Сүлейменов О. Азия алаулары

К 1М б1ЛеД1 ЭКайратты ма ж ай ту сгп . ЭКумыс ед1 — бар кас!рет-кай гы сы . Н ей ям жырын аударам деп басцаша, 0лдек1ммен ж урупп ед 1 айтысып. А ц ы л айтып ескерт1п т е керген ем, О л антурган б!рак; т а м е н бермеген. «Аудармада оцу да бхр Ъ.ейямд1Ш окалацта журу де бхр куймемен.Сен дурыстап кулагын; ту р кецеске:О н ы аударма!Б а сц а н ы аудар!Егеспе!Бхзге Пегаш неге к ер ек !ЕрлергеЕ р д е мы гы м оты р ган ж е н емес пе?!Бетховеннен асамын деп желшпе!У лан ова болу к;олдан кел1п пе?!М ь щ т ы болсан;А ф р од и та арудыД ай та жаса буркы раган кебштен!»М е т д унпн болып б у г 1н кутты кун,К е л с е ©31 цырсык; к ь л зд ы д —М ьщ ты ньщ ,У м ы ты л ган ы тер1зд1 е л г 1 БудданыцУмытылады сеш ц-дагы иттггщ,Ж е д е алмаспыз су л у л а р м е н урсып бхз,С ез айтайын одан да а п п ак ,К1рШ 1КС13.

Брахма, Иса, М уса — бэрш де Жырлар ед1м Келсе екен тек кы рсьщ цызI О, баянсыз! Баскаларды т р тутпа! Одан да сен м ы н а м е т жур куптап! Жалбарынам: Тезгрек кел! Нэз1К к;ол Устайды деп, Сеш кут1п тур т у т д а . Омар Ьэйям жазганменен кушт1 елед, Зинадор боп булдгрмеген ештеце. Бэд1к те емес, Мэтек те емес, Супы ол. Шарабьщды жырлаганмен, 1шпеген.Шебер устаКрлына алып балгасы н,Цорцор жасап бек ер эуре болмасын.©М1р бойы Нвйям наш а тартпаган,Наша тартса,Бл.лд1 ме екен оцбасы н.Шылымыц ба?Шылымды да ш екпеген.Ж ас баланын,Абыройын текпеген.

Ж !ек К0ршт1 элс1н-0лс1н ацырган 0 н;г1н1 де... кейбгреулер ептеген. К ез болмаган ш эрбат-ш арап унаган, М ен аулацпын кш эдаы Ъэм кунодан. 11ендел1кт1н, бэр ш ен д е д1н аман Ж а н м ы н десе, С ен ер ед1 к1м оран! ОленД оныц унайды э р б г р пендеге: «О дбайды адам бал ш а р а п ц а дондеген.1 ш н е й т т д е р одан б е т е р !» деген ол,Олай болса,Т у к к т о жок; менде д е !М уд ай д ы м деп ж азс а м егерСенбег1н.М удайганы м емес м у л д е ол менщ.Диналып-ак; журмл.н д е с е м ,М эн берме,М ен1д емес —Ц иналганы ол в д г е т н ,.О, кырсык; цыз!О д и далсац ал ендк« П ы ш а к осте п ы ш а к е м е с » дегенд1,«Бацыттымын!» десем элде,Абайла!Т ектен текке ж азбай ды ондай олецд1.Ц Н р к т булбул!Сайраганда озгерген

Онын, унш тус1н ед 1 кез келген.Ацын — к;ус та,Шырын емес ж ы р ы онын,,Оныц сез1 елшенбейд1 безбенмен.\"Удпай ел1,Кдйтцан кезде тауаны,Куйшедл.,А ц ы н естен та н а д ы .Даламацы теленбесе,Ол жырдыКатыны да тусл.ыуден далады.Тусшбесе тусш бесш ,Бацтасым!Кейде со б1р т у с т у д е н сацтасын!Онда сенен ж а са й м ы н деп сандугаш,Тас бекгтер ал ты н тордыц к;ак;пасын!

Щ1РЕТПЕН КЕЗДЕСУ Е с к е салар небгр к;иыы куыдерд1 М у н д а й аштык,, М ун д а й желд1 к1м керд1?!М ы сал унпн,Унд1стандаАттасан;С1л[ем1не сурш есщ д1ндерд1д.Ш алцасы нан ж аты р б о п -б о з тас кеше.Б1р тал швп жоц,Ш ан, мен тозан, к е ш п е с е .Д ел и ден мен сиыр к ер д 1м кетерем,С еы есщ бе, сенбейшн, б е а ш десем.М еы 1 сондай жек к е р ге н Ъем басынган,М ун д а й д ы дол к у т п е с ед1м цасымнан:К у й с е п турды б1р га зетт1Екх аруЖ ен е менщ сурет1м басы л ган .К е з ш д е б1р ж асаурагаы бар мунар,К ем ей ш ен эрец ж ы л ж ы п «нер» мына.

