fjdsgdms;gas;la
RID Tip book “ขอควรระวังในการปฏิบัติงานดานการพัฒนาแหลงนำ้ และการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0” กรมชลประทาน มถิ นุ ายน 2563
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department คำนำ หนงั สอื “ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทานในยคุ THAILAND 4.0” อาศยั กระบวนการถอดบทเรยี นโครงการชลประทานทผ่ี บู รหิ าร และนกั วชิ าการ และผปู ฏบิ ตั งิ านโครงการสนใจ โดยการนำ รายละเอยี ดจากการสมั มนาเชงิ ปฏบิ ตั กิ ารหลกั สตู รเตรยี มความพรอ มและเพม่ิ พนู ความรขู อง นายชา ง วศิ วกรของกรม ชลประทานทป่ี ฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน โดยสำนกั บรหิ ารโครงการ เปน หนว ยงานหลกั ในการดำเนนิ การภายใตก ารกำกบั ดแู ลของรองอธบิ ดฝี า ยวชิ าการ กรมชลประทาน จากการสมั มนาฯ ดงั กลา ว ผเู ขา รว มสมั มนาตา งไดม โี อกาสแลกเปลยี่ นความรแู ละประสบการณ สำหรบั ทจี่ ะนำ ไปใชใ นการปฏบิ ตั งิ านไดอ ยา งถกู ตอ งมปี ระสทิ ธภิ าพ และเพอื่ เตรยี มพรอ มรบั มอื กบั ทกุ สถานการณท อี่ าจเกดิ ขนึ้ จาก ผลของการเปลย่ี นแปลงสภาพภมู อิ ากาศของโลกไดอ ยา งรวดเรว็ ทนั ตอ สภาวการณ และตอ เนอื่ ง ในการสมั มนาฯ ได รว มกนั พจิ ารณาถอดบทเรยี นของโครงการทง้ั ทปี่ ระสบความสำเรจ็ ทม่ี ขี อ ขดั ขอ งในการดำเนนิ งาน และโครงการท่ี นำนวตั กรรมใหม ๆ มาใชใ นการปฏบิ ตั งิ านสอดคลอ งกบั Road Map “การพฒั นากรมชลประทานสอู งคก รอจั ฉรยิ ะท่ี มงุ สรา งความมนั่ คงดา นน้ำ พ.ศ.2560-2579 เพอ่ื เพม่ิ คณุ คา การบรกิ ารภายในป พ.ศ.2579” นำมาจดั ทำเปน หนงั สอื “ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทานในยคุ THAILAND 4.0” เนอื้ หาของหนงั สอื เลม น้ี มเี นอื้ หาสาระทเ่ี กย่ี วขอ งกบั การปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทาน ในสายงานดา นวชิ าการ ประกอบดว ย ดา นการพจิ ารณาวางโครงการ ดา นการสำรวจ ดา นการออกแบบ ดา นการวจิ ยั และพฒั นา ดา นเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร และดา นอนื่ ๆทเี่ กย่ี วขอ ง ไดแ ก ดา นการมสี ว นรว มของประชาชน ดา นการสง นำ้ และบำรงุ รกั ษา ดา นความปลอดภยั เขอ่ื น และดา นการกอ สรา ง โดยการมงุ เนน เรอื่ งขอ สงั เกต ขอ ควร ระวงั และขอ เสนอแนะแนวทางการปอ งกนั /แกไ ขปญ หาของโครงการตา งๆ ทอี่ าจเกดิ ขน้ึ และสรา งความเสยี หายกบั พี่นองเกษตรกรและประชาชน ที่สำคัญเปนการถอดบทเรียนโครงการท่ีไดรับความสำเร็จจนเปนที่ยอมรับ ทั้งน้ี เพ่ือเปนการขยายผลของความสำเร็จใหเกิดความม่ันคง ย่ังยืน พรอมท้ังสงเสริมสนับสนุนการนำนวัตกรรมใหมมา ประยกุ ตใ ชใ นการปฏบิ ตั งิ านไดอ ยา งสมั ฤทธผ์ิ ล สำนกั บรหิ ารโครงการ ในฐานะหนว ยงานหลกั ในการดำเนนิ การจดั ทำหนงั สอื “ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา น การพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทานในยคุ THAILAND 4.0” หวงั เปน อยา งยงิ่ วา หนงั สอื นจ้ี ะเปน ประโยชนอ ยา งยงิ่ สำหรบั ผทู ส่ี นใจทวั่ ไป โดยเฉพาะเจา หนา ทผี่ ปู ฏบิ ตั งิ านทเี่ กยี่ วขอ งจะสามารถนำความรจู ากการถอดบทเรยี นในหนงั สอื เลม นไี้ ปปรบั ใชใ หส อดคลอ งกบั สภาพพน้ื ทอ่ี ยา งเหมาะสมตอ ไป คณะผจู ดั ทำ มถิ นุ ายน 2563 ก
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" สารบญั หนา คำนำ ก สารบญั ข สารบญั ตาราง จ สารบญั รปู ภาพ ฉ บทที่ 1 บทนำ 11 บทที่ 2 ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านในสายงานวชิ าการ 14 2.1 การพิจารณาวางโครงการ ................................................................................................................................ 14 2.1.1 การวางแผนพัฒนาระดับลุมนำ้ .......................................................................................................... 22 2.1.2 การวางโครงการประเภทโครงการพัฒนาแหลง นำ้ ........................................................................ 24 2.1.3 การวางโครงการประเภทบรรเทาอุทกภัย ........................................................................................ 32 2.1.4 อ่ืนๆ ที่เกี่ยวของกับดานการวางโครงการ ......................................................................................... 35 2.2 การสำรวจทางวิศวกรรมและวิทยาการธรณี .............................................................................................. 37 2.2.1 การปฏิบตั งิ านสำรวจทางวศิ วกรรมและวทิ ยาการธรณี ............................................................... 50 2.2.2 การบรหิ ารจดั การฐานขอ มลู และวเิ คราะหข อ มลู สารสนเทศสำรวจ ......................................... 57 2.2.3 การวิจัยและพัฒนานวัตกรรมสำรวจ ................................................................................................ 59 2.3 การออกแบบ ....................................................................................................................................................... 62 2.3.1 การออกแบบเขื่อน ................................................................................................................................. 70 2.3.2 การออกแบบอาคารทางระบายน้ำลน ............................................................................................... 77 2.3.3 การออกแบบอาคารทอสงนำ้ ............................................................................................................... 79 2.3.4 การออกแบบประตูระบายน้ำ .............................................................................................................. 81 2.3.5 การออกแบบอาคารหวั งานและระบบชลประทาน ......................................................................... 85 2.3.6 การออกแบบอาคารอื่นๆ ....................................................................................................................... 88 2.4 การวิจัยและพัฒนา ........................................................................................................................................... 90 ข
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department 2.4.1 การกอสรางอาคารชลประทาน ............................................................................................................ 98 2.4.2 การกอสรา งถนนและงานปรับปรุงฐานราก ...................................................................................... 100 2.4.3 งานปรับปรุงดินคุณภาพดินกระจายตัว .............................................................................................. 102 2.4.4 งานกำจัดวัชพืช ........................................................................................................................................ 104 2.4.5 งานคุณภาพน้ำ.......................................................................................................................................... 105 2.4.6 นวัตกรรมและการเผยแพร ................................................................................................................... 107 2.5 เทคโนโลยีสารสนเทศและการส่ือสาร ........................................................................................................... 108 2.5.1 การพัฒนาระบบสารสนเทศ ................................................................................................................ 128 2.5.2 การใหบ รกิ ารโครงสรา งพนื้ ฐานระบบคอมพวิ เตอรแ ละเครอื ขา ย ................................................ 131 2.5.3 การสื่อสารโทรคมนาคม ........................................................................................................................ 132 2.5.4 อน่ื ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ งกับดา นเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร .................................................... 132 2.6 สายงานอ่ืนๆ ที่เกี่ยวของ .................................................................................................................................. 136 2.6.1 การกอสราง .............................................................................................................................................. 136 2.6.2 การบริหารจัดการน้ำและสงนำ้ บำรุงรักษา ....................................................................................... 152 2.6.3 ความปลอดภัยเขื่อน ............................................................................................................................... 161 2.6.4 การมีสวนรวมของประชาชน ................................................................................................................ 167 บทที่ 3 โครงการนวตั กรรม 179 3.1 การพฒั นาโปรแกรมคอมพวิ เตอรเ พอ่ื การจดั เกบ็ สถติ ขิ อ มลู รายวนั ดา นจดั สรรนำ้ ประเภทโครงการชลประทานอา งเกบ็ น้ำ (Water Daily Program) ........................................................ 179 3.2 ระบบฐานขอ มลู กลางดา นวศิ วกรรม ในยคุ Thailand 4.0 ....................................................................... 181 3.3 งานปรบั ปรงุ กำแพงปอ งกนั ตลงิ่ ฝง ขวาประตรู ะบายนำ้ คลองลดั โพธิ์ ตำบลทรงคนอง อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ ................................................................................................... 185 3.4 การปรบั ปรงุ คณุ ภาพดนิ โดยวธิ ซี อยซเี มนต (Soil Cement) ................................................................ 190 3.5 เครอื่ งลำเลยี งผกั ตบชวาและวชั พชื ลอยน้ำ ................................................................................................... 194 3.6 โครงการปรบั ปรงุ ประตรู ะบายนำ้ เพอ่ื เพมิ่ ประสทิ ธภิ าพการระบายนำ้ โดยใช Gate Pump ........... 198 3.7 การพฒั นาฐานขอ มลู ระดบั แปลงนา สกู ารพฒั นานวตั กรรมเพอื่ การบรหิ ารจดั การน้ำชลประทาน ..... 202 3.8 การใชส อื่ มลั ตมิ เี ดยี โครงการปรบั ปรงุ ประตรู ะบายน้ำฝายทา กระดาน จงั หวดั กำแพงเพชร ........... 208 ค
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" 3.9 โครงการตดิ ตงั้ ระบบตดิ ตามสถานการณเ พอื่ การบรหิ ารจดั การนำ้ ในพน้ื ที่ โครงการสง น้ำ และบำรงุ รกั ษาปราณบรุ ี (RIDIMIS-KRC) จงั หวดั ประจวบครี ขี นั ธ ................................................. 211 3.10 โครงการสารสนเทศดา นการชลประทาน โดย QR Code (Irrigation Information by QR Code RIO.17 : IIQ (อ๊ิ คิว 17) ......................................................................................................... 217 3.11 โครงการบรหิ ารจดั การน้ำแบบชมุ ชนมสี ว นรว มในทงุ หนว งน้ำบางระกำ ........................................ 221 3.12 โครงการเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพการกกั เกบ็ น้ำและการระบายน้ำ งานปรบั ปรงุ อาคาร Morning Glory ดว ยวธิ ตี ดั คอนกรตี ดว ยโซ (Wire Saw) เขอื่ นลำพระเพลงิ ตำบลตะขบ อำเภอปก ธงชยั จังหวัดนครราชสีมา ....................................................................................................................................... 226 บทที่ 4 บทสรปุ 233 เอกสารอา งองิ 234 ภาคผนวก 237 ภาคผนวก ก การวบิ ตั ขิ องถนนบนคนั คลองชลประทานในเขตทรี่ าบลมุ แมน ำ้ เจา พระยาตอนลา ง ........ 238 ภาคผนวก ข ตวั อยา งการเขยี นขอ กำหนดของผวู า จา งรา งขอบเขตของงาน (Terms Of Reference : TOR) จา งเหมางานโครงการกอ สรา งถนนผวิ จราจรดนิ ซเี มนต ปรบั ปรงุ คณุ ภาพดว ยยางธรรมชาติ (Para Soil Cement)....................................................... 248 ภาคผนวก ค ขอ คดิ เหน็ เรอ่ื งการออกแบบปอ งกนั แผน ดนิ ไหวของกรมชลประทาน โดยรว มมอื กบั National Agriculture and Food Research Organization (NARO), Japan ................ 255 ภาคผนวก ง รายชอื่ คณะวทิ ยากรสว นกลาง วทิ ยากรโครงการนวตั กรรม และผเู ขา รว มสมั มนา ......... 259 ภาคผนวก จ ประมวลรูปการสัมมนา .................................................................................................................... 272 ง
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department สารบญั ตาราง ตารางท่ี 2.1.1 การวางแผนพัฒนาระดับลุมน้ำ .......................................................................................................... 22 ตารางท่ี 2.1.2 การวางโครงการประเภทโครงการพัฒนาแหลง นำ้ ....................................................................... 24 ตารางที่ 2.1.3 การวางโครงการประเภทบรรเทาอุทกภัย ........................................................................................ 32 ตารางที่ 2.1.4 อ่นื ๆ ท่เี ก่ียวของกับดา นการวางโครงการ ........................................................................................ 35 ตารางที่ 2.2.1 การปฏบิ ตั งิ านสำรวจทางวศิ วกรรมและวทิ ยาการธรณี ............................................................... 50 ตารางท่ี 2.2.2 การบรหิ ารจดั การฐานขอ มลู และวเิ คราะหข อ มลู สารสนเทศสำรวจ ........................................ 57 ตารางท่ี 2.2.3 การวิจัยและพัฒนานวัตกรรมสำรวจ................................................................................................. 59 ตารางที่ 2.3.1 การออกแบบเข่ือน ................................................................................................................................. 70 ตารางท่ี 2.3.2 การออกแบบอาคารทางระบายนำ้ ลน ............................................................................................... 77 ตารางท่ี 2.3.3 การออกแบบอาคารทอสงน้ำ .............................................................................................................. 79 ตารางท่ี 2.3.4 การออกแบบประตูระบายน้ำ .............................................................................................................. 81 ตารางที่ 2.3.5 การออกแบบอาคารหวั งานและระบบชลประทาน ........................................................................ 85 ตารางท่ี 2.3.6 การออกแบบอาคารอ่ืนๆ ...................................................................................................................... 88 ตารางท่ี 2.4.1 การกอสรางอาคารชลประทาน ........................................................................................................... 98 ตารางท่ี 2.4.2 การกอ สรา งถนนและงานปรับปรงุ ฐานราก ..................................................................................... 100 ตารางท่ี 2.4.3 งานปรับปรุงคุณภาพดินกระจายตัว ............................................................................................ 102 ตารางที่ 2.4.4 งานกำจัดวัชพืช ...................................................................................................................................... 104 ตารางท่ี 2.4.5 งานคุณภาพนำ้ ....................................................................................................................................... 105 ตารางที่ 2.4.6 นวัตกรรมและการเผยแพร ................................................................................................................. 107 ตารางท่ี 2.5.1 การพัฒนาระบบสารสนเทศ ............................................................................................................... 128 ตารางที่ 2.5.2 การใหบ รกิ ารโครงสรา งพนื้ ฐานระบบคอมพวิ เตอรแ ละเครอื ขา ย ............................................. 131 ตารางท่ี 2.5.3 การส่ือสารโทรคมนาคม......................................................................................................................... 132 ตารางท่ี 2.5.4 อนื่ ๆ ทเี่ กย่ี วขอ งกบั ดา นเทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร .................................................. 132 ตารางที่ 2.6.1 การกอสราง ............................................................................................................................................. 137 ตารางที่ 2.6.2 การบริหารจัดการน้ำและสงน้ำบำรุงรักษา ...................................................................................... 153 ตารางท่ี 2.6.3 ความปลอดภัยเขื่อน .............................................................................................................................. 155 ตารางที่ 2.6.4 การมีสวนรวมของประชาชน .............................................................................................................. 171 จ
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" สารบญั รปู ภาพ ภาคผนวก ฉ รายชอื่ คณะผูจัดทำคมู ือ .................................................................................................................... 282 รปู ที่ 1-1 Roadmap ยทุ ธศาสตรก รมชลประทาน 20 ป (พ.ศ. 2560 – 2579) ................................................ 13 รปู ท่ี 2-1 การเชอ่ื มโยงภาพรวมของหนว ยงานทเี่ กยี่ วขอ งกบั กระบวนงานดา นวางโครงการ ........................ 15 รปู ท่ี 2-2 กระบวนการจดั ทำรายงานเบอื้ งตน (Reconnaissance Report) ........................................................ 17 รปู ท่ี 2-3 กระบวนการจดั ทำรายงานวางโครงการ (Pre-Feasibility Report) .................................................... 19 รูปที่ 2-4 กระบวนการงานสำรวจวางหมุดหลักฐาน ................................................................................................ 38 รปู ที่ 2-5 กระบวนการงานสำรวจทำแผนทภี่ าคพืน้ ดนิ ............................................................................................ 40 รปู ที่ 2-6 กระบวนการสำรวจทำแผนทจี่ ากภาพถา ยและงานภมู สิ ารสนเทศ .................................................... 42 รูปที่ 2-7 กระบวนการงานสำรวจกนั เขตและประสานงานรังวดั .......................................................................... 45 รูปท่ี 2-8 กระบวนการงานสำรวจธรณีวิทยา ............................................................................................................. 46 รูปที่ 2-9 กระบวนการงานสำรวจวิศวกรรมธรณี ...................................................................................................... 47 รูปท่ี 2-10 กระบวนการงานสำรวจปฐพีกลศาสตร ................................................................................................... 49 รูปท่ี 2-11 กระบวนการออกแบบเขอื่ นดนิ ในภาพรวม ............................................................................................. 64 รูปที่ 2-12 กระบวนการออกแบบหัวงานและอาคารประกอบ ................................................................................ 66 รปู ที่ 2-13 กระบวนการออกแบบระบบชลประทานและอาคารประกอบ ............................................................ 68 รูปท่ี 2-14 กระบวนงานงบประมาณและการเบกิ จา ย............................................................................................... 91 รูปที่ 2-15 กระบวนงานโครงการวจิ ยั เพอื่ ขอรบั การสนบั สนุน ............................................................................... 93 รูปที่ 2-16 กระบวนงานโครงการวิจัยการเผยแพรผลงานวิจัยโดยการจัดนิทรรศการ ของสำนักวิจัยและพัฒนา........................................................................................................................... 94 รูปที่ 2-17 กระบวนการตรวจรับตัวอยาง .................................................................................................................... 95 รูปท่ี 2-18 กระบวนการสั่งงาน ...................................................................................................................................... 96 รูปที่ 2-19 กระบวนการจัดทำรายงานผลการทดสอบ ............................................................................................... 97 รูปที่ 2-20 กระบวนการพัฒนาระบบสารสนเทศภมู ศิ าสตร ................................................................................... 110 รูปท่ี 2-21 กระบวนการพัฒนาเว็บไซต ....................................................................................................................... 111 รปู ท่ี 2-22 กระบวนการตดิ ตงั้ ซอ มบำรงุ ระบบคอมพวิ เตอรแ ละเครอื ขา ย ......................................................... 113 ฉ
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department รปู ท่ี 2-23 กระบวนการใหบ ริการระบบ VDO Conference .................................................................................. 115 รปู ท่ี 2-24 กระบวนการออกแบบระบบไฟฟาส่ือสาร .............................................................................................. 116 รปู ท่ี 2-25 กระบวนการขอใชบ รกิ ารระบบจดหมายอเิ ลก็ ทรอนกิ สก รมชลประทาน ......................................... 117 รปู ท่ี 2-26 กระบวนการเบกิ จา ยคา ใชจ า ยเกย่ี วกบั โทรศพั ทพ น้ื ฐานของทางราชการ ....................................... 118 รปู ท่ี 2-27 กระบวนการกำหนดรายละเอยี ดคณุ ลกั ษณะเฉพาะครภุ ณั ฑด า นเทคโนโลยสี ารสนเทศ และการส่ือสาร ............................................................................................................................................. 119 รปู ท่ี 2-28 กระบวนการจดั ทำแผนปฏบิ ตั กิ ารดา นดจิ ทิ ลั กรมชลประทาน ........................................................... 120 รปู ท่ี 2-29 ภาพรวมของระบบเครอื ขา ยของกรมชลประทานสว นกลาง .............................................................. 122 รปู ท่ี 2-30 ภาพขยายของการเชอ่ื มโยงระบบเครอื ขา ยของกรมชลประทาน ...................................................... 123 รปู ที่ 2-31 การเชอื่ มโยงระบบเครอื ขา ย MPLS/FTTx ของกรมชลประทานสว นภมู ภิ าค วงจรท่ี 1 ............................................................................................................................................................................ 124 รปู ท่ี 2-32 การเชอ่ื มโยงระบบเครอื ขา ย MPLS/FTTx ของกรมชลประทานสว นภมู ภิ าค วงจรท่ี 2 ............................................................................................................................................................................ 125 รปู ที่ 2-33 ตวั อยา งโครงขา ยระบบวทิ ยคุ มนาคมผา นระบบเครอื ขา ย RID-VPN ............................................... 125 รปู ที่ 2-34 โครงขา ยระบบประชมุ ทางไกลผา นระบบเครอื ขา ย RID-VPN ผา น Applications ....................... 126 รปู ท่ี 2-35 โครงขา ยระบบโทรศพั ทก รมชลประทานสว นกลาง (สามเสน) ......................................................... 126 รปู ที่ 2-36 บทบาทหนา ทห่ี ลกั ของกองสง เสรมิ การมสี ว นรว มของประชาชน .................................................... 170 รปู ท่ี 3-1 ลกั ษณะการจดั เกบ็ ขอ มลู (เดมิ ) ในตารางขอ มลู บนโปรแกรม Microsoft Excel .......................... 180 รปู ที่ 3-2 เครอื่ งมอื วเิ คราะหข อ มลู น้ำเบอื้ งตน และการคำนวณดา นตา งๆ ในโปรแกรม Water Daily Program ....................................................................................................... 180 รปู ท่ี 3-3 หนา ตา งการใชง านโปรแกรมระบบฐานขอ มลู ดา นวศิ วกรรม ............................................................. 184 รปู ท่ี 3-4 ภาพถา ยบรเิ วณเขอ่ื นปอ งกนั ตลงิ่ ฝง ขวา ปตร.คลองลดั โพธิ์ (กอ นดำเนนิ การ) .............................. 186 รปู ท่ี 3-5 รูปแปลนกำแพงปองกนั ตล่ิงฝง ขวา ระบบ Platform............................................................................ 188 รปู ที่ 3-6 รปู ตดั โครงการประตรู ะบายน้ำคลองลดั โพธ์ิ ........................................................................................... 188 รปู ท่ี 3-7 การวเิ คราะหเ สถยี รภาพของตลงิ่ ฝง ขวา (Slope Stability Analysis) ............................................ 188 รปู ที่ 3-8 ภาพถา ยเขอื่ นปอ งกนั ตลงิ่ ฝง ขวา (หลงั ดำเนนิ การแลว เสรจ็ ) ............................................................ 189 รปู ที่ 3-9 การทดสอบความแนน ของฐานรากอาคารหลงั การทำซอยซเี มนต ................................................... 191 ช
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" รปู ที่ 3-10 การทำซอยซเี มนตฐ านรากสภาพพืน้ ท่ีเปน ดินทราย ............................................................................ 191 รปู ท่ี 3-11 การทำซอยซเี มนตแ ละบดอัดซอยซีเมนตก ำแพงขา ง .......................................................................... 192 รปู ที่ 3-12 สระซอยซีเมนต (Soil Cement Pool) ..................................................................................................... 192 รปู ท่ี 3-13 วสั ดอุ ปุ กรณแ ละเครอ่ื งมอื สำหรบั จดั ทำเครอื่ งลำเลยี งผกั ตบชวาและวชั พชื ลอยนำ้ .................... 197 รปู ที่ 3-14 ภาพการใชง านเครอ่ื งลำเลยี งผกั ตบชวาและวชั พชื ลอยนำ้ ................................................................ 197 รปู ท่ี 3-15 แผนทแ่ี สดงจดุ ทีต่ ง้ั และขอบเขตโครงการ .............................................................................................. 199 รปู ท่ี 3-16 ตำแหนงจุดทตี่ ง้ั และลกั ษณะโครงการ ปตร. DR-2.8 .......................................................................... 200 รปู ที่ 3-17 ปตร.DR-2.8 ขนาด 4-[]-6.00x7.00 m .................................................................................................. 200 รปู ที่ 3-18 ลกั ษณะการปรับปรุง ปตร. DR.2.8 ดวย Gate Pump ....................................................................... 201 รปู ท่ี 3-19 โครงการตวั อยา งการตดิ ตง้ั Gate Pumping Station ......................................................................... 202 รปู ท่ี 3-20 ขน้ั ตอนการจดั ทำแผนทผ่ี ใู ชน ้ำระดบั แปลงนา ....................................................................................... 203 รปู ท่ี 3-21 ตวั อยา งการกำหนดรหสั แปลงนา และหมายเลขแปลงนา ................................................................. 204 รปู ท่ี 3-22 ตวั อยา งฐานขอ มลู แปลงนา ของโครงการสง นำ้ และบำรงุ รกั ษาทา โบสถ ....................................... 204 รปู ที่ 3-23 ขนั้ ตอนการรายงานความกา วหนา การเพาะปลกู พชื ในรปู แบบของฐานขอ มลู แปลงนา .............. 205 รปู ท่ี 3-24 การแสดงขอ มลู ผลการเพาะปลกู พชื ใน GIS แปลงนาในรปู แบบ “แผนท”ี่ .................................... 205 รปู ที่ 3-25 การแสดงขอ มลู ผลการเพาะปลกู พชื ใน GIS แปลงนาในรปู แบบ “ตารางขอ มลู ” ......................... 206 รปู ที่ 3-26 แนวคดิ ในการพฒั นาฐานขอ มลู ระดบั แปลงนา สกู ารพฒั นานวตั กรรมเพอื่ การบรหิ ารจดั การ นำ้ ชลประทาน และเพื่อเกษตรกรยุค 4.0 ............................................................................................... 207 รปู ที่ 3-27 ขนั้ ตอนการแจง ขอ มลู ไปเกบ็ ไวเ ปน Big Data สำหรบั การนำขอ มลู ไปใชง านในลกั ษณะตา งๆ..... 207 รปู ท่ี 3-28 การประยกุ ตใ ชข อ มลู จากฐานขอ มลู แปลงนาเพอ่ื ลดตน ทนุ การผลติ ของเกษตรกร ......................... 208 รูปท่ี 3-29 การลงพ้ืนท่ีดูหนางานรวมกับประชาชน ................................................................................................... 210 รปู ที่ 3-30 ราษฎรเห็นดว ยกบั ลักษณะโครงการที่นำเสนอ ....................................................................................... 210 รปู ที่ 3-31 แบบจำลองสามมติ โิ ครงการปรบั ปรงุ ประตรู ะบายน้ำฝายทา กระดาน .............................................. 210 รปู ที่ 3-32 โครงการดำเนนิ การกอ สรา ง ป พ.ศ. 2557 และแลว เสรจ็ ป พ.ศ. 2560 ....................................... 211 รูปที่ 3-33 การทำงานของระบบติดตามสถานการณน้ำ (RIDIMIS) ...................................................................... 212 รูปท่ี 3-34 สรุปการติดตั้งเคร่ืองมือโครงการ RIDIMIS .......................................................................................... 213 รปู ท่ี 3-35 แผนทแ่ี สดงตำแหนง การตดิ ตงั้ เครอื่ งมอื ในโครงการ RIDIMIS ......................................................... 214 ซ
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department รปู ท่ี 3-36 การใชง านระบบ RIDIMIS ผา นเว็บไซต imis.rid.go.th ...................................................................... 216 รปู ท่ี 3-37 ลกั ษณะแผน QR Code การตดิ ตง้ั ทอ่ี าคารชลประทาน ....................................................................... 218 รปู ท่ี 3-38 การใชงาน IIQ 17 .......................................................................................................................................... 219 รปู ท่ี 3-39 เปรยี บเทยี บลกั ษณะการนำเสนอขอ มลู อาคารชลประทาน .................................................................. 219 รปู ที่ 3-40 ชอ งทางการตดิ ตอ สอ่ื สารกบั โครงการชลประทาน .................................................................................. 220 รปู ที่ 3-41 แสดงการใชง านแผนทนี่ ำทาง ไปยงั โครงการจดั หานำ้ ใหร าษฎรหมทู ่ี 8 (บา นธนศู ลิ ป) ................ 220 รปู ที่ 3-42 การปรบั ปฏทิ ินการเพาะปลกู ป พ.ศ. 2560 และ พ.ศ. 2561 ............................................................ 222 รปู ท่ี 3-43 การบรหิ ารจดั การนำ้ ในฤดแู ลง และฤดฝู น ................................................................................................ 223 รปู ที่ 3-44 สถานการณก ารรบั นำ้ เขา ทงุ นาทเี่ กบ็ เกย่ี วแลว ฤดนู าป พ.ศ. 2562 ............................................... 224 รปู ที่ 3-45 แผนผงั การเพมิ่ ประสทิ ธภิ าพการกกั เกบ็ น้ำและการระบายนำ้ .......................................................... 227 รปู ท่ี 3-46 แผนทแ่ี สดงลกั ษณะโครงการ ..................................................................................................................... 228 รปู ท่ี 3-47 อาคาร Morning Glory กอ นและหลงั ดำเนนิ การปรบั ปรงุ .................................................................. 229 รปู ท่ี 3-48 งานตดั คอนกรีตอาคาร Morning Glory ดวยโซ (Wire Saw)............................................................... 230 รปู ท่ี 3-49 งานตดั คอนกรตี และเคลอื่ นยา ยแทง คอนกรตี ........................................................................................... 230 รปู ที่ 3-50 งานยกระดับสันอาคาร Morning Glory ................................................................................................... 230 รปู ที่ 3-51 งานไมแบบ ....................................................................................................................................................... 231 รปู ท่ี 3-52 งานปดชอง Morning Glory เพ่ือต้ังแบบ ................................................................................................. 231 รปู ที่ 3-53 งานต้ังแบบและเหล็กเสริม ............................................................................................................................ 231 ฌ
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" บทท่ี 1 บทนำ ยุทธศาสตรกรมชลประทาน 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) จัดทำข้ึนเพื่อขับเคล่ือนตามยุทธศาสตรชาติ และสอดคลองเชื่อมโยงกับยุทธศาสตรการบริหารจัดการทรัพยากรนำ้ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติ ฉบบั ท่ี 12 (พ.ศ. 2560-2564) ยทุ ธศาสตรเ กษตรและสหกรณ ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560-2579) และยทุ ธศาสตร สำคญั อนื่ ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ ง การขบั เคลอื่ นยทุ ธศาสตรก รมชลประทาน 20 ป มกี รอบระยะเวลาดำเนนิ การแบง ออก เปน 4 ชว ง สอดคลอ งกบั กรอบยทุ ธศาสตรช าติ 20 ป โดยในชว งระยะ 5 ปแ รก กรมชลประทานจดั ทำแผน ยทุ ธศาสตรก รมชลประทาน ระยะ 5 ป พ.ศ. 2560 - 2564 โดยตง้ั เปา หมายสกู ารเปน \"องคก รอจั ฉรยิ ะทม่ี งุ สรา ง ความมน่ั คงดา นนำ้ (Water Security) เพอ่ื เพม่ิ คณุ คา การบรกิ าร ภายในป 2579\" ดว ยการกำหนด Roadmap เปา หมายการดำเนนิ งานแตล ะชว งดงั รปู ที่ 1-1 เปน เขม็ ทศิ นำทาง เพอ่ื มงุ สคู วามสำเรจ็ ทส่ี ง ตอ ไปสกู ารพฒั นาระดบั ประเทศใหบ รรลเุ ปา หมาย \"มนั่ คง มงั่ คงั่ ยงั่ ยนื \" ในทส่ี ดุ ในปจ จบุ นั ประเทศไทยมกี ารเปลย่ี นแปลงในดานตา ง ๆ มากมาย ไมว า จะเปน เศรษฐกจิ สงั คม และ การเมือง โดยเฉพาะอยางยิ่งการเปล่ียนแปลงสภาพภูมิอากาศของโลกท่ีสงผลตอการพัฒนาแหลงน้ำและ การชลประทาน ทำใหท วั่ โลกเกดิ วกิ ฤตการณต า ง ๆ เปน เหตใุ หป ระชากรในประเทศไดร บั ผลกระทบสญู เสยี ในชวี ติ และทรพั ยส นิ เปน อยา งมาก กรมชลประทานเปน หนว ยงานทมี่ ภี ารกจิ ดา นการพฒั นาแหลง นำ้ ของประเทศ ทจี่ ะตอ ง สรางความม่ันคงของน้ำใหกับทุกภาคสวน และมีโครงการชลประทานท่ีผานการพิจารณาวางโครงการ สำรวจ ออกแบบ กอ สรา ง และใชง านมายาวนาน ประกอบกบั มนี ายชา ง และวศิ วกรทมี่ คี วามรู ความสามารถพรอ มท่ี จะถา ยทอดความรจู ากรนุ สรู นุ อยา งมน่ั คงและเขม แขง็ เพอ่ื เปน การสรา งภมู คิ มุ กนั ทด่ี ใี หเ กดิ ขนึ้ กบั บคุ ลากรทปี่ ฏบิ ตั งิ าน ของกรมชลประทานในปจ จบุ นั ใหส ามารถเพม่ิ พนู ความรจู ากประสบการณแ ละเพอ่ื เปน การเตรยี มความพรอ มทจ่ี ะรบั มอื กบั ความเสยี่ งจากการเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศของโลก รวมทงั้ จากการเปลย่ี นแปลงอน่ื ๆ ทอ่ี าจเกดิ ขนึ้ ใน ยคุ THAILAND 4.0 และสนบั สนนุ Roadmap ของกรมชลประทานตามแผนยทุ ธศาสตร 20 ป ดงั นน้ั สายงานวชิ าการไดต ระหนกั และมองเหน็ ความสำคญั เกย่ี วกบั การพฒั นาศกั ยภาพบคุ ลากร ใหม ี ความเขาใจในการดำเนินงานและเตรียมความพรอมในการดำเนินงานปองกันแกไขผลกระทบส่ิงแวดลอมกับ ภารกจิ ดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทาน จงึ ไดจ ดั ทำโครงการสมั มนาเชงิ ปฏบิ ตั กิ าร หลกั สตู ร การเตรยี ม ความพรอ มและเพมิ่ พนู ความรู นายชา ง และวศิ วกร ทปี่ ฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นา แหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0 ขนึ้ เพอ่ื ใหค วามรู และสรา งความมน่ั ใจในการปฏบิ ตั งิ านอยา งถกู ตอ ง และยงั่ ยนื ตลอดไป ซ่ึงการสัมมนาหลักสูตรน้ี ไดจัดขึ้นใหสอดคลองกับ Road map \"การพัฒนากรมชลประทานสูองคกรอัจฉริยะ ทม่ี งุ สรา งความมน่ั คงดา นนำ้ พ.ศ.2560-2579 เพอื่ เพมิ่ คณุ คา การบรกิ าร ภายในป พ.ศ.2579\" มวี ตั ถปุ ระสงค การจดั สมั มนา ดงั น้ี 11
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department 1. เพื่อเปนการเสริมสรางความรูงานพัฒนาแหลงน้ำและการชลประทานของกรมชลประทานให นายชา งและวศิ วกรอยา งบรู ณาการของทกุ สายงาน 2. เพ่ือเปนการสนับสนุนใหนายชาง และวิศวกร ไดมีโอกาสเพ่ิมพูนความรูแลกเปล่ียนประสบการณ สามารถนำไปใชใ นการปฏบิ ตั งิ านไดอ ยา งถกู ตอ งและมปี ระสทิ ธภิ าพ 3. เพอ่ื เปน การจดุ ประกายใหน ายชา ง และวศิ วกรนำความรู ประสบการณ เพอื่ เตรยี มพรอ มรบั มอื กบั ทกุ สถานการณท อี่ าจจะเกดิ ขน้ึ จากผลของการเปลยี่ นแปลงสภาพภมู อิ ากาศของโลก ไดอ ยา งรวดเรว็ ทนั ตอ สภาวการณ และตอ เนอื่ ง การสมั มนาเชงิ ปฏบิ ตั ไิ ดจ ดั ทงั้ หมดจำนวน 8 รนุ ครอบคลมุ 17 สำนกั งานชลประทาน ผเู ขา รว มสมั มนา จำนวนทงั้ หมด 376 คน ดำรงตำแหนง นายชา งและวศิ วกรทผี่ า นการปฏบิ ตั งิ านมาแลว ระยะหนง่ึ ทมี่ ปี ระสบการณ เคยประสบปญหาในพ้ืนที่นำมาแบงปนแลกเปล่ียนความรู เทคนิค วิธีการ ประสบการณ และขอควรระวัง เพอื่ หาแนวทาง วธิ กี ารแกไ ขปญ หารว มกนั แบบบรณู าการในทกุ สายงาน โดยโครงการทนี่ ำมาเปน ประเดน็ สมั มนา แลกเปลยี่ นประกอบดว ย โครงการทป่ี ระสบผลสำเรจ็ โครงการทป่ี ระสบอปุ สรรค โครงการเชงิ นวตั กรรม และ การดูงานโครงการในพื้นที่ มีวิทยากรจากสำนักในสายวิชาการรวมในการเสวนา และผูเขารวมสัมมนามาจาก สำนกั งานตา งๆ รายละเอยี ดดงั ภาคผนวก ง สรปุ ไดด งั นี้ ครง้ั ที่ สถานที่ ผเู ขา รว มการประชมุ , (สชป./คน) 1 สชป.1 จ.เชยี งใหม สชป.1 จำนวน 16 คน สชป.2 จำนวน 23 คน 2 สชป.7 จ.อบุ ลราชธานี สชป.7 จำนวน 27 คน สชป.8 จำนวน 25 คน 3 สชป.11 จ.นนทบรุ ี สชป.9 จำนวน 13 คน สชป.10 จำนวน 13 คน และ สชป.11 จำนวน 16 คน 4 โครงการชลประทานสกลนคร สชป.5 จำนวน 23 คน สชป.6 จำนวน 21 คน จ.สกลนคร 5 สชป.13 จ.กาญจนบรุ ี สชป.12 จำนวน 20 คน สชป.13 จำนวน 24 คน 6 สชป.3 จ.พษิ ณโุ ลก สชป.3 จำนวน 29 คน สชป.4 จำนวน 21 คน 7 สชป.14 จ.ประจวบครี ขี นั ธ สชป.14 จำนวน 68 คน 8 สชป.16 จ.สงขลา สชป.15 จำนวน 13 คน สชป.16 จำนวน 14 คน และ สชป.17 จำนวน 10 คน สำหรับคูมือ \"ขอควรระวังในการปฏิบัติงานดานการพัฒนาแหลงนำ้ และการชลประทานในยุค THAILAND 4.0\" ไดจ ดั ทำขนึ้ จากผลการจดั สมั มนาน้ี โดยมวี ตั ถปุ ระสงคเ พอ่ื ใหน ายชา ง และวศิ วกร ทปี่ ฏบิ ตั งิ าน ดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทานไดใ ชเ ปน คมู อื ในการปฏบิ ตั งิ าน โดยมกี ารถอดความรแู ละประสบการณ จากโครงการท่ีประสบผลสำเร็จเพื่อเปนแบบอยางในการดำเนินงาน และโครงการที่ประสบอุปสรรคเพ่ือเปน ขอ ควรระวงั ไมใ หเ กดิ การดำเนนิ การในลกั ษณะเดมิ อกี 12
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทานูรปท่ี 1-1 Roadmap ยุทธศาสตรกรมชลประทาน 20 ป (พ.ศ. 2560 - 2579) ในยคุ THAILAND 4.0\" 13
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department บทท่ี 2 ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านในสายงานวชิ าการ 2.1 การพิจารณาวางโครงการ หนวยงานภายในกรมชลประทานที่มีภารกิจโดยตรงในการพิจารณาวางโครงการ ไดแก สำนักบริหาร โครงการ รับผิดชอบในการวางโครงการขนาดกลางและขนาดใหญ และฝายพิจารณาโครงการ สวนวิศวกรรม สำนกั งานชลประทานที่ 1-17 รบั ผดิ ชอบในการวางโครงการขนาดเลก็ และอนื่ ๆตามทก่ี รมมอบหมายโดยในสว น ของสำนกั บรหิ ารโครงการมหี นา ทคี่ วามรบั ผดิ ชอบ ตามกฎกระทรวงแบง สว นราชการกรมชลประทาน กระทรวงเกษตร และสหกรณ พ.ศ.2557 ดงั น้ี (1) ศกึ ษา วเิ คราะห และวางแผนการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทานในระดบั ลมุ น้ำใหส อดคลอ ง กบั นโยบายและยทุ ธศาสตรข องกรม (2) ดำเนินการศึกษาเพื่อจัดทำรายงานความเหมาะสม ศึกษาผลกระทบตอส่ิงแวดลอมดานตางๆ ผลกระทบทางสขุ ภาพ และผลกระทบดา นอน่ื ๆ ทง้ั ในระดบั ลมุ น้ำ โครงการชลประทาน และโครงการอน่ื ของกรม (3) วเิ คราะห ตดิ ตาม และประเมนิ ผลดา นสง่ิ แวดลอ ม สขุ ภาพ และดา นอน่ื ๆ รวมทงั้ ผลสมั ฤทธขิ์ อง โครงการชลประทาน (4) บรหิ ารโครงการและความรว มมอื ดา นการชลประทานกบั ตา งประเทศ (5) ปฏบิ ตั งิ านรว มกบั หรอื สนบั สนนุ การปฏบิ ตั งิ านของหนว ยงานอน่ื ทเี่ กยี่ วขอ งหรอื ทไ่ี ดร บั มอบหมาย พนั ธกจิ ของสำนกั บรหิ ารโครงการประกอบดว ย (1) ดำเนนิ การศกึ ษาเพอื่ จดั ทำรายงานเบอ้ื งตน รายงานวางโครงการ และรายงานความเหมาะสมใน โครงการพฒั นาแหลง นำ้ และบรรเทาอทุ กภยั ทว่ั ประเทศ (2) ติดตามและประเมินผลโครงการชลประทานตางๆ (3) บรหิ ารโครงการเงนิ กู เงนิ ชว ยเหลอื และความรว มมอื ใหเ ปน ไปตามวตั ถปุ ระสงคข องสญั ญา และ สอดคลอ งกบั ระเบยี บแบบแผนทางราชการ และดำเนนิ งานทเี่ กย่ี วกบั วเิ ทศสมั พนั ธ (4) เสรมิ สรา งการมสี ว นรว มของประชาชนในทกุ ขนั้ ตอนของการศกึ ษา การศึกษาพิจารณาวางโครงการถือเปนกระบวนงานแรกในการพัฒนาแหลงน้ำของกรมชลประทาน ซึ่งผลการศึกษาจะถูกนำไปใชในกระบวนสำรวจ ออกแบบ กอสราง สงนำ้ และบำรุงงานตอไป ดังรูปท่ี 2-1 แสดงแสดงการเช่ือมโยงภาพรวมของหนวยงานท่ีเก่ียวของกับกระบวนงานดานวางโครงการ วัตถุประสงคของ การศกึ ษาจดั ทำรายงานประเภทตา งๆ มดี งั น้ี 14
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" รปู ที่ 2-1 การเชอื่ มโยงภาพรวมของหนว ยงานทเี่ กย่ี วขอ งกบั กระบวนงานดา นวางโครงการ 15
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department 1. รายงานการศกึ ษาพฒั นาระดบั ลมุ น้ำ มวี ตั ถปุ ระสงคเ พอ่ื ศกึ ษาศกั ยภาพการพฒั นาของลมุ นำ้ โดยการบรู ณาการทรพั ยากรธรรมชาตใิ นลมุ นำ้ นโยบายภาครฐั และวศิ วกรรม เพอ่ื ใหเ กดิ ประโยชนส งู สดุ ผลทไี่ ดจ ะเปน แนวทางในการพฒั นาพนื้ ทช่ี ลประทาน และแหลง น้ำ โดยมกี ารกำหนดพน้ื ทค่ี รา วๆทม่ี ศี กั ยภาพในการพฒั นา และรายการโครงการทมี่ ศี กั ยภาพในการพฒั นา เพอื่ นำไปศกึ ษารายละเอยี ดตอ ไป 2.รายงานการศกึ ษาการพฒั นาระดบั โครงการ สามารถแยกเปน ระดบั และประเภทการศกึ ษาไดด งั นี้ 1) รายงานเบื้องตน(Reconnaissance Report : RR) มีวัตถุประสงคเพื่อเปนการตรวจสอบอยาง รวดเรว็ ถงึ ความเปน ไปไดท างวศิ วกรรมของโครงการตรวจสอบแผนทช่ี น้ั คณุ ภาพลมุ นำ้ แผนทปี่ า ไมป ระกาศพนื้ ที่ ลุมน้ำฯลฯหากโครงการมีความเปนไปได ก็จะกำหนดขอบเขตการสำรวจเพื่อเปนขอมูลใชในการศึกษาข้ันตอไป หากเปน โครงการขนาดเลก็ ทไ่ี มเ ขา ขา ยตอ งศกึ ษาสงิ่ แวดลอ ม หรอื มผี ลกระทบมากนกั อาจจะสามารถนำผลการศกึ ษา ไปสำรวจ ออกแบบและกอสรางไดเลย หากเปนโครงการขนาดใหญหรือขนาดกลางจะตองศึกษาจัดทำรายงาน วางโครงการตอ ไป โดยผงั กระบวนการจดั ทำรายงานเบอ้ื งตน แสดงดงั รปู ที่ 2-2 2) รายงานวางโครงการ(Pre-feasibility Report : PR) รายงานวางโครงการเปน การศกึ ษาโดยละเอยี ด ตอ จากรายงานเบอื้ งตน มวี ตั ถปุ ระสงค 2 ประการขน้ึ อยกู บั ขนาดของโครงการคอื กรณที เ่ี ปน โครงการขนาดกลาง รายงานฉบบั นจี้ ะใชป ระกอบการตดั สนิ ใจดำเนนิ โครงการหากโครงการมคี วามเหมาะสมกจ็ ะจดั เขา แผนเพอื่ ออกแบบ และกอ สรา งหรอื ศกึ ษาทางดา นสงิ่ แวดลอ มตอ ไปหากมคี วามจำเปน กรณที เี่ ปน โครงการขนาดใหญร ายงานฉบบั น้ี จะเปน การการตรวจสอบถงึ ความเปน ไปไดท างดา นวศิ วกรรมของโครงการโดยละเอยี ดรวมทงั้ ตรวจสอบเบอ้ื งตน ถึงความคุมทุนของโครงการหากมีความเหมาะสมก็จะศึกษาโดยละเอียดทุกดานในข้ันรายงานการศึกษาความ เหมาะสมตอ ไป โดยผงั กระบวนการจดั ทำรายงานวางโครงการ แสดงดงั รปู ท่ี 2-3 3) รายงานการศกึ ษาความเหมาะสม(Feasibility Report : FS)เปน รายงานพจิ ารณาวางโครงการโดย การศกึ ษาในขน้ั ความละเอยี ดสงู สดุ โดยพจิ ารณาในทกุ มติ ทิ เี่ กยี่ วขอ งกบั โครงการ เพอื่ เปน ขอ มลู ในการตดั สนิ ใจ ดำเนนิ โครงการ จะดำเนนิ การในโครงการขนาดใหญ หรอื ขนาดกลางทเ่ี ขา ขา ยศกึ ษาดา นสง่ิ แวดลอ มหรอื มผี ลกระทบ ในวงกวา ง ซง่ึ โดยปกตแิ ลว การศกึ ษาจดั ทำรายงานการศกึ ษาความเหมาะสม(Feasibility Report : FS) มกั จะดำเนนิ การโดยการจา งทปี่ รกึ ษาฯ 16
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" รปู ที่ 2-2 กระบวนการจดั ทำรายงานเบอ้ื งตน (Reconnaissance Report) 17
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department รปู ท่ี 2-2 กระบวนการจดั ทำรายงานเบอ้ื งตน (Reconnaissance Report) (ตอ ) 18
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" รปู ที่ 2-3 กระบวนการจดั ทำรายงานวางโครงการ (Pre-Feasibility Report) 19
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department รปู ที่ 2-3 กระบวนการจดั ทำรายงานวางโครงการ (Pre-Feasibility Report) (ตอ ) 20
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" รปู ท่ี 2-3 กระบวนการจดั ทำรายงานวางโครงการ (Pre-Feasibility Report) (ตอ ) 21
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department จากการสมั มนาฯ สามารถสรปุ เปน ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ และปจ จยั แหง ความสำเรจ็ ของงานดา นการพจิ ารณาวางโครงการ แบง ออกเปน 4 ดา น ไดแ ก การวางแผนพฒั นาระดบั ลมุ น้ำ การวาง โครงการประเภทโครงการพัฒนาแหลงนำ้ การวางโครงการประเภทการบรรเทาอุทกภัยและอื่นๆท่ีเก่ียวของกับ การวางโครงการดงั แสดงรายละเอยี ดในตารางตอ ไปน้ี ตารางที่ 2.1.1 การวางแผนพฒั นาระดบั ลมุ น้ำ ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 1. การวางแผนพัฒนาลุมนำ้ ท่ีมี 1) การวางโครงการตอ งพจิ ารณา ควรมีการศึกษาวางแผนพัฒนา การเชอ่ื มโยงทรพั ยากรธรรมชาติ ภาพรวมของลมุ นำ้ และภมู สิ งั คม แหลง น้ำเพอ่ื การชลประทานและ ทั้งลุมนำ้ (ปาไม/นำ้ /ดิน/ฯลฯ) 2) การวางแผนพัฒนาลุมน้ำใน ระบายน้ำในลุมน้ำหลัก ลุมน้ำ นนั้ บางกจิ กรรมในการพฒั นาลมุ ลกั ษณะ Top Down ตอ งระบผุ รู บั ยอย ของจังหวัด เพื่อเปนแผน น้ำไมไ ดร ะบหุ นว ยงานรบั ผดิ ชอบ ผดิ ชอบหลกั และผรู บั ผดิ ชอบรว ม งานของกรม และขอมูลให ผู ทำใหขาดความชัดเจนในการ ท่ีชัดเจน เพ่ือรวมมือกันผลักดัน อำนวยการโครงการชลประทาน ดำเนินงาน เชน การปองกัน โครงการ จงั หวดั ใชป ระสานกบั จงั หวดั อทุ กภยั พน้ื ทช่ี มุ ชน การปรบั ปรงุ ดนิ เปรยี้ ว การฟน ฟปู า ไม เปน ตน 2. 1) การวางแผนพฒั นาลมุ นำ้ บาง 1) ในการวางแผนพัฒนาลุมนำ้ 1) โครงการทมี่ ลี กั ษณะอา งฯ พวง พ้ืนท่ีไมครอบคลุมการพิจารณา ตองพิจารณาศักยภาพอางเก็บนำ้ ควรเสนอใหมีคณะกรรมการ ศักยภาพของอางเก็บน้ำที่เชื่อม เชิงความจุกักเก็บ ปริมาณน้ำทา บริหารจัดการน้ำเปนผูบริหาร โยงกนั เปน ลกั ษณะของอา งฯ พวง และความเปนไปไดในการเชื่อม จดั การนำ้ รว มกบั JMC ของแต 2) การพิจารณาวางโครงการ โยงกนั เปน ระบบอา งฯพวง ละอา งเกบ็ น้ำ ประเภทอา งฯพวง ขาดการมสี ว น 2) การวางโครงการลกั ษณะอา งฯ 2) โครงการประเภทผนั น้ำขา ม รวมและการจัดทำขอตกลงใน พวง ตองคำนวณปริมาณความ ลมุ หรอื ประเภทอา งฯพวง ควร การบรหิ ารจดั การนำ้ โดยเฉพาะ ตองการใชนำ้ ของทุกอางเก็บนำ้ มกี ารทำ MOU กบั ผทู เี่ กย่ี วขอ ง อา งเกบ็ นำ้ ทเ่ี ปน หลกั ในการใหน ำ้ ในปจ จบุ นั และอนาคตอยา งนอ ย ต้ังแตในขั้นตอนการศึกษา และอางเก็บนำ้ ที่รับน้ำจาก 20 ป เพ่ือกำหนดรูปแบบของ โครงการ อา งหลกั โครงการและปริมาณการผันน้ำ 3 ) ก า ร ศึ ก ษ า พิ จ า ร ณ า ว า ง 3) โครงการประเภทผันน้ำขาม ของอา งเกบ็ นำ้ ใหเ หมาะสม รวมทงั้ โครงการประเภทอา งฯพวงหรอื มี ลมุ นำ้ เมอื่ ผา นไประยะเวลาหนง่ึ เพ่ือใชเปนขอมูลในการทำการ การผันนำ้ ควรมีการเก็บสถิติ ประชาชนในลมุ น้ำทใี่ หน ำ้ เรมิ่ ไม มีสวนรวมกับประชาชนที่ใชน้ำ ปรมิ าณน้ำทา ทไ่ี หลเขา อา งฯ และ ตองการใหผ นั น้ำไป ของแตล ะอา งเกบ็ นำ้ ปรมิ าณนำ้ ทผ่ี นั เมอ่ื โครงการได 22
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" ตารางท่ี 2.1.1การวางแผนพฒั นาระดบั ลมุ น้ำ (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 3) การวางโครงการลกั ษณะอา งฯ มีการกอสรางไปแลวระยะหน่ึง พวง ตอ งดำเนนิ การมสี ว นรว มเพอ่ื เพื่อตรวจสอบกับผลการศึกษา จดั ทำขอ ตกลงการบรหิ ารจดั การน้ำ และใชปรับปรุงประสิทธิภาพ ต้ังแตในขั้นตอนการวางโครงการ โครงการตอ ไป และตอ งทบทวนขอ ตกลงตามเวลา ทเ่ี หมาะสม เชน ทกุ ๆ 5 ป 4) โครงการประเภทผันน้ำขาม ลุมนำ้ การศึกษาตองพิจารณา ความตองการน้ำของแตละลุมน้ำ ใหครบถวน ทั้งในกรณีความตอง การใชน้ำในปจจุบันและอนาคต ปจ จยั แหง ความสำเรจ็ โครงการประเภทผนั น้ำขา มลมุ นำ้ หรอื ประเภทอา งฯพวง มกี ารจดั ทำ MOU ระหวา งประชาชนของพน้ื ท่ี ดา นใหน ้ำ และดา นพนื้ ทรี่ บั น้ำ เพอ่ื ใหเ กดิ การยอมรบั ในการบรหิ ารจดั การน้ำ 3. ขาดการทบทวนการศึกษาวาง การศึกษาแผนพัฒนาในระดับ แผนพัฒนาลุมนำ้ ในเวลาที่ ลุมน้ำ เม่ือผานไประยะเวลาหน่ึง เหมาะสม ทำใหโครงการที่วาง (5-10 ป) ตองมีการทบทวนการ แผนไวท่ีมีความเชื่อมโยงกันใน ศึกษาตามสภาพการเปล่ียนแปลง การบรหิ ารจดั การน้ำไมส ามารถ การใชที่ดิน ความตองการใชนำ้ ดำ เ นิ น ก า ร ไ ด อ ย า ง เ ต็ ม และสภาพแวดลอ มทเ่ี ปลย่ี นไป ซงึ่ ประสทิ ธภิ าพเชน อา งเกบ็ น้ำบาง อาจจะมี Project List ใหมๆ หรอื แหง ถกู ยกเลกิ การกอ สรา ง ทำให มผี ลตอ การเปลยี่ นแปลงขนาดของ อาคารระบายนำ้ ทเี่ คยวางแผนไว โครงการทเี่ คยวางแผนไว หรอื การ ไมสามารถระบายนำ้ ไดอยาง ยกเลกิ โครงการทเี่ คยวางแผนไว เพยี งพอ 23
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department ตารางท่ี 2.1.2 การวางโครงการประเภทโครงการพฒั นาแหลง น้ำ ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 1. 1) การศึกษาวางโครงการที่มี 1) การพจิ ารณาน้ำตน ทนุ ทไ่ี หลลงสอู า ง 1) ควรระบุในผลการศึกษา วางโครงการ ถงึ ปรมิ าณความ ลกั ษณะเปน เขตเงาฝน ขาดการ เกบ็ นำ้ ตอ งคดั เลอื กสถานนี ำ้ ฝน/น้ำทา ตอ งการใชน ำ้ ทนี่ ำไปใชใ นแต ละดานใหชัดเจน และใน พจิ ารณาสภาพภมู ปิ ระเทศในพน้ื ที่ ของพ้ืนท่ีรับน้ำท่ีแทจริงมาคำนวณ ภาวะวิกฤต หากตองนำนำ้ จากกิจกรรมการเกษตรไปใช ถกู ตอ ง ทำใหก ารพจิ ารณาเลอื ก (เชน อา งเกบ็ นำ้ ทม่ี พี นื้ ทร่ี บั นำ้ อยหู นา ในกจิ การอน่ื ๆ ควรมมี าตรการ เยียวยาใหแกเกษตรกรใน สถานีวัดน้ำฝนคลาดเคล่ือนได เขา จะไมเ ลอื กสถานที อี่ ยหู ลงั เขามา ลกั ษณะ Win-Win 2) การพจิ ารณาวางโครงการ และมผี ลตอ การวเิ คราะหป รมิ าณ คำนวณ) หรอื หากไมม สี ถานี ตอ งเลอื ก ชลประทานขนาดเล็กควร แสดงแผนท่ีเสี่ยงภัย Dam น้ำฝนรวมทง้ั น้ำทา ของโครงการ สถานนี ้ำทา ทมี่ ลี กั ษณะอทุ กวทิ ยาของ break ดว ย 3) ควรพิจารณาจัดตั้งงบ 2) โครงการอา งเกบ็ น้ำมปี รมิ าณ ลมุ น้ำทคี่ ลา ยคลงึ กนั มาเปน ตวั แทน ประมาณในการดำเนินการ ทำแผนทเ่ี สย่ี งภยั ไวด ว ย น้ำทา ไหลเขา อา งเฉลย่ี รายป เทา 2) การศกึ ษาวางโครงการ หากมอบหมาย 4) การศกึ ษาวางโครงการควร คำนึงถึงการระบายน้ำของ กบั ความจกุ กั เกบ็ ของอา งเกบ็ น้ำ ใหส ำนกั บรหิ ารจดั การน้ำและอทุ กวทิ ยา อาคาร / อา งฯ ทอ่ี ยดู า นเหนอื น้ำทมี่ ผี ลตอ โครงการดา นทา ย และเทากับความตองการใชน้ำ วเิ คราะหส มดลุ นำ้ ตอ งกำหนดเกณฑก าร น้ำดวย ดา นตา งๆ ทำใหก ารใชน ้ำจากอา ง นบั การขาดแคลนน้ำ (Shortage)ใหผ ู เก็บนำ้ ชวงระดับนำ้ ต่ำๆจะมี วิเคราะหทราบ และแสดงผลการ ปญหาดานคุณภาพนำ้ ได วิเคราะหรายเดือนตลอดชวงเวลาท่ี 3) อางเก็บน้ำขนาดเล็ก ขนาด วเิ คราะหไ วใ นรายงาน เพอ่ื ใชป ระกอบ กลาง ทอี่ อกแบบโดยใชร อบการ การบรหิ ารจดั การอา งเกบ็ นำ้ ตอ ไป เกดิ ซำ้ ท่ี 25 - 500 ป ไมส ามารถ 3) การศกึ ษาพฤตกิ รรมน้ำหลากในขนั้ รองรับการระบายน้ำไดอยาง ตอนวางโครงการตอ งไมน อ ยกวา รอบ ปลอดภัยในปจจุบัน เน่ืองจาก การเกดิ ทกี่ ำหนดหรอื สถติ สิ งู สดุ ทเ่ี คย สภาพภมู อิ ากาศและสภาวะแวด เกิดขึ้นในพ้ืนที่ใกลเคียง หรือศึกษา ลอ มทเี่ ปลย่ี นแปลง เกยี่ วกบั ความเสยี หายทจี่ ะเกดิ ขนึ้ ตอ 4) โครงการใหม การศกึ ษาวาง ชวี ติ และทรพั ยส นิ หากเกดิ เขอ่ื นพบิ ตั ิ โครงการไมไ ดเ ผอื่ การระบาย เพอื่ หรือในกรณีท่ีมีการระบายน้ำใน การพรอ งนำ้ ปรมิ าณมาก 4) การกำหนดขนาดโครงการประเภท อา งเกบ็ น้ำ ตอ งคำนงึ ถงึ ปรมิ าณนำ้ ทา ทไี่ หลผา น โครงการไมค วรมสี ดั สว น ของความจเุ กบ็ กกั / ปรมิ าณ Inflow นอ ยเกนิ ไป แตห ากหลกี เลยี่ งไมไ ดต อ ง มีคูมือการบริหารจัดการน้ำที่ครอบ คลมุ ทกุ สถานการณใ หผ บู รหิ ารจดั การ เข่ือนไวใชงาน 24
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" ตารางที่ 2.1.2 การวางโครงการประเภทโครงการพฒั นาแหลง น้ำ (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 5) การวางโครงการประเภทอา งเกบ็ นำ้ ที่มีความจุกักเก็บน้ำนอยกวานำ้ ทา การพจิ ารณาวางโครงการทอ่ี ยู เฉล่ีย นอกจากพิจารณาความคุมคา ใกลเคียงพื้นท่ีอนุรักษ เชน ทางเศรษฐศาสตร ยังตองคำนึงถึง ปาอนุรักษโซน c หรือช้ัน ขนาด Outlet เพื่อชวยพรองน้ำใน คณุ ภาพลมุ น้ำชนั้ 1A หากไม กรณเี กดิ น้ำหลากรอบปก ารเกดิ ซ้ำสงู แนใ จตอ งทำหนงั สอื โดยแนบ และโอกาสการเกดิ Submerge flow รายละเอยี ดของโครงการ ให ของอาคารทางระบายน้ำลนทำให สว นสงิ่ แวดลอ ม สำนกั บรหิ าร ปริมาณนำ้ ไหลผานสันฝายจะลดลง โครงการทำการตรวจสอบให 6)โครงการใหม ตองศึกษาวาง แนชัด โครงการใหพิจารณาการระบายน้ำ Outlet รองรับในกรณีการพรองน้ำ (โครงการเพมิ่ ประสทิ ธภิ าพการพรอ ง น้ำของอา งเกบ็ นำ้ ขนาดเลก็ ) 2. การพจิ ารณาวางโครงการเฉพาะ การพจิ ารณาวางโครงการชลประทาน จดุ อาจสง ผลใหโ ครงการอน่ื ๆ ใน ขนาดเลก็ ควรพจิ ารณาผลกระทบของ พน้ื ทเี่ กดิ ปญ หา เชน ผลกระทบ โครงการทอ่ี ยใู นพนื้ ทท่ี มี่ อี ยเู ดมิ ทงั้ ทาง โครงการดานทายน้ำ ท่ีทำให ดา นเหนอื น้ำ และดา นทา ยน้ำวา จะได ระบบประปาขาดแคลนนำ้ ตน ทนุ รบั ผลกระทบหรอื ไม 3. การพิจารณาวางโครงการใน 1) การพจิ ารณาวางโครงการชลประทาน พ้ืนท่ีปาอนุรักษ พื้นท่ีปาสงวน ทใ่ี ชพ น้ื ทป่ี า อนรุ กั ษ (โซน c) ต่ำกวา พื้นท่ีอุทยาน ฯลฯตองพิจารณา 50 ไร ตอ งจดั ทำบญั ชสี งิ่ แวดลอ ม (EC) จากขอมูลที่เปนปจจุบันรวมกับ หากมากกวา 50 ไร แตไ มเ กนิ 500 ไร กฎหมายทบ่ี งั คบั ใชฉ บบั ลา สดุ ตอ งศกึ ษาผลกระทบสง่ิ แวดลอ มเบอ้ื งตน (IEE) หากมากกวา 500 ไร ตองมี การศกึ ษาประเมนิ ผลกระทบสง่ิ แวดลอ ม (EIA) ดว ย 2) การพจิ ารณาวางโครงการใกลพ น้ื ทป่ี า ชนั้ คณุ ภาพ 1A ตอ งมกี ารศกึ ษาประเมนิ ผลกระทบส่ิงแวดลอม (EIA) ควรมี คำแนะนำในการกอ สรา งใหม คี วามระมดั ระวงั ในการใชพ นื้ ทอ่ี ยา งเขม งวด 25
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department ตารางที่ 2.1.2 การวางโครงการประเภทโครงการพฒั นาแหลง น้ำ (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 3) การพิจารณาความเหมาะสม เบื้องตนตองติดตอประสานงานจาก หนวยงานท่ีเกี่ยวของในพ้ืนท่ีปา เน่ืองจากขอบเขตพื้นที่ปา แนบทาย พระราชกฤษฏีกาหรือกฏกระทรวง ข อ ง แ ต ล ะ ห น ว ย ง า น จ ะ มี ค ว า ม คลาดเคลื่อนกันอยูในทางปฏิบัติ 4. 1) กระบวนการตงั้ แตม พี ระราช โครงการท่ีทิ้งระยะเวลาการศึกษาไว ดำริ การศกึ ษา EIA การสำรวจ นาน ตอ งมกี ารทบทวนความตอ งการ การออกแบบ และการกอ สรา ง ทงิ้ ของโครงการ สภาพการใชพื้นท่ีที่ ชว งเวลาไวน านเกนิ ไป จนทำให เปล่ียนแปลงไป สภาพแวดลอมและความตอง การโครงการเปลย่ี นไป 2) การศกึ ษาทบทวนโครงการบาง คร้ังใชผลการศึกษาเดิม ทำให ขาดการเปรยี บเทยี บกรณมี /ี ไมม ี โครงการ ทางเลือกรูปแบบการ พฒั นา โดยใชข อ มลู ปจ จบุ นั 5. ในการพจิ ารณาวางโครงการ ไม 1)หลีกเล่ียงการใชวัสดุถมบดอัดตัว สามารถหาแหลงวัสดุกอสรางที่ เขอื่ นทเ่ี ปน Dispersive clay ถา เลยี่ ง เหมาะสมในพื้นที่กอสรางและ ไมไดตองมีขอเสนอแนะในการปรับ พน้ื ทใี่ กลเ คยี งได จงึ ตอ งใชว สั ดุ ปรุงวัสดุถมตัวเขื่อนเปนกรณีพิเศษ ถมตัวเข่ือนท่ีเปนประเภท Dis- โดยมกี ารศกึ ษาเทคนคิ ใหมๆ ในการ persive Clay ที่พบอยูในพื้นท่ี ปรบั ปรงุ วสั ดถุ มตวั เขอื่ นรวมทงั้ วธิ กี าร โครงการนั้น ดแู ลบำรงุ รกั ษา 2) ตอ งศกึ ษาทางเลอื กในการใชว สั ดุ ถมตัวเข่ือนท่ีหลากหลายและเปรียบ เทียบความคุมทุนความยากงายใน การบำรุงรักษาและผลกระทบตอ สิ่งแวดลอม ทั้งขณะที่กอสรางและ หลงั กอ สรา ง 26
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" ตารางที่ 2.1.2 การวางโครงการประเภทโครงการพฒั นาแหลง น้ำ (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 1) การวางโครงการควร 6. 1) อา งเกบ็ นำ้ เกดิ การรว่ั ซมึ ไม การพิจารณาวางโครงการฯ บริเวณ พิจารณาการกักเก็บนำ้ ของ แหลงน้ำที่อยูใกลเคียงกับ สามารถกักเก็บนำ้ ไดตามวัตถุ รอยเลอ่ื นใหใ ชแ ผนทเี่ สย่ี งภยั ของกรม พนื้ ทว่ี า มกี ารรวั่ ซมึ สงู หรอื ไม เ พ่ื อ เ ป น ข อ เ ส น อ แ น ะ ใ ห ประสงค ทรัพยากรธรณีมาใชประกอบในการ หนว ยงานทเ่ี กยี่ วขอ งพจิ ารณา ตอ ไป 2) การเปด หนา ดนิ เพอ่ื การปรบั พจิ ารณาดว ย 2) การเสนอปรับทัศนีย ภาพบรเิ วณหวั งาน ควรมกี าร ปรงุ ภมู ทิ ศั น อาจเปน สาเหตทุ ำให วเิ คราะหผ ลกระทบตอ เสถยี ร ภาพของเข่ือนการเสนอปรับ เกดิ การรวั่ ซมึ ของนำ้ จากอา งเกบ็ ทัศนียภาพบริเวณหัวงาน ควรมกี ารวเิ คราะหผ ลกระทบ นำ้ ได ตอ เสถยี รภาพของเขอื่ น 3) หลกี เลย่ี งการปรบั ภมู ทิ ศั น 3) ขอมูลการพิจารณาวางโครง บรเิ วณลาดไหลเ ขา เพราะอาจ สงผลกระทบตอเสถียรภาพ ประเภทอา งเกบ็ น้ำไมเ พยี งพอทำ ของลาดไหลเ ขาได 4) ในการศึกษา หากพบวา ใหบ รเิ วณ Abutment ทมี่ สี ภาพ บรเิ วณ Abutment เปน หนิ ปนู ควรมกี ารเจาะสำรวจธรณใี ห เปน หนิ ปนู เกดิ การรวั่ ซมึ ครอบคลุมกับการพิจารณา การรว่ั ซมึ ของนำ้ ออกจากอา งฯ 4) การปอ งกนั การเคลอื่ นตวั ของ และควรเสนอใหต ดิ ตง้ั เครอื่ ง มอื วดั การรว่ั ซมึ ใหค รอบคลมุ ล า ด ไ ห ล เ ข า ด ว ย วิ ธี ก า ร ทำ จดุ เสย่ี งทง้ั หมด 5) ควรหลกี เลย่ี งการปรบั ภมู ิ Shotcrete พบวา คอนกรตี เกดิ ทศั นท ตี่ อ งมกี ารเปด หนา ดนิ ท่ี จะมีผลทำใหเกิดการรั่วซึม ปญหาการแตกราวและการ ของน้ำจากอางเก็บนำ้ และ ควรพิจารณาตั้งแตขั้นตอน เคลอ่ื นตวั ของลาดไหลเ ขาเขา หา การวางโครงการ ตัวเข่ือนซ่ึงอาจสงผลกระทบกับ เสถยี รภาพของเขอ่ื น(Concrete Face Rockfill Dam :CFRD) 27
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department ตารางท่ี 2.1.2 การวางโครงการประเภทโครงการพฒั นาแหลง นำ้ (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ ควรพิจารณาสาเหตุของการ 7. การพิจารณาวางโครงการ การศกึ ษาวางโครงการประเภทอาคาร ชำรุดของถุงฝายยาง เพ่ือ ประกอบการพิจารณาเลือก ประเภทอาคารทดนำ้ ทก่ี อ สรา งใน ทดน้ำในลำน้ำขนาดใหญ ตองมีการ ประเภทและรปู แบบอาคารท่ี เหมาะสม ลำนำ้ ขนาดใหญ โดยเฉพาะ พจิ ารณาเปรยี บเทยี บขอ ด-ี ขอ เสยี ของ ควรขยายผลการนำนวตั กรรม ประเภทฝายทดนำ้ ทเ่ี ปน ฝายยาง ทางเลอื กอาคารประเภทตา ง ๆ (ฝาย Gate Pump มาใชใ นพน้ื ที่ ในพนื้ ทภี่ าคตะวนั ออกเฉยี งเหนอื แขง็ ฝายพบั ได ฝายยาง ปตร. ฯลฯ) ที่มีขอจำกัด ในการกอสราง สถานีสูบนำ้ บริเวณประตู จะมีปญหาในการใชงานมาก เพอื่ ใหไ ดป ระเภทและรปู แบบอาคารที่ ระบายนำ้ แตท้ังนี้จะตอง ศึกษาความเหมาะสมในการ เชน ตะกอนหนาฝาย อายุการ เหมาะสม และตองดำเนินการดาน นำ Gate Pump มาใชง าน ใชงานของตัวยางสั้น คาใช การมีสวนรวมเพ่ือใหเกิดการยอมรับ จายในการซอมแซมสูง และ ตอ งมกี ารระบรุ ายละเอยี ดของกจิ กรรม ประสิทธิภาพลดลงหลังการ ในคาใชจายดานบำรุงรักษาไวใน ซอ มแซม ฯลฯ รายงานการศกึ ษาดว ย 8. ขอมูลทางวิศวกรรมประกอบใน การศกึ ษาวางโครงการประเภทประตู ขั้นตอนการศึกษาวางโครงการ ระบายนำ้ ในลำนำ้ ขนาดใหญ ตอง ชลประทานประเภทประตรู ะบาย พจิ ารณาขอ มลู ทเี่ กย่ี วขอ งทงั้ หมด เชน น้ำไมเ พยี งพอ อาจสง ผลใหเ กดิ ขอ มลู ดา นอทุ กวทิ ยา ดา นการสำรวจ ความเสยี หายตอ โครงการ ภมู ปิ ระเทศ การสำรวจหนา ตดั ลำนำ้ และธรณปี ฐพวี ทิ ยา เปน ตน เพอื่ กำหนด ขนาดและระดบั อาคารใหเ หมาะสมกบั สภาพพ้ืนท่ี โดยการกำหนดความ สามารถในการระบายน้ำของตวั อาคาร ตอ งไมน อ ยกวา รอบปก ารเกดิ ซำ้ ทก่ี ำหนด (Return Period) หรอื ความสามารถใน การระบายน้ำของลำน้ำ 9. การวางโครงการมีขอจำกัดดาน พนื้ ทใ่ี นการกอ สรา งสถานสี บู นำ้ เพมิ่ เตมิ บรเิ วณประตรู ะบายน้ำ 28
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" ตารางท่ี 2.1.2 การวางโครงการประเภทโครงการพฒั นาแหลง นำ้ (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 10. ขน้ั ตอนการวางโครงการ ขาดการ ข้ันตอนการวางโครงการ ตองมีการ ดำเนินการดานการมีสวนรวม ดำเนินการดานการมีสวนรวมอยาง อยางรอบคอบตามภมู ิสงั คมโดย รอบคอบตามภูมิสังคมโดยเฉพาะ เฉพาะลักษณะการใชนำ้ ท่ีแตก ลกั ษณะการใชน ้ำทแี่ ตกตา งกนั เชน ตา งกนั เชน เกษตรกรรมน้ำจดื เกษตรกรรมน้ำจดื น้ำกรอ ย น้ำเคม็ เพอ่ื นำ้ กรอ ย นำ้ เคม็ กอ ใหเ กดิ ความ ไมใ หเ กดิ ความขดั แยง ระหวา งเกษตรกร ขดั แยง ระหวา งเกษตรกรดว ยกนั ดว ยกนั วางแผนการบรหิ ารจดั การนำ้ ระบบนเิ วศนว ทิ ยาและการเพาะ และการเปด-ปดอาคารประกอบเพ่ือ เล้ียงสัตวน้ำไดร บั ความเสียหาย รกั ษาระบบนเิ วศนว ทิ ยาและการเพาะ รวมถึงตล่ิงทรุด จากการเกิด เลย้ี งสตั วน ำ้ ไมใ หไ ดร บั ความเสยี หาย เปด - ปด ประตู รวมถงึ ปอ งกนั มใิ หต ลง่ิ ทรดุ 11. การวเิ คราะหด า นเศรษฐศาสตร ในการวิเคราะหดานเศรษฐศาสตร เรื่องงบประมาณการสงนำ้ และ เรอื่ งงบประมาณการสง นำ้ และบำรงุ บำรุงรักษา ไมมีการระบุราย รกั ษา ตอ งระบรุ ายละเอยี ดกจิ กรรมที่ ล ะ เ อี ย ด กิ จ ก ร ร ม ท่ี จำ เ ป น จำเปน ใหสอดคลองกับลักษณะ โครงการจึงไมสามารถดำเนิน เฉพาะของโครงการไวด ว ย (เชน เขอื่ น การใหสอดคลองกับลักษณะ ทใี่ ชว สั ดเุ ปน Dispersive clay ตอ ง เฉพาะของโครงการได ไมใ หต น ไมใ หญข นึ้ ลาดเขอื่ น การบำรงุ รกั ษาอปุ กรณต รวจวดั พฤตกิ รรมเขอื่ น เปนตน) 12. 1) การวางแนวคลอง ทม่ี ที ศิ ทาง 1) ในการศึกษาวางโครงการตอง ตัดกับการไหลของน้ำใตดินหรือ ทบทวนประวัติทิศทางการไหลของ ทางนำ้ เดิม ทำใหลาดคลอง ทางนำ้ และน้ำใตด นิ หากจำเปน ตอ ง (Side slope) ดาดคอนกรตี เกดิ วางแนวคลองตดั ทศิ ทางการไหลของ พงั ทลายเสยี หายได นำ้ ตอ งมมี าตรการทเี่ หมาะสมในการ 2) การวางโครงการประเภท ลด Pressure นำ้ กอนไหลลงคลอง ปรบั ปรงุ ขยายคลองลดั ทำใหเ กดิ เชน ทำ Gabion และ Intercept การกัดเซาะตล่ิง เนื่องจากการ Drain เปน ตน เปลี่ยนทิศทางการไหลของน้ำ 2) การวางโครงการประเภทชอ งลดั รวมทั้งมีการกอสรางในบริเวณ กระเพาะหมู ตอ งพจิ ารณา Inlet-Outlet ใกลเคียง transition ใหสอดคลองกับโคงน้ำ 29
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department ตารางท่ี 2.1.2 การวางโครงการประเภทโครงการพฒั นาแหลง น้ำ (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 3) การวางโครงการถนนบนคนั การวางโครงการทมี่ ถี นนบนคนั คลอง 1) โครงการท่ีกอสรางเสร็จ แลว บางโครงการ ไมม ผี ลการ คลองทม่ี ฐี านรากเปน ดนิ ออ น อาจ ควรมีการระบุน้ำหนักบรรทุกไวใน ศกึ ษา ควรใหม กี ารสำรวจจดั ทำโคงความจุ-ระดับ-พื้นท่ี เกดิ การทรดุ ตวั ของถนน เนอ่ื งจาก รายงานดว ยเพอื่ เปน ขอ มลู ในขนั้ ตอน อาง และใชขอมูลที่เก็บรวบ รวมไดในระหวางการบริหาร การลดระดบั น้ำในคลองเรว็ เกนิ ไป ตอ ไป จดั การมาวเิ คราะหป รมิ าณนำ้ ไมม นี ้ำนอนคลอง หรอื เปลย่ี นแปลง ตนทุน สมดุลน้ำ เพ่ือใชใน การบริหารจัดการน้ำใหมี วตั ถปุ ระสงคก ารใชง านถนน ประสทิ ธภิ าพ 2) ควรมกี ารจดั ทำฐานขอ มลู 13. 1) การบรหิ ารโครงการ (Project 1) ในการรบั มอบโครงการ คณะกรรมการ ประวัติโครงการ ต้ังแตการ วางโครงการ ออกแบบ กอ Management) ขาดการประเมนิ ควรมกี ารตรวจสอบรายการทต่ี อ งสง มอบ สรา ง และการซอ มแซม เพอื่ ใหก ารบรหิ ารจดั การเขอื่ นเกดิ โครงการทดี่ ำเนนิ การแลว วา เปน ใหค รบถว น เชน รายงานการศกึ ษา ความปลอดภัย เชน การ ทำแฟมประวัติ (หน่ึงแฟม ไปตามผลการศกึ ษาหรอื ไม เพอ่ื แบบรายละเอยี ด แบบกอ สรา ง เปน ตน หนง่ึ โครงการ) จากการบนั ทกึ ขอมูล หรือการถอดความรู ปรับปรุงโครงการหลังการกอ 2) ในการศกึ ษาวางโครงการตอ งมกี าร บุคลากร ตั้งแตขั้นตอนการ เตรียมความพรอม ขั้นตอน สรา ง/บรหิ ารจดั การไปแลว ระยะ จัดทำคูมือในการบริหารจัดการเขื่อน การกอสราง และขั้นตอน บำรุงรักษา รวมท้ังการปรับ หนึ่ง แตละตัวใหเกิดความปลอดภัย ปรงุ แกไ ขแบบในระหวา งการ ประกนั สญั ญากอ สรา ง 2) โครงการทกี่ อ สรา งเสรจ็ แลว 3) ควรมกี ารจดั ทำฐานขอ มลู ประวตั ิ บางโครงการ ไมม รี ายงานผลการ โครงการ ตงั้ แตก ารวางโครงการ ออก ศกึ ษา ทำใหข าดขอ มลู สนบั สนนุ แบบ กอ สรา ง และการซอ มแซม เพอื่ ในการบริหารจัดการนำ้ อยางมี ใหการบริหารจัดการเขื่อนเกิดความ ประสทิ ธภิ าพ ปลอดภัย เชน การทำแฟมประวัติ 3) ในการศกึ ษาวางโครงการ ใน (หนึ่งแฟมหน่ึงโครงการ) จากการ กรณีท่ีไมมีการจัดทำคูมือในการ บันทึกขอมูล หรือการถอดความรู บรหิ ารจดั การเขอ่ื น อาจทำใหข นั้ บุคลากร ตั้งแตขั้นตอนการเตรียม ตอนการสง นำ้ และบำรงุ รกั ษาไม ความพรอ ม ขน้ั ตอนการกอ สรา ง และ เปน ไปตามวตั ถปุ ระสงคท ว่ี างไว ขน้ั ตอนบำรงุ รกั ษา รวมทง้ั การปรบั ปรงุ แกไขแบบในระหวางการประกัน สญั ญากอ สรา ง 30
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" ตารางท่ี 2.1.2 การวางโครงการประเภทโครงการพฒั นาแหลง น้ำ (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 14. 1) โครงการประเภทเพมิ่ ความจกุ กั 1) ตอ งจดั ทำเกณฑพ จิ ารณาโครงการ ในการศึกษา Dam break ควรพจิ ารณาเสนอการตดิ ตงั้ เกบ็ นำ้ ยงั ไมม เี กณฑก ารพจิ ารณา ประเภทการเพ่ิมความจุกักเก็บ เครื่องมือวัดพฤติกรรมเขื่อน พรอ มระบบออนไลนม าทส่ี ว น ความเหมาะสมท่ีชัดเจน จึงไม เชน อายเุ ขอื่ น ความมน่ั คง สดั สว น กลางดว ย สามารถสนองนโยบายกรมได Inflow/ความจุกักเก็บ และประเภท อยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ ฐานราก เปน ตน 2) การศกึ ษาวางโครงการในการ 2) การศกึ ษาวางโครงการในการปรบั ปรับปรุงเพิ่มความจุกักเก็บของ ปรงุ เพม่ิ ความจเุ กบ็ กกั ของอา งเกบ็ น้ำ อา งเกบ็ น้ำใหน ำ้ หนกั ในเรอ่ื งของ ตอ งเปรยี บเทยี บขอ ด-ี ขอ เสยี ของทาง ร ะ ย ะ เ ว ล า ก อ ส ร า ง ท่ี จ ะ มี เลอื กใหร อบดา น เชน ผลกระทบใน ผลกระทบกบั การสง น้ำนอ ยไปใน การใชน ำ้ ของเกษตรกร การระเบดิ หนิ การพจิ ารณาทางเลอื ก บริเวณใกลตัวเข่ือน ระยะเวลา กอ สรา ง ผวู างโครงการตอ งวางแผน บรหิ ารจดั การนำ้ ในอา งฯ ระหวา งการ กอ สรา งอยา งรอบคอบ รวมทง้ั คน หา เทคนิควิธีการกอสรางท่ีเหมาะสม เชน เทคนิคการตัดคอนกรีตดวยโซ (Wire Saws) เปน ตน 15. 1) โครงการเดมิ อาคารเดมิ ชำรดุ 1) โครงการเดิม ตองศึกษาเพ่ิม และไมส ามารถระบายนำ้ ประสิทธิภาพการระบายน้ำในอางฯ 2) ขาดแผนการบรหิ ารจดั การนำ้ โดยเฉพาะอา งทม่ี คี วามจนุ อ ยกวา น้ำ ในสภาวะฉุกเฉิน (Emergency ทารายปมาก ๆ (โครงการเพ่ิม Action Plan: EAP) ประสทิ ธภิ าพการพรอ งน้ำของอา งเกบ็ นำ้ ขนาดเล็ก) 2) ตอ งศกึ ษาจดั ลำดบั ความเสยี่ งของ เขื่อนตาง ๆ เพ่ือปรับปรุงและจัด ทำแผน EAP 31
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department ตารางที่ 2.1.3 การวางโครงการประเภทบรรเทาอทุ กภยั ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 1. การวางโครงการบรรเทาอทุ กภยั ทม่ี ี หลักการวางโครงการตองพิจารณา 1) กรณีมีการขอใชพื้นที่ ลกั ษณะการการผนั น้ำจากทหี่ นง่ึ ไป การแกไ ขปญ หาแบบองคร วมและใหผ ู เอกชนในการระบายน้ำ ควร อกี ทหี่ นง่ึ หากพจิ ารณาไมร อบครอบ เก่ียวของไดรับประโยชนในลักษณะ กำหนดขอตกลงในลักษณะ อาจเปน การยา ยปญ หาและไมเ ปน ที่ win-win Win-Win ยอมรบั ของผมู สี ว นเกย่ี วขอ งได 2)การวางแนวคลองใน บริเวณที่เปนมีฐานรากเปน 2. 1) ปญ หาอทุ กภยั สว นหนงึ่ มกั เกดิ 1)การวางโครงการประเภทบรรเทา ดินออน ควรวิเคราะหความ คมุ ทนุ ของโครงการ กรณอี อก จากการรุกลำ้ ลำนำ้ ธรรมชาติ อทุ กภยั ตอ งพจิ ารณาความสามารถ แบบคลองโดยไมมีน้ำนอน คลองไวด ว ย เพอื่ ประกอบการ ทำใหค วามสามารถในการระบาย เดมิ ของลำน้ำเดมิ เปน ลำดบั แรก กอ น ตัดสินใจตอไป 3) การวางแนวคลองใกลเ คยี ง น้ำลดลง ทจี่ ะเสนอใหม กี ารขดุ คลองระบายนำ้ บริเวณท่ีมีสภาพการใชที่ดิน เปน สระนำ้ หรอื บอ เลย้ี งปลา 2) การวางโครงการบรรเทาอทุ กภยั ใหมเพิ่มเติม อาจมีผลทำใหเกิดแรงดันนำ้ จากสระนำ้ หรือบอเลี่ยงปลา ทตี่ อ งมคี ลองระบายนำ้ ขนาดใหญ 2) หนว ยงานฝา ยปกครองตอ งเปน หนว ย ซ่ึงสงผลใหคลองเสียหายได ควรพจิ ารณาการปรบั ปรงุ ลาด มักเกิดผลกระทบกับท่ีดินของ งานหลกั ในการบรู ณาการกบั หนว ยงานท่ี ตลง่ิ ใหเ หมาะสม 4) ควรมีการทำแบบจำลอง ราษฎรสงู เกย่ี วขอ ง เพอ่ื รกั ษาความสามารถในการ คณิตศาสตร 3 มิติของการ ระบายนำ้ จากคลองลงสทู ะเล 3) โครงการประเภทประตรู ะบายน้ำ ระบายน้ำของแมน ำ้ ธรรมชาติไมใ หม กี าร เพื่อแสดงผลกระทบตางๆ และสามารถนำไปใชสราง ปอ งกนั นำ้ เคม็ รกุ ตวั เกดิ ปญ หา รกุ ล้ำลำนำ้ หรอื แกไ ขปญ หาการรกุ ล้ำ ความเขา ใจกบั ประชาชนและ หนว ยงานทเี่ กยี่ วขอ ง ระดับน้ำยกตัวในกรณีที่ปดบาน กอ นทจ่ี ะใชท ดี่ นิ ของประชาชนเพอื่ ขดุ สนทิ คลองระบายน้ำใหม 4) การระบายนำ้ จืดจากคลอง 3) การวางโครงการรูปแบบคลอง ระบายนำ้ ในปรมิ าณมากลงสทู ะเล ระบายนำ้ ขนาดใหญ จะตอ งพจิ ารณา อาจกระทบระบบนิเวศนชายฝง ทางเลอื กของคลองระบายนำ้ สายหลกั และการประมง และสายรอง โดยใชข อ มลู ประกอบใน 5) โครงการประเภทคลองระบายน้ำ การตดั สนิ ใจทห่ี ลากหลาย (จำนวนครวั ขดุ ใหม ทเี่ ชอื่ มตอ กบั แมน ้ำทม่ี กี าร เรอื น/ขนาดพนื้ ทท่ี ไ่ี ดร บั ผลกระทบ/รปู เดนิ เรอื และมอี ทิ ธพิ ลของนำ้ ทะเล แบบคลอง/การบกุ รกุ ทส่ี าธารณะ) หนุน อาจเปนสาเหตุทำใหเกิด 4) บริเวณพ้ืนท่ีท่ีเปนดินออน การ ความเร็วของนำ้ ตัดขวางการ กำหนดขนาดคลอง ตอ งวเิ คราะหร ปู เดนิ เรอื และสภาพน้ำเออ ปลาย แบบคลองท่ีหลากหลายเพื่อสราง คลอง ทำใหค วามสามารถในการ เสถียรภาพของคลอง และวิเคราะห ระบายนำ้ ของคลองระบายน้ำ ผลกระทบดานการใชท่ีดินและคาลง ลดลง ทนุ เชน เขตคลองทก่ี วา งมาก ความ ลกึ ของคลองจะนอ ย หรอื เขตคลอง 32
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" ตารางที่ 2.1.3 การวางโครงการประเภทบรรเทาอทุ กภยั (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ ที่แคบ ความลึกของคลองก็จะมาก 5) การวางโครงการประเภท คลองระบายนำ้ ทมี่ ผี ลกระทบ เปนตน ในวงกวา ง เชน ผลกระทบกบั 5) ตองเปรียบเทียบสภาพพื้นท่ี โครงการกรณมี ี /ไมม โี ครงการ รวม ทงั้ เสนอทางเลอื กรปู แบบการพฒั นาที่ หลากหลายและนำนวตั กรรมมาใชใ น การวางโครงการ เชน แกม ลงิ ใตถ นน 6) ในการวางโครงการตอ งพจิ ารณารปู แบบและขนาดโครงการใหค รบทงั้ 4 ดาน ไดแก ดานวิศวกรรม ดานสิ่ง แวดลอ ม ดา นเศรษฐกจิ สงั คม และ ดา นเศรษฐศาสตร 7) การวางโครงการประเภทประตู ระบายน้ำปอ งกนั น้ำเคม็ รกุ ตวั ตอ งมี การวิเคราะหและจัดทำคูมือการ บรหิ ารจดั การเปด -ปด ประตู เพอื่ ไมใ ห เกดิ ปญ หาการยกตวั ของระดบั น้ำ 8) โครงการบรรเทาอทุ กภยั ทม่ี กี ารระบาย นำ้ เพม่ิ เตมิ ลงสทู ะเลในปรมิ าณสงู ตอ ง ศกึ ษาวเิ คราะหผ ลกระทบจากการระบาย น้ำตอ ระบบนเิ วศนช ายฝง ทะเลและการ ประมงจากผเู ชยี่ วชาญเฉพาะดา น เพอ่ื วางมาตรการลดผลกระทบและเยยี วยา ในชว งทร่ี ะบายน้ำ 3. พื้นท่ีลุมตำ่ มักประสบปญหาน้ำ 1) ในการวางโครงการพน้ื ทล่ี มุ ต่ำเพอื่ หลากกอ นการเกบ็ เกย่ี ว ทำใหเ กดิ รบั น้ำหลาก ตอ งปรบั ปฏทิ นิ กจิ กรรม ความเสียหายขณะเดียวกันยัง การเกษตร (ทำนา ทำไรป ระมง ฯลฯ) ขาดรูปแบบการบูรณาการของ ใหส อดคลอ งกบั การใชร บั น้ำหลากรวม หนวยงานกระทรวงเกษตรและ ทั้งตองพิจารณาปริมาณน้ำตนทุนท่ี สหกรณ ในการแกไ ขปญ หาพนื้ ที่ ตอ งใชป รบั ปฏทิ นิ ฯ เกษตรลมุ ตำ่ 33
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department ตารางที่ 2.1.3 การวางโครงการประเภทบรรเทาอทุ กภยั (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 2) ตอ งดำเนนิ การการมสี ว นรว มทกุ ภาค 5) การวางโครงการประเภท สว นทเ่ี กยี่ วขอ ง เพอ่ื ใหก ารวางโครงการ คลองระบายน้ำทม่ี ผี ลกระทบ สามารถนำไปปฏบิ ตั ไิ ดจ รงิ เชน ตอ งมี ในวงกวา ง เชน ผลกระทบกบั การวางแผนรว มกบั หนว ยงานทเ่ี กย่ี ว ขอ ง อาทิ กรมสง เสรมิ การเกษตร และ ธกส. ในการจา ยคา ชดเชย แหลง เงนิ กู เพ่ือใหเกษตรกรยังคงไดรับสิทธิ ประโยชนจ ากการปรบั ปฏทิ นิ กจิ กรรม การเกษตรในฤดฝู นและตอ งวางแผน รว มกบั กรมประมงเพอื่ กำหนดพนั ธปุ ลา ที่มีระยะเวลาการเจริญเติบโตสอด คลอ งกบั ระยะเวลาการกกั เกบ็ น้ำหลาก เปน ตน 3) ตองทำการวิเคราะหความคุมทุน ทางเศรษฐศาสตรของพ้ืนท่ีลุมตำ่ น้ำ หลากใหค รอบคลมุ ทง้ั ดา นการเกษตร ในพนื้ ทลี่ มุ ต่ำและการบรรเทาอทุ กภยั ในพน้ื ทเี่ ปา หมาย 4) ตองมีการติดตามและประเมิน ผลโครงการ ทง้ั ในพนื้ ทลี่ มุ ตำ่ น้ำหลาก และพื้นท่ีท่ีไดรับประโยชนจากการ บรรเทาอทุ กภยั ปจ จยั ความสำเรจ็ 1) การขยายผลพน้ื ทล่ี มุ ตำ่ รบั นำ้ หลาก ตอ งมคี วามรว มมอื ของทกุ ภาคสว น ทง้ั ภาครฐั เกษตรกร และ สถาบนั การเงนิ 2) เกษตรกรในพนื้ ทล่ี มุ ต่ำยอมรบั เงอ่ื นไขหลกั เกณฑข องการบรหิ ารจดั การนำ้ ทง้ั ในสว นของปรมิ าณนำ้ ตนทุนและปริมาณนำ้ หลาก 34
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" ตารางที่ 2.1.4 อน่ื ๆ ทเ่ี กยี่ วขอ งกบั ดา นการวางโครงการ ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ ในกรณีพ้ืนท่ีปาพรุ ควรให 1. 1) การวางโครงการในพน้ื ทป่ี า พรุ 1) การพัฒนาพื้นท่ี สปก. ตอง หนวยงานดานอนุรักษและ ฟนฟูเปนหนวยงานหลักใน ตดิ ทะเลมกั เกดิ ปญ หา 3 น้ำ (น้ำ พิจารณาความเหมาะสมของการใช การดำเนินงาน เคม็ , นำ้ เปรยี้ ว, นำ้ เสยี ) ประโยชนท ด่ี นิ เชน สภาพพนื้ ทเ่ี หมาะ 1) ในการวางแผนพัฒนา แหลงน้ำทุกระดับ (ลุมน้ำ/ 2) การพฒั นาพน้ื ที่ สปก. ขาด สมกับการพัฒนาแหลงนำ้ เพื่อการ โครงการ) ควรจัดการมีสวน การพจิ ารณาความเหมาะสมของ เพาะปลกู พชื การประมง หรอื ปศสุ ตั ว รวมในลักษณะระเบิดจาก ขางใน เชน จัดทำแผนที่ การใชป ระโยชนท ด่ี นิ เชน สภาพ 2) ในการของบประมาณกอ สรา ง หาก ทำมือ ซ่ึงจะทำใหประชาชน รูสึกเปนเจาของขอมูล และ พ้ืนท่ีไมเหมาะกับการพัฒนา พบวาลักษณะโครงการไมตรงกับ เปน การชว ยใหข อ มลู ในพน้ื ที่ แกกรมชลประทานดวย แหลงนำ้ เพื่อการเพาะปลูกพืช ผลการศึกษาวางโครงการ ตอง 2) ควรเพิ่มชองทางในการ ผลตอบแทนตำ่ แตอ าจเหมาะสม ทบทวนการศกึ ษาวางโครงการ และ ประชาสมั พนั ธโ ครงการ โดย นำระบบ QR Code มาใช กบั การประมง หรอื ปศสุ ตั ว เปล่ียนชื่อรายงานการศึกษาใหสอด 3) ชอ่ื โครงการในชว งกอ สรา งไม คลอ งกบั ลกั ษณะโครงการ สอดคลองกับช่ือรายงานการ 3) การศึกษาวางโครงการหากยัง ศกึ ษาวางโครงการ ไมทราบลักษณะโครงการที่ชัดเจน เชน ฝาย หรอื ประตรู ะบายน้ำ ใน การตง้ั ชอ่ื โครงการเพอื่ ของบประมาณ อาจใชล กั ษณะกวา งๆ เชน โครงการ ศึกษาวางโครงการอาคารบังคับ นำ้ บาน…. โครงการศึกษาพัฒนา แหลงน้ำบาน….. 2. 1) การขาดการประชาสัมพันธ 1) ตองมีการประชาสัมพันธในพื้นที่ ทกุ ขน้ั ตอน อยา งตอ เนอ่ื ง เพอื่ ใหท ราบถงึ ขน้ั ตอน 2) ราษฎรไมเขาใจรูปแบบของ การดำเนนิ งานพฒั นาโครงการ วตั ถุ อาคารชลประทานอาจทำใหเ กดิ ประสงคของแตละกิจกรรม เพ่ือให ความขดั แยง ทราบขอมูลท่ีถูกตอง รวมทั้งดำเนิน 3) การพัฒนาโครงการประสบ การมีสวนรวมของประชาชนทุกขั้น ปญ หาการคดั คา น เนอื่ งจากผไู ดร บั ตอนของการพฒั นาโครงการ ผลกระทบกังวลวากระบวนการ 2) ตอ งเสนอผเู กยี่ วขอ งใหป รบั ปรงุ การ จา ยคา ชดเชยลา ชา ไมเ ปน ธรรม จา ยคา ชดเชยใหร วดเรว็ และแยกแยะ 4) การบรู ณาการการทำงานหนว ย ผไู ดร บั ผลกระทบเพอ่ื ชดเชยอยา งเปน งานภายในกรม/ภายนอกกรมท่ี ธรรม เพื่อไมใหเปนอุปสรรคในการ เกยี่ วขอ งกบั โครงการ มนี อ ย พฒั นาโครงการ 35
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department ตารางที่ 2.1.4 อน่ื ๆ ทเี่ กย่ี วขอ งกบั ดา นการวางโครงการ (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ 3) โครงการทน่ี ยั สำคญั ตอ งบรู ณาการ 3) การวางโครงการควรใชส อื่ ท่ี การทำงานโดยเฉพาะการลงพนื้ ทเ่ี พอื่ นำเสนอภาพ 3 มติ ิ ของอาคาร ใหข อ มลู กบั ประชาชนและหนว ยงาน ชลประทาน เพอ่ื สามารถสอ่ื สาร ใหร าษฎรเขา ใจองคป ระกอบ ในพื้นท่ีในการขับเคล่ือนโครงการ และการใชงานไดเปนอยาง และหากจำเปนควรตองแตงตั้ง ดรี วมทงั้ สามารถกำหนดรปู แบบ คณะทำงานขับเคล่ือนโครงการโดย โครงการรว มกนั ไดอ ยา งชดั เจน ฝายปกครอง (และมอี นคุ ณะทำงาน 4) การศกึ ษาวางโครงการ ควร ดานตางๆ เชน ชดเชยท่ีดินและ มกี ารวเิ คราะหค วามเหมาะสม ทรัพยสิน ประชาสัมพันธ วิชาการ ของการตดิ ตง้ั โรงไฟฟา พลงั น้ำ เปนตน) ไวด ว ย 3. 1) บคุ ลากรดา นวางโครงการยงั 1) เสรมิ สรา งองคค วามรบู คุ ลากรดา น ขาดองคความรูและความเขาใจ การวางโครงการในเรื่องถนนดิน เกี่ยวกับถนนดินซีเมนตผสม ซเี มนตผ สมยางพารา ยางพารา (Para Soil Cement) 2) งานถนนดนิ ซเี มนตผ สมยางพารา 2) การวางโครงการประเภท ตอ งมกี ารตดิ ตาม ประเมนิ ดา นความ สถานีสูบน้ำยังมีขอจำกัดในการ คุมคาการลงทุน และดานวิศวกรรม จายคากระแสไฟฟา ไดมีการ เชน ระยะเวลาการใชง าน หรอื ความ นำพลังงานแสงอาทิตยเปน ลน่ื เปน ตน แหลงพลังงานทางเลือกในการ 3) ควรมกี ารตดิ ตามประเมนิ ผลโครงการ สูบนำ้ แตก็ยังเปนโครงการ พลงั งานทดแทนเพอื่ การชลประทาน นำรองที่ยังไมมีการติดตาม หากเหมาะสมจะไดข ยายความสำเรจ็ ประเมินผล ตอ ไป 4) การใชพลังงานแสงอาทิตยเปน แหลง พลงั งานทางเลอื กในการสบู น้ำ เปนโครงการนำรองที่ตองมีการวาง แผนเกบ็ รวบรวมขอ มลู เพอ่ื สงั เคราะห และประเมนิ ผลโครงการ หากเหมาะ สมจะไดข ยายผลตอ ไป 5) กรมฯ ควรจะตอ งจดั เตรยี มหนว ย งานทรี่ บั ผดิ ชอบดา นพลงั งานทดแทน 2. 36
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" ตารางท่ี 2.1.4 อนื่ ๆ ทเ่ี กยี่ วขอ งกบั ดา นการวางโครงการ (ตอ ) ขอ สงั เกต ขอ ควรระวงั ขอ เสนอแนะ ควรหารือกับคณะกรรมการ 4. 1) ปจจุบันมีการตั้งสำนักงาน ปจจุบันมีการตั้งสำนักงานทรัพยากร ลมุ นำ้ ประกอบการพจิ ารณา ทรพั ยากรน้ำแหงชาติ (สทนช.) น้ำแหง ชาติ (สทนช.) การดำเนนิ งาน ว า ง โ ค ร ง ก า ร เ นื่ อ ง จ า ก ขึ้น สงผลกระทบกับบทบาท พัฒนาแหลงน้ำจึงตองปรับบทบาท พรบ.ทรัพยากรน้ำใหอำนาจ หนา ทขี่ องกรมชลประทาน โดยใหค วามสำคญั กบั การพฒั นาการ หนา ทก่ี บั คณะกรรมการลมุ นำ้ 2) มี พรบ.ทรัพยากรน้ำและ ชลประทานและบรรเทาอุทกภัยเปน ในการใหความเห็นเกี่ยวกับ กฎหมายอนื่ ๆ ทเี่ กย่ี วขอ งกบั งาน หลัก แตการศึกษาตองพิจารณาถึง แผนงานและโครงการในการ ชลประทานทำใหการพิจารณา ศักยภาพ/สมดุลของลุมนำ้ ประกอบ ดำเนนิ งานเกย่ี วกบั ทรพั ยากร วางโครงการตองมีการเปล่ียน ดว ย นำ้ ในเขตลุมน้ำ แปลงกระบวนงาน 2.2 การสำรวจทางวศิ วกรรมและวทิ ยาการธรณี หนว ยงานภายในกรมชลประทานทม่ี ภี ารกจิ โดยตรงในการสำรวจทางดา นวศิ วกรรมและธรณวี ทิ ยา ไดแ ก สำนักสำรวจดานวิศวกรรมและธรณีวิทยา รับผิดชอบในการสำรวจสำหรับโครงการขนาดกลางและขนาดใหญ ฝา ยสำรวจภมู ปิ ระเทศ และฝา ยปฐพแี ละธรณวี ทิ ยา สว นวศิ วกรรมสำนกั งานชลประทานที่ 1-17 รบั ผดิ ชอบใน การสำรวจโครงการขนาดเลก็ และอนื่ ๆตามทกี่ รมมอบหมาย โดยในสว นของสำนกั สำรวจดา นวศิ วกรรมและธรณี วทิ ยามหี นา ทคี่ วามรบั ผดิ ชอบ ตามกฎกระทรวงแบง สว นราชการกรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ พ.ศ.2557 ดงั น้ี (1) สำรวจและจดั ทำแผนทภ่ี มู ปิ ระเทศ แผนทภ่ี าพถา ย และแผนทภ่ี าพดาวเทยี ม ไดแ ก การสำรวจวาง โครงขายหมุดหลักฐาน การสำรวจระบบสงนำ้ การสำรวจจัดทำแผนที่ภาคพ้ืนดิน แผนที่ภาพถาย และแผนท่ี ภาพดาวเทยี ม (2) สำรวจกนั เขตชลประทานและประสานงานรงั วดั เพอ่ื จดั หาทดี่ นิ ออกหนงั สอื สำคญั สำหรบั ทห่ี ลวง และ การระวงั ชแี้ นวเขตชลประทาน (3) สำรวจธรณวี ทิ ยา ธรณฟี ส กิ ส และปฐพกี ลศาสตร เพอ่ื วเิ คราะห ประเมนิ สภาพธรณวี ทิ ยาฐานราก สำหรบั ใชเ ปน ขอ มลู ในการพจิ ารณาความเหมาะสมและออกแบบ พจิ ารณาปรบั ปรงุ ฐานรากและแกไ ขปญ หาอนั เนอื่ ง มาจากสภาพธรณวี ทิ ยา สำรวจหาแหลง และปรมิ าณสำรองวสั ดกุ อ สรา ง ศกึ ษาและประเมนิ ผลกระทบจากแผน ดนิ ไหวและรอยเลอื่ น และสำรวจ และพฒั นาแหลง นำ้ ใตด นิ เพอื่ การพฒั นาแหลง นำ้ ชลประทาน (4) ปฏบิ ตั งิ านรว มกบั หรอื สนบั สนนุ การปฏบิ ตั งิ านของหนว ยงานอน่ื ทเี่ กยี่ วขอ งหรอื ทไ่ี ดร บั มอบหมาย พนั ธกจิ ของสำนกั สำรวจดา นวศิ วกรรมและธรณวี ทิ ยา ประกอบดว ย (1) ใหบ รกิ ารงานสำรวจทางวศิ วกรรมและวิทยาการธรณีในงานพฒั นาแหลงนำ้ และบรหิ ารจัดการนำ้ อยา งมปี ระสทิ ธภิ าพและไดม าตรฐาน (2) เปน ศนู ยร วมและวเิ คราะหข อ มลู สารสนเทศดา นงานสำรวจทางวศิ วกรรมและวทิ ยาการธรณที ที่ นั สมยั พรอ มใหบ รกิ ารอยา งมคี ณุ ภาพ 37
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department (3) พัฒนานวัตกรรมดานงานสำรวจทางวิศวกรรมและวิทยาการธรณีอยางตอเนื่อง เกิดประโยชน อยา งเปน รปู ธรรม (4) เปนหนวยงานเครือขายดานงานสำรวจทางวิศวกรรมและวิทยาการธรณีท่ีไดรับการยอมรับ ในระดับสากล กระบวนการดำเนนิ งานของสำนกั สำรวจดา นวศิ วกรรมและธรณวี ทิ ยา ถอื เปน กระบวนงานสนบั สนนุ ใน การพฒั นาแหลง นำ้ และบรหิ ารจดั การน้ำของกรมชลประทาน โดยผลการสำรวจถกู นำไปใชป ระกอบการดำเนนิ งาน พจิ ารณาวางโครงการ ออกแบบ กอ สรา ง รวมทง้ั สง นำ้ และบำรงุ รกั ษา และการบรหิ ารจดั การน้ำตอ ไป กระบวน การของงานดา นสำรวจทางวศิ วกรรมและวทิ ยาการธรณี ดงั แสดงในรปู ที่ 2-4 - รปู ท่ี 2-10 ตอ ไปนี้ สำรวจวางหมดุ หลกั ฐานและงานสำรวจกอ สรา งอโุ มงค หมดุ หลกั ฐานแผนทรี่ ะบบ QR Code รปู ที่ 2-4 กระบวนการงานสำรวจวางหมดุ หลกั ฐาน 38
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" แผนที่แปลงกรรมสิทธิ์ที่ดินเชิงเลข แผนทภ่ี มู ปิ ระเทศเชงิ เลขในงานจดั ระบบนำ้ เพอื่ เกษตรกรรมและ งานจดั รปู ทดี่ นิ รปู ท่ี 2-5 กระบวนการงานสำรวจทำแผนทภ่ี าคพน้ื ดนิ 39
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department แผนทภ่ี มู ปิ ระเทศบรเิ วณหวั งาน แผนทภ่ี มู ปิ ระเทศเชงิ เลขในงานจดั ระบบนำ้ เพอื่ เกษตรกรรมและ งานจดั รปู ทด่ี นิ รปู ท่ี 2-5 กระบวนการงานสำรวจทำแผนทภ่ี าคพนื้ ดนิ (ตอ ) 40
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" แผนทภ่ี มู ปิ ระเทศวางแนวคลองสง นำ้ และคลองระบายนำ้ แผนทภ่ี มู ปิ ระเทศแนวคลองสง นำ้ และคลองระบายนำ้ แนวทอ สง นำ แนวถนนคนั กนั้ นำ้ และอโุ มงค ที่ใชคลองธรรมชาติ รปู ท่ี 2-5 กระบวนการงานสำรวจทำแผนทภ่ี าคพนื้ ดนิ (ตอ ) 41
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department แผนทภ่ี มู ปิ ระเทศเชงิ เลขจากภาพถา ยทางอากาศ แผนทภี่ าพออรโ ธเชงิ เลขจากภาพถา ยทางอากาศ มาตราสว น 1 : 10,000 มาตราสว น 1 : 4,000 รปู ที่ 2-6 กระบวนการสำรวจทำแผนทจี่ ากภาพถา ยและงานภมู สิ ารสนเทศ 42
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" แผนทภ่ี าพออรโ ธจากภาพดาวเทยี ม แผนทแี่ บบผสมโดยอากาศยานไรน กั บนิ มาตราสว น 1 : 4,000 รปู ที่ 2-6 กระบวนการสำรวจทำแผนทจี่ ากภาพถา ยและงานภมู สิ ารสนเทศ (ตอ ) 43
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department แผนทกี่ ารใชป ระโยชนท ด่ี นิ การจดั ทำฐานขอ มลู ภมู สิ ารสนเทศ รปู ท่ี 2-6 กระบวนการสำรวจทำแผนทจี่ ากภาพถา ยและงานภมู สิ ารสนเทศ (ตอ ) 44
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง นำ้ และการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" แผนทส่ี ำรวจขอ เทจ็ จรงิ เกย่ี วกบั อสงั หารมิ ทรพั ย แผนทส่ี ำรวจปก หลกั เขตชลประทาน รปู ท่ี 2-7 กระบวนการงานสำรวจกนั เขตและประสานงานรงั วดั 45
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department สำรวจธรณวี ทิ ยาฐานรากและแหลง หนิ ธรรมชาติ รปู ที่ 2-8 กระบวนการงานสำรวจธรณวี ทิ ยา 46
RID Tip book \"ขอ ควรระวงั ในการปฏบิ ตั งิ านดา นการพฒั นาแหลง น้ำและการชลประทาน ในยคุ THAILAND 4.0\" งานปรบั ปรงุ ฐานราก งานสำรวจศลิ ากลศาสตร รปู ที่ 2-9 กระบวนการงานสำรวจวศิ วกรรมธรณี 47
กรมชลประทาน Royal Irrigation Department งานสงิ่ แวดลอ มธรณวี ทิ ยาแผน ดนิ ไหว รปู ท่ี 2-9 กระบวนการงานสำรวจวศิ วกรรมธรณี (ตอ ) 48
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288