Сүлейменов О. Азия алаулары

А г ы п ©тем,0н1мнен туз ж а ц гы р сы н .М енен цалган тостак; — 1зге к;ак; турып.А т а жауымСодан шел1н ц ан ды р сы н !Ссщпац-жолсыз сат1 болмас сапардын,,А тп е н б1рге ж ы гы л а р м ы н ,Жатармын.Тасбак;аша таргыл д у м д ы жамылып,К^атты уйк;ыга,Т этт! уйдыга батармы н.

Ацсац цуланЖ а сы р ы н ы п жадау тузге,Сор м ац гаКулаы буг1н шыгып алган дорганга.К урк1реген дара булт боп т у р ене,И-и-и! —дейд1,Ол —ж ы л ^ ы н ь щ ураны.У з а д -у з а д к 1С1неп б1р кей у а д т а ,Татыр бет1н тал^андайды туядтар.И -и-и! — д е й д 1 ь^аны ой н агаы д а р а айгыр,1^ара а й г ы р д ь щ сы л ты га н ы ы д а рай гер!К,аш анда ол жутда бермей уй!р1н,Ж уред! ылги1^ад-суатда и!рш.Ь^оргаыына шыгып алып,Ш абынып,Т у т м е н е н кузетед1 табынын.БайталдарыК ербез д ы зд а й керзлгенЬ^ара а й г ы р г а

1^удайындай берглген.Шред! ол,Иед1 ол жак; цы лы п,Уи1рден б1р шашау ш ыгу —Ж ат дыльщ.К,агын кешш,Жаншып жасыл жынысты,Айгыр 031 туныгынан су 1ШТ1.©зенде де,Кезевде де аянып,Тиг1збейд1 ол жерге адсак; аягын.Жым-жырт бэр!,Д1р1л трген денеге.К^асдыр И1С1 байк;ала ма?Немене?!Сабыр!Сабыр!Сусындай бер,К^айгырма,Бэр1 орнында,0 з орнында айгыр да!Тагы дейм1з,К,айдагы бул тагыльщ ?!1^имылсыз тур,Б1р сез1мге багынып,1Гстап б1рш,1^ыл шылбырын суйрегенСол дуланнанМен жацсыльщ уйренем.

1^ара айгы рдьщ туст1 орны на К0Д1Л1,Судан шьщты,Дур С1ЛК1НД1 ТебШШ.Содан к е й тАртта цалды жал думдар,Кед1рдектен келд1 тургаы толдындар.Туз езен ! сардылады.К еб ед !.1^улан оган эл! талай келедл..Тй1р1 д е а д сорпа боп тер т в к к е нБас а лм а й д ы долы м1нез тентектен. М.

О, Ацеак; Теанр!Ек1 тумен ескердн бар демесен,,С ети; к;олын; басым жатыр он есе.Шым-Машыннан М у Чин б1р сый Ж1берд1:Б1рак калай куш ж агы нан тецесем.К1лем, казан ж1берл.п те алдады,1^ылыш берд1 асыл тастан балдагы.А л сен болсац,А лм атау мен ордамдыОйрандадын,,Сол ес1мнен далм ады .Ер б1ткенд1 жинап а л д ы м долданып,Екг-ак тумен б!рак та бар болганы.М аган тагы сый Ж1берд1 Му Чин кырт,М е т , С1рэ, алдамацш ы-ау ол-дагы.Тулен туртш,Ацы ры елд1 ол октан.Соныц жолын куш асы ц сен,А л , аттан!

Мен э к е с т таныта алам а^са^тьщ . Сен — темгрсщ, Ц ылыш болса — болаттан! Ек1 ь^анжар сыймас болар б1р ^ынга,Ек1 б аты р тек себепкер ^ ы р гы н га.^ ы л ы ш ы м д ы майлармын м ен к;азыца,Содан к ей !н кетт1м дей бер к;урдымга!М етн, сенен устем т у с т мереЙ1м.Т у^ы м ы цды керге тыгып керей1н.Б улбул атты бикеш1дд1 т а л т у с т еКулге аунатып,М аскаралап береты!Ж о-ж од, Булбул!Сол м а м а г а н керегг?!М етн, а т а м оскен екен ж ер ем1п.Б ар ам ы н д а ен; б1р ж арлы а у ы л г аДицан болам,Кун к о р е м 1н тары е гт !..

***Ш ошынып Новгородтык, ксщыраулар,А й н а лга н дулы к;ала к,ан;ырауга.Волховтыц варягтары.К,айык~кеме.Ж ирен шаш,К ек ш улан б1р омыраулар.К уресте мацсат у ш т ,Арман уипнН у-тогай болган елдгн, к,органышы.Дем б е р т Баян ез1.К,ылыш ойнап, К уркеге толып кеткен орман шп. Жастардын, басцан 13т т а л тьщдаган, 5К1г1т пе бацытына талпынбаган! Ак, б1лек Ладаны цуш ы п Вадим! Б е л б е у т агытады алты ндаган. Аруды н; кез1 сосын ж у м ы л а д ы , А^ы ры н кек майсага жыгылады.

Ег1Л1п д у д ар шашын сипайды ерд1ц...Ж анында мен жатамын буты п эл1.Кеш болды ^ушацтасып иьщ ты ерменСарь^ыла суйш керген.К у й т керген.Тун болды лэззаты м ш эж этй ,Тун б олды цара жацбыр ^ уй ы п берген.

Журект! цайтш жубатам Ыздгц т а р и х — т а с т ц н е к д а л а д а жш-жиг игабынып вткен , гиымцай ж арцы л. К,ацырап к;алган Ж етгсуда, т^ажкоцъл Сырдыцбойында, ц а с г р е т т ъ ошац б а с ы н д а цанш ам а сенъжырладыц. К ер ен ау даланыц гс&згне куш к болыпцанша н;ала ъсотерълдг, транша игаНар суйешшсъзшэНит болды . Томсырайеан Торгай пгузънъц ацы раеан ац гла­вы тты/бшде м е н тцрмы н мэцгърьп. К,айдан лгапболган ол м ц ы да? БимэлЬм батпырдыц моласы м а?Мцз дэугрЬнен, к;алган кене куэгер м е ? Пушкин, есьсертпкыиЬнщ ьргесъ. Ж а п а л а ц царлыжаца жы.л гт/нЬ. Ж апанмен, ж аеаласу цшън п гуган ц а л а баласы-мын мен. Щ алаи цаусап, ц а л а й кцйредъ екен конек ен ттер 1м . Кэръ ццлац, к э р и я л а р -а у , менщ соныбглгЬм келедЬ гой,. Суржебе т о л ы к;орамсад с а л п ы л д а п ердщ к,асында Ес1рген гуы дер дозгалды, ц о зга л д ы сонау гасырда.

Жет1судагы уйсш нщ уйлер! иесхз к;ан,ырап,Ошацтар ж атты ойсырап,Ацыра, да л а м , адыра!Оспадар б1р топ алдына салы п а п уй !р жыл^ыны,Отыз кун бойы туманная шыра а л м а й койды жулк;ынып.Уйк;ысыз т э у л 1к кебейд!]^алгысан, сайтан табалар,Жет1су жер1 лапылдап,вртенгп ж атты ^алалар.Жеткенде 1^ытай кор^анга, ш алк;ы ган жупар кедеш,Жайрап б!р далды жылцылар,Жайрап б1р 1^алды, о нес!?!Тур1л1п т у м а н ,АспанныдБоялды ш ет! нур-отка.1^ажыран атты цалдырып,Цытайлар м1нд1 КУР атк;а.Жиырма т у н бойы жаушылар арты на урей мтгескенЖортумен ган а отырдыЖол бойы к1рп1к шместен.Кугыншы к;уйрьщ т1стес1п к е л !п -а д т^алды, Кеп к алды , Айналып етер тур1 бар, Даптап-ак; кетт1 к;апталды.А л елсек е л д !к !—дедх ерлер,

А ш ы нган ерлер сол к у т ,Содан сон, кейш аунады даланы н, жылк;ы-толщ>шы.Кеб1Г1 к у с а п тендздщ ш а ш ы р а п кекке жебелер,1^ып-1^ызыл езен боп ацтыДушпаннын, Каны,Не керек!Б1р1нш1 болы п тулпар-тау д в у тесш тосты далага,Содан сон; дайк;ы цылыш ы,О, цайь^ы ды лы ш цала ма!А ты лган одтар атуст1, адасы п кетпей б1р1 де,Тулайды жыл^ы тендздей,взендей долы дуршдеп.Ж орьщта баба-уйсшдер ж аулары н утып,Жол уты п ,Ж ы лцы сы н жет! суына а лы п ты б1р-б1р тогытып.Ж ара^ат тускен денеге, ж е б е т н , орны жалбырап, Умы тпайды оны урпак;тар, У м ы тпайды оны ел б1рак;! Кднсорпа к у л 1к ж алы нда к;уш ия тускен иьщ та. Ш алдьщ цан ЖенДс тау асы п, Шыгып-ац кетт1 туйьщтан. Ж улы нган булшьщ еттердей атылды батпак;, Керсен,дер, бзен боп жылжып айдау ж ол, Цайьщ боп ерлер тецселд!.

Толк,ынын айдап дария керенау ган а агады.Ак Орда болган Отырар,Журт сенА к;айдан табады?!От болып ж ан ган ер кала перг1леп жауды маддайдан,Ек1 жуз т е у л т бойына созы лган мунда дан майдан.Б1р у31м нансы з — жан унпн,Б1р ур тта м сусыз — кала уш ш ,Шайцасып багщан кенттттерЖид1ген ет жеп,К,ан 1ш ш ,0л1кке б е г т арьщтар, жабысып елге сор-кесел,Отырар ойран болар ма ед,Б1р сат^ы н жыгып бермесе!?Эйелге ган а болмаса,Бермед1 душ п ан сауга тук.Олардын; ©31н корлады,Цан сщгеы к улге аунатып.Туншыгып жатып кыз-кыркын,астында к;асап кан колдын,1^адады т а л а й канжарды кендрдегше моцголдыц.Тубшде Ш ыгыс жоктайтынЕртецге ж етпей ерте влш,Л апы лдап жатты ютаптар,Л ап ы лдап жатты ертешп.Адаммен бгрге акыл да кем1л д 1 б1рге кабырга,Болашан;, бутып жатты б1р ж алацаш танган тамырда.

А д орда кулге айналып,А ры дтар кепт1,Кум басты.Осынын, б э р т жодтаган0 КС1Г1 е л д 1н, тынбас-ты.Талай д а та л а й нэрсеш а л гы зга н еске елжлреп,К,айткенде с е т жубатам,Куантам с е т , сум журек?!...Ж ацсы льщ болып к е лм е д 1,К елм ед1 ж а ц а гасыр да.1^оргаы сап 1^ытай,ЗаманныцШаруасы шапты насырга.Рулар ш агы н торьщдан,Рулар ш агы н дорьщданБатуга бэр1 багынып,Ш ьщ^алы жатты жорыдда.Моцголдын, долы астындаТайпалар кенш кецеске,Кек ор м ан елге ©рттей б1р т и г е т сонда емес пе?!Ь^аЬармаы хальщ дайы спай,—К,айтей1к,Бэр1, бер1 есте,—Царагай дала,Агаш у й даусады сонда емес пе?! Кул т а л д а н болган к е н т-д а ла далды да барды цулазып, Аж ары д а ш ы п даланын, м езг1лс1з солды гул1 азып. Талай д а т а л а й н эрсет а л гы з га н еске еляйреп,

Дайткенде сен1 жубатам,Цуантам с е т , сум журек?!...Жубатам д а ла й , от журек?Имамымен бе арабтыд?Шырыстын, кер1мсалымен дхнх д е б1рге тарапты.Окенщ ц ап ы жолына тус1рем д е у де бьр цата,Мусылмаыдардыд сеншт1 ^ы лы ш ы на соцыр аргы атам.— «Ля и л л а х и ль Алла!»К,айтала кэне, дадбасым!— Не б ы лш ы л езИ Тфру!— К утрд1н; мына шап басын!..Басца ж ан б1рад дайталап,Бер1лд1 бэр1 тубшде.Б1ршш1 болы п к1м айтты?Бимел1м б1зге бугшде.Сенг1с1 келдх халыдтыц галам ат тущ ы тец1зге,Сенг1С1 к е л д ! арадда,Цымызга,Цойга,0г1зге.©лген сод самгап аспанга,Цутылар ж аны ц азаптан.Дугадды оды кунд1з-тун,Дура мен н а м а з ражап та.Ж умадда барсац,Хор дызыСодыднан взл.-ад далмайды.

М усы лм ан, сенен ол уш 1н^ а л ь щ м а л жэне алмайды .Бась^аны дойып,Ж алгыз-ацА л л а г а сенсен, болганы.Басцаны к;ойып,Ж алгыз-ацЗ^удай деп елеен, болганы.Ш ауып б1р тус1р душ панньщМ усы лм ан , басын иьщтан.^ ы л ы ш т а сусып турмасынД уш паннан а^цан суйьщ ^ан!Ц анжар — А й цазгр туады 1^аран,гы тунд! цац жарып,М усы лман, турсын сетн , деКек у ш щ дайын данжарыц!К1нел1 жалрыз мэжусиА я м а цаны н сол иттщ!А руа^! Суар соныменА дцасы н кепкен шелейтт1д! М усы лм ан аттан майданга, М усылман ушш уей!м бе ол?! К елеш ек 1^анды жорьщца, Ш ипал ы Шыгыс, дайын бол». Шм б олар ед1м, жиренгм, Ертерек белд! буганда?

Шм болар ед1м , Юри,Он гасыр буры н туганда?1^ызыл ц ан , ^ыргын. Ур, кэне!Ж ауыдды ж айрат, б1р сал да!1^ас батыр болар ед1м мен ^ ы р аулы темлр дурсанган.ЦаЬарлы ^ о лды ц алдында касцай ы п к е л е ж атар ем,Цаусаган ц ала, жалынды ж ан ы м а менщ батар ец.1Шр1ген ж а л гы з жумыртца есепт1 кептщ 1Ш 1Н Де.0лер ем сонда, сол кезде, улы б!р мацсат у ш 1н де.Содан сон; Д1НС13 неме деп, теп ктлеп кемш кетер-дг,Мескеуге м е т н ; моламныц у стш ен басып етер-д1.Царгысын жазыпБасымаЦулпытас ь^ойып кетер-д1,Айтпасты айты п батырлар жер-жеб1р1ме ж е т е р -д 1.1^улпытас со л б1р турар-ды к е к т 1 б1р кездер кем1рген,Ойтсе де ментн, ак; жырым е ш п е с -и мына е м 1рден.Тау ш е г т , к;умга айналар сонау б1р цыргын, ж у т шацтар,

П уш кин кеп турар басы мда,Басымда турар цыпшацтар!Т ауларга асыл даламнын, кенДл1 тусш кермеген,Б ауларга жасыл даламнын, кещ л1 тусш кермеген.Он гасы р бурын соныцды санаган ед1м мен ел1м,Ц азагы м м етн, цыр ц ум ар ,Ж ас е л !м менщ,Кене ел1м!Дал а г а тарткан бабамыз,Бойлары содан аласа.Кездерг содан сьщсиыпКул1мдеп турар балаша.Дурс1лдеп совдан журегг,М унда д а улкен мэн бар-ды, Суймеген дала суйект1 бойлары бшк жандарды. Кенг1С1 ж оцты аяусыз к ом 1п -ац салган, Басца уры п, Тастаган сосын моласын Би1к б1р таспен бастырып. Ж атаган перзент ес1рш, Жыр ц ы л га н соны цаш аннан. Бойлары би1к басцадан, Кездесе кетсе, еш алган. Ж атаган атда отырып, Жендспен к;айтцан жоркщтан.

Ханьщньщ ез1 ецсел1 к;органыан есте цорьщкан.К ер ш т тубх жататын нплдеде, аптап тамыздаД аланы д дардан езеш езгедей емес тайыздау....Дуга о д и кел1п турганым —Ежелг1 ерд1д моласы,—Аф риканы д еулет1,Кекшдл к о з дыздын, баласы.Думанд ас досы Парижды д,0ртенген Испан бауыры,Тершде М эскеу жершщСияцты женьшень тамыры.Солай д а болгам б1р кезде,Болганмы н ун д 1 дагоры.Шоцан д а болгам,Блок та,Конфудий,Тшт1 Т агоры д!Сэссю д а ,Шаман С авл да,Будда да болгам,Басынба!Осылай унс1з тура аламТуысцан зират басында!Цу бас т а болам ,Нес1 бар,Б1реулер ды лы ш болган да...

Туасы асцак; жандарм ызТ урам ы з асцак; цорганда!К^иыла келсец — елен,м1н,Буйы ра келсец — керен,м1н.Ж артасты жасын царыган,Цадбас цыр, кэне, квр ендП

ЛИЯ ‘ V яшая щЖавтЭ =?Й* ш ||да^рот ^ ч,■ М е, ШР ■щг$...й С / С X\" & *> <'> '5 И/*-4^ «-■ГУ */ У^Д-Ж**^нб^ о €^*С*ч



АДРЕС1М - АЗИЯ АптапА л м а агаштыц тубшде.Нак бестдеК у н сэулес1 еркелеп ак; т е с 1ыде,Т этт1 уй ц ы менЦ атты уйк;ы цушагындаА р у ж аты р царганын, м:эткес1ндей.1^ызьщ керш кос анар,Ж ат бурымды,Б1р уры нса,Ер Ж1Г1Т цатты уры нды ...А сты м дагы атымды у я т цысып,К^арай алм ай ейелге,Ж алт бурылды.

Цыз КУУЕй, ер ж1г1т, ер Ж1Г1Т,ЕЙ, ©р Ж1Г1Т, ер Ж1Г1т!А тьщ а ерш бер, Ж1Г1Т,1^уып жетш кер, Ж1Г1т!Турып алмай и м е н т ,К^уып жет те,Суй мет!Даланыц жел, ит-к;усыШ улап далсын,Жуйтшип!Эттеген-ай,Оттеген!М естек пе ед1 ат деген?!Кенд1м-ау бул азапда,Кенд1м-ау бул м азадда.Мундай мазац-азаптанЖенДл шыгар тозак; та!Н агыз кеусар Ж1Г1ТТ1,Н агыз цайсар ж1г1тт1,Н аГ Ы З булбул Ж1Г1ТТ1,Н агы з Д уЛ Д 1Л Ж1Г1ТТ1

Т улп ар емес —Бос екпе1^ор г ы п к;ойды-ау есекке!

** *Бетпац дала жалацаш-ау,Ж алацапт!У ялган нан жанарыцды ала цаш!А л г а баспай,А р т ц а тартып келед1,Аргымагым буралыпты —Ж ам а н аш.Б етпац дала — даламыздын, зарлыгы.Ш©лд1 жайлау — жаратцанныц жарлыгы.С ол бетпакда сапар ш еккен жуз жолдыцОр1 бармай,Бер1 цайтцан барлыгы.М ы ц сан урпац к е л т кеткен ем1рге,А д а м туг1л тозган тас та, тем1р де.1ш пыстырган мимырт жур1с,Ж алп а ц ерТасып бандан талайды осы ещрге.

Ш елейт-думдаЖок; т е р е г!, шынары^ а л ж ы р а й д ы цас батыр д а ш ы н арып.Ь^уйын-боран жынданады,Туяк;тарАппак; тастан цызыл ж алы н шыгарып.

ОДрштар маралСамсаган самырсындар,Авдайыцдар,А лт а й га Алатау деп ат к;ойыцдар.А л т а й да Алатаудай дыргауылды,Соларын айтайын ба?Айтпайын ба?!Тап болсам керек тойдын; таркарына,К ез тастап керш ед1м жар-царына,У т уркш,Барыс безш,М е т сезшБ и т к е ш ы р ы п кетт1 аркдры да.Т огайды тыр ж алац аш ,Тоналган да.К езщ е кершбейд1 к е г а л мацда.Цубыр бос,К емей кепкен шелейтпен тец,Тасбулац тасца сшдп жогалган ба?

Ойым бар, эйтсе де, су табам деген ,0 л д е к 1м: цазы п кеткен ж а га м е н е нЖ ур1п ем,Кезхм туст1ЬцалтарыстаАк; м а р а л су хыпп тур ц абан м ен ен .А ц ш ы га ежептэу1р бул ж ум ы с па?А л, к;абан,0з1дд1-©з1н; мыгым уста!Сезд1 ме,Бхр д о р с ет1п,Бас ж ок;, к е з жок;,Доцызын, к;ойып кетт1 ну ж ы ны скд*Цу т !р л 1к арбар ал1,А лд ар э л 1,Т ургандай алдында аж ал жандаралы,Т огайга к,ойып кетпек б о лга н м аралЖ ы ны сда м утзш ен к;алды оралып.Б ей ш ар а ©те алмады ж ары п та л д ы ,Ц анды к е з 1нпп-жед1 тарык;к;анды.АсыгысБ ел1мдег1 селебемеК^асап к;ол ©дегенше барып ц а л д ы .«Тап б о л га н хайуанатты азабы н аБ елш ектеп к1м салады дазаны на?К1мд1 д е г а р т кезде дагы п т у с уЛайык; б олм ас нырдын, ц а з а гы н а !

Есексщ!»—дед1 журек кулагыма,Ауыр сез бул даланын, уланына.К^олымды с1лтед1м деЖурш кетйм,К,анып ап таудыц таза булагына.Адамбыз,Адамда да белек жанбыз,Ерекше бейек болды желек-жалбыз.Бэр1 де куптаганда бул цыльщты,Тек барыс унатпаса керек жалгыз.Ветке алып тайып турдым кала жак;ты.К1м маган тасбауыр деп жала жапты.Атпадым,А ш болсам да атпас ед1м...Ацгарга салкын т у с т келе жатты. М.

Несерге самолеттен КарагандаМухит у с т 1 цара несер,Б1рак; оны сезер ме —Суп-сур болы п жапан жатыр ©н; ж ок,Туе жок; безерген.Болар-бол м ае Атыраудын, то лар -то л мае ожауыТиер-тимес туган жердщ е р т !н е кезерген.Ж ел1н1 тас безге айналган бедеу бултта жок; жуйе,Цысыр ц а л г а н к;атпа к;ырат, к;ашак; бултта сол жиен.Келе ж аты р мекенше м етм еы ен б1рге ушып,Тол^ынменен бауыздалган ц ан -д а н батыс — кекжиек.Цум м у х и т пен соцыр сиядты е р л 1-зайыпты,Ер! ей елдхд аягына ж ыгылуга лайьщ ты.Жас к е л 1н ш ек десек — жерд!Жацбыр — к©р1 куйеу1А ц ц ы лдаган ац кещлд! жене д е сел айыпты.

* ** Кетерш атк;а к;ондырдьщ, Ат емес — Алау, Б у Л 1 К 61р. «Сабау деп д а л м а , Бул — ер» деп, Царадыц сосын кулш 61р. Жас тулпар басын туцыртып, Жер тарпып тур ды тынымсыз. Оз1лден етк1р цамш ы жон, Т1л деген эсте буынсыз.Алгапщы рет,©ректп,Агытып цойдым туймемдьТ13Г1НД1 М Ы ТЫ П ,ТабанымТаралгыга да тиген-д1.Айгырым асау атылып,Жармаса кетт1м жалына.Мырс етш к у л 1п алды ц сенМ етц бул м уш к 1л халыма.

Аргымац —Пай-пай! —А зы н апТ улады дейсщ толцыпд ай .Узл-лгн кете жаздадымЖ уз1мдей,П1скен солцымдай.А я м а ц емес ол м е т ,М еы ш де жоц-ты а я гы м ,С а лы п кеп цалдым кезз.ыен,А спаннан келд1 аягы м...Д уние кетт1 децгелеп...О сы мен тынды бак; сы н ау.А сауы м турдыБ1р К031НС ипагы сы кеп,К^айтсын-ау!1^ып-цы зыл жолан д 1р 1л д е пЖ о сы ды К03Д1Ц ж ан ы м ен ,О л к ун д г кетт1м белг1леп .Асаудын; алау данымен!..

Дыстауга кешуС умблле жулдызы т у га н д а жарцырап,К^улыннын, улесш биеден тартып ап,Е л цымыз 1шкен1,Цаздардыц цайтцаны,С ол к;айтк;ан кдздардан к,ыс сэлем айтнаны,ЭКабыркдп налганы аднудын, нут кел1 —Ж ап -жасыл жайлаудын, к;ызыгы бтсеш.Кенекей, ныпшацтар,Уй жыцсынр-дызьщ...Крльщ да елед! Сумбдле жулдызы.

Ж аз т у н г т н , тот басып н ур-дан ж ары н ,Тамыз а й ы болмайды б1р т у н жарьщ.А л м а агаш ты ц бутагы ж елп 1п мен1,Тунн1н, И1С1 барады м урн ы м ж ары п.К©меЙ1м н ен бешштщ ш арабы еткенС и яцты бгрО т-ды зу тарады ептеп.А л м а агаш ты ц бутагын сел кетерш ,Ц ы зы л ж у л д ы з кер1нд1 д а р а кектен.Ж а т д а н д а н дай кок ш а лгы н тесеп дырда,Бул дай жулдыз?Ш олпан?Не, Е секды рган?!М ама а г а ш т а баран ат басы н ш улгы п ,А уы зды гы н сек1лд1-ау к уй сеп турган.А лы п д а л а тунекте булыга м а?Унс1з-тунс1з дулы туз.Дулы дала.

ЭКулдызды кек тебецнен тен,кер1лгенШурк, тес!к уксайды дулыгага.Аспан шогын е л д е т м кесеп тур ма?Маздайды б1р,Б ул, с!рэ, Есеккырган.Цателесе доймаспын,А л м а агаштын,Жем1С1 уш!н бутагы десек цурбан.Жарк етпей-ак тун н щ б1р нур-данжары,К ещ л тан, гойСэулеге турган жарып.Кеп дуние мен ушд.н купил эл1,Тун жупары барады мурным жарып.Тун — баран ат,Нансан; да,Нанбасац да,Нур тегед! ж алынан анда-санда.Жастыгым — ерТер сщген,Тозац сщген...Дедбекшид! кек ш алгын жамбасымда.





УА, АЛАБАМА *** Ж абайы кептер аэродромыыда 0рл1н1ц, Ж о л-ж о л боп аппац асп ан н ы ц алы п терл1г1. Ж етелдей кургац турады ауа кемейде, Ж асиды шалгын,Ж а м а л ы оцып зерлх кун.А сп ан б а , аспан жасап б1р зо р л ь щ ,Устемд1к,Уст1не ьсентт1ц асыла к;улап т у с т ! енд1.Так;тайдай дала,А сты ы да жортк;ан ж ы л^ ы ны цА эродром боп жатып а л к ы н д ы ц талай,Т1стенд1н;.Ж апанды серпш,А уан ы с1л к 1п,К©к с у з 1п,З аулад ы нсер-цусА л д ы н д а гарыш шекс131...Ак; ж о ла к ; д а л а ,Ак; ж о л а ц аспан айнала.

1^аптаган ак; ж о л, ак сызьщ —Жабайы кептер аэродромындаЭрлшщ...

Нью-Йорк несер!А п та п.Тамыз.КенеттенЖ асын ойнап,ЭКай тусш,Бетпак; бетон,АсфальтпенК етт1 жацбыр ай ты сы п .Есен,г1реп,Ес1 ауыпМ ынау нурга — ы ры с^а,Аузы н суртш тур ц а л аС уйенш бхр бурыпи^а.Терезесш тот-жацбырКемхрген бул ц а л а н ы цА з у Т1С1НЖ ы лцыныцАзуындай царадым.Гудзон,П арк — авенью

Су-суСыгып алгандай.^онац ед1м,1^ыдырыпБолдым мен де малмандай.Зоул1м-зэул1м уйлердщАрасында егейсшЖурсец, жацбыр,Сен мен1Туысцаным дегейац.Тас орманнын, 1ипндеЖетпей туздщ ауасы,Америка,взщ деЖурс1ц дер ем адасып.— Юдесщ? — дейсщ,Сен мен1К^ацгыбас деп ^алдыц ба?Топан к е ш т ,Сел к е ш т ,Жетт1м отель алдына.КеЛ\"К0С1рД1Ц 1Ш1НДеБ1р1н-б1р1 д е л устап,Ойбайлайды машинаДолы вйелдей дауыстап.1^атарынан ушлш,Бел1нед1 б1р уа^та.С1лк1нед1 к;аз цусап,Шыга бере дургацца.

Децгелектер лай дыШ аш ы п бак;ты с о л т у ш .Кок машина —ТенДздщБатпацтагы толцы ны .

Ниагара тун! Мен цыз-туннщ цойнында жатырмын, Мундай кезде цуанынща татыр муц. Иисустыц рухындай цылац жол, А й сэулес1 цанжарындай батырдьщ. НСарылгалы тур тыныштыд кемес1, О, жаратцан, ©зщ жар боп, Жебепп!Кушагымнан аты п шыгып сулу тунЦашып берд1,Агарацдап денес!.Осы б1р шак; сам жамырар сот аньщ,Б^ала берд1м тау мен тасца маталып.А й б1р егей ш еш естдей тун-к;ыздьщ,Соцына оныц ту с т! дейс1ц от алып.Дуып берд1м,«Тодта, тоь^та, Т у т м !» — деп,Тэтт! б1р свз барады ерш тЬпмде.

Кез1 ж айнап,1^ара ш аш ы жалбырап,Туры п к;алганСэл д 1р1лдеп,Кул1м:деп.Н ур лы к ун н щ кеп ц алды м а хабары,С ы р лы тацны ц жарылды м а к;анары,А р у т у н н 1ц мойыл к;ара с а м а й ыБ1рте-б1рте бара жатты агар ы п .Гашьщ болу —Ж ас а д а м г а парыз-ды.Ж алы ны м а ол жанармайыы тамызды.Н иагара деп эдем1 ат цойы п,Суйд1к: тунд1У н д ! а р у ы Т0р1зд1. М.

Ришад, цыр цазагыныц баласы Мен сыйлаган та^ияны Тесше Басып турып, 1^арады-ау б1р тес1ле.Унс1з-тунс1з кетт1 экес1 бурылып.Туган жер1 туст1 ме екен есше,Тапты деп б1р туыс^анын баласы.Цуанып жур,Мэз болып жур анасы.Окес1 —адай,Шешес1 есем француз,Ришадты испандьщ деп каласын,.«Небраска штатына барсацыз,Сол штатца к;уштар-ак;пыз баршамыз.Аттар! Аттар!Аптап ыстьщ,Шац-тозац,Тшещц шеп,Жок; шыршацыз,Аршацыз!»

0ск ен м ен еы леер туб1нде,К^алада,Цырдын, цаны ойыап-ак; т у р б а л а д а .Тедгз 1здеп кетед! журт т х л д е д е ,Оныц к е з 1 кун ^адтаган д а л а д а .Дала десе,Т улп ар десе жоц сабыр,Б а у ы р ы н д а бьр уыс боп ж а т с а цыр!А у ы з д ы г ы н дарш-царш ш а й н а п к;ара айгырД а с д ы р с а л га н ^ас с у р л е у м е н тартса бхр!К,ик,уласа,К,ия-к;узды жацгыртып,Ж апан тузд! жындандырып,М0Н,Г1рТ1п!Ж ыласа экед,Д аргы с айтып тагдыргаЕ^иян ш е т к е дойган мы на ц ац гы р ты п .Кез то я ма?К о д 1л Ш1р к 1н тола ма?!К ут1п т у р - а у бвр1м1зд1 ж о л -а н а .Н ебраска штатына согар ем ,А сы гы спы н,Елге асы ц п ай бола ма!Ж алгы з-ац шарт —Кенбесед де,Кенсен, де,—Ер б о л г а н сод,Б о л у к е р е к е л сенде.С ултан болы п жургенше б!р ж ат елде,0 з ел1н ;де у л т а н боп ел,0лсец де!

Цыран буркгг т у т л ш , ©ктемдешп, Цызьщ екен к;араган кектен тенш. От устше цонган от жапалацтап, Цардан бетер ерид1 кектемдеп. Мынау Париж талай лар ацсаган сан, Жирен от пен Ж улдыздай сам саган шам. Кез-эйнекке бет1м д 1 жабыстырып, Тамсанамын,^ажап к;ой тамсана алсад.Тендз емген кеп к;ала кезек к;алып,1^ол булгайды,А н а у не?©зек пе аньщ?Б ук1л элем цойны нда 1^ара туннщОт ойнайды,Радар безек к;агып.

Цара н у р г а бояп ап тун к 1р п 1Г1н,Д алы ц ш алгы н тьщдайды «м ы ц б1р тунш»Ай асты нда аргымац «Атой!» куткен,Ж арасады далага куцгтрт 1нДр.Ушып келемЦурбан гы п бар уйцымды.^онагы н дай кутед1 эр уй к у н д !.Ак; б алты р ы н оранып,Шам тубл.ндеАру б1ткен оциды тарихымды.Ж олаушы да,С у р т ш е к ж алтац ат таОтца 1^арап тунекте ж ол т а б а т та.Терезен! терлетш тунг! тум ан ,Ок;шау оттар айналган ж а л п а д отк;а.

Отельдщ эйнегшен Караганда Кен, кешеде кербез басып жур ажан, Автоматы к;ойынында — сур ажал. Алжирлш те ж урген аула сыпырып, Т1р1 жанды аяр емес, Тур1 ожар. Сенделед1 ажан ойын шрген, А л ультра шыбыртцысын утрген. Алжирлш жас Келшшектщ кек долы Урген ит1н б1р-ац тепт1 бушрден. Терезеден к о р т турдым, Алдаман. Мац-мац басып Полицей де к е л д ! оган. — Пардон мсье!— Сыпыргышын суйей сап, Алж ирлш жас ш ы лы м сурап алды одан.1А ж а н — п о л и ц ей .

Бос к еш еде калган ж ур1с у з 1Л1п,Осындайда©те ш ь щ ц а н к;ыз — ум гг.Ек1 а за м а т тусшкпп,Аш улыК е л ш ш е к к е к;арап ц а л д ы суз1л1п .Аж ан болса дызылтырай,Ь^атары —А л ж и р л х к жас азып к е т к е н ,Ап-ары д.Кете барды мац-ман басып полицей,Крйыыыыда — автоматы,Атары.Б ул ©М1рд1н таусы лмайды ж ан ж алы ,Коше багы п журген анау шонжарьщ.Д ойы ны на колын сугып алж и рл1к,Б а л д а гы н а н цысып д о й д ы цанжарын. М.