Санасынан аттап е т т ,Б1з жайлыХабар-ошарЖ етш жатыр царнына.Осы кезде кун ец к ей ш ,К еш к1рд1.Жолдан етш,Кермеген сон; е ш к 1м д1,Сый болсын деп 1ш те жатцан к;ос цызгаЖулып жед1 ауладан б1р цос гулд1.«Уры!» деген айцай шьщты ауладан.Бул — дожайынЕк1 гутнн даулаган.Ойбай, сиыр!К ез1ЦД1 курт!\"Уй иес1 —Дамбалшан, шал ш ы н аруацтан аумаган.Тез! Тез жогал!Ж ен тез1рек кеткеы щ .Керем1с1н, цожайыннын, ектемш!Мумкш буаз ш ы гарсы ц сен,1ш1н;ненТепсе — б1зд1 — ацындарды тепкеш!Зецг1 баба!Суйщдер деп ез1дд1А йты п кеткен Изиданын, сез1 улг1.Даш тез1рек!А м ан болгай,Сау болгай!Газеттерге сала ж у р ге й кезщдл.!

Б13ДЩ АУЫЛДА Б1Р ЕТ1КШ1 ВОЛДЫБ у л е т 1К Ш 1Бхрдеймш депМ ен хальщтын, бергне,Б1р елшеммен Т1гед 1 ет1кЭКасыца Кем кер1ге.031 ешк1нщ асы гы ндай,М иы на тук донбайты н,АлыптаргаОл ет1кт1К ию оцай болмайтын.Кеб1стерд1 ойлап та п ц а нД удай деп журт ой л а й ты н .Сондьщ тан даМусылманнын,А я гы эсте тоцбайтын.Босагасы мешштдтн,Кеб1стерге толатын.Д ем ек, намаз —У й ы п цалганАяк; жыры болатын.

Бес намаздын, бесеуш е К,айткенде де кеш ш п е. Ак;сап басып бейшаралар Асыгады менптке. Шыцгыртады к;ыск;ан аяк; Тускендей тар цалыпца. Сол кебютер «Цудай мыцты!» Дег1зед1 хальщ да. Сенбейтш тек к;уд1ретке Жацыбайлар баягы Кем етжпп — © з Кеб1С1 Цыспайды онын; аягын. Щцдай мыцты, эрине! БЬрац ол цол жетпестпейалыстпа. Ал царгыс агпцыр цырсыц епгЬкшь бьз-дерге ыржиып куледЬ. Амал цанша, бутл ауыл бо­лып егшкшшщ аягы весе екен деп тЬлеймгз. КшмтъгушЬлер царынды, берък тшушыер шацша басболмаса екен деп жалбарынамыз...

ЖУ31М БАРЫНДАЭКапырагында жуз1мн1н;,Улу жылжып барады.©рнектелген м у т з д е ы ,К уйм есш е ел ц а р а д ы .Кешпел1лер к у й гы ты п ,Ж ылжиды жай гасы ры .Буырданган т1рл1кт1н„Б олады ез м асы лы .(Дубылысты догам иТабигатпен дэлелде).М им ы рт улу ой л ай ды ,Ж уй ткш шауып кел ем деп.

* **Кезге туртк!,К,ажетс1з боп к о р т пе ен,?Ш ыц басында у р е й ге ерш берш пе ен,?Тус1нбейд1 ж ал гы з болып тумаган,Туыстьщты жан-жуйен;д1 ерггкен.Борш-берш керу керек б1р басын,.Керу керекДарын болып тугасы н .Доу1рменен елш егендей уацытты,Элемдг ак;ын улы сезбен жырласын.в р еагаттыМинуттерге б е л т г е нДеу1рменен елш еу е з ! тегш бе?!Болмашы б1р е о з д е р д т де шындыгын,©лшеу керек кенДлдег! сетммен.Сез адынныд опендесш ,Дасдырын —

Таддамай-ак; Ж1беред1 састырып. Сезу унпн одагайдыд цуатын К©ред1 олар ез а я гы н та сд а урып. Т а д д а н у мен сез д у а т ы н т у с ш у —Парызымыз,О йтпссе жен ды сы лу.С1з кулмендз,К улм ек болса м у н д а й д а0 3 1 кулеш К уЛ Д 1рм еК П 11 К1С1НЩ .К1м анасыз жарьщ к о р д !,К у н к©рд1?!О л болм аса терер м е ед 1 д гулдерд1?!А н а л а р ма?М ы н ал ар ма? —Б1здерге0 м 1 р су р у правосы н к ! м бер д 1?!Д ы зы гы на батып ебд ен даланьщ,Т ас булацтын, зэм за м ы н а цанамын.Мд.не, соган е т к е н д е р ге р у д са тТадданамынЭКэне царсы бол ам ы н ...

0Р КУН - АРАЙЛЫ ТАЦ © М 1р Сур1П СОЛ у Ш 1 Н , Сонын, унпн согысу? 0н,г1мен1 цой ондай! Исикава Току бокуБаршацыздан,Барлыгыцнан ет1нем!Оянады взвод та ц гы жет1ден.Бул взводты ж а сы л тогай царсы алып,Взвод оны жарып ©тер он салып:«Отан — 613Д1Ц м етр ба н д ы анамыз».Уйьщтап жатыр взвод ол1,Дарацыз.Кокжиекке барады оне кун батып,Коздещздер!Тусярщдер дол аты п!Тас-талцаны ш ьщ тыСевиль к у т н щ ,Карабиндер цалды иьщца Ьпнш.Жендет болмас бор1 жендет елдерде,Берш алар б о р т е ж а н бергендер.(Олмес жерде еле сал д ыТуысым,Кенпруге болады он ы ц мунысын.

Мелдгреген кекппл асп ан , Тары не, Ортак; нэрсе бар с и я ц т ы б е р 1не). Д алтасына алган лсемгс толтырып, К и тел 1 де ц ы р ты с-ц ы р ты с — сол тур1 О сы отырган шеттег1н1н; Диыны — Элденеден сы рцы райды иыгы. Капралдан алган ж а з а кезекте — Э ж етхана тазалау д еп газетте К врсетед1 ол, ыза б о л г а н сы цайы : К а п р а л д ы 1ш ш ен б1р с ы б а й д ы . Эжетхана —Сол жанына батцаны,Д ур ы с ед1 будан гер1 атц ан ы !К у зетп п н щ бар сез1М1 к е зд е екен —Ендрейд1,Т ар и хд а ол сез бе ек ен !М ьщ ты ларга бул ем1рд1н; кеп сыны,Б аса алатын емес а н а у екс1г1н.ЭКендеттердщ квзд.не ж а с ты гы лы пБ ы л а й дейд1,Б ы л ай дейдх у г ы н ы п :«0м 1р бойы еске са д та р ат цанша!М ы н а жайсац жас ж 1г 1т т 1 атданша,Д а л а й ед1?Л орканы жперлП»«Л ор к а !» деп мен де а й д а й л а п ж1берд1м.Барлыгыда!

Барлыгьщнын, багьщ аСодты сагат дел жетш1 тагы да.Кекжиекте ту р энекей тан, кулш,Далай-цалай бол ады ол мэцшлш?!Б1р, еш! Б1р...А ту керек ат десе,Атыцыздар,Уйьщтатпайды эйтпесе!

ЦАРА МЕН КЫЗЫЛ «К^асиет тцт ар ештеце жок; — Ойыца келгенЬн Ьстеуге болады» Ницше Раз — Римнщ зацы ндагы Правоныц кекес1. Р аз езй — «Бэр1 ез к;ол ьщ да»,ЭКод ешдандай к е к е с!н .Римдегх долбасш ы лар басда елдерге эскершЭК1бершт1ДолдарынаМ ьщ ты дару Фас бер1п.Раз — азуды аямай б а с,0 л се елсш басдал ар.Р аз — бэр1 де ой ран б о л с ы н ,Талдан болсын тас к,амал!Раз — ызадан адам к е з 1Дып-дызыл боп данталау.Ц ордау дасдыр си я дтан ы п

Жан-жагынан анталау.Жиырмасыншы гасырдагыРимде б1р дерт шьщты.Ек1 С03Д1Ц жарцылынанГааге! деген е р т шьщты.К,ара киген б1р1нпп ойшылТ1л маманы бол д ы рас.Бабасынан жабайыльщК^алган оган — ол да рас.Б1зге бер1 ж арасады :Еске алу даЕн; кем!Ромул мен Р ем ен тн ,Кдншьщты тел е м г е т ,Тайцы мацдайБер11спетт1Боп-боз болган су р ецд1.К,ойдан коцыр к е р т е т шЭрг кедей Р им д1.Гашьщтыгын б1р-б!рш еАйтпайды онда латынша.КерЛлдесш ай ты сы п таЖатпайды онда латынша.Тепсе тем1р у зетугы н ,1Грпац болып к у л 1мдеп,©ссек те 613 сырласпаймызСол б1р латын т1л1нде.Б1здх жене ш ады рм адыДыбысымен латынныц.Б1здщ буын дем алган жок;

Тынысымен латы нны ц. Дершерлер мына б1зд! Айдарынан жел ескен Дордытдан жок; Кене Римде Дордытдандай Еаз ез^пен.А ды ргы дэм — ата уы ц д ыТез 1Ш1п дал, к е г е н к е з .Енд1 сенщ далган кунл.дЕсептеул1 деген с е з . К О Н Ь Я К 11П,Тойганша же,Сен — ем1рд1д д о н а г ы .К у Н 1 Д 61ТТ1,Демек саганН е 1стеуге де б о л а д ы .0 м 1р дысда,Дашан туядС ерткенш е Раз е з ! деп,Дара киш,ДуниешБ1р шайдаддар, ф а ш и ст е р !...Сонау Брест тубл.ндег1Топырадта уйллгенП р у сси я Ж 1Г1Т1Н 1ДСыптай болып к т н г е нЖ ене менщ дулы гасы зМаддайымнан од тескенД ы зы л дан бар к е л б о п аддан,О заман-ай, кектескен !О сы арада ж уйке ш а н ш ы п ,

Ашар сез1м цацпагын.Сонда барып т1релед1Барльщ сурлеу, ссщпагым.Цай мекенде журсем-дагы —Сол шуцырда жатырмын.Меш унем1 асык;тырарЖетер жер1м ацы ргы .

ЛУВРФ ран ц и я — ж урег1м н 1д жарлыгы,М е т н ; бабамБасцыншыныц барлыгыыС ен деп бглген.А л ганда аттан а у н а т ы пСерл.лерщ ойбайлаган барлыгып.С осы н цурал-саймандарын долга алып,Сауы ты ца кеп цараган толганып.С о сы н оны муц б а сц а н , б1рОндай муцБ асцан емес бабам б а б а болгалы.И ы гы мнан басцандай б!р албасты,З а л 1Ш1ндеМ ен ойыммен арбасты м :«О , А зия! Цайдасын; се н ?Сен, мумкш,Бойындасыц мынау мвлд1р алмастыц?!Олде мына алдаспанныц жузшдеЭКарцылдадыцД а п щ а н жаудыц 131н д е ?Ц ое езенге ж етш едтн; бтр кезде,

Содан кешн унсгз цалдын, 031ц де.Мумшн емесАлдын ала болж ауга.Бул БатыстыСияцты дыс дар жауганАлар екен ш мдер басып,ДарусызАлар екен мына залды К1м жаулап?!»

ЖАРАУ ЦЫРАН Ток; к;ырандар ж ер б а у ы р л а п ушады. ЭКарау цыран ацша б у л т т ы кушады. Б э р т цыран деп о й л а й д ы дырандар, Бэрл.нщ бар алмас ш е ц г е л — Пыш агы. Саршунацпен Сыбдыр-сыбыс уркггкен.1Найк;асады олШайдасщандай буркггпен.С о с ы н оны б1р-ак; с э т т е ц ы л гы ты п ,Ойланады:« А щ ы екен деп 1р к 1т т е н !»Туз цыраны,Ц озьщ ум ай,Куппген —Борг дыран —У л к ен бе ол, т п п ме.К е р е д ! оныц к ел ец к ес!н к;урбаны,

Кермейд1 езд.н,Сенед1 тек к у ш т е .Самгар баяуЦыран бурк1т ауы рыКек шалгынга тиер-тимес бауыры.Жарау кыран сипаи ушарСуЙ1КТ1Теп-тег1с б1р так;тай таудын, сауырын.Кетед1 олар,Цулазып туз цалады .Тау дейм1з 613 шын,, шатцалсыз даланы.К у р к 1ремей,Жасын атпайКун,ДыранМына тузд!ц з эр е сш б1р алады. М.

Ш0ЛДЕГ1 Ж Ы Р Т опш ы лары н та ста га ы д а й б1р т у т п , Т у з б у р к 1Т1 оты р т а м д а у р п ш п , Там ы з кун1 суццар б о л ы п самгаган Тас тебеде — Табадай боп тур к у й !п . Ж артастарга Ж у р г т з т мен и р е д д !, Дуалауга,Ш имайлауга уйрендгм.Кенпр, кутм ,Сыбырласам гайбат сез,Б1рац оны ести береги ж и р ен дум.А т дуб1р1.Д ал ды содан бэр1 е ш ш .А ргы м агы м ,М енде сенщ бар е ш щ .Б е т т щ терш ат ж а л ы н а сурткенде,Ол су р т ш ,А за бы н сен ш егесщ .Т у з аспаны — эрх м е д е т ,О р1 мун,.

Тулпарымды уркггед! ай жарыгы.Осы тундей сал ц ы н к;анды,СабырдыБерсе маган...1^ош бола тур,Сары кум! м.

ПОЛЯК ЖАЗУШЫСЫ, ЫР КЕЗДЕГ1 ОСВЕНЦИМ ТУТЩ.1НЫ В. ЖИВУЛЬСКАЯРА 2Колак;-жолак; о р ы н д ы ц т а отырмын. Бак; та жолад, М азалайды цотыр м у ц .Сыбдырлайды а л д ы м д а гы парацтар,М у м к ш оны сщымаспыы,Оцырмын.Д ы зы л гулдер,Сары гулдер,Дара гул —Аруларга сыйлайды он ы ,Царагым.Ц ы зы л гулдерТ эы ш дег1 цыздардын,Орынындай жазылмаган жараньщ.Ц ы з баланыцД ы зы гы на дызыгарЕ р 1н 1нде бал-кайм адты н; 131 бар.Д эл осындай

Кебш адцан аузынан Устамалы аурулардыц жуз1 бар. 42-пй жылы бал а сагынды ет,— Болашадда цой м ун ы да мэл1мдеп, 43-нп жылы дар а нанга да,© Т 1 п ед1 долы ж етп ей , зар илеп.44 те цызылшаны жодтадыШалдар алж ып,Сэби болып тод тад ы .Туыстарын 1здеп бала,Дауыс сап,Вокзалга кеп т1релд1 оныц содпагы.Б1рад та ол тус1не ме,Сезе ме!Тагдыр оган т у ы с доймай кузеген.Эрец-ерец ж еткен хаттай кенпгш,Ж уда к1тап ж а ты р арыд т1зеде.Солдаттарды дорл ай берсш десек те.Аруларга ттспен;дер,Есектер!Жырымызды т м г е сонда арнаймыз,Ауруга маЭрец жатдан твсекте?!Элде мына:Цызылшасыз,Ет-нансызЖатдан жерде ж амбасы на батдан сыз,Анасына хат ж а зуга цацы жодЖ ет1мекке

А рнауды жен тагщ аы сы з?! Оларга епиам царам аган ж аны ашып. Оларга анау — Сым доршаулы ц ал аш ы д. Ц аш у-п ы су, Салбыраган дар агаш , Газга толы камерага ж о л ашьщ. Бул ейелдер А ты сондай ызгарлы А ж алм енен ж уздесуге ж у з барды. Б ул не сумдьщ! Б у л не к;ылган д о ц ы з д ь щ ! — Ак;ындардан тартып а л у дыздарды!К елтш ектер желб1реген желег1Дысылмай-ак; ш еш 1ыг1 с 1 келед1.Бебектерш е ойнап-кулгп,А рм ан сы зБ ул елйрдщ етуш е сеыедл..А лж апды ш ты мына к;ыздайОл да асаМ эз боп кулсе,Балмуздацтан тодбаса.Т оц га н д а даОньщ ез1Откенд1Ес1не алып,Т1т1ркену болмаса!

БЕС1К ЖЫРЫ ТЫПЩАННЬЩ«Ац суццарым,Айыптымын мен саган.Ауырльщ бар,Циындьщ бар цаншама!Алып келд1м дуниеге;ТыпщангаТ1рш1Л1К жок;Мысьщтардан самсаган.Айналайын,Кеп к;ас1рет,Кеп дайгы.Мысьщтарды м ы сьщ цана таппайды.Цойдьщ 031 к;ой дегенге царамай,Мысык; тауып,Мысык; болып цаптайды.Шабак; бггсе,Шалцар тугел,Шалшьщта,Шортан шоршып,

Д ара судан к;ан ш ьщ к ;а н .Т ебецде ойнар т е б е т а з с а б1р куш ,К©рес1т кересщдер цаншьщтан.Биы л тагы циын болм ак; цысымыз.Ит мысьщтан,Д уры ды гой м ы сы м ы з.М ысьщ есш есесднен куп п ктщ ,О дан бетер кер1 к е т т 1 1С1М13.Бер1 мысьщ.Т азы дан да мэн к е т к е н .М ияу-мияу деп ба р л ы гы эндеткен.Д ан д ай жак,сыГНлд1н; еркек б о л га н ы !ЗйтпегендеТ у к к;алмайтын эу л е т т е н .Тышцаным,Д уш п а н деген цалын; к;ол.Т1р1 к;алам десен,, м ь щ т ы галым бол.Ацдыр сетМ ы сь щ пен у,Тор-к;ацпан,Ц П р к т , сетн; т у с т с е г о й халщ д1 ел!Б уга-буга ит боп к етт1 к .И т курсын!Енд! сенщА т ы ц жауды буд ты р сы н !«Тыш к;ан мысьщ а у л а п ж у р !» депЕС1Т1П,Мысьщтардын, тебе ш а ш ы тш турсын!»

ИТЕЛГ1 Дара шырша Шыцырауында шатцалдьщ, Дузгындайын шуцыр-сайга батцан 61р. Мае тулыптай Тоцдацдаган аюлар Шеп и1скейд1,— Сонын, бор1 ж а тд а н сыр.Сол шатцалдын; жацгырыгып жар-цузы,Ителгшщ цалаты ндай цанды 131.Боз дауырсын цурбандыдтыц кэлласын,Дара тасда а л а д ы ол жаргызып.Даддан шеге с и я д т ы б1р ун ед1,У н -Г у1 Л Д 1Данатымен тлледл..Даз1р оныц бауы ры ндаБелг1с1зБ1р гажайып с э у л е ойнарын бзледь

И телг! тек ителг! б о н турм айды ,Сарнатады комейдег! сырнайды:С уддар болып,К ептер болып,Б ул бул боп.Саддылдайды,Суддылдайды,Ж ырлайды.Цулагына жагып к еп тгд, енпшпк,Б13Д1Д унненД1р1лдейд1 тад ш ы г ы .Б озторгай боп б е б е у к;агар ителгх,К е м е тн е кун сеулес1 шаншылып.С и я д т ы б1р к у й т а б а д т ы д инес1Сэуле ойнайдыЖ1айсаддармен у й л е с т .ЭКер-табадта зы р ы л д а , ине,К е к м эн 1нТ ус1н уге ТИ1СП1Н м е н с у й г е сш ....Сэуле ешш,А й т т ы дала басда энд1.К еред! журт тузд1 ы м ы р т басданды.И тел г1 енд!Ь^анатымен орадтайСабалайды тодазы ган аспанды.И те л г1 бул© н ер л ! ед1 не деген!1^арадгыда буд да н д а й ол кедеге.Улгермеген бедене б о п эндетш,И тел г! боп ж ы рлап б е р д ! бедене...

ШЕЖ1РЕ ШАРАП(Шардара су цоимасы мацындагы цазба жцмысы)Бес к;абат саз тастагандай кемш б1р,Боп-боз болып ж а ты р дала,©л1к-к;ыр.Жусан,Ж ыцгыл,Цызганшактай к;ула думБаса кектеп дарияга тенш тур.Тып-типыл гы п Шардараны арайлы,Х ан еннпсш белл.скет жарайды.Енд1 мше, Сырдария суына —Сенщ соцгы ум1т1н,е кдрайды....Дабылдатып,Кернейлетш ак; даламШ ым калаган,Уи тургызган,—Мацтанам.

А й цудайы жарылцаган елкецненВ идай таптым к ум ы р а д а сацталган.Тастагы жыр айтып ж у р ер эн цылып —О ткен куннен ж еткен б1зге жацгырьщ.Ш эл к е с езен ж алт б у р ы л ы пШ аЬардыцТургындары кете барган цацгырып.А л мынаган ш эрбат-ш аран дуйылган,Ем1нед1 жолдастарым ж иылган.М ен оларга сол ш а р ап ты усындымТерт бурыштап,0 з цолымнан дуйы лган.Кэриялар,Ш адырамын тойыма.М ьщ жылдьщ куш таран жатыр бойыма.Ш ардараныц к ум -сазы н д а мухит бар,Ш ы м СеК1ЛД1Курекпенен ойып ал!Д ел аныгын б1лмейм1з го й мына 613,А л шаттьщца б е г т ж а т ы р кула туз.Д у а н ы ш т ы к;оргау,Сак;тау зацымен

©М 1р С урШ , 0 3 1 М13Д1 у г а м ы з . Болдым ба екен мен сарбаздын, каруы, Элде ашымал — Бал шараптын, зэруьМумкш м етн; миыгымдаКулк1 емес —Журген ш ы гар Тараздын, б1р аруы.Мумкш тацбаЖуртым тан; б о п караган,Алганщы дэн,Ен; алгапщы к а р а нан,Не Отаннын; а к н и ет1Сендерд1Естерщнен тан ды руга жараган.Цу далада са гы м гана ымдаскдн,ТенДз болып ж аралганда кулд1 аспан.Отан уппн,Отан ушш тек кан аУмьгщанбыз О таньщ ды дум басдан.Умытпасак;,Ораламыз 613 эл1.Шынар болып,Болып сулу к;ыз энл..Желкен болып

Мырзашелде далцы ган,Дем1 болып туз ж е л 1Ы1н; ы залы .К,иял емес —Б у л б1р шындьщ келелл..Келен;кес1,С1лем1 емес конетн ;.А рца суйеп ойды сак;тау зацынаМ ы рзаш елге м а д т а н ы ш п е н келем1н.Сарыменен сылап м ы н а е л к е т ,Б о я у ш ы дос, к ор сет с ы р д ь щ не е к е т н .ЭКаладаш дыз си я ц ты елден дысылганО, Мырзашол,А ц ы р г ы атамекен1м !

***Ерлер1н,д1 елесен,:Жерд1 ж а р ы п жатады.М омышулы немесеКрнщарбаев атагы....Ш абуыл аз цырган ба!Шабыты у ста р тышцаннын,:Оц ж агы ц н ан ургандаБекш1с1 душпаннын,.Жалын ш а ш д а н жертеле —Жаудыд у н т выпрсец,«Ал атып тур !»«Ертерек!»«Жоц, ерте емес.Кеннр се н ...»Пулеметтер уздл.гш,Батыр бграк; к;арай ма?!Бауыржанныц жуздпхТура алм ады алай да.

Ойсырады айцасданОн; цанатын, е г е с т е .Дан сасыган ш а й ^ а стаТудан ауыр ж о к осте!Мерт болуды м а й дан да,Арам цату дейс1з бе?Далай-солай он д а й д а ,Жауап бермес ел с1зге.Д1р-д1р ет1п е г е с т е ,Т1зец кейде к;ор ц ы л га н .Нагыз бак;ыт е м е с пеАтып туру орньщ нан!Дорцыныштан ары лы п,Сенш гажап сезгм ге,Жауынгердщ дары ны —Т ура б1лу кез1нде.Не боларын —О н,ай м а? —Алдын ала сезгну.Даргып турып,АлайдаЖ ауган сщка к е з !г у .Тетеп берген д ул ей ге,Мьщты-ау ерд!н; ш ы дам ы .«Алга» сез1 кем ейден,Данга бегш ш ы га д ы .

***Ереушде,Кдн майданда,ТурмедеА й ц а й -ш у м ен е д е ш жыртып жургенде.Ак; ж ем б о л га н0РС13,Нэрс1зСездергеСицыр-сырын дайырасын, б1р демде.«Салк;ын» десен;! —Кун ертенш арада,«Ыстьщ» десен; —Крйныцды аяз аралар.Шатк;ан свз1н;Шаригатца дедгейлес,«Жоц, болмайды д!»Штуамен барабар.Сен айтк;андаШапагаттыд ш ы н энш,

БалцытадыЗулымдьщты ш уагьщ .Цорцыныштан д а н ы даш данСорлы сезКемейщнен ещ к1р1о шыгады.

ТУС1НУ Леон Робелге Париждег1 тшкене пэтердщ тврт цабыргасы Ьлулъ жылцы суреттерше толы екен. Журнал- дардан циып алып, ьикафтарга, айналареа, тт- пи, есштердщ взше жаеалай жапсыра бертти црдегъ бар, жуирьгъ бар, керек десещз, жоргасы а жоц емес бър созбен айтцанда — жылцы тцъымыныц нэсШ-тегЬ тпугел дерлт. Понилер неге жоц? — деп сцрадым сол цйдгц цожайыны ъспетггЫ къгикене цыздан. Пони жылцы емес,— деп пгвменнен жогары цараган цуыршацпгай цыздыц екг кезг дау пьуып кетер ме екен взъ дегендеи, болымсыздау умьтпенсузъле цалды. Одан бер1 бграз уацънп етштХ. ^ Л 1^ыз^ен жолшЦЦо,ныма дешн жэне кешн СЧрацтаРеа берълген басца жауаптар-мен эбден араласып, тутасып кетсе де сэбисаьст ЪШЫЦайыРыЦъиа эуеш квщлде тшть жацсысацталыпты.

Бэгде б1р пэтердщ цабыреасы да толеан агптыцсуретг екен. Бцл цйдщ к гш к ен е цызы цциындаицйтцыеан цунац цызбальи^пен: И кон турган цаусы рм алы дацпацтын, А р асы н а н б1р г а ж а й ы п г о п таптым: Кекш 1л аттар маган с у с п е н царайды, Дарагандай усдынына ацымадтыц. С ол сол екен, К ете алмадым бултары п, Тыпырш ыды кед1л1мн1д тулпары. Е р сек1лд1 елецдеген у р а н г а 03ЩД1 ©31Ц угы н ш ы б1р, Суццарым: «Е герде мен ту сш б е се м ез1мд1, У м ы тц ан ьщ сен де с е б и кез1н;д1 Ж е н е де сен бас кетерл-п, Цызьщца Цандырмаган боп ш ы гасы н; кезщд!». «Б1р жылцы бар эр а д а м н ь щ куппнде, Ф и л о со ф бар ер есект1н; 1Ш1нде». Деп кулед1 жабайы адам , А л ©31 Ж ан уцпаган дана Д екард тш ш де. М онпарнаста Улескендей бальщты, Арасында цужынаган хальщтын, П ега с М1Н1П, Далпак; киш галамат

Б1р цара дву 03Ш ж уртда танытты. Сол дара дву дадагалап эр 1СТ1, 1Шренед1 к е р е т т д е й алысты. Кара бурыл кездемеге тап-таза Б1р сопы кеп шалбарымен жабысты. Кекппл ш албар Цауга сацал усщыны, Жаратцаннын; ез1 дызьщ 1с к;ылып, Жаца сырдын, ж ан динаган азабын вкеткеш ж ен болды ма к;ыстырып! Эпигондар Жыр отырган куймеш вкшелейдз,... Цуз деген не? Имену! «Б1здщ сурет — 1ШКИ1М1 елемнщ,Ал елемнщ басща болды кигет.Шр кш мнщ к;уны, эрине, жогалды.Желбегей мен шол1 далды —Не цалды!» —Жен айтданмен суретнп Шевалье,Тебе шашы т1к т у рады Шевальдщ.О т1рш1л1к, м у н ш а неге ыстьщ ец!Тулпар тайга з!л д ей салмак; туст1 ме?Турпайылау,Тас бауырлауБацташыБарады агып шьщыраудыц устгмен!

Тас кешеде дуб!рлеткен ат дандай, Гул багында атыс ж у р !п жатдандай. Ж!елб1реген желбегеЙ1 ц ан а т боп, Б ол и вардьщ иы гы н д а к;ак;к;андай. Ш а г ы н алан;, ж а с а н д ы с ы ц . Алайда С ен ез1н;д1 кек ж а з ь щ п ы н деп ойла. П о н и деген немене ©31? Ж ы л ц ы гой, Б1з т у с т ш улгермеген,Абайла!А т устлнде салды райды денем1з. Е н д 1 613Д1 тоцтатыцыз,Бегендз.Ак; сорпа гып ар гы м агы н кещ лдщБ ол га н н а н сон,5Каяу дайтып келем1з...Цуйындатып,Дурк1рет1п,Куб1Н1П© т е ш ьщ ц ан д у н и е т б у г 1 н у к;.Д еген дей -ад,Б1з ойлана бастадык;©р нэрсенщ астарына ун Д л т.Б1здер айтып улгермеген елецнщЖ ур н агы гой — уран э с т еД еген к1м?У а д ы т бар ма соны т у г е л айтугаЖ а н ь щ д ы жеп ж а тц а н к езд е шемен-мун,.

...Куцг1рт м у н а р Монмартрдай киянда: Шн0Л1 К1м:Ол ма, элде н еон ба?Салдарынан Бонопартша мертт1кт1дЖурдай бол ы п шъщты Наполеон да!Муныц бор1 т е г !н емес ендеше,Жаз жупары ж у т ы п дайтдан сен кеше,Жылы орамал ж усан шсш сщ1рген,Туядтардан дубгрлеген кец кеше.Дуниенщ солдылдаткан бушршБуырданган понилердщ ушр1!..

** *Дуд1ретт1 Монмартрын;Тэр1зд1 кек туманьщПариж1н,нщ к е гт д е т у р ,Б ол м асы н тук кумэнгн;.Д ол со г а д ы ел «ха-ха» л а пСаясында талшынньщ,«Монмартрын;,— деп е с т и м ш , — патш алы гы кунэн!н;!Мэйхананын, душ агы ндаД ы т а й ш ам ы 1лш ген.И талияндар дып-дызыл боп испандарша кшнген.Ф ранцузды эжуа гып,Сырнайлатып орысша,Цыгандардын, жырын а й ты п ,К взге туст1 бищмен.Голиф ел1 студенттщ д а р а ш ы сен мынасынТорыгарльщ жыр оды дыДегендей журт ж ы ласы н.

Бурымдарын т©бес1не туйш алган тотайлар Тиындарын есептейд1 Санагандай к у н э с т . Ж ы р тьщдауга за у д ьщ бар ма? Нурын шашдан к у н к©31 Монмартрдыц т©бес1нде Жардыраган кум без1.А цш а булттай ак; ыпркеу бар,Ж ур шыгалыд, Ц ал ай сы н ,?Соныц салдын кен, залындаОду керек ж ы рды ©31.Викарищ тунер1н;к1Салидалы ©р сезл..Иыгында дара ш апан,Озхне ерш берсе © 3 1 ,Д©л Блоктьщ даусымененКумб1рлеп Ьэм кубгрлепРасырлармен Т1лдесер-д1К©к аспанга дол со зы п .Украин елещнщ сезесгн, кен, тынысын,Дазад жыры алып даш па,Суйесщ сен м ун ы сы н .Магынасын т у с т б е й м т ,Б1рад таза деп бллемС©з дегеннщ 1нж1л1нде узак; тунган дыбыс-ун.М ы на залдаЖ ер дайысдан

Далын; елге лайьщК елгендер аз — ж одты н , к;асы ,Уят, Т1ПТ1, бул — а й ы п .Б1рен-саран эрш тестер,Дара киген кэр1 эж ей,Мен отырмын,Ал жанымдаБалакай бар м у л этм .Т у С 1Н 1К Т 1:Ж анары мнанСайтан уш ды н себед1.Бул — Ш1ркеуд1 маск;аралау,Мен — д1нс1збш — себебз..Б1рак каз1р мусылман д а ,К еп 1р 1д де — бэр1 деМулдем басца дуниегеБас иед1,Сенед!.Мен суйенш турып д а л д ы м баганага м ун д а гы .Ж у р тты н ; бер1 куб1р -к у б 1рЖ е л с е к 1л д1 цумдагы.Ж у р т т а р тугел т1зе б у к т 1 ,Мен де буктхм кубгрлеп.СенсендздерМ ен1н, е з 1Келед1 тек тыцдагым.Таднактайтын тустары бар,1ш н ы сты р а р ол ендьАл алтындай салмакты сезСолк;ылдатар тебедд!.

Соньщ бер1, дарап турсац, ацшам намаз СеК1ЛД1, Шынында да д эл осылай оциды акы н елецд1. ...Монмартрдыц гу л д 1 алацы Желшнедл., ш ал диды . Бвр1 цызыд К0р 1н е д 1, КенДл-желкен цалциды . Т а р кеш еде б и д 1 н И 1С1, Шарап и1с1, тер И1С1, Д 0 М Н 1 Д И1С1, Т 0 Н Н 1 Н И 1С 1, 0Н Н 1Н ; И1С1 ац д и д ы . Бул арада дабы лдайды ,Кдрай алсац кез ц ы сы п .Жалындаган Ж 1г г г болса,Келсе жылдам тозгы сы ,Тольщ болса кенДл сенде,Осы арада сарцылсын.Баспасвзден дорьщ пагын —Кетед1 ушып сез д усы .Б1рад анау т1зген т1ст1н,Орген Т1СТ1Цустщ д еК улк1лердщ кеш есгнде —Кврген тустац у с т т д еК ен мацдайдай жардыраганУимарат тур б1р ап н ад.Ж ал т дарашы — д а л а й екен?Б1р д !р ете т у с т щ б е ? !

АнсипаН е ж айлы ауылД о са ты н ы енге б1р?Кен, аспаннын, а с т ы н д а г ы мецгх ем 1р.М аган керек жазда к а р га ,Кузде дазОл1 барып кермеген б !р ел д1 ещр.2Карты елемд1 елден к е р 1 П алганмын,Талай жерде цауы рсы ы боп цалган м уц .Л им попо озен1 менЦейлонныцЖ упарына данатымды малганмын.Н е дейд1 жол?К етер дейд1 е ц се т,Пайгамбардын; ж а л т е т с е де семсерг.Биязымен сейлес д ей д 1 биязы ,Д1кен,дейт1н кулын, е м е с ол сенщ .М ен еолаймын дай к е зд е де кецседе,Аянбадым,

Жасырмаймын, жол, сенен.Кеп нерсеге ж етп ед1 куш,Б1рак; менАлдамадым,Алдау долдан келсе де!..