Д.Исабеков Жеті желкен

Троицкий. Иэ-з, Долгоносовтар тектен-текке конак шакырмайды Олардыц есеб1 эрще жатыр. Егер сенщ немере 1Н1Ц Татьянага уиленетш оолса, олар... генерал-губернаторга бпден де жакын болмак. Жакында бф сыбыс есптш - Мамонтовтыц кызмет! ост Петербургке ауысады-мыс деп. Долгоносовтыц бэлкш, генерал-губернаторлыктан дэмесх боп журген шыгар. Екатерина. Меншше, Мишаны Татьяна .уната кой- маиды. Троицкий. Унатпай каида барады? Михаил жиырма жетще, акыл токтаткан, болашагы зор Ж1ггг. Долгоносовтар ондай Ж1ПТТ1 уысынан шыгара коймас. Екатерина. Ол байгустардьщ кыздары урланып кайгыдан кан жутып отыр. Ал, сенщ айтып турганыц мы- нау... 1здеуиплер Ж1бердщ бе? Троицкий. Из!.. Генерал-губернатор менщ б.\\сл т1рл1кке араласканыма калай карар екен? Екатерина. Сенщ ойыц баскада-а!.. Ондай кызга Михаил енд1 карай коймас деп, бэлкш Татьянаны Балуан Шолактыц урлап кеткенше 1штей куанып та журген шыгарсыц? Долгоносовтардыц былыга тускен1 сен1цше дурыс кой, со- лай ма? Троицкий. Кайдагы жокты айтып, кю1Н1Ц журепн жаралауга дайын турасыц, Екатерина... Нарышкина! Екатерина. Тым болмаса осылай созге кел1С1п калган кезде фамилиямды еске алып отыратыныца ризамын. Ал... турасын айту - 013Д1Ц каиымызга туа б1ткен касиет. Троицкий. Турасын айту ушш аргы тег1цде декабристер болуы шарт емес шыгар. Осы киргиз-кайсак жер1нде туып- ак Елизаветаныц не айтканын бшес1Н бе? Екатерина. Из, ол не депт1? Троицкий. « Жайшылыкта «декабристерд1Н тукымы- мыз» деп мактанады, ал, соныц буг1нп урпагы еркек басы- мен касында отырган кызга ара тусе алмады» деп сенщ не­ мере 1Н1ЦД1 К1НЗЛаЙДЫ. Екатерина. Солай деп пе? Кара халыктьщ канын сулисгеи сорып, дуние жинаудан басканы бшмейтш тогьш^ар! Оиер- бшмн1ц ию1 мурнына бармайтын, музыкадан хабары жок, кулагын П1л басып кеткен сацылаусыз! Ек1НШ1 кдитып Михаилдыц аягын олай карай аттап бастырмаспыи. уиеу! сенен эскери комек суратып ед1 гой. Ж1берме! 0здер1 кореш не керсе де! 251

Троицкий роцырау> рагады. Урядник женин келедк ! Троицкий. Кекшетау уезше кемекке жШершген эскери отряд тез кешн кайтсын! I Урядник. К^п болады, мэртебел1 таксыр! Ол тез-тез басып шыгып кетеЫ. ! ** * «Оржетпесииц» шыцы. Тун. Татьяна жалгыз. Татьяна елегтп, жан-жагына рарайды. Егикт .жор. Элдерами жабайы ацдардыц арырганы, байгыздыц суцры- лы, расрырдыц улыганы, тасырлап тастардыц рулаганы оныц роррынышын удете тусти Ол орнынан турып, Балуан Шоларты пдейдн Ол коршер емес. Татьяна. Ей!.. Ей! Дыбыс жор. - Ей, Адам! Ешкт жауап бермейд/. - Ей, Адам! Кайда кеттщ? Дасрырдыц улыганы еотлед/. - Егер олар меш осы бойы тау басында жалгыз тастап кетсе кайтпекшн? Ит пен куска жем болып олем1н-ау э? Бэлк1м, бул жерде арыстан мен аю да бар шыгар. Тагы да расрыр улиды. Бул жолы т'ити жарыи жерден. - Ей, адам! Куткар меш! Мен коркып барам! Касрыр тагы да улиды. Бул жолы ол отырган тастыц дэл тубшен еспиледи Кыз шоршып, рарсы жартагы шыршага жабысады. - Кап, оцбаган кэззап! Уры болса да адам ед1 гой эйтеу1р. Мен1 жалгыз тастап кайда кет1П калды ол каракшы. Ей, каракшы! Мен1 каскырлар талап жегел1 жатыр, кел бер- мен!.. Осы кезде тастыц аргы жагынан Балуан Шолар дэл рыздыц алдына сек1р1п тусед'ь Дыз рорырраннан шыцгырып жЮерт, шалрасынан рулайды. Балуан Шолар оныц басын тЬес'те ройып, рыз ест жиганша жузтен коз алмай рарап отырады. Балуан. Неткен сулулык! Адамзат баласына да осыидай ажар б]тед1 екен-ау! Аспаниан жаца гана тускен пер1ште гой мынау. Осы кезде тауды жацгыртып дауыс ест!лед!. Бэлк'ш, елее. 252

Галияныц даусы. Сен меш коргенде де осылай дегенсщ, сер1 Ж1пт! Ер жттке ею сойлеген жараспайды. Сен корсекызар екенсщ гой. Балуан (,жст-жагына алацтап). Бул кш? Бул кайдаи шыккан дауыс? Галияныц даусы. Мен Галиямын. Мен сеш эл1 купп журмш. Уодел1 куш жолывды сарыла тосып едш, келмедщ. Муныц калай? Балуан. Елдщ жагдайын естп жаткам шыгарсыц, Галия-жан! Осы бф шыргалацнан кутылсам, сез жок, озпци 1здеп табамын. Мен сеш умыткан жокпын, Галия! Мен ушш дуниедеп ец сулу кыз - жалгыз сенсщ! Галияныц даусы. Мен серии кай созще сенеЙ1н, сер! Ж1пт? Алдында отырган кш? Балуан. Бул - туткын кыз! Галияныц даусы. Туткын кыз менен де сулу ма екен? Балуан. Жок, Галия! Бул кыз сенен сулу емес. Бул кыз Ай болса, сен Кунсщ! Татьяна басын катеред\\. Ол басын котерген кезде Галиянъщ елее/ де гайып болады. К,ыз царащсыныц пизес'ше басын цонып Э1сапщаннан шогаып, орнынан атып турады да, баягы тас тубте тыгылады. Татьяна. Сен элпнде меш жалгыз тастап кайда кет1п калдыц? Балуан. Булактан су экелд!м. Муп-муздай, таза су. Ек1 куннен бер1 нор татпадыц. Тым болмаса су шин. Татьяна. Сен1ц колыцнан су шкенше шолдеи олген1М жаксы. Балуан. Онда мен сеш тагы да жалгыз тастап кетемш {орнынан тура бастайды). Татьяна. Жок, меш жалгыз тастамашы. Мен жалгыз- дыктан уйде жургенде де коркамын. Балуан. Онда су 1ш, тамак же. Татьяна. Ол кандай тамак? Шию ет пе? Балуан. Сен ондай тэгп тамакты омф1НДе жеп корген жоксыц. Отка какталган ет, шокка п1С1ршген картоп. Татьяна. Шокка п1Сф1лген картоп? Балуан. Иэ. Отка какталган кыргауыл. Татьяна. Жок... жемейм1Н... Балуан. Онда 031И бш. Мегин карным ашты. Балуан отта кулцтаулы турган цыргауыл мен шоща 253

квлйлген картоптарды сшып карбытып жей бастсшды Эдеш тамсанып, рахаттанып жейд/'. - Бекер кырсыгып отырсьщ. Егер менщ арам ойым болса ек1 куннен берг сезер едщ гой. Сен пер1штедей бейкунэ, таза кызсыц. Сен сиякты ел1ктщ лагындай нэз1к кыздыц денесше дерек1 колымды типзуге какым жок. Калай, ыстык картопка тэбетщ шаба ма? Апарып берешн. Татьяна. Маган жолама! Картоптьщ бф-екеущ бер1 карай лактыр. Балуан. О-о, мше, муньщ акылды адамньщ сезП Ол Татьянага ек1-уш картоп пен цацталгаи цыргауылдыц б1р аягын лацтырады. Ем куннен берг нэр татпаган цыз куйелеш-куйелеш ет пен картопты буралацтап жей бас- тайды. Балуан Татьянаныц эдели жуз/ мен балац цылыгынан квз алмай суйсше царап отыр. - Картоп пен етп лактырып отырармын-ау, су толы торсыкгы калай лактырам? Ол таска согылып сынып калады гой. Енд1 су урттап ждбер, туйшп каласьщ. Корыкпа менен, сеш жеп коятын каскыр емеспш. Ол цызга торсъщты жеп береЫ. Татьяна бурынгыдай уртпей, Балуанныц цолынан ыдысты алып, кешеден бер/ ершне су тимеген цыз твгт-шашып цььщылдата Ьиеди Татьяна. Багана сен жокта каскырлар кандай кеп улыды. Б1реу1 Т1ПТ1, дэл осы тастын тубшен улыды. Ой, зэремнщ зэр тубше кеткеньай! Енд1 олар неге улымайды? Балуан. Ойткеш бул манда каскыр жок. Татьяна. Элпнде улыган каскыр ше? Не, ол сеней коркып кетш калды ма? Балуан. Каскыр боп улыган мен болатынмын. Татьяна. Се-ен? Сен каскыр боп ули аласыц ба? Балуан. Эрине! Мен он терт жасымда каскырга какпан курып койып улыганымда бф кекжал арлан жетш келш, мен1н адам екешмд1 керш бас салган. Татьяна. Какой ужас! Содан? Балуан. Екеумп алыса кетпк. Татьяна. Содан? Балуан. Содан кекжалды алкымынан КЫСЫГ1 ОЛТфШ, терюш сыпырып алдым. Татьяна (сьщылдай кул'т). Сок етфпсп! Даланын МюнхаузенП Балуан. Ол юм ед1? 254

Татьяна. Немютерде сен сиякты бф отфжнн болтан. Балуан. Менга шын. Кыстьщ какап турган аязы едг Саусактарымнын уст кеткенш байкамай калыппын. Татьяна. Сен шын айтып турсыц ба? Балуан. Мше, мына торт саусагым сол суыктан уст тус1П калган. Татьяна оныц цолын устап, торт саусагыныц жок; екент кореди Татьяна. Он терт жаста!.. Мумкш емес! Балуан. Содан бер! журт менщ Нурмагамбет деген атым- ды умытып, Балуан Шолак атап кеттк Татьяна. Неткен батыр адамсыз! Егер каскыр боп упысаныз тагы да каскыр келе ме? Балуан. Айттым гой, бул манда каскыр жок деп. Татьяна. Кызык! Ал, улып корпизнп олай болса. Балуан Шолак; баганагыдай цасцыр боп улиды. К,аск;ыр- дыц шын улыганын еспигендей болган цыз тун 'пшндег'х мы- надай уреТт дауыстан цорцып Балуан Шолацты цушацтай алады. Пауза. К,ыздыц мынадай кутпеген цылыгынан Балуан Шолак; жансыз адамдай цимылсыз турып цалды. Сэлден соц ба- рып ест жиып, Татъянаныц иыгынан цушацтап, шашынан сипады. Сонан соц оны взмен сэл алшацтатып, бетте тура царады. Балуан. Каскыр болып улыганым саган унап калды гой деймш. Каласац арыстан боп акырайын. Татьяна. Сп... С1з мейлшше мешршд1 адамсыз. Сндщ орньщызда баска адам болса... Балуан. Ол жагын айтып кайтесщ, Тоией-жан! Татьяна. Тэнейжан? Кешепдей емес, булай еркелету маган унап келе жатыр. Тагы айтыцызшы... Балуан. Сен жаца ашылып келе жаткан тац алдындагы кызгалдаксын, Тэнейжан! Ал, кызгалдак дврекшют, кала- майды. Ол тез солып калады. Татьяна. Айтпакшы, батана, мен Нзешзге басымды койып жаткан кезшде... талыксып... С13 кшмен сойлестщп. Балуан. О-о, ол узак эцпме! Сен оны тусшбейсщ. Татьяна. Неге? Мен бэрш тусшем! Меи Тургеневтщ ро- мандарын тугел окып шыкканмын. 255

Балуан. Ол - роман, бул - омф. Ол екеу1 ек1 баска. Татьяна. Сонда да, айтыцызшы, кшмен сойлестпрз? Балуан. Галиямен... Татьяна. Галия деген кш? Свдщ гашыгыцыз ба? Балуан. Мен оны емфхмде бф-ак рет кордш. Татьяна. Ол суду ма? Балуан. Иэ, ондай суду кыз жер бетшде жок! Татьяна. Менен де суду ма? Балуан. Иэ... Татьяна оны шапалащпен тартып ж/беред/. Татьяна. Солай екен гой! Мен сенщ картобьщды жемеймш, еНщп де аузыма алмаймын. Мэ! Мэ! (Ол бэрт эюа}1-жаща лацтырады). Суынды да шпеймш! (Ол енЫ торсьщты да ла^тыргалы жапщанда Балуан кеп оны цушацтай алады). Балуан. Тэней-жан, бэрш лактыр, бфак, торсыкты лактьфа корме! Бп сусыз каламыз! Татьяна. Керег1 жок маган Тэнейжан деп еркелеткен1н! Будан былай мен! олай деп атаушы болма! Кереп жок, керег1 жок! Балуан. Жарайды, керег1 болмаса олай деп атамай-ак кояйын. Сол уш1н осынша жулкынуга бола ма? Аздап са- бьф етшИ Керек десен туйе болып бакьфып, кораз болып шакырайын. Татьяна. Маган десен есек боп акыр, онда мен1ц шаруам жок! Балуан. Карай гор, шынашактай боп намысшылын 031- Н1н! Айттым гой жана, сен - енд! ашылган кызгалдаксын, сен - пер1штесщ. Ол ол... ол... оньщ куйеу! бар!.. Татьяна (б/рден ашуы тарпан). Куйеу1 бар? Сп сол куйеу! бар адамга гашыксыз ба? Балуан. Иэ... Татьяна. Куйеу1 бар эйелге калай гашык боп журс1з? Балуан. Кызылжардагы атакты жэрменкеде туйе палу- анды жедш, онан сон атакты Корен палуаннын кабьфгасын сындырган кез1мде ак койлек киген суду да сылкым эйел топ шлнен жарып шыгып, иыгыма ак патсайы шапан жауып, «Мен с|зге кулай бер1лген эйелм1н» дед1 де, атын да айтпай куймес1не отырып гайып болды. Татьяна. Ал... онын, куйеу] кайда болды? Балуан. Кайда болушы ед1, касында болды. Татьяна. Ол спд1 жекпе-жекке шакырган жок па? 256

Балуан. Эзфге жок. (Кулпу), Кешн болмаса... Татьяна. Ал, оныц шапаны кайда? Балуан. Ол шапанды... Эйелш кайшымен турап-турап озенге агызып жтберген. Татьяна. Ужас! Синиц эйелвдз де бар ма? Балуан. Бар. Татьяна. Ол кайда? Балуан. Абактыда. Туган-туыстарым, эке-шешем, эйе­ лш - бэр! турмеде. Осы жасымда торт рет абактыга жа- тып шыктым. Енд1 мше, ата журтымнан айырылып, боскын болтан СЛ1МД1 оз журтына кайта кондыру ушш, турмеде жазыксыз отырган туыстарымды куткару ушш каршадай сеш урлап кетуден баска амалым калмады? Коп узамай экецнен де б!р хабар кеп калар... Татьяна (рюпцып). Сен нагыз батырсыц! Сен - Алек­ сандр Дюманыц романдарындагыдай нагыз рыцарьсьщ! Балуан. Ол кш, Дума деген? Татьяна. Дума емес, Дюма, француздыц атакты жазу- шысы. Оныц романдары сен айткандай шытырман окиларга толы. Балуан. Олар окиганы ойдан курастырады. Ал, ондай окигалар казак даласында кунде отт жатыр. Татьяна. Саган шынымды айтайыи ба? Балуан. Иэ, айта гой. Татьяна. Мен саган уйренш калдым. Сен1н, колыцнаи ыстык картоп жепм кеп тур. Балуан. Э-э, солай ма! Онда ашуыц мулде таркаган екеи. Каз1р, казф! Ол жуг1рт барып, оттагы картоптан ет-ушеут альт келеди Татьяна. Менщ колым куйе боп калады, оз!н аршып берш1. Балуан ургшеп жур 'т картопты аришды. Татьяна. Жартысын бол1п аузыма салшы. Балуан ыстык; картопты болт, оныц аузына салады. - Кандай дэмдП Романтика! Балуан. Колымды былгагым келмейд! дейс!Ц, баганагы картоптын куйес1 от ерн1цнен кетпепт1 гой. Айтшы, сен не себепт1 маган 61’рде «С13» деп, енд1 б1рде «сен» деп сойлейсщ? Татьяна Бшмеймш. \\шк\\ дунием кейде оз1ме де багынбайды. Сен... енд!... Галияга уйленес!Ц бе? 257

Балуан. Бшмеймш!.. Бэлкш, осылай омьр бойы гашык боп журе бергенм кызык шыгар. Татьяна. (Ол сыцылъщтай кулед/'). Дон Кихот! Балуан. Ол кш тагы? Татьяна. 031 кермеген киялындагы кызга омф бойы гашык боп откен испандык рыцарь болтан... Сен де сол сияктысыц... Балуан. Е-е, бул далада бэр1 бар Тэнейжан! Тек, коре бшу керек. Тыцдай бту керек. Суйе бшу керек. Сонда барлык купияныц сыры ашылады. Татьяна. Мен осыныц бэрш экеме де, анама да айта- мын. Меш алып кашканыц кандай жаксы болган. Эйтпесе, осылардыц бфш де бшмес едш. Балуан. Сен осы ект куннщ 1шшде есешп калган сияктысын... Татьяна. Онын рас. Сен бфте-бфте менщ жакын тутар адамыма айналып барасын. Сенщ касында ештецеден каймыкпай, ештенеш ойламай уайым-кайгысыз омф суре беруге болатын секций. Бэлк1М, Еалия да сеьпн осы касиет1нд1 эйелд1ктуйс1Г1мен сезген шыгар. Айтшы, адам б1р кергеннен ес-тусс1з гашык бола ала ма? Балуан. Ушшып, торт1ыш1 коргеы сон гана гашык болу керек деген кагида жок. Адам гашык болса б!р коргеыыеы гашык болады. Татьяна. Сен... оган шыы гашыкпын деп ойлайсыц ба? Балуан. Бэлкьм, солай шыгар. Татьяна. Кездессен Галияга уйленес1н бе? Тагы да? Балуан. Сол кергеннен бер1 ол менщ арманыма айиал- ды. Сол сезьм кекьрепме сыймай эы боп топлд!. Татьяна. Эы боп топлд1? Сен эы де шыгарасыц ба? Балуан. Арманын мен сагынышыц таскындай кеде ер1кс13 энге айыалады екеы. Татьяна. Кандай кызык! Кане, сол энпип орындап бершП Этьнем! Балуан. Жо-ок, Тэнейжан, казф эн салып отыратыы кез емес. Татьяна. Неге? Нагыз эы айтатын шак осы кез. Таудыи шын басы. Аилы тун. Мулпген тыиыштык. Тобсмгздс кудайдан баска ешк1м жок, екеум13 гама. Егер т!лепмд1 орыыдамасац мен казф мыыа жартастаы каргимыи да кетемш. М1не, былай!.. Балуан. Жарайды еыдеше. Сен кыздаы ол да шыгады. Эыы1ц аты «Галия». 258

Балуан Шолсщ жацпар тостыц успине шыгып, бар моноиды жацгырта эн солоды. Оньщ даусы ерекше леем еспйлдь Татьяна айрыкша ьщыласпен Балуанныц жузтен коз алмай, слипе, сиге тыцдады. Эн биппп. Татьяна уна'з к,алды. Татьяна. Тагы айтшы! Тагы бф он салшы! Балуан. Еши мен Акан деген серппц «Караторгай» деген он 1 н айтып берейш. Балуан Шолак, Ацан сери7/7/ «караторгай» эти шарьщтата шыр^айды. Сулу табигат, аулу ай, сулу цызбен оцаит, бетпе-бет турып айпщандыктаи ба, Балуан еркт косшдй Эн бурынгыдан да эсерл/ шыцты. Татьяна (ерекше толкып). Кандай гажап! Кандай сикырлы оуен! Неткен еркшдж! Сен... сен... {ол жылап жюеред/). Балуан. Тонейжан! Муныа не? Жылаганыц калай? Татьяна Балуан Шолацтыц мойнына асыла кетед/ де, 1шЫ толкуы ыстык жас бои тогтп, цыстыга, булыга жы- лайды. Жас сулудыц ыстьщ лебте мае болган Балуан Шолак, /уызды цушагына кысып, сшейт турып к;алады. *** Балуан Шолаща оныц барльщ талабын орыидай- мын деп мор басып цолхат берген Долгоносовтыц уй ши кртты эбггер усттде. Сэл ция босса цызыныц омцУше цаут тонетйТт анык туемген ояз, мынадай к,орлык, пен кушкке шыдай алмай уй пшнде тецсел 'ш жур. Елизавета. Кайрам кор болган балапаиым-ай! Басымызга мундай каралы кун туады деп км ойлагаи! Долгоносое. Койшы енд] зарлай бермей! Маган оцай боп тур дейсщ бе? Елизавета. Сен кшэлющ осынын бэрше, сен! Ертеа ол каракшы бф тунде келед! де бэрш13Д1 кьфып кетед1. Сол ед1 енд1 бпге жетпегеш! Солай ма? Долгоносое. Кьфса кырып кетсе екен! Со кезде барлык азап пен корлыктаи кутылар сдж. Елизавета. Асыкпа, ол кун де туар ол! басымызга. Когершйпм-ай! «Папа, мама» деп жабайыныц колында жан даусыи шыгып шыркырап жатыр ма екенещ! Сеги куткаратыи океанщ тур1 болса мынау. Маган зфю'лдеуден баска колынан келер шарасы жок! 259

Долгоносое. Кап, мынаныц зарлауын-ай! Токтат енд1 адамньщ сай-суйепн сыркырата бермей. Кызьщ аман орала- ды! Елизавета. Оны кайдан бшдщ? Бал ашып бшдщ бе, элде туе кордщ бе? Ол жабайы Т1рг жШерген кунде де бпге баягы бейкунэ Татьяна кайтып оралмайды! Кап, сорлаган сорлы басым-ай, тап сол кун! серуендеп келуге кайдан гана жКере койып едш! Долгоносое. «Жабайы, жабайы» деп сен де жай журген адамды езшпге жауыктыра бересщ. Осы сезпцц кой деп кашангы айтам. Менщ шамалауымша ол мэрт жтт. Кор де тур, ол Татьянаны аман-есен колымызга тапсырады. Елизавета. Иэ, токтыны каекыр аяпты! Алцынып-жулцынып Сутемген юрт келед/. Сутемген. Жогары мэртебелш! Жа-жаман хабар!.. Долгоносое. Таты не боп калды? Айт жылдам! Сутемген. Жогары мэртебелг Троицкий мырза... Долгоносое. Иэ, оган не бопты? Сутемген. Ол... ол опте кемекке жШерген отрядын орта жолдан кайтарып алыпты... Долгоносое. Не дейд1? Оныц бул кылыгын калай деп туешуге болады? Сутемген. Тусшсем буйырмасын, жогары мэртебелш!.. Елизавета. Ёнд1 ол да бпден терю айналайын дед1 ме? Демек, онын б!р ойлаганы болды гой! Олардыц кулыгына найза бойламас. Долгоносое. Бул ещрдщ эр туп шыршасына деГпн мен жаксы бшем1н. Жогалган адамдарды оз куш1ммен-ак та- уып алуга шамам жетед1. Б1рак, ол отрядын орта жолдан неге кайтарып алды? Мунда не сыр бар? Токта, токта! Де­ мек, генерал-губернатор Мамоитовтыц Петербургке ауы- сатыны рас болган. Откен жолы Михаилдьщ мен жайлы губернатордыц жогары П1К1рде екегпн айтканы оган унама- ган. Троицкий ушш мен1ц уез1мде халыктыц дурбелеги жалгаса берген1, 0ртт1ц узакка созылганы, жогалган адамдардыц табылмаганы дурыс. Оныц есебшше, он- дай жагдайда мен губернаторлыктан дэметпек туг!Л1 осы орнымныц озше зар боп калам... Генерал-губернатордыц ал- дында мен томен, ол жогары турмак. Оныц есеб1 эр1де жа- тыр, эрще-е!.. ^Елизавета. Енд1 олар Михаилды б1зге аттап та бастыр- майды. Т1ПТ1 Акмолага кетерде ол бпбеи коштаспай да кетт1 гой. 260

Долгоносое. Татьянага ара тусе алмагандыгы ушш б1зге коршуден арланган болар. Елизавета. Мына окигадан соц оный бЬдеи фгесш мулдем аулак салатыны белгш. Долгоносое. Эйтсе де сол Ж1птп мен тусшбей-ак койдым. Ашык гпкфш айтпайды, не шешшш сойлемейдк жасына жетпей картайган адам секщщ. Ол не оте акылды адам, немесе тук бшмейтш топас. Естушше, ол эпкесшщ де уйше бармаган коршедк Елизавета. Курысыншы бор! де, айтпашы маган олар жайлы! Кудай-ай, колымыздан тук келмей уйде зарлап от- ырып калганымызды карашы. Уакыт болса зымырап отш барады. Эр минуты бф жылдай боп... мешршсп жабайы... мешршЫз жаудын колында кермеген азабын корт шырыл- дап жатыр-ау, балапаным! Элп алып кеткен адамныцсоцынан неге андушы Ж1бермейсщ? Бф амалын карастырсацшы, сен осы уездщ бастыгысыц гой! Долгоносов. 031М де соны ойлап турмын. Бул жер- де оте сактык керек, эйтпесе кыздан айырылып каламыз. Ерегестфсен олар ештенеден де тайынбайды. Долгоносое узок, ойланып турып цоцырау гиалады. Сутемген. Мен ешкайда кеткен жокпын, осындамын таксыр! Не буйырасыз? Долгоносов. Уйд1 кузететш бес-алты жасак осында калсын да калгандары жолга дайындалсын. Менщ жорык кшмдершд1 дайындап, атты ерттевдер! Сутемген. Куп болады, таксыр! Сутемген шыгып кетеди Долгоносов Елизаветага элдене айтпсщ болгандай сэл к,арап турады да, эйел 'ипц июцыиып жапщанын корт, шыгып кетеди *** Балуан Шолщ; пен Татьянаныц уак,ытша мекеш болган Оцркетпестщ шыцы. Бугш ушн’ пш кун. Осы уш куннщ шпнде олар б1р-б1р 'ше уйремст к,алды. Балуан Шолак; бит тастыц устше шыгып томенге коз салып тур. Татьяна тастан саланган оиищтыц култ аударысты- рып жатыр. Балуан. Були ушшнп кун. Коп узамай Акылбай да кеп калар. Сенщ экеннен кандай жауап экелер екен? Татьяна. Егер менщ экемнен жонд1 жауап келмесе сен меш не ютейсщ? ©лтфесщ бе? 261

Балуан. 0зщ калай ойлайсын? Татьяна. Егер меш олтфетш болсац кинамай олтф, жа­ рам ма? «Тэнейжан, анау куздан сешре гой» де, мен козшд1 таре жумып аламын да секарем де кетем! Балуан. Сен секфгеаш коя тур. Алдымен жауабын окып корешк. Татьяна. Ей!.. Саган карал сойлегенде ылги да «ей» деймш. Сенщ атын кш осы? Балуан. Нурмагамбет. Бфак, журттын бэр1 меш «Балуан Шолак» дел атайды. Татьяна. Нур-ма.. Балуан. Нурмагамбет. Татьяна. Нур-ма-гамбет! Бал-в-ан... Балуан. Болван емес, Ба-лу-ан. Шо-лак! Татьяна. Ой, екеу1 де киын екен. Жэне, сеш Шолак дел атагым келмейдг Мен сеш... Мен сеш Мерген дел атагым келедк Кеше тобемпден ушып бара жаткан кьфгауылды карамай-ак атып туардщ гой. Балуан. Мешн, калай атасан да озщ 61л. БэрШф бупн- нен кейш кездеспеймп гой. Татьяна (шогиып кеппп). Сонда... бп енд1 кайтып кездеспейм1з бе? Омф бойы? Осымен бэр1 б1тп ме? Балуан (оиьщ жапына келт). Из, Тэнейжан! Мен ортенген ауылыма барамын, боекыи болтан ельмищ басын косып, абактыдан агайын-туыстарыкщы босатамын, ал, сен уш кун, уш тун зар млел отырган эке-шешецд1 аман-есен ба- рып куантасын. Татьяна. Оларга енд1 мен1н керег1м жок... Балуан. К,алай керег1ц жок? Татьяна. Тау басында уш кун, уш тун туткыи болгаи кыз- да кандай абырой калмак? «Ояздын жалгыз кызын каракшы урлап экет1пт1» деген хабар Акмола мен Кокшетауды, аргысы Кереку мен Семейд1 дурл1кт1р1п жаткан шыгар. Бупн-ертен Омбыдагы генерал-губернатор да есгпп калар, жамаи хабар тез тарайды гой. Генерал-губернатор ол хабарды М1идегт1 турде Петербургке жетк1зед1. Жарты элемге жамаи аты шыккан кыздын енд1 к)мге керег1 бар? Сен меши бук® 0м1р1ме балта шаптыц, Балван! Балуан. Сен жаца гама меш Мерген дел едщ гой. Татьяна. Мергендюкмел, кушт1л!г!цмен, энинл1Г1Цмен, есс1з батырлыгьщмен косып сен, есуассыц, балвансыц. Из, сойт1п, сен оэр1н булд!рд1ц, Балван! Балваным... Балваным менщ! Есуасым мен1ц! 262

Татьяна жылап кеп оныц мойнына асылады. Балуаи Шолак, цыздыц аузыи байлаган баягы орамалмеп оныц коз э/сасын суртед'ь Балуаи. Кои, жылама, Тэнейжан! Бэр1 де оз орны- на келедк Эке-шешец сенщ перште калпыцда кайтып келгенще коз1 жетедк Коп узамай Омбыга кайтып барып, окуьщды жалгастырасыц. Уакыт деген емшпйц жазбайтын жарасы жок. Ертец-ак бор! де умытылады. Михаилга куйеуге шыгасыц... Татьяна. Шынымды айтсам, ол осы жолы менщ оке- шешеммен таиыскалы келш едк Эке-шешеммен жаксылап таныстырдыц гой... Балуан. Сешц касында отырып нес! бар, сауап болды озше! Татьяна. Оныц мшез! оте туйык. Тым акылды. Касында отырганда 031МД1 камауда жургендей сез1ием. Енд1 мегйц оган да керегш жок... Татьяна Балуан Шолацтып моннынан цолын альт, ке- нет сьщыльщтай куледи - Казф ойлап карасам, сен1ц кэс1б1Ц-турмыска шыккалы отырган кыздарды алып кашу екен... Соз1це Караганда ертец куйеуге шыккалы отырган Балкашты алып кашыпсыц. Ал, Галияиы алып кашуга тек колыц тимей калды. Мен1ц от- ырысым болса мынау - адам аягы баспаган шьщ басында туткыныц боп. Балуан. Сырттай Караганда басбузар боп коршетш шыгармын. 031Ц ойлашы, эке-шешес! он алтыга эл1 тола коймаган булд]’рш1ндей кыздарын дэулет1не кызыгып сексендеп каусаган шалга бергел1 отыр екен. Алтыбакан теу1п журген кезде касына бара калып ед1м кыз егшп жылап жтберд1. Жан-жагын коршаган ацдушылары болса да еб1н та- уып, зарын айтып улгерд1. «Агатай, бупн туннен калдырмай мен! алып кет1Ц13Ш1. Эйел1Ц13 болмасам ес1Г1Ц13Д1Ц алдында- гы куц!Ц13 болайын. Мен1 С1зден баска ешкш куткара ал- майды. С1збен кеткеж'мд! б1лсе С13Д1 куып баруга ешкшнщ батылы жетпейд1» дед! гой жылап турып. Ол кезде оойдак ед1м, кыз да унап калды. Сонам соц таи сыз бере алдым да каштым. Татьяна. Артыннан ешюм кумады ма? Балуан. Намыстары бар емес пе, неге кумасын. Сойыл- мен каруланган тогыз Ж1пт куып жетт!. Татьяна. Моссаган! Сонан соц кызды кайтып алып кет ме? 263

Балуан. Мен одан неге айырылмакпын?! Шайкас бас- талды да кетть Тогызын да оз сойылдарымен урып жыгып, сэске тусте эке-шешеме кутпеген жерден келш экеп бердщ/ Татьяна. Сонан сон? Балуан. Сонан сон, таяк жеген жак устшнен арыз берщ, сенщ экен меш Кокшетаудьщ турмесше жапты да тастады. Татьяна. Бэршпд! бф адам сабап кетп деп арыз беруден элп тогыз Ж1Г1Т уялмады ма? Балуан. Казфп адамдарда ар-уят деген бар ма? Татьяна. Ал, сот оган калай сенд1? Балуан. Азаматта ар жок, сотта иман жок. Бэр1 ку дуниенщ кулы боп кетп гой. Онын устше тю опырылган, басы жарылган, аяк-колы сынган тогыз жтгг сот залында тугел отырды. Менщ кылмысымньщ айгагы ретшде!.. Татьяна. Даланын ержурек серю! (Татьяна оныц беттен сушп спады). Егер осы окиганы Гоголь еспсе тама- ша комедия жазып шыккан болар ед1. Балуан. Ол кш тагы? Татьяна. Орыстынулы жазушысы. Сен ез1 тук бшмейсщ гой, К1МД1 айтсан да «ол кш?» деп каскайып турасын да аласын. Осыдан томен тускен сон сеш окытуды колга алма- сам ба? Балуан. Менщ ез окуым бар, сен1ц оз окуын бар. Мен арабша жазам, сен орысша жазасьщ. Ал, орыс эрп1мен жазбагандыктан сеьпн экелер!ц 013Д1 сауатсыз, жабайы дейд1. 0р адам, оз ултынын урд1С1нде ержету1 керек. Эне, анау шыршанын басында отырган сауысканды корт турсын ба? Татьяна. Иэ, корт турмын. Балуан. Сол сауысканга барып айтшы: «Ей, сауыскан, мен адаммын. Мен... мен... К1м ед1 элп...» Татьяна. Гоголь... Балуан. Иэ... «Мен - Гогольмш. Мен данышпанмын. Мешмен 0М1р1НД1 ауыстырасыц ба?» деп айтып корш1. Шы- нында да, айтып корш1 кэне... Татьяна. Кызыкекен! {Жуг1р'т барып, сауыскан отырган шыршаныц басыпа царап айгайлайды). Ей, сауыскан, сауыскан! Мен адаммын мен... мен... (Балуапга щарап). Меи 031МД1 капай деп айтам? Балуан. «Мен - Адаммын» де. Татьяна. Мен - Адаммын! Балуан. «Мен - дуниедеп ен супу, ец акылды кызбын» де. Татьяна. Мен - дуниедеп ен супу, ец акылды кызбын! 264

Балуан. «Меш казак деген халыктыц бф бузыгы туткында устап отыр, мен омы жек корем» де. Татьяна. Меш казак деген халыктыц ержурек серю! туткында усгап отыр... Мен оны жаксы корем. Балуан (оган к,арап цоиып). «Бфак, мен жакында босай- мын. Сен меншен ©Мф1нд1 ауыстырасыц ба?» де. Татьяна. Окнпшке оран мен жакында кетемш. Сен меншен омф1НД1 ауыстырасыц ба? Айтшы, ауыстырасыц ба? {Същыльщтай култ). Кап. ушты да кетп! Менщ сезше пыскырып та карамады. Балуан. Эне, орюмге оз емф1 кызык. Мен де езш боп калам. (Оган жсщындап кеп). Жаца... сен... менщ айткандарымныц бэрш неге озгертш хабердщ? Татьяна. Солай айткым келдь.. Айтшы, Мергем! Егер бойдак болсац, маган уйленер ме едщ? Балуан Шолак; мынадай кутпеген созден состиып турып цалады. Балуан. Эрине! Азар болса турмеге тагы бф рет тус1п шыгар ем. Бфак, екеум13Д1ц жолымыз ек1 баска гой. Сенщ жолыц Ш1ркеуге апарады, мен1ц жолым меш1тке апарады. Татьяна. Егер сеньмен косылып мен де мешггке барсам ше? Балуан. Сен муныц бэр1н жастыкка тэн сезш шарпуы- мен айтып турсыц, Тэнейжан. Мен1 койшы, мен даланыц асау тарпанымын, мойныма каншама курык туссе де солардыц бэр1мен арпалысып уйренгенм!н. Ал, сен болсац уядан енд1 ушкалы турган балапансыц. Сен1ц оз ерк1ц оз1цде жок. Оныц устше... Татьяна. Ио, оныц уст!не тагы кандай кедерг! бар? Балуан. Оныц устше, сен куйеуще кожа боп уйренген елд1Ц кызысыц. Анац секшдь Барша журт бетше тура карау- дан сескеиет1и экец эйел1Н1Ц алдында курдай жоргалайды екен. Татьяна. Ио... мамамныц сондай шайпау М1нез1 бар. Балуан. Демек, акыр заман жакындап калды деген соз. Татьяна. Акыр заман? Оны кайдан 61ЛД1Ц? Балуан. Есте жок еск1 заманда, каз1рпше айтканда, тогызыншы гасырда Моцке дегеи казактыц данышпаи акыны ©Т1ПТ1. Сол айтыпты: «Акыр заман болганда катын би болады» дсп. Шайпау ойелдердщ кобсй1п келе жатканын кор!п акыр заман жакындап калган шыгар деп ойлайтыным сондыктан. „ . - 0 т/. . Татьяна. Тогызыншы гасыр деист ое/ Кдзф он тогызыншы гасыр. Сонда ол олг! олецд! будаи мыц жыл бурын жазган ба? 265

Балуан. Солай болганы дэ... Татьяна. Ал, бвдер... казак даласында ешкандай эдебиет те, мэдениет те болган жок деп окып келдж. Балуан. Окппшке орай, осындай жалган саясатпен сен сиякты жастардыц санасын эбден улап бггкен. Татьяна. Мен уланган жокпын, Мертен. Мен енд1 бэрш басынан бастап кайта окимын. Бфак менщ бул жерден кеткш келмейдй Мунда еркшдж. Ал, томенде меш шеп де, шет1 де жок азап кутш тургандай кершедй Балуан. Егер сеш азаптайтын болса, маган хабар бер. Бул жолы мен тура экеннщ озш урлап экетемш. Татьяна. Ел1нд1 куткару уипн меш урладын, енд1 меш экемнен куткару ушш экемд! урламаксыц ба? (Татьяна !шек- алеа цатып кулед/). Гажайып детектив! Робин Гуд! Балуан. Ол кш деп енд1 сурамаймын. Татьяна. Сураматанын жаксы! Сен оларды бшмейсщ, 01ЛГ1Н де келмейд]. Сен1н осы мшезщ унайды, маган, Мер­ тен! {Ол бурынгысынан да цатты кулед/. Оган щосылып Ба- луап Шолак, та кулед!). Осы кезде б!р жартастыц ар жагынан Ацылбай шыга К&11П, цанпеи-цаперсп мэз-мейрам боп, дуниен'щ бэр'ш умьппып, пиек-с!лелер! цата култ тургап екеуте ацция царап турып цсиады. Ацылбай келгешн б!лд!р!п тамагын кенейд!. ЖотщУшед!. Балаша мэз боп тургап екеу! бугаи коц'гл аударар емес. Болмаган соц Ацылбай айгайга басты. Акылбай. Балуан! Шуйшцп! Ей, Балуан, шуйп-шл деймш! Сендер не, жынданып кеткенс1ндер ме? Сонда гапа олар кулюлерш торт узт, екеу/ Ацылбайга ацтарыла царайды. Балуан. Акылбай! Жеттщ бе? Из, кандай хабар экелдш? Акылбай. Айтып турмын той, шуЙ1нш1 деп! Балуан. Жарайсын,жаркыным! Ерс1ц! Азаматсыц! Капе, окышы! Не жазды екеи ояз! Акылбай. Мен оки алмаймын. Хат орысша жазылган. Балуан. Ояз оз колымен жазды ма? Акылбай. Из, оз колымен! Татьяна. Онда мен окиын. Мен папамныц колын жаксы танимын той. Татьяна хатты цолыпа алгап кезде жес 'ш 'щ цолыи тапып, б!раз толцып, дцплдеп кетед/. - Папочка!.. Из, оз колымен жазыпты... Акылбай. Сабыр ет, кызымка! Коп узамай папанмен жолытасын. Оки той. 266

Татьяна. «Осы колхат бершда Балуан Шолак Баймырза- улы Нурмагамбетке. Ол туратын «Кайракты» колпиц жага- сыидагы жаилау мен кыстауга переселендер коныстанбайды. Оньщ эке-шешес! мен туган-туыстары жоне де камауга алынган ауылдастары абактыдан босатылады. Балуан Шолак Баимырзаулы Нурмагамоет Атбасар мен Кокшстау аимагында емш-еркш журш тура алады жоне айрыкша кылмысты 1стер1 болмаса кудаланбайды». Атбасар уезшщ бастыгы - Долгоносов Терентий Дьяко- вич. Жазылды: 21 иилде, 1886 жыл». Колы койылган. Мор1 басылган. Акылбай. Жещсщ кутты болсын, Балуан! Сен1ц арканда еркшдж алганын елщ ол1 естшеген шыгар. Барып куантайык. Татьяна хатты окып турганда б1р шеттен бмдцтей кеп оларга уисп карай тургаи Михаил созге араласты. Михаил. Ел естщ1. Бор! куанып, батырын кут1п отыр. Бэр/ оцыс бурылып, оган урейлеие караиды. Балуан. Акылбай! Муны ертш келген сен бе? (Балуан Шолак; жуггрт барып мылтыгын долина алады. Михаил да кобурасынан тапаитасын суырады). Михаил. Жок, 031м келдш! Татьяна. Михаил Трофимович! С\\з мунда неге келдпиз? Б1зд1 авдып журС13 бе? Михаил. Андыса нес1 бар екен? Куймемен серуеидеп журген кез!нде кош1р1НД1 урып жыгып, 031НД1 керек емес зат- тай лактырып тастап, касындагы кызды алып кашып кеткен адамды неге вдемеске? Содан бер! 1здеудем1н. Осы шыига карай кеткендер!НД1 байкап калдым да пдерще туст1м. Татьяна. Не унии? Михаил. Томенде Т1р1 олп< боп текке олгенше шыцга шыгып жекпе-жекте елпм келд1. Татьяна. Жеке бастын намысы уш1н олпцв келсе озпиз бш1щз, ал, мен унин жаньщызды саудага салып оуре болмацыз. Михаил. Неге олай дейс!3? Сп оидай тоуекелгс лайыкгы емесс13 бе? Татьяна. Жок! Бфшшщен, оидай тоуекелге бару ушш мен С13Д1 унататын кыз болуым керек. Ал, менде 0к1нннке орай, С1зге деген оидай сезш жок. Ек1ИШ1ден, мегпц атым 267

да, езш де былганган кызбын. Ондай кыз ушш шыц басы- на шыгып атысудьщ кажет! болмас. Экем мен Троицкийдщ айтуынша С13Д1 зор болашак кутш тур. Коиакта журт боска былганбай аз ертецп болашагьщызды ойлацыз. Михаил. Мен бэрш ойлагам. Керек десец, мен осында С13 ушш келдш. Сендердщ не айтып, не койгандарыцды, эне, анау тастыц тубшде жатып уш кун, уш тун бойы тындадым.’ Балуан. Не дейд1? Мынау не айтып тур? Татьяна. Неткен зулымдык! Шекспнрдщ Ягосы аздщ жольщызда тусау есе алмай калады екен гой!.. Михаил. Бул - зулымдык емес, кызганыш! Слздщ жолынызга мен бэрш де курбан етуге дайынмын. Татьяна. Бул кылыгыныз ушш генерал-губернатор С13Д1 арканыздан кага коймас. Михаил. Ол К1С1 тусшедь Барган сон мен оган осындагы жагдайдын бэрш буге-нпгесше шешн тусшдфш беремш. Егер тус1нбесе, бэр1не колымды бгр С1лтейм1Н де 031Ц13ге кайтып ораламын. Татьяна. О-о, кандай курмет! Ол уш1Н мен С13Д1 унатуым керек кой. Михаил. Унатпайтындай менщ кай жаман М1нез1мд1 керд1Н13? Менщ мына кашкыннан кай жер1м кем? Меш не уш1н унатпайсыз? Балуан Шолащ мылтыгын оцтайлайды. Татьяна. Осындай жабайы соз айтатын каб1лет1Н13Д1Н бар екещпп уш1н. Жэне, мен... баягы Татьяна емесп1н, мен... былганган кызбын. Михаил. 0тфж! С13 эл1 перште калпыцыздасыз. С13 бул С03Д1 меш кашырту уш1н эдеЙ1 айтып турсыз. Мен С13Д1 суйем1н, Татьяна! Михаил Татъянаныц алдына тперлей отыра кетт, оиыц цолынан устамац болады. Б/рак; цьп кейпн шегшт кетедй Акылбай. Балуан, сен гой талай сулуга гашык болдын? Мына Ж1Г1Т сиякты «суйем1н» деп бф рет айтып кордш бе? Балуан. Булар сезшдерш ашык айтып уйренген халык, б!з сиякты ем1рен1п коя салмайды. «Ым!» деп. Михаил. Осы уш кун бойы сендердщ создер|нд| тындап жату маган онай болган жок,- Кей сэтге екеу1НД> де кушактасып уйыктап жаткан жерлер1нде жайратып-ак салгым келдк Б1рак, шыдадым. Егер мына ж!пт саган куш корсете бастаса атып салуга дайыи е/рм. Б]рак, ол ойтпедь НагЫЗ Ж1Г1ТТ1К М1НеЗ КОрсеТТ1. УМ1Т1М акталды. Татьяна. Ол кандай ум]т? 268

Михаил. Шокам Уэлиханов сиякты .улы адам шыккан елД1Н азаматтары жауыз бола коимас деп ойлаушы ем, сол умггшнщ акталганына куандым. Бул мацайдыц эрбф шокысына шейш Шокан енбектершде улкен сезшмен жырланган. Б1з улы адамнын туган жершде турмыз, Татья­ на! Татьяна. Шокан? Уэлиханов? Мен ол жайлы естшеп- П1Н. Балуан. «Кшд1 айтсац да «бшмеймш» деп турып аласыц деп маган ренжунп ен, сен ттт1 озщ окып жаткан Омбыныц Кадет корпусын бтрген улы саяхатшы-галым жайлы естшегенсщ де гой. Михаил (Татьянага). Омбыга барган сон мен саган ол окыган класты, ол отырган партаны, тшт1, кггаптарын да керсетем. Балуан. Сен, жнтпм, осыныц бэрш шын айтып турсын ба? Михаил. Шын басында турып адам отфж айтпайды. Татьяна. Бэсе! Менщ созш аякталмай жатып сауыскан неге ушып кегп десем, сенен уржкен екен гой. Михаил. Иэ, колымды сштеп мен ушырып Ж1бердш. Баска бфеуге арналган сенщ тэгп создерпцн ор1 карай тындап тургым келмедь Балуан. Онда, мен саган разымын. Шын доска менщ ел1мн1Ц кушагы эркашан ашык. Михаил. Теменп жакта бпд1 дуйш журт кутш тур. Олар да уш куннен бер! меш сабылып пдеп жаткан шыгар. Менщ кайда кеткен1мд1 ешюм бьпмейдк Ек1 жок бфге барып, алан журтты бф тан калдырайык. Балуан. Сонымен, шын басыидагы сырласуымыз осы- мен бггп, Тэней-жан! Осы уш кун менщ омфше олшеуаз озгерю енпзш кегп. Татьяна. Ал, менщ калган омфше осы уш кун таусылмас азык болады. Мен спдн.. Мен сеш ешкашаи умытпаймыи, Мерген! Мен С13Д1... жаксы корем... Мен С13Д1... Мен сеш кимай турмын!.. (Ол баягы орамалмен коз'ш суртедг). Ом\\р деген кандай кызык! Мыиа орамалмен менщ аузымды оай- лап осында экелт едщ!3. Бф-бфш1зд1 аямастай жау едй<, енд1 кимас дос боп айырылыскалы турмыз. Кош, омфШД1 кайта бастауга мэжбур еткен шьщга б1ткен жалгыз шынар! Ол орамалын шырьиа бутагына Шп к,ояды. Балуан. Кош, Татьяна! Кайда журсеи де пок конниц былганбасын, ак сезжпнд! элдеюмдер ылайламасын! Олар кегпуге ыцгайланады. 269

Михаил. Мен тапаншамды корабына сап койдым се­ неге мылтыгынызды иыгыцыздан тастамайсыз? Балуаи. Менщ емфш солай, ждгтм! Досымнан дуШ- паным коп болган сон мылтыгымды иыгымнан тастамай уйренгем. Сем де кош бол! Татьянанын бакыты ушш куресе бш! Акылбай, сен де бгрге аттан. Татьянаны ата-анасына оз колынмен апарып тапсыр. Акылбай. Сен ше? Балуаи. Мен осында жалгыз бола турам. Ал, атта- нындар! Бэр! цоштасып аттонып кетедх. Татьяна к,айтып келт, Балуанды цушацтап цоштасады. Балуаи Шолак жалгыз. Шырша басына сауыщан кеп цочады. Балуаи. Э-э, келдщ бе, ала канат сауыскан! Багама ен сулу кызды ренжтп жюерш едщ гой. Ол кетш калды. Саган окпелеп кегп. Ещй ол кайтып келмейдт.. Балуаи Шолак, Татъянаныц шырша бутагына хлхп кехпкен орамалын алып, узах; шскейд/. - Кеше гана Татьянаны кинауга арналган орамал едщ, бупн кимас затыма айналыпсьщ! Кош, жаны пэк, перште кыз! Сендерденжанаурпаквсер.Оларменщелшд1 кадфлейтш болар. Кош! Ол орамалды тагы шскейд!. Жуз 'шде толку бар, коз 'шде, бэлкхм, жас бар. Соцы 2 тамыз, 2009 жыл. 270

МАЗМУНЫ 5: Л.Цалиева. Драматургия тарланы (алгы соз) 19 Тор 63 Кустар фестпвал! 79 Муклык - Зарлык 130 164 ЕнД1 КаЙТТ1К? 191 227 Бонапарттын уйлену! Бакыт кусы Жаужурек

Дулат ИСАБЕКОВ ЖЕТ1 ТОМДЬЩ ШЫГАРМАЛАР ЖИНАГЫ Пьесалар 7-том Бас редакторы Э. ГИрманов Жауапты редакторы А. Ахмет Редакторы А. Хасенова Керкемдеуш! редакторлары А. Ысцсщов, Н. Ттеушбеков Техникалык редакторы М. Оразбекова Корректорлары С. Сулейменова, У Бахова ИБ № 233 тш,'м! 84x108 74'2^'2 Ж'бср1лдк Басуга 21.06.2012 кол койылды. II» 8 ^Р111 ЛГР! «Т1ШСЗ Ые\\у Котап». Офсеттж басылыс. рггы аспа табагы 14,28. Есеггпк баспа табагы 15,94. Гаралымы 2000 дана. Тапсырыс № 6784. «Атамура» корпорациясы» ЖШС, 050000, Алматы каласы, Абылай хан дацгылы, 75.’

А - V- :1 111Ш« ; . •;! ; а* * '1'.** \"I- - - 1 •м ■-! -и- ; ■.** ■ -М/.>;-.V-'~1 а* 1' шттI ^ • 1ВИЩШшшШшшШттд щЯ^^Я ::111 5 Май ;! - .- тшш штш : !* г л! : I 1 .' ■ — ■■: ■■ ■ ■ ; ' ; §1 а*' т1ш1аш1яшм11шш1жш1тш1т1ш*ш*ш8шш1ш1я ’.■; \"■'•■■; 1\" Л* ••\"•'■ - ' V *| ,1