หนังสือพื้นฐานงานไม้1

1 งานไม้ สหัสชัย ตุลย์วฒั นางกรู

2 คานา เอกสารน้ีใชส้ าหรบั สอนภาคทฤษฎี และใชเ้ ป็ นคูม่ ือในการปฏบิ ตั งิ านไมเ้ บ้ืองตน้ เพอ่ื ให้ ผเู้ รียนและผทู้ ส่ี นใจ มีความเขา้ ใจหลกั การเก่ียวกบั การลบั ปรบั แตง่ บารุงรักษา ซ่อมแซมเครื่องมือ งานไม้ งานวดั ร่างแบบ ตดั ไส เจาะ เพลาะไม้ และปฏบิ ตั งิ านลบั ปรับแต่ง บารุงรกั ษา ซ่อมแซม เครื่องมืองานไม้ ร่างแบบ ไส เจาะ เพลาะ ตดั ประกอบและตกแตง่ ช้ินงานไดอ้ ยา่ งถูกวธิ ี ซ่ึงในแต่ ละข้นั ตอนของการฝึกฝีมืองานไมผ้ เู้ รียนจะตอ้ งมีความรู้พน้ื ฐานก่อนที่จะนาความรูด้ งั กล่าวไปเป็ น แนวทางในการฝึกปฏบิ ตั ิทลี ะข้นั ตอนเพอ่ื ใหเ้ กิดทกั ษะ และสามารถนาไปปฏิบตั ิงานไดอ้ ยา่ งมี ประสิทธิภาพ ขา้ พเจา้ ไดป้ รับปรุงและพฒั นาเน้ือหาสาระใหส้ มบรู ณ์ ถูกตอ้ งตามหลกั วชิ าการ ตาม ขอ้ เสนอแนะของผเู้ ช่ียวชาญ ครูผสู้ อน ตลอดจนไดจ้ ดั ทาภาพ ประกอบ และมีใบงาน แบบทดสอบ แบบประเมินผลกิจกรรมการเรียนรู้ การปฏบิ ตั ิงาน แบบประเมินคุณธรรม จริยธรรม เพอ่ื ใหผ้ เู้ รียน ไดเ้ กิดการเรียนรู้ มีความรู้ มีทกั ษะในการปฏิบตั งิ าน และบรรลุตามจดุ ประสงคร์ ายวชิ า มาตรฐาน รายวชิ า ของหลกั สูตร กิจกรรมท่มี อบหมายจะเนน้ ใหผ้ เู้ รียนฝึกทกั ษะในการปฏิบตั งิ าน ส่ือการ สอนทใ่ี ชเ้ ป็นสื่อหลกั ไดแ้ ก่ ตวั อยา่ งช้ินงาน ใบความรู้ ใบงาน และ ส่ือคอมพวิ เตอร์ การวดั ผล ประเมินผลเนน้ การประเมินตามสภาพจริงอยา่ งตอ่ เนื่องควบคู่กบั การเรียนการสอน หวงั เป็ นอยา่ งยงิ่ วา่ เอกสารประกอบการสอนจะเป็นประโยชนส์ าหรับครูผสู้ อน และผเู้ รียน ตลอดจนผสู้ นใจทุกท่าน และขอขอบพระคุณอาจารยผ์ ปู้ ระสาทความรู้ เจา้ ของตารา เอกสารตา่ ง ๆ ทใ่ี ชใ้ นการเรียบเรียง ผเู้ ช่ียวชาญ ผตู้ อบแบบประเมิน ทม่ี ีส่วนช่วยทาใหเ้ อกสารประกอบการสอนมี ความสมบรู ณ์ยง่ิ ข้นึ ครูสหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู

3 สารบัญ หน้า 2 คานา 3 สารบญั บทที่ 1 ความรู้เบ้ืองตน้ เก่ียวกบั เคร่ืองมืองานไม้ 4 - 34 บทท่ี 2 การบารุงรกั ษาเคร่ืองมืองานไม้ 35 - 47 บทท่ี 3 การซ่อมแซมเคร่ืองมืองานไม้ 48 - 62 บทท่ี 4 การลบั ปรบั แตง่ เล่ือยลนั ดา 63 - 73 บทที่ 5 การลบั ปรับแต่งกบลา้ งกลาง 74 - 88 บทที่ 6 การไสไม้ 89 - 104 บทที่ 7 การเขา้ เดือยแบบบากดา้ นเดียว 105 - 126 บทท่ี 8 การเขา้ เดือยชนหวั ไม้ 127 - 145 บทที่ 9 การเขา้ เดือยกรอบวงกบ 146 - 166 บทท่ี 10 การเพลาะไมแ้ บบอดั กาว 167 - 183 บทท่ี 11 การปฏิบตั งิ านทาเก้าอสี้ ่ีเหล่ียม 184 - 198 ข้นั ตอนที่ 1 การเตรียมไมส้ ่วนประกอบขาเกา้ อ้ี 199 - 210 ข้นั ตอนที่ 2 การวดั ระยะร่างแบบส่วนประกอบขาเกา้ อ้ี 211 – 222 ข้นั ตอนที่ 3 การเจาะร่องเดือยขาเกา้ อ้ี 223 - 235 ข้นั ตอนท่ี 4 การทาเดือยขาเกา้ อ้ีแบบบากดา้ นเดียว 236 - 247 ข้นั ตอนที่ 5 การเตรียมไมพ้ น้ื เกา้ อ้ี 248 – 261 ข้นั ตอนที่ 6 การประกอบแผงขาเกา้ อ้ี 263 – 281 ข้นั ตอนที่ 7 การประกอบขาเกา้ อ้ีครบชุด 282 – 296 ข้นั ตอนที่ 8 การประกอบพน้ื เกา้ อ้ี 297 - 309 ข้นั ตอนที่ 9 การขดั โป๊ ว อุดตกแต่งผวิ ชิ้นงาน 301 - 321 ข้นั ตอนที่ 10 การทาแชลแลคยอ้ มผวิ ชิ้นงาน 322 - 329 ข้นั ตอนที่ 11 การทาแลคเกอร์เคลือบผวิ ชิ้นงาน บรรณานุกรม 320

4 บทท่ี 1 ความรู้พนื้ ฐานเกย่ี วกบั เคร่ืองมอื งานไม้ หวั ข้อเรื่อง 1. ประเภทของเคร่ืองมืองานไม้ 2. การใชง้ าน การบารุงรักษา และขอ้ ควรระวงั ในการใชเ้ คร่ืองมืองานไม้ 2.1 เครื่องมือวดั ระยะและร่างแบบ 2.2 เครื่องมือตดั และผา่ ไม้ 2.3 เครื่องมือไสและตกแต่งผวิ ไม้ 2.4 เครื่องมืออดั จบั – ยดึ ตรึง 2.5 เคร่ืองมือเจาะ บากไม้ สาระสาคญั ในการใชเ้ ครื่องมืองานไม้ ผเู้ รียนจะตอ้ งมีความรู้เบ้อื งตน้ เกี่ยวกบั วธิ ีการใชง้ าน การ บารุง รกั ษา และขอ้ ควรระวงั ในการใชง้ าน สิ่งเหล่าน้ีถือวา่ เป็ นส่ิงทจ่ี าเป็นอยา่ งยงิ่ สาหรับช่างไม้ ในการฝึกปฏบิ ตั งิ านผเู้ รียนจึงจาเป็นท่ีจะตอ้ งมีความรู้เบ้ืองตน้ เกี่ยวกบั เครื่องมือที่จะใช้ ซ่ึง จะตอ้ งใชใ้ หถ้ ูกกบั ประเภทของงาน รู้ถึงวธิ ีการบารุงรักษาเครื่องมือใหม้ ีความพรอ้ มใชง้ าน และ ขอ้ ควรระวงั ในการใชง้ าน ในการฝึกฝีมืองานไม้ มีเคร่ืองมือหลากหลายชนิดท่ใี ชท้ างานใน หนา้ ที่ทต่ี า่ งกนั เช่น งานวดั ระยะ ร่างแบบ ตดั ไสตกแตง่ เจาะ เพลาะไม้ และการประกอบ ชิ้นงาน ซ่ึงก่อนการปฏิบตั ิงาน ผเู้ รียนจะตอ้ งมีความรูพ้ น้ื ฐานเก่ียวกบั ใชง้ านเบ้อื งตน้ ก่อนทจ่ี ะทา การฝึกปฏบิ ตั ิงานตามข้นั ตอนเพอ่ื ใหม้ ีทกั ษะและความชานาญ จุดประสงค์การเรียน จุดประสงค์ทัว่ ไป เพอ่ื ใหผ้ เู้ รียน มีความรู้ ความเขา้ ใจเกี่ยวกบั ประเภท หนา้ ที่ วธิ ีการใชง้ าน การบารุง รักษาและขอ้ ควรระวงั ในการใชเ้ คร่ืองมืองานไม้

5 จดุ ประสงค์เชิงพฤติกรรม 1. บอกประเภทของเคร่ืองมืองานไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 2. บอกช่ือ หนา้ ที่ เคร่ืองมืองานไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 3. บอกวธิ ีการใชง้ านเคร่ืองมืองานไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 4. บอกขอ้ ควรระวงั ในการใชเ้ ครื่องมืองานไมไ้ ดถ้ กู ตอ้ ง 5. บอกวธิ ีการบารุงรกั ษาเครื่องมืองานไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง

6 ความรู้พนื้ ฐานเกย่ี วกบั เครื่องมอื งานไม้ เคร่ืองมืองานไมม้ ีอยหู่ ลายประเภทมีวิธีการใชท้ ่ีแตกต่างกนั ไปตามลกั ษณะของงาน การปฏิบัติงานฝึ กฝี มืองานไม้ สิ่งท่ีสาคัญคือผูเ้ รียนต้องมีความรู้เกี่ยวกับหน้าที่และวิธีการใช้ เครื่องมือ ซ่ึงมีเคร่ืองมืองานไมท้ ่จี าเป็ นตอ่ การฝึกอยมู่ ากมายหลายชนิด ผปู้ ฏบิ ตั งิ านจะตอ้ งมีความรู้ พ้ืนฐานเกี่ยวกับ หน้าที่ในการใช้งาน ข้นั ตอนการใช้งานตลอดจนถึงข้อควรระวงั และการ บารุงรักษาเคร่ืองมือ โดยเคร่ืองมือท่ีจาเป็ นในงานช่างไม้ท่ีทุกคนควรรู้และสามารถนาไปใช้ ประกอบการปฏิบตั ิงานประเภทต่าง ๆ สามารถแยกออกเป็ นประเภทใหญ่ ๆ ไดด้ งั น้ี 1. เครื่องมือสาหรบั วดั และร่างแบบ 2. เคร่ืองมือสาหรับตดั และผา่ 3. เครื่องมือสาหรับไสและตกแตง่ 4. เครื่องมือสาหรับอดั -จบั และยดึ ตรึง 5. เครื่องมือสาหรบั เจาะ 1. เคร่ืองมอื วดั ระยะและร่างแบบ เครื่องมือวดั ระยะและร่างแบบในงานไมห้ มายถึง เครื่องมือที่ใชว้ ดั ระยะและเขียนร่าง แบบลงบนช้ินงานเพ่อื ไส ตดั หรือเจาะประกอบเป็ นชิ้นงานให้สวยงามตามแบบ ถือเป็ นเครื่องมือ พ้นื ฐานท่ีมีความสาคญั และจาเป็ นอยา่ งยงิ่ ในการทางานช่าง เน่ืองจากผลงานหรือชิ้นงานที่ทาจะได้ ขนาดตามรูปแบบ ถูกตอ้ งก็ข้ึนอย่กู ับ การวดั ระยะและร่างแบบ จึงจาเป็ นอย่างยงิ่ ที่ผูป้ ฏิบัติงาน จะตอ้ งมีความรู้และทกั ษะในการใชเ้ คร่ืองมือวดั ระยะเป็ นอยา่ งดี เคร่ืองมือในการวดั ระยะและร่าง แบบมีหลายชนิดที่ใช้ร่วมกัน มีวตั ถุประสงค์และรูปแบบในการใช้งานท่ีแตกต่างกันไป ซ่ึง เคร่ืองมือวดั ระยะและร่างแบบทีม่ ีความสาคญั ในการปฏบิ ตั งิ านฝึกฝีมืองานไมห้ รืองานไมเ้ บ้ืองตน้ ที่ใชก้ นั ทว่ั ไปไดแ้ ก่ 1. ตลบั เมตร 2. ฉากตาย 3. ดินสอ 4. ขอขีดไม้

7 1.1 ตลับเมตร ตลบั เมตรคือ เคร่ืองมือที่ใชส้ าหรบั วดั ระยะและขนาดของวสั ดุ มีลกั ษณะเป็ น ตลบั สี่เหล่ียม ตวั ตลับทาดว้ ยโลหะ หรือพลาสติก ส่วนแถบวดั ทาดว้ ยแผน่ เหล็กบางเคลือบสี ปลายของแถบวดั มีขอเก่ียว เล็ก ๆ ติดอยใู่ นแนวฉากกบั แถบวดั ระยะ เป็ นเคร่ืองมือวดั ระยะท่ี นิยมในกนั มากเนื่องจากมีราคาถูกและมีความยาวหลายขนาดใหเ้ ลือกใช้ รูปท่ี 1.1.1 แสดงรูปตลบั เมตร รูปที่ 1.1.2 แสดงการใชต้ ลบั เมตรวดั ระยะ ทมี่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ท่ีมา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 1.1.1 วิธีการใช้ตลบั เมตร 1.1.1.1 ใชม้ ือจบั ปลายขอเกี่ยวแลว้ ดึงออกจากตลบั 1.1.1.2 ใชข้ อปลายเทปเก่ียวหวั ไมท้ ่ตี อ้ งการวดั ดึงใหต้ รงและไดแ้ นว 1.1.1.3 ทาเครื่องหมายตามระยะท่ตี อ้ งการ 1.1.2 ข้อควรระวงั และการบารุงรักษา 1.1.2.1 ระวงั รักษาขอเกี่ยวปลายเทปไม่ใหห้ กั 1.1.2.2 เมื่อปล่อยเส้นเทปกบั ที่เดิมค่อย ๆ ผ่อน ถ้าปล่อยให้กลับเร็ว เกินไปปลายขอทเ่ี กี่ยวอาจชารุดเสียหาย 1.1.2.3 ไม่ควรดึงเส้นเทปออกมาจนหมด จะทาให้สปริ งหลุดไม่ สามารถดึงเสน้ เทปกลบั ได้ 1.1.2.4 ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ทาความสะอาดทกุ คร้ังหลงั ใชง้ าน

8 1.2 ฉากตาย ฉากตายหรือเรียกอีกอยา่ งหน่ึงวา่ ฉากลอง ประกอบดว้ ย ดา้ มฉากและใบฉาก ยดึ ติดกนั เป็นมุมฉาก ใชส้ าหรับวดั และสร้างมุมฉาก 90 องศา และ 45 องศา ในส่วนของใบฉาก จะมีระยะบอกใชว้ ดั ระยะหรือตรวจสอบขนาดของวสั ดุหรือช้ินงานที่มีขนาดความกวา้ ง ความ ยาว และความหนาทนี่ ้อยกว่าความยาวของใบฉากได้ ท้งั ระบบเมตริก (เมตร) และระบบองั กฤษ (นิ้ว) รูปที่ 1.1.3 แสดงรูปฉากตาย ที่มา: สหัสชยั ตลุ ยว์ ฒั นางกรู 2552 1.2.1 วิธีการใช้ฉากตาย 1.2.1.1 ใชว้ ดั ขดี แนวฉาก หรือตรวจสอบมุมฉากของชิ้นงาน โดยใชม้ ือ จบั ท่ีดา้ มฉาก วางแนบสนิทกบั ผิวงานดา้ นเรียบ แล้วทาการวดั มุมฉากหรือขีดเส้นฉากบน ชิ้นงานตามแนวทต่ี อ้ งการบนใบฉาก 1.2.1.2 ใชว้ ดั ความเรียบของผิวไมท้ ่ีไส แลว้ โดยใชใ้ บฉากดา้ นบนวาง ลงบนช้ินงาน แลว้ มองผา่ นตรงจุดที่ใบฉากสมั ผสั กบั ผวิ ไม้ รูปท่ี 1.1.4 แสดงการใชฉ้ ากวดั ความเรียบ รูปที่ 1.1.5 แสดงการขีดแนวฉาก ของไมท้ ี่ไสแลว้ ทมี่ า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ท่มี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

9 รูปท่ี 1.1.6 แสดงการใชฉ้ ากวดั มุมฉาก ของไมท้ ไี่ สแลว้ ท่ีมา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 1.2.2 ข้อควรระวงั และการบารุงรักษา 1.2.2.1 ไม่ใชง้ านผดิ ประเภทเช่นใชด้ า้ มฉากเคาะหรือตอกแทนคอ้ น 1.2.2.2 อยา่ ใหฉ้ ากตกลงพ้นื เพราะจะทาใหฉ้ ากหลวมคลอน 1.2.2.3 หลีกเลี่ยงการวางของหนกั ทบั ลงบนใบฉาก 1.2.2.4 ใชผ้ า้ แหง้ เช็ดทาความสะอาดแลว้ เชด็ ชโลมดว้ ยน้ามนั กนั สนิม ทกุ คร้ังหลงั ใชง้ าน 1.3 ดนิ สอ ดินสอเป็ นเคร่ืองมือที่ใช้ขีดแนวหรือร่างแบบลงบนชิ้นงาน ให้สามารถ มองเห็นไดง้ ่ายและ สามารถลบออกไดง้ ่าย ดินสอมีหลายแบบท่ีสามารถใชไ้ ดก้ บั งานไมแ้ มแ้ ต่ ดินสอทีใ่ ชเ้ ขียนหนงั สือ รูปท่ี 1.1.7 แสดงรูปดินสอแบบต่าง ๆ รูปที่ 1.1.8 แสดงการใชด้ ินสอขีดแนวฉาก ทม่ี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ทม่ี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

10 1.3.1 วิธีการใช้ดินสอ การใชด้ ินสอร่างแบบหรือขีดแนวลงบนไม้ ใหจ้ บั ดินสอตามแบบท่ีถนดั ในขณะขีดแนวใหจ้ บั ดินสอเอียงประมาณ 45 องศา และขีดลากเขา้ หาตวั หรือลากถอยหลงั 1.3.2 ข้อควรระวังและการบารุงรักษา 1.3.2.1 เหลาไสด้ ินสอใหม้ ีความแหลมทุกคร้ังก่อนใชง้ าน 1.3.2.2 อยา่ ใหด้ ินสอตกลงพ้นื 1.3.2.3 ไม่วางของหนกั ทบั บนดนิ สอ 1.3.2.4 ใชผ้ า้ แหง้ เช็ดทาความสะอาดทกุ คร้งั หลงั ใชง้ าน 1.4 ขอขดี ไม้ ขอขีดไมเ้ ป็ นเครื่องมือใชข้ ีดทาแนวลงบนชิ้นงานเพือ่ ทาการเลื่อย ผา่ โกรกไม้ หรือทาแนวเจาะรูเดือย โดย ลกั ษณะจะประกอบดว้ ยส่วนหัวและแขน ซ่ึงยดึ ตดิ กนั ดว้ ยการตอก ลิ่ม ปลายแขนขา้ งหน่ึงจะมีเขม็ เหล็กปลายแหลมหรือตะปูติดอยู่ สาหรบั ขดี ทารอยหรือแนว รูปที่ 1.1.9 แสดงรูปขอขีดไม้ ทม่ี า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 1.4.1 วธิ ีการใช้ขอขดี เร่ิมจากการปรับระยะขอขีดโดยการคลายลิ่มออก แลว้ วดั ระยะห่างจาก ปลายเหล็กแหลมกบั ดา้ มให้ไดข้ นาดตามที่แบบกาหนดแลว้ ตอกล่ิมยดึ แขนใหแ้ น่น จบั ขอขีด ดา้ นที่มีเขม็ ให้แนบสนิทกบั ไม้ ลากเขา้ หาตวั ผปู้ ฏิบตั ิงาน ให้ปลายเข็มขีดแนวลงผิวไม้ ให้ได้ ตลอดแนวที่ตอ้ งการ

11 รูปท่ี 1.1.10 แสดงการใชง้ านขอขีดไม้ ทีม่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 1.4.2 ข้อควรระวงั และการบารุงรักษา 1.4.2.1 เหล็กแหลมจะตอ้ งไม่ยน่ื ออกมาเกินไป จะทาใหแ้ ขนและส่วน หวั ของขอขีดเอียง 1.4.2.2 ใชผ้ า้ แหง้ เช็ดทาความสะอาดทกุ คร้งั หลงั ใชง้ าน 2. เคร่ืองมอื ตดั ในงานช่างไมเ้ คร่ืองมือตดั ไม้ จะหมายถึงเลื่อยชนิดตา่ ง ๆ ซ่ึงทาจากแผ่นเหล็กบาง แขง็ มีซ่ีฟันเลื่อยและรูปทรงขนาดต่าง ๆ กนั ตามลกั ษณะการใชง้ านโดยมีมือจบั ยดึ ติดแน่นกบั ใบเล่ือย ซ่ึงทาใหเ้ ลื่อยมีลกั ษณะ รูปร่าง แตกต่าง ๆ กนั ตามลกั ษณะและหนา้ ท่ีในการใชง้ าน ซ่ึง ในส่วนของการฝึกปฏิบตั ิในรายวชิ าฝึกฝีมืองานไม้ หรืองานไมข้ ้นั พ้นื ฐานไดแ้ ก่ 2.1 เลื่อยลันดา เล่ือยลนั ดาเป็ นเครื่องมืองานไมท้ ่ีสาคญั เป็นเลื่อยมือที่ใชใ้ นการตดั ไม้ ซอยไม้ โดยใช้ฟันเล่ือยที่เรียงกัน อยา่ งเป็ นระเบียบ บนแผ่นเหล็กสปริงท่ีมีลักษณะเป็ นแผ่น บางแข็ง โคนใหญป่ ลายเรียวไดร้ ูป ซ่ึงเรียกวา่ “ ใบเล่ือย ” และมีมือจบั ยดึ ตดิ แน่นกบั ในส่วนโคนของใบ เล่ือย เลื่อยลนั ดาแบ่งออกไดเ้ ป็น 2 ชนิดตามลกั ษณะการใชง้ านดงั น้ี

ใบเลือ่ ย 12 มอื จบั รูปท่ี 1.1.11 แสดงรูปเล่ือยลนั ดา ที่มา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 2.1.1 เลอื่ ยลันดาชนดิ ตดั ใชต้ ดั ขวางเส้ียนไมป้ ลายของฟันเล่ือยจะแหลม มีลกั ษณะ เหมือนปลาย มีดจานวนฟันต่อน้ิวประมาณ 8 -12 ฟัน ลกั ษณะการทางานของ ฟันจะเหมือนมีดปลายแหลม หลาย ๆ เล่มเฉือนไมเ้ วลาตดั ไมใ้ บเลื่อยจะเอียงทามุมกบั ชิ้นงานประมาณ 45 องศา และดา้ นขา้ ง ใบเล่ือยจะตอ้ งต้งั ฉากกบั ช้ินงาน รูปท่ี 1.1.12 แสดงการใชง้ านเลื่อยลนั ดา ชนิดฟันตดั ท่ีมา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปที่ 1.1.13 แสดงฟันเลื่อยลนั ดาชนิดฟันตดั ที่มา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 8 - 12 ฟันต่อนวิ้

13 2.1.2 เลอ่ื ยลันดาชนิดโกรก ใช้เล่ือยหรือผ่าไมต้ ามแนวเส้ียนไม้ มีจานวนฟัน 5 - 8 ซ่ีต่อความยาว หน่ึงนิ้ว เล่ือยชนิดน้ีมีฟันห่าง องศาเอียงของฟันจะมากกวา่ ความยาว ของใบเลื่อยมีต้งั แต่ 20-28 นิ้วขอบหน้าตัดของปลายฟันจะต้งั ฉากกบั ใบเลื่อย เวลาตัดมุมเอียงกับไม้หรือวางที่จะตดั ประมาณ 60 องศา รูปที่ 1.1.14 แสดงการใชเ้ ล่ือยลนั ดาชนิดฟันโกรก หรือผา่ ไม้ ท่ีมา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 5 - 8 ฟันต่อนวิ้ รูปท่ี 1.1.15 แสดงฟันเล่ือยลนั ดา ชนิดโกรกหรือผา่ ไม้ ที่มา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 2.1.2.1 การใช้งานเล่ือยลันดา ใชม้ ือขา้ งที่ถนัดจบั เลื่อย วางให้ตรงแนว ที่ตอ้ งการจะตดั หรือผา่ โดยใหเ้ ลื่อยทามุมตรงกบั ชนิดของเล่ือย ค่อย ๆ ดึงเล่ือยเขา้ หาตวั โดยใช้ นิ้วโป้ งช่วยประคองใบเล่ือยใหไ้ ดแ้ นว แลว้ ดนั เลื่อยไปขา้ งหน้า เม่ือเล่ือยตรงแนวแลว้ ก็ไม่ตอ้ ง ใชม้ ือประคอง เลื่อยตอ่ ไปจนถึงตาแหน่งที่ตอ้ งการหรือไมข้ าด 2.1.2.2 ข้อควรระวังและการบารุงรักษาเลื่อยลนั ดา (1) เลือกใชเ้ ล่ือยลนั ดาใหถ้ ูกกบั ชนิดของงาน (2) ขณะใชง้ านไม่ควรใชแ้ รงกด หรือบิดใบเลื่อย มากเกินไป จะทาใหใ้ บเล่ือยบิดงอเสียรูปทรง

14 (3) ตรวจสอบช้ินงานก่อนทาการเล่ือย ไม่ใหม้ ีของแขง็ เช่น เศษปูน ทราย คอนกรีต หรือ ตะปตู ิดอยใู่ นเน้ือไม้ (4) ไม่วางของหนกั ทบั บนใบเลื่อย (5) ระวงั คมเล่ือยจะโดนส่วนหน่ึงส่วนใดของร่างกาย (6) หมน่ั คดั คลองเล่ือยและลบั ปรับแต่งฟันเลื่อยใหค้ มอยเู่ สมอ (7) ใชผ้ า้ แหง้ เช็ดทาความสะอาดและทาน้ามนั กนั สนิมในส่วน ทเ่ี ป็นโลหะทุกคร้ังหลงั ใชง้ าน รูปท่ี 1.1.16 แสดงการคดั คลองฟันเลื่อยลนั ดา รูปที่ 1.1.17 แสดงการตะไบฟันเลื่อยลนั ดา ท่มี า: สหสั ชยั ตลุ ยว์ ฒั นางกรู 2552 ที่มา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 2.2 เลือ่ ยตดั ปากไม้ เลื่อยตดั ปากไมห้ รือเรียกว่าเลื่อยสันแข็ง ท่ีเรียกว่าสันแข็งเพราะสันของใบ เล่ือยมีเหล็กหุ้มบงั คบั ใหเ้ ล่ือยตรงตลอดความยาว ทาใหใ้ บเลื่อยมีความแขง็ แรงไม่บิดตวั ฟันถ่ี และละเอียด มีส่วนประกอบสาคญั 3 ส่วน คือ ใบเล่ือย มือจบั และสันเล่ือย ใบเล่ือยมีขนาด ความกวา้ งต้งั แต่ 5-6 นิ้ว ขนาดความยาวต้งั แต่ 10 -24 นิ้ว ขนาดของฟันเล่ือย 13 ฟันต่อน้ิว เหมาะสาหรับงานละเอียด สาหรับการเลื่อยผา่ ตดั ไมท้ ่ีตอ้ งการผิวหน้าเรียบ เช่น เขา้ ปากไม้ เขา้ เดือย รูปท่ี 1.1.18 แสดงรูปเลื่อยตดั ปากไม้ ที่มา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

15 รูปท่ี 1.1.19 แสดงการใชง้ านเล่ือยตดั ปากไม้ ท่มี า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 2.2.1 วธิ ีการใช้งานเลือ่ ยตัดปากไม้ การใชง้ านเลื่อยตดั ปากไมจ้ ะใชง้ านเหมือนกบั เล่ือยลนั ดาชนิดฟันผา่ หรือ โกรก คือใหเ้ ลื่อยเอียงทามุมประมาณ 60 องศา 2.2.2 ข้อควรระวังและการบารุงรักษา 2.2.2.1 เลือกใชเ้ ล่ือยใหถ้ ูกกบั ชนิดของงาน 2.2.2.2 ขณะใชง้ านไม่ควรใชแ้ รงกด หรือบิดใบเล่ือย ใหต้ รงแนวเล่ือย จะทาใหใ้ บเล่ือยบิดงอเสียรูปทรง 2.2.2.3 ไม่บิดใบเล่ือยใหไ้ มข้ าดออกจากกนั ขณะใชเ้ ลื่อยผา่ ไม้ 2.2.2.4 ไม่วางของหนกั ทบั บนใบเลื่อย 2.2.2.5 ระวงั คมเลื่อยจะโดนส่วนหน่ึงส่วนใดของร่างกาย 2.2.2.6 หมน่ั คดั คลองเล่ือยและลบั ปรับแต่งฟันเล่ือยใหค้ มอยเู่ สมอ 2.2.2.7 ใช้ผา้ แห้งเช็ดทาความสะอาดและทาน้ามันกนั สนิมในส่วนที่ เป็นโลหะทกุ คร้งั หลงั ใชง้ าน 2.3 เลือ่ ยรอ เลื่อยรอ หรือ “ เล่ือยรอปากไม้ “ มีลกั ษณะคลา้ ยเล่ือยตดั ปากไมแ้ ต่ใบบางกว่า ฟันละเอียดกวา่ ดา้ มจบั คลา้ ยส่ิวความยาวของใบยาว 6-12 น้ิว มีลกั ษณะเป็ นแผน่ เหลก็ บางๆ แขง็ มีฟันละเอียดมากขนาดของฟันเล่ือย 20 ฟันต่อนิ้วข้ึนไป ใบเลื่อยกวา้ ง 2 ½ นิ้ว ใชส้ าหรับการ เล่ือยตดั แต่งปากไมเ้ พ่ือใหผ้ วิ หน้าไมท้ ี่ถูกตดั มีผวิ หน้าเรียบ หรือใชใ้ นการเลื่อยตดั แต่งผิวหน้า ของไมร้ ะหวา่ งแนวตอ่ ของการเขา้ ไมใ้ หม้ ีแนวตอ่ ทชี่ นกนั ท่แี นบสนิท นอกจากน้นั ยงั ใชส้ าหรับ สาหรับเลื่อยแต่งผวิ หน้าแนวต่อของการเขา้ ไมใ้ หม้ ีแนวต่อท่ีชนกนั ไดส้ นิท ใชส้ าหรับการตดั แต่งเดือย บ่าเดือย และรูเดือยเช่น การเข้าเดือยหางเหยี่ยว ใช้เล่ือยแผ่นไม้บางๆเพ่ือทา แบบจาลอง เป็นตน้

16 รูปที่ 1.1.20 แสดงรูปเลื่อยรอ รูปท่ี 1.1.21 แสดงการใชเ้ ล่ือยรอแต่งบ่าเดือย ทมี่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ท่ีมา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 2.2.1 วธิ ีการใช้งานเลอ่ื ยรอ การใชง้ านเลื่อยตดั ปากไม้จะใช้งานเหมือนกบั เลื่อยลนั ดาชนิดฟันตดั หรือโกรก คือใหเ้ ล่ือยเอียงทามุมประมาณ 60 องศา ในขณะเล่ือยไม้ 2.3.1 ข้อควรระวังและการบารุงรักษา 2.3.1.1 เลือกใชเ้ ลื่อยใหถ้ ูกกบั ชนิดของงาน 2.3.1.2 ขณะใชง้ านไม่ควรใชแ้ รงกด หรือบิดใบเลื่อย ใหต้ รงแนวเลื่อย จะทาใหใ้ บเล่ือยบดิ งอเสียรูปทรง 2.3.1.3 การตดั ไมท้ กุ คร้งั ตอ้ งยดึ จบั ช้ินงานใหแ้ น่นอยกู่ บั แท่นเล่ือย ในขณะตดั ไมด้ ว้ ยเลื่อยตดั มุมเสมอ 2.3.1.4 ไม่วางของหนกั ทบั บนใบเลื่อย 2.3.1.5 ระวงั คมเล่ือยจะโดนส่วนหน่ึงส่วนใดของร่างกาย 2.3.1.6 ต้งั โครงเลื่อยให้ มุมใบเล่ือยไดม้ ุม 90 องศากบั แทน่ เล่ือยเสมอ 2.3.1.7 หมน่ั คดั คลองเลื่อยและลบั ปรับแตง่ ฟันเลื่อยใหค้ มอยเู่ สมอ 2.3.1.8 ใชผ้ า้ แห้งเช็ดทาความสะอาดและทาน้ามันกนั สนิมในส่วนที่ เป็นโลหะทกุ คร้งั หลงั ใชง้ าน 3. เครื่องมอื ไสตกแต่งไม้ เคร่ืองมือไสเป็ นที่ใชส้ าหรบั ลดขนาดหรือตกแต่งผวิ หนา้ ของไมใ้ หเ้ รียบ ก่อนที่จะ สร้างเป็ นช้ินงาน เครื่องมือตกแต่งไมเ้ ป็ นเครื่องมือขดั ขูดหรือถูแต่งไมใ้ ห้มีขนาดและรูปทรง ตามที่ตอ้ งการ เครื่องมือเหล่าน้ีเป็ นส่วนสาคญั อย่างย่ิงที่จะทาให้ผลงานหรือชิ้นงานออกมา สวยงามตามตอ้ งการ โดยมีเคร่ืองมือท่ีจาเป็นตอ่ การฝึกปฏบิ ตั ขิ ้นั พ้นื ฐานดงั น้ี

17 3.1 กบไสไม้ กบไสไม้ เป็ นเครื่องมือทใ่ี ชไ้ สไมเ้ พอื่ ใหผ้ วิ ไมเ้ รียบไดข้ นาด ก่อนนาไปใชง้ าน กบไสไมม้ ีหลายชนิดและมีลกั ษณะการใชง้ านที่แตกต่าง เพอ่ื ใหเ้ หมาะสมกบั ประเภทของงาน ซ่ึงในส่วนของการฝึกฝีมืองานไมเ้ บ้ืองตน้ จะฝึกการใชง้ านอยู่ 2 ชนิดคอื กบลา้ ง และกบผวิ 3.1.1 กบล้าง กบลา้ งเป็ นเครื่องมือใช้เพื่อไสลา้ งผิวของเน้ือไม้คร้ังแรก ให้ได้ระดับ ขนาด และมีผิวเรียบ ปกติไม้ท่ีแปรรูปจะเป็ นแผ่น หรือเป็ นท่อนก็ตาม ผิวยงั หยาบ เป็ นขุย มี เส้ียนและรอยฟันเล่ือยเนื่องจากการแปรรูปเม่ือจะนามาใชจ้ ึงตอ้ งแตง่ ใหเ้ รียบร้อย กบลา้ ง ใบกบ จะทามุมประมาณ 45 องศาและมีขนาดทแ่ี ตกตา่ งกนั ตามลกั ษณะการใชง้ านดงั น้ี 3.1.1.1 กบลา้ งส้นั เป็ นกบลา้ งที่มีความยาว 6 - 8 นิ้ว ใชใ้ สไมท้ ี่ผวิ ขรุขระบิด งอ ซ่ึงกบ ชนิดอ่ืนไม่สามารถใสได้ หรือใชก้ บั ผวิ งานหยาบ 3.1.1.2 กบล้างกลาง เป็ นกบล้างท่ีมีความยาว 10 -12 น้ิว ใสไม้ได้ เรียบกวา่ กบลา้ งส้นั แตไ่ ม่เรียบและตรงเหมือนกบลา้ งยาว 3.1.1.3 กบลา้ งยาว ลกั ษณะคลา้ ยกบลา้ งส้นั แต่ตวั กบยาวกวา่ มีความ ยาว 16 - 18 นิ้ว ใชไ้ สลา้ งแนวไมใ้ หต้ รง ใชไ้ สไมก้ ่อนเพลาะไมห้ รือต่อไมด้ า้ นกวา้ ง รูปที่ 1.1.22 แสดงรูปกบลา้ ง ท่ีมา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปที่ 1.1.23 แสดงส่วนประกอบกบลา้ ง ทีม่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

18 3.1.2 กบผิว กบผวิ เป็ นเครื่องมือทใ่ี ชไ้ สผวิ ไมใ้ หเ้ รียบจริงๆ พรอ้ มทจี่ ะขดั ตกแตง่ ผวิ ไมด้ ว้ ยกระดาษทราย โดยกบผวิ จะใชไ้ สไมห้ ลงั จากที่ทาการไสลา้ งมาแลว้ เหมาะสาหรับงาน เครื่องเรือนท่ีตอ้ งความเรียบร้อย และความสวยงาม แต่มีขอ้ แตกต่างจากกบลา้ งคือกบผิวจะไม่ ใชเ้ หล็กประกบั และ ใบกบผวิ จะทามุมประมาณ 60 องศา มีขนาดเหมือนกบั กบลา้ งดงั น้ี 3.1.2.1 กบผวิ ส้นั เป็นกบผวิ ที่มีความยาว 6 - 8 น้ิว 3.1.2.2 กบผวิ กลาง เป็นกบผวิ ท่ีมีความยาว 10 -12 น้ิว 3.1.2.3 กบผวิ ยาว เป็นกบผวิ ท่มี ีความยาว 16 -18 นิ้ว รูปท่ี 1.1.24 แสดงรูปกบผวิ ทมี่ า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปที่ 1.1.25 แสดงการใชก้ บไสไม้ ที่มา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 3.1.3 วิธีการใช้งานกบไสไม้ เริ่มจากการลับใบกบให้คม ประกอบต้ังใบกบให้พร้อมใช้งาน จบั ช้ินงานใหม้ น่ั คง การไสไมจ้ ะตอ้ งจบั กบใชม้ ือท้งั 2 ขา้ งจบั ทห่ี ูกบ ( ดงั รูปที่ 1.1.25) เหยยี ดมือให้ ตรง สุดแขน ท้ิงน้าหนักมาขา้ งหน้า โดยยน่ื ขาออกมารับเพ่ือผ่อนแรงส่งออกมาจนสุดชิ้นงาน อาจใชท้ ้งั กบผวิ หรือกบลา้ ง โดยใชก้ บลา้ งก่อนแลว้ ตามดว้ ยกบผวิ

19 3.1.4 ข้อควรระวังและการบารุงรักษา 3.1.4.1 สารวจความคมของใบก่อนใชง้ าน 3.1.4.2 การถอดประกอบควรใชค้ อ้ นไมเ้ ท่าน้นั 3.1.4.3 เวลาลบั คมใบกบระวงั ใบกบโดนส่วนหน่ึงส่วนใดของร่างกาย 3.1.4.4 ขณะใชง้ านระวงั อยา่ ใหก้ บหล่นลงพน้ื เพราะอาจแตกหกั เสียหาย 3.1.4.5 ไม่ควรตอกล่ิมแรงเกินไป อาจเสียหาย และถอดยาก 3.1.3.6 ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ทาความสะอาด ทาน้ามนั กนั สนิมในส่วนทีเ่ ป็น โลหะ และทอ้ งกบทกุ คร้งั หลงั ใชง้ าน 3.2 บ้งุ บงุ้ เป็นเครื่องมือที่ใชถ้ ูหรือขดั เพอ่ื ปรบั ระดบั ผิวไม้ ใหไ้ ดแ้ นวและรูปทรงตาม ตอ้ งการเช่น แนวตรง แนวโคง้ หรือกลมมน บุง้ ทาจากเหล็กมีลกั ษณะเป็ นเหล็กแบน ดา้ น แบนจะมีลกั ษณะเป็นครีบโคง้ เหมือนเล็บมือเล็ก ๆหรือเป็นเกล็ดหยาบ เรียงกนั เป็ นแถว ซ่ึงเป็ น ส่วนที่ใชถ้ ู หรือขดู เน้ือไมใ้ ห้ไดล้ กั ษณะรูปทรงตามตอ้ งการ บุง้ สามารถแบ่งไดต้ ามรูปทรงและ ลกั ษณะของการใชง้ าน ไดแ้ ก่ บุง้ แบน บุง้ ทอ้ งปลิง บุง้ กบ ขนาดของบุง้ จะแบ่งตามความยาว ของตวั บุง้ ไม่รวมดา้ ม โดยทว่ั ไปจะมีความยาวต้งั แต่ 6 – 16 น้ิว แต่ขนาดท่ีใชก้ นั มากคือ ขนาด 10 และ 12 น้ิว รูปที่ 1.1.26 แสดงรูปบงุ้ ท่ีมา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปท่ี 1.1.27 แสดงการใชบ้ งุ้ ขดั แต่งไม้ ทม่ี า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

20 3.2.1 วิธีการใช้งานบุ้ง จบั ดา้ มบุง้ ให้แน่นพอประมาณ ยดึ จบั ช้ินงานให้แน่น แลว้ วางบุง้ บนชิ้นงานในส่วนท่ีตอ้ งการขดั หรือแต่ง ออกแรงกดบุง้ ดนั ไปขา้ งหน้าเพ่ือขดั แต่ง ช้ินงาน แลว้ ดึงกลบั ทาการขดั ซ้า เพอื่ ใหไ้ ดร้ ะดบั หรือแนวตามแบบตามตอ้ งการ 3.2.2 ข้อควรระวังและการบารุงรักษา 3.2.2.1 หลีกเลี่ยงการใช้บุ้งที่ปราศจากด้าม หรือด้ามแตกชารุดและ หลวมอาจเกิดอุบตั ิเหตไุ ด้ 3.2.2.2 อยา่ ใหบ้ ุง้ เป้ื อนน้ามนั หรือจารบี จะทาใหเ้ กิดการล่ืน และทา ความสะอาดยาก 3.2.2.3 อย่าเก็บบุง้ ไวร้ วมกัน ควรแยกเก็บให้ห่างกัน เพราะฟันบุง้ มี ความคม 3.2.2.4 รักษาบุง้ ใหส้ ะอาดอยเู่ สมอ โดยใชแ้ ปรงทองเหลือง แปรงเศษ โลหะทตี่ ิดอยใู่ นร่องฟันออกทุกคร้ังหลงั จากเลิกใชง้ าน 3.2.2.5 อยา่ ใชบ้ ุง้ เคาะบนโลหะ เพราะจะทาใหฟ้ ันบงุ้ เสียได้ 3.3 ตะไบ ตะไบเป็ นเครื่องมือท่ีใชถ้ ูหรือขดั เพ่ือปรับระดบั ผิวไม้ ให้ไดแ้ นวและรูปทรง เหมือนกบั บุง้ แต่มีฟันทล่ี ะเอียดมากกวา่ โดยลกั ษณะฟันส่วนใหญ่จะเป็ นฟันตดั คู่ แนวฟันตะไบ จะตดั กนั เป็ นรูปขนมเปี ยกปูน จงึ ใชก้ บั งานท่ีละเอียดหรืองานทข่ี ดั ถูเพยี งเล็กนอ้ ย ตะไบท่ีใชใ้ น งานช่างไม้ได้แก่ ตะไบแบน ตะไบทอ้ งปลิง ตะไบกลม และตะไบสามเหลี่ยม ซ่ึงตะไบ สามเหล่ียมจะใชต้ ะไบฟันเล่ือยดว้ ย ตะไบ มีขนาดต้งั แต่ 4 น้ิว ถึง 8 นิ้ว ทน่ี ิยมใชก้ นั มากคือ ขนาด 8 , 10 และ 12 น้ิว ตะไบแบน ตะไบกลม ตะไบสามเหลยี่ ม ตะไบท้องปลงิ รูปที่ 1.1.28 แสดงรูปตะไบแบบต่าง ๆ ทม่ี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

21 รูปที่ 1.1.29 แสดงการใชต้ ะไบแต่งบ่าเดือย ที่มา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 3.3.1 วิธีการใช้งานตะไบ การใชต้ ะไบขดั ผิวไมเ้ ร่ิมจากการจบั ดา้ มตะไบใหแ้ น่นพอประมาณ ยดึ จบั ชิ้นงานใหแ้ น่น แลว้ วางตะไบบนชิ้นงานในส่วนที่ตอ้ งการขดั หรือแต่ง ออกแรงกดตะไบดนั ไปขา้ งหนา้ เพื่อขดั แตง่ ช้ินงาน แลว้ ดึงกลบั ทาการขดั ซ้า เพ่อื ใหไ้ ดร้ ะดบั หรือแนวตามแบบตาม ตอ้ งการ 3.3.2 ข้อควรระวังและการบารุงรักษา 3.3.2.1 หลีกเลี่ยงการใชต้ ะไบทปี่ ราศจากดา้ ม หรือดา้ มแตกชารุดและ หลวมอาจเกิดอุบตั เิ หตุได้ 3.3.2.2 หา้ มใชม้ ือปัดผวิ งานทก่ี าลงั ตะไบควรใชแ้ ปรงปัดฝ่นุ ผงแทน เพอ่ื ป้ องกนั เส้ียนไมท้ ม่ิ มือ 3.3.2.2 ระวงั ไม่ใหต้ ะไบเป้ื อนน้ามนั หรือจารบี จะทาใหต้ ะไบล่ืน และ ทาความสะอาดไดย้ าก 3.3.2.4 ไม่ควรเก็บตะไบไวร้ วมกัน ควรแยกเก็บให้ห่างกนั เพราะฟัน ตะไบมีความคมอาจขดั หรือถูกนั จนฟันสึกหรอ 3.3.2.5 รักษาตะไบใหส้ ะอาดอยเู่ สมอ โดยใชแ้ ปรงทองเหลือง แปรง เศษโลหะท่ีตดิ อยใู่ นร่องฟันออกทกุ คร้งั หลงั จากเลิกใชง้ าน 3.3.2.6 หา้ มใชต้ ะไบเคาะบนโลหะ เพราะจะทาใหฟ้ ันตะไบเสียได้ 4. เคร่ืองมอื ประเภทอดั - จบั และยดึ ตรึง เป็ นเคร่ืองมืออีกประเภทที่มีความสาคญั และจาเป็ นสาหรับงานช่างไม้ โดยเฉพาะ งานประกอบช้ินงาน เช่น การเพลาะไม้ การประกอบขาเกา้ อ้ี หรืองานประกอบวงกบ และงาน เคร่ืองเรือนต่าง ๆ เมื่อจบั – อดั แลว้ ก็จะตอ้ งยดึ ตรึงชิ้นงานเขา้ ดว้ ยกนั โดยการตอกตะปู หรือขนั สกรูใหต้ ิดกนั ซ่ึงแบง่ ออกเป็น 2 ประเภทตามลกั ษณะการใชง้ านดงั น้ี

22 4.1 เคร่ืองมืออดั – จบั ไม้ เป็ นเครื่องมือที่ใช้ประกอบชิ้นงานหรือจบั ชิ้นงานให้มีความสะดวกในการ ทางาน มีหลายชนิด แต่ท่ีสาคญั และมีความจาเป็ นในการใชง้ านหรือใชใ้ นการฝึกฝีมือข้นั พ้นื ฐาน ไดแ้ ก่ แม่แรงอดั ไม้ ปากกาตวั ซี และปากกาหวั โตะ๊ 4.1.1 แม่แรงอัดไม้ มีลกั ษณะเป็ นคานรูปตวั ไอ มีหน้าอัดสองด้านโดยด้านหน่ึงจะเลื่อน อดั ไมโ้ ดยใชส้ กรูที่มีลกั ษณะเป็นเกลียวหยาบ อีกดา้ นจะเล่ือนปรับระยะไปตามรางได้ และจะยดึ ตามระยะของการใชง้ านโดยใชส้ ลกั ยดึ กบั คานตวั ไอ ซ่ึงในส่วนน้ีจะไม่เคล่ือนที่ขณะใชง้ าน ใช้ สาหรับอดั ประกอบช้ินงานให้แนบสนิท แม่แรงอดั ไมจ้ ะมีความยาวต้งั แต่ 2 – 10 ฟุต ท่นี ิยมใช้ จะมีความยาวประมาณ 4 – 6 ฟุต รูปท่ี 1.1.30 แสดงรูปแมแ่ รง ทม่ี า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปที่ 1.1.31 แสดงการใชแ้ ม่แรงในงานเพลาะไม้ ท่มี า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

23 4.1.1.1 วธิ ีการใช้งานแม่แรงอัดไม้ (1) เตรียมแม่แรงและไมร้ องหนา้ อดั ท้งั สองดา้ น (2) วางชิ้นงานทีต่ อ้ งการบีบอดั ของบนคานแม่แรง (3) ขนั แม่แรงบีบอดั ไมโ้ ดยใชแ้ รงบีบอดั พอประมาณใหช้ ้ินงาน แนบสนิทกนั ตลอดแนว 4.1.1.2 ข้อควรระวังและการบารุงรักษา (1) ขณะใชง้ านควรใชไ้ มร้ องหนา้ อดั ท้งั สองดา้ นเพอ่ื ป้ องกนั ชิ้นงานเป็ นรอย (2) หยอดน้ามนั หล่อลื่นหรือจารบีท่ีเกลียวของสกรูเสมอเพอื่ ให้ หมุนไดค้ ล่องตวั (3) ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ทาความสะอาดและทาน้ามนั กนั สนิมทุกคร้งั หลงั ใชง้ าน 4.1.2 ปากกาตัวซี ปากกาตัวซี หรือเรียกกันท่ัวไปว่า ซีแคมป์ โครงรูปตัว C ทาจาก เหล็กหล่อ มีสกรูและหน้าอัดสาหรับหมุนอัดจบั ช้ินงานกับหน้ารับอีกด้านที่อยู่ปลายตวั ซี เคล่ือนยา้ ยได้ง่ายเพราะมีขนาดไม่ใหญ่มาก มีขนาดต้งั แต่ 6 – 12 น้ิว แต่ขนาดที่นิยมใชง้ าน ไดแ้ ก่ขนาด 6 – 10 นิ้ว รูปท่ี 1.1.32 แสดงรูปปากกาตวั ซี รูปท่ี 1.1.33 แสดงการใชง้ านปากกาตวั ซี ทม่ี า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ทมี่ า: สหัสชยั ตลุ ยว์ ฒั นางกรู 2552

24 4.1.2.1 ข้อควรระวังและการบารุงรักษา (1) ควรใชไ้ มร้ องหนา้ อดั ท้งั สองดา้ นเพอื่ ป้ องกนั ชิ้นงาน เป็ นรอย (2) หยอดน้ามนั หล่อล่ืนท่ีเกลียวของสกรูเสมอเพอ่ื ใหห้ มุนได้ คล่องตวั (3) ไม่ใชแ้ รงอดั มากเกินไป อาจทาใหป้ ากกาตวั ซีหกั ได้ (4) ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ทาความสะอาดและทาน้ามนั กนั สนิมในส่วน ทเ่ี ป็นโลหะทุกคร้ังหลงั ใชง้ าน (5) เมื่อเลิกใชง้ านขนั หนา้ อดั เขา้ ไปใหช้ ิด 4.1.3 ปากกาหัวโต๊ะ ปากกาหัวโต๊ะ เป็ นเคร่ืองมืออดั – จบั ช้ินงานท่ีติดอยกู่ ับหัวโต๊ะปฏิบตั ิ งาน โดยทวั่ ไปทาจากเหลก็ หล่อ หนา้ อดั จะมีไมห้ นาขนาดหน่ึงน้ิวรอง เพ่ือไม่ใหเ้ หลก็ สมั ผสั กบั ช้ินงาน ซ่ึงเม่ืออดั อาจจะทาใหช้ ิ้นงานเป็ นรอย หนา้ อดั ดา้ นนอกจะเคล่ือนท่ีเขา้ ออกโดยใชส้ ลกั เกลียว ส่วนดา้ นในไม่สามารถเคล่ือนทไ่ี ด้ ใชส้ าหรบั จบั ช้ินงานเพอ่ื ตดั ผา่ และอื่นๆ ซ่ึงเป็นงาน ขนาดเลก็ รูปที่ 1.1.34 แสดงรูปปากกาหวั โต๊ะ ที่มา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปที่ 1.1.35 แสดงการใชง้ านปากกาหัวโต๊ะ ท่ีมา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

25 4.1.3.1 ข้อควรระวังและการบารุงรักษา (1) ไม่ใชป้ ากการองรับเหลก็ เพอ่ื ทบุ หรือตอก จะทาใหเ้ กลียว ปากกาแตกร้าว หลวมหรือเอียง (2) ขณะใชง้ านควรใชไ้ มท้ ห่ี นา้ เรียบรองหนา้ อดั ท้งั สองดา้ น เพอ่ื ป้ องกนั ชิ้นงานเป็ นรอย (3) ใส่จารบีท่เี กลียวหมุนเสมอเพอื่ ใหห้ มุนไดค้ ล่องตวั (4) ไม่ใชแ้ รงอดั มากเกินไป อาจทาใหช้ ิ้นงานหกั ได้ (5) ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ทาความสะอาดและทาน้ามนั กนั สนิมในส่วน ที่เป็นโลหะทกุ คร้ังหลงั ใชง้ าน (6) เม่ือเลิกใชง้ านขนั ปากกาเขา้ ไปใหช้ ิด 4.2 เคร่ืองมอื ยดึ ตรึงไม้ เครื่องมือยดึ ตรึงไมเ้ ป็ นเคร่ืองมือท่ีใชย้ ดึ ประกอบชิ้นงานใหต้ ิดกนั และใชเ้ พือ่ ถอดหรือแยกส่วนประกอบของชิ้นงาน หรือทางาน มีหลายชนิด แต่ที่มีความจาเป็ นในการใช้ งานมากหรือใชใ้ นการฝึกฝีมือเบ้ืองตน้ ไดแ้ ก่ คอ้ น ไขควง คีม เหล็กส่ง 4.2.1 ค้อน คอ้ นเป็นเครื่องมือสาหรับตอก หรือเคาะประกอบช้ินงานตา่ ง ๆ ในงานช่าง คอ้ นท่ีใชม้ ากในงานช่างไม้ คือ คอ้ นหงอน และคอ้ นไม้ ซ่ึงใช้แตกต่างกันตาม ลกั ษณะของงาน 4.2.1.1 ค้อนหงอน เป็ นคอ้ นท่ีใชก้ บั ช่างไมโ้ ดยเฉพาะ แบง่ ออกเป็น สองส่วนคือส่วนหัว และ ดา้ ม ส่วนหวั จะเป็ นเหล็ก หนา้ คอ้ นจะนูนเล็กนอ้ ย ส่วนหงอนทาเป็ น แฉกใชส้ าหรับถอนตะปู ส่วนดา้ มจะเป็ นไม้เน้ือแขง็ ซ่ึงหากยากในปัจจุบนั จึงนิยมใชด้ ้ามไฟ เบอร์ ขนาดของคอ้ นจะ เรียกตามขนาดน้าหนักของหวั คอ้ น ทีน่ ิยมใชก้ นั จะมีขนาดต้งั แต่ 13 – 16 ออนซ์ แต่คอ้ นท่ีเป็ นคอ้ นประจาตวั ช่างไมจ้ ะมีขนาด 16 ออนซ์ เส้นผ่าศูนยก์ ลางของหัวคอ้ น ประมาณ 28 มิลลิเมตร

26 รูปท่ี 1.1.36 แสดงรูปคอ้ นหงอน ทม่ี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปที่ 1.1.37 แสดงการใชค้ อ้ นหงอนตอกตะปู ทมี่ า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปที่ 1.1.38 แสดงการใชค้ อ้ นหงอนถอนตะปู ท่มี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 (1) วิธีการใช้ค้อนหงอน 1) การใชค้ อ้ นหงอนตอกตะปคู วรจบั ดา้ มคอ้ นใหก้ ระชบั มือ ดงั รูปที่ 1.1.37 แลว้ ใชม้ ืออีกขา้ งจบั ตะปูวางใหต้ รงจุดที่ตอ้ งการตอก ตอกตะปูเบา ๆโดยให้หน้า คอ้ นสัมผสั หัวตะปู ตอกให้ตะปูจมลงไปในเน้ือไมแ้ ล้วจึงปล่อยตะปู ตอกจนไดค้ วามลึกที่ ตอ้ งการ 2) การใชค้ อ้ นหงอนถอนตะปูควรจบั ดา้ มคอ้ นดงั รูปที่ 1.1.37 สอดเขา้ ไปในหวั ตะปูแลว้ ดึงเขา้ หาตวั ให้ตะปถู อนออกจากไม้ หากตะปูยาวมากใหใ้ ชไ้ ม้ รองหวั คอ้ นเพอ่ื ใหถ้ อนตะปอู อกไดง้ า่ ยข้ึน

27 จะทาใหล้ ่ืน (2) ข้อควรระวงั และการบารุงรักษา 1) ใชค้ อ้ นใหถ้ ูกตอ้ งกบั ลกั ษณะของงาน 2) อยา่ ใชค้ อ้ นท่ดี า้ มหลวม เพราะอาจหลุดไปถูกผอู้ ื่นได้ 3) รกั ษาหนา้ คอ้ นใหเ้ รียบอยเู่ สมอ 4) หนา้ คอ้ นท่ีใชต้ อกไม่ควรเป้ื อนน้ามนั หรือจาระบเี พราะ 5) ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ทาความสะอาดทุกคร้งั หลงั ใชง้ าน 4.2.1.2 ค้อนไม้ เป็ นคอ้ นท่ีทาจากไม้ที่มีความเหนียวมีน้ าหนัก มี ขนาดต่าง ๆ ตามลกั ษณะการใช้งาน ในงานช่างไมจ้ ะใชข้ นาดเส้นผ่าศูนยก์ ลางประมาณ 3 น้ิว โดยใช้ในงานตอกส่ิวเพื่อเจาะรูเดือย บากเม้ือไม้ หรือแต่งเดือย และใชต้ อก เคาะประกอบ ชิ้นงาน รูปท่ี 1.1.39 แสดงรูปคอ้ นไม้ รูปที่ 1.1.40 แสดงการใชค้ อ้ นไมต้ อกล่ิมกบ ทม่ี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ท่มี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปท่ี 1.1.41 แสดงการใชค้ อ้ นไมต้ อกส่ิว ทมี่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

28 (1) วิธีการใช้ค้อนไม้ จบั ดว้ ยขอ้ มือที่ตรงและกระชบั กบั ดา้ มคอ้ นคอ่ นไปทาง ปลายคอ้ น ประมาณ 3 ส่วน 4 ของความยาวดา้ มคอ้ น ตอกหรือเคาะลงไปบนตาแหน่งทต่ี อ้ งการ โดยเริ่มจากเบา ๆ เป็ นการเล็งตาแหน่งที่จะตอก และเพม่ิ น้าหนกั ในการตอกตามลกั ษณะงาน (2) ข้อควรระวังและการบารุงรักษา 1) ใชค้ อ้ นใหถ้ ูกตอ้ งกบั ลกั ษณะของงาน 2) อยา่ ใชค้ อ้ นท่ดี า้ มหลวม เพราะอาจหลุดไปถูกผอู้ น่ื ได้ 3) เชด็ ทาความสะอาดทกุ คร้งั หลงั ใชง้ าน 4.2.2 ไขควง ไขควงเป็ นเครื่องมือท่ีใชก้ นั ในเกือบจะทุกๆงานช่าง ในงานไมเ้ ราจะใช้ สาหรับ ขนั หรือคลายตะปูเกลียว ที่ประกอบหรือยดึ ช้ินงาน หรือใชถ้ อดประกอบเคร่ืองมืองาน ไมเ้ ช่น เหล็กประกบั และใบกบ ในงานไม้นิยมใช้ขนาด 4 – 10 นิ้ว มีสองแบบคือไขควงปาก แบนและไขควงปลายแฉก ทีป่ ลายของไขควงจะมีขนาดต่างกนั ใชต้ ามขนาดและลกั ษณะของหัว ตะปูเกลียว โดยใหข้ นาดของไขควงพอดีกบั ร่องที่หวั ตะปเู กลียว รูปที่ 1.42 แสดงรูปไขควงแบนและไขควงแฉก ทมี่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปท่ี 1.1.43 แสดงการใชไ้ ขควงแบนขนั ยดึ หรือ คลายเหลก็ ประกบั ใบกบ ท่มี า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

29 4.2.2.1 วิธีการใช้ไขควง ควรเลือกขนาดและชนิดของไขควงให้ เหมาะสมกบั ขนาดของหัวสกรู จบั ปลายไขควงให้กระชบั มือ วางปลายไขควงลงบน ร่องหวั สกรู ให้ขนานกบั แนวของสกรู กดน้าหนกั ลงไปใหพ้ อเหมาะพร้อมกบั ขนั หรือ คลายสกรู (การขนั สกรูเขา้ ใหห้ มุนดา้ มไขควงตามแนวเขม็ นาฬกิ า) 4.2.2.2 ข้อควรระวงั และการบารุงรักษา (1) ใชไ้ ขควงใหถ้ ูกตอ้ งกบั ลกั ษณะของงาน (2) เลือกใชไ้ ขควงใหม้ ีขนาดพอดีกบั ร่องตะปูเกลียว (3) ไม่ใชค้ อ้ นตอกหรือเคาะท่ีดา้ มไขควง (4) ใชผ้ า้ แหง้ เช็ดทาความสะอาดและทาน้ามนั กนั สนิมในส่วน ที่เป็นโลหะทกุ คร้งั หลงั ใชง้ าน 4.2.3 เหลก็ ส่งหัวตะปู เป็ นเครื่องมือทม่ี ีส่วนช่วยในงานยดึ ตรึงไม้ มี ลกั ษณะเป็นแท่งเหล็กยาวประมาณ 5 น้ิว เสน้ ผา่ ศูนยก์ ลาง 5/16 น้ิว ส่วนปลายเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลาง ประมาณ 1/32 น้ิว ใชส้ าหรับสาหรับส่งหวั ตะปใู หล้ งไปต่ากวา่ ระดบั ผวิ ของช้ินงาน ท่ี 1.1.44 แสดงรูปเหล็กส่งหวั ตะปู ท่มี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปท่ี 1.1.45 แสดงการใชง้ านเหล็กส่งหัวตะปู ทมี่ า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

30 4.3.2.1 วธิ ีการใช้เหลก็ ส่ง การส่งตะปูใหจ้ มลงไปในเน้ือไม้ จะตอ้ ง วางปลายเหล็กส่งอยตู่ รงกลางตะปู ใหไ้ ดด้ ่ิงหรือต้งั ฉากกบั ช้ินงาน แลว้ ใชค้ อ้ นหงอนตอกโคน เหลก็ ส่งใหต้ ะปูจมลงไปในเน้ือไมต้ ามตอ้ งการ 4.3.2.2 ข้อควรระวังและการบารุงรักษา (1) ใชเ้ หล็กส่งใหถ้ ูกตอ้ งกบั ลกั ษณะของงาน (2) ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ทาความสะอาดและทาน้ามนั กนั สนิมในส่วน ที่เป็นโลหะทกุ คร้งั หลงั ใชง้ าน 4.2.4 คีมตัดหัวตะปู เป็ นเครื่องมือทมี่ ีส่วนช่วยในงานยดึ ตรึงไม้ อีกอยา่ งหน่ึง มีลกั ษณะคลา้ ยกบั คีมผกู เหล็ก ใช้ สาหรับตดั หัวตะปู ก่อนท่ีจะใชเ้ หล็กส่งตอกให้ตะปูจมลงไป ในชิ้นงาน หรือใชต้ ดั ลวดก็ไดเ้ นื่องจากลวดมีขนาดเลก็ หรือเทา่ กบั ตะปู นอกจากน้นั ยงั ใชถ้ อน ตะปใู นกรณีทคี่ อ้ นหงอนไม่สามารถถอนไดโ้ ดยใชแ้ รงบบี พอประมาณแลว้ ดึงหรืองดั ตะปอู อก รูปที่ 1.1.46 แสดงรูปคีมตดั หวั ตะปู ทม่ี า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปท่ี 1.1.47 แสดงการใชง้ านคีมตดั หวั ตะปู ทมี่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

31 4.2.4.1 วิธีการใช้ คีมตัดหัวตะปู หัวตะปูที่จะตัดต้องโผล่ข้ึนมา ประมาณ 3 – 4 มิลลิเมตร จบั ดา้ มคมี บีบทหี่ วั ตะปดู งั รูปท่ี 1.1.47 ออกแรงบีบใหห้ วั ตะปูขาด 4.2.4.2 ข้อควรระวังและการบารุงรักษา (1) ใชค้ ีมตดั หวั ตะปูใหถ้ ูกตอ้ งกบั ลกั ษณะของงาน (2) ไม่ใชค้ มี ตอกหรือเคาะโลหะ (3) ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ทาความสะอาดและทาน้ามนั กนั สนิมใน ส่วนทเ่ี ป็ นโลหะทุกคร้งั หลงั ใชง้ าน 5. เคร่ืองมอื เจาะ และบากไม้ เป็นเคร่ืองมือท่ีมีความจาเป็ นอีกประเภทหน่ึง ในการปฏิบตั ิ งานไม้ โดยเฉพาะงาน ไมท้ ่มี ีการประกอบเป็ นช้ินงานหรือเครื่องเรือนตา่ ง ๆ เช่นการเจาะรูกลม รูเหลี่ยม นอก จาก น้ัน ยงั ใชใ้ นการควา้ นปากรูเพ่ือฝังหัวตะปูเกลียว หรือสลกั เกลียวต่าง ๆ เพื่อใหเ้ กิดความสวมงาม ดงั น้นั นกั เรียนจงึ ควรไดศ้ กึ ษาถึงเครื่องมือทใ่ี ชเ้ จาะ และบากไม้ ไดแ้ ก่ สวา่ น และสิ่ว 5.1 สว่าน เป็ นเคร่ืองมือเจาะรูกลม โดยใชด้ อกสวา่ นหมุนเจาะเขา้ ไปในเน้ือ ไม้ ใหไ้ ดข้ นาดตามตอ้ งการ ปัจจบุ นั นิยมใชส้ วา่ นไฟฟ้ าเนื่องจากมีราคาถูก มีท้งั แบบใชไ้ ฟฟ้ า โดยตรงหรือเป็นแบบใชแ้ บตเตอร่ี รูปที่ 1.1.48 แสดงรูปสว่านไฟฟ้ าอเนกประสงค์ ท่ีมา: สหสั ชยั ตลุ ยว์ ฒั นางกรู 2552

32 รูปท่ี 1.1.49 แสดงการใชง้ านสวา่ นไฟฟ้ าเจาะไม้ ท่มี า: สหสั ชยั ตลุ ยว์ ฒั นางกรู 2552 5.1.1 วธิ ีการใช้สว่าน การเจาะรูโดยใชส้ ว่านควรเลือกใชด้ อกสวา่ นใหเ้ หมาะสมกบั ขนาดของ รูท่ีตอ้ งการส่วนใหญ่จะตอ้ งพอดีกบั ขนาดของเดือย หรืออาจจะเล็กกวา่ สกรูเล็กนอ้ ยใน กรณีท่ีจะขันสกรู การเจาะรูจะต้องขันดอกสว่านให้แน่น ใช้ตะปูตอกนาตรงกลาง ตาแหน่งที่ตอ้ งการเจาะ การเจาะดอกสว่านจะตอ้ งจบั สวา่ นให้แน่น ดอกสวา่ นต้งั ฉาก กบั ชิ้นงาน ดงั รูปที่ 1.1.49 5.1.2 ข้อควรระวงั และการบารุงรักษา (1) ในการถอดดอกสวา่ นควรถอดปลก๊ั หรือสะพานไฟทุกคร้ัง (2) เลือกดอกสวา่ นใหเ้ หมาะสมกบั งาน (3) ดอกสวา่ นจะตอ้ งต้งั ฉากกบั ชิ้นงานเสมอ (4) ขณะเจาะควรคลายใหเ้ ศษวสั ดุออกบา้ ง เพอื่ ลดแรงกด ท้งั ป้ องกนั มิใหด้ อกสวา่ นรอ้ นหรือหกั (5) ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ทาความสะอาดและทาน้ามนั กนั สนิมในส่วนทเ่ี ป็ น โลหะทุกคร้งั หลงั ใชง้ าน (6) ควรเก็บใส่กล่องใหเ้ รียบร้อย 5.2 สิ่ว เป็ นเครื่องมืองานไม้ท่ีใช้สาหรับเจาะ หรือบาก ปาดเน้ือไม้ เซาะร่องไม้ โดยทาจากเหลก็ มีคมที่ปลาย โดยทว่ั ไปส่ิวแบง่ ออกเป็ นสองประเภทคือ สิ่วโคนแหลมซ่ึงโคนส่ิว จะฝังเขา้ ไปในเน้ือไม้ และสิ่วโคนกระบอกโคนสิ่วจะเป็ นรูปทรงกรวยสาหรับสวมดา้ มส่ิว นอก จากน้ีส่ิวท้งั สองประเภทยงั แบ่งออกตามลักษณะการใชง้ านได้อีก คือ สิ่วปากบางหรือส่ิวแต่ง และสิ่วเจาะหรือส่ิวใบหนาซ่ึงสิ่วท้งั สองประเภท มีหลายขนาด เรียกตามขนาดท่มี ีหน่วยเป็ นนิ้ว

33 5.2.1 ส่ิวปากบาง หรือสิ่วแต่ง ใชข้ ดู ปาดหรือเซาะผิวของไมใ้ ห้เรียบ โดย ทว่ั ไปจะใชม้ ือกดหรือดนั ส่ิวไม่นิยมใชค้ อ้ นตอก แต่ก็สามารถใชไ้ ดโ้ ดยเคาะ เบา ๆ มีขนาดต้งั แต่ 1/8 – 2 น้ิว รูปท่ี 1.1.50 แสดงรูปส่ิวปากบาง ทีม่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปที่ 1.1.51 แสดงการใชง้ านสิ่วปากบาง ท่ีมา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 5.2.2 ส่ิวเจาะ หรือสิ่วใบหนา ใชเ้ จาะรูเดือย หรือบากร่องไม้ ใบส่ิวมีความ หนาและแข็งแรงกว่าสิ่วปากบาง เพราะตอ้ งใช้คอ้ นเคาะหรือตอกเจาะเน้ือไม้ มีขนาดต้งั แต่ 1/8 – 1 น้ิว รูปที่ 1.1.52 แสดงรูปส่ิวเจาะ ท่ีมา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 รูปท่ี 1.1.53 แสดงการใชง้ านส่ิวเจาะ ทมี่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

34 5.2.2.1 วิธีการใช้สิ่ว (1) สิ่วปากบางใชใ้ นการปาดแต่งเน้ือไม้ การใชง้ านจะตอ้ งจบั ดา้ มสิ่วใหก้ ระชบั มือ วางคมสิ่วดา้ นเรียบ ลงบนตาแหน่งท่ีตอ้ งการปาดแต่ง แลว้ กดส่ิวใหข้ นาน กบั ช้ินงานดนั ไปขา้ งหนา้ เพอ่ื ปาดแต่งช้ินงานใหไ้ ดร้ ะดบั หรือแนวท่ีตอ้ งการดงั รูปที่ 1.1.51 (2) ส่ิวเจาะ จะตอ้ งใช้คู่กบั คอ้ นไมห้ รือคอ้ นพลาสติก การใช้ งานจะตอ้ งใชม้ ือขา้ งหน่ึงจบั ดา้ มส่ิวให้กระชบั มือ วางคมสิ่ว ลงบนช้ินงานท่ีตอ้ งการเจาะ ทามุม ประมาณ 45 องศาใชม้ ืออีกขา้ งหน่ึงจบั คอ้ นไมค้ ่อยๆตอกให้ส่ิวกินเน้ือไมท้ ีละน้อยจนใกลก้ ับ ความลึกท่ตี อ้ งการแลว้ แต่งร่องหรือรูอีกคร้ังใหเ้ รียบร้อย 5.2.2.2 ข้อควรระวงั และการบารุงรักษา (1) ก่อนใชง้ านควรสารวจคมของส่ิวใหค้ มพรอ้ มใชง้ าน (2) คอ้ นที่ใชต้ อกสิ่วควรเป็นคอ้ นไมห้ รือคอ้ นพลาสตกิ เท่าน้นั (3) ขณะปฏิบตั ิงานควรวางสิ่วในทีเ่ หมาะสมอยา่ ใหต้ กลงพน้ื อาจทาใหค้ มสิ่วบ่นิ ไม่คมหรือหล่นใส่เทา้ (4) ไม่ควรใชค้ อ้ นตอกดา้ มส่ิวแรงเกินไป (5) ใชผ้ า้ แหง้ เช็ดทาความสะอาดและทาน้ามนั กนั สนิมในส่วน ที่เป็น โลหะทุกคร้ังหลงั ใชง้ าน

35 บทที่ 2 การบารุงรักษาเครื่องมืองานไม้ หัวข้อเร่ือง 1. การเตรียมเคร่ืองมือ วสั ดุและอุปกรณ์ในการบารุงรักษาเคร่ืองมือ 2. การบารุงรักษาเคร่ืองมือ 2.1 การปัด เช็ดทาความสะอาดเครื่องมือ 2.2 การป้ องกนั สนิม 2.3 การใส่น้ามนั หล่อล่ืนช้ินส่วนของเครื่องมือ สาระสาคญั เครื่องมืองานไมส้ ่วนใหญจ่ ะทาข้ึนจากโลหะหรือมีส่วนประกอบท่เี ป็ นโลหะ และมี ดา้ มหรือมือจบั ที่เป็นไมห้ รือพลาสติก การบารุงรักษาเครื่องมืออยา่ งถูกวิธี ถือวา่ เป็ นส่ิงท่ีจาเป็ น อยา่ งยงิ่ สาหรับผูท้ ี่เป็ นช่าง การบารุงรักษาเครื่องมืออยา่ งถูกวิธี จะทาให้เคร่ืองมือมีอายกุ ารใช้ ยาวนานข้ึน ซ่ึงมีข้นั ตอนที่ไม่ยงุ่ ยาก ส่วนใหญ่จะเป็ นการปัดเชด็ ทาความสะอาด ชโลมน้ามนั เพื่อ ป้ องกนั สนิม และการหยอดน้ามนั หล่อล่ืน จดุ ประสงค์การเรียน จดุ ประสงค์ท่วั ไป เพอื่ ใหผ้ เู้ รียน มีความรู้ ความเขา้ ใจเกี่ยวกบั วธิ ี การบารุงรักษาเครื่องมืองานไม้ จุดประสงค์เชิงพฤตกิ รรม 1. บอกวธิ ีการเตรียมวสั ดุ และอุปกรณ์ในการบารุงรักษาเคร่ืองมือไดถ้ ูกตอ้ ง 2. บอกช่ือ หนา้ ที่ วสั ดุ และอุปกรณ์ในการบารุงรักษาเคร่ืองมือไดถ้ ูกตอ้ ง 3. บอกวธิ ีการเช็ดทาความสะอาดเคร่ืองมืองานไดถ้ ูกตอ้ ง 4. บอกข้นั ตอนการป้ องกนั สนิมไดถ้ ูกตอ้ ง 5. บอกข้นั ตอนการหล่อลื่นช้ินส่วนของเครื่องมือไดถ้ ูกตอ้ ง

36 6. บอกขอ้ ควรระวงั ในการบารุงรกั ษาเครื่องมือไดถ้ กู ตอ้ ง 7. บอกข้นั ตอนการส่งคืนเคร่ืองมือไดถ้ ูกตอ้ ง 8. ปัด เช็ดทาความสะอาดเคร่ืองมือไดถ้ ูกตอ้ ง 9. เชด็ ชโลมน้ามนั กนั สนิมไดถ้ ูกตอ้ ง 10. หล่อล่ืนชิ้นส่วนของเคร่ืองมือไดถ้ ูกตอ้ ง 11. ส่งคนื เครื่องมือ วสั ดุ และอุปกรณ์ไดถ้ ูกตอ้ ง

37 การบารุงรักษาเครื่องมอื งานไม้ 1. เตรียมเครื่องมอื วสั ดแุ ละอปุ กรณ์ใน การบารุงรักษาเครื่องมอื ใบเบิกเคร่ืองมอื เขียนใบเบิกเคร่ืองมือวสั ดุและอุปกรณ์ท่ีใช้ ในการบารุงรักษาเครื่องมือ นาไปเบิกที่ห้อง ชื่อ......................................ช้ัน....... แผนก..............................วันท.่ี .......... เคร่ืองมือเรียงตามลาดบั ท่ี รายการ จานวน หน่วย หมายเหตุ ข้อควรระวงั 1. ระบุรายละเอียดของเครื่องมือใหช้ ดั เจน 1 เลอื่ นลนั ดา 1 อนั 2. ตรวจสอบสภาพความพร้อม ของ 2 เลอ่ื ยรอ 1 อนั เคร่ืองมือทเี่ บกิ ก่อนนาไปใชง้ าน 3 เลอ่ื ยตัดปากไม้ 1 อนั 4 คมี คดั คลองเลือ่ ย 1 อนั หมายเหตุ ............................................................................................................................. .......... ....................................................................................................................................... ลงชอ่ื ลงช่ือ (...................................................)ผู้เบกิ (.................................................)เจ้าหน้าที 1.1 กาน้ามนั กนั สนิมหรือน้ามนั เครื่อง หน้าท่ี ใชใ้ สน้ามนั เครื่องหรือน้ามันกนั สนิมเพ่ือ รูปที่ 1.2.1 แสดงรูปกาน้ามนั เครื่อง ทม่ี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 หยอดลงบนเคร่ืองมือหรือผา้ เพอื่ เช็ดชโลมบน ชิ้นส่วนของเคร่ืองมือทีเ่ ป็ นโลหะ การบารุงรักษา ใชผ้ า้ เช็ดทาความสะอาดทกุ คร้ังหลงั การ ใชง้ าน ข้อควรระวัง ตรวจสอบฝากาน้ามนั เครื่องใหแ้ น่ใจวา่ ปิ ด สนิทก่อนใชง้ าน

38 1.2 แปรงทาสีขนาด 1 นิว้ หน้าท่ี ใชป้ ัดทาความสะอาดเครื่องมือ รูปท่ี 1.2.2 แสดงรูปแปรงทาสี ทม่ี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 การบารุงรักษา ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ทาความสะอาดทุกคร้ัง หลงั ใชง้ าน ข้อควรระวงั ไม่ควรกดขนแปรงหนักเกินไปจะทาให้ ขนแปรงบาน 1.3 แปรงทองเหลือง หน้าที่ ใชป้ ัด ขดั ผวิ ชิ้นส่วนเครื่องมือท่ีเป็ นโลหะ รูปที่ 1.2.3 แสดงรูปแปรงทองเหลือง ที่มา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 เพ่ือทาความสะอาดชิ้นส่วนของเคร่ืองมือท่ีมี ลกั ษณะเป็ นฟันแหลมหรือมีครีบคม เช่น ฟัน เล่ือย ตะไบ และบงุ้ การบารุงรักษา 1. เคาะด้านข้างแปรงเบา ๆ เพ่ือให้เศษ โลหะหลุดออกจากขนแปรง 2. ใช้ผา้ สะอาดเช็ดทาความสะอาดด้าม แปรง ข้อควรระวงั ระวงั ขนแปรงโดนส่วนใดส่วนหน่ึงของ ร่างกายหรือเส้ือผา้

39 1.4 ผ้าสะอาด 2 ผนื หน้าท่ี ใชเ้ ช็ดทาความสะอาดเครื่องมือและใชเ้ ช็ด รูปที่ 1.2.4 แสดงรูปผา้ สะอาดเชด็ เครื่องมอื ท่ีมา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ชโลมน้ามนั กนั สนิม การบารุงรักษา ซกั ทาความสะอาดทกุ คร้ังหลงั ใชง้ าน ข้อควรระวงั ไม่ควรซกั ทาความสะอาดร่วมกนั ควรแยก ซกั ผา้ ที่ใชเ้ ช็ดทาความสะอาดเคร่ืองมือก่อนซกั ผา้ ท่ใี ชเ้ ชด็ ชโลมน้ามนั 1.5. ฉากตาย หน้าที่ ใชข้ ีดแนวไมใ้ ห้ได้ฉากและวดั ความเรียบ รูปท่ี 1.2.5 แสดงรูปฉากตาย ที่มา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ของผวิ ช้ินงาน การบารุงรักษา เช็ดทาความสะอาดฝ่ ุนละออง คราบรอย เป้ื อน และชโลมน้ามนั กนั สนิมทกุ คร้ังหลงั ใชง้ าน ข้อควรระวงั 1. ไม่ควรใชต้ อกหรือเคาะ 2. ไม่ใชฉ้ ากทด่ี า้ มหลวมหรือโยก

40 1.6 เลอ่ื ยลันดา หน้าที่ ใชเ้ ลื่อยตดั และผา่ ไม้ รูปท่ี 1.2.6 แสดงรูปเล่ือยลนั ดา ทมี่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 การบารุงรักษา 1. หมน่ั คดั คลองเลื่อยและลบั ปรับแต่งฟัน 1.7 กบล้างกลาง เล่ือยใหค้ มอยเู่ สมอ รูปท่ี 1.2.7 แสดงรูปกบลา้ ง 2. ทาความสะอาดและทาน้ามันกนั สนิม ทม่ี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ในส่วนที่เป็นโลหะทกุ คร้งั หลงั ใชง้ าน ข้อควรระวงั 1. ระวงั คมเล่ือยจะโดนส่วนหน่ึงส่วนใด ของร่างกาย 2. ขณะใชง้ านไม่ควรใชแ้ รงกด หรือบิด ใบเลื่อย มากเกินไป จะทาให้ใบเลื่อยบิดงอเสีย รูปทรง หน้าท่ี ใชไ้ สตกแต่งผวิ ไมใ้ หเ้ รียบ การบารุงรักษา 1. ปัดเชด็ ทาความสะอาดทกุ คร้งั หลงั ใชง้ าน 2. ในส่วนของใบกบและเหลก็ ประกบั ตอ้ ง ชโลมน้ามนั เพอ่ื ป้ องกนั สนิม ข้อควรระวัง 1. การวางกบควรวางตะแคงทางดา้ นขา้ ง เพ่ือป้ องกันไม่ให้คมกบสัมผสั โลหะท่ีอาจจะ ทาใหค้ มกบบิน่ ไม่คม 2. การจดั เก็บควรประกอบไวเ้ ป็ นชุดโดย ปรบั คมกบยกข้ึนใหส้ ูงจากทอ้ งกบ

41 1.8 ค้อนไม้ หน้าท่ี ใชต้ อกทา้ ยกบเพื่อถอดใบกบ และตอกยดึ รูปที่ 1.2.8 แสดงรูปคอ้ นไม้ ทม่ี า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 เพอื่ ปรบั ระยะใบกบและตอกดา้ มส่ิว 1.9 ไขควงแบน การบารุงรักษา ใช้ผา้ แห้งเช็ดทาความสะอาดทุกคร้ังหลงั รูปท่ี 1.2.9 แสดงรูปไขควงปากแบน ที่มา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ใชง้ าน ข้อควรระวงั 1. ไม่เคาะหรือตอกเล่นในขณะปฏิบตั ิงาน 2. เลือกใชค้ อ้ นไมท้ ่ีมีขนาดและน้าหนักท่ี เหมาะสมกบั ผใู้ ช้ หน้าท่ี ใชถ้ อดและประกอบเหล็กประกบั การบารุงรักษา ใชผ้ า้ แหง้ เชด็ ทาความสะอาดและทา น้ามนั กนั สนิม ในส่วนทเี่ ป็นโลหะทุกคร้งั หลงั ใชง้ าน ข้อควรระวัง 1. ใชใ้ หถ้ ูกตอ้ งกบั ลกั ษณะของงาน 2. ไม่ใชค้ อ้ นตอกหรือเคาะทด่ี า้ มไขควง

42 1.10 บุ้ง หน้าท่ี ใชถ้ ูหรือขดั เพอ่ื ปรบั ระดบั ผวิ ไม้ ใหไ้ ดแ้ นว รูปที่ 1.2.10 แสดงรูปคอ้ นไม้ ท่ีมา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 และรูปทรงตามตอ้ งการ 1.11 ปากการูปตัวซี การบารุงรักษา รักษาบุ้งให้สะอาดอย่เู สมอ โดยใช้แปรง รูปท่ี 1.2.11 แสดงรูปปากการูปตวั ซี ที่มา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ทองเหลือง แปรงเศษโลหะที่ติดอยใู่ นร่องฟัน ออกทุกคร้ังหลงั จากเลิกใชง้ าน ข้อควรระวัง 1. หลีกเลี่ยงการใชบ้ งุ้ ทป่ี ราศจากดา้ ม หรือ ดา้ มแตกชารุดและหลวมอาจเกิดอุบตั เิ หตไุ ด้ 2. อยา่ ให้บุง้ เป้ื อนน้ามนั หรือจารบี จะทา ใหเ้ กิดการลื่น และทาความสะอาดยาก 3. อยา่ เก็บบุ้งไวร้ วมกัน ควรแยกเก็บให้ ห่างกนั เพราะฟันบงุ้ มีความคม หน้าที่ ใชส้ าหรับยดึ จบั ช้ินงานหรือบบี อดั ช้ินงาน การบารุงรักษา 1. เช็ดทาความสะอาดทกุ คร้งั หลงั ใชง้ าน 2. ชโลมน้ามนั เพอื่ ป้ องกนั สนิม ข้อควรระวงั 1. ขณะใช้งานควรใช้ไม้รองหน้าอัดท้ัง สองดา้ นเพอื่ ป้ องกนั ชิ้นงานเป็นรอย 2. หยอดน้ามนั หล่อลื่นหรือจารบีที่เกลียว ของสกรูเสมอเพอ่ื ใหห้ มุนไดค้ ล่องตวั

43 2. ถอดชิน้ ส่วนกบล้างกลาง ใช้คอ้ นไม้เคาะที่ทา้ ยกบเพ่ือให้ชุดใบกบ คลายตวั ออกจากตวั กบ หรือใชม้ ือขวาจบั ที่ใบ 2.1 ถอดใบกบ กบและใชม้ ือซา้ ยจบั ตวั กบแลว้ ใชท้ า้ ยกบเคาะ ลงบนโตะ๊ ฝึกงานใหใ้ บกบหลุดออกมา รูปท่ี 1.2.12 แสดงการถอดชุดใบกบ ทมี่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ข้อควรระวัง ใช้มือจบั ยึดใบกบและตวั กบให้แน่นเพ่ือ 2.2 ถอดเหลก็ ประกับ ไม่ใหห้ ล่นลงพน้ื ในขณะเคาะทที่ า้ ยกบ รูปที่ 1.2.13 แสดงการถอดเหลก็ ประกบั ออกจากใบกบ ใชไ้ ขควงแบนขนั สกรูถอดใบกบออกจาก เหล็กประกับพอหลวม แล้วขยบั เลื่อนถอดใบ ที่มา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 กบออกตรงช่องวงกลมดา้ นบนใบกบ ข้อควรระวงั ไ ม่ ค ว ร ขั น ส ก รู จ น ห ลุ ด อ อ ก จ า ก เห ล็ ก ประกบั

44 3. ปัดทาความสะอาดเคร่ืองมอื ใช้แป รงท าสี ปั ดท าค วามส ะอาด กบ ล้าง กลางโดย เฉพาะตามซอกเล็ก ๆ ท่ีไม่สามารถ 3.1 ใช้แปรงทาสีปัดทาความสะอาด เชด็ ได้ เครื่องมอื ข้อควรระวงั ไม่ควรกดขนแปรงหนักเกินไปจะทาให้ ขนแปรงบาน รูปท่ี 1.2.14 แสดงการใชแ้ ปรงปัดทาความสะอาด ซอกเลก็ ๆ ของกบไสไม้ ที่มา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 3.2 ใช้แปรงทองเหลอื งปัดทาความสะอาด เคร่ืองมือ เคร่ืองมือที่ใชแ้ ปรงทองเหลืองปัดทาความ สะอาดได้แก่ ตะไบ บุ้ง และฟันเล่ือย วิธีทา ความสะอาดคือ ใช้แปรงปัดเศษไม้ ออกจาก ฟันเล่ือย ครีบฟันบุง้ และตะไบใหส้ ะอาด ข้อควรระวงั ไม่ควรกดขนแปรงหนักเกินไปจะทาให้ ขนแปรงบาน รูปที่ 1.2.15 แสดงการใชแ้ ปรงทองเหลืองปัดทา ความสะอาดฟันบงุ้ ที่มา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552

45 4. ใช้ผ้าแห้งเช็ดทาความสะอาด ใชผ้ า้ แห้งเช็ดทาความสะอาดเครื่องมือท้งั ที่เป็ นโลหะและไม่ใชโ้ ลหะ รวมถึงเครื่องมือ รูปท่ี 1.2.16 แสดงการใชผ้ า้ เช็ดทาความสะอาด และวสั ดุอุปกรณ์ท่ีนามาใช้งาน เช่น ไขควง เครื่องมอื คอ้ นไม้ ยกเวน้ บุง้ ตะไบ และ กาน้ามันกัน สนิม ทม่ี า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ข้อควรระวัง ในส่วนของเครื่องมือท่ีมีคมหรือมีฟั น แ ห ล ม ใ ห้ เช็ ด จ า ก โ ค น ห รื อ ด้า น ท่ี ไ ม่ มี ค ม ออกไปหาดา้ นท่ีมีคมหรือมีความแหลม 5. ชโลมนา้ มนั กนั สนิม บีบน้ ามันจากกาน้ ามันกันสนิมลงบน ชิ้นส่วนของเครื่องมือทีเ่ ป็นโลหะเลก็ นอ้ ย 5.1 ใส่นา้ มันกันสนิม ข้อควรระวัง รูปที่ 1.2.17 แสดงการบีบน้ามนั กนั สนิมลงบน 1. ใส่น้ามนั กนั สนิมใหเ้ หมาะสมกบั ขนาด เคร่ืองมอื ของชิ้นส่วนของเครื่องมือที่เป็ นโลหะ ไม่ควร ท่ีมา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 บีบน้ามนั กนั สนิมมากจนเกินไป 2. เคร่ืองมือชิ้นหลัง ๆ อาจไม่ต้องใส่ น้ามนั กนั สนิมเพราะผา้ ที่ใชเ้ ช็ดชโลมน้ามนั มี น้ามนั ติดอยู่มากให้ใช้เช็ดชโลมน้ามันได้เลย เช่น ไขควงแบน ฉากตาย เป็นตน้

46 5.2 เช็ดชโลมนา้ มนั ใช้ผา้ เช็ดชโลมน้ ามันให้ทั่วชิ้นส่วนของ เคร่ืองมือทเี่ ป็นโลหะ รูปท่ี 1.2.18 แสดงการบีบน้ามนั กนั สนิม ข้อควรระวงั ลงบนเครื่องมือ 1. เครื่องมือท่ีมีฟันแหลมหรือมีความคม ท่มี า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ควรเช็ดจากดา้ นโคนไปหาปลาย หรือเช็ดจาก ดา้ นโคนออกไปหารปลายทมี่ ีคม 2. เคร่ืองมือช้ินหลัง ๆ อาจไม่ต้องใส่ น้ามนั กนั สนิมเพราะผา้ ท่ีใชเ้ ช็ดชโลมน้ามนั มี น้ ามันติดอยู่มากให้ใช้เช็ดชโลมน้ ามันบน ช้ินส่วนเครื่องมือที่เป็ นโลหะได้เลยเช่น ไข ควงแบน ฉากตาย เป็นตน้ 6. หล่อลน่ื เกลยี วแม่แรงตัวซี เคร่ืองมือท่ีจะตอ้ งมีการบารุงรักษาโดย การใส่สารหล่อล่ืน คือเคร่ืองมือที่มีเกลียว สาหรับหมุนเขา้ ออก หรือเคร่ืองมือบีบตดั ซ่ึง ในงานไม้จะเป็ นเคร่ืองมือประเภทยึดจบั ช้ิน งานหรือเครื่องมือ ไดแ้ ก่แม่แรงรูปตวั ซี แม่แรง หัวโต๊ะ แม่แรงบีบอัดไม้ และคีมตดั หัวตะปู การหล่อลื่นมีข้นั ตอนดงั น้ี 1. หยอดน้ ามันหล่อลื่นลงบนเกลียว เลก็ นอ้ ย รูปที่ 1.2.19 แสดงการบีบน้ามนั หล่อล่ืนลงบนเกลียว 2. ห มุ น เกลี ยวเค รื่ อ งมื อ เข้าอ อก ให้ แม่แรงตวั ซี น้ามนั เคร่ืองชโลมจนทว่ั เกลียว หากยงั ไม่ทัว่ ทีม่ า: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ให้ค่อย ๆ เติมน้ ามันหล่อลื่นอีกแล้วหมุน เกลียวเขา้ ออกจนน้าหล่อล่ืนชโลมจนทว่ั เกลียว ของเคร่ืองมือ 3. เช็ดคราบน้ามนั ทไ่ี หลยอ้ ย

47 ข้อควรระวงั 1. ใส่น้ามนั หล่อล่ืนทีละน้อย แลว้ หมุน เกลียวเขา้ ออกแล้วค่อย ๆ เติมน้ามันหล่อลื่น เพอ่ื ป้ องกนั การไหลยอ้ ย 2. ควรวางเคร่ื องมือให้เกลี ยวอยู่ใน แนวต้งั หรือแนวเอียง เพื่อให้น้ามันหล่อลื่น ไหลไปตามเกลียว รูปท่ี 1.2.20 แสดงการเช็ดคราบน้ามนั หล่อล่ืนทไี่ หล ยอ้ ยบนเกลียวแมแ่ รงตวั ซี ท่ีมา: สหสั ชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 7. จดั เกบ็ เคร่ืองมอื วสั ดุและอปุ กรณ์ แ จ้ง เจ้า ห น้ า ท่ี ห้ อ ง เค รื่ อ งมื อ ใ ห้ ต ร ว จ สภาพเครื่องมือและอุปกรณ์ก่อนจดั เกบ็ เขา้ ที่ รูปท่ี 1.2.21 แสดงการจดั เกบ็ เคร่ืองมือ ที่มา: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 ข้อควรระวงั ก่ อ น จัด เก็ บ เค รื่ อ งมื อ ให้ เจ้าห น้ าท่ี ตรวจสอบสภาพของเคร่ืองมือก่อนทุกคร้งั

48 บทที่ 3 การซ่อมแซมเคร่ืองมืองานไม้ หัวข้อเร่ือง 1. การซ่อมแซมเคร่ืองมือตดั 1.1 เลื่อยลนั ดา 1.2 เลื่อยรอ 2. การซ่อมแซมเครื่องมือไสตกแตง่ ผวิ ไม้ 2.1 กบไสไม้ 2.2 ตะไบและบงุ้ 3. การซ่อมแซมสิ่วปากบาง 4. การซ่อมแซมปากกาหวั โตะ๊ สาระสาคญั การซ่อมแซมเครื่องมือ เป็ นเร่ืองท่สี าคญั อีกอยา่ งของช่าง เคร่ืองมืองานไมส้ ่วนใหญ่ จะทาข้ึนจากไม้ โลหะหรือมีส่วนประกอบท่ีเป็ นโลหะ และมีดา้ มหรือมือจบั ที่เป็ นไมห้ รือ พลาสตกิ เคร่ืองมือบางอยา่ งสามารถซ่อมแซมไดเ้ องเพราะมีข้นั ตอนทไ่ี ม่ยงุ่ ยากซบั ซอ้ น เช่น ดา้ มหลุด สกรูหลวม ชิ้นส่วนสึกหรอ แต่เครื่องมือบางอยา่ งไม่สามารถซ่อมเองไดห้ รืออาจไม่ สามารถซ่อมไดเ้ ลยก็มี จดุ ประสงค์การเรียน จดุ ประสงค์ท่วั ไป เพอ่ื ใหผ้ เู้ รียน มีความรู้ ความเขา้ ใจเกี่ยวกบั ข้นั ตอนและวธิ ีการซ่อมแซมเคร่ืองมือ งานไม้

49 จดุ ประสงค์เชิงพฤตกิ รรม 1. บอกวธิ ีการเตรียมวสั ดุ และอุปกรณ์ในการซ่อมแซมเคร่ืองมืองานไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 2. บอกชื่อ หนา้ ท่ี วสั ดุ และอุปกรณ์ในการซ่อมแซมเครื่องมือไดถ้ ูกตอ้ ง 3. บอกวธิ ีการซ่อมแซมเครื่องมือตดั ไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 4. บอกวธิ ีการซ่อมแซมเคร่ืองมือไสตกแต่งผวิ ไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 5. บอกวธิ ีการซ่อมแซมเคร่ืองมือเจาะไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 6. บอกวธิ ีการซ่อมแซมเครื่องมืออดั จบั ยดึ ตรึงไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 7. บอกขอ้ ควรระวงั ในการซ่อมแซมเครื่องมืองานไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 8. บารุงรกั ษาเครื่องมือไดถ้ ูกตอ้ ง 9. บอกข้นั ตอนการส่งคนื เครื่องมือไดถ้ ูกตอ้ ง 10. ซ่อมแซมเครื่องมือตดั ไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 11. ซ่อมแซมเครื่องมือไสตกแตง่ ผวิ ไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 12. ซ่อมแซมเคร่ืองมือเจาะไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 13. ซ่อมแซมเคร่ืองมืออดั จบั ยดึ ตรึงไมไ้ ดถ้ ูกตอ้ ง 14. บารุงรกั ษาเคร่ืองมือไดถ้ ูกตอ้ ง 15. ส่งคนื เครื่องมือ วสั ดุ และอุปกรณ์ไดถ้ ูกตอ้ ง

50 การซ่อมแซมเคร่ืองมืองานไม้ 1. เตรียมเคร่ืองมือ วสั ดแุ ละอุปกรณ์ใน เขียนใบเบิกเคร่ืองมือวสั ดุและอุปกรณ์ที่ การซ่อมแซมเคร่ืองมอื ตอ้ งใช้ในการซ่อมแซมเครื่องมือ แต่ละชนิด นาไปเบิกที่หอ้ งเคร่ืองมือเรียงตามลาดบั ใบเบิกเคร่ืองมือ ข้อควรระวัง ชื่อ......................................ช้ัน....... แผนก..............................วนั ท.่ี .......... 1. ระบุรายละเอียดของวสั ดุและอุปกรณ์ ท่ี รายการ จานวน หน่วย หมายเหตุ ใหช้ ดั เจน 2. ตรวจสอบสภาพความเสียหายของ 1 เลอ่ื นลนั ดา 1 อนั 2 เลอ่ื ยรอ 1 อนั เคร่ืองมือทเ่ี บกิ ก่อนนาไปใชง้ าน 3 เลอ่ื ยตัดปากไม้ 1 อนั 4 คมี คดั คลองเลื่อย 1 อนั หมายเหตุ ....................................................................................................................................... ............................................................................................................................. .......... ลงชอื่ ลงชื่อ (...................................................)ผู้เบกิ (.................................................)เจ้าหน้าที 1.1 ไขควง หน้าท่ี ใชข้ นั หรือคลายสกรู การบารุงรักษา ใชผ้ า้ แห้งเช็ดทาความสะอาดและเช็ดชโลม น้ ามันกันสนิม ในส่วนท่ีเป็ นโลหะทุกคร้ัง หลงั ใชง้ าน รูปท่ี 1.3.1 แสดงรูปไขควงแบนและไขควงแฉก ข้อควรระวงั ทมี่ า: สหัสชยั ตุลยว์ ฒั นางกรู 2552 1. ใชใ้ หถ้ ูกตอ้ งกบั ลกั ษณะของงาน 2. ไม่ใชไ้ ขควงตอกแทนสกดั เพราะอาจทา ใหด้ า้ มและปลายไขควงชารุด