Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore วิจัยค้ามนุษย์รวมเล่ม - สสว.7 ปี 61

วิจัยค้ามนุษย์รวมเล่ม - สสว.7 ปี 61

Published by Takkey Chaiyasing, 2020-10-13 22:47:46

Description: วิจัยค้ามนุษย์รวมเล่ม - สสว.7 ปี 61

Search

Read the Text Version

145 จากการสัมภาษณเชิงลึก (PION, ธันวาคม 2560) พบวา เหย่ือบางรายถูก ทาํ ราย จากผูลอลวงเปนระยะเวลานานและใหเสพสารเสพติดเพื่อใหไมรูสึกเจ็บปวดเวลามี เพศสัมพันธนานๆ จนกระท่ังรางกายเกิดภาวะประสาทหลอนมีเลือดออกท่ีอวัยวะเพศและจมูก เนื่องจากมีการใชสารเสพติดประเภทยาไอซและโคเคนทุกวัน จนกระท่ังพบวามีรถเจาหนาท่ีตํารวจ จอดอยูบริเวณแหลงคาประเวณแี ละแจงความตอเจาหนาทตี่ าํ รวจในทสี่ ุด อยางไรก็ตามแมในปจจุบันเหย่ือรายดังกลาวจะสามารถหลบหนีออกมาได และไดดําเนินการเอาผิดตอผคู า หากแตประสบการณการโดนทรมานยังคงทําใหในปจจุบันเหยื่ออยูใน สภาพอาการหวาดกลัวไมกลาออกจากบาน และยังคงเกดิ ความหวาดกลัวคนแปลกหนา 3.2) หนไี มประสบความสําเร็จและเสยี ชวี ติ เหยื่อบางรายไดรับการกระทําท้ังทางรางกายและจิตใจเปนระยะเวลานาน จนกระท่ังพยายามหลบหนีแตไมประสบความสําเร็จ ท้ังน้ีจากการสํารวจขององคกร ILO (International Labor Organization) มีการประมาณการณวาในปจจุบันมีเหย่ือคามนุษยกวา 100,000 คน และหญิงอายมุ ากกวา 18 ป ถูกลาลวงในอุตสาหกรรมคาประเวณีกวารอยละ 70 เหย่ือ บางรายถูกขังไวในบานจึงทําใหยากแกการหลบหนี กวารอยละ 30 ของเหยื่อท่ีหนีออกมาไมประสบ ความสําเร็จและเสียชีวิต เน่ืองจากไมมีเครือขายในการใหความชวยเหลือ ไมรูจักเครือขาย หรือไมรู ภาษา เมื่อหนีออกมาสูพ้ืนท่ีท่ีตนเองไมคุนเคยยิ่งทําใหเหย่ือมีความเส่ียงที่จะถูกลอลวงซ้ํา บางราย ไดรับความกระทบกระเทอื นทางจติ ใจอยางรุนแรงทําใหทาํ รายตนเอง บางรายถูกทรมานโดยผลู อลวง พบวาเหยื่อท่ีถูกทํารายเปนระยะเวลานานทําใหเกิดความเปราะบางอยาง มาก และเมื่อถูกแบงแยกจากสังคมในประเทศตนทางย่ิงทําใหเหย่ือไดรับความทรมานใจจนยากที่จะ เยียวยา บางรายถูกกักขังใหใชสารเสพติดและเม่ือหนีออกมาไดทําใหเกิดความวิตกกังวลและอาการ ซึมเศราอยางรนุ แรง บางรายมีภาวะติดเชื้อ HIV/AIDS และไมไดรับยาตาน หรือไมไดรับการรักษาจน เสียชีวิต จากการสมั ภาษณเชิงลึก (Prosentret, ธนั วาคม 2560) เสนอวา สวัสดิการ ตอเหยื่อท่ีหนีจากผูลอลวงเปนส่ิงจําเปนอยางยิ่งเพื่อบรรเทาความเปราะบางของเหยื่อ อาทิ การ ชวยเหลือและกันเหย่ือออกจากผูลอลวงอยางเรงดวน (Crisis Intervention) การใหคําปรึกษา (Counseling) การใหที่พักพิงฉุกเฉิน (Emergency Shelter) การใหการรักษาพยาบาลเบื้องตน (Urgent Medical Care) การวางแผนความปลอดภัย (Safety Planning) เส้ือผาและอาหาร (Food and Clothing)

146 2.6.2 การโยกยายถน่ิ ฐานของเหยอื่ 1) เหยือ่ ทโี่ ดนลอลวงในตอนแรกและกลายมาเปนผูประกอบอาชีพคาประเวณีใน ภายหลงั เหย่ือมักโดนหลอกลวงในชวงแรกและเขามาในพ้ืนท่ีที่ทําการขอวีซาไดงาย อาทิ โรมาเนีย ฟนแลนด และประเทศในกลุมยุโรปตะวันออก จากนั้นจึงมีกระบวนการเคล่ือนยายเหยื่อ มายงั ประเทศท่คี าเงนิ สูงกวาหรือรายไดดกี วา โดยจะทาํ การเดินทางโดยเครื่องบนิ โลวคอลส หรือรถไฟ ไปยังเบลเยียม สวิสเซอรแลนด ฝร่ังเศส และอังกฤษ ซึ่งเหยื่อกวารอยละ 70 มักจะเดินทางไป เบลเยยี มเนือ่ งจากรสนิยมของลูกคาภายในพื้นที่ซึ่ชื่อชอบหญิงสาวไทย ท่ีมีผิวสองสี ผิวเนียน หนาตา แบบชาวตะวันออก ผอม และสุภาพเรียบรอย ชางเอาใจ เหยื่อบางรายถูกสงไปยังโรงพยาบาลของ ผปู วยทางจติ เวชที่เบลเยี่ยมเพ่ือบําบัดผูปวยที่มีอาการทางจิตที่มีความตองการสูง ในบางคร้ังเหย่ือจะ เดินทางไปหารายไดประมาณ 2-3 เดอื น จากน้ันจงึ ทําการเดนิ ทางกลบั ไปยงั พื้นที่ท่ีตนไดวีซา โดยจาก การสัมภาษณ (สมาคมหญิงไทยในฝร่ังเศส, ธันวาคม 2560) พบวา “ตนเองเคยไดทราบขาววามีผูให บรกิ ารผูปวยท่ีมีความตองการสงู และผูปวยอาจจะมีอาการดีข้ึน โดยจะมีรายไดประมาณ 2000-3000 ยโู รตอเดอื น” 2) รปู แบบการทําวซี า เมื่อเหยื่อวีซาหมดพบรูปแบบการทําวีซาคือการทําวีซาปลอมโดยใชพาสปอรตเลม จริง และใหเหยื่อดําเนินการเปลี่ยนพ้ืนที่ (Exploitation site) จากประเทศหนึ่งไปประเทศอื่นท่ีการ ตรวจวีซาไมเขมขน อาทิ ยายจากสวิสเซอรแลนดไปอิตาลี และหากเหยื่อตองการหลบหนีหรือแสดง พฤติกรรมหรือเจตนาท่ีจะหลบหนี ผูลอลวงจะทําการขมขูท้ังขมขูเหยื่อเองและญาติพี่นองท่ีอาศัยอยู ในประเทศตนทาง จากการสัมภาษณเชิงลึก (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) ไดเสนอประเด็นในเร่ือง รูปแบบการทําวซี าวา “เม่อื ผูตกเปนเหย่ือคามนุษยวีซาหมด ผูลอลวงมักจะทําการย่ืนขอวีซาใหโดยไม ยอมใหเหยือ่ ออกจากพ้ืนที่ (Exploitation site) เนื่องจากเกรงวาเหยื่อจะทําการหลบหนี โดยท่ีจะทํา การสงวีซากลับไปใหเครือขายทําวีซาปลอมท่ีประเทศไทย โดยที่จะเรียกเก็บเงินจากเหยื่อประมาณ 50,000 หรือ 60,000 บาท และทาํ การเพิม่ หนีท้ ตี่ ดิ ผลู อลวงจากการดําเนินการเคลื่อนยายเหยื่อมายัง พื้นท่ีปลายทางโดยที่เหยื่อจะตองทําการคาบริการเพ่ือใชหน้ีท้ังหมด เนื่องจากผูลอลวงรูอยูแลววา เหยอ่ื จะตองทาํ งานใชเงินคืนใหโดยทําการหักจากการคาประเวณีของเหยื่อ โดยผูลอลวงจะทําการสง พาสปอรตไปใหเครือขายท่ีเดินทางไปรับพาสปอรตของเหย่ือที่สนามบิน สุวรรณภูมิ และเม่ือได พาสปอรตกลับมาพบวาเปนพาสปอรตจริงแตวีซาปลอม โดยวีซาไมมีลายนํ้า เหมือนกับวีซาจริงที่ เหย่ือเคยไดรับตอนเดินทางมาคร้ังแรก จากนั้นจึงใหเหยื่อเดินทางยาย (Exploitation site) ไปยัง ประเทศอติ าลเี นือ่ งจากความเขมงวดในการตรวจวซี านอยกวาสวิตเซอรแลนด”

147 2.6.3 ผลกระทบตอเหยื่อ 1. การตดิ เชอ้ื หรอื โรคติดตอ เหย่ือคามนุษยมักอยูในภาวะจํายอมในการประกอบอาชีพคาประเวณีโดยไมไดรับ การดูแลในดานสุขภาพ หรือ “เช็คอัพ” และในบางกรณีเหยื่อถูกบังคับใหทําตามส่ังของผูใชบริการ เน่ืองจากผูใชบริการอางวาไดมีการตกลงกับผูลอลวงหรือ “เอเจนซ่ี” ไวลวงหนาแลววาตนตองการ อยางไร ดังน้ันในบางกรณีอาจถูกบังคับใหคาประเวณีโดยไมไดมีการปองกัน หรือไมไดมีการปองกัน อยางถูกตอง ท้ังยังไมมีระบบตรวจสุขภาพรับเม่ือเกิดขอบงชี้ในเร่ืองสุขภาพของเหยื่อ ทําใหในบาง กรณเี หย่อื มภี าวะติดเชอ้ื หรือเปนโรคตดิ ตอยางรุนแรงจนไมอาจรักษาหายได จาการสัมภาษณเชิงลึก (PION, ธันวาคม 2560) เสนอวา ในประเด็นเร่ืองสุขภาพ ของเหยือ่ พบวาเหยอ่ื บางรายมีการบั ผูใชบริการเปนจํานวนมาก หรือ “มีเคสเยอะ” เกิดภาวะติดเชื้อ หรือมีโรคติดตอ มักไมไดรับการรักษาในเบื้องตนมักจะปลอยจนอาการหนักจนไมสามารถรักษา นอกจากน้ียังไมมีระบบในการตรวจสุขภาพตามเวลา หรือ “เช็คอัพ” ซ่ึงในกรณีของผูคาประเวณีที่ เสียภาษีใหแกรัฐอยางถูกตองน้ันจะมีกฎหมายคุมครองใหมีระบบการตรวจสุขภาพอยางเขมงวด และ หามการมนี ายหนาในการคากําลังแรงงานของเหย่ือ มีอยูกรณีหน่ึงที่กลุม PION ไดใหความชวยเหลือ จากซูริคใหมาพักอาศัยในประเทศนอรเวย โดยเหย่ือไดทําการตัดสินใจหนีผูลอลวงมาจากประเทศ สวิสเซอรแลนดหลังจากถูกตามไลลาจากกลุมผูลอลวง ทําใหเหย่ือไดตัดสินใจเดินทางมายังประเทศ นอรเวยดวยวีซาปลอมของประเทศเยอรมัน ซ่ึงระบบการตรวจสอบวีซาภายในประเทศยุโรปยังไมมี ความเขมงวดมาก โดยสาเหตุที่เหยื่อตัดสินใจหนีเนื่องจากสภาวะสุขภาพทําใหไมสามารถรับแขกได ตอไปจึงไดเกิดความกดดันใหจําเปนตองหนีผูลอลวง เมื่อมาถึงจึงไดประสานเครือขายเพื่อนที่เคยตก เปนเหย่ือคามนุษยจากผูลอลวงคนเดียวกันใหทําการตรวจสุขภาพจากองคกรผูดูแลหญิงผูตกเปน เหย่อื คามนุษย PEON และเม่ือตรวจแลวจึงพบวาตนเองมีผลเลือดบวก หรือติดเช้ือ HIV จึงทําใหเกิด ความรูสึกซมึ เศราและทอแทจนอยากฆาตัวตาย จากนั้นเพื่อนจึงไดทําการแนะนําใหติดตอกับคุณมะลิ นักสังคมสงเคราะหชาวนอรเวยที่สามารถพูดภาษาไทยได จนไดรับความชวยเหลือดานสุขภาพ ไดรับ ยาตานตามเวลาทําใหอาการดขี นึ้ และมี CD4 ลดลงในทีส่ ดุ 2. การบาดเจบ็ จากการทาํ รายรางกาย เหย่อื คามนุษยไดรบั ผลกระทบจากการโดนทํารายรางกาย จากการสัมภาษณเชิงลึก องคกร (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) ไดสะทอนวา มีกรณีในประเทศนอรเวยที่องคกรธาราไดให ความชวยเหลือ ไดโดนหลอกจากประเทศไทยในการมาคาประเวณีโดยโฆษณาผานอินเตอรเน็ต ซึ่ง ตองทําการคาประเวณี 24ช่ัวโมงไมมีเวลาพัก ทั้งยังตองโดนกักขังใหอยูในบริเวณบานของผูลอลวง นอกจากนยี้ งั โดนทํารายรางกายจากผูซื้อประเวณี บังคับไมใหกินขาวเพราะผูลอลวงกลาววาหากอวน

148 แลวจะไมมีลูกคามาซ้ือประเวณี และใหเสพยาเสพติดประเภทยาไอซ คนกระทั่งรางกายไมสามารถรับ ไดไหวและตองเขาโรงพยาบาลในทสี่ ุด เหย่ือมีปญหาติดเช้ือในมดลูก และมีอาการติดยาเสพติดอยางรุนแรง แมจะหนี ออกมาภายนอกไดสองคร้ังแตเหยื่อก็ไมสามารถพูดภาษาถิ่นไดและไมสามารถส่ือสารกับเจาหนาท่ี ตาํ รวจได จนกระทัง่ ตองกลบั ไปคาประเวณเี ชนเดมิ จนกระทั่งสภาพรางกายรับไมไหวจึงไดหนีออกมา เปนครง้ั ท่ี 3 และเขามาขอความชวยเหลือกับองคกรธารา (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) ท้ังน้ียังสอดคลองกับผลการศึกษาของ (United Nation Office for Drung and Crime Prevent, 1999) ท่ีเสนอวา กวา 207 คนซึ่งเปนเหยื่อคามนุษยจาก 14 ประเทศพบวาโดน กระทําการรุนแรงและทํารายรางกายกอนไดพบเจาหนาที่ตํารวจ กวารอยละ 95 พบวาไดรับความ รุนแรงทางเพศ กวาหนึ่งในสี่ไดรับการบาดเจ็บอยางรุนแรงหลายรายพบอาการปวดศีรษะ ความ เหน่ือยลา นํ้าหนักลด ปวดทอง นํ้าหนักลด เจ็บปวดที่อวัยวะเพศ ฟน ตา หู และผิวหนังมีปญหาติด เชือ้ การติดเชอื้ ท่ีอวยั วะสืบพันธุ การติดเชื้อ HIV/AIDS เนื่องจากเหยื่อมกั ไมมีอํานาจในการตอรองกับ ลกู คาใหใชถุงยางอนามยั หรือการมีเพศสมั พนั ธท่ีรุนแรงและอนั ตราย นอกจากน้ีจากผลการศึกษาของ (United Nation Office for Drung and Crime Prevent, 1999) ยังเสนอวาเหย่อื คามนษุ ยพบภาวะติดเชื้อ HIV เพิ่มมากขึ้นทุกป นอกจากน้ียังพบวา กวารอยละ 22.9 ของเหยื่อคามนุษยมีภาวะติดเชอ้ื HIV (1999) 3. อาการทางจิต จากผลการศึกษาของ (United Nation Office for Drung and Crime Prevent, 1999) สะทอนวาเหย่ือคามนุษยมีภาวะทางจิตท่ีไมปรกติ โดยมีสภาวะของความวิตกกังวล ความ หวาดกลัว ความต่ืนตระหนก สภาวะซึมเศราอยางรุนแรง สิ้นหวัง และไมกลาอยูคนเดียว หรือ หวาดกลัวผูคนผิดปรกติ และในบางรายพยายามฆาตัวตายหลายครั้ง อาการประสาทหลอน หรือ สญู เสียความทรงจํา จากการสัมภาษณเชิงลึกองคกร (PION, ธันวาคม 2560) ไดแสดงถึงกรณีเหย่ือ คาประเวณีไดโดนบังคับใหคาประเวณีจนกระทั่งมีอาการเลือดออกทางอวัยวะเพศ และบังคับใหมี เพศสัมพันธแบบไมปรกติ นอกจากนี้ยังบังคับใหเสพยาเสพติด คือ “นํ้าแข็ง” หรือยาไอซ รวมกับ โคเคนโดยเอาเขาทางจมกู โดยบังคับใหเสพไอซซึ่งจะทําใหสนุกกับการมีเพศสัมพันธ ทํางานไดโดยไม เจ็บปวด และไมงวง โดยบังคับใหคาประเวณีตลอดทั้งวัน ไมไดพักผอน โดยเฉพาะในชวงเทศกาล จะตองรับแขกเปนจํานวนมาก จนกระทัง่ เกดิ ภาวะปวดอวัยวะเพศและมีเลือดออก นอกจากนี้ยังโดนผู ลอลวงขวางปาขาวของใสจนไดรบั บาดเจบ็ ท้ังยงั โดนบงั คับใหขายยาใหกบั ผูซือ้ ประเวณี หลังจากเหตุการณที่เกิดข้ึน เหยื่อคามนุษยกรณีดังกลาวไดรับผลกระทบทางสภาพ จติ อยางมาก เกดิ อาการหวาดกลัว ประสาทหลอน และไมไวใจใครอยางรุนแรง กลัววาผูลอลวงจะฆา

149 ปดปากตนเองเนอื่ งจากผลู อลงไดทาํ การทํารายรางกายและขมขทู กุ วันเปนระยะเวลานาน และตองทํา การรกั ษาโดยการเขาพบจติ แพทยเปนระยะเวลานาน ซ่ึงในปจจุบนั ยังคงพบอาการซึมเศราและอาการ หวาดกลวั อยู (PION, ธันวาคม 2560) จะเห็นไดวาผลจากการถูกทํารายเปนระยะเวลานานมีผลตอสุขภาพจิตและ พฤติกรรมของเหยือ่ โดยเฉพาะเหย่ือที่ถูกทํารายเปนระยะเวลานานทําใหมีผลตอพฤติกรรมของเหยื่อ ในระยะยาว นอกจากน้ียังมีผลตอเหย่ือเม่ือตองตอบคําถามหรือโดนสืบสวนโดยเจาหนาที่เหยื่อมักมี อาการหวาดกลวั และไมตอบคําถามเจาหนาทโ่ี ดยตรง หรือตอบไมตรงไปตรงมา 2.7 รปู แบบและเสนทางการคามนษุ ย 2.7.1 เสนทาง พ บ ว า ก า ร ค า ป ร ะ เ ว ณี ข อ ง ห ญิ ง ไ ท ย ใ น ต า ง แ ด น จ ะ อ ยู ใ น บ ริ เ ว ณ ช า ย แ ด น เ ย อ ร มั น สวสิ เซอรแลนด เบลเยียม ฝรั่งเศส และสเปน โดยที่จะกระทําการคาประเวณีในบริเวณรานนวดแผน ไทย ซึ่งนับเปนเมืองทาแถวแนวเขตชายแดนตดิ ตอระหวางประเทศตางๆ โดยเสนทางการคามนุษยจะ เรม่ิ ตนในประเทศที่สามารถไดรบั วซี าไดโดยงาย อาทิ สวิสเซอรแลนด ฮอลแลนด โปรตเุ กส สเปน จากการสัมภาษณเชิงลึก (สมาคมสตรีไทยในนอรเวย, ธันวาคม 2560) พบวา โดยสวนใหญ กลุมเหย่ือคามนุษยจะโดยสารเครื่องบินมาลงท่ีสวิสเซอรแลนด ฮอลแลนด และโปรตุเกส จากนั้นจึง เดินทางโดยรถไฟไปยงั พื้นท่ีปลายทาง อาทิ เบลเยียม เยอรมัน และฝร่ังเศส โดยมีกลุมคนกลางซึ่งมัก เปนกลุมชาวลาว ชาวไทย และชาวเวียดนาม โดยสวนใหญพื้นที่ปลายางจะเปนเมืองปารีส ประเทศ ฝรง่ั เศส 2.7.2 รปู แบบ 1. รานนวด โดย (PION, ธันวาคม 2560) เสนอวาผูท่ีเดนิ ทางเขามาประกอบอาชีพคาประเวณีใน รานนวดนัน้ มกั เปนชาวภาคตะวนั ออกเฉยี งเหนือ โดยมีคาใชจายท่ีนายหนาตองทําการเรียกเก็บตอหัว ต้ังแต 4แสน ถึง หน่ึงลานบาท โดยบางรายตองมีการขายท่ีนาเพื่อนําเงินมาใชหน้ี ซึ่งจะมีราคาตาง จากการเขามาประกอบอาชพี เย็บผาซ่งึ มหี น้เี รยี กเกบ็ ตอหัวประมาณสแี่ สนบาท หากทํารานอาหารหน้ี เรียกเก็บตอหัวประมาณสี่แสนบาท ซ่ึงชาวไทยในยุโรปจะเรียกวิธีการเดินทางเขามาประกอบอาชีพ ดังกลาววา “ทํานัว” หมายถึง “ทําดํา” หรือ “ทํามืด” หรือการเขามาประกอบอาชีพโดยหลบเล่ียง การเสียภาษี ซึ่งบริษัทเย็บผาสวนมากมักมีเจาของโรงงานเปนชาวเวียดนาม ซ่ึงชาวไทยในยุโรปเรียก กันวา “ชาวเหวียด” โดยโรงงานสวนใหญจะอยูแถบชานเมือง และที่พักอาศัยมักเปนหองเก็บไวนใต ดิน ทั้งน้ีเพ่ือหลบเล่ยี งการเขามาตรวจสอบจากเจาหนาทตี่ ํารวจ

150 (สมาคมสตรีไทยในนอรเวย, ธันวาคม 2560) สะทอนประเด็นปญหาเสนทางการคามนุษยวา รายไดจากการคาประเวณีอยูท่ีประมาณ 50-100 ยูโร ตอคร้ัง โดยผูคาประเวณีจะมีรายไดตอเดือน ประมาณหน่ึงแสนบาทไทย หากแตตองเสียคาใชจายในการครองชีพที่คอนขางสูง นอกจากนี้ยังถูกผู ลอลวงหักคาใชจายทไี่ มไดมกี ารตกลงกันไวลวงหนา อาทิ คาท่พี กั คาอาหาร คายารักษาโรค เปนตน 2. เวป็ ไซด นอกจากการคาประเวณีในรูปแบบรานนวดแผนไทยแลว ยังมีการคาประเวณี ผานเวป็ ไซด ซึง่ ในเวป็ ไซดจะทําการระบรุ ูปราง หนาตา ราคา และองคประกอบอื่นๆ ในราคา50-300 ยูโร ตอครั้ง จากน้ันจะมีการนัดหมายทางโทรศัพทเพื่อพบในท่ีท่ีผูคาประเวณีไดจัดไว (PION, ธันวาคม 2560) 3. เดินสาย ในบางกรณเี หยอ่ื อาจคาประเวณอี ยูในหองหลายคนซึ่งถือวาเปนเร่ืองผิดกฎหมายใน ประเทศฝรั่งเศส คนหนึ่งซึ่งอาจตกเปนเหย่ือเชนเดียวกันอาจจะโดนขอหาเก็บคานายหนาจากการคา ประเวณีได ซึ่งนับเปนขอหาการคามนุษยแลว เนื่องจากเปนการไดรับเงินจากการใชกําลังแรงงานของ คนอื่น ดังนั้นหญิงไทยผูตกเปนเหยื่อคาประเวณีจะไมรวมตัวกันซึ่งพบวาการใหคําปรึกษาหรือการให ความชวยเหลือแกหญิงไทยผูตกเปนเหย่ือจึงทําไดยากยิ่งข้ึนและขาดประสิทธิภาพ หรือในบางคร้ัง เหยื่ออาจใชวิธีในลักษณะเคล่ือนยายไปตามเมืองตางๆ หรือ “เดินสาย” โดยจะมีการลงโฆษณา ตามเว็ปไซดวาตนเองเดินทางไปทใี่ ดบางและเดินทางก่วี ัน ซ่งึ จะสามารถนัดพบผูใชบริการระหวางทาง ได (สมาคมหญิงไทยในโพรวองซ, ธนั วาคม 2560) 4. เอเจนซี่ กลุมเอเจนซี่จะเปนกลุมท่ีผูลอลวงมีลูกคาในมือ กลาวคือ ผูลอลวงจะทําการจัดเก็บ รูปและประวตั ิเหย่ือเพอื่ ทําเปนใบ “profile” และสงไปยังกลุมลกู คาเพ่อื เลือกใชบริการเหย่ือจากแคท ตาลอก จากน้นั จึงใหเหยื่อเดินทางไปยงั โรงแรมทีไ่ ดมีการนดั หมายไว จากการสัมภาษณเชิงลึก (IOM, ธันวาคม 2016) สะทอนในประเด็นดังกลาววา เหยอ่ื จะเดนิ ทางไปพบลกู คาโรงแรมโดยเรียกวา “รับออเดอร” โดยเอเจนซ่ีหรือผูลอลวงจะทําการตก ลงราคาไวเรียบรอยแลว โดยที่เหยื่อไมมีสิทธิในการปฏิเสธผูใชบริการ และไมมีสิทธิในการรับรู รายละเอียดของผูใชบริการซ่ึงถอื วาเขาขายการคามนษุ ยเชนเดียวกัน หรอื มกี ารนดั ผูใชบริการโดยที่ไม มีการแจงลวงหนา นอกจากนี้ยังพบกรณีผูใชบริการมาสุภาพ อาทิ ไมใชถุงยางอนามัย ทําตามท่ีตน ตองการ หรอื เรยี กวา “ตามสงั่ ” หรือถึงขั้นทํารายรางกาย นอกจากน้ียังไมมีการดูแลเรื่องสุขภาพของ เหยอื่ และไมมีการตรวจเช็ครางกายทําใหในบางกรณเี หย่ือไดเกิดภาวะติดเช้ือโรคตดิ ตอจนถึงแกชีวิต

151 2.8 ปญหา 2.8.1 กฎหมาย 1. ความแตกตางของกฎหมายดานการคามนุษยทแี่ ตกตางกนั ในแตละประเทศ พบวากฎหมายในการใหคํานิยามการคามนุษยมีความแตกตางกันไปในแตละ ประเทศ และยงั คงขาดการนิยามท่ีชัดเจนใหกับเจาหนาท่ี ทําใหเจาหนาท่ีที่เกี่ยวของกลับมองคดีบาง คดีซ่ึงนับเปนการคามนุษยซ่ึงตองมีการดําเนินการทางกฎหมายและการดูแลเหยื่อท่ีแตกตางจากคดี การคาแรงงานผิดประเภท หากแตเจาหนาที่กลับเห็นวาคดีบางคดีเปนคดีการคาแรงงานผิดประเภท ซ่ึงบทลงโทษจะเกิดข้ึนแกเหย่ือแทนท่ีจะเปนผูคา อาทิในประเทศเยอรมันจะมีตัวบทกฎหมายในการ ลงโทษผูคาอยูสองมาตรา ไดแกมาตราท่ี 232 และมาตราที่ 233 โดยในป ค.ศ.2016 กฎหมาย ดังกลาวไดมีการปรับปรุงใหทันสมัยและทันตอสถานการณมากขึ้น โดยมีการแยกประเภทการคา มนุษยเพิ่มเติมใหมีความชัดเจนมากยิ่งขึ้น ไดแกประเภทท่ี1คือการถูกบีบบังคับใหเหย่ือขอทาน ประเภทท่ี2 การคาอวัยวะ ประเภทที่3 การขายบริการทางเพศ ประเภทที่4 การถูกบังคับใหคา แรงงานและมีการระบบประเภทและรายละเอียดในแตละประเภทอยางชัดเจน ซ่ึงครอบคลุมรูปแบบ การคามนุษยทุกประเภทท้ังประเภทการถูกหลอกมาคามนษุ ย การขมขู การบังคับ การขืนใจ และการ ทาํ รายรางกายและจติ ใจในรปู แบบตางๆ ซงึ่ หากเปนผูอพยพและตางดาวจะไดรับสิทธิในการอยูอาศัย เพ่ือดําเนนิ คดคี วามกบั ผคู าอยางชดั เจน 2. ความเขาใจของเจาหนาทตี่ อนยิ ามการคามนษุ ย จากผลการสัมภาษณกลุม (มูลนิธิบานหญิง, ธันวาคม 2560) เสนอวาความเขาใจ ของเจาหนาทต่ี าํ รวจเยอรมัน หรือองคกรรัฐหลายองคกรในกลุมประเทศยุโรปสะทอนวายังคงมีความ เขาใจตอนิยามความหมายของการคามนุษยไมชัดเจน นอกจากน้ีเม่ือผานข้ันตอนทางกฎหมาย หญิง สาวไทยผูตกเปนเหยอ่ื มักจะใหปากคาํ ตอเจาหนาทต่ี าํ รวจวาตนเองเต็มใจประกอบอาชีพโสเภณี ซ่ึงใน ยุโรปบางประเทศการคาประเวณีถือเปนเรื่องท่ีถูกตองตามกฎหมาย อาทิ ประเทศเยอรมัน จึงทําให การดาํ เนินคดกี ับกลมุ ผูลอลวงรวมไปถึงกระบวนการทาํ ไดยากลําบาก โดยการคามนุษยน้ันเง่ือนไขทางกฎหมายคือผูตองหาจะตองมีการผูกมัด มีการขู การชักจูง และไดประโยชนจากําลังแรงงานของเหยื่อซ่ึงในประเทศเยอรมันจะมีกฎหมายที่ลงโทษ อยางชัดเจนในมาตราที่ 232 และ 233 ซ่ึงกฎหมายมีการปรับปรุงเม่ือป 2016 โดยเพิ่มดานการบังคับ ขาเข็น การทํารายรางกาย หรอื จิตใจ และมีการวางแผนเอารัดเอาเปรียบ ซึ่งในบางประเทศอาจไมได มีการระบกุ ฎหมายในเร่ืองการคามนุษยอยางละเอยี ดทําใหในบางกรณีอาจไมครอบคลุม หากแตเหย่ือ จะมีสิทธิไดวซี าอยใู นประเทศเยอรมันตอกต็ อเมื่อมีการตัดสินใจดาํ เนนิ คดี

152 3. วัฒนธรรมและความหวาดกลวั ของเหย่อื เหย่อื โดยสวนใหญถกู หลอกมาคามนษุ ยโดยญาตแิ ทๆของตนเองทําใหวฒั นธรรมของ ความกตญั ูตอญาตพิ ี่นองของหญิงไทยทําใหไมกลาดําเนินคดีกับญาติ โดยจากการสัมภาษณ (มูลนิธิ บานหญิง, ธันวาคม 2560) กลาววามีหลายเคสท่ีหญิงสาวไทยที่ตกเปนเหย่ือไมกลาดําเนินคดีกับผูที่ เปนญาติพ่ีนองของตน เชนกรณีหนึ่งผลู อลวงเปนปาแทๆของเหย่ือที่ทําการหลอกลวงเหย่ือมาโดยอาง วาจะพามาทํางานเลี้ยงเด็ก หากแตโดนบังคับใหคาประเวณี โดยเจาหนาที่เยอรมันหรือเจาหนาท่ี ตํารวจในประเทศอ่ืนๆในยุโรปจะไมเขาใจวัฒนธรรมความกตัญ ูน้ีของหญิงสาวไทย หญิงสาวที่ตก เปนเหยอื่ จึงไมไดรบั การดูแลจากเจาหนาทเ่ี ยอรมนั ตามสมควร นอกจาน้ีผูทตี่ กเปนเหยอ่ื คามนษุ ยน้ันโดยสวนใหญมีความหวาดกลัวและไมกลาท่ีจะ ดําเนินคดีตอผคู า โดยเฉพาะกลุมท่ีโดนหลอกใหมาแตงงานมักจะไมอยากกลับไปประเทศตนทางดวย ความผดิ หวังวาตนไมประสบความสําเรจ็ ในชีวิต 3.1 ความแตกตางทางวฒั นธรรม เน่ืองจากความแตกตางทางวัฒนธรรมระหวางประเทศไทยและประเทศ ปลายทาง โดยเหย่ือมองวาการคาประเวณีเปนเร่ืองนาอับอาย และไมสมควรเปดเผยใหใครรูทําให เหยอ่ื ที่เปนหญงิ ไทยไมกลาเลาปญหาท่ีตนเองประสบแกเจาหนาท่ฝี ายชาย หรือเจาหนาที่ชาวเยอรมัน เพื่อหาชองทางในการแกไขปญหา โดยจากการสัมภาษณ (PION, ธันวาคม 2560) สะทอนประเด็น ปญหาดานความแตกตางทางวัฒนธรรมวา “ในปจจุบันองคกรในประเทศนอรเวย หรือองคกรของ ตางชาติในหลายๆประเทศท่ีไดใหความชวยเหลือหญิงไทยท่ีประสบปญหาการตกเปนเหยื่อการคา มนุษย โดยองคกร PEON กลาววาผูหญิงไทยโดยสวนใหญที่ตกเปนเหยื่อมักเกิดความหวาดกลัว เกรงใจไมกลาเขาหาเจาหนาที่ชาวตางประเทศ หากแตเจาหนาที่ชาวตางชาติกลับไมเขาใจวัฒนธรรม ของหญงิ ไทย โดยไมเชื่อวาผูหญิงไทยมีความเกรงใจหรือกวาดกลัวเจาหนาที่ชาวตางประเทศ และมัก ตั้งคําถามวาทําไมหญิงไทยตองเกิดความหวาดกลัวท่ีจะมาหาและขอความชวยเหลือจากเจาหนาที่ ชาวตางชาติ” 3.2 ความหวาดกลัวผลท่ตี ามมาหากกลับไปยังพนื้ ท่ปี ลายทาง จากการสัมภาษณ (PION, ธันวาคม 2560) พบวา เหย่ือสวนใหญแมจะมี การศึกษาเตรยี มตวั มาอยางดีดานภาษา การปรับตัววัฒนธรรม กฎหมาย และอ่ืนๆ หากแตพบวาเม่ือ มาประสบกับสถานการณที่ไมคาดคิด ณ ตางแดน ทําใหไมสามารถท่ีจะรับมือกับปญหาได โดย (PION, ธนั วาคม 2560) กลาววา “ถึงแมวาเหยอื่ จะมกี ารเตรยี มตวั มาดีมากแคไหนก็ตาม แตถาเมื่อมา พบกับสถานการณที่ไมคาดคิด อาทิ เมือ่ มาไดสามีนิสัยไมดี มคี วามเห็นแกตัว เอาเปรียบทุกอยาง และ บงั คบั ใหคาประเวณี ผหู ญิงที่ตกเปนเหย่ือมักจะยอมทํางานทุกอยาง และทนจนกวาจะไดวีซาถาวรถึง จะตดั สินใจเลิกกบั สามี ซึ่งบางครัง้ หรอื ในบางเคสตองใชระยะเวลาหลายป ซึ่งนับวาเปนกรณีที่มีความ

153 ทรมาน เหยื่อจะไดรับความกดดันและตองทนอยูกับทุกข ซ่ึงกรณีดังกลาวมีจํานวนคอนขางมาก ซึ่ง เจาหนาที่ในตางประเทศและกฎหมายในยุโรป อาทิ ประเทศนอรเวยน้ันจะใหสิทธิกับเหย่ือในการ ตัดสินใจดําเนินคดี ดังน้ันเหยื่อสวนใหญจะยอมทนแมจะพบกับผูลอลวงท่ีทรมานและเอาเปรียบ จึง พบวามีหลายกรณีดวยกันท่ีสามีเมื่อแตงงานและใชชีวิตกับเหยื่อแลว มีการบังคับและกดดันใหเหยื่อ คาประเวณีเพ่ือหารายไดมาจนุ เจอื ครอบครวั ” ดังน้นั จงึ สามารถสรปุ ไดวารูปแบบการรูปแบบของการคามนษุ ยในปจจุบันมี การเปล่ียนแปลงไป โดยเหยื่อมิไดต้ังใจมาขายแรงงานหรือคาประเวณีดังเชนเดิม หากแตเหยื่อไดถูก สภาพแวดลอมและผลู อลวงกดดนั ใหมกี ารคาประเวณีในภายหลัง โดยรูปแบบการตกเปนเหยื่อการคา ประเวณจี ะมรี ูปแบบท่มี กี ารเปลย่ี นแปลงตามสังคมท่ีเปลี่ยนแปลงไป 2.8.2 ความเช่ือและรปู แบบสงั คมวัตถุนยิ ม ประเด็นที่สําคัญและเปนขอคนพบที่นาสนใจของงานวิจัยคือ ผูตกเปนเหย่ือการคามนุษยใน ปจจุบันนั้นมีวุฒิการศึกษาท่ีสูงข้ึนเรื่อย ๆ สวนหน่ึงมีสาเหตุมาจากความเขมขนของกฎหมายคนเขา เมอื งและกระบวนการขอวีซาในประเทศกลุมยุโรปท่ีมีความเขมขนมากขึ้น กลาวคือหากตองการที่จะ ไดรับวีซาการประกอบอาชีพในประเทศกลุมยุโรปจะตองสามารถพูด เขียนภาษาทองถ่ินของประเทศ น้ัน ๆ ในลักษณะของทักษะที่สามารถส่ือสารกับผูอื่นได กลาวคือตองสามารถฟง พูด อาน เขียน ภาษาถิ่นได ทําใหเปนการคัดกรองการศึกษาของผูที่ตองการเดินทางไปประกอบอาชีพยังตางแดนได เชนเดียวกนั อีกประเดน็ หนึง่ คือความฟุงเฟอและความตองการตอบสนองทางดานวัตถุ เน่ืองจาก พบวากลุมผูตกเปนเหยื่อการคามนุษยมีวุฒิการศึกษาและฐานเงินเดือนท่ีเพิ่มข้ึน อาทิ วุฒิปริญญาตรี และปริญญาโท และประกอบอาชีพ อาทิ พนักงานตอนรับในโรงแรมหรือกลุมพนักงานการทองเที่ยว และบางกลมุ มฐี านรายไดท่ี 30000-40000 บาท หากแตแรงจงู ใจทางดานวัตถุทําใหตองการรับรายได เพ่ิมข้ึนในตางประเทศและทําใหถลําตัวจนตกเปนเหยื่อในที่สุด โดยมีเพ่ือนหรือญาติเปนผูชักจูง ติดตอกันมา 2.8.3 ความไมรู จากผลการวิจัยพบวาประเด็นสําคัญท่ีทําใหหญิงไทยตกเปนเหย่ือการคามนุษยคือประเด็น ความไมรู อาทิ 1) ความไมรูในขอกฎหมายของพ้ืนที่ปลายทาง 2) ไมรูจักองคกรหรือหนวยงานที่ให ความชวยเหลอื 3) ไมรูภาษา 4) ไมรูสทิ ธิและการคุมครองสิทธิของตน ดงั นัน้ จากความไมรูดังกลาวทํา ใหเหยือ่ ไมกลาออกจากพ้นื ที่ทตี่ นเองถูกลอลวง (Exploitation site) และแสวงหาความชวยเหลือและ คุมครองสิทธขิ องตน

154 2.8.4 การไมกลาและไมไวใจของเหย่อื ในการรองขอความชวยเหลือ จากการศึกษาวิจัยพบวาเหยื่อสวนใหญจะไมไดเดินทางมาขอความชวยเหลือดวยตนเอง ทํา ใหในบางกรณีกระบวนการคุมครองและพิทักษสิทธ์ิทําไดคอนขางลาชา หรือในบางกรณีสายเกินไป โดยจากการสัมภาษณเชงิ ลกึ (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) พบวาผูตกเปนเหยื่อมักไมเดินทางมารอง ขอความชวยเหลอื ดวยตนเอง แตจะใหคนรูจักเดินทางมาสอบถามเจาหนาท่ีหรือเครือขายท่ีเก่ียวของ เนื่องจากความอับอายโดยสวนใหญปญหาท่ีสําคัญท่ีเหย่ือมักเขามาสอบถามคือวีซา การสงเงินกลับ บาน จึงมีการสอบถามความชวยเหลือผานเครือขายหญิงไทย จนกระท่ังเร่ืองดําเนินไปถึงองคกรทาง กฎหมายที่เกี่ยวของ นอกจากนี้ยังเปนความเจ็บปวยทางกายและทางจิต และปญหาหนีวีซา ทั้งนี้ ปญหาดังกลาวนบั เปนปญหาที่หนวยงานท่ีเกี่ยวของตองดําเนินการโดยตรงกับเหยื่อหรือผูเสียหายทํา ใหความชวยเหลือไมสามารถดําเนินการตอไดหากผูเสียหายมิไดเดินทางมาติดตอขอความชวยเหลือ ดวยตนเอง 2.8.5 เหยือ่ มกั เขามารองขอความชวยเหลือเมื่อสายเกินแก โดยสวนใหญเหยื่อมักจะเดินทางมาในรูปแบบผิดกฎหมายเนื่องจากการขอวีซาเพื่อทํางาน หรือพักอาศัยในยุโรปอยางถาวรเปนเรื่องยุงยาก อาทิการขอวีซาคูสมรสในประเทศฝร่ังเศสแมจะ แตงงานมีครอบครัวกับชายชาวฝรั่งเศสก็จะสามารถขอไดทีละ 10 ป หากแตงงานจะไดวีซา 3 เดือน เมอ่ื ครบสามเดอื นจงึ จะได 6 เดือน และตอทีละ 1 ป สามครั้ง หลังจากแตงงานครบส่ีป จึงจะทําเร่ือง ขอวีซาพกั อาศยั 10 ป และตอไปเรื่อยๆทีละ 10 ป เม่ือครบ 10 ปจึงจะสามารถขอสัญชาติฝรั่งเศสได และตองทาํ การพํานกั อยูทฝี่ ร่ังเศสเปนเวลา 5 ป ดังนั้นหญิงไทยมักจะตองยอมทนเปนเหยื่อเนื่องจาก ไมตองการท่ีจะถูกสงกลับประเทศจนกระทั่งบางรายไมมีสวัสดิการสังคมและเปนโรคติดตอจนกระท่ัง เสียชีวิตในประเทศปลายทาง จากการสัมภาษณ (สมาคมหญิงไทยในโพรวองซ, ธันวาคม 2560) ไดใหทัศนะตอประเด็น ดังกลาววา “พบวาเม่ือเดือนพฤษภาปท่ีแลว ก็ไดมีกรณีหญิงผูตกเปนเหยื่อคามนุษยถูกสงกลับเพราะ กระทําผิดกฎหมายในเร่ืองของการเขามาในประเทศฝรั่งเศสอยางผิดกฎหมาย โดยใชวีซาทองเที่ยว แลวมาประกอบอาชีพคาประเวณีซึ่งหญิงสาวผูตกเปนเหยื่อบางรายตั้งใจท่ีจะกระทําผิดกฎหมาย หากแตมีความยินยอมที่จะมา “ตายเอาดาบหนา” โดยเหยื่อมักจะตระหนักวาอยูก็ตายไปก็ตาย เนือ่ งจากเกรงกลัวอิทธิพลของผูลอลวง ดังน้ันจึงคิดวาไปตายดีกวาอะไหน ๆ ก็ไหนแลว บางทีอาจจะ ไดดีกวา หรอื ภาษาอสี านเขาเรยี กวาโสตาย แปลวาไมมอี ะไรจะเสียแลว หญิงสาวผูตกเปนเหย่ือมักคิด วาหากถอยหลังไปหลังชนฝาแลวไปไหนไมได ตนเองหันหนาสูเลยดีกวา โดยหญิงสาวที่เขามารับ คาํ ปรกึ ษาทางสมาคมหญิงไทยในโพรวองซ มักจะคิดวาตนเองตองยอมทุกอยางจนบางคร้ังสายเกินไป ในการแกไขปญหา”

155 ในบางกรณเี หยอื่ อาจคาประเวณีอยูในหองหลายคนซ่ึงถือวาเปนเร่ืองผิดกฎหมายในประเทศ ฝรัง่ เศส คนหน่ึงซ่ึงอาจตกเปนเหย่ือเชนเดียวกันอาจจะโดนขอหาเก็บคานายหนาจากการคาประเวณี ได ซ่ึงนับเปนขอหาการคามนุษยแลว เน่ืองจากเปนการไดรับเงินจากการใชกําลังแรงงานของคนอ่ืน ดังน้ันหญิงไทยผูตกเปนเหยื่อคาประเวณีจะไมรวมตัวกันซ่ึงพบวาการใหคําปรึกษาหรือการใหความ ชวยเหลือแกหญงิ ไทยผตู กเปนเหย่อื จงึ ทําไดยากยิง่ ข้นึ และขาดประสิทธิภาพ หรือในบางคร้ังเหยื่ออาจ ใชวิธีในลักษณะเคล่ือนยายไปตามเมืองตางๆ หรือ “เดินสาย” โดยจะมีการลงโฆษณาตามเว็ปไซดวา ตนเองเดนิ ทางไปทีใ่ ดบางและเดนิ ทางก่ีวนั ซง่ึ จะสามารถนัดพบผูใชบริการระหวางทางได 2.8.6 การสูญเสยี ทรัพยากร ปญหาการคามนษุ ยทําใหสญู เสียงบประมาณและทรัพยากรบุคคลเปนจํานวนมาก นอกจากนี้ ยังเปนตนกําเนิดของปญหาการคอรัปชันและปญหาการฟอกเงินภายในประเทศ ทําใหทรัพยากร บุคคลท่ีมีคาถูกทําลายไปเน่ืองจากเหย่ือมักไดรับการทารุณกรรมเปนระยะเวลานานจนยากท่ีจะ เยียวยา ทําใหรัฐไมสามารถเก็บภาษีไดอยางเต็มเม็ดเต็มหนวยเนื่องจากกระบวนการคาแรงงานหรือ คาประเวณีมักหลบเลี่ยงภาษี มีอิทธิพลตอผลการกออาชญากรรมท่ีตามมาเปนลูกโซ เม่ือเหยื่อคา มนุษยเดินทางเขาสูประเทศปลายทางมักทําใหรัฐในประเทศปลายทางตองสูญเสียทรัพยากรดังกลาว ในขณะที่เจาหนาท่รี ฐั ก็มภี าระอยางมากในการดแู ลดานอนื่ ๆรวมไปถงึ ความสงบเรียบรอยของประเทศ ทําใหเจาหนาที่มักไมสามารถเขามาแกไขปญหาไดอยางเต็มประสิทธิภาพ และปญหาไดถูกท้ิงไวใน องคกรสาธารณะประโยชนดําเนินการแกไข อยางไรก็ตาม องคกรสาธารณะประโยชนก็ไมมีอํานาจเต็มเม็ดเต็มหนวยในการจัดการกับ ปญหา อาทิ การดาํ เนนิ คดี การสอบสวน หรือการสงตอเคส ซงึ่ ทําใหปญหาดังกลาวยากท่ีจะไดรับการ แกไขอยางทนั ทวงทแี บะเตม็ ประสทิ ธิภาพ 2.9 เครือขาย 2.9.1 เครอื ขายจิตอาสา เครือขายที่เปนกําลังสําคัญท่ีสามารถขับเคล่ือนกระบวนการพิทักษสิทธ์ิใหแกเหย่ือคามนุษย หญิงไทยในตางแดนคอื เครือขายหญงิ ไทย โดยมีการขบั เคล่ือนทงั้ นี้รูปแบบเครือขายออนไลนหรือกลุม facebook เพื่อใหความชวยเหลือแกหญิงไทยท่ีรองขอ หรือการขับเคลื่อนกําลังการชวยเหลือเมื่อ ไดรบั เรือ่ งรองเรียนผานเครือขายหญิงไทย โดยสามารถระดมพลังแกปญหาคามนุษยระหวางประเทศ ดวยเชนเดียวกัน เครือขายหญิงไทยจะมีเครือขายโยงใยในทุกประเทศในยุโรป หากมีผูยกสายมารอง ขอ หรอื แจงเรื่องรองเรียนจะสามารถเขาไปชวยเหลอื ในลักษณะจติ อาสา กลาวคอื ไมคดิ คาใชจาย จากการสัมภาษณเชิงลึก (สมาคมหญิงไทยในฝรั่งเศส, ธันวาคม 2560) ระบุวา เครือขาย หลายเครือขายจะมีความเช่ือมโยงกับองคกรของรัฐในประเทศไทย อาทิ กระทรวงการพัฒนาสังคม

156 และความมั่นคงของมนษุ ย โดยจะมีการจัดฝกอบรมเครือขายของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความ มั่นคงของมนุษยในพ้ืนที่ 12 เขต เพ่ือท่ีจะชักนําใหเครือขายในแตละประเทศไดทําการรูจักและ รวมมือกันในการบูรณาการความชวยเหลือเหยื่อคามนุษย ท้ังยังมีความเช่ือมโยงความชวยเหลือกับ สมาคมจิตอาสาในประเทศอ่ืนๆในสหภาพยุโรปอีกดวย จากการสัมภาษณ (สมาคมหญิงไทยในฝร่ังเศส, ธันวาคม 2560) พบวาเหยื่อบางรายไดรับ การทํารายรางกายหรือโดนกักขังหนวงเหน่ียว หรือโดนทํารายรางกายโดยสามีและมีการบังคับให คาประเวณี ซ่ึงเหย่ือไดมีการรองขอความชวยเหลือผานเครือขายจิตอาสาวาในขณะนี้ถูกบังคับให คาประเวณีโดยสามีใหมที่ประเทศอิตาลี ซ่ึงพ้ืนเพเดินของเหยื่อน้ันไดอาศัยอยูในประเทศฝร่ังเศส เหย่ือมีความประสงคที่จะหยาขาดจากสามีและเดินทางมาพํานักยังถ่ินเดิมของตนท่ีประเทศฝร่ังเศส ซ่ึงเครือขายจิตอาสาจึงมีการบูรณาการและเช่ือมโยงความชวยเหลือขามประเทศและสามารถ ชวยเหลอื เหยือ่ ใหเดนิ ทางกลบั มายงั ประเทศฝร่ังเศสไดอีกคร้งั หนงึ่ 2.9.2 เครอื ขายองคกรเอกชน (NGO) 2.9.2.1 สมาคมบานหญงิ เยอรมัน เครือขายบานหญิงไดกอตั้งมาต้ังแตป 1989 โดยกรณีเคสที่เขามารับบริการมักเปน กรณีหญิงผูตกเปนเหย่ือคามนุษย ดานการคาประเวณีชาวฟลิปปนสและไทย ในสมัยกอนเครือขาย บานหญิงมีวัตถุประสงคในการต้ังขึ้นมานั้นมีความตองการในการแกปญหาการคามนุษยหรือการคา ประเวณีหญิง ซึ่งนับเปนจุดเดนในกิจกรรมขององคกร และเปนความเปนมาของการตั้งสมาคมบาน หญิงข้นึ มา (มลู นิธบิ านหญงิ , ธนั วาคม 2560) โดยกลุมผูริเร่ิมในการกอตั้งเครือขายบานหญิงขึ้นมาก็คือเปนกลุมนักสังคม สงเคราะห ซ่งึ ไดเล็งเห็นความสําคัญวาผูหญิง ทั้งสองประเทศ คือ ไทยและฟลิปปนส มีปญหาการตก เปนเหย่ือการคามนุษยเปนจํานวนมากอีกท้ังยังไมมีหนวยงานหรือองคกรใดใหความชวยเหลืออยาง เต็มที่ ดังนั้นเพื่อที่รณรงคในดานทางดานการเมืองเพ่ือเขาชวยเหลือกลุมผูตกเปนเหยื่อ จึงเกิดการ กอตั้งสมาคมข้ึนมา หลังจากนั้นองคกรบานหญิงจึงไดถือกําเนิดขึ้นเพ่ือใหคําปรึกษาและแนะนํา ทางดานสงั คมสงเคราะหใหแกกลมุ ผูตกเปนเหยอ่ื พรอมทั้งทําการขับเคลือ่ นทางดานการเมืองเพื่อการ ผลกั ดนั ทางนโยบาย (มูลนธิ บิ านหญงิ , ธนั วาคม 2560) ท้ังน้ี องคกรบานหญิงมีการประสานงานระหวางสองหนวยงานดวยกันไดแก ศูนย ประสานงานและใหคําปรึกษาแนะนาํ และอีกหนวยงานคือบานพักฉุกเฉิน ซึ่งหนวยบานพักฉุกเฉินน้ัน จะมีเจาหนาที่นักสังคมสงเคราะหจํานวน 2 คน และก็มีลามแปลภาษาอีกจํานวน 2 คน ซ่ึงสามารถ รองรับเคสไดสูงสุดประมาณ 8 คนเทาน้ัน แตในบางครั้งก็อาจจะเพิ่มข้ึนมาได 1- 2 และผูหญิงซ่ึงตก เปนเหยื่อท่ีอยูในบานพักฉุกเฉินสวนมากจะสามารถพักอาศัยไดนานที่สุดประมาณ 1 ป (มูลนิธิบาน หญงิ , ธนั วาคม 2560)

157 โดยบานหญิง เยอรมัน จะมีการทํางานรวมกับเจาหนาที่ตํารวจเยอรมัน ซ่ึงไมได กระทําในลักษณะการแจงเหตุ หากแตมีการทําสัญญาระหวางองคกร Police ในการบูรณาการงาน รวมกันเพ่ือความรวมมือในการแกไขปญหาการคามนุษย โดยในสัญญาจะมีการระบุเอาไววา หาก เจาหนาที่ตํารวจไดทําการตรวจตราตามสถานคาบริการและตรวจพบกรณีคามนุษยขึ้น เจาหนาท่ี ตํารวจตองมีการนําเหย่ือผูเคราะหรายสงตอยังหนวยงานบานหญิง เพ่ือการเยียวยา ฟนฟู และให คําปรึกษาแนะนําในเบอื้ งตน ดังน้ันทางองคกรจะใหคาํ แนะนาํ ปรึกษาแกผูหญิงทต่ี กเปนเหยื่อ แตจะใหสิทธิเหย่ือ ในการตดั สินใจดาํ เนนิ คดีหรอื ไม โดยไมมีการนําขอมูลไปใหเจาหนาที่ตํารวจหากเหย่ือไมยินยอม โดย นับเปนหนาที่ของหนวยงานในการใหขอมูลทางดานกฎหมายและการฟองรอง นอกจากนี้ทางองคกร บานหญิงยังมีการจัดการอบรมในเบื้องตนเพื่อแกไขปญหาเร่ืองคามนุษยในเชิงรุกใหทั้งกับกลุมเสี่ยง และเจาหนาทีต่ ํารวจดวย ซ่งึ ในบางปอาจไมสามารถจัดการฝกอบรมไดเนื่องจากพบปญหาการกอการ รายหรือปญหาอื่นๆท่ีตองเรงดําเนินการแกไขกอน ซ่ึงเจาหนาที่ตํารวจในปจจุบันมีภาระหนักในดาน การปองกันประเทศความปลอดภยั นอกจากน้ียังองคกรบานหญิงยังดําเนินการเบอรฉุกเฉิน หรือ “บิ๊ก ฮอตไลน” บิ๊กฮอตไลนเปนสายรับแจงดานปญหาการคามนุษยและความรุนแรงในครอบครัวซึ่งใน บรกิ ารตลอด 24 ช่วั โมง 2.9.2.2 สมาคมสตรีไทยในโพรวองซ สมาคมสตรีไทยในโพรวองซเปนองคกรไทยที่ตั้งอยูในประเทศฝรั่งเศส โดย คณะกรรมการฝรั่งเศสจะมที ัง้ ชาวฝรั่งเศสและคนไทย ซ่ึงในประเทศฝร่งั เศสจะตองมีคนชาติฝรั่งเศสได จึงจะสามารถกอต้ังสมาคมได โดยสมาคมมีการจดทะเบียนเปนสมาคมถูกตองตามกฎหมายและเปน องคกรท่ีมีขนาดคอนขางใหญ โดยมีการดําเนินการชวยเหลือเหย่ือคามนุษยในกรณีคาประเวณี (สมาคมหญิงไทยในโพรวองซ, ธันวาคม 2560) 2.9.2.3 PION PION เปนองคกรสาธารณประโยชนในประเทศนอรเวย โดยนับเปนองคกรแรกท่ีทํา การชวยเหลือหญิงสาวไทยที่ตกเปนเหย่ือคามนุษยในประเทศนอรเวย โดยองคกร PION ไดเริ่มเขา ชวยเหลอื หญงิ สาวไทยท่ีตกเปนเหย่อื คามนุษยตามรานนวดแผนไทย ซึ่งกลุมหญิงไทยกลุมดังกลาวจะ เปนกลุมทคี่ าบรกิ าร โดยมกี ารตรวจเยี่ยม การเขาไปพบปะพูดคุยกับกลุมหญิงคาบริการนอกจากน้ียัง มีการใหบรกิ ารฉดี วัคซีนปองกนั ไวรัสตับอักเสบบี ตรวจเลือด ตรวจภายใน และหากตองการแพทยใน เบ้ืองตนจะมีการจัดบริการแพทยเขาไปตรวจเย่ียม โดยเจาหนาที่หนวยงานจะเรียกวา “ออกหนวย” โดยลักษณะการทํางานจะเปนในลักษณะออกเย่ียม พรอมแพทย พยาบาล และเจาหนาที่ (PION, ธันวาคม 2560)

158 โดยเจาหนาที่หรอื นักสังคมสงเคราะหจะมีวิธีการในการเขาตรวจเยี่ยมโดยวิธีการเขา ไปจะพกถุงยางอนามัย ครีมหลอลื่น กระเปาแพทย และใหบริการตรวจเลือดหากมีใครสมัครใจท่ีจะ ตรวจเลือดโดยไมคิดคาใชจาย นอกจากนี้ยงั ใหบริการฉีดวัคซีนคือวัคซีนปองกันไวรัสตับอักเสบโดยจะ ทําการฉีดทั้งส้ิน 3 เข็ม องคกรนี้นับเปนองคกรท่ีใหญท่ีสุดในประเทศนอรเวย และทําการชวยเหลือ คนไทยดวย ในปจจุบันองคกร PION นับเปนองคกรท่ีกลุมคนไทยรูจักมากที่สุดในประเทศนอรเวย มี ลามที่สามารถพูดภาษาไทยได และมีเจาหนาท่ีสงคมสงเคราะหใหความชวยเหลือเหยื่อคามนุษยใน เรือ่ งของสทิ ธ์เิ ร่อื งของกฎมาย (PION, ธนั วาคม 2560) 2.9.2.4 สมาคมธารา ธารา นบั เปนองคกรชวยเหลอื ของหญิงไทยในประเทศเยอรมนี โดย “ธารา” เปนชื่อ ยอภาษาอังกฤษและภาษาเยอรมันของสมาคม ซึ่งมาจาก Thai Articulate their Rights Abroad หรือแปลวาหญงิ ไทยเปลงประกาศสทิ ธขิ องตนในตางแดน (องคกรธารา, ธนั วาคม 2017) สมาคมธารา จัดต้ังขึ้นเพ่ือการชวยเหลือตนเองของหญิงไทยท่ีพํานักอยูในสหพันธ สาธารณรัฐเยอรมนี จัดต้ังข้ึนเมื่อตนป 2534 ในรูปของกลุมจัดตั้งตนเอง ดวยความเห็นพองตองกัน ของหญิงไทยกลุมหนึ่งซึ่งทํางานใหความชวยเหลือแกหญิงไทยท่ีไดรับความเดือดรอนหรือ ประสพ ปญหาตางๆทง้ั ทีส่ ังกัดหนวยงานและทท่ี ํางาน ในลักษณะอาสาสมัครสวนตัว และตอมาไดจดทะเบียน เปนสมาคมท่ี ทํางานโดยไมหวังผลกําไร เมื่อ 28 สิงหาคม 2540 โดยมีวัตถุประสงค (องคกรธารา, ธนั วาคม 2017) 1) เพื่อรักษาสิทธิและผลประโยชนของหญิงไทยและคนไทยท่ีพํานักอาศัยอยูใน สหพันธสาธารณรัฐเยอรมนี ใหไดรับการปฏิบัติ ในฐานะมนุษยท่ีมีศักดิ์ศรีและคุณคาเทาเทียมกันใน สงั คมเยอรมัน 2) เพ่ือเผยแพร ประสานงาน แลกเปลี่ยนความรู ขาวสารประสบการณการทํางาน ในกลุมคนไทย ทง้ั ในสหพนั ธฯ ในประเทศอนื่ ๆ 3) ชวยเหลือ แนะนํา ใหคาํ ปรึกษาแกหญิงไทยและคนไทยทป่ี ระสบปญหา 4) สนับสนุน เสริมสราง ใหเกิดความรู ความเขาใจที่ถูกตองเก่ียวกับหญิงไทย วัฒนธรรมไทย และประเทศไทย ในสังคมเยอรมนั 5) สงเสริม สนับสนุน อาสาสมัครไทยซึ่งทํางานใหความชวยเหลือหญิงไทยและคน ไทย ในสหพันธฯ องคกรธารานอกจากจะมีการชวยเหลือหญิงไทยท่ีพํานักในยุโรปแลว ยังมีเครือขาย ท่ีเชื่อมโยงกับ Hotline 1300 ของกระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษยและไดมี การบูรณาการงานรวมกับเครือขายหญิงไทยในยุโรป โดยการใหความชวยเหลือแกสมาชิกหญิงไทยท่ี เช่ือมโยงกับเฟสบุค ซ่ึงนับเปนอีกหนึ่งชองทางใหบริการออนไลนที่มีประสิทธิภาพ เนื่องจากเหย่ือคา

159 มนุษยสวนใหญจะไมมาพบองคกรหากไมประสบปญหาเต็มท่ีแลว โดยสมาคมธาราจะมีการบูรณาการ งานรวมกบั กระทรวงผูหญงิ คนชราและเดก็ ของเยอรมัน (องคกรธารา, ธนั วาคม 2017) โดยทางสมาคมจะมีการจัดสัมมนาทุกเดือนและมีการขยายเครือขายใหเพิ่มมากข้ึน ทั้งยังมีการเชื่อมโยงเครือขายกับประเทศอื่นๆ เชนสวิตเซอรแลนด เปนตน อยางไรก็ดีลักษณะการ ทาํ งานขององคกรธาราจะเปนในลกั ษณะต้ังรับเร่ืองรองเรียน หากแตจะไมมีการออกเยี่ยมและจะเนน กลมุ ผูรบั บรกิ ารรานนวดแผนไทยเปนหลกั (องคกรธารา, ธนั วาคม 2017) 2.9.2.5 สมาคมเครือขายหญงิ ไทยในยุโรป (TWNE) สมาคมเครือขายหญิงไทยในยุโรป (Thai women network in Europe TWNE) คือเครือขายหญิงไทย ณ กรุงปารีส ต้ังขึ้นในป พ.ศ.2547 โดยเปนองคกรสาธารณประโยชน ตาม ความในมาตรา 34 แหงพระราชบัญญัติสงเสริมการจัดสวัสดิการสังคม พ.ศ. 2546 เมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2558 เครือขายฯเปนองคกรที่มีเอกภาพและอิสระในการดําเนินงาน โดยเนนการ ทาํ งานแบบองคกรรวม เครือขายฯ ความมงุ หมายในการพัฒนาคณุ ภาพชวี ิตของหญิง เด็กและคนไทยในตาง แดนใหสามารถพึ่งตนเอง ซึ่งจะเปนรากฐานสูการพัฒนาครอบครัวและสังคม จุดเร่ิมตนของการ ชวยเหลือก็คือเครือขายหญิงไทย โดยมีการสงเจาหนาท่ีชาวเยอรมันไปอบรมภาษาไทย เลยทําการ จัดตั้งเปนช่ือองคกรวา เครือขายหญิงไทย โดยเครือขายหญิงไทยน้ีนับเปนองคกรท่ีมีที่ต้ังอยูทั่วยุโรป โดยจะทําการใหความชวยเหลือหญิงไทยในทุกรูปแบบต้ังแตการสอนภาษา การแปลจดหมาย การ เปนลาม โดยมีวัดไทยซ่ึงนับเปนศูนยรวมของผูประสบปญหา ท้ังน้ีพบวาในระยะหลังพบหญิงคา บริการไดเขาไปขอความชวยเหลอื มากข้ึน ทําใหเกิดเปนเครือขายใหความชวยเหลือผูหญิงที่ “ตกเปน เหยื่อ”ความรุนแรงในครอบครัวและการคาประเวณี ชวยเหลือหญิงไทยท่ีประสบปญหาครอบครัว อยางเชน เร่ืองลูก เร่ืองสามี เรื่องการหยาราง เร่ืองบุตรบุญธรรม และการตกเปนเหยื่อคาประเวณี (เครือขายหญงิ ไทยในยโุ รป, ธันวาคม 2560) 2.9.2.6 องคกรคาอคู า ในประเทศเยอรมันมีองคกรท่ีมีชื่อวา คาอูคา คือเปนหนวยงานซึ่งทํางานเกี่ยวของ กับเรื่องการตอตานการคามนุษยโดยเฉพาะ ซ่ึงต้ังอยูในกรุงเบอรลินซ่ึงนับเปนองคกรที่ใหความ ชวยเหลือเหย่ือคามนุษยในระดับอินเตอรเนช่ันแนล หรือระกับนานาชาติ โดยจะดูแลในดานปญหา เหยื่อคามนุษยที่ถูกเอารัดเอาเปรียบในเรื่องแรงงาน โดยองคกรคาอูคาจะประสานงานกันระหวาง องคกรอน่ื ๆในเยอรมนั เพือ่ ชวยเหลือผตู กเปนเหยื่อการคามนุษยทั่วภูมิภาคในยุโรป โดยจะมีการเรียน เชิญหนวยงานตางๆในยุโรปไปรวมประชุมเพ่ือหารือการแกไขปญหารวมกันทุกป โดยจะใหความ ชวยเหลือเหยือ่ คามนุษยในดานกฎหมายของแตละประเทศ (คาอูคา, ธนั วาคม 2560)

160 2.9.2.7 Pro Sentret ศูนยใหคําปรึกษาสําหรับผูคาประเวณี โดยใหคําปรึกษาแกผูคาประเวณีท้ังในดาน สงั คม การเงนิ และกฎหมาย และเปนการใหบรกิ ารโดยไมคดิ คาใชจาย โดยมีบุคลากรจากหลากหลาย ประเทศ และมลี ามในการแปลภาษาหลายภาษาดวยกัน ศูนย Pro Sentret ตงั้ อยใู จกลางเมืองออสโล ประเทศนอรเวย โดยจะใหบริการตรวจสุขภาพฟรี รวมไปถึงการตรวจเช้ือ HIV การฉีดวัคซีนปองกัน โรคตับอักเสบเอและบี การใหบริการยาปองกันการตั้งครรภไมพึงประสงค ยาคุมกําเนิด เข็ม หวง คุมกําเนิด ฮอรโมน ถุงยางอนามัยท้ังสําหรับเพศหญิงและชาย และยาเม็ดคุมกําเนิดฉุกเฉิน ถุงยาง อนามัย การฉีดเข็ม ครีมหลอลื่น ปมอนามัย และเข็มฟรี การตรวจสุขภาพ การรักษาและการออกใบ สงตรวจไปยังผูเช่ียวชาญ มีบริการใหคําปรึกษาและใหความชวยเหลือทุกรูปแบบทางดานสังคม ครอบครัว เด็ก การเงิน ปญหาในสถานที่ทํางาน และการบําบัดการติดสารเสพติด (Prosentret, ธันวาคม 2560) นอกจากนี้ยังมีบริการเชื่อมโยงเครือขายหนวยงานรัฐ อาทิ เจาหนาท่ีตํารวจ ตม. สถานฑตู สถานกงศุล เจาหนาที่สาธารณสขุ ทง้ั น้ีกฎหมายของประเทศนอรเวยจะหามการซ้ือประเวณี หากแตไมหามการคาประเวณี ท้ังนี้กฎหมายการคาประเวณีไมถือวาเปนการทํางานจึงไมจําเปนตองมี วีซาการทํางาน หากแตจะตองมีวีซาการพํานักที่ถูกตองตามกฎหมาย โดยกฎหมายยังหามการ โฆษณาการซื้อและการคาประเวณี หามการใหเชาสถานที่คาประเวณี และหามการจัดการการ คาประเวณที กุ ประเภทซง่ึ ถือวาเขาขายการคามนุษย (Prosentret, ธันวาคม 2560) โดยกลมุ ผูรับบริการของหนวย Pro Sentret จะทําการออกเยี่ยมตามรานนวด และ กลุมผูคาบริการท่ีมีการโฆษณาในเว็บไซตและใหบริการทนายความอาสาอีกดวย (Prosentret, ธันวาคม 2560) 2.9.2.8 องคกร Nadhiem องคกร Nadhiem นับเปนองคกรสาธารณประโยชนตามกฎหมายในประเทศ นอรเวย ที่ทําการชวยเหลือผูคาประเวณีในประเทศนอรเวย โดยใหบริการตรวจสุขภาพฟรี รวมไปถึง การตรวจเช้อื HIV การฉีดวัคซนี ปองกันโรคตับอักเสบเอและบี การใหบริการยาปองกันการตั้งครรภไม พึงประสงค ยาคุมกําเนดิ เข็ม หวงคมุ กาํ เนดิ ฮอรโมน ถงุ ยางอนามัยทั้งสําหรับเพศหญิงและชาย และ ยาเม็ดคุมกําเนิดฉุกเฉิน ถุงยางอนามัย การฉีดเข็ม ครีมหลอล่ืน ปมอนามัย และเข็มฟรี การตรวจ สุขภาพ การรักษาและการออกใบสงตรวจไปยังผูเช่ียวชาญ รวมไปถึงขับเคลื่อนการแกปญหาคา มนุษยในระดับนโยบาย ใหคําปรึกษาและศูนยพักพิงแกผูตกเปนเหยื่อคามนุษย รวมไปถึงการสราง ความตระหนกั ในสิทธมิ นุษยชนและศักดศ์ิ รีและคุณคาของความเปนมนุษย

161 2.9.3 เครือขายองคกรระหวางประเทศ 2.9.3.1 IOM องคการระหวางประเทศเพ่ือการโยกยายถิ่นฐาน (International Organization for Migration – IOM) เปนองคการระหวางประเทศซึ่งเปนแนวหนาดานการโยกยายถ่ินฐานและมี สถานะขององคกรที่มีความเช่ือมโยงกับองคการสหประชาชาติ ทั้งน้ี IOM ประกอบดวยสมาชิก 169 ประเทศ นอกจากนย้ี งั พบวามีหนวยงานที่ตงั้ มากกวา 100 ประเทศทั่วโลก โดยยึดม่ันหลักการยายถ่ิน ของมนุษยทีเ่ คารพความเปนมนษุ ยธรรมและศักด์ิศรีความเปนมนษุ ย เพ่ือประโยชนกับมวลมนุษยชาติ และใหความชวยเหลือดานการโยกยายถ่ินอยางมีมนุษยธรรม โดย IOM จะทําการดูแลแรงงานตาง ดาว และมีศักยภาพหรือมีหนวยงานเครือขายหลากหลายที่มีการทํางานรวมกับ IOM ท่ีใหขอมูลแก กลุมเสี่ยงตกเปนเหย่ือคามนุษยทุกกลุมในการถูกหลอกไปทํางานตางประเทศโดยท่ีไมรูตัว รวมไปถึง การคาประเวณี นอกจากนี้ IOM ยังไดมีการจัดทําส่ือ มีเอกสารใบปลิวในการใหขอมูลเพื่อปองกัน ปญหาการคามนุษย ทั้งยังมีทํางานดวยลงพื้นท่ีเพื่อที่จะใหความรูแกกลุมเส่ียงในเชิงรุก และพยายาม ผลักกันกลุมเส่ียงตามกระบวนการที่ถูกตองตามกฎหมายโดยผานจัดหางาน มีการฝกอบรมใหความรู ดานพื้นที่ปลายทางกอนการเดินทาง อาทิ การเดินทางไปประเทศนอรเวยจะมีการฝกอบรมอบรมวา ประเทศนอรเวยมีอะไรบางวฒั นธรรม อาหารการกิน การเดินการเท่ียวกันวางตัวเปนอะไรบางทํางาน งานอะไร โดยมีการอบรมกอนท่ีจะเดินทางไปถึง โดยจะมีทุกประเทศ ทําใหกลุมเสี่ยงท่ีจะเดินทางไป ทํางานมีความมั่นใจ วาตนเองจะไมถูกหลอกแนนอน นอกจากน้ียังมีระบบการติดตาม อาทิ โรงงานนี้ มชี าวไทยกีค่ น จะมเี ครือขายเจาหนาทส่ี ถานทูตเขาไปดูแล จากการสัมภาษณเชิงลึก (IOM, ธันวาคม 2016) กลาววา “IOM จะทําการสืบวา เจาของสถานท่ีคาแรงงานมีการปฏิบัติตามขอตกลงการคามนุษยหรือไม โดยจะมีหลายข้ันตอนท่ีจะ ตรวจสอบ โดยในสวนของกองการตางประเทศจะมีการจัดเจาหนาท่ีในสถานทูตติดตาม ไมเฉพาะใน เรือ่ งของรายงานการทาํ งาน แตวาดูถึงสภาพอยางอื่นดวย เชน สถานการณภัยพิบัติวาจะสามารถเขา ไปชวยแรงงานที่ติดอยูภายในไดอยางไร ดังนั้นกลุมคาประเวณีจะเปนกลุมท่ีมีความเส่ียงสูงเนื่องจาก ระบบไมสามารถติดตามได เน่ืองจากการเกิดความเสี่ยงสวนใหญจะเปนประเภทท่ีไปกันเอง ท่ีไมผาน การจัดหางาน หนวยงานรัฐ เชน การเดินทางไปทํางานท่ีญี่ปุนจะตองมีการฝกภาษาอยางนอย 3 เดือน เพราะวาฝงญ่ีปุนจะมีคนมาสอบ ถายังไมพรอมเขาก็จะไมเอาไป เพราะฉะน้ันจะมีขั้นตอน คอนขางเยอะ ถาคนที่ผานกระบวนการของภาครัฐแลวจะนอยมากท่ีจะถูกกระทําในลักษณะแบบน้ัน เชนในหมบู านก็อาจจะมี 5 คนทีไ่ ปทํางานทีเ่ กาหลี เวลากลับมาเขาก็จะเห็นวา มีเงินมีทอง สามารถที่ จะสรางบานได ครอบครัวมีฐานะท่ีดีข้ึนก็จะมีคนอื่นมาถาม วาไปทําอะไรมา ทําไมสงเงินมาไดเขา อยากไปทํางานดวยทาํ ใหมีการเดนิ ทางไปทาํ งานกันเองโดยไมผานรัฐมเี ปนจาํ นวนมาก”

162 2.9.3.2 Amnesty EU แอมเนสต้ี หรือชื่อเต็มๆ วา แอมเนสตี้ อินเตอรเนชั่นแนล คือกลุมคนท่ีรวมตัวกัน เพ่ือรณรงค ปกปอง และสงเสริมสิทธิมนุษยชน เราเรียกรองความยุติธรรมใหกับคนท่ีถูกละเมิดสิทธิ รวมมือกับรัฐเพ่ือผลกั ดันกฎหมายและนโยบายที่คมุ ครอง ไปจนถงึ สรางความเขาใจดานสิทธิมนุษยชน ใหกับเยาวชนและคนในสังคม โดยองคกรแอมเนสต้ีเชื่อวาแมคนเราจะเกิดมามีฐานะทางเศรษฐกิจ และสังคมไมเทากัน แตทุกคนมีสิทธิมีเสียงในฐานะมนุษยคนหนึ่งเทาๆ กัน แอมเนสตี้ อินเตอรเนช่ัน แนล คอื กลมุ ทเี่ คลอ่ื นไหวรณรงคเพ่ือสงเสรมิ และปกปองสิทธิมนษุ ยชนท่ัวโลก ปจจบุ ันมีสมาชิกกวา 3 ลานคนใน 150 ประเทศท่ัวโลก โดยมีการทํากิจกรรมณรงคอันมีรากฐานมาจากการทํางานวิจัย รณรงคสงเสริมใหประชาชนมีความรูความเขาใจเกย่ี วกับประเด็นสทิ ธิมนุษยชน รณรงคเพื่อใหเกิดการ เปลี่ยนแปลงเพ่ือสังคมที่เปนธรรม การปฏิรูปกฎหมาย การปลอยตัวนักโทษและผูที่ถูกกักขังโดยไม ชอบธรรม ปกปองนักตอสูเพื่อสิทธิมนุษยชนท่ีถูกคุกคาม ชวยเหลือผูล้ีภัย มีการประสานงานกับส่ือ นานาชาติ รวมถึงการรณรงคกับรัฐบาลและองคกรภายในของรัฐเพ่ือใหการรับรองรัฐธรรมนูญ สนธิสัญญาและกฎหมายอื่นๆ ท่ีเกี่ยวของกับหลักการสิทธิมนุษยชน นอกเหนือจากการทํางานดาน สทิ ธิทางพลเมอื งและการเมอื ง 2.9.3.3 NTO NTO เปนองคกรที่กอตั้งโดย ดอกเตอรพัทยา เรือนแกว ซ่ึงเปนนักวิจัยและนักวิ ชการอิสระ ดร. พัทยา เรือนแกว จบปริญญาตรี รัฐศาสตร (ความสัมพันธระหวางประเทศ) จาก จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย เคยทํางานพัฒนาชนบทในภาคอีสานของไทย และที่ราบสูงในศรีลังกา (United Nations Volunteer in Domestic Development Service) กอนมาศึกษาท่ีเยอรมนี จบ ปริญญาโท และเอก สังคมวิทยา ท่ีมหาวิทยาลัยบีเลเฟลด เปนผูรวมกอตั้งสมาคมธาราและเครือขาย หญิงไทยในยุโรป หัวหนากองบรรณาธิการนิตยสารดี ปจจุบันเปนผูรวมกอตั้งและประสานงาน เครือขายคนไทยในตางแดน ประเทศเยอรมนี (NTO) โดยผูรวมองคกรท่ีสําคัญไดแก สุชาดา ไบเยอร (เล็ก) จบปริญญาตรีพยาบาล ศาสตร จากมหาวิทยาลัยมหิดล เปนผูกอต้ังสมาคมเพื่อนไทยพาแดรบอรน ผูรวมกอต้ังกลุม\"พูไท\" ศิลปนไทยในเยอรมนี ผูรวมกอตัง้ สมาคมไทยสปาเยอรมนี ผรู วมกอตั้งกลมุ สนุ ทรีดนตรีไทยในเยอรมนี และเปนหน่ึงในทีมงานผูรวมกอตงั้ เครอื ขายคนไทยในตางแดน ประเทศเยอรมน(ี NTO) อัญชัญ เฮียรล่ิง (ตอม) ลาม นักแปล ครูสอนภาษาไทย-เยอรมัน และครูสอนวาด ภาพ จบปริญญาตรี วิชาเอกภาษาเยอรมัน จากมหาวิทยาลัยเชียงใหม เปนผูกอต้ังสมาคม ศิลปวัฒนธรรมไทย เฮเกา-โบเดนเซ เปนอาสาสมัครใหคําแนะนําและคําปรึกษาแกคนไทยและ ครอบครัวในเยอรมนี ผูรวมกอตั้งกลุม\"พูไท\"ศิลปนไทยในเยอรมนี รวมกอต้ังกลุมสุนทรีดนตรีไทยใน

163 เยอรมนี กองบรรณาธิการนิตยสารดี และเปนผูรวมกอต้ังเครือขายคนไทยในตางแดน ประเทศ เยอรมน(ี NTO) รุงฤดี รอดเมฆ (ออย) จบสาขาบรรณารักษศาสตร มหาวิทยาลัยรามคําแหง เปน อาสาสมัครคายอาสา ม.รามฯ อาสาสมัครชุมชน ทบวงมหาวิทยาลัย เขาทํางานที่กองบริการชุมชน กรมประชาสงคเคราะห จากน้ัน ยายมาทํางานกองเลขาธิการและเอกสารสิ่งพิมพและเปนผูชวย ประสานงานโครงการ Liberation Religion and Culture (for Asian and Pacific )ขององคกร เอกชน Asian Cultural Forum on Development หลังแตงงาน ใชชีวิตในเวียดนาม 5 ป เปน อาสาสมัคร ดูแลเด็กกําพรา ท่ีฮานอย ยายกลับมาเยอรมันเปนสมาชิกสมาคมธารา ตอมาไดรับเลือก เปนกรรมการสมาคมธารา ปจจุบัน อาสาสมัคร Hospizdienst เยี่ยมเยียนผูปวยระยะสุดทาย และ เปนผรู วมกอตงั้ และประสานงานเครือขายคนไทยในตางแดน ประเทศเยอรมนี (NTO) เบญจมาศ คลิงเลอร(เบญ) อดีตครูการศึกษานอกโรงเรียน จังหวัดชลบุรี กลุมเปาหมายพิเศษ เพ่ิมศักยภาพหญิงผูดอยโอกาส และผูนําชุมชน ปจจุบันเปนเว็บมาสเตอรของ นิตยสารดี เปนอาสาสมัครใหคําแนะนําและคําปรึกษาแกคนไทยและครอบครัวในเยอรมนี เปน ทีมงานกองบรรณาธิการนิตยสารดี และทีมงานผูรวมกอตั้งเครือขายคนไทยในตางแดน ประเทศ เยอรมนี(NTO) เปนนักวิทยุสมัครเลนไทย, เยอรมนี และอเมริกา HS6SSE/DJ5BK/KJ6RKB เปนผู รวมกอต้ังกลุมTaunus Relais Gruppe (สถานีทวนสัญญาณวิทยุสมัครเลน) เปนผูรวมกอตั้งกลุม Thailand Ham booth (การจัด นิทรรศการวิทยุสมัครเลนไทยในตางประเทศ) ข้ึนกับสมาคมวิทยุ สมัครเลน แหงประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ เปนผูรวมกอตั้งกลุม D-STAR Thailand (วิทยุ ดิจิตอล ระบบ D-STAR ในประเทศไทย) ทีมงานนักวิทยุสมัครเลนหญิง จังหวัดเฮสเซน ประเทศ เยอรมนี วิทยากร พิเศษเก่ียวกับการทองโลกไซเบอร(Cyberworlds) \"เร่ืองโลกอินเตอรเน็ต\" ใหกับ นกั เรยี นโรงเรียน ประถมศึกษาในประเทศไทย โดยองคกร NTO จะทํางานประสานเครือขายระหวางองคกรหลายองคกรดวยกัน อาทิ องคกรธารา องคกรเครือขายหญิงไทย Amnesty women บานหญิง ซ่ึงนับเปนองคกรที่ ชวยเหลอื คนไทยเปนหลกั 2.9.4 สถานฑตู สถานฑูตนับเปนองคกรชวยเหลือคนไทยเปนหลักและดูแลคนไทยโดยตรง โดยองคกร สาธารณประโยชนตองตดิ ตอผสานไปกับสถานทูตไทย เพื่อชวยเหลือหญิงไทยที่ตกเปนเหย่ือคามนุษย ทัง้ นพี้ บวาสถานทูตมีบทบาทเยอะมากในดานการดําเนินการดานวีซา การทําพาสปอรต สําหรับผูที่มี ปญหาหรือเคสท่ีมีการสงมาทางสถานทูตสถานฑูตอาจสงตอมายังองคกรสาธารณประโยชนเพื่อให ความชวยเหลอื ในขน้ั พ้นื ฐานไปกอน เปนตน

164 ตอนท่ี 3 กระบวนการขับเคล่ือนการคุมครองและพิทักษสิทธิ์ผูเสียหายจากการคามนุษยหญิงไทย ในตางแดน 3.1 การสงเสรมิ ความชวยเหลือและเขมแข็งในกระบวนการพิทกั ษสทิ ธ์ิ 3.1.1 เจาหนาทท่ี ีใ่ หความชวยเหลือทเี่ ขาใจวฒั นธรรมทเ่ี หยื่อสังกัดและสามารถพูดภาษา เดยี วกนั ได 1. องคกรบานหญงิ จากการศึกษาพบวาองคกรที่ใหการชวยเหลือหญิงไทยซึ่งตกเปนเหย่ือการคาประเวณีใน รูปแบบคามนุษยไดอยางมีประสิทธิภาพตะเปนองคกรระหวางประเทศ หรืองคกรนานาชาติ หรือ องคกรไทยท่ีมีเจาหนาท่ีท่ีเขาใจวัฒนธรรมและสามารถพูดภาษาเดียวกับผูตกเปนเหยื่อได อาทิ องคกรบานหญิงในประเทศเยอรมนั ซง่ึ เปนองคกรเอกชน (NGO) ที่ไดรับงบประมาณจาก UN หากแต ใหความสาํ คัญกับการจางลามหญิงไทย โดยจากการประชุมกลมุ กับ (มูลนิธบิ านหญิง, ธันวาคม 2560) ไดเสนอทัศนะวา “ในทุกวันนี้องคกรบานหญิงนั้นแมจะเปนชื่อไทย หากแตผูกอนต้ังเปนชาวไทยและ ชาวเยอรมนั และพบวาผูตกเปนเหยือ่ คามนษุ ยในทุกวนั นนี้ อกจากชาวไทยแลวยงั มีชาติอ่ืนเพ่ิมมากขึ้น เรอ่ื ยๆ จงึ เปนจุดเริม่ ตนของการกอตั้ง “บานหญิง” ในปจจุบันองคกรบานหญิงมีลามท้ังสองภาษาคือ ภาษาไทยและฟลปิ ปนส แตนนั่ กไ็ มไดหมายความวาผูตกเปนเหย่ือการคามนุษยจะไมมีชาติอ่ืน เพราะ ในปจจุบันพบผูตกเปนเหยื่อคามนุษยน้ันมีชาติอ่ืนๆเพ่ิมมากขึ้นเร่ือยๆ อยางไรก็ดีดวยงบประมาณท่ีมี อยจู ํากัดจงึ ทาํ ใหลามไมไดเปนเจาหนาที่ประจํา โดยเจาหนาท่ีประจําจะมี 2 คนและจะมีการจางลาม ภาษาอื่นๆชั่วคราว เฉพาะท่ีองคกรตองการใหแปล โดยเปนการจายคาชั่วโมงใหลามของประเทศ นัน้ ๆ” ในปจจุบันดวยความใสใจในวัฒนธรรมและภาษาของผูตกเปนเหยื่อขององคกรบานหญิง ทํา ใหมีเหย่ือคามนุษยที่องคกรไดใหการชวยเหลืออยู มีหลายประเทศดวยกัน อาทิ แอฟริกา ไนจิเรีย ไทย ฟลิปปนส และในปจจุบนั พบเหย่อื ทม่ี าจากยโุ รปตะวนั ออกเพิ่มมากขน้ึ 3.1.2 การใหความชวยเหลอื เหยอื่ ตองมองควบคไู ปกบั ความรนุ แรงในครอบครัว เน่ืองจากหญิงสาวสวนใหญซ่ึงตกเปนเหย่ือการคามนุษยน้ันมักถูกชักจูงในรูปแบบ Lover Tactics กลาวคือถกู ลอลวงใหเกดิ ความรัก และโนมนาวใหตกเปนเหยอื่ ในภายหลัง ดังนั้นการใหความ ชวยเหลอื ตองมองควบคไู ปกบั ความรุนแรงในครอบครัว การไมเขาใจกันระหวางคูสมรสตางชาติ หรือ ปญหาทางเศรษฐกจิ ทาํ ใหคสู มรสกดดันเหยือ่ ใหประกอบอาชีพคาประเวณี 3.1.3 การเสนอรูปแบบการใหความชวยเหลือจากลุมทไี่ มเปนทางการ จากการสํารวจของเจาหนาที่ตํารวจชาวเยอรมันเสนอวาในปจจุบันสถิติการคามนุษยเพิ่มขึ้น เรื่อย ๆ ซึง่ เจาหนาท่ีตํารวจในทวียุโรปจะมีภารกิจเพ่ิมมากขึ้น เนื่องจากนอกจากปญหาการคามนุษย แลวเจาหนาท่ีตํารวจยังตองดูและในเร่ืองความปลอดภัยของชาติดวยเชนกัน ดังนั้นทําใหกําลังของ

165 เจาหนาท่ีตาํ รวจในการดแู ลเรอื่ งการคามนุษยจงึ ลดนอยลง นอกจากนี้ยังพบปญหาในเร่ืองความเขาใจ ของเจาหนาท่ตี าํ รวจตอนยิ ามการคามนุษยยังมีความแตกตางจากความเขาใจจากนิยามดานคามนุษย ของ United Nation เนื่องจากหากพบวาการเขามาคาประเวณีดวยความเต็มใจเจาหนาที่จะมองวา เปนการคาแรงงานผดิ ประเภท หรือการคาประเวณแี บบผดิ กฎหมาย และรูปแบบการสอบสวนจะเปน รูปแบบกระบวนการที่ดําเนินการตอผูเขาประเทศแบบผิดกฎหมาย หรือการคาแรงงานผิดประเภท ทําใหเหย่ือผูประสบปญหาตกเปนเหยื่อดานการคามนุษยจึงมีความหวาดกลัวไมกลาเขาหาเจาหนาท่ี หรอื ไมกลาแจงความตอเจาหนาท่ี จากการสมั ภาษณกลุมเจาหนาที่ตํารวจดานปราบปราม (Policize, ธันวาคม 2560) สะทอน วา “สถิติผูตกเปนเหย่ือการคามนุษยมีจํานวนเพ่ิมสูงขึ้นตลอดเวลา ซึ่งเจาหนาท่ีตํารวจในทวีปยุโรป ไมไดดูแลในเรื่องการคามนุษยเพียงเร่ืองเดียว หากแตตองดูแลในเรื่องความปลอดภัยของชาติและ เร่ืองอ่ืนๆ และในปจจุบันมีรูปแบบการคามนุษยในรูปแอบแฝง แมวาในประเทศเยอรมันการคา ประเวณีท่ีเสียภาษีใหรัฐจะเปนส่ิงที่ถูกตองตามกฎหมาย แตเมื่อผูคาประเวณีท่ีตกเปนเหย่ือการคา มนุษยจะตกเปนเหย่ือแตเม่ือเขาสูกระบวนการของเจาหนาท่ีตํารวจ เมื่อเจาหนาที่เห็นวาเหยื่อมีความ เต็มใจมา เจาหนาท่ีจะมีการปฏิบัติตอเหยื่อในรูปแบบผูตองสงสัยการเขาเมืองผิดกฎหมาย ทําให เจาหนาทที่ เี่ กย่ี วของเขาชวยเหลือเหย่ือเหลาน้ียาก ทําใหเจาหนาท่มี ีการทํางานทย่ี ากขน้ึ ” จากผลการศึกษาพบวาเครือขายความชวยเหลือมักจะมีการเริ่มตนมาจากกลุมหญิงไทยท่ี อาศัยอยูในทวีปยุโรปมีการประสานขาวสารระหวางกลุมและมีการสงตอเคสไปยังกลุม NGO ภายใน พ้ืนที่ ระหวางการรอคอยความชวยเหลืออาจมีการประสานสถานที่พักพิงตามบานเครือขาย หรือวัด ไทยกอนทจี่ ะมกี ารสงตอเคสผรู ับบรกิ ารตอไปยังองคกรท่ีมีสวนเกย่ี วของ 3.1.4 การสรางเครอื ขายเพอ่ื เช่อื มโยงกับองคกรตางประเทศ ในปจจุบันพบวาการตกเปนเหยื่อน้ันเกิดจากความไมรูไมเขาใจในปญหาท่ีอาจเกิดข้ึนกับตน ไมกลาเขาไปพบเจาหนาท่ี ดังนั้นกระบวนการใหความชวยเหลือของกลุม NGO ในปจจุบันจึงแตกตาง จากการจัดการจากรัฐ โดยนโยบายของกลุม NGO ในการใหการชวยเหลือผูตกเปนเหยื่อคามนุษยใน การใหความรู ใหการอบรมกับผูท่ีมีความเส่ียงตอการเปนเหย่ือ โดยจากการสัมภาษณกลุม (Germany, ธันวาคม 2560)สะทอนวา “กลุม NGO สวนใหญ อาทิ UNNCR IOM มีการเปล่ียน บทบาทจากผูใหกระบวนการคุมครองสิทธ์ิเปนการใหการอบรมกับผูมีความเส่ียงจากการเปนเหยื่อ การคามนุษย เน่ืองจากเชื่อวากลุมผูตกเปนเหยื่อเกิดจากความไมรูของคน และความไมรูทําใหเกิด ความหลงเช่ือคมลอลวงไดงาย หรือกลัวไมกลาเขามาปรึกษาเจาหนาที่ตม. หรือเจาหนาท่ีตํารวจ โดย มกี ารเขาไปยงั พน้ื ที่ที่คาดวาจะมีกลุมเส่ียง เชน ตม. สนามบิน สถานีรถไฟ หรือตามสถานท่ีทองเที่ยว และชักชวนมารับการอบรม โดยเอาผูท่ีเคยมีประสบการณการตกเปนเหยื่อและผูเชี่ยวชาญในดาน ตางๆมาใหการอบรม โดยการนําผูที่เคยตกเปนเหยื่อมาอบรมก็เพ่ือใหความรูสึกเปนอันหน่ึงอัน

166 เดียวกัน ไมแปลกแยก เน่ืองจากผูที่มาเขารับการอบรมอาจเปนกลุมผูตกเปนเหย่ือแลวมาเขารับฟง เชนเดยี วกนั ” นอกจากนี้จากการสัมภาษณกลุม (IOM, ธันวาคม 2016) ไดสะทอนในแนวทางเดียวกันวา “กลุม IOM ไดมีการนาํ ผเู คยตกเปนเหยอื่ ชาวเมียนมาเขารวมพูดคุย และอธิบายวาแนวทางการทําตน ใหไมตกเปนเหย่ือการคามนุษยน้ันควรจะตองปฏิบัติตนอยางไร และตองมีการเพ่ิมความระมัดระวัง อยางไรเพอ่ื มิใหตนเองตองตกเปนเหย่ือการคามนษุ ย” 3.1.5 การเสนอสอื่ ในเชิงรุก ตองมีการพัฒนาส่ือวีดีทัศนในเชิงรุกมากข้ึน เพ่ือผลิตสื่อที่มีลักษณะเขาใจงาย เพื่อเปนส่ือที่ ทําใหคนสนใจและสรางการอบรมในรูปแบบเชิงรุก อาทิ การเขาไปอบรมในพ้ืนที่ที่คาดวาจะมีกลุม เสีย่ งอยูเปนจํานวนมาก เพ่อื ปองกนั ปญหา นอกจากนี้ยงั ควรผลิตแผนพับและคูมือท่ีเขาใจงายสําหรับ ผูท่ีตองการไปประกอบอาชีพยังตางประเทศ หรือตองการแตงงานกับชายในตางแดนซ่ึงนับเปน กระบวนการพทิ ักษและคุมครองสิทธ์ิในเชงิ รุก 3.1.6 ขจัดความไมรู จากผลการวิจัยพบวาประเด็นสําคัญที่ทําใหหญิงไทยตกเปนเหย่ือการคามนุษยคือประเด็น ความไมรู อาทิ 1) ความไมรูในขอกฎหมายของพ้ืนที่ปลายทาง 2) ไมรูจักองคกรหรือหนวยงานที่ให ความชวยเหลอื 3) ไมรภู าษา 4) ไมรสู ทิ ธแิ ละการคุมครองสิทธิของตน ดังน้ันควรมีการสรางเครือขาย ที่หลากหลายเพอื่ เขาถงึ การชวยเหลอื ผตู กเปนเหย่ือการคามนุษยทุกกลุม อาทิ การชักชวนกลุม NGO ทั้งองคกรชาวไทยและตางประเทศ เขามารวมมือกับ ตม. และกรมแรงงาน รวมไปถึงสถานกงศุล ใน การสงเสริมใหเกิดกระบวนการคุมครองสิทธิ โดยมุงเนนในดานการปองกันการตกเปนเหย่ือการคา มนษุ ย พบวาในประเดน็ การปองกันนั้นมีความสอดคลองกับเปาหมายขององคกร NGO ทุกองคกรที่ ดําเนินการเรื่องปญหาการคามนุษยในยุโรปที่มุงเนนในเร่ืองการคุมครองสิทธิของผูตกเปนเหยื่อ อาทิ UNHCR IOM ที่มุงเนนในเร่ืองการอบรมความรูใหกับกลุมเสี่ยง หรือกลุมผูตองอยูในสถานกักกัน ใน การเขามารับการอบรมความรูในเบ้ืองตนกอนสงกลับประเทศ โดยจากการสัมภาษณเชิงลึก (สสว., ธนั วาคม 2560) เสนอวา “ในสวนกระบวนการการแกปญหาผูตกเปนเหย่ือคามนุษยที่สําคัญ ตนเองมี ขอสมมติฐานแรก คือการตกเปนเหยื่อมักเกิดจากคนเราไมรู ท้ังนี้เม่ือเกิดความไมรูของคน จึงทําให เกิดความหวาดกลัวในการเขาพบเจาหนาท่ี พอเกิดความกลัวเจาหนาท่ีขึ้นจึงทําใหเชื่อคนที่มา หลอกลวงตน น่ีคือขอสมมติฐานของผม ใหวิธีการแกไขปญหาทุกวันน้ีผมก็เลยชักชวน NGO เขา มารวมในการแกไขปญหาความไมรู โดยพบวาความกลัวของมนุษยมันเกิดจากการไมรูถารูเราก็ไมกลัว ตม. จึงมีการบูรณาการงานรวมกับองคกร NGO เพ่ือเผยแพรแกกลุมเส่ียงใหเขาใจวาตม.ทํางานยังไง ทําใหกลุมเส่ียงหรือผูตกเปนเหย่ือเกิดความกลาจะที่จะมาหาเรา กระบวนการคุมครองสิทธิเกิดการ

167 เสียหายไปแลวมันก็ทําอะไรไมได จึงชวนใหเรามาเนนเร่ืองการปองกัน ซึ่งก็มันตรงกับนโยบายของ NGO ทั้งหลาย โดยนโยบายของกลุม NGO ในปจจุบันไดเปลี่ยนไปจากแตกอน เนื่องจากนโยบายใน สมยั กอนของ NGO คอื การสนับสนุน อาทิ การสนบั สนุนเร่ืองงบประมาณในการสรางน่ันสราง สวนใน ระยะหลัง NGO ในพื้นที่ เชนNGOใหญๆระดับโลกเชน UNHCR IOM จะมุงเนนเรื่องการอบรมใหกับ เหยื่อ น่ีคือกระบวนการพิทักษคุมครองสิทธิในสวนท่ีเราจัดทํา การคุมครองสิทธ์ิของเราและ กระบวนการขับเคล่ือน พทิ กั ษสทิ ธิท์ ี่ผานมา คือมันตองมีการดําเนินการแยกออกเปน 2 สวน 1) สวน ของอํานาจหนาท่ีของภาครัฐ และ1) การแสวงหาความรวมมือ โดยมีการไปดึง NGO มารวม จํานวน 24 องคกร” 3.1.7 การเพิม่ แนวทางความชวยเหลือออนไลน ดานการรักษาพยาบาล จิตแพทย และการใหคําปรึกษาทางกฎหมายเครือขายออนไลนมี ความสําคัญอยางยิง่ กบั เหยอ่ื คามนุษยเน่ืองจากผูตกเปนเหย่ือคามนุษยมักไดรับผลกระทบทั้งทางดาน รางกายและจิตใจอยางรุนแรงและมีมีแหลงท่ีพึ่งทางใจจนทําใหตองกลับไปยึดแนวทางการประกอบ อาชีพดวยการคาประเวณีในรปู แบบเดมิ เพอ่ื หาเล้ียงชีพ จากการสัมภาษณเชิงลึก (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) ไดสะทอนปญหาสภาวะทางจิตของ ผูตกเปนเหย่ือวา “ ในตอนแรกวัดไทยไมคอยมีผูหญิงมาขอความชวยเหลือมากนัก แตในปจจุบัน พบวามีหญิงไทยผูตกเปนเหย่ือคามนุษยไดเขามาขอความชวยเหลือที่วัด โดยสวนใหญพบวาจะมาใน เร่ืองปญหาชีวิต โรคเหงาเศราสรอย โรคจิต บางคนก็เอาวัดไปเปนท่ีพ่ึงทางจิต เพราะเมื่อผูที่ตกเปน เหยื่อประสบปญหามักไมรูจะไปไหน คนไทยท่ีตกเปนเหยื่อคามนุษยสวนใหญไมไปหาจิต เนื่องจาก การมีภาษาพดู ที่แตกตางกัน และไมสามารถพูดคุยกับจิตแพทยรูเรื่อง ภาษาแพทยยาก โดยเฉพาะถา มีอาการปวยทางจิตจะเปนการยากท่ีจะสามารถส่ือสารกับแพทยได เพราะฉะน้ันการท่ีคนไปวัดสวน ใหญก็ไปเพ่ือเปนที่พึ่ง หรือหาท่ีพ่ึงหาเพ่ือน ดังนั้นองคกรเอกชนอยางเราจึงมักเขาไปหาขอมูลแหลง ชวยเหลือ ปรึกษา และแนะนํากับผูตกเปนเหย่ือคามนุษยในวัด โดยวัดเปนศูนยกลางในการรับเรื่อง แทบทุกดาน” 3.1.8 การเพ่มิ การเชือ่ มโยงการใหความชวยเหลอื หญิงไทยผานวัดไทยในยโุ รป พบวาหญิงผูตกเปนเหย่ือคามนุษยกวารอยละ 60 ไดรับความชวยเหลือโดยผานเครือขายวัด ไทย ซึ่งใหความเยียวยาสภาพจิตใจทั้งในกลุมผูตกเปนเหย่ือความรุนแรงในครอบครัว และเหยื่อ การคามนุษย โดยผูตกเปนเหย่ือความรุนแรงในครอบครัวและเหย่ือคามนุษยนั้นมักประสบปญหา ความบอบชา้ํ ของสภาพจิตใจในภาวะซึมเศรา ภาวะปญหาสุขภาพจิต เครียด วิตกกังวล และบางราย ประสบปญหาการติดโรคติดตอตางๆ โดยไมมีสวัสดกิ ารของรฐั ในการใหความชวยเหลือดานการแพทย เนื่องมาจากเหย่อื หลายรายดวยกันไดอพยพเขาเมืองมาอยางผิดกฎหมาย

168 จากการสัมภาษณเชิงลึก (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) ไดสะทอนถึงประเด็นการใหความ ชวยเหลือหญิงไทยผานเครือขายวัดไทยวา “ปจจุบันไดมีกลุมผูตกเปนเหย่ือคามนุษยมาขอความ ชวยเหลือผานเครือขายวัดไทยเปนจํานวนมาก ซ่ึงมากจนสามารถจัดเปนKM ได วามีผูประสบปญหา รายไดบาง และมีองคกรใดบางเขามาใหความชวยเหลือผานเครือขายวัดไทย โดยองคกรตางๆจะ จัดทําโปรชัวรเพื่อแสดงเครือขายการใหความชวยเหลือในวัด นอกจากนี้ยังมีกลุมเฟสบุค อาทิ กลุม ธารา กลุมไทยอาสา กลุมรักษไทย ซึ่งเปนชองทางที่ใหความชวยเหลือผานเครือขายวัดไทย และมี เจาหนาที่คอยตอบและสอ่ื สารผานผปู ระสบภยั ผานชองทางดงั กลาว” 3.1.9 เพ่ิมระบบการตดิ ตามการพทิ ักษและคมุ ครองสิทธิเ์ หยอื่ ผานแอพลิเคชั่น เครือขายทเ่ี ก่ียวของในการพทิ กั ษและคุมครองสิทธิผูตกเปนเหย่อื การคามนุษยควรจะมีระบบ การติดตามและคมุ ครองสทิ ธ์ิผตู กเปนเหย่ือผานแอพลิเคชั่น เนื่องจากผลการวิจัยพบวาผูตกเปนเหย่ือ คามนุษยมักไมทําการมาติดตอขอรับความชวยเหลือดวยตนเองทําใหการใหความชวยเหลือเปนไป อยางไมตอเนื่อง ดังน้ันเครือขายจึงควรมีระบบในการติดตามผานองคกรเครือขายในกรณีที่เหย่ือไม ประสงคจะติดตอกับเจาหนาท่ีตํารวจ หรือตอบคําถมเจาหนาที่ตํารวจ อาจเปนแนวทางในการคัด กรองความชวยเหลือเหย่ือในเบื้องตน โดยท่ีเหย่ือไมจําเปนที่จะตองแสดงตัวตนของตนเองจนกวาจะ เกิดความไวใจมากข้นึ จากการสัมภาษณเชิงลกึ (สมาคมสตรไี ทยในนอรเวย, ธนั วาคม 2560) กลาววา 3.1.10 การจดั ทําหลกั สูตรเพื่ออบรมกลุมเสีย่ งผตู กเปนเหยอื่ การคามนุษย จากปญหาการคามนุษยพบวาควรมีการใหความชวยเหลือ พิทักษและคุมครองสิทธิเหยื่อใน เชิงรุก เพื่อท่ีจะดําเนินการใหกลุมเสี่ยงพรอมรับมือในการแกไขปญหา โดยการบูรณาการรวมกับ หนวยงานทั้งภายในและภายนอกประเทศเพ่ือเดินทางมาชวยเหลือเหย่ือคามนุษยตามท่ีรองขอ อาทิ หลักสูตรอบรมทางดานกฎหมายในพื้นที่ปลายทาง พฤติกรรมของผูตองสงสัย การดําเนินการในกรณี ภาวะฉกุ เฉนิ เปนตน 3.1.11 การพฒั นาจิตอาสาเพ่ือคมุ ครองและพิทักษสทิ ธิก์ ลมุ ผูตกเปนเหยอื่ ในเชงิ รุก ในปจจุบันมีจิตอาสาชาวไทยจํานวนมากในยุโรปที่เดินหนาอาสาแกปญหาการคามนุษย หากแตในปจจบุ นั ยงั ไมมกี ารดําเนนิ การอยางมีแบบแผนและเปนขั้นตอน การใหคําปรึกษาแกเหยื่อจะ มาจากองคความรูท่ีเปนประสบการณสวนตน ดังนั้นจึงควรมีการจัดฝกอบรมจิตอาสาเพ่ือการ ดําเนนิ งานอยางมรี ูปแบบมากขนึ้ จากการสัมภาษณเชิงลึก (สมาคมสตรีไทยในนอรเวย, ธันวาคม 2560) พบวากลุมจิตอาสา สวนใหญมักเปนกลุมแมบานหญิงไทยท่ีมีสามีเปนชาวยุโรป และมีเวลาวางในการทํากิจกรรมกลุมจิต อาสารวมกัน ซึ่งในบางกรณีอาจใหคําปรึกษาท่ีไมถูกตองเน่ืองจากรูปแบบกฎหมายที่มีการ เปลี่ยนแปลงไปตามเวลา อาทิ การสมรสในอดีตนั้นใชเพียงใบรับรองสถานภาพโสดและใบเกิด

169 หากแตในปจจุบันกฎหมายในประเทศเยอรมันและเดนมารกไดมีการปรับเปลี่ยนเพื่อแกไขปญหาการ เขาเมืองผิดกฎหมาย โดยบัญญัติใหการสมรสตองไดภาษาถิ่นในระดับบี1 และตองสมรสเปน ระยะเวลาสามปถึงจะสามารถอาศยั โดยวซี าถาวร หากตองการทาํ งานจะตองใชวีซาเฉพาะเปนตน 3.1.12 การปรับรปู แบบนโยบายประเทศเพื่อแกปญหาในเชงิ รุก รัฐควรใหความสําคัญกับนโยบายของประเทศในการชวยปองกัน หรือนโยบายเชิงรุก มากกวาการอุดชองวางหรือการแกไขปญหา โดยมีการบูรณาการงานรวมกันทุกภาคสวนท้ังใน กระทรวงยตุ ธิ รรม กระทรวงแรงงาน กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย โดยมุงเนน การปองกนั และการบังคบั ใชกฎหมายอยางเขมงวดดังนี้ 1) การปรบั รูปแบบนโยบายในแนวทางการปองกนั การคามนุษย และปองกันการตก เปนเหยอ่ื ซาํ้ 2) การใชแนวทางดานการทําวิจัย ขอมูล สื่อ โซเชียลมีเดีย เพ่ือรับมือกับ กระบวนการคามนุษยในเชิงรุก 3) รัฐควรสนับสนุนนโยบายการสรางเครือขายและการสรางแนวรวมทั้งในภาครัฐ และภาคเอกชนเพื่อรับมือกับปญหาการคามนุษย นอกจากน้ียังตองใชนโยบายการกําจัดอุปสรรคตอ ความเทาเทียมของมนุษยท้ังในดานเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม เพ่ือใหเกิดความเทาเทียมทาง สงั คมอยางแทจริง 4) รัฐควรสนับสนุนนโยบายการบังคับใชกฎหมายอยางเขมงวด รวมไปถึงการใช กระบวนการทางเศรษฐกิจ สังคม และศาสนาเพ่อื ใหเกดิ การแกไขปญหาการคามนุษยอยางยัง่ ยนื 5) การสนับสนุนทางดานการศึกษาท่ีชวยใหเกิดความตระหนักในปญหาการคา มนษุ ย อาทิ นโยบายไมสงเสริมธรุ กิจท่ีนําไปสูการคาประเวณี และการคามนุษยทุกประเภท 6) นโยบายการสนับสนุนชุมชนพื้นที่ตนทางใหสนับสนุน ใหโอกาส หรือใหความ เขาใจ ผูตกเปนเหยื่อการคามนุษยใหสามารถปรับปรุงคุณภาพชีวิตของตนเองใหดีข้ึนหลังจากตกเปน เหย่ือการคาประเวณี สนับสนุนชุมชนใหยอมรับ และเขาใจ พรอมทั้งฟนฟูเหยื่อคาประเวณีใหมี คุณภาพชวี ติ ที่ดีขึ้นและสามารถกลับเขาสสู งั คมไดตามปรกติ 7) การตอบรับ Council of Europe Convention on Action against trafficking I human being เพื่อนาํ ไปปฏิบตั ใิ นการวางยทุ ธศาสตรของประเทศ 8) การกําหนดแผนท่ีชัดเจนในการแกไขปญหาการคามนุษยและกําหนดตัวช้ีวัดที่ ตรวจสอบได 9) การจัดสรรทรัพยากรใหแกหนวยงานท่ีเกี่ยวของอยางท่ัวถึงโดยใชมาตรการทาง ภาษี อาทิ การลดหยอนภาษีใหกับบริษัทท่ีมีการทํา CSR ตรงตามเปาหมายของรัฐในอัตราพิเศษ ใน ลักษณะเชงิ รุก

170 10) การสนับสนุนการดําเนินงานอยางบูรณาการระหวางหนวยงานที่เกี่ยวของ อาทิ องคกรระหวางประเทศ เจาหนาที่ตํารวจ องคกรภาครัฐ องคกรสาธารณประโยชน และกลุม เครือขายจิตอาสา 11) การสนับสนุนศูนยพักพิงและเยียวยาเคลื่อนที่ รวมไปถึงการสนับสนุนศูนย พกั พิงขององคกรสาธารณประโยชนทีใ่ หการชวยเหลอื หญงิ ไทยในตางแดน 12) การทํางานในลักษณะทวิภาคี (bilaterally) กับประเทศปลายทางเพื่อ ปองกันการคามนษุ ยในเชิงรุก และสนับสนุนงานเชิงรับในการคืนผูเสียหายกลับคืนสูสังคมในประเทศ ตนทาง 13) การเสริมสรางความเขมแข็งและความเช่ือมโยงระหวางหนวยงานท่ี ดําเนินการการบังคับใชกฎหมาย และองคกรสาธารณประโยชน และเครือขายหญิงไทย เพ่ือสนับสนุน กิจกรรมหรอื โครงการทีเ่ ปนแนวทางการบรู ณาการงานรวมกันในการแกไขปญหาการคามนุษย 3.1.13 การเสริมพลังอาํ นาจ 1. การเสรมิ สรางพลังอํานาจดวยชมุ ชน 1) ภาวะการฟนตัวของเหยื่อคาประเวณีเม่ือกลับไปสูพื้นท่ีตนทางจะข้ึนอยูกับสภาพ เศรษฐกิจ การเมือง สังคม ภายในพื้นท่ีตนทาง ความชวยเหล่ือของชุมชนยอมตองขึ้นอยูกับสภาวะ ความเจบ็ ปวยทางจิตใจ และรางกาย ของเหย่ือคาประเวณีเปนพ้ืนฐาน การจัดกระบวนการฟนฟูและ ฝกอบรมใหแกเหยื่อ ยอมขึ้นอยูกับสภาพรางกายและจิตใจของเหยื่อเปนพ้ืนฐาน เหย่ือบางรายอาจ ไดรับผลกระทบทั้งทางรางกายและจิตใจมาเปนระยะเวลานานจนกระทั่งไมสามารถเขารับการ ฝกอบรม หรือเขาสูกระบวนการฟนฟูได ดังนั้นรัฐควรมีนโยบายใหสนับสนุนการใชสิทธิและเสรีภาพ ของเหย่ือคาประเวณีในการเลือกรูปแบบหรือกระบวนการฟนฟู หรือเหมาะสมกับตนเองเน่ืองจาก รูปแบบการฟนฟูท่ีไมเหมาะสมกับเหย่ืออาจเปนการกดดันใหเหยื่อกลับไปสูเสนทางการคามนุษยอีก คร้งั 2) ในบางกรณีเหย่ืออาจตองเผชิญหนากับสภาวะความหวาดกลัว หรืออาจ เผชิญหนากบั สภาวะการทาํ รายตัวเองเมื่อกลับไปสูพื้นที่ตนทางเนื่องจากความอับอาย ความรูสึกดอย คา และผิดหวัง ดังนั้นชุมชนควรจะมีการสรางความเขาใจกับครอบครัวของเหยื่อ เพื่อใหยอมรับและ เขาใจ ซง่ึ แนนอนวาอาจทาํ ไดยากในชวงเรมิ่ ตน โดยเฉพาะเมื่อเหย่ือกลับมาโดยไมประสบความสําเร็จ ในชีวิตอยางที่เคยไดสัญญาไวกับครอบครัวกอนการเดินทางไปตางแดน ท้ังเหยื่อยังมีสภาพรางกาย และจิตใจทบี่ อบช้ํา นอกจากน้ีเหยื่อยังอาจถูกสังคมตีตรา หรือถูกสังคมดูถูก โดยครอบครัวไมยอมรับ เน่ืองจากเหยื่อไดนําความอับอายมาสูครอบครัวจนกระท่ังไมสามารถเผชิญหนากับชุมชนและทําให เกดิ แรงกระตุนกลับไปเปนเหย่ือซา้ํ ไดอกี คร้ัง หรือเหยื่ออาจเลือกที่จะปดบังเร่ืองที่ตนเองไดเผชิญหนา

171 มา ซ่งึ จะทาํ ใหปญหาของเหย่ือไมไดรับการแกไขจนกระทั่งเหยือ่ น้นั ยากท่ีจะกลับเขาสูสภาวะที่ดีข้ึนได อีกครัง้ 3) การทําใหเหยื่อฟนสภาพจิตใจและรางกายใหกลับมาสูสภาวะปรกตินั้น นับเปน กระบวนการระยะยาว (long term process) หรือจากสภาวะการไดรับความบอบชํ้าทั้งทางดาน รางกายและจิตใจอาจทาํ ใหเปนกระบวนการท่ียากท่ีเหย่ือจะไดรับการยอมรับจากสังคมจนกระทั่งเขา สภู าวะการจางงานไดตามปรกติ ดงั นนั้ รัฐจึงจําเปนจะตองมกี ระบวนการในการฟนฟูเพื่อสนับสนุนการ จางงานเหยือ่ คามนุษยอยางเปนรูปธรรม เนื่องจากปญหาของเหยื่อคามนุษยจึงเปนเรื่องท่ีซับซอนมาก ข้ึนเม่อื เหย่ือกลบั เขาสูชุมชนและไมสามารถหางานทําได สภาวะดังกลาวย่ิงทําใหเย่ือมีความเส่ียงเพ่ิม มากขนึ้ ทจ่ี ะกลบั ไปเปนเหยือ่ คามนษุ ยและกลายเปนผูลอลวงเองในท่สี ุด 2. การเสรมิ สรางพลงั อํานาจดวยกระบวนการบงั คับใชกฎหมายของเจาหนาท่ีรัฐ 1) ปรับปรงุ กฎหมายการตรวจคนเขาเมอื ง จากการศึกษาพบวาในแตละปมักมีกลุมประชากรที่ตองการออกไปแสวงหาโชคยัง ตางแดนเน่ืองจากโอกาสดังกลาวไมมีในประเทศตนทาง ท้ังนี้ในประเทศปลายทางอาจมีกฎเกณฑ ตางๆท่ีซับซอนจนประชากรเหลาน้ีจําเปนตองเขาเมืองอยางผิดกฎหมาย ทําใหไมสามารถตรวจสอบ ถึงสถานะของกลุมประชากรท่ีออกไปหาโอกาสของชีวิตเหลาน้ียังพื้นท่ีปลายทางได ซ่ึงจะย่ิงทําใหเปน ชองวางใหเกิดปญหาการตกเปนเหย่ือคามนุษยมีตัวเลขท่ีเพิ่มจํานวนข้ึน ดังนั้นจึงจําเปนตองมีการ ปรบั ปรุงกฎหมายใหมีการตรวจสอบสถานะของแรงงานทั้งในพื้นท่ีตนทางและปลายทางอยางถูกตอง และตองแยกความแตกตางระหวางกระบวนการบังคับใชกฎหมายของผูตกเปนเหย่ือคามนุษยและผู หลบหนีเขาเมอื งผิดกฎหมายอยางชดั เจนแมทง้ั สองกรณีจะมีความเหลือ่ มซอนกนั (Justice, 2005) 2) การบงั คับใชกฎหมายบริเวณดานตรวจคนเขาเมือง จากการศึกษาพบวาการบังคบั ใชกฎหมายบรเิ วณดานตรวจคนเขาเมืองอยางเขมงวด โดยเฉพาะในหลายประเทศในยุโรปตะวันตกท่ีมีความเขมงวดในการบังคับใชกฎหมายบริเวณดาน ตรวจคนเขาเมืองจะสามารถลดอัตราประชากรผูตกเปนเหย่ือลงได เนื่องจากการศึกษาพบวาผูตกเปน เหย่ือจะทําการหลบหนีเขาเมืองในบริเวณพื้นท่ีหรือประเทศท่ีมีความเขมขนในการตรวจตราคนเขา เมืองนอย ดังน้ันความรวมมือในการปองกันปญหาการคามนุษยควรมีการรวมมือกันในระดับ นานาชาติ และในระดับภูมิภาค ไมสามารถกระทําไดโดยประเทศใดประเทศหนึ่งเพียงประเทศเดียว อาทิ การสรางขอตกลงในระดับภูมิภาคยุโรปหรือในระดับโลกเพ่ือแกไขปญหาการคามนุษย ทั้งใน ภูมิภาคยุโรปตะวันตก ยุโรปตะวันออก และ EU จะตองรวมมือกับประเทศไทยในการควบคุมการ ตรวจคนเขาเมืองอยางเขมงวด หรือมีการกําหนดกรอบทางกฎหมายหรือขอตกลงรวมกันในการ กําหนดกฎหมายเพื่อลงโทษผูท่ีสนับสนุนการคามนุษยทุกรูปแบบ โดยเฉพาะผูขนสง(tranporter) (Raimo, 2003)

172 4) การนยิ ามการคามนุษยใหชดั เจนรวมกันในระดับสากล เมื่อการใหคํานิยามการคามนุษยไมมีความชัดเจน ทําใหเหย่ือคามนุษยมีความเส่ียง อยางย่ิงที่จะถูกตตี ราโดยเจาหนาท่ีวาเปนผูหลบหนีเขาเมืองผิดกฎหมายแทนท่ีจะถูกมองวาเปนเหยื่อ ทําใหอาจเกิดการดําเนินคดีและสงผลกระทบตอสิทธิมนุษยชนของผูตกเปนเหย่ือคามนุษย ซ่ึงผลที่ ตามมาก็คอื ทําใหเหยื่อคามนุษยถูกดําเนินคดีและสรางความซ้ําเติมความบอบชํ้าใหกับเหย่ือคามนุษย ดงั น้นั ผูที่ตกเปนเหย่ือควรมีการนิยามเพ่ิมเติมวาแมเขาเมืองผิดกฎหมายหากแตนําไปสูการจํากัดหรือ ถกู ละเมิดสิทธมิ นษุ ยชนยังพ้ืนที่ปลายทาง และนอกจากนี้ รัฐยังตองแนใจวาการนิยามการคามนุษยที่ ชัดเจนยังตองดําเนินการควบคูไปกับการบังคับใชกฎหมายอยางเขมงวดเนื่องจากย่ิงการจัดสงเหยื่อ หลบหนีเขาเมืองยากเทาไหรก็ตาม ก็จะย่ิงสงผลกระทบใหเหย่ือถูกทํารายมากขึ้นหรือถูกละเมิดสิทธิ มนุษยชนมากข้ึน ท้ังนี้ เพ่ือใหไดผลประโยชนทัดเทียมกับคาใชจายท่ีผูลอลวงไดสูญเสียไป (Conference E. N., 1997) 5) แกปญหาความตองการแรงงานไรทกั ษะ ในการสรางนโยบายในการเพ่ิมความเขมงวดของการบังคับใชกฎหมายในบริเวณ ดานตรวจคนเขาเมืองในระดับสากลยอมจะทําใหคําตองการในแรงงานไรทักษะใน EU เพิ่มจํานวน มากขึ้น โดยเฉพาะประเทศในกลุม EU ที่มีการเพ่ิมความเขมงวดในการใหวีซาในการประกอบอาชีพ อาทิ การเพิ่มทักษะภาษาในระดับอานออกเขียนได ส่ือสารได หรือ รูปแบบการทําสัญญาจางงาน ระยะส้ัน ซง่ึ กระบวนการดังกลาวอาจทวคี วามรุนแรงของปญหาการคามนุษยใหเพ่ิมมากข้ึน เนื่องจาก กระบวนการบังคบั ใชกฎหมายดังกลาวนบั เปนการลดโอกาสของเหยื่อคามนุษยและอาจทําใหผูตกเปน เหย่ือมีการปรับตัวเปนผูลอลวงตอไป ดังน้ันกฎหมายที่เทาทันตอปญหาดังกลาวจึงเปนเร่ืองจําเปน อยางย่ิง 6) กฎหมายการอพยพเขาเมอื ง พบวาประเทศท่ีทําการสงออกแรงงานมักจะเปนพ้ืนที่ตนทางของเหยื่อคามนุษย ดังนั้นในประเทศดังกลาว โดยเฉพาะประเทศไทยท่ีในปจจุบันไดกลายเปนประเทศท่ีมีกาสงออก แรงงานเปนจาํ นวนมาก ซึ่งนโยบายดงั กลาวอาจกอใหเกิดทิศทางในการพัฒนาประเทศท่ีดีขึ้น แตอาจ สงอนั ตรายตอพลเมอื งภายในประเทศ ดังน้ันกระบวนการกําหนดกฎหมายเพ่ือควบคุมแรงงานรวมไป ถึงระบบการติดตามแรงงานจึงมีความเปนอยางย่ิงรวมไปถึงสวัสดิการแรงงานเชนการฝกอบรมเพ่ือ เพิ่มทักษะ การใหประกันชีวิต ประกันการรักษาพยาบาล หรือการอุดหนุนทุนการศึกษาสําหรับบุตร ธิดาของแรงงาน การใหทุนกูยมื ฉกุ เฉนิ กองทุนปองกันการตกเปนเหย่ือการคามนุษย และสิทธิในดาน อ่นื ๆ

173 ทงั้ น้พี บวาในบางประเทศมรี ะบบความเขมงวดในการตรวจสอบประชากรบางกลุม ทมี่ คี วามเส่ียงในการตกเปนเหย่ือการคามนุษย การควบคุมดังกลาวข้ึนอยูกับเง่ือนไงและวัฒนธรรมใน แตละประเทศ ซง่ึ ข้ึนอยกู บั ประวตั ศิ าสตรของการตกเปนเหย่ือการคามนุษยของแตละประเทศ หรอื อาจมกี ารสงสารหรือหรือส่ือตางๆเพ่ือใหเกิดการฉุกคิดถึงอันตรายที่เกิดข้ึนยัง พื้นทีป่ ลายทาง หรอื การสงสารไปยังกลมุ เสย่ี ง การใหขอมลู ขาวสารแกกลุมเส่ียง ทําใหผูหญิงมีการฉุก คิดเพิ่มมากข้ึนเม่ือจะไปทํางานยังตางแดน หรือการใหขอมูลที่ถูกตองเก่ียวกับพื้นที่ปลายทางแกกลุม แรงงาน ทงั้ ในดานโอกาสในการหางาน เงือ่ นไขความเสีย่ งในการตกเปนเหยือ่ การคามนุษย เปนตน 7) การจัดการสถานะของกลมุ เหยอื่ คามนุษย ควรมีการกําหนดนโยบายในการติดตามสถานะของแรงงาน และนโยบายติดตาม สถานะของผูตกเปนเหยื่อคามนุษย โดยเฉพาะกลุมผูหญิงและเด็กเพ่ือปองกันการตกเปนเหย่ือการคา มนุษยและปองกันการเขาเมืองในรูปแบบที่ผิดปรกติ เชน กรณีที่กลุมเสี่ยงอาจเปนกลุมท่ีมีสถานะที่ ผดิ ปรกตยิ งั ประเทศปลายทาง กลุมวีซาหมดอายุ หรือกลุมที่เมื่อถึงเวลายังไมมีการกลับไปยังประเทศ ตนทาง นอกจากนี้ในบางประเทศที่เปนพื้นที่ปลายทาง เชน นอรเวย ยังพบรูปแบบการบังคับใช กฎหมายโดยขยายเวลาวีซาใหแกเหย่อื เพอื่ ใหเหยอ่ื ไดมโี อกาสทีจ่ ะตัดสนิ ใจดําเนินคดีกับผูลอลวง ท้ังน้ี เพ่ือใหเหยือ่ มโี อกาสในการขจดั ความหวาดกลวั และตดั สนิ ใจในการดําเนนิ คดีกบั ผูลอลวง 8) การจัดตั้งกองทุนเพื่อแกไขปญหาการคามนุษยและการบริหารจัดการทุนอยาง มปี ระสทิ ธิภาพ ปญหาการคามนุษยมตี นทุนทส่ี ําคญั โดยเฉพาะตนทนุ ของการสงผลกระทบตอสังคม นอกจากนี้ตนทุนยังรวมไปถึงคาใชจายตางๆในการปองกันปญหาการคามนุษย การเยียวยา และการ ฟนฟูเหยื่อคามนุษย การดําเนินคดีกับผูลอลวง การรวบรวมพยานหลักฐานตางๆ กระบวนการทาง กฎหมายตางๆ ซ่งึ ตนทนุ ดงั กลาวจําเปนจะตองนํามาจากเงินภาษีของประชาชนรัฐจะตองมีการบริหาร จัดการทนุ อยางมีประสทิ ธภิ าพ แนวทางในการบริหารทุนอยางมีประสิทธิภาพอาจใชความรวมมือกันระหวางชุมชน และภาครัฐเพื่อแกปญหารวมกัน ท้ังในดานการติดตามสถานะเหย่ือ การเฝาระวัง และการสังเกต สมาชิกในชุมชนท่ีมีพฤติกรรมเส่ียงตอการตกเปนเหยื่อการคามนุษยและการคามนุษย การเฝาระวัง ติดตามและรายงานพฤติกรรมเจาหนาที่คอรัปช่ันและประพฤติมิชอบ การสนับสนุนทุนองคกรชุมชน รวมไปถงึ องคกรสาธารณะประโยชนเพ่ือเฝาระวังติดตาม และฟนฟูกลุมเหยื่อคามนุษย การสนับสนุน งบประมาณในการทําวิจัยเพื่อการแกไขปญหาอยางย่ังยืนโดยมุงเนนไปท่ีงานวิจัยรูปแบบ action research

174 9) การจดั สรรงบประมาณในการเยียวยาเหยื่อคามนุษย การจากศึกษาวิจัยพบวาเหย่ือคามนุษยทุกคนเมื่อเขาสูกระบวนการดําเนินคดีมัก ไดรับผลกระทบทางเศรษฐกิจอยางรุนแรง อาทิ การขาดรายได การเกิดภาวะหนี้สิน ทําใหยิ่งเพ่ิม ความเสี่ยงในการท่ีเหย่ือจะดําเนินการกลับเขาสูการตกเปนเหย่ือคามนุษยใหมอีกคร้ัง ในบางรัฐใน ยโุ รปมกี ารจดั สรรงบประมาณในการเยยี วยาเหยื่ออยางเหมาะสมท่ีเพียงพอตอการฟนฟูเหย่ือในระยะ ยาว รวมถึงการจดั หางาน และการฝกอาชพี ท่เี พยี งพอตอการใชชวี ิตใหมอกี คร้ัง จากการสัมภาษณเชิงลึก (PION, ธันวาคม 2560) ไดสะทอนวาในประเทศนอรเวย ไดมีการจัดทําศูนยบรรเทาและชวยเหลือเหยื่อคามนุษย มีบริการตรวจโรค หากพบภาวะการติดเชื้อ จะมีการจัดสวัสดิการการรักษาพยาบาลถึงแมวาเหยื่อคามนุษยจะอาศัยอยูในประเทศอยางผิด กฎหมายก็ตาม โดยมีการบริการดูแลรักษาฟรีทุกรายการ เพ่ือดูแลเมื่อเหยื่อหยุดทํางานและฟนฟู ตัวเองโดยการจัดสรรที่พัก เงินรายเดือนจากศูนยโรซา พรอมท้ังมีนักสังคมสงเคราะหใหคําปรึกษา ตลอดเวลา มีบริการใหคําปรึกษาทางจิตเวช การบริการลามแปลภาษา มีกระบวนการการให คําปรึกษาและการดูแลทางการแพทยอยางใกลชิด และบริการใหการฝกอบรมดานทักษะแรงงาน เพ่ือใหเหย่ือคามนุษยสามารถกลับมาใชชีวิตตามปรกติไดอีกครั้งหน่ึง นอกจากนี้หากเหยื่อตดสินใจท่ี จะดาํ เนนิ คดีทางประเทศนอรเวยจะออกวีซาใหสามารถพํานักอยูได และยังสามารถขอยื่นสถานะเปน ผูล้ีภัยไดอีกดวย ท้ังนี้การตกอยูในสถานะเหยื่อคามนุษยเม่ือตองเดินทางกลับประเทศตนทาง งบประมาณในการเยยี วยาควรท่จี ะมคี วามเพียงพอท่ีจะฟนฟูเหยื่อไดอีกคร้ังในการดํารงชีพขั้นพื้นฐาน การจัดสวัสดิการที่พอเพียงจะสามารถลดอัตราการกลับมาเปนเหย่ือ หรือการกาวเขาไปสูการเปนผู ลอลวงเสยี เองได ท้ังยงั ทําใหเกิดความยอมรับของชมุ ชน 10) สนธสิ ญั ญาระหวางประเทศในการดําเนินคดีขามชาติ เม่ือเกิดการคามนุษยขามชาติ และเหยื่อตัดสินใจดําเนินคดีเอาผิดกับผูคามนุษย เจาหนาที่ตํารวจจะทําการดําเนินการสืบสวนเพ่ือสงสํานวนในการดําเนินคดี ซึ่งกระบวนการทาง กฎหมายจะมีประสิทธิภาพมากนอยเพียงใด ข้ึนอยูกับวามีหลักฐานทางกฎหมายที่จะสามารถเอาผิด กับผูคาไดมากนอยเพียงใดหากแตการสืบสวนในลักษณะขามชาตินับเปนกระบวนการที่คอนขาง ส้ินเปลือง และใชเวลา ในการเช่ือมโยงพยานหลักฐานระหวางประเทศ และมีการบูรณาการงาน รวมกันระหวางประเทศ และตองอาศัยบุคลากรสหวิชาชีพระหวางสองประเทศ ซ่ึงทําไดยากกวา การคามนษุ ยภายในประเทศ ดังน้ัน รัฐจึงตองการกฎหมายระหวางประเทศท่ีสามารถเอ้ือใหเกิดกระบวนการ บูรณาการณรวมกนั ระหวางประเทศอยางมีประสิทธิภาพ ซ่ึงสนธิสัญญาดังกลาวนั้นประเทศไทยไมได

175 มีการดําเนินการในทุกประเทศในภาคพื้นทวีปยุโรป และจะตองมีหนวยงานเจาภาพหลักในการ รับผดิ ชอบ นอกจากน้ียังตองสรางความรวมมือในระดับภูมิภาค โดยเฉพาะภูมิภาคยุโรปและ เอเชียตะวันออกเฉียงใตเพื่อกาํ หนดตัวบทกฎหมายรวมกันในการตอสูกับปญหาการคามนุษย ไมวาจะ เปนในเรื่องของการแกปญหาดานความปลอดภัย ปญหาการกออาชญากรรมขามชาติ สวัสดิการ และ ดานตรวจคนเขาเมือง 11) กําจัดปญหาการคอรปั ชัน่ จากการศึกษาวิจัยพบวาปญหาการคอรัปชันของเจาหนาท่ีสงผลกระทบโดยตรงตอ ปญหาคามนุษย ท้ังในเรื่องการติดสินบน ปญหาใตโตะ เงินทอน ท่ีมีสวนสนับสนุนการขนสง และ การคามนุษยขามชาติ รัฐจึงควรมีการกําหนดนโยบายในการระงับเหตุแหงปญหาดังกลาวในดานของ การตรวจสอบเจาหนาทผ่ี กู ระทาํ ผิด และประพฤติมชิ อบ (demcracy, 2003) 12) การขจัดปญหาความยากจน ปฏิเสธไมไดวาปญหาความยากจนเปนสาเหตุสําคัญของการเคล่ือนยายแรงงานยัง ตางแดนเพื่อแสวงหาชองทางของโอกาสท่ีดีกวา รัฐบาลในบางประเทศไดมีการกําหนดนโยบาย anti traffickingโดยการกําหนดยุทธศาสตรชาติเพื่อเอาชนะปญหาความยากจน การคอรัปช่ัน และการ เคล่ือนยายแรงงานทีผ่ ิดกฎหมาย 13) การระบุผูตกเปนเหยือ่ คามนุษย ในปจจุบันรัฐมีบทบาทสําคัญในการปองกันการตกเปนเหย่ือการคามนุษย โดยมี ขอตกลงสากลทีร่ ฐั จําเปนตองปฏบิ ัติตาม เชน การระบุผูตกเปนเหยื่อคามนุษย ซ่ึงมิใชอาชญากร และ ตองมีกระบวนการในการสนับสนุนและชวยเหลืออยางผูตกเปนเหยอื่ โดยไมละเมิดสทิ ธิมนุษยชน ทั้งนี้ไดพบกรณีที่เกิดขึ้นในประเทศสเปน โดยผูเสียหายจากการคามนุษยประเภท คาประเวณีซ่ึงไดรับการชวยเหลอื จากเครอื ขายจากสถานคาบริการ โดยผูเสียหายถูกบังคับคาประเวณี โดยบุตรสาวถูกผูคาเก็บไวเปนตัวประกันเพื่อปองกันการหลบหนี เมื่อไดรับการชวยเหลือแลว ผูเสียหายกลับถูกเจาหนาทีต่ ํารวจกกั ตัวไวในโรงพยาบาลกวา 24 ช่ัวโมง โดยท่ัวไปในหลายๆประเทศมกั เกดิ กรณขี องกระบวนการบงั คับใชกฎหมายท่ีไมมีการ ระบผุ ูตกเปนเหยื่อคามนุษย และเหยื่อผูเคราะหรายมักถูกระบุเปนผูหลบหนีเขาเมืองผิดกฎหมาย ซ่ึง ปญหานีน้ บั เปนเรอ่ื งสําคัญมากเนื่องจากใน Recommended Principles and Guidelines เสนอวา ประเทศที่ลมเหลวในการระบุเหยื่อคามนุษย ถือวาเปนประเทศท่ีปฏิเสธและไมยอมรับในสิทธิ มนษุ ยชน ดังนั้นการระบุตัวเหยื่อวาเปนผูลักลอบเขาเมืองผิดกฎหมาย จึงหมายความวากระบวนการ ระบุตวั เหยอื่ ไดสงผลกระทบตอสิทธิมนษุ ยชนของเหย่ือ

176 ดังน้นั กระบวนการในการระบุผูตกเปนเหย่ือคามนุษยจึงนับเปนกระบวนการปกปอง สิทธิและศักด์ิศรีของความเปนมนุษย โดยรัฐจะตองมีกระบวนการวางแผนในการสืบสวนสอบสวน การทําสํานวนคดีความการฝกอบรมเจาหนาที่รัฐท่ีมีความสอดคลองกับ Recommended Principles and Guidelines (Finckenauer และ Schrock, 2006) 13) รัฐมีหนาทใี่ นการใหการปองกนั และสนบั สนนุ ผูตกเปนเหย่ือคามนุษยเม่ือหลบหนีจากผูลอลวงไดแลว มักจะตกอยูในสถานะของ การบาดเจ็บท้ังทางดานรางกายและจิตใจอยางรุนแรงและมีความเปราะบางสูง ซ่ึงในบางกรณีอาจ ไดรบั การดแู ลจากเจาหนาทีใ่ นฐานะผูหลบหนีเขาเมืองแทนที่การตกเปนเหยอื่ รฐั มีหนาท่จี ะตองใหการดูแลและสนับสนุนเหยื่อใหสามารถกลับคืนสูสภาวะปรกติได อีกคร้ัง เหยื่อจะตองไดรับการปองกันจากอันตราย ซึ่งตาม Recommended Principles and Guidelines กําหนดวา (Finckenauer และ Schrock, 2006) 13.1) มีการเคลือ่ นยายผูตกเปนเหย่อื จากแหลงคาหรือผคู าอยางปลอดภยั 13.2) ใหการเยยี วยาทง้ั ทางดานรางกายและจิตใจอยางเหมาะสม 13.3) ไมทาํ ใหผตู กเปนเหย่ือรสู กึ ไมปลอดภยั ซึ่งรัฐมีหนาที่ท่ีจะตองปฏิบัติตามอยางเครงครัด โดยการสนับสนุนกระบวนการทาง กฎหมาย การสืบพยานหลักฐาน การใหบริการสวัสดิการท่ีเหมาะสมสําหรับเหยื่อและครอบครัว เพ่ือ ไมใหเหย่ือมคี วามเปราะบางเพ่มิ มากขนึ้ และใหความยุตธิ รรมกับเหยอ่ื อยางเหมาะสมและเปนธรรม 14) การรักษาสถานะสิทธสิ วนบุคคลของเหย่อื ขอมูลของเหยื่อรัฐจะตองไมมีการเปดเผยตอสาธารณะ รัฐจะตองใหความเคารพตอ สิทธิสวนบุคคลของเหยื่อ และใหเหย่ือตัดสินใจในการดําเนินคดีตามกฎหมายอยางบริสุทธิ์ยุติธรรม และหลีกเล่ียงการกระทําการทําอาจทําใหเหยื่อตกเปนเหยื่อซํ้าอีกคร้ัง นอกจากนี้เหย่ือยังมีสิทธิสวน บุคคลในการยอมรับและปฏิเสธความชวยเหลือจากรัฐอีกดวย รวมท้ังในเร่ืองการปฏิเสธการตรวจ HIV/ AIDS 15) มาตรการการใหความชวยเหลือทางกฎหมาย เหยื่อนับเปนกลไกสําคัญในการเอาผิดผูคามนุษย รับตองใหการสนับสนุนใหเหย่ือ สามารถดําเนนิ คดีเอาผดิ ตอผูคาอยางมีอิสระและมีความปลอดภัย และในภาษาที่เหย่ือสามารถเขาใจ ได และตองใหคําปรกึ ษาทางดานกฎหมายตอเหย่ืออยางเหมาะสมและเปนธรรม 15.1) ตองมีการระบบุ ทบาทในการดําเนินคดีของเหย่ืออยางชัดเจน รวมไป ถึงระยะเวลา 15.2) ใหเหยื่อสามารถแสดงความคดิ เห็นและความประสงคไดอยางเต็มที่ 15.3) หลีกเล่ียงกระบวนทีจ่ ะทาํ ใหเกิดความลาชาและไมมปี ระสิทธภิ าพ

177 15.4) ใหเวลาสะทอนความรูสึกเหย่ือ (reflection period) เพ่ือใหเวลา และโอกาสเหยื่อในการตัดสินใจดาํ เนินคดี 15.5) ใหวซี าในการอยูอาศัยในพนื้ ท่ปี ลายทางเพ่อื ดําเนนิ คดี 15.6) มีกระบวนการและวิธีการสอบสวนอยางมีประสิทธิภาพเพ่ือระบุผู เปนเหยื่อคามนษุ ยใหเรว็ ที่สดุ 15.7) เหย่อื คามนษุ ยสามารถอยูในพื้นที่ปลายทางหรือประเทศตนทางดวย ความสมคั รใจ 16) การกาํ หนดนโยบายควบคมุ การคาบรกิ าร 16.1) สําหรับกลุมประเทศที่ใหการคาบริการทางเพศเปนประกอบอาชีพ เหมือนเชนอาชพี อ่ืนๆ กลุมอาชีพผูคาบริการทางเพศจะตองเปนกลุมอาชีพท่ีไดรับการคุมครอง ท้ังใน เรื่องเงื่อนไขการประกอบการ การดูแลสุขภาพ การติดตาม การดูแลในดานความปลอดภัยในการ ประกอบอาชีพ โดยทจ่ี ะมตี องมีกฎหมายรองรับในการคมุ ครองและพทิ กั ษสทิ ธแิ์ กกลุมอาชีพคาบริการ ทางเพศโดยเฉพาะ มกี ารลงทะเบยี นและเสยี ภาษอี ยางถูกกฎหมาย อ า ทิ รู ป แ บ บ ข อ ง ก ฎ ห ม า ย ใ น ป ร ะ เ ท ศ เ ย อ ร มั น ท่ี มี พ ร ะ ร า ช บั ญ ญั ติ Prostitution Act ซง่ึ ไดรับการบังคับใชในวันท่ี 1มกราคม ค.ศ. 2002 ซ่ึงไดระบุวาการคาบริการทาง เพศไมเปนการประกอบอาชีพที่ผิดกฎหมาย และเปนอาชีพปรกติเหมือนกลุมอาชีพอ่ืนๆ และตองมี การเสียภาษีเงินไดเชนเดียวกับกลุมอาชีพอื่นๆ ทําใหขอกฎหมายมีการปรับปรุงเง่ือนไขและสวัสดิการ ใหแกกลุมอาชีพคาบริการทางเพศ ใหมีความปลอดภัยในการประกอบอาชํา และมีความปลอดภัยใน สุขภาพมากยิ่งข้ึน นอกจากกลุมอาชีพคาบริการทางเพศยังตองมีการรายงานตัวตอเจาหนาท่ีตํารวจ ตามเวลา ดังนั้นทําใหกลุมผูคาบริการทางเพศผูตกเปนเหย่ือคามนุษยจําเปนที่จะตองทําการรายงาน ตัวตอเจาหนาที่ตํารวจซึ่งจะเปดโอกาสใหผูเสียหายทําการฟองรองหรือแจงความตอเจาหนาที่ได (Parliamentary Assembly assemblee parlementaire, 2014) 16.2) สําหรับกลุมประเทศอื่นควรใหการซื้อบริการทางเพศเปนเร่ืองท่ีผิด กฎหมาย แตผูขายบริการทางเพศไมควรที่จะถูกระบุวาเปนอาชญากรรม ท้ังน้ีเพื่อคุมครองสิทธิ์ของ ผูขายบริการทางเพศใหไมตกเปนผูเสียหายในที่สุดจากการหวาดกลัวความผิดตามกฎหมาย และไม รองเรียนหรือเขาแจงความตอเจาหนาท่ีตํารวจ (Parliamentary Assembly assemblee parlementaire, 2014) 3. การเสรมิ สรางพลงั อาํ นาจดวยงานวจิ ัย 1) การสนับสนุนงานวิจัยเชิงรุกเพื่อแกปญหาการคามนุษยดวยระเบียบวิธี เชิงคุณภาพ ที่ทําการวิจัยเชิงลึกถึงตนตอปญหาการคามนุษย ภาคีเครือขายท่ีเกี่ยวของ เสนทาง การคามนุษย รวมไปถงึ กระบวนการพิทักษสทิ ธิ์

178 2) สนับสนุนงานวิจัยเชิงลึกที่ศึกษาถึงกระบวนการรักษาเยียวยา และการ ใชชมุ ชนเปนฐานในการแกปญหาและคมุ ครองพิทักษสทิ ธ์ิ 4. การเสรมิ สรางพลังอาํ นาจดวยการฝกอบรม 1) การสรางความตระหนักโดยการใหความรูผานส่ือตางๆ รวมไปถึง หลักสูตรการเรียนการสอนในระดบั โรงเรยี น มหาวทิ ยาลัย หรือกรมแรงงาน 2) การสรางความตระหนักในการสรางความเช่อื มโยงระหวางการคาบริการ และการคามนุษย รวมไปถึง ความตระหนกั ในสิทธิมนษุ ยชน ความเทาเทยี ม และความรนุ แรงทางเพศ 3) การจัดทําหลักสูตรใหแกองคกรภาคีเครือขาย รวมไปถึงเจาหนาที่ผู บงั คับใชกฎหมายถึงแนวทางทถ่ี กู ตอง และแนวทางเชิงรุกในการแกไขปญหาการคามนุษย 3.1.14 การแกปญหาคาประเวณคี วบคูไปกับการคามนษุ ย ทง้ั นยี้ งั มีการพบกรณีผเู สียหายชาวไทยถูกบังคับคาประเวณีในเยอรมัน และเจาหนาที่ตํารวจ ยงั สามารถตดิ ตามการบังคับคาประเวณีในฝรงั่ เศส โดยการบงั คับคาประเวณไี ดตกเปนขาวหนาหนึ่งใน สหภาพยโุ รปถข่ี นึ้ เรอ่ื ยๆ ทงั้ น้ีจากผลการสมั ภาษณนกั สังคมสงเคราะหในองคกรสาธารณประโยชนยัง พบวาปญหาการคามนุษยกับการคาประเวณีมีความเช่ือมโยงกันอยางแนบแนน ในสหภาพยุโรป ปจจุบันรปู แบบการคามนษุ ยมกี ารเปลยี่ นแปลงไปจากเดมิ โดยเฉพาะผูคาบริการที่อัตราสูงที่ถูกบังคับ คาประเวณีโดยไมเต็มใจ และอาจถูกกระทํารุนแรง ถูกขมขืน และบังคับในเง่ือนไขอ่ืนใดท่ีลวงละเมิด สิทธแิ ละศกั ด์ิศรขี องความเปนมนุษย ดังน้ันการซ้ือประเวณีจึงควรเปนการกระทําท่ีผิดกกฎหมายเพ่ือ ลดปริมาณอปุ สงคของการบริการทางเพศในตลาด โดยพบกรณีหญิงสาวถูกบังคับคาประเวณีในประเทศเยอรมันเน่ืองจากพบรักกับชายชาว เยอรมนั ทปี่ ระเทศไทย โดยอางวาเธอจะสามารถหางานทําเปนพ่ีเลี้ยงเด็กท่ีเยอรมันไดหากแตเมื่อเธอ เช่ือใจ จึงถกู หลอกลอใหเดินทางมายังประเทศเยอรมัน และเมื่อมาถึงเธอกลับถูกขมขืนโดยชายแปลก หนา และเก็บหนงั สือเดนิ ทาง จากนั้นจงึ บงั คับคาประเวณผี ูเสยี หายโดยอางวาหากไมทําจะดําเนินการ ทํารายบิดามารดาของเธอที่พํานักอยูในประเทศไทยจึงทําใหผูเสียหายอยูในภาวะจํายอมบังคับ คาประเวณกี วา 5 ป ซึ่งรูปแบบการลอลวงโดยใชวิธีการ Love tactics ดังกลาวไดถูกนํามาใชในรูปแบบซํ้าๆใน ปจจุบัน โดยผูทําการคาหรือผูลอลวง (trafficker) พยายามใชรูปแบบตางๆในการควบคุมเหยื่อ อาทิ ในกรณีหญงิ สาวรายหนงึ่ ทถ่ี กู ควบคุมใหคาบริการและถายวีดีโอในขณะท่ีตนเองใหบริการทางเพศเพ่ือ การคา หลักฐานทางวีดีโอทัศนดังกลาวมักจะถูกใชในการควบคุมเหย่ือในการบังคับคาแรงงาน โดย ผูคาจะทําการขมขูวาจะเผยแพรภาพวีดีโอดังกลาวไปยังพื้นที่ตนทางในชุมชนท่ีเหยื่อพักอาศัย หรือ เผยแพรไปยังบิดามารดาและญาติพี่นองเพื่อใหเหย่ือเกิดความหวาดกลัวและความอับอายหรือเสีย ชื่อเสียง (PION, ธนั วาคม 2560)

179 ดังน้ันจึงเห็นไดวาสวนใหญปญหาการคาประเวณีและการคามนุษยมักจะเปนเรื่องเดียวกัน หรอื ไมสามารถแยกออกจากกนั ได ผูเสียหายมกั จะถูกสรางระบบโดยผูลอลวงใหไมสามารถหลบหนีได ผูเสียหายมักจะลังเลหรือวิตกกังวลที่จะเขาแจงความตอเจาหนาท่ีตํารวจแมจะมีโอกาสท่ีตนเองจะ สามารถหลบหนีไดก็ตาม เน่ืองจากความไมเขาใจในระบบการสอบสวน หรือระบบการระบุผูเสียหาย และความวิตกกังวลที่จะถูกสงกลับไปยังพ้ืนที่ตนทางทําใหเกิดความเดือดรอนแกครอบครัวและญาติ มิตรที่ตนเองไดเดนิ ทางจากมา (IOM, ธันวาคม 2016) จะเห็นไดวาตลาดการคามนุษยและการคาประเวณีมีขนาดที่คอนขางใกลเคียงกันท่ีประมาณ 32 พันลานดอลลาห ตอป (Nations, 2014) โดยตลาดการคาประเวณีเปนตลาดที่ใหญที่สุดเมื่อ เปรียบเทียบกับการคาแรงงาน การคาอวัยวะ การลักพาตัว และอื่นๆ และสองในสามของตลาดคา บริการทางเพศคือผูเสียหานท่ีเปนกลุมเพศหญิง โดย United Nation ไดเสนอวากลุมหญิงสาวท่ีตก เปนผเู สียหายของธรุ กิจคาประเวณนี ับไดเปนรอยละ 68 ของผูเสียหายคามนุษยท้ังหมด และหากมอง ในสหภาพยุโรปเพียงกลุมเดียวจะพบวา ผูเสียหายในกลุมคาบริการทางเพศคิดเปนรอยละ 84 ของ ผูเสียหายจากการคามนุษยทงั้ หมดเลยทเี ดียว (Germany, ธนั วาคม 2560) ดงั นน้ั การแกปญหาในเร่อื งการคามนษุ ยควรท่ีจะทาํ ควบคไู ปกับการรักษาสิทธิมนุษยชน และ นําฐานของกฎหมายสิทธิมนุษยชนในระดับนานาชาตินํามาเปนฐานคิดในการแกไขปญหาการคา มนุษย โดยมองวารูปแบบการไมเคารพสิทธิมนุษยชนคือตนกําเนิดของความนาจะเปนท่ีจะเกิด กระบวนการคามนุษยตอไปในอนาคต และกฎหมายเพ่ือแกไขปญหาคามนุษยท่ีกําหนดโดย United Nation ไมควรกําหนดเปนเพียง guideline หรือเกณฑที่ประเทศใดประเทศหน่ึงหรือประเทศผูเปน สมาชิกจะรับหรือไมรับก็ได หากแตจะตองถูกบังคับใชในลาณะท่ีประเทศสมาชิกจะตองยองรับ (obligate) ในการนําไปปฏิบัติรวมกัน เพื่อไมใหเกิดความลักล่ันในการบังคับใชกฎหมายที่ไม สอดคลองกนั ระหวางประเทศตนทางและประเทศปลายทาง และจะตองมีระบบในการตรวจสอบการ นํานโยบายหรือขอกฎหมายไปปฏิบัติท่ีมีความสอดคลองกันในทุกๆประเทศ เนื่องจากมาตรฐานท่ีลัก ลัน่ น้เี องทําใหผลู อลวงมชี องวางทางกฎหมายในการหลบหนีความผิด ในขณะท่ีผูเสียหายกลับไมไดรับ การคุมครองทางกฎหมายอยางทต่ี นเองพึงไดรบั (Conference E. N., 1997)

180 บทท่ี 6 ปญหาอุปสรรค จากการวิจัยเร่ือง “กระบวนการขับเคล่ือนการคุมครองพิทักษสิทธิสําหรับกลุมหญิงไทยที่ตก เปนเหยื่อการคามนุษยในตางประเทศ” คณะผูวิจัยพบปญหาอุปสรรค ท่ีหนวยงานที่เกี่ยวของและ รัฐบาลควรเรงดําเนนิ การแกไข สรปุ ได ดังน้ี 1. จากผลการวิจัยพบวายุโรปถือเปนทวีปที่หญิงสาวไทยสวนใหญไดเคลื่อนยายและอพยพ เขาไปและถูกละเมิดและคามนษุ ยมากทสี่ ดุ เมื่อทําการเปรียบเทียบกับทวีปอ่ืน โดยพบวากลุมหญิงไทย สวนใหญถูกคามนุษยในธุรกิจคาประเวณี โดยผานชองคาการคาบริการในอินเตอรเนตและรานนวด แผนไทย หรือ ถูกคามนุษยในรูปแบบถูกบังคับแรงงานในสวนผลไม สวนองุน รวมไปถึงรานอาหาร ตาง ๆ นอกจากนยี้ ังมีรูปแบบการคามนุษยรูปแบบใหมอ่ืน ๆ อาทิ การคาอวัยวะ การขอทาน การคา ยาเสพตดิ เปนตน 2. พบผคู าแรงงานขามชาตติ องตกเปนเหยือ่ คามนษุ ยทีส่ รางผลกําไรใหแกผคู ามนุษยมหาศาล ซึ่งกระบวนการคามนุษยถือเปนกระบวนการเร่ิมตนของอาชญากรรมดานอื่น ๆ รวมไปถึงการ คอรัปชั่น โดยมีจุดเร่ิมตนนับต้ังแตกระบวนการคัดเลือกเหย่ือ การปลอมแปลงเอกสาร การเปน นายหนา การขนสงเหยื่อ การเก็บคาหัวคิวในแรงงาน การเดินทาง การคอรัปช่ัน การปลอมแปลง ดัดแปลงเปล่ียนแปลงเอกสาร การฟอกเงิน และนําไปสูการคามนุษยขามชาติมีสวนเกี่ยวของกับ การคายาและอาชญากรรม 3. การนิยามความหมายของการคามนุษยวา “Trafficking in persons” โดยรัฐจําเปนตอง แยกการคามนุษยออกมาจากอาชญากรรมโดยปรกติ ซึ่งโดยมากแลวการคามนุษยจะมีสวนเชื่อมโยง กับการเคล่ือนยายแรงงานผิดกฎหมาย โดยในทางปฏิบัติการคามนุษยคือ “หมายถึงกระบวนการ คัดเลอื กเหยื่อ การขนสงเหยื่อ การเก็บคาหัวคิวจากกําลังแรงงาน และการใหภาวะหน้ีสินและทําการ เก็บหนสี้ นิ เหลาน้ันจากกําลังแรงงาน ดวยวธิ ีการขมขู บังคบั บดิ เบอื น ทําใหเขาใจผิด ทําใหสับสน ทํา ใหจาํ ใจยอมรบั การเกบ็ เกีย่ วผลประโยชนเหลานน้ั ดวยอํานาจ เพ่อื สรางความเปราะบาง หรือเก็บเก่ียว จากเหย่ือท่ีตําอยูในสภาวะความเปราะบางและทําการเก็บผลประโยชนท่ีเหย่ือพึงไดรับ หรือทําการ ควบคุม หรือมีอํานาจเหนือเหย่ือ เพื่อการเอารัดเอาเปรียบ หรือการไดมาโดยมิชอบ ซ่ึงหมายรวมไป ถึงการเก็บผลกําไรไมวาจะเปนในรูปแบบใดจากการคาประเวณี จากธุรกิจท่ีเชื่อมโยงกับการคา ประเวณี การบังคับคาแรงงาน ภาวะทาส หรือการกระทําอื่นใดท่ีเทียบเคียงกับความเปนทาส หรือ การคาอวัยวะ เปนตน

181 6.1 ปญหาสาระของกฎหมายดานการคามนษุ ย นิยามการคามนุษยมีความสัมพันธอยางย่ิงกับสิทธิเสรีภาพและศักดิ์ศรีของความเปนมนุษย กฎหมายสิทธิเสรีภาพของความเปนมนุษยมีความเช่ือมโยงกับการไมแบงแยกทั้งเพศ เชื้อชาติ และสี ผิว และมนษุ ยมสี ิทธิในการเลอื กกระทําหรือไมกระทาํ การใด ๆ ตามเจตนารมณของตนเอง การเอารัด เอาเปรยี บในนิยามการคามนษุ ย ทีม่ คี วามเช่ือมโยงกับการคามนุษยคอื 13) การหามการแบงแยกทุกรูปแบบท้ังเช้ือชาติ สีผิว เพศ ภาษา ศาสนา การเมอื ง ความคดิ เหน็ สงั คม ทรัพยสนิ การเกิด และอ่นื ๆ 14) สิทธใิ นการมชี วี ิตอยู 15) สิทธิเสรภี าพและสวัสดิภาพ 16) สิทธิที่จะไมตกเปนทาส บังคับใชกําลังแรงงาน ไมตกเปนเหยื่อในการใช กําลังแรงงาน 17) สิทธิท่ีจะไมถูกทรมาน ถูกกระทําดวยความโหดราย ไรซ่ึงความเปนมนุษย การลงโทษที่โหดราย และเหยียดหยาม 18) สิทธิทจ่ี ะเปนอสิ ระจากความรุนแรงทางเช้ือชาติ เพศ 19) อสิ รภาพในการชุมนุม 20) อิสรภาพในการขับเคลอื่ นทางสงั คม 21) สิทธทิ ่ีจะมีความเทาเทยี มทางสขุ ภาพและคุณภาพชวี ติ 22) สทิ ธิในการเลอื กงาน 23) สิทธใิ นสวัสดภิ าพของชีวติ 24) สทิ ธทิ ีจ่ ะไดรบั การปกปอง การคามนษุ ยตามกฎหมายก็คือการละเมิดในสิทธิเสรีภาพของความเปนมนุษย โดยเฉพาะใน เรอื่ งของการเก็บเก่ียวผลประโยชนจากสภาวะของกําลังแรงงาน โดยใหเหย่ือใชหนี้ดวยกําลังแรงงาน ของตนและใหคาของการจัดหางานทําใหเหย่อื ตองอยใู นสภาวะเปนหนที้ ่ีไมเปนธรรม ผลู ี้ภัยหรือผอู พยพมีสทิ ธิอนั ชอบธรรมในสวัสดิภาพของตนเอง และสิทธิดังกลาวจะตองไดรับ การปกปองตามกฎหมายแมจะเดินทางออกนอกราชอาณาจักร ผูลี้ภัยและผูอพยพมีสิทธิเสรีภาพใน การปกปองสวัสดภิ าพของชีวิตตนเอง และมีสทิ ธใิ นการเคล่อื นยายทพ่ี กั อาศยั อยางเสรี

182 6.2 ปญหากระบวนการคามนุษยที่เกิดขึ้นไดท้ังในประเทศและขามชาติ กอใหเกิดความบิดเบือน ในการทําความเขาใจของเจาหนาท่ี จากผลการศึกษาพบวาความเขาใจของเจาหนาท่ีรัฐตอนิยามการคามนุษยขามชาติ ยังคงพบ ความสับสนระหวางการคาแรงงานผิดประเภท การเขาเมืองผิดกฎหมาย และการคามนุษย ทําใหใน บางกรณีผูตกเปนเหยื่อถูกดําเนินคดีในฐานะผูกออาชญากรรม จนกระท่ังมีการสืบสวน หรือมีคําส่ัง ศาลวาบุคคลท่ีเปนผูตองสงสัยคือเหยื่อคามนุษย ซ่ึงในบางกรณีเปนการกดดันใหเหย่ือไมกลาเขาพบ เจาหนาที่ตาํ รวจ หรือกลาดําเนินคดตี อผูคา (PION, ธันวาคม 2560) 6.3 ปญหากระบวนการคามนุษยในกรณที ีเ่ หยอ่ื เตม็ ใจทําใหเหยอ่ื ถูกมองเปนผูตองหา จากผลการศกึ ษาพบวาเจาหนาที่รัฐยังคงมีความเขาใจวาหากเหย่ือเจตนาหรือเต็มใจใหมีการ เก็บเก่ียวผลประโยชนจากกําลังแรงงาน ไมถือวาคือเหยื่อการคามนุษย หากแตเปนผูตองหาในการ หลบเขาเมืองผิดกฎหมายและคาแรงงานผิดประเภท อยางไรก็ดี การเก็บคาหัวคิวจากกําลังแรงงาน และการใหภาวะหน้ีสินและทําการเก็บหน้ีสินเหลาน้ันจากกําลังแรงงาน ดวยวิธีการขมขู บังคับ บิดเบอื น ทาํ ใหเขาใจผิด ทาํ ใหสับสน ทาํ ใหจําใจยอมรับการเกบ็ เกี่ยวผลประโยชนเหลาน้นั ดวยอํานาจ เพ่ือสรางความเปราะบาง หรือเก็บเก่ียวจากเหย่ือท่ีตําอยูในสภาวะความเปราะบางและทําการเก็บ ผลประโยชนท่ีเหย่ือพึงไดรับ หรือทําการควบคุม หรือมีอํานาจเหนือเหย่ือ เพื่อการเอารัดเอาเปรียบ ถอื เปนการคามนุษยทุกกรณีตามกฎหมาย แมเหย่ือจะเต็มใจก็ตาม (Germany, ธนั วาคม 2560) 6.4 การสรางความเขาใจตอรัฐในการกําหนดบทบาทหนาทใี่ นการดําเนนิ นโยบายแกปญหาการคา มนษุ ย เน่ืองจากมีแนวทางปฏิบัติท่ีเกี่ยวของกับการคามนุษยเปนจํานวนมาก ดังนั้น จึงเปนปญหา สําหรับรัฐในการตีความหนาท่ีรับผิดชอบของตนเองวาควรอยูในระดับใด หรือตองวางมาตรการ อยางไรบางถึงจะเพียงพอในการแกไขปญหาการคามนุษยในบริบทของตน ทําใหบางประเทศมีความ ลังเลในการจัดการปญหา หรือการวางมาตรการที่เหมาะสมเพื่อการแกไขปญหา หรือการวาง มาตรการที่ไมมีความเหมาะสมกับบริบทของสภาพเศรษฐกิจ สังคม การเมืองและวัฒนธรรมของ ประเทศตน โดยประเทศจะตองรับผิดชอบตอการกระทําหรือการวางมาตรการทางกฎหมายของ ตนเอง

183 6.5 ปญหากระบวนการตนทาง 6.5.1 สาเหตุของการคามนษุ ยในรปู แบบคาประเวณี 6.5.1.1 Poverty สาเหตุหลักของปญหาการคามนุษยเกิดมาจากภาวะความยากจน และปญหาภาวะ หนส้ี ิน โดยจากการสมั ภาษณ (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) ไดสะทอนประเด็นสําคัญถึงปญหาความ ยากจนท่นี าํ ไปสูปญหาการคามนษุ ยวา “แรงจูงใจที่ทําใหขายบริการ หากกลาวตามความจริงเลยก็คือ สวนใหญเหย่ือเปนเด็กตางจังหวัดที่มีการศึกษานอย และตองมีการรับผิดชอบเรื่องหนี้สินใหกับทาง บาน พบวาเหย่ือสวนใหญมีรายจายตอเดือนจากการไปคํ้าประกันเงินกูใหกับเพ่ือนหรือญาติพี่นอง หรือตกอยูภายใตภาวะหนี้สินกดดัน โดยเหยื่อสวนใหญมีรายไดตอเดือนเพียง 7-8 พันบาท หากแต รายจายตอเดอื นมสี งู ถงึ เกือบสองหมน่ื กวาบาท เมื่อรายไดไมพอคาใชจายจึงทําใหตองมีการยืมตรงน้ัน มาใหตรงนี้ ตรงนี้มาใหตรงน้ัน กอใหเกิดภาวะหน้ีสินพอกพูนเปนทวีคูณ ท้ังยังไดรับการกดดันจาก เจาหนี้ และมีภาระตองเลี้ยงบุตรธิดา ทําใหตัดสินใจทํางานยังตางประเทศและตกเปนเหยื่อคามนุษย ในทส่ี ดุ 6.5.1.2 Economic and social exclusion อกี กลุมทีม่ คี วามสาํ คัญเชนเดยี วกนั คอื ปญหาความยากจนในพื้นท่ีตนทาง เหยื่อบาง รายพบวามีปญหาหน้ีสิน หรือมีปญหาเร่ืองการเงินในพื้นท่ีตนทาง (Conference, 2016) พบวา รากฐานของปญหามาจากหลากหลายประเด็นดวยกัน อาทิ การอยูในพื้นที่ท่ีไมเห็นคุณคาหรือศักดิ์ศรี ของความเปนมนุษย โดยเฉพาะกลุมประเทศท่ีไดรับผลกระทบจากภาวะวิกฤตทางเศรษฐกิจ ซึ่ง ผลกระทบทางเศรษฐกิจดังกลาวไดมีผลตอภาวะความยากจนในประเทศ เนื่องมาจากภาวะความผัน ผวนของราคาสินคาภายในประเทศกอใหเกิดชองวางของความยากจน เน่ืองจากการกระจาย ทรพั ยากรไมเทาเทยี มกันระหวางประชากรท่รี ํา่ รวยและยากจนในประเทศกาํ ลังพฒั นา สถานการณของประเทศไทยในปจจุบัน พบวาภาวะของประเทศที่ทําใหเกิดปญหา การคามนุษยพบวามาจากตนกําเนิดของเศรษฐกิจและสังคมเปนหลัก โดยพบวาภาวะทางเศรษฐกิจ และสังคมไดมีผลกระทบใหเกิดการบริหารอํานาจที่ไมเทากันระหวางกลุมตางๆ ท้ังน้ี (Poppay, et al., 2008) ไดสะทอนวา การบริหารอํานาจที่ไมเทาเทียมกัน กอใหเกิดการกระจายทรัพยากรของ ประเทศที่ไมเทาเทยี มกัน การกระจายทรัพยากรที่ไมเทาเทียมกันนี้เอง ทําใหประชากรบางกลุมไมสามารถ ตอบสนองความตองการขั้นพ้ืนฐานของตนเองได ซ่ึงสงผลกระทบตอสภาพจิตและความตองการของ ประชากรกลุมท่ีไดรับทรัพยากรอยางไมมีประสิทธิภาพใหมีความตองการคุณภาพชีวิตที่ดีกวา กลุม ประชากรที่เสียเปรียบทางทรัพยากรเหลานี้จึงมีความงายท่ีจะถูกชักจูงไปเปนเหย่ือการคามนุษยใน ตางแดน (Poppay, และคนอ่ืนๆ, 2008)

184 จากการสัมภาษณองคกร (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) ไดสะทอนในประเด็น Social and Economic Exclusion วาหญงิ สาวสวนใหญท่ีตกเปนเหย่ือคามนุษยนั้นประสบกับภาวะ ความยากจน และมีการศึกษานอย โดยมีการศึกษาแคภาคบังคับทําใหไมสามารถเลือกงานไดมากนัก เม่ือเขาสูภาวะการทํางานทําใหประสบปญหาภาวะหน้ีสินรายไดไมพอคาใชจาย โดยมีกรณีผูตกเปน เหย่ือคามนุษยรายหน่ึงมีรายไดตกเดือนละประมาณ 7-8 พัน บาทตอเดือน ในขณะท่ีรายจายและ ภาวะหนส้ี ินของครอบครวั ตกเดือนละประมาณ 2 หม่ืนบาท โดยสวนใหญมีภาวะหน้ีสินจากการกูนอก ระบบ และมีภาระตองเล้ียงดบู ิดามารดาและครอบครวั อยางไรก็ดเี มื่อพบเพื่อนหรือญาติมิตรชักจูงไปตางประเทศและพบวาเพ่ือนหรือญาติ ท่ีไดเดินทางไปแลวมีรายไดดี จึงทําใหมีความตองการเดินทางไปบางหรือมีความอยากลองเส่ียงดวงดู บางรายมองวาจะสามารถเดินทางไปทํางานท่ีมีรายไดดีกวาและอยากมีสามีเปนชาวตางชาติเพ่ือท่ีจะ ไดชวยเหลือครอบครัวที่ยากจนของตนได โดยผูลอลวงมักใชคําชักชวนวาตนเองก็เคยมีอดีตที่ยากจน เชนเดียวกัน หากแตเมื่อเดินทางไปตางประเทศไดทํางานและไดสามีเปนชาวตางชาติทําใหตอนนี้มี คุณภาพชีวิตที่ดีข้ึน หรือ “ไดดี” และมักโนมนาววาเหย่ือจะไดไมตองลําบากทํางานหนักเพื่อหาเลี้ยง ครอบครัวอีกตอไป หรืออาจชักชวนวาเห็นใจ สงสาร เมตตา และยากเห็นเหย่ือมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น และจะแนะนําผชู ายใหแตงงานกับเหยอ่ื จนเหยอื่ เชือ่ และรสู กึ ตายใจ (องคกรธารา, ธนั วาคม 2017) จะเห็นไดวาในปจจุบันนโยบายของรัฐก็พยายามอยางยิ่งที่จะแกปญหากลุมผูตก สํารวจและกลุมไมเทาเทยี มกนั ทางสงั คม หากแตนโยบายประชานิยมน้นั กลับทาํ ใหสภาพชีวิตของกลุม ผตู กสาํ รวจเหลานด้ี ีขนึ้ ไดเพียงชว่ั คราวเทานนั้ การใหเงินอุดหนุนกลุมคนยากจน (Targeted means- test cash transfers) กลบั ยิ่งทาํ ใหกลุมผมู คี วามตองการไปแสวงหางานทาํ ยงั ตางแดนกลับทวีจํานวน เพิ่มมากขึน้ เนื่องจากนโยบายดงั กลาวกลับย่ิงเปนตัวกระตุนใหเกิดภาวะเงินเฟอ และการลงทุนใหกับ กลุมธุรกิจบางกลุมเพ่ือสนับสนุนสวัสดิการกลับย่ิงทําใหชองวางของความไมเทาเทียมมีจํานวนสูงข้ึน เน่ืองจากวิธีดังกลาวเปนการกระตุนทางเศรษฐกิจหากแตละเลยแงมุมทางดานเศรษฐกิจ สังคม และ วัฒนธรรมของชุมชน จะเห็นไดวานโยบายการอุดหนุนของรัฐยิ่งทําใหเกิดชองวางแหงความไมเทา เทยี มเพม่ิ มากข้นึ โดยนโยบายดังกลาวมีขอจาํ กัดดงั นี้ 1) เงินที่รัฐจัดสรรใหกลุมผูยากจนมักไมเพียงพอตอความตองการจนทําให คณุ ภาพชีวิตของสมาชกิ ภายในชุมชนดีขนึ้ ไดอยางย่งั ยนื 2) การเขาถึงขอมูลขาวสาร กฎเกณฑ เพ่ือรับเงินอุดหนุนกลับทําใหจํากัด สิทธกิ ารเขาถึงสวสั ดกิ ารของผูที่ยากจนจริงๆ 3) ตองมกี ารใชทรัพยากรเปนจํานวนมาก 4) มีโอกาสอยางมากทจ่ี ะมีการคอรปั ชนั่

185 5) ความซับซอนของระบบการอุดหนุนทําใหเกิดรอยรั่วใหผูที่เปน free rider 6) แมผูที่ยากจนจะไดรับการอุดหนุนก็ตาม หากแตชองวาแหงความไมเทา เทียมภายในสงั คมกย็ งั คงอยไู มหายไปไหน 6.5.1.3 Social and inequality ปญหาความไมเทาเทียมกันทางเพศและทางสังคมทําใหการกระจายทรัพยากร ระหวางชนชั้นในสังคมไมเทาเทียมกัน ในประเทศไทยพบวาหากเปรียบเทียบกับชาย หญิงมักประสบ ปญหาจากความไมเทาเทียมกันระหวางเพศจนตกเปนเหยื่อของการคามนุษยไดโดยงายกวาชาย สถานการณของประเทศไทยไมวาจะเปนดานเศรษฐกิจ สังคม และการเมือง ในอดีตทําใหหญิงสาวตก เปนเหยื่อการคามนุษยเพิ่มข้ึนนับตั้งแตป ค.ศ.1957 เปนตนมา จาก (Jairuk, 2554) ไดสะทอนวา ปญหาการคามนุษยไดสืบเนื่องมาจากระบบศักดินาทําใหระบบสังคมดังกลาวไดกดข่ีผูหญิงเอาไว เนอื่ งจากระบบศักดนิ าถอื วาผชู ายเปนใหญ จากน้นั เมือ่ ประเทศไทยไดเปลี่ยนแปลงระบบสังคมมาเปน ระบบทุนนยิ มทาํ ใหอํานาจเงนิ เปนใหญเชนกนั สงผลใหผูหญิงถูกตีคาเปนสินคา และฝายชายไดอาศัย เงนิ เปนอาํ นาจซ้ือผูหญงิ ผเู ปรียบเสมือนสนิ คา ความไมเทาเทียมทางวัฒนธรรมและความไมเทาเทียมทางเพศเหลาน้ีไดเปนเงื่อนไข ท่ีกอใหเกิดการเอารดั เอาเปรียบเพศหญิง ประกอบกับโครงสรางทางเศรษฐกิจระบอบทุนนิยมที่ทําให เกดิ ความยากจน ทาํ ใหเกิดโสเภณแี ละการคาหญงิ ขามชาติ (Jairuk, 2554) จากผลการสัมภาษณเชิงลึกกลุม (คาอูคา, ธันวาคม 2560) ไดสะทอนในเรื่องความ ไมเทาเทียมกันทางสังคมและทางเพศวา จากกลุมหญิงผูตกเปนเหยื่อคาประเวณีที่องคกรไดเคยให ความชวยเหลือพบวาฝายหญิงสวนใหญที่ถูกหลอกมาเปนเหยื่อจะทํางานคาบริการทางเพศ หรือ ทาํ งานเปนสาวดร๊งิ ค หรอื สถานที่เที่ยวอยูกอนแลวในประเทศไทย และสวนมากเปนคุณแมเล้ียงเดี่ยว ท่มี ีภาระคือลูกและบิดามารดาทต่ี นเองตองเลยี้ งดโู ดยปราศจากสามีคอยชวยดูแลครอบครัว ทําใหการ ตัดสินใจเดินทางมาตางประเทศทําไดโดยงาย นอกจากน้ีดวยภาวะการศึกษานอยเม่ือมีโอกาสได เดนิ ทางไปทาํ งานยังตางประเทศจึงเปนเหตผุ ลใหรีบควาไวกอน จะเห็นไดวาการไมเทาเทียมกันน้ีทําใหเกิดการกระจายทรัพยากรไปสูคนทุกกลุมไม เทาเทียมกันการที่เพสหญงิ ดอยกวาเพศชายนนั้ ขึ้นอยกู ับโครงสรางทางวฒั นธรรมและประเพณีของแต ละประเทศ โดยเฉพาะโอกาสในการทํามาหากินของเพศหญิงที่มีนอยกวาเพศชายในตลาดแรงงาน โดยจากผลการวิจัยของ (Acker, 1988) เพศหญิงมีอํานาจนอยกวาและมีโอกาสในการเติบโตใน วิชาชีพนอยกวาเพศชาย โดยเฉพาะในครอบครัวผูหญิงจะมีอํานาจนอยกวาเพศชาย ผูหญิงจะตอง ทํางานท้ังเลี้ยงลูก ดูแลบาน และทํางานหาเงินเขาบาน ทําใหโอกาสในการเลือกงานนอย โอกาสใน การไดรับผลตอบแทนนอยหากแตมีภาระคาใชจายสูง ซ่ึงทําใหเปนปรงงานผลักดันใหหญิงไทยมา

186 แสวงหาชองทางในการประกอบอาชีพยังตางแดนและตกเปนเหยื่อคามนุษยในท่ีสุด สิ่งน้ีไดสะทอน ปญหาการคามนุษยที่เกิดจากความไมเทาเทียมทางเพศ โดยสังคมไดมีการแบงออกเปนชนชั้น และ บางชนชัน้ ในสงั คมไดพฒั นาทัศนคตขิ องตนตอคนบางกลุมบางพวก เชน เพศหญิง ในฐานะชนช้ันท่ีต่ํา กวา 6.5.1.4 Inadequate laws and policies นิยามของการคามนุษยมักถูกทําความเขาใจวากระบวนการทําลายมนุษยเพ่ือเงิน ทั้งนี้ เหย่ือมักถูกผลักดันเขาสูกระบวนการคามนุษยดวยหลากหลายวัตถุประสงคดวยกัน ท้ังในอดีต จนถึงปจจุบันรัฐไดพยายามผลักดันกระบวนการทางกฎหมายระหวางประเทศใหเทากระบวนการคา มนุษย และพยายามนิยามกระบวนการคามนุษยใหมีความเทาทันสถานการณโลกท่ีเปลี่ยนไป กฎหมายในระดับนานาชาติพยายามท่ีจะนิยามกระบวนการคามนุษยใหสอดคลองกับกระบวนการ บังคับใชกฎหมายใหเปนกระบวนการปองกันมากกวาท่ีจะรับมือกับปญหาการคามนุษย (Nations, 2014) ในปจจุบัน (Nations, 2014) ไดนิยามกระบวนการคามนุษยวา “Trafficking in Person” ซ่ึงหมายถึง กระบวนการคัดเลือกเหยื่อ (recruitment), กระบวนการขนสงเหย่ือ (Transportation), กระบวนการสง (Transfer), กระบวนการบังคับเก็บคาแรงงาน ซ่ึงเปนการใช วิธีการกดข่ีขมเหงเหย่ือดวยกําลัง ดวยการหลอกลวง ทําใหหลงผิด ทําใหเขาใจผิด บิดเบือนความ เขาใจ กดข่ี ขมเหง ทาํ ใหเหยื่ออยูในสภาพที่เปราะบางและยอมรับคาตอบแทน หรือผลประโยชนโดย มีบุคคลหรือกลุมคนควบคุมอยู เพ่ือทําลายสภาพและศักดิ์ศรีของความเปนมนุษยของเหยื่อ อาทิ การคาประเวณี การคาแรงงาน การคาบริการ หรือการใชแรงงานทาส หรือการคาอวัยวะ เปนตน (Nations, 2014) ท้ังนี้การคามนุษยสามารถเกิดไดท้ังในเพศชายและหญิงเชนเดียวกัน กระบวนการ ทางกฎหมายระหวางประเทศไดสะทอนอยางชัดเจนวาทั้งชายและหญิงสามารถตกเปนเหยื่อของ กระบวนการคามนษุ ยไดเชนเดียวกัน นอกจากนี้กระบวนการคามนุษยยังสามารถเกิดข้ึนในประเทศท่ี เหย่ือพาํ นักหรือขามประเทศไดเชนเดยี วกัน (Nations, 2014) อยางไรก็ดี “การคามนุษย” มีความแตกตางจากกลุมเขาเมืองอยางผิดกฎหมาย อยางส้ินเชงิ (Migrant Smuggling) เนื่องจากการเขาเมืองผิดกฎหมาย หมายรวมถึงการขามพรมแดน อยางผิดกฎหมาย ซึ่งจะไดประโยชนเฉพาะการอํานวยใหขามแดนอยางผิดกฎหมาย ซึ่งจะไมทําลาย ศักด์ิศรีของความเปนมนุษยเหมอื นกระบวนการคามนษุ ย (Nations, 2014) ดังน้ันการคามนุษยเกิดขึ้นไดแมไมไดมีการขามพรมแดน แมวาเหย่ือจะไมทราบวา ตนเองกําลังโดนคามนุษยหรือโดนลดศักด์ิศรีของความเปนมนุษยอยูก็ตาม ก็อาจถือไดวาคือการคา มนุษย เน่ืองจากกระบวนการลดศักดิ์ศรีของความเปนมนุษยนับเปนกระบวนการภายในท่ีทําใหเกิด

187 การจํากัดสิทธิและเสรีภาพของเหยื่อ (intrinsic inalienability of personal freedom) (Nations, 2014) เพราะฉะน้ันกระบวนการบังคับใชกฎหมายจะตองเทาทันนิยามการคามนุษยที่ถูก กาํ หนดไวโดย United Nation นน่ั คือกระบวนการในการจํากัดสิทธิและเสรีภาพของความเปนมนุษย โดยกฎหมายจะตองไมยินยอมในการชดใชหนี้สินของเหยื่อดวยแรงงาน หรือรางกาย (debt bondage) โดยหนี้อาจเกิดจากการจัดหางานให การขนสง และใชภาวะหน้ีสินน้ีของเหย่ือในการ ควบคุมและลดสิทธิและเสรภี าพของเหยอื่ (Nations, 2014) จะเห็นไดวาสิทธิของความเปนมนุษยและการคามนุษยมีความสัมพันธกันอยางยิ่ง ดังนั้นกระบวนการบังคับใชกฎหมายจึงหมายรวมไปถึงการคามนุษยขามพรมแดน และกระบวนการ อ่ืนๆท่ีเกี่ยวของกับการลดสิทธิและอิสรภาพของความเปนมนุษย ซึ่งในอดีตการบังคับใชกฎหมายใน เร่ืองการคามนษุ ยนั้นมงุ เนนเพียงอาชญากรรม (Nations, 2014) อยางไรกด็ จี ากการสมั ภาษณเชงิ ลึกองคกร (PION, ธันวาคม 2560) พบวา กฎหมาย ในบางประเทศ และระบบการบังคับใชกฎหมายยังคงไมรองรับระบบสิทธิและเสรีภาพของความเปน มนุษย (human right based approach) ในทุกมิติท้ังในประเทศและระหวางประเทศ ยกตัวอยาง เชน 16) นโยบายทสี่ นับสนุนและปกปองสทิ ธิของความเปนมนษุ ย 17) กระบวนการบังคับใชกฎหมายท่ีทําการเคารพสิทธิของความเปนมนุษย (Human rights based approach) เปนฐาน การปกปองมนุษยท่ีเสี่ยงตอการถูกคา ซ่ึงกระบวนการ นี้มีความเช่ือมโยงกับการสรางเสริมความเขมแข็งในศักยภาพของความเปนมนุษยเพ่ือปองปองสิทธิ ศักด์ศิ รแี ละอิสรภาพของตนเอง 18) มาตรฐานของกฎหมายของประเทศที่เคารพศักดิ์ศรีของความเปนมนุษยใน ระดับนานาชาติ ซง่ึ ในปจจบุ นั ในทางทฤษฎีทุกประเทศยอมตองรองรับกฎหมาย (Legal obligation) ในการปองกันและปราบปรามการคามนุษย หากแตในทางปฏิบัติมาตรฐานของการบังคับใชกฎหมาย ยอมแตกตางกันไปตามระบบสังคม วัฒนธรรม เศรษฐกิจ และการเมืองของแตละประเทศ ในแตละ ประเทศตองยอมรับและปฏิบัติตามภายใต United Nation เพื่อใหกฎหมายของตนเองเปนไปตาม มาตรฐานสากล อยางไรก็ดี ในหลายประเทศในสหภาพยุโรปในทางปฏิบัติก็ยังคงแยกความแตกตางได ยากระหวางการเขาเมืองผิดกฎหมาย การคาแรงงานผิดประเภท และการคามนุษย (PION, ธันวาคม 2560)

188 6.5.1.5 Demand ปฏิเสธไมไดวาการคาประเวณีเกิดข้ึนจากความตองการของตลาด หากยังมี ประชากรท่ีตองการการซื้อประเวณีจึงทําใหยากที่จะกําจัดปญหาการคามนุษยในดานการคาประเวณี ได จากการศึกษาของ (Kovari & Pruyt, 2015) เสนอวา ตลาดของการคาประเวณีโลกในป ค.ศ. 2011 อยูท่ีประมาณ 190 พันลานดอลลาหสหรัฐ ตลาดการคามนุษยดานการคาประเวณีจึงนับเปน ตลาดที่ใหญและกอใหเกิดปญหาการจํากัดสิทธิเสรีภาพและลดศักด์ิศรีของความเปนมนุษยตามมา อยางมาก อยางไรกด็ ีกฎหมายในแตละประเทศในโลกที่มีตอการคาประเวณียอมมีความแตกตางกันไป ดงั นัน้ หลากประเทศจึงกําลังเผชิญหนากับปญหาการคามนุษยท่ีสงผลกระทบตามมาจากตลาดการคา ประเวณีท่ีมีขนาดใหญขนึ้ ทุกป ยกตัวอยางเชนในประเทศเนเธอรแลนดนับตั้งแตป ค.ศ.2000 เปนตนมาการคา ประเวณีเปนเรื่องที่ถูกกฎหมาย กวารอยละ 75 ของประชากรในประเทศเนเธอรแลนดยอมรับวา การคาประเวณีนับเปนอาชีพที่สุจริตอาชีพหนึ่ง ในขณะท่ีหลายประเทศในยุโรปยังคงไมยอมรับวา อาชีพคาประเวณีเปนเรื่องท่ีถูกกฎหมาย อาทิ สวีเดน นอรเวย ไอรแลนด ฟนแลนด ที่มีการบังคับใช กฎหมายใหเปนเรื่องผิดกฎหมายในการซื้อประเวณีเพ่ือลดตลาด “demand” ของการคาประเวณี อยางไรก็ดีการยอมรับวาอาชีพคาประเวณีเปนเรื่องท่ีถูกกฎหมายกลับทําใหสรางปญหาอื่นๆตามมา อาทิ การคามนุษย ยา การฆาตกรรม อาชญากรรม และคอรัปชั่นตามมา นอกจากน้ีในหลายประเทศ ยังมองวา การคาประเวณีสงเสริมความไมเทาเทียมกันทางเพศเชนเดียวกัน (Kovari และ Pruyt, 2015) จากผลการศึกษาของ (Kovari และ Pruyt, 2015) พบวาขนาดของผูตกเปนเหยื่อคา มนษุ ยในยุโรปมีความเช่ือมโยงกับการคาประเวณีอยามีนัยสําคัญ และยังมีความเชื่อมโยงกับธุรกิจผิด กฎหมายอีกหลายธุรกิจดวยกัน โดยจากการสํารวจในป ค.ศ.2000 พบวา มีการคาประเวณีเด็กถึง 4 ลานคน การคาประเวณีในวัยผูใหญ 9.5 ลานคน โดยเด็กที่โดนคามนุษยมักจะมีแนวโนมในการ คาประเวณีเม่อื เติบโตเปนผใู หญอีกดวย 6.5.1.6 New Adventure เหยื่อบางรายตองการหาประสบการณชีวิตใหม ตองการความทาทายยังตางแดน พบวาเหย่ือกลุมน้ีโดยสวนใหญกวารอยละ 70 เปนกลุมท่ีมีรายไดปานกลางคอนขางดี คือราว 12,000-40,000 บาท บางรายมีรายไดถึง 40,000 บาท โดยทํางานเปนผูจัดการธนาคาร และเปน ผูชวยเชฟในโรงแรมตางๆ หากแตกลับถูกชักชวนไปทํางานยังตางแดนเพ่ือแสวงหาอิสรภาพในการ ประกอบอาชีพ และความโรแมนติกในชีวิตดวยความหวังจะสามารถแตงงานกับเศรษฐีชาวตางชาติ โดยจากการสัมภาษณ (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) เสนอทัศนะที่นาสนใจวา “เหยื่อเหลาน้ีมักจะ ไดรบั ฟงขาวสารจากเพื่อน และหรือญาติพ่ีนองท่ีแตงงานกับชายชาวตางชาติถึงแงดีของการใชชีวิตใน

189 ตางแดน โดยเหยื่อรายหน่ึงไดขอมูลจากนองสาวของเพ่ือนที่โรงงานที่ตนเองทํางานอยู เมื่อกลมคน เหลานี้เดินทางมาลอลวงเหย่ือในประเทศไทยก็จะเลาใหฟงถึงแงดีของการใชชีวิตในตางแดน ผูชักนํา จะทาํ ตนเปนคนราํ่ รวยใชเงนิ มากมายเพ่ือพาญาติพ่นี องไปทานอาหาร และแสดงวาตนเองไดมีชีวิตที่ดี ข้ึนจากการไปประกอบอาชีพและหาสามียังตางแดน เหย่ือจึงตายใจและตัดสินใจลองไปเส่ียงดวงดู ดวยคิดวาไมมีอะไรจะเสีย และทําเพื่ออนาคตของลูก ญาติพี่นอง และพอแม โดยหวังวาจะโชคดีมี แฟนตางชาติกับเขาบางและอาจทาํ ใหชวี ติ ของตนดขี ึ้นกวาท่เี ปนอยู” พบวาเหย่ือกวารอยละ50 มีความตองการแสวงหาความแปลกใหมใหแกชีวิต โดย จากการสัมภาษณเชิงลึก (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) พบวา เหย่ือสวนใหญตองการหา ประสบการณใหมและในปจจุบันพบเหย่ือท่ีมีการศึกษาสูงกวาระดับปริญญาตรีเพิ่มมากขึ้น โดยเขาใจ วาไมไดมาคาประเวณีแตจะมาทําบริการนวดแผนไทย ทํารานอาหาร เปนตน โดยเหย่ือตองการที่จะ หาประสบการณแปลกใหมในตางประเทศ จากการสัมภาษณสมาคมบานหญิงในประเทศเยอรมันพบวา พบหญิงไทยที่สมัครใจ คาบริการเปนครั้งคราวและสามีเต็มใจใหคาบริการ โดยหญิงไทยจะทําการเดินทางขามประเทศโดย สายการบินราคาต่ํา (Low cost) เพื่อเดินทางไปคาบริการที่ประเทศเบลเย่ียมซ่ึงคาบริการจะมีราคา สูงกวาในประเทศเยอรมนั หรอื นอรเวย หญิงไทยบางรายมีการทําการคาบริการใหแกผูปวยท่ีมีปญหา ทางจติ ตามโรงพยาบาลจติ เวชตางๆในประเทศเบลเยยี่ ม 6.5.1.7 วฒั นธรรม (Culture) ประเด็นทางวัฒนธรรมมีผลกระทบตอปญหาการคามนุษยที่ทําใหจํานวนผูตกเปน เหยื่อการคามนุษยมีเพ่ิมมากข้ึนเร่ือยๆ และในบางคร้ังนักวิจัยไดพบวาประเด็นทางวัฒนธรรมมักเกิด รวมกับประเด็นอื่นๆ อาทิ ความยากจน และการแสวงหาความทาทายในชีวิต พบวาหญิงสาวจํานวน มากจากภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือมีวัฒนธรรมดานความกตัญ ูอยางเขมขน และมีการ แขงขันกันเพ่ือสะทอนคานิยมดานวัตถุนิยม และมีการส่ังสมความเชื่อวาหากไดแตงงานกับ ชาวตางชาติจะทําใหคุณภาพชีวิตและสภาวะความเปนอยูในครอบครัวของตนดีข้ึน มักพบวาเหยื่อท่ี เปนกลุมตกเปนเหยื่อคามนุษยนั้น มักไมยอมบอกสภาพความเปนอยูที่แทจริงของตนยังพ้ืนที่ ปลายทาง เม่ือกลับมาเย่ียมเยียนญาติพี่นองในพ้ืนท่ีตนทางมักจะแสดงตนเปนผูที่มีฐานะรํ่ารวย และ ในบางกลุมไดเปลีย่ นสถานะจากกลุมผูตกเปนเหยื่อเปนหน่ึงในกระบวนการของผูลอลวงและมีการชัก จูงเหย่ือรายใหมๆเขาสูเสนทางการคามนุษย บางกลุมไดมีการเชื่อมโยงเครือขายกับกลุมขาราชการ และผูมีอิทธิพลจนกลายเปนกระบวนการใหญ มีการเก็บคาหัวคิวและคานายหนาเปนจํานวนมาก ประมาณ 500,000-2,000,000 บาทและมีการชักจูงเหย่ือรายอื่นๆใหหาเหยื่อมาเพิ่มเพื่อปลดภาระ หนขี้ องตน ทาํ ใหมผี ูตกเปนเหยื่อการคามนุษยเปนจํานวนมาก

190 โดยจากการสัมภาษณ (สมาคมหญิงไทยในโพรวองซ, ธันวาคม 2560) ไดสะทอนในประเด็น ดงั กลาววา “เหยื่อซึ่งเปนหญิงทาสไทยโดยสวนใหญมีความรูสึกหวานอมขมกลืน เนื่องจากเคาเรียนรู จากบุคคลอื่น ๆ วาแตงงานกับชาวตางชาติจะทําใหตนเองไดดี หรือมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น หากแต ผูชายท่ีเปนผูลอลวงมาตองการท่ีจะนําเหย่ือมาขายมาขายบริการ เนื่องจากพื้นเพทางวัฒนธรรมของ ทางบานหญิงสาวที่ตกเปนเหยื่อก็คือเปนชาวอีสาน สวนใหญเม่ือตกเปนเหยื่อแลวก็จะไมยอมแจง เจาหนาท่ีหรือบอกทางบานของตน เน่ืองจากวัฒนธรรมของความรูสึกอับอายที่จะกลับไปบานและ บอกวาชีวิตของตนไมประสบความสําเร็จ เพราะวาเม่ือตนเองมาตางประเทศแลวไดเดินทางมาอยาง สงาผาเผย หากกลับไปในสภาพท่ีไมประสบความสําเร็จจะถูกมองวาตนเองถูกโดนถีบหัวสง หรือโดน สามีทง้ิ มา เปนตน หญิงสาวไทยทตี่ ําเปนเหย่ือจึงจําเปนที่จะตอง แมตนเองจะไมอยากประกอบอาชีพ คาประเวณีตอก็ไมมีความรูความสามารถที่จะไปประกอบอาชีพอื่นๆ จึงไมสามารถเลิกอาชีพดังกลาว ได” โดยผลจากการสมั ภาษณ ไดสะทอนใหเห็นชัดวา รูปแบบการตกเปนเหยื่อการคามนุษยใน ปจจุบันน้ันไมไดมีการเปล่ียนแปลงไปตามรูปแบบสังคมที่เปลี่ยนแปลงไป อาทิ การมีความเช่ือของ หญิงไทยบางกลุมที่เชื่อวาตองไดสามีเปนชาวตางชาติ และมีอายุเพ่ือที่จะสามารถมีรายไดมาจุนเจือ ครอบครัวของตนไดทําใหเกิดความเชื่อวาชายสูงอายุชาวตางชาตินั้นจะมีรายไดดีทุกคนจึงมีผูตกเปน เหยื่อและถูกลอลวงเปนจํานวนมาก ซ่ึงในขอเท็จจริงแลวอาจไมไดเปนไปตามวัฒนธรรมความเชื่อท่ี หญิงไทยเสมอไป 6.5.2 การคดั เลือกเหยอ่ื (Recruitment) 6.5.2.1 เหย่ือมาโดยเจตนาและรูลวงหนาวาจะมาคาประเวณี (Intended) 1) การคัดเลอื กเหยอื่ ทมี่ ีปญหาทางการเงนิ การเดินทางมาคาประเวณโี ดยเจตนาหากแตถูกขมขูบังคับใหทําเกินเวลา มี การหาประโยชนในแรงงาน หญิงไทยที่ตกเปนเหยื่อในการคาประเวณีในกรณีน้ีโดยสวนใหญจะถูก เพื่อนบานหรือบุคคลในครอบครัวเปนผูชักชวนมา และไปดวยความยินยอม หากแตภาวะความ ยนิ ยอมนน้ั นับเปนเพยี งภาวะการจาํ ยอมเม่อื มาถงึ พ้นื ท่ีปลายทาง เนอื่ งจากเม่ือมาถึงปลายทางแลวถูก ขบู งั คับ ไมมีอสิ รภาพและไมไดรบั การดูแลดวยความเปนมนุษย นอกจากนี้ยังถูกใชใหคาประเวณีเย่ียง ทาส โดยการคับเลือกเหยื่อมักคัดเลือกหญิงหนาตาดี ท่ีมีสภาวะปญหาทางการเงิน หรือปญหาทาง บาน โดยเหย่ือบางรายมีปญหาภาวะหนี้สินท่ีมีเจาหนี้หลายรายดวยกัน โดยตนเองมีรายไดเพียงไมถึง หนึ่งหมื่นหาพันบาท แตมีรายจายถึงสองหม่ืนบาทการคัดเลือกเหยื่อสวนใหญจะคัดเลือกในบริเวณ พื้นท่ีบานใกลเรือนเคียงกับผูชักจูงเหยื่อผูคามนุษย หรือตามสถานที่ทองเท่ียว อาทิ บาร อะโกโก เลาซ ตามพนื้ ทท่ี องเทีย่ วแถบพัทยาและระยอง โดยผูชักจูงจะทําทีเปนนักทองเท่ียงและมาของพูดคุย ซอื้ ดร๊ิงค ซอื้ ช่วั โมงจากเหยือ่ จากนั้นจึงทาํ การพูดคยุ เพ่อื สรางความสนิทสนมกอนที่จะชักจูงไปทํางาน

191 ยงั ตางประเทศโดยโนมนาววารายไดดี เดือนหน่ึงสามารรถมีรายไดถึง 200,000-300,000 บาท และผู ชักจูงจะทําหนาทีเ่ ปนผูปกครองและใหพักอาศัยที่บานพักของตนยังตางประเทศโดยไมมีคาใชจาย พบวาผูลอลวงในพ้ืนที่ตนทางบางกลุมจะมีธุรกิจบังหนา เปนสถานที่รับหา งานในตางประเทศและต้ังอยใู นยานทม่ี สี ถานบันเทิง อาทิ ซอยนานาหรือซอยสลี ม เปนตน 2) การคัดเลือกเหย่ือท่ีหัวออน และชักจูงใหเกิดความเชื่อวาผูลอลวง เปนคนดี โดยกวารอยละ 80 ของผูลอลวงจะทําการคัดเลอื กเหย่ือท่ีมีลักษณะหัวออน หรือเปนกลุมที่มีความเปราะบางทางดานสภาพจิตใจ โดยขอมูลจากการสัมภาษณ (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) สะทอนประเด็นสําคัญวาผูลอลวงจะทําการสังเกตบุคลิกภาพของเหยื่อวากําลังมี ความวิตกกังวล โดยเหยื่อรายหนึ่งมาทํางานในบารในวันที่ถูกสามีทิ้ง และลูกไมสบาย ในระหวางที่ ทํางานจึงมีสภาวะบุคลิกภาพที่มีความวิตกกังวลอยางเห็นไดชัดเจน ทําใหผูลอลวงกลาท่ีจะเขาไป พูดคยุ และไถถามสารทุกขสุขดิบดวยทาทีเปนหวงเปนใย โดยผูลอลวงจะแสดงทาทีใหเหยื่อไวใจอยาง เต็มตัวโดยการใชแนวทางใหเงินเหย่ือ หรือใหทิปจํานวนมากเพื่อใหเหย่ือตายใจเพื่อพูดคุยใหลึกซึ้ง มากย่ิงขึ้นเมื่อผูลอลวงมาเที่ยวในครั้งตอไป อาทิ การท้ิงเงินไวใหถึงจํานวนสามหมื่นบาท เพื่อใหใช จายในการจายคาโรงพยาบาลและลูก โดยผูลอลวงจะแตงตัวดีดูมีฐานะและพยายามพูดคุยเพื่อโนม นาวใหเหยื่อตายใจวาตนเองเปนคนดี จากการสัมภาษณ (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) สะทอนวา เหยื่อบางราย กลาววา ผูทมี่ าลอลวงจะแตงตัวดแี ละเขาหาเหย่ือดวยทาทีที่เปนมิตร สอบถามและแสดงความหวงใย ถงึ ชวี ติ ของเหยอื่ วาเปนอยางไร และแสดงความหวงใยดวยการโอบกอดและบอกวามีชีวิตท่ีตองดิ้นรน เหมือนกบั ตนเอง โดยกลาววากอนที่ตนเองจะไดสามีฝร่ังก็เคยประสบความยากลําบากในชีวิตเชนกัน และตอนนี้ไดดีและประสบความสําเร็จแลวจากการไปทํางานยังตางแดนและไดพบกับสามีท่ี ตางประเทศ นอกจากนผ้ี ูที่มาลอลวงยังสะทอนวารูสึกรักและถูกชะตากับเหยื่อเหมือนเปนลูกสาวของ ตน เนื่องจากเหยอ่ื เปนผูท่ีมีจิตใจดแี ละดูแลครอบครัวเหมือนกบั ตน มีความเห็นใจและสงสารอยากจะ ชวนเหย่ือไปยังตางแดนเพือ่ ทจ่ี ะมีชีวติ ทีด่ ีเหมือนกบั ตน พรอมกบั กลาวคาํ โนมนาววาการใชชีวิตยังตาง แดนน้ันมีความสะดวกสบาย มีรายไดดี และมีผูที่จะสามารถชวยเหลือเหยื่อใหประกอบอาชีพที่ดี ภายหลังจากการประกอบอาชีพคาประเวณีจนสามารถใชหนี้ไดหมด และจะสามารถหาสามีที่ดีได ภายหลังจากใชหนี้หมดลงแลว โดยจากการประชุมกลุม (องคกรธารา, ธันวาคม 2017) ไดแสดง ความเหน็ ตอประเด็นดังกลาววา “ผูลอลวงจะบอกวาตอนน้ีเขาไดดีแลวก็มาเปดราน แลวก็จะขยายไป หลายอยาง และก็บอกวาเขามีแตลูกชาย เลยบอกวาถูกชะตากับเหย่ือ และก็บอกวาเหยื่อเปนคน ซอ่ื สตั ย รักครอบครวั ทง้ั ทเี่ หยอื่ กล็ ําบาก ไปคํ้าประกันใหเพ่ือนก็จริง แตเหย่ือก็ไมหนี ทําไมเหยื่อตอง ไปรบั ปากสญั ญาวาจะตองไปเสียเงินใหเขา จนตัวเองตองทิ้งลูกมาอยูอยางนี้ เขาก็บอกวา เขาเห็นใจ

192 สงสารและเมตตาเหยื่อ เขาก็มีแตลูกชาย อยากไดเราเอาเหย่ือมาเปนลูกบุญธรรม ก็บอกวาเขาอยู เยอรมัน เขาทําโนนทําน่ี อยูเยอรมันรายไดดี แลวก็วาเพ่ือนเขามีเยอะ เดี๋ยวเขาจะแนะนําผูชายให และก็บอกวาจะมาเปดรานอาหาร รานคาราโอเกะ ซึ่งเวลากลับมาไทยแตละครั้งก็จะไปทําบุญตามวัด ตามมลู นิธิ ดูเปนคนดมี าก จนเหย่อื มคี วามเชื่อใจ ตายใจไปกบั เขา” 3) การคัดเลือกเหย่ือที่เคยประกอบอาชีพคาประเวณีอยูกอนแลวใน ประเทศตนทาง กรณีการคัดเลือกเหย่ือจะมีการคัดเหยื่อที่หนาตาดีตามสถานท่ีทองเท่ียว อายุประมาณ 20-30 ป โดยท่ีทํางานตามสถานท่ีทองเท่ียวตางๆ และทําการสอบถามหรือ สงั เกตการณวาเคยประกอบอาชีพคาประเวณีหรือไม อยางไรก็ดหี ญิงสาวที่ตกเปนเหย่ือถูกหลอกวาจะ ใหมาทํางานรานนวดที่ยุโรปหากแตเม่ือมาถึงยังพ้ืนที่ปลายทางกลับถูกบังคับใหทํารานนวดควบคูกับ การคาประเวณี และมีการใชรูปของเหยื่อประกาศข้ึนเว็ปไซดคาบริการ โดยทําการนวดควบคูไปกับ การคาบริการตอคร้ังประมาณ 85 ยูโร ซ่ึงพบวามีการเก็บคานายหนาจากการคาบริการซึ่งเขาขาย การคามนุษย ท้ังยังมกี ารถูกบงั คับใหทาํ งานเกินเวลา การคัดเลือกเหย่ือจะมีผูลอลวงซ่ึงลักษณะการแตงตัวดีเดินทางไปตามบาร ตางๆ และชวนใหมีคาบรกิ ารอยางชดั เจน โดยอาจมีการโนมนาวใจวาจะดูแลอยางดี ไดกินดีอยูดี และ จะมีการดแู ลอยางดีเหมือนเปนบุตรบุญธรรมของตน 6.5.2.2 เหย่ือมาโดยไมเจตนาและถูกบังคบั ใหคาประเวณี (Unintended) 1) เดินทางมาในฐานะภรรยาหากแตถูกบังคับขมขูใหคาประเวณีใน ภายหลัง (Seduction and Romance) หญิงไทยท่ีตกเปนเหยื่อคามนุษยมีรูปแบบการตกเปนเหยื่อโดยถูก ลอลวงมาแตงงาน โดยมีการพบรักกับชาวตางชาติผานส่ือโซเชี่ยลมีเดียตางๆ อาทิ เฟสบุค หรือ แอปพลเิ คชั่นหาคู จนกระทั่งถกู ชักจงู ใหมาแตงงาน โดยผคู าอาจเปนสามชี าวตางชาติหากแตสวนใหญ เปนญาติหรือเพ่ือนซึ่งเปนหญิงไทยท่ีแตงงานกับชายชาวตางชาติอยูกอนทําการชักจูงใหแตงงานกับ ชายชาวตางชาติ หลังจากน้ันกลับถูกชักจูงใหเขาสูการทํางานในรานนวดแผนไทย และถูกชักจูงหรือ บังคับใหคาประเวณีในท่ีสุด ท้ังน้ีจากการประชุมกลุมเจาหนาท่ี (IOM, ธันวาคม 2016) พบวา “จาก กรณีที่พบหญิงไทยบางคนอาจจะไมไดเต็มใจ โดยผูคาเปนชายชาวตางชาติที่มีลักษณะการมาหา ภรรยาท่ีไทย ผูคาจะยอมมาแตงงานที่ไทย แตเม่ือกลับไปยังพื้นที่ปลายทางกลับมีลักษณะของการใช แรงงานเหมอื นทาสหรือบังคับใหทาํ กรคาประเวณี เพราะถือวาเปนภรรยาแลว แตงงานกับเขาแลวเขา อตุ สาหลงทนุ ลงแรง เสียเงนิ เสยี ทองใหกบั ครอบครัวฝงน้แี ลว ทําใหหญิงไทยหรือผูตกเปนเหยื่อมิไดมี ความสขุ อยางทีค่ ิด นอกจากนี้ยงั อาจจะมพี อแมท่อี าศยั อยูในพื้นท่ีตนทางท่ีอายุมากแลวตองดูแล จึงมี ขอจํากัดในเร่ืองเงินจึงถูกชักจูงใหคาประเวณีและตกเปนเหยื่อไดโดยงาย ซึ่งในลักษณะแบบนี้ ใน

193 ความรสู ึกแบบนีเ้ ขาอาจจะอยากจะอยูในยุโรปหากแตถูกบังคับ ดวยทะเบียนสมรสและกฎหมายที่จด ทะเบยี นกบั ชายชาวตางชาติ เพราะฉะนั้นหญงิ ไทยบางคนจงึ ตองตกเปนเหยื่อคามนุษยดวยสภาพดวย ความจาํ ยอม และไมมีอสิ รภาพ หรอื วาไมมีความเปนมนษุ ย ถกู ใชแรงงานหรอื ใหคาประเวณีอยางทาส ท้ังยังตองใหบริการกับสามีดวย ถาคนไหนไปแลวไดสามีท่ีดีเขาก็ชีวิตเขาจะดี บางคนก็ไมไดประสบ ความสําเรจ็ แบบนน้ั ทกุ คน” โดยทั่วไปแลวเหย่ือมักจะถูกลอลวงดวยการวาดภาพอนาคตท่ี สวยงามในประเทศปลายทาง (Exploitation site) กับสามีชาวตางชาติ และสามีชาวตางชาติจะยอม เสียคาใชจายตางๆในการเดินทางใหทําใหเกิดภาวะแรงจูงใจเพิ่มมากยิ่งขึ้น นอกจากน้ีจากผลการ สมั ภาษณสมาคมสตรไี ทยในฝร่ังเศสยังพบวา มีกรณีชายสูงอายุลอลวงหญิงไทย โดยประกาศตามเว็ป ไซดหาสตรีไทยในประเทศไทย ทัง้ ยงั มกี ารลอลวงใหเดินทางมาทองเท่ียวโดยการขอวีซาการทองเที่ยว ประเภทสามเดอื น เพอ่ื ท่จี ะขอวีซาไดงาย โดยจะมีการเลือกเหย่ืออายุประมาณ 20-25 ป หากแตเม่ือ เดินทางมายังประเทศฝรัง่ เศสแลวกลบั ใหทํางานบาน ดูแล และทํากบั ขาว และเม่ือเบ่ือจึงทําการขับไล ใหออกจากท่ีพักอาศัยและทําการหาเหยื่อรายใหมตามเว็ปไซดตอไป สวนหญิงไทยจึงจําเปนตองถูก ผลักดนั ใหหารายไดดวยการประกอบอาชพี คาประเวณีเพื่อหารายไดยังชีพและสงใหกับครอบครัวที่อยู ทปี่ ระเทศไทยตอไป พบวาหญิงสาวท่ีตกเปนเหย่ือมักจะถูกลอลวงโดยอาศัยเสนทาง จากสื่อโซเชียลมีเดีย อาทิ facebook Instagram และสื่อ application online หาคูอ่ืนๆ หากเปน เว็บไซดในยุโรปมีหลากหลายเว็บดวยกัน อาทิ thailove ซึ่งเว็บดังกลาวจะมีผูหญิงไทยลงช่ือสมัคร เพ่ือใหไดพบปะกับชายชาวตางชาติโดยมีหญิงไทยท่ีรูจักกันและเคยใชส่ือดังกลาวแนะนําใหรูจักและ ใชเว็บไซดดังกลาว ซึ่งรายชื่อของชายชาวตางชาติซึ่งลงทะเบียนอยูในเว็บไซดมักเปนรูปชายวัย กลางคน หนาตาดี หนาท่ีการงานดี จากนั้นเมื่อหญิงสาวมาถึงก็มีกระบวนการชักจูงใหคาประเวณีใน ภายหลงั 2) เดนิ ทางมาโดยใชวีซาผดิ ประเภท หญิงไทยจํานวนมากไดตกเปนเหย่ือของการคามนุษยโดยไมได เจตนา เนอ่ื งจากโดนลอลวง (Conceive) ใหตกเปนเหยื่อของธุรกิจการคาประเวณีดวยการเขามาโดย เจตนใชแรงงานประเภทอ่ืน อาทิ วีซาเลี้ยงเด็ก โดยมีการหลอกลอเหยื่อวาจะมีการนําตัวมาทํางาน เลี้ยงเด็ก โดยมีผูคาซ่ึงเปนหญิงไทย (Exploiter) ที่ไดทําการจดทะเบียนสมรสกับสามีชาวยุโรป และ ไดพักอาศัยต้ังรกรากอยูในสหภาพยุโรปมาเปนระยะเวลานานเปนผูชักชวนใหเขามาทํางานในทวีป ยโุ รป อาทิ การประกอบอาชพี เล้ียงเด็ก แมครัว ทําไรองุน หรือรานนวดแผนไทย โดยทําการถือวีซาท่ี เรียกวาระยะยาว อาทิ ในประเทศฝร่ังเศส จะเรียกวา Valant Titre de sejour (VLS-TS)วีซา ประเภทนี้จะอนุญาตใหผูถือวีซาสามารถพํานักอยูไดในประเทศฝรั่งเศสเปนระยะเวลาสูงสุดถึงหนึ่งป

194 อาทิ วซี าเย่ียมเยือนระยะยาว วซี านกั เรยี น วีซาทํางานบางประเภท ซ่งึ จะตองมกี ารทาํ การลงทะเบียน ที่หนวยงาน OFII ณ เมืองที่มีถิ่นพํานัก รวมไปถึงการชําระคาธรรมเนียม OFII จากนั้นเม่ือเดินทาง มาถึงปลายทาง ผูลอลวงกลับมิไดดําเนินการจัดใหทํางานตามที่ตกลงและกลับใหทํางานประเภท การคาประเวณีแทน โดย (มูลนิธิบานหญิง, ธันวาคม 2560) ไดทําการสะทอนในประเด็นดังกลาววา “ทั้งนพ้ี บวาพอคนไทยถูกหลอกมาแลว เมื่อถูกนําเขากระบวนการของเจาหนาท่ีตํารวจ มักจะตอบวา ตนเองเตม็ ใจมา ทําใหเจาหนาท่ตี ํารวจไมสามารถเขาชวยเหลอื ได หรือทาํ ใหการเขาใหความชวยเหลือ เปนไปยากลาํ บาก เนอ่ื งจากเหยอ่ื ถูกบงั คบั โดยผลู อลวงใหทาํ การตอบในลักษณะดังกลาว” นอกจากนี้อีกกลุมผูที่ตกเปนเหย่ือมักถูกลอลวงโดยทําการหลอก ลอวาเม่ือไปถงึ ปลายทางจะมีรายไดท่ีสูงถึงมากกวาหน่ึงแสนบาท ซ่ึงสูงกวาเงินเดือนนักศึกษาจบใหม ทท่ี ํางานในประเทศไทยซ่ึงจะมีเงินเดือนเร่ิมตนเพียงหน่ึงหมื่นหาพันบาท จากน้ันผูคาจึงใหเหย่ือหยุด ทํางานทุกประเภทเพื่อทําการพักและใชเวลาเพ่ือเรียนภาษาโดยจะใหเงินเพื่อการใชจายราวเดือนละ สองหมื่นบาท หากแตเปนเพียงการใหยืมและผูตกเปนเหย่ือจะตองทําการใชหนี้คืนเปนจํานวนเงิน หนง่ึ ลานบาท ซึง่ จะทาํ การทยอยหกั ใชหนเ้ี ม่ือถงึ แหลงคาในประเทศปลายทาง เน่ืองจากในปจจุบันผูที่ ดําเนินการทํางานในยุโรปบางประเภทจําเปนจะตองสอบภาษาในระดับ A1 หรือระดังท่ีสามารถ ส่ือสารและสามารถอานออกเขียนได อาทิ ประเทศเยอรมันและประเทศฝรั่งเศส ซึ่งเมื่อมาถึงประเทศ ปลายทางแลว รัฐบาลเยอรมันจะทําการบังคับใหเรียนภาษาเพ่ิมเติมในระดับ A2-B1 เพื่อใหสามารถ ส่ือสารไดอยางลึกซึ้งมากขึ้น จึงมักพบวาผูที่ตกเปนเยื่อคามนุษยน้ันจะมีรูปแบบระดับการศึกษาที่ สูงขึ้นกวาเดมิ อาทิ ปวส. หรือระดบั ปริญญาตรีเปนตน ทั้งนจ้ี ากการประชุมกลุมโดย (มูลนิธิบานหญิง, ธนั วาคม 2560) ไดเสนอกรณศี ึกษาท่ีนาสนใจวา “ในเยอรมันน้ันมีอยูกรณีศึกษาหนึ่งที่เหยื่อคามนุษย ไดมีการเขามาขอคําปรึกษาตอองคกรบานหญิง ซ่ึงไดมีการใหคําแนะนํา และไดมีการข้ึนศาลเพ่ือ ฟองรองผูลอลวง โดยพบวาเหยื่อไดทาํ การขอวซี าเพอื่ เล้ียงเด็ก หากแตเม่ือนายจางไดไปรับท่ีสนามบิน กลับนําตวั ไปทาํ งานท่รี านนวด และบงั คับใหทําการคาประเวณีโดยไมไดรับคาตอบแทน โดยผูที่ลอลวง มาทํางานคือปาแทๆของเหยื่อ ซ่ึงชักชวนเหยื่อมาจากประเทศไทย และเปนการขอวีซามาทํางานที่ ถูกตองนะ หากแตมิไดทํางานในรูปแบบที่ตนต้ังใจไวดวยความสมัครใจ และมีการขมขู บังคับให ทํางาน” นอกจากนี้ยังมีกลุมท่ีเขาไปทํางานในประเทศโดยใชวีซาทองเที่ยว หรือวีซานักเรียน ซึ่งตามกฎหมายเมื่อครบวีซาจะตองออกมาตอวีซาที่ประเทศไทย พบวาเหย่ือบาง รายมีการทําวีซาประเภทนวด โดยมีการปลอมแปลงเอกสารการนวดมาจากในไทย หรือมีผูรับทํา เอกสารดานใบรบั รองประสบการณการนวดแผนไทยในยุโรป ซึ่งใบประกอบวิชาชีพนวดแผนไทยจะมี ลกั ษณะการทําปลอมขนึ้ มาโดยมีราคาตอใบโดยประมาณ 8,000 บาท และมีการจัดทําใบประกาศณีย บัตรการนวดแผนโบราณสงมาจากประเทศไทย และจะมีเครือขายในประเทศกลุมยุโรปมาจัดการการ


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook