เอกสารคำสอน วิชาการพัฒนาหลักสูตร Curriculum Development

ภาพท่ี 10.10 จดุ เน้นและข้นั ตอนการพัฒนาหลกั สตู ร บทสรุป การพัฒนาหลักสูตรที่มีระเบียบวิธีชัดเจน นำมาซึ่งคุณภาพการจัดการศึกษาและคุณภาพของ ผู้เรียนรูปแบบการพัฒนาหลักสูตรของนักการศึกษาต่างประเทศ และนักการศึกษาไทย สรุปว่าการ พัฒนาหลักสูตรต้องดำเนินการอย่างเป็นระบบ มีหลักการ อาศัยการพัฒนาอย่างต่อเน่ือง จากผู้มีส่วน เก่ียวข้องหลายฝ่ายเพื่อช่วยให้การพัฒนาหลักสูตรมีประสิทธิภาพสอดคล้องกับความต้องการของสังคม การพัฒนาหลักสตู รประกอบด้วย 3 ระบบคือ ระบบการสร้างหลักสูตร ระบบการนำหลักสตู รไปใช้ และ ระบบการประเมินหลักสูตร หลักสูตรเม่ือสร้างข้ึนแล้วก็ต้องมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงให้ทันสมัยตาม การเปล่ียนแปลงของสภาพ เศรษฐกิจ สังคม การเมือง และความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ นักพัฒนา หลักสูตรสามารถเลือกตัดสินใจพัฒนาหลักสูตรตามแนวคิดใดขึ้นอยู่กับระดับหลักสูตรท่ีจัดทำหรือ รปู แบบการพัฒนาที่ตอบสนองความต้องการได้ เป็นการออกแบบหลักสูตรท่ีเป็นระบบของหลักสูตรใน ภาพรวม เป็นหลักสูตรระดับสถานศึกษาหรือระดับชาติการพัฒนาหลักสูตรเป็นภารกิจของสถานศึกษา ครูผู้สอน ผู้ท่ีเก่ียวข้องจะต้องดำเนินการอย่างต่อเนื่องเพื่อให้การพัฒนาหลักสูตรเป็นไปอย่างมี ประสทิ ธิภาพ เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพฒั นาหลกั สูตร ผศ.ดร.เดือนเพญ็ พร ชยั ภักดี คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภฎั ชยั ภมู ิ 249

แบบฝึกหัดท้ายบท 1. จงอธิบายความหมายของการพฒั นาหลกั สูตร 2. จงสรปุ รปู แบบการพัฒนาหลักสตู รของนักการศึกษาต่างประเทศและนักการศึกษาไทย 3. จงอธบิ ายถึงลักษณะสำคัญและแนวคิดการพัฒนาหลักสูตรของ ไทเลอร์ (Tyler) พรอ้ มเขยี น แผนภมู แิ สดงขน้ั ตอนการพฒั นาประกอบ 4. จงอธิบายถึงลกั ษณะสำคัญและแนวคดิ การพัฒนาหลักสูตรของ ทาบา (Taba) เขียนแผนภูมิ แสดงขน้ั ตอนการพฒั นาประกอบ 5. จงอธิบายถึงลักษณะสำคัญและแนวคิดการพัฒนาหลักสูตรของ โอลิวา (Oliva) เขียน แผนภูมแิ สดงขน้ั ตอนการพฒั นาประกอบ 6. จงอธิบายถึงลักษณะสำคัญและแนวคิดการพัฒนาหลักสูตรของ เชย์เลอร์ อเล็กซาน เดอร์ และเลวสิ (Saylor Alexander and Lewis) เขยี นแผนภูมแิ สดงข้นั ตอนการพฒั นาประกอบ 7. จงอธิบายถึงลักษณะสำคัญและแนวคิดการพัฒนาหลักสูตรของ สงัด อุทรานันท์ เขียน แผนภูมแิ สดงขนั้ ตอนการพฒั นาประกอบ 8. จงอธิบายถึงลักษณะสำคัญและแนวคิดการพัฒนาหลักสูตรของ วิชัย วงษ์ใหญ่ เขียน แผนภมู ิแสดงข้นั ตอนการพัฒนาประกอบ 9. จงอธิบายถึงลักษณะสำคัญและแนวคิดการพัฒนาหลักสูตรของ ธำรง บัวศรี เขียนแผนภูมิ แสดงขนั้ ตอนการพฒั นาประกอบ 10. จงอธิบายถึงลักษณะสำคัญและแนวคิดการพัฒนาหลักสูตรของ ไพฑูรย์ สินลารัตน์ เขียน แผนภูมิแสดงขัน้ ตอนการพฒั นาประกอบ 11. จงวเิ คราะหเ์ ปรียบเทยี บรูปแบบการพฒั นาของไทเลอร์กับรูปแบบการพฒั นาหลักสูตร ของ นกั การศกึ ษาไทย 2 รูปแบบ มคี วามเหมอื นความต่างกนั อยา่ งไร ออกแบบนำเสนอตามที่ตนถนัด 12. นักศึกษาคิดว่าการพัฒนาหลักสูตรในศตวรรษที่ 21 ควรใช้รูปแบบใดเหมาะสมที่สุด จงอธิบายพอสังเขป เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพฒั นาหลักสตู ร ผศ.ดร.เดือนเพ็ญพร ชยั ภกั ดี คณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฎั ชยั ภูมิ 250

เอกสารอ้างอิง กาญจนา คุณารกั ษ.์ (2540). หลกั สูตรและการพัฒนา. พิมพค์ รงั้ ที่ 2 นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร วิทยาเขตพระราชวังสนามจันทร.์ ชยั วฒั น์ สทุ ธริ ัตน.์ (2556). การพัฒนาหลักสูตร ทฤษฎสี ู่การปฏบิ ัติ. กรงุ เทพมหานคร: วีพรนิ ท.์ ธำรง บวั ศร.ี (2542). ทฤษฎีหลักสตู ร : การออกแบบและพัฒนา. พิมพค์ ร้งั ท่ี 2 กรงุ เทพมหานคร: พฒั นาศึกษา. ไพฑรู ย์ สินลารตั น์. (2554). การจดั การหลกั สตู รและการสอน. พิมพค์ รงั้ ที่ 3 กรุงเทพมหานคร: โรงพมิ พ์แห่งจฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั . มารตุ พฒั ผล. (2562). รูปแบบการพฒั นาหลักสตู รรว่ มสมยั . บัณฑิตวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหาวทิ ยาลัยศรนี ครินทรวิโรฒ. รจุ ิร์ ภู่สาระ. (2546). การพัฒนาหลกั สตู ร : ตามแนวปฏิรปู การศึกษา = Curriculum Development : Education Reform. พมิ พค์ รั้งท่ี 2 กรุงเทพมหานคร: บริษัทบคุ๊ พอยท์ จำกัด. วชิ ยั วงษ์ใหญ่. (2525). การพฒั นาหลักสูตรและการสอนมติ ใิ หม.่ กรงุ เทพมหานคร: โอเดียนสโตร.์ . (2554). การพัฒนาหลักสตู รระดับอดุ มศกึ ษา. พิมพ์ครง้ั ท่ี 2 กรงุ เทพมหานคร: บรษิ ทั อาร์ แอนด์ ปร้ินท์ จำกัด ศศธิ ร ขันติธรางกูร. (2554). หลกั สูตรและการพัฒนาหลักสูตร. เลย: มหาวิทยาลัยราชภฏั เลย. โครงการจดั ทำตำราและงานวจิ ยั เฉลมิ พระเกียรติ 84 พรรษา พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏกลมุ่ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. สงดั อุทรานันท.์ (2532). พ้ืนฐานและการพัฒนาหลกั สตู ร. พิมพ์คร้งั ที่ 3 กรุงเทพมหานคร: มิตรสยาม. สันต์ ธรรมบำรงุ . (2527). หลักสูตรและการบริหารหลักสตู ร. กรงุ เทพมหานคร: โรงพิมพ์สยาม. Good. Carter V. (1973). Dictionary of Education. 3Rd New York: McGraw-Hill Book. Oliva, Peter F. (2009). Development the Curriculum. 7th ed Boston: Ally and Bacon. Ornstein and Hunkins. (1993). Curriculum: Foundation, Principles and Issue. 2th Boston: Allyn and Bacon. Saylor, I.G. Alexander,W.M. and Lewis,A.J (1981). Curriculum Planning for Better Teaching and Learning. 4th New York: Holt, Rinehart and Winston. Taba, Hilda. (1962). Curriculum Development : Theory and Practice. New York: Harcourt, Brace And World. Tyler, R. W. (1949). Basic Principles of Curriculum and Instruction. Chicago:The university of Chicago press. เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพฒั นาหลักสูตร ผศ.ดร.เดือนเพ็ญพร ชัยภักดี คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภฎั ชัยภูมิ 251

แผนบรหิ ารการสอนประจำบทที่ 11 ปัญหาและแนวโน้มในการพฒั นาหลักสตู รในอนาคต หัวข้อเนอ้ื หาประจำบท 11.1 ปญั หาการพัฒนาหลกั สูตรไทย 11.2 การจดั หลักสูตรสำหรับผดู้ ้อยโอกาส 11.3 แนวโนม้ สำคญั ของการศกึ ษาไทยใน 5 ปขี า้ งหน้า 11.4 แนวโน้มในการพัฒนาหลักสตู รในศตวรรษท่ี 21 11.5 การพัฒนาหลักสตู รตามแนวเศรษฐกจิ พอเพียงรายกรณี บทสรุป แบบฝกึ หดั ท้ายบท เอกสารอ้างอิง วตั ถปุ ระสงค์ เมื่อผู้เรยี นศึกษาบทเรยี นน้ีแล้วสามารถ 1. อธบิ ายปญั หาการพัฒนาหลักสตู รไทยได้ 2. อธิบายความหมายการจัดหลกั สตู รสำหรบั ผดู้ ้อยโอกาสได้ 3. อธิบายแนวโน้มสำคัญของการศึกษาไทยใน 5 ปีข้างหนา้ ได้ 4. อธบิ ายแนวโน้มในการพัฒนาหลักสตู รในศตวรรษที่ 21 ได้ วธิ สี อนและกจิ กรรมการเรียนการสอน 1. วธิ ีสอน 1.1 วิธสี อนแบบอภปิ ราย 1.2 วิธีสอนแบบบรรยาย 1.3 วธิ สี อนแบบกลุม่ เรียนรู้ 2. เทคนคิ การสอน 2.1 การใชค้ ำถาม 2.2 กระบวนการกลมุ่ 3. กจิ กรรมการเรียนการสอน ข้ันนำ 3.1 ผู้สอนทบทวนความรู้เกย่ี วกบั การพัฒนาหลักสตู รในภาพรวมทเ่ี รยี นมาแล้ว โดยการ ซกั ถาม 3.2 ผู้สอนเช่อื มโยงเน้อื หากับบทเรยี น พร้อมแจ้งจดุ ประสงค์ นำเสนอเน้ือสาระกจิ กรรม การเรยี นรู้และชน้ิ งานท่ีจะเกิดขึ้นในการเรียนรู้ครั้งนด้ี ว้ ย Power Point ขน้ั สอน เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพัฒนาหลักสตู ร ผศ.ดร.เดือนเพ็ญพร ชัยภกั ดี คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎชยั ภูมิ 252

3.3 ผู้สอนบรรยายเกี่ยวกับ ปัญหาการพัฒนาหลักสูตรไทย การจัดหลักสูตรสำหรับ ผู้ด้อยโอกาส แนวโน้มสำคัญของการศึกษาไทยใน 5 ปีข้างหน้า แนวโน้มในการพัฒนาหลักสูตรใน ศตวรรษที่ 21 และ การพัฒนาหลักสูตรตามแนวเศรษฐกจิ พอเพยี ง ดว้ ย Power Point 3.4 ยกตัวอย่าง/วิเคราะห์กรณีศึกษาทางเกี่ยวกับปัญหาการพัฒนาหลักสูตรไทย การจัด หลักสูตรสำหรับผู้ด้อยโอกาส แนวโน้มสำคัญของการศึกษาไทยใน 5 ปีข้างหน้า แนวโน้มในการพัฒนา หลกั สูตรในศตวรรษที่ 21 และ การพัฒนาหลกั สตู รตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง 3.5 แบ่งกลุ่มอภิปราย เรื่อง แนวโน้มในการพัฒนาหลักสูตรในศตวรรษที่ 21 พร้อม ยกตวั อย่าง 3.6 กลมุ่ นำเสนอรายงานผลการศกึ ษา สมาชกิ ในชั้นรว่ มกันอภิปรายซักถาม ขั้นสรุป 3.7 ผู้สอนสรปุ ประเด็นสำคญั ของปญั หาและแนวโน้มในการพัฒนาหลกั สูตรด้วย Power Point พรอ้ มซกั ถาม 3.8 นักศกึ ษาทำแบบฝึกหดั ท้ายบท ส่อื การเรยี นรู้/แหลง่ เรียนรู้ 1. เอกสารคำสอนวิชา การพัฒนาหลกั สูตร 2. Power Point หัวข้อที่บรรยายเรื่อง ปัญหาการพัฒนาหลักสูตรไทย การจัดหลักสตู รสำหรบั ผู้ด้อยโอกาส แนวโน้มสำคัญของการศึกษาไทยใน 5 ปีข้างหน้า แนวโน้มในการพัฒนาหลักสูตรใน ศตวรรษท่ี 21 และการพฒั นาหลักสตู รตามแนวเศรษฐกจิ พอเพียง 3. หนงั สือความรู้ทีเ่ ก่ียวขอ้ งกับ ปัญหาและแนวโนม้ ในการพัฒนาหลกั สูตร 4. เว็บไซตท์ างการศกึ ษา ปญั หาและแนวโนม้ ในการพัฒนาหลักสูตร 5. บทเรียนออนไลน์ รายวชิ า การพฒั นาหลกั สูตร การวดั ผลและการประเมนิ ผล 1. สงั เกตการตอบคำถามและตัง้ คำถาม 2. สงั เกตจากการอภปิ ราย ซักถาม และการแสดงความคดิ เหน็ 3. วัดเจตคตจิ ากการสังเกตพฤตกิ รรมความกระตือรอื รน้ ในการทำงาน 4. กิจกรรมและคุณภาพของงาน 5. ประเมินผลจากการทำแบบฝกึ หัดทา้ ยบท เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพฒั นาหลักสตู ร ผศ.ดร.เดือนเพญ็ พร ชยั ภกั ดี คณะครศุ าสตร์ มหาวทิ ยาลัยราชภัฎชัยภูมิ 253

