Социалистік Еңбек ерлері

Егін осу кезінде үш рет оталды. Бітік шыккан астык көңілді куанышка бөледі. Сборщикова жолдас астыкты төкпей-шашпай жыйнап алуға асыкгы. Астык әбдеи ліскен кезінде комбайнмен жыйналды. Комбайнмен жүріп өткеннен кейін Сборщикова жолдас бірде- бір масакты далада калдырмау үшін, колмен масак теру ісін уйым- дастырды. Астык түгел ысрапсыз жывиалын алынды, 22 гектарлык мол өнімді учаскедеи 668 центнер астык алынды, яғни өнім гекта- рынан 30,4 центнерден түсті. Звено өзінің алған міндеттемесін аброймен орындап шыкты. ССРО Жоғарғы Совет! Президвумынын Указы бойынша күздік бидайдан мол өнім алғаны үшін Сборщикова жолдаска Социа- листік Енбек Ері атағы берілді, оған коса Ленин о рдеві. және ,0рак, Балға\" алтын медалі тапсырылды. Сборщикова жолдас үкімет наградын алғанда дәнді егістен будан да иол енім алуға уаде етіа, серт берді.

■« тЛЫ Сталин атындагы миллионер колхоз бүкіл Казакстанға \\ у/ белгілі. Карт большевик, шебер уйымдастырушы және егістев мол өнім алудың жігерлі кайраткері — Федор Кузьмич Се- I / роштан бул колхозға 18 жылдаи бері басшылык етіп келеді- Ол 1901 жылы Ставрополь губеряиясы, Александровский аудаиындагы Султан дейтін селодз туған. Федор Кузьмич 9 жасыиан бастап жалшылыкта жүріп мал баккан. Федор Кузьмичтін семьясы 1913 жылы Жетісудағы Холмого- ровка селосына көшіп келеді. Ол жас шағында малшы болып істейді, ал 1918 жылдын апрелінде вз еркімен Кызыл Армия катарына кіреді, сөйтіп, Жетісу жэие Ферғэна майдандарында акгвардееатерге карсы күресті. Ол армиядан 1925 жылы боеанып, 1927 жылдан 1930 жыл- дың мартына дейін селолык аткару комитетінін председателі болып істеді, ал содан кейін Холмогоровка селосындағы весие-карыз серік- тігівің председателі болып кызмег атқарды. Федор Кузьмич 1928 жылы бір кіші-гірім ауылшаруашылык артеліне мүше болып кірді, бул артель акырында республикадағы ен Ірі колхоздын біріие айналды, казір бул колхоз Сталин атында. Ол 1931 жылы сол колхоздын председателі болып сайланды Кажырлы енбегі үшін Сероштав жолдаска бір емес, алденеше рет жоғары дәрежелі үкімет наградтары берілді. 1935 жылы Казак ССР-він үкіметі оны .Қазак ССР-нін 15 жылдағы* аначегімев ваградтады. 1940 жылы ол Ленин орденімен наградталды. 1945 жылы

,1941—1945 жылдардагы Улы Отан спғысы кезівдегі ерлік енбегі үшів* медалімен наградталды. 1946 жылы „Еқбекгегі ерлігі ү т ііГ медалімен наградталды. Ал, акырында 1948 жылы марттын 28де: өзініц шебер басшылығыпын аркасында егістен мол енім алғанп үшіа Соцвалистік Ецбек Ері атағын алды. 1947 жылы 71 гектар жерден 37,33 пеитнерден жаздык бидай алынды, ал 3 000 гектар барлык дэнаі егістен, орта есеппен жоспарда керсетілген 11 цент- нердін орнына, 14 центнерден өнін алынды. Дэнді егістен, еналдымен жаздык бидайдан мундай мол өиім агротехниьаны удайы жаксарта берудіц нэтижесінде алынды. Егіске бірынғай мол өнімді сортты тукым себілді. Тукым түрлі косыидылардан мукыят тазартылды және жаксы бапталған жерге катарлап себілді. Колхозда 8 шөп танапты ауысналы егіс ойдагыдай мекгеріліп отыр, бул ауыспалы егіс 4 егіс бригааасынын әркайсы- сына бөлініп берілген. Колхоздын мал шаруашылығы да жаксы жолға койылды. Федор Кузьмичке мектепте окуға тура келмесе де, ол совет­ ик ауылшаруашылык ғылымымен өте жаксы таныс, бул ғылымды ол колхозшыларға удайы иасихаттап үйретіп келеді. Тамаша басшы — Сероштан жолдас колхоз еңбегін өте шебер- лікпен уйымдастырды. Егісті туракты брнгадалармен баптайды. Колхоз- шылардын еңбек өнімділігі өте жоғары, олар бір орында көптеген жылдар бойы істеп келеді. Сероштан жолдас кадрларды камқорлык- аен тэрбиелеп өсіруде және колхоз поселкесіи гүлдендіру ісіяе зор квніл бөліп отырады. Колхозшылар аукатгы жэне мәденнегті тур- ныска жетуде. Поселкеде радио орнатылған жэне электрленген. 1930 жмлдан келе жаткан өлектр станциясы, казір кайта курылып, 35 кв электр куатын беріп отыр. Колхозда енбекті көп тілейтін вндіріс процестері электр куатымен істеледі. Колхозда 71 коммунист пен 22 комсомол шаруашылыкты бас- кару ісінде Сероштан жолдаска көмектесіп отырады. Сероштан жолдас —белсенді коғамшыл, 1927 жылдан партия мушесі, енбекші- лер депутаттарынын облыстык Советіиің депутаты. Ол ССРО Жо- ғарғы Советіне (бірінші шакырылуында) депутат болып сайланды. Колхоздын тамаша табыстарыиыц көрсеткіштері мыналар: 34 колхозшы 1947 жылы егістеи мол өнім алғаны үшін Совет Одағынын ордендерімен жэне медальдарымен наградталды. Олардын төртёуіне Социалистік Енбек Ері атағы берілді. Сталин атындағы колхоздын озаттары үкіметтің жоғары дәре- желі наградын алғанда жумысты бурынғыдан да жаксы Істеуге және егістен бурынғыдан да гөрі мол өнім алуға серт етті.

СКОРОМ НЫ Й Данил Ильич СОЦИАЛИСПК ЕНБЕК ЕР1. СОҢҒЫ жылдарда Киев МТС-1 Қазакстан бойынша ең бірінші орынға шыкты, мунда жаксы уйымдастырушы, ауылшаруашы- лық өидірісіиін шебері —Данил Ильич Скоромный коп еибек Данил Ильич 1912 жылы Караганды облысынык Тельман ауданындағы Токаревка селосында тугаи. Ол 1930 жылы шаруа жастар мектебіп бітіріп шығып, бір жыл- дай Токаревка ауыл советіиін секретари болып Істеді. Петропавловскідегі ауылшаруашылык техникумыида 3 жылдай окыл, егінші агроном мамаидыгыи алды. содан кейін Скоромный жолдас 1933 жылдан 1939 жылға дейін Токаревка МГС-1нде учаске- лік агроном болып жумыс істеді. Улы Отан согысы жылларыпда Скоромный жолдас майданда болды. Отавға шын берілгендігі ушін. соғыста ерлік көрсетуде озык шыкканы үшін ер командир Скоромный жолдас 4 Кызыл Жулдыз Соғыс біткеішен кейін, армиядан босанып, елге келеді, сонан сон Киев МТС-пІц директоры болып тагайындалады. Жергілікті уйымдардын көмегімеи Данил Ильич мол өнім алу жолында колхозшылардың енбегін укынты уйымдастырды жэне оларга алдынғы катарлы агротехниканын жана әдістерін үйретеді. Онын жумысывын иегіэгі эдістері мыналар: міндетті жумыстарды тыянакты түрде жоспарлап жүргізу. бар күшті өндіріс жумысына дурыс болу, МТС-тің камтуындағы колхоздардын ерекшеліктерін •еске ала отырып жумыс Істеу. МТС коллективіиің енбектегі өрлеуіне сүйеніп. Скоромный

жолдас трактор паркі жумысыныц жоғары өнімді болуын жәке кол- хозшылардык егістен мол өнім алуыи камтамасыз етті. 1947 жылм МТС камтуындағы колхоздар 613 гектар егістік жердін әрбір гекта- рынан 22,3 центнерден өнім алдм. Өткенде артта калған Киев МТС-1 Скоромный жолдастын бас- щылығымен казір катардағы МТСтердіц бірі болып отыр. 1946 жылы трактор жумысының жоспары 109,7 процент, ал 1947 жылы—130 процент болып орындалды. Бір гектар жерді өндегевде трактор жумыеыиын қакы жоспардағыдан 2 сом 13 тыйьінға кеміді. Колхоз- дар ушін орындалатыи жумыстын барлык турлерін МТС жоғары дэрежеде және көрсетілген мерзімде өткізіп отырды. Үкімет Д. И. Скоромный жолдастың енбегін жоғары бағалады. 1948 жылы оған Социалистік Ецбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені *эве ,Орак, Балға* алтын медалі коса таасырылды.

ЕГІСТЕН мандай алды мол епім алу жөнінде трактор бригадасы- иын бригадирі Ыбрайым Сыағулов уздік енбек көрсетті. Од ыал өсіруші шаруанын баласы болғаи, 1913 жылы туган. Ыбрапым енбекке өте ертерек араласып, ауыл шаруашы- лыгыіі мехаішзациялаудык тәжрибееін жаксы менгеріп алды. Ол тракторшылар курсып бітіргеннен кейіи ауыл шаруашылығынын күрделі техникасын мукыят үйренді, сөйтіп тандаулы трокторшы болып жүріп, ол 1937 жылы трактор бригадасыиың басшысы болып тағайыидалды. Ыбрайым жолдас өзінін бригадасын трактор паркінін жумыс өнімділігііі арттыру, колхоз егістерінін түсіыін молайту жөнівдегі ыівдеттерді орындауға жумылдырып отырды. ҚыстыгүндерІ ол тракторларын өцдеу жумысын тікелей взі жүріп баскарады, ешкаидай акаулар жібермеу үшін арбір жумыс- кердін істегси жумыс сапасын, әрбір деталь ыен агрегаттын кал- жайын тексереді. Егіс далаеыиа шыкпастан көп бурын тракторлардын әркайсысына керекті саймандарды, жағармай, жанармай жэне су куюға керекті куралдарды тандап алады, тіркеу машшшларыи тексереді, өндейді және майлайды. Смағулов жолдас егіс даласына өзінін брягадасымен көктемніп ерте басында шығып, тракторларды дамылсыз күні түні пайдаланудыңаркасында күзгі егістін тырмалануы мен жаздык егістін ерте себілуін кыска мерзімиін ішінде камтамасыз етеді. Жумыстыи осылайша істелуі бригаданын пар айдау, дэвді егісті жыйиау, күзгі егісті салу жэие зябь жырту сыякты жумыстарды уакытылы жүргізу щмкіншілігін камтамасыз етеді. 148

Бригаданың камтуыидағы колхоз жил саВын егістен мол өнім алып отырады, мемлекет алдындағи оорышыи мерзі.чінен бурын орындайды, тукымды түгел куйып, колхозщылардын енбеккүніне ахывы мол төлейді. Ыбрайыи жолдас БК(б)П Орталык Комитетінің февраль Плену- мыпың тариха каулыларыа орындай отырып, 1947 жылы өз брнгадасы бапгағаи 158 гектар жердей гектарына 23,1 центнерден бидай алды. Укімет Ыбрайым Смағулов жолдастын еңбегін жогары бағалады, огап Социалистік Еңбек Ері деген атак беріп, Ленин орденін жэне .Орак, Балға\" алтын медалін.тапсырды.

СМАГЛЮ К Дмитрий Силович СОЦИАЛИСТІК

1947 жылы Смаглюк жолдас трактор жумысыныц жоспарыв артык орындап, жер өидеу жумысып айтарлыктай жаксарту арка- швда колхоздың 189 гектар егістігінін әрбір гектары нан 22,2 цент- верден астык алуын каытамасыз етті. Смаглюк жолдастын брагадасы 1948 жылға арвалган трактор жумысынын жоспарын да недэуір артығымен орындады. бригада бул табыска машина-трактор паркін дурыс уйымдастырып жэне дурыс вайдалавудын, тракторлар мен тірвеу машиналарын техника жөні- нен кезінде баптап, кутудін жэне техникалык білімді үвемі артты- рудыя аркасында жетті. Трактор жумысы жөніндегі жоғары дэрежелі көрсеткіштеоі жэне 1947 жылы жаздық бидайдан мол өиім алғаны ушін ССРО Жоғарғы Совет! Презилиумынын Указы бойынша Дмитрий Силович Смаглюк жолдаска Содналистік Енбек Ері деген атак берілді, оған Коса Ленин орден 1 жәие .Орак, 6алға“ алтын медалі тапсырылды.

ЕПОТЕН мол өнім алу жолында жаикыярлык ецбек сткеи, кол­ хоз өндірісіиін жанашыл адамы —Гавриил Дмитриевич Синя- ГИІІДІ бүкіл Казакстан біледі. Бпдайдаи мол өнім алу күре- сінде көзге түсіп, республикада Соцпалистік Епбек Ері ата- гын туңгыш алған оси Сиішгиіі жолдас болды. Сшіягни жолдас 1888 жылы Пенза губерннясы, ИнсарскнП уе- зінін Ннкольско-Пестровка дсЛтін селосында туған, кедей шаруанын баласы. Ол балалык шагында көп кыйыишылык көрді. Он жасынан помещнкке жалданып. ж?мыс Істеді. 1910 жылдан 1918 жьілға дейіи армняда кызыет етті, ал содак кейін 20 жыл бойы кооперация систе- масындагы басшы кызметтерде болды. Гавриил Дмитриевич 1940 жилы .Пролетарий\" колхозына председатель болып сайланды, ал 1945 жилы — Ворошилов ятындагы колхозга председатель болып Егін шаруашылыі-ы МСн мал шаруашылығын өркеидетуде елеулі табыстаріа жсткспі үіиін Синягин жолдас Қазак ССР Жогаргы Со- ветінің Курмет грамотасымеп наградталды. Колхоз еидірісіне жетік —Сннягии жолдас колхоэдын мукта- х<ыііа, колхозшылардыц турмысын жаксартуға удайы камкорлык жа- сап отырады. Онын жігерлі істері бүкіл колхозга эсер етуде. Ол колхозшылар арасында кец оріс алған социалистік жарысты барыиша көтермелеп, олардми жоспарлы тапсырмаларды үздіксіз артығымен орындауына көмектесіп отырады. Семей облысыяда ефремдік коэғалысты ен бірінші болып вріс- теткен де Синягин жолдас еді. 1946 жылы Бородулихин аудаиыпдағы колхоздардыи өзара социа- 1И

лнстік жарысында Ворошилов атындағы колхоз женіп шыкты, ол 60 гектар жаздык бидайдын әрбір гектарынаи 30 центнерден внім алды, ал барлык егіс көлемінін эрбір гектарынан жоспарда көрсе- тілген 9 центнердің орныиа, 12,5 центпердек өнім алды. Колхоз 60 гектар жаздык бидайды парға екті. Ол жерлерге алдывда көпжылдык шөп егілген болатын. Қыстыгүн! учаскеге кар токтатылды, кардын калындығы 120 сантаметрге жеткізілді. Көктем- ніа ен алғашкы кезінде кар суын токтату жумысы жургізілді. Кар еріп болған күйдеп культивация жүргізілді және культивациянын артыван іле-шала трактор сеялкасымен тукым себілді. Тукым 6 —7 сантиметр герендікке сінірілді, тукым себу мөлшері гектарына 130 килограмм болып алынды. Бидай түптелген кезде күлмен үстеп тынайтылды. Арамшөп екі рет оталды. Егінді орып жыйнау жумысы дер кезінде және ыс- ССРО Жоғарғы Совет! Президиумынын 1947 жылғы 9 апрель- дегі Указы бойыиша Синягин Гавриил Дмитриевичке Социалиста; Енбек Ері атағы беріліп, оған коса Ленин ордеві жэне „Орак, Балға\" алтын медал! тапсырылды.

ОЦИАЛИСТ1К егіс даласынан сталиндік мол өнімалужолындағы Ш Б“

Тупым кургактай Давыдов лрепаратымен дәріленді, осынык аокасында бидайға каракүйе түскен жок. Егістің арамшөбі екі рет оталды, сондыктан егісті орып-жыП- найтын (сезде арамшөп мүлде болган жок. Егіи комбайнмен орылып, жыйяалды. Өиім эрбір гектардан 32 ценгнерден алынды. Бул үшін Титова жолдаска Соцналистік Ең- бск Ері атағы беріліп, оғав коса Ленин ордені жэне „Орак, Балга' аатын медалі таисырылды.

