Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore Сүлейменов О. Азия алаулары

Сүлейменов О. Азия алаулары

Published by Zhadyra_Iskakova, 2018-06-29 03:55:36

Description: Сүлейменов О. Азия алаулары

Search

Read the Text Version

О лж ас Сулейменов е с 1М1 буганде элемге у л ыдаланын, улы азаматы р е т 1нде танылып о т ы р .Бойында сан турл! к аси ет тогысдан тулганьщб у т т болмы сы н тану д а , тан ы ту да диы нны н,-д и ы н ы . А л айда, О л ж а ст а й б1р туар т у л г а н ь ща д ы н д ь щ 61Т1М1Н, д о г а м д а м уы н ы ц а й т у л ыкезен;дер1ндег1 адам затца а р н а л га н о й - т к 1р л е р 1на й д ы н да ашьщ б1лд1р 1п , эл ем д ш о й -т а н ы м г а031НД1К у л е с1н досдан а з а м а т т ы д тулгасы н а ш у г адеген у м т ы л ы с —к !м ге б о л с а д а мерейл1 м !н д е т . О лж астай ж аратылысы белек жаннын, бол ­мысын айдындар басты т у г ы р —оныц а д ы н д ы денерл.. О л ж а с езш щ а д ы н д ы д дудгретш 25 ж а с д аж етпей-ад танытдан ту л га . 1961 жылы О л ж а сС ул ей м ен ов ес1М1 э л е м г е т у ц гы ш г а р ы ш к е рЮ ри й Гагарин ес1м 1м ен б 1р г е тарады. Г а г а р и нгары ш да сапар шексе, ак;ы н Олжас «А дам га та-бы н, ж е р , ендИ» атты р у х т ы поэмасы ар к ;ы л ыпоэзия кегш е данат дак;ты . Кешннен ол деу1рсипатын дэл айдындаган курделг туындыга ай-налды.

Олжас ак ы н ды гы н ьщ алтын аркауы - да­ ла тагдыры. Ол — шыгармаларын орыс ттн- де жазганымен, ггоэзиясыныц рухани мазмуны ©31тц туган х а л ц ы н ь щ жан дуниеслмен ундесш ж аткан улт а к ы н ы . Сондьщтан да онын, асцак у н д 1, кец а у д ы м д ы , терец тынысты, танымы м ол поэзиясы э р б 1р улт оцырманынын жанына жацын. О. Сулейменов еледдер1 адам бойындагы 13- Г1Л1К пен м е т р б а н д ь щ т ы оятып, сол к;асиеттерд1 °Р адамныц ж уреглне жугысты етер цуд1ретке ие. Акын бул м э с е л е т жеке улттьщ емес, бук!л адамзатца ортак м э се л е ретшде кетередл.. Олжастыц а к ы н д ь щ элем1 —бш к талгамньщ, сы рл ы сулулыцтын; элем1. Акын поэзиясыньщ Куатын керкемд1к белглсшен гана емес, тацырып аумагыньщ к едд1г 1нен де керуге болады. Ол вз жырларына ж ек е адам тагдырын, улт тагдырын гана е м е с, бук1л адамзатка ортак к УРДел1 меселелерд1 аркау етш, азаматтыц эуен, философия лык терен;д1к, керкемдш ерекшеллк, ул тть щ таным-тус1н 1к арцылы казак поэзия- с ы н букхл элемд1к дец гей ге котерген акы н. 1959 ж ы л ы Олжас олен;дер1 «Литературная газета» аркы л ы одац оц ы рм ан ы н а алгаш жол тартцанда,кврн ект1 акын Л еон и д Мартынов «Ж ол ашар»с в з 1нде. «Олжас С улейм енов —орыс т л л тд е жаза- ы н казак; акыны. О сы н а у керемет ер халыцтьщул ы тутас куЙ1н де, б у к 1л болмыс бл.т1м1мен а1^ а1<’ыны бол ы п кала бермек» деген екен.а л я т и н ^ Нагыз а к;ынды нагыз акын гана угат 1 к ДЬ1ГЬШЬЩ, а к ы н журешнен ш ы ккан шынталек, ак ниет екенд1г 1Не уацыт куе.