บทท่ี 11 ปัญหาและแนวโนม้ ในการพฒั นาหลักสตู รในอนาคต บทนำ การศึกษาไทยในศตวรรษที่ 21 มีเป้าหมาย คือ การสร้างปัญญาชนป้อนเข้าสู่สังคมไทย ปัญญาชนดังกล่าวมี 2 ระดับ คือ ประชาเมธี หมายถึง ประชาชนที่ใช้ปัญญาในการดำเนินชีวิต ใช้วิจารณญาณในการดำเนินชีวิตมากกว่าการตอบสนองอารมณ์ ความรู้สึก และความต้องการของ ตนเอง ปราชญาธิบดี หมายถึง ชนชั้นนำทางปัญญาของสังคมทีท่ ำหน้าท่ีเป็น “นักคิด” ทางปัญญาของ สังคมคนกลุ่มนี้ ได้แก่ นักวิชาการ ผู้บริหาร และผู้ปกครองประเทศหรืออาจดำรงตำแหน่งอาชีพหรือ สถานะสังคมใด ๆ ก็ได้ ปราชญาธิบดีจะเป็นตัวแทนในการเปลี่ยนแปลงประเทศและเป็นผู้นำด้าน ความคิดของบ้านเมือง หัวใจของการจัดการศึกษา จึงควรมุ่งสร้างคนในประเทศทุกคนให้มีปรัชญาการ มองโลกที่ถูกต้องเพราะปรัชญาการมองโลกเป็นพื้นฐานที่รองรับทิศทางที่สร้างความเจริญและสร้าง ความสงบสุขให้แก่ตนเองและแก่สังคม ส่วนปัจจัยที่ทำให้เกิดปรัชญาในการมองโลกมีหลายปัจจัย รปู แบบของการศึกษาท่ีสรา้ งปัญญา เปน็ ระบบการศึกษาท่ีมีความสมดลุ ระหว่างการศึกษาเชิงทฤษฎีกับ ชีวิตจริง เป็นระบบที่สอนคนให้คิดเป็น วิเคราะห์เป็นและประยุกต์ใช้เป็น หลักสูตรการศึกษามีความ สมดลุ ระหว่างความเปน็ ทอ้ งถ่ินและความเป็นสากล 11.1 ปัญหาการพัฒนาหลกั สูตรไทย 1) ปัญหาการขาดครูที่มคี ุณสมบตั เิ หมาะสม 2) ปญั หาการไม่ยอมรบั และไม่เปล่ียนแปลงบทบาทการสอนของครู 3) ปญั หาการจัดอบรมครู 4) ศนู ย์การพัฒนาหลักสูตร ไม่เขา้ ใจบทบาทหนา้ ท่ีของตน 5) ขาดการประสานงานทีด่ ีระหวา่ งหน่วยงานตา่ งๆ 6) ผู้บรหิ ารตา่ งๆ ไม่สนใจเกีย่ วกบั การเปลีย่ นแปลงหลักสูตร 7) ปญั หาการขาดแคลนเอกสาร ปญั หาหลักสตู รในการศกึ ษาปฐมวัย การเรียนการสอนจะเน้นสอนเนื้อหาวิชาตามหลักสูตรมากกว่าการพัฒนาการเด็กทำให้ เด็กเกิดความเครียด - การไม่ไดใ้ ชป้ ระโยชน์จากหลักสตู รอยา่ งเตม็ ที่ - แนวทางการปฏิบัติเกี่ยวกับการใช้หลักสูตรยังขาดความเป็นเอกภาพปัญหา หลักสูตรในการศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน - การจดั โครงสร้างหลักสตู รใหมท่ ำให้ครูต้องสอนเน้ือหาหนักมากขึน้ และผู้เรียนต้อง เรยี นหนกั มากขึน้ - สถานศึกษาจัดทำเองไม่มีความชัดเจกรมวิชาการและกรมเจ้าสังกัดมีจุดเน้นที่ไม่ ตรงกัน เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพัฒนาหลกั สตู ร ผศ.ดร.เดือนเพ็ญพร ชยั ภกั ดี คณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภัฎชัยภมู ิ 254

- มีเสียงสะท้อนว่านโยบายการจัดทำหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ.2544 ที่ให้ โรงเรยี นจดั ทำเองไม่มคี วามชัดเจน - ทำให้ครูเกิดความสับสน ปญั หาหลกั สตู รการอาชวี ศึกษา ผเู้ ขา้ เรียนในการอาชวี ศึกษาไม่มีคณุ ภาพเท่าที่ควร หลกั สตู รก่อนถงึ ระดับ ปวช. คือระดับ มัธยมต้นหรือการศึกษาผู้ใหญ่เป็นการปูพื้นฐานความรู้ระดับต่ำ เช่น อ่าน สะกดคำไม่ได้ ขาด ความสามารถในการใช้ภาษาอังกฤษ เมื่อมาเรียนต่อในระดับอาชีวศึกษาจึงเกิดปัญหา แม้ครูจะ เตรยี มการสอนดอี ย่างไร ผ้เู รยี นไม่สามารถต่อยอดความร้ไู ด้ เพราะพืน้ ฐานความรู้ไมด่ ีเพียงพอ 11.2 การจัดหลักสูตรสำหรับผดู้ ้อยโอกาส พระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 ฉบับแก้ไข พุทธศักราช 2545 มีเจตนารมณ์ในการจัดการศึกษา ดังนี้ “การศึกษาเพื่อทุกคน และทุกคนเพื่อการศึกษา” และมี วัตถุประสงค์สำคญั เพื่อให้ประชาชนไทยทกุ เพศ ทุกวัยได้มีโอกาสรับการศึกษาอย่างทัว่ ถงึ อันจะทำให้ ประชาชนมีความพร้อมที่จะร่วมมือกันพัฒนาประเทศต่อไป อย่างไรก็ตาม แม้ในหมวด 2 มาตรา 10 สิทธิและหน้าที่ทางการศึกษาขั้นพื้นฐานไม่น้อยกว่าสิบสองปี ที่รัฐต้องจัดให้อย่างทั่วถึงและมีคุณภาพ โดยไม่เก็บค่าใช้จ่าย” แต่ในปัจจุบันยังมีกลุ่มเด็กด้อยโอกาสทางการศึกษา เด็กออกกลางคัน และ เด็กตกหลน่ เป็นจำนวนมากและกระจายอยู่ในพื้นที่ต่าง ๆ ทว่ั ประเทศไม่ได้รับการศึกษาขัน้ พ้ืนฐาน คือ ระดับประถมศึกษาถึงระดับมัธยมศึกษาตอนปลายอย่างครอบคลุมและทั่วถึง ทั้งนี้เนื่องจากความ ไม่พร้อมของเดก็ ด้อยโอกาสเด็กออกกลางคน และเด็กตกหลน่ เอง เช่น ตอ้ งชว่ ยพอ่ แมท่ ำงานหาเลี้ยงชีพ มีฐานะยากจน พ่อแม่หย่าร้างหรืออาศัยอยู่กับปู่ย่าตายาย ทำให้เด็กไม่ได้รบั การศึกษาอย่างต่อเนือ่ งจน สำเรจ็ การศกึ ษา และหลายคนต้องออกจากการศกึ ษากลางคัน สภาพและปญั หาของหลักสูตร 1. การกระจายโอกาสและความเสมอภาคทางการศึกษา 2. คณุ ภาพการศึกษา 3. หลักสตู รและการเรยี นการสอน 4. การบริหารและการจดั การศึกษา 5. งบประมาณและการลงทนุ ทางการศกึ ษา 6. คณุ ภาพของผสู้ ำเรจ็ การศึกษา 7. แนวโน้มผูเ้ ข้าเรียน แนวโน้มการพฒั นาหลกั สูตรประถมศกึ ษา การศกึ ษาสำหรับเดก็ เล็ก และก่อนประถมศึกษาจะขยายตัวมากกวา่ ระดบั อ่ืน - การเพมิ่ คณุ ภาพของครูประถม - การเพิ่มงบประมาณ การปรบั ปรุงคุณภาพ และหลกั สตู รโดยเน้นการประกอบอาชีพ - การพฒั นาความสมั พันธร์ ะหว่างโรงเรยี นกับชมุ ชนให้ใกลช้ ดิ ย่งิ ขึ้น - การยุบโรงเรียนรวมเข้าด้วยกันแทนการสรา้ งโรงเรยี นแห่งใหม่ เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพัฒนาหลกั สูตร ผศ.ดร.เดอื นเพ็ญพร ชยั ภักดี คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎชยั ภมู ิ 255

แนวโน้มการพฒั นาหลักสูตรมธั ยมศึกษา - เป็นบุคคลทม่ี คี วามสามารถในการใชภ้ าษาเพือ่ การส่ือสาร - มีความสามารถใช้เทคโนโลยีมาชว่ ยสง่ เสริมทกั ษะการทำงานและการดำเนินชีวิต - มีความสามารถปรับตัวอยู่ร่วมกับคนอื่นได้ - มแี นวทางทีจ่ ะเลือกดำเนนิ ชวี ิต - มคี วามสามารถพฒั นาศักยภาพการเรยี นรขู้ องตนเองใหเ้ จรญิ ถึงขดี สุด - มีความสามารถที่จะนำตนเองได้ การควบคุมตนเองได้ - มโี ลกทศั นท์ กี่ วา้ งและมนี ้ำใจแบบนานาชาตริ วมท้ังมีค่านิยมและความสำนึกในความเป็น ชาตไิ ทยของตน - มีค่านิยมคุณธรรมและจริยธรรม - มสี ุนทรยี ภาพในการดำเนินชวี ิต สภาพปญั หาการพฒั นาหลักสตู รของอดุ มศกึ ษา - ขาดแคลนอาจารย์ประจำที่มีคุณวุฒิและประสบการณ์โดยเฉพาะสาขาวิชาที่มีความ ต้องการมากทางดา้ นวทิ ยาศาสตร์ วศิ วกรรมศาสตร์ และเกษตรกรรม - อุดมศึกษามุ่งความเป็นเลิศทางวิชาการ ละเลยคุณธรรม จริยธรรม การบริการวิชาการ แกส่ งั คม - มหาวิทยาลยั มักเลยี นแบบตา่ งประเทศโดยไม่เขา้ ใจ หลกั การและเปา้ หมายที่แท้จริงของ หลักการที่เลยี นแบบ - การเรียนการสอนยังเนน้ ทฤษฎีมากกว่าปฏบิ ตั ิเน้นความรูม้ ากกว่าการนำไปใช้ - การตื่นตัวทางการวิจัยมุ่งการกำหนดให้เลื่อนตำแหน่งทางวิชาการซึ่งเน้นการวิจัยมาก เกนิ ไปจนทำให้ลดความสำคัญดา้ นการสอน - กลุม่ ผู้บรหิ ารอุดมศกึ ษามลี กั ษณะอนุรักษน์ ิยมสงู - งบประมาณในการพฒั นาการศกึ ษาระดับนี้กย็ งั มีไม่เพียงพอ 11.3 แนวโน้มสำคญั ของการศึกษาไทยใน 5 ปีขา้ งหน้า “แม้ปัจจุบันรัฐบาลได้ออกกฎหมายบังคับให้เด็กเรียน 15 ปี ในระบบการศึกษาก็ตาม แต่ใน ความเป็นจริงยังมีเด็กกลุ่มหนึ่งที่เป็นเด็กนอกระบบ ซึ่งจากรายงานสภาวะการศึกษาไทย ในปี 2550- 2551 พบว่า ประชากรวัย 3-17 ปี ที่ไม่ได้เข้าเรียนมีจำนวนถึง1,675,165 คน หรือ 11% (วิทยากร เชียงกูล, 2551)” เด็กนอกระบบ หมายถึง เดก็ ท่ไี ม่มีโอกาสได้เรยี นในระบบการศกึ ษา ซึ่งเด็กกลุ่มนี้อาจ เปน็ เด็กที่เรียนไม่เกง่ หวั ไม่ดี มีปญั หาครอบครัว เป็นเด็กยากจน มีปญั หาเรอ่ื งการต้ังครรภ์ ฯลฯ จนเป็น เหตุให้ไม่สามารถเข้าสู่ระบบการศึกษาได้ เพื่อให้เกิดความเป็นไปได้ในทางปฏิบัติและก่อให้เกิดความ ย่ังยนื ในการบรหิ ารจัดการ ดังนี้ 11.3.1 มงุ่ พฒั นาหลักสูตรใหม่ ๆ อาทิ หลกั สูตรท่ีบรู ณาการระหว่างสองศาสตรข์ นึ้ ไป เช่น ระดับอาชีวศึกษา หลักสูตรเดยี วจะมหี ลายสาขาวชิ าเรียนช่างยนต์ จะผนวกการตลาดและการบัญชีเข้า ไปดว้ ย เป็นต้น หลักสูตรท่ีให้ปริญญาบตั ร 2 ใบ และมีการพฒั นาหลกั สูตรใหท้ ันสมัยตลอดเวลา 11.3.2 หลักสูตรนานาชาติมีแนวโน้มมากขึ้น เนื่องจากสภาพยุคโลกาภิวัตน์ที่มีการ เช่ือมโยงด้านการค้าและการลงทนุ เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพฒั นาหลักสูตร ผศ.ดร.เดอื นเพ็ญพร ชยั ภักดี คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภัฎชัยภมู ิ 256

11.3.3 การจัดการศึกษามีความเป็นสากลมากขึ้นสภาพโลกาภวิ ฒั น์ที่มีการเชื่อมโยงในทุก ดา้ นร่วมกนั ท่วั โลก 11.3.4 ความเหล่อื มลำ้ ด้านโอกาสทางการศึกษาลดลง 11.3.5 โอกาสรับบริการทางการศึกษาท่มี คี ุณภาพเพ่ิมข้นึ ปัญหาของการพัฒนาหลักสูตรคือปัญหาที่เกิดขึ้นในกระบวนการพัฒนาหลักสูตรที่เป็นปัญหา อันเกดิ จากการร่วมคดิ ร่วมทำ ร่วมกันสร้างหลกั สตู ร และรว่ มกนั นำหลกั สูตรไปใช้ มดี ังนี้ 1) หนว่ ยงานท่เี กีย่ วขอ้ งกบั การพัฒนาหลกั สูตรไม่เข้าใจบทบาทหนา้ ทขี่ องตน 2) ขาดการประสานงานหน้าที่ที่ดีระหว่างหน่วยงานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนา หลักสตู ร 3) ผู้บริหารระดบั ตา่ ง ๆ เห็นว่าหลกั สูตรเป็นหนา้ ท่ีของหนว่ ยงานท่รี บั ผิดชอบโดยเฉพาะ 4) ปญั หาการไม่เปลี่ยนแปลงการเรียนการสอนของครูตามแนวทางของหลักสูตร 5) ปัญหาการเผยแพร่หลักสตู ร การสอ่ื สารทำความเขา้ ใจในหลกั สูตรท่พี ัฒนาข้ึนใหม่ แนวโนม้ ของหลักสูตร 1. การศึกษาในรูปแบบอิเล็กทรอนิกส์ ความเจริญก้าวหน้าของวิดิทัศน์สามารถนำมาใช้ เป็นเครื่องมือในการเรียนการสอนได้ วีดิโอเทป คาสเสท และดิสค์สามารถนำมาสอนได้ทั้งในห้องเรียน หอ้ งสมดุ ศูนยก์ ารเรียนรู้และที่บา้ นของนักเรียน วีดิโอทศั นม์ ีความสะดวกทน่ี ำมาเรียนได้ตลอดเวลา ซ่ึง จะช่วยไม่ให้พลาดบทเรียนไปได้ จากความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีสามารถที่จะพิมพ์วิดิทัศน์หรือภาพ จากจอในรูปของภาพถ่าย ตาราง กราฟ หรือ รูปภาพในแบบต่าง ๆ ลงในกระดาษสำหรับศึกษาต่อได้ ความรูใ้ นรูปแบบอิเล็กทรอนิกสน์ ี้ยังสามารถจัดเกบ็ ไวใ้ นสถานที่ทีผ่ ู้เรยี นสามารถเข้าถึงได้โดยผ่านระบบ เครือขา่ ย ใคร ๆ กส็ ามารถเขา้ ถงึ ข้อมูลสารสนเทศและสามารถใชป้ ระโยชนไ์ ด้ 2. การรู้ใช้เทคโนโลยี โรงเรียนปัจจุบันเห็นความสำคัญในวิวัฒนาการใช้เทคโนโลยี จึงได้ ให้การศึกษากบั บุคลากรเก่ียวกบั คอมพวิ เตอร์อิเล็กทรอนิกส์ เลเซอร์และหนุ่ ยนตก์ ารเรียนรคู้ อมพวิ เตอร์ เปน็ ทักษะพนื้ ฐานเพ่ิมขึ้นจากทักษะการอ่านออกเขยี นได้ คิดเลขเปน็ หรือทรี่ จู้ ักกันว่า 3Rs 3. การเรียนรู้ตลอดชวี ติ แนวโน้มการเรียนรู้ตลอดชีวิตเป็นความจำเป็นกับสังคมสมัยใหม่ อันเป็นผลสบื เนอ่ื งจากความรทู้ ีม่ ีมากมาย การเปล่ยี นแปลงของสงั คมอยา่ งรวดเรว็ การเปล่ยี นแปลงทาง เทคโนโลยีและเศรษฐกิจที่มีผลต่อประชาชนในการประกอบอาชีพที่ปรับเปลี่ยนไปสู่การพัฒนาใหม่ที่ มี ผลต่อเป้าหมายของบุคคลและสังคม การศึกษาต่อเนื่องตลอดชีวิตไม่ใช่เป็นเพียงการศึกษาในโรงเรียน เทา่ น้นั การศกึ ษาผใู้ หญจ่ งึ ถูกคาดหวังเพ่มิ ขึน้ ในปีคริสต์ศตวรรษที่ 1990 4. การศกึ ษานานาชาติ สงั คมอเมรกิ ันถือว่าได้ความรเู้ ก่ียวกบั การพัฒนาได้มาจากประเทศ ต่าง ๆ และได้เสนอแนวคิดเกี่ยวกับ หมู่บ้านโลก(global village) กล่าวถึงมาตรฐานของการดำรงชีวิต และเศรษฐกิจของชาติ (อเมรกิ า) มคี วามเก่ียวขอ้ งกบั เหตุการณ์ท่เี กดิ ขึน้ ในที่อืน่ ๆของโลก 5. สิ่งแวดล้อมศึกษา ผลจากปัญหาต่าง ๆ นำไปสู่ความต้องการความรู้และโปรแกรมใหม่ ในสาขาวิชานิเวศวิทยาและสิ่งแวดล้อมศึกษา ถึงแม้ว่าเดิมที่มีวิชาที่เกี่ยวข้องคือธรณีวิทยา ชีววิทยา ภูมิศาสตร์ แต่ความต้องการความรู้ที่มีความหมายและมีความสัมพันธ์กับการแก้ปัญหาชีวิตและความ เปน็ อย่ขู องมวลมนุษย์ในยามคับขนั หรือชว่ งเวลาเรง่ ดว่ น เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพฒั นาหลกั สตู ร ผศ.ดร.เดือนเพ็ญพร ชยั ภักดี คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยราชภัฎชยั ภมู ิ 257

6. การศกึ ษาเก่ยี วกบั นิวเคลียร์ การใช้พลังงานนวิ เคลียร์ในทางสนั ติ ได้แก่โรงไฟฟ้า การใช้ ประโยชน์ทางการแพทย์ การบำบัดด้วยการฉายรังสี ความรู้เรื่องหลังงานนิวเคลียร์มีความจำเป็นว่า พลังงานดังกล่าวนี้มีผลกระทบต่ออากาศ อาหารอย่างไร กรณีที่มีการรั่วไหลจะมีผลกระทบในขอบเขต ห่างไกลเพียงใด และความเข็มข้นของรังสีที่เป็นอันตรายต่อมนุษย์ที่อยู่ใกล้และไกลออกไปนับพันไมล์ ดงั นั้นหลกั สูตรทีใ่ ห้ความสำคญั กับการศึกษาเก่ยี วกับนวิ เคลียร์ถูกบรรจุไวใ้ นหลกั สตู รโลกศึกษา 7. สุขศึกษาและการดูแลสุขภาพกาย แนวโน้มเกี่ยวกับสุขภาพของประชากรชาวอเมริกนั จะต้องได้รับความรู้จากหลักสูตรใหม่ ๆ ตัวอยา่ งท่จี ดั เจนคือ นกั การศึกษานำประเด็นเกี่ยวกับภูมิคุ้มกัน บกพรอ่ งทีร่ ้กู ันในชอื่ วา่ AIDS นำมาให้ความรกู้ บั ผู้เรยี น บรรจเุ ปน็ เรอื่ งหนง่ึ ในหลักสูตร 8. การศึกษาต่างด้าว สังคมอเมริกันหลังสงครามโลกครั้งที่สองมีชาวต่างด้าวเข้ามาอาศัย อยู่จำนวนมาก นัยสำคัญของคนต่างด้าวจำนวนมาก มาจากครอบครัวที่เรียกว่า ยากจน เด็กที่มาจาก ประเทศต่าง ๆ จะถกู ตตี ราวา่ ด้อยความสามารถในการเรยี นรู้ เพ่ือชว่ ยใหค้ นต่างดา้ วที่เข้ามาใหม่นักการ ศกึ ษาใหค้ ำแนะนำวา่ โรงเรยี นควรไดจ้ ดั หลกั สูตรสองภาษา หลักสตู รพหวุ ฒั นธรรมจะช่วยให้เด็กตา่ งด้าว ไดเ้ รียนรู้และอยใู่ นสังคมใหมไ่ ดด้ ยี ิ่งข้นึ 9. ภูมิศาสตร์ย้อนกลับ การศึกษาเกี่ยวกับเรื่องนี้เป็นผลมาจากการตีพิมพ์หนังสือช่ือ Nation at Risk ในปี ค.ศ.1983 เด็กอเมริกันจะได้เรียนรู้เกี่ยวกับโลกรอบตัว รวมถึงภูมิศาสตร์พื้นฐาน มีการทบทวนสาระสำคัญทางภูมิศาสตร์ อาทิเรื่อง back to basic, การเรียนรู้วัฒนธรรมนิเวศวิทยา ศึกษา และโลกศึกษา เรื่องราวต่าง ๆ ที่ศึกษาเล่าเรียนจะเป็นพลังขับเคลื่อนให้รู้จักบทบาทของตนเอง เพิม่ ย่ิงขน้ึ 10. การศึกษาช่วงเกรดกลาง ผู้เรียนที่อายุระหว่าง 10-15 ปี ซึ่งเป็นวัยที่เปลี่ยนแปลง ความเจรญิ เติบโตและพัฒนาการอย่างรวดเร็ว การศึกษาทีจ่ ดั ใหเ้ ปน็ การศึกษาเกยี่ วกบั ก่อนจะเป็นวัยรุ่น และวยั รนุ่ ตอนตน้ เมอ่ื เปรยี บเทียบกบั โรงเรยี นมธั ยม โรงเรยี นเกรดกลางมุง่ ให้ความสำคัญกบั การเรียนรู้ สังคมหรือสังคมประกิต ไม่เน้นวิชาการแต่ให้ความสำคัญกับ intramural sport แต่ไม่เน้น interscholastic sport ถึงว่าโรงเรียนเกรดกลางจะมีอยู่โดยทั่วไป แต่หลักสูตรใหม่ที่เหมาะสมกับกลุ่ม เด็กดังกล่าวนี้จำเป็นต้องพัฒนาขึ้น การพัฒนาหลักครูผู้สอนจะต้องเปลี่ยนโปรแกรมการพัฒนาครู จะต้องมีความแตกต่างจากครูประถมศึกษาและมัธยมศึกษา ในอนาคตสถาบันการผลิตครูจะต้องมุ่ง พัฒนาความรู้ ทักษะทจ่ี ำเป็นสำหรับการสอนโรงเรียนเกรดกลาง 11. การศึกษาสำคัญผู้สูงอายุ สังคมปัจจุบันจำนวนผู้สูงอายุเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว นัก การศึกษามีความเชื่อว่าโรงเรียนจะต้องสอนให้ผู้เรียนเข้าใจปัญหาและความคาดหวงั ของผู้สงู อายุ และ ช่วยใหม้ ีความรกั ต่อผ้สู งู อายุ (ทงั้ พ่อแม่และปู่ย่าตายาย) ในโรงเรียนจะต้องประสมประสานผู้สูงอายุท้ังผู้ ที่มีความประสงค์จะเกษียณอายุและผู้เกษียณอายุจากงานประจำมาช่วยงานในโรงเรียนในรูปแบบ อาสาสมคั ร ผู้ช่วยสอนและแหล่งทรพั ยากรบุคคลในการเรียนรู้ 12. ธรุ กจิ การศึกษา โรงเรยี นหรอื สถานศึกษารูปแบบตา่ ง ๆ เกิดข้นึ มากมาย ท้งั ในรปู แบบ ของเอกชนและหน่วยงานที่ตั้งขึ้นเฉพาะกิจ อาทิ สถานเลี้ยงเด็ก ศูนย์รับเลี้ยงเด็กช่วงกลางวันและช่วง หลังเลิกเรียน ศูนย์กีฬาและโคชเอกชน ศูนย์ติวเตอร์แฟรนไชส์ วิทยาลัยเอกชนเพื่อให้บริการแนะแนว (ในการเลือกมหาวิทยาลัย) สถาบันติวเตอร์สอบ SAT และการทดสอบเพื่อขอรับในรับรองประกอบ เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพฒั นาหลักสตู ร ผศ.ดร.เดือนเพญ็ พร ชยั ภกั ดี คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎชัยภูมิ 258

วิชาชีพ ทั้งหมดที่กล่าวมานี้เป็นการศึกษาเข้าสู่ตลาดการค้าที่มีการเก็บค่าธรรมเนียมในการศึกษาจาก ผ้เู รียนโดยตรง 13. การศึกษาเพื่ออนาคต จากงานเขียนของทอฟเลอร์ที่กล่าวถึงอนาคตว่ามีก าร เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วไม่สามารถที่กำหนดขอบข่ายของการเปลี่ยนแปลงได้เลยนั้น จึงนำมาเป็น หลกั การของความมุ่งหมายการศึกษา ทจี่ ะต้องเพิ่มขดี ความสามารถของผเู้ รียนแตล่ ะคนเพ่ือท่ีผู้เรียนแต่ ละคนสามารถปรับตัวเขา้ กับการเปล่ียนแปลงท่ตี ่อเนื่อง แนวทางหนึ่งในการเตรียมตัวผู้เรียนในอนาคตก็คือ ช่วยให้ผู้เรียนได้เรียนรู้ได้ด้วยตนเอง โปรแกรมหรอื รายวิชาใหม่ จะถูกเรยี กวา่ การศกึ ษาเล่าเรยี นเพื่ออนาคต จะเร่มิ ในระดบั อดุ มศึกษา และ มัธยมศึกษาในโอกาสต่อไป สาระสำคัญของการศึกษาดังกล่าวนี้พิจารณาจากความเจริญก้าวหน้าทาง เทคโนโลยีและสถานการณ์ในสังคมโดยไม่มกี ารแบ่งแยก แต่เป็นทั้งสององค์ประกอบที่ช่วยในการตดั ใจ ในอนาคต โดยทั่วไปการมองอนาคตไม่ใช่ภารกิจที่เล็กๆ แต่เป็นการนำเสนออนาคตที่มีจุดประสงค์การ เรียนรู้ โดยปกติทั่วไปที่ช่วยให้ผู้เรียนได้เรียนรู้และนำไปใช้โดยปรับให้เหมาะสมกับตนเองในสังคมที่มี การเปลย่ี นแปงอยา่ งรวดเรว็ สรุปได้ว่า ในอนาคตวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีจะเป็นตัวชี้การเปล่ียนแปลงหลักสูตรอัน เป็นผลจากการขยายความรู้ที่เป็นไปอย่างรวดเร็ว และความรู้มีความเป็นศาสตรเ์ ฉพาะการเพิ่มข้ึน ซ่ึงมี การศกึ ษาผลตอ่ หลักสูตรใน 3 ประเด็น คอื 1) ความเปน็ ความรู้ท่ีรว่ มกนั ของวทิ ยาการท่ีเจริญก้าวหนา้ 2) ความสมดุลระหว่างความยากลำบากในการได้มาของข้อเท็จจริงกับการพัฒนา ทักษะกระบวนการ 3) เอกสารความรู้ที่ใช้เป็นแหล่งความรู้ในหลักสูตร จากขอบข่ายดังกล่าวนี้กลุ่ม ตวั อย่างจากโรงเรียน Virginia Beach Public Schools ใหค้ วามเห็นวา่ แนวโน้มในอนาคตทม่ี ผี ลต่อการ วางแผนหลักสตู รมี 15 ประเดน็ คอื 3.1) ทักษะพื้นฐานทางวิชาการ (Basic Academic Skills) จะต้องให้ ความสำคัญเพิ่มขน้ึ กบั ทกั ษะการสือ่ สาร คณติ ศาสตร์ และวทิ ยาศาสตร์ โดยเฉพาะหลกั สูตรอาชวี ศึกษา 3.2) คอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศอื่น ๆ (Computers and Other Information Technologies) คอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีสารสนเทศอื่น ๆ มีรวมกันเป็นหน่ึงเดียวกัน แล้วอุปมาดั่งเช่นเป็นพาหนะขับเคลื่อนการศึกษาสำหรับผู้เรียนทุกคน การพัฒนาแผนสำหรับการ ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมในระบบโรงเรียน Virginia Beach Public Schools ตั้งแต่อนุบาลถึง เกรดสบิ สอง 3.3) ความยืดหยนุ่ ของหลกั สตู ร (Curriculum Flexibility) ใหโ้ อกาสอนั ยิ่งใหญ่ ทีม่ ่ังค่ังสมบรู ณ์และรวดเร็วจากหลกั สตู ร สำหรับอนบุ าลถึงเกรดสบิ สอง 3.4) การทบทวนหลักสูตร (Curriculum Revision) พัฒนาแผนปฏิบัติการท่ี แน่ใจว่าสามารถดำเนินการตอ่ ไปได้ หลกั สตู รได้รับการทบทวนและมกี ารประเมินอยา่ งเป็นระบบ 3.5) ความเป็นประชาธิปไตย (Democratic Ideals) ทำความเข้าใจและให้ ความสำคญั กับกระบวนการประชาธปิ ไตยแบบมีสว่ นรว่ ม เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพฒั นาหลักสูตร ผศ.ดร.เดือนเพญ็ พร ชยั ภักดี คณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภัฎชัยภมู ิ 259

3.6) โปรแกรมสำหรับเด็กเล็ก (Early Childhood Programs) ขยายโปรแกรม สำหรับเดก็ เลก็ (เดก็ กอ่ นอนุบาล) ที่ใหค้ วามสำคัญกบั การพัฒนาประสบการณ์การเรยี นรู้ 3.7) การมองอนาคต (Futures Perspective) การรวมขอบเขตสาระเป็น หลักสูตรเดียว โดยส่ิงตา่ ง ๆ เหล่านนั้ เปน็ ประเด็นสะท้อนและอธบิ ายประเด็นรว่ มสมัย แนวโน้มอนาคต และความสมั พันธ์ระหว่างปจั จบุ นั กับเหตกุ ารณ์ท่ีผา่ นไปและทางเลือกในอนาคต 3.8) สัมพันธภาพระดับสากล (Global Interrelationships) ให้ความสำคัญกบั มุมมองของความสัมพันธ์ระหว่างเศรษฐกิจ และวัฒนธรรม-ชาติพันธุ์ของมนุษย์ที่หลักสูตรต้องมีความ หลากหลาย 3.9) การเรียนรู้ตลอดชีวิต (Lifelong Learning) ขยายโอกาสสำหรับสมาชิก ของชุมชนในเขตพืน้ ที่บรกิ ารของโรงเรยี นทสี่ นใจเรยี นรู้ในรปู แบบกิจกรรมการเรยี นรตู้ ลอดชวี ติ 3.10) สื่อมวลชน(Mass Media) ให้ความสำคัญกับทักษะในการวิเคราะห์ วจิ ารณ์ การฟงั และการดู ท่ีเกย่ี วขอ้ งกบั การแปลความหมายจากสื่อ 3.11) การเตมิ เต็มบุคลกิ ภาพ (Personal Fulfillment) โรงเรยี นเป็นสถานท่ีอนั ยิ่งใหญท่ ี่จะสร้างความคดิ ตอ่ ตนเองเชิงบวก และพัฒนาสมั พันธภาพระหวา่ งบคุ คล 3.12) การประยุกต์กระบวนการ (Process Approach) หลักสูตรมุ่งที่การ แก้ปัญหา การตัดสินใจ ความคิดสร้างสรรค์ และทักษะการคิดขั้นสูง ทักษะการนำไปใช้ การวิเคราะห์ สงั เคราะห์ และประเมินค่า 3.13) การพัฒนาทีมงาน (Staff Development) เพิ่มโอกาสให้พัฒนาทีมงาน โดยเฉพาะเรือ่ งเกย่ี วกบั เทคโนโลยี 3.14) ใช้ชุมชน (Use of Community) เพิ่มบทบาทของผู้ปกครองและแหล่ง เรียนรู้ในชุมชนในการจดั โปรแกรมการศกึ ษา เชื่อมโยงการเรยี นรูใ้ นชัน้ เรียนกบั ประสบการณใ์ นชมุ ชน 3.15) การอาชีวและอาชีพศกึ ษา (Vocational and Career Education) แน่ใจ ว่าการศึกษาอาชีวและอาชีพสะท้อนการเปลี่ยนแปลงมโนทัศน์ในการทำงานและสร้างแรงบันดาลใจ ให้กับผู้เรียน 11.4 แนวโนม้ ในการพฒั นาหลักสูตรในศตวรรษที่ 21 ความเจริญก้าวหน้าอย่างรวดเร็วทางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (Information and Communication Technology: ICT) ทำให้ทกั ษะทีจ่ ำเปน็ สำหรบั คนในยุคศตวรรษที่ 21 มคี วาม แตกต่างไปจากยุคศตวรรษที่ 20 เหตุเนื่องจากงานที่เคยใช้คนทำงานกับเครื่องจักรกำลังเปลี่ยนแปลง อย่างต่อเนื่อง เพราะคอมพิวเตอร์และเทคโนโลยีโทรคมนาคมได้ขยายขีดความสามารถจนสามารถ ทำงานแทนที่คนได้ ทำให้สัดส่วนแรงงานลดลงเกิดขึ้นในงานที่ใช้สัมผัสรับรู้อย่างจำเจและงานที่ใช้ แรงงานแบบซ้ำ ๆ ซาก ๆ ซึ่งเป็นงานที่ป้อนคำสั่งให้คอมพิวเตอร์ทำแทน แต่สัดส่วนแรงงานระดับชาติ บางส่วนที่เพิ่มขึ้นในงานที่เน้นการคิดอย่างผู้เชี่ยวชาญและต้องใช้ การสื่อสารที่ซับซ้อนซึ่งเป็นงานท่ี คอมพวิ เตอร์ไม่สามารถทำแทนได้ เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพฒั นาหลักสูตร ผศ.ดร.เดือนเพ็ญพร ชัยภกั ดี คณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภัฎชยั ภูมิ 260

องค์ประกอบของการคิดอยา่ งเช่ียวชาญคือ การเช่ือมโยงแบบแผนหรอื ระบบอย่างมปี ระสิทธิผล โดยใช้ความรู้อย่างละเอียดและการรู้เท่าทันความคิด (metacognition) ซึ่งการค้นพบวิธีการแก้ไข ปัญหาด้วยตนเองโดยที่วิธีการมาตรฐานทั่วไปใช้ไม่ได้ผลคือทักษะที่สำคัญยิ่งของมนุษย์ในโลกยุ ค เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารที่มีการสื่อสารอันซับซ้อน โดยในแต่ละวินาทีมีการแลกเปลี่ยน ข้อมูลจำนวนมากมายทั้งแบบวัจนภาษา (verbal) และแบบอวัจนภาษา (nonverbal) โดยทท่ี ศิ ทางของ ข้อมูลมกี ารปรับเปล่ยี นตลอดเวลา เพราะการสอื่ สารจะพัฒนาไปอย่างที่ไม่อาจคาดเดาได้ คุณลักษณะทีส่ ำคัญของผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 จากแนวคิดขององค์กร ผู้ที่เกี่ยวข้อง และนักการศึกษาข้างต้นแสดงให้เห็นถึงคุณลักษณะของ ผูเ้ รียนในศตวรรษท่ี 21 ท่ีควรจะได้รบั การพัฒนามี 3 องค์ประกอบหลักดงั น้ี 1. ด้านความรู้ ความรู้ที่ควรได้รับการส่งเสริมให้ผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 ประกอบด้วย จิตสำนึกต่อโลก การเงิน เศรษฐกิจ ธุรกิจ และการเป็นผู้ประกอบการ ความเป็นพลเมือง วัฒนธรรม มนุษย์และโลกทางกายภาพและโลกธรรมชาติ สุขภาพและสวัสดิภาพ วิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี สารสนเทศและการสื่อสาร ความรู้พื้นฐานเชิงทัศนาการ” (visual literacy) ความรู้พื้นฐานทางข้อมูล ข่าวสาร ความรู้พ้ืนฐานทางพหุวัฒนธรรม (multicultural literacy) และความรู้พนื้ ฐานในเรื่องปรมิ าณ 2. ด้านทักษะการเรียนรู้และการคิด ทักษะการเรียนรู้และการคิดที่ควรได้รับการส่งเสริม ให้ผู้เรียนในศตวรรษที่ 21 ประกอบด้วย ความอยากรู้/จิตแห่งวิทยาการ (Disciplined Mind) การคิด ระดับสูง การคิดเชิงวิพากษ์ ทักษะการแก้ปัญหา จัดการและแก้ไขความขัดแย้ง ทักษะการสังเคราะห์ (Synthesizing Mind) ทักษะการคิดเชิงสร้างสรรค์และผลิตนวัตกรรม ทักษะการทำงานเป็นทีม/การ ทำงานร่วมกัน/การสร้างเครือข่าย ทักษะปฏิสัมพันธ์ระหว่างบุคคล/การเรียนรู้แบบมีส่วนร่วม ทักษะ การเรียนรู้ตามบริบท ทักษะด้านไอซีที ทักษะการใช้วิธีการเรียนรู้ ทักษะการใช้ข้อมูลข่าวสารและการ สื่อสาร ทักษะการผลิตนวัตกรรม ทักษะการจัดลำดับความสำคัญ ทักษะการวางแผนและการจัดการ เพื่อมุ่งผลลัพธ์ ทักษะการใช้เครื่องมือจริงอย่างมีประสิทธิภาพ ทักษะการสร้างผลผลิตที่มีคุณภาพและ เหมาะสม ทักษะการตั้งคำถามและการวิเคราะห์ ทักษะการหาแนวโน้มและคาดการณ์ความเป็นไปได้ และทกั ษะการรคู้ ิด 3. ด้านทักษะชีวิต ทักษะชีวิตที่สำคัญที่ควรส่งเสริมให้ผู้เรียนใน ศตวรรษที่ 21 ประกอบด้วย ความเป็นผู้นำ ความสามารถในการปรับตัว การใช้เหตุผลที่ดี ความรับผิดชอบต่อตนเอง สังคม และในฐานะพลเมือง การเข้าถึงคน/การเจรจา การสร้างความสัมพันธ์อันดีกับผู้อ่ืน ความสามารถในการชี้นำตนเอง ความกล้าเสี่ยง การจัดการความซับซ้อน การรู้จักเพิ่มพูนประสิทธิผล ของตนเอง ความสามารถในการสื่อสารแบบโต้ตอบ/การโต้ตอบโดยอิสระ การมีส่วนร่วมในฐานะ พลเมือง ในระดับท้องถิ่นและโลก ความเป็นพลเมอื งดิจิตอล (digital citizenship) จิตแห่งความเคารพ (Respectful Mind) และจิตแหง่ จรยิ ธรรม (Ethical Mind) 11.5 การพัฒนาหลักสตู รตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงรายกรณี การเรียนการสอนที่ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้เรียนรู้เกี่ยวกับท้องถิ่นของตน จะทำให้ผู้เรียนไม่เกิด ความแปลกแยกกับท้องถิ่น สามารถดำเนินชีวิตและพัฒนาท้องถิ่นให้เจริญก้าวหน้าได้อย่างสอดคล้อง กับความเป็นจริงรอบ ๆ ตัว การเปิดโอกาสให้บุคลากรในท้องถิ่นเข้ามามีส่วนร่วมในการเรียนการสอน เป็นการประสานความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างโรงเรียนกับชุมชน เป็นการผนึกกำลังร่วมกันเพื่อสร้างสรรค์ เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพฒั นาหลักสตู ร ผศ.ดร.เดอื นเพ็ญพร ชยั ภักดี คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภฎั ชัยภมู ิ 261

พัฒนาทางการศึกษาและท้องถิ่นให้เจริญก้าวหน้าตามความต้องการและเหมาะสม สอดคล้องกับ สภาพแวดล้อมตา่ ง ๆ ทง้ั ทางเศรษฐกิจ สังคม ศาสนา วัฒนธรรม ฯลฯ ซ่งึ จะเปน็ การพฒั นาท่ีมั่นคงและ ยัง่ ยนื หากพจิ ารณาในการพัฒนาหลักสูตรท้องถน่ิ โดยลักษณะ มี 3 ประเภท คอื 1. หลักสูตรท้องถิ่นท่ีพัฒนาโดยทอ้ งถิ่นเองทั้งหมดแต่ตอ้ งเป็นไปตามนโยบายที่ส่วนกลาง ไดก้ ำหนดไว้ (หลักสูตรการศึกษาข้ันพ้นื ฐาน พ.ศ. 2544) 2. หลักสูตรท้องถิ่นที่พัฒนาขึ้นจากหลักสูตรแม่บทที่ส่วนกลางจัดทำ ส่วนกลางของรัฐ จัดทำหลักสูตรแม่บท และเว้นที่ว่างให้ท้องถิ่นมีเสรีภาพในการพัฒนาหลักสูตรให้สอดคล้องกับสภาพ ปัญหาและความต้องการของท้องถิ่น โดยหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน พ.ศ. 2544 มีแนวทางการ พัฒนาได้เป็น 2 กรณี คือ 2.1 หลกั สตู รท้องถิน่ ที่พัฒนาโดยบางสว่ นของหลักสูตรแมบ่ ท กลา่ วคอื เปน็ การปรับ องค์ประกอบส่วนใดส่วนหนึ่งของหลักสูตรแม่บท เช่น ปรับรายละเอียดของสาระการเรียนรู้ เพิ่มเติม กระบวนการเรียนรใู้ ห้สอดคล้องกับสภาพปัญหาและความต้องการของท้องถ่ิน ทั้งนีย้ ังยึดมาตรฐานของ หลกั สตู รแมบ่ ทอยู่ 2.2. หลักสูตรท้องถิ่นที่พัฒนาขึ้นเป็นรายวิชาใหม่ หรือการสร้างหลักสูตรย่อย เพื่อ เสริมหลักสูตรแม่บท โดยให้สอดคล้องกับสภาพปัญหาและความต้องการของท้องถิ่น ทั้งนี้ สามารถ จดั ทำมาตรฐานการเรียนรูเ้ พม่ิ เตมิ จากมาตรฐานของหลกั สตู รแม่บท 3. หลักสูตรท้องถิ่น ที่พัฒนาสำหรับท้องถิ่นใดท้องถิ่นหนึ่งโดยเฉพาะเป็นหลักสูตรท่ี หน่วยงานในท้องถิ่นพัฒนาเป็นหลักสูตรเฉพาะกิจและเป็นหลักสูตรระยะสั้น ๆ เพื่อใช้กับชุมชนหรือ ท้องถิ่นตามความต้องการและความสมัครใจของผู้เรียน รวมทั้งความสอดคล้องกับสภาพสังคม เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมของชุมชนในท้องถิ่นนั้น ๆ เช่น หลักสูตรวิชาชีพระยะสั้น อาทิ หลักสูตรซ่อม เคร่อื งยนต์ หลักสตู รทำขนม หลักสูตรการทำอาหาร การจัดทำกรอบหลกั สตู รระดบั ท้องถิน่ เกย่ี วกบั ชุมชน ทอ้ งถน่ิ ต้องอาศยั ความร่วมมือจาก ฝ่ายต่าง ๆ เช่น โรงเรียน ผู้ปกครอง ปราชญ์ในท้องถิ่นนักธุรกิจในชุมชน มีส่วนร่วมในกระบวนการ จัดทำกรอบหลักสูตรระดับท้องถิ่น เพื่อให้ได้แนวคิด มุมมองที่หลากหลาย ครอบคลุมเรื่องสำ คัญท่ี ผู้เรียนในท้องถิ่นควรเรียนรู้และมีความสอดคล้องกับสภาพปัญหาและความต้องการของท้องถิ่นอย่าง แท้จรงิ ดงั นั้น องคป์ ระกอบทสี่ ำคัญของกรอบหลกั สตู รระดบั ท้องถน่ิ มีดังนี้ ส่วนที่ 1 สว่ นนำ ประกอบดว้ ยความเป็นมาและขั้นตอนการดำเนนิ การจัดทำกรอบหลักสตู รระดบั ท้องถิ่น ซ่ึงมขี ั้นตอนดงั น้ี เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพัฒนาหลักสูตร ผศ.ดร.เดือนเพญ็ พร ชัยภักดี คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎชัยภมู ิ 262

ส่วนที่ 2 เปา้ หมายและจดุ เนน้ เป้าหมายและจุดเน้นได้มาจากการศึกษา วิเคราะห์ สังเคราะห์หลักสูตรแกนกลางศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ข้อมูลสารสนเทศ สภาพปัจจุบัน ปัญหา และความต้องการของท้องถิ่น และจากการระดมความคิดเหน็ ของผมู้ สี ว่ นได้ส่วนเสีย โดยเน้นการมสี ่วนรว่ มเปน็ ทศิ ทางการสง่ เสริมการ พฒั นาการศึกษาของท้องถิ่น เพื่อให้ผู้เรียนมีคุณภาพเป็นความรู้ ทกั ษะ กระบวนการ และคุณลักษณะที่ ท้องถิ่นตระหนัก สนใจ หรือให้ความสำคัญในการแก้ปัญหาและหรือพัฒนาเป็นพิเศษตามมาตรฐานการ เรียนรู้ของหลักสตู รแกนกลางการศกึ ษาขั้นพืน้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551 และความต้องการของท้องถิน่ สว่ นท่ี 3 สาระการเรียนร้ทู อ้ งถ่นิ สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น ได้มาจากการวิเคราะห์มาตรฐาน ตัวชี้วัดและสาระการเรียนรู้ แกนกลางตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับชุมชน และท้องถน่ิ ท้งั 8 กลุ่มสาระและจากการศึกษาข้อมูล สารสนเทศ สภาพ ปัญหา การเปลย่ี นแปลงต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในชุมชน สังคม แล้วนำมาสังเคราะห์จัดเป็นหมวดหมู่ เพื่อกำหนดเป็นสาระการเรียนรู้ระดับ ทอ้ งถ่นิ สว่ นท่ี 4 การประเมินคณุ ภาพผเู้ รียนระดบั ท้องถิน่ เป็นการประเมินคุณภาพผูเ้ รียนและการรายงานผลการศึกษาระดับท้องถิ่นเพื่อตรวจสอบ คณุ ภาพผเู้ รยี นตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาข้ันพื้นฐานพุทธศักราช 2551 เปา้ หมายและจุดเน้นของ กรอบหลักสตู รระดับทอ้ งถนิ่ โดยการวัดและประเมินผลด้วยวธิ กี ารและเครอื่ งมือทหี่ ลากหลายมีคุณภาพ เช่อื ถือได้ เพือ่ ใชเ้ ปน็ ขอ้ มลู ในการพฒั นาคณุ ภาพการศกึ ษาของท้องถ่ิน ส่วนท่ี 5 การนำกรอบหลักสูตรระดับทอ้ งถิน่ สู่การพัฒนาหลักสูตรสถานศึกษา โดยการนำเป้าหมายและจุดเน้นไปใช้ในการกำหนดวิสัยทัศน์การนำสาระการเรียนรู้ ท้องถ่นิ ไปใช้ในจดั ทำหลกั สูตรสถานศึกษาและการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ เช่น การสอดแทรกในรายวิชา พื้นฐาน จัดเป็นรายวิชาเพิ่มเติม จัดเป็นกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน หรือจัดบรรยากาศที่ส่งเสริมจุดเน้นใน การพัฒนาผู้เรียนการนำแนวทางการประเมินคุณภาพผู้เรียนระดับท้องถิ่นไปสู่การกำหนดการวัดและ ประเมินผลการเรยี นรูร้ ะดับสถานศกึ ษา และระดับชน้ั เรยี น การสอนบูรณาการหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งแบบสหวิทยาการ 8 กลุ่มสาระ กรณีโรงเรียนภูมิพิสัย ได้บูรณาการหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง แบบสหวิทยาการ 8 กลมุ่ สาระ ความเปน็ มา วตั ถุประสงค์ ทางโรงเรยี นจัดทำ “โครงการการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนบูรณาการหลักปรชั ญาของ เศรษฐกิจพอเพียง แบบสหวิทยาการ 8 กลุ่มสาระ” ข้นึ มา วัตถปุ ระสงค์ จัดกิจกรรมการเรียนการสอนบูรณาการหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอพียง 8 กลุ่มสาระ ทกุ ระดบั ชนั้ ให้นักเรยี นเกดิ การเรียน สามารถนำไปใช้ไดจ้ ริง เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพัฒนาหลักสตู ร ผศ.ดร.เดือนเพญ็ พร ชัยภกั ดี คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎชยั ภูมิ 263

ขัน้ ตอนการดำเนนิ โครงการ 1. ฝ่ายบริหารประชุมกำหนดนโยบายของโรงเรียนในการนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง ส่สู ถานศกึ ษา 2. กลุ่มงานบริหารวิชาการประชุมนิเทศหัวหน้ากลุ่มสาระการเรียนรู้และหัวหน้าสายช้ัน แลว้ กำหนดสัปดาหบ์ ูรณาการของแตล่ ะสายชัน้ 3. หัวหน้าสายชั้นประชุมครูผู้สอนทุกรายวิชาในแต่ละสายชั้น เพื่อกำหนดกลุ่มสาระแกน นำ และกำหนดหนว่ ยการเรียนรูร้ ่วมกัน 4. ครแู ตล่ ะกลมุ่ สาระการเรียนรแู้ ตล่ ะระดับชน้ั เลือกประธานและเลขานุการในการบริหาร จดั การรว่ มกนั วางแผนสรา้ งหนว่ ยการเรียนรู้และแผนการจดั การเรยี นรู้ 5. ครูผู้สอนแต่ละสายชั้นประชุมกำหนดชื่อหน่วยการเรียนรู้ จัดทำแผนภูมิหน่วยการ เรียนรทู้ ่ีสมั พันธก์ บั วชิ าอน่ื ๆ 6. จัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ กำหนดผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง ระยะเวลา สาระการ เรียนรู้ กจิ กรรมการเรยี นรู้ในการจัดหนว่ ยการเรยี นรู้ 1 สปั ดาห์ 7. เสนอแผนการจัดการเรยี นรู้ต่อผู้บริหาร ขออนุญาตใช้แผนการจดั การเรยี นรู้ 8. จัดทำเอกสารประกอบการเรยี นการสอน 9. ดำเนินกิจกรรมการเรยี นการสอนบูรณาการแบบสหวิทยาการตามตารางท่ีกำหนดไว้ 10. ประเมินผลการจดั การเรียนการสอน 11. สรปุ ผลการจัดกจิ กรรมการเรยี นการสอน 12. รายงานผลการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนบูรณาการแบบสหวิทยาการของแต่ละ สายชนั้ ระยะเวลาดำเนินโครงการ ภาคเรียนที่ 1 และภาคเรียนที่ 2 ระดบั ชัน้ ละ 1 สัปดาห์ เง่อื นไขความสำเรจ็ เนื่องจากเป็นกระบวนการสร้างการเรียนรู้ให้เกิดกับผู้เรียนอย่างได้ผลและเป็นรูปธรรม ด้วยกิจกรรมท่ใี หผ้ ู้เรยี นได้เรียนรจู้ ากการปฏิบัติจริง กจิ กรรมเด่นอืน่ ๆ 1. โครงการกิจกรรมสานสัมพันธว์ ันทำบุญอบอนุ่ ทง้ั ตำบล เป็นการจัดกิจกรรม เพื่อพัฒนา ระบบดูแลช่วยเหลอื นกั เรยี น 2. กิจกรรมการเขา้ ค่ายพักแรม ลกู เสอื เนตรนารี ยวุ กาชาด และผ้บู ำเพ็ญประโยชน์ น้อม นำหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ เปน็ การเทิดพระเกียรติเนื่องในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยู่เจริญพระชนมายุ 81 พรรษา หลักสูตรระยะส้ัน กศน. หลกั สตู รการทอพรมยกดอก จำนวน 50 ช่ัวโมง กลุ่มอาชีพความคิดสรา้ งสรรค์ ความเปน็ มา สภาพสังคมในปัจจุบันมนุษย์เราได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงในด้านต่าง ๆ เช่น ด้านเศรษฐกิจ การเมือง สังคมและสิ่งแวดล้อมเป็นอย่างมาก ประชากรเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ แต่ทรัพยากรมี เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพฒั นาหลักสตู ร ผศ.ดร.เดอื นเพญ็ พร ชัยภกั ดี คณะครศุ าสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎชยั ภูมิ 264

น้อยลง จึงมีความจำเป็นต้องใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดให้มีความคุ้มค่ายิ่งขึ้น โดยเฉพาะด้านการ ดำรงชีพและชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนนอกจากจะมีการประกอบอาชีพเพื่อเป็นการเลี้ยงตัวเอง และครอบครัวแล้ว ยังมีสิ่งที่ถือว่าเป็นภาระหนักคืออาหารเพื่อบริโภคประจำวัน จึงจำเป็นอย่างยิ่งท่ี มนุษย์เราจะต้องสรา้ งขึน้ หรือหามาทดแทนโดยวธิ ีการตา่ ง ๆ เพอ่ื การอยู่รอด การทอพรมยกดอกเป็นแนวคิดและการพัฒนาผลิตสิ่งประดิษฐ์จากวัสดุเหลือใช้เพื่อเป็น การช่วยส่งเสริมเอาชีพให้กับประชาชนได้ใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ ได้รู้วธิ ีการข้ันตอนการทอพรมยก ดอกในรูปแบบต่าง ๆ วิธีการทำทอพรมยกดอกและเป็นการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างคุ้มค่า ซึ่งวัส ดุที่ นำมาทอพรมยกดอกเป็นวสั ดุท่ีนำมาจากธรรมชาติ นอกจากนนั้ ยงั สามารถนำไปจำหน่ายเพื่อเป็นรายได้ เสรมิ ให้กบั ครอบครัว หลักการ 1. เป็นหลักสูตรที่เนน้ การจัดการศึกษาอาชีพเพื่อการมีงานทำที่เน้นการบูรณาการเนื้อหา สาระภาคทฤษฎีควบคู่ไปกับการฝกึ ปฏิบัติจริง ผู้เรียนสามารถนำความรู้และทักษะไปประกอบอาชีพได้ จรงิ อย่างมคี ณุ ภาพและมีคุณธรรมจรยิ ธรรม 2. เป็นหลักสูตรที่เน้นการดำเนินงานร่วมเครือข่าย สถานประกอบการ เพื่อประโยชน์ใน การประกอบอาชพี และการศึกษาดูงาน 3. เป็นหลักสูตรท่ีผูเ้ รยี นสามารถนำผลการเรียนรู้ไปเทียบโอนเข้าสู่หลักสูตรการศกึ ษานอก ระบบระดบั การศึกษาขน้ั พื้นฐาน พทุ ธศักราช 2551 ในรายวิชาเลอื กของสาระการประกอบอาชพี 4. เป็นหลักสูตรที่เน้นการใช้ศักยภาพ 5 ด้านในการประกอบอาชีพ ได้แก่ ศักยภาพด้าน ทรัพยากร ภูมิอากาศ ภูมิประเทศ และทำเลที่ตั้ง ศิลปวัฒนธรรมประเพณีและวิถีชีวิต และด้าน ทรัพยากรมนุษย์ จุดหมาย เพ่อื ให้ผ้เู รยี นมีคุณลกั ษณะดังน้ี 1. มีความร้แู ละทกั ษะในการประกอบอาชีพ สามารถสร้างรายได้ทม่ี น่ั คง มง่ั คัง่ 2. ตัดสินใจประกอบอาชีพให้สอดคล้องกับศักยภาพของตนเอง ชุมชน สังคม และ ส่ิงแวดล้อมอย่างมีคณุ ธรรมจรยิ ธรรม 3. มเี จตคติทด่ี ีในการประกอบอาชีพ 4. มีความรู้ความเขา้ ใจและฝกึ ทักษะการบรหิ ารจดั การในอาชพี ไดอ้ ย่างมปี ระสิทธภิ าพ 5. มีโครงการประกอบอาชพี เพอื่ ใชเ้ ปน็ แนวทางในการพัฒนาอาชีพของตนเอง กลมุ่ เปา้ หมาย กลุม่ เปา้ หมายคอื ประชาชนกล่มุ เปา้ หมายนอกระบบโรงเรยี น 1. ผู้ที่ไมม่ ีอาชพี 2. ผู้มีอาชีพและต้องการพัฒนาอาชีพระยะเวลา 50 ชั่วโมง ทฤษฎี 20 ชั่วโมง ปฏิบัติ 30 ช่วั โมง โครงสรา้ งหลักสูตร 1. ช่องทางการประกอบอาชีพการทอพรมยกดอก 1.1 ความสำคัญของการประกอบอาชีพ 1.2 ความเป็นไปได้ในการประกอบอาชีพการทอพรมยกดอก เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพัฒนาหลักสูตร ผศ.ดร.เดอื นเพ็ญพร ชยั ภกั ดี คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฎั ชัยภูมิ 265

1.3 แหลง่ เรียนรู้ 1.4 การตัดสนิ ใจในการเลือกอาชพี 2. ทกั ษะการประกอบอาชีพการทอพรมยกดอก 2.1 ขั้นเตรียมการประกอบอาชีพการทอพรมยกดอก 2.2 การทอพรมยกดอกในรูปแบบต่าง ๆ 2.3 บรรจุภณั ฑก์ ารทอพรมยกดอก 3. การบรหิ ารจัดการในการประกอบอาชีพการทอพรมยกดอก 3.1 การบรหิ ารจัดการทอพรมยกดอก 3.2 การจัดการตลาดในการทอพรมยกดอก 3.3 การจดั การความเส่ยี ง 3.4 การวางแผนการดำเนนิ งาน 4. โครงการประกอบอาชีพการทอพรมยกดอก 4.1 ความสำคญั ของโครงการประกอบอาชีพการทอพรมยกดอก 4.2 ประโยชนข์ องโครงการประกอบอาชีพการทอพรมยกดอก 4.3 องค์ประกอบในแต่ละองคป์ ระกอบของอาชพี การทอพรมยกดอก 4.4 การเขียนโครงการการทอพรมยกดอก 4.5 การประเมินความเหมาะสมและสอดคล้องของโครงการการทอพรมยกดอก การจดั กระบวนการเรยี นรู้ - ศึกษาข้อมูลจากเอสาร/ภมู ิปญั ญา - การศึกษาดงู านจากแหล่งเรียนรู้ - แลกเปลี่ยนเรยี นรู้ - ฝกึ ปฏิบตั ิจรงิ ส่ือการเรียนรู้ 1. ศึกษาเอกสาร / ใบความรู้ 2. ศึกษาจากแหลง่ เรียนรู้ในชุมชน /วทิ ยากร /ภมู ิปัญญาท้องถิน่ การวดั และประเมินผล 1. การประเมินความรภู้ าคทฤษฎรี ะหว่างเรยี นและจบหลกั สูตร 2. การประเมินผลงานการปฏิบัติระหวา่ งเรียนความสำเรจ็ ของการปฏิบัติและจบหลักสูตร การจบหลักสตู ร 1. มีเวลาเรียน ไมน่ ้อยกวา่ ร้อยละ 80 2. มีผลการประเมินตลอดหลักสูตร ไม่น้อยกว่ารอ้ ยละ 60 3. มผี ลงานการประเมนิ ทดสอบท่ีมคี ุณภาพตามหลักเกณฑ์การทอพรมยกดอก อย่างน้อย 5 ชนดิ เอกสารหลักฐานการศึกษา ประกาศนียบตั รการศกึ ษา ออกโดยศูนย์การศกึ ษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพัฒนาหลกั สูตร ผศ.ดร.เดือนเพญ็ พร ชัยภกั ดี คณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎชยั ภมู ิ 266

การเทยี บโอน ผู้เรียนที่จบหลักสูตรนี้สามารถนำไปเทียบโอนผลการเรียนรู้กับหลักการศึกษานอกระบบ ระดับการศกึ ษาข้นั พื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551 ในสาระการประกอบอาชีพรายวชิ าเลือกที่สถานศึกษาได้ จัดทำข้ึนในระดับใดระดบั หน่งึ บทสรปุ ปัญหาและแนวโน้มการพัฒนาหลักสูตรจากข้อมูลพื้นฐานในการพัฒนาหลักสูตรที่ถูกรวบรวม วิเคราะห์เชื่อมโยงเป็นชุดของจุดประสงค์การเรียนรู้ที่ใช้ในการวางแผนพัฒนาหลักสูตรและนำไป ออกแบบหลักสูตร โดยการอธิบายเหตผุ ลการไดม้ าของสาระความรู้ในหลักสูตร ท่มี ีเหตุผลประกอบหลัก วิชาโดยอาศัยทฤษฎีการเรียนรู้ต่าง ๆ และนักพัฒนาหลักสูตรนำมากำหนดเป้าหมายการพัฒนาผู้เรียน กำหนดสาระเนื้อหาและ ผลการเรียนรู้ ข้อมูลต่าง ๆเหล่านี้สามารถเปน็ แนวทางชว่ ยใหอ้ ธิบายแนวโนม้ ของหลักสูตรได้ แนวโน้มของการพัฒนาหลักสูตรทำให้นักพัฒนาหลักสูตรมองเห็นทิศทางของการ เปล่ียนแปลงแนวคิดและรูปแบบของหลักสูตรที่มีความหลากหลาย ผู้เรียนมีความสำคัญที่สุด กระบวนการจัดการศึกษา จึงต้องส่งเสริมให้การพัฒนาหลักสูตร ผู้เรียนสามารถพัฒนาตามธรรมชาติ และเตม็ ตามศักยภาพ แบบฝกึ หัดทา้ ยบท 1. จงอธิบายปญั หาการพฒั นาหลักสตู รไทย 2. จงบอกแนวโนม้ การพัฒนาหลักสตู รประถมศกึ ษา หลกั สูตรมธั ยมศกึ ษา และหลักสูตร อุดมศึกษา เปน็ อยา่ งไร อธบิ าย 3. อธิบายความแตกตา่ งของปฏริ ูปการศึกษาในทศวรรษที่ 1 และ 2 4. จงอธบิ ายแนวโนม้ สำคัญของการศกึ ษาไทยใน 5 ปขี า้ งหนา้ 5. จงบอกคุณลกั ษณะที่สำคัญของผเู้ รยี นในศตวรรษท่ี 21 6. จงเขยี นการพฒั นาหลกั สตู รตามแนวเศรษฐกิจพอเพยี ง เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพฒั นาหลกั สูตร ผศ.ดร.เดือนเพญ็ พร ชยั ภักดี คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎชัยภูมิ 267

เอกสารอา้ งองิ กรมวชิ าการ. (2543). แนวทางการบริหารโรงเรียนปฏริ ูปการเรยี นรู้. กรุงเทพฯ: โรงพิมพค์ รุ สุ ภา ลาดพร้าว. กระทรวงศกึ ษาธิการ. (2546). แนวทางการดาเนินงานโรงเรยี นวถิ พี ุทธ. กรุงเทพมหานคร: โรงพมิ พอ์ งค์การ รบั สง่ สินค้าและพัสดภุ ัณฑ์. ชวลติ ชูกำแพง. (2551). การพัฒนาหลกั สูตร. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พ์ ทีควิ พี จำกดั . ชยั วัฒน์ สทุ ธริ ตั น.์ (2557). การพัฒนาหลกั สตู รทฤษฎสี ู่การปฏิบัติ. กรุงเทพฯ: วีพรินท์. วิชยั ดิสสระ (2533). พัฒนาหลกั สูตรและการสอน. กรงุ เทพฯ: ต้นอ้อแกรมม่ี. วิชยั วงษใ์ หญ่. (2523). การพฒั นาหลกั สตู รและการสอนมิตใิ หม่. กรงุ เทพฯ: สวุ รี ยิ าสาสน์ . สงดั อุทรานนั ท์. (2532). พ้นื ฐานและการพฒั นาหลกั สูตร. คณะครศุ าสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สมาน อศั วภูมิ. (2551). การบรหิ ารการศึกษาสมัยใหม่: แนวคดิ ทฤษฎี และการปฏิบัติ. พิมพค์ รง้ั ท่ี 4. อบุ ลราชธานี: อบุ ลกจิ ออฟเซทการพิมพ์. สำนักงานเลขาธิการสภาการศกึ ษา. (2548). รายงานการวิจัยการพัฒนารูปแบบและหลกั สูตร การจดั การศกึ ษาสาหรบั ผทู้ ี่มคี วามสามารถพิเศษดา้ นคณติ ศาสตร์ ระดับมัธยมศึกษา ตอนปลาย. กรุงเทพมหานคร: พิมพด์ .ี สิรนิ าถ จงกลกลาง. (2558). การพัฒนาหลักสตู ร. คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภัฏนครราชสีมา. สุเทพ อว่ มเจริญ. (2557). การพัฒนาหลักสูตร : ทฤษฎแี ละการปฏบิ ัติ. พิมพ์ครั้งท่ี 6. นครปฐม: มหาวทิ ยาลัยศลิ ปากร. สนุ ยี ์ ภู่พันธ์. (2546). แนวคดิ พ้นื ฐานการสร้างและการพัฒนาหลกั สตู ร. เชยี งใหม่: The Knowledge Center. Global Education. (1962). Global Education Curriculum in Australia. [Online] Available : http://www.globaledecation.edna.Edu.au/globaled/jsp/index.jsp. Taba, H. (1962). Curriculum development: theory and practice. New York, NY: Harcourt, Brace & World. เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพัฒนาหลักสูตร ผศ.ดร.เดอื นเพ็ญพร ชยั ภักดี คณะครุศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฎั ชยั ภมู ิ 270

บรรณานกุ รม กรมวิชาการ. (2539). แนวทางการจดั ทำหลักสูตรสถานศึกษา. กรุงเทพฯ: ครุ ุสภาลาดพรา้ ว. _______. (2540). ชดุ การเขียนแผนการสอนใหส้ อดคล้องกบั ความต้องการของท้องถ่นิ . พิมพ์ครั้งที่ 2. กรงุ เทพมหานคร: โรงพิมพ์คุรสุ ภา. _______. (2543). แนวทางการบริหารโรงเรียนปฏริ ูปการเรียนรู้. กรงุ เทพฯ: โรงพมิ พ์ครุ สุ ภา ลาดพรา้ ว. กระทรวงศกึ ษาธิการ. (2545). หลักสตู รการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศกั ราช 2544. พิมพ์คร้ังที่ 3. กรงุ เทพมหานคร: โรงพมิ พค์ รุ ุสภาลาดพรา้ ว. _______. (2546). แนวทางการดาเนนิ งานโรงเรียนวถิ ีพุทธ. กรงุ เทพมหานคร: โรงพิมพ์องค์การรบั ส่งสินคา้ และพสั ดุภัณฑ์. _______. (2546). พระราชบญั ญัตกิ ารศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542 และที่แกไ้ ขเพมิ่ เติม ฉบบั ท่ี 2 พ.ศ. 2545 และพระราชบัญญตั ิการศึกษาภาคบงั คบั 2545. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพ์อกั ษรไทย. _______. (2551). หลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขัน้ พน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551. กรงุ เทพฯ: ชมุ นุม สหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด. _______. (2552). รายงานการวิจัย เรื่อง ภูมปิ ัญญาท้องถ่นิ กบั การพัฒนาหลกั สูตรและ การจดั การเรียนการสอน. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพช์ ุมชนสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย. _______. (2552). หลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขัน้ พ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551. สำนักงาน คณะกรรมการการศึกษาขัน้ พื้นฐาน กรุงเทพมหานคร: โรงพมิ พช์ ุมนุมสหกรณ์การเกษตร แห่งประเทศไทย จำกัด. _______. (2553). หลกั สูตรแกนกลางการศึกษาข้ันพ้นื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551. พิมพ์คร้ังที่ 3. กรงุ เทพฯ: โรงพมิ พ์ชุมนุม สหกรณ์การเกษตรแหง่ ประเทศไทย จำกดั . _______. (2553). แนวปฏบิ ตั ิการวัดและประเมินผลการเรยี นรู้ ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษา ข้ันพนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551. พมิ พ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พ์ชมุ นุมสหกรณ์การเกษตร แห่งประเทศไทย จำกัด. กาญจนา คุณารักษ์. (2540). หลักสูตรและการพัฒนา. พิมพค์ ร้ังที่ 2 นครปฐม: มหาวทิ ยาลัยศิลปากร วิทยาเขตพระราชวังสนามจนั ทร์. ฆนทั ธาตทุ อง. (2550). การพัฒนาหลกั สตู รท้องถิ่น (Curriculum Development for Local). กรงุ เทพมหานคร: เพชรเกษมการพิมพ์. ใจทิพย์ เชอื้ รตั นพงษ.์ (2539). การพฒั นาหลักสตู ร : หลกั การและแนวปฏบิ ัติ. กรุงเทพมหานคร : ภาควชิ าบรหิ ารการศกึ ษา คณะครุ ุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพฒั นาหลกั สูตร ผศ.ดร.เดือนเพญ็ พร ชัยภักดี คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎชัยภมู ิ 271

ชวลติ ชูกำแพง. (2550). การพฒั นาหลักสูตร. มหาสารคาม: มหาวิทยาลยั มหาสารคาม. _______. (2551). การพัฒนาหลักสูตร. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ ทีคิวพี จำกัด. _______. (2553). การวิจัยหลักสูตรและการสอน. พิมพ์ครัง้ ท่ี 2. มหาสารคาม: สำนักพมิ พ์ มหาวทิ ยาลัยมหาสารคาม. ชัยวฒั น์ สทุ ธิรัตน์. (2556). การพฒั นาหลกั สตู ร ทฤษฎสี ่กู ารปฏิบตั ิ. กรุงเทพมหานคร: วพี รินท์. _______. (2557). การพฒั นาหลกั สูตรทฤษฎีสกู่ ารปฏิบตั ิ. กรุงเทพมหานคร: วีพรนิ ท์. เดือนเพ็ญพร ชัยภกั ด.ี (2559). การพัฒนาหลักสตู รท้องถ่ินเพอื่ ถา่ ยทอดภมู ิปัญญาทอผ้าไหม. วารสารวิจยั และพฒั นา มหาวิทยาลยั ราชภฎั บุรรี ัมย์ ปีที่ 11 ประจำเดอื นพฤศจกิ ายน - ธนั วาคม 2559 ฉบับพิเศษ หน้า 173-182. ไตรรงค์ เจนการ. (2548). การวัดและประเมนิ ผลอิงมาตรฐานการเรยี นรคู้ วบค่กู บั การจดั การเรยี น การสอนทเี่ นน้ ผู้เรียนเปน็ สำคญั . กรุงเทพมหานคร: หา้ งหุ้นส่วนจำกัด มาร์ค เอ็ม พริน้ ติ้ง. ทิศนา แขมมณี. (2553). ศาสตรก์ ารสอน: องค์ความรู้เพ่ือการจดั กระบวนการเรยี นรู้ที่มี ประสิทธภิ าพ. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพแ์ หง่ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย. ธำรง บัวศรี. (2514). ทฤษฎีหลกั สตู รภาค 2. พระนคร: มงคลการพมิ พ.์ _______. (2531). ทฤษฎีหลักสูตร: การออกแบบและพัฒนา. กรงุ เทพฯ: เอราวัณการพิมพ์. _______. (2542). ทฤษฎหี ลักสูตร: การออกแบบและพัฒนา. พิมพค์ ร้งั ที่ 2 กรุงเทพมหานคร: พัฒนาศึกษา. บุญชม ศรีสะอาด. (2546). การพฒั นาหลักสตู รและการวิจยั เกย่ี วกับหลักสูตร. กรงุ เทพฯ: สวุ รี ิยาสาสน.์ บุญเลย้ี ง ทุมทอง. (2553). การพฒั นาหลกั สตู ร (Curriculum Development). กรงุ เทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลยั . ประสาท เนอื งเฉลิม. (2546). วทิ ยาศาสตรศ์ ึกษากับภูมปิ ัญญาทอ้ งถิน่ . วารสารศูนยบ์ ริการวชิ าการ มหาวิทยาลยั ขอนแก่น. 11(2). 65–68. _______. (2554). หลกั สูตรการศึกษา. พมิ พ์ครัง้ ที่ 2. มหาสารคาม: มหาวทิ ยาลัยมหาสารคาม. พัชรี ผลโยธิน. (2548). ประมวลสาระชดุ วิชา การจดั ประสบการณ์สำหรบั เด็กปฐมวยั หนว่ ยท่ี 1. นนทบุรี: มหาวิทยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช. ไพฑรู ย์ สนิ ลารตั น.์ (2524). ปรัชญาและจุดมงุ่ หมายของการอดุ มศกึ ษา. กรุงเทพฯ: แผนกอดุ มศึกษา คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั . _______. (2554). การจัดการหลักสตู รและการสอน. พิมพ์คร้ังท่ี 3 กรงุ เทพมหานคร: โรงพมิ พ์แห่งจุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย. มหาวิทยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธริ าช. (2545). ประมวลสาระชุดวิชา การประเมินหลักสตู รและการเรียน การสอน หนว่ ยท่ี 1-5. นนทบรุ ี: สำานกั พิมพ์มหาวทิ ยาลยั สุโขทยั ธรรมาธริ าช. มารตุ พัฒผล. (2552). การวิจยั เพอ่ื พัฒนาการเรยี นรู้. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พค์ ุรุสภาลาดพร้าว. _______. (2556). การประเมินหลักสูตรเพื่อการเรยี นรูแ้ ละพฒั นา. พมิ พ์ครงั้ ที่ 2 กรุงเทพมหานคร : จรลั สนิทวงศ์การพิมพ์ จำกัด. _______. (2562). แนวคิดหลกั การพฒั นาหลักสูตร. แหล่งเผยแพร่ ศนู ย์ผ้นู ำนวตั กรรมหลกั สูตร และการเรยี นรู้ www.curriculumandlearning.com พิมพ์ท่ี ศูนยผ์ ูน้ ำนวตั กรรมหลกั สตู ร เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพฒั นาหลักสตู ร ผศ.ดร.เดอื นเพ็ญพร ชยั ภกั ดี คณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภัฎชยั ภูมิ 272

และการเรยี นรู้, กรงุ เทพมหานคร _______. (2562). รปู แบบการพฒั นาหลักสตู รร่วมสมยั . บณั ฑิตวทิ ยาลยั . กรงุ เทพฯ: มหาวิทยาลยั ศรนี ครินทรวิโรฒ. มาเรยี ม นลิ พนั ธุ์. (2543). การสงั เคราะหง์ านวิจยั ทางดา้ นหลักสูตร. นครปฐม: โรงพมิ พ์มหาวทิ ยาลยั ศิลปากร. ราชบัณฑติ ยสถาน. (2542). ทฤษฎีความพงึ พอใจ. ใน พจนานกุ รมฉบบั ราชบัณฑติ ยสถานสถาน พ.ศ. 2542 กรงุ เทพมหานคร: สำนกั พิมพ์นานมบี ุ๊คส.์ รุจริ ์ ภู่สาระ. (2545). การพัฒนาหลักสูตร: ตามแนวปฏิรูปการศึกษา = Curriculum Development : Education Reform. กรุงเทพมหานคร : บริษัทบุ๊ค พอยท์ จำกดั . _______. (2546). การพัฒนาหลกั สูตร : ตามแนวปฏิรูปการ การ = Curriculum Development : Education Reform. พิมพ์ครั้งที่ 2 กรงุ เทพมหานคร : บริษัทบุ๊ค พอยท์ จำกัด. รุ่งนภา นุตราวงศ์. (2552). “หลักสตู รองิ มาตรฐาน การพัฒนาส่คู ุณภาพ”, วารสารวิชาการ. ฉบบั ท่ี 4 (ตลุ าคม-ธันวาคม), 60. โรงเรยี นบา้ นหนองระแวง. (2553). หลกั สูตรสถานศึกษาโรงเรยี นบา้ นหนองระแวง. ประจวบครี ขี นั ธ์: สำนกั งานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประจวบครี ีขนั ธ์ เขต 1. วฒั นาพร ระงับทุกข.์ (2543). แผนการสอนท่เี นน้ นักเรียนเปน็ สำคัญ. พิมพ์คร้ังท่ี 7. กรงุ เทพฯ: ไทยวฒั นาพานิช. วิจิตร ศรีสอา้ น. (2544). ทรัพยากรการบริหารการศึกษา. กรุงเทพฯ: ไทยวฒั นาพาณิช. วิชยั ดิสสระ. (2533). พัฒนาหลักสูตรและการสอน. กรงุ เทพฯ: ตน้ อ้อแกรมมี่. _______. (2535). การพฒั นาหลักสูตรและการสอน. กรุงเทพมหานคร : สวุ รี ิยาสาสน์. วิชยั ประสิทธเิ์ วชช์. (2542). การพัฒนาหลักสตู รท้องถิน่ สานต่อที่ท้องถิน่ . กรุงเทพมหานคร: บริษทั เซ็นเตอร์ดสิ คัฟเวอรี่ จำกดั วิชยั วงษใ์ หญ่. (2521). พัฒนาหลกั สูตรและการสอน. คณะศกึ ษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ศรนี ครินทรวโิ รฒ. _______. (2523). พฒั นาหลักสตู รและการสอน. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพร์ งุ่ เรืองธรรม. _______. (2525). การพัฒนาหลักสูตรและการสอนมติ ใิ หม.่ กรงุ เทพมหานคร: โอเดยี นสโตร์. เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพัฒนาหลักสตู ร ผศ.ดร.เดอื นเพ็ญพร ชัยภักดี คณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฎชัยภมู ิ 273

_______. (2537). กระบวนการพัฒนาหลักสตู รและการเรียนการสอน ภาคปฏบิ ตั ิ. กรุงเทพมหานคร : สุวรี ิยาสาสน์. _______. (2550). “หลักสตู รสถานศกึ ษา” สารานกุ รมวิชาชพี ครู: เฉลมิ พระเกียรติ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู ัว เน่ืองในโอกาสฉลองสิรริ าชสมบัติครบ 60 ปี. กรงุ เทพฯ : สำนักงานเลขาธิการครุ สุ ภา. _______. (2554). การพฒั นาหลกั สตู รระดับอดุ มศึกษา. พิมพค์ รั้งท่ี 2 กรงุ เทพมหานคร: บรษิ ัท อาร์ แอนด์ ปรนิ้ ท์ จำกัด _______. (2554). การศึกษาหลกั สตู ร. พิมพลกั ษณ์, กรงุ เทพฯ: อาร์ แอนด์ ปร้นิ ท์. วิชัย วงษใ์ หญ่ และมารุต พัฒผล. (2552). จากหลกั สูตรแกนกลางสู่หลักสูตรสถานศึกษา: กระบวนทศั น์ใหม่การพฒั นา. บณั ฑิตวทิ ยาลัย มหาวทิ ยาลัยศรนี ครนิ ทรวโิ รฒ. วิชาการ, กรม, กระทรวงศึกษาธิการ. (2545). หลักสูตรการศกึ ษาข้ันพ้ืนฐาน พทุ ธศกั ราช 2544. พมิ พค์ ร้งั ท่ี 3. กรงุ เทพฯ: ครุ ุสภาลาดพรา้ ว. _______. (2548). แนวทางการจดั ทำหลักสตู รสถานศกึ ษา. กรงุ เทพฯ: ครุ สุ ภา ลาดพรา้ ว. ศศิธร ขันตธิ รางกูร. (2554). หลักสตู รและการพัฒนาหลักสูตร. เลย : มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏเลย. โครงการจัดทำตำราและงานวจิ ัยเฉลมิ พระเกยี รติ 84 พรรษา พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยหู่ ัว มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏกลุ่มภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. ศิริชยั กาญจนวาส.ี (2552). ทฤษฎกี ารทดสอบแบบดั้งเดมิ . พมิ พค์ ร้งั ท่ี 6. กรุงเทพฯ: จฬุ าลงกรณ์ มหาวิทยาลัย. สมหวงั พธิ ยิ านวุ ัฒน์, (2540). รวบรวมบทความทางการประเมนิ โครงการ. พิมพ์ครั้งที่ 5 กรุงเทพมหานคร : สำนักพมิ พ์แหง่ จฬุ าลงกรณ์มหาวิทยาลัย. สงดั อทุ รานนั ท.์ (2532). พน้ื ฐานและการพัฒนาหลักสตู ร. คณะครศุ าสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. _______. (2544). ทฤษฎหี ลักสตู ร. กรงุ เทพฯ: มติ รสยาม. สมาน อัศวภูม.ิ (2551). การบรหิ ารการศึกษาสมัยใหม่: แนวคิด ทฤษฎี และการปฏบิ ัติ. พิมพ์ครั้งที่ 4. อุบลราชธานี: อุบลกจิ ออฟเซทการพิมพ์. สนั ต์ ธรรมบำรงุ . (2527). หลักสูตรและการบริหารหลกั สตู ร. กรุงเทพฯ: โรงพมิ พ์การศาสนา. สำนกั งานเลขาธิการสภาการศกึ ษา. (2548). รายงานการวจิ ัยการพัฒนารูปแบบและหลกั สตู ร การจัดการศึกษาสาหรบั ผู้ท่ีมคี วามสามารถพิเศษด้านคณิตศาสตร์ ระดับมธั ยมศกึ ษา ตอนปลาย. กรุงเทพมหานคร: พิมพ์ด.ี สำนกั วชิ าการและมาตรฐานการศึกษา. (2547). รายงานการวิจัยโครงการวจิ ยั เชิงทดลอง กระบวน การสรางหลกั สูตรสถานศึกษาแบบอิงมาตรฐาน. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์องค์การรับส่ง สนิ ค้าและพสั ดุภัณฑ์ (ร.ส.พ.). เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพัฒนาหลกั สูตร ผศ.ดร.เดอื นเพ็ญพร ชยั ภกั ดี คณะครศุ าสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฎชัยภมู ิ 274

_______. (2552). แนวทางการบริหารจัดการหลกั สตู ร ตามหลักสตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551. กรงุ เทพมหานคร: โรงพมิ พ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย. _______. (2553). แนวทางการบริหารจัดการหลักสตู ร ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษา ขัน้ พื้นฐาน พทุ ธศกั ราช 2551. กรุงเทพมหานคร: โรงพมิ พ์ชมุ ชนสหกรณก์ ารเกษตร แหง่ ประเทศไทย จำกดั . สำนักคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้ืนฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร. สิรนิ าถ จงกลกลาง. (2558). การพฒั นาหลักสตู ร. คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยราชภัฏนครราชสีมา. สำนักงานคณะกรรมการศกึ ษาแห่งชาติ สำนักนายกรฐั มนตรี. (2543). นโยบายการผลติ และพฒั นาครู. กรุงเทพฯ: วัฒนาพานิช. สเุ ทพ อว่ มเจริญ. (2557). การพฒั นาหลักสูตร: ทฤษฎแี ละการปฏิบตั .ิ พิมพ์ครงั้ ที่ 6. นครปฐม: มหาวิทยาลยั ศิลปากร. สุนยี ์ ภู่พันธ์. (2546). แนวคิดพืน้ ฐานการสร้างและการพัฒนาหลกั สูตร. เชียงใหม่: The Knowledge Center. สุมิตร คณุ ากร. (2520). หลักสตู รและการสอน. พิมพ์คร้งั ที่ 3. กรงุ เทพฯ: โรงพิมพช์ วนชม. เสนยี ์ วลิ าวรรณ และคณะ. (2553). หนงั สอื เรียนรายวชิ าพน้ื ฐานภาษาไทย ม.เล่ม 1. กรุงเทพมหานคร: วฒั นาพานิช. อรุณปี ระภา หอมเศรษฐี. (ม.ป.ป.). บรบิ ททางสงั คมและวัฒนธรรมไทยกบั ทศิ ทางการผลิต ภาพยนตร์โฆษณาทางโทรทัศน์. Available at http://www.pbn2.obec.go.th/think/be2 อญั ชลี สารรตั นะ.(2547). เอกสารคำสอน วชิ า 211722 : การประเมนิ หลักสูตร (Curriculum Evaluation). ขอนแก่น : สาขาวิชาหลักสตู รและการสอน คณะศกึ ษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ขอนแก่น. อำนาจ จนั ทร์แปน้ . (2532). การพฒั นาหลักสูตร ทฤษฎสี ู่การปฏิบัตริ ะดบั โรงเรียน. เชยี งใหม่: คณะศึกษาศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่. APEID. (1977). Lmplenting curriculum : A Symposium of Experience from The Asian Region. Bangkok; UNESSCO Regional Office Education in Asia. Beauchamp,G.A (1975). Curriculum Thoery. 3th ed. Illinois. F.E. Peacook. Publisher. _______. (1981).Curriculum Theory. Itasca, Illinois : F.E Peacock Publisher. Bloom , B.S. (1972). Taxonomy of Education Objective Handbook 1 : Cognitive Domain. New York : David Mckay Company Inc. Chandra. Arvinda. (1977). Curriculum Development and Evaluation in Education. New delhi : Sterling Publishers Private Ltd. Caswell, Hollis L. and Campbell, Doak S. (1935). Curriculum Development. New York : American Book Company. เอกสารคำสอนรายวิชา 5002504 การพัฒนาหลกั สูตร ผศ.ดร.เดอื นเพ็ญพร ชยั ภักดี คณะครศุ าสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฎั ชัยภมู ิ 275

Gagne, R.W. (1967). “Curriculum Research and the Promotion of Learning” in Area Monograph Series on Curriculum Evaluation. No.1, Perspective of Curriculum Evaluation, Chicago : Rand Mcnally & Co. Global Education. (1962). Global Education Curriculum in Australia. [Online] Available : http://www.globaledecation.edna.Edu.au/globaled/jsp/index.jsp. Good, Carter V. (1973). Dictionary of Education. New York: McGraw-Hill Book. Guba, E. G. (1990). The alternative paradigm dialog. In E.G. Guba (Ed.). The Paradigm Dialog. (pp.45-57) Newbury Park, CA: Sage. Marsh, Colin and others. (1990). Re conceptualizing School–Based Curriculum Development. London: Press. Marsh, Collin. And Willis, George (1995). Curriculum Alternative Approaches, Ongoing Issues. New York: Simon & Schuster Company. McNeil, John D. (1981). Curriculum : A Comprehensive Introduction. Boston : Little, Brown and Company. Oliva, P.F. (2009). Developing the Curriculum. 7th ed. Boston: Allyn and Bacon. Ornstein and Hunkins. (1993). Curriculum: Foundation, Principles and Issue. 2th Boston: Allyn and Bacon. Pratt, (1980). Curriculum : Design and Development. New York : Harcourt, Brace Jovanovich. Saylor, I.G. Alexander,W.M. and Lewis,A.J (1981). Curriculum Planning for Better Teaching and Learning. 4th New York: Holt, Rinehart and Winston. Taba, H. (1962). Curriculum development: theory and practice. New York, NY: Harcourt, Brace & World. Tankard, G. G. (1974). Curriculum lmprovement. West Nyack New York : Parker Publishing. Thomas, Estes H. (2004). Strategies for Reading to Learn Graph Organizers. Retrieved May 17, 2020, from http://curry.edschool.virginia.edu/go/readquest/edis771/ grph_Org.html. Tyler, Ralph W. (1949). Basic principle of curriculum and instruction. Chicago: University of Chicago Press. _______. (1950). Basic Principles of Curriculum and Instruction : Syllabus for Education 305. Chicago : University Chicago Press. _______. (1969). Basic Principles of Curriculum and Instruction. Chicago : The University of Chicago Press. Verduin, John R. (1977). Cooperative Curriculum Improvement. New York: Prentice Hall. Werdelin, I.(1977). “The Feasibility of an Education Plan” in Manual of Education เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพฒั นาหลกั สูตร ผศ.ดร.เดอื นเพ็ญพร ชัยภักดี คณะครศุ าสตร์ มหาวทิ ยาลัยราชภฎั ชัยภมู ิ 276

Planning : Evaluation. Linkoping, School of Education, Department of Education Linkoping University. Worthen, B. R. & Sanders, J.R. (1973). Educational Evaluation: Theory and Practice. Ohio: Charles A. Jones Publishing Company Zais, R.S. (1976). Curriculum Principles and Foundations. New York : Harper and Row. เอกสารคำสอนรายวชิ า 5002504 การพฒั นาหลกั สตู ร ผศ.ดร.เดือนเพ็ญพร ชยั ภกั ดี คณะครุศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภฎั ชัยภมู ิ 277