АГРОНОМ, колхоз бастыіы Торба жолдастың өмірбаякы Улы Ок­ тябрь социалистік революцнясы аркасында саналы өмірге колы жеткен миллиондаган сопет адамдарының өмірбаянынан ешбір айнымайды. Ол 1900 жылы Укрампада бсрынғы Харьков губерниясын- дагы Ставрополь уезіиін Крезское селосында туған, кедей шаруя- Әкесі жердін тапшылыіынап 1913 жылы үн-ішімен Орыибор гу- йерішясыиың Орск уезіндегі Емианка селосына көшіп келді. Торба жолдас 1929 жылы ауылшаруашылык артелі туигыш уйымдаскан кезде артельге мүше болып кірді. 1924 жылы селолык советке муше болып саыланды жэне 1929 жылға дейіп селолык со­ вет председателі орынбасарынын міндетіи аткарды. Ауылшаруа­ шылык артелі оны Тимирязев атындагы ауылшаруашылык техни- кумына (Саратов облысы) окуға жіберді. Торба .... иилпккпдағы Саректаш МТС-нде агроном болып 5 жыл бойы ж?мыс істеді, содан кейіп Онтүстік Қазакстандағы Түлкібас МТС-нде 2 жыл істеді. 1941 жылы неміс баскыішшларына карсы соғыста Совет Армиясына шакырылды. Укімет Торба жолдастыи жауынгерлік ісін зор бағалап, оны Кызыл Жулдыз орденімен жэне .Ерліг! үшів*, „Берлинді алғаны үшін\", .Германияиы жеңгендігі үшін“ медальдарымен яаградтады. Торба жолдас 1945 жылы әскерден босанганнан кейіи Тулкібас ау- данына кайтып келіп, .Возрождение'1 колхозына кірді, сөйтіп ал- 156

ғашкы кезде агроном болып істеп, 1946 жылы кояхозға председа­ тель болып сайланды. .Возрождение* колхозы Торба жолдастың басшылыгымен дэиді егіс енімі жоспарын 1946 жылы 101 процент, ал 1947 жылы 169 процент етіп орындады. 1947 жылы дәнді егістін жоспарлы өиімі гектарынан 10 цент- нер болып белгіленген еді, ал шынында 16,9 центнерден өнім алын- ды, 61,2 гектар күздік бидайдан 30,1 центнерден өнім алынды. Вг1с- тен мол өііім алу үшін егістік жерді дер кезінде және дурыс бап- гіу керек екендігіне. Торба жолдастын көзі жеткен еді. Ол муны «зінін көп жылдар бойы аткарған жумыс тәжрибесінен білетін. Бул лөиде топырактын бойына ылғал сініру, тынайткыштыц белгілі тү- рів шашу, сурыпталынып алынғаи өте сапалы тукым себу, егісті коректендіру үшін кажетті жағдайлар туғызу жумыетары істелді. Торба жолдас күздік бидай себілетін жерді апрель айынын бас кезінде терендігіи 22 сантиметр алып парға айдап, содан кейін екі рет тырмалады, жаз айларыпыц ішінде парды екі рет культивация- швптен таза сакталды. Тукым белгіленген мерзімнін ішінде катарлы сеялкаменсебілді. Куздігүні бидай жер бетіне тегіс шығып, тамыр жайып үлгірді. Көктемнің ен алғашкы кезенінде, кар суы еріп жатқаида, егіс гек- тарыяа 2,7 центнерден минералдык тыңайткышпен үстеп тынайтылды, ал жер қыртысьі дегдуіне карай ол екі рет тырмаланды. Бул шара- лар егістен мол өнім алу жолындагы күрестін нәтижелі болып шығуыи Торба жолдас жаздык егіске де зор көніл бэлді. Колхоз жаз- дык бидайды түгел зябь айдалғав жерге септі. Көктемнін ец алғашкы кезінде жер кыртысынын дегдуіне ка­ рай зябь екі рет тырмаланды, содан кейін тукым себу алдынла культивации жүргізіліп, бір рет тағы тырмаланды, ал содан кейін тукым белгіленгея мерзімде катарлап себілді. Арамшөптін өсіп кетпеуі жаз бойы кадағалап отырылды жэне шыккан арамшөптер кезінде оталды. Дәнді егістен мол өиім алуда Торба жолдастың колданған бул әдісі кыііын еиес, өте жеңіл әдіс. Бірак, бул мейлінше ойланып колданылган эдіс болып табылады. Сондыктаи олар ойдағыдай нэтнже берді. Күздік бидайдан мол өнім алғаны үшін Торба жолдас Ленин орденімен және „Орак, Балға* алтын медалімен наградтальіп, Со- циалнстік Енбек Ері дегеи атак алды.



содап кейін әрбір гектарға 4 тонна көн твгіліп, 7—8 сантиметр те- реадікте кайта айдалды, онын ізінше тағы тырмаланды. Тукымғэ жаздык бидайдмн . Мильтрум—321“ деген сорты трактор сеялкасы- иен себілді, тупым себу жумысы бір кунде—19 май кун! аякталды. Төкенов жолдас бидайды көктемнін ен алғашкы кезеңінде тыр- иалау эдісін ен бірінші болып колданды. Бул агрономиялык жана эдіс пайдасын тигізіп, егістін шығымдылығын арттыруға себеп Егістік жердің арамшөбі екі рет оталды. Нгіи комбайнмеи 10 гектар жаздык бидай егісініц әрбір гектарынан 30,2 цент- исрден мол өнім алгаиы ушін, Қасым Токенов жолдаска ССРО Жо- таргы Совет! Презндиумыныц Указы бойынша Социалистік Ецбек Ері атагы берілді, оған коса Ленин орден! және „Орак, Балға\" ал- гин медалі тапсырылды.

с ОВЕТ үкі колхоз шаруашылыгына куатты техника берді. Деревіія . [и_л_л_и_о_ндаған енбекшілерін жумысты аса өиімді наларды, тракторларды және комбайндарды пай- далануга үГіретті. Осы енбекшілердік бірі, тракторшының маыандмғмн 'ше жетік менгерген Григорий Игнатьевич Филев жолдас. Ол 1908 1кылы Екатериаослав губерниясының бурьівғы Днепр и \"бал* КомнсеаРовка Дбйтін селода туып, өскеи, Ол 1914 жылы ші н кейін Павлодар оі________ I й селосына барып коныстанған. Ьала кезівде Григорий Игнатьевичке мал бағуға, кулактард грак болып істеуге тура келген. Содан кейін ол тас төсеуиг лған, жол салғаи, бірнеше жыл бойы Кызыл Армия катарыщ жөніидегі озат істері үшТн бөлімші ғайында/ 1936 жылы Фнлев жолдас армнядан босаиып, өзіиін туган -сы Иридорожныйга келгеннеи кейін, вартяянын 17-с колхозга кірген. 1937 жылы колхоз баскарыасы оны . . дын з айлык курсына жібереді. Григорий Игнатьевич курсты біті гениев кейін 4 жылдай тракторда жумыс істеді, ол өзінін біліч жылдан жылга асырып, тәжрибесів молайтып келеді. Техника, ^меигерген мандай алды тракторшы және шебер уйымдасг рушы болга л 1941 »

ечп тағайындайды, ол сол уакыттан бері, осы жуиыста удайы 8 жыл бойы кызмет аткарып келеді. Филев жолдасіын трактор бригадасы өзінін вндірістік тапсырмаларын үздіксіз артығымеи орындап келе- ді. Барлык жумыс сапалы түрде және дэл белплен ген мерзімде орындалады. Филев жолдас кыстыгүні машиналарды жэне бүкіл тіркеме еай- мавдарды мукыят жөндеп кояды. Ол көктем басталысымен-ак трак- юрыва мініп, егіске шығады және барлык егістік жердін толыктай белгілеиген терендікте дурыс жыртылуын жіне тукымның дурыс се- біауін кадағалап отырады. Фнлев жолдас 1947 жылы взінін бригадасыиен бірге трактор жумысыныц жоспарьш 161 процент орыидады, жоспарда белгіленген. 1'42 гектардыц орнына 2 804 гектар жер өңдеді. Тракторларды өте өнімді пайдаланудын және олардык жумысты віе жаксы Істеуінін аркасында, Петровский атындағы колхоз 1947 жилы 152 гектар егістік жердін эрбір гекгарынан '22,1 центнерден Бул үшін Филев жолдаска ССРО Жоғарғы Советі Президиу- мывың 1948 жылғы 28 марттағы Указы бойынша Социалистік Енбек Ері деген атак беріліп, Ленин орден! және „Орак, Балға\" алтын ие-







ЦЕПЛЯЕВ Роман Никифорович СОЦИАЛИСТІК ЕНБЕК ЕРІ. ЦЕПЛЯЕВ жолдасты Совет Армиясы санал укыпты болуға және Отанга жаи-тэвіме лып тэрбиелеген. Ол 1914 жылы Орлов облысыныц Кольнянский ауданынык Рождественский селосында туған, кедей шаруанын баласы. Орталау мектептін төртінші класыв бітіргеинен кейін о ___ ___ _____________ Совет Армиясынык катарына ша- ------- 1939 жылы армиядан кайтып келгеннен кейін егіс брига- дасынын бригадирі болып тағайындалды. бірак оган бул орында узак уакыт жумыс істеуге тура келмеді, өйткені 1940 жылы Совет Армия- сынын катарына шакырылып, Фнн баскыншыларына карсы урыска катнасты. Фнн согысы аякталгавнан кейін армия катарынан босанды, бірак, 1941 жылы, Социалиста Отанды гитлершіл бандалардык ша- буылыпан корғау үшів колына кару алып, тағы да армия катарына аттанды. Роман Никифорович 1943 жылы ауыр жараланып, армиядан босатылды. Цепляев жолдас езіиің туыц-вскен селосына кайтып бара алма- ды, өйткені оііын селосы уакытша гитлершіл баскыншылардын^ і“ „Побе- лында калды. Сондыктан ол Талдыкорғаи облысында Ол колхоздағы жумысының алғашкы күндеріиен бастап-ак өз нін жігерлі жәие тэртіпті кызметкер екендігіи кврсетті. 1943 жыл колхоз оғаи кой фермасыиа басшылык ету міндетін жүктеді, а 1947 жылы егіс бригадасына бригадир етіп тағайындады. Цепляев жолдас көктемгі егіске дайындык кезіиде агрономме

бірлесе отырып агроноыиялык жоспар жасады. Мод өвім алуга уйғарылған учаске үшін агроноыиялык шаралар белгілеу ісіне ерекше көңіл бөлівді. Буп жумыска бригаданың барлык мүшелері түгел катысты. Қазакстан колхоэшыларынын Х*лы көсеыіміз Сталин жолдаска жазған хатына байланысты ездерівін міндеттерін талкылай отырып, бригада егістен ыол өнім алу жолындағы күресті күшейтті. Брнгаданын барлык мүшелері агроноыиялык үйірменіц сабағына ка­ тысты, мунда алдынғы катарлы колхозшылар өз жумыстарынын тэж- рабелері жоиінде пікір алысты. Колхозшылар агроноыиялык окумеи катар ауылшаруашылык саймандарын жөндеді, тынайткыштар дайындады, тукымды мукыят тазартты. Егіске дайындалу женінде белгіленген барлык жумыстар- дын толык орындалуын камтамасыз ету үшін Цепляев жолдас жос- пардын іске асырылуын күн сайын тексеріп, жумыстағы кемшілік- терді жою жөиінде жедел шаралар колданып отырды. Көктем түсіп, кар еріп болысымен-ак күзде даярлаиын койыл- ған егістік жерге тырма салынды. 75 гектар зябь тукым себілердік алдыида трактор культиваторымен 12 сантиметр терендікте куль- тнвацияланды. Тукым катарлап себу әдісімен шашылды, әрбір гек­ тар жерге 150 килограмм есебімен 1 кластык сортты тукым себілді. Бригада барлык егіс жумыстарын 10 күинін ішіиде аяктады. 150 гек­ тар күздік егіс ерте көктемде тырмаланын, жергілікті жэне мине- ралдык тынайткыштармен коректеядірілді. Егіи көктеп шыккаинан бастап әбден пісіп жеткенге дейін араышептен үш рет оталды. Астыкты орып-жыйнау жуыысы ысран- сыз және дер кезінде жүргізілді. Егін жыйвауда комбайвыен катар жай иашиналар, кол орактар пайдаланылды. 35 гектар егістік жердін эрбір гектарынан 31,08 цеитиерден внім алғаны үшін Цепляев жолдаска Социалистік Еңбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені жэве „Орак, Балга* алтын медалі коса тап-

К1 е түсіргеи жанои имясриалнстерінінкупя- лап. Кореяның мыңдагаи шаруалары езде кетуге мәжбур болды. Олардык к* -ан Зл Ир 12 жасыпда ід-мыс істеіі бастағаа. дейтіи серіктікт ы фабрикасына кірі іё жерді бірлесіп № і комеомолгл кірді іс ісгеді. С ер ік г— істеп жургеяі' ы рабфакка окуға на председаге аКлхазоазкдс*т*а1а9г3а' і 1930 жылы п 1940 > елгеннебнаскгеайпін,Үэ-шзуутееаллбі е дМирТсСіч-онріңдыдңироеркытопріаи чбно\"лыпботлаығ.а.лаи.иыя*»\"- Цой жолдасгын басшылығымев Үштөбе МТС ргспубликаныи дынғы катарлы МТС-терінін біріне айналды, трактор жумыстар үшів алынатын заттай акы алу жоспарын жыл сайын артығыне орындап келеді. 1945 жылы Үштабе МГС-нік трактор жумысывы» жоспары 134 процент орындалды, ал дәнді егістен алынатын ; акы жоспары —123 процент орындалды. 1946 ж і трактор МР® жоспарынаа көрсетілген 21 мың гектардың орныі 26.4 мык секи?

лер айдалды, ал алмнатын заттай экы жоепары 149,3 процент орын- Осы табыстары үшін үкімет Цой жолдасты 1945 жылы „Курмет белгісі* орденімен наградтады, 1946 жылы Енбек Кызыл Ту ордечі- мен, „Германияны жеңгендігі үшін“ ыедалімен жэне „1941—194:5 жыл- дардағы Улы Отан согысы кезіидегі ерлік еибегі үш1н“ кедалімен наградтады. 1946 жылы МТС-тің камтуын шгы 17 колхозда дәнді егіске ар- налған жерге терендігі 20 сантиметр алынып дер кезінде зябь ай- терендікте айдалды, содан кейін і.іе-шала тырмаланды. Жоспарда кярсетілген 5784 гектардың орнына 69)4 гектар жер айдалды. Зябъ- тіц көктемдегі культивациясы дзл белгіленген мерзімде 130 процент орындалды. 1<ант кызылшасы мен д эи іі егіс егу 8 күннің ішінде орыадалды, жоспарда кврсетілген 3 383 гекгардың орнына 4 159 гек- тарга трактор күшімен туқым себілді. Егінді кэмбайнмен орып жый- вау жоспары 140 процент орындалды Тракторлар меи ауылшаруаніыіык машаналарыи дер кезінде және сапалы түрде жөндеудін трактэрларды технвкалык жағынан дурыс күтудің, бригадаларда енбекті үлгілі түрце уйымдастырудың нэгижесінде —трактор жумыеынын жосіары 1947 жылы 113 процент, ал алынатын заттай акы жоспары 25) процент орындалды. Үштөбе машина-трактор станциясының ісгеген жаксы жумысы кант кызылшасы мен жаздык бидай егісінен мол өііім алуга мүмкін- шілік берді. Трактор аркылы өнделгеа 622 гектар кант кызылшасы егісінің эрбір гектарынан 321 цевтнерден, соныв ішіндегі 298 гек­ тар жерден 412 центнерден өнім алынды; 3243 гектар жаздык ба- дайдыц эрбір гектарыаан 15,7 центнерден, соиын ішіндегі 762,5 гек- тардың арбір гектарыиав—24,98 центнерден внім алынды. Үкімет Үштвбе МТС-нік жумысына лайыкты баға берді жэне оның директоры Цой жолдаска бидайдан мол внім алгавы үшін Социалнстік Ецбек Ері атагы беріліп, отан коса Ленин ордеиі жэне „Орак, Балка\" алтын медалі тапсырылды.

ЧЕРЕДНИЧЕНКО Анастасия Никоновна °Ш ж-§§рЕ?

жуыыстарып иүргізуге ве нәрсе керек болса, сонын бэріа таң ат- каанан кас карайып, түи болғанша дайындады. Звеноның эрбір мүшелері өздеріне социалист!» міндеттемелер алды. Күнделікті тапсырмалардын орыпдалу нәтижесін колхозшылар әрбір жумыс күнінің аяғында талкылап отырды. Чередниченко жолдас жумыста және агротехникалык білімді көтеру ісінде өзінін жолдастарына үнемі көмектесіп отырады. Чередниченко жолдас куздік бидайдан мол өнім алу жөніиде агротехникалык шараларды жүзеге асыру аркылы айтарлыктай та- быстарға не болды; ерте квктемде таза пар терец алынып жыртыл- ды, жаздыгүні екі рет культивацияланды, ен жаксы агротехникалык ыерзімде гектарына 120 килограмм есебіыен сортты тукым себілді, куздік бидайдын эрбір гектарына бір центнер аммиак селитрі енгізіліп, көктем кезінде коректендірілді, егіс арамшөптеи үш рет тазартылды, егін комбайнмен жыйналды, жерде калғаи ыасак кол- меа теріліп алынды. Чередниченко жолдастыц звепосы 10 гектар күздік бидайдың арбір гектарынан 33 центнерден өнім алды. Совет үкіметі Чередниченко жолдастың ецбегів ете жоғары бағалап, оған Социалистік Еңбек Ері деген атак берді жэне оған коса Ленин ордені мен ,Орак, балға* алтын медалін тапсырды.