А д ы н д ь щ —Олжасты а за м а тть щ тулга ретл.н-де д а л ы п та сты р у га неггз ц а л а д ы десек, а р т ь щайтданды д емес. А д ы н д ы д оны ш е ж 1р е л 1 тарихда, а д а м з а тадыл-ой танымыныц т у р л ! цубылысына к ез са-луга, таны м кекжиегш кен;ейтуге ум ты лды рды .Сез е н е р л .тц бейнел1л 1г 1 м е н к е р к е м д т д у д !р е -т1н м е д г е р г е н адын е н д 1 т 1л тан ы м н ьщ т а р и х ы -на уд1лд1 де 1з д е т с к е тустз.. Б у л оны «И г о р ь ж а -сагы туралы жыр» атты ор ы с ед еби еттщ еж ел -Г1 ж ед1гер1не назар а у д а р т д ы з ы п , е ж е л п Р у с ьпен 1Глы Дала б а й л а н ы с ы н ь щ коне б а г ы т ы найды ндауга алып келд1. 1975 жылы ж а р ь щкерген «АзиЯ» атты к !т а п кецестш догам ды д-гуманитарлыд гылымда ул к ен айтыс тугы зды . Зерттеуш1-галым ретхнде Олжас Сулейменов«Игорь жасагы туралы ж ы рды » тудырган бел-Г1С13 ады н ны н, т у р к 1 т 1л 1 н 1н; сез о р а л ы м д а р ы нп а й д а л а н а оты ры п, екг ж у р т ц а т у сш 1к т 1 е т 1н ж а -зып ш ы д д а н д ы г ы н терен; 1з д е н 1стер н е т и ж е с 1н д едэлелдей алды. Эрине, М эск е у галымдары буга нд а р с ы л ы д б1лд1рд1. О ны н, а р т ы Орталыд к о м и -тетте ж е к е 1сш щ д а р а л у ы н а дейш у л а с д а н ыж у р т ш ы л ы д д а белг1л1. О й т с е де, сод ы О л ж а сжен,1с1мен аядталды. Ж е н ,1ст:щ жем1С1 — « Я з ы кписьма», «Тюрки в д ои стор и и » атты эдебиеттан умен т 1л тан удьщ 1ргел 1 ен,бектерд.. «А зи Я » — Олжас О м арулы ны ц азам аттьщтулгасыныц айдындамасы. Сол жылдардан бас-тап О лж ас халдыныц а й бы н ы н а айналды. О л ж а с дайраткерл1к тул гасы н ы ц езгел ер д енартьщ ш ы лы гы уадыт у р д к п н , замана су р а н ы -сын тап басып тани алаты нды гы нда. О л —

е т к е н д 1 екшеп, бугл.нд1 елшеп, келешекке кез жгбере алатын, бол ж ал ды дуниенщ болашагын ан ьщ таныр азамат. Творчествольщ тулга ретш- де ак;ын керкем дт ш ы нды к; танымын алга тарт- са, азаматтьщ тулга р е т т д е ем1р шындыгына б1л1к би1г1нен дарайды . Царайды да, тап басып таниды. М эсел ен , замана е з г е р т , жаца доу1рд:щ лебг сез1ле бастаган туста О л ж а с Сулейменов хальщ к;амын ойлаган улт к а й р а тк ер ! екенш тагы б1р доле л деп, ядролык; ж ары лы стардьщ ток;талуын талап еткен жэне с о г а н к;ол жетк1зген «Нева­ да-Семей» цозгалысын д ун и еге келт1рд1. Сейтш Семей полигонын ж ой ды рды . «Невада-Семей» к е т н н е н элемдет бейб1тш1л1к пен дарусызда-нуды колдаган хальщ аральщ 1ргел1 к;озгалыск;аай налды . Бул —Олжас Омарулыныц узак; жыл-дар б о й г ы к©рнект1 м ем л ек ет жене догам дай-раткер1 ретшде атдарган дызметтер1тц нэти-жел! б !р б т г 1. О л ж ас Сулейменов — д а й кезецде де 1^азадел1, Ц азадстан мемлекет1 у ш ш езш щ ады л-ойын, дайрат-ж нерш ая м а га н азамат. Кедест1ккезедде турл1 р ухан и я ттьщ уйымдаргабасш ы л ы д ете ж у р т , е л 1М1зд1ц вдебиет! мененер1, мэдениетш щ еркендеу1не ИГ1Л1КТ1 ьщ палетть О лж ас басшыльщ е тк е н жылдары 1^азадкиносы мен Цазадстан ЭЬСазушылар одагы 1р-гел1 табыстарга ж еткен !н , ужымдарда б1рл1кпен бер ек е орнап, енер адамдарынын, элеуметт1кж агдайы курт кетерллгеы1н бугшде ешк1м деж одда ш ыгара алмайды. Сол тустарда басш ы

Олжасты к е б т е ацын О л ж а с ж ецш к е т г п ,цалайда а д а м га ж а д сы л ы ц ж а с а у ш енпм1 белен,алып о т ы р г а н ы тагы ш ы н д ы к ;. Ел1м1з егем ен дш ал ы п , теуелс1здд.к ту ы ж е л -б1реген т у с т а Олжас О м а р у л ы н ь щ Тэуелс1зд1к е л -дщ элем д1к кен;1ст1ктег1 д о с т ы г ы н н ы г а й т у г ацосцан улес1 улангайыр. И т а л и я д а елый, Д а з а к -станнын, Ю НЕСКО-дагы т у р а ц т ы е к 1Л1 ретш де о лел аральщ едеби-мэдени б а й л а н ы ст а р д ы д а м ы т т ы . Б угш г! кунде Олжас О м арулы ньщ теуел с!зел т а р и х ы н д а г ы орны е р е к ш е тарихи т у л г аекенш е ш к 1 м де жок;к;а ш ы г а р а алм айды . О рдеу1рд1н, е з тул га сы бар. С о н а у X I X гасы рда А б а йд ун и е ге к е л т ел болаш агы ны н, багы т-багдары найцындаса, Х 1Х -Х Х гасы рл ар тогысында А х м е тБ ай тур сы н ул ы ел а за тты гы ж о л ы н д а гы к у р е с к еш ьщ ты. X X —X X I гасы рл ар т о г ы с ы н д а О л ж а с т а йел т у л га сы ел теуелс1зд1г1н б а я н д ы ету ж о л ы н д аулт р у х а н и я ты н ь щ к е ш б а с ш ы с ы ретш де аса з о рцайраткерл1кпен ецбек етуд е. Олжас Сулейменов Улы Д аланы ц Улы А к ы ­ны р е т !н д е халцы м ен б х р ге ж а са й т ы н ы а й д а йацицат. Галымцайыр МУТАНОВ Ол-Фараби атындагы К ,азац цлтптыц университеттщ рект оры , академик А л м а т ы цаласы, 7 сэуЬр 2015 жыл



МАЗМУНЫНазарбаев Н . Кунды рухани к,азына....................................... 8Баталов Л . Ж етюу ой мен жырдын, бал булагы................. 11Сейсенбаев Р. Ж уз кггап арк,алаган аманат........ ................ 14 АРРЫМАК, ЖЫРЛАР влецдерАргымак,..............................................................................................К>аск>ырдь1н, .......................................................................................Тептщ-ау сен тебетт1 .....................................................................Балалык,. Бау-бак,ша. А птап.......................................................«Клм-К1мнен де аямайсын, к,ол у ш ы н » ......................................... 35Ертеп...................................................................................................А та-б аб а аруагы«Шыцгыстауга жатыр таяу саза р ы п »..................................... 41Жыр ....................................................................................................«О, сэйгулж !»..................................................................................

