Ελλάδα:Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ 30% R = 45,4% 25% 20% 2% 4% 6% 8% 10% 12% 15% 10% 5% 0% -5% -10%Fig. 5138 Ο μζςοσ όροσ τοφ εν λόγω ςυντελεςτι ςυςχζτιςθσ είναι 80,7% ςτισ 15 λιγότερο ανεπτυγμζνεσ χϊρεσ τοφ Ρίνακα 50, ζναντι 44,5% ςε πραγματικζσ τιμζσ τοφ ςυντελεςτι (ι 71,2% ςε απόλυτεσ τιμζσ) ςτισ περιςςότερο ανεπτυγμζνεσ χϊρεσ, με μέςη απόκλιςθ 15,9% ςτισ πρϊτεσ, ζναντι 48,2% (ι 26,5% ςε απόλυτεσ τιμζσ) ςτισ δεφτερεσ, και τυπική απόκλιςθ 23,7% ςτισ πρϊτεσ, ζναντι 60,0% (ι 29,1% ςε απόλυτεσ τιμζσ) ςτισ δεφτερεσ, όπωσ με μιά ματιά κακίςταται πρόδθλο από τθ διάταξθ τοφ γραφιματοσ 49. 149

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ Παρά όμως τη μεγαλύτερη διακύμανση αυτού τού συντελεστή συσχέτισης [Πίνακας 50, στήλη (c)] μεταξύ ανεπτυγμένων οικονομιών σε σύγκριση με λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες, στις πρώτες υφίσταται μία μεγαλύτερη συσχέτιση μεταξύ οικονομικής μεγεθύνσεως [στήλη (d)] και ετησίας αυξήσεως τού αριθμού αποδημούντων φοιτητών τους [στήλη (e)] απ’ ότι στις δεύτερες. ΢υγκεκριμένα, ο συντελεστής συσχέτισης μεταξύ αυτών των δύο μεταβλητών [στήλες (d) και (e)] ανέρχεται σε 70,9% για τις 15 περισσότερο ανεπτυγμένες χώρες (με κατά κεφαλήν ΑΕΠ άνω των $14.000), σε 50,0% για τις 15 λιγό- τερο ανεπτυγμένες (με κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω από $4.000) και σε μόλις 29,8% για τις 20 ενδιάμεσες αναπτυσσόμενες χώρες (με κατά κεφαλήν ΑΕΠ μεταξύ $4.000 και $14.000), ενώ ο συντελεστής συσχέτισης των δύο μετα- βλητών επί τού συνόλου των 50 χωρών τού Πίνακα 50 ανέρχεται σε μόλις 45,4%, όπως προσδιορίζεται και αναπαριστάται στο Γράφημα 51 (Fig. 51). ΢ε παγκόσμιο δε επίπεδο, ο συντελεστής συσχέτισης μεταξύ ρυθμού μεγεθύνσεως (εθνικού) ΑΕΠ και ρυθμού αυξήσεως αποδημούντων φοιτητών είναι μόνον οριακά ανώτερος στις (51) περισσότερο ανεπτυγμένες χώρες (με κατά κεφαλήν ΑΕΠ άνω των $14.000) απ’ ότι στις (52) λιγότερο ανεπτυγμένες (με κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω από $4.000), και είναι και πάλι χαμηλότερος στις (69) ενδιάμεσες αναπτυσσόμενες χώρες (με κατά κεφαλήν ΑΕΠ $4.000 - $14.000), ήτοι 42,5% , 39,5% και 15,6% αντίστοιχα, ενώ είναι 36,0% επί τού συνόλου των (172) χωρών. Παρατηρούμε επομένως ότι (α) ο συντελεστής συσχέτισης επί των χωρών που περιλαμβάνονται στον Πίνακα 50, είναι υψηλότερος και στις τρεις ως άνω κατηγορίες οικονομιών, απ’ ό,τι είναι όταν εφαρμόζεται σε παγκόσμιο επίπεδο στις αντίστοιχες κατηγορίες, και (β) ο εν λόγω συντελεστής είναι αισθητά μεγαλύτερος (70,9%) όταν υπολογίζεται επί των (15) περισσότερο ανε- πτυγμένων χωρών τού Πίνακα 50, ενώ όταν υπολογίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο, επί των οικονομιών τής ιδίας κατηγορίας (51 ανεπτυγμένες χώρες), τείνει να εξομοιωθεί με τον αντίστοιχο συντελεστή των (69) λιγότερο ανεπτυγμένων οικονομιών. Ο λόγος για αυτό το φαινόμενο οφείλεται στην εξωστρέφεια των χωρών που περιλαμβάνονται στον Πίνακα 50, οι οποίες είναι οι (50) χώρες με τη μεγαλύτερη αναλογικά (σε σχέση με τον πληθυσμό τους)150

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣCORRELATION BETWEEN GDP AND OUTBOUND STUDENTS ΙΝ RICH COUNTRIES 2000 - 2010(Ευθμεροφςεσ χϊρεσ: Συςχζτιςθ μεταξφ ΑΕΡ και αποδθμοφντεσ φοιτθτζσ) Correlation GDP PPP Correlation GDP PPP between between per capita per capita GDP PPP (intern. $, GDP PPP (intern. $, and outbound average and outbound average 2000-10) 2000-10) students students1 Luxembourg 90,7% 70.280 26 Italy – 13,9% 29.316 68.422 27.7852 Qatar 97,1% 58.258 27 Spain – 38,3% 26.048 47.521 25.5463 United Arab Emirates 94,7% 47.402 28 New Zealand – 55,8% 25.263 42.902 24.7954 Brunei Darussalam 80,2% 40.882 29 Israel 53,6% 23.435 39.801 23.3425 Norway 32,0% 39.077 30 Cyprus 95,0% 23.012 37.931 22.5506 United States of America 94,6% 36.065 31 Greece – 97,1% 21.837 36.043 21.7337 Kuwait 1,5% 34.472 32 Republic of Korea 97,2% 21.409 34.381 21.2888 Switzerland 91,6% 34.361 33 Slovenia –19,9% 21.241 34.303 21.1199 China, Macao 95,9% 33.754 34 Barbados – 6,1% 20.344 32.719 18.63810 Ireland 36,4% 32.708 35 Bahrain 97,9% 18.543 32.501 17.12511 Netherlands – 13,9% 31.517 36 Oman 37,4% 16.974 31.192 16.67212 Hong Kong (China) 19,9% 30.889 37 Portugal 67,8% 15.820 30.319 15.30313 Austria 26,7% 29.716 38 Czech Republic 91,6% 14.95714 Iceland 6,0% 39 Saudi Arabia 92,6%15 Canada 92,9% 40 Malta 98,3%16 Denmark – 64,1% 41 Equatorial Guinea 68,7%17 Sweden 50,7% 42 Trinidad &Tobago 86,1%18 Belgium 63,8% 43 Antigua & Barbuda 77,2%19 Australia 92,2% 44 Seychelles 54,2%20 Britain & N. Ireland – 36,6% 45 Slovakia 98,8%21 Finland – 67,0% 46 Hungary 54,2%22 Germany 93,9% 47 Estonia 48,2%23 France 57,2% 48 Croatia – 70,8%24 Japan – 67,5% 49 Saint Kitts & Nevis 79,7%25 Bahamas 35,3% 50 Lithuania 90,7%DATA SOURCE: UNESCO, OECD Fig. 52καθαρή εκροή φοιτητών στο εξωτερικό (στήλη g). Ενδεικτικά, σε παγκόσμιοεπίπεδο, όπως εμφαίνεται στον Πίνακα 52 (Fig. 52), όπου καταχωρούνται οι50 πλέον ευημερούσες χώρες στον Κόσμο, ήτοι με κατά κεφαλήν ΑΕΠ άνωτων $14.000, σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες η οικονομική τους μεγέθυνση 151

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ συσχετίζεται θετικά με τον αριθμό αποδημούντων φοιτητών τους, και μάλιστα με υψηλό βαθμό στατιστικής σημαντικότητος, όπως π.χ. σε Η.Π.Α., Καναδά, Αυστραλία και Γερμανία (με συντελεστή συσχέτισης +94,6%, +92,9%, +92,2% και +93,9% αντίστοιχα), δηλαδή ο αριθμός αποδημούντων φοιτητών τους αυξάνεται καθώς αυξάνεται το ΑΕΠ τους. Απεναντίας όμως σε άλλες ανε- πτυγμένες χώρες, αυτή η συσχέτιση είναι αρνητική, όπως π.χ. σε Δανία, Υινλανδία, Ιαπωνία και Νέα Ζηλανδία (με συντελεστή –64,1% , –67,0% , –67,5% και –55,8% αντίστοιχα), δηλαδή ο αριθμός αποδημούντων φοιτητών τους μειώνεται καθώς αυξάνεται το ΑΕΠ τους. Είναι επίσης ενδεικτικό ότι η Κύπρος και η Ελλάδα έχουν αντίθετη δυναμική όσον αφορά στους αποδη- μούντες φοιτητές τους (με στατιστικώς σημαντικό συντελεστή συσχέτισης +95,0% και –97,1% αντίστοιχα), δηλαδή ο αριθμός των αποδημούντων φοιτητών αυξάνεται στην πρώτη αλλά μειώνεται στη δεύτερη, καθώς αυξάνεται το ΑΕΠ εκάστης. 39 Σθμειολογικϊσ, το ςφνολο (y) των διεκνϊν φοιτθτϊν ςτον Κόςμο είναι το άκροιςμα των αποδθμοφντων φοιτθτϊν (yi) από κάκε χϊρα (i), ενϊ το Ραγκόςμιο ΑΕΡ (x) είναι το άκροιςμα των ΑΕΡ (xi) των επί μζρουσ χωρϊν, ιτοι: n [y x] = [yi xi] i=1 όπου (i = 1, 2, ..., n) και n ιςοφται με τον ςυνολικό αρικμό χωρϊν ςτον Κόςμο. Ππωσ όμωσ καταδεικνφουν τα δεδομζνα τισ ςτιλθσ (c) τοφ Ρίνακα 50, το μακροςκοπικό ςτατιςτικό υπόδειγμα y = a + bx, που ορίηεται από τθν εξίςωςθ (1), υπερζχει ςε προβλεπτικι ακρίβεια από το αντίςτοιχο μικροςκοπικό υπόδειγμα Υ = Α + BX όπου Υ = [y1 ... yn]΄, Χ = [x1 ... xn]΄ και A = [a1 ... an]΄ είναι μιτρεσ μεγζκουσ nX1, ενϊ B = [b1 ... bn] είναι μιτρα 1Χn, και ai και bi είναι οι επί μζρουσ ςυντελεςτζσ γραμμικισ προςζγγιςθσ αποδθμοφντων φοιτθτϊν (yi) ωσ ςυνάρτθςθ τοφ ΑΕΡ (xi) κάκε επί μζρουσ χϊρασ (i).152

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΢υγκεφαλαιωτικώς, από την παραπάνω ανάλυση συνά- 90,28%γονται τα ακόλουθα τρία βασικά συμπεράσματα: 42,53% 97,77% (α) Μακροσκοπική στατιστική. Η μακροσκοπική θεώρη- ση τής διεθνούς εκπαίδευσης (Κεφ. 4.1) σε παγκόσμιο 4,84% επίπεδο αποδίδει ακριβέστερα και ασφαλέστερα στατι- 3,95% στικά αποτελέσματα (R2 > 95% κ.τ.λ.), όσον αφορά στην 13,98% ανάλυση και πρόβλεψη σημαντικών τάσεων τής διεθνούς 5,59% εκπαίδευσης, απ’ ότι η μικροσκοπική θεώρηση (παρόν 74,12% υποκεφάλαιο) σε εθνικό επίπεδο, όπου υφίστανται πολλές 12,50% διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα.39 91,12% 97,61% (β) Θεσμικό πλαίσιο. ΢ε εθνικό επίπεδο, υφίστανται σημα- 95,85% ντικοί παράγοντες, πέραν τού ΑΕΠ τής χώρας, όπως π.χ. 2,16% 94,25%Δθλαδι με το δεφτερο μικροςκοπικό υπόδειγμα ςυναρτάται 83,20% 77,32%μία μιτρα, R ΥX, μεγζκουσ nX1, που είναι ενδεικτικι τισ ςτατιςτικισ 0,18% 50,08%ςθμαντικότθτοσ αυτοφ τοφ υποδείγματοσ διότι εμπεριζχει για κάκε 23,26% 90,61%ηεφγοσ μεταβλθτϊν (yi, xi) το τετράγωνο τοφ ςυντελεςτι ςυςχζτιςισ 32,67% 96,43%τουσ ( Ryixi ), ιτοι: 28,69% 85,48% [ ]R ΥX =2 62,93% R y1x1 , ..., R2ynxn 94,45% 82,19%το οποίο για τισ περιςςότερεσ χϊρεσ είναι χαμθλότερο (ι πολφ 13,21%χαμθλότερο) τοφ 95%. 70,63% 93,56% Επί παραδείγματι,ςτθν περίπτωςθ τοφ Ρίνακα 50 (Fig. 50), όπου 85,62%n = 50), θ μιτρα ςτατιςτικισ ςυςχετικισ ςθμαντικότθτοσ είναι θ 62,13%παρακειμζνθ (Fig. 53), μεγζκουσ 50Χ1, κάκε ςτοιχείο τισ οποίασ 80,14%αποτελεί το τετράγωνο τοφ αντιςτοίχου ςτοιχείου τισ ςτιλθσ (c) τοφ 1,80%Ρίνακα 50. Από τισ 50 χϊρεσ τοφ δείγματοσ, μόνον για ζξι χϊρεσ θ 95,28%ςτατιςτικι γραμμικι προςζγγιςθ ζχει επίπεδο ςθμαντικότθτασ 90,67%μεγαλφτερο από 95% (πράςινο χρϊμα). 15,98% 70,56% 3,97% 78,58% 26,00% 39,96% 0,68% 98,34% 94,49% 89,64% 67,79% 35,51% 12,55% 88,47% Fig. 53 153

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ το πολιτισμικό και θεσμικό της πλαίσιο, που σύμφωνα με την ακα- δημαϊκή βιβλιογραφία40 επηρεάζουν ή και καθορίζουν τη διάρθρωση και δυναμική τού εκπαιδευτικού της συστήματος, και συνεπώς την αποδοτικότητα και εξωστρέφειά του: Σο πολιτισμικό και θεσμικό πλαίσιο [μεταβλητή δ στις σχέσεις (7)-(9)] διαφέρει από χώρα σε χώρα και δεν εξελίσσεται κατ’ ανάγκη με τον ρυθμό μεγεθύνσεως τής οικονομίας της. Κατά συνακολουθία, η παραγωγικότητα αποφοίτων ΑΕΙ (εντοπίων ή ξένων Πανεπιστημίων) διαφέρει επίσης από χώρα σε χώρα, διότι η συμμετοχή των αποφοίτων στην παραγωγική διαδικασία τής οικονομίας, ειδικά όσον αφορά στη νεωτερικότητα και καινοτομία, συναρτάται όχι μόνον με τη μεγέθυνση τής οικονομίας αλλά και με τον βαθμό που το πολιτικοκοινωνικό σύστημα τής χώρας ενθαρρύνει ή 40 Στθν οικονομικι επιςτιμθ, θ ςυναρτθςιακι ςχζςθ μεταξφ ΑΕΡ και εκπαίδευςθσ, υπό ςυνκικεσ ςτακερισ απόδοςθσ (constant returns to scale), ςυγκεφαλαιϊνεται από τθν εξισ (ακαδθμαϊκϊσ δθμοφιλι) εξίςωςθ: · · ·x/x = κΚ,x(K / K) + κL,x(K / K) + δΗa (7) όπου x είναι το ΑΕΡ τισ) οικκοLν,xομίασ ωσ ςυνάρτθςθ τοφ κεφαλαίου (Κ), τοφ εργατικοφ δυναμικοφ (L), τοφ εκπαιδευομζνου ανκρωπίνου κεφαλαίου (Ηa) και τοφ κεςμικοφ πΚτ·α/λΚαμιεκςραίοίιδυ·ιLα/(δLτ)οετφίινκσαειχφϊοαρρλααυσίκ,ομευνόϊ(σΚακ) Κυκ,αxξικιαςτιιεωσκLεσ,xρετγοίανφαςίικαπεσφα(ραLά)λαμςίεοττθυρομκιεαπγιζοτκυουφκναςεκθρογτραοίφητοικΑυοΕνφΡαδν(υτx·ιν/ςxατ)μο, ιίιχκτωοοφσι αντίςτοιχα. Επομζνωσ: · · ·Ηa = δ-1[(x/x) – κΚ,x(K/ K) – κΚ,x(K / K)] (8) Επί πλζον, θ τεχνολογικι ανάπτυξθ τισ οικονομίασ, A·/A, όπου Α είναι θ ςυνολικι παραγωγικότθτα των ςυντελεςτϊν παραγωγισ (Κ, L), ιτοι A = f (K, L), ορίηεται ωσ ςυνάρτθςθ τοφ κεςμικοφ πλαιςίου (δ) και τισ εκπαίδευςθσ (Ηa) τισ χϊρασ: Α· /Α = δ Ηa (9) ) κL,x154

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣαποτρέπει την τεχνολογική έρευνα και επιχειρηματική ανάπτυξη.Αυτός είναι ο βασικός λόγος που ο συντελεστής συσχέτισης μεταξύρυθμού μεγεθύνσεως εθνικού ΑΕΠ και ρυθμού αυξήσεως αποφοίτωνΑΕΙ (εντοπίων ή ξένων) σε άλλες χώρες είναι μεγάλος ενώ σε άλλεςείναι μικρός ή και αμελητέος.(γ) Δυναμική φοιτητικής εξωστρέφειας. Όσον αφορά στη δυναμική σχέση μεταξύ οικονομικής μεγεθύνσεως και φοιτητικής εξωστρέφειας, ήτοι μεταξύ μεγεθύνσεως τού ΑΕΠ και αυξήσεως των αποδημούντων φοιτητών κάθε χώρας, η διαφοροποίηση μεταξύ εθνικών οικονομιών (Fig. 51) είναι μεγαλύτερη στην κατηγορία των ανεπτυγμένων χωρών απ’ ό,τι στην κατηγορία των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών (Fig. 49).Οι εξιςϊςεισ (8) και (9) ςθματοδοτoφν ςυνδυαςτικϊσ ζνα διαχρονικό φαινόμενο ςεπαγκόςμιο επίπεδο: Η μεγζκυνςθ μιασ οικονομίασ (x·/x) δεν προςδιορίηει, αυτή καθ’εαυτή ωσ ικανή ςυνκικθ), οφτε τθν κατάςταςθ ατνοάφπετυκπξθαι(δΑ·ε/υΑτ)ικ, οθφοπςυοίςατιςμυανταορστά(Ηταa)ιτισ χϊρασ, οφτε τθν (ενδογενι) τεχνολογικι τθσμε τθν εκπαίδευςθ (Ηa) ςφμφωνα με τθν εξίςωςθ (9): Το κεςμικό πλαίςιο (δ) κάκεμεγεκυνομζνθσ οικονομίασ ςυντελεί κακοριςτικά, κετικά ι αρνθτικά (προτρεπτικά ιαποτρεπτικά), ςτθν ποιοτικι και ποςοτικι κατάςταςθ τοφ εκπαιδευτικοφ τθσ ςυςτι-ματοσ, και δι’ αυτοφ ςτθν προαγωγι ι ανάςχεςθ τισ ενδογενοφσ ζρευνασ και τεχνολο-γικισ ανάπτυξθσ, ανεξαρτήτωσ επιδόςεων τισ οικονομίασ, αφοφ το κεςμικό πλαίςιο,ωσ εξωγενισ παράμετροσ, δεν αποτελεί ςυνάρτθςθ τοφ ΑΕΡ. Ρράγματι, ςε πολλζσχϊρεσ (Fig. 12-13, 49-51) που κατά περιόδουσ πζτυχαν υψθλοφσ ρυκμοφσ οικονομικισμεγεκφνςεωσ, τα εκπαιδευτικά τουσ ςυςτιματα ευρίςκονται ςε ςυγκριτικι αναντι-ςτοιχία με τισ ενίοτε κεαματικζσ μακροοικονομικζσ τουσ επιδόςεισ (όπωσ π.χ. ςτθνΚίνα), θ οποία αναντιςτοιχία είναι μία από τισ κεμελιϊδεισ αιτίεσ τισ δυναμικισ καιςυνεχοφσ ανάπτυξθσ τισ διεκνοφσ εκπαίδευςθσ κατά τισ τελευταίεσ δφο δεκαετίεσ ςεπαγκόςμιο επίπεδο.[ Βιβλιογραφικι αναφορά για το παραπάνω υπόδειγμα (7-9): Solow, Robert, 1956. ―A Contribution to the Theory of Economic Growth‖, Quarterly Journal of Economics, 70: 5-94. Romer, David, 1990. ―Endogenous Technological Change‖, Journal of Political Economy 98 (II) 71-102. ] 155

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ Fig. 54 (a) GDP PPP growth rate (rt) in year t. rate (ρt) of increase in international students in year t. 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 rt ρt Fig. 54 (b) GDP PPP growth rate (rt-1) in year t-1. rate (ρt) of increase in international students in year t. 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 rt-1 ρt156

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣFig. 54 (c) GDP PPP growth rate (rt-2) in year t-2. rate (ρt) of increase in international students in year t. 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 rt-2 ρtFig. 54 (d) GDP PPP growth rate (rt-3) in year t-3. rate (ρt) of increase in international students in year t. 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 rt-3 ρt 157

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ Γενικά, καθώς οι εθνικές οικονομίες μεγεθύνονται, η δυναμική τους όσον αφορά στη διεθνή εκπαίδευση (ήτοι ο αριθμός αποδημούντων φοιτητών τους στο εξωτερικό κ.τ.λ.) διαφοροποιείται όλο και περισσότερο, αντί να συγκλίνει, από χώρα σε χώρα. Όσο δε μεγαλύτερη είναι η φοιτητική εξωστρέφεια μιας ανεπτυγμένης χώρας, τόσο περισσότερο συσχετίζεται το ΑΕΠ της (θετικά ή αρνητικά) με τον αριθμό των αποδημούντων φοιτητών της —το ίδιο ισχύει, αν και σε μικρότερο βαθμό, σε λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες (με κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω από $4.000), ενώ πρακτικά δεν ισχύει σε αναπτυσσόμενες χώρες (με κατά κεφαλήν ΑΕΠ $4.000-$14.000). 4.3. Αντικυκλικότητα τής διεθνούς εκπαίδευσης Μία σημαντική δυναμική κανονικότητα (dymamic pattern) τής παγκόσμιας αγοράς διεθνών φοιτητών είναι η αντικυκλικότητά της σε σχέση με τον ρυθμό αυξήσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ: Κατά κανόνα, όταν ο ρυθμός μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ επιβραδύνεται ο ρυθμός αυξήσεως των διεθνών φοιτητών επιταχύνεται, και αντιστρόφως. ΢ε εμπειρικό επίπεδο, αυτό το φαινόμενο εμφαίνεται στο γράφημα 54(a), όπου απεικονίζονται ανά έτος (t), στη δεκαετία 2003-2012, αφενός η ποσοστιαία μεγέθυνση (rt, πορτοκαλί καμπύλη) τού Παγκοσμίου ΑΕΠ (xt) και αφετέρου η χρονικώς αντίστοιχη ποσοστιαία αύξηση (ρt, καφέ καμπύλη) τού συνολικού αριθμού (yt) διεθνών σπoυδαστών. Παρατηρούμε ότι τόσο το Παγκόσμιο ΑΕΠ όσο και ο συνολικός αριθμός διεθνών φοιτητών αυξάνοντο σε κάθε έτος κατ’ εκείνη τη δεκαετία (rt , ρt > 0, που σημαίνει ότι η πρώτη παράγωγος εκάστης των μεταβλητών xt και yt ως προς t ήταν θετική). Εν τούτοις παρατηρούμε επίσης, ως πρώτη προσέγγιση, ότι οι δύο καμπύλες αλληλοδια-πλέκονται, διότι π.χ. το 2007-2009 η τιμή τού rt μειώνετο, ενώ η τιμή τού ρt αυξάνετο (ήτοι η δεύτερη παράγωγος τού xt ήταν αρνητική ενώ η δεύτερη παράγωγος τού yt ήταν θετική ως προς t κατ’ εκείνη την περίοδο).41 Αντιστρόφως, στην περίοδο 2010-2011 η τιμή τού rt αυξάνετο, ενώ η τιμή τού158

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ Average deviation of GDP PPP growth rate (rt-m ) from rate of increase in total international students (ρt) (Μζςθ απόκλιςθ τοφ ρυκμοφ μεγεκφνςεωσ τοφ Ραγκοςμίου ΑΕΡ από τον ρυκμό αυξιςεωσ τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν) 4,0% 3,85% 3,5% 3,0% 3,66%average deviation of rt-m ftom ρt 3,21% 2,89% 2,5% 2,42% 2,0% 1,5% 1,63% 1,48% 1,0% The x-curve: μ |rt-m – ρt|. 0,5% Polynomial approximation [τt(m)]of the x-curve (m = 0,..., 6). 0% 123 45 6 0 m (time-lag periods)Fig. 5541 Ορίηοντασ το ςφνολο των διεκνϊν φοιτθτϊν (y) και το Ραγκόςμιο ΑΕΡ (x) ωσ χρονικζσ ςυναρτιςεισ τοφ ρυκμοφ αυξιςεϊσ τουσ *ρt και rt αντίςτοιχα, για κάκε περίοδο (t)], ιτοι ωσ yt =h(ρt) και xt =g(rt) αντίςτοιχα, το φαινόμενο επιταχφνςεωσ τοφ ρυκμοφ αυξιςεωσ των διεκνϊν φοιτθτϊν όταν ο ρυκμόσ μεγεκφνςεωσ τοφ Ραγκοςμίου ΑΕΡ επιβραδφνεται, και αντιςτρόφωσ, ςθμαίνει ότι το γινόμενο των πρϊτων παραγϊγων των εν λόγω δφο ρυκμϊν είναι αρνθτικό, ιτοι (dρt/dt) (drt/dt) < 0, ι ιςοδυνάμωσ ότι το γινόμενο των δευτζρων παραγϊγων, h΄΄(t) και g΄΄(t), των δφο ςυναρτιςεων h(t) και g(t) αντίςτοιχα, είναι αρνθτικό, ιτοι: d2y d2x <0 (10) tdt2 tdt2 159

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ ρt μειώνετο (ήτοι η δεύτερη παράγωγος τού xt ήταν θετική ενώ η δεύτερη παράγωγος τού yt ήταν αρνητική ως προς t κατ’ εκείνη την περίοδο). Ως δεύτερη (και ακόμη ακριβέστερη) αναλυτική προσέγγιση, στα τρία ακόλουθα γραφήματα, 54(b), 54(c) και 54(d), απεικονίζεται αφενός ο ρυθμός αυξήσεως τού συνολικού αριθμού διεθνών σπoυδαστών (ρt) και αφετέρου ο ρυθμός μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ με χρονική όμως υστέρηση 1, 2 και 3 περιόδων (ετών) αντίστοιχα (ήτοι rt-1, rt-2 και rt-3 αντίστοιχα). Παρατηρούμε ότι καθώς αυξάνεται ο εν λόγω αριθμός χρονικής υστέρησης, οι δύο καμπύλες «προσεγγίζουν» όλο και περισσότερο η μία την άλλη, δηλαδή ο μέσος όρος (μ) των μεταξύ τους αποκλίσεων σε απόλυτες τιμές ( |rt – ρt| ) καθί- σταται όλο και μικρότερος: μ |rt-1 – ρt| μ |rt-2 – ρt| μ |rt-3 – ρt| > > >μ |rt –ρt| (11) ΢την τελευταία μάλιστα περίπτωση χρονικής υστέρησης τριών περιόδων [Γράφημα 54(d)], οι δύο καμπύλες σχεδόν ταυτίζονται! Αυτό το φαινόμενο απεικονίζεται στο Γράφημα 55 (Fig. 55), όπου ο οριζόντιος άξονας αναπαριστά αριθμό (m) περιόδων χρονικής υστέρησης και ο κάθετος άξονας αναπαριστά ποσοστιαία μεγέθη τού μέσου όρου των τιμών |rt-m – ρt| στην περίοδο 1999-2013. H καμπύλη στο γράφημα είναι μία παραβολή (σχήματος «U», αναφερόμενη ως ―x-curve‖42 στο γράφημα),43 στην 42 Το γράμμα x είναι το λατινικό αντίςτοιχο (ομόθχο) τοφ ελλθνικοφ γράμματοσ ξ και αποτελεί το αρχικό γράμμα τισ ελλθνικισ λζξεωσ ξένοσ (xenos προφερόμενθ ωσ ksenos και μεταφραηόμενθ ωσ foreign ι alien ςτθν Αγγλικι, όπωσ π.χ. ςτθν ελλθνογενι αγγλικι λζξθ xenophobe). 43 Η πολυϊνυμθ προςζγγιςθ (polynomial approximation) τισ καμπφλθσ x-curve (Fig. 55), ιτοι των τιμϊν τt(m) μ |rt-m –ρt| είναι θ εξισ: τt(m) = a0 + a1m + a2m2 (11΄) Στθ δε περίπτωςθ τοφ Γραφιματοσ 55, το πολυϊνυμο τt(m), ςτο φάςμα τιμϊν m = 1,...,6, όπωσ απεικονίηεται (με κίτρινθ διακεκομμζνθ γραμμι) ςτο γράφθμα, προςλαμβάνει τθν εξισ ςυγκεκριμζνθ μορφι: τt(m) = 0,058 – 0,0235m + 0,0032m2 (11΄΄)160

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣοποία αυτός ο μέσος όρος προσακτάται τη χαμηλότερη τιμή του όταν ηχρονική υστέρηση είναι 4 περιόδων (m = 4). Γενικά, όταν η εν λόγω χρονικήυστέρηση είναι 3-4 χρόνια (ήτοι, σε θεωρητικό επίπεδο υποδείγματος, ότανm = 3,67 χρόνια),44 τότε ελαχιστοποιείται ο μέσος όρος των εκάστοτε απο-κλίσεων μεταξύ των δύο ρυθμών ανάπτυξης (rt-m , ρt). Περιγραφικά, σε επίπεδο μικροοικονομικής ανάλυσης, δηλαδή ανάλυσηςτής αγοράς των διεθνών φοιτητών ως κλάδου τής Παγκόσμιας Οικονομίας, ηκαμπύλη x-curve σηματοδοτεί μία σημαντική δυναμική αυτής τής αγοράς:Ο ρυθμός αυξήσεως τού συνόλου των διεθνών φοιτητών (ρt) τείνει ναπροσεγγίζει όχι τον τρέχοντα ρυθμό μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ (rt),αλλά εκείνον πριν από 3-4 χρόνια (rt-3 ή rt-4). Από οικονομική άποψη, αυτότο φαινόμενο υποδηλοί ότι πολλοί διεθνείς φοιτητές επηρεάζονται κατά τηλήψη των αποφάσεών τους, προσωπικά και σε οικογενειακό επίπεδο, για τη(διεθνή) μεταλυκειακή εκπαίδευσή τους, 3-4 χρόνια πριν κατασταλάξουν στιςτελικές (εξωστρεφείς) επιλογές τους. Ασφαλώς, χρονική υστέρηση ενός (1) έτους είναι προφανής, αφού ταΠανεπιστήμια έχουν θέσει προθεσμίες κατά το εκάστοτε προηγούμενο ακαδη-μαϊκό έτος για την υποβολή αιτήσεων για αποδοχή νέων φοιτητών σε ακαδη-44 Στο κατϊτατο ςθμείο τισ (διακεκομμζνθσ κίτρινθσ) παραβολικισ καμπφλθσ (Fig. 55) τοφ πολυωνφμου τt(m), όπωσ αυτό προςδιορίηεται ςτθν εξίςωςθ (11ϋ), θ πρϊτθ παράγωγοσ τοφ πολυωνφμου ωσ προσ m ιςοφται με 0, ιτοι d τt(m) / d m = 0. Επιλφοντασ αυτιν τθν εξίςωςθ και κζτοντασ a1 = 0,0235 και α2 = 0,0032, ςφμφωνα με τθν εξίςωςθ (11ϋϋ), ςυνάγουμε: d τt(m) / dm = 0 a1 + 2a2m = 0 m = – a1 / (2a2) m = 3,67. Δθλαδι όταν θ χρονικι υςτζρθςθ είναι m = 3,67 (μεταξφ 3 και 4 περιόδων), τότε το πολυϊνυμο τt(m) προςλαμβάνει τθν κατϊτατθ τιμι του, ιτοι τt(m) = 1,48%. 161

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ μαϊκά προγράμματα κάθε ακαδημαϊκού έτους, ήτοι 6-9 μήνες πριν από την έναρξη κάθε νέου ακαδημαϊκού έτους. Επίσης, χρονική υστέρηση δύο (2) ετών είναι επίσης προφανής διότι πολλά Πανεπιστήμια απαιτούν από υποψήφιους διεθνείς φοιτητές να συμμετάσχουν σε ειδικές εξετάσεις πιστοποίησης (TOEFL, GRE, GMAT κ.τ.λ.) πριν από την υποβολή των ως άνω αιτήσεών τους, δηλαδή να υποβληθούν σε μία χρονοβόρα διαδικασία προετοιμασίας και εξετάσεων. Επί πλέον πολλοί σπουδαστές χρειάζονται επιπρόσθετο χρόνο για εκμάθηση σε Πανεπιστημιακό επίπεδο τής (ξένης) γλώσσας στην οποία θα διδάσκεται το ακαδημαϊκό πρόγραμμα για το οποίο ενδιαφέρονται. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων έχει ως αποτέλεσμα οι υποψήφοι φοιτητές να θέτουν τούς αντικειμενικούς τους στόχους (για διεθνείς σπουδές) 2-3 χρόνια πριν από την έναρξη των σπουδών τους στο εξωτερικό. Πώς όμως εξηγείται ο ένας επιπρόσθετος χρόνος (3-4 χρόνια συνολικά) που υποδηλώνει το x-curve; Μία εξήγηση τού φαινομένου σχετίζεται με τον οικονομικό κύκλο τής Παγκόσμιας Οικονομίας, ως εξής: (α) Επιτάχυνση τού ρυθμού μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ. Όταν ο ρυθμός μεγεθύνσεως τής Παγκόσμιας Οικονομίας επιταχύνεται, πολλές επί μέρους εθνικές οικονομίες εισέρχονται σε περίοδο άνθησης, που συνεπάγεται μείωση τής ανεργίας νέων αποφοίτων στην εθνική αγορά εργασίας. Επί πλέον τότε προκαλούνται, σε πολλές χώρες, εφήμερες εντυπώσεις ευημερίας (χρηματιστηριακές «φούσκες», υπερε- πενδύσεις σε κατασκευαστικά έργα, κ.τ.λ.), με αποτέλεσμα το σύστημα αξιών και ο προσανατολισμός τής εκάστοτε επί μέρους κοινωνίας να καθίσταται όλο και περισσότερο υλιστικός (χρηματοκεντρικός), αφού οι επιλογές των νέων για εργασία ή επιχειρηματική δραστηριότητα αυξάνονται σε εθνικό επίπεδο και κατά συνακολουθία αυξάνεται δραστικά το εναλλακτικό κόστος σπουδών τους στο εξωτερικό (ήτοι τα χρήματα που θα κέρδιζαν εάν εργάζοντο στη χώρα τους αντί να σπουδάζουν στο εξωτερικό για 2-5 χρόνια). (β) Επιβράδυνση τού ρυθμού μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ. Όταν ο ρυθμός μεγεθύνσεως τής Παγκόσμιας Οικονομίας επιβραδύνεται,162

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣπολλές επί μέρους εθνικές οικονομίες εισέρχονται σε περίοδο ύφεσης,που συνεπάγεται αύξηση τής ανεργίας νέων αποφοίτων στην εθνικήαγορά εργασίας. Κατά συνακολουθία, αυξάνεται τότε ο προβληματισμόςκαι η τάση πολλών φερέλπιδων νέων για εξωστρεφή διεύρυνση τωνσπουδαστικών και εργασιακών επιλογών τους, ως διέξοδο σε ενδεχόμενομελλοντικό αδιέξοδο (ανεργία μετά την αποφοίτηση), ειδικά όσον αφοράυποψήφιους φοιτητές που είναι είτε διανοητικά προικισμένοι (ώστε ναδιεκδικήσουν συναφείς υποτροφίες) είτε οικονομικά προνομιούχοι(ώστε να καταβάλουν το κόστος σπουδών τους).Δηλαδή στην πρώτη περίπτωση (α) όλο και περισσότεροι υποψήφιοι φοιτητές,και ειδικά οι εργαζόμενοι, έχουν την τάση να επιβραδύνουν (αναβάλουν) τηνεφαρμογή των σπουδαστικών τους σχεδίων (λόγω τού ως άνω εναλλακτικούκόστους σπουδών), ενώ στη δεύτερη περίπτωση (β), όλο και περισσότεροιυποψήφοι φοιτητές προσανατολίζονται σε σπουδές ή και εργασία στοεξωτερικό (εν όψει ενδεχομένου ανεργίας τους σε εθνικό επίπεδο). Περιγραφικά, εάν κατά τον παρόντα χρόνο η οικονομία μιας χώραςαναπτύσσεται, σε πλαίσιο επιτάχυνσης τού ρυθμού μεγεθύνσεως τήςΠαγκόσμιας Οικονομίας, πολλοί νέοι αυτής τής χώρας θα χρειασθούν κάποιοχρόνο μέχρι να συνειδητοποιήσουν βιωματικά ότι η άνθηση τής εθνικής τουςοικονομίας αποτελεί εφήμερο (παροδικό) φαινόμενο, ώστε να θέσουν ένατέλος στην αναβλητικότητά τους σχετικά με τις ακαδημαϊκές τους επιδιώξεις.Απεναντίας, εάν κατά τον παρόντα χρόνο μία εθνική οικονομία ευρίσκεται σεύφεση, πολλοί νέοι σε αυτήν τη χώρα θα χρειασθούν επίσης κάποιο χρόνομέχρι να συνειδητοποιήσουν, επίσης βιωματικά, ότι η ύφεση τής εθνικής τουςοικονομίας αποτελεί επίσης παροδικό φαινόμενο, ώστε να αρχίσουν νασυνυπολογίζουν το εναλλακτικό κόστος σπουδών τους όταν καταρτίζουν ταακαδημαϊκά τους σχέδια. ΢ε εκατέρα περίπτωση, αυτός ο (επιπρόσθετος)χρόνος αυξάνει την περίοδο τής ως άνω προσπουδαστικής διαδικασίας (απότο αρχικό ενδιαφέρον τού υποφηφίου φοιτητή για σπουδές στο εξωτερικόμέχρι την εκπαιδευτική αποδημία του στη χώρα υποδοχής) από 2-3 έτη σε3-4 έτη κατά μέσο όρο. 163

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ ΢υγκεφαλαιωτικά, ο ρυθμός μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ συντελεί στην εξέλιξη των συστημάτων αξιών σε επί μέρους κοινωνίες — καθιστώντας τα περισσότερο (λιγότερο) υλιστικά σε περιόδους επιταχύνσεως (επιβραδύνσεώς) του — και δι’ αυτών επηρεάζει τον (εσωστρεφή ή εξωστρεφή) σπουδαστικό και επαγγελματικό προσανατολισμό πολλών νέων 15-24 ετών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η κατάσταση τής Παγκόσμιας Οικονομίας κατά το παρόν επηρεάζει τον αριθμό των διεθνών φοιτητών μετά από 3-4 χρόνια. 4.4. Δυναμικές κανονονικότητες (dynamic patterns) Η αναλυτική υπεροχή τής μακροσκοπικής θεώρησης τής αγοράς διεθνών φοιτητών σε παγκόσμιο επίπεδο, σε σύγκριση με τη μικροσκοπική θεώρηση σε εθνικό επίπεδο (Κεφ. 4.1), ερείδεται επί διαχρονικών σταθερών και δυναμικών κανονικοτήτων (dynamic patterns) που διέπουν αυτήν την υπερεθνική αγορά, που έχει τη δική της αυτόνομη δυναμική, ήτοι πρόκειται περί αγοράς που ούτε καθορίζεται ούτε ελέγχεται από οποιαδήποτε μεμονωμένη εθνική κυβέρνηση ή πολυεθνικό οργανισμό ή παγκόσμια συντονιστική Αρχή. ΢υγκεφαλαιωτικώς, οι διαχρονικές κανονικότητες αυτής τής αγοράς, είναι οι εξής: (α) Μακροχρόνιος ρυθμός. Ο μακροχρόνιος ρυθμός (ρ) αυξήσεως τού συνόλου των διεθνών φοιτητών είναι σχεδόν ίσος με τον μακροχρόνιο ρυθμό (r) μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ (Κεφ. 4.1): ρ r (12) (β) Αποκλίσεις. Ο ετήσιος ρυθμός (ρt) αυξήσεως τού συνόλου των διεθνών φοιτητών εμφανίζει μεγαλύτερες διακυμάνσεις απ’ ό,τι ο ετήσιος ρυθμός (rt) μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ, ήτοι η μέση απόκλιση (μρ) και η τυπική απόκλιση (σρ) τού πρώτου είναι μεγαλύτε- ρη από τη μέση απόκλιση (μr) και τυπική απόκλιση (σr) αντίστοιχα τού δεύτερου:164

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ μρ > μr (13) σρ > σr (14)(γ) Aντικυκλικότητα. Κατά κανόνα, τόσο ο ετήσιος ρυθμός αυξήσεως τού συνόλου των διεθνών φοιτητών όσο και ο ετήσιος ρυθμός μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ είναι διαχρονικά θετικοί. Εντούτοις το γινόμενο των πρώτων παραγώγων τους είναι αρνητικό: ρt rt > 0 (15) (16) dρt d rt <0 dt dt΢ημειωτέον ότι η σχέση (16) είναι ισοδύναμη με τη σχέση (10).(δ) Χρονική υστέρηση. Κατά κανόνα, ο ρυθμός (ρt) αυξήσεως τού συνό- λου των διεθνών φοιτητών τείνει να εξομοιωθεί με τον προ 3-4 ετών ετήσιο ρυθμό μεγεθύνσεως (rt-3 ή rt-4 αντίστοιχα) τού Παγκοσμίου ΑΕΠ. Ειδικότερα, σύμφωνα με τη σχέση (11) και το Γράφημα 55 (Fig. 55): μ |rt-m – ρt| < 2% (m = 3, 4) (17)(ε) Όριο αυξήσεως. Σο σύνολο των διεθνών φοιτητών στον Κόσμο (yt) κάθε χρόνο (t), τείνει προς το 2% τού παγκοσμίου συνόλου εγγε- γραμμένων φοιτητών (pt) (Κεφ. 2.1): lim (yt/p t)  2% (18) tΕπί τη βάσει αυτών των σχέσεων (12-18), μορφοποιούνται συγκεκριμέναθεωρητικά υποδείγματα ως εργαλεία για τον προγραμματισμό και την άσκησηεκπαιδευτικής πολιτικής σε εθνικό επίπεδο όσον αφορά στο εν δυνάμειμερίδιο κάθε χώρας στην παγκόσμια αγορά διεθνών φοιτητών. Ενδεικτικά:(α) Μακροχρόνιες προβλέψεις. Βάσει των σχέσεων (12) και (13), η εξίσωση για μακροχρόνια πρόβλεψη, κατά το τρέχον έτος, τού συνολικού αριθμού των διεθνών φοιτητών (yΤ+k ) σε ένα μελλοντικό έτος, k χρόνια από το παρόν (k > 1), ορίζεται ως συνάρτηση τού συνολικού 165

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ αριθμού των διεθνών φοιτητών (yΤ) κατά το τρέχον έτος και τού μακροχρονίου ρυθμού (r) μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ: 45 yΤ+k = yT (1+ r) k (19) (β) Μεσοπρόθεσμες προβλέψεις. Βάσει τής σχέσεως (17), η εξίσωση για βραχυχρόνια ή μεσοχρόνια πρόβλεψη κατά το τρέχον έτος (Τ) τού συνολικού αριθμού των διεθνών φοιτητών (yT+k) μετά από k χρόνια, με χρονική υστέρηση l χρόνια (όπου l > k ) για προγνωστική αύξηση τού συνόλου των διεθνών φοιτητών στο μελλοντικό έτος t κατά τον ρυθμό πραγματικής μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ πριν από l χρόνια (κατά το t – l έτος), ορίζεται ως εξής: k (20) yΤ+k = yT (1+ rT+i – l ) i =1 Για τούς λόγους που αναλύθηκαν στο προηγούμενο υποκεφάλαιο (4.3), η εξίσωση (20) αποδίδει καλύτερες προβλέψεις για την εξηρτημένη μεταβλητή (yΤ+k ) απ’ ό,τι η εξίσωση (19) σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, 1-4 ετών, όπως καταδεικνύεται παρακάτω (Κεφ. 4.5). 45 Πςον αφορά ςε ζνα μακροχρόνιο ςτατιςτικό δείγμα k περιόδων (ετϊν) ςχετικά με το ςφνολο των διεκνϊν φοιτθτϊν, θ εξίςωςθ (19) είναι ιςοδφναμθ με τθν εξισ ςχζςθ: yΤ+k = yT (x Τ+k /xT) (21) Η εξίςωςθ (21), που ορίηει το ςφνολο των διεκνϊν φοιτθτϊν ωσ ςυνάρτθςθ τοφ Ραγκοςμίου ΑΕΡ, ςυνάγεται ςυνδυάηοντασ τισ εξιςϊςεισ (19) και (5), ωσ εξισ: yΤ+k = yT (1+ r) k k yΤ+k = yT 1 –1 + (x Τ+k /xT) k yΤ+k = yT (x Τ+k /xT) k / k yΤ+k = yT (x Τ+k /xT)166

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ(γ) Συντηρητικότητα προβλέψεων. Η σχέση (18) είναι ιδιαίτεραχρήσιμη για τελικό έλεγχο των εκάστοτε προβλέψεων, ώστε να διασφα-λίζεται η συντηρητικότητα των εκτιμήσεων κατά το παρόν περί μεγε-θύνσεως τής παγκόσμιας αγοράς διεθνών φοιτητών στο μέλλον.Ειδικότερα, ενώ η παγκόσμια αγορά διεθνών φοιτητών δεν υπόκειταιούτε σε προγραμματισμό ούτε σε έλεγχο από οποιαδήποτε εθνική ήάλλη αρχή, απεναντίας το σύνολο των φοιτητών στον Κόσμο υπόκειταικαι σε προγραμματισμό και σε έλεγχο από εθνικές κυβερνήσεις, αφούαποτελεί άθροισμα των επί μέρους εθνικών υποσυνόλων του (φοιτητέςσε κάθε χώρα), έκαστο των οποίων τελεί υπό την προγραμματικήδικαιοδοσία τής πολιτικής ηγεσίας κάθε χώρας (Κεφ. 3.3). Σο προβλε-πόμενο (ή προγραμματιζόμενο) σύνολο φοιτητών, y ( j )T, N , σε κάθεχώρα ( j ) κατά κάποιο μελλοντικό έτος (Ν), σύμφωνα με εκτιμήσεις (ήκαι προγραμματισμό) κατά το παρόν έτος (Σ), αποτελεί συνάρτηση ( φj)αφενός των γεννήσεων, p( j )Ν-18 , στη χώρα κατά το Ν-18 έτος καιαφετέρου τού παρόντος θεσμικού πλαισίου, δ( j)Σ, τής χώρας (Τποσημ.40), ήτοι: y ( j)T,N = φj [p( j)Ν-18, δ( j)Σ]. (22) ΢ε αυτό το αναλυτικό πλαίσιο, ενδείκνυται να ισχύει η παρακάτωανίσωση, όσον αφορά τον προβλεπόμενο συνολικό αριθμό (yN) διεθνώνφοιτητών κατά κάποιο (μελλονικό) έτος Ν: Q (22΄) yN < 0.02 φj [p( j)Ν-18 , δ( j)Σ] j =1όπου Q είναι ο συνολικός αριθμός των χωρών στον Κόσμο και Ν-Σ< 18.Η ανίσωση (22΄) υποδηλώνει ότι κάθε μακροσκοπική πρόβλεψη στοπαρόν για τον συνολικό αριθμό διεθνών φοιτητών κατά κάποιομελλοντικό έτος (μετά από 1-18 χρόνια), δεν πρέπει να υπερβαίνει το2% τού αθροίσματος των εκτιμήσεων των επί μέρους εθνικών αρχώνστον Κόσμο όσον αφορά στον φοιτητικό πληθυσμό τριτοβάθμιαςεκπαίδευσης εκάστης χώρας κατά τον εν λόγω μελλοντικό χρόνο. 167

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ (δ) Το φαινόμενο πλεξούδας (braid effect). Όπως αναπαριστάται στο Γράφημα 5 (Fig. 5), οι καμπύλες συνολικού αριθμού (yt) διεθνών φοιτητών και Παγκοσμίου ΑΕΠ (χt), ως συναρτήσεις χρόνου (t), αλληλοδιαπλέκονται περιοδικά. Αυτό το φαινόμενο, που ονοματο- δοτήθηκε (Κεφ. 2.1) ως φαινόμενο πλεξούδας (braid effect), είναι αποτέλεσμα τού συνδυασμού των σχέσεων (12)-(13) και (15)-(16), οι οποίες υποδηλώνουν συνδυαστικώς τη (συναφή) αντικυκλικότητα τού ρυθμού αυξήσεως (ρt) τού συνόλου των διεθνών φοιτητών ως προς τον ρυθμό (rt) μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ, όπως αναπαριστάται στο (συναφές) Γράφημα 54(a) στο προηγούμενο υποκεφάλαιο (4.3). ΢ημειωτέον ότι η αντικυκλικότητα τής διεθνούς εκπαίδευσης (Κεφ. 4.3), σε συνδυασμό με την ιδιαίτερα σημαντική στατιστική της συσχέτιση με το (διαρκώς αυξανόμενο) Παγκόσμιο Α.Ε.Π. (Κεφ. 4.1), δεν έχουν γίνει επαρκώς κατανοητές ως υπερεθνικά φαινόμενα από κρατικές αρχές δημοφιλών προορι- σμών για διεθνή φοίτηση. Επί παραδείγματι, τον ΢επτέμβριο τού 2010 το Τπουργείο Μεταναστεύσεως τής Αυστραλίας συνέταξε ένα υπόμνημα (υπ’ όψιν τού Τπουργού Μεταναστεύσεως) που προέβλεπε δραστική μείωση των διεθνών φοιτητών στην Αυστραλία κατά 50% μεταξύ των ετών 2010 και 2013 ή 2014. Εκείνη η πρόγνωση απεδείχθη κατ’ εξοχήν ανακριβής, αφού οι διεθνείς φοιτητές στην Αυστραλία μειώθηκαν μόνον κατά 3,29% στο επόμενο έτος και κατά 5,21% στο μεθεπόμενο (από 271.231 το 2010, σε 249.588 το 2011 και 249.588 το 2012), ενώ αυξήθηκαν κατά 0,11% το 2013 (σε 249.868). 46 Οι μεταβλθτζσ τοφ μοντζλου εκκετικισ προβολισ YT = YT – k (1+r)k [Fig. 56(a-b)], ορίηονται ωσ εξισ: YT : Σφνολο των διεκνϊν φοιτθτϊν κατά το ζτοσ T. r : Μακροχρόνιοσ ρυκμόσ αυξιςεωσ τοφ Ραγκοςμίου ΑΕΡ. k : αρικμόσ περιόδων εκκετικισ προβολισ, ( k > 1) Η τιμι τοφ r ςτον Ρίνακα 54(a-b), ετζκθ ίςθ προσ τον μζςο (εκκετικό) ρυκμό πραγματικήσ αυξιςεωσ τοφ Ραγκοςμίου ΑΕΡ κατά τθν 6ετι περίοδο 1999-2004 —δεδομζνου ότι οι προγνϊςεισ τισ προςομοίωςθσ υπολογίςκθκαν με ζτοσ βάςθσ (ωςάν να ζγιναν) το 2005— ιτοι r = 5,99%.168

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣSimulation of exponential projections on total international students Fig. 56 (a)(Ρροςομοίωςθ εκκετικϊν προβολϊν περί τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν) International studentsyear exponential projections 46 (T) actual short-term medium-term: YT = YT– k (1+r)k long-term (a) (one-year) (n -year)2006 yT YT = YT– 1 (1+r) two-year three-year four-year five-year YT =YT– n+1 (1+r) n -12007 (b)2008 2.724.111 (c) k=2 k=3 k=4 k=5 (h)2009 2.919.766 2.795.613 2.703.5842010 3.179.133 2.887.546 (d) (e) (f) (g) 2.865.7882011 3.385.103 3.094.940 3.037.7232012 3.659.674 3.369.868 2.854.949 2.963.261 2.826.063 2.642.125 3.219.9742013 3.887.402 3.588.195 3.413.159 3.945.364 3.879.239 2.963.338 3.026.234 3.141.044 2.995.615 3.617.934 3.945.148 4.120.630 3.834.995 4.182.069 3.060.787 3.141.126 3.207.795 3.329.493 4.065.079 3.280.623 3.244.422 3.329.580 3.400.249 3.572.046 3.477.447 3.439.073 3.529.341 3.803.472 3.786.354 3.686.079 3.645.404 4.111.977 4.031.664 4.013.519 3.907.229 4.367.851 4.358.679 4.273.547 4.254.314Correlation (R): 98,09% 94,48% 91,58% 92,03% 93,98% 96,50%Divergence of exponential projections on total international students Fig. 56 (b)(Aποκλίςεισ εκκετικϊν προβολϊν περί τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν) year Divergence of projected total from actual total of international students (T) (as percentage of actual total of international students) (a) 2006 short-term medium-term: YT = YT– k (1+r)k long-term 2007 (one-year) (n -year) 2008 YT = YT– 1 (1+r) two-year three-year four-year five-year YT =YT– n+1 (1+r) n -1 2009 2010 (c) k=2 k=3 k=4 k=5 (h) 2011 2,6% -0,8% 2012 -1,1% (d) (e) (f) (g) -1,8% 2013 -2,6% -4,4%Standard deviation: -0,5% 4,8% 8,8% 3,7% -3,0% -4,9%Average deviation: -2,0% -6,7% -0,2% 1,5% 3,6% 7,6% 2,6% -6,9% 4,4% -2,8% 6,0% -3,7% -1,2% 0,9% 4,7% 3,0% -3,1% -4,2% -1,6% 0,4% -2,4% -5,0% -6,0% -3,6% -2,2% -2,6% -5,2% -6,2% 4,2% 2,2% 1,7% -1,0% 10,7% 10,5% 8,3% 7,8% 3,1% 5,1% 5,8% 5,3% 4,7% 3,3% 2,6% 4,1% 4,8% 4,2% 3,7% 2,6% 169

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ 4.5. Στατιστικές προβολές και προβλέψεις Ένα από τα σημαντικότερα μικροοικονομικά πορίσματα περί τής αγοράς τών διεθνών φοιτητών, είναι ότι η δυναμική αυτού τού κλάδου τής Παγκόσμιας Οικονομίας συναρτάται με τη δυναμική μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ, με χρονική όμως υστέρηση 3-4 ετών, όπως αναλύεται περιγραφικά στο υποκεφάλαιο 4.3 και υποδηλώνεται από την εξίσωση (17) στο προηγούμενο υποκεφάλαιο (4.4). Προς εμπειρική τεκμηρίωση αυτής τής δυναμικής σχέσεως, στο παρόν υποκεφάλαιο καταγράφεται και αναλύεται μία προγνωστική προσομοίωση (prediction simulation), με συναφή συγκριτική αντιπαράθεση τής εξισώσεως (19) με την εξίσωση (20), όσον αφορά στην προγνωστική τους αποτελεσματι- κότητα (predictive power) για μεσοχρόνιες προβλέψεις 3-4 ετών. Σο κατά πόσο δηλαδή η εν λόγω δυναμική σχέση υφίσταται σε εμπειρικό επίπεδο, μπορούμε να το ελέγξουμε (hypothesis testing), εξετάζοντας κατά πόσο η (ειδική) συνάρτηση (20) αποδίδει στατιστικώς σημαντικές προγνώσεις περί τής τιμής τής εξηρτημένης μεταβλητής (yΤ+k) σε μεσοπρόθεσμο 3ετή ή 4ετή χρονικό ορίζοντα πρόγνωσης — όταν π.χ. η τιμή εκάστης των παραμέτρων k και l ισούται με 3 ή 4 σε αυτήν τη συνάρτηση — και μάλιστα περισσότερο επακριβείς προγνώσεις απ’ ό,τι αποδίδει η (γενική) εκθετική συνάρτηση (19) στον ίδιο προγνωστικό ορίζοντα και για την ίδια μεταβλητή. Ως πρώτη προσέγγιση, στο Γράφημα 57 αναπαριστώνται προγνωστικά αποτελέσματα των δύο συναρτήσεων, τής μεν (19) διά διακεκομμένης καφέ καμπύλης για 3ετείς προγνώσεις (k=3), τής δε (20) αφενός διά διακεκομμένης γαλάζιας καμπύλης για 3ετείς προγνώσεις (k = 3, l = 3) και αφετέρου διά διακεκομμένης κίτρινης καμπύλης για 4ετείς προγνώσεις (k=4, l=4). Επί παραδείγματι, στην περίπτωση τής συναρτήσεως (19), η 3ετής πρόγνωση (διακεκομμένη καφέ καμπύλη) για το έτος 2006 έγινε βάσει τού αριθμού διεθνών φοιτητών πριν από 3 χρόνια, το 2003, και τού μακροχρονίου ρυθμού (r) μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ, ενώ για το έτος 2007 έγινε βάσει τού αριθμού διεθνών φοιτητών το 2004 (3 χρόνια πριν το 2007) και επίσης βάσει τού μακροχρονίου ρυθμού (r) μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου170

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣΑΕΠ, και ούτω καθ’ εξής για τα έτη 2008-2013. ΢τη δε περίπτωση τήςσυναρτήσεως (20), η 3ετής πρόγνωση (διακεκομμένη γαλάζια καμπύλη) για τοέτος 2006 έγινε βάσει τού αριθμού διεθνών φοιτητών επίσης πριν από 3χρόνια, το 2003, και τού πραγματικού ρυθμού (r2003) μεγεθύνσεως τούΠαγκοσμίου ΑΕΠ κατ’ εκείνο το έτος (2003), ενώ για το έτος 2007 έγινεβάσει τού αριθμού διεθνών φοιτητών το 2004 και τού πραγματικού ρυθμού(r2004) μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ κατ’ εκείνο το έτος (2004), και ούτωκαθ’ εξής για τα έτη 2008-2013. Όσον αφορά όμως σε 4ετείς προγνώσειςinternational students Forecasts on total international students (simulation) *Ρροβλζψεισ περί τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν (προςομοίωςθ)+ k yΤ+k = yT (1+ rT+i – l ) i =1 k = 3, l = 3 k = 4, l = 4 yt : actual data Yt = Yt-3 (1+r)3 r : long-term growth rate of World GDP PPP 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 year Fig. 57 171

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ (διακεκομμένη κίτρινη γραμμή), η πρόγνωση βάσει τής συνάρτησης (20) για το έτος 2006 έγινε επί τη βάσει τού αριθμού διεθνών φοιτητών πριν από 4 χρόνια, το 2002, και τού πραγματικού ρυθμού (r2002) μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ κατ’ εκείνο το έτος (2002), ενώ για το έτος 2007 έγινε επί τη βάσει τού αριθμού διεθνών φοιτητών το 2003 και τού πραγματικού ρυθμού (r2003) μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ κατ’ εκείνο το έτος (2003), και ούτω καθ’ εξής για τα έτη 2008-2013. Επίσης στο ίδιο γράφημα (Fig. 57) απεικονίζονται πραγματικά δεδομένα (στέρεα καφέ καμπύλη) τού συνόλου των διεθνών φοιτητών το 2006-2013. Αρχικά, παρατηρούμε ότι από τις παραπάνω τρεις καμπύλες προγνώσεων, η (διακεκομμένη γαλάζια) καμπύλη 3ετών προγνώσεων τής συναρτήσεως (20) προσεγγίζει (ταιριάζει με) τη (στέρεα καφέ) καμπύλη πραγματικών δεδομένων περί τού συνόλου των διεθνών φοιτητών περισσότερο («πλησιέστερα» κατά μέσο όρο) απ’ ό,τι οι άλλες δύο (διακεκομμένες) καμπύλες προγνώσεων. Επίσης παρατηρούμε ότι και η (διακεκομμένη κίτρινη) καμπύλη 4ετών προγνώσεων, και πάλι τής συναρτήσεως (20), παρουσιάζει ένα πολύ καλό «ταίριασμα» (good fit) με τη (στέρεα καφέ) καμπύλη πραγματικών δεδομένων, αν και με μικρότερη επιτυχία απ’ ό,τι η (διακεκομμένη γαλάζια) καμπύλη 3ετών προγνώσεων τής ιδίας συναρτήσεως (20): Οι 4ετείς προγνώσεις τής συναρτήσεως (20) είναι εξαιρετικά επιτυχημένες για την περίοδο 2008-2010, ήτοι η (διακεκομμένη κίτρινη) γραμμή 4ετών προγνώσεων ταυτίζεται με τη (στέρεα καφέ) καμπύλη πραγματικών δεδομένων σε εκείνη την περίοδο, αλλά λιγότερο επιτυχημένες για την περίοδο 2006-2007—αφού για αυτήν την περίοδο η (διακεκομμένη κίτρινη) γραμμή 4ετών προγνώσεων αποκλίνει περισσότερο από τη (στέρεα καφέ) καμπύλη πραγματικών δεδομένων απ’ ό,τι η (διακεκομμένη γαλάζια) καμπύλη 3ετών προγνώσεων αυτής τής συναρτή- σεως (20) — και ακόμη λιγότερο επιτυχημένες για την περίοδο 2012-2013. Ειδικότερα, όσον αφορά στην περίοδο 2012-2013, οπότε σημειώθηκε μία επιβράδυνση στον ρυθμό αυξήσεως τού συνόλου των διεθνών φοιτητών παγκο- σμίως [όπως αναπαριστάται από τη μικρότερη κλίση τής (στέρεας καφέ) καμπύλης πραγματικών δεδομένων το 2011-2013], παρατηρούμε ότι οι 3ετείς προγνώσεις τής συναρτήσεως (20) ήσαν εξαιρετικά επιτυχημένες, όπως αναπαριστάται από την εγγύτητα τής (διακεκομμένης γαλάζιας) καμπύλης ως172

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣForecast simulation on total international students Fig. 58 (a)(Ρροςομοίωςθ προβλζψεων περί τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν) World GDP PPP International studentsyear current annual actual forecast: k international growth yT (T) yΤ+k = yT (1+ rT+i – l ) (a) dollars rate (d)2006 2.724.111 i =12007 (b) (c) 2.919.7662008 62.385.887.771.966 9,30% 3.179.133 one-year: two-year: three-year: four-year:2009 66.939.533.003.967 7,30% 3.385.1032010 70.721.580.968.840 5,65% 3.659.674 k, l = 1 k, l = 2 k, l = 3 k, l = 42011 70.984.767.971.377 0,37% 3.887.4022012 74.372.797.815.449 4,77% 3.945.364 (e) (f) (g) (h)2013 78.735.457.209.287 5,87% 3.945.148 82.839.031.590.649 5,21% 2.846.340 2.888.564 2.873.357 2.928.776 87.130.093.427.045 5,18% 2.977.548 3.070.547 3.021.171 3.086.379 3.132.884 3.213.459 3.235.779 3.165.563 3.358.752 3.424.352 3.466.584 3.384.326 3.397.700 3.603.913 3.695.663 3.653.127 3.834.346 3.589.669 3.939.203 3.986.771 4.115.434 3.848.616 3.851.684 4.251.305 4.150.990 4.311.860 4.066.061 4.210.026 Correlation (R): 95,38% 91,09% 99,06% 97,09% Forecast divergence on total international students (Αποκλίςεισ προγνϊςεων τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν) Fig. 58 (b) Divergence of projected total from actual total of international students (as percentage of actual total of international students) year forecast: k (T) yΤ+k = yT (1+ rT+i – l ) (a) 2006 i =1 2007 2008 one-year: two-year: three-year: four-year: 2009 2010 k, l = 1 k, l = 2 k, l = 3 k, l = 4 2011 2012 (e) (f) (g) (h) 2013 4,49% 6,04% 5,48% 7,51% 1,98% 5,16% 3,47% 5,71% -1,45% 1,08% 1,78% -0,43% -0,78% 1,16% 2,41% -0,02% -7,16% -1,52% 0,98% -0,18% -1,36% -7,66% 1,33% 2,56% 4,31% -2,45% -2,37% 7,75% 5,22% 9,30% 3,06% 6,71% Standard deviation: 3,91% 5,04% 2,13% 3,38% Average deviation: 3,34% 4,08% 1,59% 3,22% 173

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ προς τη (στέρεα καφέ) καμπύλη πραγματικών δεδομένων το 2011-2013. Είναι αξιοσημείωτο ότι για το έτος 2012, μόνον η 3ετής πρόγνωση τής συναρτήσεως (20) προδιέγραψε τη μείωση στον ρυθμό αυξήσεως τού συνόλου των διεθνών φοιτητών παγκοσμίως το 2012, με αποτέλεσμα μόνον η συναφής (διακεκομμένη γαλάζια) καμπύλη να παραμείνει εγγύς τής (στέρεας καφέ) καμπύλης πραγματικών δεδομένων στην περίοδο 2012-2013. Για αυτήν την περίοδο, η 4ετής πρόγνωση τής συναρτήσεως (20) άρχιζε να προσαρμόζεται σε αυτήν την επιβράδυνση με καθυστέρηση ενός έτους, ήτοι η συναφής (διακεκομμένη κίτρινη) καμπύλη κάμπτεται το 2013 αλλά όχι το 2012, ενώ η αντίστοιχη 3ετής πρόγνωση τής συναρτήσεως (19) απέτυχε να προδιαγράψει την εν λόγω μείωση, αφού η (διακεκομμένη καφέ) καμπύλη αυτής τής συναρτήσεως (19) έχει ανοδική κλίση καθ’ ον χρόνο η (στέρεα καφέ) καμπύλη πραγματικών δεδομένων κάμπτεται το 2012-2013. Γενικά η συνάρτηση (19) απέδωσε 3ετείς προγνώσεις με μεγαλύτερες αποκλίσεις, από το εκάστοτε πραγματικό σύνολο διεθνών φοιτητών, απ’ ό,τι οι 3ετείς ή 4ετείς προγνώσεις τής συναρτήσεως (20), και συγκεκριμένα σε 6 από τα 8 έτη αυτής τής περιόδου, όπως καταδεικνύεται από τη σύγκριση των μεγεθών στη στήλη (e) τού Πίνακα 56(b), όπου καταχωρούνται εκθετικές προβολές βάσει τής εξισώσεως (19), με εκείνα των στηλών (g) και (h) τού Πίνακα 58(b), όπου καταχωρούνται προγνώσεις βάσει τής εξισώσεως (20). ΢υγκεκριμένα, για την περίοδο 2006-2013, oι συντελεστές συσχέτισης των βάσει τής εξισώσεως (19) εκθετικών προβολών με τα αντίστοιχα πραγματικά σύνολα διεθνών φοιτητών είναι 91,58% και 92,03% για 3ετείς και 4ετείς προβολές αντίστοιχα [στήλες (e) και (f) αντίστοιχα στον Πίνακα 56(a)], ενώ των προγνώσεων βάσει τής εξισώσεως (20) είναι 99,06% και 97,09% για 3ετείς και 4ετείς προγνώσεις αντίστοιχα [στήλες (g) και (h) αντίστοιχα στον Πίνακα 58(a)]. Κατά συνακολουθία, για την ίδια περίοδο, οι αποκλίσεις των βάσει τής εξισώσεως (19) προβολών από τα εν λόγω πραγματικά δεδομένα είναι συγκρι- τικά υψηλότερες: Η μέση απόκλιση των βάσει τής εξισώσεως (19) προβολών είναι 4,8% και 4,2% για 3ετείς και 4ετείς προβολές αντίστοιχα [στήλες (e) και (f) αντίστοιχα στον Πίνακα 56(b)], ενώ των προγνώσεων βάσει τής εξισώσεως (20) είναι 1,6% και 3,2% για 3ετείς και 4ετείς προγνώσεις αντίστοιχα [στήλες174

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ(g) και (h) αντίστοιχα στον Πίνακα 58(b)]. Δηλαδή η μέση απόκλιση τωνβάσει τής εξισώσεως (19) προβολών είναι πολύ μεγαλύτερη από τη μέσηαπόκλιση των βάσει τής εξισώσεως (20) προγνώσεων, ήτοι μεγαλύτερη κατά199,4% και 29,3% για 3ετείς και 4ετείς προγνώσεις αντίστοιχα.47 Παρότι όμως το υπόδειγμα τής εκθετικής εξισώσεως (19) υστερεί σεπρογνωστική ακρίβεια σε σύγκριση με την εξίσωση (20) όσον αφορά σεμεσοπρόθεσμες προγνώσεις, όπως προδιαγράφεται στη θεωρία [σχέση (17)],εντούτοις η πρώτη εξίσωση (19) υπερέχει τής δεύτερης (20) όσον αφορά σεμακροχρόνιες προγνώσεις (5 ή περισσοτέρων ετών), όπως επίσης προδια-γράφεται στη θεωρία [σχέση (12)] και αναλύεται στη συνέχεια. ΢υγκεκριμένα, στον Πίνακα 56(a) [Fig. 56(a)] καταχωρούνται προγνώσειςπερί τού συνόλου των διεθνών φοιτητών στην περίοδο 2006-2013 βάσει τήςεξισώσεως (19). ΢τη μεν δεύτερη στήλη (b) τού πίνακα, καταχωρούνται τα ανάέτος πραγματικά δεδομένα περί τού εν λόγω συνόλου σε αυτήν την περίοδο,στις δε επόμενες πέντε στήλες [(c)-(g)] καταχωρούνται προγνώσεις για διαφο-ρετικό χρονικό ορίζοντα προγνώσεων (ήτοι διαφορετικές τιμές τού εκθέτη k).Δηλαδή στη στήλη (c) καταχωρούνται προγνώσεις έτους (k = 1), στη στήλη (d)προγνώσεις 2ετίας (k = 2), κ.ο.κ., μέχρι τη στήλη (g) όπου καταχωρούνταιπρογνώσεις 5ετίας (k = 5). Επί παραδείγματι, η 5ετής πρόγνωση (4.254.314)για το έτος 2013 [τελευταία γραμμή τής στήλης (g)], έγινε επί τη βάσει τού συνό-λου διεθνών φοιτητών [3.179.133, τρίτη γραμμή τής στήλης (b)] πριν 5 χρόνια,το 2008, και τού μακροχρονίου ρυθμού (r) μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ47 Αντίςτοιχεσ με τισ μέςεσ αποκλίςεισ είναι και οι τυπικέσ αποκλίςεισ των προγνϊςεων εκάςτθσ ςυναρτιςεωσ από το πραγματικό εκάςτοτε ςφνολο διεκνϊν φοιτθτϊν: Η τυπική απόκλιςη των προγνϊςεων βάςει τισ εξιςϊςεωσ (19) είναι 5,8% και 5,3% για 3ετείσ και 4ετείσ προγνϊςεισ αντίςτοιχα *ςτιλεσ (e) και (g) αντίςτοιχα ςτον Ρίνακα 56(b)+, ενϊ των μεςοπρόκεςμων προγνϊςεων βάςει τισ εξιςϊςεωσ (20) είναι είναι 2,1% και 3,4% για 3ετείσ και 4ετείσ προγνϊςεισ αντίςτοιχα [ςτιλεσ (g) και (h) αντί- ςτοιχα ςτον Ρίνακα 58(b)], ιτοι, για 3ετείσ και 4ετείσ προγνϊςεισ αντίςτοιχα, θ τυπικι απόκλιςθ των προγνϊςεων βάςει τισ πρϊτθσ εξιςϊςεωσ (19) είναι κατά 172,4% και 71,6% μεγαλφτερθ από εκείνθ των προγνϊςεων βάςει τισ δευτζρασ (20). 175

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ Εxponential projections on total international students (Εκκετικζσ προβολζσ περί τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν) 5.000.000 yt (actual data) 4.500.000 Yt = Y1 (1+r)t-1 (long-term projection) 4.000.000 Yt = Yt-1 (1+r) (short-term projection) Yt = Yt-2 (1+r)2 Yt = Yt-3 (1+r)3 (medium-term projections) Yt = Yt-4 (1+r)4 Yt = Yt-5 (1+r)5 international students r : long-term growth rate of World GDP PPP 3.500.000 3.000.000 2.500.000 2.000.000 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 year Fig. 59 (a) (World GDP PPP σε τρέχουσες τιμές διεθνών δολλαρίων). Επί πλέον στην τελευταία στήλη (h) καταχωρούνται μακροχρόνιες προβλέψεις που έγιναν για κάθε έτος (2006-2013) επί τη βάσει τού αριθμού διεθνών φοιτητών το έτος 2005 (ήτοι 2.498.234, Fig. 1) και τού μακροχρονίου ρυθμού μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ. Εκάστη εξ αυτών των (7) στηλών [(b)-(h)] αναπαριστάται με αντίστοιχη (ομόχρωμη) καμπύλη στο συναφές Γράφημα 59(a) [Fig. 59(a)]. Επιπροσθέτως, στον Πίνακα 56(b) καταγράφονται οι αντίστοιχες αποκλί- σεις [στήλες (c)-(g)] των προγνώσεων τού Πίνακα 56(a). Επί παραδείγματι, στη176

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ Projection divergence on total international students (Αποκλίςεισ προβολϊν περί τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν)projection divergence 16% Yt = Y1 (1+r)t-1 (long-term projection) (as percentage of total of international students) 14% Yt = Yt-1 (1+r) (short-term projection) 12% Yt = Yt-2 (1+r)2 10% Yt = Yt-3 (1+r)3 (medium-term projections) Yt = Yt-4 (1+r)4 8% Yt = Yt-5 (1+r)5 r : long-term growth rate of World GDP PPP 6% 4% 2% 0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2006 -2% -4% -6% -8% year Fig. 59 (b)στήλη (c) τού Πίνακα 56(b) καταγράφονται οι αποκλίσεις των αντιστοίχων (ανάέτος) προγνώσεων τής στήλης (c) τού Πίνακα 56(a), από το αντίστοιχο (ανάέτος) πραγματικό σύνολο διεθνών φοιτητών [στήλη (b) τού Πίνακα 56(a)], καιπαρομοίως για κάθε επόμενη στήλη [(d)-(h)] τού Πίνακα 56(b). Εκάστη εξαυτών των (6) στηλών [(c)-(h)] τού Πίνακα 56(b) αναπαριστάται από αντίστοιχηκαμπύλη στο Γράφημα 59(b) [Fig. 59(b)]. Παρομοίως, στον Πίνακα 58(a) [Fig. 58(a)] καταχωρούνται προγνώσειςπερί τού συνόλου των διεθνών φοιτητών στην περίοδο 2006-2013 βάσει τής 177

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ εξισώσεως (20). ΢υγκεκριμένα, στη δεύτερη στήλη (b) τού πίνακα καταχω- ρείται το πραγματικό μέγεθος τού Παγκοσμίου ΑΕΠ ανά έτος σε αυτήν την περίοδο, στην τρίτη στήλη (c) ο ετήσιος ρυθμός μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ, και στην τέταρτη στήλη (d) το πραγματικό σύνολο των διεθνών φοιτητών. ΢τις επόμενες δε τέσσερεις στήλες [(e)-(h)] καταχωρούνται προγνώσεις για διαφορετικό χρονικό ορίζοντα προγνώσεων, ήτοι προγνώσεις έτους (k = 1, l = 1) στη στήλη (e), κ.ο.κ., μέχρι προγνώσεις 4ετίας (k = 4, l = 4) στη στήλη (h). Επί παραδείγματι, η 4ετής πρόγνωση (4.210.026) για το 2013 [τελευταία γραμμή τής στήλης (h)], έγινε επί τη βάσει αφενός τού συνόλου των διεθνών φοιτητών [3.385.103, τέταρτη γραμμή τής στήλης (d)] πριν 4 χρόνια, το 2009, και αφετέρου των επί μέρους (4) πραγματικών ρυθμών (rt) μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ το 2006-2009, ήτοι 9,30%, 7,30%, 5,65% και 0,37% (πρώτες 4 γραμμές τής στήλης (c)]. Όπως ήδη αναφέρθηκε, οι καμπύλες για 3ετείς και 4ετείς προγνώσεις βάσει αυτού τού υποδείγματος [στήλες (g) και (h) αντίστοιχα] αναπαριστώνται στο Γράφημα 57 (Fig. 57). Επί πλέον, στον Πίνακα 58(b) καταγράφονται οι αντίστοιχες αποκλίσεις [στήλες (e)-(h)] των προγνώσεων τού Πίνακα 58(a) από τo αντίστοιχo (ανά έτος) πραγματικό σύνολο διεθνών φοιτητών [στήλη (d) τού Πίνακα 58(a)]. Εκάστη δε εξ αυτών των (4) στηλών [(e)-(h)] τού Πίνακα 58(b) αναπαριστάται από αντίστοιχη καμπύλη στο Γράφημα 61 (Fig. 61). Correlations of medium-term predictions ΢ημειωτέον ότι οι πίνακες 58(a-b) on total international students και τα συναφή γραφήματα (57, 61) (Συςχετίςεισ μεςοπρόκεςμων προγνϊςεων αναλύουν τη ειδική περίπτωση όπου περί τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν) k=l, που υποσημαίνει προγνώσεις για έναν αριθμό (k) ετών στο μέλλον επί l τη βάσει πραγματικών ρυθμών μεγε- k 1234 1 95,38% 96,01% 98,67% 99,49% 2 86,24% 91,09% 98,90% 99,25% θύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ πριν 3 79,17% 94,31% 99,06% 97,91% επίσης από ίσο αριθμό l (= k ) ετών. 4 81,48% 93,22% 99,33% 97,09% Η γενική περίπτωση, όπου k < l, συνοψίζεται στον Πίνακα 60, όπου Fig. 60 καταγράφονται οι συντελεστές συσχέτισης των εκάστοτε προγνώσεων με τα πραγματικά δεδομένα για όλες τις επί μέρους περιπτώσεις k < l < 4.178

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ Forecast divergence on total international students (Αποκλίςεισ προβολϊν περί τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν) 16% k yΤ+k = yT (1+ rT+i – l ) 14% 12% i =1forecast divergence k = 1, l = 1 (as percentage of total of international students) 10% k = 2, l = 2 k = 3, l = 3 8% k = 4, l = 4 6% 4% 2% 0% 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2006 -2% -4% -6% -8% year Fig. 61 ΢ημειωτέον ότι στη διαγώνιο σειρά (4) κυψελών (όπου k=l ) στον Πίνακα61, οι τιμές συσχέτισης είναι ταυτόσημες με τις αναγραφόμενες τιμέςσυσχέτισης στον Πίνακα 58(a). Παρατηρούμε ότι η συνάρτηση (20) αποδίδειστατιστικώς σημαντικά αποτελέσματα όχι μόνον σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα3 ή 4 ετών (όταν k = 3 ή 4), αλλά και σε βραχυχρόνιο ορίζοντα 1 ή 2 ετών(όταν k = 1 ή 2), με την προϋπόθεση όμως ότι η ως άνω χρονική υστέρησηγια τον υπολογισμό τού ρυθμού αυξήσεως τής εξηρτημένης μεταβλητής σεκάθε επάλληλο έτος είναι τουλάχιστον 3ετής (l > 2), δηλαδή εφαρμόζεταιδιαδοχικά (για κάθε επάλληλο έτος) ο ρυθμός κατά τον οποίο μεγεθύνθηκε το 179

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ Παγκόσμιο ΑΕΠ 3 ή 4 (και όχι 1 ή 2) χρόνια πριν από το εκάστοτε (επάλληλο) έτος. Επί τη βάσει επομένως αυτών των πινάκων και συναφών γραφημάτων συνάγονται τα εξής συμπεράσματα: (a) Βραχυχρόνιες προγνώσεις. Η εκθετική εξίσωση (19) απέδωσε στατιστικώς σημαντικά αποτελέσματα (R = 98,09%) όσον αφορά στην πρόγνωση τού συνόλου των διεθνών φοιτητών κατά το επόμενο έτος, όπως εμφαίνεται στο Γράφημα 59(a) όπου η (διακεκομμένη ροζ) καμπύλη μονοετών εκθετικών προγνώσεων προσεγγίζει περισσότερο τη (στέρεα καφέ) καμπύλη τού πραγματικού ανά έτος συνόλου των διεθνών φοιτητών απ’ ό,τι οι άλλες καμπύλες (2ετών, 3ετών, κ.ο.κ.) εκθετικών προγνώσεων, όπως επίσης και στο Γράφημα 59(b) όπου η αντίστοιχη (διακεκομμένη ροζ) καμπύλη παραμένει πλησιέστερα στον οριζόντιο άξονα απ’ ό,τι οι άλλες καμπύλες εκθετικών προγνώσεων, δηλαδή οι αποκλίσεις των μονοετών εκθετικών προγνώσεων από τα πραγματικά δεδομένα είναι συγκριτικά χαμηλότερες από τις αποκλί- σεις εκθετικών προγνώσεων σε μεγαλύτερο χρονικό ορίζοντα. Εντούτοις η εξίσωση (20) απέδωσε ακόμη καλύτερα αποτελέ- σματα όσον αφορά σε βραχυχρόνιες προγνώσεις (ενός) έτους, και μάλιστα με εξαιρετικά υψηλό συντελεστή συσχέτισης (R = 99,49%) όταν k = 1 και l = 4, όπως αναγράφεται στον Πίνακα 60 [Fig. 60]. (β) Μεσοχρόνιες προγνώσεις. Όσον αφορά σε μεσοχρόνιες προγνώσεις (2-4 ετών), η εξίσωση (20) έχει πολύ μεγαλύτερη προγνωστική αποτε- λεσματικότητα από την εξίσωση (19), με συναφή συντελεστή συσχέ- τισης που φθάνει το 99,25% για 2ετείς προγνώσεις (όταν k = 2, l = 4), το 99,06% για 3ετείς προγνώσεις (όταν k = 3, l = 3) και το 99,33% για 4ετείς προγνώσεις (όταν k=4, l=3), όπως αναγράφεται στον Πίνακα 60. Απεναντίας, η εκθετική εξίσωση (19) απέφερε λιγότερο αποτελε- σματικές προγνώσεις σε 3ετή ή 4ετή χρονικό ορίζοντα πρόγνωσης, με αισθητά χαμηλότερο συντελεστή συσχέτισης, ήτοι 91,58% και 92,03% για 3ετείς και 4ετείς προγνώσεις αντίστοιχα, όπως αναγράφεται στον180

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ Forecast accuracy on total international students (Ακρίβεια προβλζψεων περί τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν)Correlation between forecasts and actual data 100% 95% 90% Correlation of forecasts of model Α with actual data Correlation of forecasts of model B with actual data 85% 1 2345 6Fig. 62(a) Τime lag of forecasting (values of k and l ) k Yt = Yt – k (1+r)k (r : long-term growth rate of World GDP PPP) yΤ+k = yT (1+ rT+i – l ) i =1Deviation of forecasts from actual data Forecast deviation on total international students (Αποκλίςεισ προβλζψεων περί τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν) 7% Average deviation of divergence of model A Standard deviation of divergence of model A 6% 5% 6% 3% 2% Average deviation of divergence of model B 1% Standard deviation of divergence of model B 0%Fig. 62 (b) 1 2345 6 Τime lag of forecasting (values of k and l ) 181

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ Πίνακα 56(a) [Fig. 56(a)] και αναπαριστάται από τη (διπλογραμμι- σμένη καφέ) καμπύλη στο Γράφημα 62(a) [Fig. 62(a)]. (γ) Μακροχρόνιες προβλέψεις. Εις εμπειρική επίρρωση τής σχέσεως (12), η εκθετική εξίσωση (19) απέδωσε στατιστικώς σημαντικές προγνώ- σεις σε μακροχρόνιο ορίζοντα, όπως αναπαριστώνται στο Γράφημα 59(a) [Fig. 59(a)], όπου η (στέρεα κόκκινη) καμπύλη μακροχρονίων προγνώσεων τελικά συγκλίνει, το 2011-2013, προς τη (στέρεα καφέ καμπύλη) τού πραγματικού συνολικού αριθμού διεθνών φοιτητών. ΢υγκεκριμένα, όπως αναγράφεται στον Πίνακα 56(a), ο συντελεστής συσχέτισης των μακροχρονίων εκθετικών προγνώσεων [στήλη (h)] με το ανά έτος πραγματικό σύνολο των διεθνών φοιτητών είναι 96,5%, που γενικώς θεωρείται πολύ υψηλός συντελεστής συσχέτισης για μακροχρόνιες προγνώσεις.48 Απεναντίας, η εξίσωση (20) απέφερε λιγό- 48 Η εξιγθςθ τισ αποτελεςματικότθτασ τοφ εκκετικοφ υποδείγματοσ πρόγνωςθσ βάςει τισ εξιςϊςεωσ (19), όταν εφαρμόηεται ςε μακροχρόνιο χρονικό ορίηοντα, ςχετίηεται με τθν τιμι τοφ r, που ςε όλεσ τισ εκκετικζσ προγνϊςεισ *Ρίνακασ 56(a)] ετζκθ ίςθ με 5,99%, ιτοι ίςθ με τον μζςο (εκκετικό) ρυκμό πραγματικήσ αυξιςεωσ τοφ Ραγκο- ςμίου ΑΕΡ κατά τθν 6ετι περίοδο 1999-2004, όπωσ ιδθ αναφζρκθκε (Υποςθμ. 46), ενϊ κατά τθν ίδια περίοδο το ςφνολο των διεκνϊν φοιτθτϊν αυξάνετο (παροδικϊσ) κατά μζςο (εκκετικό) ρυκμό 7,16%. Επί πλζον κατά τθν περίοδο 2006-2011, ιτοι κατά το μεγαλφτερο μζροσ τοφ χρονικοφ ορίηοντα πρόγνωςθσ (2006-2013), το εν λόγω ςφνολο αυξάνετο ακόμθ ταχφτερα, κατά 7,66% κατά εκκετικό μζςο όρο, ιτοι με (μθ βιϊςιμο) ρυκμό 27,7% υψθλότερο απ’ ό,τι το Ραγκόςμιο ΑΕΡ. Κατά ςυνζπεια οι (ςχετικά «ςυντθρθτικζσ») μακροχρόνιεσ εκκετικζσ προγνϊςεισ βάςει τισ εξιςϊςεωσ (19) και τισ ωσ άνω (ςχετικά «χαμθλισ») τιμισ τοφ r, υπολεί- πονται τοφ πραγματικοφ φψουσ τοφ εκάςτοτε ςυνολικοφ αρικμοφ των διεκνϊν ςπου- δαςτϊν ςτθν περίοδο 2006-2011. Τελικά όμωσ θ μακροχρόνια εκκετικι πρόγνωςθ ςυνζκλινε με τον εν λόγω πραγματικό αρικμό το 2012, όταν άρχιςε τότε θ (διορκωτικι) προςωρινι επιβράδυνςθ αυξιςεωσ τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν, όπωσ προδιαγράφει θ ςχζςθ (12) και απεικονίηεται ςτο Γράφθμα 59(a) [Fig. 59(a)].182

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣτερο αποτελεσματικές προγνώσεις όσον αφορά σε χρονικό ορίζονταπέραν τής 4ετίας, όπως αναπαριστάται στα γραφήματα 62(a-b). Ειδικότερα, στο Γράφημα 62(a) συμπαρατίθενται συγκριτικώς οικαμπύλες συσχέτισης προγνώσεων βάσει των εξισώσεων (19) και (20)για χρονικό ορίζοντα πρόγνωσης 1-6 ετών, αναπαριστώμενο από τονοριζόντιο άξονα με τιμές k = 1...6, όπου l = k, ενώ οι τιμές τωνσυντελεστών συσχέτισης (R) αναπαριστώνται στον κάθετο άξονα. ΢τογράφημα απεικονίζεται η υπεροχή τής εξισώσεως (20) σε προγνωστικήαποτελεσματικότητα [διπλογραμμισμένη γαλάζια καμπύλη] όσοναφορά σε ορίζοντα πρόγνωσης 3-4 ετών (k = 3 ή k = 4), ήτοι απεικονί-ζεται ότι ο συντελεστής συσχέτισης μεταξύ πραγματικών δεδομένων(συνόλου των διεθνών φοιτητών) και αντιστοίχων 3ετών ή 4ετώνπρογνώσεων βάσει τής δευτέρας εξισώσεως (20) είναι ο υψηλότεροςαπ’ ό,τι βάσει τής πρώτης εξισώσεως (19) [διπλογραμμισμένη καφέκαμπύλη], ενώ στο Γράφημα 62(b) αναπαριστώνται οι αντιστοίχωςχαμηλότερες αποκλίσεις των 3ετών ή 4ετών προγνώσεων βάσει τήςδευτέρας εξισώσεως (20).Επομένως, η βέλτιστη μέθοδος για μακροχρόνιa πρόγνωση κατά το παρόν(Σ) τού συνολικού αριθμού (y Τ + k) διεθνών φοιτητών μετά από k χρόνια (κατάτο έτος Σ+k), είναι ο συνδυασμός των δύο παραπάνω μεθόδων, δηλαδή ουπολογισμός τού εν λόγω αριθμού κατά τα πρώτα 3 ή 4 έτη στο μέλλον (ταέτη Σ+1, Σ+2, Σ+3 ή/και Σ+4) βάσει τής εξισώσεως (20) και έκτοτε, για ταυπολειπόμενα (k–l) χρόνια, ο υπολογισμός βάσει τής εξισώσεως (19), ως εξής: l yΤ+k = yT (1+ rT+i – l ) (1+ r) k – l i =1 l (23) yΤ+k = yT (1+ r) k – l (1+ rT+i – l ) i =1όπου k > l > 1, και l είναι η χρονική υστέρηση για προγνωστική αύξηση τού συνό-λου των διεθνών φοιτητών το μελλοντικό έτος t κατά τον ρυθμό πραγματικήςμεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ πριν από l χρόνια (κατά το t – l έτος). 183

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ 4.6. Η συνάρτηση τής διεθνούς εκπαίδευσης Βάσει των στατιστικών δεδομένων τής περιόδου 1999-2013, η συνάρτηση y =f (χ), ήτοι το σύνολο των διεθνών φοιτητών (y) ως προς το Παγκόσμιο ΑΕΠ (χ) κατ’ εκείνη την περίοδο, απεικονίζεται (κόκκινη γραμμή) στο Γράφημα 63 (Fig. 63), όπου προσδιορίζεται κατά πολυωνυμική προσέγγιση 6ου βαθμού.49 ΢ε απλούστερη (και πλέον χρηστική) μορφή, η χρονική συνάρτηση yT=f (χT, T), ήτοι το σύνολο των διεθνών φοιτητών (yΤ) σε ένα ημερολογιακό έτος (Σ) ως προς το Παγκόσμιο ΑΕΠ (xT) κατά το ίδιο έτος, ορίζεται ως εξής: yT = a + b1xT + b2 sin[ b3 (T–1998)] (24) a = – 145.567 b1 = 0,000000049 b2 = – 168.800 b3 = 0,89 ΢ημειωτέον ότι η εξίσωση (24) υποδηλώνει50 την περιοριστική υπόθεση ότι η δυναμική κανονικότητα (dynamic pattern) κυκλικής διακυμάνσεως τού ρυθμού μεγεθύνσεως τού Παγκοσμίου ΑΕΠ το 1998-2013 (Κεφ. 4.3), θα συνεχισθεί και κατά τα επόμενα (15-20) χρόνια. Εντούτοις, παρά αυτήν τη στατιστική επιφύλαξη, η εξίσωση (24) είναι ιδιαίτερα χρηστική σε πρακτικό επίπεδο (ως rule of thumb) για προγνώσεις τού 49 Στο Γράφθμα 63 (Fig. 63), θ πολυωνυμικι προςζγγιςθ (κόκκινθ διακεκομμζνθ γραμμι) τοφ ςυνόλου των διεκνϊν φοιτθτϊν (y) ωσ προσ το Ραγκόςμιο ΑΕΡ (χ), είναι θ εξισ εκκετικι ςειρά (power series), ιτοι πολυϊνυμο 6ου βακμοφ: 6 (25) y = (– 1)i ai xi i=0 όπου a0 = 9E+08, a1 = -1E-04, a2 = 4E-18, κ.τ.λ. (υπολογιςμόσ ςυντελεςτϊν: Microsoft). 50 H τριγωνομετρικι εξίςωςθ (24) εμπεριζχει το πολυϊνυμο γραμμικήσ προςέγγιςησ184

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΜΙΚ΢ΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩ΢ΙΑ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣσυνόλου των διεθνών φοιτητών (yt) στο μέλλον, δεδομένου μάλιστα ότι υφί-στανται έγκυρες προβλέψεις ή εκτιμήσεις (από διεθνείς οργανισμούς κ.ο.κ.)International Students 4.500.000 International students and World GDP PPP 4.000.000 3.500.000 (Διεκνείσ φοιτθτζσ και Ραγκόςμιο ΑΕΡ) aaccttuuaallddaattaa ppoollyynnoommiiaallaapppprrooxxiimmaattiioonn(6yth=dfe(gxr)e:e) 6 y = (– 1)i ai xi i=0 3.000.000 2.500.000 2.000.000 1.500.000 40 50 60 70 80 90 30 World GDP PPPFig. 63 (trillions, current international dollars)πρϊτου βακμοφ (a+b1xΤ),που ορίηεται ςτθν εξίςωςθ (1) και απεικονίηεται ςτο Γράφθμα 48(Fig. 48), και επιπλζον το θμίτονο (sin ) τοφ b3 (T-1998) για τριγωνομετρικι προςζγγιςθ(περιοδικότθτοσ) των αποκλίςεων τισ γραμμικισ προςζγγιςθσ από τθν (κυματοειδι)καμπφλθ των πραγματικϊν δεδομζνων το 1999-2012: Πταν θ εξίςωςθ εφαρμόηεται ςτθνπερίοδο 1999-2012, για τον υπολογιςμό των τιμϊν τισ εξθρτθμζνθσ μεταβλθτισ (yT)βάςει πραγματικών δεδομζνων τισ ανεξάρτθτθσ (xΤ), τότε οι τιμζσ τισ πρϊτθσ ζχουνμέςη απόκλιςη και τυπική απόκλιςη 46.823 και 58.712 αντίςτοιχα από το ανά ζτοσςφνολο των διεκνϊν ςπουδαςτϊν κατ’ εκείνθ τθν περίοδο. 185

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΕΝΤ΢Ο ΕΚΡΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΞΥΝΗΣ World GDP PPP and international students, 2018-2030 Fig. 64 (Ραγκόςμιο ΑΕΡ και διεκνείσ φοιτθτζσ, 2018-2030) World GNP PPP International students (projection, current international dollars) (forecast) year pessimistic projection optimistic projection minimal expected maximal [by relation (24) [by relation (23)] [by relation (24) (a) ( r = 4,03% ) ( r = 5,81% ) and column (b)] and column (c)] 2.018 (b) (c) (e) 2.019 (d) 5.117.744 (f) 2.020 105.016.996.211.711 116.238.161.539.333 5.417.644 2.021 109.252.241.286.606 122.989.400.785.157 5.146.650 5.735.118 5.696.487 2.022 113.658.290.150.329 130.132.759.372.433 5.234.612 6.071.196 5.907.733 2.023 118.242.031.172.684 137.691.012.020.340 5.311.066 6.426.968 6.118.315 2.024 123.010.630.525.498 145.688.256.228.598 5.479.701 6.803.589 6.432.701 2.025 127.971.543.386.140 154.149.989.106.000 5.782.350 7.202.279 6.893.553 2.026 133.132.525.592.869 163.103.188.661.240 6.168.246 7.624.332 7.450.990 2.027 138.501.645.770.224 172.576.399.815.188 6.531.922 8.071.118 8.000.484 2.028 144.087.297.943.426 182.599.825.408.865 6.791.659 8.544.086 8.461.322 2.029 149.898.214.661.511 193.205.422.497.252 6.950.351 9.044.769 8.837.465 2.030 155.943.480.649.702 204.427.004.235.949 7.093.665 9.574.793 9.215.719 162.232.547.012.370 216.300.347.685.527 7.326.865 10.135.876 9.702.557 168.775.246.008.793 228.863.307.877.269 7.697.120 10.346.442 8.158.892 11.103.207 σχετικά με το μέγεθος τού Παγκοσμίου ΑΕΠ (xΤ) σε μακροχρόνιο ορίζοντα 5-20 ετών. ΢ε αυτό το πλαίσιο, βάσει τής εξισώσεως (24) και των εν λόγω (εξωγενών) προβλέψεων-εκτιμήσεων περί τής ανεξαρτήτου μεταβλητής (xΤ), οι αρμόδιες εκπαιδευτικές αρχές σε κάθε χώρα (Πανεπιστήμια, κολλέγια, Τπουργεία Παιδείας, κ.τ.λ.) μπορούν εύκολα να προβαίνουν σε εκτιμήσεις σχετικά με το σύνολο των διεθνών σπουδαστών κατά τα ερχόμενα χρόνια. Επί παραδείγματι, στις στήλες (b) και (c) τού Πίνακα 64 (Fig. 64), παρατίθενται δύο εκθετικές προβολές (exponential projections) τού Παγκοσμίου ΑΕΠ (World GDP PPP) για την περίοδο 2018-2030, βάσει μέσου (εκθετικού) ρυθμού μεγεθύνσεώς του κατά 4,03% και 5,81% αντίστοιχα, που είναι οι πραγματικοί μέσοι (εκθετικοί) ρυθμοί μεγεθύνσεώς του κατά τις περιόδους 2008-2012 και 1999-2012 αντίστοιχα. Βάσει τής εξισώσεως (24) και κατ’ αντιστοιχία προς αυτές τις δύο προβολές, συνάγονται δύο χρονικές σειρές προγνώσεων, στήλες (d) και (f) αντίστοιχα, η πρώτη (d) μινιμαλιστική και η δεύτερη (f ) μαξιμαλιστική. Επί πλέον, μεταξύ αυτών των δύο στηλών, στη στήλη (e), παρατίθενται συναφείς προγνώσεις βάσει τής εξισώσεως (23).186

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΡΧΕΙΑ ΢ΣΑΣΙ΢ΣΙΚΗ΢ ΣΕΚΜΗΡΙΩ΢Η΢Η επιστημονική τεκμηρίωση (Fig. 1-64) τής παρούσης μελέτης είναι αποτέ-λεσμα εμπεριστατωμένης ανάλυσης και στατιστικής συσχέτισης μιαςεξειδικευμένης βάσεως στατιστικών δεδομένων σχετικά με διασυνοριακέςροές διεθνών φοιτητών (international students), όπως επίσης και με συναφήκοινωνικοοικονομικά δεδομένα των χωρών προέλευσης και προορισμού τους.Αυτή η βάση δεδομένων εμπεριέχει περισσότερα από μισό εκατομμύριοαριθμητικά στατιστικά στοιχεία (data cells), που έχουν επιλεγεί από συναφείςβάσεις δεδομένων τής Παγκόσμιας Τράπεζας (World Bank), τής UNESCO,και τού ΟΟΣΑ (OECD).Η συστηματική ταξινόμηση των επιλεγέντων δεδομένων προσδιορίζεται στιςεπόμενες πέντε σελίδες τού παρόντος παραρτήματος: Συνολικά, η συγκροτη-θείσα βάση δεδομένων συναπαρτίζεται από 178 ηλεκτρονικά αρχεία ταξινο-μημένα σε 22 θεματικές κατηγορίες και υποκατηγορίες, κάθε δε τίτλοςαρχείου εμπεριέχει, στην ηλεκτρονική έκδοση τού βιβλίου, διαδικτυακόσύνδεσμο (embedded web link) στο αντίστοιχο αρχείο τής πηγής (WorldBank, UNESCO ή OECD). 187

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕ΢ ΚΕΝΣΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤ΢Η΢ ΢ΟΦΟΚΛΗ΢ ΞΤΝΗ΢ INTERNATIONAL-EDUCATION DATABASE FILES data cells 5.1. INbound students 4.338 5.1.1. Inbound students by continent of origin 4.338 1 Inbound students - total 4.338 INbound2studInebnotsun- bdystCuOdNenTtINs -ENtoTtaOl F- pOrRoIcGeIsNsed 4.338 3 Inbound students from Africa 4.338 4 Inbound students from Asia 4.338 5 Inbound students from Central America 4.338 6 Inbound students from Europe 4.338 7 Inbound students from N.America 4.338 8 Inbound students from North & Central America 4.338 9 Inbound students from Oceania 4.338 10 Inbound students from S. America 11 Inbound students from unknown continents 4.338 5.1.2. Inbound students by region of origin 4.338 12 Inbound students from Arab states 4.338 13 Inbound students from Central & East Europe 4.338 14 Inbound students from Central Asia 4.338 15 Inbound students from E. Asia and the Pacific 4.338 16 Inbound students from Latin America and the Caribbean 4.338 17 Inbound students from N. America and W. Europe 4.338 18 Inbound students from S&W Asia 19 Inbound students from Sub-Saharan Africa 4.338 5.1.3. Inbound students by country of origin 4.338 20 Africa - Students from Algeria 4.338 21 Africa - Students from Egypt 4.338 22 Africa - Students from Ethiopia 4.338 23 Africa - Students from Libya 4.338 24 Africa - Students from Morocco 4.338 25 Africa - Students from South Africa 4.338 26 Asia - Students from Armenia 4.338 27 Asia - Students from Azerbaijan 4.338 28 Asia - Students from Bahrain 4.338 29 Asia - Students from China 4.338 30 Asia - Students from Cyprus 4.338 31 Asia - Students from Georgia 4.338 32 Asia - Students from Hong Kong 4.338 33 Asia - Students from India 4.338 34 Asia - Students from Indonesia 4.338 35 Asia - Students from Iran 4.338 36 Asia - Students from Iraq 4.338 37 Asia - Students from Israel 4.338 38 Asia - Students from Japan 39 Asia - Students from Jordan188

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΡΧΕΙΑ ΢ΣΑΣΙ΢ΣΙΚΗ΢ ΣΕΚΜΗΡΙΩ΢Η΢40 Asia - Students from Kuwait 4.33841 Asia - Students from Lebanon 4.33842 Asia - Students from Macao - China 4.33843 Asia - Students from Malaysia 4.33844 Asia - Students from North Korea 4.33845 Asia - Students from Oman 4.33846 Asia - Students from Pakistan 4.33847 Asia - Students from Palestine 4.33848 Asia - Students from Philipinnes 4.33849 Asia - Students from Qatar 4.33850 Asia - Students from Saudi Arabia 4.33851 Asia - Students from Singapore 4.33852 Asia - Students from South Korea 4.33853 Asia - Students from Syria 4.33854 Asia - Students from Thailand 4.33855 Asia - Students from the United Arab Emirates 4.33856 Asia - Students from Turkey 4.33857 Asia - Students from unknown countries 4.33858 Europe - Students from Albania 4.33859 Europe - Students from Austria 4.33860 Europe - Students from Belgium 4.33861 Europe - Students from Bosnia and Herzegovina 4.33862 Europe - Students from Bulgaria 4.33863 Europe - Students from Croatia 4.33864 Europe - Students from Denmark 4.33865 Europe - Students from France 4.33866 Europe - Students from FYROM 4.33867 Europe - Students from Germany 4.33868 Europe - Students from Greece 4.33869 Europe - Students from Hungary 4.33870 Europe - Students from Ireland 4.33871 Europe - Students from Italy 4.33872 Europe - Students from Moldova 4.33873 Europe - Students from Netherlands 4.33874 Europe - Students from Norway 4.33875 Europe - Students from Poland 4.33876 Europe - Students from Portugal 4.33877 Europe - Students from Romania 4.33878 Europe - Students from Serbia 4.33879 Europe - Students from Serbia & Montenegro 4.33880 Europe - Students from Slovenia 4.33881 Europe - Students from Spain 4.33882 Europe - Students from Sweden 4.33883 Europe - Students from Switzerland 4.33884 Europe - Students from the Czech Republic 4.33885 Europe - Students from the Russian Federation 4.338 189

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕ΢ ΚΕΝΣΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤ΢Η΢ ΢ΟΦΟΚΛΗ΢ ΞΤΝΗ΢ 86 Europe - Students from the UK 4.338 87 Europe - Students from Ukraine 4.338 88 Europe - Students from unknown countries 4.338 89 North America - Students from Canada 4.338 90 North America - Students from the USA 4.338 91 North America - Students from unknown countries 4.338 92 Oceania - Students from Australia 4.338 93 Oceania - Students from New Zealand 4.338 94 Oceania - Students from unknown countries 4.338 5.2. Outbound students 5.2.1. Outbound students by host region 5.328 95 Outbound students - TOTAL 5.328 96 Outbound students to Central and Eastern Europe 5.328 97 Outbound students to Central and Western Europe 5.328 98 Outbound students to Central Asia 5.328 99 Outbound students to E. Asia and the Pacific 5.328 100 Outbound students to Latin America and the Caribbean 5.328 101 Outbound students to S&W Asia 5.328 102 Outbound students to Sub-Saharan Africa 5.328 103 Outbound students to the Arab States 5.2.2. Gross outbound enrollment ratio by host region 5.328 104 Gross outbound enrollment ratio to all regions 5.328 105 Gross outbound enrollment ratio to Central and East Europe 5.328 106 Gross outbound enrollment ratio to Central Asia 5.328 107 Gross outbound enrollment ratio to E. Asia and the Pacific 5.328 108 Gross outbound enrollment ratio to L. America and the Caribbean 5.328 109 Gross outbound enrollment ratio to N. America and W.Europe 5.328 110 Gross outbound enrollment ratio to S&W Asia 5.328 111 Gross outbound enrollment ratio to sub-Saharan Africa 5.328 112 Gross outbound enrollment ratio to the Arab States 5.3. International student mobility 5.328 113 Inbound international students mobility rate 5.3.1. OUTbound international student mobility 5.328 114 Outbound mobility ratio - all regions 5.328 115 Outbound mobility ratio to Central & E. Europe 5.328 116 Outbound mobility ratio to Central Asia 5.328 117 Outbound mobility ratio to E. Asia and the Pacific 5.328 118 Outbound mobility ratio to L. America & the Caribbean 5.328 119 Outbound mobility ratio to N. America & W. Europe 5.328 120 Outbound mobility ratio to N. America and W. Europe 5.328 121 Outbound mobility ratio to S&W Asia 5.328 122 Outbound mobility ratio to sub-Saharan Africa 5.328 123 Outbound mobility ratio to the Arab States 5.3.2. Flow of internationally mobile students 4.338 124 Net flow of international students 4.338 125 Net flow ratio of international students190

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΑΡΧΕΙΑ ΢ΣΑΣΙ΢ΣΙΚΗ΢ ΣΕΚΜΗΡΙΩ΢Η΢5.4. Instructors in post-secondary education 4.338 126 Instructors in post-secondary non-tertiary education 4.338 127 Instructors in tertiary education 4.338 128 Student-instructor ratio in tertiaty education 4.3385.5. Expenditure in Education 4.338 5.5.1. Staff compensation 4.338 129 All staff compensation - % of expenditure in post-secondary institutions 130 All staff compensation - % of expenditure in public institutions 4.338 131 All staff compensation - % of expenditure in tertiary institutions 4.338 5.5.2. Current expenditure 4.338 132 Current expenditure - % of expenditure in tertiary institutions 4.338 133 Current non-staff expenditure - % of expenditure in post-secondary institutions 4.338 134 Current non-staff expenditure - % of expenditure in public institutions 4.338 135 Current non-staff expenditure - % of expenditure in tertiary institutions 136 Current total expenditure - % of expenditure in post-secondary institutions 4.338 137 Current total expenditure - % of expenditure in public institutions 4.338 5.5.3. Capital expenditure 4.338 138 Capital expenditure - % of expenditure in post-secondary institutions 139 Capital expenditure - % of expenditure in public institutions 4.338 140 Capital expenditure - % of expenditure in tertiary institutions 4.338 5.5.4. Government expenditure 4.338 141 Government expenditure per post-secondary student - % of GDP per capita 4.338 142 Government expenditure per post-secondary student - constant PPP$ 4.338 143 Government expenditure per post-secondary student - constant US$ 4.338 144 Government expenditure per post-secondary student - PPP$ 4.338 145 Government expenditure per post-secondary student - US$ 4.338 146 Government expenditure per tertiary student - % of GDP per capita 4.338 147 Government expenditure per tertiary student - constant PPP$ 4.338 148 Government expenditure per tertiary student - constant US$ 149 Government expenditure per tertiary student - PPP$ 4.338 150 Government expenditure per tertiary student - US$ 4.338 5.5.5. Expenditure as % GDP 4.338 151 Government expenditure in educational institutions - % of GDP 4.338 152 Government expenditure in post-secondary institutons - % of GDP 4.338 153 Government expenditure in tertiary institutions - % of GDP 4.338 154 Government expenditure on education - % of GDP 155 Government expenditure on post-secondary education - % of GDP 4.338 156 Government expenditure on tertiary education - % of GDP 4.338 5.5.6. Expenditure by level of education 4.338 157 Expenditure on post-secondary ed. - % of gov. expenditure on ed. 158 Expenditure on tertiary ed. - % of gov. expenditure on ed. 4.338 159 Non-level expenditure on ed. - % of gov. expenditure on ed. 4.338 5. .5.7. Expenditure as % of total gov. expenditure 4.338 160 Expenditure on education - % of gov. expenditure 161 Expenditure on post-second. ed. - % of gov. expenditure 162 Expenditure on tertiary ed. - % of gov. expenditure 191

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕ΢ ΚΕΝΣΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤ΢Η΢ ΢ΟΦΟΚΛΗ΢ ΞΤΝΗ΢ 5.6. Population in tertiary education & demographics 7.718 163 Population aged 15-24 5.238 164 Population of official age for post-secondary non-tertiary education 5.238 165 Population of official age for tertiary education 7.718 166 Total population 3.480 167 Tertiary registration 7.718 5.7. Economic indicators -- macro data 7.718 168 GDP - current LCU 7.718 169 GDP - current USD 7.718 170 GDP - PPP 7.718 171 GDP growth - annual rate 7.718 172 GDP per capita - current USD 7.718 173 GDP per capita - PPP 7.718 174 Government expenditure - current LCU 175 PPP - conversion factor 4.066 4.047 5.8. Tourism -- micro data 176 International tourism receipts 130 177 International tourist arrivals 178 Top-25 list of tourism country destinations Σotal data cells: 830.845 ΠΡΟ΢ΒΑ΢ΙΜΟΣΗΣΑ: H παραπάνω βάση δεδομένων είναι προσβάσιμη στο ιστολόγιο τού Κέντρου Έρευνας Τουριστικής Εκπαίδευσης και Ανάπτυξης (ΚΕΤΕΑ) στην εξής διαδικτυακή διεύθυνση: www.KETEA.center (επιλογές: διεθνής εκπαίδευση > στατιστικά δεδομζνα) Όλα τα (178) στατιστικά αρχεία είναι προσκτήσιμα δωρεάν (freely downloadable) σε ηλεκτρονική μορφή Excel (Microsoft Office), κατόπιν ειδικών προς τούτο εγγράφων αδειών των ως άνω διεθνών οργανισμών (World Bank, UNESCO και OECD) προς το ΚΕΤΕΑ τού Εκπαιδευτικού Ομίλου Ξυνή.192

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕ΢ΙΑ (αντί επιλόγου)Όπως καταδεικνύεται στο προηγούμενο κεφάλαιο (5), οι διεθνείς οργανισμοί(UNESCO, ΟΟ΢Α κ.τ.λ.) καταγράφουν και αξιολογούν τη δυναμική τήςδιεθνούς εκπαίδευσης, επί τη βάσει ποσοτικών κυρίως δεδομένων (συνολικόςαριθμός και ανά χώρα κατανομή διεθνών φοιτητών, εθνικές δαπάνες στηντριτοβάθμια εκπαίδευση, κ.τ.λ.). Κατά κανόνα δηλαδή, προσεγγίζουναναλυτικά την Εκπαίδευση μάλλον ως φαινόμενο (ποσοτικής) «εκτάσεως»,παρά ως φαινόμενο (ποιοτικής) «εντάσεως». Αυτή η αναλυτική προσέγγισηόμως είναι ανεπαρκής, διότι κάθε εκπαιδευτικό σύστημα αποτιμάται επί τηβάσει δύο κριτηρίων, το πρώτο ποσοτικό και το δεύτερο ποιοτικό: (α) Έκταση τής εκπαίδευσης. Ως ποσοτικό φαινόμενο εκτάσεως, κάθε εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να είναι ανοιχτό σε όσο το δυνατόν περισσότερους νέους ανθρώπους, χωρίς a priori αποκλεισμούς με κριτήρια φυλής, χρώματος, φύλου, εθνικότητας, οικονομικής κατά- στασης, επιπέδου νοημοσύνης, ή ακόμη και σωματικής αρτιμέλειας: Οικονομικά μη προνομιούχοι, ή λιγότερο διανοητικά προικισμένοι, ή σπουδαστές σχολείων Ειδικής Αγωγής, έχουν αναφαίρετο δικαίωμα πρόσβασης στην εκπαίδευση, το οποίο έκαστος πρέπει να μπορεί να το ασκεί σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης εφόσον διαθέτει προς τούτο τον αντίστοιχο ψυχισμό και σπουδαστική αφοσίωση (commitment). (β) Ένταση τής εκπαίδευσης. Ως ποιοτικό φαινόμενο εντάσεως, κάθε εκπαιδευτικό σύστημα πρέπει να αναδεικνύει την αξιοσύνη ενός εκάστου, και ειδικά των πλέον προικισμένων σπουδαστών —ώστε διά 193

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕ΢ ΚΕΝΣΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤ΢Η΢ ΢ΟΦΟΚΛΗ΢ ΞΤΝΗ΢ τής Παιδείας να αξιοποιήσουν τις εκ γενετής ή επίκτητες κλίσεις τους, σύμφωνα με την προδιάθεση ενός εκάστου (inner calling)— ως ελευθέρως σκεπτομένων πολιτών. ΢ε αυτό το πλαίσιο, μία εξωστρεφής αναδιάταξη τής ελληνικής εκπαίδευσης, ώστε η Ελλάδα να καταστεί Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης, θα είναι βιώσιμη μόνον εάν συνδυάζει αφενός μια συντεταγμένη (ποσοτική) επέκταση τής ελληνικής εκπαίδευσης εν μέτρω στα παγκόσμια (υπερεθνικά) υψίπεδα τής διεθνούς εκπαίδευσης (Κεφ. 3.7) και αφετέρου μια ανθρωπιστική (ποιοτική) επαναπροσέγγιση τής Παιδείας [Κεφ.1.3(15) και Κεφ. 1.6(5)], όπου η Ελλάδα έχει διεθνές συγκριτικό πλεονέκτημα, όπως επεσήμανε στο ΢υνέδριο ο καθηγητής Γεώργιος Παύλος τού Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, ως εξής [Παράρτημα 1 (Π.1.12)]: “Τν ζέκα ηήο εκτάσεως ελόο πνιηηηζκνύ εξήκελ ηήο εντάσεως σο πνηόηεηα θαη αιήζεηα έρεη ηεζεί ηξαγηθά ζηα όξηα ηνύ δπηηθνεπξσ- πατθνύ πνιηηηζκνύ, ν νπνίνο επεθηάζεθε θπξίσο θνλεύνληαο θαη θαηαζηξέθνληαο. Γηόηη ε γελνθηνλία ησλ ηζαγελώλ Ακεξηθαλώλ, ή ε απάλζξσπε θαη βάξβαξε κεηαηξνπή ησλ καύξσλ ηήο Αθξηθήο ζε δνύινπο ηνύ ιεπθνύ αλζξώπνπ (κάιηζηα ζπρλά ππό ηηο επινγίεο ηήο δπηηθήο Χξηζηηαλνζύλεο) θαη πνιιά άιια, δελ είλαη γεγνλόηα άζρεηα κε ηα λεώηεξα Άνπζβηηο θαη Γθνπιάλγθ θαη ηε ζύγρξνλε απντεξνπνίεζε ηήο δσήο θαη ηνύ θόζκνπ, όπνπ ν θόζκνο θαη ν άλζξσπνο έρνπλ πιήξσο αντικειμενοποιηθεί ζε κία έξεκν ηνύ ρώξνπ θαη ηνύ ρξόλνπ. Φαίλεηαη ινηπόλ πσο αληίζεηα από ηελ έκταση ή επέκταση ηνύ δπηηθνύ πνιηηηζκνύ, πνπ αθαλίδεη θαη πβξίδεη αιιαδνληθά θάζε εηεξόηεηα θαη ηδηαηηεξόηεηα, ε επηκνλή ηνύ Διιεληθνύ Πνιηηηζκνύ ζηελ ένταση σο πνηόηεηα θαη ν ζεβαζκόο ηνύ έηεξνπ, ηνύ άιινπ θαη ηνύ „ξένου’, πνπ είλαη ν ίδηνο ν εαπηόο καο. Γη‟ απηό απηόο ν ιαόο έρεη λα παιέςεη κε ηνλ θόζκν ησλ ζθηώλ. Με ηνλ θόζκν δειαδή ηήο αλππαξμίαο θαη ηνύ δηαξθνύο κεδεληζκνύ ηήο ύπαξμεο. Με ηνλ θόζκν δειαδή ηνύ κεδελόο ηνλ νπνίνλ πξέπεη λα ηνλ θάλεη γεκάην θόζκν.”194

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕ΢ΙΑ (αντί επιλόγου)Ση σημασία τής «εντάσεως» τής εκπαίδευσης (με εκπαιδευτική καιερευνητική επικέντρωση στον Άνθρωπο), ήτοι την κοσμογονική δύναμη πουέχει η ποιοτική διάσταση τής Παιδείας, την απέδωσε μεταφορικά καιεπιγραμματικά, την 12 Ιουλίου 2013, η 16χρονη τότε Malala Yousafzai —στην οποία είναι αφιερωμένο το παρόν βιβλίο— στον επίλογο τής ιστορικήςτης ομιλίας ενώπιον τής Γενικής ΢υνέλευσης τού Ο.Η.Ε., επί λέξει ως εξής: “ Έλα παηδί, έλαο δάζθαινο, έλα βηβιίν θαη έλα κνιύβη κπνξνύλ λα αιιάμνπλ ηνλ Κόζκν. Η Παηδεία είλαη ε κνλαδηθή ιύζε. Η Παηδεία είλαη ην πάλ.” (“One child, one teacher, one book and one pen can change the world. Education is the only solution. Education is everything.”)Μια εφαρμογή δε τού επιγραμματικού ρητού τής Μalala Yousafzai ήταν οριζικός πολιτισμικός μετασχηματισμός τής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, αφότουένας μαθητής, ο Λατίνος Κικέρων, ολοκλήρωσε την ελληνική εκπαίδευσή τουστο πλευρό ενός Έλληνος δασκάλου, τού Απολλωνίου τού Μόλωνος, στη Ρόδο,πριν από 21 αιώνες [Παράρτημα 1 (Π.1.4)], τότε που η Ελλάδα ήταν τοδιαλάμπον Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης τού αρχαίου κόσμου, σύμφωναμε τον Edward Gibbon τον σημαντικότερο ιστορικό τού Διαφωτισμού:51 “Η Διιεληθή ήηαλ ε θπζηθή δηάιεθηνο ησλ επηζηεκώλ θαη ε Λαηηληθή ε λνκηθή γιώζζα ησλ ζπλαιιαγώλ, εθείλνη δε πνπ ζπλδύαδαλ ηα γξάκκαηα κε ην επηρεηξείλ ήζαλ ηθαλνί λα επηθνηλσλνύλ εμ ίζνπ θαη ζηηο δύν γιώζζεο.”Σότε, επί αιώνες, η Αθήνα και άλλες ελληνικές πόλεις συναποτελούσαν τοεκπαιδευτικό κέντρο τής τριηπειρωτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας: Γόνοι51 Edward Gibbon, 1776, The History of the Decline and Fall of the Roman Empire (The Folio Society Ltd, 1983), τ. 1, ς. 61. 195

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕ΢ ΚΕΝΣΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤ΢Η΢ ΢ΟΦΟΚΛΗ΢ ΞΤΝΗ΢ Ρωμαίων αυτοκρατόρων και αρχόντων αποδημούσαν απ‟ όλα τα μέρη τής αυτοκρατορίας στην Ελλάδα, για να ολοκληρώσουν την εκπαίδευσή τους στην ελληνική γλώσσα [Παράρτημα 1 (Π.1.4)]. ΢ε εκείνην τη δίγλωσση αυτοκρα- τορία, η Αθήνα κατόρθωσε να χρηματοδοτεί επί αιώνες πρωτίστως από την εκπαίδευση την οικονομία της και ειδικά τα αναπτυξιακά της έργα: Σα μεγάλα αυτοκρατορικά έργα (θέατρο Ηρώδου Αττικού, Βιβλιοθήκη Αδριανού, Ολυμπιείο κ.τ.λ.), τα οποία κοσμούν τη σύχρονη Αθήνα και από τα οποία συνεχίζει και σήμερα να επωφελείται η τουριστική βιομηχανία των Αθηνών και η οικονομία τής Νεοτέρας Ελλάδος, είναι αποτέλεσμα τού ιστορικού ρόλου και τής πολιτισμικής αίγλης των Αθηνών και τής Ελλάδος ως τού Διεθνούς Κέντρου Εκπαίδευσης τού αρχαίου κόσμου. Η επανανάδειξη όμως τής Ελλάδος σε Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης, στη σύγχρονη εποχή αυτήν τη φορά, προϋποθέτει εθνική ομοψυχία, ακαδημαϊκή σύμπνοια, και συστράτευση όλων των πνευματικών δυνάμεων τού Ελληνισμού, όπως επεσήμανε η καθηγήτρια Μερόπη ΢πυροπούλου τού Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών στο ΢υνέδριο “Ελλάδα, Διεθνές Πνευματικό Κέντρο” [Παράρτημα 1 (Π.1.10)], δεδομένου ότι: (α) Ιδιωτική Εκπαίδευση. Μεσοπρόθεσμα, τον κύριο ρόλο για τη διεθνή προβολή τής ελληνικής μεταλυκειακής και τριτοβάθμιας εκπαί- δευσης, ως φαινομένου «εκτάσεως», για την προσέλκυση μέχρι 90.000 διεθνών φοιτητών στην Ελλάδα, σε (ποσοτικοποιημένο) επίπεδο συναλλαγματικών εισροών περί τα € 3 δις ετησίως ή € 30 δις ανά δεκαετία (Κεφ. 1.5), θα τον αναλάβουν αφενός τα καθιερωμένα ιδιω- τικά ελληνικά κολλέγια (ως εκ τής ευελιξίας και οικονομικής τους αυτοτέλειας) από κοινού με ξένα κρατικά πανεπιστήμια με τα οποία διασυνδέονται, και αφετέρου τα δημόσια ελληνικά Α.Ε.Ι. και Σ.Ε.Ι. ανά περίπτωση. Σα ιδιωτικά κολλέγια και τα δημόσια Α.Ε.Ι. και Σ.Ε.Ι. θα εποπτεύονται και συντονίζονται, όσον αφορά σε προωθητικές τους ενέργειες στο εξωτερικό, από τα Τπουργεία Παιδείας και Εξωτερικών και θα υποστηρίζονται από αρμόδιες αρχές, όπως το Τπουργείο Ανά- πτυξης/Σουρισμού, ο Οργανισμός Προώθησης Εξαγωγών (ΟΠΕ) κ.τ.λ.196

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΗ ΠΑΛΙΓΓΕΝΕ΢ΙΑ (αντί επιλόγου) (β) Δημόσια Εκπαίδευση. Μακροπρόθεσμα, τον πρώτιστο ρόλο για μια εξωστρεφή και βιώσιμη επαναπροσέγγιση τής Παιδείας, ως φαινομέ- νου «εντάσεως» (με επίκεντρο τον Άνθρωπο), θα τον διαδραματίσουν τα δημόσια Α.Ε.Ι., που έχουν χρέος, έναντι τής Ελληνικής Ιστορίας και έναντι τού μέλλοντος τής Ανθρωπότητος, να αναλάβουν το τιτάνιο έργο τής εμβριθούς ελληνικής επανανάγνωσης των πηγών, όπως επισημάνθηκε από τον επιφανή Καθηγητή Λάμπρο ΢ιάσο, τού Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο παραπάνω ΢υνέδριο [Παράρτημα 1(Π.1.8) και Κεφ.1.4(5)], μεταξύ άλλων ως εξής: “ Οη θαζηεξσκέλεο ζηνλ ηόπν καο αλαγλώζεηο γηα ηελ αξραηνειιεληθή θαη ηε ιεγόκελε βπδαληηλή θηινζνθία ή ζενινγία εκθαλίδνπλ εηθόλα πνπ κνηάδεη κε ηνπίν ζηελ νκίριε... Η εηζβνιή ησλ λεσηεξηθώλ ηδεώλ θαη νη ραιαξέο αληηζηάζεηο ηνύ απηόρζνλνο ιόγνπ πξνθαινύλ ηόζε ζύγρπζε ώζηε λα ράλεηαη από κπξνζηά καο θαη ν πην ρξεηώδεο, ν πην εξκελεπηηθόο κίηνο. Η ζπλάθεηα πάλησο απηήο ηήο πεξηόδνπ κε ηε δηθή καο εμαζθαιίδεη, ζπλ ηνηο άιινηο, θαη θάπνηα ππνςία ή αίζζεζε πλεπκαηηθήο ζπγγέλεηαο κε ηα εξεπλεηηθά θξηηήξηα ησλ εκεξώλ καο.”Ειδικότερα, η Ελλάδα ως δημογραφικώς μικρή χώρα ενδείκνυται νααυτοπεριορισθεί σε λιγότερο από 100.000 διεθνείς φοιτητές μέχρι το 2030(Κεφ. 3.7). Επομένως η ελληνική εκπαίδευση δεν μπορεί να ανταγωνισθεί σεποσοτικό επίπεδο με χώρες που έχουν μεγάλο πληθυσμό. Εντούτοις μπορείνα διακρίνεται διεθνώς σε ποιοτικό (ανθρωπιστικό) επίπεδο, ως η παγκόσμιαΜητρόπολη των Ανθρωπιστικών ΢πουδών [Παράρτημα 1 (Π.1.4)], ήτοι σετομείς «πολιτισμικής εντάσεως», όπου έχει συγκριτικό πλεονέκτημα —ως ο«φυσικός» χώρος των Κλασικών ΢πουδών από κάθε άποψη, γεωγραφική,ιστορική, γλωσσολογική, αρχαιολογική, εθνολογική κ.τ.λ. (Κεφ. 1.3) — καιαπό όπου η Ανθρωπότητα θα αντλήσει “αιώνιες και ακατάλυτες αξίες”[Παράρτημα 1 (Π.1.13)] για να αποφύγει τα επικίνδυνα αδιέξοδα τούεθνικισμού και τής παγκοσμιοποίησης [Παράρτημα 1 (Π.1.11)]. 197

ΕΛΛΑΔΑ, ΔΙΕΘΝΕ΢ ΚΕΝΣΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΤ΢Η΢ ΢ΟΦΟΚΛΗ΢ ΞΤΝΗ΢ Μεταφορικά, οι Ανθρωπιστικές ΢πουδές γενικότερα και οι Κλασικές ΢πουδές ειδικότερα, θα συναποτελέσουν την πολιτισμική «ατμομηχανή» τής ελληνικής εκπαίδευσης, το διακριτό πολιτισμικό αποτύπωμα τής σύγχρονης Ελλάδος στον παγκόσμιο εκπαιδευτικό χάρτη. Ένα τέτοιο εγχείρημα είναι εφικτό να υλοποιηθεί στο αρχικό του στάδιο —προσέλκυση των πρώτων 10.000 διεθνών φοιτητών στην Ελλάδα, όπως κατέδειξε η επιτυχία τής Κύπρου να διεισδύσει διά των κολλεγίων της στην παγκόσμια αγορά τής διεθνούς εκπαίδευσης το 2000-2010 (Κεφ. 3.3)— δεδομένου ότι τα κολλέγια είναι πανέτοιμα προς τούτο, έχοντας ήδη αναπτύξει και σφυρηλατήσει, επί δεκαετίες, ακαδημαϊκές σχέσεις με έγκυρα ξένα κρατικά πανεπιστήμια. Εκ παραλλήλου, πρέπει να εκπονηθεί ένα ολοκληρωμένο εθνικό σχέδιο (comprehensive plan) για συντεταγμένη και βιώσιμη διείσδυση τής Ελλάδος σε αυτήν την υπερεθνική αγορά κατά τα επόμενα στάδια (Κεφ. 1.6), ώστε οι αλλοδαποί φοιτητές στην Ελλάδα που καταβάλλουν δίδακτρα να ανέλθουν σε 50-90 χιλιάδες, ως αναγκαία συνθήκη («κρίσιμη μάζα», σύμφωνα με το ολλανδικό πρότυπο) για την ανάδειξη τής Ελλάδος σε Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης. Παρότι ένα τέτοιο μεγαλεπήβολο σχέδιο είναι εφικτό στο πλαίσιο των τεραστίων συγκριτικών πλεονεκτημάτων τής Ελλάδος (Κεφ. 1.3), παράλληλα όμως είναι δύσκολο στην εκπόνηση και εφαρμογή του, δεδομένης τής παρα- δοσιακής κακοδαιμονίας των Ελλήνων όσον αφορά στον εκάστοτε αναγκαίο μεθοδικό προγραμματισμό, όπως επεσήμανε στο ΢υνέδριο “Ελλάδα, Διεθνές Πνευματικό Κέντρο” ο καθηγητής Γεώργιος Παύλος τού Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης [Παράρτημα 1 (Π.1.12)], επί λέξει ως εξής: “Ίζσο απηόο ν ιαόο, από ηε κνίξα ηνπ, είλαη αλαγθαζκέλνο γηα κεγάια πξάγκαηα, γηα πνιύ κεγάια πξάγκαηα, θαη γη‟ απηό θαη είλαη δύζθνιν λα ππάξμεη ζύζηεκα, λα ππάξμεη κέζνδνο. Βέβαηα ν ππαηληγκόο απηόο δελ πξέπεη λα εθιεθζεί εζληθηζηηθά ή σο κεγαιντδεαηηθόο αθνξηζκόο αιιά ππό ηελ έλλνηα όηη σο Έιιελεο είκαζηε ππνρξεσκέλνη λα υπηπετήσουμε ηόλ άλζξσπν, ηνλ πνιη- ηηζκό θαη ηελ αιήζεηα, όπσο άιισζηε ζπλέβαηλε αλέθαζελ [...].198