БОЛЬШЕВИКТІК партийный сенімді улы, Алексей Арефьеввч Чер- вушенко бурынғьі жай батрактан аудандык жер бөлімшт иецгерушісіне дейін всті. . Ол 1897 жылы Ставрополь губерниясы, Александров уезі- нін Султан дейтін селосында туған, кедей шаруанык баласы. Азамат соғысы жылдарында Алексей Арефьевнч колына кару алыгг, жас Совет республикасын корғады, одан кейін совет ашіара- тында 20 жылдан астам уакыт әртүрлі кызмет аткарды. 1946 жылы Талдыкорған облысындағы 28 гвардвяшы атындағы аудавныя ауыл шаруашылығы бөлімінс мснгеруші болды. Алдынғы катарлы мнчурнндік агробпологнялык ғылымды код- хоздардын күвделікті ісінде жүзеге асыру үшін жігермен күрескеа Чернушенко жолдастық екбегі аркасында, аудан Ішіпде негіэгі ауыл- шаруашылык егістерінің внім жоспарын удайы артығымен орыадав Чернушеяко жолдас тукым шаруашылығына зор көніл аудара отырып, мына табыстарға ие болды: ауданнын барлык колхоздар» сортты тукыммен өздерін жылма-жыл камтамасыз етіп келеді- 1947 жылы колхоздардың барлык егістік жерінін 97 процептіве сортты туқым себілді; бул тукымдар колхоз егістерівде есірілда- Онык басшылығымеи колхозшылар агротехниісалык білім дәрежес10 кетере отырып, бүкіл ауылшаруашылык жуыыстарыиын сапасыв арттыру жөнінде көп жумыстар істеді. БК(б)П ОК февраль Пленумыныц „Соғыстан кейінгі дәуірде ааусыылрушжарэуиаешаыулдыанғшкіолөхрокзеднадреытуіц—ша-р-а--л-а--р-ы--ы-т-уі-нр-д-а-е-лт-ы-т-е\"--м-қ-е-ал-у-ел-р-ыіисыноржыүвздеагуе

үшін күресте 1947 жылы барлык МТС-тер, колхоздар, бригадзлар йен звенолар социалисгік жарыска түсті. Кең өріс алған социалис­ т а жарыс ауыл шаруашылығы бвлімінен іске нақтылы басшылык етуді талап етті. Чернушенко жолдас мамандардын күшін дурыс пайдалана отырып, артта калған колхоэдарды уйымдастыру-шаруа- шылық жағынан нығайту жөнінде егіншілікгің шөп таиапты снсте- иасын жүзеге асыру және ауыл шаруашылығы озаттарывын тзжри- белерін көпке тарату жөнінде елеулі жумыстар істеді. Егінді орып-жыйнау жумысы егістен мол өнім алу куресіндегі ея жауаиты кезек болып табылатындығын ескеріп, ауданның колхоз- дары Чериушенко жолдастык внициатнвасы бойыиша комбайннав бастап, кол орак пен кол тырмаға дейін түгелдей күнілгері дайындап Чернушенко жолдас колхозшылар жэне кызметкерлер арасын- да зор уйымдастьру жумыстарын жүргізу, артта калғандарға көмек беру аркылы егістін өнімі жөніндегі жоспардың тутас алғанда аудан бойынша артығымен орындалуын камтамасмз етті. Белсенді коғам- шыл Чернушенко жолдас 1922 жылдан 1944 жылға дейіи еңбекші- лер депутаттарының Талдыкорған аудаидык советіне 5 рет депутат болып сайланды. Ол 1946 жылы ,1911—1945 жылдардағы Улы Отан соғысы кезіндегі ерлік енбегі үшін* медалімев ^жэне .К урмет белгісі* ор- деніыен наградталды. Бидайдын жоспарда көрсетілген өнімін аудан бойынша 36,5 процент артык орындағаны үшіп Чернушенко жолдаска ССРО Жоғарғы Советі Президиумынын 1948 жылғы 28 марттағы Указы бойынша Социалистік Енбек Ері атағы берілді жэне ен жоғары дәрежелі наград Ленин ордені мен .Орак, Балға* алтын медалі тапсырылды.

ЧИСТЯКОВА Анастасия Андреевна СОЦИАЛИСТІК ЕҢБЕК ЕР!, Талдыцорган облчсының Лнйрю А НАСТАСИЯ Андреевна 1911 жылыТалдыкорған облысы, Андреев ауданынын Осиповка селосындатуған, кедей шаруанын кызы. 1930 жылы, колхоз уйымдастыру туралы ев алгашкы рет әңгіме болған кезде, Анастасия Андреевна куаеушек бірге колхозға кірді. Содан кейів оны, ен мандай алды кол- хозшы болғандыктан, балалар аланына менгерушілер дайындап шы- ғаратын Курска жіберді. Анастасия курсты бітіргеннен кейін, 9 жил бойы, 1933 жылдан бастап 1941 жылға дейін колхоздағы балалар аланынын менгерушісі болып қызмет істеді. Колхозшы эйелдер жу-м. .ыска шыкканда балалары үшін уайымдамайтыне.ліАненашстаабсуинля оала Аконлал1сха9тор4азд1сыибяамсАкжэпаиыредлмлрыеаепс,еывибиеаамғАніасытн-ыанфснат.шкаүсиийсяетнуыібасОкмытаанйншдаыкнолғрааграыукеКт*В*** ж кезде, щакырылды, ал куйеуінін орнына, коксағыз өсіретін звеноға бастык етіп жібердь Көксағыздан мол өнім алғаны үшін колхоз баскармасы оған бірнеше рет кымбат смйлыктар берді. . Ол „1941—1945 жылдардағы. Улы Отан соғысы кезіндегі ерлі* енбегі үшін\" медалімен наградталды. 1945 жылы Анастасия Авдреев- наны колхоз звено бастығы етіп тағайындады. Анастасия алдынғы катарлы колхоз озаттарының облыстык ған Анастасия Облыс озаттарынын там а ш а табыссінтаінрыдмайеынндрыухғтыаваа- Андреевна егістен мол кызу кірісті. Онын звеносына күздік бидайға арналын берілген егістік жерге май айыиын ішінде ауыспалы егістіқ т:

сәйкес 22 сантиметр терендікте пар айдалды. Ж аз айларынын ішін- де айдалған пар үш рет культивацияланды. Күздік бидай егісіне тандаулы жаксы тукым себілді, тукым қатарлап себетін сеялкамен 2 күннің ішінде себіліп болды. Күздік теп-тегіс көктеп шығып, кыска карсы жаксы тамыр жайып алды. Ерте көктемде егісті тырмалаудмц алдында 8 гектар жердін эрбір гектарына 2,5 центнерден калий тузы, ал 36 гектар жерге 5 центнерден күл төгілді. Звено бидай егісін арамшөптен тазартты. Жаэдыгүні егістін арамшебі үш рет оталды. Бидай 4 күннін ішінде ешкандай ысрапсыз комбайнмен жыйналды. Чистякова жолдастын звеносы 44 гектар бидай егісінін әрбір гектарынан, орта есеппен, жоспарда көрсетілген 14,5 аентнердін орнына, 20 центнерден өнім алды. ал 8 гектар егістік жердін эрбір гектарынан 30,62 центнер өиім алды. Совет үкіметі Чистякова жолдастың енбегін жоғары бағалады. Чистякова жолласка Социалистік Енбек Ер! деген атак беріліп. Ленив ордені және „Орак, Балға* алтын ыедалі коса тапсырылды.

Ш АКАРОВ Нусіпбек СОЦИАЛИСТ» СҢ1ІЕК ЕИ. ШАКАРОВ жолдас „Доланалы* колхозына он үш жылдая вер* басшылык етіп келеді, бул колхоз 'Галдыкорғав облысыв- дагы мандай алды колхоздардың бірі. Ол 1901 жылы Таідыкорған облысы, 28 гвардияшы атындагы ауданының Кривошеевка селосында туеан, кеде» шаруаныц баласы. Нүсіпбек 1931 жылы .1 2 лет октября* колхозына кірді. со* жылы колхозшылардын жалпы жыйналысы окы сол колхозға пред- седатель етіп сайлады. Ш акаров жолдас Кривошеев селолык сов* тінде бірсыпыра уақыт председатель болып жумыс істеді, ал 1»° жылдан баста л .Доланалы* колхозына басшылык етіп келеді- Ол Улы Отан согысынын ауыр жылдарында мэйданшылармев бірге фашистік Германиями женіп шығу жолында кызмет аткард“- ССРО Ж ер шаруашылыкы комиссариаты Шакаров жолдаст» „Социалистік ауыл шаруащылыеынын озаты* значегімен наградтадЫ. ал 1915 жылдын ноябрінде ССРО Жогарғы Советник Президиум* .1941—1945 жылдзрдаты Улы Отан соғысы кезіндегі ерлік екоеп үшін\" медалімен наградтады. Ақырында, ол, 1946 жылдын 11 январьшда Енбек Кызыл Ту ордеиімеи иагр.аэдртеа»лдь' үкімет наградтарымен рухтаи Шакаров жолдас .Долі колхозшыларынын алдыи; койды. іиен бурынғыдаи да гөрі і

женіндегі жоспар 125 процент орыидалды. Орта есеппеи алғанда бүкіл колхоз бойынша жоспарда карсетілген 9,6 центнердіц орнына 12 центнерден өнім алынды. Шакаров жолдас жеткеи табыстарына канағаттанып койған жок. Ол агропомиын көмегімен колхозшылардыц кысқы агротехникалык окуын кең түрде өрістетті, оларды жака табыстарға жету Ісіне жумылдырды. Тукымды 5 күн ыерзімкін ішінде сеуіп бітірді. Егін себілген бойына тырмаланды және минералдык тынайткыштармен корекгендірілді. Жазғы егіс тамыр жайып ньіғайған бойда ақ минераллык тынайт­ кыштармен коректендірілді жэне бір рет тырмаланды. Жаздыгүні куздік те, жаздык егіс те арамшөптен екі рет оталды. Егінді орып, жыйнау Ісіне колхоз күнілгері дайындалды. Егін бас жарған кезде колхоз егінді орыл, жыйнау ісіне әзір болды. Колхоз,иылар, осы біздің председателіміз каніан дем алады екен деп жүрді. Оны гәуліктін кай уакытында болса да не кырманнын басында, не комбайннык касында немесе оракшылар мен бау байлаушы- лардыц арісында коруге болатын еді. Ол барлык жумыстын барысын бакылап отырды, колхозшыларға жөн сілтеп, нускау беріи отырды. Егісті орып, жыйнау осындай уйымдаскан турде және өте тез вткізілгендіктен ысрапка ушырамады. Колхоз 1947 жылға арналған егіс шығымдылығынык жоспарын 144.5 процент орындады. Барлык дәнді егістін әрбір гектарыиан орта есеппен колхоз бойынша жоспарда көрсетілгеи 10,8 центнердін орнына 15,16 центнерден өнім алынды. 1947 жылы егістен мол өнім алғаны үшін Шакаров жолдаска ССРО Жоғарғы Советі Президиумынын 1948 жылғы 28 марітағы Указы бойынша Социалистік Енбек Ері деген курметті атак берілді, оғаи коса Ленин ордені және „Орак, Балға\" алтын медалі таасы- рылды.

ШВЕД Григорий Макарович СОЦИАЛИСТІК ЕҢБЕК ЕР!. 1РАКТОРШЫ Григорий Макарович Швед — социалист ; арттыру жолыв- шаруашылыгыиын бүкілхалыктык жарысқа ен белсевді турде катысушылардын Ж бірі. Ол 1918 жылы Актөбе облысынын Мартук ауданындагы Покровка селосында тугаи. 1931 жылы Швед жолдастын сеиьясы Мартук ауданындагы „Путь социализма\" колхозына кірді. Швед жолдас 1933 жылы селолык мектепті бітіргенаен кейіи эуелі катар- торшы болын жуыыс істей бастады және 1938 жылы трактор бригада- сына бригадир болып.тағайындалды. 1939 жылы Швед жолдас Совет Армиясыпын катарына шакы- рылады. Улы Отан соғысы жылдарындағы жауынгерлік кызметі үшін, ол „Ерлігі үшіи\", „Веианы алғаны үшін\" жэне „Гериавияаы женгендігі үшін\" медальдарімен наградталды. 1946 жылы Григорий Макарович өзінін туып, өскен колхозыиа кайтып ьеледі жэне қайтадан трактор бригадасына бригадир болыв тағайындалады. „Путь социализма\" колхозы ауылшаруашылык егістеріиев жыл сайын мол өвім алый келеді. 1947 жылы колхоз көлемі 960 гектар егістік жердіч эрбір гек- тарынан 9,5 центиердеи өнім алды. Бул өнім Швед жолдастын трактор бригадасының жумысты жаксы Істеуінің нэтижесінде алынды. Швед жолдастыч бригадасыныц тракторлары жумысты мукыят

жэне тоқтаусыз істейді. Бул жағдай колхозға мемлекет аллында астыктай жэне баска заттай міндеттемелеріи жыл сайын мерзімінен бурый орындауға мумкіндік беріа отыр. ІІІвед жолдастын бригадасы трактор жумысының жоспарын жыл сайын артығымен орычдайды, мысалы, 1946 жы.іы жоспар 100,5 процент орындалды, ал 1947 жы- лы—164,6 процент орындалды. Бригада нундай табыска еңалдымен мынадай жумыстардың аркасында жетті: тракторлар мен тіркеие машнналар егіс жумысына дер кезінде дайындалып отырылады, тракторлар эруакытта толык кушінде пайдаланылады, машиналарды техника жагынан кутудін ережелері катан турде сақталынып отырады. Трактор бригадасы жумыстын барлык турлерін агротехникалык иерзімде дэл орындап отырады. 1947 жылы Швед жолдастын бригадасы өндеген 150 гектар би- дай егісінің әрбір гектарынан 22,8 центнерден өніи алынды. Осы ушів Швед жолдаска Социалистік Енбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені жане .О рак, Балға\" алтын медалі коса тапсырылды.





ліп қойылган жок, сонымен катар бригаданың әрбір мушелерінін жумыс ісгейтін орны да жэне жумысынын көлсмі де дәл белгіленді. Шестаков жолдас өз бригадасының барлық мүшелерін социа- листік жарыска катыстырды. Әрбір колхозівы өздеріне нактыли міидеттемелер алды, бул міидетгемелердің ыултіксіз орындалуы кунделікті жумыстарда ба- кшіаішп отырылды. Егістен мейлінше мол өвіи алуға уйғарылған 31,5 гектарлык учаскеге ерекше зор көңіл бөліиді. Бул учаске 20—22 сантиметр терен алыиып ерте көктемде жыртыяды. Жаздыгүні пар екі рет кайтадан айдалды, содан кейіа айдалган жердің атызы узина бойына жэне кесе келденецінен тырмаланды. Куздік бидай катарлап себегін сеялкамен себіліп, әрбір гек- гарға 120 килограмм есебінен тукым сінірілді. Тукым себер алдында мукыят тазартылып, 1-ші кластық кондициясына дейін жеткізілді. Куздік жер бетіне жаксы кчктен шыгын, кар астына тусті. Әрбір гектарға бір деитнерден аммиак селитрасы твгіліп, егіс март айында коректеидірілді және содан кейін бір рег тырмалан- ды. Егістің арамшөптері квріне бастаған бойда-ак колмен оталып 31,5 гектар бидайдыц эрбір гектарыиаи 33 центнердеп мол еяім алғаны үшіи Шестаков жолдяска Соцналистік Еңбек Ері атағы берілін. Ленив ордеиі жэне .Орак, Балга” алтыя медалі тап- сырылди.

ШИЛОВ Никита Петрович СОЦИАЛИСТІК КҢ6ЕК ЕР1, ма-жыл көбейтіп ) Агрономдардын кенесіне кулак аса жэне ауылшаруашылык озаттарынын жумыс әдістерін менгере отырып, Шилов жолдас енбекті дурис уйымдастыруға жэне жоғары дәрежелі агрономиялык барлык шараларды жүзеге асыруға зор көніл бөлді. Ол егісті куту жумысында жауалкерсіздікті жою үшін брига- далардыц ішінен туракты звенолар курды, ал әрбір бригада мен звеноның алдағы жумыстарға кунілгері дайындалуы ушін оларға агротехникалык жоспар жасап берді. Бул жоспарда Істелетін жумыстын көлемімен катар агротехникалык шаралардыа жэне оларды жүзеге асырудык мерзімдері көрсетіліп отырды. Мукыят талданып жасалғаи жоспар белгіленгеи жумыстарды өткізу ушіи каяіетті барлык нәрселерді кезінде дайындауға жэне агротехникалык шараларды ен кыска мерзімдердің ішінде жүзеге асыруға бригадалар мен звеноларға мүмкіншілік берді. Егістен мол өнім алу үшін күрес колхозда күздігүні бастал- ды. Жаздық бидайға арналған пар ерте көктемде айдалды, ал жаз айларының Ішінде оларды арамшөптерден тазартып өндеді. Зябь күз басталысымен-ақ 20—22 сантиметр терендікте айдал­ ды. Дайындалған жер ерте көктемде тырмаланды және культивация- ланды. Кейбір жеке учаскелерге жергілікті тыңайткыштар твсілді.

Тукым учаскесіиде өсірілген тукым муқыят тазартылды, ләннін ен ірілері сурыпталынып алынды. Қыстыгүві және тукым себілердің алдында тукымнын шығымдылығы тексерілді. Тукым катарлап себе- тін сеялкамен себілді, сепкенде катарлардын туп-тура болып шыгуы жэае тукымнын белгіленген тереңдікке түсуі катаң түрде кадага- ланылып отырды. Арамшөптер мукыят оталды. Арамшөпті көрінген бойдаак жула бастады, өйткені тамыр жаііып үлгірмеген арамшөпті отау женілге соғады. Мәдениетті өсімдікті арамщөп басуына жол берілиеді. Егіннің түгел пісіп-жетілуін күтпей-ак, піскен-піскенінше орыла береді. Егіннін ара-арасындағы әбден пісіп жеткен жерлерін аралап жүріп кол оракпен орып алды, ал барлық егіс тегісінен пісіп жет- кеи бойда жай машиналар және комбайндар салынды. Жерде кал­ ган масактар колмен теріліп алыпды. Жоғары дәрежелі агротехникалық шаралар .Свободный путь* колхозына егістік жерінен мол өнім алуды камтамасыз етті. ССРО Жоғарғы Советі Президиумыиың 1948 жылғы 28 март- тағы Указы бойынша Никита Петрович Шилов жолдаска 41 гектар бадай егісінің әрбір гектарынан 30 цеатнерден мол өнім алғаны үшін Социалистік Еңбек Ері атағы беріліп, Левин ордеиі жане .Орақ, Балға* алтын медалі коса тапсырылды.

Ш ИН Хен Мун СОЦИАЛИСТІК ЕҢБЕК ЕРІ. шИН Хен Муи жол, і 1917 Кореяны кулдыкғ катал куғын-сүргіні онсш « и о ч енбектін дуние жүзінде . бірден-бір е; келуге мәжбүр Шин Хен Мун мунда ьелгесін мектеп б ітірд і жэне Владивосток облысында колхоз куру ісіне белсене катысты. Ол 1937 жылы Қазакстанға келіп, „Дальний Восток* колхозная кірді жэне сол колхозға председатель болып сайланды. Шин Хен Мун жолдас бул жумыста өзіи кабілетті басшы епи көрсетті. „Дальний Восток* колхозы уйымдастыру жжэынледіэкконтаобмыискыа жағынан жылдаи жылға нығайып келеді. Колхоздын т19-4м5 жылы ауылшн.аруіашылык егісінен мол оихді а.»*—- і Шин Хен Мун жолдасты СС РО Жоғарғы Советінін Президиум» „Қурмет белгісГ орденімен жэне „1941—1945 жылдардағы Улыілэп соғысы кезіндегі ерлік енбегі үшін* медалімен наградтады. Колхоз Шин Хен Мун жолдастык басшылығымен егіннін ингы*’ дылығы жөніндегі жоспэрлы тапсырманы жыл сайын артығиме орындап келеді. 1946 жылы дэнді егістің әрбір гектарыиаи жоспарда көосетілгек 8,3 центнердін орнына 15,4 центнерден, ал кант кызыл- шэсынын әрбір гектарынан жоспарда көрсетілген 255 денткерд|и орнына 264 центғерден внім алынды. 1947 жылы Шин Хен Мун жолдас дэнді егіс пен кант кызылпи- сыпан ерекш е мол өнім алуды камтамасыз етті. 1 151 гектар дэид> егістін әрбір гектарынан жоспарда көрсетілген 10,3 центнердіи °™

ннва 20 центкердеи өиім алынды, ал 75 гектар капт кызылшаскнын әрбір гектарынан жоспарда көреетілген 230 центиердін орвына 360,5 цевтаерден өнім алынды. 122 гектар бидай егісінін әрбір гектарынан 32,74 цевтверден өвім алынды. Дэнді егіс пен кант кызылшасынан бул сыкылды ерекше мол өнім алу 1с 1 мыиа төменде көрсетілген агротехникалык шараларды жузеге асырудын нәтижесінде камтамасыз етілді: бидай егісіне арам- шөптен эбден тазартылган тын жер және тынайтылғэн жер бөяінді. Жерге ылғал жыйнау үшін жыл сайын кар токтатылды, көктемде кар суы токтатылды. Бүкіл дәнді егіс егу 1с1 12 күннін Ішінде аякталды. Жер терен- дігі 22 сантиметр алыиып айдалды, тупым 6—7 сантиметр терекдікке себілді. Бидайга арналған бүкіл егістік жерге тукым катарлап себілді. барлык жерге кондицияға жеткізілген, сортты тукым себілді, атан айтканда гектарына 150 килограмм есебінен „Эритроспермум 0841* сортты тукым пайдаланылды. Мол өнім алуға уйғарылгаи учаскені айдау кезінде, гектарына 8 тоннадан квц төгіп тынайтты. Егін көктеп шыккан бойдан-ак эрбір гектарына 2 центяерден аммиак селиграсы тегіліп, коректендірілді. Егін көктеп шыккан уакыттан бастап, пісіп жетілгенге дейін мол өвімді учаске арамшөптен екі рет тазартылды, егістік жердін калған учаскесі бір рет тазартылды. Егінді орып жыйнау жумысы ысрапсыз, кыска' мерзімпін'ішінде комбайнмен жүргізілді. 1947 жь’лы бидай егісінен мол енім алғааы үшін Шин Хен Мун жолдаска ССРО Жоғарғы Советі Президиумынын Указы бойынша Социалистік Енбек Ері деген атак берілін, Ленин орден! ^жэне ,Орак. Балға* алтын медалі коса тапсыры.тды. Шин Хен Мун жолдас —белсенді коғамшы, 1940 жылдан бастап партия мүшесі және еңбекшілер депутаттарыпың Қаратал аудандык Советінін депутаты. Ол казір аскан жігермен жана табыстарға жету және бурынғыдан да мол өнім алу үшін күресуде.

ШУ ЛЕПОВА Мария Яковлевна СОЦИАЛИСТІК ЕҢБЕК ЕРІ, ӘКЕЛЕРІМІЗ бен аға-інілеріміз сүйікті Отанымызды корғау ушіа майдаига кеткен кезде олардық орнына әйелдер, шалдар жэяе балалар келді. Солзрдын араеында — бидайдаи мол өнш алушы шебер болып данкы шыккан 16 жасар Мария Шулепова оареді. Ол 1925 жылы Новосибирск облысынын Маслянииск ауоаньш- дағы Чупива селосында туған. 1939 жылы оның ата-аналары бемев облысыидағы Бородулиха селосыва көшіп келіп, „Заветы Ильича Мария Шулепова жеті жылдык мектепті бітіргевнен кейів иол- хозда жумыс істей бастады. 1941 жылы — соғыстын бірінші жыл“ онын өміріндегі ен алғашкы енбек жылы болды. Ол әуелі ферыада бузаушы болып Істеп, содан кейін сауыншы болды. 1946 жылдьш жазында оны егіи бригадасына жіберді, ол сол бригадада езівін *•*' киярлык енбегімен жалпы колхозшылар арасында курметке иеоолД“- 1947 жылы колхоздағы комсомол уйымьіның жыйналысыид» ЬК{б)П Орталык Комитетінін февраль Пленумының тарихи каулыш талкыланды. Осы жыйаалыста Мария Шулепова жастар звеносыв» бастык етіліп усынылды. Колхоз баскармасы Шулепова жолдасты жігерлі, жумыска укыпты болғандыктан звено бастығы етіп тага- йындады. Звено курамыпа Мария Шулепованың өтініші бойывим оган жумыс жөнінде таныс 6 кыз бөлівді. Звенодағы ек жасы улм® Мария Шулепова еді. Ол сол жылы 23ке толып, ал оиыв Зоя деИ‘“ кіші сіклісі 15ке шығып еді. Звено езінін жумысын учаске тандап алудан бастады, б?л учаске 25 гектар келемді ауыспалы егістін тоғызьіншы танабпиав алынды. Учаскеиіц топырағы калын кара-кумак топырак еді- Ззеяо

көлемі 14 гектар егістік жердін әрбір гектарынан 25 центнерден өнім алуга және 11 гектар ерекше учаскесінің әрбір гектарынан 30 цент- иерден өнім алуға уйғарды. Содан кейін Мария Шулепова колхоз агрономынын көмегімен егіс жумысыныц барлык турлерін камтыған агротехникалыкжоспар жасады. 1946 жылдык күзінде, егін орылып жыйналғаннан кейін, учас- кеге трактормен зябь айдалды. Қыстыгуні вте мол өнім алуға арнал- ган учаскеге кар токтату үшін калкан койылды жзне шөптеи баи- лавган баулар айкыш-уйкыш кадалын тасталды. Егістін калған баска келеиіне кардан корғандар үйілді. Тукымды егіске дайыидау жөнінде Марня Шулеиованын звеносы көп жумыс Істеді. Жаздык бидай учаскесіне арналып сурыпталған .Эрвтроспермум 0841* сортты тукымы жэве барлык баска егістікке арналып жыйналған „Гордейформе* сортты тукыиы сортировка ар- кылы тазартылып, триерден өткізілді, сөйтіп тукымға тандаулы ен Ірі дәндер алынды. Көктемде звено кар суын токтату және егістік жердін арам- шөбі мен аңыз. калдыктарын курту Ісіне кірісті. Учаске тек дегдіген бойда-ак зябь тырмаланды. Өйткені учаске кыстыгүні тағайывдалып берілген еді, звено жерге күиілгері тынайт- кыш әкеліп төге алмады, сондыктан тыңайткыіпты зябьті кайта жыртардын алдында ғана әкеліп шашуға уйғарылды. Мол өнім алуға арпалғаи учаскенін әрбір гектарына 10 тоинадан шіріген көн, 2 цен- тнерден суперфосфат, 1 центнердео сульфат аммоннй жэне 0,5 цен- Мол өнім алуға арналғаи учаскеге тоғыстыра себу әдісі кол- данылып, тукым әрбір гектарға 130 килограмм есебінен 6 санти- метрлік терендікте себілді. Сеялканың артынан женіл ағаш мала жүргізілді. 6 күннен хейіи бидай тегіс көктеп шыкты. Видай там-.'р жайып өскен кезде минерал тынайткыштармен коректеидірілді, эрбір гектарға жарты центнерден суперфосфат жане жарты центнерден сульфат аммоний төгілді. Жаздыгүні егіс арамшөптен үш рет тазартылды, олардын ен сон- ғысы асгык толык піскен кезде түріне жане сортына карай оталды. Егінді орып жыйнау бидайдын толык пісіп жеткен кезінде .Сталинец* комбайныыен жүргізілді, жерде калған масак колмеи тері- ліп алынды. Есептеп карағанда, көлемі 11 гектар мол өнім учаскесінік эрбір гектарынан 30,2 центнерден өыім алынганы байкалды. Бидайдын кал­ ган учаскелеріпіц әрбір гектарынан 24,8 центнерден өнім алынды, ал жоспарда көрсетілгені 15 центнер еді. Мария Шулепованын звеносыныи әрбір мүшесі егістія жоспарда керсетілген шығымдылыгын артығымен орывдағаны үшіи косымша акыға 530 килограынав астык алды. 1946 жылы Шулепова жолдас .1941—1945 жылдардагы Улы Отан соғысы кезіндегі ерлік ецбегі үшін* медалімен наградталды. ССРО Жоғаргы Советі Президиумының 1948 жылғы марттын 28 дегі Указы бойынша комсомолка Мария Шулепонаға Социалистік Енбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені жэне .О рак, Балға* алтын медалі коса тапсырылды..

НИКОЛАЙ Петрович Яковенковьщ большевнктік басшылығыныи аркасыида .Комсомольская Правда\" колхозы сонгы жылдар- дын ішінде Оятүстік Қазакстаи облысындагы алдыңғы катар- ли орыидардын біріне не Оолды- Николай Петрович 1913 жылы Онтүстік Казакстан облы- сминн Ж уалы ауданында тугаи. Яковенко жоллас 5 жытдан.астаы уакыт колхозга председатель •'•олып кызмет іетеп келеді. Оный арымай-талмай енбек сініруіиін аркасыида колхоздагы еіістік жердіи килемі жыл сайын өсіп келеді жене бүкіл егістін өнімі аргып кследі. Яковенко жолдас агротсхниканы ыенгеру жәис ауыл шаруашы- •іығіі озаттарынын тәжрнбелерін пайдалану аркмлы енбекті дурыс уйыздастырды және жоіары дәрешелі агрономиялык шараларды то- лык жүзеге асырды. Ол туракты бригадалар курыи жэне белгілі бір егіс учаскесш орбір жеке колхоэшыларга тағайындап беріп, егісті к-,ту ісіндеп жауапсыздыкты жойды. Әрбір бригада үшіи күнілгері агроноыиялык жосиар жасалынды, бУл жоспарда істеле- тш жумыстын келемімсн бірге агропомнялык шаралар жэне олардн жүзеге асырудын календарлык мсрзімдері көрсетілді. Осындай тэр- тштің аркасыида бригадалар мен звенолар кай уакытта кандай жу- мыстар істейтінін жэие бул жумыстар үшін не нэрсе керек екеиді- Пв күнілгері біліп отырады. Яковенко жолдас белгіленген шараларды толык орындау үшіи зэбір бригада ыеи арбір звевовын жоспарды калай орыидап жат- канына күиделікті бакылау орнатты, жумыстағы кемшіліктерді жою жвпіиде жедел шаралар колданып отырды.

Яковенко жолдас егіннен мол өиім алу жолындагы куресті егісіік жерді дайындаудак бастайды. Күздік бидай егілетін жерге көктемде пар айдайды. ал жаздык бидай егілетін жерге куз баста- лысымев-ак зябь айдайды. Пар мен зябь 18—2 1сантиметр терендікте айдалады. Ерте кектемде күздік егістід жері мен жаздык бидай үшін дайындалган зябьтер кесе көлденевінен тырмаланады. Колхоз егісін- де өсірілген тукым мукыят тазартылады, ол бірінші кластык конди- циясына дейін жеткізіледі. Тукым қатлрлап себетін сеялкамен себі- леді, ол 5—6 сантиметр терен сіціріледі. Арамшөп көрінген бойда-ак колмен оталшіады. Егер оталгаи- нан кейін арамшөптер тағы квріне бастаса, олар екінші кайтара, тіпті үшінші рет отап тасталады. Егістін түгел піскенін кутпей ак, яіскен-піскені жыйналып отырады. ры дәрежелі агрономизлык шараларды колдану .Комсомольская Правда* колхозыыын барлык ауылшаруашылык егістерден туракты және мол өнім алуыи камтамасыз етті. ССРО Жоғарғы Советі Президиумынын 194« жылгы 28 март- тагы Указы бойынша Николай Петрович Яковенко көлемі 40 гектар бадай егісінів әрбір гектарынан 31,2 цеитнердев өнім алғаны ушін Соцяалистік Еибек Ері атағы беріліп, Ленин ордені жэне .Орак, Балға* алтын медалі коса тапсырылды.

жолдас .Красный Октябрь* колхозы кУрылғаннанбері ка- “ “ “ •\" д1рМ\"“ 5 ,л ® а п *с Кизакстаи облысиныц Таврида селосывдага еоннобееккккее аарпазлла^сгк?ааии.НОоН,л 1ө“зі?и“іңбоүлз|даі“к- т_1_а9_б0_ы8_с_т_жа,ры_ы_лкыүолхто•узгдааин, 0ж1асынав-ак ....... .. : .1941—1945 жылдардағы Улы Отав со- ғысы кезіндегі ерлік енбегі үшін“ медалімен наградталды, жылдыц яиварында Ярох жолдас еңбекшілер депутаттарынывТ*ВР да аудандык Советіие депутат болып сайланды. 1946 жьілдын күзівде колхоз оны мол енімшілер звеносыва оас- тык етіп тағайындэган кезде, ол өзінін звеносына жаздык бидайдй* эрбір гектарынав еи кемі 30 центнерден өнім алу үшів күресеви. п усыныс енгізді. 3 гектарлык учаске тандап алып, оғ і 20—22 парга , айда іі тастады. Кыстыгүні з о кар аға алып, кардын налындығын 50—6 ____ _ а ғаиа дегди бастағаи бо№ тормен өндеп. келесі күні трактор с тукым айкышталыл себілді. Тукымшүй калдыриай тегі : себілді, тукым. себу ивлшегріс гектаТруыкныам16ж0акксиылодгарйамыннадналаылпыисдеоыі.лгеидіктеи біркнеше күвде->кте каулаа

Егістін арамшөбін звено жаэда екі рет отап шыкты. Егів түптене бастаған везде минералдык тыңайткышиен үстеп тыңайтьілып, гектарына 2 центнердеи аммоний сульфаты төгілді. Ярок жолдастын звеносы таңсәрідев күн батканға дейін учас- кевін басында болды. Сонымен егін орагы да таяп калды. Бітік және сабағы узын болып шыккан бидай өте куантты. Бул колхоз- шылардын еңбегінін босқа кетпегенін ыспаттады. Егін әбден пісія жеткен везде мол өнім учаскесіндегі бидай .Сталинец’ комбайнымен орылып жыйналды. Жерге түсіп калган масақтар ксйіннен колмен теріліп алынды. Егін ойдагыдай етіліп, вте жаксы түрде жыйнап алынды. Учаскеде бір түйір масак калды- 8 гектар жерден алынған жалпы өнім 240,5 центнер болды, бас- каша айтканда әрбір гектардан 30,06 центнерден өнім жыйналды. Звеноиыц табан тіреп жасаған кажырлы ецбегі иаградталды, ейт- кені звено алган мшдеттемесін аброймен орындап шыкты. Звено бастығы Ярох Елена Нестеровна жолдастың еңбегін үкі- мет өте жоғары бағалады. Оған Социалиста Енбек Ері атағы беріл- ді және оған коса Ленин орден! мен ,Орак, Балға\" алтын медалг тапсырылды.