А н т ..................................................................................................46Батыр М эм б е т т щ елер алдындагы сез1..............................47Куман ж ы р ы ............................................................................... 49Ак,сак, кулан..................................................................................51О, Ак,сак, Тем1р!......................................................................... 54«Ш ош ы н ы п новгородтык, крцыраулар».............................. 56Журект1 к,айтш жубатам!.......................................................... 58АДРЕС1М — А з и яА п т а п ..............................................................................................71&ЫЗ ЙУУ.........................................................................................72«Бетпак, дала жалацаш-ау» ..................................................... 74Ю рттар марал............................................................................ 76Несерге самолеттен к,араганда............................................... 79«К е т е р т атк,а крндырдыц» ..................................................... 80К,ыстауга к е ш у ...........................................................................82«Ж аз ту н ш щ тот басып нур-к,анжарын»............................83Уа , А л а б а м а«Ж абайы кептер аэродромында © р л ш щ »..........................87Н ью -Й орк несер!....................................................................... 89Ниагара т у ш ............................................................................... 92Ришад, к,ыр кдзагынын, баласы .............................................. 94«К,Ь1ран 6урк1т туШЛШ».............................................................96Отельдщ вйнегшен кдраганда.................................................98Семсер......................................................................................... Ю0Кумнын, т у ш ...............................................................................Ю2«Ойхой н е с е р !»..........................................................................ЮЗ«Бала кезден кэд^мп &ара б о р б а й » ...................................... 105«Б»Р согы сты ц аягы, б!р согы сты ц басына»..................... 108« О ц т у с т т т е кун де ыстык,» ..................................................... 112«Сентябрь — суду»............................. Ц4

«0, эке!»............ ллг«Кужырайган» ............Дацк,ты т у к т р ........... ........................ 121«Кене грек ойы н-тойлы » . . .«Баск,ыншынын, илеуше-жне»...................Жапандары ЖАЦРЫРЫККзУМК9ШК1Н.........Хабаршылар....... 127А^ымак, айтты демесен,...... ......................... 131Тунп тен,еулер__Махамбетке...Туз тургынынын, Т1лек т1леу1............................. ......................... 1 36К,АД1Р ТУН1К>ад1р тун1 ........... ......................... 1 39Пушкин алацы нда.................................................. ......................... 141Цумда ескен а н а р ................................................... ......................... 1 4 4Шалкдр.... .......................... 1 4 6Шатк,ал...... ......................... 1 4 8 .......................... 1 5 0Азия алаулары......... ............................. .......................... 1 5 2А ру — Р у м и л 1к а р у ........ .......................... 157 .......................... 1 5 9Айналайын...Эйел...... ...... .......................... 1 6 3Индея..........Кара а р а ш ........................ 1 6 9 ...................... 171 ....................... 173

С элем элейкумС уретн нлер................................................................................. 177Сумб1ле айындагы Библос.......................................................179К рш тасу........................................................................................183Ш а л гы н ........................................................................................185М ахам беттщ елер алдындагы о й ы ..................................... 187Сагади тасына со&кдн толк,ын............... ............................. 189Ш вл1ркеу.....................................................................................192Балгер эй ел ............................ .................................................... 194«М ен тан,сык,пын туягы мен тул п а р д ы ц »..........................195А м а зон к а .....................................................................................197«Ж анар менен анарга ак,ын ел д 1 кдраткдн»...... .............. 200«Н у ормандай алауына су сеп кен » ............ ........................202Н азы м Х и к м е т к е .................................................................... 204«А уврд ан мен сок,ыр керд1м с е р 1кс13» ................................206Енисей жагасында паром к у т т о т ы р ы п ...........................207Тер1с к е й ....................................................................................... 210А н а .................................................................................................212«К>ай суйык, та к,умырага ^уй ы л ган »................................... 215Кения жазуш ысы Джеймс Н гу ги д щ ерк1н елец туралытолгауы .................. ...................................................................... 217«Уак,ытынан кеш1гед1 поездар» ............................................ 221«М аган к,ымбат ес1мд1кт1н, а т т а р ы н ».................................222«Сур ж е б е д е й »..........................................................................224Е нд!......... .................................................................................... 227Кене заман турасында купт1 ой л а р ...................................... 231Ак,ын Сметт1ц ак,ыргы сез1.....................................................238Б улбул......................................................................................... 242Куд1ретпен кездесу....................... ..........................................247Б1зд1н, ауылда б1р ет1кш1 б о л д ы ........................................... 249Жуз1м б а гы н д а ................................... 251

«Козге туртк1» ................................................................................. 2 5 2Эр кун — арайлы тац.................................................................... 2 5 4К,ара мен к ,ы зы л ..................................... ........................................2 5 7Аувр.......................................................................................................2 6 1Жарау к,ыран....................................................................................2 6 3Швлдеп ж ы р ...................................................................... ............. 2 6 5Поляк жазуш ысы, б!р кездегч О свен ц и м тутк,ыныВ.Живульскаяга............................................................................. 2 6 7Бесж жыры тышк,аннын,.............................................................. 2 7 0Ителп...................................................................................................2 7 2Шеж1ре ш арап............................. ................................................... 2 7 4«Ерлер1н,д1 ел есец ».......................... ............................................ 2 7 8«Ереу!лде».............................. .......................................................... 2 8 0Тусшу...................................................................................................2 8 2«Куд1ретт1 Монмартрьщ»............................................................2 8 7«Не жайлы ауы л»........................................................................... 2 9 1Мцтанов Р. Улы Даланыц Улы А к ,ы н ы ........................... 2 9 3

МЕНЩ 100 К1ТАБЫМ УЛТТЫК РУХАНИ ^УНДЫЛЫК Нурсултан’ НАЗАРБАЕВ Акыл-парасат К1гибыКАРНАВАЛ Енд! о.юемдезрмаяжокПоэзия и п р о за Польши V■:



«МеН1Н 100 К1ТАБЫМ»<$----------------------------- ------------------------------------------- 0 л е м х а л ы & т а р ы н ь щ э д е б и е т 1, е н е р 1, тарихы, фЭЛСафаСЫ, 61Л1М1, ЭМ Д1Н1 УЛЫ ЖАЗУШЫЛАР МЕН ОЙШЫЛДАР К1ТАПХАНАСЫ № 70 ОЛЖАС СУЛЕЙМЕНОВАЗИЯ АЛАУЛАРЫСерияыыц ыег1з т салушы, Роллам Сейсенбаевкврхсел1Д1к ойды ц жстекшкл,жалпы жобаныц авторы: Клара Сертбаева1^урастырушы эмжауапты редактор: Батгша Малаева Назар РолланБаспа орталы гы ны ц Асцар Сештбековмецгеруцпст: Жазира Нургожина Жансая МусабековаКоркеллдеупп редактор: Назым РолланТехникалы^; редактор: 13ВМ 978-601-7294-55-7 ______■■г■!■! IIКорректор:Бетгсу пн: 7 8 6 0 1 7 294557 Халык,аралык, Абай клубы Алматы, эл-Фараби, 71, оф. 1403 Е-ша11: ашапа170@П51.ги; тел. 8 727 3773479Басуга 16.11.2015 г$ол х^ойылды. ГНнплм 84х1081/ 37■Шартты б.т.1Я75 Офсетт1к басылым. Гарнитурасы «0 5 5шоо1Воо1с% Таралымы 3000 дана. Тапсырыс № 81/1077По вопросам продажи наших книг обращаться в торговый отдел издательства «КЗ» тел. 8 (727) 3773479; Е-тай: атапас70@115*хи Тапсырыс берупптц файлдарынан Р^аза^стан Республикасы ^ «Полиграфкомбинат» ЖШС-нде басылды. .Г .лматы т^аласы, М. Ма^атаев кешеса, 41.

X X га сы р д а гы к а лак; ж ы р ы н ы цАргьшагы — Олжас Сулечменов. Олжасменщ влйрдегг Ос, виердег! де усталым.Оныц эдеби, адами мектебг Дешпп-К,ыишак, даласыпда мэцгг жасауыппплеимт.Дора болсач, Олжастаи бол!Дана болсац Олжастаи бол! Роллан СЕИСЕНБЛЕВ


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook