โครงสร้างแผนการสอนสังคมศึกษาและประวัติศาสตร์ชั้นประถมศึกษา

โครงสร้างรายวชิ า รายวชิ าสังคมศึกษาฯ และรายวชิ าประวตั ศิ าสตร์ ระดับชน้ั ประถมศึกษา (ป.1 - ป.6) ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขนั้ พืน้ ฐาน พุทธศกั ราช 2551 (ฉบับปรับปรงุ พ.ศ. 2560) จัดทำโดย นายดิเรก ถนอมสงิ ห์ ตำแหน่ง ครูผู้ชว่ ย กลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม โรงเรียนบา้ นคเู มอื ง สำนกั งานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศกึ ษาสิงหบ์ รุ ี สำนกั งานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พ้นื ฐาน

ก คำนำ จุดประสงค์ของการจัดทำโครงสรา้ งรายวิชาสังคมศกึ ษาฯ และรายวิชาประวัติศาสตร์ กลุ่มสาระการเรยี นรู้ สังคมศึกษาฯ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 – 6 ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551 (ฉบับ ปรับปรุง พ.ศ. 2560) เพ่ือใช้ในการบริหารการจดั การศกึ ษาและพฒั นาผูเ้ รยี นให้เกดิ การเรยี นรู้ตามธรรมชาติ และเต็ม ศกั ยภาพตามเจตนารมณข์ องพระราชบัญญัตกิ ารศึกษาแหง่ ชาติ พทุ ธศกั ราช 2542 ฉบับปรับปรุง (พทุ ธศักราช 2545) ในการจัดทำโครงสร้างรายวิชาสังคมศึกษาและรายวิชาประวัติศาสตร์ มีการศึกษาหลักสูตรสถานศึกษา โรงเรยี นบา้ นคูเมือง ศกึ ษาหลักสตู รแกนตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขน้ั พื้นฐานพทุ ธศกั ราช 2551 (ฉบับปรบั ปรุง พ.ศ. 2560) รวมทั้งข้อมูลสาระสนเทศต่าง ๆ จนได้โครงสร้างรายวิชาสังคมศึกษาฯ และรายวิชาประวัติศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปที ี่ 1 – 6 ขอขอบคุณ ผู้อำนวยการ คณะครู โรงเรียนบ้านคเู มอื งทีใ่ ห้คำปรกึ ษา ตลอดจนความรู้ตา่ ง ๆ ให้การทำ โครงสร้างรายวชิ าสงั คมศกึ ษาฯ และรายวชิ าประวัติศาสตร์ นายดิเรก ถนอมสงิ ห์ (หัวหนา้ กลุ่มสาระสังคมศกึ ษา ฯ)

ข สารบญั หน้า คำนำ ...........................................................................................................................................................ก สารบัญ ........................................................................................................................................................ ข ตาราวิเคราะหค์ วามสัมพันธ์ระหว่างตัวชี้วัดกับสาระการเรียนรู้ ..................................................................... 1 ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 1 ..........................................................................................................................................2 ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 2 ........................................................................................................................................13 ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 3 ........................................................................................................................................23 ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 4 ........................................................................................................................................35 ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 5 ........................................................................................................................................47 ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 6 ........................................................................................................................................58 คำอธิบายรายวชิ า ......................................................................................................................................71 ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ........................................................................................................................................72 ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 2 ........................................................................................................................................74 ชน้ั ประถมศกึ ษาปีที่ 3 ........................................................................................................................................76 ชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 4 ........................................................................................................................................78 ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 5 ........................................................................................................................................80 ชน้ั ประถมศึกษาปีท่ี 6 ........................................................................................................................................82 ตารางวเิ คราะหส์ าระ มาตรฐานการเรยี นรู้ และตวั ชี้วัดช้ันปี กบั หนว่ ยการเรียนรู้.........................................85 ชั้นประถมศกึ ษาปที ่ี 1 ........................................................................................................................................86 ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 2 ........................................................................................................................................90 ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 3 ........................................................................................................................................93 ชั้นประถมศกึ ษาปีที่ 4 ........................................................................................................................................96 ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 5 ........................................................................................................................................99 ชน้ั ประถมศึกษาปที ่ี 6 ..................................................................................................................................... 102 โครงสร้างรายวิชา (รายหน่วยการเรยี นร)ู้ .................................................................................................105 ช้ันประถมศกึ ษาปที ี่ 1 ..................................................................................................................................... 106 ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 2 ..................................................................................................................................... 110 ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 3 ..................................................................................................................................... 115 ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 4 ..................................................................................................................................... 119

ค สารบญั (ต่อ) หน้า ชั้นประถมศึกษาปีที่ 5 ..................................................................................................................................... 123 ชั้นประถมศึกษาปที ี่ 6 ..................................................................................................................................... 127 โครงสรา้ งรายวชิ า (รายชว่ั โมง)................................................................................................................132 ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 1 ..................................................................................................................................... 133 ชั้นประถมศกึ ษาปีท่ี 2 ..................................................................................................................................... 139 ช้ันประถมศกึ ษาปีท่ี 3 ..................................................................................................................................... 145 ชั้นประถมศกึ ษาปที ี่ 4 ..................................................................................................................................... 151 ช้นั ประถมศกึ ษาปีที่ 5 ..................................................................................................................................... 157 ชน้ั ประถมศึกษาปที ี่ 6 ..................................................................................................................................... 163

ตาราวเิ คราะห์ความสมั พันธ์ ระหวา่ ง ตัวชวี้ ดั กับสาระการเรยี นรู้

ตาราวิเคราะหค์ วามสัมพันธร์ ะห ช้นั ประถมศ สาระที่ 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม มาตรฐาน ส 1.1 รู้ และเขา้ ใจประวตั ิ ความสำคญั ศาสดา หลักธรรมของพระพทุ ธศ หลกั ธรรมเพ่ืออยรู่ ่วมกนั อยา่ งสันติสุข ช้ัน ตวั ชี้วัด 1 1. บอกพทุ ธประวัติ หรอื ประวัติของศาสดาที่ตนนบั ถือโดยสงั เขป 2. ชื่นชมและบอกแบบอย่างการดำเนินชีวิตและข้อคิดจากประวัติสาวก ชา และศาสนกิ ชนตัวอยา่ งตามท่กี ำหนด 3. บอกความหมาย ความสำคัญ และเคารพพระรตั นตรัย ปฏบิ ตั ติ ามหลักธรร ในพระพุทธศาสนา หรอื หลักธรรมของศาสนาทตี่ นนับถอื ตามทก่ี ำหนด

หว่างตัวชีว้ ัดกับสาระการเรียนรู้ ศกึ ษาปีท่ี 1 ศาสนาหรือศาสนาทต่ี นนับถอื และศาสนาอน่ื มศี รัทธาที่ถูกต้อง ยึดม่นั และปฏิบัติตาม สาระการเรียนรแู้ กนกลาง • พทุ ธประวัติ - ประสูติ - ตรสั รู้ - ปรนิ พิ พาน าดก/เรื่องเล่า • พุทธสาวก พุทธสาวิกา - สามเณรบณั ฑิต • ชาดก - วัณณปุ ถชาดก - สุวณั ณสามชาดก • ศาสนกิ ชนตวั อยา่ ง - พระบาทสมเดจ็ พระปรมินทรมหาภมู พิ ลอดุลยเดช - เจา้ พระยาสุธรรมมนตรี (หนูพรอ้ ม) รมโอวาท 3 • พระรัตนตรัย - ศรัทธา พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ 2

ช้นั ตัวชีว้ ัด 4. เหน็ คณุ คา่ และสวดมนต์ แผเ่ มตตา มสี ตทิ ี่เป็นพ้นื ฐานของสมาธิในพระพทุ การพฒั นาจติ ตามแนวทางของศาสนาที่ตนนบั ถอื ตามทกี่ ำหนด

สาระการเรียนรแู้ กนกลาง • โอวาท ๓ - ไม่ทำชว่ั : เบญจศีล • ทำความดี - เบญจธรรมสังคหวตั ถุ 4 - กตญั ญูกตเวทีตอ่ พอ่ แม่และครอบครวั - มงคล ๓๘ : ทำตวั ดี : ว่าง่าย : รับใช้พอ่ แม่ • ทำจติ ให้บริสุทธ์ิ (บริหารจติ และเจริญปัญญา) • พุทธศาสนสภุ าษติ - อตตฺ า หิ อตฺตโน นาโถ ตนแลเป็นท่ีพ่งึ ของตน - มาตา มติ ฺตํ สเก ฆเร มารดาเปน็ มติ รในเรือนของตน ทธศาสนา หรือ • ฝึกสวดมนตแ์ ละแผ่เมตตา - รู้ความหมายและประโยชน์ของสติ - ฟงั เพลงและรอ้ งเพลงอยา่ งมีสติ - เล่นและทำงานอย่างมีสติ - ฝึกให้มสี ตใิ นการฟงั การอ่าน การคดิ การถาม และการเขียน 3

สาระที่ 1 ศาสนา ศลี ธรรม จรยิ ธรรม มาตรฐาน ส 1.2 เข้าใจ ตระหนักและปฏบิ ัตติ นเปน็ ศาสนิกชนท่ีดี และธำรงรักษาพ ชั้น ตัวชี้วัด 1 1. บำเพญ็ ประโยชน์ต่อวดั หรือศาสนสถานของศาสนาทต่ี นนบั ถือ 2. แสดงตนเปน็ พทุ ธมามกะ หรือแสดงตนเปน็ ศาสนิกชนของศาสนาที่ตนนบั ถ 3. ปฏิบตั ิตนในศาสนพิธี พธิ ีกรรม และวันสำคญั ทางศาสนา ตามท่ีกำหนดไดถ้

พระพทุ ธศาสนา หรอื ศาสนาทีต่ นนบั ถอื สาระการเรียนรู้แกนกลาง • การบำเพ็ญประโยชน์ตอ่ วัด หรือศาสนสถาน - การพฒั นาทำความสะอาด - การบริจาค - การร่วมกิจกรรมทางศาสนา ถือ • การแสดงตนเปน็ พทุ ธมามกะ - ขั้นเตรยี มการ - ขน้ั พิธกี าร ถกู ต้อง • ประวัติโดยสงั เขปของวนั สำคัญทางพระพุทธศาสนา - วันมาฆบูชา - วันวสิ าขบูชา - วันอาสาฬหบชู า - วันอัฏฐมีบชู า • การบูชาพระรตั นตรัย 4

สาระท่ี 2 หนา้ ทีพ่ ลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนนิ ชีวติ ในสังคม มาตรฐาน ส 2.1 เขา้ ใจและปฏิบตั ิตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองดี มคี ่านยิ มท่ดี และสังคมโลกอย่างสนั ติสขุ ชั้น ตัวชว้ี ัด 1 1. บอกประโยชน์และปฏิบตั ติ นเปน็ สมาชิกท่ีดีของครอบครวั และโรงเรียน 2. ยกตวั อยา่ งความสามารถและความดีของตนเอง ผู้อืน่ และบอกผลจากการ

ดงี ามและธำรงรักษาประเพณีและวฒั นธรรมไทย ดำรงชวี ิตอยรู่ ว่ มกนั ในสงั คมไทย รกระทำน้นั สาระการเรยี นรู้แกนกลาง • การเป็นสมาชิกท่ีดีของครอบครวั และโรงเรียน เช่น - กตญั ญกู ตเวทีและเคารพเชื่อฟงั ฟงั คำส่ังสอนของพ่อ แม่ ญาติผู้ใหญ่ ครู และผู้มีพระคณุ - รจู้ กั กลา่ วคำขอบคุณ ขอโทษ การไหวผ้ ูใ้ หญ่ - ปฏิบัตติ าม ขอ้ ตกลง กตกิ า กฎ ระเบยี บ ของครอบครัว และโรงเรียน - มีสว่ นรว่ มในกจิ กรรมของครอบครัวและโรงเรยี น - มเี หตผุ ลและยอมรับฟงั ความคิดเห็นของผู้อน่ื - มรี ะเบยี บวินัย มนี ำ้ ใจ • ประโยชน์ของการปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของครอบครัวและ โรงเรยี น • ลักษณะความสามารถและลักษณะความดีของตนเองและผู้อื่น เช่น - ความกตัญญูกตเวที - ความมรี ะเบยี บวนิ ยั - ความรบั ผิดชอบ - ความขยัน อดทนอดกลั้น 5

ชน้ั ตวั ชีว้ ัด สาระท่ี 2 หน้าทพี่ ลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนนิ ชีวิตในสงั คม มาตรฐาน ส 2.2 เข้าใจระบบการเมอื งการปกครองในสังคมปัจจุบนั ยดึ มน่ั ศรัทธา ทรงเปน็ ประมุข ช้นั ตวั ช้วี ัด 1 1. บอกโครงสร้าง บทบาท และหนา้ ที่ของสมาชิกในครอบครวั และโรงเรยี น 2. ระบบุ ทบาท สิทธิ หน้าที่ของตนเองในครอบครวั และโรงเรียน

สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง - การเอือ้ เฟอื้ เผอ่ื แผ่และช่วยเหลอื ผู้อนื่ - ความซอ่ื สตั ยส์ จุ ริต - ความเมตตากรุณา • ผลของการกระทำความดี เช่น - ภาคภูมใิ จ - มีความสุข - ไดร้ บั การชื่นชม ยกยอ่ ง และธำรงรกั ษาไวซ้ ่งึ การปกครองระบอบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตรยิ ์ สาระการเรียนรแู้ กนกลาง • โครงสร้างของครอบครวั และความสัมพนั ธ์ของบทบาท หน้าที่ของ สมาชกิ ในครอบครัว • โครงสร้างของโรงเรียน ความสัมพันธ์ของบทบาท หน้าที่ของ สมาชิกในโรงเรียน • ความหมายและความแตกต่างของอำนาจตามบทบาท สิทธิ หน้าทใี่ นครอบครัวและโรงเรียน • การใชอ้ ำนาจในครอบครัวตามบทบาท สิทธิ หนา้ ที่ 6

ชน้ั ตัวชีว้ ัด 3. มสี ่วนรว่ มในการตัดสินใจและทำกจิ กรรมในครอบครัวและโ รงเรียนตามกระบวนการประชาธปิ ไตย สาระที่ 3 เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส 3.1 เขา้ ใจและสามารถบริหารจัดการทรพั ยากรในการผลิตและการบรโิ หลกั การของเศรษฐกจิ พอเพียงเพื่อการดำรงชีวิตอยา่ งมดี ลุ ยภาพ ชั้น ตัวช้วี ัด 1 1. ระบสุ นิ ค้าและบรกิ ารท่ีใช้ประโยชนใ์ นชวี ติ ประจำวนั 2. ยกตวั อย่างการใช้จ่ายเงนิ ในชีวติ ประจำวันท่ีไม่เกินตัวและเห็นประโยชนข์ อ

สาระการเรยี นรู้แกนกลาง • กิจกรรมตามกระบวนการประชาธิปไตยในครอบครัว เช่น การ แบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบในครอบครัว การรับฟังและแสดง ความคิดเหน็ • กิจกรรมตามกระบวนการประชาธิปไตยในโรงเรียน เช่น เลือก หัวหน้าหอ้ ง ประธานชุมนุม ประธานนักเรียน โภค การใชท้ รพั ยากรทม่ี ีอยู่จำกดั ไดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพและคมุ้ คา่ รวมทง้ั เขา้ ใจ องการออม สาระการเรยี นรู้แกนกลาง • สินค้าและบริการที่ใช้อยู่ในชีวิตประจำวัน เช่น ดินสอ ปากกา กระดาษ ยาสฟี นั • สินค้าและบริการทไ่ี ด้มาโดยไม่ใช้เงิน เชน่ มีผใู้ ห้หรือการใช้ของ แลกของ • สินค้าและบริการที่ได้มาจากการใช้เงินซื้อ เช่น ซื้ออาหาร จ่าย ค่าบริการโทรศพั ท์ • วธิ ีการใช้ประโยชน์จากสนิ ค้าและบรกิ ารใหค้ ุ้มคา่ • การใช้จ่ายเงินในชีวติ ประจำวนั เพอื่ ซื้อสนิ คา้ และบรกิ าร • ประโยชนข์ องการใชจ้ ่ายเงินท่ีไมเ่ กนิ ตวั • ประโยชน์ของการออม 7

ชั้น ตัวชว้ี ัด 3. ยกตวั อยา่ งการใชท้ รัพยากรในชวี ิตประจำวนั อย่างประหยดั สาระท่ี 3 เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส 3.2 เขา้ ใจระบบและสถาบนั ทางเศรษฐกิจต่าง ๆ ความสมั พนั ธ์ทางเศร ชั้น ตัวชี้วัด 1 1. อธิบายเหตุผลความจำเปน็ ท่ีคนต้องทำงานอย่างสุจริต

สาระการเรยี นรู้แกนกลาง • โทษของการใช้จ่ายเงนิ เกินตวั • วางแผนการใชจ้ ่าย • ทรัพยากรที่ใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น ดินสอ กระดาษ เสื้อผ้า อาหาร ไฟฟา้ น้ำ • ทรัพยากรส่วนรวม เช่น โตะ๊ เกา้ อนี้ ักเรยี น สาธารณูปโภคต่าง ๆ • วธิ ีการใชท้ รัพยากรท้ังของส่วนตัวและสว่ นรวมอย่างถกู ต้อง และ ประหยัดและคุม้ คา่ รษฐกิจ และความจำเปน็ ของการร่วมมือกนั ทางเศรษฐกจิ ในสงั คมโลก สาระการเรียนรแู้ กนกลาง • ความหมาย ประเภท และความสำคญั ของการทำงาน • เหตุผลของการทำงาน • ผลของการทำงานประเภทต่าง ๆ ทีม่ ตี อ่ ครอบครวั และสังคม • การทำงานอย่างสจุ รติ ทำให้สงั คมสงบสขุ 8

สาระท่ี 4 ประวตั ิศาสตร์ มาตรฐาน ส 4.1 เขา้ ใจความหมาย ความสำคญั ของเวลาและยคุ สมยั ทางประวัติศา อยา่ งเป็นระบบ ชน้ั ตวั ชว้ี ัด 1 1. บอกวัน เดอื น ปี และการนบั ช่วงเวลาตามปฏทิ ินท่ีใชใ้ นชวี ติ ประจำวนั 2. เรยี งลำดับเหตุการณใ์ นชวี ิตประจำวนั ตามวันเวลาที่เกิดขึน้ 3. บอกประวัตคิ วามเปน็ มาของตนเองและครอบครัวโดยสอบถามผู้เกี่ยวขอ้ ง สาระท่ี 4 ประวตั ิศาสตร์ มาตรฐาน ส 4.2 เข้าใจพัฒนาการของมนษุ ยชาติจากอดตี จนถึงปัจจุบนั ในด้านคว และสามารถ วเิ คราะหผ์ ลกระทบท่ีเกิดข้นึ ชน้ั ตวั ชี้วัด 1 1. บอกความเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลอ้ ม ส่ิงของ เคร่ืองใช้ หรือการดำเนนิ ตนเองกบั สมัยของพ่อแม่ ปู่ยา่ ตายาย

าสตร์ สามารถใชว้ ิธกี ารทางประวตั ิศาสตรม์ าวเิ คราะห์เหตกุ ารณต์ า่ งๆ สาระการเรียนรู้แกนกลาง • ชอื่ วนั เดอื น ปี ตามระบบสุรยิ คติทป่ี รากฎในปฏิทนิ • ชว่ งเวลาทใ่ี ชใ้ นชวี ิตประจำวัน เช่น วันนี้ ตอนเช้า ตอนเยน็ • ใชค้ ำบอกชว่ งเวลาและลำดับเหตกุ ารณท์ ีเ่ กดิ ข้ึนได้ใน ชวี ิตประจำวนั • วธิ ีการสบื ค้นประวตั ิความเป็นมาของตนเองและครอบครัวอย่าง ง่าย ๆ • การบอกเล่าประวตั คิ วามเป็นมาของตนเองปละครอบครัว วามสมั พนั ธ์และการเปล่ียนแปลงของเหตกุ ารณอ์ ย่างตอ่ เนอื่ ง ตระหนกั ถงึ ความสำคัญ นชวี ิตของ สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง • ความเปลีย่ นแปลงของสภาพแวดลอ้ ม สง่ิ ของ เครื่องใช้ หรือการ ดำเนินชีวติ ในอดตี กบั ปัจจุบนั ที่เป็นรปู ธรรมและใกล้ตวั เดก็ เช่น เทคโนโลยที างการเกษตร ววิ ฒั นาการ การคมนาคม การสือ่ สาร • สาเหตุและผลของการเปล่ียนแปลงของสิง่ ตา่ ง ๆ ตามกาลเวลา 9

ชั้น ตัวชี้วัด 2. บอกเหตกุ ารณ์ท่เี กิดขึน้ ในอดีตท่มี ีผลกระทบต่อตนเองในปจั จบุ นั สาระท่ี 4 ประวัติศาสตร์ มาตรฐาน ส 4.3 เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภมู ปิ ัญญาไทย มีควา ชัน้ ตวั ชีว้ ัด 1 1. อธบิ ายความหมายและความสำคัญของสัญลักษณ์สำคัญของชาติไทยและป ถกู ต้อง 2. บอกสถานท่ีสำคญั ซงึ่ เป็นแหล่งวฒั นธรรมในชุมชน

สาระการเรยี นรู้แกนกลาง • เหตุการณ์สำคัญทีเ่ กิดขน้ึ ในครอบครัว เช่น การยา้ ยบ้าน การย้าย โรงเรยี น การสญู เสยี บคุ คลในครอบครัว ามรัก ความภูมิใจและธำรงความเป็นไทย สาระการเรียนรู้แกนกลาง ปฏิบัตติ นได้ • ความหมายและความสำคญั ของสัญลักษณท์ ี่สำคัญของชาตไิ ทย ได้แก่ ชาติ ศาสนา พระมหากษตั ริย์ (ธงชาติ เพลงชาติ พระพุทธรปู พระบรมฉายาลกั ษณ์ ภาษาไทย อกั ษรไทย) • การเคารพธงชาติ การร้องเพลงชาติและเพลงสรรเสริญ พระบารมี การเคารพพระบรมฉายาลกั ษณ์ การเคารพศาสนวตั ถุ ศาสนสถาน • เอกลกั ษณ์อืน่ ๆ เชน่ ศาสนา การแต่งกาย วัฒนธรรม ประเพณี ไทย เงนิ ตรา แผนท่ปี ระเทศไทย อาหารไทย (อาหารไทยที่ ต่างชาตยิ กย่อง เชน่ ตม้ ยำกงุ้ ผดั ไทย) • ตวั อย่างของเหลา่ วฒั นธรรมในชมุ ชนท่ใี กล้ตวั นกั เรยี น เชน่ วดั ตลาด พิพธิ ภัณฑ์ มสั ยดิ โบสถ์คริสต์ โบราณสถาน โบราณวัตถุ • คุณค่าและความสำคญั ของแหล่งวฒั นธรรมในชมุ ชนในดา้ นตา่ ง ๆ เช่น เปน็ แหลง่ ท่องเทย่ี ว เป็นแหล่งเรียนรู้ 10

ชัน้ ตัวชีว้ ัด 3. ระบสุ ่งิ ที่ตนรกั และภาคภูมใิ จในท้องถ่ิน สาระท่ี 5 ภูมศิ าสตร์ มาตรฐาน ส 5.1 เข้าใจลักษณะทางกายภาพของโลกและความสมั พนั ธข์ องสรรพสงิ่ ซ และสรุปข้อมลู ตามกระบวนการทางภูมศิ าสตร์ ตลอดจนใช้ภูมสิ ารส ชนั้ ตัวชว้ี ัด 1 1. จำแนกสิ่งแวดล้อมรอบตัวทเี่ กดิ ขน้ึ เองตามธรรมชาตแิ ละท่มี นษุ ย์สรา้ งขน้ึ 2. ระบุความสมั พนั ธ์ของตำแหน่ง ระยะ ทศิ ของส่ิงต่าง ๆ 3. ใช้แผนผงั แสดงตำแหน่งของสง่ิ ตา่ ง ๆ ในห้องเรียน 4. สังเกตและบอกการเปล่ียนแปลงของสภาพอากาศในรอบวนั

สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง • ตวั อยา่ งส่ิงท่เี ป็นความภาคภมู ใิ จในทอ้ งถิน่ เช่น ส่ิงของ สถานที่ ภาษาถ่นิ วัฒนธรรม ประเพณี ทเี่ ปน็ สิ่งใกล้ตวั นักเรียนและเปน็ รปู ธรรมชัดเจน ซง่ึ มผี ลต่อกัน ใช้แผนที่และเคร่อื งมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วเิ คราะห์ สนเทศอยา่ งมีประสิทธิภาพ สาระการเรียนร้แู กนกลาง • สง่ิ แวดลอ้ มทเี่ กดิ ขึน้ เองตามธรรมชาติและทม่ี นุษย์สร้างข้ึนท่ีบ้าน และท่โี รงเรียน • ความสัมพนั ธ์ของตำแหนง่ ระยะ ทิศ ของสิง่ ตา่ ง ๆ รอบตวั เช่น ที่ อยู่อาศัย บ้าน ของเพื่อนบ้าน ถนน ต้นไม้ ทุ่งนา ไร่ สวน ที่ราบ ภเู ขา แหล่งน้ำ • ทศิ หลกั (เหนือ ตะวันออก ใต้ ตะวันตก) และท่ีตงั้ ของส่งิ ต่าง ๆ รอบตวั • แผนผงั แสดงตำแหนง่ ส่งิ ต่าง ๆ ในห้องเรยี น • การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศในรอบวัน เช่น กลางวัน กลางคืน ความรอ้ น ของอากาศ ฝน เมฆ ลม เปน็ ตน้ 11

สาระท่ี 5 ภูมิศาสตร์ มาตรฐาน ส 5.2 เขา้ ใจปฏิสมั พันธร์ ะหว่างมนษุ ย์กับสงิ่ แวดล้อมทางกายภาพท่ีกอ่ ให้เ ทรพั ยากร และสง่ิ แวดลอ้ มเพื่อการพัฒนาที่ยง่ั ยืน ชั้น ตัวชี้วัด 1 1. บอกสิ่งแวดลอ้ มทเี่ กดิ ตามธรรมชาตทิ ่ีสง่ ผลตอ่ ความเป็นอย่ขู องมนษุ ย์ 2. สังเกตและเปรยี บเทียบการเปล่ียนแปลงของสงิ่ แวดลอ้ มเพื่อการปฏิบัติตน เหมาะสม 3. มสี ่วนรว่ มในการดูแลส่งิ แวดล้อมท่บี ้านและห้องเรยี น

เกดิ การสรา้ งสรรค์วิถกี ารดำเนนิ ชีวติ มจี ติ สำนึก และมีส่วนร่วมในการจดั การ สาระการเรียนรแู้ กนกลาง • สงิ่ แวดล้อมทางกายภาพทม่ี ีผลต่อความเป็นอยูข่ องมนษุ ย์ เ ช่ น ภมู ิอากาศมีผลตอ่ ลกั ษณะท่ีอยู่อาศัยและเครอื่ งแต่งกาย นอยา่ ง • การเปลย่ี นแปลงของสงิ่ แวดลอ้ มท่อี ยรู่ อบตวั • อทิ ธิพลของสงิ่ แวดล้อมท่สี ง่ ผลต่อการปฏบิ ัติตนอย่างเหมาะสม • การปฏิบัติตนในการรกั ษาส่งิ แวดล้อมในบา้ นและห้องเรียน 12

ตาราวิเคราะห์ความสัมพนั ธ์ระห ชัน้ ประถมศ สาระท่ี 1 ศาสนา ศีลธรรม จริยธรรม มาตรฐาน ส 1.1 รู้ และเข้าใจประวัติ ความสำคญั ศาสดา หลกั ธรรมของพระพทุ ธศ ปฏิบตั ติ ามหลกั ธรรมเพ่ืออยู่รว่ มกนั อยา่ งสันติสขุ ชน้ั ตวั ชี้วัด 2 1. บอกความสำคญั ของพระพทุ ธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนบั ถอื 2. สรปุ พทุ ธประวตั ิตง้ั แตป่ ระสตู จิ นถึงการออกผนวชหรอื ประวตั ิศาสดาท่ีตนน ตามท่ีกำหนด 3. ชื่นชมและบอกแบบอย่างการดำเนนิ ชีวิตและข้อคดิ จากประวตั สิ าวก ชาดก เรื่องเล่าและศาสนกิ ชนตัวอยา่ งตามท่กี ำหนด

หวา่ งตวั ช้ีวัดกับสาระการเรียนรู้ ศึกษาปีที่ 2 ศาสนาหรือศาสนาที่ตนนบั ถือและศาสนาอ่ืน มศี รทั ธาทถี่ กู ต้อง ยึดมั่นและ สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง • พระพุทธศาสนาเป็นเอกลักษณข์ องชาติไทย นบั ถอื • สรุปพทุ ธประวตั ิ ประสูติ - เหตกุ ารณห์ ลังประสูติ - แรกนาขวัญ - การศกึ ษา - การอภิเษกสมรส - เทวทูต 4 - การออกผนวช ก/ • พทุ ธสาวก พุทธสาวิกา - สามเณรราหุล • ชาดก - วรณุ ชาดก - วานรนิ ทชาดก • ศาสนกิ ชนตัวอยา่ ง - สมเด็จพระญาณสังวร (ศุข ไกเ่ ถื่อน) - สมเดจ็ พระญาณสงั วร สมเด็จพระสงั ฆราช (เจรญิ สุวฑฺฒโน) 13

ช้นั ตวั ชวี้ ัด 4. บอกความหมาย ความสำคญั และเคารพพระรตั นตรยั ปฏบิ ตั ิตามหลกั ธรร โอวาท 3 ในพระพุทธศาสนา หรอื หลกั ธรรมของศาสนาทีต่ นนบั ถอื ตามทก่ี ำหน 5. ชน่ื ชมการทำความดีของตนเอง บคุ คลในครอบครวั และในโรงเรยี นตามหลกั ศาสนา 6. เห็นคณุ ค่าและสวดมนต์ แผเ่ มตตา มสี ติทเี่ ปน็ พื้นฐานของสมาธใิ นพระพุทธ ศาสนา หรอื การพฒั นาจิตตามแนวทางของศาสนาทต่ี นนับถือ ตามท่กี ำหน

สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง รม • พระรัตนตรัย นด - ศรัทธา • โอวาท 3 ไม่ทำช่วั - เบญจศีล ทำความดี - เบญจธรรม - หิริ-โอตตัปปะ - สังคหวัตถุ 4 - ฆราวาสธรรม 4 - กตัญญูกตเวทีตอ่ ครู อาจารย์ และโรงเรียน - มงคล 38 - กตญั ญู - สงเคราะหญ์ าติพี่นอ้ ง ทำจิตให้บริสทุ ธิ์ (บริหารจิตและเจรญิ ปญั ญา) • พุทธศาสนสุภาษิต - นิมิตฺตํ สาธุรูปานํ กตญฺญ กตเวทิตา ความกตัญญกตเวที เป็นเครือ่ งหมาย ของคนดี - พฺรหมฺ าติ มาตาปิตโร มารดาบดิ าเป็นพรหมของบุตร ก • ตัวอย่างการกระทำความดีของตนเองและบุคคลในครอบครัว และใน โรงเรียน (ตามสาระในขอ้ 4) ธ- • ฝึกสวดมนต์ไหวพ้ ระและแผเ่ มตตา นด รู้ความหมายและประโยชน์ของสตแิ ละสมาธิ 14

ช้นั ตวั ชีว้ ัด 7. บอกช่อื ศาสนา ศาสดา และความสำคญั ของคมั ภีร์ของศาสนาทต่ี นนบั ถอื แล ศาสนาอ่ืนๆ

สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง - ฝึกสมาธเิ บือ้ งต้น - ฝกึ สติเบื้องตน้ ด้วยกิจกรรมการเคลอ่ื นไหวอยา่ งมีสติ - ฝึกให้มีสมาธิในการฟัง การอ่าน การคิด การถาม และ การเขยี น ละ • ชือ่ ศาสนา ศาสดา และคัมภีร์ของศาสนาต่าง ๆ พระพุทธศาสนา - ศาสดา : พระพทุ ธเจ้า - คัมภรี ์ : พระไตรปิฎก ศาสนาอสิ ลาม - ศาสดา : มฮุ ัมมัด - คัมภีร์ : อลั กรุ อาน ครสิ ตศ์ าสนา - ศาสดา : พระเยซู - คมั ภีร์ : ไบเบิล ศาสนาฮินดู - ศาสดา : ไม่มศี าสดา - คัมภรี ์ : พระเวท พราหมณะ อปุ นิษัท อารัณยกะ 15

สาระท่ี 1 ศาสนา ศีลธรรม จรยิ ธรรม มาตรฐาน ส 1.2 เขา้ ใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเปน็ ศาสนกิ ชนทด่ี ี และธำรงรักษาพ ชัน้ ตัวช้วี ัด 2 1. ปฏิบตั ิตนอยา่ งเหมาะสมตอ่ สาวกของศาสนาท่ีตนนับถอื ตามทก่ี ำหนดได้ถูก 2. ปฏิบตั ติ นในศาสนพธิ ี พธิ ีกรรม และวันสำคัญทางศาสนาตามที่กำหนดได้ ถกู ตอ้ ง สาระท่ี 2 หน้าทีพ่ ลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสงั คม¬ มาตรฐาน ส 2.1 เข้าใจและปฏบิ ัตติ นตามหนา้ ทีข่ องการเปน็ พลเมืองดี มคี า่ นิยมทด่ี สังคมโลกอยา่ งสันติสุข ชน้ั ตวั ช้ีวัด 2 1. ปฏบิ ัติตนตามขอ้ ตกลง กตกิ า กฎ ระเบียบและหนา้ ท่ีท่ีต้องปฏิบตั ิใน ชวี ติ ประจำวัน 2. ปฏบิ ัตติ นตนตามมารยาทไทย

พระพุทธศาสนา หรอื ศาสนาที่ตนนับถอื สาระการเรยี นรู้แกนกลาง กตอ้ ง • การฝึกปฏิบตั มิ รรยาทชาวพทุ ธ - การพนมมือ - การไหว้ - การกราบ - การนัง่ - การยืน การเดนิ • การเข้าร่วมกิจกรรมและพธิ ีกรรม ทเ่ี กี่ยวเนอ่ื งกับวันสำคัญทาง พระพุทธศาสนา - ระเบียบพิธีการบูชาพระรตั นตรัย - การทำบญุ ตักบาตร ดีงามและธำรงรักษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชวี ิตอยู่ร่วมกันในสงั คมไทยและ สาระการเรียนรู้แกนกลาง • ข้อตกลง กตกิ า กฎ ระเบียบ หนา้ ที่ที่ต้องปฏบิ ัติในครอบครวั โรงเรยี น สถานท่ีสาธารณะ เชน่ โรงภาพยนต์ โบราณสถาน ฯลฯ • กิริยามารยาทไทยเกย่ี วกบั การแสดงความเคารพ การยืน การเดนิ การนงั่ การพูด การทกั ทาย การแต่งกาย 16

ชั้น ตวั ชวี้ ัด 3. แสดงพฤตกิ รรมในการยอมรบั ความคดิ ความเชือ่ และการปฏบิ ัตขิ องบุคคล ที่แตกตา่ งกันโดยปราศจากอคติ 4. เคารพในสิทธิเสรภี าพของผู้อน่ื สาระที่ 2 หน้าที่พลเมอื ง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวิตในสังคม¬ มาตรฐาน ส 2.2 เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปจั จุบนั ยดึ มั่น ศรัทธา ทรงเป็นประมขุ ชนั้ ตัวช้วี ัด 2 1. อธิบายความสัมพนั ธ์ของตนเอง และสมาชิกในครอบครัวในฐานะเปน็ สว่ นห ของชมุ ชน 2. ระบุผู้มบี ทบาทอำนาจในการตดั สนิ ใจในโรงเรยี น และชุมชน

สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง 17 ลอื่น • การยอมรับความแตกตา่ งของคนในสังคม ในเรื่องความคดิ ความเชือ่ ความสามารถ และการปฏบิ ัตติ นของบคุ คลอน่ื ท่ีแตกต่างกนั เชน่ - บุคคลย่อมมีความคดิ ท่มี ีเหตุผล - การปฏิบตั ิตนตามพธิ ีกรรมตามความเช่ือของบุคคล - บคุ คลย่อมมีความสามารถแตกต่างกนั - ไม่พูดหรือแสดงอาการดูถกู รงั เกียจผอู้ ืน่ ในเร่อื งของรูปร่างหน้าตา สีผม สผี วิ ทแี่ ตกตา่ งกัน • สทิ ธิและเสรภี าพของตนเองและผอู้ ่นื เชน่ - เสรภี าพในการแสดงความคิดเห็น - สิทธิและเสรภี าพในชวี ิตและรา่ งกาย - สทิ ธิในทรัพยส์ ิน และธำรงรักษาไว้ซง่ึ การปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอันมพี ระมหากษตั รยิ ์ สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง หน่งึ • ความสมั พันธข์ องตนเอง และสมาชกิ ในครอบครัวกบั ชมุ ชน เช่น การ ชว่ ยเหลือกิจกรรมของชุมชน • ผมู้ ีบทบาทอำนาจในการตัดสินใจในโรงเรียน และชมุ ชน เชน่ ผูบ้ ริหาร สถานศึกษา ผนู้ ำทอ้ งถน่ิ กำนัน ผใู้ หญบ่ ้าน

สาระที่ 3 เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส 3.1 เข้าใจและสามารถบรหิ ารจดั การทรัพยากรในการผลติ และการบริโ หลกั การของเศรษฐกจิ พอเพยี งเพ่อื การดำรงชีวิตอยา่ งมีดุลยภาพ ช้นั ตวั ช้ีวัด 2 1. ระบุทรัพยากรท่นี ำมาผลิตสินคา้ และบรกิ ารท่ีใช้ในชวี ติ ประจำวนั 2. บอกท่ีมาของรายไดแ้ ละรายจ่ายของตนเองและครอบครัว 3. บันทกึ รายรับรายจา่ ยของตนเอง 4. สรุปผลดีของการใช้จ่ายที่เหมาะสมกบั รายไดแ้ ละการออม

โภค การใชท้ รพั ยากรทม่ี ีอยจู่ ำกัดได้อยา่ งมปี ระสิทธภิ าพและคมุ้ คา่ รวมทงั้ เข้าใจ สาระการเรยี นรู้แกนกลาง • ทรัพยากรทน่ี ำมาใช้ในการผลติ สนิ คา้ และบริการท่ีใช้ในครอบครวั และ โรงเรียน เช่น ดินสอ และกระดาษที่ผลติ จากไม้ รวมทั้งเครอ่ื งจกั รและ แรงงานการผลติ • ผลของการใช้ทรพั ยากรในการผลิตทีห่ ลากหลายท่ีมีต่อราคา คุณคา่ และ ประโยชน์ของสินค้า และบรกิ าร รวมทัง้ สิ่งแวดล้อม • การประกอบอาชีพของครอบครวั • การแสวงหารายได้ท่ีสุจริตและเหมาะสม • รายไดแ้ ละรายจา่ ยในภาพรวมของครอบครวั • รายไดแ้ ละรายจ่ายของตนเอง • วธิ กี ารทำบญั ชรี ายรบั รายจา่ ยของตนเองอย่างงา่ ย ๆ • รายการของรายรับทเ่ี ปน็ รายไดท้ ่เี หมาะสม และไมเ่ หมาะสม • รายการของรายจา่ ยที่เหมาะสมและไม่เหมาะสม • ท่มี าของรายได้ท่สี จุ ริต • การใช้จ่ายทีเ่ หมาะสม • ผลดีของการใช้จ่ายทเ่ี หมาะสมกับรายได้ • การออมและผลดีของการออม • การนำเงนิ ทเ่ี หลอื มาใช้ให้เกดิ ประโยชน์ เชน่ การช่วยเหลือสาธารณกุศล 18

สาระที่ 3 เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส 3.2 เขา้ ใจระบบและสถาบนั ทางเศรษฐกจิ ต่าง ๆ ความสมั พันธท์ างเศร ชั้น ตัวชวี้ ัด 2 1. อธบิ ายการแลกเปลีย่ นสนิ ค้าและบริการโดยวิธีตา่ ง ๆ 2. บอกความสมั พนั ธ์ระหวา่ งผซู้ ื้อและผูข้ าย สาระท่ี 4 ประวตั ิศาสตร์ มาตรฐาน ส 4.1 เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยคุ สมัยทางประวัตศิ า อย่างเป็นระบบ ชนั้ ตวั ช้วี ัด 2 1. ใช้คำระบุเวลาที่แสดงเหตุการณใ์ นอดีต ปัจจุบัน และอนาคต

รษฐกิจ และความจำเป็นของการรว่ มมอื กนั ทางเศรษฐกิจในสงั คมโลก สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง • ความหมายและความสำคญั ของการแลกเปลย่ี นสินคา้ และบริการ • ลักษณะของการแลกเปลย่ี นสินคา้ และบรกิ ารโดยไม่ใชเ้ งิน รวมทง้ั การ แบ่งปนั การช่วยเหลอื • ลกั ษณะการแลกเปล่ียนสินคา้ และบรกิ ารโดยการใช้เงิน • ความหมายและบทบาทของผูซ้ อื้ และผู้ขาย ผผู้ ลิตและผ้บู รโิ ภคพอสังเขป • ความสัมพันธร์ ะหวา่ งผ้ซู อ้ื และผูข้ ายในการกำหนดราคาสินค้าและบรกิ าร • ความสัมพันธร์ ะหว่างผซู้ อ้ื และผขู้ ายทำใหส้ ังคมสงบสุข และประเทศมน่ั คง าสตร์ สามารถใชว้ ธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์มาวิเคราะห์เหตุการณ์ตา่ งๆ สาระการเรยี นรู้แกนกลาง • คำที่แสดงช่วงเวลาในอดีต ปจั จุบัน และอนาคต เชน่ วนั น้ี ฃ • เม่อื วานน้ี พรงุ่ นี้ เดือนน้ี เดือนหน้า เดือนกอ่ น • วันสำคญั ทีป่ รากฎในปฏิทินทแี่ สดงเหตกุ ารณ์สำคัญในอดีตและ ปจั จุบนั 19

ช้ัน ตัวช้ีวัด 2. ลำดับเหตกุ ารณท์ ่ีเกิดขน้ึ ในครอบครวั หรือในชีวิตของตนเองโดยใช้หลักฐาน สาระที่ 4 ประวัติศาสตร์ มาตรฐาน ส 4.2 เข้าใจพฒั นาการของมนุษยชาติจากอดตี จนถงึ ปัจจุบนั ในดา้ นคว และสามารถ วิเคราะห์ผลกระทบท่ีเกิดขน้ึ ช้นั ตัวชีว้ ัด 2 1. สืบคน้ ถงึ การเปลี่ยนแปลงในวิถชี ีวติ ประจำวนั ของคนในชุมชนของตนจากอ ปจั จุบัน 2. อธบิ ายผลกระทบของการเปล่ียนแปลงทม่ี ีตอ่ วถิ ีชวี ิตของคนในชุมชน

นทีเ่ ก่ียวขอ้ ง สาระการเรียนร้แู กนกลาง • วิธกี ารสบื ค้นเหตกุ ารณ์ทีผ่ า่ นมาแลว้ ที่เกดิ ขนึ้ กบั ตนเองและ ครอบครวั โดยใชห้ ลักฐานทีเ่ ก่ยี วขอ้ ง เชน่ ภาพถ่าย สตู ิบตั ร ทะเบียนบ้าน วามสัมพนั ธแ์ ละการเปล่ียนแปลงของเหตกุ ารณ์อย่างต่อเนือ่ ง ตระหนักถึงความสำคัญ สาระการเรียนร้แู กนกลาง อดีตถึง • วิธกี ารสบื ค้นข้อมูลอยา่ งง่าย ๆ เชน่ การสอบถามพ่อแม่ ผรู้ ใู้ น ชมุ ชน • วิถีชวี ิตของคนในชุมชน เช่น การประกอบอาชพี การแต่งกาย การสือ่ สาร ประเพณีในชุมชน จากอดีตถึงปจั จบุ ัน • สาเหตุของการเปลี่ยนแปลงวถิ ีชวี ติ ของคนในชุมชน • การเปลยี่ นแปลงของวถิ ชี ีวิตของคนในชมุ ชนทางด้านต่าง ๆ • ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงที่มีต่อวิถีชวี ิตของคนในชมุ ชน 20

สาระท่ี 4 ประวัตศิ าสตร์ มาตรฐาน ส 4.3 เข้าใจความเป็นมาของชาตไิ ทย วัฒนธรรม ภูมปิ ัญญาไทย มีควา ชัน้ ตัวชีว้ ัด 2 1. ระบุบคุ คลท่ีทำประโยชน์ตอ่ ท้องถ่นิ หรอื ประเทศ 2. ยกตวั อยา่ งวัฒนธรรม ประเพณี และภูมิปัญญาไทยทภ่ี าคภูมใิ จและควรอน สาระที่ 5 ภมู ิศาสตร์ มาตรฐาน ส 5.1 เข้าใจลกั ษณะทางกายภาพของโลก และความสมั พันธ์ของสรรพส และสรุปขอ้ มลู ตามกระบวนการทางภูมิศาสตร์ ตลอดจนใชภ้ มู สิ าร ช้ัน ตวั ชวี้ ัด 2 1. ระบุสิ่งแวดลอ้ มทางธรรมชาติและทีม่ นษุ ยส์ ร้างขึ้นซึ่งปรากฏระหวา่ งบา้ นก โรงเรยี น 2. ระบุตำแหนง่ และลักษณะทางกายภาพของสิ่งต่างๆทปี่ รากฏในลูกโลก แผน แผนท่ี และรูปถ่าย

ามรกั ความภมู ใิ จและธำรงความเป็นไทย สาระการเรียนรู้แกนกลาง • บคุ คลในท้องถ่นิ ทีท่ ำคณุ ประโยชนต์ อ่ การสรา้ งสรรค์วัฒนธรรม และความมน่ั คงของท้องถ่นิ และประเทศชาติในอดีตทคี่ วรนำเป็น แบบอยา่ ง • ผลงานของบุคคลในท้องถิ่นท่นี ่าภาคภูมิใจ นุรกั ษ์ • ตวั อยา่ งของเหล่าวฒั นธรรมประเพณีไทย เชน่ การทำความ เคารพ อาหารไทย ภาษาไทย ประเพณีสงกรานต์ ฯลฯ • คณุ ค่าของวฒั นธรรม และประเพณีไทย ท่ีมตี อ่ สังคมไทย • ภูมิปัญญาของคนไทยในท้องถิ่นของนกั เรียน สิง่ ซ่งึ มีผลต่อกันและกนั ใช้แผนท่แี ละเคร่ืองมือทางภมู ิศาสตร์ในการค้นหาวิเคราะห์ รสนเทศอย่างมปี ระสิทธภิ าพ สาระการเรียนร้แู กนกลาง กับ • สง่ิ แวดลอ้ มทางธรรมชาตแิ ละทีม่ นุษยส์ ร้างขึ้น ซ่ึงปรากฏระหวา่ งบ้านกบั โรงเรยี น นผัง • ตำแหน่งและลกั ษณะทางกายภาพของสงิ่ ต่างๆ ท่ีปรากฏในลูก โลก แผนผงั แผนท่ี และรปู ถ่าย เชน่ ภเู ขา ท่รี าบ แม่นำ้ ตน้ ไม้ 21

ชน้ั ตวั ชี้วัด 3. สังเกตและแสดงความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งโลก ดวงอาทิตยแ์ ละดวงจนั ทร์ ที่ทำใ เกดิ ปรากฏการณ์ สาระที่ 5 ภูมศิ าสตร์ มาตรฐาน ส 5.2 เข้าใจปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมทางกายภาพที่ก ทรพั ยากร และสิง่ แวดล้อมเพอื่ การพัฒนาที่ย่ังยืน ชนั้ ตวั ชวี้ ัด 2 1. อธิบายความสำคญั ของสงิ่ แวดลอ้ มทางธรรมชาตแิ ละที่มนษุ ย์สรา้ งขน้ึ 2. จำแนกและใช้ทรพั ยากรธรรมชาติทใ่ี ช้แลว้ ไม่หมดไป ทใ่ี ช้แล้วหมดไปและส ทดแทนขนึ้ ใหมไ่ ด้อย่างคุ้มคา่ 3. อธบิ ายความสมั พนั ธ์ระหว่างฤดูกาลกับการดำเนนิ ชีวิตของมนุษย์ 4. มีสว่ นร่วมในการจัดการสิ่งแวดลอ้ มในโรงเรียน

สาระการเรียนรู้แกนกลาง ให้ • ความสมั พันธ์ระหว่างโลก ดวงอาทิตย์และดวงจันทร์ ทที่ ำให้เกิด ปรากฏการณ์ เช่น ขา้ งขึน้ ข้างแรม ฤดกู าลต่างๆ ก่อให้เกิดการสร้างสรรค์วิถีการดำเนินชีวิต มีจิตสำนึกและมีส่วนร่วมในก ารจัดการ สาระการเรียนรแู้ กนกลาง • ความสำคญั ของสงิ่ แวดล้อมทางธรรมชาตแิ ละทม่ี นษุ ย์สร้างข้นึ ในการ ดำเนินชวี ิต สรา้ ง • ประเภททรัพยากร ธรรมชาติ - ใช้แลว้ ไมห่ มดไป เชน่ อากาศแสงอาทิตย์ - ใชแ้ ลว้ หมดไป เชน่ แร่ ถา่ นหนิ น้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ - สรา้ งขึ้นใหมท่ ดแทนได้ เชน่ น้ำ ดิน ป่าไม้ สัตว์ป่า • การใช้ทรัพยากรธรธรรมชาตอิ ยา่ งคุ้มค่า • ความสมั พนั ธร์ ะหว่างฤดูกาลกบั การดำเนนิ ชีวติ ของมนุษย์ • ผลกระทบของการการเปลย่ี นแปลงสิง่ แวดล้อมท่ีมีต่อโรงเรยี น • การรักษาและฟ้ืนฟสู ่งิ แวดลอ้ มในโรงเรียน 22

ตาราวิเคราะห์ความสมั พันธร์ ะห ชน้ั ประถมศ สาระท่ี 1 ศาสนา ศลี ธรรม จริยธรรม มาตรฐาน ส 1.1 รู้ และเขา้ ใจประวตั ิ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศ และปฏิบตั ิตามหลักธรรมเพ่อื อยรู่ ่วมกนั อยา่ งสนั ตสิ ขุ ชนั้ ตวั ชว้ี ัด 3 1. อธบิ ายความสำคญั ของพระพทุ ธศาสนาหรอื ศาสนาท่ีตนนบั ถอื ในฐานะท่ีเป รากฐานสำคัญของวฒั นธรรมไทย 2. สรปุ พทุ ธประวัตติ ั้งแตก่ ารบำเพ็ญเพียรจนถงึ ปรนิ ิพพานหรอื ประวัติของศาส ทต่ี นนบั ถือตามทก่ี ำหนด 3. ช่ืนชมและบอกแบบอย่างการดำเนนิ ชีวิตและข้อคดิ จากประวตั สิ าวก ชาดก เรอ่ื งเล่า และศาสนกิ ชนตวั อยา่ งตามท่กี ำหนด

หวา่ งตวั ช้วี ัดกบั สาระการเรียนรู้ ศกึ ษาปีท่ี 3 ศาสนาหรอื ศาสนาท่ตี นนับถอื และศาสนาอ่ืน มีศรทั ธาที่ถูกต้อง ยึดมนั่ สาระการเรียนร้แู กนกลาง ปน็ • ความสัมพันธ์ของพระพุทธศาสนากับการดำเนินชวี ติ ประจำวนั เชน่ การสวดมนต์ การทำบญุ ใส่บาตร การแสดงความเคารพ การใชภ้ าษา • พระพุทธศาสนามีอทิ ธพิ ลต่อการสรา้ งสรรค์ผลงานทางวฒั นธรรมไทยอนั เกดิ จากความศรทั ธา เช่น วัด ภาพวาด พระพุทธรปู วรรณคดี สถาปัตยกรรมไทย สดา • สรปุ พทุ ธประวัติ (ทบทวน) - การบำเพญ็ เพยี ร - ผจญมาร - ตรสั รู้ - ปฐมเทศนา - ปรนิ ิพพาน ก • พุทธสาวก พุทธสาวกิ า - สามเณรสังกจิ จะ • ชาดก 23