Chương 03: Nguyên hàm – tích phân và ứng dụng                    t+1 2                    t4 dt    ( )I =                                  1      +   2     +  1     dt  =  −1    −  1      −   1     +C.                                             t2         t3       t4             t      t2        3t 3                                                                         Thay vào (1)                 ta được:          −1− 1            −1         +C =     x3    − x2      +x                                                   t t2             3t3               3    Hay    −        f  (  1   +  1  −           1                 −             1             +C     =  x3  − x2     +x                                                                                                      3                        x)            f  (x) + 12              3  f   (x) + 13    Vì  f (1) = −2               nên   C = 0 , suy ra                   −  f    1    +  1  −            1   12  −              1       13  = x3 − x2 + x .                                                                                                                                                3                                                                            (x)               f  (x) +           3    f  (x)    +    Đồng   nhất              hai  vế,  suy         ra:     −   f    1          =  x       f  (x)    =  −1 −   1  .                                                                                                             x                                                                (x) + 1                              2                1         2                         −5.                                             x                                    2         đó:                                              (−x − 1)dx   Khi             I  =      x     −1  −           =                          =                                                         1                            1    Câu 23: Ta có:    x + 2xf (x) =  f (x)2  x 1 + 2 f (x) =  f (x)2          x 1 + 2 f (x) = f (x) ( vì f (x) đồng biến )                                                   f (x)                   x , x  1; 4                                                                                                                            =                                                                                                               1+ 2 f (x)    Nguyên hàm hai vế, ta được: 1 + 2 f (x) = 2 x x + c                                                          3    Với f (1) = 0  c = 1 . Suy ra                                      1+ 2 f (x) = 2 x                    1                        2  x     x  +  1  2  −1                                                                                                                                  3              3                             3                                                                       x  +           f  (x)    =                                                                                            33                                                  2                          4 f (x)dx =              4      2  x     x   +  1  2  −  1     1403                                                       3               3     Vậy I =                                                                          =            =  15, 5 ( 8 )  .                        1 1 2 90    ( )Câu 24:                                                                                              f  (x) + xf (x)  Từ giả thiết, ta có f (x) + xf (x) = 2x3 + x2                                            f 2(x)          [xf (x)]2             =   2x  +  1         1                                            1                 (−2x − 1)dx  1 = −x2 − x + C .                                                     xf (x)                                xf (x)          xf       (x)      =   −2x  −1                           =                           f (1) = − 1  C = 0  xf (x) = − 1            2 x(x + 1)           2                           2 −1 dx =                        2     1        1  dx             x+1   2            3                                     1 x(x + 1)                             x+1       x                   x    1            4           x f (x)dx =           1                                                                  1           −               =  ln           =  ln        .                                                                             ( )Câu 25: Ta có sin x − sin3 x = sin x 1 − sin2 x = sin x.cos2 x .                                    Chinh phục các bài toán VD - VDC: Nguyên hàm - tích phân và ứng dụng | 396
Phan Nhật Linh                                                                                             Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023              Do đó, từ giả thiết ta được                             2 22               − f (cos x)d(cos x) + f (sin x)d(sin x) = sin x.cos2 xdx             0 00                                                                                                  01                                                   2                                       10                  − f (t)dt + f (t)dt = − cos2 xd(cos x)  2 f (t)dt = − t2dt                      10                                                   0                                       01                  2I     =  1               =   1         I   =    1.                               t2dt               36                              0                       x         g(x)        +   2020x         =   (x    +     1)     f  (x)               1         g(x)      −       x  +  1  f   (x)  =  −2020                                                                                                                                          x  Câu 26:   ( x    + 1)2                                                                         (  x  + 1)2                                                                                                                  x3                                                                                      x                      1              x+        g  (  x  )  +     f  (x)     =   2021x2                                   x  +   1  g(   x)     +  x2         f (x) =     2021                                 1             Lấy vế cộng vế hai phương trình trên ta được:                       1         g(x) +             x       g  (  x  )    −     x+1         f (x) −   1      f  (  x)    =1                                                  +                              x                    x2                                                                                                         (  x  +  1)2                     x      1                                                                                          x      g  (x    )    −     x   +1     f  (  x)         =  1          x      g(x)      −   x  +       1  f  (x)     =  1.                       +                             x                                     +                       x                                         x     1                                                                     x      1             Lấy nguyên hàm hai vế ta được:              x g(x)− x +1 f (x) = x +C .             x+1 x             Do 4 f (1) = g(1) nên ta có C + 1 = 0  C = −1 . Suy ra x g(x) − x + 1 f (x) = x − 1 .                                                                                  x+1 x                    đó:              2          x        (     )      x+1             ( x )dx      2                              x2             2     1            Do            I  =   1    x    +  1  g     x     −     x          f              =                           =    2     − x    1  =  2  .                                                                                                      (x − 1)dx                                                                                                       1    Câu 27: Đặt t = 3 − x  dt = −dx .                          vào     ta    được                 3            1                     3          1                      3             1             Thay                               I   =                f        )dx       =                              =                                                            1+             (  x                1+     f  (3  −  t )dt            1+        f  (3    −   x  )dx   .                                                             00                                                                   0                                  3             f (3− x)− f (x)                                                           số                            tục   và luôn  dương  trên  đoạn                            0=             1+ f (x) 1+ f (3− x)                              dx ,                                                                                                                              0             ( )( )Suyra                                                                                 do  hàm                     f (x)    liên             0; 3 . Suy ra f (3 − x) = f (x) , trên đoạn 0; 3 .             Mà f (x). f (3 − x) = 1  f (x) = 1 . Vậy I = 3 1dx = 3 .                                                                   22                                                                                         0    397 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 03: Nguyên hàm – tích phân và ứng dụng                                                                 2     ( )Câu 28: Đặt I1 = cot x. f sin2 x dx = 1 .                                                             4             Đặt t = sin2 x  dt = 2 sin x.cos xdx = 2 sin2 x.cot xdx = 2t.cot xdx .             Đổi cận: x =   t = 1 ; x =   t = 1 .                            4 22                                                                                 1 11                       1     (t). 1         =11            f  (t)             1  4    f (4x)d(4x) = 1 4                  f (4x)              4  f (4x)                                            21                               2t                              dt                    4x 2 1                                                     x dx = 2I1 = 2 .               =  f             dt                                =           I1                                               t 21                                                                  dx                                                                                                                           x1                     1                       2 28                                                                                           88                          ( )16 f x           Đặt I2 =                 dx = 3 , Đặt t = x  2tdt = dx .                        1       x             Đổi cận: x = 1  t = 1; x = 16  t = 4 .               ( )16 f                                                                                                           1 f (4x)                 I2 =                                                                                                     = 2 dx .                   1                                                                                                             1x                          x     dx    =   4 f (t)    2tdt           4 f (t)                  =        1  f  (4x) d(4x)                        x                                         1    t2                  = 2 dt                            2                                                                          t                         1 4x                                                                          1                                                                                                      44             Suy ra   1  f (4x)            1   I2  =         3.                     1                    2                 2                               dx =                          x                       4                                                              1                                  1  f  (4x)                  4  f  (4x)                 1  f  (4x)                   3     7             đó,       ta    có:              dx                          dx +                       dx             Khi                               =                                                         =   2+     =         a  = 7,b    =  2.                                1x                          1x                         1x                           22                                  8 84             Vậy P = a + b = 9 .                     f (x) + xf (x) = 2xe−x2                                  x2                        x2                     x2      x2                        − x2                                                                                                                                                      Câu 29:  Ta có                                                 f (x).e 2           + xf (x).e 2         = 2xe−x2 .e 2             f  (x).e  2     =  2x.e 2                                                                                                                                                           x2                                                  x2                                − x2                                                                        2            f (x).e 2 =                                                                            −2e 2                                          − x2                    e  −      d      −  x2                      +C.                                                                                    2      =                                   2x.e 2 dx = −2             Khi đó ta có                   x2            − x2      +C .                                  f (x).e 2     = −2e 2             Với x = 0 ta được f (0).e0 = −2e0 + C  f (0) = −2 + C mà f (0) = −2  C = 0 .             Suy ra              x2  =            x2             f (x) = −2e−x2 .                                                 2                        f (x).e 2        −2e−                                   ( )( )1             Khi đó ta có: I = xf                                                                11                                                  = e−x2 1 = 1 − 1 = 1 − e .                                                                                                                                  0e              e                                              x dx = −2 x.e−x2 dx = e−x2 d −x2                                        0 00                                  Chinh phục các bài toán VD - VDC: Nguyên hàm - tích phân và ứng dụng | 398
Phan Nhật Linh                                                                               Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023                                2021               dx                2021        f (2021 − x)                                 0 1+                 1           =                                                f (2021 − x)           0   Câu 30:               =           Ta có:    I                                                      f  (  2021     −  x  )  +   dx  .                                                                                                       1             Đặt: 2021 − x = t thì dx = −dt . Khi x = 0 thì t = 2021 , khi x = 2021 thì t = 0 .                                                    f (t) ( )2021 f x                                                 f (t) + 1dt = f (x) + 1dx .                       0             Ta được: I = −                                       2021                        0                                   2021         ( )1              2021       f (x)               2021                                  2021 .                                                                           (x) +                                                       2                              =                         dx +             Do đó:  2I                                                              dx  =          dx  =   2021   .  Vậy:  I  =                                              f x +1                    f            1                                    00                                                              0    Câu 31: Tính         f  (x). f (x)              ta  đặt     1 + f 2 (x) = t  1 + f 2 (x) = t2  2 f (x) f (x)dx = 2tdt .                                         dx                           1+ f 2 (x)              f (x) f '(x)dx = tdt                                                   f (x).f(x)                   tdt =                           1+ f 2 (x) +C .                                                                dx =             Thay vào ta được                                                  t           dt = t + C =                                                    1+ f 2 (x)                                                                                                                          2                                                                                                         1 + 2 2 + C = 0  C = −3 .           ( )Do đó                           1+ f 2 (x) + C = x2 + x ; f (0) = 2 2              ( )Ta có 1 + f 2 (x) − 3 = x2 + x  1 + f 2 (x) = x2 + x + 3  f 2 (x) = x2 + x + 3 2 − 1 .                          2                       2   x2 + x + 3 2 − 1]dx = 2                            f2           dx = [             ( ) ( )( )Suy ra                                    x                                                          x4 + x2 + 9 + 2x3 + 6x2 + 6x - 1 dx                          11                                                                 1              ( )2                                                      x5        x4       7x3                       2     1411                                                                     5         2         3               + 8x   1      30           =                1                  x4 + 2x3 + 7x2 + 6x + 8               dx      =           +           +           +  3x2               =        .             Vậy 2 f 2(x)dx = 1411 .                                  30                    1    Câu 32:  Ta có                               ( )x3 − 6x2 + 9x             f (x) + (x2 − 7x + 12) f (x) =                                                      x2 + 9               f   (x)+(x − 3)(x − 4)                    f (x)  =  x(x − 3)2                   1      .f      (x) +  x − 4.f(x) =   x                                                                                                                                     x2 + 9                                                                     x2 + 9                 (x − 3)2                  x−3                   x  −  4        (     )      x  x − 4.f (x) =                               x = x2 + 9 + C (*)                x  −  3                                                 x2 + 9 x − 3                                    x2 + 9                         .  f     x         =             Vì hàm số f (x) có đạo hàm liên tục với mọi x  (4 ; + ) và thỏa mãn (*) vớ i x  (4 ; + ) nên             ta thay x = 4 vào (*) ta được C = −5.    399 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 03: Nguyên hàm – tích phân và ứng dụng            Suy ra x − 4 . f (x) = x2 + 9 − 5  1 f (5) = 34 − 5  f (5) = 2 34 − 10.                          x−3 2    Câu 33: Ta có:  f (x)2 + f (x). f (x) = 6x2 + 2             ( )  f (x). f (x) = 6x2 + 2  f (x). f (x) = 6x2 + 2 dx = 2x3 + 2x + C             Mà f (0) = 0 nên thay x = 0 ta được: C = 0 . Suy ra f (x). f (x) = 2x3 + 2x .                                                                 11              ( )Lấy tích phân 2 vế ta được: f (x). f (x)dx = 2x3 + 2x dx                                                               00              f 2 (x) 1 = 3  f 2 (1) = 3  f (1) =  3 .                    22                               0    Câu 34: Từ giải thiết f (x) + f (−x) = 2021x2020 + 3x2 − 4,x  .             Lấy tích phân hai vế từ −2 đến 2 ta được:             22               ( ) f (x) + f (−x)dx = 2021x2020 + 3x2 − 4 dx             −2 −2                 ( ) 2             ( ) ( ) ( ) f                                2   −x dx =         x2021 + x3 − 4x       2               2     −x dx =22022.                     x dx + f                                               −2  I+ f             −2 −2                                                                           −2                            2             Xét J = f (−x)dx . Đặt t = −x ta có dt = −dx .                         −2             Đổi cận: x = −2  t = 2 ; x = 2  t = −2 .                                −2 2 2             Do đó J =  − f (t)dt =  f (t)dt =  f (x)dx = I .                               2 −2 −2             Vậy 2I = 22022  I = 22021 .    Câu 35:             Ta có:  f  1    +  2  f   1    +1  =  1    2  f  (x)  +  1+  f  (x)  =  2  f  (x)  f  (x)  +  f  (x)                        (x)           (x)              2 f(x) +1 = 2 f (x) f(x)  2 f (x)+ x = f 2 (x)+C .             Vì f (0) = 1 nên C = 1 . Do đó 2 f (x) + x = f 2 (x) + 1   f (x) − 12 = x              f (x) = x + 1 vì f (x)  0,x  0; +) .                   ( )1 1             Vậy I = f (x)dx =                                          x + 1 dx = 5 .                                                             3                      00    Câu 36: Cách 1:                                Chinh phục các bài toán VD - VDC: Nguyên hàm - tích phân và ứng dụng | 400
Phan Nhật Linh                                                                             Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023              ( )Từ giả thiết                                 f (x) ( )f 2 − x = e2x2 −4x , cho x = 2 , ta có                                                                 2  x3 − 3x2 f '(x)                                                                                                                                                        f (x) dx                                                                                                             f (2) = 1. Ta có I =                                                                                                                                           0                u = x3 − 3x2           ( )Đặt                                du      =       3x2   −  6x    dx                             f '(x)                     ln                         (do       f (x)  0,x  0; 2 ).              dv =          f (x) dx           v =             f (x  )                           Khi đó, ta có                                   ln f (x) 2 − 2                                                        2                                                                              ln f (x)dx = −3           ( ) ( ) ( )I =                                                                                                 ln f (x)dx = −3J .                 x3 − 3x2                    0             3x2 − 6x                                          x2 − 2x                                                         00                    2             ( )J = x2 − 2x ln f (x)dx .                  0             Đặt x = 2 − t  dx = −dt ; đổi cận: x = 2  t = 0; x = 0  t = 2                   0             J = (2 − t)2 − 2(2 − t) ln f (2 − t)d(2 − t)                 2                02              (2 − x)2 − 2(2 − x) ln f (2 − x)d(2 − x) =            =                                                                                x2  −  2x  ln      f   (2  −  x)dx  .                                                                                                             20                                22                                                                                            2                                        2                  (  x)dx            x2                  (2       x)dx              x2 − 2x ln f (x) f (2 − x)dx             Suy ra 2J =        x     −  2x    ln  f                +        −  2x    ln  f        −              =                                00                                                                                            0                 ( )( )2 2           =    x2  −     2x ln  e2x2 −4xdx          =          x2 − 2x        2x2 − 4x dx = 32  J = 16 . Vậy I = −3J = − 16 .                                                                                                            15 15                                  5                00             ( ) ( )Cách 2: Từ giả thiết ta có f x f 2 − x = e2x2−4x = ex2−2x.e(2−x)2−2(2−x) nên ta có thể chọn             ( )f x = ex2 −2x .                   2              ( )  ( ) ( )( ) ( ) ( )I =                ( )0                   x3 − 3x2            f' x           2        x3 − 3x2 . 2x − 2 ex2−2x                              2                . 2x − 2 dx = − 16                         fx                                                                                                                              5.                                             dx =                              ex2 −2x                       dx =        x3 − 3x2                                                        0                                                               0             ( )2                 + ecos 2x              (  x)     +     (x)  =                            (x)  +  2 sin 2x.ecos 2x               f (x) + f (x) = 0 (1)  Câu 37:     sin  2x    f  x                     f               f           0     2sin 2x.          f             Do hàm số f (x) liên tục và nhận giá trị dương trên nên chia hai vế phương trình (1) cho             2 f (x) ta được sin 2x. ( )f x + sin 2x.ecos2x + f (x) = 0 (2) .                                                   2 f (x)    401 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 03: Nguyên hàm – tích phân và ứng dụng    Nhân       hai           vế           của           phương                  trình             (2)           với     − 1 cos 2x    ta  được:                                                                                                                      e2                 − 1 cos 2x  ( )f x +     ( )f  x −1 cos 2x                                   1 cos 2x      − 1 cos 2x     ( )  1 cos 2x                                                     e2             = −sin 2x.e 2                           e  2      f    x    = −sin 2x.e 2  sin 2x.e 2                                                                                                                                   ( )2 f x           − 1 cos 2x                                  1                                                                  2             dx  ( )  ( ) ( ) e 2                                fx=              −  sin     2x.e     cos  2  x             − 1 cos 2x                         1 cos 2x     3.                                                                                e2                    f x = e2 +C    Trong  đẳng    thức      (3)  cho        x    =0   ta  được         −1       ( ) 1 −1                                        1                                                                      e2        f 0 = e2 +C  e 2                     e2 = e2 + C  C = 0 .                  − 1 cos 2x    ( ) ( ) ( ) ( )3  e 2                                          1 cos 2x             f x =ecos 2x  f x = e2cos 2x                             f x = e2           2          2 cos 4  =1        3                     e                    e3  ( )           =  f                                        0.367  0;1 .    ( )Câu 38: Đặt x = t3 + 2t − 1 , ta có dx = 3t2 + 2 dt .    Đổi cận: x = −1  t3 + 2t − 1 = −1  t3 + 2t = 0  t = 0 .    x = 2  t3 + 2t − 1 = 2  t3 + 2t − 3 = 0  t = 1 .                             21                                                                          1    ( ) ( )  ( )Lúc đó ta có I = f (x)dx = f t3 + 2t − 1 . 3t2 + 2 dt = (2t − 3). 3t2 + 2 dt                           −1 0                                                                        0     ( )1                                       3t4                                   1        11                                              2                                  0        2  =       0     6t3 − 9t2 + 4t − 6         dt      =            −   3t 3  +    2t2    −  6t          =  −      .    Câu 39:          ( )Ta có 6x. f x2 + 5 f (1 − x) = 1 − x2          1 11                                                                                              1   ( )    3. 2x. f x2 dx + 5 f (1 − x)dx = 1 − x2dx  3A + 5B = 1 − x2dx(*)                                                                                                                                                   .          0 00                                                                                              0            1     ( )A = 2x. f x2 dx Đặt t = x2  dt = 2xdx ; x = 0  t = 0; x = 1  t = 1 .          0            11    A =  f (t)dt =  f (x)dx .          00           1    B = f (1 − x)dx . Đặt t = 1 − x  dt = −dx; x = 0  t = 1,x = 1  t = 0 .         0           11    B =  f (t)dt =  f (x)dx .         00                             Chinh phục các bài toán VD - VDC: Nguyên hàm - tích phân và ứng dụng | 402
Phan Nhật Linh                                                                                   Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023                               1 11                                                                                  11                 Do đó (*)  3 f (x)dx + 5 f (x)dx = 1 − x2 dx  8. f (x)dx = 1 − x2dx .                             0 00                                                                                  00             Đặt  x  =  sin t   dx         =   costdt,      t       −    ;       ;  x  =     0t      =  0,  x  =1t            =        .                                                                          2     2                                                      2                                                                                                                                                                     1                                                                                                                                 2                                                                                                                                                    0                             0                                       2      1−  sin2     t  . cos tdt         =  2      1+    cos2tdt        =  1  .  t  +  1  sin  2t           =    .                                                                                   0            2                 2              2                      4                   1 − x2 dx =                                         0             Vậy 1 f (x)dx =  .                                32                    0                                         ln 3 ln 3 ln 3     ( )   ( )Câu 40: Ta có I = x − 1 + f  ex − 3 .exdx = (x − 1).exdx + f  ex − 3 .exdx .                                        0 00              Áp dụng công thức tích phân từng phần ta có                                                                               ln 3                                                                            − exdx               ( ) ( )  ( )ln3                           .ex      ln 3                                                   + 1 − ex ln 3 = −4 + 3ln 3 .                                                                                                                                         0           I1 =                      x − 1 .exdx =              x−1                0                           =   3    −1 + ln 3                    00                             ln 3              ( )Xét I2 = f  ex − 3 .exdx . Đặt t = ex − 3dt = ex.dx . Đổi cận: x = 0 t = −2 .                             0                                                                0  f (t).dt = f (t) 0 = f (0) − f (−2) .                                                                                             −2           x = ln 3 t = 0 . Suy ra I2 =                                                           −2             Vì y = f (x) là hàm đa thức bậc bốn và đạt cực trị tại điểm x = −2 nên f (−2) = 0 .             Giao điểm của đồ thị hàm số y = f (x) với trục tung có hoành độ x = 0 .             Phương trình của đường thẳng d có dạng 3x + y − 2021 = 0  y = −3x + 2021.             d là tiếp tuyến tại giao điểm của đồ thị hàm số y = f (x) với trục tung  f (0) = −3 .              I2 = −3 − 0 = −3 . Vậy I = I1 + I2 = −7 + 3ln 3 .    Câu 41:  Theo giả thiết:     f (0) = 0            và     f (x)+            f    π   −   x      =  sin   2x    nên         f  (0)  +  f     π     =  0    f    π    =  0  .                                                                                  2                                                          2                   2                                                                                                                                                                                               ππ                                                                                   ππ                         22                                           ( x )                           π2                              2                          x. f (x)dx =                                                      ( x )           f (x)dx = −                  f (x)dx .              Ta có: I =                           xd      f              =  xf               2  −                                                                                                      0                       00                                                                                   00                            (x)                π                                                                                x dx                                                     2                                                               2      2                                                                                       2 f (x)dx +             0                                    2 sin 2xdx .                                                                                         0                                                            0             Mặt    f       +  f              −  x      =  sin      2x                                         f             −           =                khác:                                           = − cos 2x                                                 x dx                    x dx (Đặt t =  − x ).                                                              2                         2                                       2 sin 2xdx                                                       0                                   2f              ( )Ta có:                                          =1       và              f       −            =                      0 20                                                                        2                       02    403 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 03: Nguyên hàm – tích phân và ứng dụng                                                    π                           1.                      2  x. f (x)dx      −1     2             ( x ) dx         Vậy   nên  f            =                    I  =                   =  2     02                                                  0    Câu 42: Lấy tích phân hai vế với cận dưới bằng 0 , cận trên bằng 1 của đẳng thức                                                                           11    ( )   ( )f (2x) − xf x2 = 5x − 2x3 − 1 ta được: f (2x)dx − xf x2 dx = 1. (1)                                                                         00    Đặt t = 2x  dt = 2dx  dx = dt ;                                          2      Đổi cận x = 0  t = 0 , x = 1  t = 2  1 f (2x)dx = 1 2 f (t)dt = 1 2 f (x)dx .                                                                     22                                                                           0 00    Đặt t = x2  dt = 2xdx  xdx = dt ; đổi cận x = 0  t = 0 , x = 1  t = 1 .                                             2                 dx = 1 1 f (x)dx .     ( ) 1x2         2     xf  00                                 21                                         2      Thay vào (1) ta được f (x)dx − f (x)dx = 2  f (x)dx = 2 .                               00                                         1    ( )Đồng thời thay x = 1 vào biểu thức f (2x) − xf x2 = 5x − 2x3 − 1 ta có f (2) = 3 .            2               đặt  u = x                             du = dx                  ( x )|12    2     ( x ) dx                               dv =           xf (x)dx                                               v = f (x)                         −            1                                                                                               1   Xét=                                                                             =                                     3  I                                               f (x)dx                         I     xf                 f            =     .              4 44                                                                 dx = − 16 .            2 f (4 − x)dx − 3 f (x)dx =    ( )Câu 43:  Ta có:                                             −x2 − 6x + 16                        3            0 00    Đặt t = 4 − x , có dx = −dt; x = 0  t = 4; x = 4  t = 0.                     4 044    Khi đó 2 f (4 − x)dx = −2 f (t)dt = 2 f (t)dt = 2 f (x)dx .                   0 400              4                            4                      4  f (x)dx = − 16 . Từ đó     4  f (x)dx = 16            2    f (4 − x)dx − 3              f (x)dx = −     Suy ra                                                                                                 .                                                                                 33             0 00                                                                             0    Từ giả thiết ta có 2x. f (4 − x) − 3x. f (x) = −x3 − 6x2 + 16x x  0; 4                    4 44      ( )Suy ra 2 x. f (4 − x)dx − 3 x. f (x)dx = −x3 − 6x2 + 16x dx = −64 (1).                  0 00    Đặt t = 4 − x , có dx = −dt; x = 0  t = 4; x = 4  t = 0.                 Chinh phục các bài toán VD - VDC: Nguyên hàm - tích phân và ứng dụng | 404
Phan Nhật Linh                                                                             Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023                         4        (4 −    x)dx             0        − t). f     (t ) dt          4        ( t ) dt       4      (t ) dt       128                       2                              −2 (4                                    8                    − 2 t. f              Khiđó   x. f                   =                                       =           f                                   =  3    − 2I       .                           0 4 00             Thế vào (1) ta có: 128 − 5I = −64  I = 64 .                                    33    Câu 44: Ta có x(6 − f (x)) = f (x) + 2  f (x) + x. f (x) = 6x − 2  (x. f (x)) = 6x − 2 .             Suy ra x. f (x) = (6x − 2)dx = 3x2 − 2x + C .             Thay x = 1 vào ta được: 1. f (1) = 1 + C  3 = 1 + C  C = 2 .             Do đó: x. f (x) = 3x2 − 2x + 2  f (x) = 3x − 2 + 2 .                                                                         x              2             2                   2  dx         3x2                               2     5                                                x             2                              1     2           1f ( x ) dx   =        3x  −   2   +           =             −     2x  +  2   ln  x          =       + 2ln 2    .                              1    Câu 45:  Đặt    u =  f  (x)      du = f (x)dx                        =                               dv     dx              v = x−1                                     1 11             ( )Khi đó f (x)dx = (x − 1) f (x) 1 − (x − 1) f '(x)dx = f (0) − x(x − 1) 6 + 12x + e−x dx = 3e−1 .                                                                              0                                   0 00    Câu 46: Thay x = 0 ta được f (0) + f (2) = 2  f (2) = 2 − f (0) = 2 − 3 = −1.                          22              Ta có: f (x)dx = f (2 − x)dx                        00                                          22                                                                      dx = 8  2 f (x)dx = 4 .                                                                                                                      33                                          f (x) + f (2 − x) dx =            ( ) Từ hệ thức đề ra:                                                                                         x2 − 2x + 2                                          00                                                                                     0                                              2                f (2sin x)dx               1  2         (t ) dt     1          (t)  2       2                  1  2. ( −1)     4          5             Ta có :0                                  =       2  0                   =  2  t. f         0    −  0                =  2               −  3   =  −  3                         sin 2x.                                        t. f                                          f  (t ) dt                                                                                                                                        Câu 47:  Ta có:   f (x) = xf (x) + ln x           −ln x =                 f (x).x −       f (x).(x)              −ln x  =       f (x).x − f (x).(x)                                                                                                                         x2                                                                                                                                                x2                   f (x)         − ln  x  .  Lấy   tích     phân       cận   từ     1   đến         e  cả 2 vế ta được:                               x2                   x  =             − ln ex dx     =  e     f (x)             2 −1=         f (x)     e=        f (e)       f (1)             f (e) = 2.            x2                 1                       e                       1           1                           x  dx                         x                        −      1                                                                                             e    Câu 48: Ta có: y = f (x) là hàm số chẵn và liên tục trên  f (−x) = f (x) ,x  .    405 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 03: Nguyên hàm – tích phân và ứng dụng    Xét  I    =   0   f (x  )         .  Đặt    t  = −x  dx = −dt ,                đổi cận       x = −3  t              =  3;    x  =0t          = 0.                 −3                     2x +   dx                           1         =    −      0 f (−t) 3 f (t) 3 2t f (t) 3 2x f (x)     I              2−t     dt=          1      dt=         2t + 1 dt= 0           2x + 1 dx .               3         +1 0            2t  +1 0       3       f (x)            0      f (x)           3  f (x)                3  2x f (x)               3   f (x)               3     ( x )dx     −3                       −3                     0                       0                         0                       0                                                                                 2x + 1 dx               dx  =                  dx   +             dx   =                           +                          =     f           2x    +   1            2x     +  1           2x  +  1                                           2x  +      dx                       .                                                                                                                     1       13     = f (x)dx + f (x)dx = 3 + 9 = 12 .     01    Câu 49: Theo giả thiết ta có  f '(x)2 = 4 2x2 + 1 − f (x)   f '(x)2 + 4 f (x) = 8x2 + 4 (*) .    Lấy tích phân hai vế của biểu thức (*) ta được    11                                                                            1         ' ( x ) 2                   (x)1        1         '(  x ) .dx        20                                                                                0                                              0     0                             3   ( )    f '(x)2 + 4 f (x)dx =    00                                                     8x2 + 4      dx                f               dx  +  4     xf           −     x.  f                  =                                                                                                                                                                 1                                1                        4                1         ' ( x ) 2             1                         1                                                               3                '(x)2 dx − 4                 ' ( x ) .dx                                             dx − 4              ' ( x ).dx        4x2dx      f                          x. f               +     =  0              f                             x. f               +           =           0       00                                                                         0 00          1      f '(x) − 2x2 dx = 0  f '(x) = 2x  f (x) = x2 + C.     0                                                                                  11                                   x2 + 1 .dx = 4 .                                                                                   x. f (x).dx = x.    ( )Vì     f (1) = 2  C = 1                      f (x) = x2 + 1 . Vậy                                                                          3                                                                                  00    Câu 50: Ta có f '(x) = f '(2 − x)  f (x) = − f (2 − x) + C  C = f (0) + f (2) = 4024 .    Do đó f (x) + f (2 − x) = 4042 .               2 2      Ta       f (x)         (2 − x    ) dx     có        0  '(x) =    +  f   2 − x)             =   0  4042dx        = 8084                   2   f  ( x ) dx     =   4024 .                             f                      2                                                 0                f               '(                     f(  x             2  f (2−x       )  dx                                                                                                             )dx =                0 0                                   Khi đó I = − 1 2 f (2cos x)d(2cos x) = − 1 0 f (t)dt = 1 2 f (t)dt = 2012 .                  2 22                             0 20                             Chinh phục các bài toán VD - VDC: Nguyên hàm - tích phân và ứng dụng | 406
4Phan Nhật Linh                                                           Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023                           SỐ PHỨC    CHỦ ĐỀ 10                               CÁC BÀI TOÁN SỐ PHỨC NÂNG CAO       A TÓM TẮT LÝ THUYẾT    Một số bất đẳng thức thường dùng trong bài toán cực trị số phức    •  Cho các số phức     z1 , z2  thì ta có:    z1    + z2     z1 + z2  . Đẳng thức xảy ra khi      zz11  =  0        , k  0, z2 = kz1                                                                                                                0,k    •  Cho các số phức     z1 , z2  thì ta có:    z1 + z2        z1 − z2  . Đẳng thức   xảy ra khi    zz11  =0           , k  0, z2 = kz1                                                                                                               0,k     ( )( )• Bất đẳng thức Cauchy – Schwars: Cho các số thực a,b, x, y thì ta có ax + by  a2 + b2 x2 + y2 . Đăng        thức xảy ra khi ay = bx .        B VÍ DỤ MINH HỌA    ( )CÂU 1. Trên tập hợp các số phức, xét phương trình z2 − a − 3 z + a2 + a = 0 ( a là tham số thực). Có bao    nhiêu giá trị nguyên của a để phương trình có 2 nghiệm phức z1 , z2 thỏa mãn z1 + z2 = z1 − z2 ?               A. 2 .                             B. 4 .                         C. 3 .                            D. 1.                                                                   LỜI GIẢI    Chọn B    ( )Ta có  = (a − 3)2 − 4 a2 + a = −3a2 − 10a + 9 .    Trường hợp 1:   0  −5 − 2            13  a  −5 + 2       13 . Khi đó    z1 , z2      là 2 nghiệm thực                                      3                  3    Theo Viet  z1 + z2  =a−3         z1 − z2     =  ( )z1 + z2 2 − 4z1.z2 =        −3a2 − 10a + 9 .             z1.z2 =   a2 + a    Từ đó ta có    z1 + z2 = z1 − z2  a − 3 =             −3a2  − 10a  +  9    (a  −  3)2  =  −3a2  − 10a  +  9    4a2  +   4a  =  0    a   =  0 (TM)                                                                                                                           a  =                                                                                                                                   −1                                          −5 +  2  13                                  a  Trường hợp 2:   0                         3.                                                                    a    −5 − 2   13                                               3    407 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức    Khi đó z1,2 = a − 3  i      3a2     + 10a  −   9    z1  −  z2  =  i   3a2 + 10a − 9  z1 − z2 =        3a2 + 10a − 9 .                                2    ( )z1 + z2 = z1 − z2  a − 3 = 3a2 + 10a − 9  a − 3 2 = 3a2 + 10a − 9      a2  +  8a  −  9  =  0    a   =  1 (TM   )                               a  =                                       −9    Vậy có 4 giá trị của a thỏa mãn yêu cầu đề bài.                                                                        distance    CÂU 2. Biết phương trình z2 + mz + m2 − 2 = 0 ( m là tham số thực) có hai nghiệm phức z1 , z2 . Gọi    A, B,C lần lượt là điểm biểu diễn các số phức z1 , z2 và z0 = i . Có bao nhiêu giá trị của tham số m để    diện tích tam giác ABC bằng 1?              A. 2 .                                B. 3 .                             C. 4 .                       D. 6                                                                      LỜI GIẢI    Chọn C    ( )Ta có:  = m2 − 4 m2 − 2 = −3m2 + 8    Trường hợp 1:   0  −3m2 + 8  0  −2 6  m  2 6 . Khi đó, phương trình có hai nghiệm thực                                                        33    phân biệt là z1 , z2 .    ( ) ( )Vì A,B Ox nên AB = z1 − z2 = z1 − z2 2 = z1 + z2 2 − 4z1z2 = −3m2 + 8 .    Mặt khác, ta có C (0;1)  d(C; AB) = 1.     SABC   =   1 AB.d(C; AB)          =   −3m2 + 8 = 1  m =  2 3 (n) .                  2                              23                                                                m     2   6                                                              Trường hợp 2:   0  −3m2 + 8  0                                   3 . Khi đó, phương trình có hai nghiệm phức liên hợp                                                                                                                        m       −2  6                                                              3               −m + i                          −3m2 + 8 =           3m2 − 8 và C (0;1) .  là z1,2 = 2 .  Ta có: AB = z1 − z2 = i  =                                                    x+m =0                                m                                                      2                                    .  ( )Phương trình đường thẳng                                                        =                                       AB  là                  nên d      C; AB         2    Do đó,    SABC     =  1 AB.d(C; AB) =         m   3m2    −8     =1       m2     =  4           m  =  2  .                                                      4                             =  − 4 (VN)                         2                                                                                                                                  m2       3    Vậy có 4 giá trị thực của tham số m thỏa mãn đề bài.                                                                        distance    ( )CÂU 3. Trong tập số phức, xét phương trình z2 − 2 m − 1 z + 2m − 2 = 0 ( m là tham số thực). Gọi S là    tập hợp các giá trị nguyên của m để phương trình có hai nghiệm phân biệt z1 , z2 thỏa mãn z1 = z2 . Tổng    các phần tử của tập S là              A. 3.                                 B. 1.                              C. 6.                        D. 2.                                                                      LỜI GIẢI    Chọn B                                                                                   Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 408
Phan Nhật Linh                                                                    Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    ( )Xét phương trình z2 − 2 m − 1 z + 2m − 2 = 0 , ta có:  = −(m − 1)2 − 1.(2m − 2) = m2 − 4m + 3 .    Trường   hợp     1:    0        m2     − 4m + 3     0     m      3  .                                                                         1                                                                    m    Phương trình đã cho có hai nghiệm thực phân biệt z1 , z2 .    Theo  định   lí  Vi-et  ta  có:   z1 + z2   = 2(m − 1)                                     z1z2                                                              .                                                 = 2m − 2    Theo đề bài ta có: z1 = z2  z1 = −z2  z1 + z2 = 0  2(m − 1) = 0  m = 1.    Trường hợp 2:   0  1  m  3    Phương trình luôn có hai nghiệm phức z1 , z2 luôn thỏa mãn z1 = z2 .    Do đó S = 2 . Vậy tổng các phần tử của tập S là 1.                                                                       distance    CÂU 4. Trên tập các số phức, xét phương trình z2 − mz + m + 8 = 0 ( m là tham số thực). Có bao nhiêu giá  trị nguyên của tham số m để phương trình có hai nghiệm z1 , z2 phân biệt thỏa mãn    ( ) ( )z1 z12 + mz2 = m2 − m − 8 z2 ?                 A. 12 .                              B. 6 .                              C. 5 .                         D. 11 .                                                                     LỜI GIẢI    Chọn C    Ta có  = m2 − 4m − 32 là biệt thức của phương trình.    Trường hợp       1:  Xét        0       m2  −  4m  −  32    0    m         8   khi  đó  phương trình       có  hai  nghiệm  thực  phân                                                                        m        −4    ( )biệt. Ta có z12 = mz1 − m − 8 suy ra z12 + mz2 = m z1 + z2 − m − 8 = m2 − m − 8 do đó:    ( ) ( ) ( )z1 z12 + mz2 = m2 − m − 8 z2  m2 − m − 8 z1 = m2 − m − 8 z2 (*).    Nếu   z1.z2  =0  thì    m + 8 = 0  m = −8            không     thỏa     mãn.     Khi  đó  (*)    m2  −  m  −  8    0                                                                                                                                                                                                           z1 = z2      m2  −m−8       0     m2     −m−8        0  hệ  vô  nghiệm.                                  z1 = −z2               m = 0    Trường hợp 2: Xét   0  −4  m  8 khi đó phương trình có hai nghiệm phức phân biệt và z1 = z2 ,    ( ) ( ) ( )ta có z1 z12 + mz2 = m2 − m − 8 z2  m2 − m − 8 z1 = m2 − m − 8 z2                                       1  +     33                              m   m2 − m − 8  0                         2 . Kết hợp điều kiện ta được m −3; 4; 5;6;7 .                                      1  −     33                              m                                               2    Vậy có tất cả là 5 số nguyên cần tìm.                                                                       distance    CÂU 5. Trên tập hợp các số phức, xét phương trình z2 − 6z + m = 0 (1) ( m là tham số thực). Có bao nhiêu    giá trị nguyên của m thuộc khoảng (0 ; 20) để phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt z1 , z2 thỏa mãn    z1.z1 = z2 .z2 ?                                  B. 11.                              C. 12 .                        D. 10 .              A. 20 .                                                                     LỜI GIẢI    Chọn D    409 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức    Điều kiện để phương trình (1) có hai nghiệm phân biệt là:  = 9 − m  0  m  9 .    Trường hợp 1:   0  m  9 . Khi đó phương trình (*) có 2 nghiệm thực phân biệt z1 , z2 và z1 = z1    ,  z2  = z2 . Nên  z1 z1 = z2 z2   z12  = z22    zz11  =  z2                                                              =  −z2    Với z1 = z2 , không thoả mãn yêu cầu phương trình (1) có 2 nghiệm phân biệt, nên loại.    Với z1 = −z2  z1 + z2 = 0 không thỏa mãn, do theo Vi-ét, ta có z1 + z2 = 6 .    Trường hợp 2:   0  m  9 . Khi đó phương trình có hai nghiệm phức phân biệt z1 , z2 và    z2 = z1 , z1 = z2 . Yêu cầu z1 z1 = z2 z2  z1z2 = z1z2 luôn đúng với m  9 .    Vậy trong khoảng (0; 20) có 10 số m0 thoả mãn yêu cầu bài toán.istance    CÂU 6. Cho số phức z thỏa mãn z − 5 + 7i = 197 . Giá trị lớn nhất của z − 4 − 7i + z − 6 + 21i thuộc tập    hợp nào sau đây?            ( )A. 20; 197 .                                             ( )C.                                                          B. 30; 40 .                  197 ; 2  394    D. 2 394; 40 .                                                                 LỜI GIẢI    Chọn B    Gọi M (x; y) là điểm biểu diễn số phức z . Suy ra, M (C) : (x − 5)2 + (y + 7)2 = 197 có tâm I (5; −7 )    Gọi A(4;7) , B(6; −21) . Ta thấy A,B  (C )    Mặt khác, AB = 2 197 = 2R  AB là đường kính của đường tròn (C) .    M (C) : MA2 + MB2 = AB2 = 788    ( ) ( )Ta có: MA + MB 2  2 MA2 + MB2 = 2.788 = 1576  MA + MB  1576 = 2 394    Ta có: z − 4 − 7i + z − 6 + 21i = MA + MB  2 394    Vậy giá trị lớn nhất của z − 4 − 7i + z − 6 + 21i bằng 2 394  39,69.  Dấu \" = \" xảy ra khi MA = MB distance    CÂU 6. Xét các số phức z và w thỏa mãn z = w = 1 , z + w = 2 . Giá trị nhỏ nhất của biểu thức  P = zw + 2i(z + w) − 4 bằng                32                              1+5 2                   C. 5 − 2 2              D. 5          A.                               B.                 2                                  4                                                                 LỜI GIẢI    Chọn A    ( )Ta có z + w = 2  2 = z + w 2 = (z + w) z + w = z 2 + w 2 + zw + zw     zw + zw = 0  zw là số thuần ảo. Hay zw = ki , k  . Do đó, z = ki .                                                                                                    w    Mặt khác, z + w = 2  ki + w = 2  ki + ww = 2 w  ki + 1 = 2 (do w = w = 1 )                                   w     k2 + 1 = 2  k = 1 .  Vậy z =  i . Do vai trò bình đẳng của z và w nên ta chỉ cần xét trường hợp z = i .                  ww    Khi đó  P = iw2 + (2i − 2)w − 4 = w2 + (2 + 2i)w + 4i = (w + 1 + i)2 + 2i .    Đặt u = w + 1 + i  w = u − 1 − i |w|=|u − 1 − i|= 1 và z0 = −1 − i .                                                                     Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 410
Phan Nhật Linh                                                     Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    ( )( ) ( )Ta có P2 = u2 + 2i 2 = u2 + z02 2 = u2 + z02 u2 + z02 =|u|4 + z0 4 + u z0 + z0  u 2 − 2 u.z0 2    ( )=|u|4 −4|u|2 +4 +                   2                     u.z0 + z0  u                                          .    ( )( )Mà u + z0 u + z0 = u + z0 2 = 1  u z0 + z0 u = 1−|u|2 − z0 2 = −|u|2 −1.    ( )Suy ra P2 =|u|4 −4|u|2 +4 + |u|2 +1 2         =  2|u|4  −2|u|2    +5  =  2 |u|2       −  1  2     +  9    9    P    32  .stance                                                                                               2          2     2            2    CÂU 8. Xét hai số phức z1 , z2 thoả mãn z1 + 2z2 = 2 và 2z1 − 3z2 − 7i = 4. Giá trị lớn nhất của biểu  thức P = z1 − 2i + z2 + i là        43                                     B. 2 3 .                     C. 4 3 .                                     23  A. .                                                                                                             D. .         3                                                                                                                3                                                            LỜI GIẢI  Chọn A    Đặt w1 = z1 − 2i; w2 = z2 + i. Suy ra z1 = w1 + 2i; z2 = w2 − i.    ( )Khi đó z1 + 2z2 = 2  w1 + 2i + 2 w2 − i = 2  w1 + 2w2 = 2  w1 + 2w2 2 = 4    ( ) ( ) ( )( ) w1 + 2w2 . w1 + 2w2 = 4  w1 + 2w2 . w1 + 2w2 = 4  w1 2 + 4 w2 2 + 2w1w2 + 2w1w2 = 4     3 w1 2 + 12 w2 2 + 6w1w2 + 6w1w2 = 12 (1) .    ( ) ( )Tương tự: 2z1 − 3z2 − 7i = 4  2 w1 + 2i − 3 w2 − i − 7i = 4  2w1 − 3w2 = 4     2w1 − 3w2 2 = 16  4 w1 2 + 9 w2 2 − 6w1 w2 − 6w1w2 = 16 (2) .  Từ (1) và (2) suy ra w1 2 + 3 w2 2 = 4 .    ( )Do đó: P = w1 + w2 = 1. w1 +                  1                                          1  2             4. 4 = 4 3 .                                         3. w2  .  3        w1 2 + 3 w2 2       12  +        3          =       33                                                                                                       Vậy giá trị lớn nhất của  P  bằng      43     khi   w1  =  3; w2 =       1 . distance                                          3                                3    CÂU 9. Xét các số phức z và w thỏa mãn (3 − i) z = z + 1 − i . Tìm giá trị nhỏ nhất của T = w + i                                                                            w−1                A. 2.                          B. 1 .                           2                                        32  Chọn D                                         2                       C. 2 .                                    D. 2                                                           LỜI GIẢI    Ta có: z = (3 − i) z − (1 − i)  ( ) ( )z = 3 z − 1 + 1− z i , đặt z = a  0 .  w−1                                        w−1    Khi đó z = (3a − 1) + (1− a)i  z = 10a2 − 8a + 2  w−1                                        w−1    Suy ra w − 1 =           z                   a=                   1=                          1 1                                      =  10a2 − 8a + 2              8     2                           2              2                                                             10  −  a  +  a2          2   1  −  2    +  2                     10a2 − 8a + 2                                                           a    411 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức    Mặt khác: T = w + i = w − 1+ 1+ i  w − 1 + 2 = a + 2  3 2                                                                               10a2 − 8a + 2                     2    Dấu “=” xảy ra khi z = i ; w = 3 + i                                22    Lưu ý: Ở đây sử dụng BĐT z + w  z + w . Dấu “=” xảy ra khi z = kw(k  0) distance    CÂU 10. Xét các số phức z,w thỏa mãn z = 2 và w = 1 . Khi iz + w − 3 + 4i đạt giá trị nhỏ nhất, z + w  bằng                A. 3 .                                B. 5 .                         C. 29 .                                        D. 221 .  Ta có iz = z = 2 .                                                                     5                                              5                                                                       LỜI GIẢI     iz − w  iz + w        (1)              iz + w    3 (3) .  Dấu       \"   =\"    ở  (1)  xảy  ra    khi  và     chỉ     khi      w  =   k.(iz) ,k  0 ;  dấu                           (2)  1   iz + w  iz + w    \" = \" ở (2) xảy ra khi và chỉ khi w = h.(iz) ,h  0 .    Ta lại có iz + w − 3 + 4i  iz + w − −3 + 4i  iz + w − 3 + 4i  iz + w − 5 . Từ (3) suy ra                                                                                                          h  =   1                                                                                                                2    iz + w − 3 + 4i     2 . Dấu        \"=\"    xảy ra       iz + w = 3                                  lz==−−5385     6     .                                                                                                                            5                                                      w = h.(iz) ,h  0                                              −     i                                                       iz + w = l.(−3 + 4i) ,l  0                                                                                                                                                                                                                w   =   3  −    4  i                                                                                                           55    Vậy Min iz + w − 3 + 4i = 2 và z + w = 5 .distance    CÂU 11. Xét các số phức z ,w thỏa mãn|z|=|w|= 1 . Khi |z − 2w − 3 − 4i| đạt giá trị lớn nhất thì |z − w|  bằng                  A. 5 5 .                            B. 8.                          C. 3                                           D. 2.                                                                     LỜI GIẢI    Chọn D  Giả sử z = a + bi, w = c + di,a,b,c,d  .    | z |=| w |=  1   a2   +  b2  =  1                     c2  +  d2  =  1    |z − 2w − 3 − 4i|=|a − 2c − 3 + (b − 2d − 4)i|= (a − 2c − 3)2 + (b − 2d − 4)2    ( )|z − 2w − 3 − 4i|= (a − 2c − 3)2 + (b − 2d − 4)2  a2 + b2 + 4 c2 + d2 + 32 + 42 = 8 .                                 a2 + b2 = 1,c2 + d2    =1          a2 + b2 = 1,c2 + d2         =  1     a  =  3 ,b = 4                                                                                                                  55  Dấu  “  =”    xảy  ra  khi   a    =  −2c  =  −3                  a     =   −2c   =  −3                         −3 ,d = −5           .                                b     −2d     −4                   b       −2d      −4                          55                                                                                                           c =    Do đó |z − w|=         (a − c)2 + (b − d)2 =           6 2   +     8  2  =  2                                                         5        5                                                                            distance                                                                                       Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 412
Phan Nhật Linh                                                                             Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    CÂU 12. Xét tất cả các số phức z thỏa mãn z − 3i + 4 = 1 . Giá trị nhỏ nhất của z2 + 7 − 24i nằm trong    khoảng nào?                                           B. (1009; 2018) .                           C. (2018; 4036) .   D. (4036; +) .             A. (0;1009) .                                                                          LỜI GIẢI    Chọn B    Ta có 1 = z − 3i + 4  z − 3i − 4 = z − 5  −1  z − 5  1  4  z  6 .    Đặt z0 = 4 − 3i  z0 = 5,z02 = 7 − 24i .                                                                                                                          z.zo + zo.z 2 − 2 z.zo 2  ( ) ( )Ta có                                                                                         z4         4          A=  z2                   2  =  z2  + zo2     2  =      z2 + zo2         2  +  zo  2     =      +  zo     +                                                                                                                + 7 − 24i                                                      z    ( )( )Mà z + zo z + zo = 1  z.zo + zo.z = 1− z 2 − zo 2    Suy ra  A=  z4  +   zo  4  +       1  −  z2   −  zo    2  2  −  2  z.zo  2   = 2 z 4 − 2 z 2 + 1201 .                                                               Hàm số y = 2t4 − 2t2 + 1201 đồng biến trên 4; 6 nên A  2.44 − 2.42 + 1201 = 1681 .    Dấu  bằng  xảy  ra  khi  và         chỉ   khi   z   =    4         . Do đó z2 + 7 − 24i nằm trong khoảng (1009; 2018) .                                                                                                   z + 4 − 3i = 1    ( )CÂU 13. Giả sử z1 , z2 là hai trong các số phức z thỏa mãn (z − 6) 8 − iz là số thực. Biết rằng    z1 − z2 = 6 Giá trị nhỏ nhất của z1 + 3z2 bằng               A. −5 + 73 .                               B. 5 + 21                                   C. 20 − 2 73        D. 20 − 4 21                                                                          LỜI GIẢI    Chon C    Đặt z = x + yi,(x, y  ) . Gọi A, B lần lượt là điểm biểu diễn cho các số phức z1 , z2 .    Suy ra AB = z1 − z2 = 4 .  Ta có:    ( )(z − 6) 8 − iz = (x + yi − 6)(8 − i(x − yi)) = (x + yi − 6)(8 − ix − y)    = 8x − x2i − xy + 8yi + xy − y2i − 48 + 6xi + 6y    ( )Do (z − 6) 8 − iz là số thực nên ta được x2 + y2 − 6x − 8y = 0 . Vậy tập hợp các điểm biểu diễn của z là    đường tròn tâm I (3; 4) bán kính r = 5.    Xét điểm M thuộc đoạn AB thỏa MA + 3MB = 0  OA + 3OB = 4OM .    413 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức    Gọi H là trung điểm AB .    Ta có HA = HB = AB = 3 và MA = 3 AB = 9  HM = MA − HA = 3 .                          2 42                                                             2    Từ đó HI2 = R2 − HB2 = 16 , IM =             HI2 + HM2 =           73 , suy ra điểm         M  thuộc đường tròn       (C)  tâm                                                                     2    I (3; 4) , bán kính r =     73                                 .                                2    Ta có z1 + 3z2 = OA + 3OB = 4OM = 4OM , do đó z1 + 3z2 nhỏ nhất khi OM nhỏ nhất.    Ta có OMmin = OM0 = OI − r = 5 −             73 . Vậy         z1 + 3z2 min = 4OM0 = 20 − 2     73 .                                               2                                                                  distance    CÂU 14. Xét các số phức z, w thỏa mãn z = 2 và i.w = 1. Khi iz + w + 3 − 4i đạt giá trị nhỏ nhất,    z − w bằng              A. 5 .                                  29                    C. 3 .                                 221                                               B. .                                                        D. .                                                      5                                                            5                                                            LỜI GIẢI    Chọn A    Cách 1:    ( )Ta có iz + w + 3 − 4i  3 − 4i − iz + w  5 − iz + w  5 − (2 + 1) = 2    Dấu bằng xảy ra khi iw.z==kk12((33−−44ii))kkhhii((kk1200))       w = iw = 1     .                                                                     và                                                                             iz = z = 2    Giải  hệ  trên suy  ra  k2  =−2    ;  k1  =  − 1 .Hay  w   =  −3+    4i       −z  =  −2i (3 − 4i)   z = −8 − 6i                                  5              5             =    5    5                                      55                                                         iz                              5                                                                   −2 (3  − 4i)                                                                      5    Khi đó z − w = −1 − 2i  z − w = 5 .    Cách 2:  Trong mặt phẳng Oxy :    Gọi M là điểm biểu diễn của số phức iz  OM = 2  M thuộc đường tròn (C1 ) tâm O bán kính    R1 = 2 .    Gọi N là điểm biểu diễn của số phức w  ON = 1  N thuộc đường tròn (C2 ) tâm O bán kính    R2 = 1 .    Gọi E(3; −4) . Khi đó A = iz + w + 3 − 4i = OM + ON + OE .    Ta thấy A đạt giá trị nhỏ nhất khi M, N , E thẳng hàng và OM và ON ngược hướng với OE    Đường thẳng OE có phương trình là y = −4 x .                                                         3    Tọa độ giao điểm của đường thẳng OE và đường tròn (C1 ) là nghiệm của hệ phương trình:                                                                            Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 414
Phan Nhật Linh                                                                                Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    y  =  −4    x              y  =  −4  x                   y     −4         x  =  6         3                             3                              3          y   =                                                                  =      x     x    =  5    .                                                                            36             =  −8  x2 + y2 =      4           x2  +    −4  x  2  =  4     25x2 =           y                                           3                                                   5                                                                                              −6                                                                                                    5                                                                                                8                                                                                                  5    Vậy     M    −  6  ;  8    (Vì      OM      ngược hướng với         OE     ).                  5     5                                 Tọa độ giao điểm của đường thẳng OE và đường tròn (C2 ) là nghiệm của hệ phương trình:    y  =  −4    x              y  =  −4  x                   y     −4         x  =  3         3                             3                              3          y   =                                                                  =      x     x    =  5                               x2                                        9              =  −4  x2 + y2 =      1                  +    −4  x  2  =1       25x2 =           y                                           3                                                   5                                                                                              −3                                                                                                    5                                                                                                4                                                                                                  5    Vậy     N    −  3  ;  4    (Vì      ON      ngược hướng với         OE     ).                  5     5                                 Do đó: w = − 3 + 4 i và i.z = − 6 + 8 i  z = − 8 − 6 i . Vậy z − w = −1 − 2i = 5 .                         55                            55                   55                                                                                 distance    CÂU 15. Xét các số phức z,w thỏa mãn z + 2 + 2i = 1 và w − 1 + 2i = w − 3i . Khi z − w + w − 3 + 3i    đạt giá trị nhỏ nhất. Tính z + 2w .                     A. 2 13 .                                 B. 7 .                             C. 2 5 .  D. 61 .                                                            LỜI GIẢI  Chọn D  Giả sử điểm biểu diễn của z,w lần lượt là M , F .    Do z + 2 + 2i = 1 nên M nằm trên đường tròn (C) tâm I (−2; −2) , bán kính R = 1 .    Gọi A(1; −2) , B(0; 3) . Do w − 1 + 2i = w − 3i nên F nằm trên đường thẳng d : x + y + 1 = 0 là đường    trung trực của đoạn thẳng AB .    Gọi C (3; −3) . Khi đó z − w + w − 3 + 3i = MF + FC . Ta đi tìm giá trị nhỏ nhất của tổng hai đoạn thẳng này.    Giả sử (C) là đường tròn đối xứng với (C) qua đường thẳng d . Suy ra (C) có tâm I(3; 3) , bán kính    415 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức    R = R = 1. Khi đó ứng với mỗi M  (C ) luôn tồn tại M  (C) sao cho MF = MF .    Suy ra z − w + w − 3 + 3i = MF + FC = MF + FC đạt giá trị nhỏ nhất khi I, M, F,C thẳng hàng.    Khi đó F là giao điểm của d và IC với IC : x = 3 . Suy ra F (3; −2) .  Tương ứng ta có M là giao điểm của đường thẳng IF và đường tròn (C) , M nằm giữa I,F .  Suy ra M (−1; −2) .    Do đó z − w + w − 3 + 3i đạt giá trị nhỏ nhất khi z = −1 − 2i,w = 3 − 2i .    Suy ra z + 2w = 5 − 6i  z + 2w = 61 .distance    CÂU 16. Gọi S là tập hợp tất cả các số phức z sao cho số phức w = z + 3 có phần thực bằng 2 . Xét các                                                                                               z+1    số phức z1 , z2  S thỏa mãn 3z1 − 4z2 = 2 , giá trị lớn nhất của P = z1 − 3i 2 − z2 − 4i 2 bằng            A. 16.                     B. 8.                          C. 4.                        D. 32.                                                        LỜI GIẢI    Chọn C    (( ))Ta có:  w = z + 3 = (z + 3)  z+1  =        z 2 + 4x + 3 − 2iy     z + 1 (z + 1)     z+1              z 2 + 2x + 1     w có phần thực là  z 2 + 4x + 3  =2    z2       =1  x2  + y2  =1                       z 2 + 2x + 1    ( ) ( ) ( )( ) ( )P = z1 − 3i 2 − z2 − 4i 2 = z1 − 3i z1 + 3i − z2 − 4i z2 + 4i = i 3z1 − 4z2 − 3z1 − 4z2    ( ) ( )P = i 3z1 − 4z2 − 3z1 − 4z2  i 3z1 − 4z2 + 3z1 − 4z2 = 4 distance    CÂU 17. Cho z1 , z2 là hai số phức thỏa mãn iz − 1 + i = 2 và z1 − z2 = 2 . Giá trị lớn nhất của biểu thức    P = z1 + z2 + 1 + 2i có dạng a + b . Khi đó a2 + b có giá trị là            A. 18 .                    B. 15 .                        C. 19 .                      D. 17 .                                                        LỜI GIẢI    Chọn B    Đặt w = iz − 1 + i  w = 2 . Với w1 = iz1 − 1 + i ; w2 = iz2 − 1 + i thì w1 = 2 ; w2 = 2 .    ( )Ta có: z1 − z2 = 2  i z1 − z2 = 2 i  w1 − w2 = 2 .    Mặt khác, w1 − w2 2 + w1 + w2 2 = (w1 − w2 )(w1 − w2 ) + (w1 + w2 )(w1 + w2 )    ( ) ( ) ( ) ( )( ) ( )= w1 − w2 w1 − w2 + w1 + w2 w1 + w2 = 2 w1.w1 + w2.w2 = 2 w1 2 + w2 2 .    ( )Do đó w1 + w2 2 = 2 w1 2 + w2 2 − w1 − w2 2  w1 + w2 = 14.    Ta có                                              P = z1 + z2 + 1 + 2i = i . z1 + z2 + 1 + 2i = iz1 + iz2 − 2 + i  = w1 + 1 − i + w2 + 1 − i − 2 + i = w1 + w2 − i .    Lại có: P = w1 + w2 − i  w1 + w2 + i  P         14 + 1.                                                      distance  Suy ra maxP = 1 + 14 . Do đó a = 1, b = 14 .  Vậy a2 + b = 15 .                                                                Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 416
Phan Nhật Linh                                                  Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    CÂU 18. Cho số phức z thỏa mãn z + z + 2 z − z = 8 . Gọi M , m lần lượt là giá trị lớn nhất, giá trị nhỏ  nhất của biểu thức P = z − 3 − 3i . Giá trị của M + m bằng                A. 10 + 34 .                 B. 2 10 .              C. 10 + 58 .                                 D. 5 + 58 .    Chọn D                                               LỜI GIẢI    Đặt z = x + yi (x, y  ) .    Ta có z + z + 2 z − z = 8  2 x + 4 y = 8  x + 2 y = 4 .    Trong mặt phẳng phức, gọi M là điểm biểu diễn hình học của số phức z . Khi đó tập hợp điểm M là    hình bình hành ABCD với A(0; 2) , B(4;0) , C (0; −2) , D (−4; 0) .  P = z − 3 − 3i = EM với E(3; 3) .    min P = EH = d(E, AB) = 5 với H là hình chiếu vuông góc của E lên đoạn AB .    max P = ED = 58 . Vậy M + m = 5 + 58 .                                                            distance    CÂU 19. Cho số phức z = x + yi, (x, y  ) thoả mãn z + z − 2 + 3 z − z + 4i  6 và z − 1 − i  z + 3 + i .    Gọi M ,m là giá trị lớn nhất và nhỏ nhất của biểu thức P = 2x + 3y + 5 . Khi đó M + m bằng                A. 33 .                      B. 17 .                   C. − 13 ,                                 D. 22 .                     5                          5                             5                                     5    Chọn D                                               LỜI GIẢI  Gọi z = x + yi ; x; y  .    Xét z + z − 2 + 3 z − z + 4i  6  x − 1 + 3y + 6  3. (1)  Tập hợp những điểm biểu diễn z = x + yi ; x; y  . thỏa mãn (1) là miền trong (tính cả biên) của hình    thoi ABCD với A(−2; −2) ; B(1; −1) ; C (4; −2) ; D(1; −3) tạo bởi 4 đường thẳng x − 1 + 3y + 6  3.    Ta có: z − 1 − i  z + 3 + i  2x + y + 2  0    Tập hợp những điểm biểu diễn z thỏa mãn (2) là nữa mặt phẳng chứa điểm O ( kể cả bờ đường thẳng  2x + y + 2 = 0 ).    Suy ra tập hợp những điểm biểu diễn z = x + yi ; x; y  . thỏa mãn (1) và (2) là miền trong (tính cả biên)    của ngũ giác  EBCDF  với    E    −2  ;  −10    ;  B(1; −1) ;  C (4; −2) ;  D(1; −3) ;  F    2  ;  −14                                     7       7                                                  5      5                                                                                                                417 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức    Biểu thức P = 2x + 3y + 5 sẽ đạt giá trị lớn nhất và nhỏ nhất trên miền trong (tính cả biên) của ngũ giác    EBCDF            khi   (x; y)  là  toạ  độ  của  một  trong  các  đỉnh  E  −2  ;  −10     ;  B(1; −1) ;  C (4; −2) ;  D(1; −3) ;                                                                                7       7       F    2  ;  −14    .       5      5                         Ta có:    Suy ra M = 7; m = − 13  M + m = 22 .distance                             55    CÂU 20. Cho các số phức z,w thỏa mãn z = 2 , w − 3 + 2i = 1 khi đó z2 − 2zw − 4 đạt giá trị lớn nhất    bằng                A. 16 .                         B. 24 .                     C. 4 + 4 13 .            D. 20 .  Chọn B                                                         LỜI GIẢI    Gọi M (x; y) là điểm biểu diễn của số phức z = x + iy(x, y  ) , E là điểm biểu diễn của số phức w . Từ  giả thiết suy ra M thuộc đường tròn tâm O(0;0) , bán kính R1 = 2 ; E thuộc đường tròn tâm I (3; − 2) ,    bán kính R2 = 1 ;                                                                       Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 418
Phan Nhật Linh                                                    Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    Ta có: P = z2 − 2zw − 4 = z2 − 2zw − z 2 = z2 − 2zw − z.z = z . z − 2w − z    = 2. z − 2w − z = 2. 2y − 2w = 4 y − w = 4KE  HN  P  4(HI + R2 )  P  24  Trong đó K (0; y) , −2  y  2 , H (0; 2) ,N là giao điểm của đường tròn (I ) và đường thẳng IH xN  3 .    CÂU 21. Xét các số phức z thỏa mãn z + 3 − 2i + z − 3 + i = 3 5 . Gọi M , m lần lượt là giá trị lớn nhất  và giá trị nhỏ nhất của biểu thức P = z + 2 + z − 1 − 3i . Tìm M , m .            A. M = 17 + 5 ; m = 3 2 .                                    B. M = 26 + 2 5 ; m = 2 .                C. M = 26 + 2 5 ; m = 3 2 .                 D. M = 17 + 5 ; m = 3 .  Chọn C                                    LỜI GIẢI    Gọi M là điểm biểu diễn số phức z , F1 (−3; 2) , F2 (3; −1) , A(−2; 0) và B(1; 3) .    Ta có z + 3 − 2i + z − 3 + i = 3 5 và F1F2 = 3 5  MF1 + MF2 = F1F2 .    Do đó tập hợp các điểm M là đoạn thẳng F1F2 .  Dựa vào hình vẽ, ta thấy:    M = Pmax = M2A + M2B = 26 + 2 5 .    m = Pmin = M1A + M1B = AB = 3 2 .    Vậy M = 26 + 2 5 ; m = 3 2 .distance    CÂU 22. Cho     z1  và  z2  là hai trong số các số phức  z     thỏa mãn    z − 4 − 3i         là số thuần ảo và  z1 − z2  =8.                                                                             z + 4 + 3i    Tìm giá trị lớn nhất của biểu thức T = z1 + z2 + 3 − 3i            A. 5 + 3 2 .                     B. 3 + 3 2 .                C. 6 + 3 2 .                    D. 4 + 3 2 .                                              LỜI GIẢI    Chọn C    Gọi số phức z = x + yi . ĐK: x  −4 và y  −3 .    Ta có:  z − 4 − 3i  =  x − 4 + (y − 3)i  = x2 − 16 + y2 − 9    +  (        −6x + 8y       )2  .i  .          z + 4 + 3i     x + 4 + (y + 3)i                                            (x + 4)2 + (y + 3)2        x  +  4)2 + (y +  3    Để  z − 4 − 3i  là số thuần ảo   x2 + y2 − 25         = 0  x2 + y2 − 25 = 0      z + 4 + 3i                                    (x + 4)2 + (y + 3)2    Suy ra điểm biểu diễn số phức z1 và z2 thuộc đường tròn tâm O(0;0) , bán kính R = 5 .    Gọi z1 = x1 + y1.i có điểm biểu diễn A(x1; y1 ) ; z2 = x2 + y2.i có điểm biểu diễn B(x2 ; y2 ) và z3 = 3 − 3i  có điểm biểu diễn C (3; −3) .    419 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức    ( ) ( )Ta có: z1 − z2 = 8  x1 − x2 2 + y1 − y2 2 = 8  AB = 8 .    Xét T = z1 + z2 + 3 − 3i = OA + OB + OC  Gọi H là trung điểm AB  AH = 4 và OH ⊥ AB  OH = 3 .    Suy ra: T = OA + OB + OC = 2.OH + OC  2.OH + OC = 2.OH + OC     T  6 + 3 2 . Dấu \" = \" xảy ra khi OH cùng hướng OC .distance    CÂU 23. Cho hai số phức z1 , z2 thỏa mãn z1 − z2 − 1 − i = 2 2 và z2 + z1 − 6 − 6i = 3 2 . Giá trị lớn  nhất của biểu thức P = 3z2 − z1 − 5 − i bằng            A. 2 10 .  B. 10 .  C. 2 5 .                              D. 4 5 .                                 LỜI GIẢI    Chọn D    Ta có z2 − (z1 − 1 − i) = 2 2 , z2 + (z1 − 1 − i) − 5 − 5i = 3 2 .  Đặt A(z1 − 1− i),B(z2 ),C (5;5)  OC = 5 2    Khi đó giả thiết tương đương AB = 2 2 ,OB + AC = 3 2 .  Suy ra OC = OB + BA + AC  B, A thuộc đoạn OC và BA,OC cùng hướng.    Ta có P = 3z2 − (z1 − 1 − i) − 6 − 2i = 3OB − OA − 2OD với D(3;1) .    Gọi 3IB − IA = 0  I thuộc đoạn HK với H (−1; −1) ,K (2; 2)     P = 2OI − 2OD = 2DI . Do đó Pmax = 2DH = 4 5 .dist                                                                       Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 420
Phan Nhật Linh                                            Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    ( )CÂU 24. Cho hai số phức z,w phân biệt thỏa mãn z = w = 4 và (z − i) w + i là số thực. Giá trị nhỏ nhất    của z − w bằng              A. 8 .                       B. 2 3 .           C. 2 15 .                           D. 2 14 .                                                               LỜI GIẢI    Chọn C    Cách  1:  Đầu  tiên  ta  đặt  ẩn  như  sau:  a   =  z−i  thì khi đó ta có:  a+i  +  b+i  =4                                               b  =  w−i    ( )(z − i) w + i = (a + bi − i)(c − di + i) = (ac + bd − b − d + 1) + (a − c − ad + bc)i    ( )Mà do (z − i) w + i là số thực nên suy ra a − c − ad + bc = 0  a = b − 1 . Gọi A, B lần lượt là điểm biểu                                                                                      c d−1    diễn số phức z,w và điểm C (0;1)    Từ đó ta suy ra với hệ thức trên ta có được A,C,B thẳng hàng. Khi đó ta có hình vẽ như sau:    Ta suy ra z − w max = ABmax = 2 42 − 12 = 2 15 .  Cách 2: Sử dụng cách thuần đại số    Ta có:    ( ) ( )(z − i) w + i = (z − i) w + i = (z − i)(w − i) R  z − i = k(w − i)  (k − 1)i = kw − z (k  1)    ( ) ( )Suy ra: k − 1 2 = kw − z 2  kw − z 2 = 16 k − 1 2 . Mà vì k  1 nên suy ra k  0    ( ) ( ) ( )( )Do đó k − 1 2 = kw − z 2 = k2 w 2 + z 2 − k zw + zw  −k zw + zw = −15 k2 + 1 − 2k    ( )( )Tiếp theo, ta nhận thấy: −15 k + 1 2 = −15k2 − 30k − 15  0  −15 k2 + 1 − 2k  28k nên suy    ( ) ( )ra −k zw + zw  28k  − zw + zw  28 (k  0) .    ( )Từ đó ta có được: z − w 2 = 32 − zw + zw  32 + 28 = 60  z − w  2 15 .distance    ( )CÂU 25. Cho các số phức u,v thỏa mãn u = v = 5 và i (u − 1) v − 1 là số thực. Tổng giá trị nhỏ nhất và    giá trị lớn nhất của biểu thức u + v bằng              A. 14 .                      B. 12 .            C. 16 .                             D. 18 .                                                               LỜI GIẢI    Chọn A    Cách 1: Đầu tiên, ta gọi A(a1; a2 ) ,B(b1;b2 ) lần lượt là điểm biểu diễn của u,v khi đó ta có:    421 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức           (a1 −  1) + +a2i                + (b1 − 1)i  ( ) ( )u−1== b2             Thế  nên                       là số thực chỉ khi (a1 − 1)(b1 )− 1 + a2b2 = 0  v  −1    i                             .              i(u − 1)  v−1    Điều này dẫn đến MA ⊥ MB với M (1; 0) . Từ đó ta có hình vẽ như sau:    ( )Dựng hình chữ nhật MACB khi đó được u + v = u + (v − 1) + 1 = OA + OB + OM = OC + OM    Dựng các điểm A,B,H,H và hình chữ nhật CDEF như hình trên    Ta có O cách đều CD và EF ; O cách đều DF và EC nên O là tâm CDEF    ( ) ( )Do đó OC = AH 2 + BK 2 = OA2 − OH 2 + OB2 − OK 2 = 2OA2 − OM 2 = 7    Từ và cùng với OM = 1 ta được 6 = OC − OM  u + v = OC + OM  OC + OM = 8    Thử lại ta thấy dấu bằng có xảy ra nên ta suy ra tổng giá trị nhỏ nhất và lớn nhất của biểu thức  u + v là 14    ( ) ( ) ( )Cách 2: Ta có: i (u −1) v −1  R  i (u −1) v −1 = i (u −1) v −1    ( ) ( ) ( ) i (u −1) v −1 = i (u −1) v −1 = −i u −1 (v −1)  uv + uv − u − v − u − v + 2 = 0    ( ) ( ) (u + v) u + v − u2 − v2 − (u + v) − u + v + 2 = 0    ( ) ( ) (( ) ) (u + v) u + v − (u + v) − u + v +1 = u2 + v2 −1  ((u + v) −1) u + v −1 = 49     u + v −1 2 = 49  u + v −1 = 7 . Đặt z = u + v khi đó ta có z −1 = 7 tức số phức z nằm trên đường    tròn có tâm I (1;0) và bán kính R = 7    Suy ra biểu thức cần tìm min và max đó là              với     z  min  =  OI  −R     =  R − OI     =  7 −1 =  6                                                                                                                     z         z max = OI + R = R + OI = 7 +1 = 8    Thử lại ta thấy dấu bằng có xảy ra nên ta suy ra tổng giá trị nhỏ nhất và lớn nhất của biểu thức u + v là    14    ( ) ( )Cách 3: Khi i (u −1) v −1 là số thực thì (u −1) v −1 = u −1 v −12 là số thuần ảo.                                                                       v −1    Khi đó u −1 = −ki (v −1) (k  , k  0)  u + kiv = ki +1  u + kiv 2 = ki +1 = k 2 +1    ( ) ( ) ( ) ( ) u 2 + k2 v 2 + ki                                                                        2            k  2+  1  2                  vu − vu         = k 2 +1  24       k 2 +1 + ki     vu − vu     =0−             vu − vu     =  576       k                                                                                                                                             ( ) ( ) 4vu.vu −   2  =          k  2+  1  2              2              −         k  2+  1  2   2500 − 576.4 = 196         vu + vu             576       k           vu + vu     =   2500       576       k                                                                                                                                                                              Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 422
Phan Nhật Linh                                                    Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    ( ) ( )Suy ra: −14  vu + vu  14  u + v 2 = u 2 + v 2 + vu + vu = 50 + vu + vu 50 −14;50 +14     u + v 6;8 suy ra tổng giá trị nhỏ nhất và lớn nhất của biểu thức u + v là 14 .                                                              distance  CÂU 26. Gọi S là tập tất cả số phức z thỏa mãn z −1− i = 1 và T là tập tất cả các số phức w thỏa mãn    w − 2 + i = 2 . Xét số thực a và số phức u sao cho tồn tại các số phức z1, z2  S và w1, w2 T thỏa mãn    (u − z1 )(u − z2 ) = (u − w1 )(u − w2 ) = a + 2022 . Giá trị nhỏ nhất của u + 2 − i bằng                     1                          3                            4                    6                 A.                         B. .                         C.                   D. .                      5                          5                            5                    5                                                     LỜI GIẢI    Chọn C    Do (u − z1 )(u − z2 ),(u − w1 )(u − w2 ) là các số thực nên       u − z1 , u − w1  cũng là các số thực.                                                                    u − z2 u − w2    Gọi M (u), A1 ( z1 ), B1 ( z2 ), A2 ( z2 ), B2 (w2 ) là các điểm biểu diễn số phức thuộc tập S,T sao cho thỏa mãn    đề bài. Cùng với, ta suy ra 2 bộ ba điểm thẳng hàng lần lượt là M , A1, B1 và M , A2, B2 . Từ đó ta có hình vẽ  như sau:    Gọi P,Q lần lượt là giao điểm của hai đường tròn như hình trên.    Điểm M (u ) phải thỏa đồng thời hai bộ thẳng hàng lần lượt là M , A1, B1 và M , A2, B2 nên suy ra phương    tích của hai bộ này của lần lượt hai đường tròn phải bằng nhau tức từ điểm M phải vẽ được 2 tiếp tuyến    tới đường tròn ( I1;1) với tiếp điểm là X ,Y và 2 tiếp tuyến tới đường tròn ( I2; 2) với tiếp điểm là Z ,T sao    cho MX = MY = MZ = MT . Từ đó ta suy ra M sẽ thuộc đường thẳng PQ tức trục đẳng phương của hai    đường tròn như hình.    Ta  có  hai  đường   tròn  ( I1;1)  và  (I2;2)  lần lượt có  phương trình    là:  ( x −1)2 + ( y −1)2 = 1                                                                                    ( x − 2)2 + ( y +1)2 = 4 .    Thực hiện phép trừ theo vế của hai phương trình đường tròn trên ta suy ra phương trình đường thẳng PQ    có dạng là ( PQ) : x − 2 y = 0 .    Như vậy tập hợp điểm M (u ) sẽ nằm trên đường thẳng ( PQ) . Cùng với điểm E (−2;1) , ta suyra giá trị nhỏ    nhất của biểu thức u + 2 − i chính là giá trị nhỏ nhất của đoạn ME với    ME  M0E = d (E;(PQ)) =             4   . Dấu bằng xảy ra    khi  M    M0.                                      5    Ghi chú: đối với các trường hợp mà hai đường tròn của số phức z, w không cắt nhau hoặc tiếp xúc nhau    thì quỹ tích điểm M (u ) cũng được xác định.distance    423 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức    CÂU 27. Xét các số phức z,z1 ,z2 thỏa mãn z1 − 4 − 5i = z2 − 1 = 1 và z + 4i = z − 8 + 4i . Tính  M = z1 + z2 khi biểu thức P = z − z1 + z − z2 đạt giá trị nhỏ nhất.                A. M = 41 .                  B. M = 6 .                       C. M = 2 5 .  D. M = 2 13 .  Chọn D                                                               LỜI GIẢI    Ta có: z1 − 4 − 5i = 1  tập hợp điểm A biểu diễn số phức z1 là đường tròn (C1 ) có tâm I (4; 5) , bán    kính R1 = 1.    z2 − 1 = 1  tập hợp điểm B biểu diễn số phức z2 là đường tròn (C2 ) có tâm J (1; 0) , bán kính R2 = 1 .  Đặt z = a + bi (a,b  ) .    Ta có: z + 4i = z − 8 + 4i  a2 + (−b + 4)2 = (a − 8)2 + (b + 4)2  a − b = 4.    Suy ra tập hợp điểm C biểu diễn số phức z nằm trên đường thẳng  : x − y = 4 .    Khi đó: P = z − z1 + z − z2 = CA + CB .    Gọi K là điểm đối xứng của J qua đường thẳng  , khi đó ta tìm được K (4; −3) , suy ra phương trình    đường thẳng IK : x = 4 .    Do đó: Pmin khi và chỉ khi C = IK   ; A = CI  (C1 ) ( A ở giữa CI ) ; B = CJ  (C2 ) ( B ở giữa CJ ).    Suy  ra:  A(4; 4)      ⎯⎯→  zz12  = 4 + 4i        =  z1  + z2  =2  13 .distance            B ( 2; 0 )                           ⎯⎯→ M                                             =2    CÂU 28. Cho các số phức z và w thỏa mãn z − 4 = 1 và iw − 2 = 1 . Khi z + 2w đạt giá trị nhỏ nhất,    iz + w bằng              A. 2 5 .                       B. 4 2 − 3 .                     C. 6 .        D. 4 2 + 3 .     LỜI GIẢI  Chọn C  Gọi A là điểm biểu diễn số phức z và B là điểm biểu diễn số phức −2w .    Ta có:    z − 4 = 1  A thuộc đường tròn (C) có tâm I (4; 0) , bán kính R = 1 .    iw − 2 = 1  −w − 2i = 1  −2w − 4i = 2  B thuộc đường tròn (C) có tâm I(0; 4) , bán kính R = 2 .                                                                          Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 424
