Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ(၁) က

မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ(၁) က

Published by accmelibrary, 2022-11-15 07:49:10

Description: မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ(၁) က

Search

Read the Text Version

www.foreverspace.com.mm ukvorC ? ?yxruBmppfjy;D pD;onhaf emuwf iG f 7on?f uvk orC0if wpEf ikd if oH nuf vk orC pmcsKyf Eidk if aH ygi;f csKyftoif;-u;D ay:aygufvmouJhokd\\/ 'kwd -uD;wGif jy}mef;xm;aom wm0ef 0W7m;rsm;EiS fh/ t BmppftjyD;wGif uvk orC ay:aygufvmavonf? ,/l ti/f tkd [ak c:aom uvk orConf toi;f 0iEf ikd if H jcm;Ekid firH sm;EiS hf csKyfqkxd m;aom pmcsKyfwiG f jy}mef; xm;aomwm0ef 0W7m;rsm; tjydKiftqkdifjzpfae trsm;qkH;ESihf vltrsm;qHk;yg0ifaom tiftm;t-uD; aomf/ ukvorCpmcsKy-f uD;wiG f jy}mef;xm;aom rm;q;kH uBmhtpnf;t&H;k jzpaf vonf? a7S;u&SdcahJ om wm0e0f W7m;rsm;uokd m OD;pm;ay;7rnf jzpof n?f Ekdiif H aygif;csKytf oif;-u;D xufvn;f titf m;-u;D rm; onf?EdkifiaH ygif;csKyftoif;-u;D wiG rf yg0icf Jhaom t 7n&f ,G fcsurf sm;wGif uvk orCEiS fh Ekid if aH ygif;csKyf toi;f -uD;onf rsm;pGm rjcm;em;vSay? ar7duefjynaf xmifpEk Sihf tjcm;Edik fiHrsm;onf ukv orCwiG f pdwtf m;xuof eaf om tz\\JG0irf sm; jzpfvm uBmay:wGif jird f;csrf;a7;ESihvf kHjcHKa7;wk\\dwnfjrJ -uavon?f (Ekid fiHaygif;csKyftoi;f vnf;„&=? ) atmifv;Hk ye;f 7e/f ukvorCpmcsKyf-uD;udtk ajccHI uvk orCukd zJG\\ vlrsm;onf wlnDaomtcGihfta7;rsm;ESihf udk,fh pn;f xm;on?f uvk orC0if Eidk if rH sm;onf -u;D i,rf [l/ vuf0J vu,f mra&G;/ uvk orC pmcsKyf-uD;wiG f -uRmudk,fzefwD;cGihfrsm;7&Sda7;udk tajccHvsuf/ jy}me;f xm;aom wm0e0f W7m;rsm;ukd vucf yH gon/f jynfaxmiftcsif;csif; cspf-unfa7;ukd ckdifjrJatmif vudk ef mygrn[f k uwcd 0H ejfyK7on?f uvk orC. t aqmi&f uG If tjcm;avsmuf efaom tpDtrHrsm;jzifh csKytf csmr@dKifum; ukvorCpmcsKyf-u;D yifjzpaf v jird f;csr;f a7; cidk jfraJ tmif -udK;pm;7e/f on?f pmcsKyuf dk rusL;ausmfrazgufzsu7f acs? pmcsKyf trsK;d bmompum; usm;/ r t,l0'rcGjJ cm;bJ jynf ucsay;xm;aom vr;f pOtf widk ;f omvukd ef maqmi&f uG f axmicf si;f csi;f qikd 7f m p;D ymG ;a7;/ vrl a= 7;7m/ ,Oaf us;rE= iS fh vtl csi;f csi;f -uief mr= jy©emrsm;ukd ajz7iS ;f 7mYvn;f aumi;f / vwl \\.dk tciG thf a7;rsm;EiS fh tajccH vwG vf yrf t= 192

www.foreverspace.com.mm cGithf a7;rsm;ukd &kad oav;pm;atmif aqmif&uG 7f mwiG f 7Si;f 7ef wm0efcoH n?f vnf;aumif;/ jyKral qmi&f uG fcGihuf kd 7&daS p7eEf Si/fh (4) Eidk if Htcsif;csi;f qufq7H mwiG f tz\\G0J iEf ikd if Hwpfck xktd csufrsm;xajrmuaf tmijf rifapjci;f iSg ukv onf tjcm;wpEf ikd if .H e,af jrEiS vfh wG vf yrf = tciG tfh a7; orConf Eikd if tH o;D o;D w\\d.k jyKral qmi&f uG cf surf sm;ukd w\\duk kd xyd g;apaomt-ur;f ru= kd rzu7f / t-ur;f zurf nf wnwD nGwfwnf;jzpfatmif jyKjyifrnhfr@dKifozG,f [k rjcrd ;f ajcmu7f / o\\krd [kwf uvk orC.7n&f ,G cf suf jzpaf p7ef uvk orCukd zJ\\Gpn;f pOuf 7n&f G,af von?f rsm;EiS hf qe\\fusiIf rjyKr7l / xjdkyif uvk orCukd atmuyf goabmw7m;rsm;ay: (5) uvk orConf pmcsKyyf gtcsuftvurf sm;ESifh wiG f tajccHI wnaf xmifchJ.? ,if;w\\dkrSm avsmnf DpGmjidr;f csrf;a7; wnfjrJatmifEiS hf jidrf;csr;f a7; (1) tz\\JG0iEf ikd if tH m;v;Hk onf tcsKytf csmtm+myikd f jyevf n7f &aSd tmif ,laomtcg/ tz\\JG0iEf ikd if wH idk ;f onf Ekdiif rH sm;jzpf I tqifth we;f csi;f wlnoD nf? vdktyfaom tultnDrsm;ay;7rnfhjyif ta7;,l (2) tzGJ\\0ifEdkiif Htm;vHk;onf pdwfaumif;oabm jci;f c7H aomEidk fitH m; tutl nrD ay;7efwm0efcoH n?f aumif;ESihfpmcsKyf-uD;wGifaz:jyxm;aom wm0ef0 (6) jird ;f csrf;a7;ESifh vjHkcKHa7;ukd apmihxf def;7ef vktd yf W7m;rsm;ukd xdef;odr;f aqmif&Gu7f ef wm0efcoH n?f onEf Sifhtr~/ tzGJ\\0irf [kwfaom Edik if rH sm;onvf nf; (3) tz\\GJ0iEf idk if Hrsm;onf ,if;w\\dk.tjiif;ymG ;rr= sm; pmcsKyfyg tcsuftvuftwikd ;f aqmif&Guaf 7;twuG f ukd at;csrf;aomen;f rsm;jzihjfzpaf p/ jird ;f csr;f a7;/ vjHkcKH tz\\JG-uD;uaqmi&f uG f7ef a7;EiS fwh 7m;r~wa7;w\\dkukd rysufjym;apbjJzpaf p/ ajz (^) tz\\J0G iEf ikd if wH pcf .k jynwf iG ;f a7;uPd rsm;wiG f jird ;f csrf;a7;7&7dS ef aqmif&uG fonthf cgrS wpyf g;/uvk orConf 0iaf 7mupf uG f zujfci;f rjyK7 ponwf \\dk jzpaf von?f ukvorC-uD;ay:ayguvf map7ef Eidk if -Hu;D rsm;onf t-udr-furd af q;G aE;G widk yf iIf c7;D tqiqhf ijfhzwfausmcf 7hJ on?f 'wk ,d uBmppfpwijfzpfymG ;I 22 vr~t-um/ 1941 ck ZGefvwGif jAdwod ~tp;kd 7ESifh 9 Eikd if rH pS paf jy;tp;kd 7w\\kdonf ve'f ejfrK\\dawm&f pdS ed *f srd ;f ee;f awmwf Gif ppfjzpfaponhf tajccH ta-umi;f 7i;f rsm;ukd tjrpuf vSeIf jzKzd suf7eEf iS fh uBmay:&dS vrl sKd;toD; o;D twuG f b0opzf ewf ;D ay;7ef rsuf EmS pnkH D aq;G aE;G jyD;aomf/ pdef*srd ;f ee;f awmaf usnmpmwr;f ukd xwk jfyevf ukd f avon?f uvk orC ay:ayguaf 7; twGuf a7;S OD;pGmvrf;ci;f ay;vduk f aom ausnmpmwr;f yif jzpaf yon?f xkad emuf tar7duefoRw-uD; &;l ZAEhJ iS fh jAwd od ~0e-fu;D csKyf rwmcsm cswD \\dkonf 1941 ck -o*wk vf Y tW vMwd of r]k 7mtwiG ;f wpfae7mwiG f v~Kd\\0uS pf mG aw\\GqakH q;G aE;G I/ -o*wk vf txyaf ygif; 39 xyf7Sd ukvorCtaqmufttkHopf-uD; 12 7ufae\\ wGif olwdk\\EpS fOD;aygif; um aemiftcgwGif‘tWvMdwf 193

www.foreverspace.com.mm pmcsKy’f [ak usm-fum;cahJ om ausnmpmwr;f wpaf pmiuf kd vtz\\GJ0ifwpfO;D jzpaf om ykdveEf kid fiHonf aemiwf iG frS xkwfjyecf h.J ? vufrSwaf 7;xkd;cJh.? xkdodk\\ vurf Swfa7;xkd;jyD;-uI tzGJ\\0iftm;vHk;. twnjf yKcsuf 7&Sdjy;D onftqHk;Y tWvMdwfpmcsKywf iG f uvk orC-u;D .tajcc7H nf uvk orConf 1945 cEk pS f atmuwf bdk mv 24 7uaf e\\ &,G fcsutf csK\\dyg0ifavon?f wGif rm;rm;rwrf wf ay:vmavonf? ,ctk cg xtdk xkEd pS f puwf ibf m 24 7uaf e\\wiG f *smreDodr;f ydkuf z\\JG0ifEdkiif Hrsm;wGif txdr;f trSwfyJGrsm; usi;f yjci;f jzihf xm;aom Oa7myEikd if H 9 Eikd if EH iS hf qAkd ,D u&f k7tS p;kd 7rsm; tjrwwf Edk; jyKvsu&f d-Suavjy?D (uvk orCae\\„&?= ) u tWvMdwfpmcsKyuf dk oabmwlaxmucf aH -umif; uvk orC. rvl tz\\JG0if Eikd if aH ygi;f rmS 51 Eidk if jHzp.f ? vurf wS f a7;xdk;cohJ n?f ,i;f okd\\tm;jzifh ukvorC ukvorCodk\\ 0if7etf wGuf xl;jcm;aomt7nf ay:aygu7f ef a7S\\ok\\d wpfqivhf rS f;cjJhyeof n?f tcsi;f rsm; rvad y? jird ;f csr;f a7;ukd jrwEf ;kd aomrnof nhf 1942 ck EpS of puf ;l ae\\wiG f ‘-u;D av;-u;D ’ [k owi;f Edkiif Hrqkd ukvorCpmcsKyfyg wm0e0f W7m;rsm;udk pmrsm;uuiyf eG f;wyvf udk faom tar7duef jynaf xmif vudk ef mygrnf[0k efcaH omtcg tz\\JG-u;D u xEkd ikd if oH nf p/k jAwd ed /f qAkd ,D u&f 7k ES iS hf w&wk Ef ikd if rH sm;tygt0iEf ikd if H pmcsKyfywm0ef0W7m;rsm;udk vkdufemvkdonfhjyif aygi;f 26 Eikd if wH \\dok nf ppaf tmiEf ikd af 7;twuG f wpOf ;D ukd vudk ef mEikd rf n[f k xijfrivf ~if yg0icf iG fh jyKavawmoh n?f wpOf ;D unl D7eEf iS fh o;D jcm;jidr;f csrf;a7;pmcsKyf rcsKy7f ef ‘EdkifiHaygif;pHkausnmpmwrf;-uD;’udk vufrSwfa7; ukvorC0iEf ikd firH sm;? xk;d c-hJuon?f (u) rvl tz\\JG0iEf dik fiHrsm;? xkdESpf aqmiOf ;D ayguwf Gif -uD;av;-uD;rS ukd,fpm; vS,frsm;onaf rmpudkjrdK\\awmYf awG\\qHkaqG;aEG;jyD; 1? uae'g 23? yD;&;l aom/f jird ;f csr;f a7;twuG f uBmv;kH qikd 7f mtz\\tJG pn;f wpf 2? aumpf wm7;D um; 24? ykvd ef cvk kdtyfa-umi;f az:jyum ‘armpudkausnmpmwr;f ’ ukd vurf Swaf 7;xdk;I xkwfjyefvudk af von?f 3? udvk H;k A;D ,m; 25? jyiof pf xadk emuf -u;D av;-u;D u,kd pf m;v,S rf sm;onf 1944 4? usL;bm; 26? zvd pyf kid f ck -o*wk vf 21 7uaf e\\raS tmuwf bkd m ^ 7uaf e\\tx/d 5? csDvD 2^? b7mZ;D 0g7iS wf ejfrKd\\awm&f dS 'rfAmwetf wk f taqmutf twkH Gi/f uBmvHk;qdik f7m tzGJ\\tpn;f wpfcktwuG f tao;pwd f 6? csuuf dkqvdkAm; 28? bvJ *s,D rf vsmxm;csufrsm;udk xyfrHpOf;pm;aqG;aEG;cJh.? uD;,m; 29? AdkvpfA;D ,m; tar7ud ef oRw-uD; &l;pAJh/ jAdwdo~0e-f uD;csKyf ^? *7d 30? AifeD;ZGJ;vm; rPwmcsmcsDEiS fh qkAd ,D u&f k7aS cgif;aqmi-fuD; pwmvif w\\odk nf 1945ck azazm0f g7vD wiG uf &ikd ;f r;D ,m;e,f a,mf 8? *mG wrD m;vm; 31? AsJvd&k 7k S vwmjrKd\\Y aw\\GqukH m xvkd smxm;csufrsm;ukd jyefvnf aqG;aE;G -uonf? xkdtpnf;ta0;wGif uBm\\jidr;f csrf; 9? q;D 7D;,m; 32? rUqDudk a7;EiS fh vjkHcKHa7;twuG f tz\\-JGu;D wpcf k z\\pJG n;f 7eof abmwl 10? aqm'f tD ma7As 33? ,lu7def; qkH;jzwjf y;D aomf/ Edik fiHaygi;f pkH ausnmpmwr;f -uD;udk vurf wS af 7;x;kd cahJ om 26 Eikd if oH mru/ *syeEf iS fh *smreD 11? qAdk ,D uf&7k S 34? ,*l kdpvm;A;D ,m; wd\\kukd wduk cf ukd af eaomtjcm;Ekid if rH sm;tygt0if Eikd fiH 12? w&kyf 35? ,El ukd wf uuf i;f 'r;f aygi;f pnkH vD mcwH p7f yfuvkd n;f 1945 c{k jyvD 25 7uf ae\\wiG f tar7ud ejfynaf xmipf k qezf 7epf PujkdrKd\\Y usi;f 13? wl7uD 36? vufbEeG f y7ef oabmwcl -Jhuonf? 14? awmiftmz7ud 3^? vdkufAD;7;D ,m; 1945 ck ZeG vf 257uaf e\\wiG f qezf 7epf Pukd nvD mcH jynfaxmipf k 38? vyfZiAf wf rS uvk orCpmcsKyuf kd wnwD nwG wf n;f oabm wnl D cjhJy;D aom/f aemuwf ae\\wiG f yvkd efEkid if rH tS y Ekid if aH ygif; 15? 'dkrifeDuef 7DywAf vp3f 9? a[;wD; 50ruS ,kd pf m;v,S rf sm; vurf wS af 7;x;dk -uavon?f rl 16? 'de;f rwf 40? [eG ;f ';l 7yf 1^? e,l;ZDvef 41? tar7ud ef 18? e,fomvif jynfaxmipf k 19? aemfa0; 42? tm*sifwD;em; 20? epuf 7m;*G 43? tD*spf 21? yem;rm; 44? tD7uf 22? yg7a*G; 45?tD7ef 194

www.foreverspace.com.mm ukvorC zvyf7Sif;rJ'kd;7Sd,m,XD mecsKyfwiG f ukvorCtaxGaxGvwF fawmf usif;yaepOf 46? tDoDtdk;yD;,m; 49? -opa-w;vD;,m; vtkd yvf ~if tz\\JGi,f tzJ\\GcJuG av;rsm;z\\GJIvn;f aumif;/ aqmi&f uG 7f avon?f 4^? tk&ka*G; 50? tufuGma'g (1) taxGaxGvFwfawmf 48? t,fq,vf Ama'g 51? tdN,d taxGaxGvFwaf wmof nf EdkifitH rsm;&Sd ygvDrefvwF f (c)aemuxf yf0icf iG 7fh aomEdik if Hrsm;(ckEpS tf vkud )f awmfwkd\\ESihf oabmcsif;wlon[f k qdkEkdiaf yonf? t axGaxGvFwfawmfokd\\ ukvorC0iEf dkiif Hwkdi;f wuf 52? tmz*epd wef 56? yguPwef(194^) a7muf cGifh&dSI ud,k pf m;vS,f 5 O;D txdapvFwEf dkif ciG hf &adS omvf n;f / raJ y;aomtcg wpEf ikd if vH ~iwf prf oJ m (1946) 5^? a,rif (1948) ay;cGi&hf odS n?f wpEf pS vf ~iwf pf-urd uf s uvk orCwnf 7m XmecsKyYf nvD mcH usi;f yavon?f uvk orC0if 53? tukd fpvef (1946) 58? jrerf m (1948) Eikd if rH sm;pkuaom›f i;f / vkjHcHKa7;aumifpuD aomfvn;f aumi;f / tx;l nvD mcrH sm; usif;y7ef awmi;f qakd omt 54? qGD'if (1946) 59? t%7,D r(f 1949) cg/ twiG ;f a7;rSL;csKyuf txl;nDvmcH ac:ay;7 av on?f 55? ,k;d ',m; (194^) 60? ti'f ekd ;D 7mS ; (1951) taxGaxGvwF af wmf nDvmcHusif;ywkdif; OU}EiS fh uvk orCwGiyf g0ifaomtz\\GJ-u;D rsm; 'wk ,d OU}rsm;ukd rjJ zihf a&G;cs,7f onf? ukvorC.aqmi&f Guzf ,G rf sm;rSm wpuf Bmvk;H EiS hf taxaG xvG wF af wmfonf uvk orCpmcsKywf Gif t tusKH;0ifae usK;H 0iaf om jy©em7yrf sm; uPd 7yrf sm;uvkd n;f aumi;f / tjcm;tzGJ\\rsm;. tm+mrsm; tvkywf m0efrsm;udk onthf avsmuf 1? taxGaxGvFwfawmf 2? vjHkcKHa7;aumipf D 3? pDymG ;a7;ESifh vlra= 7;tz\\JG 4? Ekid if iH ,rf sm;xed f;ord ;f a7;tzGJ\\ 5? tjynjfynqf kdi7f mw7m;&k;H awmf 6? twiG ;f a7;rLS ;&;kH [al omtz\\JG-u;D 6z\\GJjzivfh n;f aumif; 195

www.foreverspace.com.mm uvk orC vn;f aumi;f / aq;G aE;G Eikd of n?f axmucf cH surf sm; ay;Eikd f vjkHcKHa7;aumipf D tpn;f ta0;onf quwf udk f &adS e onf? okd\\7mwGif tjiif;yGm; r= tajctaet7y7f yuf kd onfjzp7f m tz\\JG0iEf kdiif wH ikd ;f onf tjrJwr;f udk,fpm; vjHkcKHa7;aumipf Du ajz7iS ;f aeckud wf Gi/f xdtk jii;f yGm;r= v,S f wpOf D;usxm;&7Sd .? 2 ywvf ~if ten;f qk;H wpf o\\krd [wk f tajctae EiS pfh yvf sO;f I taxaG xvG wF af wmf -urd fpnf;a0;7ef vsmxm;aomfvn;f xdxk uft-udrf onf pO;f pm;aq;G aE;G Eikd af omvf n;f / xtdk z\\uJG rawmi;f aygi;f yIdk pnf;a0;av&h oSd n?f rnfonahf e7mwiG rf qkd qkbd J axmucf cH surf sm; ray;Eikd af cs? pn;f a0;Eikd of n?f ta7;-uD;aomjy©emrsm; tqkdrsm;udkqHk;jzwf vjkHcKHa7;aumipf 0D if r[wk af om uvk orC0if Eikd if H aomtcg/ tpn;f ta0; wuaf 7muaf om tz\\GJ0ifEkid if H rsm;omru uvk orC0irf [wk af om Eikd if rH sm;uvkd n;f rsm;. rJ 3 ykH 2y7kH roS mtwnf jzpof n?f omrejfy©em ,if;wkd\\. tusKd;pD;yGm;ESihf oufqdik af omudPrsm;udk rsm; tqdkrsm;ukdrul m; tpn;f ta0; wufa7muf aq;G aE;G aom vjkHcKHa7;aumipf D pn;f a0;yoJG \\kd zwd af c:aq;G aom tz\\JG0if rsm;. rJrsm;7mjzifh qk;H jzwfavonf? aE;G Eikd of n?f o\\dak omf xEdk ikd if rH sm;wiG f raJ y;yikd cf iG rfh &adS cs? vkjHcKHa7; aumifp.D OU}ukd tzJ\\G0iEf ikd if tH rnrf sm;. taxGaxG vwF af wmof k\\d tjcm;tzJG\\rsm;u EpS cf sKyf tQ7mpOtf vduk f vpOftvSnuhf s wifajrm| uof n?f tp7D icf pH mrsm; tx;l tp7D icf Hpmrsm; ay;yk\\d7onf? xkd tpD7ifcpH mrsm;udk pOf;pm;aqG;aEG;7efrSm taxGaxG usixfh ;kH uPd rsm;wGif tz\\GJ0iwf d\\krJ ^ rJ7rtS wnjfzpf vwF af wm.f wm0ejfzp.f ? vjkHcKHa7;aumipf .D axmuf onf? tjcm;udPrsm;wGifum; xm07tzG\\J0irf sm;. ccH sutf 7 uvk orC0itf jzpf vucf jHci;f jznphf uG jfci;f rtJ m;v;kH yg0iaf om rJ ^ r7J roS mtwnf jzpaf von?f ponwf d\\kudk taxGaxGvFwfawmfu omv~if aqmif o\\jkdzpIf xm07tz\\J0G if wpOf ;D . oabmrwal omroJ nf &Guf7 avon?f taxaG xGvwF fawmfonf uvk orC q;kH jzwfcsufukd y,fzsuEf ikd fonf? wpfen;f qd7k aom7f -u;D wpcf vk ;kH twuG f 7o;kH reS ;f ajcpm7if;ukd pO;f pm;aq;G aomf xm07tz\\G0J irf sm;wiG f ADwtkd m+m&Sdavonf? aE;G twnjfyKjy;D aomf/ usefusaiuG dktoif;0iEf kid if Hrsm; u xnhf0i7f ef a0yukH s owrf wS af y;avon?f ukv vjHkcKHa7;aumifpD. tao;pwd fvyk if e;f rsm;udk wiG f orConf tzGJ\\0ifEdik firH sm;u xnfh0ifaiGrsm;jzifh us,fpGmaqmif&GufEdkif7eftwGuf vHkjcHKa7;aumipf D wnjfraJ e7ayon?f atmufwiG f -u;D ig;-u;D rSppfO;D pD;csKyfrsm; yg0iIf uvk orC wyrf sm;. ppfqirf u= kd -uKd;uikd af omppOf ;D p;D tz\\JG/ (2) vHjk cHKa7;aumifpD vkjHcKH a7;aumipf D0iEf kid if rH sm;EiS fh uae'gEkid if wH kd\\ruS ,kd f vHjkcKHa7;aumifpwD iG f tz\\GJ0iEf idk if Haygif; 11 Eikd firH S pm;v,S fwpOf ;D pyD g0ifaom tEkjrLtiftm;apmiahf 7mS uf u,kd pf m;v,S wf pOf ;D pyD g0iIf / raJ y;7mwiG vf n;f wpEf ikd if H a7;tzJ\\G/ vjkHcHKa7;aumifp0D if 11 Eidk firH S u,dk pf m;v,S f v~if wprf oJ may;Eikd of n?f tz\\0JG irf sm;wiG xf m07tz\\J0G if rsm;yg0ifI ppfwyfESivfh uef uaf vsmah ygh uef\\owaf 7; 5 Eikd if jHzpaf om qAdk ,D uf &7k /S jyiof p/fw&wk /f tar7ud ef tptD pOrf sm;ukd avvh m7ejfzpaf om vuef uf ue\\fowf jynaf xmifpk ,El dkuwf uuf i;f 'rf;Edik if rH sm;ESihf taxG a7;tz\\JG ponhf t-uaH y;tz\\JrG sm; &adS von?f tEjkrLtif axvG wF af wmuf rjJzihf a&;G cs,If ouwf r;f 2EpS rf ~om&dS tm;apmiahf 7Smuaf 7;tzJ\\GEiS hf vuef ufue\\fowaf 7;tz\\JG onfh xm07r[kwfaom tz\\GJ0if 6 Eikd if wH \\dk yg0i.f ? wk\\dtpm; vufeufav~mhaygah 7;tzJ\\G[Il 1952 ckEpS f vjkHcKHa7;aumipf oD nf uBmjhird ;f csrf;a7;EiS fh vkjHcKHa7; wiG ftopfzJ\\Gpn;f coJh n?f wnaf qmuf7etf wGuf t\"ud wm0ef,xl m;7av onf? Eikd if tH csi;f csi;f y™yd Qjzprf nhf tajctaewd\\kudk (3) pD;yGm;a7;ESihf vlr=a7;tzGJ\\ pkpH rf;ppaf q;Ekdi.f ? oufqdik 7f mEdik firH sm;tm; tjiif; p;D ymG ;a7;EiS fh vrl a= 7;7mtz\\oJG nf tjynjfynqf ikd 7f mp;D ymG ;ru= akd pph y/f jzeaf jz/ tEnk mwckwH i/f tjynjfynqf ikd f yGm;a7;/vrl a= 7;/ ,Oaf us;r=/ ynma7;/ use;f rma7;EiS fh 7m w7m;&k;H awmof \\dkwiof iG f;7ef neF -fum;Eidk of nf? xkd tjcm;tvm;wul Pd rsm;uakd omvf n;f aumi;f / v\\ltciG thf ok\\d neF f-um;onfukd rvukd ef mv~if usL;veG af omEkid fiH a7;rsm;/ tajccvH wG vf ycf iG rfh sm;EiS fh pyvf sO;f Iaomvf n;f EiS hf Eikd if aH 7; tqutf o,G jfzw7f ef nFe-fum;Ekid of n?f aumi;f / avvh m/ aq;G aE;G / tp7D icf /H axmucf EH ikd .f ?xdk xakd emuf uvk orCtz\\0JG if Eikd if wH idk ;f u ay;y\\7kd euf wjdyK uPd 7yrf sm;qidk 7f m t-ur;f oabmwnl D csurf sm;uvkd n;f xm;aom ppwf yrf sm;ukd tokH;jyKEkid of nf? taxaG xvG Fwaf wmfok\\d wifjy7eaf 7;q7JG on?f vdtk yf onthf cg tjynjfynqf ikd 7f mnDvmcrH sm; zwd fac:Ekid .f ? 196

www.foreverspace.com.mm ukvorC ,i;f tz\\JGonf 7Qd mEiS fph udk fysK;d a7;tz\\JG/ uBmh usef;rm (4) EdkifiHi,rf sm; xde;f odrf;a7;tzGJ\\ a7;tz\\JpG aom tx;l tz\\JrG sm;. vyk fie;f rsm;ukd qufpyf ay;avon?f uvk orCpmcsKy-fu;D wiG f tcsK\\daom e,yf ,rf sm;onf udk,fydik ftyk fcsKyfa7; ay;7eftwGuf roifah vsmfao; p;D ymG ;a7;EiS vfh rl a= 7;tz\\JwG iG f taxaG xvG wF af wmf u a-umif; todtrwS jfyKxm;on?f ,i;f uohJ d\\kaom e,f rjJ zifha&;G cs,fwiaf jr|muaf om tzGJ\\0if Edik if Haygif; 18 y,rf sm;ukd tjynfjynfqdik 7f m Ekid fiHi,rf sm; xdef;odrf; Eikd if rH S u,kd pf m;v,S wf pOf ;D pD yg0iof n?f tz\\J0G if yxr a7;peptf 7tyk cf sKy7f ef ,i;f w\\dkudtk yk cf sKyfaeaomEikd if H 6 O;D ukd 3EpS of uwf r;f / ‘'w,d 6 O;D ukd 2 EpS of uwf r;f rsm;u vFJtyfEdki.f ? taxGaxGvFwfawmf okd\\r[kwf tcsutf csmusaom e,yf ,rf sm;twuG f vjkHcKHa7;aumif EiS fh usef 6 OD;uwkd pEf pS of uwf r;f jziahf &G;cs,af von?f poD nf Eidk if iH ,frsm;xde;f odrf;a7;tz\\JG. tutl njDzihf wpEf pS vf ~if ten;f q;kH 3 -urd nf vD mcuH si;f y7on?f xkde,frsm;tkyfcsKyfa7;udk-uD;-uyfay;avonf? vtdk yvf ~if txl;nvD mcrH sm; usi;f yEidk of n?f OU}udk Eikd if iH ,rf sm; xed ;f ord ;f a7;tz\\JwG iG f e,yf ,rf sm; xed ;f ord ;f 7ef wm0ecf sxm;jci;f cH7aom uvk orC0if Ekid if H wpfEpS wf pf-urd f tzJ\\G0ifrsm;. rJjziahf &G;cs,of n?f t rsm;/ xokd \\kdwm0ecf sxm;jci;f rcH7aom vjkHcKHa7;aumipf D z\\J0G iwf pOf ;D v~iwf prf uJ say;ciG &fh odS n?f q;kH jzwcf surf sm;ukd xm07tzJ\\G0irf sm;/ e,yf ,rf sm; xde;f ord ;f 7aomtz\\JG0if tpn;f ta0; wuaf 7muaf om tz\\G0J ifrsm;. rJrsm;7m rsm;ESihf rxdef;odrf;7aomtzGJ\\0irf sm; ta7twGuwf l jzifh twnfjyKavon?f pD;yGm;a7;ESifh vlr=a7; tzGJ\\ nDatmif taxaG xvG Fwaf wmrf S a&G;aumuwf iaf jrm| uf onf ,i;f . vyk if e;f rsm;ukd aqmi&f uG 7f mwiG f vokd vkd vudk af om tz\\J0G irf sm;yg0i.f ? wpEf pS vf ~if 2 -urd pf n;f a0;on?f tz\\0JG iwf pOf ;D v~if wprf aJ y;Eikd If rsm;7m rjJzihf aumrf 7Siftz\\JGrsm; zJ\\GEdik If / p;D ymG ;a7;/ tvyk 7f &daS 7;u;l q;Hk jzwaf vonf? oe;f omG ;vma7;/vlO;D a7 jy©em/ v\\ltcGifth a7;rsm;p aom tx;l uPd rsm;ukd aqmi&f uG af p7.? xjkdyif Oa7my/ tm7SEiS fh ta7\\Szsm;/ vuwf itf ar7ud a'oqdki7f m p;D ymG ;a7;aumfr7Sitf z\\JG 3 cuk vdk nf; z\\GpJ n;f xm;on?f udk7D;,m;jy©emudkaqG;aEG;aeaom ukvorCtaxaG xGvFwaf wmf EkdifiHa7;aumfrwD 197

www.foreverspace.com.mm uvk orC (5)tjynfjynqf ikd 7f mw7m;&;kH awmf a7;rLS ;csKyf ouwf rf;rmS 5 EpS jfzpIf aemuxf yf 5 ESpf quvf ucf e\\fxm;Eidk cf Gih&f odS n?f uvk orC-u;D t7 z\\GJpwwiwf naf xmicf ahJ om w 7m;p7D iaf 7;qikd 7f mXmecsKyjfzp.f ? toi;f 0irf sm;u pqJG kd twiG ;f a7;rLS ;csKyuf uvk orC trx= r;f 7mxr;f rsm; wijf yaom tr=tcif;rsm;ud&k Hk;awmfu qkH;jzwfpD7if udk cef\\xm;avon?f 7mxr;f rx= r;f rsm;onf tpn;f t avon?f vjkHcKHa7;aumipf uD a7;qxJG m;aom pn;f ur;f a0;rsm;twGuf vdtk yfaomtcsutf vufrsm;udk pk csufrsm;t7 tjcm;EdkifiHrsm;u T&Hk;awmfwGif aqmi;f um/ usrG f;usifpmG avvh mpHpk r;f 7.? tcsKyfq7kd w7m;pqJG dEk idk of n?f tjynjf ynfqdik 7f m&k;H awmof nf t aomf uvk orC. &;kH tvyk uf kd vyk uf idk -fu7avon?f axGaxvG wF af wmfEiS fh vjHk cKHa7;aumifpoD k\\d Oya't-uH Om+rf sm;ay;Eikd fon?f uvk orCXmecsKyf uvk orCXmecsKyfudk e,l;a,mhjrKd\\ zvyf7iS f;rJ';kd t T&kH;awmfwGif &H;k xkdiaf w7m;ol-u;D rsm;rmS ygwD 7yf&dS jrKd\\awmftaqmufttkwH iG facWxm; &odS nf? t 0g'puJG if;piaf om orl sm;omjzpof nf? tusipfh m7Wd wGif;a7;rLS ;&H;k rSmum; vdyqf yqf uft7ywf Gif &oSd n?f tx;l aumi;f reG 7f I tjriqfh ;Hk aom w7m;Xme7mx;l rsm; 1946 ck 'DZibf mvwiG f taxaG xvG Fwaf wmf uuvk udk qucf HEdik faomt7nftcsi;f ESifjh ynfph Hk7onf? ok\\d orCXmecsKyfukd e,l;a,mhjrdK\\YtjrJwrf;xm;&Sd7eqf kH; wnf;r[wk f jynfaxmicf sif;csif; Oya'wGif usGr;f usif jzwjfy;D v~i/f xXdk mecsKyf aqmuvf yk 7f ef ajrae7m0,zf \\dtk onhf Oya' ock rdefrsm; jzpf7on?f wuG f *`eaf 7mhuD;zJvm; (ti,)f xHrS tvSLaiG a': vm 8500000 ukd vucf HcaJh von?f 194^ cEk pS wf Gif w7m;o-lu;D 15 O;D &IdS ouwf r;f rmS 9 EpS jfzpof n?f tar7ud efjynaf xmifpk tpdk;7xHrS twk;d r&dSa':vm w7m;ol-uD;rsm;ukd taxGaxGvFwaf wmfESihf vHkjcKH a7; 65000000 acs;igS ;7&cdS hjJy;D aemuf 1949 cEk pS wf iG f yx aumifpDwkd\\u a&G;cs,fwiaf jr|mufonf? okd\\aomf rqHk; taqmutf tHkukd pwifaqmuvf yk cf hJavon?f wpEf dkifiwH n;f rS 2O;D ra&;G 7acs? tjynjfynqf kid f7m w7m;&k;H awmfonf [wd jfrdK\\awmf wiG tf jrwJ r;f vkdvkd &;kH xikd fum &;kH ywd 7f urf sm;rSwpyf g; &;kH ziG xfh m;avon?f o\\k7d mwiG f wpcf gwp7f H tjcm;oifh awmfaom a'orsm;wGivf n;f &;kH xidk Ef kdifon?f &;kH awmwf iG f w7m;p7D i7f mY ten;f q;kH w7m;o-lu;D 9 O;D wuaf 7muyf gu w7m;0iaf omw7m;cjkHzpIf wuf a7muaf om w7m;o-lu;D rsm;. rsm;7mrjJziqhf ;kH jzwaf v onf? w7m;&;kH awm.f qk;H jzwcf suof nf tjy;D owqf k;H jzwcf suyf ijfzpof n?f uvk orCtzGJ\\0irf sm;onf T&H;k awmfESihtf vdkt avsmuof uqf idk jf y;D jzpaf omfvn;f oufqikd 7f m Ekid if H wpcf uk kd &;kH awmof \\kd trt= ci;f wifjy7ef twi;f t-uyrf jyKEikd af cs? tz\\0JG iEf ikd if wH idk ;f onf &;kH awmrf S q;kH jzwcf suuf kd ouqf ikd of r~ vudk ef maqmi&f uG 7f ef wm0ecf 7H avon?f (6) twiG f;a7;rLS ;&kH; twGif;a7;rLS ;csKyfopf rPwm'u[f rfrmp,kd;tm; twGif;a7; ukvorC.t-u;D q;Hk aom tkycf sKyfa7;t7m&cdS sKyf rSL;csKyfa[mif; rPwmx7pAf DvD;uq;D -udKaepOf rSm twGi;f a7;rLS ;csKyf jzpof n?f vjHk cHKa7; aumipf D. axmucf cH sutf 7 taxaG xvG wF af wmuf twiG ;f a7;rLS ; csKyuf kd ce\\fxm;onf? yxrqk;H aom twiG f;a7;rLS ;csKyf onf aemaf 0;Eikd if rH S rPwmx7pAf vD ;D jzpof n?f twiG ;f 198

www.foreverspace.com.mm ukvorC txl;tz\\JGrsm; uvk orCaemiaf 7; ukvorC. 7n&f ,G cf surf sm; xajrmuaf tmifjrif Ekdiif Ha7;7m avhvmoltrsm;yif ukvorConf ap7eftwGuf ajrmujf rm;vSpGmaom uBmhp;D yGm;a7; uBm\\jidrf;csr;f a7; wnfwHah tmif -uKd ;yrf;7mY Edik fiH jy©emrsm;/ vrl a= 7;7mjy©emrsm;ukd tx;l tz\\JGrsm;zJ\\G pn;f I aqmi&f uG f avonf? atmuyf gtz\\GrJ sm; rmS aygi;f csKytf oi;f xuf tciG tfh vr;f omon[f k ,-kHunf 1949 cEk pS f txd zJ\\Gpn;f xm;jyD;aomtzG\\Jrsm;jzpfon?f -uonf? ta-umif;rSm uvk orCwGifEdkifiH-uD;rsm; 1? tjynfjynqf dki7f m tvkyof rm;tpn;f t&kH; tm;vH;k yiyf g0iaf eaoma-umihjfzp.f ? ok\\daomtf csK\\du 2? 7Qd mEiS phf udk yf sK;d a7;tzG\\J Eikd fiaH ygi;f csKytf oif;. cGsw,f iG ;f csuf tawmrf sm;rsm; 3? Edik if aH ygi;f pHkynm/ od_EH Sih,f Oaf us;r=tz\\JG 4? tjynjf ynqf kdi7f m jrKd\\jyava-umif;tz\\JG uvk orCwiG f yg&adS eao;onf qjdkyefavon?f Eikd if H 5? uBmah iaG -u;qdik 7f m7efyHkaiGtz\\JG aygif;csKyfuJhokd\\yif xdxad 7muaf 7muf ta7;,lEkdif 6? jyevf nxf al xmiaf 7;ESihwf dk;wufa7;qdik 7f m 7etf wGuf tzG\\J0iEf ikd if rH sm;.tultnDay:wiG f wnf uBmbh +f ^? uBmph myd\\kwdkuforC ae.? xkdjyif uvk orCzJ\\Gpnf;vkdufojzifh uBmay: 8? uBmha-u;ee;f qufo,G af 7;orC wGif aemuxf yf pprf jzpaf wmh[k rajymEkid af o;acs? 9? uBmhuse;f rma7;tzJG\\ 10? uBmhcukd k;d 7mrJhorl sm; apmiahf 7mS uaf 7;tz\\JG odk\\aomf ,cktcsed tf xd uBmay:wiG f jird f;csr;f a7; 11? uBmhu;l oe;f a7mi;f 0,af 7;tz\\JG 7&dS7eftwGufukvorConf taumif;qH;k aomar~mf vihcf sujfzpaf eayon?f veG cf ahJ omESprf sm;twiG ;f u t uvk orCtwGif;a7;rSL;csKyf rPwm'uf[rfrmp,kd; yGOJ D;xGuf rdef\\cGef;jruG f-um;aepOf awG\\t-uKHrsm;t7/ uvk orConf ajymif;vJvmaom tajctaersm;ESihfavsmnf DpGmusifhwwfjyD;v~if tcuf tcJ -u;D rsm;ukd wwEf ikd of avmuf ausmef i;f Eikd cf ohJ nuf kd aw\\G7.?1946ckESpftwiG f;u uvk orConf t7D ef rS qAdk D,uwf yrf sm;ajymi;f a7\\Fa7;EiS fh q;D 7;D ,m;EiS fh vuf bEGewf \\kdrS jyiof pEf iS hf jAwd od ~wyrf sm;ajymi;f a7\\Fa7;uPd rsm;udk aqG;aEG;chJ.? z7efutdk yk fpdk;aom pyed fEdik fiH. tajctaeukd aq;G aE;G jyD;v~if ukvorC. tz\\JGcrGJ sm; jzpaf omuBmvH;k qdki7f m tzJ\\Gtpnf;rsm;wGif yg0icf Gifh rjyK7eEf iS fh tzJ\\G0iEf idk firH sm;uvn;f Eidk fiaH 7;tqutf o,G f jzwf7ef q;kH jzwcf .Jh ? tzJ\\G0ifEkid if rH sm;wiG f trsK;d or;D rsm;ukd trsKd;om;rsm;enf;wl Ekid if aH 7; tciG thf a7; rsm;ay;7euf dk aqmf-ocIhJ / pp'f +fccH 7hJ aom Ekid if rH sm; wiG f o;kH p7JG etf wuG f tjynjfynqf ikd 7f muav;rsm; ta7; ay:7eyf akH iuG okd wrf wS af y;c.hJ ? vkHjcKHa7;aumi;f prD vS cJF aJh om t,fvaA;e;D ,m;/ bl va*;7;D ,m;EiS fh ,*l pkd vm;A;D ,m;Eikd if wH \\odk nf *7ad ysmuf usm;oyl ek rf sm;ukd unl aD eon[f ol nhf *7.d pyG pf cJG suEf iS fh pyvf sO;f I/ taxaG xvG wF fawmof nf axmucf cH surf sm; csrwS fchjJy;D v~if 194^ cEk pS wf Gif xkd 4 Eikd if Hwd\\k vukd fem aqmi&f uG jfci;f &dS r&pdS pkH r;f 7ef aumrf 7iS wf p7f yf z\\pJG n;f c.hJ ? 1949 cEk Spwf kdifatmif aphpyjf zeaf jzum aqmi&f GufcJh .? 1948ck {jyDv 10 7ufae\\wiG f vHkjcKHa7;aumifpD u jrerf mEikd if .H uvk orCod\\k0ifciG jfhyK7ef av~mufxm; csufukd wnwD nwG wf nf;oabmwcl GijfhyKc.hJ ? {jyvD 19 7uaf e\\wiG f taxGaxvG wF fawmuf vjHkcKHa7;aumif p.D axmufccH suft7jrefrmEidk if tH m; ukvorC0if 199

www.foreverspace.com.mm ukvorC Ekid if wH pcf ktjzpf tm;v;kH oabmwvl ucf IH twnjfyK 1949 cEk pS f taxaG xvG wF af wmf nvD mcwH p7f ywf iG f vudk af von?f jrerf mEikd if oH nf 58cak jrmuf tz\\0JG ijfzp.f ? bmvifydwqf \\dkru= dkpO;f pm;ch.J ? aemuwf Gif oabmwl ncD suf 7&jdSy;D aemuf ,i;f ywd qf \\krd = jy©emrmS jy;D ajyomG ; ygvupf wikd ;f jy©emEiS fh pyvf sO;f I uvk orConf avon?f xEdk Spftxd tjynjfynqf ikd 7f m Eikd if iH ,frsm; tawmf-uKd;yr;f c7hJ .? taxaG xGvwF fawmf axmucf H xdef;odrf;xm;a7;pepft7 uvk orCtzJ\\G0iEf dkiif Hrsm; csutf 7 ,El ukd wf uuf i;f 'r;f Eikd if oH nf ygvufpwdik ;f tm; xde;f ord ;f xm;ap7ef vtJF yxf m;aom a'orsm;rSm ukd xed ;f ord ;f xm;jci;f rS peG \\fvwG vf ukd 7f .? 1948 cEk pS f &ltef;'g;„tl&Ge'f /D jAwd od ~EiS jfhyiof pfuR&eG f;e,rf sm;/ wiG f tx;l usif;yaom taxaG xvG wF af wmf nvD mcuH w*kd kvd ef/ we*f e,f ;D u/ em;t;l &l;/ e,;l *i;f e/D taemuf ygvupf widk ;f jy©em jzeaf jza7;t7m&wdS pOf ;D ce\\fxm;ajz qrkd;t/ rm7,S fuGse;f p/k r,7f ,D ³m;usGe;f pkESifh u,&f dk 7Sif;apcJhonf? tm7yEf dkiif Hrsm;EiS fh t%7D,,Ef dkifiwH kd\\ vkid ;f usGe;f pkrsm; jzpfavon?f ppfajyjidr;f a7;ukdvn;f ukvorCu OD;aqmicf Jh.? taxaG xvG wF af wmf ww,d t-urd nf vD mcrH S arWm 1949 ckEpS fwGif t%7D,,Ef kid fiHonf ukvorC0if 7ycf cH suft7 tEjk rLtiftm;apmifah 7Smufa7;tzGJ\\EiS hf Eikd if H jzpvf mavonf? vuef uuf e\\of waf 7;tz\\wJG \\odk nf vtl rsm; aoa-uysuf p;D apwwaf om vuef urf sm; zsufp;D a7;twGuf ukv 194^ cEk pS wf iG f uvk orConf ti'f ekd ;D 7mS ;ta7;ukd orCu wm0ecf xH m;onthf wikd ;f aqmi&f uG Ef ikd 7f ef en;f ajz7Si;f 7jyefonf? ti'f dek ;D 7mS ;oRwEdik fiEH iS hf 'yfcsw\\dk wudk yf jJGzpyf mG ;c7hJ m/ uvk orCu tusK;d aqmif aumrf wD vr;f rsm;ukd quvf u-fuKd;yr;f 7mS azcG ohJ n?f xjdkyif tjcm; vuef urf sm; av~mah ygah 7;EiS fh tjynjfynqf idk 7f m tEjkrL z\\JGpn;f aqmi&f uG pf onwf iG f 1948 cEk pS Yf wudk yf aJG cW tiftm;xdef;ord ;f a7;twGuvf nf; -uKd;yr;f ch.J ? 7ypf oJ mG ;aomfvn;f r-umrD jyevf njfzpyf Gm;cjhJyeof n?f o\\dkaomf qufvuf jzefajzcoJh jzihf EpS Of D;ESpzf uf apph yf 1950 jynfEh SpfZeG fv 257uaf e\\wGif u7kd D;,m; aq;G aEG;rr= sm; ay:aygucf huJ m 1949 cEk pS wf iG f tcsKyf ajrmufydkif;wyfrsm;u ukd7D;,m;awmifykdif;ukdusL; tcsm tm+mydkif ti'f kde;D 7Sm;jynaf xmifpkoRwEidk fiH ausmf wukd fcudk cf ohJ nrf pS I u7kd ;D ,m;ppfypJG wifcohJ n?f jzpaf y:vmavon?f uvk orConf udk7D;,m;ajrmufyikd f;tm; wduk cf dkufr= xdk 194^cEk pS wf iG f taxaG xvG wF af wmuf u7kd ;D ,m; 7ypf 7J ef ta7;qcdk ahJ omvf nf; tcsn;f E;DS omjzpcf oJh jzihf ukvorC0ifEdkifiHrsm;u oabmwlqHk;jzwfum jy©memukdajz7Si;f chJ7.? 1948ckESpfwGiuf dk7D;,m; u7kd ;D ,m;awmiyf idk ;f zufr0S iaf 7muwf ukd cf ukd af y;cohJ n?f awmiyf ikd ;f ukd taxaG xvG wF af wmuf totd rwS f jyKcjhJy;D aemuqf kH;Yuvk or. -uKd ;yrf;r=a-umifh 1953ckESpf aemuEf ikd fiHjcm;wyrf sm;u&kd kyford ;f apcohJ n?f u7dk ;D ,m; Zlvdkifv2^7ufae\\wiG f ppf7yfqJa7;pmcsKyfudk ESpOf D; ajrmuyf ikd ;f twuG fum; rnfo\\dkr~raqmi&f uG Ef ikd fcahJ omf vn;f vwG vf yaf 7;7xudk of n[f k totd rwS jfyKcaJh om EpS fzuvf ufrwS f a7;x;dk cJhon?f (u7kd ;D ,m;ppfyG„J 7?= ) 1951 cEk pS wf iG f t%7,D ,ftpdk;7u a*smf'efjrpuf kd u7kd ;D ,m;Eikd fiH wv;kH wpn;f wn;f jzpfa7;ukd aqmif&uG f 7etf wuG f aumrf 7Siwf pcf k zGJ\\pnf;c.hJ ? jyKjyifazguvf kyof nfrSpI qD;7D;,m;EdkifiHESifh tcsi;f rsm;c-hJuon?f TuPd rmS uvk orCvjkH cHKa7;aumifpD uvk orConf uÆ7D ta7;EiS pfh yvf sO;f I tNd ,d EiS fh yguPwef2 Edkiif Hw\\kd ppjf zpfymG ;rnf&odS nfukd wm;qD; o\\dk a7muof jzihf jzeaf jza7;tz\\JG apvwF cf 7hJ on?f wudk f cukd af 7; 7ypf Jrr= sm;ukd EpS jfynfaxmivf k;H rSyif vufc-Hu Eikd cf J.h ? uÆ7D ta7;rmS vjkHcHKa7;aumifpDo\\dk 1948 ck aomfvnf;/ tm7yfEikd firH sm;.wif;rmra= -umifh aqG; ESpOf D;wGif a7muf&SdchJ7m enf;trsK;d rsKd;jzifh xkdta7;udk ajz7iS ;f 7e-fudK;yrf;aeqJjzpaf von?f aEG;yrGJ sm;ysufjym;c7hJ avon?f uvk orConf *smreED kid if HwGif ta7\\Syikd f; taemuf 1948 cEk SpfwiG f taxGaxvG wF af wmof nf vl\\tcGihf ta7;ausnmpmwrf;-u;D ukd xkwjf yefchJ.? yikd f;[k cjJGcm;aeonuf kd y;l aygiaf y;7ef -uKd;pm;cohJ n?f TuPd EiS fh pyfvsOf;I ppkH r;f a7;tz\\GJrsm; apvwF f7epf pD Of 1948 cEk pS wf iG f vuwf itf ar7ud a'oqidk 7f m p;D ymG ; onthf cg/ *smretD a7\\yS ikd ;f u ppkH r;f a7;tz\\JuG kd t0irf c[H k a7;aumrf 7iS wf pcf uk kd z\\JpG n;f c.hJ ? vjkHcKHa7;aumipf ED iS tfh axaG xvG wF af wmwf \\duk jird ;f csr;f a7;EiS fh vjkHcKHa7;twuG f wi;f rmpGmjyef-um;ojzifh TudPrSm ratmifjrifacs? uvk orConf 1951 cEk pS ftwiG ;f 45 jynfaxmif -uKd;yr;f choJ uhJod\\k/ tjynjfynqf ikd 7f m w7m;&;kH awmuf vnf;jynaf xmicf sif;csi;f tjiif;ymG ;r=rsm;ukd at;csr;f tpkd;7rsm;ESihf pD;yGm;a7; pmcsKyfrsm;csKyqf dkum/ rwdk; aomenf;jzifh ajz7Sif;7ef -uKd;yrf;c.Jh ? 200

www.foreverspace.com.mm ukvorC wuaf om Eikd if rH sm;ukd purf v= urf /= p;D ymG ;a7;tutl nD *smvrmtCeD[rfrmp,kd;tm; E=wfxGufoGm;aom ay;cohJ nf? x7pAf Dv;D .ae7mY uvorC. twiG f;a7;rSL;csKyf tjzpf a&;G aumuwf ifajrm| uaf von?f [rfrmp,;kd . uvk orC.uKd;yr;f a7\\Saqmirf a= -umi/hf ,ciuf tD wdkufwGe;f csurf mS uvk orCtm; rdrwd d\\k wkdi;f jynrf sm; wvED ikd if H vuaf tmucf jHzpcf ahJ om vpAf sm;jynrf mS vwG f wiG f 7iqf ikd af e7aom jy©emrsm;udk wijfywidk -fum;7 vyfaom tcsKyftcsmtm+mydkifEdik fijHzpvf mavonf? rnXhf mewpcf rk ~om oabmrxm;-ub/J rrd wd \\dEk iS 7hf n&f ,G f csufcsif; wnl aD omudPrsm;twuG f atmijfrirf =ukd a7S; ukvorC-u;D rSL;I 3 ESpfwdik wf dkif a7;qGcJ hJaom v\\ltciG thf a7; ausnmpmwr;f ukd yg7pjfrK\\dY usi;f yaom &v= suf y;l aygi;f aqmif&uG -f u7ejfzpof nf? 1953 puwf ifbmv 15 7ufae\\wiG f usi;f yaom uvk orC rsuEf mS pnkH D tpn;f ta0;-u;D u 1948 cEk pS f 'ZD ibf mv 107uaf e\\wiG f ue\\fuuG of rl &dS vucf tH wnf t}rt-udrfajrmuf ukvorC taxGaxvG Fwfawmf jyKcohJ n?f xadk usnmpmwr;f wiG f tyd’k af ygi;f 30 yg0if nvD mcwH iG f tNd ,d Eikd if rH S u,kd pf m;v,S tf z\\aJG cgi;f aqmif I vlwkid ;f vlwdkif; vGwfvypf mG aexdkifcGifh/ vGwfvyf r'r0f Zd ,vu7f rS yD @pftm; OU}tjzpf wiaf jrm| ucf Jh pGm ajymqdka7;om;cGifhESihf aus;u`epf epfy,zf sufywd f onf? vuf7SryD @puf OU}rde\\fcGe;f jrGwf-um;7mwGif yifa7;ponfwkd\\udk az:jyxm;onf? twnjf yKonfh u7kd ;D ,m;ppyf JG 7ypf oJ mG ;jy;D jzpIf uBmh ta7\\Swidk ;f jy©em ae\\uktd a-umi;f jyKI 'ZD ibf mv 10 7uaf e\\ukd vl\\tciG fh 7yfrsm;udk ajz7Sif;ay;7ef vr;f yGihof Gm;jyDjzpof nfht ta7;ae\\tjzpf uvk orCtz\\JuG q;kH jzwxf m;avon?f jyif tciG tfh cgaumi;f vn;f qudk af 7muaf ejyjDzpaf -umi;f (aus;usGefpeH p„f 7=? ) ajym-um;cohJ nf? 1953 ck rwvf 31 7uaf e\\wiG f trsK;d or;D w\\.dk Eidk if H jrerf mEkid fiHawmftwGi;f okd\\ w&wk ftrsKd;om;tp;kd 7 a7;tciG tfh a7;rsm; ausnmcsuuf kd uvk orC0if Eikd fiH wyof m; 12000 ce\\f0iaf 7muf usL;ausmrf E= iS fh pyvf sO;f rsm;u vufcHtjyK-uonf? Tausnmpmwrf; I 1953 ck rwvf 26 7uaf e\\wiG f uvk orCtaxaG xG wGif trsK;d orD;rsm;tm; a,mufsm;rsm;EiS hf we;f wla&;G vFwfawmfnvD mc-H uD;okd\\wkdifwef;chJon?f {jyDv 22 aumuyf GJrsm;wiG f rJay;EdkifcGif/h rJjzifh a&G;aumuwf if 7uaf e\\wiG uf si;f yaom Eidk if aH 7;7mEiS hf vjkHcKHa7;aumrf wD ajrm| u7f aom tz\\JGtpn;f rsm;Y yg0iEf idk fciG /fh 7mx;l 7mcH u Eidk if jHcm;wyof m;rsm;onf jrefrmEikd if tH wiG ;f rxS uG f rsm;wiG f 0ifa7muvf kyuf dkicf Gih&f Sad -umif; yg0ifavonf cGmoGm;7rnfodk\\r[kwvuef urf sm;cstyfI csujf cif; 1953 ck {jyvD ^ 7uaf e\\wGif q'GD iEf idk if rH S 'kwd,Eikd fiH tzr;f c7H rn[f k q;Hk jzwcf sufcscoJh nf? jcm;a7;0ef-uD;ESihf pD;yGm;a7;yg7*ljzpfol rPwm'uf w7m;0ef-uD;O;D jrihfoed f; (tv,fyHk) acgif;aqmifaom jrefrmu,kd fpm;vS,ftcsKd\\ESihf rdwfaqGrsm; 201

www.foreverspace.com.mm u70ud /o~if u7a0;yif xqdk ;Hk jzwcf suuf dk uvk orC taxaG xGvwF af wmof k\\d uvk orCtaxaG xGvFwfawm.f 1953 ckEpS f OUX tdNd,trsK;d wijf y7uef\\uuG folr&dS 59 rjJ zihf twnfjyKchJonf? orD;rPuf0DZ,vuf7Sd ryD @pf a7;S O;D pmG jynaf xmipf jkrerf mEikd if aH wmf twiG ;f &dS w&wk f 7rsm;. at;csrf;pGm yl;aygif;aqmif&uG vf dkr=ay:wGif wyrf sm;ta7;ukd ajz7iS ;f 7eAf eaf umuf jrK\\dwiG f w&wk tf wnaf eavon?f tcsKyuf m; uvk orC-u;D xad 7muf rsK;d om;tp;dk 7/tar7ud ef/ ,k;d ',m;EiS hf jrefrmEikd fiwH \\dkrS pmG aqmi&f uG Ef ikd rf E= iS hf uvk orC. aemiaf 7;ar~mfvihf u,kd fpm;v,S frsm; yg0ifaom 4 Edik fiH aqG;aE;G yJGjyKvyk f csufrmS Ekid if rH sm;. toOd m+fyiG vhf i;f aomtusKd;jzpf cohJ n?f xadk q;G aE;G ywJG iG f jrerf mEikd if rH S wijfycsuuf vkd uf xeG f;apra= y:wiG f wnaf eayawmhon?f rcHojzifh jrefrmudk,pf m;vS,frsm;xGufvmcJoh nf? ukvorCae\\ ? ?ppjfy;D acwwf iG f atmuwf bdk mv o\\kdaomf xyfraH phpycf surf sm;t7 1953 ck E0dk ibf mv^ 24 7uaf e\\onf jird ;f csr;f a7;vvkd m;aom uBmol uBm 7ufae\\rSpI w&kwftrsKd;om;ppfwyfrsm; jrefrmEdkifiH om;rsm;tz\\kd tveG tf a7;ygaom ae\\-u;D wpfae\\jzpaf y onf? ta-umi;f um; xkdae\\wGif uBmay:&SdEdkifiH wiG ;f rS wpof wk jfy;D wpof wk f xuG cf mG aeonuf kd aw\\G7.? aygi;f 51 EdkifiH yg0if zJ\\Gpn;f xm;aom ukvorC-u;D TxuG fcmG a7;ukd tar7ud eEf ikd firH S ume,yf g;rm;/ w aygufzmG ;vmaom a-umihfwnf;? xkda-umihf atmuf &wk f trsK;d om; tp;kd 7zurf S ume,tf idk yf ';D EiS ,hf ;dk ',m; wbkd m 24 7ufae\\ukd ‘ukvorCae\\’[k uBmwpf0eS ;f EkdifirH S ume,cf swfcsKdifwkd\\ yg0iaf om 3Ekid fiHtzG\\Ju vHk;u todtrwS fjyKxm;-uon?f -u;D -uyvf suf &odS n?f jynaf xmipf k jrerf Eikd if uH rl avh uvk orCae\\ rnof \\rdk nyf jkHzpaf y:vmonuf kd uvk vmorl sm; tjzpjfziohf m apmi-hf unchf ahJ von?f orC-u;D pwif z\\JGpn;f 7ykuH pI az:jy7ayrn?f uvk qcdk ohJ ntf widk ;f uvk orConf uBm\\jird ;f csr;f a7;/ orCz\\JpG n;f 7jci;f . t\"ud 7n&f ,G cf surf mS ppuf wkd m;q;D 7eEf iS fh uBmjhird ;f csr;f a7; wnwf ahH p7ef jzpof n?f uBm ww,d uBmppf rjzpyf Gm;a7;wd\\kukd a7S;&=vsuf uBmh ay:Y rnof nvfh rl sKd;rqdk pp.f tM7m,uf kd 7irf qkid f t7y7f ywf iG af y:ayguvf maom jy©emt7yf7yrf sm;udk v-dkuacs? ppjfzpjfci;f onf oWM7uyf qukd jfci;f yif jzpof n?f txl;ojzihf uBm pp-f uD;rsm;jzpyf Gm;aom rqidk ;f rwG ajz7iS ;f apph yaf y;vsuf&odS n?f xadk -umihf T tcg vlESifh usGJEmG ;wd7>merf sm;ygrusef aoa-uysuf tz\\GJcsKyf-uD;ukd wkid f;i,jf ynif ,fuav;rsm;u txl; p;D -u7.? raoI useaf eorl sm;rmS vn;f t;kd trd yf Pn;f ,H-k unf tm;xm;vm-uonf? rsm; qkH;&H=;jyD;v~if -uD;pmG aom qi;f 7'Qk rsm;EiS h-f uKH ,cwk pEf pS f EpS Ef pS tf wiG ;f wiG f uvk orCtz\\-JGu;D onf tHk-uvG maom uBmhjy©em7y-f u;D rsm;udkom ajz7iS ;f ay;&rkH ~ru/ tz\\JG0iEf idk if rH sm;wiG f p;D yGm;a7;cikd vf rkH =/ puf rvl urf = w;dk wurf /= pukd yf sK;d a7; aumi;f reG vf maprw= \\kdukd tenf;en;f tzzkH kH unl tD m;ay;cohJ n?f uvk orCvuf atmucf H tz\\JGtpn;f rsm;jzpaf om uBmhusef;rma7;t z\\GJ/ jyefvnfxal xmiaf 7;ESihf w;kd wuaf 7;qidk 7f muBmh b+/f ynmod_EH iS fh ,Ofaus;rt= z\\JG/ uav;rsm; ta7; ay: 7eyf akH itG z\\JwG \\drk mS uBm wp0f eS ;f v;kH wiG f us,jfye\\fpmG vkyfudkiaf qmi&f uG vf suf &-dS uonf? ukvorC. aqmif&uG fcsurf sm;ESihf pyfvsO;f I atmijfriof nthf cg atmijfricf ahJ omvf n;f raatmijfrif onthf cgrsm;vn;f &adS yon?f o\\k7d mwiG af emuxf yf uBm pp-fu;D rjzpyf mG ;7ewf n;f [al om t\"ud 7n&f ,G cf sujfzpf onfh jidr;f csrf;a7;rSm wnfjrvJ suf&Sdaeao;ojzif/h uvk orCrmS ar~mfvizhf G,7f m&adS eao;ayon?f xkdjyif uvk orC. titf m;rSm uBmay:&dS oe;f aygi;f 1000 r~ruaomvtl aygi;f w\\dk wpOf ;D ESiwfh pOf ;D at;csr;f pmG y;l aygi;f aqmif&uG fvkdra= y:wiG f wnfae.? wpfenf;qkd 7aomf xvdk tl aygi;f . u,kd pf m;v,S rf sm;jzpaf om tp;kd 202

www.foreverspace.com.mm ucsifjynef ,f aw\\G-u7onf? xkud ohJ kd\\ rEpS fjrdKhz,G ftjzpqf ;kd rsm; ay: c7Jh rkH u uvk orC jzpaf y:vm7evf r;f pukd ziG afh y;onf aygufapaom ppfrutf a7;rsm;ukdwm;q;D 7ef Edik fiH EiS wfh al von?f xEdk pS rf mS yif jAwd ed Ef iS hf tar7ud ejfynf acgi;f aqmirf sm;u wwfEikd for~ -uKd;pm;c-hJuayon?f axmifpkESpfEdkifiwH \\dkuvnf; jidrf;csr;f a7;udk a&S;&=um tWvMwd f or]k 7mwpaf e7mwiG f aq;G aE;G I tWv yXruBmppf (1914 18)tjyD;wiG f pp.f qkd;&Gm; Mwd pf mcsKyuf ckd sKyqf dk vurf wS af 7;x;dk c-hJu.? tWvMwd f -ur;f -uKwrf u= kd qijfcirf -duaom wikd ;f Eikd if -Hu;D rsm;pak 0; pmcsKyyf g tcsuf tvurf sm;um; uvk orCz\\JpG n;f a7; aq;G aE;G I/ pprf utf a7;rsm;ukd wm;q;D jy;D v~if xm0pOf ESifh wukd 7f ukd foufqikd af vonf? jidr;f csrf;a7;u7dk &Sd7ef EdkifiHaygif;csKyftoi;f ukd 1920 jynEhf pS Of ;D wGif zGJ\\pn;f wnaf xmifc-Jhuon?f ok\\d7mwGif 1942 cEk pS wf Gif uBmh jird ;f csr;f a7;uvdk kdvm;aom xdtk oi;f -uD;. vyk if e;f rsm;rSm ratmijfricf bhJ /J 1939 Eikd if -HuD; 4 cuk tWvMwd pf mcsKyuf kd axmucf tH wnf ckEpS fwiG f yxruBmppxf uf a-umurf ufz,G faumi;f jyKum Eikd if aH ygi;f pkH ausnm pmwr;f -u;D ukd xwk jfyeaf v aom 'wk d,uBmppf jzpyf Gm;chaJ vonf? on?f 1943 cEk pS wf iG f jAdwed /f tar7dueEf iS fh &&k wS d\\karmf pujkdrKd\\wiG f pn;f a0;I uvk orCz\\pJG n;f 7evf tkd yaf -umi;f 'kwd,uBmppf jy;D q;Hk aomtcgwiG f ppf-u;D rsm;udk xkwfjyefausnm.? 1944 ckESpfwiG f tar7ud ef wm;qD;I xm0pOjf ird ;f csrf;a7;/ vHjkcKHa7;wk\\dudk 7&Sd7ef jynaf xmifpk 0g&iS wf efjrKd\\ 'rAf mwetf wk f taqmuf -uKd;pm;tm;xwk -fujyeof n?f Twp-furd wf iG f yxrt ttkYH qcdk ohJ nhf Eikd if H-u;D 3Eikd if EH iS fh w&wk Ef ikd if rH S uk,d f -udruf uohJ \\drk [kwbf J/xm0pOf jird ;f csr;f a7;EiS fh vjkHcKHa7; pm;v,S -fuD;rsm; aq;G aEG;-ujyD;v~if ukvorC[laom u7kd &7dS ef yxrt-urd f uxucf ikd jfraJ om tz\\JGtpn;f ukd trnjfzihf tz\\-JGu;D wpcf zk \\7JG ef q;kH jzw-fu.? xadk emuf wnaf xmi-fuavon?f 1945cak zazm0f g7vD wiG f u&ikd ;f r;D ,m;e,af ,mvf wmjrKd\\ Y vn;f aumi;f / xEdk pS {f jyvD wiG tf ar7ud ef jynaf xmipf k xokd d\\k ppfuwkd m;I trsm;csr;f oma7;/ xm0pOjfidr;f qezf 7epf PujkdrKd\\Yvn;f aumi;f nvD mcHrsm;usi;f yI t csr;f a7;ukd 'wk ,d uBmpptf wiG ;f ve'f ejfrKd\\ Yckvd a=H e7 ce;f -u;D 19 ce;f / y'k rf 111cyk g0iaf om uvk orCpmcsKyf aom Eikd fiH 9 Eikd if rH S ppaf jy;tp;kd 7w\\dk. 1941 cEk pS fped f -u;D ukd a7;qjGJy;D v~i1f 945cak tmuwf bdk mv247uf ae\\ *srd ;f ee;f awmtf pn;f ta0;rS tpjyKon[f k q7kd ayrn?f wiG f Eidk if aH ygi;f 51 Ekid if oH abmwl vurf wS af 7;x;kd xkdtpn;f ta0;rS ped *f sdrf;eef;awmf ausnmpmwr;f ukd xwk jfyefch7J m/ jird ;f csr;f a7;twuG f ta7;ygt7ma7muf ukvorCae\\txrd f;trSwftjzpf 7efukefjrKd \\wGif Todk\\E=d;aqmfavh7S.d ? 203

www.foreverspace.com.mm uvk orCae\\ uvk m;?OD; csKyqf dk atmijfricf hJavonf? a&S;O;D pmG zG\\Jpn;f aom 51 om;on?f x7dk mZ0i-fu;D rmS {csi;f / armuf eG ;f / ausmuf Eikd if tH jyif aemuxf yyf g0icf iG 7hf aom Eikd if rH sm;vn;f &dS pmponwf k\\duykd g ud;k um; a7;om;xm;ojzihf reS ef e;f ayon?f xEdk ikd if rH sm;wiG f jynaf xmipf k jrerf mEikd if vH n;f 7mZ0i/fwiG ;f oi;f r[m7mZ0if topuf ohJ \\akd om7mZ0irf sm; yg0iof n?f ,i;f ok\\dtm;jzihf atmufwkdbmv 24 7uf ae\\wiG f uvk orC-u;D ayguzf mG ;cahJ y7m/ xadk e\\ukd uvk onf xrdk [m7mZ0i-f u;D ukd ukd;um;rSDjir;f jyK -u7.? orCae\\[k uBm wp0f eS ;f v;Hk u tord wS jf yKxm;av O;D uvk m;onf 7mZ0if usr;f -uD;udk we*a® ErG i;f onf? xadk e\\wiG f ukvorC0if Eikd if wH ikd ;f Y txdr;f t rwS yf rJG sm; jyKvyk If / uvk orC-u;D t\"ud 7n&f ,G cf suf (oU7mZf 10^6cEk pS rf S 1095 cEk pS f) vufxufY jyKpk rsm;EiS hf pGrf;aqmifcsurf sm;ukd vlwkdi;f oabm ayguf on?f O;D uvk m;onf 7mZ0iuf sr;f jyKpEk ikd af om prG ;f 7nf 7atmif pGr;f aqmi-furnfh t\"}d merf sm;udk jyK-uonf? omruyJ jrefrmpum;ajyudk &;kd &;kd jzihfajyjypfpmG a7; ukvm;?OD;? ?OD;ukvm;rSm r[m7mZ0i-f u;D udk om;Edkiaf om pGr;f 7nfEiS fh vn;f jynpfh Hkon?f ‘aomi;f jyKpak 7;om;cahJ om 7mZ0iuf sr;f jyK q7m-u;D wpOf ;D jzpf use;f on’f / ‘&ikd f;yson’f / ‘ykeuf efonf’/ ‘rusK;d r on?f anmi7f r;f acwf we*a® ErG i;f w7m;-u;D vuxf uf wiG f xi&f mS ;aomykCdKvf jzpof nf? O;D uvk m;.rsK;d E,G f EGH&dSonf’/ ‘oPmawmfazguzf sufon’f / ‘quuf yfjrJ rmS oal X;rsK;d jzpfI tzrmS pOfuh kdiof aX;a'0ao}/ t wiG f ra7mubf aJ eon’f / ‘aus;Z;l awmuf kd aozG nof n’f rrd Sm wzutf E,G f apmfbGm;rsK;d r+-d o•jzpof nf? ponjfzihf pum;y7d,m,f Edkief i;f pGmo;kH pJcG Jhon?f O;D uvk m;onf a&;S u &iS fr[moDv0oH . 7mZ0if O;D uvk m;onf r[m7mZ0i-fu;D wpfapmiwf n;f jzihf ausmEf Sihf yk*7H mZ0i/f waumif; 7mZ0ipf aom 7mZ0if yif ausmaf pmxi&f mS ;on?f x7dk mZ0irf mS r[m oRwri;f rsm;rmS jynhpf jHkci;f r&oSd nuf kd 7mZ0iuf sr;f tapmiaf pmif rS nE|d i=d ;f jyD;v~if 7mZ0i-fu;D wpaf pmif tjzpf jyKpka7; rpS I we*a® ErG i;f txod myg0iof nf? OD;uvk m;onf r[m 7mZ0i-fu;D tjyif 7mZ0ivf wfEiS hf 7mZ0icf sKyfrsm; uvkd n;f a7;om;cahJ o;on?f ukvm;aumuif Suf ? ?( c&pk wk if uS „f 7?= ) uvk m;tyk frsm;ukpd ;D eif;I oJuMm7c7D;-urf;ujdk zwof ef;omG ;vm-uaom tm7yfuek fonrf sm; 204

www.foreverspace.com.mm oJuMm7u;l ou&f oSd ab‡m obm0.a'otvkud f qef;-u,fpGm zefwD;ay;xm; onfhoW0gwpfrsKd;ukd atmuyf g ta-umi;f 7yfwGif az:jyxm; on?f t&yk fqkd;oavmuf toHk;0iaf om ukvm;tkyfonf tm7yfvrl sKd;wkd\\. aus;Zl;&Sif[kqkdv~if rSm;rnf rxifay? ukvm;tyk f ? ?ouJ M7rmS c7;D tomG ;7 tvm7 ukvm;tkyfonf tpmukdokdavSmifEkdif&Hkomru a7 cucf aJ om t7yaf 'ojzpaf omvf n;f tv,G wf ul jzwf uvdk n;f us,f0e;f aom tpmtrd f xJY&odS nhf tx;l a7 ausmf omG ;vmEdik f7ef obm0u wd7>mexf ;l wpfrsKd;ukd ce;f rsm;Y c7;D &Snvf ~if &Snof nfth avsmuf 7uaf ygi;f zewf ;D ay;xm;avonf? xwkd d7>mefrmS tjcm;r[kw/f rsm; pmG cHEidk 7f ef okrd SD;xm;Eidk af yonf? TuohJ kd\\ a7ukd t&yk qf ;dk oavmuf tz;dk weaf om uvk m;tyk yf ijfzpf.? ordk ;DS xm; Eidk jfci;f a-umihf uvk m;tyk fonf ouJ Mm7xJ ukvm;tyk of nfvnfyi;f rSm ud,k xf nfEiS hpf mv~if t wiG f toH;k 0iqf ;Hk jzpof n?f -ur;f wr;f jyi;f xeaf omoJ veG &f nS vf sm;ae&oHk mru t-un7hf vn;f q;dk avon?f rek fwkdi;f usvmaomtcg ESmacgif;ukd av0ifaygufr ajcrsm;rSmvn;f cGmygIESpfjcr;f uJGae.? TuJoh dk\\uJG &daS tmif ydwxf m;Edik of n?f x\\kdjyif rsuvf ;Hk rsm;uvdk nf; aeonrf Sm ajcrsupf dte;D ok\\dyif a7muaf eon?f OD; tveG wf 7m xxl aJ v;vaH om rsuaf wmiwf \\jdkzihf orJ 0if acgi;f rmS ao;i,f&okH mru t&kyvf n;f qkd;.? tndK atmif umuG,fxm;Ekdiaf o;onf? a7mirf suvf ;Hk rmS vn;f tjyizf uof \\dk tweif ,f jyL;xuG f uvk m;tyk wf iG f x;l jcm;aomtcsurf mS o.l O;D acgi;f vsuaf eayonf? ol.ESmacgif;rSm tjcm;wd7>mef te;D o\\duk yvf mv~if ta-umi;f &mS r7bJ a'goxuG wf wf rsm;EiS hfrwbl J x;l x;l jcm;jcm; tuGuJ av;rsm; &doS nf aomtavjhzpof n?f To\\dak 'goxuG vf mv~if uvk m; ukd aw\\G7.? EmS acgi;f ayguuf dk tvkd&dSovkdus,fvm tyk of nf e;D 7mvul dk uudk cf jJci;f / ueaf usmujfci;f ponf atmivf kyfEdkiIf ouJ Mm7twGif;Y jyif;xefaomoJ w\\duk dk jyKvyk wf wof n?f uvk m;tyk tf pm0g;yrHk mS vEl iS rhf rek wf idk ;f rsm;usa7muvf ~if av0if aygurf &adS tmivf n;f wlbJ/ o.l atmuaf r;&dk;udk eHab;wpfzufwpfcsuof \\dk wi;f usypf mG ywd qf \\dxk m;Eidk of n?f u,dk af y:Y ayguaf om xrdk TS o\\dk ykcuvf FoJ uohJ \\dk vy= &f mS ;um-uwd 0f g;on?f tar;G rsm;rSm -ur;f wrf;&oHk mru rnrD nmz&zdk 7J uvk m;tyk of nf ESpaf ygi;f rsm;pGmuyif ouJ Mm7t jzpvf su&f doS n?f tztk xprf sm;aom 'l;ESihf au;G nwG f wiG ;f omG ;vmowl \\dktwuG f to;Hk t0iqf ;Hk w7d >mejfzpcf hJ vsuf&dSaom 7if&kd;rsm;ay:wGif -ur;f wrf;aom om; onf? tok;H t0iqf kH;jzp7f jci;f rSmvn;f usEG fyk fwkd\\o&d dS a7uJhok\\d tcrH sm;ukd awG\\7av&h odS nf? uvk m;tkyf. -uonthf widk ;f yif ty'l +uf cdk EH idk jfci;f / tpmiwaf 7iwf vyk\\drmS tveG -fun7hf qd;k on?f wm&nS pf mG cEH idk jfci;f w\\dktjyif -u;D rm;aomceG tf m;&jdSci;f ouJ Mm7xJwiG f uvk m;tyk af vmuf tz;dk wef toH;k a-umihfyijf zpof nf? okd\\aomfvnf; ukvm;tyk fonf 0iaf om wd7>merf &odS jzihf uvk m;tyk fudk 'uMm7 taumi-f u;D oavmuf xxkH dik ;f onf? oab‡m’ [lIac:a0:-uonf?ukvm;tkyfonf uvk m;tyk uf dk ';l axmucf idk ;f 7erf wS pyf g; tjcm;t7m ouJ Mm7xJ Ytzd;k we7f jci;f rmS tveG f&nS vf sm;a0;vH w\\kdukd tv,G fwul rapcidk f;Edik fay? TuohJ \\kd';l axmuf aomc7;D udk tpma7pmten;f i,rf ~ pm;aomu&f kHESihf onthf cgwiG f uvk m;tyk of nf rnrf ~rmausmaomajr wm&nS of mG ;vmEikd af oma-umihf jzpfayonf? x;l qe;f -u;D ay:wiG f ';l axmu7f onjfzpaf pumrl emusijfci;f r&dS onrf Sm ukvm;tyk fY tm[m7udk okdavSmixf m;aom ay? tb,af -umihqf dkaomf ';l qpaf y:wiG f ';l tcH vy\\dyk g&jdSci;f yif jzpof n?f c7;D vr;f t-um;Y tpma7pm t*‡gwpfrsK;d &aSd eaoma-umijhf zpof nf? 'l;axmufcidk ;f &mS ;yg;aomtcg uvk m;tyk of nf vy\\dkxYJ tqtD jzpf onfhtcg rdrud ,kd af y:okd\\ av;vHaom 0efxyk 0f eyf kd; oadk vmS ixf m;aom tm[m7ukd okH;pJGon?f xd\\ka-umihf -u;D rsm; wiaf wmrh nuf odk Id us,favmipf mG nn;f nL tvGef&nS vf sm;yifyef;aom c7D;-urf;ukd EGr;f e,fpGm wwfonf? ukvm;tkyfonf us,fjyef\\aom ouJ Mm7 omG ;jy;D onhaf emuwf iG f uvk m;tyk .f vykd\\rSm aysmuf -u;D rsm;uadk usmjfzwIf wpwf e.f 4 ywHk pyf cHk e\\f&adS omt u,G vf rk wwif ,of mG ;wwof n?f o\\dak omf v7dk mc7;D o\\dk av;csdeuf kd ridk faygi;f rsm;pmG vG,fuol ufompmG o,f a7mufI aumif;pGmem;aejyD;aomf tpmaumif; aqmiEf idk of n?f uvk m;tyk vf r;f av~muyf rHk mS &;dk &;dk omref aumif;pm;7v~if xdvk y\\dkrmS csujfci;f yif jyevf naf zgi;f w7d >mewf \\dk vr;f av~mufyEHk Sihf tvsi;f rwal cs? uvk m; -uvG mwwfayon?f tkyfpD;7onrf Sm oab‡mp;D 7onEf Sifwh lojzifh vdi= ;f r;l 205

www.foreverspace.com.mm ukvm;tkyf wwforl sm; ukvm;tyk pf ;D 7erf oiafh y? uvk m;tyk of nf uvk m;tyk f 2 rsK;d &odS n?f tma7Aseuf vk m;tyk rf sK;d rmS vrf;av~muf7mY ukd,feHab;&Sd ajcwpvkH k;H udk wpcf sed f u`Ekfyfwkd\\od&Sd-uonfhtwkdif; t7yfjrifhjrifh ajcwH wnf; yihaf jr|mujfy;D v~if ajcvSrf;vSr;f &oHk mruao;bJ &nS &f nS Ef iS ahf usmuek ;f ay:wiG f vy\\dwk pcf wk n;f om&odS n?f tjcm; ukvm;tkyfwpfrsKd;rSm Aufx7D,efukvm; ukd,fxn-f u;D wpcf vk ;kH udvk nf; eaH b;od\\k ypfvvJF suf tyk frsKd;jzpfI tm&wS dkuftv,fyidk f;wiG f aexdik of nf? apmi;f iuhJ m oGm;avh&Sod n?f xdka-umihf ukvm;tyk fp;D xudk vk m; tyk rf sK;d wiG f vy\\dk 2 c&k odS n?f Auxf 7,D euf k aomolrSm vd=if;p;D aeaomavSuohJ k\\d edrvhf udk jf rihfvudk f vm;tkyrf mS aqGeD;rsKd;pyjf zpfaom tma7Asefukvm; jzpvf suf 7moOD wk -ur;f wr;f jyi;f xeaf epOf oabm‡ jzihf tyk xf ufyIkd u,dk vf ;Hk u,dk xf n-fu;D jyD;v~i/f ajcaxmuf rmS wkdI oefrmawmifhwif;on?f uk,d af y:&tdS ar;G rmS c7;D omG ;7onEf iS hf rnof \\drk ~rjcm;ay? uvk m;tyk rf sm;. vnf; ydkIxul m zm;vsm;usae.? okd\\aomfajc v=y&f mS ;omG ;vm yrHk mS jyi;f xefvoS nfjzp7f m/ uek pf nf axmurf Sm ul&Siuf Jhok\\d jidrhaf jimif;jci;f r&&dS koH mru rsm;udk wwd wf qwd f c;dk oiG ;f a7mi;f csru= dk vudk vf zH r;f q;D raysmhaysmi;f onfukdvn;f awG\\7.? Tuvk m;tkyfrSm vyd\\k 2ck&oSd nfESihf tntD ytl at; 2 XmepvH;k Y cHEdkif 7onhf tD*spfEdik if HrS uvk m;tyk pf ;D ykvdyf rsm;rSm wpaf e 7n&f Sod nf? oepf rG f;aom Tuvk m;tyk fonf tvGef uek wf paf ece;f uvk m;tyk pf ;D I c7;D omG ;7mwiG f owl \\dk. jyi;f xeaf omtyEl iS hf csr;f jrvaS omtat;'+f 2 cpk v;Hk ukd,fukd &Snfvsm;aomt0wfwkd\\jzifh wif;usyfpGm uadk umi;f pmG cEH ikd 7f m/ w&kwEf kdifiEH Sifh wdAujf ynrf sm;rS csnaf ESmiIf xm;7onf? taemubf ufa'orsm;od\\k vufzufajcmuEf iS hf tjcm; uek pf npf v,rf sm; y\\dkaqmi7f etf wuG f rsm;pmG to;Hk 0if ukvm;tkyrf Sm tpma7pmESifph yfvsOf;I vlwdk\\tm; on?f qcdk ahJ om uvk m;tyk f 2 rsK;d tjyif tajy;jyKdi7f ef EiS hf c7;D jreof mG ;7etf wGuf tx;l avuh siahf y;xm;aom 'Qk r&mS wwqf ;Hk oW0g[qk Edk idk of n?f wpaf e\\wmr~c7;D '&rG rf 'D ,f7aD c: uvk m;tyk rf sK;d vnf;&adS yao;onf? omG ;jyD;v~if yaJ pah jcmuof \\drk [kwf rmausmaom peG yf vHG ajcmutf en;f i,uf odk m au`;7on?f Tr~EiS rhf wi;f wrd f rkd&kduodk uJ Mm7rS ukvm;tkyfom;trd aomtcgwiG f uvk m;tyk fonf oJuMm7wpaf v~muf uvk m;tyk rf mS to;Hk 0iof nf reS af omfvnf; pwd Ef Svk;H ae7m tEH\\Stjym;ayguaf 7muaf omq;l yif csKHzwk pf onf aumi;f r&adS oma-umifh vlw\\dk.cspcf irf u= kd cH,l7&jSdci;f w\\kdu0dk g;pm;.? uvk m;tyk frsm;onf awG\\ra&Smirf a&G; r&Sad y? 7evf kad ompdw&f dSI tcGifhomwkdif; tazmft cs,bf J 77mudpk m;wwof nf? owl \\dkud,k wf Gif wyfqif aygif; ukvm;tkyrf sm;udk uefausmufuudk zf 7Jh ef tjrJ -upH nwf wfon?f tcgtcGiahf umif;v~if te;D uyfvm xm;aom om;a7Zu-fuKd;rsm;uakd omvf n;f aumi;f / wJ aomvlukdyif7efrlwwfonf?ocifudkaumif;pGmrSwf zsitf 0wrf sm;uvkd n;f aumi;f v,G 7f mu0dk g;pm;ww.f ? rdod&aSd omfjim;vn;f cspcf ijf rwfEkd;yHkrjybJ &kdif;pkid f; ukvm;tkyf. tpmacscsuEf kdifaomoWdrSm tvGef aumi;f ojzihf tqyd rf sm;uydk ivf ~itf wecf EH idk 7f n&f odS n?f uvk m;tkyf. ajcaxmufrsm;rmS E;l nahH ysmah ysmi;f I u&l iS zf Hrk sm;uoJh \\dk jird afh jimi;f vsu&f adS e7m oxJ wJ Gif ei;f av~mufoGm;Edki7f etf wuG f taumi;f qH;k jzpfonf? 'l; qprf sm;EiS fh7iftyk frmS xxl -Jurf;wr;f aom tcrH sm;jzihf u,G uf mxm;aoma-umifh ajr-u;D ay:wGif ';l wyk xf idk fcs vkdufonfwh kdifatmif rnfuhJokd\\r~ emusijf cif;r&Sad y? yljyif;ajcmufaoG\\aom oJMm7rsm;wGif ukvm; tkyrf Sm ukefonfrsm;tzd\\k jri;f vn;f rn.f ? EGm;tjzpf jzivhf n;f to;Hk csEidk .f ? o;dk tjzpjfzivhf n;f to;Hk 0i.f ? uvk m;tyk of nf tav;tv[H ol r~udk c7;D a0; o,fy;dk oGm;vmEkid of n?f vlwk\\dpm;aomuf7ef tpma7pmt jzpjfzivhf n;f tom;/ E\\dkponwf \\udk adk y;on?f xrdk ~omr u o\\tl ar;G udk t0wtf xn7f uvf yk If 0wqf iEf idk af o; .? Tt&kyqf ;kd xkxH dkif;aom wd7>merf sK;d omr&dvS ~if oMJ m7wiG f aexdik rf nohf l wpaf ,murf ~r&bdS J viG wf D; acgi-fu;D om jzpaf eayvrd rfh nf? 206

www.foreverspace.com.mm ukvm;tkyf uok ed m&Hjkynf onfhtoiG uf odk mjy.? yiyf e;f qi;f 7JvSaoma-umihf rGef*kvd D;,m;a'o7Sd c7D;oGm;0efwifuvk m;tyk frsKd; oem;nm| wmonphf wd Ef iS hf owl \\tdk m; rnuf ohJ \\ydk if cspcf if udk -opa-w;vD;,m;wkduwf iG f pr;f oyaf r;G jrL-unh7f m -uief mapumrl ociuf kd w\\Hkjhyecf spcf ifjci;f vH;k 0r&d-Su tcutf crJ &bdS J aumi;f reG pf mG xajrmuaf tmijfricf ohJ n?f ay? uvk m;tyk rf mS E;l naHh ysmah ysmi;f aom pwd xf m; [lI tvsif;r&dS[k xif7aomfvnf; rcd itf jzpfjzirhf l om; uvk Dupm;jcif; ? ? ( *vl uD pm;jci;f „7)= i,f w\\duk tdk veG *f &pk udk cf irf if -uief my7Hk ayon?f uk vm;tyk if ,frmS ar;G ar;G jci;f 3 ayr~ jri.fh ? EGm;ayguf ukodem&kHjynf ? ?ukoed m&jHkynrf mS tNd ,d Edik if /H r«rd a'o&dS jyn-fu;D 20 tygt0ijfzpof n?f a*gwr puav; xuyf iyf dkI av;aomvf n;f ajcaxmurf sm; jrwfpGmb7k m;ocif y7ed d£mefp,H lcJhaom jynjf zpfI rSm vGefpGmtm;avsmhaysmhnHhvSaoma-umifh vrf; A<k 0g'rD sm; tord sm;-uonf? aumif;aumif; rav~mufEikd af cs? rdcifuvk m;tyk rf -u;D rSm om;ucdk spcf iaf omfvnf;/ tjcm;uvk m;tyk rf sm;EiS hf xkdjynrf mS [dr0Mm awmifajc&dS eDaygEkdiif HESi*hf *‡g jrpwf \\.dk t-um;wiG wf n&f IdS / ,ctk cg ,yl ed ,/f *7dk uyf l a7maEmS tyk fzG\\Jum jcpjfcpfawmuf yjlyi;f vaS om ojJyif c&idk Yf uo,d [k trnwf iG of n?f rsm;udk ausmjf zwIf wpfae\\v~if 25 ridk Ef =e;f r~ESihf c7;D oGm;ae7&mS .? xktd cgrsK;d wGif tjryJ ;l wJG ,k,ae7ef jrwpf mG b7k m;ociof nf ouaf wmf 80 wiG f aoG; 0r;f oeG f a7m*gudk jyi;f jypmG cpH m;ae7pOYf yif ukoed m&Hk rjzpEf dkifaoma-umihf uvk m;tyk if ,fudk yck ufwpcf kxJ jynf rœri;f wdk\\. tif-uif;O,smOwf Gif;o\\kd wynfh wiG f uek pf nrf sm;EiS thf wl tjcm; uvk m;tyk wf paf umif o•‡mrsm; jcH7vH suf qudk fa7muvf mon?f qudk af 7muf u c7;D jyi;f wpfav~muf o,af qmiof mG ;7ayon?f onhf n. tveG f r;dk aomu,f wH iG f rœri;f w\\cdk i;f usi;f xm;tyaf om anmiaf pmif; oveG af y:Y avsmi;f puf uvk m;tyk if ,uf dk rcd ivf yk of .l ausmuek ;f ay:wiG f ,if;y7ed d¤mef p,H al wmrf lon?f rwibf J tjcm;uvk m;tyk wf iG f wiaf qmi7f onrf mS rnf onhtf wuG af -umiefh n;f [Il ar;z,G &f d.S ? qckd ohJ nfh twidk ;f uvk m;tyk frmS tveG xf xHk idk ;f voS njfzp7f m/ rrd d .om;i,fukd ausmuek f;ay:wGif ukd,fwkid wf ifxm; vsuEf iS hf om;i,af ysmuqf ;Hk omG ;jyD o\\drk [kwfuse7f pcf hJ avjy[D k ylyepf ;dk 7rd jfci;f jzpwf wof n?f xadk -umiThf uhJ o\\dkaom p;dk 7rd fyyl efjcif;rsKd;rjzpaf y:7atmif rcd iuf vk m; tyk rf -u;D .a&\\SrS uvk m;tyk wf paf umiaf y:wiG f rcd ifjrif omatmif wifaqmifo,,f al p7jcif; jzpof nf? a&\\S roS mG ;aom ukvm;tyk wf iG f ukvm;tyk if ,of nf yck uf xYJ ygaeonf uadk w\\G7v~if rcd if uvk m;tyk rf -u;D onf auseyEf pS ford phf mG c7;D omG ;Ekid af vawmoh n?f uvk m;tyk &f idk ;f rsm;&odS n[f Il a&;S ,ciuf r-um;b;l acs? okd\\jzpf7m ukvm;tkyrf sm;onf a&;S ya0+Dumv uyif ,Ofyg;vm-ujyD;jzpof n[f k ,ql ,-Hkun7f ay rn?f zr;f q;D apcidk ;f jci;f rjyKbvJ wG vf yaf eaom uvk m; tyk tf csK\\dudk wmupD weef ,f ajrmuyf idk ;f wiG f aw\\Gjri7f on?f xduk vk m;tyk fudk wppf wHk p7f m cdik ;f ap7etf wuG f zr;f q;D jci;f r&adS omvf n;f tom;utdk v&dk odS jzihf vudk vf H owfjzwf-u.? tma7AsuseG ;f qG,af 'owiG f ajcmuaf o\\Gyljyi;f aom ouJ Mm7rsm;&odS nehf nf;wl awmifuBmv;kH jcrf;&dS -opa-w;v;D ,m;wudk wf iG vf n;f us,jfye\\faom ouJ Mm 7-uD; &adS von?f xakd -umihf tma7Asefuvk m;tyk rf sKd; 207

www.foreverspace.com.mm uok dem&jkHynf ulAvidk cf ef uok ed m&jHkynyf Y A<k jrwpf mG y7ed £d mejfyKonthf a-umi;f om; rmudyk vdk udk rwS wf r;f wixf m;cohJ n?f ( rmuykd vdk dk ukd OD;ykn. omoemav~mupf mwrf;wGif 'aum „7?= ) 18 7mpEk pS wf Gif t*v‡ dyuf Asmq7m-u;D u;dk vm; Zmw7mah v;q&hJ pS f/ oU7mZ,f *k / uqek vf tcsdewf Gi/f 7puf 54a-umi;f aom uAsmjzifh csD;usL;a7;om; jyef uok ³d m&Hk 7**kH Eidk f/ ti-fui;f jrdKiYf / o;kH qidk bf Rk d/ \"yd wd 7mZm/ xwG of usmon/f tEyk g'od od /f wdwqf wd fOyg ao;on?f 'ge/f ruseuf ek pf i/f e¤d me0f iIf / obiyf -GJu;D ord ;f ygon’f cerf i;f -u;D onf r[m,eA<k 0g'D wpaf ,mujfzpaf omf [Il vn;f aumif;/ v,wf Dq7mawmbf k7m; a7;om; vn;f w&wk f ,Oaf us;rE= iS hf x;Hk wr;f pOvf mrsm;uvdk n;f aom cek paf e\\b7k m;&cdS ;dk wiG f '7mav;q,&hf pS /f oU7mZf av;pm;on?f tkycf sKyaf 7;Xmersm;wGif w&wk vf lrsK;d rsm; 0,/f e,rf œwidk ;f / pEH i=d ;f r,wk /f u©k ed m&/Hk ti-fui;f pYHk / uqek f vjyn/hf t*g‡ ae\\0,/f csr;f ajreh ¤d L/ paH wmrf ol n’f ukd trsm;tjym; ce\\fxm;onf? 1263 cEk SpfwGif w [Il vn;f aumi;f / zJ\\GE\\JGa7;om;cJh-uavonf? &wk vf rl sK;d rsm; tav;tjrwfxm;av&h adS om z;dk zmG ;Ard mef ac: ausmif;aqmi-fu;D udk ,efcsijfrKd\\ wiG fwnaf qmuf A<k jrwpf mG y7ed £d mef p,H al wmrf cl ahJ omae7mwiG f ,ck tcgxyl g&aHk pwED iS hf avsmi;f awmrf l &yk yf mG ; awmrf sm;udk avon?f 12^9 cEk pS wf iG f jrKd\\awmf.ta&\\Sawmifbuf txdrf;trSwftjzpfaw\\Gjrif Ekdifao;on?f uok dem&Hk wiG f eQwfwm7mrsm; -un&fh = avhvmEidk 7f eftwuG f jynof \\dk ESppf Of EpS fwikd ;f uBmt7yf7yfrS Ak<0g'tD rsm; eQwaf r~mpf i-fuD; wpcf uk dk aqmuvf yk fay;cohJ n?f cef tjym; b7k m;zl;oGm;a7mu-f uon?f ri;f -uD;onf w&wk vf lrsK;d w\\kd txGwtf jrwfxm;onhf ueG zf sL;&yS f ausmif;awmf-u;D udk jrKd\\awmfop-fu;D twiG ;f uAl vikd cf ef (c7pf 1216 1294) ? ?uAl vidk cf eof nf uBmh ta&S\\buwf pvf mF ;wiG f wecf ;dk -u;D rm;cahJ om reG f wiG f aqmuvf yk af y;cohJ njhfyi/f ueG zf sL;&yS f aqaG wmrf sK;d *bkd 7k if *si*f pcf e.f ajr;jzpof n?f uAl vidk cf erf mS wvl D awmrf sm;twGuf e,f 2 e,fukdvnf; vufaqmift . 'wk ,d om;jzpfI 1216cEk pS wf iG f arG;zmG ;on?f i,f jzpf ay;tyfcJhonf? xkdrSwpfyg; ,efcsifjrdK\\ESifh pOuf yif aemiaf wmjfzpof rl e*f .l vuaf tmuwf iG f pprf = yi,f ejfrKd\\rsm;&dS wUovdk af usmi;f -u;D 2 ausmi;f uvdk n;f xrf;um w&kwEf kid fiHtaemufykdif;a'orsm;udk wkduf cudk of rd ;f ,cl ohJ n?f re*f bkd 7k iuf ,G vf eG af omtcg 1260 cdik fjrJwnwf Hah tmif jyKjyifunl cD oJh n?f jynEhf pS wf iG f reG *f rdk if;aqGri;f rsK;d wd\\k. tpnf;ta0;-uD; Eidk if aH wmtf wiG ;f u;l oe;f a7mi;f 0,rf r= sm; v,G uf al p u o\\ltm;cefri;f -uD;tjzpf wiaf jrm| uvf udk -fuon?f 7ef jri;f aygi;f 200000yg0iaf om pmy\\dkpepuf dkvn;f cefri;f -u;D rmS vu&f ;Hk 7nEf vS ;Hk 7nEf iS f jhynphf Hok jlzpIf z;dk awm*f si*f pcf e.f 7n&f ,G cf sutf widk ;f w&wk Ef idk if wH pcf k aumif;/ wn;f c7dk epf ce;f aygi;f 10000uvdk nfaumi;f v;Hk udk ord f;oiG ;f vadk om qNjyi;f jyon?f x\\dka-umiqhf eG f wxD iG zf iG vhf pS cf ohJ n?f jrKda\\ wmEf iS ahf 7vr;f quof ,G rf = v,G uf l b7k iwf \\dkyidk ef ufjzpaf om w&wk Ef idk if aH wmiyf idk ;f udk wppf ap7ef w;l ajrmi;f r[m-uD;uvkd n;f topxf yrf Hazguf wppf wudk cf udk of rd ;f oGi;f c7Jh m aemuqf H;k wiG f uAl vdik cf ef vyk cf ohJ n?f azmuuf m;a7mi;f 0,rf w= iG f tcutf crJ &adS p rmS w&wk Ef idk if Hwpcf kv;Hk . b7k ijfzpf vmawmh onf? 7ef aipG ULrsm;xwk cf ohJ n?f u;l oef;a7mi;f 0,rf r= sm;udk cerf i;f -uD;onf rdrd.jrKd\\awmuf kd u,7f mu;dk 7r;f rS txl;tm;ay;csD;ajrm| ucf Jhon?f ykd;xnvf yk fief;EiS fha7F w&wk fEidk fiHwwH idk ;f -u;D twGif; ,ck yuD i;f jrdK\\ ae7mod\\k awmihf vkyfief;rsm;rSm rsm;pGmwk;d wuaf umif;rGefvm ajymi;f a7\\FcohJ n?f xjdkrKd\\awmof prf mS av;axmihaf jruuG f cohJ n?f ri;f -u;D onf pmayynm rsm;uvdk n;f tm;ay;chJ ay:wiG f wn&f SId t0ef; 18 rdik f&Sod nf? jrKd \\awmfrSm on?f wdAuvf rl sKd; vm;rm;bek ;f -u;D rw'D 0wf&mS ;qdk tvGefcr;f em; -u;D us,vf oS jzifh Eidk if jHcm;om;rsm;uyif tx;l cs;D usL; a7;om;-uon?f xjkdrKd\\awmuf dk widk wf ;l [k ol ykCKdvtf m; pmaytQ7m topf wxD Giaf pcohJ n?f orwk If '&;Hk awm-fu;D ’ [k t\"_d g,7f &odS n?f taemuf yg;&iS ;f vrl sK;d *smrm;tmvm'iqf odk ltm; acwrf jDSyQ Eidk if oH m;w\\udk rl ceAf mvd (0g) cerf i;f -u;D . jrKd\\awm[f k ac:-uon?f TjrKd\\awm-fu;D cr;f em; -u;D us,yf Huk dk 1^ 'ed jfyKvyk 7f ecf idk ;f cohJ n?f tjcm;ynm&iS rf sm;tm;vn;f reG f EpS wf idk fwdik f cerf i;f -uD;xwH iG f trx= r;f z;l ol Ai;f epjfrKd\\ *wdk \\dk. ordik f;udk a7;om;7efapcidk ;f cohJ n?f 1269 cEk Spf wiG f 0D;*;l 0g;pmvkH;rsm;jzifh pma7;en;f udk y,fzsufI peH pof pfudk ay;tyfcohJ n?f r[m,e A<k 0g'uvdk n;f Eidk if aH wmbf momtjzpftotd rwS jfyKcohJ n?f uAl vidk cf ef vuxf uwf iG f taemuEf idk if rH S omoem jyKyCk Kdvf 2 O;D a7muf&vdS mon?f wpOf ;D rmS reG wf aD umAf D t7yfrS *sGeqf dok ljzpfI usewf pOf D;rmS ay:'Eekd tD 7yrf S td'k d7k pqf dok jlzpof n?f rif;-u;D onxf ydk Ck KdvfEpS Of ;D tm; 208

www.foreverspace.com.mm uAl vidk cf ef uvl D av;av;pm;pm;xm;I c7pf,ef omoemjyKcGifhay; om pum;rS qi;f oufvmon[f k ,ql -uonf? ul onjhfyif *seG tf m; yuD i;f jrKd\\. yxrq;Hk *+dk ;f csKytf jzpf v.D t\"_d m,rf mS 0eyf ;dk 0exf r;f tvyk -fur;f orm; jzpf cs;D jri| ahf von?f wAd uEf idk if wH iG rf l bek ;f -u;D b7k ipf eH puf dk on?f tvky-fur;f orm;rsm;udk [Nd Lpw³pD um;/ A*g‡ wxD iG af y;c7hJ m ,cwk idk f 'vidk ;f vm;rm;ac: wAd uof mo vD pum;rsm;jzivhf n;f uvl [D yk if ac:qodk nof mru emykid rf sm;rmS wefc;dk xGm;vsu&f -dSuon?f uBmh ta&S\\ykdif;Ekid fiHrsm;Y Tpum;vH;k rmS rrd dwdk\\bm cefrif;-uD;rSm a&S;bkd; om 7if;a0g[m7ozG,f avmi;f awmf/ ab;avmif; ac:a0:okH;pJGvsuf&Sd-u awmfrsm; enf;wl ppwf udk f onf? oaD ygrif;w7m; vuf cdkurf = Eikd if oH rd ;f oiG f;r=rsm; xuf a,mtwGif;0efOD;zkd; ukd vkdvm;cJhonf? xkd vd=ifa7;om;aom r[m a-umihf wAd uEf idk if /H wmuD okZmwuusrf;wGif ‘0ef pweEf idk if /H jrerf mEidk fi/H udk xrf;ulvD’ [k okH;E=ef;xm; csifcsKdi;f em;Ekid fiH/ *sm;Am; onfukd awG\\7onf? v,f uGsef;rsm;okd\\ ppfcsDwuf wqD 7mawmf uvn;f rC*‡ wdkufckdufcJh7m atmifjrif 'DyeDwGif ‘ulvDvkyfr=’ / onof m rsm;cohJ n?f *syef ‘ulvDvkyf7m Xme’ [k okH; usGef;ukdrl a7wyfjzifh Ee= ;f cahJ von?f t-udrf-udrfwkdufckdufcJh tdNd,EkdifiEH Sifh w&kwfEkdifiH aomvf nf; ratmijf rifcJh rsm;wGif vlOD;a7rsm;jym; acs? ulAvkdifcef. Edkiif H ojzivhf n;f aumi;f / rrd wd \\dEk idk if wH iG f awmrf Sm bk7ifwpOf ;D wn;f tvkyform;rsm;. vkyf yidk Ef idk firH sm;teutf us,f tm;ukd tpGrf;ukeftokH; t0ef;q;kH Eikd fiaH wmfjzpfI/ uBmth a7\\Swpvf Fmudkpkd;rk;d cJhaom ulAvidk cf efbk7if rcsEidk If vn;f aumi;f / 19 7mpEk pS f ta&\\Sbuwf iG yf pzd wd of r]k aemufykdif;ESifh 20 7mpkESpf 7mrS taemubf uwf iG f yivf ,ef uf ausmof ntf xd tpavmuwf iG f uvl tD vyk of rm;rsm;udk aps;aygaygEiS hf us,fjye\\favon?f Eidk if jHcm;od\\k y\\dkay;coJh n?f owl \\dkonf Eidk if wH umo\\dvk nS hf jrerf mEikd if wH iG f w&wk f ajy;ri;f ac: e7o[D yawrh i;f vnf oGm;vmvkyuf ikd fvsuf aiaG -u;&Sm azaG v&h -dS u vuxf uf uAl vidk cf e.f ppof naf wmrf sm; jrerf mEidk if oH \\dk on?f tx;l ojzihf uBmth a&S\\yidk ;f Eidk if rH sm;&Sd qyd uf r;f 0iaf 7muwf udk fcudk of jzihf e7o[D yawrh i;f rSm y*k rH jSynf jrKd\\-u;D rsm;wiG f tvyk -fur;f orm;rsm;tjzpjfzihf touf jrKd\\o\\dk xuG af jy; wrd ;f a&mS i7f avon?f e7o[D yawrh i;f arG;0rf;ausmif; jyK-uon?f onf o~i'f domygarmQ 7[e;f awmtf m; o0+vf mF 1833 ckEpS wf iG f awmitf ar7ud wudk fEiS hf taemuf ESifh yDuif;jrKd \\ulAvkdifcefbk7ixf Ho\\dk apvFwfaphpyfchJ7 tNd ,d u`ef;prk sm;wiG fai0G ,fu`efpeH puf dk y,zf sufvudk f a-umi;f / r*v‡ mapwaD usmupf m wiG faw\\G&7dS onf? xkd aomtcg/ xkda'orsm;&pdS ukd yf sKd;a7; vkyfief;-u;D rsm; ausmupf mwiG f uAl vidk cf e.f aejynaf wmuf dk w,wf l rmS w&wk Ef idk if EH iS hf tNd ,d Eidk if wH \\rdk S uvl rD sm;udk 7&cdS ahJ om (wkdiwf ;l ) [kaz:jyxm;avonf?( e7oD[yaw„h 7?= ) a-umifhom ysupf ;D jci;f o\\dk ra7mufch-Juacs? ulAvidk cf ef b7k ifrmS ta&\\SbufEdik if rH sm;wGiof mru a&;S tcgu jrerf m Eidk if wH iG f v,,f mrsm;Y tvyk vf yk f taemuf Oa7myEidk if rH sm;txd wefcd;k ysH\\ESH\\chJaom rGe*f dk aom o7l i;f imS ;rsm;rtS y tvyk f-urf; uvl Dtjzpjfzihf b7k ijfzpof n?f w&kwEf dik if wH Gif ,eG rf if;quuf kd pwif touaf r;G jrLorl sm; enf;yg;cohJ n?f txufjrerf mjynf wnfaxmifcahJ omri;f vnf; jzpfon?f 1294 cEk Spwf iG f udk jAwd od ~tp;dk 7u ord ;f yudk jfy;D aomtcsed Yf Eidk if jHcm;o\\dk uHuek fawmfrol nf?( reG *f vkd rl sKd;„vnf;7?= ) qepf yg; a7mi;f csaomvkyfie;f rsm;aumi;f reG vf mc7hJ m/ tdN,d Eidk if rH S v,uf vl rD sm;uadk c:,Il jrp0f u`e;f ay:t ulvD ? ?ulvD[laoma0g[m7onf wrdvbf m 7ywf iG f v,rf sm;wxD iG vf yk uf idk cf ohJ n?f 207mpEk pS f tp 209

www.foreverspace.com.mm uvl D ul;puwf wfaoma7m*grsm; yidk ;f wiG f jrerf mEidk if H pu&f rHk sm;EiS hf qyd uf r;f rsm;wiG f vyk f ausbJEiS hf jzpaf p/ pmcsKyxf m;onfh tcsed uf mvruek f uidk 7f etf wuG f tdNd,Eidk if rH S ulvD tajrmuftjrm;udk q;Hk bEJ iS hf jzpaf p/ tjcm; tvyk Xf mewpcf ok \\dk ajymi;f a7\\Fr ac:,cl J7h onf? 1906 ckESpfrS 1930ckESpftxd ESpf vyk uf idk 7f jci;f rsm; yg0if avon?f tvyk of rm;rsm;udk pOf ysr;f r~ 3odef;ce\\f 0ifa7muIf 2oed ;f ccJG e\\f jyeof mG ; xxd ad 7muaf 7muf umuG,f ay;Eidk fonhf tvyk of rm; avh &odS n?f o\\dak omf 35000 r~aom tNd ,d uvl wD \\rdk mS orCrsm;/ tjcm;apwemh 0efxrf;tzGJ\\rsm; r&cdS ahJ cs? jrerf mEidk fiHwGif tjrJ&Sd aeavonf? xudk vl D rsm;udk u$k +-Du;D rsm;twuG f arp7aD c: uvl aD cgi;f -u;D rsm;u 1930 jynEhf pS wf iG f yivf ,fu;l oabm‡ -u;D rsm;Y jref rmuvl ED iS fh uvk m; uvl rD sm; uek wf iuf kecf svyk -fu7mrS uexf &kud pf mcsKyjf zifh ac:,lcJh-uonf? xkdpOftcgu ulvDrsm;. tajctaermS tvGefqdk;&Gm;vSonf? ul pI uvk m;„ jrerf mt\"ud &+k ;f -u;D jzpfymG ;cohJ n?f xdk vrD sm;rmS arp7wD pqf irhf wS pqf iohf \\dk vaJF jymi;f cidk ;f apjci;f tcsed rf pS I jrerf mEidk if wH iG f uvk m;uvl rD sm; wjzn;f jzn;f en;f yg;vmcJoh nf? 'wk d,uBmppf jy;D q;kH jyD;aemuf rsm;cH7on?f arp7Drsm;udk rdrdwk\\dae\\pm;7aiGrsm;xJrS aumfr&iS rf sm; ay;-u7onf? arp7Drsm;acgif;ykHjzwf jrerf mEdik fioH \\kd Eidk if jHcm;rS u`r;f usifaomtvyk of rm;rsm; a-umi;f udk tvyk form; ppHk r;f a7;aumrf wD tp7D icf pH m ukdom 0iaf 7mucf iG fhjyKawmoh nf? rsm;wiG f xif&mS ;pmG aw\\G&S7d onf? xkdpOfu wnfjraJ e aom vurf y= nmonrf sm;tuf Oya'EiS hf tvyk of rm; jrerf mEidk fiH vwG vf yaf 7; 7&djSy;D aemuf uvl qD adk om a0g[m7ukdrokH;bJ tvkyform; qkdaompum;ukd y™nd mOf ysufuuG rf = tuOf ya'w\\kdrmS arp7rD sm;EiS fh t o;Hk Ee= ;f ac:a0:cohJ n?f Eidk if aH wmtf p;dk 7u tvyk of rm; vyk yf idk &f iS rf sm;udk umu,G fay;bd ouohJ \\dk &Sad von?f tusK;d jzpxf Ge;f aprnhf Oya'rsm;uvdk nf; wpcf jky;D wpf xkdOya'rsm;t7 tvkyform;rsm;udk p7efaiGwif ck jy}me;f cohJ n?f tvyk of rm;rsm;onf widk ;f jynEf idk if H -uKday;Eidk jfci;f xakd irG sm;ajyvnaf tmif tvyk of rm;rsm; pnfyizf \\GHjzdK;a7;twuG f rrd dw\\dk vyk tf m;jzihf yg0ixf r;f aqmif-uojzifh vl\\oridk f;jyK yCk Kdvfrsm;[k ac:qxkd ukd f .7uof Wyw0f iaf irG sm;rS jzwaf wmu,f El idk jfci;f airG orl sm; jzpaf yon?f vwl \\dk.a-umufruzf ,G 7f eof -l uD;rsm; uy-fu;D o;kH yg;wiG f wpyf g;tygt0if jzpaf om a7m*M7uyof nf veG pf mG q;dk 7mG ;ayp?G axmiaf omi;f rursm;pmG aom vtl aygi;f w\\dtk m;7e7f SmEydS pf uof nhf u;l pufwwaf om a7m*grsm;jye\\fymG ;y/Hk ,i;f w\\dkudk rnof \\dk ErdS ef i;f umu,G Ef ikd yf Hk ta-umif; rsm;ukd atmuwf iG af w\\G7rn?f ul;pufwwfaoma7m*grsm;? ?a7;S tcgu a7m yg7qkduyf k;d rsm;onf owl dk\\rSDcdkaeolrsm;tm; tenf; *guywf pcf k qudk vf mv~if raumi;f q;dk 7mG ; 0ivf mojzihf EiS thf rsm; 'Qk ay;ww-fuon?f tcsK\\d yg7qudk f y;dk rsK;d a7m*gjzpof n[f k q.dk ? yuwvd al umi;f tjzprf S a7m*g onf vwl pOf ;D tm; &wk wf 7wf a7m*g wpcf k jzpaf y:vm &kwwf 7uf jzpfvmojzihf raumi;f wpfcck ka-umijhfzpf7 atmif'Qk ay;onf? xykd d;k rsK;d udk a7m*gy;dk [kac:onf? rn[f k xicf -hJujci;f jzp[f ewf ol n?f xrdk aumi;f wpcf ck k udk rjriEf ikd of a7\\G raumi;f q;dk 7mG ;[yk if ac:-uayrn?f xydk ;dk rsKd;onf tvGeftymG ;jre.f ? a7m*gpuGJ yrf nohf .l u,dk tf wiG ;f o\\dk ta7jym;EiS hf 'gG 7 ,ctk cgwiG rf l xrdk aumi;f wpcf ck uk dk jri-fu7ayjy?D xrdk rsm;rS 0iwf wf-uon?f xdok \\kd0i7f mwGif oi7hf mvr;f rS aumi;f q;dk 7Gm;ac: wpcf ck ok nf yd;k a-umih[f k o-du7ay 0if7rSom vludk 'kQay;Eikd of nf? tjcm;vrf;rsm;rS0if jy?D xdyk dk;onftveG fao;i,fojzihf tqaygif; 1000 aomf vul 'dk Qk ray;Eidk af cs? cs\\JEikd fonfh reS af jymi;f jzi-hfunhrf oS m jriEf idk af yon?f ykd;trsKd;rsK;d 7dS7m ykd;wkdif;onf vludk'Qk ray;acs? vl u;l pufwwaf om a7m*grsm;[Il trsm;tjym;7d7S m xi7f mS ;onahf 7m*grsm;rmS umv0r;f / yvyd /f wAD /D umv . tusK;d udak qmifonfh y;kd rsm;yi7f oSd nf? tcsKd\\y;dk rsm; onf ajr-oZmudk aumi;f atmif vyk af y;-u.? tcsK\\d om;/ uk}Eel m/ ausmuf-uD;ESihf iuS fzsm;a7m*grsm;jzpf um; vEl Sifh w7d >merf sm;.ud,k af y:wiG of m aeEikd f-u onf? xkda7m*grsm;onf rdkU&kdpukyf rSefajymif;jzifh onf? xdyk k;d rsKd;udk 'yg7qkdu’f ydk;[k ac:onf? xkpd -unrfh jSri7f aom ou7f idS ,rf sm;a-umijhfzpof n?f xodk uf um;. t\"_d g,rf mS 'owl pyf g; tm;ud;k o’l jzpof n?f 7diS ,fwd\\kwiG f y&wdk Zdk Gef;aumif/ ze;f *yf (r=rd sKd;)/ waq;/ Aufw;D 7;D ,m;ESihf Aikd ;f 7yrf sm;yg0if-uonf? 210

www.foreverspace.com.mm u;l puwf wfaoma7m*grsm; y&wdk kZd eG f;aumifrsm;u iuS fzsm;a7m*gujdk zpaf pon?f puEf idk af vmuaf tmif rsm;jym;ontf xvd al umi;f wpOf ;D ze;f *yf (rd=rsKd;)u ay;G ukdjzpfap.? waq;u ruf . u,dk tf wiG ;f o\\adk 7muof mG ;v~if ouqf idk 7f ma7m*gonf c&uk dk jzpaf pon?f Auwf ;D 7;D ,m;u 0r;f uudk f tqwk f u;l pufomG ;Eidk af yon?f a7mief m/ wAD /D yvyd /f umv0r;f EiS qhf pzf vpaf 7m*gw\\udk dk jzpfaponf? Akdif;7yf rsm;u ausmuf-uD;ESifh tyd 7f mci;f ucdk g7mYvn;f aumi;f -ur;f jyiuf dk wjHruf 0uof uaf 7m*grsm;udk jzpaf pon?f pn;f v7JS mYvn;f aumi;f / twd tf wiG ;f rS vuuf idk yf 0k gudk xwk 7f mYvn;f aumi;f ;/ Auwf ;D 7D;,m; tajrmutf jrm; a7m*gys\\HE\\SHwwyf Hk viG xhf uG of mG ;Eidk af yon?f xydk ;dk rsm;ygaom zrHk e= \\frsm;onf tqwk af 7mief mEiS hf wDADa7m*gw\\duk ohJ \\dk u;l pufwwf avEiS hf c7;D a0;o\\dkygomG ;Eidk of n?f xadk emurf S vwl \\kd. aom a7m*grsm; u;l pu7f mwiG af 7m*g7odS l acsmi;f q;dk vudk f ukd,cf ¶mtwiG ;f o\\kda7mufum a7m*gudk ul;pufEkid af y aomtcg waH w;G re= uf av;rsm;EiS thf wl a7m*gy;dk rsm; on?f tcsK\\da7m*gyd;k rsm;onfzrHk e= f\\rsm;twGi;f Y wm7Snf onf vlaumif;rsm; tou&f LS 7mwiG f ygoGm;onf? tou7f Siaf eEidk -fu.? tcsK\\dum;v.l u,kd cf ¶mrxS uG f 0r;f uudk Ef iS hf umv0r;f a7m*grsm;uohJ \\dk u;l puwf waf om onfESifwh pjf yKdief uaf vmuwf Gif ysupf D;wwf-uon?f a7m*grsm;onf xadk 7m*gpuGJ yof rl sm;peG \\fonhf rpirf wS pf tvif;a7mi/f txl;ojzihf ae.tvif;a7mifonf qifhygvmaom a7m*gy;dk rsm;a-umifh roef\\aomtpm toujfyi;f onfh a7m*gy;dk rsm;uydk if owyf pEf idk pf rG ;f on?f rsm;updk m;r-du7mrS jyef\\yGm;on?f qpzf vpuf ohJ \\dk u;l xadk -umifh tdrtf y7dS zrHk sm;udk &rlS jdci;f onf trd tf wiG ;f 7dS pufwwaf om umvom;a7m*grsm; ul;pu7f mwGif zHrk sm;udk &lrS jdci;f xuf ab;uif;ayonf? xadk 7m*gpoGJ .l ta7jym;EiS xfh 7d mrS u;l puof nf? iuS f zsm;a7m*gEiS hf bixf uG yf vyd af 7m*gw\\duk ohJ \\dk u;l puwf wf tpmruS ;l pufjcif; aom a7m*grsm;onf aoG;upkd yk of nhf ti;f qufyd;k rsm; ttl wiG ;f Y w;dk ymG ;aeaom ou7f idS ,f rsm;onf rpif rSwpfqifh ul;puf-uonf? xkdykd;aumifrsm;onf EiS hf a7mI xuG vf mEidk .f ? xrdk wS pqf ihf tjcm;vrl sm;o\\dk iuS zf sm;a7m*g o\\dkr[kwf yvyd af 7m*gjzpaf eorl sm;xHrS o,G 0f udk af omen;f rsm;jzihf u;l puof mG ;Eidk af yon?f t a7m*gul;puaf pEkid fonfh yPnf;rsm;ukd ,ol Gm;um jzpEf idk f q;Hk en;f rmS npnf r;f onhf vufacsmi;f rsm;rSwpf val umif;rsm;udk uduk fjci;f jzifh a7m*gu;l pufaponf? qifh u;l omG ;Edik jf ci;f jzpfon?f rpifpGef\\tjy;D wGif toHk; jyKaompULtwiG f;o\\dk Auwf ;D 7;D ,m;rsm;0iEf idk of nuf dk avruS ;l pufjci;f owdrrwl w-fuay? xdak -umihf rpifpeG \\ftjy;D wiG f pUL vlwpfOD; acsqwf7mwGif ajrmufjrm;pGmaom o;Hk orl sm;. vufacsmif;rsm;wiG f Auwf D;7;D ,m;rsm;ESifh wHawG; okd\\r[wk f EmS 7nrf =erf sm;onf vGihxf GufoGm; npnf r;f aeEikd af yon?f vufrsm;ukd csucf si;f pif-u,f -uonf? tr=e-fu;D -uD; wcsK\\donaf jr-uD;o\\dka7muof mG ; pmG raq;a-umv~if vuEf iS xhf od r~yPn;f rsm;onf a7m -u7mrS ajcmufoGm;aomtcg xdktxJwGiyf g0ifonfh *gyd;k rsm;EiS hf npfnrf;aeEidk af yon?f xked n;f jzihf ttl y;dk rsm;onf avxoJ \\dk ztHk jzpf viG yhf gomG ;-uon?f ao; wiG ;f ryS gvmaom Auwf ;D 7;D ,m;rsm;onf v.l t0wf i,fonhftr=efrsm;onf avxJY aq;vdyfrD;ckd;rsm; rsm;/ twd ftwGi;f 7ydS Pn;f rsm;ESihf tjcm;pm;z,G af omuf vGiofh uJho\\dk viG haf eEdik -fuayon?f z,G frsm;xnohf nhf yPn;f rsm;ay:o\\dk a7muof mG ;Eidk af y ajr-u;D ay:o\\dk usomG ;aom tre= rf sm;rS a7m*gy;dk rsm; onf? xkd AufwD;7D;,m;rsm;onf xkdyPnf;rsm;ukid f onf teD;tem;7dSvlrsm;ok\\d u;l pufoGm;Edkifayon?f w,G of nvhf rl sm;o\\dk u;l puf omG ;Eidk af yon?f a7m*gjye\\f avxJ vGifvh suf7daS omtre= rf sm;onf tjcm;vlrsm; ymG ;Eidk af vmuaf tmif a7m*gyd;k rsm; a7muof mG ;v~if xkd touf&SL7mwGif ygoGm;Ekdifayonf? vlrsm;onf rD; dvlwiG f a7m*gpuGJ yfayawmoh n?f 7xm;blwm&/Hk &yk f7iS f&H/k armaf wmbf wfpfum;ponwf kd\\ wiG f xkad 7m*gy;dk r=erf sK;d trsm;tjym;7dwS wof nf? trl EiS phf yvf sO;f aom u;l puwf wof nahf 7m*gys\\HE\\HSjci;f a7m*g7odS wl pOf ;D acsqw7f mryS gomG ;aom a7m*gy;dk u udk ,ifrsm;u aqmif7Gufay;Eikd fon?f txl;ojzihf av;rsm;onf avxJY zkHr=ef\\rsm;ESihftwl tawmaf 0; rpifukd a7ESifho,fonfhpepfr7Sdaom ae7mrsm;EiS fh a0;yif ygoGm;Ekid fon?f a7m*gykd;rsm;onf a7m*gul; aE;G aomwidk ;f jynrf sm;wiG f tjzpfrsm;on?f a7m*gjzpof l 0rf;rqS i;f aomrpifonf ajr-u;D ay:wiG fjzpaf p/ tz;Hk r 7adS om ae7mrsm;wiG jfzpaf p/ 7adS eaomtcg ,iaf umif 211

www.foreverspace.com.mm ul;puwf waf oma7m*grsm; (1) rdkufu&kpd ukyfreS fajymif;jzihf-unfhrSomjrifEkdifonf (2) ul;pufwwaf oma7m*gykd;rsm;onf (3) touf&SLaomav (4) pm; aomtpm (5) aomufaoma7 (6) tom;aygujf yJaomae7mrsm;rS vl.udk,cf ¶mxJokd\\0ifa7mufEkid fon?f onf xkdrpiaf y:wiG f vmem;-uon?f ul;puwf wf onaf 7m*gykd;rsm;ukd vl.wp&f SL;(tom;r~if) rsm; aoma7m*gydk;rsm;ukd ,iaf umifonf ajcaxmuwf iG f ,ol mG ;um te;D tem;7dS tpmay:wGief m;I csxm;chJ twGif;okd\\ ukdufIxdk;oiG f;Ekdi-f uonf? xkdenf;jzifh on?f xkdtpmudk pm;rd owl dk\\wGif a7m*gpuGJ yof n?f vlaumi;f rsm;xHod\\k a7m*gyd;k rsm;a7mufapum a7m*g rsm;ukjd ye\\fyGm;aponf? ykd;aumifrsm;wGiyf gvmaom ta7jym;csi;f x7d mruS ;l pujfcif; a7m*grsm;onf xykd ;dk aumirf sm; ruduk rf datmif *&pk udk f umvom;a7m*guohJ \\dk u;l puwf wof nhf a7m*gonf ta7jym;csif;x7d mrS u;l puEf idk .f ? xjdkyif a7m*gy;dk rsm; olrsm;okd\\ rjyef\\ymG ;Edik af y? usef;rmoepf rG f;aeolonf jzinhf pnf r;f aeaom rsuEf mS owk yf 0k g/ zed y/f uwaf us;/ a7m*g7doS El iS hf xdrad omvf n;f a7m*gu;l pujfci;f r7adS cs? \"m;/ t0wpf aomyPn;f rsm;rwS pqf ihf ta7jym;EiS hf xjdy;D xodk \\drk ul;pufEidk jfci;f onf twiG ;f bu7f wdS p&f LS ;rsm;wiG f a7m*g u;l pufEdkifayao;on?f tema7m*gui;f aom ta7jym;jzpvf ~if a7m*gy;dk rsm;0ijfci;f uudk mu,G Ef idk f aomf om a7m*grsm; 7SEd ikd jf ci;f a-umifhjzpof n?f vn;f / jcp7f m/ 77S m o\\rdk [wk f ta7jym;wiG f temwpcf k 0uof uEf iS hf -uunf m| uohJ \\dak om u;l puwf wof nhf c7k vdS ~if a7m*gyd;k rsm;onf xadk e7mrsK;d o\\dk a7muof mG ;um a7m*gudk jye\\fymG ;apEidk fon?f ajcaxmuYf jzpaf omay;G a7m*grsm;onf ,ctk xod 7d or~ vwl Gifomjzpfwwf onf a7m*gy;dk rsm;ESihf npfnr;f vsu7f adS om -urf;jyirf S on?f a7m*gykd;rsm;u;l pu7f mwiG f vlwpOf ;D rwS pOf D;od\\k u;l puEf idk af von?f u;l puof n?f tcsK\\da7m*grsm;rmS rl vEl iS hf w7d >merf sm;wiG f y;dk aumifrsm;rSul;pufjcif; jzpwf wof jzihf jye\\fymG ;jci;f onf wpfjyepf jDzpEf idk of n?f jci/f oe;f / -ur;f y;dk EiS hf tav;S uohJ \\adk om y;dk aumirf sm; a7m*g ten;f i,fr~wGiof m vlonfta7;-uD;onfh trd 7f iS tf jzpf wn7f adS yon?f trsm;wiG rf l wpqf ichf rH ~om jzpfonf? wsLAmu,fAufqDvyfa7m*gydk;a-umifh jzpof nhf wAD aD 7m*gonf vYl omjzpfwwaf om a7m*g jzpof n?f 0u/f -uuwf al 7;G rsm;ESihf arsmurf sm;o\\dk vlrS rawmwf q u;l puof mG ;Eidk af yon?f owl \\dkwiG f xadk 7m*g 212

www.foreverspace.com.mm u;l pufwwfaoma7m*grsm; u;l yg; a*s/tuf(z) onf rwnfjraJ cs? acG;&;l a7m*g/ a'giohf e;f emw\\dkonf wudk &f udk jfzpaf p/ o,G 0f udk jfzpaf omen;f jzijhfzpaf p t w7d >merf sm;wiG f jzpwf waf om a7m*gjzpof n?f xadk 7m a7jym;csi;f xId u;l puwf waf oma7m*grsm;udk umu,G f *grsm;onf w7d >mewf \\dEk iS whf udk &f udk f o\\drk [wk f o,G 0f udk f 7mwiG f ta7jym;rsm;udk z;Hk u,G af y;jci;f / txtd cudk ef n;f onhf en;f rsm;jzihf xcd udk jfci;f jzihf vrl sm;o\\dk u;l puEf idk af y yg;atmif pDraH y;jci;f wkd\\jzihf umuG,fEidk af yonf? on?f w7d >merf S 7aom Ed\\krsm;/ tar;G rsm;/ om;a7 rsm;rS wpfqihf u;l pujfci;f onf tjzprf sm;onf? wudk f yk;d aumifrsm;jzihf a7m*gu;l pufjci;f udk umuG,f7m zKdGuzf sm;uhoJ \\dk u;l puwf waf om a7m*gonf vwl iG uf s wiG f y;dk aumirf sm;uzdk suqf ;D ypjfci;f o\\rdk [wk f rw;dk ymG ;Eidk f a7mujfy;D v~if vwl pOf ;D rS wpOf ;D o\\dk oe;f rsm;jzihf jye\\fymG ; atmifar;G zGm;7mY zsufqD;ypjf cif;/ a7m*gpJuG yfaeol on?f bixf uG yf vyd af 7m*gonf yxrwiG f -uuG uf ohJ \\dk rsm;udk y;dk aumirf sm; ruudk fEidk af tmif prD xH m;jci;f w\\dkjzihf uudk jfzwof W0grsm;Y usa7mujfy;D tav;S rsm;rwS pqf ihf umuG,fEdkiaf yonf? ( AufwD;7;D ,m;/ a7m*gADZrsdK;/ vlrsm;ok\\d jyef\\yGm;omG ;on?f „7?= usef;rma7;„vnf;7?= )? u;l pufwwaf oma7m*gumu,G Ef dik yf Hk u;l yg; a*s/tu(f z)(c7pf 1^89 1851) ? tar7d u;l puwf waf om a7m*grsm;uudk mu,G 7f mwiG tf xd uefZmwftrd f ZmwfuGufjzifh 7uftif'D;,ef;vlrsKd; a7muqf ;kH en;f rmS a7m*gjye\\fymG ;apaom ta-umi;f 7i;f (widk f;7i;f om;vle)D wdk\\ukd vlodrsm;apaom 0 Kukd wd\\kudk ErdS ef i;f ay;jcif;jzpof n?f xudk ohJ d\\kvyk f7mwiG f a7m pwiaf 7;om;olum; *sdrf;zief rD kd;u;l yg;yif jzpf.? t *gwprf sK;d EiS hf wprf sK;d wiG f wrl nrf [wk af y? u;l puwf wf ar7ud ef jynaf xmipf Yk omru Oa7mywudk wf idk af tmif onhf a7m*gpuGJ yf orl sm;udk trsm;tm;jzichf jGJcm;I xm; ausm-fum;aom yxrq;Hk tar7ud e0f Ka7;q7m-u;D wwf-uaomvf n;f xkden;f udk v-l uKduf rrsm;vaS cs? jzpaf yon?f o.l a7;om;r= a-umiyhf if 7utf i'f ;D ,e;f avrwS pqf ifh u;l pufjci;f udk vrl sm;tm;acsqw7f m vrl sK;d rsm;ta-umif;ukd uBmu od7avonf? u;l yg; EiS ahf csmi;f q;dk 7mwiG f vuuf idk yf 0gudk to;Hk jyKI umu,G f onftar7duefjynaf xmifpk/ e,;l *smpjD ynfe,f/ Am apEidk of n?f vrl sm;rsm;tm; -un&hf 7= mwiG rf suEf mS z;Hk rsm; viwf ejfrKd\\Y 1^89 cEk pS wf iG f zmG ;jriof n?f wpEf pS of m; wyIf -unfh&=jci;f onf a7m*gjye\\fyGm;jcif;ukd tawmf t&,G fwiG f rbd rsm;onf atmqh D;*;dk tkid f urf;ajcokd\\ twef umu,G fEidk .f ? ,ctk cg avxwJ iG f yd;k ErSd f ajymi;f a7\\Fum &Gmopf wnfI olwk\\d.rsK;d &;kd trnjf zifh aq;zsef;I a7m*gykd;rsm;ukd owfypf7ef prf;oyf u;l yg;pawmi;f (0g) u;l yg;jrdK\\[k rnS ahf c:-uavon?f ae-uon?f avaumif;avoef\\ 0ixf uG af pjci;f onf Tod\\k aj&kdif;awmydkif;a'oudk cwk xf Gif aexidk -fujci;f a7m*gykd;enf;yg;oGm;atmif jyKvkyf7mY tawmfyifxd onfyif *sdrf;ul;yg;uav;tm; 7ufti'f ;D ,e;f rsm;ESihf a7muaf yon?f avrwS pqf ihf a7m*gu;l pujfci;f udk wm; taw\\G t-uKrH sm;ap7ef zewf ;D ay;ouohJ \\dk jzpaf von?f q;D 7erf mS ,cak cwuf se;f rma7;wiG f tcucf qJ ;Hk jy©em xakd -umihf ol. 0 Krsm;wiG f tx;l ojzihf 7ufti'f ;D wp7f yf jzpfaeayon?f ,e;f rsm;ta-umi;f Eidk ef i;f pmG a7;om;Eidk If o.l 0 Krsm; tpmrwS pqf iahf 7m*g u;l pujfci;f utdk jcm;en;f w\\djkzihf onf uBmausmfcJhjcif;jzpf.? ol.0 Krsm;ukd ul;pufjci;f xuf yIdk xad 7mupf mG wm;q;D Eidk fayon?f bmomtrsKd;rsK;d okd\\ jyeqf jkdyD;jzpfavon?f oe\\fpiof nhf a7udk ay;Eidk jfci;f EiS hf rœd mjyeG of ,G jfci;f pepf rsm;onf umv0r;f a7m*gudk umu,G Ef idk af yon?f jri;f 1803 cEk pS wf iG f u;l yg;onf a,;aumvyd af usmi;f Y EmG ;qaGJ om ,mOfrsm;ukd armfawm,f mOrf sm;jzifh tpm; ynmoi-fum;.? o\\dk7mwGif ausmif;Y 3 ESprf ~aejyD; x;dk Eidk jfci;f onvf n;f ,iaf umirf sm;udk avsmyh g;apo aemuf ynmrxl;cseG of jzifh ausmif;rxS kwyf ,fjci;f c7H jzihf trl EiS phf yvf sO;f onahf 7m*grsm;udk umu,G 7f ma7muf on?f 1806 cEk pS wf iG f uek of abm‡ Y 0iaf 7muvf yk uf idk f ayonf? Ek\\dukd usKdcsufjy;D rS aomufjcif;onfvnf; I 1808 cEk pS wf iG f tar7ud ef jynaf xmipf k a7wyf u;l puwf waf om a7m*g rjzpyf mG ;atmif wm;q;D Eidk af y rawmYf 'wk ,d Avdk tf jzpf trx= r;f on?f xodk \\adk 7wyYf on?f vlw\\kdaexidk fr= oef\\jyef\\ap7efrmS vn;f ta7;-uD; tr=xrf;7mrS 7&adS om a7a-umi;f A[ok wk rsm;onf o\\l ayon?f pm;aomuuf ek f a7mi;f orl sm;onf pi-fu,f tm;'ykdi;f avmh’ESifh '7u&f dkAm’0 Krsm;Y taxmuf oe\\fjye\\fru= kd tx;l *&kpukd f7ayrnf? ty7hH apcohJ n?f 1811 cEk pS wf iG f trd af xmif jyKjy;D aemuf a7wyrf ES wk xf uG jfy;D v~if ul;yg;pawmif;o\\dkjyefI v,f ,mvkyuf idk af von?f 213

www.foreverspace.com.mm ul;yg; a*s/tuf(z) u;l yg; 'AsL u;l yg;tm; pmayavmuo\\dk 0iaf 7mu7f evf \\=Haqmof l tar7duef0 Ka7;q7m-uD; *sdrf; ziferD d;k ul;yg; w\\udk m; t*v‡ yd pf ma7;q7mw\\d.k 0 Krsm;yijfzp.f ? wpf ae\\wiG f 0 Kwpyf 'k uf zdk waf e7mrS pwd uf ;l ayguIf '0D K awm7f wpfO;D jzpfvmon?f od\\k7mwiG f xtkd vkyfrmS t rsm;avmufawmh igvaJ 7;Edik wf mayg’h [k o\\lZeD;onf 7uS f ta-umu-fu;D I val 7\\Soal 7\\SwiG f pum;rajym0ahH om tm; -uGm;vukd jfyD;v~if ‘ab;q;D 7euf m’ 0 Kwpyf 'k uf dk u;l yg;uohJ \\dk vpl m;rsK;d EiS hf tvsi;f yirf oiahf wmaf cs? T rjzpjfzpfatmif a7;vudk af von?f x0dk Kum; oul ,dk f tvkyuf dk a7G;cs,frdjci;f rmS ul;yg;.trmS ;-u;D yijf zpf widk rf obd J pwd rf eS ;f EiS hf a7;aom t*v‡ yd vf ul xHk H avmu avon?f txufvFwfawmfwGif pma7;awmf-uD;7m ta-umif;jzp7f m pmta7;tom; aumif;oavmuf x;l ay:aygupf Ouf vn;f u;l yg;onf x7dk mx;l twuG f 0 KrSmraumi;f ojziafh emifa7;aom 0 Krsm;wiG f ol pmar;yJG0if7rnfudk tvkdvkdae7i;f xdwfve\\fa-umuf u,dk wf idk f o&d udS `r;f usiof nhf tar7ud eEf idk if H ta-umi;f 7\\HGaecohJ jzihf tqykd g7mx;l udk r77cdS haJ cs? udk aemucf Hxm;I a7;avon?f u;l yg;onf 0r;f en;f yyl ewf wIf wnjfird jfci;f r7/dS 1821 cEk pS wf iG af 7;om;aom tar7ud ef vwG vf yaf 7; wkevf y= af csmufcsm;vsuf onf;ajcysufrwwf jzpaf e ppyf GJukd tajccHonfh olv~K’d 0 K xuG fvmaomtcg pOwf iG /f o.l a-uuzJG ,G f tcspZf mwvf r;f wpcf uk o.l vl-udKufrsm;I emrnfausmf-um;vmonf? xkad emuf tajctaeudk yrdk Idk q;dk 7mG ;ap7ef zewf ;D cohJ n?f ool nf ‘vuof mpawmuh i;f yHjkyirf sm;’ [al omtrnEf iS hf ywkH kd ErS 0r;f uaGJ wmof wl pOf ;D EiS hf vil ,wf \\dbk m0 arWmou0f if ywpf rsm; a7;avonf? ‘vuof mpawmhui;f ’ qkd cspcf icf .hJ ? o\\7dk mwiG f red ;f rysK.d zciuf oabmrwol jzihf onrf mS xydk jHkyirf sm;. Zmwvf udk uf dk ajymifIac:aom vurf xyEf idk -fuacs? u;l yg;onf cspof El iS hf auuG iG ;f 7o trnjf zp.f xkdykjH yiuf kd ul;yg;.taumif;qkH;vuf jzihf pdwtf np-fu;D npjfy;D v~if rdrud ,dk uf dk tqH;k pD7i7f ef 7m[k pmayavmuryS kCdKvfrsm;u tujJzw-fuon?f -uHpnftm;xkwfcJzh l;.? xkda-umifho\\lukd pdWZaq;&kH ul;yg;.0 Krsm;um; oltvGef u`rf;usifaom wpcf wk iG f ESpfaygi;f rsm;pmG tyfEHSxm;chJ -u7avon?f awmawmifa'oESiyhf ifv,cf 7;D w\\dk ta-umif; tajccH a7;om;onjfzp7f m ‘aemuqf ;Hk r[dk ;D uek ;f ’/ ‘a&\\Saqmif pWd Za7m*grS oufomI aq;&krH qS i;f 7aomtcg vr;f jy’/ ‘vr;f pxiG of ’l / ‘ya77DviG jfyif’ ‘a7a-umi;f pwd af t;vuaf t; aexidk vf odk jzihf awm7mG a'oo\\adk jymi;f Avdk Ef pS Of ;D ’ 0 Krsm;rmS tx;l yifausmf-um;cahJ vonf? a7F\\aexkdiaf vonf? xdak 'owGiuf l;yg;onf o\\ltm; ul;yg;'AsL (c7pf 1^31 1800) ? ? 0vD suH ;l yg; onf t*v‡ yd f uAsmpmqwdk pOf ;D jzpIf / 1^31 ck E0dk ibf m v 267uaf e\\wGif [m;zd\\k&i=d ,f me,Yf zGm;jri.f ? zcif rmS *`euf ;l yg;ac: t*v‡ yd bf ek ;f -u;D wpfyg;jzpof n?f yif u,dk f pwd af epwd xf m;tm;jzihf 7uS af -umutf m;i,wf wf aomul;yg;onf 6 EpS fom;t7,G f vlrr,fb0uyif rdwq;dk uav; jzpcf haJ vonf? touf 10 EpS tf 7,G wf iG f u;l yg;onf 0upf ripf wm pmoiaf usmi;f o\\dk omG ;a7muIf ynmoi-fum;.? o.l 7uS af -umufwwaf om pdwfaepwd xf m;udk o7d -dSuonhf ausmif;aezuof li,fcsif;rsm;onf u;l yg;udk aemuf ajymiuf spD ,jfci;f / Eikd vf rdk i;f xujfyKjci;f w\\duk dk t-uief m ui;f rphJ mG jyKvyk -fuon?f o\\d7k mwiG f aeom;usvmaom tcg u;l yg;onf aysm7f iF vf mjy;D v~if Tausmi;f wiG yf if 8 EpS wf wd d -umjrichf Jhavon?f u;l yg;onf touaf r;G 0r;f ausmi;f jyK7etf v\\dkigS Oy a'ynmudk avvh mqn;f y;l cohJ jzihf aemitf cgwiG f 0wvf Hk 214

www.foreverspace.com.mm ul;yg; 'AsL u;l ADa, *sD cifri7f mS -uaom rdwaf [mif;aqGa[mif;rsm;. -uif um; Eyk sKpd Ouf aw\\G-uKcH 7hJ onthf aq;G Zmwuf av;onf em,,k jci;f ucdk 7H .? tx;l ojzifh o\\lrwd af qwG pOf ;D . tjrrJ jywf ued ;f atmi;f vsuf7dcS J.h ? ZeD;jzpfaom rPutf e;f 0if; ac: trsKd;or;D -uD;onf u;l yg;tm; om;t7i;f EiS rhf jcm; jyKpak pmiahf 7mS ucf ahJ yon?f Tty\"l mwcf uH av;utdk a-umi;f jyKI wpaf e\\ae\\wiG f pWd Za7m*gjyevf nf ay:ayguvf mrnuf dk u;l yg;ontf u;l yg;onf rPutf e;f 0i;f ajymqadk om pum;rsm;udk x;l p;dk 7rd rf .d ? ‘Oyg'geaf -umifh Oyg'af 7mu’f qadk om p om;i,of nf rcd i.f pum;udk em;axmibf od uohJ \\dk ajr um;twdik f; 1^8^ ckEpS wf iG f ,cifupdWZa7m*g jyef 0,rf us vudk ef mc.hJ ? rPutf e;f 0i;f . wudk wf eG ;f csuf vnf ay:ayguvf mavonf? 1^94 ckEpS wf Gif Ekid fiH rsm;a-umiyhf ivf ~if u;l yg;onf uAsm vu‡mrsm;udk awmtf p;dk 7onf ul;yg;tm; tjird f;7dQmrsm;axmufyhH a7;jzpcf ahJ von?f u;l yg;a7;or~aom uAsmvum‡ w\\rdk mS c.hJ ? 1^96 cEk pS wf iG f u;l yg;onf ta7\\S',D m7ref ,of \\dk trsm;tm;jzihf rdwaf qG oil ,fcsif;rsm;. wukd fwGe;f omG ;a7muaf exidk cf ahJ von?f xEdk pS wf Giyf if u;l yg;.t awmif;yecf sufa-umiafh 7;aom uAsm vum‡ wd\\komjzpf 7i;f E;DS q;Hk rdwaf qjG zpof rl Putf e;f 0i;f u,G fveG fojzihf onf? ‘*`ef*Dvyi’f ESihf ‘aqmif7Gufz,G f7m’ uAsm u;l yg;onf pwd Ef vS ;Hk tx;l xcd udk jfy;D v~if 1800 jynEhf pS f w\\rdk mS vn;f av'aD tmpwitf rn7f dS u;l yg;.trsK;d or;D {jyvD 257uaf e\\wiG f u,G vf GeftePd a7muaf vonf? rwd af qwG pOf ;D u wudk wf eG ;f ojzixhf uG af y:vmayon?f u;l AaD , *sD (c7pf 1^69 1832) ? ?19 7mpEk pS tf p u;l yg;onf opyf i/f awmawmi/f a7ajr tp7adS om avmuwf Gif vlodtrsm;qkH;jzpcf Jah om temwrDynm -oumoavmu obm0 tvSwiG f pdw-funEf ;l 7um; &iS f a&mS &h uS ;l AaD ,onf 1^69 c-ko*wk vf 23 7uaf e\\ awm7mG a'oYaepOf tm;vyof nhf tcsed wf \\Ydk v,uf iG ;f wGif jyiof pEf kdifiH rGeaf A;vsm;jrdK\\Y zGm;jriaf vonf? jyirf sm;ukd jzwIf vrf;av~mufjcif;/ O,smOfyef;rmvf i,fpOuf yif obm0orkdi;f ynm7yfY pwd f0ipf m;c.hJ ? pukd fysK;d jci;f / ,kefuav;rsm;ukd tvaS rG;jrLjci;f w\\kdjzihf tcsed uf ek vf Gecf ahJ vonf? u;l AaD ,onf pww*f wwf Uovdk wf iG f 4 EpS rf ~ynm oif-um;on?f xkdokd\\ynmoif-um;aepOfu pm-unfh t*v‡ dyfuAsmq7m-u;D 0vD suH l;yg; wudk &f dS o_d yH nm7yqf idk 7f m pmtyk tf m;v;Hk vvdk dk zw&f c= IhJ w7d >mecf pGJ wd ef n;f uvdk n;f wwaf jrmucf ohJ n[f k qadk v Todk\\tm;jzihf u;l yg;onf uAsmvu‡mrsm;pyfqkd onf? xkdaemu1f 9ESpof m;t&G,wf iG f aemrf ef'Durf; vudk /f ,ek if ,uf av;rsm;u,dk ,k vudk Ef iS hf pwd af ysmfyudk f ajcte;D &dS ue;f jrKd\\Y vul xHk wH pOf D;.om;udk pmayyd\\kcs7 ovdk aexidk Ef idk fcahJ omvf nf; u;l yg;.twiG ;f oMmeYf aom en;f jyq7mtvyk fudk 7&cSd ahJ von?f ue;f jrKd\\Yae xidk cf phJ Ofu yivf ,uf rf;ajco\\dkr-umc+omG ;a7mucf iG hf 7onthf avsmuf ig;/ ypk eG /fuee;f tp&adS om a7oW0g wkd\\ukd cpGJ wd favvh mEkid fcahJ vonf? xkdjyif ausmufjzpf &yk f-uGif;tajrmutf jrm;ukvd n;f awG\\&adS vhvmcJ7h .? xadk emuf oul ohJ \\ydk if obm0oridk ;f ynm7ywf iG f pwd 0f if pm;ol tuaf A;wuqf aD ,;qodk El iS hf aw\\G&cdS 7hJ m/ wuqf D a,;u o\\ltm; yg7pjfrKd\\o\\dkomG ;a7muIf tvyk f tuidk f aumi;f rsm; &mS az7G ef wkduwf Gef;chaJ von?f yg7pjfrKd\\wiG f u;l AaD ,onf wjzn;f jzn;f emrnaf usmf -um;vmc.hJ ? 1^95 cEk pS wf iG f yg7pjfrKd\\&dS Zm'i;f 'gyve\\f ac: &Qk aA'ESiyhf g+aA'qikd f7m O,smO-fu;D wiG f ,OS f jy temwryD nm7yqf idk 7f m vuaf xmuf ygarmQtjzpf aqmif&GufcJ7h jy;D aemuf/ 1802 ckEpS wf Gif ygarmQt jzpf aqmi&f uG cf ahJ von?f 1^95 cEk pS wf iG f jyiof pEf idk if aH wmf ynmjri| whf iaf 7;t z\\JGo\\dk a&G;aumuwf ifajr|mufjci;f cH7.? 1802 cEk Spwf iG f 215

www.foreverspace.com.mm u;l oe;f yif u;l oef;a7mi;f 0,af 7;0e-fu;D Xme eyvdk ,D euf o\\ltm;ynm0etf jzpcf e\\fxm;c.hJ ? 1803ck pmtkyfa-umihf/ a&S;acwf ausm&kd;oW0grsm;qkdif7m EpS fwiG f o_d yH nmwHceG ftoif; tjrwJ r;f twGif;a7;r;Œ &kyf-uiG ;f ausmufynm ay:xeG ;f c7hJ on[f qk .dk ? tjzpf a&;G cs,fjci;f c7H avonf? xjdkyif Eidk if aH wmf ynma7; jyevf njfyKjyirf t= wuG f ul;oef;yif ? ?u;l oe;f yifonf txuEf iS hf atmuf 1808cEk pS wf iG f aqmi&f uG cf 7hJ jy;D aemu/f eyvdk ,D etf xwG f jrerf mjynf r;dk yg;aoma'orsm;wGif ayguaf om awm txyd rf S av~mrusruD av;wiG f Eidk if aH wmf aumipf 0D ivf l opyf i-fu;D wprf sK;d jzpfon?f tjriahf y 80rS 90 tx/d -u;D tjzpf aqmi&f uG fcJh7ao;onf? yipf nfvH;k ywf ^ ayrS 8 aytx7d IdS trsm; tm;jzihf xadk emuwf iG f yg7pwf Uovdk tf \"yd wtd jzpf a&;G cs,f ajzmihrf wf7nS fvsm;on?f jci;f c7H jyeof nf? 18 quaf jrmuf v0l bD 7k ivf uxf uf opfom;.ta7mirf mS rjGJymI tom;yuG m -ur;f o wGif *+k xf l;bGJ\\xl;rsm;jzifh a,mif7Sdonf? tom;ao csD;jri| jhf ci;f c7H jy;D v~if tp;dk 7 atmifjyKvkyf7ef v,G fual omf tz\\JG0e-fuD; tjzpaf qmi&f uG f vnf; -um7Snf cHEkdif7nf cJh7aomfvnf;/ 'orcsm; r7adS cs? b7k ifvufxufwGif um; u;l oe;f om;onf r;D jcpf vGwfvyfpmG a7;om;a0zef vkyf7ef oifhavsmfaom t cGihtf wGuf axmucf aH jymqdk om;rsKd;jzpIf / uav;upm; cJhaoma-umifh csm;bk7if. p7m/ 0urf iS fb;D cHk/ vSn;f tjiKdtjiiuf dk ccH h7J avonf? xrf;ykd;ESifh xif;&SL;aoWm o\\dak omf v0l zD vd pbf 7k ivf uf uhoJ \\dk taygpm; aoWmrsm; xufwiG f AJ&Gebf JG\\ay;tyfcsD; jyKvkyf7ef to;Hk 0iof nf? t jr|ihfjcif;cHchJ7onfjh yif 1832 acgufukdrl tzsm;jzwfaq; cEk pS wf iG f jynfxaJ 7;0e-f uD; rsm;az:pyf7mY tokH;cs tjzpf a&G;cs,cf ef\\xm;jcif;cH on?f cJ7h avon?f xkdokd\\ jynxf J a7;0e-f u;D tjzpf EdkifiaH wmf jyiof pof bm0o_d yH nm7Sud l;AaD , ul;oef;a7mif;0,fa7; tusK;d udk xr;f aqmivf su&f dS 0e-f u;D Xme ? ? 'wk ,d pOf 1832ck arv 137uaf e\\wiG f avjzwof jzihf &kwf uBmppftjyD;wGif jrefrmEkid f iHukdppftkyfcsKyfa7;rS w7uf u,G vf eG af vonf? jrdK\\jytkycf sKyaf 7;okd\\ ajymif;vFJay; aom 1946ckEpS Yf 1800 jynhEf pS rf S 1805 cEk pS tf wGi;f xwk af 0cahJ om u;l oe;f a7mi;f 0,af 7;EiS hf axmuyf ahH 7; 0e-fu;D Xme[al om o.l ,OS jfytemwryD nmqidk 7f m usr;f 5wrGJ mS xpdk Ouf trnfjzifh tp;dk 7Xme wpfcuk kd ziG vhf pS cf haJ von?f xi&f Sm;ausmf-um;avonf? ,OS fjytemwryD nm pepf xXdk me0e-fu;D vuaf tmu&f dS axmuyf ahH 7;EiS uhf ek pf nf wusavvh ma7;twuG f yxrO;D pGm ay:xuG vf maom jze\\fjzL;a7;Xmeu-uyrf I wikd ;f jynfwiG f ro;kH v~ifrjzpf pmtyk rf sm;jzpaf yon?f aom 0wfuek pf m;ukefrsm;udk Ekid if Hjcm;rrS Sm,jl yD;v~if/ 181^ ckEpS wf iG f 'wd7>mef avmu’ ac: pmtyk uf dk vlxkokd\\ pm;o;Hk olrsm;or0g,rtoif;rsm;rSwqifh a7;om;yEHk ydS xf wk af 0c.hJ ? ,i;f pmtyk rf mS o.l taumi;f jze\\fcsad 7mi;f cscohJ n?f xXdk me. topjfyKjyif z\\pGJ n;f xm; qkH;aom vuf7mjzpaf yon?f xdpk mtkyfwGif oal vh aom jynfo\\l7Qd maxmufyhaH 7;ESifh ukefpnfjze\\fjzL;a7; vmpl;pr;f &SmazaG w\\G&SdcJah om enf;rsm;t7/ wd7>mef Xmeukd 1952ck rwfvrpS I or0g,r0ef-uD;Xme. wk\\dudk trsKd;tpm;cGJjcm; az:jycJhavonf? EpS af ygi;f vufatmuof kd\\ ajymi;f vFvJ udk af vonf? xkad -umihf tawm-f umyif yg+aA'ynm7yftwGuf rsm;pGmt ,ctk cg u;l oe;f a7mi;f 0,af 7; 0e-fu;D Xme. vyk if e;f rmS axmutf xm;jyKc7hJ aom pmtyk jfzpof n[f k qadk von?f u;l oe;f a7mi;f 0,fa7;EiS ohf m v;Hk 0tusK;H 0iaf von?f xjdkyif 1812 cEk pS wf Gif a7;om;xwk af 0chaJ om ajc jrerf mEidk if H u;l oe;f a7mif;0,af 7;0e-fu;D Xme. 7nf av;acsmi;f oW0grsm;qidk 7f m ausmujfzp&f yk -fuGif;rsm; &G,fcsufrsm;rSm ppaf b;pp'f +af -umihf ysupf ;D csGw,f iG ;f 216

www.foreverspace.com.mm ul;oef;a7mi;f 0,af 7;0e-fu;D Xme aeaom Eidk if aH wmpf ;D ymG ;a7;udk jyefvnf q,wf ijfci;f / vmrsm;/ taqmutf tkHyPnf;rsm;/ pmyHkESdyfpufESipfh m jynfaxmifpk trsKd;om;rsm;tm; uBmhpD;yGm;a7; tyk pf mwr;f &ukd Ef ydS 7f ef pULrsm;/ v,xf Gepf uEf Sihf v,f vyk if e;f rsm;wiG f yg0if Edik fap7ef tm;ay;unl Djci;f / ,mpdkuyf sK;d r= u7,d mrsm;yg0iof nf? Edik if aH wm.f pD;ymG ;a7; tajccidk jfraJ pjci;f ponwf \\dkjzpf on?f xtdk \"du 7n&f ,G cf surf sm;o\\dk a&;S &v= suf aqmif 1949 cEk pS rf S 1951 cEk pS tf wiG ;f / jrerf mEidk if aH wm.f &uG af eavon?f ESppf Oxf wk uf ek fEiS fh oGif;ukerf sm;.wezf ;dk to;D o;D rmS atmuyf gtwikd ;f jzpof n?f T0e-f u;D Xme. vufatmufwiG f ta7;-u;D aom Xmec-GJ uD; 4 ck &Sod nf? ,if;wkd\\rSm„ EpS f xkwuf kewf ezf ;dk aiG oGi;f uek wf ezf kd;aiG (1) xwk uf ek f oiG ;f uek f vidk pf irf sm;xwk af y;a7;bwk tf z\\GJ 1949 4811^12^5 359061^45 (2) Eikd if Hawmf aumuyf Jo;D ESHa7mi;f 0,af 7;bwk ftzJ\\G 1950 ^500^0000 545088000 (3) Edik if Hawm\"f mwof WKa7mi;f 0,af 7;bkwtf z\\GJ 1951 982552000 664403912 (4)ykdv~HaomppfyPnf;rsm; 0,f,lxkcJGa7mif;csa7; bwk tf z\\GJw\\dkjzpf-uonf? aumuyf JoD;EaSH 7mi;f 0,af 7;bwk tf z\\GJ widk ;f jynwf Gif aiG0ifvrf; aumi;f reG af p7etf vd\\kiSm aumuyf oJ ;D EHS a7mi;f 0,af 7;tz\\G.J t\"ud 7n&f ,G f Eidk if aH wmftp;dk 7onf jynaf xmifptk rsK;d om; Eikd fijHcm; csurf sm;rmS om;[Il cGjJcm;jci;f r&Sdb/J xwk fukefvikd fpirf sm;ukd 7uf (1) Ekid if Hawmtf wGif; qepf yg;yrdk dk pudk fysKd;ap7eEf iS hf a7mpmG xwk af y;cohJ n?f xwk uf ek Ef iS hf oiG ;f uek vf idk pf irf sm; udk vikd fpirf sm;xwk fay;a7; bwk ftz\\GJrS xkwaf y;on?f ykdv~Haomqerf sm;ukd tp;dk 7uaps;Ee= ;f ue\\fowf xtdk z\\GJudk uek of nf toi;f 8oi;f rS u,dk pf m;v,S rf sm; I0,f,jlci;f jzifh jynwf iG ;f qepf yg;aps;cidk jfrJap7ef/ yg0iaf om oiG ;f uek vf idk pf if t-uaH y;tz\\GuJ unl oD n?f (2)Eidk if aH wmtf wiG ;f tp;dk 7 -uyrf wrf j=zihf pepuf saom qef-uwd f vkyif ef; -uD;ymG ; z\\GHjzKd ;vmap7e/f Eidk fiHjcm;rS 0,,f 7l aom oiG ;f uek rf sm;udk 3 rsK;d cjGJcm; (3)jynfwiG ;f pm;okH;7etf wGuf vkHavmufatmif csef xm;on?f ,i;f w\\dkrmS „ vyS jfy;D rS yvdk ~oH r~udk uBmah ps;rsm;wiG f a7mi;f csap7ef jzpfonf? (1) ro;Hk rjzpaf omyPn;f rsm; (2) tenf;i,tf oHk;0ifaomfvn;f toihftwifh Eidk fiaH wm\"f mwof WKa7mi;f 0,fa7;bkwftz\\GJ Zdrcf HyPn;f pm7i;f 0ifyPnf;rsm; TtzGJ\\.7n&f G,cf surf mS Eidk fiHawmftwGif; \"mwf (3) Zdrcf yH Pn;f rsm; jzp-f uon?f oWKwiG ;f vyk if e;f rsm; z\\jGHzKd;vmap7eEf iS hf \"mwof WKrsm;udk yxrESi'hf wk ,d trsK;d tpm;wiG f yg0iaf omuek yf Pn;f rsm; pepwf usxwk af qmifa7mi;f csay;7efjzpof n?f twGuf tokH;titf m;ESihf csihcf sdefI vkid pf ifrsm;ukd TtzGJ\\. avmavmq,faqmif&uG cf sufrmS jynf xwk fay;av&h doS n?f ww,d trsK;d tpm;jzpaf om ZdrfcH wiG f;xuG f \"mwof WKrsm;udk aps;aumi;f 7Eidk af pjcif;EiS hf yPnf;rsKd;twGurf l ykCKd vfwpOf ;D csif;/uk$+Dwpfckcsi;f uBmt7yf7yfwGif ukefaps;Ee= ;f ukd pHen;f emI xkwf taejzihf pO;f pm;q;Hk jzwf jyD;rS xwk af y;avon?f aqmiaf 7mi;f csay; jcif;jzpof n?f To\\dka7mi;f csay;7 ojzifh 27mckid Ef =ef; aumrf &iS 7f &odS n?f TtzJG\\-uD;okd\\ Eikd fiaH wmtf p;dk 7onf jynwf iG ;f ukeyf Pn;f rsm;zvl rHk = Eidk fiaH wmftpd;k 7u aiaG ygi;f 15oed ;f r~ vkyif e;f pwif EiS hf uBmuh ek pf njfze\\fjzL;a7; titf m;udk axmuqf vsuf vkyfuidk Ef idk 7f ef acs;imS ;ch7J m/ ,ctk cg 13odef;crJG ~ jyef ukeaf ps;E=e;f rsm; usqif;apjcif;iSm/ 1950 jynhfESpf vnf ay;qyjfy;D jzpfavon?f rSpI wkdif;jynftwGuf wu,tf okH;vkdaom yPnf; rsm;udk t/dk *sD/t,af c: vdik pf irf uhJ ek rf sm;tjzpf wiof iG f; yvdk ~HaomppfyPnf;rsm;0,,f xl kcaGJ 7mi;f csa7;bwk ftzG\\J cGihjfyKvudk fon?f TciG hjfyKcsutf 7 vidk pf ifrhJ wifoGif; 194^ cEk pS wf iG f jAwd od ~ppwf yrf yS vdk ~aH om yPn;f rsm; Eidk af om uek pf nrf sm;udk acgi;f pOf 1^ cjkzihf owrf wS f xm;on?f ,i;f w\\dtk xwJ iG f csnxf nf t0wtf pm;rsm; udk xck aGJ 7mi;f csc7hJ m/ tqydk gyPn;f rsm;udk 0,,f al 7mi;f cs aq;0g;EiS hf E\\dqk /D E\\rdk e= \\frsm; purf v= urf u= 7,d mweqf my 217

www.foreverspace.com.mm u;l oef;a7mi;f 0,fa7;0ef-u;D Xme auqGef Eidk 7f etf wuG f Eidk if aH wmtf p;dk 7onf yvdk ~aH om ppyf Pn;f jrefrmEdik fioH nf ukvorCtz\\JGrS OD;p;D aom tidk f/ rsm; 0,,f l xck JG a7mi;f csa7;bwk tf zG\\Judk z\\GJpn;f apcIhJ w/D tadk c: uBmuh ;l oe;f a7mi;f 0,af 7; tz\\GJEiS hf t;D um aioG ed f; 30 r~xwk facs;cahJ von?f az;ac: tm&ES iS tfh a&\\Szsm;qikd 7f m p;D ymG ;a7;aumrf &iS fw\\dk TtzJ\\GrS Edik fiHawmtf p;kd 7xHwiG f acs;imS ;cahJ omaiG wiG f tz\\GJ0iEf idk if HwpOf ;D taejziyhf g0ifjy;D jzp7f m xtdk z\\GJ rsm;ukd t7pfus ay;qycf Jh7m/ xkdaiGrsm;tm;vk;H aus tpn;f rsm;. vkyif e;f aqmiwf mrsm;Yvn;f ul;oe;f vnf jy;D onahf emuf 1953 ck ZeG vf wiG f taxaG xG a7mi;f 0,fa7; 0e-fu;D Xmeonf yg0iaf qmi&f uG 7f .? a7mi;f cs 7&jdSy;D aom aiaG ygi;f rmS 2^oed ;f cGJ jzpaf von?f txufwiG f azmjfycahJ om vyk if e;f rsm;tjyif T0ef auqGef ? ? jrpuf ;l acsmi;f u;l wwH m;-u;D rsm;udk -uD;Xmeonf EdkifitH wGif;&dS u$k +Drsm;udk rSwfyHkwif aqmuvf yk 7f mY wHwm;tkwwf kid af usmuwf dik f-uD;rsm; apjci;f / u$k +rD sm;EiS qhf idk af om Oya'rsm;udk jy}me;f ay; udk a7jyiaf tmuaf jr-u;D xoJ \\dk tawmef uaf tmif pudk If jcif;/ tp;dk 7XmetoD;o;D rS vtdk yaf omyPn;f rsm;udk Eidk f aqmuvf yk xf m; 7avon?f ,i;f o\\dk a7jyiaf tmu&f dS iHjcm;rrS mS ,lay;jci;f / rwS yf wHk ifpm7i;f udik pf mar;yrGJ sm; ajr-u;D xwJ Gif tkwjfrpfcsI wikd fpudk fx7l efrmS v,G uf l usi;f yay;jci;f / Edik if jHcm;wiG f u;l oe;f a7mi;f 0,af 7; ri;f aomtvyk f r[wk fay? tvyk form;rsm;onf a7 -u;D rsm; ce\\fxm;jci;f w\\udk vdk n;f aqmi&f uG vf su&f odS n?f atmuaf jr-u;D xwJ iG f twk jfrpf csI widk pf udk xf El idk af tmif auqGefac: a7vkHaoWmrsm; okd\\r[kwf jyGeaf cgi;f rsm; xdk;csjyD; aomf xjkdyeG af cgi;f xwJ iG f 0iaf 7muf vyk uf idk rf S jzpfEdik af yon?f a&;S tcgu a7xYJ widk pf udk xf vl dk onfhtcgwGif opfom;ajrap;wd\\k jzifh a7um&kdifywfjyKvyk fI a7 xkwfjy;D rS wdkifpkdufxlavh&dSonf? ,cktcgwGifvn;f xkden;f twdik ;f vkdufemae-uayao;onf? okd\\ aomaf 7eufv~if omrefa7um &kdifywfjzihf wdkipf dkufxl7ef rjzpf Ekdifaoma-umifh auqGefac: jyGefacgif;rsm;ukd tokH;jyK7av on?f xodk \\dkto;Hk jyKaom auqeG rf sm; rSm trsm;tm;jzifh avtm;okH; auqGefrsm;jzpfonf? tvkyf orm;rsm;qif;I tvkyfvkyfae aom atmufqkH;tzsm;ykdif;onf atmuyf wd rf &bdS J oxJ 7J \\FHxJo\\kd x;kd pduk fpl;0iEf idk 7f etf wGuf cseG xf uf7 .? Tod\\kjzi afh uqeG fukd wjzn;f jznf; ajrrmok\\dr[wk f atmucf H ausmuyf sOfxdatmif xkd;pkud Ef kid f on?f auqeG f twiG ;f &dS ajrrsm; a7euf wefwm;wkdif tkwfjrpfcs7mYoH;k aom auqGefjyGefacgif;twGi;f ykid f; orJ sm; ponwf \\dkudk w;l jcpjfy;D aomf uGefu7pfavmif;xnfhay;jcif; 218

www.foreverspace.com.mm auqeG f auA,f tD;t,f jzifhwHwm;wkdif-uD;rsm;ukd tkwfjrpfcs pkdufxlEkdifcJh onf txufyg pum;rsm;ukd towfc7H tqhH qJ wJ Gif avon?f ajym-um;cahJ von?f o\\adk omf To\\adk 7atmuf ajrxwJ iG f tvyk vf yk uf idk 7f oloncf 7pf,ef bkef;-uD;wpfyg;.orD;jzpIf t*‡ onrf mS v,G uf ol nf r[wk af y? auqeG .f atmuqf ;Hk vejfynf aem7f pjfrdK\\te;D &dS qm'ufpwejfrKd\\wiG f 1865ck tue\\fwiG f tvyk form;rsm;ajr-u;D udk w;l jcpf xwk fypf 'ZD ibf mv 4 7uaf e\\Y zmG ;jriaf von?f 1895 cEk pS wf iG f aeqJrSmyif xdktuef\\txuf&Sdtyidk f;wiG f ueG fu7pf avmi;f xnahf y;7on?f To\\djkziahf uqeG of nyf Idk av; ve'f efaq;&kH-uD;Y tvyk of ifoel mjyKq7mrtjzpf p vvH monhtf avsmuf ajr-u;D xJok\\dyIdk p;l 0ifavonf? wivf yk uf idk cf IhJ / 1900 jynEhf pS wf iG f ve'f etf izf m;r7;D ac: ueG uf 7pxf kuadk zguIf jyeG -fu;D wpcf wk yqf ixf m;7m xdk aq;&wHk p&f wHk iG f aq;&tHk yk tf jzpf ce\\fxm; jci;f c7H on?f jyeG fwpaf v~muwf iG f tvyk of rm;rsm;qi;f wu7f etf jyif yPn;f u7,d mrsm;ucdk say; yewf i7f efEiS hf ajrrsm;o,f oel mjyKq7mr auA,.f x;l jcm;csurf mS oel mjyKt ,l7etf wGuf vrf;aygufEpS fo,G f &Sdavon?f vky0f W7m;rsm;ukd aqmi&f Guf7mY 0W7m;&Sdonfht tvyk vf yk af eaom tue\\fxwJ iG f avztd m;worwf avsmuof mr[wk bf /J vrl sm;rsm;udk rwd af quG hoJ \\kd wwf wn;f &adS eatmif jyKay;jci;f jzihf 7\\HEF iS ahf 7rsm; twiG ;f o\\dk Eidk of nzhf uuf unl aD qmi&f uG af y;avon?f ,i;f o\\dok l prd fhr0ifEdkifay? tvkyof rm;rsm; wufqif;aepOfESifh/ yPnf;u7d,mrsm;EiS fh ajr-uD;rsm;ukdcsay; o,fwif wpyf g;tm; tprG ;f uek uf nl aD qmi&f uG af y;vadk om pwd af p aepOftcgrsm;wiG f avztd m;worwfwnf;&Sdatmif wema-umiyhf if aemuqf kH;YtoufpGe\\f7&mS avonf? vrf;aygufrsm;twGif;Y tHzkH;wHcg;rsm; txuf atmufwyfqifxm;aom avzdtm;nd|cef;rsm;xm; 190^cEk pS wf iG f oel mjyKq7mrauA,of nf AvJ *s,D rf &d.S ? tvkyof rm;wpaf ,mufa,muf atmufo\\dkqif; Eidk if H A7yZf jJrKd\\awm&f dS aq;&wHk p&f YHk oel mjyKq7mrcsKytf rnthf cg atmutf zH H;k wcH g;uydk wd If txuwf cH g;uzdk iG hf jzpf ce\\tf yjfci;f c7H avon?f 1914cEk pS wf iG f yxruBm ay;on?f xodk l avztd m;ncd| e;f twiG ;f o\\dk a7muvf ~if txuwf Hcg;udk ywd vf kdufjy;D aomf avztd m;n|dce;f t ppf jzpyf Gm; onthf cg xkdaq;&uHk kd -uufajcetD oi;f wiG ;f &adS vztd m;udk atmutf vyk vf yk af e7mtue\\&f dS av aq;&ktH jzpof \\dk ajymi;f vukd af vonf? ztd m;EiS fh wnl Datmifw;dk ay;7.? xakd emuf atmufwH cg;udk ziG uhf m tvyk of rm;udk tvyk vf yk af e7m tue\\fo\\dk *smrepf pof m;rsm; b,vf *s,D rf Eidk if xH oJ \\dk 0iaf 7muf csay;on?f wudk cf udk af omtcg/ A7yZf jJrKd\\&Sd aq;&wkH Gi'f +7f m7oEl iS hf tvyk of rm;wpaf ,muaf ,muf tay:od\\kwufrnfh zsm;emol ppaf jy;'Qk onrf sm;jzihf jynEhf uS af eawmoh n?f tcg txuyf gen;f udk ajymi;f jyef jyKvyk af y;avon?f q7mr-uD;onf xkdtk;d tdrfrJh ppfajy;'kQonfrsm;ukd o\\adk omf txuof \\wdk u7f mY avztd m;nc|d e;f twiG ;f o\\dk -un&hf a= pmihaf &mS u7f ef aq;&rkH sm;rS oel mjyKq7mrrsm;pk val 7muvf ~if avztd m;udk tx;l jzn;f ni| ;f ouof mpmG av~mah y;7.? &wk jf cn;f av~mah y;v~if aoG;a-umrsm; aygi;f I oel mjyKtz\\rGJ sm;z\\GpJ n;f 7mwiG f tm;wuof a7mul twGi;f &Sd aoG;xJY avzdtm;a-umihf aysmf0ifaeaom naD qmi&f uG cf haJ von?f rsm;r-umrD *smrepf pfwyrf sm; avonf yvpHk xD wwjfy;D aom/f xrdk wS pqf iehf musiuf udk f cJI a-umufp7maumif;aom auqGefemac: a7m*g onf AJv*sD,rfEkid fiHukd vHk;0odr;f yduk rf doavmuf&Sd wpfrsK;d jzpaf y:apwwof n?f av7m/ A7yZf jJrKd\\awmrf mS vn;f *smrewf \\dvk uof \\dk usa7muf chJ avon?f 7eof vl ufatmuwf iG yf if oel mjyKq7mr auA,ftD/t,f (c7pf 1865 1915) ? ?'rsK;d csppf dwf&dS&eHk \\JrvHak vmuaf o;b;l ’ [al ompum;rSm o -uD;auA,fonf rdrdaq;&kHukd qufvuftkyfcsKyf ridk ;f wiG pf mwiaf vmuaf tmif xi&f mS ;caJh yon?f *smref ziG hvf SpfjyD;v~if vlemrsm;udk vlrsK;d ra&G;-uief mpmG jyKpk w\\duk oPmazgutf jzpjfzihf ypof w7f etf red \\fcsrwS jfci;f uok ay;cohJ n?f cH7aom jAdwdo~ olemjyKq7mrtD'pvf 0l ZD mauA,f auA,fonf pdwf7if; apwemaumif;ol wpf a,mujfzpof jzihf *smrewf \\d.k tjyp'f +of irhf nhf vyk if e;f wpcf wk iG f unl aD qmi&f uG rf cd ohJ n?f xtdk csed wf iG f AvJ *sD ,rfEikd if YH yke;f v~K;d u,G vf ~K;d EiS fh wvnfvnjfzpaf e&Sm aom r[mrdwfrsm;zufrS ppfom;ajrmufjrm;pmG &SdaecJh onf? xkdwyyf sufppfom;rsm;onf *smrefwdk\\vufokd\\ rusa7murf D a[mvf eef ,pf yof \\dk wpef n;f en;f EiS ahf 7muf atmif -upH n-f udK;pm; vsu&f dS-u.? owl pyf g;. tusK;d udk o,yf ;dk &uG af qmi7f rnqf vdk ~if aoab;uydk if 7iqf idk 0f ohH l auA,of nf 7u*f seD ,'f gu 219

www.foreverspace.com.mm auA,f t/D t,f auwkd; tr/f yD &KdGifri;f om;uohJ \\kdaom *k+of a7&Sd AvJ *s,D rfv-lu;D vl rewf dk\\tm;u&+k muif;rJhvmonfhtjyi/f r[mrdwwf dk\\ aumi;f rsm;EiS hf -uH7mygjyKIr[mrdwf ppfom;wk\\dtm; zufuvnf; 0g'jze\\fcsad 7;twuG f tcsufaumi;f wpfck 0idk ;f 0e;f unl cD ahJ von?f auA,wf \\vdk pl ok nf r[mrwd f 7&odS mG ;avon?f ppof m;wkd\\ukd a[mfvefe,jf cm;a7muaf tmif p7wd f tmZmenf trsK;d or;D -uD; auA,uf kd trwS wf 7 a-u;aiaG xmuyf IhH vr;f jyrsm;jziyhf \\kday;cohJ n?f t*v‡ yd /f jzpaf p7ef jAwd ed Ef iS hf tar7ud efjynf axmipf Ek idk fiwH \\dkwiG f jyiof pEf iS hf AJv*s,D rfppof m;aygif; 200 ce\\fr~ *smref txrd ;f trwS rf sm; jyKvyk xf m;-uon?f ve'f ejfrKd\\ ped rf m w\\dkvurf S vwG af jrmuf omG ;c.hJ ? xtdk wif7yuf Guf/ ae&Sife,f yHkwyl ef; a-umi;f udk *smrefwd\\k od&odS mG ; ojzi/hf csjDywudk Ef iS hf rsuEf mS csi;f qidk wf iG f t 1915 c-ko*wk vf 5 7uaf e\\wiG f oel m jrifah y 40 &adS om txdrf;trSwf jyKq7mrauA,uf dzk r;f q;D I tusOf; ausmufwkdif-uD;ukd ESrf;zwf csxm;avonf? *smreftm+mykdif ausmufjzifh aqmuvf yk fxm;I/ wkd\\onf auA,ftm; oPmazguf wkdixf dywf Gif olemjyKt0wtf pm; awmfvSefykeuf erf =jzifh v~Kd\\0SufpmG ppf ESifh tD'pfauA,f. &kyfwkukd aq;ch.J ? auA,uf vnf; [wk wf idk ;f wyqf ifxm;onf? jAdwdeEf kdifiH reS f7mudk raxmirfh u,G bf J ajzmichf suf wGif tD'pfauA,ftwGuf ay;um tppcf Havonf? xkdtcg txdrf;trSwftjzpf olemjyK *smrefppf w7m;&kH;rS auA,ftm; q7mra*[mrsm; wnfaxmif aoewf jzifhypfowf7eftrdef\\cs ziG fvh Spfxm;onf? uae'gEkdifiH vudk favonf? Yrl a7mhuD;awmifwef;rS *smrewf kd\\ csKyfaEmS izf rf;q;D xm; awmif xdyfwpfckukd olemjyK csdetf wiG ;f olemjyKq7mrauA,f q7mr auA,ftrnjf zifh rSnhf tm; A7yZf JjrdK\\&Sd jAwd od ~vrl sK;d c7pf ac: xm;avonf? ,eof if;tkywf pfyg;wnf;ESihfom 1919 ckarv 157ufae\\ awG\\cGifhjyKxm;avonf? tjcm; wiG f auA,f. &yk ftavmif; rnf owl pOf ;D wpaf ,muuf rkd ~ ol ukd t*‡vefjynfokd\\,laqmifcJh ESiahf w\\G ciG rhf ay;caJh cs? A7yZf jJrKd\\&dS I aemf7pfuoD'7,f bk7m; tar7duefoHtrwfu &Sdcdk; ausmif;0if;twGi;f auA,f.toufukd Y jr|KyfExHS m;avonf? csr;fomay;7ef0if a7mufpGufzufajymqkd au;wkd; trf/yD (bDpD y g a o m f vn f ; t 7 mr jAdwdo~olemjyKq7mr-uD; tD'pf v0l DZm auA,.f &kyfwk 2 3 4 1 4 9 ) ? ?a&S; a7mufb/J 7ufoW 10 acwf a7mrEkdifiHwGif xif ywrf ~ tusO;f csxm;jy;D aemu/f *smrewf \\dok nf auA,f &Sm;ausm-f um;cJhaom Ekdiif jH yKokcred frsm;wGif rm;uyf tm; 1915 cak tmufwbdk mv 12 7uaf e\\wGif aoewf ayg&yS af u;w;dk onvf n;f wpOf ;D tygt 0ijfzpcf ohJ n?f jzifh ypof wpf D7ifvkud -f uon?f auA,fonf *smref bpD D 234 cEk pS wf iG f wyfpusLvrfjrKd\\Y ar;G zmG ;I zcirf mS vol wof rm;w\\vdk uwf iG f tmZmenyf yD D wnjfird 7f 7J iphf mG awmiof vl ,of rm;wpOf ;D jzpof n?f toupf Ge\\fomG ;avon?f au;w;dk onf 1^ EpS of m; t&,G uf yif pprf x= r;f cIhJ t'D paf uA,uf adk y;aom tjyp'f +rf mS ppOf ya't7 bpD D 218 201 cEk pS rf sm;twiG ;f jzpyf mG ;aom 'wk ,d ysL; qdkv~if w7m;enf;vrf;uson[f k qdk7rnfjzpaf omf eppf pyf YGJ yg0iwf udk fcukd cf ohJ n?f bpD D 198 cEk pS wf iG yf 7D vnf;/ Eidk fiaH 7; t7um; *smrewf d\\k. tjriwf djkci;f jzpf wmv-lu;D tjzpf ce\\ftyjfci;f c7H jy;D aemuf qm'if;e;D ,m; on[f qk Edk idk f ayon?f ,i;f o\\dk tmZmenof el mjyKq7m wiG f bk7ifcHtjzpf xr;f &GufcJhonf? au;wk;d onftkyf r-u;D udk ypof wvf duk of nhftwuG f wpuf Bmv;Hk u*sm csKyfa7;wiG f awmwf nfh rSeuf efaoma-umixfh i&f Sm;vm 220

www.foreverspace.com.mm uhJvrl sKd; u,pf Dtkad v;7D;,m;yif on?f bpD D 195 cEk pS fwGif ueG fqmv-l uD;tjzpf ,i;f o\\dk wpcf guwecf ;dk xmG ;cahJ om uvJh rl sKd;onf ,ck ce\\tf yjfci;f c7H on?f tcgY oD;jcm;vGwfvyfaom vlrsK;d wprf sKd;tjzpjf zifh rwn&f aSd wmhacs? owl kd\\onf olw\\kduwdk duk cf duk fatmif au;w;dk acgi;f aqmifI tkycf sKyaf omacwwf iG f a7mr jriaf om vlrsKd;wk\\dESifah 7maESmI wrd af umaysmufuG,f Eikd fiHom;w\\dkonf yvFm;-uGm;0gaexikd jfci;f / ZdrfcyH Pn;f omG ;-uavjy?D owl \\d.k tquf tE,G rf sm;udk ,ctk cg rsm;urdk uaf rmjci;f ponfjzihf taysmftyg;w\\kdEiS ofh m t jyiof pEf idk if H A7pwf ³eD ,/f jAwd ed f Eidk if aH 0vjyn/f paumh csed uf ek af v7m au;w;dk u xtdk usiqhf ;dk rsm;udk tjyi;f t wvejfynEf iS hf tidk ,f mvejfynwf \\Ydk ten;f i,pf aD w\\7G xef EySd uf Gyof nf? olud,k wf idk uf vn;f &;kd om;pGmjcKd;jcH avawmoh nf? aexkdiIf ol.-uyfrcsufrsm;ukd rvkdufemolrsm;tm; rnm| rwm tjypaf y;on?f tkycf sKyfa7;wGifvnf; qif; ,ctk cg uvhJ rl sK;d wrd af umyaysmuof mG ;aomvf n;f 7cJ sr;f omra&G; rsuEf mS -u;D i,f rvudk af cs? ol.vuf olwd\\k.bmompum;EiS phf maywk\\drmS use7f pfcoJh nf? xuwf Gif t7ntf csi;f EiS hf rjynhpf aHk om v-l uD;rsm;udk ,cak cwf Oa7mybmompum;rsm;wiG f uphJ um;rsm;yg qeD wd fvFwaf wmfrS ppd pf xkwfy,cf oJh n?f onuf dk aw\\G7.? Oa7mywduk &f wdS Uovdk f rsm;Yvn;f uhbJ momEiS fh pmayudk oi-fum; ay;vsuf&dSavon?f au;w;dk onf wcgu a7mrjrKd\\ESifh jydKizf ujfzpaf om um;aohjrdK\\okd\\ tvnfa7muof Gm;7mY um;aohjrdK\\-uD; u,fpDtkdav;7D;,m;yif ? ?u,pf tD adk v;7;D ,m; . tveG pf nyf i0f ajymvaS omtjzpuf dk u,dk wf idk af w\\G&7dS tyifrsK;d prk mS 'pua7mhzsLav;7;D at;p;D ’rsK;d 7i;f wGif v~if wpaf e\\aomf a7mrjrdK\\-uD;ukvd Frf;rkd;omG ;rnaf vm yg0iof n?f u,fptD adk v;7;D ,m; [al ompum;rmS vuf p;kd 7rd rf ad om[.l ? xtdk cgrpS I au;w;dk onf qeD wd vf wF f wif bmom 'u,pf tD dk awmfwGif pum;ajymwkdif; 'um;aohjrdK\\-u;D ysufpD; vy’f [laom pum;rS 7rn’f [k e*d Hk;csKyfa-uG;a-umfavh&Sod nf? tpwGif ol qif;oufvmjcif;jzpIf tm; jyu7f ,jfyK-uaomvf n;f oul ,G vf eG of mG ;jy;D aemuf zdeyfti,fuav;[k wwd,ysL;eppf pyf JGjzpyf mG ;av7m 3 EpS ft-umwiG af 7m t\"_d m,7f onf? rvlrsKd;wk\\donf ol.qNtwdkif; um;aohjrKd \\-u;D ukd jyKdcszsuqf ;D vudk -f uav on?f (um;aohEkdifi„H 7?= ) xktd yifrsm;ukd t*‡ vyd vf rl sK;d w\\duk O,smOf au;w;dk onf a7mrEidk if uH dk tyk cf sKycf ohJ rl sm;wiG f vuf rsm;wGif pkdufysKd;-u &;Hk 7nf EvS ;Hk 7nEf iS jhfynphf aHk om yCk Kdvwf pOf ;D jzpIf / a7mr on?f tyiG rhf mS ta7mif Eikd fioH rkid ;f wiG f xif&mS ;avonf? vufwipf um;ajy uJtG rsKd;rsK;d &Sod n?f t ta7;tom;wiG f aumi;f rGeof nf?o.l vuf7mrsm;t xl;ojzifh tvStyt euf pduk yf sKd;a7;ta-umi;f pmwrf;om use7f pof n?f jzpfO,smOxf wJ Gif yiG fh 0grsKd;ukdompkduf-u uhJvlrsK;d ? ?uhJ od\\kr[wk f qvhJ rl sKd;onf tvGeaf &;S onf? tjcm;yGifheDESifh usaomvlrsKd;wpfrsKd;jzpfI/ c7pfawmfray:rDESpf yGifhndKrsKd;rsm;&Sdaomf aygi;f rsm;pmG uyif Oa7mywudk f tv,yf idk ;f EiS hf taemuf vnf; rpkduf-uacs? ydkif;wiG f aexkdicf hJ-uon?f xkdpOuf a7mrtifydki,f m tyi&f kid f;tjzpof m jrif uJhvlrsKd;wk\\d. a-u;nKd ‘vFm;’ rSm rayguzf Gm;ao;ay? uJvh lrsKd;onf veG pf mG ppwf udk f awG\\-u7onf? okd\\7m 0goemygI Oa7mywudk Yf wecf ;dk xmG ; -u;D p;dk c-hJuon?f wGif yiG ehf ED iS hfyGihfndKrsm;vnf; tvGefvSy-u.? tcsKd\\ olwkd\\. -oZmtm+monf tDwvDESifh *7Ed dkifiHrsm; tyiG hfusm;rsKd;vnf; &Sdao;on?f t0gokd\\r[kwf teD od\\kwidk af tmif jye\\fymG ;choJ n?f a7miaf y:wiG f tajymuuf av; rsm;&IdS tveG vf yS on?f xdktyifrsm;onf rUqDukdEkdifiH/ awmiftar7du a7mrtiyf idk ,f m-u;D xeG ;f um;pwiG f owl \\dok nf tvhJ y wduk fESihf e,l;ZDveEf dik if wH d\\kwiG f tavuh sayguof nuf dk awmiwf ef;. ajrmuzf uf a'orsm;Y4i;f / 'ef;nKjrpf aw\\G7.? xdak 'orsm;wiG f u,fptD dak v;7;D ,m;rsK;d pwd f 0rS f;txuyf kid ;f Y›i;f /tajcpkduaf e-uavjy?D uvJh lrsK;d aygi;f 100cef\\&oSd n?f tcsK\\drSm t*‡veEf Sihf tidk f,mveuf `e;f rsm;o\\kd ul;ajymi;f aexdik -fu.? 221

www.foreverspace.com.mm u,pf tD kad v;7;D ,m;yif u,fq,fa7;wyf? u,qf ,fa7;wyf. yxrq;Hk Advk cf sKyfrmS 0vD sAH ok yif jzpof n?f wyfom;rsm;onf ppof m;rsm;uhoJ kd\\yif ,l eaD zgi;f 0wpf uHk dk 0wqf i-fu7vsu/f 7mx;l tqithf we;f rSmvn;f ppwf yrf mS uohJ \\dyk ijfzp.f ? xjdkyif bicf 7mtzG\\J/ tvpH aom ppfwytf aqmitf a,mirf sm;uvkd n;f xm; &odS n?f u,qf ,af 7;wy.f 0g' pn;f rsO;f rmS tjcm; omoemjyK tz\\GJtpn;f rsm;. tajccoH abmrsm;ESihf tntD nwG fyifjzp.f ? wyfom;wkid f;.t\"ud 0W7m; rSm olwxl;tm;u,qf ,f7ef rdrduk,d fwkdif jcdK;jcH usihof ;Hk 7jcif;yijfzpof n?f tpysKd;7mwGif ql;-um;-u;D 7aom A;l oD;uJhokd\\zd EydS cf sKycf s,rf r= sm;EiS hf -uKHaw\\Gc7Jh aomvf n;f / reG jfrwfaom vrl = 0exf r;f tvky-fuD;jzp7f um;/ u,qf ,af 7;wytf oGiof d\\k a7mufvmaomtcg -uD;rm;wkd;wufr= vsif jrefvmavon?f ,ctk cg u,fq,af 7;wy.f vyk f ief;rsm;onf us,fjye\\fvmonEf iS thf r~ u,qf ,fa7; wycf rGJ sm;udk widk ;f jynaf ygi;f 90 ausmwf iG f z\\pGJ n;f xm;I/ vlwdk\\. tusK;d p;D ymG ;udk aqmi&f Guvf suf&-dS uavjyD? u,fq,fa7;wyfrsm;onf omoema7;oabm rsm;udk tajccjHyKI/ vrl t= qitfh wef; w;dk wuaf umi;f u,fq,fa7;wyfudk pwifzGJ\\pnf;ol 0DvsAH ok csKd\\wJoh lrsm;ukd axmufyhH7eft wGuf yPnf;rsm;jzihftoihf7Sad e xktd yi.f tyGirhf Sm tao;G ta7miaf umif;I abmv;kH aom trsK;d orD;u,fq,fa7; o!mef vSypGm&daS oma-umihf vlw\\dk.pwd fukd ESpfouf ap7ef qaGJ qmifEidk fayonf wyof m; u,fq,fa7;wyf? ?0DvsHAkotrnf&Sd ykCdKvf-uD; jyKpkysK;d axmifchoJ nhf vef'etf a&\\Sydki;f c7pf,eof mo emjyKtz\\GJonf u,qf ,af 7;wy.f a&\\Sajy;yijfzpof n?f 1864 cEk pS wf iG f 0vD sAH ok onf ve'f etf a&\\Syidk ;f qi;f 7J om;7yfuGufrsm;Y tpnf;ta0;rsm; usif;yjyD;v~if {0aH *vd w7m;rsm;udk pwd fxuof epf mG r-umc+a[m ajymjze\\fjzL;c.hJ ? TuohJ \\dk omoemjyK7mwiG f xwdk 7m;yGJ rsm;ukd uef\\uGufaESmifh,Sufolrsm; ay:ayguf7um; 0DvsHAok onf wJtydk surf sm;/ uyJG&Hrk sm;/ uek favSmi&f kH rsm;/ ook mefwpjyif a[mi;f rsm;paom 77mae7m w\\kdutkd o;Hk jyKvsuf w7m;yJrG sm;udk olrwal tmifonf; cHI usi;f yjyKvkyfcoJh n?f (Aok 0DvsH„7?= ) 18^8 ck EpS fwiG f tqykd g c7p,f eof moemjyKtz\\GJudk u,qf ,f a7;wy[f k trnaf y;z\\GpJ n;f jy;D v~if ppwf yof abmuohJ \\dk 7mxl;tqithf wef; cxJG m;onf? 222

www.foreverspace.com.mm u,qf ,fa7;wyf u,fq,fa7;0ef-uD;Xme reG af 7;vyk if e;f rsm;udk tx;l wvnf vyk uf idk -fuavon?f xkdtzJ\\Grsm;rS tdk;tdrfxlaxmif7ef 7efuek fjrKd \\wGiftdrf tajcqdk; taeqkd;ok\\d qkduaf 7muaf eaom red f;u axmif 1320twGuf aiG 56615 usyf oH;k pcGJ ohJ n?f av;rsm;tm; u,qf ,fjci;f / olemrsm;tm;apmifh 1950 jynEfh pS f arvod\\ka7mufaomtcg u,fq,fa7; a&mS ujfyKpjkci;f / r&qdS i;f 7aJ omorl sm;tm; ynmoiaf y; EiS jfh yevf nf ae7mcsxm;a7;0e-f u;D Xme[Il Xmewpf jci;f / rD;ab;/ a7ab;/ ajrivsiaf b;oiahf om'kQonf czk \\GpJ n;f jy;D v~if O;D oe;f atmitf m; Xmeqidk 7f m0e-fu;D tjzpf rsm;tm; unl Dapmihfa&Smufjci;f paomtvkyfwkd\\rmS ce\\ftyof n?f u,qf ,af 7; wyrf sm;.t\"ud vyk if ef;rsm;jzpof n?f ,i;f XmerS aomi;f use;f ra= -umihf ay:ayguvf maom okd\\tm;avsmfpGm uBmay:&dS Eidk fitH oD;o;D wdk\\wiG f 'Qk onfpce;f rsm;/ wnf;ckd7m Xmersm;/ tvkyf&kHrsm;/ 'Qk onfrsm;omru/ t7y7f yrf S rD;ab;/ a7ab;ESihf ausmi;f rsm;/ aq;&rkH sm;/ u}k Eel muXk mersm; ponthf iwrf Gwaf cgi;f yg;ra= b;w\\dkEiS hf -uK-HuKdu7f orl sm;tm; t 0wf/ tpm;tpmESihtf kd;tdrfxlaxmif7ef yPn;f rsm;ukd zJG\\tpnf;rsm;ukd u,fq,fa7;wyfrsm;u OD;pD;I ziG hvf Spaf qmi&f uG af e-uavon?f ulnDaxmufyHon?f u,qf ,fa7;XmerS u,fq,af 7; tipf yuaf wmf u,qf ,af 7;wyEf iS hf ,i;f .vyk if e;f rsm;twuG f vdk aomaiGrsm;ukd pmtkyfpmwrf;rsm;xkwfa0a7mif;cs 5 O;D / acgi;f aqmif 2 O;D EiS hf tz\\GJ0if 8 O;D wd\\k yg0iaf om jcif;jzihfvnf;aumi;f / tvaŒ iaG umufcjH ci;f jzivfh n;f e,fvSnhf u,fq,af 7;tz\\JGudvk n;f z\\GJpn;f I t7y7f yf od\\k vSnvhf nf ppfaq;ulncD oJh nf? aumi;f / tp;dk 7axmuyf ahH -u;rsm;rvS n;f aumif; 7&daS v on?f 1952 crk wvf rpS I 0e-uf ;D O;D bapmu wm0e,f Il u,qf ,af 7;0ef-u;D Xme ? ?u,qf ,af 7; Xmeonf wm0efrsm; wk;d csJ\\aqmif7Guf7on?f aomif;usef;ol jynfaxmifpk jrerf mEkdifiHawmftpkd;7. Xmewpfck rsm;vurf S wyrf awmuf jyefvnf ord ;f yudk jfy;D aome,f rsm;wiG fvxl kjyefvnaf e7mcsxm;a7;ukyd gaqmi7f uG f jzpfI/ 0e-fu;D wpOf ;D u u,qf ,af 7;XmeEiS fh jyevf nf ae7m csxm;a7;Xmeuydk g wm0eyf ;l wGJ aqmi7f uG of n?f 7I/ xdkESptf wGif;'kQonfaygif; ^2128/ trd af xmif aygi;f 18062udk jyevf nfae7mcsxm;ay;c7hJ on?f u,qf ,af 7;Xme [Il wo;D wjcm; ay:ayguvf m7 u,qf ,af 7;Xmeonf jynef ,frsm;wiG f ygwm0ef jci;f rSm 'wk ,d uBmppfjy;D q;kH onfth cgwGif ppaf -umifh ysufp;D qkH;&H=;7aom tk;d tdrfxlaxmifa7;ESifh ppfab; ,laqmif7Gu7f I/ xdkESptf wiG ;f 'Qk onrf sm;uudk ,qf ,af 7;/ jyevf nf ae7mcsxm;a7; twuG f jzpof n?f 1948 ck Zeef 0g7vD rS rwvf twiG ;f u,m;jynef ,fY„ jynof \\lvkyif e;f ESifh jyefvnfxal xmifa7;0e-fuD;Xmeukd trd faxmif 4000/ aiG 163848d z;dk ce\\f Ekid if Hawmtf p;kd 7u z\\GJpnf;choJ nf? xadk emuwf iG f u,f q,af 7;wm0erf Sm -uD;av;us,jfyef\\vmojzih/f xwdk m &rS f;jynfe,Yf 6000/ 35000d 0ewf ppf wd wf paf 'ojzpaf om trsK;d or;D EiS hf uav;rsm; apmihaf &Smuaf 7; vyk if e;f rsm;udk Avdk cf sKyfuawmf a':cif ucsifjynef ,fY 400/ 19603d -un-fu;D rŒ;aomtzJG\\od\\k vJaF jymif;ay;choJ nf? t0wtf pm;ESihf trd of H;k yPn;f rsm; a0iSaxmufychH ohJ nf? 1948 ck {jyvD wiG f jynwf iG ;f aomi;f use;f rr= sm; xkdXmerS u,fq,af xmuyf ahH irG sm;rmS „ a-umifh ay:ayguvf maom cudk ;kd 7mrhrJ sm;ukd u,qf ,f 194^„48 ckESpfwGif 2000000 usyf tutl naD y;7ef zqyv A[udk ,qf ,af 7; aumrf wD wp7f yuf dk w7m;Xme0e-fu;D O;D A*sr;f tm; OU}tjzpwf if 1948 49 2200000 ajrm| uzf \\GJpn;f cohJ n?f 1949 ck {jyDvwiG f xtkd z\\JGukd ynma7;0e-fu;D O;D oe;f atmif O;D p;D I jynaf xmipf tk p;dk 7 1949 50 1800000 A[udk ,qf ,fa7;aumrf wD tjzpfjyevf nzf \\GJpnf;on?f 1950 51 2000000 e,f zqyv u,qf ,af 7;tz\\GrJ sm;uvdk n;f c&idk 0f erf sm; acgi;f aqmiaf pI/ tp;kd 7c&idk fEiS hf jrKd\\e,f u,fq,af 7; 1951 52 2200000 jzpfon?f aumfrwDrsm;tjzpf z\\JGpn;f onf? xkdESptf wGi;f jynfaxmipf ktEHS\\tjym;wGif rD;ab; 'Qk onaf ygi;f 31^25 O;D wd\\ktm; aiG 44564^ usyf z;dk r~ unl cD IhJ / a7ab;oiahf om Ae;f armcf &idk /f rau;G c&idk /f rif;bl;c&idk f/o7ufc&idk /f ycUk Lc&idk f/ ti;f ped fc&idk /f rtlyifc&ikd f/ yok drfc&idk /f [om‡ wc&ikd /f jyncf &idk f/ ajrmi;f jrc&ikd /f armvf duk fc&idk rf sm;o\\kdunl 7D on?f xXdk me.t\"ud wm0erf mS ab;trsK;d rsK;d jzih'f Qk oihf 223

www.foreverspace.com.mm u,fq,fa7;0e-f uD;Xme a7muof lrsm;tm; u,qf ,7f ef/ axmuyf huH nl 7D eEf Sifh rsm;twGuf 1953 54 ck b@ma7;EpS f twGi;f to;Hk jyevf naf e7mcsxm;7e›f i;f / pptf wiG ;f utNd ,d Edik if oH \\dk p7dwf airG sm;udk atmuyf gtwidk ;f owrf wS xf m;on?f ppaf jy;'Qk onrf sm;tm; xkwaf cs;aiGrsm;udk jyefvnf u,fq,fa7;7Qd myPn;f rsm;twuG f 35000000d aumufc7H ef›i;f / Xmeod\\k ce\\fcGJay;aomaiGrsm;udk pepf (jynrf -u;D EiS hf csi;f 0ad oowdik ;f ) wus reS uf efpmG o;kH paJG xmufy7Hh evf n;f aumi;f jzpof n?f jyefvnaf e7mcsxm;ay;jci;f twGuf 1000000d 'wk ,d uBmpptf wiG ;f u jrerf mEidk if rH S tNd ,d Eikd if oH \\dk tcsK\\d'kQonrf sm;ukd Eikd if 7H if;ok\\djyefy\\kd7etf wuG f 1000d ajymi;f a7F\\omG ;ch-Juaom ppfajy'Qk onrf sm;udk jrerf m opaf wmxuG yf Pn;f rsm;xwk f,pl 7dwf 10000d opaf wmxGuyf Pn;f tcrhaJ y;a07ef 3000000d EkdifiHtpkd;7u a-u;airG sm;xkwaf cs;cJ7h m/ ,cktcg jrerf mvrl sK;d rsm;EiS hf jrerf mvrl sK;d r[wk of rl sm; ppk ak ygi;f aemuxf yf w;dk cs\\Jvyk uf idk 7f aom Xmersm;twuG f aiG 4000 ausmfw\\dkxrH S airG sm; 77ef use&f adS eao;on?f pm7i;f acgi;f pOaf jymi;f vJay;7eEf iS hf aemuxf ycf iG jhfyKaiG rsm;xkwfay;7ef tpDtpOrf sm;ukdvn;f jyKvkyvf suf&Sd 1953 ck puwf ibf mv ^ 7uaf e\\rpS I T0e-fu;D avon?f aus;7mG yw0f e;f usif oe\\f&iS ;f a7;EiS hf a77&adS 7; Xmeukd u,fq,fa7;/ jyefvnfae7mcsxm;a7;EiS fh vyk fie;f rsm;twuG vf n;f prD uH ed ;f rsm;a7;quJG m pwif vlr0= exf r;f 0e-fuD;Xme[k ajymi;f vJac:a0:vduk fon?f aqmi7f uG vf suf&adS eon?f xdak emuf T0ef-u;D Xmeatmuof d\\k vxl yk nma7;Xme/ aus;7mG ywf0ef;usiof e\\f&iS f;a7;ESihf a77&daS 7;Xme/ jynaf wmof m prD uH ed ;f t7 rz\\jGHzKd; ao;aom a'orsm; z\\GHjzKd;a7;twuG uf vdk n;f xudk ,qf ,af 7; XmerwS m0ef vlr=a7;7m -uD;ymG ;a7;Xmersm; a7muf&vdS mavon?f ,al qmi7f uG f7onf? avmavmq,ftm;jzifh em* vrl 0= exf r;f vyk if e;f EiS hf pyvf sO;f I vtl &dk rHk sm;/ rsuf awmiwf e;f a'o/ &rS ;f jynaf jrmuyf idk ;f a'oEiS hf 7cidk jfynf tcsK\\da'orsm;wGif vlxkouof m acsmifcsda7;twuG f rjriaf usmi;f rsm;/ q\\GHtem;yi;f oal usmi;f rsm;/ vil ,f u,fq,faxmuyf h7H ef vkdtyaf omuPd rsm;udk 0e-f uD; a*[mrsm;/ ckduk;d 7mrJhtrsKd;or;D apmifah &mS ufa7;Xme ud,k fwkdi-f uyfr aqmi7f uG vf suf&oSd n?f rsm;ESifh uav;xed f;Xmersm;udk T0ef-uD;Xmeu pDrH ce\\fctGJ yk cf sKy7f on?f u,qf ,af 7;ESihf jyefvnaf e7mcsxm;a7; vyk if e;f a7mif;cs7eftoihf pkyHkxm;onfh u,f&dkvD;em;jynfe,fxGuf pD;u7uaf q;7Gufrsm; 224

www.foreverspace.com.mm awmifu,&f dkvD;em;jynfe,f twGif;rS odrf;aumuf77Sdaom0grsm;ukd txnftvyd frsm;tjzpf 7ufvkyfay;aom vkdifrefjrKd \\7Sd acwfrDpu&f Hk-uD;wpcf k u,&f vdk ;D em;jynef ,f ? ?u,&f vdk ;D em; jynef ,f onf wGuf tvkyof rm; rsm;udk aps;aygaygEiS hf igS ;7rf;cdik ;f apEidk -fuon?f u,f&dvk ;D em;jynef ,frsm; .7moDOwk rlvuwe,fwnf;jzpfaomfvnf; aemiftcgwGif ajrmuuf ,&f vdk D;em;EiS fh awmiuf ,&f dvk D;em;[Il jynf rmS pdpk wG fxikd f;ri=d f;I*rG ;f xnf 7uvf yk fjci;f vyk fie;f EiS hf txl;yif oifhavsmfayon?f xkdjyif a7wHcGefaygrsm; e,f 2e,fjzpof Gm;onf? u,f&vdk ;D em; jynef ,.f aomaumifh pu&f /kH tvyk &f rkH sm;twuG f v~yfpp\"f gwf ajrmubf uwf iG f Am*si;f eD;,m;jynef ,/f taemubf uf EiS ahf wmibf uwf iG f wief uqf jDynef ,Ef iS hf a*sm*f s,D mjynf tm;udk p7dwf ouof mpmG jzih7f &EdS dik af von?f u,&f vdk ;D em; jynef ,f 2 e,vf ;Hk wiG f aq;yirf sm;udk e,/f ta&\\SbufwGif tWvMwd of rk]7m&adS von?f ajrmuuf ,&f vdk ;D em; jynef ,rf mS pw7k e;f ridk af ygi;f t-u;D tus,f pkud fysK;d vkyfudkif-u.? qma0:vwm 7mav;onf 1584 cEk pS wf iG f u,&f vdk ;D em; jynef ,of \\dk 52^12us,f0ef;I vOl ;D a7rSm 4061929 a,mu&f dS on?f jrKd \\awmfrSm 7mav;jrdK\\jzpfI vlOD;a7 656^9 a7mu&f vdS mc.hJ ? aemuwf pEf pS wf iG f xedk ,Yf tajcpudk f aexidk -f u7ef t*‡vyd fvlrsK;d rsm;udak pvFwvf kdu7f m xkd a,mu&f Sdavonf? e,&f dS widk ;f 7i;f om;vrl sK;d rsm;u t0irf cbH J cck wH udk cf udk f awmif u,&f vdk ;D em;jynef ,rf mS pw7k e;f ridk af ygi;f ojzifh t*v‡ dyvf rl sKd;rsm;rmS t*v‡ ejfynof \\kd jyeof mG ; 31055 us,f0ef;I/ vlOD;a7 211^02^ a,mu&f Sd -u7avonf? aoma-umihf ajrmubf ufjynfe,fxuif ,jfy;D v~if vl wpzf ef 158^ cEk pS wf iG f u,&f vdk ;D em; jynef ,of \\dk O;D a7vn;f en;f avon?f jrdK\\awmfrmS udvk º;D ,m;jrKd\\ vma7mu-fuaom t*v‡ yd vf rl sK;d wppf rk mS vn;f x;l qe;f pmG aysmuuf ,G of mG ;-ujye.f ? yxrcsm;b7k if vuxf uf jzpfI vlOD;a7 86914 a,muf &adS von?f u,&f vdk ;D em; jynef ,rf sm;wiG f 0gudk t-u;D tus,f o\\adk 7muaf omtcg t*v‡ yd vf rl sK;d rsm; xadk 'owiG f tajc wusaexikd fEidk af tmif pDpOfjyKvyk fay;ojzihf xekd ,uf kd pdkuyf sKd;vkyfukdif-u.? u_vDvlrsK;d rsm;vnf; trsm; tjym; aexkdifvsu&f -Sd uojzifh/ pudk yf sKd;a7;vkyif ef;t 225

www.foreverspace.com.mm u,&f dvk ;D em;jynef ,f u,f7pfAsefyivf ,f t*v‡ e.f uvdk ekd eD ,wf pcf tk jzpjfyKvkyfcahJ vonf? csm; wiG fawmifxyd rf sm;/ csKid 0hf rS ;f rsm;/ acsmuf-uD;rsm;/ ur;f [al omtrnrf mS vuwf ibf momjzihf u,&f vkd yfjzpIf / yg;apmuf-u;D rsm;&dSjy;D v~if tcsKd\\awmifxdyfwdk\\rmS a7 xdek ,uf dk csm;b7k itf m; *+k jfyKaomtm;jzihf u,&f vdk D; rsuEf mS jyiEf Sifh rsm;pGmrumG bJ eD;uyvf suf &-dSuonf? em;[lI trnfrSnhfac:cJh-uonf? 'wk ,d csm;bk7if vuxf uof \\dk a7muaf omtcg 1663 cEk pS wf iG f xedk ,uf dk euf apmuaf omacsmurf sm;onf 3 rikd ftxdyief uf.? rŒ;rwftcsKd\\tm; tykdifpm;ay;oem;vdkufonf?xkd xydk ivf ,f atmucf i;f &dS v~Kdajrmiaf csmuf-um;rsm;wGif r;Œ rwfrsm;u u,f&vdk D;em;e,uf kd ajrmuyf dki;f ESifh tjcm;t7yfa'owk\\dY rawG\\rjrifbl;aom xl;qef;tHh awmifykdif;[lI e,f 2 e,f cGJjcm;vkdufavonf? -ozG,af umif;onhf a7oW0g-u;D rsm;ukd wpfcgwpf7H awmiuf ,&f dkv;D em; jynef ,Ef iS afh jrmuuf ,f&vdk ;D zr;f q;D 7rwd waf von?f xodk \\dzk r;f q;D rad om tcsK\\doW em;jynef ,wf \\dkonf tar7duefEidk fioH rikd ;f wiG f tawmf 0gwdk\\onf tEpS af xmifaygi;f rsm;pmG uyif aysmuuf G,f yitf a7;ygcJoh nf? tar7duejf ynfaxmipf k. r7l i;f cJjh yjD zpfaom oW0gwd\\kausmujf zpf&kyf-uGi;f wk\\dEiS hf t jynef ,f 13 e,wf iG f Te,f 2 e,tf ygt0ijfzp.f ? 1861 65 cEk pS rf sm;twiG ;f jzpyf mG ;aom tar7ud ejfynf vGewf -luon?f wiG f;ppyf GoJ nf awmiuf ,&f dvk ;D em;jynef ,fY&aSd om z\\dk u,7f pAf seyf ivf ,of nf u`e;f rsm;EiS hf e;D uy7f m ae7m qRwmcwH yjfrKd\\uav;rS pwijfzpyf mG ;c.hJ ? xjdkynwf iG ;f ppyf rGJ mS oRw-u;D atA7m[rvf iuf eG ;f vuxf uwf iG f w\\dkrwS pfyg;/ ausmufaqmifausmuwf e;f rsm; uif;&iS ;f ai0G ,uf `epf epfy,zf sufa7;EiS pfh yfvsO;f I pwijfzpfymG ; ojzihf u;l oe;f omG ;vm7ef aumi;f rGeaf omvf nf;/ acgif av7m/awmif u,&f vdk ;D em;jynef ,of nf vifuGe;f . av-ur;f rsm; r-umc+usa7muwf waf oma-umihf avS 0g'udk qef\\usiyf ek uf eaf om awmiyf idk ;f e,frsm;zuwf iG f pwiof abmuJGvGJuwn;f u yg0ifcJhI jynfaxmifpk oab‡mrsm;twuG f ab;Oy'rf sm;avonf? acgiaf v xrJ S tO;D q;kH cGxJ uG af omjynef ,jf zp.f ? ajrmufu,f -urf;rsm;rSm tDauGwma7pD;a-umif;&Sd a7ywl kd\\rSxGuf &vdk ;D em;jynef ,rf Smrl awmifydik ;f e,rf sm;vuof d\\k z\\kdqR ay:vmaom tyl\"gwfwdk\\a-umifjh zpfay:vm-u.? yl wm usqkH;jyD;onfhaemurf S awmiyf kdif;e,frsm;zuof k\\d aEG;aom taD uwG ma7pD;a-umi;f onf tmz7duwkud f 0iaf 7mucf ohJ nf? ok\\d7mwiG f awmiyf ikd ;f ppfwyrf sm;t wuG f a0yuHk sxuyf kdrakd omppof m;titf m;udk 7uaf 7m zurf S tWvMwd of r]k 7mudk jzwof e;f I u,7f pAf sef pGm jznhfwif;ay;caJh vonf? (tar7duejf ynaf xmif yivf ,wf iG ;f o\\dk p;D 0i.f ? xrdk wS pzf ef ,ul weaf 7vuf pkordik ;f „vn;f 7?= ) -um;-uD;ukdjzwfjy;D rUqDudyk ifv,fauG\\twiG f;o\\kd p;D u,f7pfAsefyivf ,f? ? u,7f pfAsef yifv,fonf omG ;jy;D v~i/f zavm7f 'D ga7vu-fum;udk ausmvf eG uf m tWvMwd of r]k 7m. tpwd tf yidk ;f wpcf jkzpIf taemuf ajrmubf uof \\dk *ypf x7i;f ac: yivf ,af 7yal -umi;f tjzpf tNd ,d u`e;f pk/ tar7ud wduk ftv,yf idk ;f ESifh awmitf xuG of mG ;avon?f xadk 7yal -umi;f wpaf v~muwf iG f wudk f ar7ud wudk &f dS Eikd if rH sm;.t-um;wGif wn&f oSd n?f teH cwaf omavywl \\dok nf txuof \\wdk uof jzihf ta&\\Sbuf rikd f ^00/ tvsm;rdik f 1^00 ce\\f&jSdyD;/ pw7k e;f ridk faygi;f EiS ahf jrmubf urf aS vat;w\\odk nf t[ek jfyi;f pmG 0ivf mjy;D ^50000 ce\\fus,0f e;f .? uBmhtaemubf uyf ikd ;f wGif u;l oe;f omG ;vm7mvr;f qHk jzpof jzihf ‘tar7ud ef ajrxJ v~if jyif;xeaf omacgiaf v-urf;rsm;udk jzpfay:ap yivf ,’f [k ac:-uon?f xydk ivf ,uf dk a&;S O;D pGmawG\\ on?f xodk \\dkaom acgiaf v-ur;f rsm;a-umihf u`e;f rsm; &SdolrmS ukdvHAyfjzpfI/ yifv,wf Gif; a7a-umi;f oGm; ay:&jdS rdK\\&mG rsm;EiS hf yivf ,fwGif;&Sod ab‡mrsm;rSm r-um vmr=udk pyed fw\\kdu tESpf 200 ce\\f -uD;pkd;c-Jh uonf? c+ ysupf ;D -u7onf? u,7f pAf sef yivf ,.f atmucf i;f rmS tjcm;aomyif a&S;tcgu yivf ,f\"g;jyrsm; aomi;f use;f usufpm; v,frsm;EiS rhf w/l tedrthf jrifhrnDnmbJ a7atmuwf Gif 7mjzpof jzi/fh u,f7pfAsefyifv,fonf emrnf-uD;cJh jrKyfaeaom awmifpOfpk-uD;ozG,fjzpfaeavonf? .? ,cak cwwf iG f yem;rm;w;l ajrmi;f udk jzwaf usmaf om ajrrsuEf Smjyiaf y:rmS uohJ \\dkyi/f xkda7jrKyfawmipf Opf kw\\dk oabm‡ rsm;omru/ tyyl ikd ;f a'otwGif;od\\k usa7muf aom tar7duwduk f tv,fyidk ;f Eikd firH sm;rS o-um;/ umz/D uudk ;dk / iuS af ysmponwf \\udk wdk iIf tar7ud ejfynf axmifpok d\\kyd\\kaom oabm‡ rsm;EiS hf xrdk Swpzf ef uek af csm rsm;ukd wifum tylydki;f Edik if rH sm;o\\kd jyevf nf y\\dkaqmif -uaom oab‡mrsm;ul;oef;oGm;vm7m c7D;vrf; a-umif;r-u;D jzpfaeojzifh/ u,7f pAf sefyifv,fonf txl;xif&mS ;aeayonf? 226

www.foreverspace.com.mm


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook