาง 171 ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 212 จงั หวดั บรุ ีรัมย์ 214 จงั หวดั ชยั ภมู ิ 223 นวัตกรรมสร้ างเสริมสุขภาพ 225 กระบวนการชว่ ยเลิกบหุ รี 226 คลินิกชว่ ยเลิก 228 การขบั เคลือนนโยบายชมุ ชน 240 พฒั นาศกั ยภาพแกนนํา สือ เครืองมอื อปุ กรณ์ สือบคุ คล














































































Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook