Management2

บทที่ 1 ความรู้เบื้องต้น เกย่ี วกบั การจัดการ

ความหมายของ การจดั การทกั ษะการบริหาร สาระการเรียนรู้ ความสาคญั ในการจดั การ ของการจดั การ ระดบั ของการ หนา้ ท่ีของการ ทรัพยากรในการจดั การของผบู้ ริหาร จดั การ จดั การ

ความหมายของการจดั การ การจดั การ แปลมาจากคาภาษาต่างประเทศวา่Management คือ กระบวนการในการวางแผนการจดั องคก์ ร การจดั หาคนเขา้ ทางานหรือการจดั การบุคคล การสง่ั การหรือการอานวยการและการควบคุมโดยการนาทรัพยากรท่ีมีอยมู่ าจดั การ เพื่อก่อใหเ้ กิดประโยชนส์ ูงสุดแก่องคก์ ร

ลกั ษณะของการจดั การลกั ษณะสาคญั ของการจดั การมีดงั น้ี ❖ การจดั การเป็นศาสตร์อยา่ งหน่ึง อยใู่ นรูปของสังคมศาสตร์ (Social Science) ❖ วชิ าการจดั การ สามารถศึกษา เรียนรู้ ถ่ายทอดวชิ าอยา่ งเป็นระบบ ❖ การจดั การเป็นกิจกรรมท่ีเก่ียวขอ้ งกบั กลุ่มบุคคล ❖ งานในหนา้ ที่ดา้ นการจดั การ

ความสาคญั ของการจัดการการจดั การมีความสาคญั หลายดา้ น ดงั น้ี ❖การจดั การพฒั นาคู่กบั การดาเนินชีวิตของมนุษย์ ❖ จานวนประชากรเพม่ิ ข้ึนอยา่ งรวดเร็วเป็นผลทาใหอ้ งคก์ ารขยายดา้ น การจดั การใหก้ วา้ งขวางยงิ่ ข้ึน ❖ การจดั การเป็นกรรมวธิ ีที่สาคญั นาโลกไปสู่ความเจริญกา้ วหนา้ ❖ การจดั การเป็นการทางานร่วมกนั ของกลุม่ บุคคลในสังคม ❖ ช่วยใหผ้ บู้ ริหารสามารถประเมิน ศึกษา วเิ คราะห์ คาดคะเนเหตุการณ์ ตา่ งๆ ได้ ❖ ช่วยใหผ้ บู้ ริหารพฒั นาสินคา้ ใหส้ อดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการของ ผบู้ ริโภค

ทรัพยากรในการจดั การ7.ขวญั และกาลงั ใจ 1.บุคลากร 2.เงิน (Morale) (Man) (Money) 6.การตลาด 7 M’s 3.วสั ดุ (Marketing) (Material)5.เครื่องจกั รกล 4.วิธีการ (Machine) (Method)

หน้าท่ขี องการจัดการหนา้ ที่ในดา้ นการจดั การ มีดงั ต่อไปน้ี ❖การวางแผน (Planning) ❖ การจดั องคก์ าร (Organizing) ❖ การจดั บุคคลเขา้ ทางาน (Staffing) ❖ การอานวยการ (Directing) ❖ การควบคุม (Controlling)

ระดบั การจัดการของผู้บริหารแบ่งออกเป็น 3 ระดบั ดงั น้ี ❖ ผบู้ ริหารระดบั ตน้ (First-line Managers) ❖ ผบู้ ริหารระดบั กลาง (Middle Managers) ❖ ผบู้ ริหารระดบั สูง (Top Managers)

ทักษะการบริหารในการจดั การทกั ษะข้นั พ้นื ฐานที่ผบู้ ริหาร พงึ มี 3 ประการคือผบู้ ริหารระดบั ตน้ ผบู้ ริหารระดบั กลาง ผบู้ ริหารระดบั สูงความคิด ความคิด ความคิดมนุษย์ มนุษย์ มนุษย์เทคนิค เทคนิค เทคนิค

คุณลกั ษณะความเป็ นเลศิ ในการจัดการคุณลกั ษณะท่ีสาคญั ทางดา้ นการจดั การ ไวด้ งั น้ี ❖ มุ่งเนน้ การปฏิบตั ิ ❖ มีความใกลช้ ิดลูกคา้ ❖ มีความอิสระในการทางานและความรู้สึกเป็นเจา้ ของกิจการลูกคา้ ❖ เพ่ิมผลผลิตโดยอาศยั พนกั งาน ❖ สัมผสั กบั งานอยา่ งใกลช้ ิดและความเช่ือมน่ั ของพนกั งาน ❖ ทาแต่ธุรกิจที่มีความเชี่ยวชาญและเกี่ยวเนื่องกนั ❖ รูปแบบโครงสร้างง่ายๆ หรือธรรมดา ❖ เขม้ งวดและผอ่ นปรนในเวลาเดียวกนั



แนวคิดทฤษฎีและกระบวนการ กระบวนการแนวคิด ทฤษฎี poccc posdcหลกั วทิ ยาศาสตร์ ทฤษฎีองคก์ าร posdclr posdcorbหลกั มนุษยส์ มั พนั ์์ ทฤษฎีการจดั การสมยั ต่างๆ polcหลกั การเป็นระบบในการ ทฤษฎีองคก์ ารร่วมสมยั บริหาร

แนวความคดิ Concept หมายถึง การสรุปและจดั ระเบียบเร่ืองราวจากรายละเอียดต่างๆ เพ่ือวางเป็นหลกั การ

ทฤษฎี ทฤษฎี หมายถึง ชุดต่าง ๆ ของถอ้ ยแถลงท่ีมี ลกั ษณะเป็นจริงโดยทว่ั ๆ ไปและเกี่ยวเนื่องซ่ึงกนั และกนั

ทฤษฎีองค์การสมัยดงั้ เดมิ ทฤษฎีองค์การสมยั ใหม่ทฤษฎีองค์การสมัยปัจจุบัน

แนวคิดการจดั การสมยั ด้งั เดิมการจดั การแบบมนุษยส์ มั พนั ์์การจดั การตามศาสตร์การจดั การ หรือการจดั การสมยั ใหม่การจดั การตามสถานการณ์ หรือการจดั การตามแนวคดิ พฒั นาบริหาร

1. ทฤษฎีการ 3. ทฤษฎีการ 2. ทฤษฎีการจัดการของ จดั การของแรงค์ จดั การของ และลเิ ลยี น กลิ เบร เทเลอร์ แกนท์กาหนดวธิ ีการปฏิบัตทิ ่ีดีท่ีสุดของ เป็ นผู้สนับสนุนแผนผังของ งานแต่ละชนิด คัดเลือกคนให้ แกนท์ มาใช้เพ่ือให้มองเหน็ ว่าเหมาะสมกับงาน และให้รางวัล แก่ผู้ท่ที านได้สูงกว่ามาตรฐาน งานใดอยู่ในช่วงใด

การจดั การแบบคลาสสิคทฤษฎีการ ทฤษฎีการ จดั การ จดั การของ เออร์ วกิของฟาโยร์ ได้แบ่งกลุ่มงานท่ตี ้อง เน้นประสทิ ธิภาพของปฏบิ ัตงิ านทางด้านธุรกจิ การบริหารงานท่ีเกิด จากความชานาญ และ อุตสาหกรรมซ่งึ ได้แก่ ด้านเทคนิค เฉพาะอย่าง พาณิชย์ การเงนิ ความม่นั คงปลอดภยั การบัญชี การบริหาร

ทฤษฎกี ารจดั การของ จอร์จ เอลตัน เมโย ไดศ้ ึกษาเริ่มตน้ ดว้ ยการสารวจความสมั พนั ์์ระหวา่ ง สภาพแวดลอ้ มทางกายภาพกบั ประสิท์ิภาพในการทางานทฤษฎกี ารจัดการของ แมร่ี ปาร์เกอร์ โฟลเลทท์ ไดเ้ นน้ ถึงความขดั แยง้ ทางการบริหารซ่ึงเป็นสิ่งท่ีสิ้นเปลือง และอนั ตราย

ทฤษฏเี กม คือ ระบบการวเิ คราะห์เชิง ทฤษฏีเกม จะช่วยจดั การในการตดั สินใจเลือกว์ิ ีการดาเนินงานท่ีดีและเหมาะสมท่ีสุดทฤษฏโี ปรแกรมเชิงเส้นตรง คือ ลกั ษณะของการใช้โปรแกรมเชิงเสน้ ตรงข้ึนอยกู่ บั เงื่อนไขที่สาคญั

ทฤษฏคี วิ คือ เป็นเทคนิคทางคณิตศาสตร์ นกั วเิ คราะห์ใชใ้ น การเลียนแบบของจริง การวจิ ัยปฏิบัตกิ าร แมกซ์คูร์ดี ได้กล่าวว่าการวจิ ยั ปฏิบตั ิคือ เทคนิคการวเิ คราะห์ระบบชนิดหน่ึง

แนวคิดการพฒั นาการบริหารเป็นแนวความคิดที่มุ่งเนน้ การปรับตวั ขององคก์ ารตามการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดลอ้ ม การนาทฤษฏีต่างๆ มาประยกุ ตใ์ ชโ้ ดยดดั แปลงแกไ้ ขตามสถานการณ์ต่างๆไดอ้ ยา่ งเหมาะสม

ทฤษฏกี ารจดั การร่วมสมยั ปัจจุบนั มีนกั วิชาการและนกั บริหารงานในองคก์ ารหลายๆ ท่านพยายามหาว์ิ ีการจดั การสมยั ใหม่มาปรับปรุง เพอื่ การบริการงานขององคก์ ารให้เหมาะสมกบั สถานการณ์ในปัจจุบนั ซ่ึงมีมากมายหลายแนวคิดดว้ ยกนั

การจดั การทฤษฏี Zการบริหารในประเทศญ่ีป่นุ นาแนวความคิดในการบริหารคนโดยนาทฤษฏีของอเมริกาและการจดั การของญ่ีป่นุ มาประยกุ ต์ร่วมกนัทฤษฎี Z ประกอบด้วยหลกั การบริหารตา่ ง ๆ ดงั นี ้1.ใช้วิธีการจ้างงานแบบถาวรแกค่ นงาน2.ฐานะตาแหนง่ งานจะอิงอยกู่ บั พืน้ ฐานการศกึ ษา จานวนปีท่ีทางาน ความรับผิดชอบของงาน3.การประเมลิ ผลการปฏิบตั ิงานจะกระทาอยา่ งช้าๆ นานๆ ครัง้4.เสริมสร้างความชานาญและพฒั นาอาชีพงานโดยใช้วธิ ีหมนุ เวียนเปลย่ี นงานกนั5.การใช้วิธีบงั คบั ให้เกษียณอายกุ อ่ นกาหนด เพ่ือช่วยเปิดโอกาสให้พนกั งานหนุ่มสาวก้าวหน้ามากขนึ ้6.ใช้การตดั สนิ ใจร่วมเป็นกลมุ่ โดยมีการวางแผนลว่ งหน้า

แนวคดิ ความเป็ นเลศิ ขององค์การ ความเป็ นเลศิ คือ คุณภาพที่องคก์ ารต่างๆ มุ่งหมายใหผ้ ลผลิตของ องคก์ ารเป็นท่ีพึงพอใจของผบู้ ริโภคหรือผรู้ ับบริการ แนวคดิ เกย่ี วกบั การปรับรื้อระบบ➢การระดมสมอง การเปิ ดโอกาสใหน้ าเสนอความคิดแนวใหม่➢การวิเคราะห์ เป็นการกาหนดขอบเขตและทิศทางที่จะดาเนินการ➢การออกแบบใหม่ เป็นการนาขอ้ มลู ท่ีไดจ้ าการวเิ คราะห์ มาคิดออกแบบ แนวทางในรูปแบบใหม่➢การนาไปใช้ เมื่อมีการทดสอบและประเมินแนวทางใหม่ที่กาหนดข้ึนและจะ นาแบบงานน้ีมาใชจ้ ริงในการทางาน

คือ องค์การทส่ี ามารถรวมกล่มุ บุคคลเพ่ือนาเอาความรู้ทม่ี ีอยู่มาผสมผสานกนั เพ่ือเพม่ิ พูนความรู้ความสามารถได้อย่างต่อเน่ือง

บุคคลทมี่ คี วามรอบรู ้รูปแบบความคดิวสิ ยั ทศั นร์ ว่ มการเรยี นรูเ้ ป็ นทมีความคดิ เป็ นระบบ

การวเิ คราะห์จุดแขง็ จุดอ่อน โอกาสและอปุ สรรคกาหนดวสิ ัยทัศน์ (Vision) และกลยทุ ธ์ขององค์การการกาหนดมุมมองด้านต่างๆการจดั ทาแผนทท่ี างกลยุทธ์ผู้บริหารระดบั สูงการกาหนดตัวชี้วดัการจดั ทาแผนปฏบิ ตั กิ าร

การบรหิ ารการจดั การธุรกจิ ทเี่ ป็ น ธรรมโปรง่ ใสและเสมอภาคโดยมอี านาจบรหิ ารและอานาจในการตดั สนิ ใจในธุรกจิ นน้ั

ความรับผิดชอบต่อหน้าท่ีความรับผิดชอบต่อการตดั สินใจและการกระทาของตนความยุตธิ รรมความโปร่ งใสคุณค่าระยะยาวการปฏบิ ตั ทิ ่เี ป็ นเลิศ

คือ กระบวนการแลกเปลย่ี นความรู้ แลกเปลย่ี นประสบการณ์และแลกเปลย่ี นวธิ ีปฏิบัตทิ เ่ี ป็ นเลศิ องค์การอื่นภายใต้กตกิ าสากล

การเทยี บเคยี งภายในการเทยี บเคยี งเพอื่ การแข่งขนัการเทยี บเคยี งตามหน้าทกี่ ารงานการเทยี บเคยี งในความเป็ นระดบั โลก

หมายถึง การวเิ คราะห์งานเพ่ือให้ผู้บริหารทราบว่าจะต้องทาหรือปฏบิ ตั แิ ละรับผดิ ชอบงานอะไรบ้าง ควรทาอะไรก่อน-หลงั



หน่วยที่ 3การวางแผน

ความหมาย ลกั ษณะการ ลกั ษณะของ วางแผน แผนงานที่ดี อปุ สรรคความสาคญั ชนิดของแผน ข้อจากดัองค์ประกอบ การวางแผน บคุ คลที่เก่ียวข้องประโยชน์ สว่ นประกอบ กระบวน ข้อแนะนาประเภท การวางแผนเครื่องมือ กลยทุ ธ์

ความหมายของการวางแผน การวางแผน คือ การคิดวิเคราะห์ปัญหาและสถานการณ์ต่าง ๆแลว้ ตดั สินใจโดยอาศยั ขอ้ มูลในอดีต ปัจจุบนั และคาดคะเนอนาคต เพื่อกาหนดแผนงานวิธีการทางานไวล้ ่วงหนา้ ใหม้ ีโอกาสประสบผลสาเร็จดว้ ยดี อยา่ งมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล

ความสาคญั ของการวางแผน1.เป็นการลดความไม่แน่นอนและปัญหาความยงุ่ ยากซบั ซอ้ นที่จะเกิดข้ึนใน อนาคต2.ทาใหเ้ กิดการยอมรับแนวคิดใหม่ ๆ เขา้ มาในองคก์ ารและยอมรับเรื่องการ เปล่ียนแปลง3.เป็นการลดความวา่ งเปล่าของหน่วยงานที่ซ้าซอ้ น เป็นการอานวย ประโยชนใ์ นการจดั ระเบียบขององคก์ ารใหม้ ีความเหมาะ4. ทาใหเ้ กิดความชดั เจนในการดาเนินงาน

องค์ประกอบของการวางแผน1. วตั ถุประสงคห์ รือเป้าหมาย2. นโยบายหลกั และแนวทางทวั่ ไปสาหรับตดั สินใจ ดาเนินงานใหบ้ รรลุวตั ถุประสงคแ์ ละเป้าหมาย3. กระบวนการ วธิ ีปฏิบตั ิงาน4. องคป์ ระกอบทางกายภาพ5. สติปัญญาของมนุษย์6. อุดมคติทางธุรกิจ

ประโยชน์ของการวางแผน1.ช่วยลดความเส่ียงและความไม่แน่นอน2.ช่วยใหท้ รัพยากรบริหารไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ3.ช่วยใหก้ ระบวนการดาเนินไปอยา่ งถูกตอ้ ง4.ช่วยใหค้ วามสมั พนั ธ์ระหวา่ งหน่วยงานต่าง ๆ ภายในองคก์ รดาเนินไป อยา่ งสมั พนั ธ์กนั5.ช่วยใหก้ ารทางานมีทิศทางที่ชดั เจน6.ช่วยใหก้ ารดาเนินงานขององคก์ รบรรลุเป้าหมาย

ประเภทของการวางแผน1. จาแนกตามประการใชง้ าน คือ แผนกลยทุ ธ์ เป็นวธิ ีการคดั สรรทรัพยากรใหบ้ รรลุเป้าหมาย - แผนงานที่ใชป้ ระจาประกอบดว้ ย -นโยบาย กฎ วธิ ีทา -แผนกลวธิ ี เพอ่ื สอดคลอ้ งกบั แผนกลยทุ ธ์ -แผนงานที่ใชค้ ร้ังเดียว คือ งบประมาณ แผนงานและโครงการ2.จาแนกตามระยะเวลาของแผน -แผนระยะส้นั กาหนดเวลาระหวา่ ง 1-2 ปี -แผนระยะปานกลาง มากกวา่ 1 ปี แต่ไม่เกิน 3 ปี -แผนระยะยาว มีระยะเวลา 3-5 ปี

เคร่ืองมือการวางแผน ในการวางแผนผบู้ ริหารตอ้ งใชเ้ ครื่องต่างๆ เพือ่ สนบั สนุนกระบวนการวางแผน คือ การ พยากรณ์ การวเิ คราะห์จุดคุม้ ทุน และ เคร่ืองมือการวางแผนโครงการ โดยมีรายละเอียด ดงั น้ี1. การพยากรณ์(Forecasts) เป็นการคาดคะเนหรือประมาณการเหตุการณ์หรือสภาพการณ์ ในอนาคต2. การพยากรณ์เชิงปริมาณ (Quantitative Forecasting) เป็นวธิ ีการทางคณิตศาสตร์ โดยการวเิ คราะห์ตวั เลขในอดีตเพ่อื พจิ ารณารูปแบบเพื่อใชค้ าดคะเนเหตุการณ์ในอนาคต3. การพยากรณ์เชิงคุณภาพ (Quantitative Forecasting) หรือการพยากรณ์โดยใช้ วจิ ารณญาณ เป็นวธิ ีการพยากรณ์ซ่ึงถือเกณฑว์ จิ ารญานส่วนบุคคล

ลักษณะสาคญั ของการวางแผน การสารวจลกั ษณะสาคญั ของแผนประกอบดว้ ยประโยชน์ของการวางแผนในการกาหนด จุดมุ่งหมายและวตั ถุประสงค์ ลกั ษณะเด่นของการวางแผน ความหลากหลายของการวางแผน และประสิทธิภาพของการวางแผน โดยมีรายละเอียดดงั น้ี1. ประโยชน์ของการวางแผนในการกาหนดจุดมุ่งหมายและวตั ถุประสงค์2. ลกั ษณะเด่นของการวางแผน3. ความหลากหลายของการวางแผน4. ประสิทธิภาพของแผน

ชนิดของแผน1. วตั ถุประสงค์ (Objective ) 7. งบประมาณ(Budgets)2. นโยบาย(Policy) 8. ระเบียบวธิ ีการปฏิบตั ิงาน(Procedures)3. แผนงาน(Programs) 9. วธิ ีทา(Method)4. แผนโครงการ(Project Plan) 10. กฎ(Rules)5. แผนปฏิบตั ิตามหนา้ ท่ี(Functional Plan)6. มาตรฐาน(Standards)

กระบวนการวางแผนการวางแผนเพ่อื การทางานตามประสงคน์ ้นั จะประกอบดว้ ยข้นั ตอน 4 ข้นั ตอน ตามภาพขนั้ การเตรียมการวางแผน ขนั้ การกาหนดยทุ ธศาสตร์หลกั-พจิ ารณาปัญหา -นโยบาย - วตั ถปุ ระสงค์- หาโอกาส จงั หวะ - เปา้ หมาย - ภารกิจขนั้ การนาแผนไปปฏิบตั ิ ขนั้ การวางแผนปฏิบตั ิและการประเมินผล -การจดั ทาโครงการหลกั-การสงั่ การ - การเสนอข้ออนมุ ตั ิ-การควบคมุ - การลงมือปฏิบตั ิ- การประเมินผล

กระบวนการวางแผน1.ข้นั เตรียมการวางแผน2.ข้นั กาหนดยทุ ธศาสตร์หลกั3.ข้นั การวางแผนปฏิบตั ิ4.ข้นั นาแผนไปปฏิบตั ิและการติดตามประเมินผล

การวางแผนกลยทุ ธ์กระบวนการกาหนดกลยทุ ธข์ ององคก์ ารน้ี เป็นเรื่องยงุ่ ยากซบั ซอ้ นมาก ซ่ึงอาจจะสามารถจาแนกออก ไดเ้ ป็น 4 ข้นั ตอน คือ 1.ตรวจสอบพิจารณาใหร้ าบถึงโอกาสและขอ้ จากดั ต่างๆ 2.การประมาณการขนาดของการเสี่ยงของส่ิงที่อาจเป็ นโอกาส 3.ประเมินถึงความเขม้ แขง็ หรือความอ่อนแอของทรัพยากรที่มีอยขู่ อง องคก์ าร 4.จบั คูเ่ งื่อนไขระหวา่ งโอกาสและความสามารถใหม้ ีการใชป้ ระโยชน์สูงสุด สาหรับการทางาน

ลักษณะของแผนท่ดี ี1.มีความยดื หยนุ่ ปรับใชไ้ ดต้ ามสถานการณ์2.มีความครอบคลุม สามารถช่วยใหบ้ รรลุวตั ถุประสงคแ์ ละเป้าหมาย3.มีความสอดคลอ้ งกบั ภารกิจขององคก์ าร4.ตอ้ งปกปิ ดเป็นความลบั5.แผนที่ทาตอ้ งตอ่ เน่ืองกบั แผนอ่ืน ๆ

อุปสรรคของการวางแผน1.ขาดความรู้ทางวิชาการ2.ขาดขอ้ มูลและขา่ วสาร3.วางแผนดว้ ยความเคยชิน โดยไม่ใชห้ ลกั การ4.วตั ถุประสงคแ์ ละนโยบายไม่แน่นอน และการวางแผนไม่สอดคลอ้ งกนั5.นาประโยชนส์ ่วนตวั มาเก่ียวขอ้ งกบั แผน6.สภาวะแวดลอ้ ม ขนบธรรมเนียม ประเพณี กลุม้ ชนในสงั คมเป็นปัจจยั หน่ึงท่ี ไม่ อาจควบคุมได้7. ขาดปัจจยั ในการวางแผน ขาดทรัพยากรการบริหาร

ข้อจากดั ของการวางแผน1. สิ้นเปลืองเวลาและคา่ ใชจ้ ่าย2. ทาใหพ้ นกั งานขาดความคิดริเร่ิมสร้างสรรค์3. เม่ือการวางแผนผดิ พลาด ทาใหเ้ กิดการดาเนินงานผดิ พลาดตาม4. การวางแผนตอ้ งมีขอ้ มูลท่ีเช่ือถือได้5. การดาเนินงานภายในองคก์ ารมีความเขม้ งวดเกินไป6. ถา้ ผวู้ างแผนไม่ยอมรับในเร่ืองราวต่าง ๆ ที่เกิดข้ึนก่อจะนาไปสู่การตอ่ ตา้ นของ พนกั งาน7. ประสิทธิภาพในการวางแผน อาจมีปัจจยั ท่ีไม่สามารถควบคุมได้8. การวางแผนเป็นเรื่องของอนาคต การคาดคะเนเก่ียวกบั อนาคตยอ่ มไม่สามารถทาได้ ถูกหมด