สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม-ป4

ส่ือการเรียนรู รายวิชาพ้ืนฐาน ª´Ø áÁ‹º·Áҵðҹ Active Learning áÊÅѧ¤ÐÇÁ²Ñ ȡֹɸÃÒÃÈÁÒÊ¹Ò ».4 µÒÁÁҵðҹ¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙŒáÅеÇÑ ªÇÕé ´Ñ ÊÒÃÐÀÙÁÈÔ ÒʵÏ (©ºÑº»ÃºÑ »Ã§Ø ¾.È. 2560) ¡ÅÁ‹Ø ÊÒÃСÒÃàÃÕ¹Ãʌ٠§Ñ ¤ÁÈÖ¡ÉÒ ÈÒÊ¹Ò áÅÐÇѲ¹¸ÃÃÁ µÒÁËÅѡʵ٠Ã᡹¡ÅÒ§¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒ¢¹éÑ ¾¹×é °Ò¹ ¾Ø·¸ÈÑ¡ÃÒª 2551 àÍ¡ÃÔ¹·Ã ÊÁèÕ ËÒÈÒÅ เฉฉบลบั ย ¤³ÐºÃóҸ¡Ô ÒÃáÅмµÙŒ ÃǨ สมเกียรติ ภรู ะหงษ กมล จันชีลอง สาธติ นจิ รมย ไชยวฒั น หลานฉมิ พิมพค รั้งที่ 4 สงวนลขิ สทิ ธ์ติ ามพระราชบญั ญัติ รหัสสินคา 1443050 ช่ือ ชนั้ เลขที่……………………………………………………………………………………………. ………………………. ……………………………….

คาํ ช้แี จงในการใชส้ ่อื ส่ือการเรียนรู้ แม่บทมาตรฐาน สังคมศึกษา ศาสนา และ วัฒนธรรม ป.4 จัดทําขึ้นเพ่ือใหสอดคลองตามมาตรฐานการเรียนรูและตัวช้ีวัด สาระภมู ศิ าสตร(ฉบบั ปรบั ปรงุ พ.ศ.2560) กลมุ สาระการเรยี นรสู งั คมศกึ ษา ศาสนา และวฒั นธรรม ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พนื้ ฐาน พทุ ธศกั ราช2551 สอ่ื การเรยี นรชู ดุ นพ้ี ฒั นาใหผ เู รยี น มีศกั ยภาพสอดคลอ งโลกในศตวรรษที่ 21 3 àÈÃÉ°ÈÒʵϹ‹ÒÃٌ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·èÕ ¹Ñ¡àÃÕ¹¤Ô´ÇÒ‹ ¡ÒûÃСͺÍÒª¾Õ ¢Í§¤¹ ¤íÒ¶ÒÁÊÓ¤ÞÑ ตวั ช้ีวัด 㹪ÁØ ª¹ à¡ÂÕè Ǣ͌ §¡ÑºàÈÃÉ°¡Ô¨ÍÂÒ‹ §äà มฐ.ส 3.1 ป.4/1-3, ส 3.2 ป.4/1-2 เศรษฐกจิ ในชมุ ชน กระตนุ ใหคดิ เศรษฐกจิ ชมุ ชน หมายถงึ การผลิต การบริโภค การแลกเปล่ียนสินคา ของ เก่ียวกบั สาระ เฉฉบลับย หลัก3เกก.าณรหเฑลลักือคปดเกกนจังณจในซนยั ี้้ือโ1ฑชตด.สุมาใยลินนงชทักกๆคนว่ั ษาไาณปรซแตะ่ึงลแัดอแะบาสตบงชินลอีพระใอิกจชกสาเุมลเนิรปชอืคตนนกาอจกซะงแลอื้มคลุมสีละํสาบินักาํนรษคคึงิกณัญา ถาแะึรงๆลเใปศนะดรรบชังษะรุมตโฐกิ ชอยกานไชิจรปแนนตท้ี ก่ีจตะาไงดกันรัอบอกซไ่ึปงมข้ึนี อยูกับ สาํ คญั ของ หลกั เกณฑในการตดั สนิ ใจเเปกเลนษออืตากรชกซีพร้ือเรกสมี่ยินวกคับา และบรกิ าร เร่ืองท่เี รยี น á¹Ç¤´Ô ÊíÒ¤ÑÞ ไดอ ยา งมรี ะบบ การเพาะปลกู เลยี้ งสตั ว àÈÃÉ°ÈÒʵÏ໚¹¡Ô¨¡ÃÃÁ·èÕà¡èÕÂÇ¢ŒÍ§¡Ñº¡ÒüÅÔµ ¡ÒúÃÔ âÀ¤ กหเพบาดทาถริOคจรียบีม่กสNลเกูกิาวLวรปีคิเIนNะาตรกกปิรEณุเ1รรคใทเSณันมาเH้อปช4นียO่ีสาลเรภ2ดิฝงPานพบสลทบืือาตลคมทอOอิ่ือนทถี่พเNกิขLุณือา่ีทIารใNกอกูคEแหชสซมาSียภดHกเใลOาีพิทซคื้ลชPอกกฎบาะหอธ้ืเีวยาันฎพสรหกรตัิ์รสขนามินห่ียเามืถอนิคหอแาควคมาOุดบคาตNบมงกยาLบิไาาIา้ังรNสับืบอมEยใหแไิแกSินนกHนหมแตรOาลOาทPคกNอืบรพใLรรIะชNอือันบรEาทงชSงHรหรOําถPนพกิผใรนิ่ิดบหาืลอรุรริตุษวภหมัณตัถฑึงถคพกขเทกปวาาา่ีตรานรOยณNรมอปLอขINมงรEาริชอSHูะชOงยPมพีชบเดกงปําเารรกนคแนกริกขย่ีตอตสลมวอาาาวอคันาะ้ินาสยรากรเงแปทงมกดณุิ่งดอชเเบั ๆลปคาลส่ียนับาีจีตพกไะภํหลืาาํวเอาํทแอามบชเคานกือาเรกกสรานรปพรคญัับงึ่ีงกยนซุขิกแาต็นถขควเทภ้ืาอขปาลํมึกุณงอรเ่เีารสาะนพรคับีปงวพยภิฟนเาตสจวื่อกรชคาเนมุคาะนิไาชคนพวโมมเารรนคยฟรขแใูใจมพพชา้หหออลําแคียนจิยงคเเะาวกลาสปวบบาริดะนิานมาณรบคมคลิกเารวาสปเากิาปะรนมาดน รตวนก QR Code ¡ÒÃáÅ¡à»ÅèÕ¹ÊÔ¹¤ŒÒáÅкÃÔ¡Òà «Ö觡Ԩ¡ÃÃÁàËÅ‹Ò¹éÅÕ ŒÇ¹à¡èÕÂÇ¢ŒÍ§ ¡Ñº¡ÒôÒí à¹¹Ô ªÇÕ µÔ ¢Í§¤¹àÃÒ à¹Í×é Ë1Ò12 ซื้อสินคาอยา งถกู วิธี ศึกษาเนื้อหา ดว ย QR Code á¹Ç¤Ô´ÊÓ¤ÞÑ เพื่อรองรบั การเรียนรู ผา นดิจิทัล เปนความรคู วามเขา ใจทคี่ งทนตดิ ตวั ผเู รยี น นําเสนอโดยใชแผนภาพ แผนภูมิ Infographic เพ่อื ใหด งู า ย อยากเรยี นรู คณะผจู ดั ทาํ มนั่ ใจอยา งยง่ิ วา สอื่ ชดุ น้ี จะเปน เครอ่ื งมอื นาํ พาผสู อนและผเู รยี น ใหบรรลุมาตรฐานและตัวชี้วัดกลุมสาระสังคมศึกษาฯ ตามท่ีกําหนดไวในหลักสูตร แกนกลางฯ ทุกประการ โดยครอบคลุมทั้งดานความรู ทักษะกระบวนการ และ คุณลกั ษณะของนกั เรยี นอันเปน ผลสมั ฤทธ์ทิ ่พี งึ ประสงคอยางแทจรงิ คณะผจู ดั ทํา

กิจกรรม ?กิจกรรม ท้าปัญหา 1พฒั นาการเรยี นรทู้ ่ี แบง่ กล่มุ แลว้ รว่ มกนั ทำ� กิจกรรมทก่ี ำ� หนด 1 วาดภาพหรอื ตดิ ภาพสินคา้ ตามประเภททีก่ �าหนดลงในกรอบ ในปัจจุบนั มีสนิ ค้าและบริการขาย มากมายทางอินเทอร์เนต็ หากนกั เรียน สนิ ค้าเพ่ือการบริโภค สนิ ค้าเพื่อการอปุ โภค จะซอ้ื สนิ คา้ และบริการจากอนิ เทอรเ์ นต็ นกั เรียนจะมวี ธิ กี ารเลอื กซอ้ื อย่างไร ONLINE STORE 1 ปัญหาของนกั เรียน 3 บอกวิธีแกป้ ญั หา 5 น�าเสนอและบอกวธิ ี คอื อะไร (มากกวา่ 1 ข้อ) แก้ปัญหาของกลุ่ม ? 2 ส�ารวจข้อมูลท่ี 4 เลือกวิธแี กป้ ัญหาทดี่ ี 6 ประเมนิ ผลการท�างาน ใช้ในการแก้ปญั หา ทสี่ ดุ ของกลุ่ม ของกล่มุ และตนเอง (วาดภาพ แผนผงั แสดงบทบาทสมมุติ) 2 เขียนบอกสินคา้ ทน่ี ักเรียนจ�าเป็นตอ้ งซ้อื จากข้อ 1 และบอกเหตผุ ลประกอบ รายการปรกะเลม่มุินการทา� งาน ระดับคะแนน รายตกานรเปอรงะเมนิ ระดับคะแนน .......................................................................................................................................................................................................... 1. ความเขา้ ใจในโจทยป์ ญั หา 1. ความเข้าใจในเน้ือหาทเี่ รยี น 115 .......................................................................................................................................................................................................... 2. ความสามารถในการแกป้ ัญหา 2. การทา� งานได้ครบทกุ ขอ้ .......................................................................................................................................................................................................... 3. ความคดิ สรา้ งสรรค์ .......................................................................................................................................................................................................... 4. ความรว่ มมอื ในการทา� งานกลมุ่ 3. ความพึงพอใจในการทา� งาน ¡Ô¨1¡08 ÃÃÁ¾²Ñ ¹Ò¡ÒÃàÃÕ¹Ì٠¡Ô¨¡ÃÃÁ·ŒÒ»ÞËÒ5. ความภาคภมู ิใจในผลงาน กับเพอ่ื น กจิ กรรมฝก ปฏบิ ัติเพ่ือพฒั นาความรู และทักษะประจําหนว ย กิจกรรมทีเ่ นนการใชกระบวนการแกปญ หา เฉฉบลบั ย áǺѴº¼·´ÅÊÊͺÑÁÄ·¸Ôì ˹Nj ·èÕ 4 ไดค ะแนน íÊÃ»Ø ÊÒÃÐÊÒ¤ÞÑ ªØ´·Õè 1 ใหนกั เรยี นทํากจิ กรรมตอไปนี้ 40คะแนนเตม็ เขยี นสรปุ ใจความสําคญั ใหส มบูรณ ¹Ñ¡àÃÕ¹䴌àÃÕ¹ÃÙŒÍÐäà 1 อา นแผนที่ แลว วเิ คราะหและตอบคําถาม (10 คะแนน) ¨Ò¡º·àÃÕ¹¹éÕ แผนทภ่ี ูมปิ ระเทศภาคเหน�อของประเทศไทย ิทวเข เชยี งราย การใชแ ผนท่แี ละรปู ถาย าแด ทิ ว เ ข า ีผ ป น ํ้น า นลาว ทิวเขาผี ปน ้ํนา แมฮองสอน ทิ ว เ ข า ห ล ว ง พ ร ะ บ า งพะเยา ลาวทิ ว เ ข า ีผ ป น ํ้น า แผนที่ รปู ถา ย เมียนมา แมน้ำยม มน้ำนาน ประเภทของแผนท่ี รปู ถายทางภมู ศิ าสตร แมน ำ้ ปงดอยx อ2,นิ58ทเ0ชนเยีมนตงทรให ม นาน คำอธิบายสญั ลกั ษณ เข่อื นภตมูากพิ ล อำเภอเมือง ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ทิ ว เ ข า ถ น น ธ ง ชั ย เขตจังหวัด ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… แ ม ้นำ ัวงลำปาง แพร แ เขตประเทศ ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ทางน้ำ เขื่อนสิรกิ ติ ิ์ แหลง น้ำ องคป ระกอบของแผนท่ี การสบื คนและอธบิ ายขอ มลู น อุตรดิตถ ระดบั ความสูง ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ตต ตอ สโุ ขทยั 11,,5208400000000000 (เมตร) ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ต พิษณุโลก หลักการใชแ ผนที่ ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… มาตราสว น 1 : 4,000,000 ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… 0 15 30 60 กม. ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… 1. สภาพทางภมู ศิ าสตรโดยรวมของพนื้ ท่ีในแผนที่เปนอยา งไร ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. แหลง ทรพั ยากรและสงิ่ ตา ง ๆ มคี วามสมั พนั ธก นั อยา งไร และมผี ลตอ คนใน พื้นท่ีอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………….. ไดคะแนน คะแนนเต็ม 10 Ẻ·´ÊÍºÇ´Ñ ¼Å…………………………………………………………………………………………………………………………………….. ......................... ÊÃØ»ÊÒÃÐÊÓ¤ÑÞ 169 203 ÊÑÁÄ·¸Ô»ì ÃШÒí ˹èÇ เปน เคร่ืองมอื วดั ผลสมั ฤทธิ์ทางการเรียน สรปุ เนื้อหาสําคัญเพอื่ ใหเกดิ ความรู เมือ่ จบหนว ยการเรียนรู ความเขา ใจในเรอ่ื งทีเ่ รียน

สารบัญ หนวยการเรียนรูที่ 1 ศาสนานา่ รู้ 1 เร่อื งท่ี 1 ศาสนาของเรา 2 เรือ่ งที่ 2 หลักธรรมของศาสนา 14 เรื่องที่ 3 เชอื่ ม�นั ในการทําความดี 26 เร่ืองที่ 4 ศาสนิกชนท่ดี ี 37 แบบทดสอบวดั ผลสัมฤทธิ์ ประจําหนวยการเรยี นรูที่ 1 49 หนวยการเรยี นรทู ่ี 2 หนา้ ที่พลเมอื ง 54 เร่ืองท่ี 1 พลเมอื งดตี ามวถิ ปี ระชาธปิ ไตย 55 เรอื่ งท่ี 2 การปกครองระบอบประชาธปิ ไตย 72 เรอ่ื งที่ 3 วฒั นธรรมทองถน�ิ 87 เฉฉบลับย แบบทดสอบวัดผลสมั ฤทธ์ิ ประจําหนว ยการเรยี นรทู ี่ 2 100 หนวยการเรยี นรูที่ 3 เศรษฐศาสตรน์ า่ รู้ 104 เรื่องที่ 1 การบรโิ ภคสนิ คา และบรกิ าร 105 เรื่องที่ 2 เงินทองของมคี า 119 เรื่องท่ี 3 เศรษฐกจิ พอเพียง 131 เร่ืองที่ 4 เศรษฐกจิ ชมุ ชน 141 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธ์ิ ประจําหนวยการเรียนรูที่ 3 152 หนว ยการเรยี นรูที่ 4 ภมู ศิ าสตรน์ า่ รู้ 156 เรื่องที่ 1 การใชแผนท่แี ละรปู ถา ย 157 เรือ่ งท่ี 2 จงั หวดั ของเรา 172 เรื่องที่ 3 สิ�งแวดลอ มในจงั หวัด 189 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธ์ิ ประจาํ หนวยการเรยี นรทู ี่ 4 203 ขอ้ สอบเนน้ การคดิ 207

1 ÈÒʹҹ‹ÒÃٌ˹‹Ç¡ÒÃàÃÕ¹ÃÙŒ·Õè ตัวชีว้ ดั มฐ.ส 1.1 ป.4/1-8, ส 1.2 ป.4/1-3 เฉฉบลับย á¹Ç¤Ô´ÊíÒ¤ÞÑ ÈÒʹÒ໹š ·ÂÕè ´Ö à˹ÂÕè ǨµÔ 㨠áÅÐ໹š ËÅ¡Ñ ãˤŒ ¹·Òí ¤ÇÒÁ´Õ ÈÒʹʶҹ ໹š ʶҹ·èÕ ã¹¡ÒûÃСͺÈÒʹ¾Ô¸Õ áÅзÒí ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·Ò§ÈÒʹÒ

àÃè×ͧ·èÕ1 ÈÒʹҢͧàÃÒ ¡Ô¨¡ÃÃÁ นำกอ นเรียน ลากเสน โยงภาพศาสนสถานกบั บคุ คลขางลางใหส ัมพนั ธก นั เฉฉบลับย 2

ËÒ¡¤¹ã¹Ê§Ñ ¤ÁäÁÁ‹ Õ·ÕèÂÖ´à˹ÂÕè ǨµÔ ã¨ Ê§Ñ ¤Á¨Ð໹š Í‹ҧäà 1 ความสาํ คญั ของศาสนา ในประเทศไทยผูคนสามารถนับถือศาสนาไดตามท่ีตนเองศรัทธา เชน นับถือพระพุทธศาสนา ศาสนาคริสต ศาสนาอิสลาม ศาสนาพราหมณ-ฮินดู ศาสนาสขิ ฯลฯ ซึ่งศาสนิกชนของทุกศาสนาอยรู วมกันไดอ ยางมคี วามสขุ ÈÒʹÍÒÂÁ‹ÒÕ¤§äÇÃÒ¤ÁÐÊíÒ¤ÑÞ ÈÒʹÒÊ͹ãËŒ·Ø¡¤¹ ໚¹¤¹´Õ¤ÃѺ ¨ִàÔµ»àËãš¹¨¹¤·Õè‹ÐèÕ Ç à»š¹ÈٹÃÇÁ 㹡Ò÷íÒ¡Ô¨¡ÃÃÁ ·Ò§Êѧ¤Á¤ÃѺ เฉฉบลบั ย ศาสนาทุกศาสนามีความสําคญั ดังน้ี ความสาํ คัญของศาสนา เป็นทีย่ ึดเหนี่ยว เป็นหลักในการ เป็นศนู ยร์ วมในการทํา จิตใจ พฒั นาจติ ใจ กจิ กรรมในชมุ ชน ศาสนาเปนที่ยึดเหน่ียว หลักธรรมทุกศาสนา ศาสนสถานของทกุ ศาสนา จิตใจของศาสนิกชนให ตา งมงุ ใหค นทาํ ความดี ใชเปนสถานที่ประกอบ เกิดความมั่นใจในการ พัฒนาจิตใจใหเปนคน ศาสนพธิ ี รวมถึงใชเ ปน ท่ี ดํารงชีวิต ทมี่ จี ติ ใจสะอาดบรสิ ทุ ธ์ิ นดั หมาย หรือจัดกิจกรรม ของชุมชน 3

กจิ กรรม 1พฒั นาการเรยี นรทู ่ี 1 เขียนช่อื ศาสนาทกี่ าํ หนดใตภ าพใหสมั พันธกนั ศาสนาพราหมณ-ฮินดู พระพุทธศาสนา ศาสนาคริสต ศาสนาอสิ ลาม 1. 2. ¾Ãоط¸ÈÒʹÒเฉฉบลับย ÈÒʹҤÃÔʵ…………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………. 4. 3. ÈÒʹÒÍÔÊÅÒÁ…………………………………………………………………………………. ………………È……Ò…Ê…¹…Ò…¾……Ã…Ò…Ë…Á……³……- …Î…¹Ô ……´…Ù ……………. 2 เขยี นบอกความสําคญั ของศาสนาท่นี ักเรยี นนบั ถือ ศาสนาทนี่ บั ถอื คือ ¾Ãоط¸ÈÒʹ҅………………………………………………………………………………………………………………………………… ความสําคัญ • ໚¹·èÕÂÖ´à˹ÂèÕ Ç¨Ôµã¨………………………………………………………………………………………………………………………………………………. • ÁËÕ ÅÑ¡¸ÃÃÁãË»Œ ¯ºÔ ѵԵ¹à»¹š ¤¹´Õ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

2 ประวตั ศิ าสนาและศาสดาของศาสนาตา ง ๆ ศาสนาตา ง ๆ มปี ระวตั ิความเปนมาทแี่ ตกตา งกนั เราควรศกึ ษาและเรียนรู เพื่อใหเ ขา ใจศาสนานนั้ ๆ ไดดยี ิ่งขนึ้ 1. พระพทุ ธศาสนา พระพทุ ธศาสนาถือกาํ เนิดทีป่ ระเทศอินเดียเม่อื ประมาณ 2,500 ปที่ผานมา ปจจุบันมคี นนบั ถือหลายประเทศรวมถงึ ประเทศไทย ประสตู ิ ประวตั ิพระพทุ ธศาสนา เจา ชายสทิ ธตั ถะประสูตเิ มือ่ วันขน้ึ 15 ค่ํา เดอื น 6 ใตตนสาละ ณ ลุมพนิ วี นั อยรู ะหวา งกรุงกบลิ พัสดุ ศาสดา พระพทุ ธเจา และกรุงเทวทหะ ในเวลาตอมาเจาชายไดตัดสิน (พระนามเดิม สทิ ธัตถะ) พระทัยออกผนวชเพอ่ื หาหนทางพน ทกุ ข ตรัสรู้ เฉฉบลับย หลังจากออกผนวช พระองคทรงบําเพ็ญเพียรจนไดตรัสรู (อรยิ สจั 4 ) เปน พระสมั มาสัมพุทธเจาในวันข้ึน 15 คาํ่ เดือน 6 ประกาศธรรม หลังตรัสรูเปนพระพุทธเจา โปรดพระเจา พมิ พสิ าร แตง ต้งั อคั รสาวก แสดงโอวาทปาติโมกข พระองคออกเผยแผ พระพุทธเจาไดแสดง พระพุทธเจา ทรง พระพุทธเจาทรงแสดง พระพุทธศาสนาและ ธรรมแกพ ระเจา พมิ - แตง ตงั้ พระสารบี ตุ รเปน หลักโอวาทปาติโมกข มีเหตุการณส ําคญั ดังนี้ พิสารและประชาชน พระอคั รสาวกเบอ้ื งขวา ใหก บั พระอรหนั ตจ าํ นวน โปรดชฎิล ทีก่ รงุ ราชคฤห จน และพระโมคคัลลานะ 1,250 องค ทเี่ ดนิ ทาง พระพุทธเจาไดแสดงธรรม ประกาศตนเปนสาวก เปน พระอคั รสาวกเบอื้ ง มาเขา เฝา โดยมไิ ด แกชฎลิ ซึ่งเปนนกั บวช ของพระองค ซา ย เพราะทง้ั สองทา น นัดหมาย จนขอบวชเปนสาวกของ เปนกําลังสําคัญในการ พระองค เผยแผพ ระธรรม ปรินิพพาน หลงั จากทพ่ี ระพทุ ธเจา ทรงเผยแผศ าสนามาเปน ระยะเวลา45 ป พระองคก เ็ สดจ็ ดบั ขนั ธปรนิ พิ พานใตต น สาละ ณ สาลวโนทยาน ของมลั ลกษตั ริยแ หงกรุงกสุ นิ ารา ในวนั ข้นึ 15 คาํ่ เดอื น 6 5

กจิ กรรม 2พฒั นาการเรยี นรทู ่ี เขยี นสรุปพทุ ธประวตั ติ ามภาพ พุทธประวัติ เฉฉบลับย ………Ç೨………ѹ………ŒÒÅ¢………ªéÖ¹ØÁ………Ò………¾1………Ê5¹Ô ………·Ô ………ÇÕ ¤………ѹ¸………Òíè µÑ ………අ……´………ÐÍ×………»………¹Ã………………Ð6………Ê………ãÙµµ………Ô………µŒà………Á¹Œ………×Íè ………Ê………Ò………Å………Ð……………… ………຾¨………íÒÃ………ŒÒàÐ………¾ªÊ………ÒçÞ………ÑÁÂ………Áà………ʾ҅……Ô·ÕÊ………Â………¸ÑÁÃ………ѵ·¾………¶………ÒØ·………§Ð¸………¨Íà………Ô¨µÍ………ÒŒ ………¨¡………¹¼………µ………¹………ÃÇ………Ñʪ………Ã………á………ٌ໅……Å………š¹ŒÇ……… ศพารสะนดาามคเดือมิ …¾…ค…Ãือ…Ð…¾à……¨Ø·……ŒÒ……¸ª……àÒ……¨Â……ŒÒ……Ê……·Ô ……¸…………ѵ……¶…………Ð………… ………໾´………ÃÃ………Í× ÐÔ¹………¹¾………¾Ô ………Ø·6¾………¸………Ò………๨………ÒŒ………ã………à¹Ê………Ç………´¹Ñ ………稅……¢´………Öé¹………Ѻ………1¢………5¹Ñ ………………¤¸………-èíÒ……………………………………………………… Ê•••¾¾•…………………………………………………………ÒíÃ訾ááá¾á……………………………¤Ðй¹……………………………ÊÊÊõþ¾ÑÞ……………………………Тд´»´‹§……………………………âØØ··Í͵§§§ÁÃ……………………………´ºÃ¸¸Ë¸¸……………………………Ð¤Ñ§é §Ñ ËÈàÃ……………………………Ãǡž¤¨¹……………………………êùÑÒÒ¡ÑÅÃÒŒÑ ……………………………ÕéàÁÁÊȵâ»ÍÅÐ……………………………Íáṵʅ…………………………Òͨš¹Ç¹¡……………………………Ò¡Ò¹¡íÒÊÒ……………………………ê‹Ð¾‹¹à«à·……………………………Ү໼պ»ÇçèÖ……………………………Ç»ÅÔ¹šØµ¹Á……………………………й¡š Ò«……………………………àáÊÕàþµ¨1……………………………˧Öè á¼ÒÃ,ÒŒ……………………………àâÔ µ2Ç»ÐÁž……………………………‹ ¡5ÍØ¡……………………………¹š¡ÐÁÔ ……………………………¤Ñ0Ò¢¹¾……………………………ÃÏ ……………………………ã¡ÑÍÊÔ³ÊË……………………………§ºÒÒ……………………………¡Œ ¤ÇÃÇ……………………………ºÑ¡ª................. 6

2. ศาสนาคริสต ศาสนาคริสตถอื กําเนดิ ที่ดนิ แดนปาเลสไตน ประเทศอิสราเอล เปน ศาสนา ท่สี ําคญั ศาสนาหนึ่งของโลก ประวตั ิศาสนาครสิ ต เฉฉบลบั ย ศาสดา พระเยซู ประสูติ พระเยซูประสูติท่ีเมืองเบธเลเฮม ในกรุงเยรูซาเลม ประเทศอิสราเอล เม่ือวันท่ี 25 ธนั วาคม ค.ศ. 1 (พ.ศ. 543) มีบดิ าช่ือ โยเซฟ มารดาช่ือ มาเรยี เร่ืองราวน่ารู้ ศาสนาครสิ ตมคี วามเชอื่ วา พระยะโฮวาหเ ปนพระเจา สูงสุด และประทานโองการ ใหพ ระเยซูเพอื่ เผยแผหลกั คําสอน พระเยซูสอนใหม นษุ ยม ีความรกั ตอ กนั มคี วามเมตตา กรุณา เสียสละ รูจกั ใหอ ภัย และบาํ เพ็ญประโยชนต อ ผูอ ืน่ พระเยซูส้ินพระชนมเมื่ออายุได 33 ป ดวยการถูกนักบวชชาวยิวจับพระองค ตรึงไมกางเขน 3. ศาสนาอสิ ลาม ศาสนาอิสลามถือกําเนิดในดินแดนท่ีปจจุบันเปนประเทศซาอุดีอาระเบีย ศาสนกิ ชนของศาสนาอสิ ลามเรยี กวา มุสลมิ ประวัติศาสนาอิสลาม ศาสดา นบีมฮุ ัมมัด ประสตู ิ นบีมุฮัมมัดถอื กําเนิดท่ีนครเมกกะ ประเทศซาอดุ อี าระเบยี เม่ือวันที่ 22 เมษายน พ.ศ. 1114 เปนบุตรของนายอับดลุ ลอฮ และนางอามนี ะฮ เร่ืองราวน่ารู้ มเี รอ่ื งเลา วา ขณะทน่ี บมี ฮุ มั มดั ไปหาความสงบในถาํ้ บนภเู ขาฮริ อฮ ไดม ที ตู สวรรค นาํ โองการจากอัลลอฮซง่ึ เปน พระเปนเจาในศาสนาอิสลามมาประทานให นบีมุฮัมมัดนําคําสอนมาเผยแผ และเดินทางประกาศศาสนาเปนเวลา 23 ป และส้นิ ชวี ติ เมอื่ อายุ 63 ป 7

4. ศาสนาพราหมณ-ฮนิ ดู ศาสนาพราหมณ-ฮินดูถือกาํ เนดิ ขึ้นในประเทศอินเดยี เปนศาสนาทเ่ี กา แก ทส่ี ดุ ประวตั ิศาสนาพราหมณ-ฮนิ ดู ศาสนาพราหมณ-ฮินดู ไมมีศาสดา แตนับถือเทพเจาสูงสุด 3 องค ไดแก พระพรหม พระวษิ ณุ และพระศวิ ะ เร่ืองราวน่ารู้ คัมภีรสําคัญของศาสนาพราหมณ- ฮินดู คือ คัมภรี พ ระเวท ประกอบไปดวย ฤคเวท เปน บทสวดสรรเสริญเทพเจา ตา ง ๆ ยชุรเวท เปน บทสวดบชู ายัญ สามเวท เปนบทสวดสําหรับใชทั่วไปในหมู เฉฉบลับย ประชาชนในพิธีกรรมตาง ๆ อาถรรพเวท เปนบทสวดในการประกอบพธิ ี ทางไสยศาสตรต า ง ๆ พระพรหม พระวิษณุ พระศวิ ะ เกรด็ นารู ประชากรในอาเซียนมีการนบั ถือศาสนาท่หี ลากหลาย ซงึ่ จําแนกไดเ ปน กลุมใหญ ๆ ดงั นี้ ศาสนา ประเทศทีป่ ระชากรสวนใหญน ับถือ ไทย ลาว เมียนมา กัมพชู า เวียดนาม สงิ คโปร พทุ ธ มาเลเซยี อินโดนีเซยี บรูไน อิสลาม ฟลปิ ปนส ครสิ ต 8

กิจกรรม 3พฒั นาการเรยี นรทู ่ี 1 สืบคนขอมูลประวัติศาสดาหรือเรื่องราวเกี่ยวกับศาสนาท่ีกําหนด แลวเขียน สรปุ ลงในกรอบ (µÇÑ ÍÂÒ‹ §¤íҵͺ) ศาสนาครสิ ต ศาสนาอสิ ลาม ศาสนาพราหมณ- ฮินดู …È…Ò…Ê……¹…Ò…¤……Ã…Ô Ê……µ… Á……Õ È…Ò……Ê…´…Ò… È……Ò…Ê…¹……Ò…Í…ÔÊ……Å…Ò…Á…Á……ÕÈ…Ò…Ê……´…Ò… È……Ò…Ê…¹……Ò…¾……Ã…Ò…Ë…Á……³……-…Î……Ô¹…´…Ù …¤…×Í……¾……Ã…Ð…à…Â…«……Ù …»…Ã……Ð…Ê…Ùµ……Ô·…Õè ¤……Í× …¹……º…ÕÁ……ÎØ …ÁÑ …Á……´Ñ …»……Ã…Ð…Ê…µÙ……·Ô …èÕ Á……Õ¡…íÒ…à…¹…Ô´……Á…Ò…Â……Ò…Ç…¹…Ò…¹……¡…Ç…‹…Ò …»…Ã…Ð…à…·…È……Í…ÊÔ …Ã…Ò…à…Í…Å……«…§Ö腅અè×Í… »……Ã…Ð…à…·…È……«…Ò…Í……Ø´…ÕÍ…Ò…Ã……Ѕ຅…ÕÂ… 3……,0……0…0………»……‚ …ä…Á…‹Á……ÕÈ…Ò……Ê…´……Ò …Ç…‹Ò……¾……Ã…Ð…Â…Ð…â…Î……Ç…Ò…Ë…… …à»……š¹… «……§Öè …àª…è×Í……Ç…Ò‹ …Á……·Õ …µÙ……Ê…Ç…Ã…Ã…¤……¹ …Òí… á……µ…‹¹……Ѻ…¶……×Í…à…·……¾…à…¨…ŒÒ…Ê……Ù§…Ê…Ø´… …¾…Ã…Ð…à…¨…ÒŒ …Ê…§Ù …Ê……´Ø …ä…´…»Œ …Ã……Ð…·…Ò…¹… â…Í……§…¡…Ò…Ã……¨…Ò…¡……Í…ÑÅ…Å……Í…Î……Á…Ò… 3……¾……Ã…Ð…Í…§…¤……¤…Í×………………………… …âÍ……§…¡…Ò…Ã……á…´……‹¾…Ã…Ð……àÂ……«…Ùà…¾…è×Í… »……Ã…Ð…·……Ò…¹……ãË……Œ¹……º…Õ Á……ØÎ…ÑÁ…Á……Ñ´… - ¾ÃоÃËÁ……………………………………………………… …Á…Ò…à…¼…Â……á…¼……‹Ë……Å…Ñ¡……¤…íÒ…Ê……Í…¹… Á……Ò…à…¼…Â……á…¼……‹Ë……Å…Ñ¡…¤……íÒ…Ê…Í……¹… - ¾ÃÐÇÔɳ؅…………………………………………………… เฉฉบลบั ย …¾…Ã…Ð…à…Â…«……ÙÊ…éÔ¹…¾……Ã…Ð…ª…¹……Á…à…Á…×èÍ… á……Å…Ð…¹……º…ÕÁ……ÎØ …ÑÁ…Á……Ñ´…………………… - ¾ÃÐÈÔÇÐ……………………………………………………… …Í…Ò…Â…Øä…´…Œ …3…3……»…‚………………………… Ê……¹Ôé …¾……Ã…Ð…ª…¹…Á……à Á……Íè× …Í…Ò…Â……Øä´……Œ … 63 »‚……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… ……………………………………………………… 2 เขยี นเลา เรอื่ งราวประวตั ศิ าสนาทต่ี นนบั ถอื ทป่ี ระทบั ใจหรอื ชนื่ ชอบ พรอ มบอก เหตผุ ลประกอบ (µÇÑ Í‹ҧ¤íҵͺ) • ศาสนาทน่ี บั ถอื ¾Ãоط¸ÈÒʹ҅………………………………………………………………………………………………………………………………………… • เร่ืองราวประวัตศิ าสนาทช่ี ่ืนชอบ …ª…Í…º……µ…Í……¹…·……èÕਅŒÒ……ªÒ……Â…Ê…Ô·……¸…µÑ …¶……Ð…Í…Í…¡……¼…¹…Ç…ª…………… • เหตผุ ลทชี่ นื่ ชอบ …à…¾…Ã……҅Ѕਅ…ŒÒ…ª…Ò…Â…Ê……Ô·…¸…ѵ……¶…Ð…·……Ã…§…Á……Õ¤…Ç…Ò…Á……྅…ÕÂ…Ã……â´……Â…¡…Ò……Å㪅ŒÇ……Ô¸…Õ¡…Ò…Ã… …µ…Ò‹ …§……æ……¨…¹…ä…´……µŒ …Ã…ÑÊ……Ã…ŒàÙ »……š¹…¾……Ã…Ð…Ê…ÑÁ……Á…Ò…Ê…ÑÁ……¾…Ø·……¸…à…¨…ŒÒ………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

?กจิ กรรม ·ŒÒ»˜ÞËÒ แบง กลมุ อา นสถานการณ และทาํ กจิ กรรมที่กาํ หนด หากนกั เรียนตอ งถา ยทอดประวตั ศิ าสนา ตา งๆ ใหผ อู นื่ รบั รู นกั เรียนจะมวี ธิ กี ารเลา เร่ือง อยา งไรใหนา สนใจ สนกุ สนาน และเขาใจงา ย 1 »˜ÞËҢͧ¹¡Ñ àÃÕ¹ 3 ºÍ¡ÇÔ¸Õá¡»Œ Þ˜ ËÒ 5 ¹íÒàʹÍáÅÐºÍ¡Ç¸Ô Õ ¤Í× ÍÐäà (ÁÒ¡¡Ç‹Ò 1 ¢ŒÍ) á¡Œ»˜ÞËҢͧ¡Å‹ÁØ ?เฉฉบลบั ย 2 ÊÒí ÃǨ¢ŒÍÁÙÅ·èÕ 4 àÅ×Í¡ÇÔ¸Õá¡Œ»˜ÞËÒ·´Õè Õ 6 »ÃÐàÁ¹Ô ¼Å¡Ò÷Òí §Ò¹ 㪌㹡ÒÃá¡Œ»Þ˜ ËÒ ·ÊèÕ Ø´¢Í§¡ÅØÁ‹ ¢Í§¡Å‹ØÁáÅе¹àͧ (ÇÒ´ÀÒ¾ á¼¹¼§Ñ áÊ´§º·ºÒ·ÊÁÁµØ Ô) ÃÒ¡ÒûáÐàÅÁÁ‹Ø¹Ô ¡Ò÷íÒ§Ò¹ ÃдѺ¤Ðá¹¹ ÃÒµ¡Ò¹Ãà»ÍçÐàÁ¹Ô ÃдѺ¤Ðá¹¹ 1. ความเขาใจในโจทยป ญ หา 1. ความเขา ใจในเน้ือหาท่ีเรียน 2. ความสามารถในการแกป ญ หา 3. ความคดิ สรางสรรค 2. การทาํ งานไดค รบทกุ ขอ 4. ความรว มมอื ในการทาํ งานกลมุ 3. ความพึงพอใจในการทาํ งาน 5. ความภาคภูมิใจในผลงาน กบั เพ่อื น 10

íÊÃ»Ø ÊÒÃÐÊÒ¤ÞÑ เขยี นสรปุ ใจความสําคญั ใหส มบรู ณ ¹Ñ¡àÃÕ¹䴌àÃÕ¹ÃÙŒÍÐäà ¨Ò¡º·àÃÕ¹¹Õé ความสาํ คญั ของศาสนา (µÇÑ Í‹ҧ¤Òí µÍº) È……Ò…Ê…¹……Ò…à…»…š¹……·…èÕÂ……Ö´…à…Ë…¹……ÂèÕ …Ç…¨…Ôµ……ã…¨……ã…Ë…Œá……¹…Ç…·……Ò…§…ã…¹…¡…Ò…Ã……´…íÒ…à…¹…¹Ô……ª…ÕÇ…Ôµ………Ê…‹Ç…¹……È…Ò…Ê……¹…Ê…¶……Ò…¹… à…»……¹š …á…Ë……Å…§‹ …»……Ã…Ð…¡…Í…º……È…Ò…Ê……¹…¾……Ô¸…áÕ …Å…Ð……·…Òí …¡…¨Ô……¡…Ã…Ã…Á……·…Ò…§…Ê……ѧ…¤…Á………………………………………………………… พุทธประวตั ิ และประวตั ศิ าสดาของศาสนาตาง ๆ เฉฉบลบั ย พระพทุ ธศาสนา ศาสนาครสิ ต ……………¨äàÁ¨´……………´¹¹ÈÕ ……………ÁÔ ŒÒ¡Íµ……………ÇÊ……………ÃÍÒ‹Ã……………´ÐÑÊ¡……………à·Ò¨……………ÃàÑè…………ÒŒ§…¤ÙŒ¼à…………ª…à»Í×Ê…………҅š¹…………Â…´á¾……………¾Ê¨ç ……………ü·Ôô……………Ð…………‹…иºÑ¾¾……………¾µÑ ¢Ø…………·Ã…Øѹ¶·……………¸Ð……………и¸à¾…………¨…»à…………äØ…ÒŒ¨·´…………Ã…ŒÒ…………ÍŒÔÁ…¹¸……………;վÈÔ…………¨…¡…………ÃÒ…¾Ò…………¼Ð…¡ÊÒ…………¹…¹¹¹…………¹…ÒÇ…………éÑ…¹ÁÒª………….. …Á…ÕÈ…Ò……Ê…´…Ò……¤……×Í……¾…Ã……Ð…àÂ……«…Ù …Á…Õ¤……Ç…Ò…Á…à…ª…×èÍ…Ç…‹Ò… …¾…Ã…Ð…Â……Ð…â…Î…Ç…Ò…Ë……à…»…¹š……¾…Ã……ЅਅҌ…Ê……§Ù …Ê…´Ø ……á…Å…Ð… …ä´……»Œ …Ã…Ð…·……Ò…¹…â…Í…§……¡…Ò…Ã…ã…Ë…¾Œ ……Ã…Ð…à…Â…«…àÙ …¼…Â…á……¼…‹ …¤…Òí …Ê…Í……¹……á…Å……Ð…¾…Ã…Ð……àÂ……«…ÊÙ …¹éÔ …¾……Ã…Ð…ª…¹……Á…à …Á…Í×è … ÍÒÂäØ ´Œ 33 »‚…………………………………………………………………………………… ศาสนาอสิ ลาม ศาสนาพราหมณ-ฮนิ ดู ……………ÇÁ»·Á……………Ò‹ÒÈÕÃÃ……………à§ÐÒ·……………¼Ê·Ê……………µÙ¹Ôé……………Ò´áÊ……………¹¾Ò……………ǼãÃ……………Ãˤà‹Ð……………»Ã¹ŒªÍ×……………¤¹š¹º……………¹ ……………à¹ÁÕÁÇ……………Òí àºÅÎØ……………âÁÍÒ……………ÕÁÁÑ Íè× §……………ÁÎØÍ2¡……………´ÁÑÑÒ……………3ÒÂ……………ÃÁà……………»¨Ø ´Ñ¾6……………Ò‚ 3Í……………×衹Á……………¹Í»º……………¤Õ ÒíÅÑ……………‚ÕÁǤ……………ÅÒÎØ Òí……………ÍÁÁÑÊ……………Îà……………ÁͪÁ ……………¹×è´ÑÍÒ…………… …………ä¾Í¾Á…………§ÃÃ…………¤‹ÁÐÐ…………àȏÕÈ…………ÇäÇ…………Ô´·Ò…………ÐáŒÊ…………á¡´……………………Å‹ Ò¾…………Ð…………Áù…………Ð¤Õ Ñ…………º¾Á…………Ñ ¶Ã…………ÀË×…………ÍÃÕ …………Áàʏ …………·Òí…………¾¾¤…………Ã…………àÞÑ ¨…………Ð…………njҤ…………ÔÉÊ…………Í× ³Ù§…………¤Ê…………Ø …………ÁáØÑ´…………ÀÅ…………3ÃÐÕ………… ………………………………………………………………………………….. 11

Ẻ·´Êͺ·èÕ 1 วง ลอมรอบตัวเลขหนาคําตอบท่ีถูกตอ ง 1 ขอใดกลาวถึงความสาํ คัญของศาสนาไดถ ูกตอ ง 1. เปน กฎหมายท่ที กุ คนตองปฏิบัติตาม 2. เปนการสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ 3. เปน แนวทางในการดาํ เนนิ ชีวติ 4. เปนขอตกลงรว มกันในสังคม 2 ขอใดกลาวถูกตอง 1. ทุกศาสนาสอนใหเ ชื่อฟงศาสดา 2. ทุกศาสนามงุ สอนใหท กุ คนเปน คนดี 3. นักบวชทกุ ศาสนาถือเปนผนู ําทางศาสนา 4. หลักธรรมของทุกศาสนาสอนใหน บั ถือธรรมชาติ เฉฉบลบั ย 3 ขอ ความใดกลา วถึงพระพทุ ธศาสนา 1. การสรรเสรญิ เทพเจาตาง ๆ 2. การหลุดพน จากความทุกข 3. การเช่อื ม่ันในพระผูเปนเจา 4. การมคี วามเชื่อตอ ภูตผปี ศ าจ 4 ขอ ใดแสดงวาพระพทุ ธศาสนาเปน ศนู ยร วมการทาํ ความดี 1. ทกุ บานมีพระพุทธรปู ตง้ั บชู า 2. ชาวพุทธเชือ่ ถอื ในเร่อื งเดยี วกนั 3. ชาวพทุ ธทาํ บุญในวันสาํ คัญทางศาสนา 4. ชาวพทุ ธเลอื กปฏิบตั ิตามคาํ สอนท่ชี อบ 5 การนบั ถอื ศาสนาในประเทศไทยเปนอยางไร 1. พระพุทธศาสนาเปนศาสนาประจําชาติท่คี นไทยทกุ คนตองนับถือ 2. แตละชุมชนจะนบั ถือเพียงศาสนาเดียว 3. คนไทยมีเสรีภาพในการนบั ถอื ศาสนา 4. ประชาชนทกุ คนตอ งนบั ถอื ศาสนา 12

6 ศาสนาคริสต : พระยะโฮวาห ศาสนาอิสลาม : ……………………………………………. ควรเติมคาํ ใดลงในชองวา ง 2. พระศิวะ 1. อัลลอฮ 3. กาเบรยี ล 4. นบมี ุฮัมมดั 7 ขอ ใดถอื เปนความสาํ คัญของวดั ทมี่ ีตอ ชมุ ชน 1. ตอมตดิ ตอ เชาพระทว่ี ดั 2. ขวัญเขาไปใชห อ งนา้ํ ท่ีวดั 3. กอลฟ นัดเจอเพ่ือนทีว่ ดั ในชมุ ชน 4. แกวไปรว มกิจกรรมของชุมชนทว่ี ัด 8 ขอใดกลา วถูกตอง 1. ศาสนาครสิ ตม พี ระเจา แตพระพทุ ธศาสนาไมมี 2. พระพทุ ธเจาเปนพระเจาแตพ ระเยซูเปนศาสดา เฉฉบลบั ย 3. พระพุทธศาสนามีการสวดมนต บชู าเทพเจา และภตู ิผี 4. พระพทุ ธศาสนามีศาสนสถานแตศ าสนาพราหมณไมมี 9 ขอใดไมใ ชป ระโยชนก ารศึกษาประวตั ิของศาสนาอืน่ ๆ 1. เขาใจผูนับถอื ศาสนาอน่ื ๆ 2. มีความรใู นประวัตขิ องศาสนาอื่น 3. ปฏบิ ตั ิตนไดเหมาะสมตอผทู นี่ บั ถือศาสนาอืน่ ๆ 4. สามารถเปรยี บเทียบขอดอ ยของศาสนาอน่ื ๆ ได 10 ขอ ใดเปนผลดขี องการปฏบิ ัตติ ามคําสอนทางศาสนา 1. ทาํ ใหมีจิตใจดี 2. ทาํ ใหม สี ตปิ ญ ญา 3. ทาํ ใหร างกายแข็งแรง 4. ทําใหเปนทีย่ อมรบั ในสงั คม 13

àÃÍ×è §·Õè2 ËÅÑ¡¸ÃÃÁ¢Í§ÈÒÊ¹Ò ¡Ô¨¡ÃÃÁ นำกอ นเรียน อา นสถานการณแ ลว เขยี น ✓ ใน ตรงขอ ความทเ่ี ลอื กปฏบิ ตั ิ ÃлËÍÇ‹Ò¹§´·àÒ´§Ô¹ä´·Œ¾Ò§º¡¡ÅÃѺк໌҉ҹà§ËԹŵѧà¡ÅÍÔ¡ÂàÙ‹¢ÃŒÒÕ§¹·Ò§ ไมส นใจ ปอนดจงึ ✓ เกบ็ กระเปาเงนิ มาดู เฉฉบลับย ✓ หยิบเอาเฉพาะเงิน หยบิ เอาทัง้ นาํ กระเปา เงนิ นํากระเปา เงนิ ทิง้ กระเปาเงินไว กระเปามาเปน ไปให ไปใหเจาหนา ท่ี ทเ่ี ดมิ ของตัวเอง ผูปกครอง ตาํ รวจ เอาเงนิ ไป ✓ คืนกระเปา ซื้อขนม เงินใหกับ และของเลน เจาของ (µÇÑ ÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) (µÇÑ Í‹ҧ¤íҵͺ) ผลท่ีไดจ้ ากการกระทํา ผลทไี่ ดจ้ ากการกระทํา …•……µ…¹……àÍ……§…ä…´…¢Œ …¹…Á……á…Å……Ð…¢…Í…§…à…Å…‹¹…………………… …•……µ…¹……àÍ……§…Á…Õ¤……Ç…Ò…Á…Ê…Ø¢…·……èÕ ä…´……ªŒ …Ç‹ …Â…à…Ë…Å…×Í………… …•……ਅ…ŒÒ…¢…Í…§…ä…Á…ä‹ …´…¡Œ……Ã…Ð…à…»…‰Ò…à…§…Ô¹…¤……×¹………………… ¤¹Íè×¹…………………………………………………………………………………… …•……ਅ…ŒÒ…¢…Í…§…à…»…¹š ……·…Ø¡…¢…… ……………………………………… …•……ਅ…ÒŒ …¢…Í…§…ä…´…¡Œ ……Ã…Ð…à»……‰Ò…à…§…¹Ô …¤……×¹……………………… …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… 14

àÃÒÊÒÁÒö¹íÒËÅÑ¡¸ÃÃÁ¢Í§ÈÒÊ¹Ò ÁÒ㪌㹡ÒôíÒà¹¹Ô ªÕÇµÔ ä´ŒÍ‹ҧäà 1 หลกั ธรรมสาํ คญั ของพระพทุ ธศาสนา พระพุทธศาสนามีหลักธรรมที่สําคัญอยูหลายประการ ซึ่งในช้ันน้ีนักเรียน จะไดเรียนรูหลักธรรมบางประการของพระพุทธศาสนา และนําไปปฏิบัติเพ่ือให เกิดประโยชนในดานตา ง ๆ ดงั นี้ 1. ศรัทธา 4 เปนหลักความเชื่อในทางพระพทุ ธศาสนา มี 4 ประการ ดังน้ี เช่อื กรรม ศรัทธา 4 เช่ือผลของกรรม เชื่อวาการกระทําทุกอยาง 1 เช่ือวา ทําอยางไรยอมได ยอ มมผี ลตามมา ผลอยางน้นั 2 เฉฉบลบั ย เช่อื วา่ สตั วโลกมีกรรมเป็นของตน เชอ่ื วา คนและสตั วถ ือกําเนดิ 4 เช่ือการตรัสร้ขู องพระพุทธเจ้า ขึ้นมาบนโลก จะมคี วามแตกตางกัน 3 เชื่อวาพระพุทธเจามจี รงิ ส่งิ ที่พระองคต รสั รสู ามารถ เพราะการกระทําที่ทําไวใน นาํ มาใชป ฏิบัติไดจรงิ ชาติทแ่ี ลว 2. ไตรสกิ ขา เปนหลักในการพัฒนาตนเองใหด ขี น้ึ มี 3 ประการ ดังน้ี ไตรสกิ ขา 1 สีลสกิ ขา 2 จติ ตสิกขา 3 ปญั ญาสกิ ขา เปน หลักการสํารวม กายและวาจา การมีจิตตั้งมั่น สํารวมใจ ความฉลาดรอบรสู ง่ิ ใหท ําดแี ละพูดดี ใหแ นวแนโดยพิจารณาอยา ง ตาง ๆ ความรแู จง ใน จรงิ จัง เพอ่ื ใหเกดิ ปญญา เหตแุ ละผล รูแนวทาง เหน็ แจงในส่ิงน้นั การปฏิบตั ิทถ่ี ูกตอง 15

3. โอวาท 3 เปนคาํ สอนทเ่ี ปนหวั ใจของพระพุทธศาสนา มี 3 ประการ ดงั น้ี โอวาท 3 1 การไม่ทาํ ความชั่ว เปนการไมท าํ ความชวั่ ท้ังกาย วาจา และใจ ซึ่งมหี ลกั ธรรม สนับสนนุ ดงั น้ี เบญจศีล ทจุ ริต 3 1. ไมฆา สตั ว 1. กายทุจรติ 2. ไมล ักขโมย 2. วจีทจุ รติ 3. ไมประพฤตผิ ดิ ในกาม 3. มโนทจุ ริต 4. ไมพดู เทจ็ 5. ไมด ่มื สุราและเสพสารเสพตดิ เฉฉบลบั ย 2 การทําความดี เปน การทาํ ส่งิ ทีเ่ กดิ ประโยชนและเกดิ ผลดี ซง่ึ มหี ลกั ธรรม สนบั สนนุ ดังนี้ เบญจธรรม สุจรติ 3 พรหมวิหาร 4 1. กายสจุ รติ 1. เมตตา 1. มีเมตตากรุณา 2. วจสี จุ ริต 2. กรณุ า 2. ประกอบอาชพี สุจริต 3. มโนสจุ ริต 3. มทุ ติ า 3. สํารวมในกาม 4. อุเบกขา 4. พูดความจรงิ มงคล 38 5. มสี ติสมั ปชญั ญะ กตัญญกู ตเวทตี อ่ ประเทศชาติ ในชัน้ เรยี นน้กี ําหนดใหเรยี น 3 ประการ คือ 1. ความเคารพ โดยการปฏิบัติตนเปนพลเมืองดี 2. การถอมตน ของสงั คม 3. การทาํ ความดีใหพรอมไวก อน 3 การทาํ จิตใจให้ผ่องใสบริสุทธ์ิ เปน การควบคมุ จติ ใจใหจ ดจอ กบั สง่ิ ทที่ าํ ไมใหเ กดิ ความผดิ พลาด ซง่ึ เราสามารถ ควบคมุ จิตไดโ ดยการทําสมาธิ 16

4. พทุ ธศาสนสภุ าษติ เปนหลักธรรมที่พระพุทธเจาทรงบัญญัติ เพ่ือเปนการเตือนสติสําหรับ ชาวพทุ ธ ไดแ ก 1) สุขา สงฆฺ สสฺ สามคคฺ ี (อา นวา ส-ุ ขา-สงั -คดั -สะ-สา-มัก-คี) แปลวา ความพรอมเพรียงของหมูคณะนาํ สุขมาให คาํ อธบิ าย ความสามคั คกี ลมเกลยี วกนั ของหมคู ณะ ทาํ ใหท กุ คนชว ยกนั ทาํ งานตาง ๆ จนสาํ เรจ็ ซึง่ จะนาํ ความสขุ มาสหู มคู ณะนน้ั 2) โลโกปตฺถมภฺ กิ า เมตตฺ า (อา นวา โล-โก-ปด -ถํา-พ-ิ กา-เมด-ตา) แปลวา เมตตาธรรมค้ําจนุ โลก คาํ อธบิ าย คนเราจะอยรู ว มกนั ได ถา มคี วามเมตตาตอ กนั ซงึ่ สามารถ ทําไดโดยการแสดงความเอื้อเฟอเผ่ือแผ ชวยเหลือผูอ่ืนท่ีเดือดรอน เห็นแกป ระโยชนสว นรวม เฉฉบลับย 5. หลักธรรมการอยรู วมกนั อยา งสมานฉันท เปน การใชห ลกั ธรรมในการดาํ รงชวี ติ และอยรู ว มกนั ในสงั คม ทาํ ใหผ ปู ฏบิ ตั ิ ประสบความสาํ เร็จ และสามารถอยูรว มกันในสังคมอยา งมคี วามสขุ àÃÒÊÒÁÒö¹íÒËÅÑ¡¸ÃÃÁ เบญจศีล และทุจรติ 3 ËÅÒ¢ŒÍÁÒ»¯ÔºÑµÔËÇÁ¡Ñ¹ เปนหลักธรรมที่ใหผูปฏิบัติไมทําความชั่ว ä´Œ¹Ð¤ÃѺ ทั้งกาย วาจา และใจ ซ่ึงทําใหคนใน สังคมอยูรวมกันอยางมีความเปนระเบียบ เรยี บรอย ไมส รา งความเดือดรอ นใหผูอ่ืน 17

กจิ กรรม 1พฒั นาการเรยี นรทู ่ี 1 ดูภาพ แลว ตอบคาํ ถาม (µÑÇÍ‹ҧ¤Òí µÍº) 1. ผูห ญิงในภาพกําลงั ทาํ อะไร …¡…Òí Å……§Ñ à…¡…纅¢…Â…Ð…·…èÕª…Ò…Â…Ë…Ò…´……………………………………………………………………………… การกระทาํ ของผหู ญงิ ในภาพ ตรงกบั หลกั ธรรมใด และจะทาํ ใหเ กดิ ผลดอี ยา งไร …âÍ…Ç…Ò…·……3……¡…Ò…Ã…·…í…Ò¤……Ç…ÒÁ……´…Õ …·…íÒ…ã…Ë…Œª…Ò…Â…Ë…Ò…´…Á…Õ¤……Ç…Ò…Á…Ê…Ð…Í…Ò…´……äÁ……‹Ê…‹§. …¡…Å…èÔ¹…àË……Á…¹ç …»……Ã…ÒÈ…¨…Ò…¡…à…ª…é×Í…âÃ…¤……ª…Ò…Â…Ë…Ò…´…Á…¤Õ …Ç…Ò…Á…Ê…Ç…Â…§…Ò…Á…Á…Ò…¡…Â…§èÔ …¢…Öé¹….. 2. เด็กในภาพกําลงั ทําอะไร เฉฉบลับย …½…ƒ¡…¹…èѧ…Ê…Á…Ò…¸…Ô ………………………………………………………………………………………………… การกระทําของเด็กในภาพ ตรงกับหลักธรรมใด และจะทําใหเกดิ ผลดีอยา งไร …âÍ…Ç…Ò…·……3……¡…Ò…Ã…·……íÒ…¨…Ôµ…ã…¨…ã…Ë…Œ¼…‹Í…§…ã…Ê…º……Ã…ÔÊ…Ø·…¸…ìÔ …·…í…Òã…Ë…ŒÁ……¨Õ …Ôµ…ã…¨…µ…éѧ…Á…Ñè¹… …äÁ…‹¤…´Ô……¿…؇§…«…‹Ò…¹…Á…ÕÊ……Á…Ò…¸…Ô ã¹……¡…ÒÃ…¤…Ô´……Ë…Ã…×Í…·…íÒ…¡…Ô¨…¡…Ã…Ã…Á…µ…‹Ò…§…æ……………………… 2 เขยี นบอกการปฏบิ ตั ิตนตามพุทธศาสนสุภาษติ ทก่ี าํ หนดอยางละ 3 ขอ (µÑÇÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) ความพรอมเพรยี งของหมูคณะนําสขุ มาให เมตตาธรรมค้ําจุนโลก 1. 1.…ª…Ç‹ …Â…¡…ѹ…·…Òí …§…Ò…¹…¨…¹…à…ʅÅ稅……………………………………. …á…º…‹§…»…˜¹…Í…Ò…Ë…Ò…Ã…à…¾…è×Í…¹…º……ŒÒ…¹…………………………………. 2. …äÁ……·‹ …Ð…àÅ…Ò…Ð…à…º…Ò…Ð…á…Ç…§Œ …¡…¹Ñ …ã…¹…¡…Å…Á‹Ø …………………………. 2. …à»…š¹……Í…ÒÊ……Òª…Ç‹…Â…¼……ŒÙ·…Õè»…Ã…Ð…Ê…º…À……ÂÑ …¹…éíÒ…·…‹Ç…Á………………. 3. …äÁ……‹àË…ç¹……á…¡…µ‹ …ÑÇ…¨…¹…§…Ò…¹…Ê……Ç‹ …¹…Ã…Ç…Á…àÊ…ÂÕ……Ë…Ò…Â…………. 3. …¾…Ò…á…Á…Ç…»…†Ç…Â…ä…»…â…Ã…§…¾…Â…Ò…º…҅Ņʅѵ…Ç………………………. 3 นักเรียนจะใชหลักธรรมอะไร ที่ชวยใหอยูรวมกับเพ่ือนในหองเรียนอยาง สงบสุข พรอ มทง้ั บอกเหตผุ ล (µÇÑ ÍÂÒ‹ §¤íҵͺ) …Ê…¨Ø …Ã…Ôµ…3…………¡…ÒÃ…¨…Ð…Í…Â…Ù‹…Ã…‹Ç…Á…¡…ѹ…Í…Â…‹Ò…§…Á…Õ¤…Ç…Ò…Á…Ê…§…º…Ê……Ø¢…ä´…Œ…·…Ø¡……¤…¹…¨…Ð…µ…ŒÍ…§…»…Ã…Ð…¾…Ä……µ…Ô´…Õ·…Ñ駅·……Ò§…¡…Ò…Â……Ç…Ò…¨…Ò. ………………………á…ŅЅ㨅…Ë…Ò¡……»…Åо……Ä…µ…»Ô …¯…ºÔ …µÑ……µÔ …ÒÁ……¹…Õé ¨…Ð…ä…Á…Á‹ …àÕ Ë…µ……ØãË…àŒ…¡…´Ô …¡…Ò…Ã…·…Ð…àÅ…Ò…Ð…¼…Ô´…ã…¨…¡…¹Ñ …á……Å…ÐÍ…Â……´‹Ù …ÇŒ Â……¡…¹Ñ . ………………………Í…Â…Ò‹ §…Á…¤Õ……ÇÒ…Á…Ê…¢Ø……………………………………………………………………………………………………………………………………. 18

2 หลกั ธรรมสาํ คญั ของศาสนาครสิ ต ศาสนาครสิ ตมหี ลกั ธรรมสาํ คญั หลายประการ เชน บญั ญัติ 10 ประการ หลักความรัก 1. จงนมสั การพระเจา องคเดียว ศาสนาคริสตสอนให 2. อยา ออกนามพระเจา ทุกคนมีความรักใน พระเจา ปฏิบัติตาม โดยไมมีเหตุผล คําสอนของพระเจา 3. จงถือวันพระเจา แ ล ะ มี ค ว า ม รั ก ใ น เพอื่ นมนษุ ย โดยการ เปนวันศักด์ิสทิ ธ์ิ รจู กั อภยั และเสยี สละ 4. จงนับถือบิดามารดา 5. อยา ฆาคน เฉฉบลับย 6. อยา ผดิ ประเวณี 7. อยาลกั ทรัพย 8. อยา พดู เทจ็ 9. อยาคดิ มชิ อบ 10. อยามคี วามโลภในทรัพยส นิ ของผอู ่ืน 3 หลกั ธรรมสาํ คญั ของศาสนาอสิ ลาม ศาสนาอิสลามมีหลักธรรมสําคญั หลายประการ เชน หลกั ศรทั ธา 6 ประการ หลักปฏิบัติ 5 ประการ 1. ศรัทธาตออัลลอฮ 1. กลาวปฏญิ าณวา “ขาพเจา ขอ 2. ศรัทธาตอ เทวทตู ของอัลลอฮ ปฏญิ าณวาไมมีพระเจาอน่ื ใด 3. ศรัทธาตอ พระคัมภีรท ั้งหลาย นอกจากอลั ลอฮ” 4. ศรทั ธาตอบรรดาศาสนทตู 5. ศรัทธาในวนั พิพากษา 2. ทาํ ละหมาดวนั ละ 5 เวลา 6. ศรัทธาในลขิ ติ ของอลั ลอฮ 3. บรจิ าคทานแกผ อู ่นื 4. ถอื ศีลอด 5. ไปประกอบพธิ ฮี จั ญท น่ี ครเมกกะ ประเทศซาอุดีอาระเบีย 19

4 หลกั ธรรมสาํ คญั ของศาสนาพราหมณ- ฮนิ ดู ศาสนาพราหมณ-ฮินดูมีหลกั ธรรมสาํ คัญหลายประการ เชน หลักธรรม 10 ประการ หลักอาศรม 4 ประการ 1. ธฤติ : ความพอใจ 1. พรหมจารี : เปน ข้ันตอนทเ่ี ดก็ ชาย 2. กษมา : ความอดทน อดกลน้ั ทุกคนทเี่ กดิ ในวรรณะพราหมณ กษตั ริย 3. ทมะ : การรูจักขมใจ และแพศย ตองศึกษาเลาเรียน 4. อสั เตยะ : การไมลักขโมย 2. คฤหัสถ : เปน วัยแหงการครองเรือน ไมก ระทาํ โจรกรรม แตง งาน และมีบตุ รเพ่ือสืบสกุล 5. เศาจะ : การทําตนใหบ รสิ ุทธ์ิ 3. วานปรสั ถ : เปน ข้นั ท่ีแสวงหาธรรม ทั้งกายและใจ โดยการออกบวชสปู า เพ่อื ฝก จิตใจให 6. อินทรยี นิครหะ : การหม่นั ตรวจสอบ บรสิ ุทธิ์ อนิ ทรีย 10 ประการ 4. สันยาสี : เปนข้ันสุดทา ยแหงชวี ิต เฉฉบลบั ย 7. ธี : ปญ ญา สติ มติ ความคดิ โดยการสละชีวติ ทางโลก เพือ่ การ 8. วิทยา : ความรูท างปรชั ญา ออกบวชบําเพญ็ เพยี รตามหลกั 9. สตั ยา : การมคี วามเช่อื มัน่ สจุ ริต ศาสนา 10. อโกธะ : ความไมโกรธ 20

กจิ กรรม (µÇÑ Í‹ҧ¤íҵͺ) 2พฒั นาการเรยี นรทู ่ี 1 อา นสถานการณท ่ีกําหนด แลว ตอบคาํ ถาม ปองและครอบครัวประสบภัยพิบัติน้ําทวม ทําใหเกิดความลําบาก โดยเฉพาะ เร่ืองอาหาร ทุกเชาปองและพอตองพายเรือมารับอาหารท่ีทางการนํามาแจก ครอบครัวละ 1 ชดุ ทําใหปอ งเหนอ่ื ยมาก และมคี วามคิดวา หากสามารถนําอาหาร มาครง้ั ละเยอะ ๆ ได ก็ไมต อ งพายเรอื ออกมาทกุ วนั ปอ งจงึ วางแผนทน่ี าํ อาหารกลบั บานใหไดมากกวา 1 ชดุ 1. ¼……áห……าÔÅ´……กÐË……ป¢……ÅอÍŒ……¡Ñ ……ง1º……น0……บÞÑั ……ถÍ……Þอ……Âื ……µÑศ‹Ò……ÁาÔ ……1ส¤Õ……0น……Çา……»Òค……ÁÃ……รâÐ……สิÅ¡……ตÀ……Ò ป……ãù……อ ¢……·ง……ÍปÃ……§ฏѾ……È……บิ ÂÒ……ตัÊʏ……ติ……Ô¹¹น……¢Ò……ไ¤Í……ม§Ã……เ ¼ห……ÔÊ……ÍŒÙมµ……è×¹า…… ãะ……¹ส……¢ม……ŒÍ……ต……อ9……ห……Íล……Â……กั ……‹Òศ……¤า……ส´Ô ……นÁ…………าÔª……อÍ……ยº……า ……ง……ไ……ร……บ……า ……ง.. เฉฉบลับย 2. หากนักเรยี นเปนปอ ง จะนาํ หลกั ธรรมของศาสนาท่ีตนนับถอื มาประยุกต ใชอยา งไร……»¹…Í………ÒíÒ鯅……Ë·ºÔ………Ò………‹ÇµÑ Ã………ÁµÁÔ………………ÒÒ………¡Á………¡ÑË………µ………Å………¹Ø¡Ñ ………¸¹………Ã………é¹Ñ ………Ã………Á¨………àÐ………º·………Þ………íÒ………ã¨Ë………È………¼Œ ………ÅÕ ÍŒÙ ………¢………è×¹………ÍŒ à………´2………Í× ………ä´………Á………ÃÅ‹………ŒÍ………¡Ñ ¹………¢………âä………ÁÁ………‹Á………………¢ÍÕ ………ÍÒ………§Ë………¼Ò………͌م……Ã………èס¹………¹Ô ………à¾ã………¹………Ã………¢Ò………³Ð………¡Ð………Ò»………Ã………ÃÅ………Ð………¡Ñ Ê………¢………ºâ………ÁÀ………ÑÂÂ………... 2 ยกตวั อยางการปฏบิ ตั ิตามหลักศาสนาตนเองและบอกผลที่จะไดรับมา 1 ตัวอยา ง (µÑÇÍ‹ҧ¤Òí µÍº) …Â…´Ö …¡……Ò…Ã…»…¯……ºÔ …µÑ……µÔ …Ò…Á……………… ………·…Òí …ã…Ë…ŒÍ……Â…‹Ù …….. …຅…Þ……¨…È…ÕÅ……5……¢…ÍŒ……ä…´…Œá……¡…‹ …… ……Ã…Ç‹ …Á…¡…ºÑ……¼…ٌͅ…è×¹…ã…¹…Ê……§Ñ …¤…Á…… …äÁ……¦‹ …Ò‹…Ê……µÑ …Ç………äÁ……Å‹ …Ñ¡…¢…â…Á……Â…… …………Í……Â…Ò‹ …§…Á…¤Õ……Ç…Ò…Á…Ê……Ø¢……….. …äÁ……»‹ …Ã…Ð……¾…Ä…µ……¼Ô …Ô´……ã…¹…¡…Ò…Á……… …………྅…Ã…Ò…Ð…ä…Á…‹¡…Í‹……¤…Ç…Ò…Á……….. …äÁ……‹¾…Ù´……à·……稅…ä…Á…´‹……Á×è …Ê……ÃØ …Ò……… …………à´……Í× …´…Ã…ÍŒ……¹…ã…Ë…Œ¼……ŒÍÙ …è×¹……….. …á…Å…Ð…à…Ê……¾…Ê…Ò…Ã……àÊ……¾…µ……´Ô ………… …………………………… ผลท่ีจะไดรบั 21

?กิจกรรม ·ŒÒ»˜ÞËÒ แบง กลมุ อานสถานการณ และทาํ กิจกรรมทีก่ ําหนด ในหอ งเรียนของแนท สมาชกิ ในหอ งมกั ทะเลาะกนั อยูบอย ๆ ทําใหนักเรียนในหองไมมีความสุข เพราะ ระแวงกนั เมือ่ มงี านหรือกิจกรรมของหอ ง มักจะ เกย่ี งกันทํา ทําใหงานไมเสร็จ หากนกั เรียน เปนสมาชิกในหองเรียนนจ้ี ะมีวธิ ีการแกป ญ หา อยางไร 1 »˜ÞËҢͧṷ 3 ºÍ¡ÇÔ¸áÕ ¡»Œ ˜ÞËÒ 5 ¹Òí àʹÍáÅк͡ÇÔ¸Õ ¤Í× ÍÐäà (ÁÒ¡¡ÇÒ‹ 1 ¢ÍŒ ) á¡»Œ ˜ÞËҢͧ¡ÅØÁ‹ ?เฉฉบลับย 2 ÊíÒÃǨ¢ŒÍÁÅÙ 4 àÅ×Í¡ÇÔ¸Õá¡»Œ Þ˜ ËÒ·Õ´è Õ 6 »ÃÐàÁ¹Ô ¼Å¡Ò÷íÒ§Ò¹ ÊÀÒ¾¢Í§»Þ˜ ËÒ ·ÕÊè ´Ø ¢Í§¡ÅÁ‹Ø ¢Í§¡ÅØ‹ÁáÅе¹àͧ (ÇÒ´ÀÒ¾ á¼¹¼§Ñ áÊ´§º·ºÒ·ÊÁÁص)Ô ÃÒ¡ÒûáÐàÅÁØ‹Á¹Ô ¡Ò÷íÒ§Ò¹ ÃдѺ¤Ðá¹¹ ÃÒµ¡Ò¹Ãà»ÍçÐàÁÔ¹ ÃдºÑ ¤Ðá¹¹ 1. ความเขาใจในโจทยป ญ หา 1. ความเขาใจในเนื้อหาท่เี รียน 2. ความสามารถในการแกป ญ หา 3. ความคดิ สรา งสรรค 2. การทํางานไดค รบทกุ ขอ 4. ความรว มมอื ในการทาํ งานกลมุ 3. ความพึงพอใจในการทํางาน 5. ความภาคภมู ิใจในผลงาน กับเพอื่ น 22

íÊÃ»Ø ÊÒÃÐÊÒ¤ÞÑ เขยี นสรปุ ใจความสาํ คัญใหส มบรู ณ ¹Ñ¡àÃÕ¹䴌àÃÕ¹ÃÙŒÍÐäà ¨Ò¡º·àÃÕ¹¹éÕ (µÇÑ Í‹ҧ¤Òí µÍº) ……………âÁ˹ÈÍ……………ÕÃÅíËÒ……………ÇäÑ·Ñ¡……………ÅÒ»……………¸·¸Ò»……………ÃÒÂ……………3¯Ã»4……………ÁÔº……………àû䅅………¢ÑµµÐ……………Íš¹Ô¡ã……………çµË……………ÊÒ¾……………Œ¹ŒàÃԡá……………·¢……………ÐÔ´Ò……………¾Õ褻……………Ø·Ç……………Ã……………øЅ…………àâÈ……………ÃÂÒ……………Õªʅ…………¹¹……………¹……………ÃäÒ……………´ÙŒ ……………Œá……………à……………ªÅ……………‹¹Ð.......... ……………Á¤Ë˺……………ÕÇÑÞÅÅË……………ÃÑ¡¡Ñ……………ÅÞ¹……………¤¸Ò……………ѵÒíÃÂÇ……………äÃÒÔ»»……………1ÁÁ……………0ûÅ…………¢Ð¯……………ÍÑ¡»¡……………§ºÔ Ã……………àÒÈ»µÑÐ……………ÃÒ¡……………š¹Ô·Êà……………Òªµ……………Õè¤Ã¹‹¹……………Œ¹ÃÒ……………¤ÔÊ…………………………õ……………Ôʏ……………ȵ……………Ò…………… Ê…………………………¹……………Ô¡……………ª…………………………¹.......... ………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………….. เฉฉบลับย พระพุทธศาสนา ศาสนาครสิ ต หลกั ธรรมพงึ ปฏบิ ตั ิของแตล ะศาสนา ศาสนาอิสลาม ศาสนาพราหมณ-ฮนิ ดู ……………ËËÂËà»……………´ÖÅÅÅ……………š¹¶Ñ¡¡ÑÑ¡……………µ……………»È¸Í× ……………Œ¹Ã»Ã¯……………ÃÑ·¯……………ºÔ Á……………¸ºÔµÑ ·……………Òѵԅ…………èÕ5ª……………6ÁÔÒ……………»ÇÕË»……………Á……………ÃÅÃ……………ÊØÐÒÐ……………¡Å¡……………ÒÔÁ»Ò……………ÃÃ……………Ã……………Ð……………¡……………Ò……………Ã…………………………à……………ª……………¹‹ ……………………………………….......... ……………ËËËÈË……………ÒÅÅÅÅ……………ÊÒÑÑ¡¡Ñ¡……………Â……………¹¸Í¸……………»ÒÃÒÃ……………ȾÃÃÃ……………ÁÁÃÐÃ……………¡Á……………¤Ò1……………ÒËíÒ04……………ÃÊÁ……………»àÍà……………³»ª……………ù‹¹š¹-……………з……………Ρµ……………èÕÊÒÔ¹Œ¹……………íÒÃ……………´¤……………Ù ÑÞ……………¾……………·Ö§…………………………»Õè¼……………¯ÙŒ¹…………………………ԺѺ……………ѵ¶…………………………ÔÁ×Í..........Õ ………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………….. 23

Ẻ·´Êͺ·Õè 2 วง ลอ มรอบตวั เลขหนาคําตอบทถี่ กู ตอ ง 1 ขอ ความใดเก่ียวของกับหลกั ธรรมความสามัคคี 1. อม้ั กบั เพ่อื นเลนปง ปอง 2. แกม ใหเ พอื่ นลอกการบา น 3. รตุ กับเพอ่ื นรุมกลัน่ แกลง คอู ริ 4. เตช ว ยเพื่อน ๆ ทาํ งานกลมุ จนเสรจ็ 2 วีระศรทั ธาในพระพุทธศาสนามาก แสดงวาเขาเปนคนเชน ไร 1. เชื่อในสงิ่ ทป่ี ระกอบดว ยเหตผุ ล 2. เชอื่ ในเร่ืองโชคลาภ 3. เชอ่ื ในสง่ิ ศกั ดส์ิ ทิ ธ์ิ 4. เชอ่ื ไสยศาสตร เฉฉบลบั ย 3 “เวรยอมระงบั ดว ยการไมจ องเวร” เกย่ี วขอ งกับขอใด 1. โอหาโอกาสนาํ ของเลน เพื่อนมาเลนที่บานตนเอง 2. ตนู แกลงเพือ่ นคนื เมื่อตนถูกเพื่อนแกลง 3. หยงกนิ ขนมของเพ่ือนโดยไมบ อกเพื่อน 4. ปา นใหอ ภยั เพือ่ นทก่ี ลัน่ แกลงตน 4 การบริจาคทานในหลกั ปฏบิ ตั ิของศาสนาอสิ ลาม สอดคลอ งกบั ขอใด 1. แพทเอาของบริจาคมาใชส วนตวั 2. ตา ยมอบเครอ่ื งเขยี นใหเ ด็กยากจน 3. ปขุ โมยเงนิ แมไปซอื้ ขนมแจกเพื่อน ๆ 4. แวนเสียสละควิ ซื้อตวั๋ ดูหนังในรอบนเ้ี พราะลมื ซื้อของใชก อน 5 ศาสนาครสิ ตส อนใหท ุกคนมีความรกั ในทน่ี ีห้ มายถึงรักใคร 1. คนที่เรารัก 2. คนที่เรารูจัก 3. คนทงั้ โลก 4. คนและสัตว 24

6 การกระทําของใคร ถอื เปน มโนทุจรติ เฉฉบลบั ย 1. ปกุ คิดแกแคนเพ่อื นทแี่ กลงตนเอง 2. ตอมไมเ คยดาใคร และพูดจามหี างเสยี งตลอด 25 3. เจฟไมแ ยงของเลน กบั เพอ่ื น เลนแตของเลน ตนเอง 4. ปานบอกเพ่ือน ๆ วา ทาํ การบา นเสร็จทงั้ ที่ยังไมไ ดทาํ 7 ใครถือวามีคุณธรรมเมตตาเหมาะสมมากท่สี ุด 1. ไอซส อนการบา นเพอื่ น 2. เปซ ้อื ลูกนกเงอื กมาเลี้ยง 3. แพทกนิ ขนมเหลือแลวจึงคอยแบง ใหน อ ง 4. มารก พ้ี ดู จาสุภาพออนหวานกบั พอ แม 8 การปฏิบตั ิในขอ ใด สอดคลองกบั หลักธรรมเบญจธรรม 1. แพนฝก น่งั สมาธิ 2. หาญกม กราบพระพทุ ธรูป 3. ปอ มพดู จาหยาบคายกับนอง 4. ปา ดาวประกอบอาชีพคา ขายอยา งสจุ รติ 9 ใครพฒั นาตนเองโดยใชหลกั ไตรสิกขา 1. นกิ กี้ฝก นง่ั สมาธทิ ุกวัน 2. แปงกินขา ววนั ละ 2 มือ้ 3. กุก ซอ มรอ งเพลงกับเพอื่ นอยางสม่าํ เสมอ 4. พลอยแสดงความยินดีกบั เพอ่ื นที่ไดร ับรางวลั 10 ศรัทธา 4 สอดคลอ งกบั ขอใด 1. พอลไมรังแกสตั ว เพราะเช่ือวาทําดีไดด ี ทาํ ช่ัวไดช ่ัว 2. อ้ัมไมค ิดวาส่งิ ศักดส์ิ ิทธิม์ จี รงิ เปนสิง่ ทส่ี มมุติขึ้นมา 3. กองเชือ่ วาเราเปน ผูกาํ หนดชะตาชวี ติ ของเราเอง 4. แปงไมยดึ ตดิ กบั ศาสนาใดเพราะเช่ือวางมงาย

àÃÍè× §·Õè3 àª×èÍÁÑè¹ã¹¡Ò÷íÒ¤ÇÒÁ´Õ ¡Ô¨¡ÃÃÁ นำกอนเรียน เขียน ✓ทับ ของภาพทเ่ี ปนการทําความดี 1) 2) เฉฉบลบั ย 3) ✓ 5) 4) ✓ 6) ✓ à˵Øã´à¾è×͹ æ ¨Ö§¤Ô´Ç‹Ò ÀÒ¾·èÕ¢Õ´ ✓ ໚¹¡Òà 26 ·íÒ¤ÇÒÁ´Õ¤Ð

¤ÇÒÁ´Õ 㹤ÇÒÁ¤´Ô ¢Í§¹Ñ¡àÃÕ¹ ÁÕÅ¡Ñ É³ÐÍÂÒ‹ §äà 1 การทาํ ความดี การทําความดี คือ การแสดงออกดวยการคิดดี พดู ดี และปฏบิ ัติดี ไมทํา ใหตนเองและผูอ่ืนเดือดรอน มีคุณธรรมในการดําเนินชีวิต ซ่ึงการทําความดี เราสามารถทําไดท กุ เวลา ทุกสถานท่ี ตามความเหมาะสม ในครอบครวั ในโรงเรยี น ในชุมชน เฉฉบลับย ปฏบิ ัติตามกฎระเบียบ ปฏบิ ัตติ ามกฎของ ปฏบิ ตั ติ ามหนา ทข่ี องตน ของโรงเรยี น ชมุ ชน เชอ่ื ฟง คาํ สอนของ เชอื่ ฟง คําสอนของครู มีความเอื้อเฟอเผื่อแผ àÃҨзíÒ¤ÇÒÁ´Õ พอ แม อาจารย ผูอ ื่น 䴌͋ҧäà ชว ยพอแมทาํ งานบาน รกั ใครสามคั คกี ัน ชว ยเหลืองานในชมุ ชน ชวยเหลอื เพือ่ น ๆ มคี วามสามคั คกี นั มคี วามซื่อสตั ย มีระเบียบวนิ ัย มีความเมตตากรุณา 27

กิจกรรม 1พฒั นาการเรยี นรทู ่ี 1 เขียนการทําความดีของนักเรียนที่ทําในครอบครัว ในโรงเรียน ในชุมชน อยางละ 2 ตัวอยาง (µÇÑ ÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) ครอบครวั - ©¹Ñ ªÇ‹ ÂáÁÅ‹ ÒŒ §¨Ò¹……………………………………………………………………………………………………………………………….. - ©Ñ¹¶ÙºÒŒ ¹·¡Ø ǹх…………………………………………………………………………………………………………………………….. โรงเรยี น - ©¹Ñ ª‹Ç¶×ͧ͢ãˤŒ ³Ø ¤ÃÙ……………………………………………………………………………………………………………………………….. - ©¹Ñ ª‹ÇÂà¾èÍ× ¹¹íÒ¢ÂÐã¹ËŒÍ§àÃÕ¹价é§Ô……………………………………………………………………………………………………………………………….. เฉฉบลบั ย ชุมชน - ©Ñ¹ÍÒÊÒ仡ÇÒ´ãºäÁŒ ã¹ÇÑ´……………………………………………………………………………………………………………………………….. - ©¹Ñ ࡺç àÈÉ¢ÂзèÕ·§éÔ àÃèÕÂÃҴŧ¶Ñ§¢ÂÐ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 2 ยกตัวอยางการทําความดจี ากขา วทนี่ ักเรยี นประทบั ใจมา 1 ตวั อยา ง พรอมตอบคาํ ถาม (µÑÇÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) 1. การทําความดีท่ฉี ันประทับใจ คือ …¡……Ò…Ã…·……ÕèàË……¹ç …ª…Ò……Ç…º…ÒŒ…¹……Ë…Å……Ò…Â…¤……¹…ª…Ç‹……Â…à…Ë…Å……Í× .. ÅÙ¡Ê¹Ø Ñ¢·Õ赡ŧä»ã¹ËÅØÁãËŒ¢é¹Ö ÁÒ¢ŒÒ§º¹…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. เหตุผลที่ฉันประทับใจมาก …à…»…¹š……¡…Ò…Ã…á……Ê…´……§…ã…Ë…àŒ …Ë…¹ç……¤…Ç…Ò……Á…à…Á…µ……µ…Ò…¢……Í…§…Á…¹……ÉØ ……Â.. ·èÕÁÕµ‹ÍÊµÑ ÇâÅ¡…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. นกั เรยี นสามารถนาํ ตัวอยางการทาํ ความดีนี้ ประยุกตใชไ ด ดังน้ี ……………… …àÃ……Ò…Ê…Ò……Á…Ò…Ã…¶……ª…‹Ç…Â……à…Ë…Å……×Í…¤……¹…Í……è×¹……æ………ä…´…Œµ……Ò…Á……¤…Ç……Ò…Á…à…Ë……Á…Ò…Ð…Ê……Á………અ‹…¹……ª…‹Ç……Â…á……Á…‹ ¢Ò¢ͧã¹ÃÒŒ ¹ ª‹Ç¾‹Íô¹éíÒ¼¡Ñ µ¹Œ äÁŒ ໹š µŒ¹…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 28

2 แบบอยา งการทาํ ความดี การทาํ ความดขี องคนในสงั คมทําใหเกดิ ผลดีทง้ั ตอตนเองและผอู ื่น ในทาง พระพุทธศาสนา พุทธศาสนิกชนสามารถศึกษาแบบอยางการทําความดีไดจาก เรอ่ื งราวตา ง ๆ เชน ประวตั ิพทุ ธสาวก ชาดก เปน ตน พระอรุ ุเวลกสั สปะ พระอรุ เุ วลกสั สปะ เดมิ เปน ชฎลิ (นกั บวชบชู าไฟ) วนั หนงึ่ พระพทุ ธเจา เสดจ็ ไปโปรด แตอุรุเวลกัสสปะกลับรูสึกไมดีเพราะเห็นวาพระพุทธเจาเปนนักบวชตางลัทธิ แต พระพทุ ธเจาไมย อ ทอ ทรงสอนอุรเุ วลกัสสปะจนยอมละความถอื ดแี ละขอบวช ตอมานทกี สั สปะและคยากัสสปะซ่ึงเปนนองชายอุรุเวลกสั สปะ รวมท้ังบริวารตา ง พากนั เลื่อมใสศรทั ธาในพระพุทธเจา จึงขอบวชตาม ขอ คดิ ทไ่ี ดจ ากเรอื่ งน้ี : ผทู ม่ี คี วามถอื ดี ยอ มเรยี นรสู งิ่ ตา ง ๆ ไดย าก ผทู มี่ คี วามอดทน และพยายามยอ มทาํ กจิ ตาง ๆ ไดสาํ เรจ็ กุฏทิ สู กชาดก เฉฉบลับย ในอดีตกาล มีนกขม้ินตัวหนึ่งอาศัยอยูในรังที่ทําขึ้นอยางแข็งแรง ฝนตกก็ ไมร ว่ั วันหนึง่ ในฤดฝู น มลี ิงตัวหนึ่งมาหลบฝนอยูใกล ๆ รงั ของนกขมน้ิ และมีอาการ หนาวส่ัน นกขมนิ้ จึงแนะนําใหล ิงตัวนน้ั สรางท่ีอยเู อง ลงิ ไดฟ ง ดงั นั้นก็โกรธและไดร้อื ทําลายรงั ของนกขม้ิน ขอ คดิ ทไี่ ดจ ากเรอื่ งน้ี: การกระทาํ สง่ิ ที่ไมถ กู ตอ ง และไดร บั การตกั เตอื นแลว โกรธแคน แสดงวา เปน คนพาล ไมม ีใครอยากคบหาดว ย และถา เราไปคบคนพาล กจ็ ะสง ผลเสยี ใหกลายเปนคนพาลไปดว ย มหาอุกกสุ ชาดก ในอดตี กาล นกเหยยี่ วคหู นง่ึ ทาํ รงั อยบู นตน ไมพ รอ มลกู นอ ย เหยยี่ วทงั้ คไู ปผกู มติ ร กบั สตั วต าง ๆ คอื ราชสีห พญานกออก และเตา วนั หนงึ่ มชี าวบา นออกมาลา สตั ว และกอ กองไฟใตต น ไมท ม่ี รี งั นกเหยย่ี ว นกเหยย่ี ว จึงไปขอความชวยเหลือจากพญานกออก เตา และราชสีห ซ่ึงสัตวเหลาน้ันก็ชวย นกเหยีย่ ว จนทาํ ใหช าวบา นพากนั หนไี ป ขอคิดท่ีไดจ ากเรอื่ งน้ี : การมมี ติ รไมตรกี ับคนดี จะเปน ประโยชนต อ การดําเนินชีวิต 29

กิจกรรม 2พฒั นาการเรยี นรทู ่ี 1 เลือกปฏิบัติตนตามขอคิดจากการศึกษาประวัติสาวกและชาดกมา 1 เร่ือง แลว เขียนบันทกึ ผล (µÇÑ ÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) 1. ขอ คดิ จากประวตั สิ าวกและชาดกทเี่ ลอื กนาํ มาปฏบิ ตั ิ คอื …¡…Ò…Ã…¤……º…¤…¹……´…Õà…»…¹š….. …Á…Ôµ……Ã……ã…¹…à…Ã…è×Í…§……Á…Ë……Ò…Í…Ø¡……¡…ØÊ…ª…Ò…´……¡……¨…Ò…¡……¢…ŒÍ…¤…Ô´……ã…¹…à…Ã…×èÍ…§…¹……éÕ …Ê…Ò…Á…Ò…Ã…¶……¹…íÒ…ä…»……㪅Œ…ã¹……¡…Ò…Ã… …à…Å…×Í…¡…¤……º…à…¾…èÍ×……¹…·……Õèà»……¹š …¤……¹…´……ÕË…Ã…×Í……à»……š¹…Á…µÔ……Ã…ä…Á…µ……Ã…Õ¡…Ѻ……¤…¹…·……Õèà…»…¹š ……¤…¹……´…Õ …………………………… 2. ผลที่ไดจ ากการนําไปปฏิบัติ คือ ……à…¾…Íè× …¹……·…Õè´……Õ Á……Ñ¡…ª…Ç…¹…·……íÒ…ã…¹…Ê……Ô§è …·…Õè´……Õ à…ª…‹¹………………. …ª…Ç…¹…·……Òí …¡…Ò…Ã…º……ÒŒ …¹……ª…Ç…¹…ä…»…à…Ã…ÕÂ…¹……¾…àÔ…È…É………à»……¹š …µ……¹Œ …………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2 ดภู าพ แลวตอบคาํ ถาม (µÑÇÍ‹ҧ¤íҵͺ) เฉฉบลบั ย 1. จากภาพ มีความสัมพนั ธก บั ประวตั ิ สาวกและชาดกเร่อื งใด เพราะเหตุใด …Á…¤Õ …Ç…Ò…Á……Ê…ÁÑ …¾……ѹ…¸…¡…º…Ñ …àÃ……Í×è …§…¾……Ã…Ð…Í…ÃØ …àØ…Ç…Å…¡…ÊÑ……Ê…»…Ð… …྅…Ã…Ò…Ð……Á…Õ ¤……Ç…Ò…Á……à…¡…Õè Â……Ç…¢…Œ Í……§…ã…¹…à…Ã…è× Í……§…¤……Ç…Ò…Á… …Í…´…·……¹…à…Ë……Á…×Í…¹……¡…Ѻ……·…èÕ¾……Ã…Ð…¾……Ø·……¸…ਅ…ŒÒ…Á…Õ¤……Ç…Ò…Á… …Í…´…·……¹……äÁ……‹ …Í‹ …·…ÍŒ……¤……Í…Â…Ê…Í……¹…ã…Ë…ÍŒ …ÃØ …àØ…Ç…Å…¡…ÊÑ……Ê…»…Ð… …¨…¹…Ê……íÒ…¹…Ö¡……µ…ÇÑ …á……Å…Ð…Â…Í……Á…º…Ç……ª………………………………… 2. จากคําตอบขอ 1. นักเรียนสามารถนําขอคิดของประวัติสาวกและชาดก มาใชใ หเปนประโยชนไดอยางไร …㪅Œ¤……Ç…Ò…Á…Í…´……·…¹……ã…¹…¡…Ò…Ã…µ……éѧ…ã…¨…à…Ã…ÕÂ…¹……Ë…¹…ѧ……Ê…×Í……á…Å……Ð…·…íÒ…¡…Ô¨……¡…Ã…Ã…Á……µ…Ò‹…§……æ……¨…¹……Ê…Òí …à…Å稅……. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 30

3 ศาสนกิ ชนตวั อยา ง การปฏิบัติตนในการทําความดี เราสามารถดูแบบอยางจากศาสนิกชนที่ดี ไดห ลายคน เชน 1. สมเดจ็ พระมหติ ลาธเิ บศร อดลุ ยเดชวกิ รม พระบรมราชชนก ในรชั กาลท่ี 9 พระราชประวตั ิ พระราชสมภพ • วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2434 การศึกษา • จบโรงเรยี นนายเรอื จากประเทศเยอรมนี • จบแพทยจากประเทศสหรฐั อเมรกิ า ครอบครัว • ทรงอภิเษกสมรสกับสมเด็จพระศรีนคริน- ทราบรมราชชนนี และทรงมีพระธดิ าและ พระโอรส รวม 3 พระองค พระราชกรณียกิจ คุณธรรมท่คี วรนํามาเป็นแบบอย่าง เฉฉบลับย • ทรงเอาพระทัยใสและพฒั นา • ทรงปฏิบตั ติ ามหลกั ธรรมของพระพทุ ธศาสนา การแพทยข องไทยใหเจริญกาวหนา • ทรงเปนผูท่ีมคี วามเสยี สละและอดทน 2. สมเดจ็ พระศรนี ครนิ ทราบรมราชชนน� ในรชั กาลที่ 9 พระราชประวัติ พระราชสมภพ • วันท่ี 21 ตลุ าคม พ.ศ. 2443 การศกึ ษา • จบวชิ าพยาบาลจากประเทศสหรฐั อเมรกิ า ครอบครวั • ทรงอภเิ ษกสมรสกบั สมเด็จ พระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก และทรงมีพระธดิ า และพระโอรส รวม 3 พระองค พระราชกรณียกจิ คุณธรรมทค่ี วรนํามาเป็นแบบอย่าง • ทรงจัดต้งั มลู นธิ ิแพทยอาสาฯ • ทรงปฏบิ ัติตามหลักธรรมของพระพุทธศาสนา (มลู นิธิ พอ.สว.) และจัดตง้ั โครงการ • ทรงชว ยเหลอื ประชาชนผูยากไรตามชนบท พฒั นาดอยตงุ 31

กจิ กรรม (µÑÇÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) 3พฒั นาการเรยี นรทู ่ี 1 อานขอ ความ แลว ตอบคาํ ถาม “ขณะน้สี ถานการณน้าํ ทวมสกลนคร และในอีกหลายพนื้ ทย่ี ังคงมี นาํ้ ทว มสงู ชาวบา นตา งลาํ บาก แตน า้ํ ใจคนไทยยอ มไมท ง้ิ กนั ทกุ คนชว ยกนั บริจาคเงินและสิ่งของที่พอจะชวยได เชนเดียวกับเหลาดาราน้ําใจงาม เหลานี้ โตโน ภาคิน, กอง หวยไร, ซัน มือกีตารวงเดอะดัสต, ตั้ม เดอะสตาร 10 ทข่ี อลุยนํา้ ลงพ้ืนท่ีไปชวยเหลอื ดวยตนเอง” ทีม่ า : ขาวเดลนิ ิวส อาทิตยที่ 30 กรกฎาคม 2560 1. จากเหตุการณด ังกลาว เก่ียวของกับคณุ ธรรมขอ ใดบาง เพราะอะไร ¤……Ç…Ò…Á…à…Á…µ……µ…Ò…¡……Åس…Ò……à…¾……Ã…Ò…Ð…¡…Ò…Ã…º……Ã…Ô¨…Ò…¤……৅Թ……á…Å……Ð…Ê…Ô觅¢…Í……§…ãË……Œ¡…Ѻ……¼…ÙŒ»…Ã……Ð…Ê…º……Í…Ø·…¡……À…ÑÂ… เฉฉบลบั ย á……Ê…´…§…ã…Ë……ŒàË……ç¹…¶……Ö§…¤…Ç…Ò…Á……àÁ……µ…µ……Ò…¡…Åس……Ò…µ…Í‹……¤…¹…·……èÕÁ…Õ¤……Ç…Ò…Á…·……Ø¡…¢…Ꮰ……Å…Ð…à…´…×Í…´……Ã…ÍŒ …¹………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2. หากนกั เรียนจะชวยเหลือชาวบาน นกั เรยี นจะทาํ ไดอ ยา งไร 1….…º……Ã…Ô¨…Ò…¤……৅¹Ô……Ë…Ã……×Í…Ê…Ô觅¢…Í……§…µ…Ò…Á…¡……í҅Ņѧ…·……ÕèÁ…ÕÍ…Â……‹Ù ………………………………………………………………………….. 2……. Ã……³…Ã…§…¤……á…Å……Ð…¡…Ã…Ð…¨…Ò…Â……¢…‹Ò…Ç……྅…Íè× …¢…Í…¤……Ç…Ò…Á…ª…Ç‹…Â……àË……Å…Í× ……………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2 จากขอ 1 นกั เรยี นนาํ คุณธรรมมาใชในชวี ติ ประจําวนั อยา งไรบาง 1….…Á……¤Õ …Ç…Ò…Á……àÁ……µ…µ……Ò…¡……Åس…Ò…µ……‹Í…à…¾…è×Í……¹…Á…¹……ÉØ …Â……Ë…Ã…×Í……Ê…µÑ …Ç…… ……………………………………………………………….. 2……. …Á…Õ¤……Ç…Ò…Á…à…Í…×éÍ…à…¿…Íœ„……༅…èÍ× …á……¼…‹ ã…Ë…¡Œ……ºÑ …¤……¹…Ã…Í…º……µ…ÑÇ………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

?กิจกรรม ·ŒÒ»˜ÞËÒ แบง กลมุ อานสถานการณ และทาํ กิจกรรมทกี่ ําหนด ในสงั คมไทยยงั มคี นทาํ ความดมี ากมายโดยเฉพาะ คนมีชือ่ เสียง เชน คณุ อาทวิ ราห คงมาลยั หรือตูน Bodyslam ที่วิง่ ในโครงการ “กาวคนละกา ว” เพ่ือหาเงินชวยเหลอื 11 โรงพยาบาล หากเปนนกั เรียนจะทาํ ความดีอยา งไร 1 »˜ÞËҢͧ¹Ñ¡àÃÕ¹ 3 ºÍ¡ÇÔ¸áÕ ¡»Œ ˜ÞËÒ 5 ¹íÒàʹÍáÅÐºÍ¡Ç¸Ô Õ ¤Í× ÍÐäà (ÁÒ¡¡ÇÒ‹ 1 ¢ÍŒ ) á¡Œ»Þ˜ ËҢͧ¡ÅÁ‹Ø ? เฉฉบลบั ย 2 ÊÒí ÃǨ¢ŒÍÁÅÙ 4 àÅ×Í¡Ç¸Ô áÕ ¡»Œ ˜ÞËÒ·´èÕ Õ 6 »ÃÐàÁ¹Ô ¼Å¡Ò÷Òí §Ò¹ ÊÀÒ¾¢Í§»˜ÞËÒ ·èÊÕ Ø´¢Í§¡ÅÁØ‹ ¢Í§¡ÅÁØ‹ áÅе¹àͧ (ÇÒ´ÀÒ¾ á¼¹¼§Ñ áÊ´§º·ºÒ·ÊÁÁص)Ô ÃÒ¡ÒûáÐàÅÁÁØ‹Ô¹¡Ò÷Òí §Ò¹ ÃдѺ¤Ðá¹¹ ÃÒµ¡Ò¹Ãà»ÍçÐàÁ¹Ô ÃдºÑ ¤Ðá¹¹ 1. ความเขา ใจในโจทยป ญ หา 1. ความเขา ใจในเน้อื หาทเี่ รยี น 33 2. ความสามารถในการแกป ญ หา 3. ความคิดสรา งสรรค 2. การทํางานไดค รบทกุ ขอ 4. ความรว มมอื ในการทาํ งานกลมุ 3. ความพึงพอใจในการทาํ งาน 5. ความภาคภมู ิใจในผลงาน กับเพอ่ื น

íÊÃ»Ø ÊÒÃÐÊÒ¤ÞÑ เขียนสรุปใจความสาํ คญั ใหสมบูรณ ¹Ñ¡àÃÕ¹䴌àÃÕ¹ÃÙŒÍÐäà ¨Ò¡º·àÃÕ¹¹éÕ แบบอยางการทําความดี (µÑÇÍÂÒ‹ §¤Òí µÍº) ขอ คดิ ทไ่ี ดจ ากเรอ่ื งราวพทุ ธสาวกและชาดก คุณธรรมจากศาสนกิ ชนตัวอยา ง เฉฉบลับย ………………•• ………………á¢Â¢àà………………ÃÃ͌͌‹ÍÅ………………×èè×Íͤ¤………………ÁŒÇ§§………………´ÔÔ´ä·………………Á¾: :………………Òí:¡‹¿Ã………………㤡دËÐ………………§˜ ÒÇÍ………………·Ô¶»Œ ÃÒ………………ÃØ ×ÍÊÙÃäÁ………………Øà´ÇСDž……………ÍÌʋ҅……………Ū´ºÑ………………àÒº¡»·………………´¡Ñʤ………………š¹¹Ò¡Ê………………Çäᅅ…………Ò»à………………¹ÁÅÅÐ………………¾ÍÐ×Ê………………¾¡ÒíÒ………………àŵ………………ÂÃ………………Ò¡Ñ¨ç ………………Âà………………µÒ………………ÁÍ×………………¹………………...... ••…………………………ÊÊͤ¤……………´ÁÁ³Ø³Ø ……………àØÅà……………¸¸´´……………ÂÃè煅………ç¨àÃþ……………´¾ÁÁ……………êÅ…………ÐÇ::Ð……………ÈÔ¡……………Á¤¤Ã……………ÃËǹÇÕ……………ÁÒÔµÒ……………¤ÁÁ……………¾ÅÃ……………ààÒÃÁ¹Ô……………ʸЅ…………µ·ÕÂÔ຅…………ºµÃÊ……………ÃÒÈÒ……………ÅÁº¡……………ÃÐÃÃ……………ÃÒÍ……………Áسª……………´ÃªÒ……………Ò·¹……………ª……………¹ª¡……………¹……………¹..... Õ …………………………………………………………………………………. การทาํ ความดขี องนกั เรียน ระดับครอบครวั ระดับโรงเรยี น ระดับชุมชน •……ª…Ç‹ …Â…¾……‹Í…á…Á……·‹ …íÒ…§…Ò…¹……º…ÒŒ…¹….. …• …»…¯……Ôº…µÑ……Ôµ…Ò…Á……¡…®…Ã…Ð…à…º……ÕÂ…º.. …• …»…¯……Ôº…ѵ……Ôµ…Ò…Á……¡…®…Ã…Ð…à…º……ÕÂ…º.. •……»…¯…ºÔ……µÑ …µÔ……Ò…Á…Ë…¹…Ò…Œ ·……¢èÕ …Í…§…µ….¹. ……¢…Í…§…â…Ã…§…à…Ã…ÕÂ…¹……………………….. ¢Í§ªØÁª¹…………………………………………………….. •……અè×Í……¿…§˜ …¤…Òí…Ê……Í…¹…¢…Í…§……¾…Í‹ …á….Á. ‹ …• …à…ªè×…Í…¿…§˜…¤……Òí …Ê…Í…¹……¢…Í…§…¤…Ã…Ù….. …• …Á…¤Õ……Ç…Ò…Á…à…Í…Í×é …à…¿…Íœ„…à…¼……Íè× …á…¼….‹. ÏÅÏ…………………………………………………….. ÏÅÏ…………………………………………………….. ¼ÍŒÙ ×è¹…………………………………………………….. …• …ª…Ç‹ …Â…à…Ë…Å……Í× …§…Ò…¹…ã…¹…ª…ØÁ……ª…¹….. …………………………………………………….. …………………………………………………….. 34

Ẻ·´Êͺ·èÕ 3 วง ลอมรอบตวั เลขหนาคําตอบท่ีถกู ตอง 1 ขอ ใดเปน การทําความดที เี่ หมาะสม 1. ปูเปชวยแมท ําขนมไปขาย 2. อารทดา คนที่ทงิ้ ขยะบนถนน 3. บอยใหเพื่อนยืมเงินไปซื้อของเลน 4. แพทยอมใหเพ่อื นรงั แก เพราะไมอยากมเี รือ่ ง 2 “กอลฟ ทาํ การบา นใหเ พอ่ื น เพราะเหน็ วา เพอื่ นทาํ ไมไ ด” พฤตกิ รรมของกอลฟ ถือเปน การทาํ ความดหี รือไม เพราะอะไร 1. เปน เพราะเปนการชวยเหลือผอู ืน่ 2. เปน เพราะสอดคลอ งกบั คณุ ธรรม โอวาท 3 3. ไมเปน เพราะไมใชก ารชว ยอยา งแทจริง ควรสอนใหเพื่อนเขา ใจดีกวา 4. ไมเ ป็น เพราะทาํ การบา นใหเ พอ่ื นถอื เปน การประพฤตทิ ผี่ ดิ หลกั คณุ ธรรม เฉฉบลบั ย 3 ใครปฏิบตั ติ นเปนคนดี 1. ปอ มตน่ื นอนแตเชา ทุกวนั 2. ไอซช วยแมข ายของตอนเชา 3. แปงรบั ประทานอาหารกบั พอแม 4. กอลฟรบั อาสาชวยทาํ การบานใหเพือ่ น 4 การทาํ ความดีในระดบั ครอบครวั ทําไดอยา งไร 1. แกลง นอ งรอ งไห 2. ตง้ั ใจเรียนหนังสอื 3. ชว ยแมก วาดถูบาน 4. อยบู า นเปนเพ่อื นพอ 5 การผกู มิตรกับผอู ื่น เราควรปฏิบตั ติ นอยา งไรจึงจะเหมาะสม 1. ศกึ ษาประวัติผอู นื่ ใหรูจริง 2. แสดงความจรงิ ใจตอ ผอู ืน่ 3. พยายามชมผอู ่ืนตลอดเวลา 4. นําของฝากมาใหผ ูอ ืน่ สม่ําเสมอ 35

6 การศึกษาประวตั ิคนดี มีผลดอี ยางไรมากท่ีสดุ 1. มีเร่อื งไปเลาใหคนอ่นื ฟง ได 2. เห็นคณุ คา ของการทําความดี 3. เกิดความรสู ึกชื่นชมตอ ผทู ําความดี 4. ไดข อคิดมาเปน แบบอยางในการดําเนินชีวิต 7 ขอใดเปน จุดมุงหมายของชาดก 1. มงุ สอนคติธรรมและจริยธรรม 2. มุงสอนการเรยี นรูในชีวิตประจาํ วัน 3. มุงสอนหลักการคิดทีถ่ กู ตองในชีวิต 4. มุงใหเ กดิ ความเพลิดเพลนิ เวลาอา น 8 การที่สมเด็จฯ พระบรมราชชนกทรงเห็นความทุกขจากการเจ็บปวยของ ราษฎร จึงเรียนตอทางดานการแพทยและสาธารณสุขเพื่อจะไดนําความรู เฉฉบลบั ย มาชว ยราษฎรได แสดงถึงการมีคณุ ธรรมขอใด 1. ความใฝรู 2. ความขยนั 3. ความเมตตา 4. ความเสียสละ 9 “มีลงิ ตัวหนึ่งมาหลบฝนใกลรงั นกขม้ิน นกขมน้ิ จงึ แนะนําใหลิงสรา งบา นให แขง็ แรงเหมอื นรงั ตนเอง แตล งิ โกรธและทาํ ลายรงั ของนกขมนิ้ เสยี ” นกขมนิ้ กับลงิ เปรยี บไดก ับขอ ใด 1. ผกู ตญั ูกบั คนพาล 2. ผูมีเมตตากบั คนพาล 3. คนโกงกับผูม คี ณุ ธรรม 4. ฝา ยธรรมะกับฝา ยอธรรม 10 “สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี ทรงจัดตั้งมูลนิธิแพทยอาสาฯ (มลู นธิ ิ พอ.สว.) เพอื่ ตรวจรกั ษาประชาชนถน่ิ ทรุ กนั ดาร” จากพระราชกรณยี กจิ เกย่ี วขอ งกับคณุ ธรรมขอ ใดมากที่สดุ 1. ความใฝร ู 2. ความเมตตา 36 3. ความซอ่ื สัตย 4. ความยุตธิ รรม

àÃè×ͧ·Õè4 ÈÒʹԡª¹·èÕ´Õ ¡Ô¨¡ÃÃÁ นำกอ นเรียน เขยี นการปฏบิ ตั ติ นเมอื่ เขา ไปในสถานที่ในภาพ (ตอบตามศาสนาทต่ี นเองนบั ถอื ) เฉฉบลับย การปฏบิ ตั ติ นของฉนั เม่ือไปศาสนสถาน • ศาสนาท่ฉี นั นบั ถือ คือ ¾Ãоط¸ÈÒÊ¹Ò (µÇÑ Í‹ҧ¤íҵͺ)………………………………………………………………………………………………………………………….. • ศาสนสถานของศาสนาทฉี่ ันนบั ถือ คือ Ç´Ñ……………………………………………………………………………………. • การปฏิบัตติ นเมอื่ เขา ไปศาสนสถานทาํ ได ดังนี้ ᵧ‹ ¡ÒÂàÃÕºÌÍ áÊ´§¡ÃÔ ÔÂÒÇÒ¨ÒÊÀØ Ò¾………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. äÁ‹·íÒ¤ÇÒÁÊ¡»Ã¡àÊÂÕ ËÒ äÁÊ‹ §‹ àÊÕ§´§Ñ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

¡Òû¯ÔºÑµÔµ¹à»¹š ÈÒʹ¡Ô ª¹·Õ´è Õ Ê§‹ ¼Å´Õµ‹Í¹¡Ñ àÃչ͋ҧäúҌ § 1 การปฏบิ ตั ติ นตอ ศาสนสถาน ศาสนสถานเปนสถานที่เคารพบูชาของศาสนิกชน ซ่ึงแตละศาสนาตางก็มี ศาสนสถานที่แตกตางกันไป วัด โบสถค รสิ ต มสั ยดิ เทวสถาน • เปน ทีอ่ ยูอาศยั • เปนสถานท่ี • เปน สถานที่ • เปนทปี่ ระดิษฐาน เฉฉบลบั ย ของพระภิกษุ ประกอบพธิ ีกรรม ประกอบพธิ ีกรรม เทวรปู หรอื เทพเจา • เปน สถานที่ สาํ คญั ของศาสนา ประกอบพิธีกรรม • เปน สถานท่ี ประกอบพธิ กี รรม การปฏบิ ตั ติ นตอศาสนสถาน การแสดงความเคารพ การดแู ลรักษา • แตง กายเรยี บรอ ยและแสดงกิรยิ าวาจา • บอกผปู กครองใหซอ มแซมศาสนสถาน สุภาพเมอ่ื เขาไปศาสนสถาน ทท่ี รดุ โทรม • เคารพกฎระเบียบและขอปฏบิ ตั ขิ อง • ดูแลรักษาความสะอาดศาสนสถาน ศาสนสถานในแตละศาสนา • ไมท าํ ใหศ าสนสถานเสยี หายทรดุ โทรม • ไมทาํ ความสกปรกหรือเสยี หาย • บํารุงหรือตกแตงสภาพศาสนสถาน • มคี วามสํารวมและปฏิบัติตามมารยาท ใหมีความสวยงาม นาเคารพเชอ่ื ถอื ของสงั คมนน้ั ๆ • ไมนําสิ่งของเครื่องใชศ าสนสถานมา ใชจนเกิดความเสียหาย 38

กจิ กรรม (µÑÇÍ‹ҧ¤Òí µÍº) 1พฒั นาการเรยี นรทู ่ี 1 บอกความสาํ คญั ของศาสนสถานตามภาพทีก่ ําหนด …-……à»……¹š …Ê……¶…Ò…¹……·……Õè»…Ã……Ð…¡…Í…º……¾……¸Ô …¡Õ …Ã……Ã…Á…·……Ò…§…È……Ò…Ê…¹……Ò.. …-……à»……š¹…·……ÕèÍ……Â…ÙÍ‹ …Ò……È…ÑÂ……¢…Í…§…¾……Ã…Ð…À……¡Ô …É……Ø ……………………………… …-……à»……¹š …È……¹Ù ………Ï …Ç…Á……ã…¹…¡……Ò…Ã…·……Òí …¡…¨Ô……¡…Ã…Ã……Á…¢…Í……§…ª…ØÁ…ª……¹.. …-……à»……¹š …Ê……¶…Ò……¹…·……Õè»…Ã……Ð…¡…Í……º…¾……¸Ô …¡Õ……Ã…Ã…Á……·…Ò…§……È…Ò…Ê……¹…Ò… เฉฉบลับย …-……à»……š¹……È…¹Ù ……Â…Ã…Ç……Á…ã…¹……¡…Ò…Ã…·……íÒ…¡……¨Ô …¡……Ã…Ã…Á……¢…Í…§……………… ªÒǤÃÔʵ………………………………………………………………………………………………………….. …-……à»……¹š …Ê……¶…Ò…¹……·……èÕ»…Ã……Ð…¡…Í…º……¾……¸Ô …¡Õ …Ã……Ã…Á…·……Ò…§…È……Ò…Ê…¹……Ò.. …-……à»……¹š ……È…Ù¹………Ï …Ç……Á…ã…¹……¡…Ò…Ã…·……Òí …¡……Ô¨…¡……Ã…Ã…Á……¢…Í…§……………… ªÒÇÁÊØ ÅÁÔ………………………………………………………………………………………………………….. …-……à»……š¹…·……èÕ»……Ã…Ð…´……ÔÉ……°…Ò…¹……à·……Ç…Ã……Ù»…Ë……Ã…×Í……à·……¾…à…¨……ŒÒ………… ÊÒí ¤ÞÑ ¢Í§ÈÒʹ҅………………………………………………………………………………………………………… …-……à»……¹š …Ê……¶…Ò…¹……·……èÕ»…Ã……Ð…¡…Í……º…¾……¸Ô …¡Õ …Ã……Ã…Á…·……Ò…§…È……Ò…Ê……¹…Ò.. 2 บ…1….อ…กª…Ç‹…ว…Âธิ …ดี´…แู…Ùá…ลÅ…ศ…¤า…Ç…สÒ…นÁ…ส…Ê…ถÐ…า…Íน…Ò…ท´…่ตีà…Ã…นÕÂ…เ…อº…งÃ…น…ŒÍ…บั Â…ถ…ã¹…ือ…Ç…อ´Ñ …ย…àÁ…า …งè×Í…นÁ…อ…âÕ …ยÍ…¡…3Ò……Êข…อ ………(µ……ÑÇ…Í……Â…Ò‹ …§…¤……Òí …µ……Í…º……). …2….…¤……Í…Â……ʅѧ…à…¡……µ…Ç…Ò‹……Á…ÊÕ ……Ç‹ …¹…ã…´……ã…¹…Ç…Ñ´……ª…íÒ…Ã…Ø´……á……Å…ÇŒ……á…¨…§Œ……¼…ÙàŒ …¡…èÕÂ……Ç…¢…ŒÍ……§…ã…Ë…«Œ ……‹Í…Á…á……«…Á……………. 3. äÁ·‹ íÒ¤ÇÒÁàÊÂÕ ËÒÂãË¡Œ ºÑ Ç´Ñ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 39

2 การปฏบิ ตั ติ นเปน พทุ ธศาสนกิ ชนทด่ี ี ศาสนกิ ชนทด่ี จี ะตอ งปฏบิ ตั ติ ามหลกั ธรรมของศาสนาทตี่ นนบั ถอื อยา งเครง ครดั ซ่ึงอาจจะแตกตางกนั ตามวิถีชวี ติ หรอื วฒั นธรรม 1. การปฏบิ ตั ติ นตามหลักปฏิบตั ทิ างพระพุทธศาสนา พุทธศาสนิกชนที่ดีจะตองปฏิบัติตนตามหลักธรรมของพระพุทธเจา และ ปฏบิ ตั ิตนใหม คี ณุ ลกั ษณะเปนพทุ ธศาสนกิ ชน ดังน้ี 1) การสวดมนตไหวพระ สรรเสริญคุณพระรัตนตรัย และแผเมตตา สามารถฝกสวดมนตและแผเ มตตางาย ๆ ดงั นี้ บทแผเ่ มตตา บทสรรเสรญิ คุณพระรตั นตรัย สพั เพ สตั ตา สตั วท ง้ั หลายทง้ั ปวง ทเี่ ปน เพอ่ื นทกุ ข เกดิ แก เจ็บ ตาย ดวยกันท้ังหมดทง้ั ส้ิน อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา, อะเวรา โหนตุ จงเปนสขุ เปน สุขเถดิ อยา ไดมเี วร เฉฉบลับย พุทธงั ภะคะวันตงั อะภวิ าเทม,ิ แกกนั และกันเลย สวากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม, อัพะยาปชฌา โหนตุ จงเปน สุขเปนสุขเถดิ ธมั มัง นะมสั สามิ อยาไดเ บียดเบียนซ่ึงกันและกันเลย อะนีฆา โหนตุ จงเปนสขุ เปน สขุ เถดิ สุปะฏปิ น โน ภะคะวะโต อยา ไดมคี วามทุกขกาย ทกุ ขใจเลย สาวะกะสงั โฆ สขุ ี อตั ตานงั ปะรหิ ะรนั ตุ จงมคี วามสขุ กาย สขุ ใจ สังฆงั นะมามิ รกั ษาตนใหพ นจากทกุ ขภ ยั ทง้ั สิ้นเทอญ 2) การบรหิ ารจติ และเจรญิ ปญ ญา เปน การฝก จติ ใจใหเ กดิ ความสงบมนั่ คง สามารถฝก งาย ๆ ดงั น้ี กาแรขปลบ้ันัญะรตเิหจญอรานาริญจติ 1 23 บูชาพระรัตนตรยั นมสั การพระรตั นตรยั สมาทานเบญจศลี 4 56 สมาทานสมาธิภาวนา ฝกสมาธิ แผเ มตตาและอุทศิ สวนบญุ สวนกุศล 40 บทสรรเสรญิ คุณพระรตั นตรยั และบทแผเมตตา

3) การฝกกาํ หนดความรสู กึ ของประสาทสัมผสั ทัง้ 6 เปนการกําหนดให รูสกึ ตวั เมอ่ื อวยั วะตา ง ๆ ไดสัมผัสกบั สง่ิ ตาง ๆ รอบกาย ทําใหจ ิตเราเปนสมาธิ ทาํ อะไรก็ระมดั ระวงั รูตวั วาตนเองทาํ อะไรอยู ความผดิ พลาดจะไมเกิดขึ้น 4) การฝกยืน เดิน น่ัง และนอนอยา งมสี ติ เปนการเคลื่อนไหวรางกาย อยางมสี ติ ซงึ่ จะทาํ ใหเ รามคี วามปลอดภยั เราสามารถฝกได ดงั นี้ การเคล่ือนไหวอย่างมีสติ การยืนอยางมสี ติ การเดินอยางมีสติ การน่งั อยา งมีสติ การนอนอยางมสี ติ • ยืนตัวตรง มือขวา • กอ นก็จะเปลีย่ น • การฝกนั่งโดยการ • การนอนอยางมีสติ อริ ิยาบถจากการ กาํ หนดลมหายใจ เปนการฝกจิตใจให กุมมือซาย แลว ยนื เปน เดิน ให เขา-ออก เชน สงบนิง่ เมอ่ื หลบั จะ ภาวนาในใจวา กาํ หนดจิตใจ ดังน้ี - หายใจเขา ไมฝ นราย และชว ย พทุ -โธ - ระลึกถึงการยืน ใหตื่นขึ้นมาอยาง ภาวนาวา พทุ สดชนื่ ภาวนาวา - หายใจออก เฉฉบลับย ยนื หนอ ภาวนาวา โธ - ระลึกถึงการเดิน ภาวนาวา เดนิ หนอ 5) การฝกสมาธิในการฟง อาน คิด ถาม และเขยี น เปนการฝกปฏบิ ัติ ใหเ กดิ การฟง อา น คดิ และเขยี น ทม่ี ีประสิทธภิ าพ ฟัง จิตใจแนวแนแ ละตัง้ ใจจนเขา ใจ เกิดความรู อ่าน มสี มาธแิ นวแน ในการอานจนเขาใจ และอานไดรวดเร็ว คดิ พจิ ารณาอยางรอบคอบ มองใหเหน็ ขอ ดี ขอ เสยี การฝึกใหม้ ีสมาธิ ถาม มสี มาธิในการถาม ถามตรงประเด็น ใชถอ ยคําสภุ าพเรียบรอ ย เขยี น ฝกจดบันทึกความรูไ วก นั ลมื 41 และนํามาใชเ ปนขอมูลได

2. ปฏิบตั ติ นในศาสนพิธี พทุ ธศาสนกิ ชนจะตอ งเขา ใจพธิ ที างศาสนา และยดึ ถอื ปฏบิ ตั เิ ปน แบบอยา ง เดยี วกนั เชน การอาราธนาศีลและสมาทานศลี เปน การขอศีลจากพระภิกษุกอ นประกอบศาสนพธิ ี 1 เจาภาพจดุ ธปู เทยี นบูชาพระรัตนตรัยพรอมกบั กลาวคําบูชาพระรัตนตรยั และ คาํ อาราธนาศลี 2 พระภิกษกุ ลา วคํานมัสการพระพทุ ธเจา สวดบทไตรสรณคมน 3 สมาทานศีลโดยพระภกิ ษใุ หศ ลี ทลี ะขอ และผูรับศีลกลาวตาม 4 พระภิกษุสวดอานิสงสของศีล สวดจบผูรวมพิธีกลาว “สาธุ” แลวกราบแบบ เบญจางคประดิษฐ 3 คร้ัง เฉฉบลบั ย การอาราธนาพระปริตร เปน ข้ันตอนทท่ี ําหลงั จากสมาทานศีล 1 เม่ือพระใหศีลจบ ผอู าราธนาจะกลาวคําอาราธนาพระปริตร 2 พระภิกษุเจริญพระพุทธมนต ผูรวมพิธีนั่งพับเพียบ ประนมมือฟงดวยความ เคารพ การอาราธนาพระธรรม เปนขั้นตอนที่ทําหลังจากท่ีไดกลาวอาราธนาศีลและสมาทานศีลโดยผูเขา รวมพิธไี มต อ งกราบอีก 1 เมอ่ื กลา วอาราธนาศลี จบ พระภกิ ษจุ ะแสดงธรรมคาํ สอนของพระพทุ ธเจา 2 เมอ่ื พระภิกษแุ สดงธรรมจบแลว ผูฟง ธรรมกมกราบ 3 ครั้ง และถวายเคร่ือง กัณฑเ ทศน 3 พระภกิ ษใุ หพ รแกผทู ําบุญ ซ่งึ ผทู าํ บุญจะกรวดน้าํ และรบั พรเปนอันเสรจ็ พิธี 42

ระเบียบพิธี และการปฏิบัตติ นในวันธรรมสวนะ วันธรรมสวนะ (วันพระ) เปนวันสําคัญทางพระพุทธศาสนาท่ีพระพุทธเจา ทรงบัญญัติไว เพ่ือใหพุทธศาสนิกชนสนใจปฏิบัติธรรมและหมั่นสรางความดี ซงึ่ พทุ ธศาสนกิ ชน สามารถปฏบิ ตั ไิ ดห ลายแบบ เชน ไปวดั ฟง ธรรม ทาํ บญุ ตกั บาตร บรจิ าคทรัพยแ กคนจน เปน ตน 3. ปฏบิ ตั ติ นตามมารยาทของศาสนกิ ชนที่ดี ศาสนิกชนทด่ี ีควรปฏิบตั ิตนตามมารยาท ซ่ึงสามารถปฏิบตั ไิ ด ดังน้ี 1) การปฏิบัติตนตอพระภิกษุ การสนทนากบั พระภิกษุ การแสดงความเคารพต่อพระภกิ ษุ เฉฉบลบั ย • สรรพนามแทนตวั เอง ใชคําวา • การกราบ ใชก ารกราบแบบ ผม กระผม ดฉิ นั เบญจางคประดษิ ฐ • สรรพนามแทนพระภิกษุ ใชคําวา • การไหว ถากราบแบบ หลวงพอ ทา นพระครู ทา นเจาคุณ เบญจางคประดษิ ฐไมได ใหใ ช พระคณุ เจา วิธีการไหว ใหน ว้ิ หัวแมม อื อยู • เวลารับคํา ใชคําวา ครับ ขอรับ ระหวางควิ้ นิว้ ชจี้ รดหนาฝาก คะ เจา คะ 2) การยืน เดนิ และน่งั ทเ่ี หมาะสมตอพระภกิ ษุ ยนื เดิน น่ัง • ยนื ตอ หนา พระภกิ ษุ • เม่ือเดนิ สวนทางกับ • การน่งั ตอหนาพระภิกษุ ใหส าํ รวม ยืนตวั ตรง พระภิกษุ ใหชดิ ซายมือ ควรนง่ั พับเพียบ มือประสานกันอยู ของทา น แลวยนื ตรง เก็บปลายเทา นง่ั ตวั ตรง ดานหนา กมศีรษะลง ยกมือไหว รอจนทา นไป มือ 2 ขาง ประสานกัน เลก็ นอ ย แลว คอ ยเดนิ ตอ ท่ีหนา ตกั • หากมกี ารสนทนาใหย กมอื • กรณเี ดนิ ตามพระภกิ ษุ • หากมกี ารสนทนา ประนมที่หนาอก หรือให ใหเดนิ เยือ้ งไปทางซา ยมือ ควรยกมอื ประนมทุกครง้ั สาํ รวม และใหสาํ รวม 43

กจิ กรรม 2พฒั นาการเรยี นรทู ่ี 1 ศกึ ษาเพิ่มเติมเกย่ี วกบั การเปน ศาสนิกชนที่ดี (อาจเปน ศาสนาอื่น นอกเหนอื จากพระพทุ ธศาสนา) แลว อธบิ ายรวมกนั ในชั้นเรยี น 2 ยกตัวอยางการปฏบิ ตั ิตนในศาสนพธิ ีตามศาสนาทีต่ นนบั ถอื (µÑÇÍ‹ҧ¤íҵͺ) ¡ÒõѡºÒµÃ ÁÕÇÔ¸¡Õ Òû¯ÔºÑµÔµ¹ ´Ñ§¹éÕ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 1. ¶Í´Ãͧà·ÒŒ ¡Í‹ ¹µÑ¡ºÒµÃ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. µ§éÑ ¨ÔµÍ¸ÉÔ °Ò¹…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. ãÊÍ‹ ÒËÒÃ㹺ҵÃâ´ÂäÁ‹ ãËÁŒ ×Ͷ١ºÒµÃ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. ¹Ñè§Å§äËÇËŒ Ã×ÍÂ×¹¹ÍŒ ÁµÇÑ Å§äËÇŒ…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. ¡ÃÇ´¹éÒí ÍØ·ÔÈʋǹ¡ØÈÅáÅÐÃѺ¾Ã…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… เฉฉบลบั ย 3 ฝกปฏบิ ัตสิ วดมนตไ หวพ ระและแผเ มตตา แลวใหเ พ่ือนประเมินผล การฝกปฏบิ ัติ ผลการประเมนิ ดี พอใช ควรปรับปรุง 1. ความตง้ั ใจในการสวดมนต ……………………… ……………………… …………………………………… 2. ความถกู ตอ งในการออกเสยี งบทสวดมนต ……………………… ……………………… …………………………………… และบทแผเมตตา 3. ความถกู ตอ งของการกราบ ……………………… ……………………… …………………………………… 4. ความพรอ มเพรียงในการปฏิบัติ ……………………… ……………………… …………………………………… 5. ความมั่นใจในการปฏิบัติ ……………………… ……………………… …………………………………… ลงชอื่ ผปู ระเมนิ ……………………………………………………………. หมายเหตุ : หากนกั เรยี นนบั ถอื ศาสนาอนื่ ที่ไมใชพ ระพทุ ธศาสนา ใหค รพู จิ ารณาการปฏบิ ตั ิ ตามหลกั ศาสนาน้ัน ๆ 44

?กิจกรรม ·ŒÒ»˜ÞËÒ แบง กลุม แลว รว มกนั ทาํ กจิ กรรมท่กี าํ หนด ในวนั สาํ คญั ทางศาสนา นกั เรียนอาจจะได ไปรว มพิธีทางศาสนากบั พอแม ซึ่งนกั เรียน จะตอ งปฏิบัติตนตามพธิ ีกรรมตา ง ๆ นกั เรียน คิดวา ขอปฏบิ ตั ติ ามหลักศาสนาอะไรบาง ทแ่ี สดงถึงการเปนศาสนกิ ชนท่ีดี 1 »˜ÞËҢͧ¹Ñ¡àÃÕ¹ 3 ºÍ¡ÇÔ¸Õá¡»Œ ˜ÞËÒ 5 ¹Òí àʹÍáÅÐºÍ¡Ç¸Ô Õ เฉฉบลบั ย ¤×ÍÍÐäà (ÁÒ¡¡Ç‹Ò 1 ¢ÍŒ ) á¡Œ»Þ˜ ËҢͧ¡Å‹ÁØ ? 2 ÊíÒÃǨ¢ŒÍÁÅÙ ·èÕ 4 àÅÍ× ¡ÇÔ¸áÕ ¡Œ»˜ÞËÒ·èÕ´Õ 6 »ÃÐàÁ¹Ô ¼Å¡Ò÷Òí §Ò¹ 㪌㹡ÒÃá¡»Œ Þ˜ ËÒ ·ÊèÕ ´Ø ¢Í§¡ÅØÁ‹ ¢Í§¡Å‹ÁØ áÅе¹àͧ (ÇÒ´ÀÒ¾ á¼¹¼Ñ§ áÊ´§º·ºÒ·ÊÁÁص)Ô ÃÒ¡ÒûáÐàÅÁØ‹Á¹Ô ¡Ò÷íÒ§Ò¹ ÃдºÑ ¤Ðá¹¹ ÃÒµ¡Ò¹Ãà»ÍçÐàÁÔ¹ ÃдºÑ ¤Ðá¹¹ 1. ความเขา ใจในโจทยป ญหา 1. ความเขาใจในเนอื้ หาท่เี รยี น 2. ความสามารถในการแกปญ หา 3. ความคิดสรา งสรรค 2. การทํางานไดครบทกุ ขอ 4. ความรว มมอื ในการทาํ งานกลมุ 3. ความพงึ พอใจในการทาํ งาน 5. ความภาคภมู ิใจในผลงาน กบั เพื่อน 45