Phan Nhật Linh                                        Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    ( )Lại có: z + 2w = z − −2w = AB và II = 4 2  R + R = 3  Hai đường tròn (C1 ) và (C2 ) không có    điểm chung  ABmin khi điểm A có tung độ dương và điểm B có hoành độ dương, với A là giao điểm    của (C1 ) và đường thẳng II , B là giao điểm của (C2 ) và đường thẳng II .      A      8  −   2;  2        z  =  8  −   2+  2i;              2      2               2      2       ( ) ( )B 2 ; 4 − 2  −2w = 2 + 4 − 2 i  w = − 2 − 4 − 2 i                                                                   22    Vậy iz + w = 6 .    distance    425 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức        C BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM    Câu 1:  Cho số phức z = a + bi , z  0 thỏa mãn 1 − i là số thực và z − 3i − z − 3 − 2i = 2 . Đặt                                                                           z            T = a2 + b2 . Mệnh đề nào sau đây đúng?            A. T  (4;8) .           B. T  (8;9) .            C. T  (11;14) .  D. T  (17; 20) .    Câu 2:  Xét hai số phức z1 , z2 thỏa mãn z1 = 1, z2 = 2 và z1 − z2 = 3 . Giá trị lớn nhất của          3z1 + z2 − 5i bằng            A. 5 − 19 .              B. 5 + 19 .               C. −5 + 2 19 .    D. 5 + 2 19 .    Câu 3: Cho hai số phức z,w thỏa mãn |z|= 2 , |w − 3 + 2i|= 1 . Giá trị lớn nhất của z2 − 2wz − 4 bằng            A. 16 2 .                B. 18 2 .                 C. 8.             D. 24.    Câu 4:  Xét các số phức z,w thỏa mãn z − 2w = 4 và 3z + w = 5 . Khi 5z − 3w + i đạt giá trị nhỏ nhất,          hãy tính giá trị z − w + 1 .                17 2                 B. 4 .                    C. 2 .                 170          A. .                                                                 D. .                  7                                                                    7    Câu 5: Tìm các số phức z thõa mãn z − (1 − i) = z + (2 + i) và z + 2 − i đạt giá trị nhỏ nhất.            A. z = − 1 .             B. z = 1 .                C. z = − 1 i .    D. z = 1 i .                     2                      2                           2               2    Câu 6:  Có bao nhiêu số phức z thỏa mãn hiệu bình phương phần thực và phần ảo bằng 1 và                                                                                                                               2            ( ) ( )3z − z i = 2 z − 1 − z + i .            A. 1.                    B. 2 .                    C. 4 .            D. 3 .    Câu 7:  Cho hai số phức z1 , z2 sao cho z1 = 2 , z2 − 6i = 3 . Tìm giá trị nhỏ nhất của biểu thức            P = 3 z1` − 4 + 2 z2 − 9 − 6i + 6 z1 − z2 ?            A. 8 .                   B. 36 .                   C. 10 .           D. 24 .    Câu 8:  Cho số phức     z  thỏa  mãn:   z − 1 − 2i       1            .                                                             z + 3 − 2i                                           z  −  1  +  2i            Gọi S là diện tích phần mặt phẳng chứa các điểm biểu diễn của số phức z . Tính S .            A. S =  .               B. S = 2 .               C. S =  .        D. S =  .                                                                      2                 4    Câu 9:  ( )( )Cho số phức z thỏa mãn z − 2 + 5i = 2 5 . Biết rằng số phức w = 2 − i2021 z − 3i + 2021 có            tập hợp các điểm biểu diễn thuộc đường tròn (C) . Tính bán kính của (C) .            A. 20 .                 B. 100 .                 C. 220 .         D. 36 .                                                               Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 426
Phan Nhật Linh                                                            Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    Câu 10:  Cho hai số phức   z1 ;     z2  thỏa mãn:          z1  −  z2 − 9 −  12i  =3     . Gọi  M  ,  m  lần lượt là giá trị lớn nhất,                                                              z1  −  3 − 20i   =7   − z2                                                                        nhỏ nhất của biểu thức P = z1 + 2z2 + 12 − 15i . Tính M 2 − m2 .             A. 450 .                       B. 675 .                              C. 451.                     D. 225 .    Câu 11: Gọi z1 , z2 là hai trong số các số phức thỏa mãn z − 1 + 2i = 5 và z1 − z2 = 8 . Biết tập hợp điểm             biểu diễn số phức w = z1 + z2 là một đường tròn. Tính bán kính đường tròn đó.             A. 3 .                         B. 5 .                                C. 8 .                      D. 6 .    Câu 12: Biết số phức z thỏa mãn 2 z − i  z − z − 3i và z − z có phần ảo không âm. Phần mặt phẳng             chứa các điểm biểu diễn cho số phức z có diện tích là                 55                             55                                C. 5 5 .                    D. 5 5 .           A. .                           B. .                                       8                           6                  12                             4    ( )Câu 13: Xét các số phức z thoả mãn z − 2 + i là số thực. Tập hợp các điểm biểu diễn của số phức 2z                                                   z+z i+2             là parabol có toạ độ đỉnh I (a; b) . Tính S = a + b ?             A. 0 .                         B. −1.                                C. −2 .                     D. −3 .    Câu 14:  Cho    số  phức   z1 , z2  thỏa  mãn          1   −  2  z1  =  z1 − z1 + i  .  Với  z2 = a + bi,(a,b   ) thì biểu thức                                                                                                               z2 = z2 − 5 + 5i             P = z1 − z2 đạt giá trị nhỏ nhất. Khi đó giá trị của 2a + 3b là             A. 2a + 3b = 0 .               B. 2a + 3b = 1 .                      C. 2a + 3b = 3 .            D. 2a + 3b = 2 .    ( )Câu 15: Gọi z1 ,z2 ,z3 ,z4 là 4 nghiệm phức của phương trình z4 + 4 − m z2 − 4m = 0 . Tìm tất cả các             giá trị m để z1 + z2 + z3 + z4 = 6 .             A. m = −1 .                    B. m = 2 .                           C. m = 3                   D. m = 1 .    ( ) ( )Câu 16: Cho phương trình z3 − m + 1 z2 + m + 1 + mi z − 1 − mi = 0 trong đó z  , m là tham số thực.             Số giá trị của tham số m để phương trình có 3 nghiệm phức phân biệt sao cho các điểm biểu           diễn của các nghiệm trên mặt phẳng phức tạo thành một tam giác cân là             A. 0.                          B. 1.                                 C. 3.                       D. 2.    Câu 17: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy , cho ba điểm A(1;1) , B(−1; 2) , C (3; −1) lần lượt là điểm biểu diễn             số phức z1 ,z2 ,z3 . Tìm mô đun của số phức z thỏa mãn z + 46 − 40i = 929 và           P = 3 z − z1 2 + 5 z − z2 2 − 7 z − z3 2 đạt giá trị nhỏ nhất.             A. z = 129 .                   B. z = 2 29 .                         C. z = 3 929 .              D. z = 929 .    Câu 18:  Cho số phức   z   thỏa     mãn   z3  +  1       2      và    M = max z + 1      . Khẳng định nào sau đây đúng?                                                   z3                                    z             A. −1  M  2 .                B. 2  M  7 .                        C. 1  M  5 .              D. M3 + M2 + M  3 .                                                         2                                     2    427 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức    Câu 19: Có bao nhiêu giá trị nguyên của m(m  0) để tồn tại duy nhất số phức z thỏa mãn               z  +  1  −  2i  =2                                   z  −  2  −  2i  =  m                                           .                          ( ) ( ) z − 2m −                              m2 + m − 2  i  =  z − 2m + 2 +  m2 + m + 2  i             A. 0 .                            B. 2 .                    C. 3 .              D. 1.    Câu 20: Chọn hai số phức trong các số phức có phần thực và phần ảo là các số nguyên thỏa mãn điều              kiện z − 2 − 4i  5 1 − 3i − z − 2 + 4i . Xác suất để trong hai số chọn được có ít nhất một số             phức có phần thực lớn hơn 2 là             A. 27 .                           B. 34 .                   C. 1 .              D. 2 .               110                               55                        2                   3    Câu 21:  Cho số phức           z  không phải là số thực và  z2 − 2z + 4    là số thực. Có bao nhiêu số phức              z  thoả                                                              z2 + 2z + 4             mãn z + z + z − z = z2             A. 0 .                            B. 2 .                    C. 4 .              D. 8 .    Câu 22: Có tất cả bao nhiêu số nguyên dương m để có tất cả bốn số phức z thỏa mãn đồng thời hai điều              kiện: z = m và 3 z + z + 4 z − z = 20 ?             A. 1.                             B. 2 .                    C. 4 .              D. 3 .    Câu 23: Cho hai số phức u,v thỏa mãn u = v = 10 và 3u − 4v = 50 . Tính M = 4u + 3v .             A. 30 .                           B. 40 .                   C. 50 .             D. 60 .    Câu 24: Trong các số phức z thỏa mãn z2 + 1 = 2 z , gọi z1 và z2 lần lượt là các số phức có môđun nhỏ             nhất và lớn nhất. Khi đó môđun của số phức w = z1 + z2 có giá trị nhỏ nhất bằng             A. w = 2 2 .                      B. w = 2 .                C. w = 2 .          D. w = 1 + 2 .                                                                                                            2                                                                                             z + z −1  ( ) ( )Câu 25:           Xét các số phức z = a + bi (a,b              ) thoả mãn 4  z−z      − 15i = i                    và  2z −1+ i  đạt giá             trị nhỏ nhất. Tính P = a + b             A. P = 0 .                        B. P = 19 .               C. P = 19 .         D. P = 2 .                                                       4                         8    Câu 26: Xét số phức z thỏa 2 z − 1 + 3 z − i  2 2 . Mệnh đề nào dưới đây đúng             A. 3  z  2 .                    B. z  2 .                C. z  1 .          D. 1  z  3 .               2                                                                2              22    ( )Câu 27: Trên tập hợp các số phức, xét phương trình z2 − 2 m − 1 z + m2 − 5m = 0 ( m là tham số thực).             Gọi S là tập hợp các giá trị nguyên m để phương trình đó có nghiệm z0 thỏa mãn           z0 3 = 3 z0 + 2 . Tổng các phần tử của tập S là             A. 8 .                            B. 9 .                    C. 4 .              D. 7 .                                                                Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 428
Phan Nhật Linh                        Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    ( )Câu 28: Trong tập số phức, cho phương trình 2z2 + 2 m − 1 z + m2 − 3m − 2 = 0, m  . Có bao nhiêu giá    trị nguyên của m trong đoạn 0; 2021 để phương trình có 2 nghiệm phân biệt z1; z2 thỏa mãn    z1 = z2 ?    A. 2016.              B. 202          C. 202                D. 2017.    Câu 29: Cho hai số phức z1 , z2 thỏa iz1 − 1 = 1 và z2 + i = 2 . Khi biểu thức P = 2z1 + 3z2 đạt giá trị    nhỏ nhất thì z1 − 2z2 bằng    A. 4 .                B. 1.           C. 3 .                D. 2 .    Câu 30: Xét các số phức z , w thỏa mãn z = 2 , iw − 2 + 5i = 1 . Khi z2 − wz − 4 đạt giá trị nhỏ nhất    thì z + w bằng    A. 2 + 5 .            ( )B. 2 1+ 5 .  C. 1 + 5 .            D. 2 5 − 2 .    Câu 31: Xét các số phức z , w thỏa mãn |z|= 1 và |w|= 2 . Khi z + iw − 6 − 8i đạt giá trị nhỏ nhất,               z − w bằng    A. 29 .               B. 221 .        C. 5 .                D. 3 .       5                      5    ( )Câu 32: Trên tập hợp các số phức, xét Phương trình z2 − 2 m + 1 z + m2 = 0 ( m là tham số thực). Có bao    nhiêu giá trị của m để phương trình đó có nghiệm z0 thỏa mãn z0 = 7 ?    A. 2 .                B. 4 .          C. 1.                 D. 3 .    Câu 33: Có bao nhiêu số nguyên m để tồn tại 2 số phức z thoả mãn |z − m + i|=|z − 1 + 2mi| và |z|= 3                                                                                                                                       2    A. 5.                 B. 3.           C. 4.                 D. 6.    Câu 34: Có bao nhiêu số phức z có phần thực và phần ảo đều là các số nguyên thỏa mãn đồng thời               z + i + z − 3i = z + 4i + z − 6i và z  10 ?    A. 12 .               B. 2 .          C. 10 .               D. 5 .    Câu 35: Cho hai số phức z1 ; z2 thỏa mãn z1 = 24 và z12 + (z2 + 1 − 2i)2 = z1z2 + (1 − 2i) z1 . Biết                z1 − z2 − 1 + 2i = a với a là một số nguyên dương. Hỏi a có bao nhiêu ước số nguyên?    A. 8 .                B. 12 .         C. 20 .               D. 16 .    Câu 36: Cho hai số phức z, w thoả mãn z + 2w = 3 , 2z + 3w = 5 và z + 3w = 4 . Tính giá trị của biểu    thức P = z.w + z.w .  B. 2 .          C. 3 .                D. 4 .  A. 1.    Câu 37: Cho hai số phức z1 , z2 thỏa mãn z1 = z2 = 39 và z1 − z2 = 2 3 . Khi đó z1 + z2 bằng    A. 8 .                B. 2 39 .       C. 12 .               D. 2 3 .    Câu 38: Biết tập hợp các điểm biểu diễn của số phức w = 3 + iz trong mặt phẳng tọa độ Oxy là một                                                                                   1+ z               đường thẳng. Khi đó mô đun của z bằng?    429 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức                     2                C. 3 .       D. 2 .              A. 1.                 B. .                                          2    Câu 39: Trong mặt phẳng toạ độ Oxy , tập hợp các điểm biểu diễn số phức w = 1 + iz là một đường tròn                                                                                                             1+ z               có bán kính bằng 2. Modul của z thuộc tập nào dưới đây    A.  1    ; 2     .             B.    1  ;  2    .   C. 2;2 .  D.    1                 ;  1    .                                                                         2                    2          2                              2                                                              ( )Câu 40: Cho số phức z thỏa mãn (z + 3 − i) z + 1 + 3i là một số thực. Biết rằng tập hợp tất cả các điểm    biểu diễn của z là một đường thẳng. Khoảng cách từ gốc tọa độ đến đường thẳng đó bằng    A. 4 2 .                          B. 0 .                C. 2 2 .     D. 3 2 .    ( )Câu 41: Cho số phức z thỏa mãn (z − 2 + i) z − 2 − i = 25 . Biết tập hợp các điểm M biểu diễn số phức    w = 2z − 2 + 3i là đường tròn tâm I (a; b) và bán kính c . Giá trị của a + b + c bằng    A. 20 .                           B. 10 .               C. 18 .      D. 17 .    Câu 42: Gọi (C) là đường cong trong mặt phẳng Oxy biểu diễn các số phức z thỏa mãn    z.z +          2       =1  và  H  là hình phẳng giới hạn bởi  (C) . Diện tích của hình phẳng  H     bằng           z−z    A. 2 .                           B.  5.               C. 2 5.     D.  .        5                                                                    5    Câu 43: Có bao nhiêu số thực dương m để tồn tại duy nhất một số thực z thoả mãn z − 1 − i  2 và    z + 2 + 3i = m?    A. 2 .                            B. 1.                 C. 3 .       D. 0 .    Câu 44: Trong mặt phẳng tọa độ Oxy , số phức 1 + iz có tập hợp các điểm biểu diễn là một đường thẳng.                                                                   4+z               Môđun của z bằng    A. 1.                             B. 2 .                C. 4 .       D. 2 .    Câu 45: Cho số phức z thỏa mãn z − 2 = 4. Biết rằng trong mặt phẳng tọa độ Oxy, tập hợp các điểm                biểu diễn số phức w = 2z − 1 − 3i là một đường tròn. Tìm tọa độ tâm I và tính bán kính R của              đường tròn đó.            ( )A. I (3; −3) , R = 64 . B. I (−3; 3) , R = 8 . C. I (3; −3) , R = 8 . D. I 3; −3 ,R = 2 2 .    ( )Câu 46: Cho số phức z thỏa mãn (z − 2 + i) z − 2 − i = 25 . Biết tập hợp các điểm M biểu diễn số phức    w = 2z − 2 + 3i là đường tròn tâm I (a; b) và bán kính c . Giá trị của a + b + c bằng    A. 20 .                           B. 10 .               C. 18 .      D. 17 .    Câu 47: Gọi z1 , z2 là hai nghiệm phức của phương trình z2 − 6z + 73 = 0 . Giá trị của biểu thức    z12 + z22 − z1 . z2 bằng    A. −213 .                         B. −110 .             C. −37 .     D. −183 .                                                            Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 430
Phan Nhật Linh                                       Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    Câu 48: Cho các số thực b ,c sao cho phương trình z2 + bz + c = 0 có hai nghiệm phức z1 ; z2 thỏa mãn    z1 − 3 + 3i = 2 và (z1 + 2i)(z2 − 2) là số thuần ảo. Khi đó b + c bằng:    A. −1.          B. 12 .                              C. 4 .              D. −12 .    ( )Câu 49: Giả sử z1 , z2 là hai trong các số phức z thỏa mãn (z − 6) 8 + zi là số thực. Biết rằng                 z1 − z2 = 4 . Giá trị nhỏ nhất của z1 + 3z2 bằng    A. 5 − 21       B. 20 − 4 21                         C. 20 − 4 22        D. 5 − 22    Câu 50: Giả sử z1 , z2 là 2 trong các số phức z thỏa mãn z + 1 + i = 2 và z1 + z2 = z1 − z2 . Khi    P = z1 − 2z2 đạt giá trị nhỏ nhất thì số phức z1 có tích phần thực, phần ảo bằng    A. 0            B. 3                                 C. − 9              D. − 3                  2 82    Câu 51: Xét hai số phức z1 , z2 thỏa mãn z1 − z2 = 5 và z2 + 6 − 8i − z1 + 6 − 8i = z1 + z2 . Khi đó               z1 + 2z2 − 3i có giá trị lớn nhất bằng    A. 25 .         B. 13 .                              C. 157 .            D. 3 34 .       2    Câu 52: Xét các số phức z; w thỏa mãn z − 2 2 + z − 2i 2 = 6 và w − 3 − 2i = w + 3 + 6i . Khi z − w đạt              giá trị nhỏ nhất, hãy tính z .    A. 1 + 2 .      B. 2 − 1 .                           C. 1 .                   1                                                           5               D. .                                                                                  5    Câu 53: Cho số phức z thỏa mãn z + z + z − z = 6 . Gọi M và m lần lượt là giá trị lớn nhất và giá trị              nhỏ nhất của P = z − 2 − 3i . Giá trị của M + m bằng.    A. 2 + 2 10 .   B. 2 + 34 .                          C. 2 + 2 10 .       D. 2 + 34 .    Câu 54: Cho số phức z thỏa mãn z − 2i  z − 4i và z − 3 − 3i = 1. Giá trị lớn nhất của biểu thức    P = z − 2 là    A. 13 + 1.      B. 13.                               C. 10 + 1.          D. 10.    Câu 55: Cho các số phức z = x + yi (x, y  ,−4  y  15) và w thỏa w − 4 − 3i = 2 . Các số phức    z, z2 , z3 lần lượt có các điểm biểu diễn trên mặt phẳng tọa độ tạo thành một tam giác vuông.    Gọi m = min z − w , M = max z − w . Khi đó m + M2 bằng    A. 224 .        B. 226 .                             C. 227 .            D. 225 .    Câu 56: Xét hai số phức z, w thỏa mãn z − 1 − 2i = z − 2 + i và w − 2 + 3i = w − 4 − i . Giá trị nhỏ nhất    của z + 3 − i + w + 3 − i + z − w bằng 2             abc với a, b, c là các số nguyên tố. Tính giá trị của                                                    5    a+b+c.    A. 22 .         B. 24 .                              C. 26 .             D. 25 .    431 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức    Câu 57:  Cho số phức z thỏa mãn                   z + 1 − i = 1 sao cho  z − 3 − 8i   đạt giá trị lớn nhất tại z1 = x1 + iy1                                                  3 − 4i             và đạt giá trị nhỏ nhất tại z2 = x2 + iy2 . Giá trị của x1 + x2 + y1y2 bằng             A. 44 .                             B. 55 .              C. 25 .                            D. 46 .    Câu 58: Xét ba số phức z,z1 ,z2 thoả mãn z − i = z + 1 , z1 − 3 5 = 5 và z2 − 4 5i = 2 5 . Giá trị              nhỏ nhất của 5z − z1 + 5z − z2 bằng             A. 4 5 .                            B. 10 5 .            C. 7 5 .                           D. 2 5 .    Câu 59: Xét các số phức z thỏa mãn z + z + 2 + z − z = 6 . Gọi M ,m lần lượt là giá trị lớn nhất, giá trị              nhỏ nhất của biểu thức P = z − 3 − 2i . Khi đó M + m bằng                 2 53 + 3 2                      B. 6 2 .                 2 53 + 2                       D. 53 + 5 .           A. 2 .                                                   C. 2 .    Câu 60: Với các số phức z1 , z2 , z3 = iz2 thay đổi thỏa mãn z1 = z2 = 5 thì giá trị lớn nhất của             min  tz2  +  (1  −  t)z3  −  z1  có dạng a +      b , ở đó a, b là các số nguyên dương, c là số nguyên tố.              t                                               c             Giá trị của a + b + c là             A. 15 .                             B. 12 .              C. 13 .                            D. 14 .    Câu 61: Xét các số phức z , w thỏa mãn z = 2 , iw − 2 + 5i = 1 . Giá trị nhỏ nhất của z2 − wz − 4 bằng             A. 4 .                              ( )B. 2 29 − 3 .     C. 8 .                             ( )D. 2 29 − 5 .    Câu 62: Với hai số phức z1 , z2 thay đổi thỏa mãn z1 + 1 − 2i = z1 − 5 + 2i và z2 + 3 − 2i = 2. Giá trị nhỏ              nhất của biểu thức P = z1 + 3 + i + z1 − z2 bằng             A. 5 5 − 2.                         B. 10 + 2.           C. 3 10 − 2.                       D. 85 − 2.     Câu 63:           Cho  hai  số  phức  z,       w   thỏa        mãn  max  z ; z−1−i    1     Tìm  giá  trị  nhỏ  nhất  của  biểu  thức                                                                                                                                                .                                                                w + 1 + 2i  w − 2 − i             P= z−w .             A. 2 − 1 .                          B. 2 2 − 1.          C. 0 .                             D. 1 .                                                                                                           6    Câu 64: Cho z         thỏa mãn        z − 1 − 2i        1 . Giá trị S = min z + max z  bằng:                                                           2                                          z  −  1  −  2i             A. 3 5 − 1 .                        B. 5 + 2 .           C. 2 5 + 1.                        D. 2 + 5 − 1                                                                      Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 432
Phan Nhật Linh                                                Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023                                  HƯỚNG DẪN GIẢI CHI TIẾT    Câu 1:  Vì 1 − i là số thực với z = a + bi nên tồn tại số thực k ( k  0) sao cho:                  z            ( )z = k                          −         a = k                  1−i       a  − bi  =  k     ki    −b = −k        a  =  b     (1) .            ( ) ( ) ( )z − 3i − z − 3 − 2i = 2  a2 + b − 3 2 − a − 3 2 + b − 2 2 = 2 (2) .            Thế (1) vào (2) ta được:            b2 + (b − 3)2 − (b − 3)2 + (b − 2)2 = 2                                    b2 + (b − 3)2 = 2 + (b − 3)2 + (b − 2)2             2b2 − 6b + 9 = 4 + 2b2 − 10b + 13 + 4 2b2 − 10b + 13                                               4b − 8 = 4 2b2 − 10b + 13            b − 2  0                                    b  2                    b     2          ( )( )                                      b2 − 6b +              b  =  3    b     =  3      a  =  3.                b−2  2  =  2b2 − 10b + 13                             9  =  0             T = 32 + 32 = 18 .    Câu 2:            Giả sử M , N ,K lần lượt là các điểm biểu điễn z1 , z2 , z3 = 5i .            Theo giả thiết ta có M  (C1 ) tâm O(0;0) và bán kính r1 = 1 .            N  (C2 ) tâm O(0;0) và bán kính r2 = 2 và MN = z1 − z2 = 3 .            Đặt T = 3z1 + z2 − 5i = 3OM + ON − OK            Gọi I là điểm thỏa mãn 3IM + IN = 0  IN = −3IM  IN = 3IM,I  MN            Ta có   OMN          vuông tại      M   ,  suy  ra  OI 2  =  OM 2     +  IM 2    =          3  2   =  19       OI  =  19 .                                                                                               1 +   4       14               4            Suy ra I thuộc đường tròn (C3 ) tâm O bán kính r3 =                               19                                                                                            4.            Khi đó T = 3z1 + z2 − 5i = 3OM + ON − OK = 4OI − OK = OE − OK = KE    433 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức             Với OE = 4OI suy ra E thuộc đường tròn (C4 ) tâm O(0,0) bán kính r4 = 19 .               Suy ra Tmax = KEmax = KO + r4 = 5 + 19 .    Câu 3:            Giả  sử  z = a + bi   ,(a,b,c,d   )                   w = c + di            Theo bài ra ta có: |z|= 2  a + bi = 2  a2 + b2 = 2  a2 + b2 = 4 .            Do đó tập hợp các điểm biểu diễn số phức z là đường tròn tâm I1 (0 ; 0) , bán kính R1 = 2 .            |w − 3 + 2i|= 1  c + di − 3 + 2i = 1  (c − 3) + (d + 2)i = 1  (c − 3)2 + (d + 2)2 = 1.            Do đó tập hợp các điểm biểu diễn số phức w là đường tròn tâm I2 (3; − 2) , bán kính R2 = 1 .            Đặt T = z2 − 2wz − 4 , ta có: T = z2 − 2wz-zz            = z z − z − 2w = 2 a + bi − a + bi − 2w = 4 bi − w .            Gọi A(0 ; b) là điểm biểu diễn số phức bi ; N là điểm biểu diễn số phức w .            Khi đó T = 4 bi − w = 4. OA − ON = 4AN  Tmax = 4ANmax .            Do a2 + b2 = 4  −2  b  2 . Suy ra tập hợp A là đoạn PQ với P (0 ; − 2) , Q(0 ; 2) .            Dựa vào hình vẽ ta thấy ANmax  A  Q          ANmax = QI2 + R2 = 5 + 1 = 6 . Vậy Tmax = 4ANmax = 4.6 = 24.    Câu 4:                                                   Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 434
Phan Nhật Linh                                                       Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    Đặt w1 = 2z − 4w,w2 = −3z − w .    Gọi M,N,P (0;1) lần lượt là các điểm biểu diễn w1 ,w2 ,i .    Theo            giả  thiết  ta  có    w1  = 2 z − 2w  =8  nên  tập       hợp       các   điểm M           biểu   diễn      w1  là  đường              tròn                                             = −3z − w   =5                                       w2    tâm O , bán kính R1 = 8 , tập hợp các điểm N biểu diễn w2 là đường tròn tâm O , bán kính    R2 = 5 .    Ta có    A = 5z − 3w + i = w1 − w2 + i = OM − ON + OP = NM + OP  NM − OP  8 − 5 − 1 = 2.    Dấu  \" = \" xảy ra                 NM       OP     M  (0;  −8)  ,  N  (0;  −5)          ww12  =  2z − 4w   =   −8i     wz ==671i77i                                                                                                          =  −3z − w   =   −5i                                     NM min     z − w + 1 = 6i − 17i + 1 = 170 .                              77                  7    Vậy khi A = 5z − 3w + i đạt giá trị nhỏ nhất thì z − w + 1 =                                     170 .                                                                                                   7    Câu 5:             Gọi z = x + yi ( x, y  R) ; z − (1 − i) = z + (2 + i)     (x − 1)2 + ( y + 1)2 = (x + 2)2 + (1 − y)2  6x − 4y + 3 = 0(d)    Giả sử M (x; y) biểu diễn số phức z , M  d. A(−2;1) biểu diễn số phức z1 = −2 + i    MA nhỏ nhất  M là hình chiếu vuông góc của A lên d.    4( ) ( )                                                                     x        1                 −2 − x + 6 1 − y        =0      4x + 6y = −2                     =  −  2  .  Vậy        số  phức  z=−1                    6x − 4y + 3 = 0               6x − 4y + 3 = 0                                                           2                                                                                 y = 0    ( ) ( )Câu 6: Ta có 3z − z i = ( )2 z − 1 − z + i  z 1 + 3i = 2 ( z − 1) + ( z + 1)i     2 z = 2( z − 1)2 + ( z + 1)2 .    ( ) ( )Đặt z = t, t  0 , phương trình trở thành: 2t = 2 t − 1 2 + t + 1 2     4t2 = 2(t − 1)2 + (t + 1)2  t2 + 2t − 3 = 0                            t   =  1         t  =  1    .                                                                             t  =  −3    Gọi z = x + yi , với x, y  .                    z    = 1  x2 + y2 = 1 , kết hợp giả thiết ta có hệ phương trình                            x2   +  y2  =  1      x2   =  3  Ta có                                                                                                       x2  −  y2  =  1              =                                                                                                                               2                  4                                                                                                                                          y2     1                                                                                                                                                                                                                                                                                         4    435 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức                                         3 + 1i                               z =                                22                                                      3    z  = 3 −1i             x =      2           2 2.                                           y        1     z  =− 3 + 1i                   =    2             22                                         3 −1i                               z = −  22    Câu 7:  Thử lại ta thấy chỉ có số phức z = 3 + 1 i thỏa mãn đề.                                                   22            Vậy có 1 số phức thỏa mãn yêu cầu bài toán.            (Gọi z1 = x1 + y1i , z2 = x2 + y2i x1 ,x2 , y1 , y2  ) và hai điểm M ( x1 ; y1 ) , N ( x2 ; y2 ) trong            mặt phẳng phức lần lượt biểu diễn số phức z1 và z2 .            Ta có z1 = 2  x12 + y12 = 4 và z2 − 6i = 3  x2 + ( y2 − 6)i = 3  x22 + ( y2 − 6)2 = 9 .            Ta xét các biểu thức            ( )3 z1` − 4 = 3 x1 − 4 + y1i = 3 x1 − 4 2 + y12 = 3 x12 + y12 − 8x1 + 16            ( )= 3 x12 + y12 − 8x1 + 16 + 3 x12 + y12 − 12 = 6 x12 − 2x1 + 1 + y12            ( )= 6 x1 − 1 2 + y12 = 6MA , với điểm A(1;0) .            ( ) ( ) ( )2 z2 − 9 − 6i = 2 x2 − 9 + y2 − 6 i = 2 x2 − 9 2 + y2 − 6 2 = 2 x22 + y22 − 18x2 − 12y2 + 177               x22 + y22 − 18x2 − 12y2 + 177 + 8 x22 +          2            ( )= 2                                         y2  −6       −  72  =  6  x22 − 2x2 + 1 + y22 − 12y2 + 36            = 6 (x2 − 1)2 + (y2 − 6)2 = 6NB , với điểm B(1;6) .            6 z1 − z2 = 6 (x1 )− x2 2 + (y1 )− y2 2 = 6MN và AB = (0;6)  AB = 6 .            Lúc đó P = 3 z1` − 4 + 2 z2 − 9 − 6i + 6 z1 − z2 = 6AM + 6NB + 6MN            = 6( AM + MN + NB)  6AB = 36 . Vậy Pmin = 36 . Dấu \" = \" xảy ra khi A , M , N , B thẳng            hàng.                                                               Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 436
Phan Nhật Linh                                                      Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    Câu 8: Giả sử z = x + yi (x, y  ) .            Khi đó z − 1− 2i  1  (x − 1) + (y − 2)i  1             (x − 1)2 + (y − 2)2  1  (x − 1)2 + (y − 2)2  1            Và z − 1+ 2i  z + 3 − 2i  (x − 1)2 + (y + 2)2  (x + 3)2 + (y − 2)2             (x − 1)2 + ( y + 2)2  (x + 3)2 + (y − 2)2  y  x + 1 .            Gọi (T ) là nửa mặt phẳng có bờ là đường thẳng d : y = x + 1, không chứa gốc tọa độ O(0;0) .          Khi đó tập hợp các điểm biểu diễn số phức z thỏa mãn đề là nửa hình tròn (C) tâm I (1; 2) , bán          kính R = 1 và thuộc (T ) .    Câu 9:  Vì đường thẳng d đi qua tâm I (1; 2) của hình tròn (C) nên diện tích cần tìm là một nửa diện          tích hình tròn (C) . Do đó S =  .                                                  2            Đặt w = x + yi (x, y  ) .            Ta có: z − 2 + 5i = 2 5  z − 2 + 5i = 2 5  z − 2 − 5i = 2 5 .            ( )( ) ( )Mà w = 2 − i2021 z − 3i + 2021 = (2 − i) z − 2 − 5i + 2i + 2 + 2021          ( ) ( ) w = (2 − i) z − 2 − 5i + (2 − i)(2i + 2) + 2021  w − 2027 − 2i = (2 − i) z − 2 − 5i .            ( )Suy ra: w − 2027 − 2i = (2 − i) z − 2 − 5i  w − 2027 − 2i = 2 − i z − 2 − 5i             w − 2027 − 2i = 5.2 5  w − 2027 − 2i = 10  (x − 2027)2 + ( y − 2)2 = 100 .            Suy ra tập hợp điểm biểu diễn w thuộc đường tròn (C) có tâm I (2027 ; 2) và bán kính R = 10 .          Vậy bán kính của (C) là R = 10 .    Câu 10: Đặt w = z1 − 9 − 12i .            Ta  có:    z1  − z2 − 9 − 12i = 3      w  −  z2 = 3                          − 3 − 20i = 7 − z2        w  +  6 − 8i +                    z1                                            z2  = 7.            Gọi A , B là điểm biểu diễn của w , z2                                  AB = 3    =  7  với    M (−6;8)                                                                                   AM + OB             AB + AM + OB = 10 = OM  A , B nằm trên đoạn OM               OA     =  xOM  với  x,  y  0;1 .                            OB = yOM    437 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức                w    = −6x + 8xi          với  x,     y  0;1 .               z2  = −6y + 8yi             Khi đó P = z1 + 2z2 + 12 − 15i = w + 2z2 + 21 − 3i             = (−6x − 12y + 21)2 + (8x + 16y − 3)2 = −6(x + 2y) + 212 + 8(x + 2y) − 32 .             Đặt t = x + 2y (0  t  3) .             P = (−6t + 21)2 + (8t − 3)2 = 100t2 − 300t + 450             ( ) ( ) ( )Khảo sát hàm số                                       f  t  = 100t2 − 300t + 450    trên đoạn  0; 3  ta được max f          t  =f  0  = 450 và                                                                                                          0;3             ( )min f  t  =  f  3      =  225        Pmax     = M = 450  .                               2                  Pmin      = m = 15           0;3             Vậy M2 − m2 = 225 .    Câu 11:             Gọi A ,B lần lượt là điểm biểu diễn số phức z1 , z2 .             Do z1 , z2 thỏa mãn z − 1 + 2i = 5 nên A, B thuộc đường tròn tâm I (1; − 2) , bán kính R = 5 .             Mà z1 − z2 = 8 suy ra AB = 8 .             Gọi E là trung điểm của AB . Ta có IE = IA2 − EA2 = 52 − 42 = 3 .             Như vậy khi A, B thay đổi trên (C) và thỏa mãn AB = 8 thì E thay đổi trên đường tròn (C1 )             tâm I bán kính R1 = IE = 3 .             Gọi F là điểm biểu diễn số phức w . Ta có w = z1 + z2  OF = OA + OB = 2OE .           Suy ra F là ảnh của E qua phép vị tự V tâm O tỉ số k = 2 .             ( )Do đó khi E chạy trên đường tròn (C1 ) thì F sẽ chạy trên đường tròn C1 là ảnh của (C1 )             qua phép vị tự V tâm O tỉ số k = 2.             Gọi I và R1 lần lượt là tâm và bán kính của đường tròn (C1 ) .             Ta  có    OI = 2OI         I(   2;  −  4  )  .                     R1 = 2R1                 =   6                                          R1             Vậy tập hợp điểm F biểu diễn số phức w là đường tròn có bán kính bằng 6.                                                                       Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 438
Phan Nhật Linh                                                           Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023    Câu 12: Gọi z = x + yi (x; y  ) .                         2 z − i  z − z − 3i  2 x2 + y − 1 2                                         2  ( ) ( )Ta                                                                                                             x2     (        1)2        (         3)2            có:                                                                         2y − 3                      4         +     y  −              2y  −     4x2 + 4y2 − 8y + 4  4y2 − 12y + 9  4y  −4x2 + 5  y  −x2 + 5 (1).                                                                                         4    Số phức z − z = 2yi có phần ảo không âm  y  0 (2) .    Từ (1) và (2) ta suy ra phần mặt phẳng chứa các điểm biểu diễn cho số phức z là hình phẳng    giới hạn bởi Parabol (P) : y = −x2 + 5 và trục hoành.                                                  4    Phương trình hoành độ giao điểm của                         (P)   và trục hoành là              −x2 + 5 = 0  x =                       5        .                                                                                                         4                                 2                                                          55                            tích                          2                 5   dx              x3      5          2  =5 5.  Gọi S       là                                       0                 4           2.     3       4       0       6                   diện         cần  tìm  S     =  2.           −  x2  +            =         −      +      x                                                                    Giả sử z = x + yi (x, y                ) . Khi đó          z − 2 + i = x − 2 + (y + 1)i = x − 2 + (y + 1)i(1 − xi)  ( ) ( )Câu 13:                                                           z+z i+2                      2 + 2xi                                   2 1+ x2        x  −  2  +  x(y  +  1) + −x(x  −  2)  +  y  +  1 i                             2 1+ x2  ( )=                                                        .    ( )z − 1 + i là số thực  −x(x − 2) + y + 1 = 0  y = x2 − 2x − 1  2y = 1 .4x2 − 2.2x − 2 .                           2  z+z i+1    Số phức 2z có điểm biểu diễn M (2x; 2y)     quỹ tích các điểm M là parabol có phương trình y = 1 x2 − 2x − 2 .                                                                             2    Tập hợp các điểm biểu diễn của số phức 2z là parabol có toạ độ đỉnh I (2; −4)     S = 2 + (−4) = −2 .    Câu 14: Đặt z1 = x + yi,(x, y  ) .                Gọi M, N lần lượt là điểm biểu diễn hình học của hai số phức z1 , z2 .             Ta có M (x; y) ,N (a;b) và      1  −  2z1   =  z1 − z1 + i    (2x − 1)2       + 4y2 =      (2y    + 1)2       y       =   x2  −  x  .                                                                   + (b   + 5)2           z2 = z2 − 5 + 5i                                 (a − 5)2                          b = a − 5                                     a2 + b2 =    439 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức           ( )Khi đó bài toán trở thành tìm M trên parabol P : y = x2 − x và N trên đường thẳng                d : y = x − 5 sao cho P = z1 − z2 = MN đạt giá trị nhỏ nhất.    Khi đó M là điểm trên parabol (P) sao cho tiếp tuyến với parabol tại M có hệ số góc bằng 1.  Ta có y(1) = 1  2x − 1 = 1  x = 1 .  Suy ra M (1; 0) .    Khi đó điểm N là hình chiếu vuông góc của điểm M lên đường thẳng d : y = x − 5 .    Đường thẳng MN qua M và vuông góc với đường thẳng (d) .    Ta có MN : y = −x + 1 .    N = MN  d               nên tọa độ điểm              N  thỏa hệ          y=x−5               x=3           .                                                                           y = −x + 1          y = −2    Khi đó N (3; −2) hay z2 = 3 − 2i .    Vậy 2a + 3b = 2.3 + 3.(−2) = 0 .    ( )( )Câu 15:                                                                                  z2 = −4           (1)  Ta có: z4 + (4 − m) z2 − 4m = 0  z2 + 4                                 z2 − m       =0                        (2)                                                                                                   z2 = m    Ta có: zn = z n .    z1; z2 là nghiệm của phương trình (1) . Ta có: z1 = z2 = −4 = 2 .    z3 ; z4 là nghiệm của phương trình (2) . Ta có: z3 = z4 = m .    Theo đề ra ta có: z1 + z2 + z3 + z4 = 6  2 m + 4 = 6  m = 1  m = 1 .  Kết luận m = 1 .    Câu 16: Xét phương trình:    z3  −   (m  +  1)  z2    +  (  m  +  1  +  mi)  z  −  1  −  mi  =  0       z = 1       +  1  +  mi  =     0                                                                              z2 − mz       z = 1                                        z = 1                               z    =  1         .                                                                                          z   =  i        z2  −  i2  −  (  mz    −  mi )  =  0       (z − i)(  z  +  i  −  m)  =  0     z   =  m   −  i                                                                                Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 440
Phan Nhật Linh                                                                                        Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023             Đặt A(1;0) , B(0;1) , C (m; −1) lần lượt là các điểm biểu diễn các nghiệm z = 1 , z = i , z = m − i             trên mặt phẳng phức. Ta có: AB = (−1;1) , AC = (m − 1; −1) , BC = (m; −2)             AB = 2 , BC = m2 + 4 , AC = (m − 1)2 + 1 .             Ba điểm A , B , C tạo thành một tam giác khi và chỉ khi AB và AC không cùng phương hay             m2.                                                                                              (m − 1)2 + 1 =                2                                                                                                    Tam giác ABC                    cân             AC = AB                       m2 + 4 = 2                                  m2   −  2m  =  0     m = 0                                                            BC = AB                                                                                       m = 2 .                                                            AC = BC                       (m − 1)2 + 1 =                               −2m = 2                                                                                                                          m2 + 4                               m = −1                                                                                                        Kết hợp với điều kiện m  2 ta được m 0; −1 .             Vậy có hai giá trị của m thỏa mãn đề.    Câu 17: Gọi M (x; y) là điểm biểu diễn số phức z trong mặt phẳng tọa độ Oxy . Khi đó,             z + 46 − 40i = 929  (x + 46)2 + (y − 40)2 = 929 .             Tập hợp điểm M nằm trên đường tròn (C) tâm H (−46; 40) bán kính R = 929 .             P = 3 z − z1 2 + 5 z − z2 2 − 7 z − z3 2  P = 3MA2 + 5MB2 − 7MC2             Gọi I là điểm thỏa mãn: 3IA + 5IB − 7IC = 0             ( ) ( ) ( ) 3 OA − OI + 5 OB − OI − 7 OC − OI = 0              OI = 3OA + 5OB − 7OC  Tọa độ điểm I (−23; 20)                                         22 2                                                                      2                  2                     2                          P = 3MA + 5MB − 7MC                                                                       +5                 −7           ( ) ( ) ( )Khi đó:                                                         =3                                                                                             IA − IM                       IB − IM              IC − IM             ( )= IM2 − 2IM 3IA + 5IB − 7IC + 3IA2 + 5IB2 − 7IC2 = IM2 + 3IA2 + 5IB2 − 7IC2 .             Do đó, P đạt giá trị nhỏ nhất khi IM đạt giá trị nhỏ nhất.             Nhận thấy I (−23; 20) thuộc đường tròn (C) suy ra IM đạt giá trị nhỏ nhất khi M trùng I .             Suy ra z = −23 + 20i . Vậy z = 929 .    Câu 18:  Ta  có:     z  +  1 3      =     z3  +     1      + 3 z +      1           z3  +  1      =     z  +  1 3  − 3 z +  1                            z                       z3                     z                  z3                z               z                 z3   +   1     =        z  +  1 3      −   3    z  +   1            z   +   1  3  −  3     z  +  1    2                        z3                                                                  z                    z                                               z                        z                                                          Mặt khác,             z  +  1  3    −   3     z  +  1             z  +  13     −3     z  +  1                                      z                     z                  z                  z                            1     3                  1               (*) . Đặt t = z + 1 , (t  0)                         z                       z                                  z                   z  +             −  3  z   +        2    441 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức             Bất  phương  trình              (*) trở            thành: t3        − 3t − 2  0   (t − 2)(t + 1)2       0    t    2   z+  1    2                                                                                                                                           z              M = 2 . Dấu bằng xảy ra khi z = 1 hoặc z = −1 .                                   z  +  1  −  2i   =2                          (1)                                                  Câu 19:  Đặt hệ  (*)           z  −  2  −  2i          =   m                (2)                          ( ) ( )                                                                                                  (3)                           z − 2m −                                                          m2 + m − 2           i  =  z − 2m + 2 +  m2 + m + 2         i             Gọi M (x; y) là điểm biểu diễn cho số phức z thỏa yêu cầu.             Từ (1) ta có M thuộc đường tròn (C1 ) tâm I1 (−1; 2) , bán kính R = 2 .           Từ (2) ta có M thuộc đường tròn (C2 ) tâm I2 (2; 2) , bán kính R = m với m  0 .             ( ) ( )Đặt A 2m; m2 + m − 2 , B 2m − 2; −m2 − m − 2 .             Ta có (3)  MA = MB nên tập hợp M là đường trung trực d của đoạn AB .             ( ) ( )Đường trung trực d có một vectơ pháp tuyến là AB = −2; −2m2 − 2m hay n' = 1; m2 + m và             đi qua trung điểm I (2m − 1; −2) của AB             ( ) d có phương trình là x + m2 + m y + 2m2 + 1 = 0 .             Tồn tại duy nhất số phức z thỏa mãn hệ (*)            tồn tại duy nhất M là điểm chung của (C1 ) , (C2 ) và d            (C1 ) tiếp xúc (C2 ) và d là tiếp tuyến chung của (C1 ) , (C2 )                                                                                               y                                                                                    F     I1 2       I2                                                                                               E                                                                                                                                 x                                                                                          -1 O 1 2             (C1 )  tiếp xúc           (C2 )                  I1I  2  = R1 + R2             3 = 2 + m         m   =   1  (4)                                                             I1I  2  = R1 − R2                               m  =   5                                                                                                                                                      3 = 2 − m             Quan sát đồ thị ta thấy (C1 ) tiếp xúc (C2 ) tại E(1; 2) hoặc F (−3; 2) và I1I2 // Ox nên           d là tiếp tuyến chung của (C1 ) và (C2 ) tại E(1; 2) hoặc F (−3; 2)                 d // Oy                 1m+2  +m       =  0  =  0     (vn)    m   =  0; m  =  −1    m    =  −1  (5)                E  d                                 2m2      +  1                    m  =  1                dF// Ody                                           m2 + m = 0                                                                                      −3         +   2m2     +  1  =  0                                                                                               Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 442
Phan Nhật Linh                                                      Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023             Từ (4) và (5) ta nhận được m = −1 thỏa yêu cầu đề bài.             Vậy có một giá trị nguyên của m .    Câu 20: Giả sử số phức thỏa mãn yêu cầu bài toán có dạng z = x + yi,x  , y  . Ta có:             z − 2 − 4i  5 1 − 3i − z − 2 + 4i  z − 2 − 4i + z − 2 + 4i  10              z − (2 + 4i) + z − (2 − 4i)  10             Gọi M (x, y) là điểm biểu diễn cho số phức z và F1 (2; 4) , F2 (2; −4) lần lượt biểu diễn cho các             số phức 2 + 4i; 2 − 4i . Khi đó ta có: z − (2 + 4i) + z − (2 − 4i)  10  MF1 + MF2  10             Do đó tập hợp điểm biểu diễn số phức z là một hình Elip nhận F1 (2; 4) , F2 (2; −4) là các tiêu             điểm, tiêu cự F1F2 = 2c = 8 , trục lớn có độ dài là 2a = 10 và trục bé có độ dài là 2b = 6 . Như           hình vẽ sau:             M (x, y) thuộc hình elip nói trên và x  , y  nên có 45 điểm thỏa mãn. Cụ thể như sau:                     x −1; 5                                0; 4                      1; 3          2                     y 0 0;  1;  2;  3 0;  1;  2;  3;  4 0;  1;  2;  3;  4;  5             Gọi  là không gian mẫu của phép thử chọn hai số phức trong các số phức có phần thực và             phần ảo là các số nguyên thỏa mãn điều kiện z − 2 − 4i  5 1 − 3i − z − 2 + 4i . Ta có             n() = C425 .             Gọi A là biến cố: “Trong hai số chọn được ít nhất một số phức có phần thực lớn hơn 2”.             ( )A là biến cố: “Trong hai số chọn không có số phức có phần thực lớn hơn 2”. Ta có n A = C228             ( )Suy ra P   A   =  C228   =  21  .  Vậy P( A)  = 1−  21  =  34  .                                          55                      55     55                                C   2                                   45    Câu 21:  Ta  có  w  =  z2  − 2z + 4          w  =  w      2  − 2z + 4  =   z2  − 2z +  4  .                         z2  + 2z + 4                             + 2z + 4      z2  + 2z +  4                                                             z                                                                 2                                                               z             ( )( ) 4 z − z 4 − z.z = 0  z.z = 4 .    443 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
Chương 04: Số phức            ( ) ( )z 2 = 4 (1) . Gọi z = x + yi(x,y ) . Khi đó 1  x2 + y2 = 4 2 .             Mà z + z + z − z = z2  2 x + 2 y = 4  x + y = 2 (3) . Từ (2) ,(3) ta có hệ phương trình      x+  y =2                    (           )                                                         z        =  2i         +  y2 = 4                                                                                        z       =  −2i  x2                                      x  ;  y        (0; 2);(0; − 2);(2;0);(−2;0)        . Vì  z                           .    Câu 22: Gọi M là điểm biểu diễn số phức z = x + yi (x, y  ) .    Theo bài ra ta có hệ phương trình:     x2 + y2 = m                                                         x2 + y2     = m2        3 x + 4         y  = 10(1)                                                                   20                 y = 20       x2 + y2        =  m2 (2)  3 x + yi + x − yi                  +4       x + yi − x + yi  =        6  x  +  8    Tập hợp các điểm                         M        thỏa mãn (1)    là hình thoi     ABCD  với      A    10  ;  0    ,  B  0;  5    ,                                                                                                         3                      2                                                                                                                                          C     −  10  ;  0     ,  D     0;  −    5     .          3                            2      Tập hợp các điểm M thỏa mãn (2) là đường tròn (C) tâm O(0;0) ,R = m (m  0) .    Có đúng 4 số phức thỏa mãn đề khi và chỉ khi (C) có đúng 4 điểm chung với các cạnh hình thoi.  Trường hợp 1: (C) là đường tròn nội tiếp hình thoi.  Khi đó ta có R = d(O, AB)  m = 2 .  Trường hợp 2: (C) nằm giữa hai đường tròn: đường tròn đường kính BD và đường tròn đường    kính AC . Khi đó ta có BD  R  AC  5  m  10 . Do m nguyên dương nên m = 3 .                                                       2            22                  3    Vậy có tất cả 2 số nguyên thỏa mãn.    Câu 23: Ta có z 2 = z.z . Đặt T = 3u − 4v .          ( ) ( )Khi đó T2 = (3u − 4v) 3u − 4v = 9 u 2 + 16 v 2 − 12 uv + vu .    ( ) ( )Tương tự ta có M2 = (4u + 3v) 4u + 3v = 16 u 2 + 9 v 2 + 12 uv + vu .                                                                            Chinh phục các bài toán VD - VDC: Số phức | 444
Phan Nhật Linh                                 Chinh phục vận dụng – vận dụng cao năm 2023         ( )Do đó M2 + T2 = 25 u 2 + v 2 = 5000 .                Suy ra M2 = 5000 − T2 = 5000 − 502 = 2500 .              Vậy M = 50 .    Câu 24: Gọi z = x + yi (x; y  )          ( ) ( )Ta có z2 + 1 = 2 z  x2 − y2 + 1 + 2xyi = 2 x + yi  x2 − y2 + 1 2 + 4x2y2 = 4 x2 + y2                                                            2                          x2  + y2             −1 = 2y                                                                                                                                                −2  ( ) ( ) x4 + y4 + 2x2y2 − 2x2 − 6y2 + 1 = 0                                                  x2 + y2       x2 + y2  +1 = 4y2    x2 + y2 − 1 = −2y       x2  +  y2  −  2y  −  1  =  0  .            x2 + y2 + 2y − 1 = 0    Khi đó điểm biểu diễn số phức z thuộc đường tròn (C) : x2 + ( y − 1)2 = 2 có tâm I (0;1) và bán    kính R = 2 hoặc (C) : x2 + ( y + 1)2 = 2 có tâm I(0; −1) và bán kính R = 2 .    ( ) ( ) ( ) ( )Với A 0;1 + 2 , B 0;1 − 2 , A 0; −1 − 2 , B 0; −1 + 2 thuộc các đường tròn như hình    vẽ           ( ) ( )Suy ra max z = 1 + 2  z1 =  2 + 1 i và min z = 2 − 1  z2 =  2 − 1 i .                Vậy z1 + z2 = 2 2 hoặc z1 + z2 = 2 nên giá trị nhỏ nhất của w = 2 .    ( ) ( )Câu 25: 4 z − z − 15i = i z + z − 1 2  4(a + bi − a + bi) − 15i = i(a + bi + a − bi − 1)2 .              8bi − 15i = i(2a − 1)2  8b − 15 = (2a − 1)2 với 8b − 15  0  b  15 .                                                                                                        8           Ta có 2z − 1+ i = 2a + 2bi − 1+ i = (2a − 1) + (2b + 1)i = (2a − 1)2 + (2b + 1)2               = 8b − 15 + 4b2 + 4b + 1 = 4b2 + 12b − 14 .    445 | Facebook tác giả: Phan Nhật Linh - SĐT: 0817.098.716
                                
                                
                                Search
                            
                            Read the Text Version
- 1
 - 2
 - 3
 - 4
 - 5
 - 6
 - 7
 - 8
 - 9
 - 10
 - 11
 - 12
 - 13
 - 14
 - 15
 - 16
 - 17
 - 18
 - 19
 - 20
 - 21
 - 22
 - 23
 - 24
 - 25
 - 26
 - 27
 - 28
 - 29
 - 30
 - 31
 - 32
 - 33
 - 34
 - 35
 - 36
 - 37
 - 38
 - 39
 - 40
 - 41
 - 42
 - 43
 - 44
 - 45
 - 46
 - 47
 - 48
 - 49
 - 50
 - 51
 - 52
 - 53
 - 54
 - 55
 - 56
 - 57
 - 58
 - 59
 - 60
 - 61
 - 62
 - 63
 - 64
 - 65
 - 66
 - 67
 - 68
 - 69
 - 70
 - 71
 - 72
 - 73
 - 74
 - 75
 - 76
 - 77
 - 78
 - 79
 - 80
 - 81
 - 82
 - 83
 - 84
 - 85
 - 86
 - 87
 - 88
 - 89
 - 90
 - 91
 - 92
 - 93
 - 94
 - 95
 - 96
 - 97
 - 98
 - 99
 - 100
 - 101
 - 102
 - 103
 - 104
 - 105
 - 106
 - 107
 - 108
 - 109
 - 110
 - 111
 - 112
 - 113
 - 114
 - 115
 - 116
 - 117
 - 118
 - 119
 - 120
 - 121
 - 122
 - 123
 - 124
 - 125
 - 126
 - 127
 - 128
 - 129
 - 130
 - 131
 - 132
 - 133
 - 134
 - 135
 - 136
 - 137
 - 138
 - 139
 - 140
 - 141
 - 142
 - 143
 - 144
 - 145
 - 146
 - 147
 - 148
 - 149
 - 150
 - 151
 - 152
 - 153
 - 154
 - 155
 - 156
 - 157
 - 158
 - 159
 - 160
 - 161
 - 162
 - 163
 - 164
 - 165
 - 166
 - 167
 - 168
 - 169
 - 170
 - 171
 - 172
 - 173
 - 174
 - 175
 - 176
 - 177
 - 178
 - 179
 - 180
 - 181
 - 182
 - 183
 - 184
 - 185
 - 186
 - 187
 - 188
 - 189
 - 190
 - 191
 - 192
 - 193
 - 194
 - 195
 - 196
 - 197
 - 198
 - 199
 - 200
 - 201
 - 202
 - 203
 - 204
 - 205
 - 206
 - 207
 - 208
 - 209
 - 210
 - 211
 - 212
 - 213
 - 214
 - 215
 - 216
 - 217
 - 218
 - 219
 - 220
 - 221
 - 222
 - 223
 - 224
 - 225
 - 226
 - 227
 - 228
 - 229
 - 230
 - 231
 - 232
 - 233
 - 234
 - 235
 - 236
 - 237
 - 238
 - 239
 - 240
 - 241
 - 242
 - 243
 - 244
 - 245
 - 246
 - 247
 - 248
 - 249
 - 250
 - 251
 - 252
 - 253
 - 254
 - 255
 - 256
 - 257
 - 258
 - 259
 - 260
 - 261
 - 262
 - 263
 - 264
 - 265
 - 266
 - 267
 - 268
 - 269
 - 270
 - 271
 - 272
 - 273
 - 274
 - 275
 - 276
 - 277
 - 278
 - 279
 - 280
 - 281
 - 282
 - 283
 - 284
 - 285
 - 286
 - 287
 - 288
 - 289
 - 290
 - 291
 - 292
 - 293
 - 294
 - 295
 - 296
 - 297
 - 298
 - 299
 - 300
 - 301
 - 302
 - 303
 - 304
 - 305
 - 306
 - 307
 - 308
 - 309
 - 310
 - 311
 - 312
 - 313
 - 314
 - 315
 - 316
 - 317
 - 318
 - 319
 - 320
 - 321
 - 322
 - 323
 - 324
 - 325
 - 326
 - 327
 - 328
 - 329
 - 330
 - 331
 - 332
 - 333
 - 334
 - 335
 - 336
 - 337
 - 338
 - 339
 - 340
 - 341
 - 342
 - 343
 - 344
 - 345
 - 346
 - 347
 - 348
 - 349
 - 350
 - 351
 - 352
 - 353
 - 354
 - 355
 - 356
 - 357
 - 358
 - 359
 - 360
 - 361
 - 362
 - 363
 - 364
 - 365
 - 366
 - 367
 - 368
 - 369
 - 370
 - 371
 - 372
 - 373
 - 374
 - 375
 - 376
 - 377
 - 378
 - 379
 - 380
 - 381
 - 382
 - 383
 - 384
 - 385
 - 386
 - 387
 - 388
 - 389
 - 390
 - 391
 - 392
 - 393
 - 394
 - 395
 - 396
 - 397
 - 398
 - 399
 - 400
 - 401
 - 402
 - 403
 - 404
 - 405
 - 406
 - 407
 - 408
 - 409
 - 410
 - 411
 - 412
 - 413
 - 414
 - 415
 - 416
 - 417
 - 418
 - 419
 - 420
 - 421
 - 422
 - 423
 - 424
 - 425
 - 426
 - 427
 - 428
 - 429
 - 430
 - 431
 - 432
 - 433
 - 434
 - 435
 - 436
 - 437
 - 438
 - 439
 - 440
 - 441
 - 442
 - 443
 - 444
 - 445
 - 446
 - 447
 - 448
 - 449
 - 450
 - 451
 - 452
 - 453
 - 454
 - 455
 - 456
 - 457
 - 458
 - 459
 - 460
 - 461
 - 462
 - 463
 - 464
 - 465
 - 466
 - 467
 - 468
 - 469
 - 470
 - 471
 - 472
 - 473
 - 474
 - 475
 - 476
 - 477
 - 478
 - 479
 - 480
 - 481
 - 482
 - 483
 - 484
 - 485
 - 486
 - 487
 - 488
 - 489
 - 490
 - 491
 - 492
 - 493
 - 494
 - 495
 - 496
 - 497
 - 498
 - 499
 
- 1 - 50
 - 51 - 100
 - 101 - 150
 - 151 - 200
 - 201 - 250
 - 251 - 300
 - 301 - 350
 - 351 - 400
 - 401 - 450
 - 451 - 499
 
Pages: