Социалистік Еңбек ерлері

синицин Александр Львович СОЦИАЛИСТА ЕНБЕК ЕРІ. С ОЦИАЛИСТ1Кауыл шаруашылығын мейлшше күшейте беруш игілікті максат етіп көздейтін алдынгы катарлы совет агро- номиясынын лайыкты уэхілі Александр Львович Синицин. Синицин жолдас 1891 жылы, Полтава облысы, Чутовск ауданындагы Искровка селосында туып, өскен, орман кузету- ШІСІНІҢ баласы. Ол 1912 жылы Дергач каласындағы ауыл шаруашы- лык училиіцесіи бітіріп, агроном атағын алган. Империалиста со­ тые, одан кейів азамат соғысы оны суйген кызметінен көп жылдарта кол үздірді. 1922 жылы армиядан босанганнан кейін Шевченкоатыида- ты совхозда 6 жыл агроном болып істеді, 1929 жылдан 1937 жылта дейін Украинадаты кант заводында істеді. Сован кейін, ол Қыртыз ССР-на барып, жыл жарымдай Ленинопольск МТС-вде агроном— тукым өсіруші болып істеді. 1938 жылдап бастап Жаыбыл МТС-нде ага агроном болып істеді. 1946 жылы МТС камтуындаты колхоздар егістен мол өнім ал- ганы үшін, Синицин жолдас Енбек Қызыл Ту ордеиімеи ваградтал- Ол ешбір аянбай жэие уакытпен санаспай колхоз өвдірісін көркейтуге белсене катысумен келеді. Ол күздіи басынав колхоздарда қант кызылшасы мен дэнді егістерге жер белу, ол жерлерді бригадаларта, звеноларта, бір гек- таршыларга бекітіп беру, минералдык тынайткыштарды эзірлеу жу- мыстарыи жүргізу Ісін өз бакылауыиа алып отырады. Қыс маусымын Синицнн жолдас бригадирлердін, звено бастык- тарыныц жэие бір гектаршылардын теориялық білімдеріи квтеруге

жумсайды. Колхозшыларды окы ту ісіне агрономдардан баска мол өнімші ш еберлер катнастырылып отырады, олар колхозшыларга ез- Дерінің е н д іріетік тэжрибелерін үйретеді. Егіске эзірлену кезіиде Синидпн жолдас колхоздараын жумыс коспарын ж асауга және бригадалар мен звеноларға тапсырмалар беругс басшылык етіп отырады, сонымен қабат тукымдык корды, колхозшылардын курал-саймандарынын жэйін, көлік күшін тексеруді уйымдастырып отырады. Ол әеір е се , тракторлардын тіркеу жабдык- тарының сапасыил, тракторды колхоздарға бвліп беру ісіве және олардын дуры с паіідаланылуына ерекше квңіл бөліп отырады. Егіс жумысы басталысымен Санидин жолдас егіс басында бола- ды, сол ж ерде жумыс сапасын байкаумен бірге, енбек уйымдастыруға жәие агротехниками дурыс пайдалаиуга көмектеседі. Сшіиднн жолдас содиалнстік жарысты кен түрде пайдаланып, эсіресс. көрсеткіш тактасын, кабырга газеттердік және далалык бригадаларда газет оку жумысыи тагы баскаларды кен түрде уйым- пР„ ком 'гегрплр. яптасына бір рет учаске агрономдарьіныц, МТС м іииктсріиің и : тр ак то р бригадаларыныд бригадирлерінін , бунд і оларды н баяндамалары, агымдагы ауыл- талкы ға салынады, кел жуыыстар белгіленеді. 1947 жылы Жамбыл М ТС-нін қамтуыидағы колхоздарда орта есеппен кант кызылшасынын әр б ір гектарынан 328 дентнерден өнім алынған, ал 295 гектар ж ердін әр б ір гектарынан, жоспар бойынша — 210 ц ентнердід орнына, 496 центнерден өиім алынған. Қамтуындағы^колхоздар_ кі Синицинге ССР Одағы Жоғарты Советі бойынша Социалпстік Еңбек Ері атағы бе- Прірлдеіз,идиумыкноысна УЛкеінин орден і және „Орак, Балға* алтын медалі

СҮЛЕЙМЕНОВ Ысқак жолдас жумыска келгенде өзгсшеталапты- лыгымсп және зеректігімен —айга калғандай табыска жеткен. Ол 1916 жылы Жамбыл облысы, Жамбыл ауданындагы Жалпактөбе аулында туып, өскен. кедей шаруанык баласы. 1936 жылы ол , Октябрь\" колхозына мүше болып кіріп, ен эуелі жай колхозшы болып қызмет істеді. Ал 1943 жылы кызшппа бригадасыііып брнгаднрі болып тагайындалды. Оныц брнгадасыада кант кызылшасшіыя барлық егістік жері звеноііарга бскітіліп беріл- ген, ал звеполар арасывда жеке колхозшыларға бір гектардан белі- ніп берілген. Звено бастыктары кун санын бригаднрден кслесі куншн жумыс тапсырмаларын алып отырады, сонымен бірге, эрбір гектар- шыларға өз алдына тапсырма беріледі. Істелген жумыстарыішң са- насы жэпе көлемі жөніндегі бакылауды Сулейменов жолдастың өзі баскарып отырады, сонымен катар жуыысты тек бакылап коймай, калай орындау керек екепі жөнінде көыек көрсетіп отырады. Бригада еибекті жаксы уйымдастыру жэне енбек тәртібін кү- шейту аркасыида кант кызылшасы өнімін удайы асыра орыпдаумен келеді. 1945 жылы брнгадага бекітілген 22 гектар жерден, жоспар бо йынша гскгарына 180 центвердін орнына 481 центнерден өнімалынды. Ал, 1946 жылы бригада будан да жоғары жетістікке ве болды, жоспар бойынша 220 центнердін орнына, 521 девтнерден өнім алды. 1947 жылы бригада жумысти бурынғысынав да жаксартып, бар- лык агротехникалык шараларды кыска мерзімде орывдады. Кызылшаны сирету кезінде кейбір сиректеу жерлерге жібітіл- ген тукым ссбіліл отырды.

ганжғііэ»ЗЕЭ«гаЕЭ«ИЕ5^ ^ Жаз бойыида егіс 4 ре т қосымша тынайтылды, 9 рет суарылды. ал всуі кеш еуілдеген ж ерлеріне 1—2 рет косымша тынайткыш твгі- ліп, суарылып отмрды. Осы шаралардык аркасы нда Сулейменов жолдастыя брнгадасы 27 гектарлык учаскеден ж оспар бойынша белгіленген 220 центнер- дін орнына, 638 центнерден внім алды, ат 7 гектар жердік әрбір гектарына н 835 центнерден өнім алды. Қаит кызылшасынан муплайлык мол өнім алғаны үшін, брига­ дир Сүлейменов жолдаска С С Р Одагы Жоғарғы Советі Президиумы- 11ын Указы Оойынша Социалистік Еңбек Ері атағы беріліл, Ленин ордені және ..Орак, Балга* алтын медалі коса тапсырылды.

смыслин Василий Петрович СОЦИАЛИСТІК ЕНБЕК ЕРІ, КОЛХОЗегісінен мол өнім алу жолындагы кайраткерлерге данкты тракторшымыз Василий Петрович Смыслин зор көмек көрсе- Ол 1910 жылы Жамбыл облысы, Мерке ауданындағы Ново- Воскресеновка селосында туыя, өскен. Смыслин жолдас 1929 жылдав Фрунзе облысыішн Панфилов аудаиындагы жана қуралған „Нива“ колхозына мүше болып кіріл, енбекке ерте кіріскен. 1932 жылдаи Ташкент облысындағы мақта заводыкда, содан кейін 1934 жылы Меркедегі каит заводында жумыс Істеді. 1937жылы Смыслин жолдас Жамбыл облысындағы Костоған МТС-не келіп, сон- да тракторшы болып істеді. Ол 8 жыл бойы әртурлі маркалы трак- торлзрлы жане ауылшаруашылык машиналарын пайдаланудын ере- желерін жэне машиваларды жеидеу мамандыгын меңгеріа алды, міие осыдаСнмыкесйліннн ожлолтдрааскттыорң ббраискгаадраусыымиеыин ббарсикгаардуашбыеслыгіблоелныгепвтажгауймыынс- жоспарын удайы орындап келеді; бригада жумысты агротехиикалык кыска мерзімде орындап, камтуывдағы колхоэдардын мол өнШалуын кадағалап отырады. 1947 жылы бригада өндеген жердін өнімі, баска колхоздарға Караганда, анағурлым жоғары болды. Трактор бригадасы камтыған 245 гектар кант кызылшасынын өнімі орта есеппен гектарынан 438 цевтнерден айналды. Колхоздарда ауылшаруашылык жумыстары негізіиде трактормен орындалғандык- таи, мол өнім алу шымында трактор бригадасынын еябегіне жатады.

ПЕ2ЖГЖ2ИОКЭЖПеЗМ Э Е Э И Ж Я » Смыслим жолдас тракторшыларды оқытуға ерекше квніл бялді. Олокуды т ек кана кыстыгүиі ем ес, тракторларды ремонттайтын кезде де. сонымен катар жазда да жүргізе берді. Смыслин жолдас өзінін көя жылдык өндірістік тәж рибесін тракторшыларға уйретіп отырады, тракторлардын және баска ауылшаруашылык машиналардың меха- низндсрін дурыстап реттеуді, технвкалык кутім жүргізуяі үйретіп ошрады. Сондыктан, бригададағы тракторлардын жәае тіркеу жаб- дыктарының күйі жаксы жәпе оларда бүкіл маусым бойыпа жоспар: лан тыс туры п калушылык болмайды. Брнгадаға бекітілгек жумыстың бәрі, эрбір тракгорға бірдей пвлініп, жоспар Оойынша жүргізіліп отмрады. Жоспарда машинаныч маршруты, ормм, жумыстын т ү р і дәл көрсетіліп отырады. Тракторлардын енбек ннімділігін арттырын, егістен мол виім ілғаиы үшін. В. П. Смыслим жолдаска Социалистік Енбек Ері атағьі іеріліп, Ленин ор.тені және „Орак, Балға* алтып медалі коса тап-

г з ш і а з итак ТАРВЕРДИЕВ Мамстсалы СОЦИАЛИСШ ЕНБЕК ЕРІ. Т АРВЕРДИЕВ жолдас кант кызылшасынан мол өиім алған данкты шеберлераін бірі. Ол 1882 жылы Азербайжан ССР-нің Қарадала ауданын- дағы Мазрале селосында туып, өскен, орта шаруанын баласы. 1929 жылга дейін Қарадала ауданындағы Полтавка село- сывда, өзінің жеке шаруашылығымек кзсіп еггі, содан кейіи осы ауданның .Красный Муған“ дейтін колхозына муше болып кіреді. бунда ол 1932 жылға дейін председатель болып Істеді. 1937 жылы Тарвердиев жолдас Қазакстанға көшііі келіп, Жа был облысынын Шу аудаиындағы .Новый путь\" колхозына мушс болып кірген еді. 1939 жылы дәнді егіс бригадасына звено бастығь болып тағайындаллы. ал 1942 жылы кызылша звеиосына ауыстк, бул жумыста ол куиі бугінге дейін істен келеді. Тарвердиев жолдас колхозшыларды жумыска дурыс орналас- тырды, еңбек тэртібін жоғарылатты жэне жумыстык сапалы істелуіне жауаптылықты кушейтті. Ол кант қызылшасынын агротехникасын жаксы уйренді, жэне эрдайым агрономдарыен ақылдаса отырып кызылшаиы куту женів- дегі барлык шараларды жолға қоя білді- Кажырлы енбек етудің және агротехникалык шараларды мезгі- лінде колдаиудын иәтижесінде, Тарверднев жолдас жэне овыи лве- носы 1947 жылы кант кызылшасынан мол өмім алуды камтамасы:: етті. Звено өзіне бекітілген 12 гектар жерден орта есеппеа362 цент- нерден өнім алды, ал 2 гектар жерден 807,5 центнерден өнім алды. Тарвердиев жолдас кызылша тукымын зябь айдалған, жергілікт.' органикалык жэне минералдык тынайткыштар төгіліл жаксы тынай-

Г 5 Е 2 Ж Т ж з яға^кг^зкеявзт пвзя тылғаи ж ерге себу аркылы, онын тез көктеп, жаксы шығуыи камта- масыз етті. Мысалы, тукым көктеп шыккавға дейін, ол топырак бе- гінін кабыршақтануына ж ол бермеу үшін егістін бетін тырмалау, босату шараларын колданды. Кызылшаны сирету жумысын 8 кунде және тексеру жумысын 5 «үнде аяктады . Қант кызылшасы «су мерзімінде 7 рет суарылып, 4 рет косым- та тыкайтылды, онык уш кезегінле минералдык тынайткыш, ал енлі бір кезегінде жергілікті тынайткыштар колданылады. Суарылганнын артынан, егістін катар аралыктарынык топырагы босатылып отырды. Ж аз бойында егістін катар аралыктары 7 рет ірактормен жэне 7 рет атпен баиталып, әрі арамшаптері оталыл отырады. Тарвердиев жолдас кант кыяылшасынын зыянкестерімен куре- суге ерскш е коніл бөлді. Қызылшаиы казу жу’мыгын звено шапшак және ешбір шығын- *1§47 жылы кант кызьілшасынан мол өнім алғаны ушін, Тарвер­ диев жолдаска Социалистік Енбек Ері атағы беріліл, Ленин ірлені мен „Орак, Валға* алтыи медалі коса тапсырьіліы.

ТЕРГЕУОВА. Калдібала ООЦИАЛИСТІК ЕҢВЕК ЕРІ, Г»лдыцортн облшы, [аліщорм аудннондагы Шубар ахьл совеяіи ылшасыиан мол өнім алудың шебері Тергеуова Ка-і- эте жаксы табыстаріа яе болды. 1912 жылы Талдыкорған облысы, Талдыкоргаа ауда- Шубар селосында туып, өскен, кедей шаруааыя 1930 жылы „Жаналык\" колхоаын уйымдастыруға ол белсевіи катыскаіі еді, осы колхозда күні бүгінге дейін жумыс істеп келеді Бір катар жылдардыд бойында өте жаксы іетегені үшін ол „1941 1945 жьілдардағы Улы Отан соғысы кезіндегі ерлік енбегі ушін' ме- далімен наградталлы. Қалдібала 1946 жылы кызылша£звеносының бастығы болыя та- ғайындалды. содан бері егістен сталнндік мол өиім алу күресіяе белсене катысумен келеді. Оеы максатпен 1946 жылдың күзіиде ол егістік учаскені 27- 30 си терендікте алып зябьке айдап тастады, соныыен кабат гекта- рыяа 8 центнерден минералдык тыяайткыш. 4 тоннадан кеа *эве 5 дентнердеп күл шашылды. Қалдібала көңді кыстын басынаа эзір- леді. Қолхоздагы бар кви алынып болғаняан кейін, Калдібала кен- ді және баска да жергілікті тынайткыштарды колхозшылардынүйле- рінея жкйнауды уйымдастырды. Жердін кары кетісімен звено оны еві күннін ішіндетырналап, артыиша культивацвялады. Учаскеяін іектарына 5 центнердеа ралдык тыцайткыш, 15 тониадан кең жәие 5 центнерден суперфосфат шашылды, будан баска катарларыныц езіне гектарына 3 деятяердея суперфосфат себілді. Егістің топырағы бапталып өнделгеннен кейін, іле шала т?кык

гаЕЗШ ГЖ ЭМ ГЮ Э* Ш ^Ж Ш ЗШ П Я Ж себуге к ір іс іп , ол жумысты б ір куннік ішінде анктады . Егіс тегіс көктеп ш ығы сы мен т а б ы к т а у , жекелеу және тек сер у жумыстарм еісі күішін іш ін д с аякталды. Кызы.іша өсу м ерзім інде 10 р ет суарылып, оны н ішінде 5 рет гектарьша 3 тон н адан кыіі суы коса шашылды, 8 рет трактормен бапталдм. 8 р е т косымша ты найты лды , мунда гектарына 4 центнер миисрал.іык тынайткыш , 2 ц ен т н ер күл колданылып, олар 5 рет трактормен, 3 р ет колмсн ш аш ылды . Осының нэтижесінде звено учаскенің о р б ір гектарынан 819 центнерден өнім алды. С.('.1’0 Ж оға ры Совет! Президиумыныц 1948 жылғы 28 марттағы Указы (Іоны мш а, Тергеуова Қ алдібалаға Социалистік Еңбек Ері атағы бгріліп, Л е н и н ордені жэне „О р а к . Валға\" алтын медалі коса тап--

ТЕРЛІКПАЕВ Мурзакул соииАЛиепк ЕҢБЕК ЕР1. ЕГІСТЕН мол внім алу жолында енбегі сіңген кайраткердіи бірі Мурэакул Терлікпаев. Мурзакул 1910 жылы Талдыкорған облысы. Талдыкорғав аудапындағы Шубар аулында туып өскен. Ол 1930 жылы бала кезіиен „Жакалык\" колхозына кіріп, егіс бригадасында істеді. 1932 жылдан 1941 жылға дейін егіс бригадасын баскарып, ендіріс- тік тапсырмасыи удайы асыра орындап келді. 1941 жылы Улы Отан соғысы басталысымен Мурзакул Совет Армиясыыын катарына ша- кырылып, Отанмв корғады. 1944 жылы денсаулығыиыц нашарлығынаи армиядан босавып өзінін бурынғы кызметі егіс бригадасыиың жумысына кайта кірісті- 1946 жылы егістен мол өнім алғаны үшін ол ССРО Жоғарғы Советі Президиуминын Указы бойынша, .Екбектегі ерлігі ушін\" ме- далімен наградталды. 1945 жылы кавт кызылшасынын жоепарлы өнімі гектарына 150 центнерден', дэнді егістің өнімі 10 цевтверден жобалавғак болса, ол кант кызылшасынын гектарынан 160 центнерден, ал дэнді егістін гектарынан 10,5 центнерден өнім алды. Ал 1946 жылы кант Кызыл- шасыныц да, дэнді егістін де өнімін молайтты. Қант кызылшасынын енімі гектарынан 228 центнерге, ал дэнді егістін өнімі гектарынан 11,5 центнерге жетті. 1947 жылы Тердікпаев жолдас бригада мен звеиоларда енбек ті дурыс уйымдастырып, бригада ыүшелерін жумыска тарта білуі- иін арқасында өнімді бурынгыдан да молайтты. Бригада 4 гектарлык мол өнімді учаскенін әрбір гектарынан 833 центнерден еніы алып, кант кызылшасынын жоспарын асыра

иеэикпеэиес .»•. ж а Е з а е ж з * орындаа ш ыкты. сонымен бірге, оригадяға бекітіліп берілген дәнді егіс исеніидегі жоспарды да асм ра орындады. Бригада егіск е катарлы агротехника щараларыи колданып отырды. Ерте к октем д е бригада учаск ені 27—30 см терендікте айдап өтті. Айдаудыц алдында гсктарына 5 центнерден минералдық тыңайт- кыш, 2 тоннадаіі көң жэне 3 тон н адаи күл шашты. Егіс жумыстары өте тығыз мерзімде орындалды. Шабыктау жу- мысы 5 күнде, жекелеу жумысы 8 күнде және тексеру жумысы 6 күннін іш ін д е аякгалды. Қызылшавын есу дәуірінде топырағы 7 рет бапталды, гектарыиа 2 ц ентнерден азотты, 2 центнерденфос- форлы минерялдык тыцаіігкыш ж ә н е 3 центнерден күл тегіліп, ко- : ^Қызылша 9 ' рет суарылды, онын іиіінде 3 рет сумен бірге гек- тарына 3 том нала и кий суы тө гіл д і. Қмзилшапы казу жумысы Сірінші сентябрьде колға алынып еК' Ні!м7 К>кылыЛқантКкызылшасынан мол өнім алғаны үшін, Терлік- паев Мурзакулға ССР О іағы Ж оғарғы Советі Президиуыынын Указы бойышііа, Социалистік Енбек Ері атағы берЫ п, Ленин ордені мев .Орак, Валға* алтыи медалі к о са тапсырылды.

Т ОРТАЕВА Капымкыз кант Кызылшасын өсірудің алдынғы катар- лы агротехникасыи жете ыенгеріп алды. Ол 1901 жылы Жамбыл облысының Жамбыл ауданындағы Қостөбе аулында туып, өскен, кедей шаруаныц кызы. Қазакстанда колхоз уйнмдаса бастаған кезде-ак Тортаева жосдас „Кызыл жулдыз\" колхозына кірді, ол бунда 20 жылдын ус- тінде кызмет Істеп келеді. 1939 жылы Тортаева жолдас звено бас- тығы болып тағайындалған еді, осы жумысын күні бүгіпге дейіп баскарып келеді. Капымкыз колхоз шаруашылығын жаксартуда коп енбек жум- сады жэке Отан үшіа, колхоздыц игілігі үшін еіТпнен мол өнім алу жолындағы күресте колхозшыларға үлгі корсете білді. 1945 жылы оның звеносы 6 гектар қызылша егісінің гсктар нан 250 центнерден, 1946 жылы 7,3 гекгар егістен 472 пентнерден өнім алды, ал 1917 жылы екі болек егістік жердей: біреуінен 750 центнерден, ал екіншісіяен 810 центнерлен өнім алды. Тортаеваның звеиосы мундай мол өнімді еңбекті дурыс уйым- дастырып, социалиста жарысты кең өрістетудің жәие агротехника- лык ережелерді дурыс пайдалана білудін нәтижесінде алды. Зябь 22 см т ” ........... - — Тукым дәнді егіс — •• — ---------- • . цосымша ти­ се 9 цаернбтінрерсдуеан-

рудын артыпан кызылшанын топырағы культиватормен, кетпенмен босатылып отырды. Партия м ен үхімет звено бастығы Тортаева жолдастыц епбе- гів жоғары бакалады. Онын к еу д есін Ленин ордені, „Орак, Балка* алтын медалі. .. 19*1—1945 жылдардағы Улы О тан соғысы кезіндегі ерлік енбегі үшін* медалі, „Е ң бекте үздік шыкканм үшін* медаль- дары жаркыран жүр. „ ,_ ССР Одакы Жогаргы С о в еті Президнумыныц Указы бойывша Тортаева ж олдаска Соцналнстік Енбек Ьрі дегеи курметті атак берілді.

Т ҮНҒАТАРОВА Кулей жеке шаруашылык өмірді білген еыес. Онык өмірі жемісті еркін енбекке кек жол ашкак салтаиат- ты колхоз курылысымен тыгыз байланысты. Ол 1918 жылы Жамбыл облысыныц Луговой селосында туып, өскен, кедей шаруаныв кызы. 1941 жылы ол семьясымен „Белбасар\" колхозыаа муше болып 1943 жылы колхоз баскарыасы оны кант кызылшасы звеносы- нын бастығы етіп тағайындады. Түнғатарова жолдас, еналдымен, звевода енбекті улгілі түрде уйымдастыру мівдетів алға койды. Ол звенода тэртія орватуға жәяе звено мүшелеріи тапсырылған жумыска укынты болуға уйрете білді. Егістік жерді звено мүшелеріне тен бөліп, сол бекігіліп бе- рілген учаскелерді сапалы кутуге олардың жауапкершілігів квтере Бунын бэрі —кант қызылшасыв өсірудегі керекті агротехника- лык шараларды уакытында өткізіп отыруга мүмкіншілік туғызды. 'Гунғатарова жолдас кавт қызылшасын өсіру агротехнакасын жаксы уйреніп алды. Ол звеноны баскарғалы жоспар бойынша белгіленген мікдегтемелерді жыл сайын асыра орындап, кант кызылшасыпын внімік үздіксіз арттыруды камтамасыз етті. Ол 1945 жылы жоспар бойынша гектарынан 103 центнер енім алудын орнынэ, орта есеппеи 125 центнерден өніы алды: І94бжылғы жоспар бойынша 110 центнердін орнына, орта есеппен 130 центнер­ ден өнім алды; ал 1947 жылы I унғатарова жолдас жоспар бойынша 202 центнер алудын орнына, 500 центнерден өнім алды.

г іь ч * > ' ш т• :« ? ж . ' ж ё г - к за

СЛТЫЛҒАН Туранбаевтык өмірі.Бірлікүстем* колхозыныя таре, хымен тығыз байлапысты, онын экесі колхозды уйымдасты- рушыпын бірі болған. Сатылғаи 1912 жылы туғаи, ол ауылдык мектепті бітіріп шыккан соц колхоздык егіс даласында көп жылдар істегев, сүйтіп ауыл шаруашылығыиын жайын өте жаксы біліп алғаа. Улы Отаи согысы туеында Туранбаев жолдас соғыста болып. 1944 жылы БК(б)П нүшелігіне кіреді, армия катарында жүргенде үкіметтен наград алады. 1946 жылм колхоздыи техннк-полеводы болып Істеп, колхоз ларға агротехникалык оку уйымдастырады, өзі де көп вәрсеге үВ- 1947 жылдык бісында колхоз баскармасы оны кызылша бр дасының брнгадирі етіп тағайындады. бригада кыс ішінде тынайткыщтарды әзірлеп, егістікке тасып үлгерд і сонымен бірге керекті саймандарды әзірледі. Туранбаев жолдас топырактың жагдайыыа ерекше көңіл бөліи. зябьті уақытцида тырмалап отырлы. Кызылша тукымы алдыи ала жаксы бапталған, ылғалы мол жерге дзл мерзімінде себілді. Қызылша жана көктеп, катарлары біліне бастаган кезде шабыктау жумысы колға алынып, 4 күваік ішіиде Кызылшаны жекелеу жэне тексеру жумыстары да уақытывда

гасаш-'ХХшзсзжжгжжтЁжт Ол ез бригадасыида б ір д е-бір звеионын ар тта калушылыгыпа жол бермеді. Тураибаев жолдастыа брагадасиидағы звенолар егістерін күтіа баптау кезіп де 4 рет минералды к жэне жергілікті тыиайткыштар ТӨГІП, тьшаіітты, борозда аркы лы 7 рет суарып, 7 рет трактормен жопе 3 рет кетненмеи өцдеді. Қызылшаиы жыйнау жумысы шапшац ж эне ешбір шығынсыз Бригада алған міндеттем есін оіідағыдай орындады. 7 гектар кызылшанмц ә рбір гектарынан 809 центнердеи өнім алды, қалған 48 гектар ж ердін әрбір гектарынаи 389 центнерден өнім алды. Үкімет ''ригадаиын бул жетістіктерін жоғары бағалады. ССР О дагы Жоғарғы С о в е т і Президиумынын Указы бойынша, бригадир Тураибаев Сатылған жолдаска Социалистік Енбек Ері атагы беріліи, Л епин ордені жэне „Орак, Балга\" алтын ыедалі коса тап- сырылди.

ХАРУСЬ Мария Иосифовна СОЦИАЛИСТ1К ЕҢБЕК ЕРІ, ЫЗЫЛША өеірудіқ шебері әрі үлгілі уйымдастырушысы Харуеь К жолдас кызылиіа егісі жөніиен тамаша жетістіктерге не болды. Ол І89Э жылы Украннада Винницк облысынын Хмельницк ауданындағы Гута селосында туған. ' ' :ынык Мерке селосына квшіп келді, 1942 и мунд аудандык тутынушылар коғаыының бау-бакша бригадасыи баскарыл жуиыс істеді. 1945 жылы „Новый бунда ең әуелі кызылша эвеносын баскарды, содан кейін кызылша бригадасыныц есепшісі болып істеді. Егістен мол өнім алушыларға Социалистік Енбск Ері атағын беру туралы ССР Одағы Жоғарғы Совет! Презндиумының Указы жарияланғаннын артынан Харусь жолдастың бригадасы 60 гектар кызылша егісінін эрбір гектарыиаи жоспарда көрсетілген 240 дент- нердің орнына, өнімді екі есе артык алуға міндеттенгеи болатыв. Табандылыкнеи енбек етудін иэтижесінде, бригада өэініа алғав міндеттемесіи орындады. Өііім жоспардағыдан 206 процент артык болды, ал мол өнімді 6 гектарлық учаскенік әрбір гектарываи 855,5 центнерден айналды. Бундай мол епім алуға агротехникалық шаралар жзрдем етті. Көктемде мол внімді учаскенін гектарына 40 көліктеп шіріген көң егілетін дц;әенндтінеергідсетнерммиеннеркаілтадрыкбітрынкуайнтдкеысшетбаірл төгілді. Тукым ерте ді. г казылшасын щабыктау, жекелеу және тексеру жумыстары а мерзімде өткізілді.

ПЕЗШта2 И*га23№аЕЭИга52>«ЕЭі Жаз уакытында егіс 7 рет суарылып, 8 р ет топырағы бапталды, арамшөптен таза болды. Кант кызылшасыван м ол өнім алғаны үшіы, кызылша бригада- сыиын брнгаднрі Мария И осиф овна Харусь жолдаска Социалистік Еибек Е рі атағы беріліп, Л енин ордені жэне .О р ак , Балға* алтыи медалі коса тапсырылды.

ХОРЕШКОВ Петр Степанович социалист™ ЕҢБЕК ЕРІ. ПЕТР Степанович Хорешков гварлпяшы значекті танкідеи трак- торта ауысканымен даңкты жауынгерлік дәстурік умыткаи жок. Москвааан Берлинге дейінгі ауыр жолды кандай табан- дылыкпен жеңіп шыксэ, социалистік егістен рекордтык внім алуда да сондай табандылыаден күресе білді. Хорешков жолдас 1910 жылм Жамбыл облысыяын Луговой селосында тугаи, орта шаруанык баласы. 1932 жылы 14 жасында бастауыш мектептін 4 класын бітіріп, ол Ленин атындага кой совхозына жумысшы болып кірді. Луговой МТС-1 жанындағы тракторшылар курсыи бітіргеннен кейін, 1936 жылы Луговой ауданындагы „Восток\" колхозына жіберілді. Ол бунда 1939 жылдын кузіне дейін болып, армия катарына алынды. 1941 жылы Ули Отаи согысы басталган кезде Хорешков жолдас данкты Совет Армнясы катарыида еді. Ол 5-ші гвардияшы танк армиясыныц бөлімінде жүріп Москваны корғады, Кенигсберг кпласы тубінде соғысты. 1942 жылы, согыста Хорешков жолдас УлыЛенин- Сталин нартиясы катарына кірді. Совет Армнясы катаранда істеген ерлігі ушів ол: Кызыл Жулдыз, „111 дәрежелі даңк\" ордендерімен, „Батырлығы ушін\", „Москваны коргаганы уш1н“, „Кеяигсбергті алғаны үшін\", „Герма- нияны жецгендігі үшін\" медалдарымен наградталды. Хорешков жолдас өзінін тугаи селосына 1946 жылдын апрель айында кайтып келді. Колхоз баскармасы оны трактор бригадасынык бригаднрі етіи тагайындады, ол езіне тапсырылғаи міндетті орындауга барлык ж1- герін салды. Хорешков жолдастын келуімен бригада жумысын жак-

ИЕ2*ЯГД™1іе а Э К Е Ж Е Ж Ш і сартты. 1945 жылғы жумы с жоспарын бригада 110,4 процент етіп Х ореш ков жолдас ж а ц а ауылшаруашылык жылына ыукыят эзірлеиді. Бригаданың тракторлары мен тір к е у саймандары түгел женделді. О л арбір агрегатплң бөлімдеріне жүргізілген ремонттын сапасыи м укы ят тексерія оты рды . Х ореш ков жолдас өзінің бригадасымен ерте көктемде, ең алды болып е г іс к е шыкты. Бригада екі күннін іш ін д е зяб ы і тырмалап этті, ол ж е р д і күзде 25—27 с м терен алып зяб ьке өздері айдап тас- Тырманың артыиша культнвацнялаиып, тукы м себілді. Культн- вациялау жумысьш үш к үн нін Ішіиде, ал тукы м себу жумысын 4 күнде ормндады. Тукым с е б у кезінде е гістік әрбір гекгарына 2 цептнерден мнпералдык тыцайткыш төгілді. Тукым себ у ертс к өк гем де , сапалы ө т к ізіл у і кызылшанын жаппаіі т е г іс шыгуьша себеп болды. Содпн ксйіпгі ж уиы стар д а жаксы ж үргізіліп отырды. Кызыл* шаиы сн р е т у 7 күн Ішіпде аякталды . Е гістің катар аралыктары бірыңғай тракторм еи өц делді. Е гістіа катар аралыктары 8 р ег ең- делді, он ы ц т в р т кезенінде ә р і косымша ты найту жэне борозда тілу жүм ы стаоы бір агрегатта кабат жүріи отырды. Х ореш ков жолдас колхоздарды ц егісті к үту жөяіндегі жумыс- тарын м үмкінш ілігі болғанынш а механикаландыруға көмектесіп зор іскерлік к өрсе тті. Адал е и б е к ойдағыдай табы ска жеткізді. 60 гектар кызылша- иын эр б ір гектарынаи 455 цеитнерден өпім алыиды. Қ аж ы рл к еңбегі үшін ж э н е кант кызылшасынан мол внім алғаиы үшіи, ү к ім е т Хорешков ж ол д аск а Социалистік Енбек Ьрі атағын беріп, Л ен ин орденін жэне „О рак, Балға\" алтын медалін коса тап-

ЦАЙ Рен жолдас Социалиста Енбек Ері деген улы атакка ка- жырлы енбек етудін аркасында не болды. Ол 1910 жылы Приморье влкесінін Шкотовка ауданы Гаамдои селосында ту- ған, кедей корей шаруасынык кызы. Ол 1928 жылдан 1937 жылға дейіи кала маннндаш ауыл шаруашылығында жумыс істеп, содан кейін Кызылорда облысы, Арал ауданындағы „Буген\" заводына кешіп келген. 1941 жылы Таллыкорған облысынын Қаратал ауданындағы .Дальний Восток\" колхозына мүше болып кірді. 1945 жылға дейін егіс бригадасында жумыс істеді. Цай Рен жолдас кант кызылшасы- ішн агротехникасы тамыр жемісті өсімдіктердіц агротехникасына өте уксас екенін байкады; тамыр жемістілердін агротехникасын ол өз тэжрибесіиен білетін еді. Бул оған кызылшаиы менгеріп эке- туге себеп болды. 1946 жылы колхоз баскармасы оны кызылша звеиосын баска рушы етіп жоғарылатты. Цай Рен жолдас агрономнын учаскеге келуін пайдаланып, онын тәжрябесін үйренді, одан акыл алып отырды. Агротехннканың ережелерін жэие өзінік тәжрибесін дУрыс пайдалана білгеидігі аркасында ол кызылшадан мол енім алуды камтамасыз етті. Цай Рен жолдас алғашкы жылдын взівде-ак кызыл- шанын әрбір гектарынаи 300 центнерден астам өнім алды. Цай жолдас звенонын мүмкіншіліктерін ескере отырып, егістік жердін әрбір гектарынан 600—700 центнерден өнім алуға уйғарды. Талкылап, ойласудын артынан звено 2 гектар учаскенінэр гектарынан 800 центнер өнім алуға бел байлады. Колхоз баскармасы бул пікірді

ПЕ2ИИ1а52МГЗЕ2ИЕТЕЗКИаЗМҒ5Е£Эі колдады. Агрономныц көмегім ен агротехникалык жоспар жасалып. барлык ш аралар белгіленді. 1947 жылгы егіске кы зу әзірлік басталды. Тукым себу жумысы б ір күішін ішінде аякталды. Енбек өнім- ділігінік аркасында кызылшаны шабыктау, жекелеу және тексеру жумыстарм кыска мерзімде орындалды. Звено мушелері кызылшадан мол өнім а л у үшін соцналистік жарыска түсті. Б үкіл ж аз бойында е гіс т ік жер мшісралдык тыиайткыштармен үш рет тыцайтылды. У акытында суару жэне баптап күту аркасыпда егіс арамшөптердеп таза болды жэне топырағы ылгалды күйікде Қызылшаны жыііцау жумысы уііымдаскан түрде және шығыіісыэ орындалды. О н гектар кызылшаіш и эрбір гектарынан 525 центиер- ден өиім алымды, сонык іш ін д е 2 гектар ж ерден 870 дентиердеп ӨИІМ194? жылы кант кызылшасынан мол внім алғаны үшін, Цаіі Реп жолдаска Соцпалястік Е н бек Ері атағы беріліп, Ленин ордені жәие .Орак. Б алгл “ алтын ы едалі коса тапсырылды.

К/»ОЛХОЗ курылысыныи кайраткері Цой жоляас өндірістік та- 1 быстарын үнемі арттырумеп келеді. Ол 1914 жылы Приморье елкесі, Сучанскі аудапындаг.ы Алексеевна селосывда туып. атыидагы совет-партия мектеоін б іт ір т жумыстарда болды. 1938 жылы Талдыкорғап облысының Каратал ауданыиа келіч, Максим Горький атындагы колхозға мушг болып кірді. Цой жолдастын жумыска укыптылығы, тэртіптілігі жэне колхоз курылысыііа шыи ииетіыеи берілгендігі бірдеи-ак көзге тусті. Сов- дыкган колхоз оны звено бастығы етіп жоғарылатты. Ал 1944 жыл- дан 1946 жылта дейіп кызылша бригадасыиың бригадирі болып істеді- Цой жолдас колхозшыларды өндірістік мол табыска жетуге баулып, бригадасын колхозда алдынгы катарлы бригада ете білді- 1945 жылы қант кызылшасы тусімін, орта есеппен, б бойынша 152 процент етіп орындап, жоспар бойынша гектары»*8 245 центнердеи өнім алудык орнына, 375 центкердеи алды. 1947 жылы Цой жолдаска алдынгы катарлы кызылша зв баска ру тапсырылды. Цой жолдастын усынысымен звено 1947 жылы кант кызылш'асы- нан рекордтық өиім алуға міндеттенген еді. Алдынгы катарлы агротехиикаим үйреніп, агрономией Уве>\" кенесудін аркасында жэне кант кызылшасын өсіру жоніндегі мол тэжрибесіи пайдалана білудін нәтижесінде, звено міндеттемесі\" орындаа шыкты.

Звено алдымен учаске тандап алды, содан кейін ол учаскені 27 см терендікте жыртты. Тырмалап болғаннан кейін, тукым еебу алдынаи бетіве мала салынды. Тукым катарлы сеялкамен себіліп, оныц артынша екінші Егістің катарлары біліп е бастасымен. шабықтау жумысына кірі- сіп, оны 5 куниін ішінде аяктады. Содан кейін, екі рет тексерілді, біреуі 6 күнде, ал екінш ісі 7 кунде аякталды. Е гісті бірінші үстеп тыцайгуда әрбір гектарыва 1 центнерден аэотты ж ән е 2 ценгнерден фосфорлы тынайткыш шааіылды, екінші кезекте 1 центнердеи азотты жэне 3 центнерден фосфорлы тынайт- кшнтары, ушінші кезекте 2 центнерден фосфорлы тыцайткыштары төгілді. Қосммша тынайтудын артынша борозда аркылы суарылды. Әр- бір суарғаннан кейін тонырағын коасыту жумысы жургізіліп отырды. Осылайша жумысты узбей кезекгестіріп отырудын аркасында ғана тиісті мерзімінде орындалып отырды. Қызылшаны жыйнау жумысы да кыска мерзімде өткізілді. Е сепке карағанда, 2 гектар учаскеден 816 центнерден, ал 7 гектар учаскеден 484 центнерден өнім алынды. 1945 жылы Цой жолдас .1941 —1945 жылдардағы Улы Отан соғысы кезіндегі ерлік е ңб егі ушін“ медалімен наградгалған болатын. Қ ант кызылшасынан м ол өиім алғаны уш ін, ССР Одағы Жоғар- ғы Советі Президиумының 1948 жылғы 28 марттағы Указы бойынша, Цой жолдасқа Социалистік Еңбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені •кәне .О р а к , Балға“ алтын медалі коса тапсырылды.

с ОҢҒЫ бірнеше жылдарда Ольга Семеновна Цой айта калган- дав табыска ие болды. Ол 1924 жылы Хабаров өлкесі Сталин атындағы селода туып өскев, кедей корей шаруасынын кызы. Орта мектепті бітіріп шыкканнан кейін, Цой жолдас Каратал ауданындағы Ворошилов атындағы колхозға н еді. бастығына жоғары- Зирек комсомолка көп кешікпей-ак Цой жолдастын баскаруымен звено 1946 жылы міндетті тап- сырмасыи асыра орындап, күріш егісінің әрбір гевтарынаи 30 цент- нерден өнім алды. 1946 жьілы ол кызылша звеносында бір гектаршы болып істеп, взіне тапсырылған бір гектар жердей 550 центнер өнім алды. 1947 жылы колхоз оны кызылша звеносынын бастығы етіп тағайындады. Қант кызылшасын өсіруге эзірленуде Цой жолдас толык агро- техникалык жоспар жасап, учаскені звено мушелеріне бвліп бекітті. ^ Звено кыс бойы тынайтқыш жыйнады, егіске керек саймандарды Учаскеиік эрбір гектарына 12 тоннадан көн, 2 центвердев суперфосфат төғілді. Туқым себу жумысы бір күнде орындалды, тукым жаксы өн- делген, ылғалды топыракха себілді. Себілгеннің артынан көп кешікпей-ак кызылша тегіс көктеп шыға бастады.

Кызылшаны ш абы ктау жумысы 4 күнде, жекелеу жумысы 7 күнде және текееру жумы сы 6 күнде орындалды. Егіс бірінщ і рет суарудын алдында минералдык тыцайткыштар- мен тынайтылды. Содан сонғы тынайту эрбір 20—25 күвнін Ішіиде өткізіліп отырлы. Қызылша өніп-өсу к езін д е 7 рет борозда бойымеи суарылыи, топырағы 5 рет ат тырмамен босатылды. Ө су і кешеуілдеген жер- леріне көкіл бөлініп, өзалдына баптап күтілді, учаскенің әрбір гек- тарында жаксы жетілген қызылша саны, ен кем дегенде, 100 мын түптен келді. Кызылшаны жыйнау нағы з уакытында аякталды, кызылшаны казу және таэалау жумысыныц арасында еш кандай алшактык бол- Ц ой жолдас колхоздын сенімін актады. Звен о, 1947 жылы ө зін е бекітіліп берілген жердің 2 гектарынан 809 центнердек, калган ж ер ін ен 349 центнерден өнім алды. Ц ой жолдастын е кб е гі ертеректе д е баі-алаиып »1941 —1945 жылдардағы Улы Отан соғы сы кезіидегі ер лік еңбегі үшія* медалі- мев наградталған еді. , , .. 1947 жылы кант кызылшасынан мол өнім алғаны үшін, Ц ок жолдаска Соцналистік Е ң бек Ері атағы беріліп, Ленин ордені және ■Орак, Б ал ға “ алтын м едалі коса тавсырылды.

НЗАТАЙ Шарабаі а кант кызылшасынын алдынғы катарлыагро- Ү техникасын өте Үнзатай 191 жылы Талдыкорғаіі облысынык Қаратал ауданындағьі Кр ный Восток ауыл советіне карасты ауылда жылы „Ояи' колхозына мүше болып кір- д і / ІмГжшіы к іылша звеносыиың бастығы болып тағайын- далды. Көрнекті ецбегі үшін ол „1941—1945 жылдардағы Улы Отап со- ғысы кезінаегі ерлік екбегі үшін' медалімеи нагрздталды. Оныц звеносы жоспарлы міидеттемесін жыл сайын асыра орыи- дап келеді. 1945 жылы звеноға 7 гектар кант кызылша егісі бекі- тіліп берілген еді. Сол учаскеден жоспар бойынша гектарына 200 иситнерден өнім алудың орнына звено 300 центнерден өвім алды, яғни жоспзрды 150 процент етіп орындады. 1946 жылы жоспарда белгіленген 220 центнердін ориына, 330 центнерден өнім алды. 1947 жылы звено көлемі 2,3 гектарлык учаскеніи эрбір гекта- рынан ен кем дегеиде 500 центнерден енім алуға міидеттеигеи болатын. Звено кызылшаға арнап зябь айдады. Квктемде зябьті культи- вациялап, гектарына 15 тоннадан көн, 2 центнерден суперфосфат және |,5 центнерден аммиак селитрасыи төгіп тынайтты. Тукыы Оір күнде себіліп болды. Үнзатай жолдас қант кызылшасын бантап, күту ісін кыска мер- зімде өткізуге бар күшін салды. Онын звеносы жумысты тансәрідея

Ейзкте т т к ш ш Н Е ж т ^ ж ш ж колға алды. Қызылшаны ш абыктау жумысы 3 күпде, жекелеу жумы­ сы 6 күнде жэие тексеру жумысы 5 күнде яякталды. Кызылша есу мау.ы мыида 6 рет суарылып, 7 рет бапіалды, овын үшеуі тракторыеп ж үргізілді, 4 рет қосымша тыцайткыш тө- гілді. Бірінш і кезекте ж ер гіл ік т і тынайткыл гектарына Ю тО'на- дан койдын кыііы төгі-іді; екінш і кезекте гектарына минералдык тынайткыштардан 2,5 центнерден суперфосфат жане 2 цеитнердеи аммиак силитрасы тогілді. Үшінші кезекте 1,5 центнерден азотты жане 2 центнерден фосфорлы тынайгкыштар төгілді; төртінші ке­ зекте 1,5 центнерден суперфосфат тегілді. Қызылша үш рет оталды , егіс арамшэптерден таза болды. Звено кызылшаны к азу жумысыи 20 сенгябрьде бастап, октя- йрьдін і5нде аяктады. Қызылшаны тасу жумысы октябрьдің 25нде ҮнзатаП жолдас агротехникалык шараларды мезгілінде колда- вып, кажырлы енбек етуд ін нәтнжесінде, жоспарда көрсетілген 240 центнердіп ориына, 819 центнерден өнім алды, соиымен звено бойыніна жоснар 341 процент болып орындалды. Звено бастығы Үнзатай жолдастын кажырлы енбегіи үкімет жогары бағаяап, оғаа Социалиста Ецбек Ері атагын берд.- кеудесінде Ленин орден і мен ,О рак, Б ал ға“ езгеше жарқырайды.

2Ж » Г Л ШЕИН Степан Иванович СОІ1ИАЛИСТІК ЕНБЕК ЕР1, КОЛХОЗШЫЛАР Степан Иванович Шеинді сый тутып өте жакын көреді. Онын жөні де бар. Тракторшы колхозшылардын ек жакын серігі, егіинен мол өнім алуға кемектесетін жэне социалист ауыл шаруашылығын вркендете беруде үлкек суйеу болатын серік осы тракторшы. Степан Иванович 1904 жылы Воронеж облысыиын Байгуров ауданындағы Тюковка селосывда туған. Селода МТС куралысымен Шеин жолдас тракторшылар кур­ сива кіріп окып, бес жылдай тракторшы болып жумыс істеді. Со- дан кейін трактор бригадасынын бригаднрі болып істеді. 1937 жы­ лы Шеин жолдас Жамбыл облысывыц Мерке эуданына көшіп кел- ді. Алғашкыда тракторшы болып істеп, 1939 жылдан Мерке МТС-не трактор бригадасынын бригадирі болып тағайындалды. 1947 жылы ауылшаруашылык жумысына эзірлепуде Шеин жол- дастын бригадасы трактор паркіи жөндеуді мерзімінен бурыв біті- ріп, зябьті тереидігін 27—30 сантиметр етіп айдады. Зябь айдауда егісті жергілікті жэпе минералдык тыпайткыштармен тынайтты- 'Гопырақтын ылғалын бойыііа сактау үшін, зябьті кесе көл- денен тырмалап. содан кейін екі кайтара трактор культиваивясы- Тукым үш күннін ішінде сеялкамен себіліп, катар аралыкта- рына мииералдык тынайткыштар коса тегілді. Қант кызылшасынын мэн-жайын меңгеріп, Шеин жолдас кол- хозда кызылшаны шабыктау жэне тексеру жумыстарын бір мезгілде катар жүргізді. сопыи нәтижесінде эрбір гектар жерде 109—110 мыи түптен кызылша есіру камтамасыз етілді. Егістія топырағыиын

гаэкғ ылғалын сак т ау үшін жэне арамш өптерді жою үшін, Шенн жолдас- шн брвгадасы егісті бес р е т культивациялап, борозда аркылы суарды. Ә рбір культиващ ш лаудын алдынан ж ергілікті жэне мине- ралды тынаііткыштар төгілді. Кант кызылшасм трак то р га тіркелгек кызылша казғыш машина- иен казылды. Кант кызылшасыи өсірудіц жоғарғы агротехиикасын колданып, егістік ж е р д і трактормен жаксы өндеудін нәтижесіиде бригада колхозға 120 гектар жердін а р б ір гектарынан 506 цевтиерден внім алуға м үмкінш ілік туғызды. Үкімет трактор бригадасыиын бригадир! Шеин жолдастын ен- вегін багалап, огаи Социалистік Енбек Ері атағын берді, оған коса Ленив орден ін жэне „Орак, Балға* алтыи медалін тапсырды. Будан ілгерірек Шеин жолдас .1941 —1945 жылдардағы Улы Отан соғысы кезіндегі ерлік е нб егі үшін* медалімен де наградтал-

БОЛЬШЕВИК, укыпты кызметкер, ғалым-агропом Ширваргер жолдас езінің барлык өміріи социалиста ауыл шаруашы- лығып куру ісіне жумсағап. Лев Давидович 1911 жылы Молдаван ССР-нІн Камеи аудаішидағы Камен селосында туын, ескен. 1939 жылдан бе- рі БК(б)П мушесі. 1931 жылы ол ауылшаруашылык мектебін бітіріп, Ленин атын- дағы колхозда агроном болып Істеді, содан кеШн 1937 жылдан 1940 жылға деіііи колхоз баскармасыныц нредседателі болып Істеді. 1940 жылдан 1941 жылдын август айына дейін Грнгороополь аудаи- дык ауылшаруашылык бөліміи баскарды, одан кейіп иеміс фашис- теріиің Грнгориополь ауданын уакытша басып алуымен байланысты Ширваргер жолдас Қазакстанға жіберілді. Ол Жамбыл облысына келгешіеи кейін, Луговой аудапындағы „Восток\" колхозынын председател! болып істеді, содан кейін Мер­ ке ауданиыдагы „Новый путь\" колхозынын председател! болып істеді. Ширваргер жолдас қоғам жумысыиа белсене катнаскаи, ол Гр'и- гориополь жэне Мерке ауданында ецбекшілер депутаттарыаык ау- дандык советіне біриеше рет депутат болып сайланды. 1947 жылы „Еңбекте уздік шыкканы ушін\" медалімен наград- „Новый путь\" колхозынын председателі болып істегелі, Шир­ варгер жолдас жыл сайын енбек уйымдастыруды жаксартып жэне алдыиғы катарлы агротехниканы дурыс пайдалана білді, сондыктаи

эніндегі, ә сіресе, к цегі жоспарды Бундай мол табыска бригада жерді дурыс өндеп, тукымды ерте себудің және егістік шығымыв мукыят кадағалап отырудын нәти- жесінде ғана ие болды. Қант кызылшасынын тукымы ен жаксы мерзімде, 2—3 куннін ішінде себілді, тукым 25—27 см терен жнртылған және екі қабат культивацияланган зябьке себілді. Егістік жердің эрбір гектарына 20 тоннадан шірігеп көи төгілді, ал мииералдык тьшайткыштар гектарына 25 тоннаіаи төгілді. Қ ант кызылшасы егісін ің күтімі төмендегіш е жүргізілді: егістік жер арамшөптеа таза болды , егістің катар аралыктарынын топырағы босатылып отырды. Бул үшін егістің катарлары 2 —3 кунде бір рет шотпен босатылып огырды, кызылшаны жекелеу және тексеру жу мыстары 4 күн (шінде аякталды . Қатар аралыктарынын то.іырағы трактормсн 4 рет өнделді, катарлары шотпен өңделді. Е гісті жиілетуді көздеп, сиретілген жерлеріы е косымша туқым себілді. Осымың нәгижесінде, эрбір гектар жерде 100—110 мын түптен кызылша осірілді. Б үкіл жаз бойында кызылша егісі „шарват* әдісімен 7 рет суарылды (мунын мзнісі су шіріген көн салынған шуңкырдан өтіп Е гісті косымша тыңайтуға ерекше кәніл бөлінді. Букіл жаз бойында егіске терт рет минералдык тыңайткыштар тегілді, онын ішівде екі рет катар аралыктарына төгілді. Қант кызылшасын к азу жумысы кыска мерзімде орындалды, қазып болысымен тасылды, ал тасылмай калғандарын егістік бі.сын- да калындығыи 3 0 -4 0 см етіп үйіп. үстін топыракиен жапты, бул курғакшылыктан болатын шығынды жоюға себеп болады. 19 гектар жердін эр б ір гектарынан 894,8 ценпіерден к - - - зылшасын алғапы үшін, Ширваргер жолдаска Социалист!: Ері атағы беріліп, оган коса Ленин орден! жэне .Орак, алтни медалі тапсырылды.

Ғ \",__________ ! Ол 1887 жылы Жамбыл облысынын Мерке ауданында *—* туып, ескеп кедей шаруаның кызы, өмірінін жартысыв ку­ дактарға жалдапып істеумен өткізген. 1930 жылы колхоз курылыеы басталған кезде ол .Новый путь\" колхозына кіріп, онда 13 жылдай сауыншы болып істеді. Ал, 1943 жылы кызылша звеносынын бастығьша жоғарылатылды. Көрнекті ен- бек етіп .1941—1945 жылдардағы Улы Отан соғысы кезіндегі ерлік енбегі үшів” медалімен де наградіалды. Евдокия Васильевна өзініц үлкейген жаеына карамастан кай жумысты болса да асырып орындаумен келеді. Онын звеносындағы егістік жер звено мүшелеріие бөлініп бе- рілген, бунын өзі звено мүшелерінін жауапкершіліктерін күшейтуге жэне жумысты уакытыида бакылап отыруға жәрдем етеді. Звено өнім алу жоспарын ?дайы асыра орындап келеді. 1946 жьілғы звено взіне бекітілген учаскеден внім жоспарын 213 процент етіп орыидады. 1947 жылы Шматова жолдас звеносы атынан өнімді мол алуға серт еткен еді. Буған даііыидык ретінде звено кызылшаны дэнді егіснен бір уакытта егіп, егістік жердік эрбір гектарына 20 тоннадав шіріген как жэне 2,5 центнерден минералдык тынайткыштар төкті. Кызылшаныц катарлары біліне бастасымен, звено шабыктауды төрт кунніц Ішінде аяктады. Ал, жекелеу жэне тексеру жумыста- ры 5—6 күнніц ішіяде аякталды.

Қызылша өсіп, өиу к езек ін д е 7 рет суарылып, 7 рет топырағы ііосатылды, 4 рет ж еріілікті және минералдык тыңайткыштармеи косымша тыцаіітылды. А рам іш ниср кө.,Інісімен т е з оталып отырды. роймен орындалганып көрсетті. Звеноға берілген же,.діц эрбір іек- тарыпан 887 дентнердеіі өнім алдынды. С овет үкіметі Ш матова жолдастни енбеғін жоғары бағалап, оғаи Социалисты Ецбек Ь р і атағын берді, оған коса Ленин ор д е­ на! жэне „О рақ, Волга‘ алтын медалін таисырды.

2И Е И И Г Ж Э М П Е ШМАШОВА Батима Хасеновна СОЦИАЛИСТІК ЕНБЕК ЕР1. Б АТИМА Шмашова большевиктік табандылыктың жәнежігерлі- ліктіц аркасында табыска жетудін эдісін білгеи озаттардын бірі. Батвма 1914 жылы Алматы каласында тугаи, кедей казак- Ол 16 жасында орталау мектептін 5 класын бітіріп, содан кейін, 1930 жылы ІІІу ауданынык Калинин атыидағы колхозына муше Бірнеше жылдан келііі, „Бірлікүстем* колхозына барып, кол- хозда секретарь болып жумыс істеді және колхоздын өндірістік коғам жумыстарына белсеніп катңасты. Колхоз өндірсін жете біліп, колхозшылар арасында беделді болуының аркасьшда Шмашова жолдас колхозда енбек тәртібін күшейту жөиінде кви жумысгар істеді. 1947 жылы колхоз оны кызылша звеносыиа бастык етіп таға- йындады, содан бері звено колхоэда ен біріиші катарда келеді. Қант кызылшасмп егуде әзірлік жүргізуде тынайткыш жыйиау- ға ерекше көкіл бөлінді. Егіс жумыстарывык алдында, учаскенін гектарыиа 20 тоинадан көи, 5 иентнерден мннераллык тынайткыштар тасылды. Қызллша тукымы ылғалды жэне жаксы өкделғен жерге себілді. Тукым себу жуыысы аякталғағшан кейіи Шмашова жолдас учаскеиі звено мүшелеріне бөліп берін, егісті б.лтап күту Ісін мукыят уйымдастырды.

Қызылшаны шабыктау жумысы ертс колға алынып, бул жумыс 4 күнніи Іш інде аякталды. Кызылиіаиы жекелеу және тексеру жумыстары да өте кыска керзімде орьіндалды. Шмашоиа жолдас агротехникалык жоспарға сүйеніп кызылшаны 3 р;-т косы мша тыиайгты және борозда бойымен суарды, учаскеи 1 6 рет тракторм еи жэне бірнеш е рет кет.пенмеп өвдеп топырагыи Қмзылшапы казу лсумысы да шығьшсыз орындалдч. Зв ен о 2 гектарлчк учаскедеи 800 центаерден өнім алды, ал калган унаскссісіен 385 центнерден өнім алды. Кант кыанлшасынан мол өнім алғаны үшін, ССР Одағы Ж оғар- *ы Соиеті Президиумыяын Указы бойынша, Батима Хасепопна Шмашона жолдаска Социалисты Ннбек Ері атағы беріліп. Ленив -ордеиі жоис .О рак, Балға“ алтын медалі коса тапсырылды.

ЕГ1ННЕН сталіндік мол өніы алуда табанлылыкпсн курескен озпттарднн бірі Жсзбала Шомаиова. Ол 19'3 жилы Шу ауданыпда туған, кеден ‘ шаруаяын кызы. Жагында экесінен жэнс шешесінси жеіім калып. үлкеи ағасыііһііі колылда тэрбнсленген. Жезбала окуға 15 жасында кіріп, ауылда бастауыш мсктептін 3 класын бітірд!. 1913 жылм „Белбасар* колхозына кірді. 1917 жылы колхоз оны кызылша звеиосывык бастыіи етіп тагайыпдады. Шомаіюна жолдастыл баскаруыысн звено егіске мукыат әзір- лепіп, мол өиім алуга барлык кушіп салды. Звено кант кызылшасыи жаксы өидеген жэне тынайтылған жсрге белгіленгсн мсрзімде септі. Шоманова жолдас кызылшанын кектеп ші.туын кутпестен іиабыктау жумыеын колға алын, овы 4 куанін Ішінде аяктады. Звенода енбек жаксы уйамдастырылу аркасыидз кызылшаны жекелеу жумысы 7 кунде жане тексеру жумысы 5 кувде аякталды. Кызылшани куту жуыысы. казу жумысы басталганға дейін жур- гіэіле беріі. Осы уакыттын ішінде кызылша 4 рет мавералдык жз- не жергілікті тыңайткыштармен косымша тыкайтылып, 7 рстсуарыл- ды. Катар аралыктары 7 рет трактормен, біриеше рет кетяенмен Кызылшаны казу, жыйнау жумысы уйымдаская турде жәпе ешбір шыгынсыз орындалды. Звено 2 гектарлык учаскенін әрбір гектарынав орта ссеппев

еж эи вд аж гагэвд Е эи гаш яш Е М 805 центнердев, ал қалғаи жеріпін эрбір гектарынан 524 центнер- Ш оманова жолдас У л ы О т а н соғысы кезін д егі кажырлы енбегі- не »1911 —1945 жылдардағы У лы Отаи соғысы кезіндегі ерлік енбегі ушін“ медалімеи де наградталған еді. Одағы Ж оғарғы Советі Президиумынын Указы бойынша, Шоманова Жезбалаға Социалистік Е н бек Ері атағы беріліп, оған коса Ленин ордеиі ж эн е .О рак, Балға\" алтын медалі тапсырылды.

ЕГІСТЕН мол өнім алудын шебері —Пэтіш Юнусова кант кы- зылшасынык агротехникалык әдістерін удайы жетілдірумев Пзтіш 1898 жылы Қырғыз ССР-нің Талас облысындагы Ленннополь аудаиынын Қызыл сай селосында туып, оскеи, кедей кырғыэ шаруасынын кызы. Ол 1933 жылы .Октябрь\" колхозына мүше болып кірген кезяе колхоз баскармасы оиы кызылша звеносының бастығы етіп тағайын- дағав еяі. Пэтіш жолдас өзіне тапсырылған міндетті шын няетпен ааал орыадап шығуға тырысты. Ол кант кызылшасынын агротехника- сына жетік болғандыктан кун райынын әртурлі жағдайларында жумысты калай істеу керек екенін звеноға үнемі үйретіп отырды. Юнусова жолдас еңбекті дурыс уйымдастыру вте манызды Сондықтан да, ол учаскені звено мушелеріне бірдей етіл боліп, звено мүшелеріи өз учаскелерінде жумысты сапалы істеуге міндеттеді. Звено мүшелері жумыстың эртүрі бойынша өздерінін аткара- тын жумыс вормаларын жэне Істелгеи енбекке төленетін акынын мөлшерін жақсьі біліп отырды. Звеиода қатаң еңбек тэртібі орна- 1945 жылы Юнусова жолдас взіне бекітілген 1 гектар жерден жоспар бойынша белгіленген 180 центнердін орнына 65л центнер

1946 жылы өпімді одчн ; 1 ^корарыіатнп жоспар бойыішп белгі ленген 210 центнердіц орнын 1947 жылы Юнусова жо. л болып істеп 4,5 г: жерден о рта есеппен 734 центнерден, оныц Ішінде 801) центнерден өнім алды. Кант кызылшасынан мол өнім алуға төмендегі агротехникалык шаралар жэрдем етті. Учаске күзде түгеддей зябьке айдалды. Зяб ь 26-2 7 см терең- дікте алдын ала суарылып барып айдаляы. Айдау кезінде әрбір гектарына 20 тошіадан көң жэне 6 —7 центнердеи минералдык гыңайгкыштар шашылды. Ерте көктемде, учаскенін беті тегістеліп бір рет тырмаланды. Будан кейін мниера.ідык тынайткыш твгіліп, ауыр мала салыиды, іыиайткыштан гектарыаа 2,5 цен гнердеи суперфосфат, 1,5 центнер- ден аммиак селитрасы, 0,3 центнегден хлорлы калий колданылды. Тынайткыш топыраққа трактор культиваторымеч сінірілді, трактордын алдыиаіі И3иг-3аг“ тырмасы, артынан сүйреткі жүріп Қ ант кызылшасынын тукымы дэнді егістермен бір мезгілде себілді. Тукым себу кезінде егістін катарларына әрбір гектарына 2,5 ц ентнер суперфосфат, 0,5 центнер күл төгілді. Қыіылшанын көктеуін шапшакдату үшіп ені бір метрлік кол тырма екі рет Қ ан т кыэылшасын сирету кезінде сирек шыккан жерлеріне жібітілген тукым кайта себілді. Қызылша өсу мерзімінде борозда аркылы 9 р е т суарылды, 4 р е т косымша тынайтылды: біріишісінде, гектарына 6 центнерден жергілікті тынайткыш, екінші және үшінші кезекте, 1,5 центнерден суперфосфат, 2 центнерден аммиак селитра­ сы төгілді, ал төртінші кезекте суперфосфаттын мөлшері көбейті- ліп аммиак селитрасы орнына 0 3 центнерден хлорлы калий төгілді. ’ Тынайткыштар егісті суарғанның артынан шашылып отырды. Ю нусова жолдас үлгілі енбегіне „1941— 1945 жылдардағы Улы Отав соғы сы кезіндегі ерлік енбегі үшін* медалімеи наградталды. 1947 жылы кант кызыішасыиан мол өнім алганы үшін, оған Социалиста Внбек Ері атағы беріліп, Ленин ордені жане „Орак, Балга* алтын медалі коса тапсырылды.

шамгаэюв ҚУТЫМОВА Күлімжан СОЦИАЛИСТШ ЕҢБЕКЕРІ, ауданындағы'Октябрь* М ОЛ өнім шебері Күлімжан КУтымова енбекке социалисты саиалы көзкарастын тамаша үлгісін көрсетіп келеді. Ол 1921 жылы туғав, шаруанын қызы. 1947 жылдын ба- сында Күлімжан „Октябрь' колхозына еніп, 1945 жылға дейіп катардағы колхозшы болыи істеді, содан кейін звено басты- Ол кандай жумыста болса да удайы жумыс нормасыа асыра орыидап, енбекке адал болудын үлгісін кврсетіп келеді. Кызьілша егісі звено мүшелеріве тен бөлінген, бул звено мү- шелерінін жауаптыльіғын арттыра түсті. Звено кызылшаның шы- ғымдылығын арттыру жоспарын жылма жыл асыра орындап келеді. 1945 жылы көлемІЗ.5 гектарлык учэскеиін эрбір гектарынан жоспар бойынша 180 цеитнердін орнына 552 центнерден енім алынған бо- 1946 жылы жоспар боймнша 320 цеитнердін орнына 622 цент- нерден өнім алды. Қызылшадан нол енім алғаны үиіін Күлімжан ССР Одағы Жоғарғы Совет! Президиумыиын Указы бойынша 1946жы­ лы Кызыл Ту ордені мен наградталган еді. 1947 жылы квлемі 4.7 гектарлык учаскенін гектарынан 775 цент- иерден өнім алды. ал 2 гектарлык учаскекін гектарынан 350 дент- яердін орнына 825 центнердеи өнім алды. Совет Одағынып үкіметі Күлімжан жолдастыц кяжырлы енбегін жоғары бағалап, оған Социалисты Енбек Ері атағыи берді. оған коса Ленин орденін жэне „Орак, Балга\" алтын медаліи тзнсырды. Кулімжан жолдас табысқа кант кызылшасынын агрогехникалык шараларын ойдағыдай колдану аркасында жетіп отыр. 384

«Ечингазшгг*’э д жтшЕзтпЕЗ» Ол кызылшага арналған ж ер ді күэде 26—27 сы терендікте ай- дады, айдауды ц алдыада суарылып, гектарына 20 товнадан как, 6 центнерден мниералдык тыңайгқыш төгілді. Көкгемде оны тырма- лап, культипациялады. Культивациялағанда гектарына 2,5 центнерден суперфосфат, 1,5 центперден аммиак селитрі, 0,3 центнерден хлор- лы калий төгіи тыиайтты. Тукым себу жумысы б ір к у н де аякталды. Тукым себілгеи кезде катарлары гектарына 2,5 центнерден суперфосфат жэне 0,5 центнер­ ден күл шашылып. тага да тынайтылды. Кызылшаны шабыктау, сирету жэне тексеру жумыстарын звено уш—б ес к ун де орындап шыкты. Ж аз іш іиде кызылша 9 р е т суарылды, әр бір суарудын ізінше гопмрағы консытылып, 4 р е т косымша тынайтылды. Күлімжан жолдас ясәне онык звепосы еңбекті адал істеп ке- леді. Зв ен о кажырлы енбегімен кызылшадан рекордтык мол өнім алии, оныіі шығындылығын жоспардағыдан тө р т есе арттырды.

2г а е э і н н £ э « е с Ғ АЛ МАКЛЕРОВ СОЦИАЛИСТ1К ЁНВЕК ЕРІ, ауданындагы БІРЛ1КҮСТЕМ\" колхозы Шу ауданындагы алдыңғы катарлы колхоздын Оірі. Ғалиакперов Ағаділ осы колхоздын пред- седателі болып істейді. Ол 1909 жыл туган, кедей ша­ руаник баласы. Коллетанвтендірудін алғашкы жылдары оя колхоз уйым- дастыру жумисыиа белсене катнасып, .Көктебе\" колхозын уйым- дастырды. 1928 жылдан 1935 жылға дейін жауапты совет жане ша- руашылык орындарында істеп, одан бергі жеті жылдың Ішінде ,Кек- төбе“ колхозыныц председателі болып Істеді. 1942 жылы Ғалнакперов жолдас „Бірлікүстем\" колхозына пред­ седатель болып сайланды. БК(б)П катарыва 1938 жылы кірген. Ғалиакперов жаксы уйымдаетырушы жэне когам кызметкерн Ол партия жане комсомол уйымдарыпын көмегімен колхозшыларды шаруашылык жане саяси міндеттерді орындау куресіне, ауылша- руашылык егістерівін шығымыи жэне мал шаруашылығынын внімді- лігін арттыру күресіне жумылдыра білді. Колхоздын коғандык шп- руашылығы, колхозшылардын турмыс халы жылма я іл жаксарын Колхозда жана мектеп, клуб, Кызыл мүйіс, монша салынды. Колхозшыларга квптеген уйлер салыпып, колхоз поселкесіне ағапі Колхоз егівіпін шығымдылығын зоне малдын басыв арттыру жөніндегі тансырманы жылма жыл ойдағыдай орындап келеді. Колхоз 1947 жылы мемлекетке астык тапсыру жоспарыв мерзі- мшіанреунашбуырлыыйғыонрыөнрдкапе,вджеотуспдіанрда1п94т7ысж9ы03лғцыенмтнемерлеаксеттытк1-:беж-р\"о«дссі-ппМяараыл

жылкы жөнінен 103,3 процент, 1р1 кара жөнінен 105,6 процент, кой мен еш кі жөнінен 116,4 пр о ц ен т болып орындалды. 1946 жылы Ғалиакперов жолдас „1941—1945 жылдардагы Улы Отан соғысы кезіндегі ерлік еңбегі үшіи“ медалім ен наградталды. Сол жылы кызылшадан мол өнім алуды камтамасыз еткені үшін „Курмет белгісі\" орденімен наградталды. Ғалиакперов жолдастын шебер басшылығы аркасыила колхоз кызылшанын шығымдылығын арттыру жөіі індегі тапсырманы жылма жыл аеы ра орындвп келеді. 1945 жылы кызылшанын гектарыяан 210 центнердін оряына 215 цент­ нер, 1946 жылы 230 центнердін орнына 248 центнер өнім алды. 1947 жылы 364 центнердеи, ал кейбір жеке учаскелердін гектарынан 807,2 ц ентнерден өнім алды. Қызылшаны егу жумыстары 8 кун ішіпде орындалды. Кызылшаны егердін алдында жер екі рет куль- тнвацияланып, жергілікті ж ән е минералдык тыкайткыштар шашылды. Жаз іш інде 3 рет косымша тынайгылып, 7 рет суарылды, он рет топырагы копсытылды. Қызылшаны отап арамшөбін тазарту жумыс­ тары үл гіл і жолға салыады. Кызылшаны к азу жане жыйнап, тасу жумыстары жылма жыл уакытында орындалып келеді. 1947 жылы кызылша егісін ен мол өнім алғаны үшін ССРО Ж о- гаргы С о в е т і Президиумыныц Указы бойыпша Ғалнакперов жолдаска Социаластік Енбек Ері атағы берілді, оған коса Ленин орден! және ,Орак, Б алға\" алтын медалі тапсырылды.

КАНТ кызылшасының өніміи артшру жолында белсеніп күрес- кен озаттардын бірі Әлібаева Алтынкүл. Бул жөидегі табыс- тарға ол жанкыярлык енбектің нәтижесінде ие болды. „Кекөзек\" ауылшаруашылык артеліне Алтынкүл 1930 жылы мүше болып кірген еді, 1941 жылға дейін ол жай кол- хозшы болып ІстедІ, ал 1942 жылдан звено бастығы болып істейді. 1947 жылы ССРО Жоғарғы Советі Әлібаева жолдасты „1941— 1945 жылдардағы Улы Отан соғысы кезівдегі ерлік енбегі үшін* ме- далімен наградгады. Өзіне бекітілген учаскесінде кант кызылшасыныя внімін арт- тыру жолында Алтыикүл аса кеп енбек сінірді. Алғашкы екі жылда (1945 жэне 1946 жылдары) овыи звеносы өвім жоспарын орывдай алмай сэтсіздікке кез болды. Агрономван нускау алып бурын болған сэтсіздіктердін себебін авыктағаиван кейін, звено жосвар жасап, 1947 жылғы егістін көктемп-жаздыгүигі дайындык шараларын белгіледі. Осынын нэтижесінде звеноиык жумысы 1947 жылы ерекше жаксы болды. Звено мол өнімді 2 гектарлык жердін гектарынан 806 центнердев внім алды. Кызылшадан муидайлык м оі енімді, звено темендегі агротех- никалык шараларды колдану аркасыида алды. Кызылша тукымы 25 см тереядікте айдалған зябьке сеоілді. Себу алдында егістік жер тегістеліп, екі рет тырмалавды, культи- вациялау алдывда арбір гектарына 10 тоннадан жергілікті жэне 1 дентнерден азотга тыцавткышы тогілді. Шабыктау, жекелеу (катардағы кнзыішапы сирету), тексеру

жумыстары д әл нерзім ді к езін д е аикталды. Е гістік жср арамшөптен таза болды. Кызылша өсу кезенінде 6 —10 см терендікте терт кабат кол- мен копсытылды. 10—16 см тереңдікте 11 р ет трактормен культи- вацияланды, 11 рет суарылды, оіш ц Ішіиде тө р т суаруда жергілікті жэие м пнералды к тынайткыш тар коса шашылды. Кызылш а яіскен кезін де ысырапснз бір күнде тегіс казылды. 1947 ж и чы кант кызылшасынан мол ынім алғаны үшін ССРО Жоғарғы С о в е ті Президиумының Указы бойынша Алтынкүл Әлібаеаа жолдаска Соцналистік Енбек Е р і атағы беріліп, оғая коса Лепин ордені ж ән е „Орак, Балға\" алтын ыедалі коса тапсырылды.

Өз ін щ жастығыва карамастан Әлиева Сурга республикада озат кызылшашы деген даңкка яе болды. Сурга 1928 жылы, Азербайжан ССР Зван аудаиы Тав- гобик селосында туған. 1940 жылы туғандарымен бірге Ка- закстаиға көшіп келіп, .Новый путь* колхозываорваласады. 13 жасынан бастап ол өзбетімеи жумыс істей бастайды, 1945 жылы кавг кызылшасы звеносының бастығы болып белгіленеді. Екбекті аса көп тілейтін кызылша егісі жөнінде жеткілікті тәжрибесі болыағандыктан, Сурга звено мүшелерімен бірге, кызйл- шанын агрогехннкасын зер салып үйрене бастады. Аздағаи сэтсіз- діктерден ол. сескевбеді, кайта сэтсіздікті кайталамау үшін онын себептерін білуге тырысты. Енбек өнімділігін күшейтуді көздеп Сурга звенога сдельщина енгізіп, енбек тәртібін көтерді. Шу МТС-і агрономдарынык көмегімев Сурга 19*7 жылдын кы- сывда кант кызылшасынав мол өнім алу жөніндегі шараларды тал- дап жасап алды. Қант кызылщасынан мол өнім алғавдарға Сопиа- лнстік Еңбек Ері атағын беру туралы ССРО Жоғаргы Советі Пре- задиумынын Указымен тавысып Сурга өз звеносыиын 2 гектар жері- нен 800 центнерден өвім алу талабын алға койды. Звено бойыиша, асіресе, мол учаскесі бойынша белгіленген агротехникалык шаралар­ ды тағы да кайта карап өтіп, звено егіске дайындыкты күшейте түсті. Тукым жаксы внделген, тыаайтылғав жерге не бэрі екі күн ішінде себілді, бірак ауа райы вашар болғандыктан кызылша көк- теп шыккавға дейін учаскенін бетіне турғаи кабыршактарды екі рет босатуға тура келді. Шабыктау катарлар біліне бастасымен колға

скзж дЕ эю сэю Е Зю гэяпеаі алынып үш күиде аякталды . Кызылшанын арасыи жекелеу кос кУ лактанғамда колға алынып, үшівші жапырак жарғанға дейіи 7 күн ішівде аякталды Тексеру жуыысы 5 күн іш інде аякталды. Мунымен бірге катарлардын жэие к а т а р аралыктарынын араишөбі оталыл. топырағы босатылып отырды. Ж аз іш інде кызылша 3 рет минералдык тынайткышпев жэне 1 рет ж ергілікті тынайткыш тарыен үстеп тынайтылды. Әрбір тынай- тылғапныч артынша суары лып, онын сонынан катар аралыктарынын топырағы босатылып о ты р ды . Ж аз ішінде катар аралыктары |0 рет культввацияланлы, онын ж е т е у і тракторға тіркелген культивацияыен жүргізілді. Әлиеванын звеносы жанкыярлык енбек етудін нзтвжесінде 2 гектар ж е р д ін әрбір гектарынан 815 центнердев өнім алды. Қант кызылшасынан иол өвім алғаны үшів Сурга Әлиевага Соцналистік Енбек Е рі атағы беріліп, о ған коса Ленив ордені жэне „Орак, Б алға' алтын медалі коса тапсырылды.